de geschiedenis van windenergie.

Dylan Vidts – Robin Philips
WOORD VOORAF
6EcWe
Wij, Robin Philips en Dylan Vidts, leerlingen van het Sint-Paulusinstituut Herzele worden
verwacht om een wetenschappelijk eindwerk te maken. Zo kregen we in het begin van het
jaar verschillende onderwerpen. Onze keuze was zeer uitgebreid aangezien de
onderwerpen te maken hadden met wetenschap, economie, milieu, ethiek, biologie…
Na een selectie kwamen we tot het besluit dat windenergie ons allebei aansprak.
We willen graag enkele mensen bedanken voor de hulp en de steun die we van hen
hebben mogen ontvangen. Zo zijn er mevrouw Christine Cantaert en meneer Pascal
Damarey die ons goede raad en ideeën hebben bezorgd. Ze stonden steeds klaar ons op
te vangen en te motiveren. Ook waren er Jan Van Geem en Alain Dubois die onze vragen
met plezier hebben beantwoord. Dhr. Van Geem, eigenaar van Alternative Eco Solutions
BVBA zorgde voor bijkomende informatie over de windturbines zelf. Dhr. Dubois, die safety
manager is bij Belgocontrol, een firma die zich bezighoudt met de verkeersleiding inzake
luchthavens, legde ons radarreflectie uit, een negatief gevolg van windturbines. Op hun
beurt zouden we ook de bedrijven Colruyt en Electrabel vermelden om onze vraag naar
statistische gegevens positief te beantwoorden.
Tenslotte bedanken we ook Peter Moortgat, nonkel van Robin en onze ouders om ons te
steunen om onze doelstelling te behalen en contacten te leggen met informanten.
Windenergie Pagina 2

Dylan Vidts – Robin Philips
INHOUDSOPGAVE
6EcWe
WOORD VOORAF ....................................................................................................................... 2
INLEIDING .................................................................................................................................. 6
DE GESCHIEDENIS VAN WINDENERGIE. ....................................................................................... 7
BOUW VAN EEN WINDTURBINE. ................................................................................................ 8
ONDERDELEN ................................................................................................................................ 8
DE FUNDERING ..........................................................................................................................................9
DE MAST ..................................................................................................................................................9
DE GONDEL...............................................................................................................................................9
DE WIEKEN ............................................................................................................................................ 11
VERGELIJKEN VAN DE ROTORDIAMETER MET HET VERMOGEN VAN EEN TURBINE ................................................ 12
BOUWPROCES VAN EEN WINDTURBINE .............................................................................................. 13
ENKELE GEGEVENS .................................................................................................................................. 17
CRITERIA .................................................................................................................................... 18
AFSTAND ............................................................................................................................................... 18
BEBAKENING EN FLITSLICHT ...................................................................................................................... 18
WERKING VAN WINDTURBINES ................................................................................................ 19
WERKING VAN EEN WIEK ............................................................................................................... 19
OPWEKKEN VAN ELEKTRISCHE ENERGIE .............................................................................................. 21
MOGELIJKE PROBLEMEN .......................................................................................................... 22
RADARREFLECTIE ......................................................................................................................... 22
GEVAREN BIJ NAVIGATIE ........................................................................................................................... 22
GELUIDSOVERLAST ....................................................................................................................... 24
SLAGSCHADUW ........................................................................................................................... 24
VOGELSTERFTE ............................................................................................................................ 25
Windenergie Pagina 3

Dylan Vidts – Robin Philips
IJSVORMING ............................................................................................................................... 25
WAARDEVERMINDERING VAN DE EIGENDOM ...................................................................................... 25
METAALMOEHEID ........................................................................................................................ 25
6EcWe
KOSTEN EN OPBRENGSTEN ...................................................................................................... 26
KOSTEN, TERUGVERDIENTIJD EN LEVENSDUUR ..................................................................................... 26
GROENESTROOMCERTIFICATEN ........................................................................................................ 26
TYPES BINNEN WINDTURBINES ................................................................................................ 28
WINDTURBINE MET HORIZONTALE AS (HAT) ...................................................................................... 28
WINDTURBINE MET VERTICALE AS (VAT) ........................................................................................... 29
LIFTPRINCIPE EN WEERSTANDSMACHINES .................................................................................................... 29
TOEKOMST VAN WINDENERGIE ............................................................................................... 32
WINDTURBINES IN ZEE .................................................................................................................. 32
BLIGH BANK ........................................................................................................................................... 32
WINDTURBINES BIJ PARTICULIEREN .................................................................................................. 33
PRIJSKLASSE. .......................................................................................................................................... 33
VERGUNNINGEN ..................................................................................................................................... 34
VERSCHILLENDE PARTICULIERE WINDTURBINES ............................................................................................. 34
BOUW VAN EEN WINDTURBINE BIJ PARTICULIEREN ....................................................................................... 34
LEVENSDUUR ......................................................................................................................................... 34
RENDEMENT .......................................................................................................................................... 34
BESLUIT ................................................................................................................................................ 35
INNOVATIE ................................................................................................................................. 35
MAGLEV WINDTURBINE. .......................................................................................................................... 35
ALGEMEEN BESLUIT ................................................................................................................. 36
BIJLAGEN ................................................................................................................................. 37
VERKLARENDE WOORDENLIJST ........................................................................................................ 37
Windenergie Pagina 4

Dylan Vidts – Robin Philips
VERGELIJKENDE TABEL : BEAUFORT – KM/H ........................................................................................ 38
ARTIKELS ................................................................................................................................... 39
PELEMAN INDUSTRIES INVESTEERT IN TWEE WINDTURBINES ........................................................................... 39
WINDTURBINES DRIJVEN WAALS ULM-VLIEGVELD NAAR GRENS ..................................................................... 40
WINDTURBINES VERANDEREN HET OOST-VLAAMSE LANDSCHAP. .................................................................... 41
ZAVENTEM WIL GEEN WINDMOLENS. ......................................................................................................... 42
EERSTE OFFSHORE WINDPARK VOOR VERENIGDE STATEN............................................................................... 43
PROVINCIE BEGINT MET INVULLING ZONES WINDTURBINES............................................................................. 44
VIER WINDTURBINES LANGS E313 ............................................................................................................. 45
6EcWe
BRONNEN ................................................................................................................................ 49
ARTIKELS ................................................................................................................................... 49
CONTACTPERSONEN ..................................................................................................................... 49
WEBSITES .................................................................................................................................. 50
GESCHREVEN BRONNEN ................................................................................................................ 50
BEDRIJVEN ................................................................................................................................. 50
LOGBOEK ................................................................................................................................. 51
Windenergie Pagina 5

Dylan Vidts – Robin Philips
INLEIDING
Windenergie is een complex onderwerp. Er zijn zowel voor- als tegenstanders, die zowel
de positieve als de negatieve gevolgen zien. In dit werk zullen wij beide uitgebreid
toelichten.
6EcWe
We hebben ons project vooral gebaseerd op de windturbines met een horizontale as
(HAT). We bespreken de windturbine uitgebreid, beginnend met de geschiedenis ervan en
we sluiten af met de innovatie die men in de toekomst zou willen behalen. Daartussen
hebben we het over hoe de turbine in werking treedt en welke gevolgen er optreden. Ook
de volledige bouw wordt onder de loep genomen. Naast de ecologische en
wetenschappelijke standpunten, kijken we ook naar de economische perspectieven.
Windturbines zijn afhankelijk van verschillende parameters zoals locatie, hoogte…
Tenslotte maken we ook nog de vergelijking tussen de windturbines met verticale as en de
windturbines met een horizontale as. Deze vergelijking is gebaseerd op statistische cijfers.
Bij de aanvang van het project wisten we dat er veel werk aan zou zijn omdat het een
uitgebreid onderwerp is. Gelukkig waren er mevrouw Christine Cantaert en meneer Pascal
Damarey die de wieken van onze windmolen op tijd in beweging bliezen.
Windenergie Pagina 6

Dylan Vidts – Robin Philips
DE GESCHIEDENIS VAN WINDENERGIE.
6EcWe
De eerste windmolens zijn ontstaan 500-900 jaar na Christus. Deze windmolens werden
vooral gebruikt om bepaalde taken te vervullen water pompen en het malen van graan. Dit
was eigenlijk de eerste manier van energieopwekking met behulp van de wind. Het
pompen van water in die tijd is nooit precies beschreven. Men weet alleen dat hier gebruik
werd gemaakt van een windmolen. Voor het malen van graan is wel duidelijk op papier
gezet hoe dit gedaan werd. Het was eigenlijk heel simpel maar voor die tijd een grote
uitvinding. Een grote steen zat vast aan een as en deze as werd door middel van een
tandwieloverbrenging aangedreven door de windmolen.
Verticale windmolens werden ook gebruikt in China. China beweert zelfs dat dit de
geboorteplaats is geweest van de windmolen (meer dan 2000 jaar geleden). Helaas is dit
niet te achterhalen. De eerste documentatie van een Chinese windmolen werd echter pas
in 1219 gevonden, het zal dus altijd een raadsel blijven waar de windmolen echt vandaan
is gekomen.
De eerste windmolens die in Europa zijn aangetroffen waren de zogenaamde horizontale
windmolens, dit wil zeggen dat de as van de wieken horizontaal lag ten opzichte van de
molen. Waarom hiervoor gekozen werd is niet helemaal duidelijk, wel bestaat het
vermoeden dat dit gedaan is omdat de as van een waterrad ook horizontaal lag ten
opzichte van de molen, dus waarschijnlijk hebben ze dus ook gekozen voor deze
configuratie bij de windmolen. Een andere reden om te kiezen voor een “horizontale as”-
configuratie kan zijn dat deze molens meer kracht kunnen zetten dan een verticaal
aangedreven
molen.
Windenergie Pagina 7

Dylan Vidts – Robin Philips
BOUW VAN EEN WINDTURBINE.
6EcWe
ONDERDELEN
Figuur 1 : Bouw van een windturbine
Windenergie Pagina 8

