Verslag hoorzitting RWE - Provincie Groningen

Zakelijk verslag van de openbare hoorzitting van de Comrnissie Rechtsbescherming, gehouden op
vrijdag, 26 oktober 2012 in het provinciehuis in Groningen.
Aanwezig:
- de heer J.W.M. Engels, voorzitter
- de heer M. Zijlstra, lid
mevrouw P. de Graaf, lid
- de heer G. Veenstra, pl y . lid
- de heer H.C. Moll, lid
- mevrouw P.K. Berghuis, secretaris
- mevrouw A. Sibma, juridische ondersteuning
Aan de orde zijn:
- de ingediende bezwaarschriften door de hierna te noemen organisaties tegen de door
Gedeputeerde Staten verfeende vergunning van 19 juni 2012 aan RWE Eemshaven Holding B.V., op
grond van de Natuurbeschermingswet.
Verschenen zijn als vertegenwoordiger van bezwaarden:
mevrouw Kloostra, Greenpeace e.a.
- de heer Van der Valk, deskundige Greenpeace e.a.
- de heer Lefelrnann, BOrgerinitiative Saubere Luft Ostfriesland
- de heer Wouda, Waddenvereniging, e.a.
- de heer De Waal, Natuur en Milieufederatie, e.a.
- de heer Vollenbroek, Stichting Natuur en Milieu
- de heer Wit, Deutsche Umwelthilfe
- de heer Brons, Stichting Co2ntramine
- de heer Musch, Stadt Borkum
- de heer Albrecht, gemeente Krummhorn, e.a.
- de heer Visser, LTO Noord, Drenthe en Groningen
- de heer Stellingwerf, ANV Meervogels
Verschenen is namens derde belanghebbende:
- de heer Peelen, RWE Eemshaven Holding B.V.
Verschenen is namens Gedeputeerde Staten van Groningen, Fryslan en Drenthe:
- de heer H. Besselink
De voorzitter heet alien welkom namens de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe en legt uit dat
bezwaarden eerst de gelegenheid krijgen hun bezwaren toe te lichten, dat daarna een reactie van de
zijde van de drie colleges van Gedeputeerde Staten (hierna ook: GS) wordt gevraagd en ook van
RWE. Daarna zullen de leden van de Commissie Rechtsbescherming vragen stellen en wordt de
gelegenheid gegeven die te beantwoorden. Dan volgt nog een tweede ronde en aan het einde van de
vergadering zal hij uiteen zetten, hoe de commissie verder opereert.
De vaorzitter geeft aan te wilien beginnen met de eerste ronde en geeft het woord aan mevrouw
Kloostra.
Ililevrouw Kloostra legt haar pleitnota over en leest deze voor. Deze pleitnota is aan het verslag
gehecht. Mevrouw Kloostra geeft daarna het woord aan de heer Lefelmann.
De heer Lefelmann legt zijn Duitstalige pleitnota over en leest deze in het Duits voor. Deze pleitnota
is aan het verslag gehecht.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Wouda.
De heer Wouda legt zijn pleitnota over en leest deze voor. Deze pleitnota is aan het verslag gehecht.
De heer Wouda geeft vervolgens het woord aan de heer De Waal.
De heer De Waal geeft aan dat er significante effecten zijn en dat dit ook al is vastgesteld in het
vernietigende rapport van Natuurbescherming van 14 augustus 2008. Bovendien zijn er aanvullende
significante effecten, die nu ook ter tafel zijn gekomen. Hij zegt dat dit betekent dat een AIDC-toets
1

uitgevoerd moet warden, ongeacht de investeringen in het project tot dusver. Hij zegt semen met
ECN, Tennet, CE Delft en andere instituten, te moeten constateren dat er in de komende decennia
minstens 25% overcapaciteit is aan opwekking van electriciteitsvermogen in Nederland en daar doen
de kolencentrales nu nog een schepje bovenop. Hij geeft aan dat dit project een aantasting is van het
econornisch belang van Nederland, want de gascentrales in Nederland zijn al stilgezet vanwege de
overcapaciteit en de druk op de prijzen. Hij zegt dat het belang van gas in Nederland grater is dan het
belang van kolen, want Nederland is een gasland en in Groningen weet men daar alles van.
Verder zegt hij dat meer kolenvermogen ook betekent dat er een extra belang ontstaat tegen een
energietransitie en dat dit heeft te maken met zaken als bedrijfstijden van de centrale, die aangetast
worden als er windmolens bijkomen. Hij vraagt daze overwegingen mee te nemen in het advies en het
uitvoeren van een ADC-toets.