Dylan Vidts – Robin Philips
DE FUNDERING
6EcWe
Figuur 2 : Fundering I
Figuur 3 : Fundering II
Een windmolen krijgt heel wat krachten te verduren; daarom is een stevige fundering van
groot belang. Er worden per molen ongeveer 20 heipalen in de grond geslagen. Daarna
wordt er tot een diepte van ongeveer 2 meter 200 m³ beton met bewapening gestort. Hier
bovenop komt een funderingsring waar later de eigenlijke molen op komt te staan.
DE MAST
De hoogte van de mast kan variëren. De doorsnede van de holle metalen buis, waarvan de
mast is gemaakt, bedraagt ongeveer 4,5 meter. Binnenin de mast zitten ladders met
daartussen verschillende platforms. Daar lopen er elektriciteitskabels en
communicatiekabels door die naar de gondel lopen. Met behulp van de ladders kunnen
monteurs veilig in de gondel komen en daar hun werk doen.
Er bestaan ook andere soorten masten, de zogenaamde vakwerkmasten. Deze
vakwerkmasten lijken op elektriciteitsmasten. Ze worden vrijwel alleen gebruikt op moeilijk
bereikbare plaatsen, ondermeer in India. Dit wordt gedaan omdat de wegen niet goed
genoeg zijn om de grote, zware onderdelen van gesloten masten over te vervoeren.
De mast van een moderne windturbine van 50 meter hoog weegt 40 ton (diameter van de
rotorbladen 44 m, 600 kW turbine). Een 60 meter hoge mast weegt 80 ton (diameter van
de rotorbladen 72 m, 2000 kW turbine). De mast wordt in delen van 20 à 30 meter naar de
bouwplaats vervoerd.
DE GONDEL
Figuur 4 : Gondel
De gondel is het gedeelte bovenop de mast waaraan de wieken aan vast zitten. Daar wordt
de stroom opgewekt. In de gondel bevinden zich de volgende belangrijke onderdelen:
aandrijfas, tandwielkast of versnellingsbak, generator, transformator en kruimotor.
Windenergie Pagina 9

Dylan Vidts – Robin Philips
DE HOOFDAS
6EcWe
De rotornaaf is bevestigd aan de hoofdas. De hoofdas zorgt samen met de lagers voor de
overbrenging van de krachten die op de rotorbladen werken naar de tandwielkast. Bij
kleinere turbines zit de hoofdas in de tandwielkast verwerkt.
DE TANDWIELKAST
De tandwielkast kun je vergelijken met een versnellingsbak van een auto. De langzame
omwentelingen van de hoofdas, worden door de tandwielkast omgezet naar een hoger
toerental. De “versnelling” waar de tandwielkast in staat, is afhankelijk van de
windsnelheid. Als er weinig wind is zal de tandwielkast een “lagere versnelling” kiezen dan
wanneer het hard waait. Als er weinig wind is staat er niet zoveel kracht op de rotorbladen
en dus ook niet op de hoofdas. De tandwielkast zou, als er een “hoge versnelling” was
gekozen, zoveel weerstand opleveren dat de rotorbladen stil blijven staan. In een lagere
versnelling is er minder kracht nodig om de wieken te laten draaien. Er wordt echter wel
stroom opgewekt. Als het hard waait, kan er wel een “hoge versnelling” worden gekozen.
De wind levert dan genoeg kracht op de rotorbladen zodat de wieken ook dan draaien. Er
kan door een hogere versnelling extra veel energie worden opgewekt. Een 1000 kW
windmolen met een diameter van 52 meter draait met ongeveer 20 omwentelingen per
minuut. Met behulp van de tandwielkast wordt dit omgezet naar een as die daardoor met
ongeveer 1500 omwentelingen per minuut draait. Deze as loopt naar de generator. Bij een
600 of 750 kW windturbine is de omloopverhouding ongeveer 1:50.
DE GENERATOR
Figuur 5 : Generator
De generator is het gedeelte waar de stroom werkelijk wordt opgewekt. De generator zet
de beweging van de as om in elektriciteit. Het is eigenlijk niets anders dan een grote
dynamo. De stroom wordt via een transformator aan het hoogspanningsnet geleverd. Deze
energieomzetting berust op het principe, dat als er elektrische geleiders bewegen in een
magnetisch veld, daarin elektrische energie wordt opgewekt. In de generator wordt de
draaiende beweging omgezet in een elektrische spanning van ongeveer 380 V. Bij grote
turbines (meer dan 100-150 kW) is dit meestal 690 V.
DE TRANSFORMATOR.
Figuur 6 : Transformator
Windenergie Pagina 10

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Tot het einde van de jaren negentig waren de generatoren direct op het elektriciteitsnet
aangesloten. Met zo'n aansluiting kan slechts een klein percentage windenergie benut
worden omdat de frequentie niet overeenkomt met de netspanning. Tegenwoordig maken
vrijwel alle fabrikanten gebruik van de zogenaamde variabele snelheidstechnologie. Dit
houdt in dat een deel of alle stroom van de generator via een AC-DC-AC (wisselspanning –
gelijkspanning – wisselspanning) omvormer wordt geleid. De windturbine geeft daardoor
stroom met de gewenste frequentie af, zonder dat gewone centrales zogenaamde
blindstroom hoeven te leveren. Dat wil zeggen meer stroom moeten opwekken dan voor
het gevraagde vermogen nodig is. Met een dergelijke aansluiting kan de snelheid van de
rotor variëren. De transformator verhoogt het voltage dat van de generator af komt(380 V
of 690 V) tot tussen de 10.000 en 30.000 V. Dit is afhankelijk van de spanning op het
hoogspanningsnet in de omgeving.
DE KRUIMOTOR
De kruimotor zorgt dat de wieken altijd de goede kant op staan, namelijk naar de wind toe.
Via de windvaan krijgt de kruimotor informatie over de windrichting. Aan de hand van deze
gegevens wordt de gondel in de goede richting gezet met behulp van de kruimotor. Dit is
een computergestuurd proces.
DE WIEKEN
Figuur 7 : Wieken I
Figuur 8 : Wieken II
De rotorbladen staan niet onder een vaste hoek. De hoek met de wind is ongeveer 18
graden. De computer die de kruimotor aanstuurt, regelt ook de bladhoekverstellingen. De
hoek waarin de rotorbladen staan is afhankelijk van de windkracht. Elk rotorblad kan
onafhankelijk van elkaar versteld worden waardoor ze de meeste wind vangen en optimaal
benut worden. Bij een windkracht van ongeveer 2 Bft beginnen de rotorbladen te draaien.
Bij windkracht 7 à 8 Bft wordt de maximale capaciteit bereikt. Om schade te voorkomen
wordt de windturbine bij een te hoge windsnelheid stopgezet. De vorm van de rotorbladen
is helemaal geoptimaliseerd waardoor er zo veel mogelijk energie wordt opgewekt en zo
min mogelijk geluidsoverlast wordt veroorzaakt. De elektriciteitsopbrengst van een
windturbine bedraagt ongeveer 850 kWh per vierkante meter rotoroppervlak. Een wiek van
35 meter weegt 4,5 ton.
Er zijn grenzen aan de grootte van windturbines. Een oud voorbeeld is een grote Duitse
turbine met een rotordiameter van 100 meter die na minder dan 3 weken buiten gebruik
gesteld moest worden. Het metaal waaruit de turbine gemaakt was, vertoonde toen al
metaalmoeheid. Metaal is daarom niet het meest favoriete materiaal voor rotorbladen.
Tegenwoordig worden rotorbladen van epoxyhars gemaakt. Epoxyhars heeft een
belangrijke functie bij de coating van lichtgewichte materialen.
Ook moet er gelet worden op de eigenfrequenties van de materialen die gebruikt worden.
Als de rotor zo snel draait dat elke keer als een rotorblad langs de toren komt, deze in een
extreme positie staat, dan kunnen de rotorbladen de uitwijking van de toren versterken
zodat deze stuk gaat. Een bekend voorbeeld van dit principe is het instorten van de
Tacoma brug in Seattle door harde windvlagen.
Windenergie Pagina 11

Dylan Vidts – Robin Philips
VERGELIJKEN VAN DE ROTORDIAMETER MET HET
VERMOGEN VAN EEN TURBINE
6EcWe
Figuur 9 : Rotordiameter – vermogen
De diameter van de rotorbladen kan verschillen van de afbeelding omdat
windturbinebouwers hun turbines aanpassen aan de windsnelheden op locatie. Een
grotere generator heeft natuurlijk meer kracht (hardere wind) nodig om te draaien. Als je
een windturbine plaatst op een plek waar weinig wind is, dan kun je de jaarlijkse opbrengst
maximaliseren door een kleinere generator te gebruiken dan voor de gebruikte rotormaat
gangbaar is. Bij een 600 kW turbine kan de diameter variëren van 39 tot 48 meter. Een
kleinere generator levert een hogere opbrengst doordat de turbine meer uren per jaar kan
draaien.
Windenergie Pagina 12

Dylan Vidts – Robin Philips
BOUWPROCES VAN EEN WINDTURBINE
6EcWe
Bij de opbouw van een windturbine komt heel wat kijken. Hier bespreken we het
bouwproces van de windturbine, gelegen in Gellingen en eigendom van Colruyt.
Figuur 10 : Fundering Gellingen
De bouw van een windturbine start bij het leggen van de funderingen waarop de hele
constructie rust. Deze fundering rust op heipalen die tot 13 meter in de grond zitten. Nadat
de fundering versterkt is met ijzerdraad en betonmortel kan de bouw beginnen. Zo wordt de
elektrische installatie als eerste geplaatst, daarna volgen de verschillende betonnen
segmenten.
Figuur 11 : Mast Gellingen I
De mast wordt opgebouwd door gebruik te maken van een speciale kraan en een
werkplatform (scanclimber) dat naarmate de mast stijgt ook zelf kan stijgen door het
toevoegen van metalen kooien. Door deze kooien kan het platform naar boven klimmen.
Liften kunnen ingevoegd worden waardoor de arbeiders naar boven kunnen gebracht
worden. De betonnen mast bestaat uit 19 segmenten met elk een lengte van 4 meter.
Windenergie Pagina 13

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Figuur 12 : Stalen draad Gellingen
Dit zijn de stalen draden die door elk segment moeten getrokken worden, elk segment
heeft hiervoor enkele gaten. Dit geldt enkel voor de eerste 75 meter van de mast, dus het
betonnen gedeelte van de windturbine.
Figuur 13 : Mast Gellingen II
Wanneer men de laatste 25 meter van de ijzeren mast toevoegt aan de constructie is men
toe aan de gondel en de wieken van de windturbine. Hierbij wordt beroep gedaan op een
kraan dat in totaal meer dan 600 ton weegt en een hoogte van 120 meter kan bereiken.
Deze kraan is zo groot dat het als een bouwpakket wordt aangevoerd. De functie van deze
kraan is de laatste componenten toevoegen van de windturbine zodat deze in werking kan
treden.
Windenergie Pagina 14

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Figuur 14 : Gondel Gellingen
Na de eindpijp van 25 meter wordt door de kraan het eerste deel van de gondel naar boven
gebracht om te bevestigen op de mast die inmiddels 100 meter hoog is.
Figuur 15 : Generator Gellingen
Na de gondel wordt het generatorhuis in gereedheid gebracht. Het generatorhuis wordt
bevestigd aan de machinekamer, dit gebeurt door werknemers die klaar staan in de
machinekamer.
Windenergie Pagina 15

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Figuur 16 : Transport Gellingen
In Gellingen bouwde men een windturbine met 3 wieken. Elke wiek had een lengte van 43
meter. Het transport van deze wieken is een vak op zichzelf en valt niet te onderschatten.
De aanvoer van deze wieken gebeurd door speciale vrachtwagens.
Figuur 17 : Wieken Gellingen
Nadat de kop is toegevoegd aan de gondel worden de 3 wieken naar boven gebracht.
Deze wieken zijn gefabriceerd uit epoxyhars en zijn binnenin al voorzien van een koperen
strip als bliksemafleider. Een wiek wordt maar liefst met 100 bouten vastgezet aan de kop.
Dit geheel van kop en wieken noemt men de rotor. De as van de rotor is direct verbonden
met het generatorhuis die op zijn beurt wisselstroom opwekt.
Windenergie Pagina 16

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Het heeft 10 weken geduurd voordat Colruyt een werkende windturbine in Gellingen had.
Maar het loonde zeker de moeite.
ENKELE GEGEVENS
Hoogte mast
Lengte gondel
Aantal wieken 3
Lengte wieken
Gewicht
(gondel, rotor, wieken)
Vermogen
Windmolen Gellingen
100 m
9 m
41 m
115 ton
2000 kW
Geschatte jaaropbrengst 4,4 miljoen kWh
Equivalent verbruik
investeringsbedrag
Figuur 18 : Windturbine Gellingen
1408 gezinnen
2,27 miljoen euro
Tabel 1 : Gegevens Gellingen
Windenergie Pagina 17

Dylan Vidts – Robin Philips
CRITERIA
6EcWe
Voordat men het bouwproces kan starten moet er aan verschillende criteria voldaan zijn.
Hier houdt men vooral rekening met de veiligheid en het esthetische van de turbine.
AFSTAND
Om te voorkomen dat windturbines elkaar beïnvloeden, moeten ze op een bepaalde
afstand van elkaar staan: gemiddeld zes maal de rotordiameter. Om ze mooi in het
landschap te laten passen worden de windturbines vaak in een lijnopstelling langs een dijk
of vaart geplaatst. Groepsopstellingen worden door omwonenden eerder geaccepteerd als
duidelijk is geworden dat hiermee een hogere opbrengst kan worden bereikt. Voor het
aanzicht is het belangrijk dat de verhouding tussen de ashoogte en de rotordiameter goed
is, maar ook het toerental is belangrijk. Turbines met grote rotorbladen draaien langzamer
en worden daarom als rustiger ervaren door omwonenden.
BEBAKENING EN FLITSLICHT
Figuur 19 : Ashoogte, rotorblad en –diameter
Soms zijn windturbines voorzien van kleurbanden − meestal in het rood − op de mast en
de wieken. Deze bebakening wordt aangebracht voor de veiligheid van het luchtverkeer.
Gebruikers van het luchtruim moeten de windturbines, die steeds hoger worden, kunnen
opmerken en lokaliseren om ongevallen te vermijden.
Dit type van bebakening dat soms wordt bekritiseerd om esthetische redenen, kan in de
meeste gevallen worden vervangen door lichtflitsen. Daarnaast wordt bijzondere aandacht
besteed aan het beperken van de bebakening met als doel de zichtbaarheid van het park
te verzekeren met een zo klein mogelijke impact op het landschap.
Bijkomende potentiële criteria zijn slagschaduw, geluidsoverlast, … Hier komen wij later op
terug.
Windenergie Pagina 18

Dylan Vidts – Robin Philips
WERKING VAN WINDTURBINES
6EcWe
WERKING VAN EEN WIEK
De werking van een wiek is gebaseerd op de werking van het zeil. Het gaat erom dat er
een liftkracht ontstaat door de wind die loodrecht op de wiek staat. Hierdoor is het mogelijk
voor de wiek om zich naar boven te bewegen. Een moeilijkere uitleg voor het ontstaan van
deze liftkracht gaat als volgt. Doordat een onderste deel van de wiek lichtjes schuin staat
met de richting van de wind wordt de luchtstroom afgebogen en ontstaat er een
reactiekracht, de zogenaamde lift.
Er is nog een secundaire liftkracht door de aerodynamische vorm van de vleugel (de wiek
is aan de bovenkant gebogen en buigt daardoor de luchtstroom naar beneden af); hierdoor
is de snelheid van de luchtstroom over de bovenkant van de vleugel groter dan die over de
onderkant en ontstaat aan de bovenkant van de vleugel een onderdruk (het principe van
bernoulli) die een kracht in opwaartse richting veroorzaakt.
Figuur 20 : windsnelheid 5m/sec
Hierbij zie je een wiek bij een snelheid van 5m/sec. Pijl (3) stelt de werkelijke windrichting
voor. Doordat de wiek draait en zich op de tekening naar rechts toe beweegt zal de wiek de
wind voelen volgens pijl (1). Pijl 2 is hierdoor de relatieve of schijnbare windrichting.
Figuur 21 : plotse windruk : 10 m/sec
Wanneer we te maken krijgen met windrukken wordt pijl (3) groter, het toerental van een
aan het net gekoppelde windturbine blijft constant. Pijl (1) blijft even lang maar pijl (2) wordt
langer hierdoor wordt er achter de wiek een werveling ontstaan waardoor de wiek wordt
afgeremd.
Windenergie Pagina 19

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Figuur 22 : Negatieve bladverstelling : 10 m/sec
Bij een negatieve bladverstelling zullen er achter de wiek nog meer wervelingen ontstaan
waardoor het rendement zal dalen. De rotor zal zichzelf als het ware afremmen. Dit uit zich
niet in een wijziging van het toerental omdat een netgekoppelde windturbine een constant
toerental heeft, maar het vermogen dat via de wieken overgedragen wordt aan de
generator zal afnemen.
Figuur 23 : Positieve bladverstelling : 10 m/sec
Bij een positieve bladverstelling zal de wiek meer gestroomlijnd ten opzichte van de
schijnbare of relatieve windrichting komen te staan. Het vermogen zal dan ook toenemen.
Windenergie Pagina 20

Dylan Vidts – Robin Philips
OPWEKKEN VAN ELEKTRISCHE ENERGIE
6EcWe
Het principe is eenvoudig: kracht wordt omgezet in stroom. De wieken brengen de kracht
van de wind over op de as van de turbine, die op zijn beurt – al dan niet via
een tandwielkast – een elektrische generator aandrijft. Die wekt de stroom op, net als in
een elektriciteitscentrale. Van de generator vloeit de stroom naar het openbaar
elektriciteitsnet. De aansluiting gebeurt door gebruik te maken van ingegraven kabels.
Doordat men gebruik maakt van ingegraven kabels is er een beter net stabilisatie en wordt
het verlies onderweg verminderd. (4% verlies per 1000km) in vergelijking met AC-vaste
lijnen (15% verlies per 1000km). Er bestaat een kans dat men het aantal voltage masten
en kabels kan verminderen, beide gezien als obstakels voor de luchtvaart. De belangrijkste
onderdelen van een windturbine zijn de gondel , de wieken en de mast. De wieken en de
hub vormen samen de rotor. De gondel bevat de rotoras, vaak ook een tandwielkast en de
generator. De tandwielkast zet het lage toerental van de wieken om in het hogere toerental
van de generator. De gondel draait automatisch de neus in de richting van de wind, het
zogenaamde kruien. Dit gebeurt door de kruimotor.
Een gunstig geplaatste windturbine op land (onshore) met een vermogen van 2 MW (2 000
kilowatt) kan op één jaar tijd zo‟n 4 500 MWh elektriciteit produceren. Dat komt overeen
met het jaarverbruik van bijna 1 300 gezinnen. Een windturbine produceert echter niet
constant elektriciteit. De productie hangt af van de windsnelheid, de plaats van de
windturbine en andere factoren. Windturbines draaien pas als de windsnelheid 3 m/s
bedraagt en bereiken hun volle vermogen bij 12 m/s.
Bij 25 m/s of meer worden ze om veiligheidsredenen stilgelegd. Aan de kust waait het
harder dan op het vlakke land en een nabijgelegen stad of gebouw kan de windsnelheid
afremmen. Doorgaans ligt de gemiddelde windsnelheid op het vasteland tussen 6 en 7
m/s.
Windenergie Pagina 21