De voorzitter geeft vervolgens het woord aan de heer Vollenbroek.
De heer Vollenbroek legt zijn pleitnota over en leest deze voor. Deze pleitnota is aan het verslag
gehecht.
De heer Wit vraagt de commissie am het verweerschrift te lezen, waaruit zal blijken dat op een groot
aantal punten van het bezwaarschrift niet is ingegaan, hij vraagt de commissie dit alsnog te doen.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Brans.
De heer Brons legt zijn pleitnota over en least deze voor. Deze pleitnota is aan het verslag gehecht.
Daarna geeft de voorzitter het woord aan de heer Musch.
De heer Musch voert het woord in het Duits; mevrouw Koning vertaalt zijn woorden als volgt:
"De Raad van State heeft de vergunning, zoals verleend niet goed bevonden, en daarom zitten we
vandaag hier. In Quitsland zou zo’n vergunning alleen berusten op de hoogste concentratiewaarde.
Dat zou in Duitsland de maatstaf zijn van de vergunning year het bouwen en het drijven van een
kolencentrale.
Als de kolencentrale in Duitsland ward gebouwd, dan zou Nederland betrokken zijn bij de
vergunningverlening vanwege de FFH-regels.
We hebben hier ervaring met de bouw van de Eems-staalindustrie. Daar is Nederland inderdaad ook
gevraagd, maar omgekeerd is het hier niet gebeurd. Na protesten van de bevolking, zijn in Duitsland
stukken in de kranten verschenen, maar er was geen mogelijkheid, ze zijn niet echt ter inzage gelegd.
De termijnen year inspraak zijn dan ook niet in acht genomen in Duitsland.
Er zijn verschillende Europese richtlijnen en ook het Eemsdollard-verdrag zegt dat, ook al wordt hier
een natuurrichtlijn aangehaald, het toch onderdeel meet zijn van een Milieu Effect Rapportage en dat
is hier dus niet gebeurd.
Omdat in Duitsland geen terinzagelegging heeft plaats gevonden, hadden sommige gemeenten, zeker
ook de eiland-gemeenten zoals Borkum, Jengum en Krummhärn, en andere Oosffriese eilanden, niet
de mogelijkheid am inspraak te plegen. En daarorn is het nu beperkt tot twee eilanden, maar er moet
wel gezegd worden, dat alle Oosffriese eilanden hier lijden onder de consequenties, omdat
bijvoorbeeld de afstand naar Borkum ongeveer net zo groat is als de afstand van de kolencentrale
naar Ameland.
De enige controle op grond van het FFH gebied, is een rapport van een instituut in Oldenburg, maar
daar is eigenlijk alleen maar een prognose gemaakt. Er werden cijfers gebruikt, gecalculeerd, maar er
is niet echt diepgaand gecontroleerd. Je kunt dit stuk eigenlijk geen echt rapport noemen. Er Werd wel
gekeken naar de stikstofemissies en naar de consequenties wat habitat betreft. Maar er staat in dit
rapport zeker niet, dat consequenties uitgesloten zijn.
Er is in dit rapport uitgegaan van het irrelevantiecriterium, en er is niet gekeken naar extra
consequenties. Het irrelevantiecriterium is trouwens iets, dat ook in Duitsland in de jurisprudentie en in
de juridische literatuur zeer omstreden is, omdat men zegt: als lets geen significante uitwerking heeft,
hoef je ook niet verder te onderzoeken, want het is een soort stapsgewijs model. En het is dan ook
niet verder onderzocht.
Dan het grootste probleem. Dat zijn de emissies van kwik en zware metalen. Dat is in dit stuk
helemaal niet bekeken, zeker niet wat betreft de natuurbescherming, dus de vergunning. En daarom is
er sowieso behoefte aan veel meer studie en onderzoek. En daarom vragen wij erom, dat de
vergunning wordt ingetrokken".
2

Na afloop van zijn woordvoering legt de heer Musch enkele stukken over die aan dit verslag worden
gehecht.
De heer Albrecht voert het woord in het Duits; mevrouw Koning vertaalt zijn woorden als volgt:
"Voorzitter, dames en heren, hartelijk dank voor de mogelijkheid hier tot u te spreken. lk wil beginnen
met het feit, dat onvoldoende rekening is gehouden in deze procedure met de regels van
bescherming.