Dylan Vidts – Robin Philips
MOGELIJKE PROBLEMEN
6EcWe
RADARREFLECTIE
Ons eerste probleem dat we beschrijven is de impact van windturbines op het luchtverkeer
rond de luchthaven, namelijk de impact op de uitgestraalde signalen van de radar. Hierbij
hebben we iemand aangesproken die als safety manager is tewerkgesteld bij Belgocontrol.
Belgocontrol is een firma die zich op elke luchthaven vestigt en zich bezig houd met het
verkeer te leiden op de luchthaven.
De radiogolf voorplanting wordt beïnvloed door elektrisch geleidende voorwerpen. De
luchtvaart gebruikt 2 radiofrequenties VHF( burgerlijke golflengte) en UHF( militaire
golflengte). Reflectie ontstaat dus bij hoge structuren zoals een windturbine. Het grootste
gevaar wordt veroorzaakt door het multipath effect, dit is een fenomeen waarbij een radioontvanger
hetzelfde signaal meerdere malen ontvangt in een kort tijdsbestek, maar met
verschillende verschoven fasen.
Zo beïnvloed reflectie zowel de radioapplicaties als navigatiesystemen van de luchthaven.
De radio applicaties van Belgocontrol die worden beïnvloed door windturbines zijn :
1. Radiocommunicatie tussen de verkeerstoren en het vliegtuig.
2. Vaste VHF punt tot punt radio linken worden gebruikt voor telemetrie voor
de operationele status van de buitenste punten in de omgeving van de
luchthavens
GEVAREN BIJ NAVIGATIE
Hetzelfde probleem van radio signalen die worden verstoord kunnen ook toegepast worden
op de navigatie systemen. Deze systemen werken zowel in de VHF en UHF golflengte. Het
resultaat van multipath reflectie zijn ofwel navigatie signaal degradatie of een dragende
error. Beide kunnen de baan van het vliegtuig aanpassen, hierbij wordt de afstand tussen
andere vliegtuigen of tussen de grond tijdens het landen vermindert.
Een radar bestaat uit 2 basis vormen zo heb je (Primary Surveillance Radar PRS) en
Secondary Surveillance Radar (SSR). Beide typen van radars zenden een impuls van
elektromagnetische energie uit, dit gebeurt door middel van een constant ronddraaiende
antenne die zich bovenop de verkeerstoren bevind.
De prestaties van beide radartypes worden door de nabijheid van een windturbine in de
war gestuurd.
PSR
Valse doelen worden weergegeven op het scherm. Windturbines zijn zichtbaar op het
scherm of vliegtuigen worden tweemaal aangegeven .
De vertrouwbaarheid van de detectie daalt. Hierdoor worden vliegtuigen niet afgebeeld op
het scherm.
Soms worden vliegtuigen op de verkeerde plaats afgebeeld door de radar. Hierbij wordt de
radar overbedolven met signalen.
SSR (Monopuls SSR (MSSR) en Mode S types)
Vliegtuigen worden op de verkeerde plaatsen gesignaleerd.
Valse doelen worden gerapporteerd, het vliegtuig wordt 2 keer afgebeeld op de monitor.
De vertrouwbaarheid van de detectie daalt (schaduw zone): vliegtuigen worden niet
waargenomen door de radar. Omdat het vliegtuig zich achter een voorwerp bevind.
De winturbine veroorzaakt problemen tussen het uitwisselen van signalen van het vliegtuig
en de verkeerstoren.
Windenergie Pagina 22

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Radar
Wind turbine
Aircraft
Figuur 24 : Schaduweffect
Het effect is gedeeltelijk verlies van de gegevens van een of meerdere vliegtuigen voor een
bepaalde tijd. De ernst van dit verlies hangt af van de tijd dat het vliegtuig van het scherm
verdwijnt. Dit hangt natuurlijk af van de baan en het aantal windturbines die hierbij zijn
betrokken.
Het effect van windturbines in de buurt van de radar is dat de signalen uitgestuurd door
Figuur 25 : Foute positionering van vliegtuigen
deze radar zullen worden afgebogen. De radar houdt hier geen rekening mee en beeld het
vliegtuig op de verkeerde plaats af.
Figuur 26 : Valse echo's
Treed op wanneer de directe echo van het radarsignaal afkomstig van een vliegtuig wordt
aangevuld met een indirecte echo van hetzelfde vliegtuig. Doordat de afgelegde afstand
van de radiogolven anders zijn zal de detectie software van het radarstation twee plots
aanmaken voor hetzelfde vliegtuig. Het doel zal hierdoor tweemaal worden aangeduid op
het scherm. Hierdoor krijgt men corrupte gegevens op het scherm afgebeeld.
Windenergie Pagina 23

Dylan Vidts – Robin Philips
GELUIDSOVERLAST
6EcWe
Windturbines brengen een monotoon geluid voort. Zo hebben we het zoevende geluid van
de rotor, de draaibewegingen in de tandwielkast en eveneens de generator is hoorbaar.
Dit neemt toe naarmate de wind harder waait. Maar door de aanwezigheid van
achtergrondgeluiden zoals wind, het verkeer of ritselende bladeren dringt het geluid van de
windturbine minder door. Bij een windsnelheid van 8 m/s bijvoorbeeld (ongeveer 30 km/h)
worden de turbines al volledig overstemd door het geruis van de bomen. Om geluidshinder,
hoe minimaal deze ook is, zo veel mogelijk te beperken, bouwt men windturbines op
voldoende afstand van woongebieden. Die afstand wordt onder meer bepaald na een
gedetailleerde geluidsstudie en is in overeenstemming met de omzendbrief van de
Vlaamse
Regering.
Naast de geluidsisolatie houdt men zich ook voortdurend bezig met het optimaliseren en
vernieuwen van het design van de wieken en de generator om zo steeds beter de
geluidsoverlast te beperken.
SLAGSCHADUW
Figuur 27 : Slagschaduw
Afhankelijk van de stand van de zon kan een windturbine voor slagschaduw zorgen.
Hieronder verstaan we een steeds draaiende schaduwafdruk van de wieken. Dit kan
hinderlijk zijn als deze een woonkamer of werkzone binnendringt.
Vooral bij laagstaande zon reikt de schaduw van een windturbine vrij ver. Om deze
eventuele hinder goed te kunnen inschatten, wordt vooraf onderzocht waar en in welke
mate slagschaduw kan optreden. Wanneer de hinder op sommige momenten te groot blijkt,
dan kunnen slagschaduwsensoren de turbine tijdelijk stilleggen.
Wettelijk mag een windturbine maximaal dertig minuten per dag en dertig uur per jaar
slagschaduw
veroorzaken.
Windenergie Pagina 24

Dylan Vidts – Robin Philips
VOGELSTERFTE
6EcWe
Figuur 28 : Vogelsterfte
Vogels hebben een sterk ontwikkeld gezichtsvermogen. Ze zien windturbines meestal al
van op verre afstand en passen tijdig hun traject aan. Het kan natuurlijk altijd gebeuren dat
vogels tegen de turbine aanvliegen of door onverwachte windstoten door de rotor gegrepen
worden. Volgens een Canadese studie zijn windturbines slechts verantwoordelijk voor
0,01% van het sterftecijfer bij vogels.
IJSVORMING
Tijdens de wintermaanden kan er zich ijs vormen op de wieken. Sensoren nemen dit
automatisch waar en zorgen ervoor dat de beweging van de rotor onmiddellijk stopt. Op
deze manier wordt elk risico op ongevallen door het wegslingeren van ijs vermeden. Bij de
keuze van de site worden de veiligheidsafstanden vooraf nauwkeurig bestudeerd en
vastgelegd.
WAARDEVERMINDERING VAN DE EIGENDOM
Een Amerikaanse studie op 24000 woningen, waarvan 14000 met uitzicht op een
windturbinepark toont aan dat de inplanting van een windpark weinig impact heeft op de
immobiliënmarkt.
Een Waalse studie uit 2004 bevestigde deze trend. In sommige gevallen kan de
aankondiging van een windturbineproject tijdelijk een waardevermindering van een
eigendom met zich meebrengen. Maar dit is ook het geval bij de aanleg van gsm-masten of
een autosnelweg. In de praktijk verdwijnt dat effect meestal na de realisatie.
METAALMOEHEID
Dit probleem wordt veroorzaakt doordat de windturbine een hele tijd stilstaat. Hierdoor
zullen de wieken naar beneden plooien totdat deze er af vallen. Een windturbine zal dus op
geen enkel moment, zelfs niet bij een melding van slagschaduw, stilstaan. De windturbine
zal hierdoor enkel een klein beetje in beweging zijn om metaalmoeheid te voorkomen.
Windenergie Pagina 25

Dylan Vidts – Robin Philips
KOSTEN EN OPBRENGSTEN
6EcWe
KOSTEN, TERUGVERDIENTIJD EN LEVENSDUUR
Deze factoren kunnen sterk verschillen, ze zijn afhankelijk van verschillende parameters :
-Type windturbine
-Windsnelheid
-Aantal wieken
-Lengte van de wieken
-…
Daarom kunnen we geen gedetailleerde cijfers geven voor de algemene aanleg van een
windturbine. Wel hebben we een studie van turbines, gelegen in Zeeland, Nederland. Hier
zien we duidelijk dat er een verschil in type merkbaar is.
GROENESTROOMCERTIFICATEN
De overheid stimuleert de productie van groene stroom via groenestroomcertificaten.
Producenten van groene stroom, bijvoorbeeld uit een windturbinepark, ontvangen van de
Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) één certificaat
per MWh. Zij kunnen die verkopen aan elektriciteitsleveranciers, die jaarlijks een minimum
aantal certificaten moeten voorleggen. Dat aantal is afhankelijk van de totale hoeveelheid
stroom die ze hebben verkocht (5,25% voor 2009 in Vlaanderen).
Bij een groene stroomcertificaten van een windturbine krijgt men 96 euro per 1000Kw/h dit
is weinig in vergelijking met de groene stroomcertificaten van een zonnepaneel waarbij
men 330 euro per 1000Kw/h krijgt.
Windenergie Pagina 26

Dylan Vidts – Robin Philips
Prijs
WRE 060 Skystream Airdolphin Swift Raum WRE 030 Energy Ball Passaat Montana Turby Ampair
€
€
€
€
€
€
€
€
37.187,50 10.742,03 17.548,00 13.208,00
29.512,00 € 4.324,00 9.239,16 18.508,16 21.350,00 € 8.925,00
6EcWe
Opbrengst in kWh
apr/08 48 175 42 22 1 6 56 265 6 1
mei/08 41 171 29 12 20 4 39 207 27 7
jun/08 25 106 17 7 8 2 33 169 19 19
jul/08 29 118 19 8 11 3 33 170 19 18
aug/08 39 143 24 12 18 4 42 200 22 21
sep/08 32 133 21 6 6 2 31 155 13 16
okt/08 0 151 28 17 27 6 45 199 20 18
nov/08 53 260 49 44 78 12 75 311 34 31
dec/08 44 196 38 20 43 6 47 229 36 26
jan/09 69 240 44 42 75 10 62 256 6 27
feb/09 42 163 31 45 6 40 196 0 21
mrt/09 64 254 50 72 11 74 335 44 39
apr/09 20 110 18 19 21 2 28 153 17 17
Totaal 506 2220 410 190 19 425 74 605 2845 263 261
Verbruik in kWh
apr 08
-
maart 09 7 24 63 66 15 0 0 4 115 15
Tabel 2 : Kosten en opbrengsten
Windenergie Pagina 27

Dylan Vidts – Robin Philips
TYPES BINNEN WINDTURBINES
6EcWe
Aangezien windenergie zeer voordelig is, hebben specialisten al achterhaald hoe ze de
turbines kunnen optimaliseren. Zo zijn er ook verschillende types ontstaan, elk met
specifieke voor- en nadelen.
WINDTURBINE MET HORIZONTALE AS (HAT)
Figuur 29 : Horizontale as
De horizontale as windturbine komt het meest voor in onze landschappen. Horizontaal
slaat op de as die evenwijdig ligt met de windrichting. De wieken, daarentegen, draaien
loodrecht op de windrichting in het rotorvlak. De as van de wieken komt uit in de gondel
bovenop de mast, waarin zich de stroomgenerator bevindt. Met de gondel wordt bovendien
het rotorvlak loodrecht op de wind gehouden. Dit gebeurt meestal met behulp van een
„kruimotor‟ die elektrisch wordt aangestuurd door een windvaantje.
Windenergie Pagina 28

Dylan Vidts – Robin Philips
WINDTURBINE MET VERTICALE AS (VAT)
6EcWe
De verticale as windturbine komt vooral voor in Canada en de VS. Deze hebben een
structuur vergelijkbaar met een slagroomklopper en zijn onafhankelijk van de windrichting.
Een eerste voordeel is dat men geen krui-inrichting nodig heeft. Daarnaast kan de
generator meteen onder de turbine geplaatst worden. Nadelen zijn een lager rendement en
periodiek variërende windbelasting op de bladen. Voor de ontwikkeling van windturbines in
de bebouwde omgeving lijken deze, vanwege de onafhankelijkheid van de windrichting,
een aantrekkelijke optie.
LIFTPRINCIPE EN WEERSTANDSMACHINES
Deze turbines werken beide volgens het liftprincipe. De aerodynamische eigenschappen
van de wieken zorgen ervoor dat ze een snelheid ontwikkelen die hoger is dan de
windsnelheid zelf. De lift staat loodrecht op de windrichting. Liftmachines halen een hogere
opbrengst en vergen minder materiaal dan de weerstandsmachines. Daarbij is het de
bedoeling dat een lichaam meebeweegt in de windrichting. Een voorbeeld hiervan is de
cupanemometer, die gebruikt wordt om de windsnelheid te meten. De holle kant van de
cup heeft een grotere luchtweerstand dan de bolle kant. De holle kant beweegt hier dus
met de wind mee maar gaat trager dan de windsnelheid. De bolle kant gaat tegen de wind
in zodat de holle kant in positie wordt gebracht opnieuw wind op te vangen zodat de
energieopwekking kan blijven doorgaan.
LIFTPRINCIPE
Figuur 30 : liftprincipe
Deze vorm van verticale as windturbines werd in 1931 ontworpen door Georges Jean
Marie Darrieus. Hij kreeg hier een patent op en daarom worden deze ook wel Darrieus
windturbines genoemd. Deze hebben wel als nadeel dat ze moeilijk te beschermen zijn bij
extreme windcondities en de turbine heeft extra kracht nodig om te starten.
Windenergie Pagina 29

Dylan Vidts – Robin Philips
AFGELEIDE VORM VAN DARRIEUS : GORLOV HELICALE TURBINE
6EcWe
Figuur 31 : Gorlov helicale turbine
Dit is een ander ontwerp van een verticale as windturbine. Het belangrijkste verschil zijn
echter de zogenaamde helicale bladen. Een helix is een driedimensionale spiraal, die
ervoor zorgen dat er altijd een deel van een rotorblad beschikbaar is voor iedere stroom- of
windrichting. Het grote voordeel is dat de resultante kracht, gedurende een aswenteling,
redelijk constant blijft. Het is oorspronkelijk een waterturbine maar veel windturbines
nemen deze vorm eveneens aan.
WEERSTANDSMACHINES
Figuur 32 : Weerstandsmachines
Windenergie Pagina 30

Dylan Vidts – Robin Philips
De energie die door de wind gedragen wordt, wordt omgezet in een koppel op de centrale
buis. De molen werd in 1922 uitgevonden door de Finse ingenieur Sigurd J. Savonius. In
1745 wilde Johann Ernst Elias Bessler een horizontale Savonius plaatsen in Furstenberg,
gelegen in Duitsland. Hij viel echter te pletter tijdens de contructie van de molen. De molen
is nooit meer afgemaakt, maar het gebouw bestaat nog steeds.
VOORBEELD VAN WEERSTANDSMACHINES : CUPANEMOMETER
6EcWe
Figuur 33 : cupanemometer
De eerste cupanemometer werd gemaakt in 1846 door de Ier Robinson. Vandaar dat dit
type ook wel het “Molentje van Robinson” wordt genoemd.
Windenergie Pagina 31

Dylan Vidts – Robin Philips
TOEKOMST VAN WINDENERGIE
6EcWe
WINDTURBINES IN ZEE
Naast grote projecten van windparken op land , zullen grote bedrijven zoals Enercon in de
toekomst meer overschakelen naar windparken op zee. Doordat de activiteit van de wind
op zee groter is dan op land gaat men veel meer geld investeren in het bouwen en verder
onderzoeken van windparken op zee.
BLIGH BANK
Figuur 34 : MPI Resolution
Belwind bouwt momenteel aan het grootste energieproject in België, met name een groot
windmolenpark aan elektriciteit produceren. Dat is voldoende om ongeveer 350.000
gezinnen van groene stroom te voorzien en 540.000 ton CO 2 per jaar te besparen. Er is
geen enkel windpark in de wereld dat even ver in zee is gelegen als Belwind, ook de
ontwikkeling ervan is de snelste in de offshore wereld.
De Bligh Bank bevindt zich in de zone die de Belgische regering voorzien heeft voor de
bouw van windparken. Dit zeegebied wordt omschreven als de Belgische Economische
Zone (BEZ). Deze zone biedt plaats voor een geïnstalleerde capaciteit van 2000 tot 2300
MW. De windparkzone bevindt zich buiten de scheepvaartroutes, en bijna geheel buiten de
12-mijlszone gesitueerd op een aanzienlijke afstand van de kust. Het windpark wordt op 46
kilometer van de kust van Zeebrugge gebouwd. Het park wordt in 2 fasen van elk 55
turbines gerealiseerd, met een totaal vermogen van 330 MW. jaarlijks zal het park 1.1
TWh.
De bouw van dit windpark zal in 2 fases gebeuren, 55 turbines in elke fase.
De 110 turbines worden aangesloten op twee hoogspanningsstations op zee via 70 km
33kV-zeekabels. Deze stations worden op hun beurt door middel van twee 150kV-kabels
aangesloten op het Belgische hoogspanningsnet te Zeebrugge.
Windenergie Pagina 32

Dylan Vidts – Robin Philips
Om windmolenparken te bouwen is een heel speciaal materiaal nodig , namelijk the MPI
resolution, een vaartuig speciaal ontworpen voor het vervaardigen van windturbines op
zee. Het is zwaar werk want de turbines wegen veel en zijn kwetsbaar. Een paal van 450
ton moet in de zeebodem worden geheid daarbovenop komt een machinehuis van 190 ton
en ten slotte de rotor met 50 meter lange bladen. Alles moet op de centimeter nauwkeurig
worden geplaatst. Maar het gewicht is geen probleem maar het weer wel. Het is logisch dat
het op de locatie van een windmolenpark vaak hard waait. De “resolution” lost dat op door
zich boven de elementen te plaatsen. Met behulp van precisienavigatie en extra schroeven
blijft hij op z‟n plaats en krikt zich omhoog. Dit gaat als volgt : hydraulische armen grijpen in
uistekende randen die rond de poten zitten en hijsen het schip boven de zeespiegel. Dit
proces gaat heel snel zo stijgt het vaartuig een meter per minuut. Geheel geladen weegt
het schip 17000 ton. Op elke poot rust dus ruim 2000 ton 15 meter boven de zeespiegel.
De operator kan de poten uitschuiven en werken in water van 35 meter diep en hij staat zo
vast als een huis, een perfect platform om windmolens mee te bouwen. Wanneer men de
windmolens heeft geplaatst laat men het vaartuig weer rustig zakken totdat het weer een
boot is en vaart men weer naar de haven waar men nieuwe delen van de windmolens kan
ophalen.
WINDTURBINES BIJ PARTICULIEREN
Voor windturbines bij particulieren hebben we Jan Van Geem van Alternative Eco solutions
gecontacteerd. Hij legde uit waarom windturbines bij particulieren hier in België worden
gedwarsboomd en waarom het dus veel interessanter is om zonnepanelen aan te vragen.
6EcWe
Figuur 35: Windturbines bij particulieren
PRIJSKLASSE.
De prijsklassen tussen verschillende windturbines variëren sterk. De prijs wordt vooral
bepaald door de grote van de windturbine en hoeveel magneten er aanwezig zijn in de
gondel. Zo kan je 4 dezelfde windturbines hebben maar waar er een verschil is tussen de
magneten. Hoe minder magneten hoe minder wrijving je hebt en hoe sneller de wieken
zullen draaien van de turbine. Zo kost een skystream ongeveer 15000 euro, inclusief de
installatiekosten.
Windenergie Pagina 33