Wat ons vooral opvalt is, dat er niet gekeken is naar de emissie van zuur en zware metalen en,
vergeleken met andere moderne centrales, steenkolencentrales, stellen wij vast dat er een verschil is
van 99 procent, respectievelijk aanwezigheid van bepaalde stoffen helemaal niet zijn onderzocht.
lk kom dan op het feit, dat niet genoeg is gekeken naar de consequenties voor flora en fauna en
habitat van soorten en stikstofemissies.
Van zestien mogelijk beschermde gebieden is er maar een onderzocht, en dat is dan het
Niedersächsiche Wattenmeer en dat is tot aan het eiland Wangeroge. De vraag is dan, waarom
soorten, die op het vasteland moeten warden beschermd, helemaal niet zijn onderzocht. Deze
gebieden liggen op dezelfde afstand als het eiland Wangeroge.
Er zijn tien beschermde soorten, die worden genoemd in annex 2, bij de FFH richtlijn, die voorkomen
in de landkreisen Leer en Aurich, waar helemaal geen rekening mee is gehouden.
Er zijn in de landkreisen Leer en Aurich elf vogelbeschermingsgebieden, daarvan is er met maar een
rekening gehouden.
Er zijn vier soorten vogels onderzocht, waarvan gezegd wordt dat ze relevant zijn voor
stikstofemissies, maar daarvan zijn er drie helemaal niet relevant. Zestien anderen zijn wel relevant en
die zijn niet onderzocht.
Dat betekent, dat het oordeel van het 1BL Oldenburg, die zeggen dat er geen negatieve consequenties
zijn door de stikstofemissies, niet correct zijn.
Dan kom ik op de sensitiviteit van het foerageergebied. Er zijn 35 soorten in de landkreisen Leer en
Aurich, en die zijn zeer sensitief, wat betreft emissies.
Er zijn hier acht natuurlijke habitattypen geidentificeerd. Daar mag alleen een vergunning verleend
worden, als duidelijk is dat er geen negatieve consequenties zijn, of dat er een groot maatschappelijk
belang is. Maar het feit, dat Nederland stroom wil exporteren op de Nederlandse stroommarkt, is
natuurlijk geen groot maatschappelijk belang.
Van de in totaal twintig soorten in de landkreisen Leer en Aurich, die hier negatieve consequenties
ondervinden, zijn in totaal twintig bedreigd. Velen ervan zijn onder specifieke bescherming, volgens
annex 4 van de FFH richtlijnen.
Van de in totaal 119 vogelsoorten in de landkreisen Leer en Aurich, zijn 58 speciaal sensitief voor
gevaarlijke stoffen. In de EU Vogelbeschermingrichtlijn beschermt men specifiek 91 van die soorten.
Je moet er vanuit gaan dat sowieso de Waddenzee geen gunstige condities en omstandigheden zijn
in het habitat van al die vogels. Als je gunstige condities wilt hebben, moet je die eerst credren. Maar
wij spreken er nu al van, dat we nog extra schadelijke stoffen gaan uitstoten.
In de Flora- en Fauna Habitatrichtlijn, in de Vogelbeschermingrichtlijn, staat duidelijk dat er geen
verslechtering van de toestand moet optreden.
lk kom nu op de significante verslechtering. Waarom moeten we uitgaan van een significante
verslechtering?
In artikel 1.i van de Flora- en Fauna Habitatrichtlijn, wordt gesproken over goede condities, die ervoor
zorgen dat op de lange termijn mogelijk extra vogels kunnen existeren.
Bij het blijven bestaan van vogelsoorten, gaat het om een bescherming van de natuurlijke "resources"
en habitat op de lange termijn.
Hieruit volgt, dat je moet kijken naar de lange termijn, near het beschermen van soorten op de lange
termijn. En dan moet je niet alleen naar den jaar kijken, maar je moet kijken naar de duur van de hele
operatie van een kolencentrale, met andere woorden: 40 tot 50 jaar.
Het gaat vooral om stikstofernissies, en die zijn heel slecht voor de biodiversiteit. lk wil hier wijzen op
een citaat van het Bundes Umwelt Amt van 2011, van soorten, die juist gebaat zijn bij een voedselarme
habitat, omdat ze geen mogelijkheid hebben om te overleven, omdat juist zij grate, nadelige
consequenties ondervinden van stikstofemissies.
Juist wat betreft dioxine en zware metalen rnoet je zeggen, dat deze persistent zijn. Dus ze blijven in
de omgeving aanwezig. En ze worden niet natuurlijk verwijderd.