Dylan Vidts – Robin Philips
VERGUNNINGEN
6EcWe
Als je op zoek gaat voor vergunningen voor particuliere windturbines in Vlaanderen op het
internet zal je weinig succes hebben, dit komt omdat het bijna onmogelijk is om een kleine
windturbine neer te zetten in Vlaanderen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het
gedwarsboomd word door de overheid. Hierdoor zullen particulieren proberen om een
windturbine illegaal te plaatsen, maar echt evident is dit niet. Dit komt doordat men de
turbine niet hoog genoeg plaatst waardoor er helemaal geen rendement is.
VERSCHILLENDE PARTICULIERE WINDTURBINES
Doordat het illegaal is om een windturbine te plaatsen bij particulieren zetten ze deze toch.
Zo heb je autonome windturbines. Dit wil zeggen dat de windturbines niet zijn verbonden
aan het net en dat ze gebruikt worden voor een chalet , een caravan of men kan thuis
eentje neerzetten die genoeg stroom oplevert voor de pomp van de vijver.
Een tweede soort windturbine is aan het net gekoppeld , enkel hierbij kan je groene
stroomcertificaten krijgen. Wanneer je je windturbine aan het net koppelt zal deze
gedeeltelijk je de verbruiksmeter van elektriciteit terugdraaien doordat je minder elektriciteit
nodig hebt van de leverancier. Als je genoeg elektriciteit produceert voor je eigen en zelf
nog een deel over hebt kan je een groene stroomcertificaat aanvragen. De meeste
leveranciers zullen akkoord gaan, maar als de dienst stedenbouw er achter komt dat je een
windturbine hebt in je tuin mag je er zeker van zijn dat die meteen moet neergehaald
worden.
BOUW VAN EEN WINDTURBINE BIJ PARTICULIEREN
De bouw van deze kleiner windturbines gelijkt min of meer op de bouw van een grote
windturbine.
1. de fundering wordt gemaakt.
2. Er wordt een ring boven op deze fundering gelegd, hierboven komt de eigenlijke
mast van de windturbine.
3. Hierna wordt de hele mast er in één keer op geplaatst. Maar dit kan ook in
segmenten.
4. De gondel wordt bovenop de mast geplaatst, zowel gondel als mast worden door
een kraan op hun plaats gezet.
5. En ten laatste wordt de calibratiekit bovenop de gondel geplaatst, dit is een heel
belangrijk deel van de windturbine. Dit deel zorgt ervoor dat de technici kunnen zien
op het moment zelf dat de windturbine kaarsrecht staat, zo niet kan dit een lager
rendement opleveren.
LEVENSDUUR
Een windturbine heeft volgens experts een levensduur van 20-25 jaar, wat zeer weinig is
tegenover dat van zonnepanelen.
RENDEMENT
Het rendement is zeer belangrijk van een windturbine , het blijkt dat het rendement van een
windturbine met verticale as kleiner is dan die met een horizontale as omdat er bij de
laatste een grotere oppervlakte is dat voortgestuwd wordt. En hoe hoger de windturbine
staat hoe beter dit komt doordat de windsnelheid steeds verhoogt naarmate die hoger
staat.
Windenergie Pagina 34

Dylan Vidts – Robin Philips
BESLUIT
6EcWe
Wat we kunnen besluiten over windturbines is dat het de dag van vandaag nog geen kans
heeft gehad om door te bloeien doordat verschillende gemeentelijke diensten of mensen
klachten indienen. Zij zien het nut van windturbines niet in maar als men dit wil verkrijgen
zullen er nog verschillende evoluties moeten plaatsvinden.
INNOVATIE
MAGLEV WINDTURBINE.
Figuur 36 : MagLev
Chinese en Amerikaanse ontwikkelaars hebben een nieuwe windturbine uitgevonden die
tot 1000 maal efficiënter werkt. Het concept van de windturbine is onlangs tentoongesteld
op de Wind Power Asia beurs in Beijing (2006) .
De zogeheten MagLev Windturbine maakt gebruik van grote verticale bladen gespreid over
bijna de gehele lengte van de windmolen. De as van de MagLev turbine zweeft op
magneten, waardoor amper wrijving ontstaat.
Door gebruik van permanente magneten ontstaat er geen frictie waardoor dit soort
windmolens veel efficiënter kunnen werken dan de huidige generatie windmolens. De
naam MagLev komt van Magnetic Levitation oftewel Magnetisch Zweven. Bij een moderne
schets van de MagLev windturbine zijn er grote witte schermen geplaatst die een groot
deel van de wind opvangen waardoor een groter deel van de wind kan geconcentreerd
worden op de rotor van deze moderne windturbine.
Volgens de makers kan de 36 miljoen euro kostende MagLev Windturbine zo'n 1000
conventionele windmolens vervangen en daarmee 750.000 woningen van stroom voorzien.
De MagLev kan tot 500 jaar meegaan en heeft 640 keer minder ruimte nodig dan een
vervangend conventioneel windmolenpark.
De MagLev kan in tegenstelling tot de huidige generatie windturbines stroom opwekken bij
lage windsnelheden vanaf 1,5 meter per seconde en doet het ook goed bij hoge
windsnelheden. Conventionele windmolens moeten bij windkracht 10 vaak uitgezet
worden.
De bouw van de nieuwe windmolens is inmiddels gestart in China en het Amerikaanse
Arizona door MagLev Wind Turbine Technologies. Leider van het bedrijf en onderzoeker in
schone energie Ed Mazur zegt dat de MagLev-windmolens stroom voor minder dan één
cent per kilowattuur kunnen opwekken.
Windenergie Pagina 35

Dylan Vidts – Robin Philips
ALGEMEEN BESLUIT
6EcWe
Uit de research die we hebben verricht en de informatie die we hebben verkregen, kunnen
we besluiten dat windenergie een milieuvriendelijke toekomstgerichte manier is om energie
op te wekken. De meeste mensen verkiezen zonne-energie boven windenergie, vooral
omdat voor particulieren de zonnepanelen meer opbrengen dan windturbines en omdat de
installatie ervan vlotter verloopt. Esthetisch gezien hebben de zonnepanelen ook minder
nadelen tegenover windturbines.
Wij raden windenergie aan omdat we vinden dat de voordelen de nadelen
overcompenseren. Zo is windenergie onuitputtelijk en overal beschikbaar. Ook stoot het
geen schadelijke stoffen uit in de atmosfeer en is het een goed vervangmiddel van fossiele
brandstoffen. Daarom denken wij dat windenergie de meest rendabele manier is om
energie op te wekken en dus in de toekomst veel zal worden gebruikt.
Bedrijven zullen eerder gebruik maken van windturbines omdat deze voor hen wel
interessant zijn. Ze kunnen hogere windturbines plaatsen en hebben er minder plaats aan
verloren tegenover zonnepanelen. De turbines zullen, juist doordat ze hoger zijn, meer
winst opstrijken dan de turbines voor particulieren. Bij de vergelijking van de hoogte en het
vermogen van de turbine zien we dat de curve exponentieel verloopt.
Daarom raden wij het voor particulieren helaas af om turbines te plaatsen omdat deze
meestal de gevraagde hoogte niet kunnen bereiken en daardoor niet rendabel genoeg zijn.
Dit laten de particulieren dan best over aan grote energiemaatschappijen die dit wel
kunnen.
We moeten realistisch blijven en beseffen dat windturbines die geplaatst zijn op zee veel
meer energie opbrengen dan degene die op het land zijn geplaatst. Er is dus zeker
toekomst voor windmolenparken op zee. Helaas kunnen we ook vaststellen dat
windturbines voor particulieren amper of geen toekomstplannen zullen hebben.
Windturbines zullen daarom enkel in grote maat voorkomen en niet in kleinere, goedkopere
maten.
Windenergie Pagina 36

Dylan Vidts – Robin Philips
BIJLAGEN
6EcWe
VERKLARENDE WOORDENLIJST
m = meter
km = kilometer
s(ec) = seconde
h = uur
kW = kilowatt ( 1kW = 10³ W )
V = Volt
AC = wisselspanning
DC = gelijkspanning
Bft = Beaufort
MW = megawatt ( 1MW = 10^6 W )
kWh = kilowattuur
MWh = megawattuur
TWh = terrawattuur ( 1TWh = 10^9 Wh )
Watt is de SI-eenheid van vermogen. Een gloeilamp met een vermogen van 60 Watt
verbruikt een hoeveelheid van 60 joule per seconde. Energie, geleverd door windturbines,
wordt meestal in MW uitgedruikt
Windenergie Pagina 37

Dylan Vidts – Robin Philips
VERGELIJKENDE TABEL : BEAUFORT – KM/H
Beaufort
Km/h
0 0-1
1 2-5
2 6-11
3 12-19
4 20-28
5 29-38
6 39-49
7 50-61
8 62-74
9 75-88
10 89-102
11 103-117
12 >117
6EcWe
Windenergie Pagina 38

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
ARTIKELS
PELEMAN INDUSTRIES INVESTEERT IN TWEE
WINDTURBINES
neco meldt dat het twee windturbines van 5 MW elk aan het installeren is op de
bedrijfsterreinen van Peleman Industries in Puurs.
ENGINEERINGNET.BE -- Nu zonne-energie uit de
gratie raakt, beginnen bedrijven hun focus te
verschuiven naar andere vormen van duurzame
energieopwekking.
Zo meldt Air Energy, een onderdeel Eneco, dat het
twee windturbines aan het bouwen is bij Peleman
Industries in Puurs.
De windmolens zijn elk goed voor 2,3 MW aan
vermogen, of het equivalent van het jaarlijks verbruik
van 2.600 gezinnen.
De twee turbines worden 151 meter hoog (=
tiphoogte of hoogste punt van de wieken), en krijgen
bij veel wind samen een maximaal vermogen van 5
MW. Bij een gemiddeld windaanbod leveren ze elk
2,3 MW af.
Dankzij een speciaal systeem zonder
tandwieloverbrenging zullen de twee windturbines
minder geluid maken dan een klassieke windmolen.
Peleman Industries wil via de investering voor 100%
op duurzame stroom kunnen draaien. Daniel Van den
Brande, Supplier Relations Manager: “Het verbruik in onze hoofdkantoren komt ongeveer
overeen met de helft van de energie die één windmolen zal produceren, en wordt dus
volledig gedekt.”
Tijdens windstille periodes koopt het bedrijf zijn elektriciteit via Eneco in. Volgens planning
zullen beide turbines tegen augustus 2011 operationeel zijn.

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
WINDTURBINES DRIJVEN WAALS ULM-VLIEGVELD NAAR
GRENS
GINGELOM - De inwoners van Vorsen, Kortijs, Montenaken, Borlo en Jeuk zijn erg ongerust
over de vestiging van een ULM-vliegveld in Berloz net over de taalgrens.
Maandag, op de laatste dag van het openbaar onderzoek, worden massaal bezwaarschriften
ingediend tegen de aanvraag van een bouwkundig attest. Ook het gemeentebestuur is niet
te spreken over een zogenaamde „ULModroom' aan de overkant van de taalgrens en dient
zelf een bezwaarschrift in.
Het ULM-vliegveld van Aéroclub de Hesbaye ligt nu in Cras-Avernas (Hannuit), maar moet
weg omdat in de buurt langs de E40 windmolens worden geplaatst. Landen krijgt door de
aanwezigheid van het ULM-vliegveld geen vergunning voor de bouw van negen
windturbines. De club wil uitwijken naar Berloz aan de grens met Jeuk en diende een
aanvraag in voor de aanleg van een landings- en startbaan van 330 meter lang en 50 meter
breed, de bouw van twee hangars voor het parkeren van ULM-vliegtuigen en een parking
voor de voertuigen van de clubleden.
Hinder
„De oriëntatie van de start- en landingsbaan is zodanig dat het vliegverkeer verloopt boven
de dorpskommen van Vorsen, Kortijs, Montenaken, Borlo en Jeuk. We verwachten
geluidshinder van de vliegtuigen, visuele hinder van de hangars, maar ook hinder voor de
akkerfauna, zoals de zeldzame Grauwe Gors. We willen de rust en de privacy voor onze
inwoners vrijwaren. De komst van een ULM-vliegveld is niet gewenst. De hinder voor de
omwonenden ligt meer op het grondgebied van Gingelom dan op het grondgebied van
Berloz. Bovendien ligt de toegangsweg tot de ULModroom op het drukbereden
Fietsroutenetwerk Limburg, een ruilverkavelingsweg die momenteel enkel voorbehouden is
voor fietsers, voetgangers, ruiters en landbouwvoertuigen', zegt burgemeester Charly
Moyaerts (SP.A).
„Het vliegveld bevindt zich in Wallonië, maar de lasten zullen voor 75 procent voor Limburg
zijn. Ook een klein bos in de buurt moet sneuvelen. We vrezen dat de activiteiten op het
vliegveld nog worden uitgebreid en dat ook zwaardere en luidruchtiger toestellen boven de
dorpen zullen cirkelen. We zijn bovendien verrast door de aanvraag. We ontdekten toevallig
via een paar borden in de velden dat er plannen waren voor een ULModroom. Niemand
lichtte de buurt in. We waren daardoor zeer laat op de hoogte en in nauwelijks veertien
dagen duwt men de bewoners het plan door de strot', reageert de secretaris van de
Wildbeheerseenheid, Eddy Trossard uit Jeuk.
Windenergie Pagina 40

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
WINDTURBINES VERANDEREN HET OOST-VLAAMSE
LANDSCHAP.
In 2009 keurde de Vlaamse regering het Oost-Vlaamse beleidskader voor windturbines
goed. Binnen dit beleidskader werden een eerste maal de mogelijkheden voor het plaatsen
van grootschalige windturbines in kaart gebracht. Het principe om windturbines niet volledig
te spreiden over een provincie, maar om ze bij elkaar te plaatsen in grotere
concentratiegebieden, werd vastgelegd. De Provincie Oost-Vlaanderen start nu met de
invulling van de concentratiezones voor windturbines Maldegem-Eeklo en E40. In deze
zones zijn er nog grote mogelijkheden voor het plaatsen van windturbines. Samen met de
verschillende lokale besturen, Vlaamse en federale administraties en het middenveld worden
nu de concrete prioritair in te vullen locaties vastgelegd. Er zijn in Oost-Vlaanderen 5
prioritaire gebieden waar het wenselijk is om windturbines te bundelen: de Gentse
Kanaalzone, de Waaslandhaven, het gebied Maldegem-Eeklo, de transportcorridor van de
E40 en de transportcorridor van de E17.
Voor de Gentse Kanaalzone en de Waaslandhaven zijn al enige tijd besprekingen aan de
gang. Voor de Waaslandhaven werden al grote stappen gezet om binnen de op Europees
niveau beschermde vogelrichtlijngebieden toch windturbines te kunnen plaatsen. Voor de
concentratiezones Maldegem-Eeklo en E40 worden verschillende scenario‟s opgemaakt, die
zowel landschappelijk als op het vlak van hinder zoals geluid en slagschaduw worden
afgetoetst. Bedoeling is om zo de discussie open te trekken. In het concentratiegebied
„Maldegem-Eeklo‟ worden onder meer scenario‟s met minimaal 30 en met minimaal 50
grootschalige windturbines voorzien, binnen het concentratiegebied 'E40' minimaal 25 tot
minimaal 50 turbines. Na en op basis van het overleg met de verschillende betrokken
partijen, zal de Oost-Vlaamse provincieraad in juni 2012 de knoop doorhakken en voor elk
van de concentratiegebieden een voorkeurscenario vastleggen.
Windturbines zijn noodzakelijk om de broodnodige groene stroom te produceren. Ze zullen
het Oost-Vlaamse landschap, zeker binnen de concentratiezones, onherroepelijk
veranderen. Door dit op een gestructureerde wijze aan te pakken, kunnen, samen met de
verschillende betrokken partners, maar ook met de bewoners, win-win situaties bekomen
worden in volwaardige dynamische energielandschappen. Het provinciebestuur wil bij deze
processen maximaal inzetten op communicatie, participatie en samenwerking, in het
bijzonder met de bewoners, maar ook met de lokale besturen, het middenveld en de
verschillende projectontwikkelaars die vandaag al binnen de concentratiegebieden actief zijn.
De Provincie maakt daarom werk van een gestructureerd overleg met al deze groepen en
werft een projectcoördinator aan. Dit moet een antwoord bieden op de problematiek van de
lusten en de lasten. Hierbij moeten de lasten van een windturbines vaak gedeeld worden
door de omwonenden, terwijl de winsten slechts naar enkelingen gaan. Ook zal de
coördinator een uitweg proberen vinden uit de zware concurrentieproblemen die vaak
optreden tussen de ontwikkelaars onderling.
Windenergie Pagina 41

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
ZAVENTEM WIL GEEN WINDMOLENS.
ZAVENTEM - Zaventem wil niet weten van windmolens op haar grondgebied. Het
gemeentebestuur heeft een bezwaarschrift ingediend tegen het gewestelijk ruimtelijk
uitvoeringsplan (GRUP) voor het Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel (VSGB). Dat plan
voorziet op enkele plaatsen in Zaventem de mogelijkheid voor inplanting van windturbines.
'De gemeente is zich ten volle bewust van de noodzaak van de realisatie van uitrustingen
voor het opwekken van duurzame energie, maar Zaventem behoort nu reeds tot de gebieden
in Vlaanderen die het meest door omgevingsfactoren - zoals luchthaven en het verkeersnet -
belast zijn. Het inplanten van turbines in Zaventem zou een aanslag betekenen op de nog
schaarse open ruimte en de inspanningen van diverse overheidsinstanties om de
leefbaarheid van de gemeente te verhogen teniet doen', aldus het gemeentebestuur in het
bezwaarschrift.
Zaventem wijst daarnaast op het potentieel gevaar voor de luchtvaart en bijbehorende
radarinstallaties. Niet enkel de grootschalige turbines zijn hiervoor potentieel gevaarlijk, maar
ook de middengrote met een masthoogte van 15 tot 60 meter en een diameter van 10 tot 50
meter. Het gemeentebestuur baseert zich daarbij op wetenschappelijke studies die
uitgevoerd werden voor het Vlaams Gewest.
Windenergie Pagina 42

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
EERSTE OFFSHORE WINDPARK VOOR VERENIGDE STATEN
Voor de kust van Cape Cod in de staat Massahusetts zal het eerste offshore windturbinepark
van de Verenigde Staten worden gebouwd. De controversiële plannen voor het turbinepark
werden door Ken Salazar, Amerikaans minister van binnenlandse zaken, goedgekeurd. Het
project past volgens Salazar in het streven van de regio naar duurzame ontwikkeling. Deval
Patrick, gouverneur van Massachusetts, had eerder al geargumenteerd dat het
windturbinepark een centraal element vormt in de plannen van de regio om het gebruik van
hernieuwbare energie op te drijven.
De Amerikaanse krant The Los Angeles Times merkt echter op dat er zware oppositie blijft
tegenover de bouw van het windpark. Onder meer wijlen senator Edward Kennedy had zich
een sterk tegenstander van het windmolenpark getoond. Hij voerde daarbij aan dat het park
het uitzicht op de zee zou verstoren. De 130 turbines zouden vanuit het toeristische Cape
Cod immers zichtbaar zijn. De familie Kennedy heeft een verblijf in Hyannisport op Cape
Cod. Indiaanse Amerikanen uit Massachusetts voeren aan dat de turbines de zonsopgang,
die essentieel is voor hun gebedceremonies, zou onteren. Het energiebedrijf Cape Wind
hoopt over twee jaar elektriciteit te kunnen genereren met het windpark, dat driekwart van de
energiebehoefte van Cape Cod, dat ongeveer 225.000 inwoners telt, zou kunnen dekken.
(MH)
Windenergie Pagina 43

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
PROVINCIE BEGINT MET INVULLING ZONES WINDTURBINES
OOST-VLAANDEREN - De provincie wil dringend werk maken van de uitbreiding van haar
windturbinepark. De komende jaren zouden er goed 50 turbines langs de E40 en in het
concentratiegebied Maldegem-Eeklo komen.
In 2009 keurde de Vlaamse regering het Oost-Vlaamse beleidskader voor windturbines
goed. Dat pleit ervoor de windmolens niet te spreiden over de provincie, maar in grotere
concentratiegebieden te plaatsen. Met de Gentse kanaalzone, de Waaslandhaven, het
gebied Maldegem-Eeklo en de transportcorridors van de E40 en E17 werden vijf prioritaire
zones ingekleurd.
Voor de eerste twee gebieden zijn al enige tijd besprekingen aan de gang, maar nu zijn ook
enkele scenario's opgemaakt voor windturbines aan de E40 en in Maldegem-Eeklo. In het
concentratiegebied Maldegem-Eeklo varieert het aantal windturbines tussen 30 en 50. In het
concentratiegebied E40 zouden minimaal 25 tot 50 turbines komen. De provincie wil in juni
2012 definitief knopen doorhakken.
Gedeputeerden Peter Hertog, Jozef Dauwe en Marc De Buck benadrukken het belang van
meer windturbinens.
„Het Oost-Vlaamse landschap zal onherroepelijk veranderen, maar we hebben de turbines
nodig voor groene stroom. Door de inplanting van turbines op een gestructureerde wijze aan
te pakken kan alleen maar een win-winscenario bekomen worden.'
Windenergie Pagina 44

Dylan Vidts – Robin Philips
VIER WINDTURBINES LANGS E313
6EcWe
HOESELT - Langs de E313 in Hoeselt komen er vier windturbines. Het initiatief komt van
Group Machiels. De lokale bevolking kan participeren in een coöperatieve.
Voor omwonenden zal de hinder erg beperkt zijn. „De dichtstbijzijnde woning ligt 325 meter
ten zuiden van de windturbines', zegt Patrick Laevers van Group Machiels. „Daardoor heeft
zelfs die woning geen hinder noch van slagschaduw noch van geluid. Voor de meerderheid
van de woningen is de afstand 400 meter of meer. Daardoor zijn de resultaten van de
geluid- en slagschaduwstudies zonder meer heel goed. Wij engageren ons ook om de
windturbines zo te kiezen dat aan de strengste geluidsnormen wordt voldaan.'
De investering wordt uitgevoerd door een projectvennootschap. Naast Group Machiels
stapt ook een nog op te richten coöperatieve in de vennootschap. De lokale bevolking
wordt uitgenodigd om daarin te participeren. Aandeelhouders krijgen een gegarandeerde
risicovrije opbrengst van 6 procent. Het aanbod geldt voor de inwoners van Hoeselt.
Schepen Steven Driesen van Milieu (Nieuw): „Bij dergelijke projecten is het noodzakelijk
dat er een draagvlak bestaat bij de bevolking. Wij engageren ons om samen met de
ontwikkelaar een systeem uit te werken zodat er voorrang wordt gegeven aan de
buurtbewoners.'
Hetzelfde geldt ook voor de korting die de gemeente krijgt via het stroomafnamecontract
van het windmolenpark. „We hebben afgesproken dat de gemeente Hoeselt een korting
van 25 procent op de totale elektriciteitsfactuur krijgt', zegt schepen Werner Raskin van
Energie (Open VLD). „Dat komt neer op een jaarlijkse besparing van meer dan 40.000
euro. Die besparing vloeit via het gemeentelijke budget terug naar elke inwoner van onze
gemeente waardoor alle Hoeselaren baat hebben bij het windproject.'
Windenergie Pagina 45

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Windenergie Pagina 46

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Windenergie Pagina 47

Dylan Vidts – Robin Philips
6EcWe
Windenergie Pagina 48

Dylan Vidts – Robin Philips
BRONNEN
6EcWe
ARTIKELS
-“Ambassadeur van de Verenigde Staten in Herzele te gast”, Pano, jaargang 34, woensdag
1 september 2010, nr. 31, p. 1.
-Electrabel, “Kies voor groene stroom van Electrabel”, Visie, jaargang 66, vrijdag 10
september 2010, nr. 23, p. 8.
-SERTYN P., “Belwind begint te draaien”, Mens en economie, vrijdag 10 december 2010
-BB, “Peleman Industries investeert in twee windturbines”,
www.engineeringnet.be, woensdag 20 april 2011.
-ELS,” Windturbines drijven Waals ULM-vliegveld naar grens”, www.nieuwsblad.be,
zaterdag 30 april 2011.
-Guido VP, “Windturbines veranderen het Oost-Vlaamse landschap”,
www.Belg.be, zaterdag 30 april 2011.
-BELGA / JNS, “Zaventem wil geen windmolens”, www.standaard.be, vrijdag 29 april 2011.
-MH, “Eerste offshore windpark voor Verenigde Staten”, www.express.be, donderdag 29
april 2010.
-PDX, ”Provincies begint met invulling zones windturbines”, www.nieuwsblad.be Internet,
woensdag 4 mei 2011.
-RES, “Vier windturbines langs E313”, www.nieuwsblad.be, maandag 18 april 2011.
CONTACTPERSONEN
-Jan Van Geem, informant van Alternative Eco Solutions BVBA, bedrijf van hernieuwbare
energie.
-Alain Dubois, informant van luchthaven Zaventem in verband met windturbines.
Windenergie Pagina 49

Dylan Vidts – Robin Philips
WEBSITES
6EcWe
-http://mediatheek.thinkquest.nl
-www.eneco.com
-www.alternativeecosolutions.be
-www.Belwind.eu
-www.electrabel.be
-http://members.chello.nl
-www.windmolensite.be
-www.energiesoorten.be
GESCHREVEN BRONNEN
-DIJK P., “Molens op zee”, National geographic Nederland-Belgie, augustus 2008, p. 32-
43.
BEDRIJVEN
-Colruyt
-Electrabel
Windenergie Pagina 50

Dylan Vidts – Robin Philips
LOGBOEK
6EcWe
klas : 6EcWe Onderwerp : Windenergie Mentor: Mr. Damarey
Groepsleden : Philips Robin,
Vidts Dylan
Dag + datum Plaats Omschrijving taken en persoonlijke ervaringen
Maandag 6 september 2010 school Voorstelling van het project
Maandag 13 september 2010 school Verduidelijking van het project
25/09/2010 -26/09/2010 thuis Schriftelijke motivatie schrijven
Maandag 27 september 2010 school
Zondag 3 oktober 2010 thuis Documentatie opzoeken
Maandag 4 oktober 2010 school Documentatie voorleggen
Dinsdag 5 oktober 2010 school Overleggen met de mentor
Vastleggen van het onderwerp (windenergie)
Indienen schriftelijke motivatie van de keuze van het onderwerp
Groepssamenstelling en mentor doorgeven
Afpraak met safety manager van Belgocontrol Alain Dubois, over invloed van
winturbines op radarsignalen.
Zaterdag 20 november 2010 Aalst
01/11/2010 - 07/11/2010 thuis Inhoudstafel, bronnen en logboek opmaken
Zaterdag 6 november 2010 thuis Mail ontvangen van Alain omtrend invloed van winturbines op radarsignalen
Maandag 8 november 2010 school Inhoudstafel, bronnen en logboek afgeven
Maandag 22 november 2010 school Verdiepen van de inhoudstafel
Maandag 29 november 2010 school
Verwerken informatie
Verdelen van de taken
18/12/2010 - 09/01/2011 thuis
Vervolledigen van de onderverdelingen
(Gevolgen, criteria, geschiedenis, …)
Vrijdag 14 januari 2011 school Gegevens doorgeven aan de mentor
Vrijdag 14 januari 2011 Aalst Interview met Jan Van Geem
Versturen van mail naar Jan Van Geem voor het ontvangen van verdere
informatie van enkele studies,
Zondag 16 januari 2011
thuis
Maandag 17 januari 2011 school Indienen draftversie, bronnen en logboek
06/03/2011-13/03/2011 thuis Verder werken aan eindwerk
11/04/2011-22/04/2011 thuis Vervolledigen en afwerken van het middenstuk
Windenergie Pagina 51

Dylan Vidts – Robin Philips
Maandag 25 april 2011 thuis Maken van inleiding, woord vooraf en besluit.
Woensdag 27 april 2011 school Indienen afgewerkte versie inleiding, woord vooraf en besluit.
02/05/2011-05/05/2011 thuis Samenbundelen van het hele werkje
Vrijdag 6 mei 2011 printerzaak Afdrukken en samenbinden van het eindwerk door de drukker
Maandag 9 mei 2011 school Indienen eindwerk
Vrijdag 17 juni 2011 school Mondelinge verdediging
Tabel 2 : Logboek
6EcWe
Windenergie Pagina 52