Wat die stoffen betreft moet je juist niet kijken naar wat er gebeurt binnen een jaar, maar wat er
gebeurt gedurende de hele tijd van het bedrijf van een kolencentrale, omdat die stoffen zich ophopen.
Het betekent, met andere woorden, dat je moet kijken op een termijn van 40 tot 50 jaar, want hier gaat
het om een sluipende ophoping van tienduizenden tonnen van schadelijke stoffen, die niet meer
3

afgebouwd worden, en dat is vooral in strijd met de Flora- en Fauna Habitatrichtlijn, en de
Vogel bescherm ingrichtl ij n.
En ik wil u in mijn laatste zin vragen om rekening te houden met het feit, dat het hier niet om zo maar
een natuurgebied gaat. Het gaat om een natuudijk ecosysteem, zoals de Waddenzee, die in de hele
wereld uniek is. En we willen ook rekening houden met het feit, dat we spreken over bijvoorbeeld
trekvogels, waar dan weer tienduizend van verschillende soorten zijn, die trekken van Antarctica naar
Zuid-Afrika.
Dus ik wil nog een keer beklemtonen: het gaat niet zo maar om een gebied, het gaat om een
wereldwijd uniek gebied. Dank u voor uw aandacht.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Visser.
De heer Visser legt zijn pleitnota over en leest deze voor. Deze pleitnota is aan het verslag gehecht.
De voorzitter geeft aan dat voor de ANV Meervogel de heer Van Opstal was aangemeld, maar dat
hiervoor in de plaats de heer Stellingwerf zal spreken.
De heer Stellingwerf geeft aan bestuurslid en voorzitter te zijn van de Agrarische Natuur- en
Landschapvereniging Slochteren en samen met ANV Meervogel het bezwaar te hebben ingediend
vanwege de ontwikkellingen in de Haansplassen en zegt verrast te zijn door de acties van provincie
en RWE. Hij legt uit dat de ANV bestaat uit groepen boeren, die zich rond hun bedrijf met natuur
bezighouden in samenwerking met Staatsbosbeheer. Hij zegt dat ANV en Staatsbosbeheer in midden
Groningen natuurdoelen willen realiseren, waarvoor ook de Haansplassen waren bedoeld.
Verder zegt hij dat er een afspraak met de provincie was, dat een gedeelte van de Haansplassen
aangemerkt zou worden voor particulier natuurbeheer door de Agrarische Natuurvereniging. Hij zegt
dat dit gedeelte, de volledige 55 hectare, nu aan RWE is verkocht. Hij geeft aan dat het bezwaar
vooral gaat over de aanvullende natuurprojecten en bescherming van Velduil, Blauwe Kiekendief en
Scholekster in hoofstuk 1, "Management Samenvatting", bladzijde 6. In dat hoofdstuk wordt
gerefereerd aan aanvullende maatregelen. Hij vraagt zich af wat deze maatregelen inhouden, waartoe
ze dienen en hoe dit past in het natuurdoel.
Hij geeft aan dat de ANV zich altijd sterkt heeft gemaakt voor het foerageergebied in Midden-
Groningen, maar dat dit gebied tel kens een beetje is opgeschoven. Later is toegezegd dat er
foerargeergebieden voor ganzen aangelegd zouden worden bij de Haansplassen omdat de landbouw
veel last van ganzen heeft, vooral rond het Schildmeer.
Hij zegt dat door de provincie is aangegeven dat er nu nog 170 hectare grondgebied van
Staatsbosbeheer en BBL ornheen ligt en dat dit gebruikt kan worden als foerageergebied. Hij geeft
aan dat dit gebied niet geschikt is en hiervoor opnieuw ingericht moet worden. Hij zegt dat het
bezwaar zich richt tegen de maatregel, dat grond die geschikt was voor foerageergebied, nu veer een
ander doel gebruikt gaat worden.
Vervolgens vraagt hij hoe de 55 hectare grond ingericht wordt door RWE, wat ze doen met
natuurbeheer, wat er gebeurt met de grond die nu nog in bezit is van de boeren en als akkergrond
wordt gebruikt. Hij zegt dat op deze vragen nog niet voldoende is gereageerd.
Hij geeft aan dat er nog veel vragen zijn van de leden van de ANV. Hij zegt dat daarom ook om een
gesprek met RWE is gevraagd.
Hij benadrukt nog eens zijn vraag, wat de effecten zijn voor de landbouwgebieden die om de
Haansplassen heen liggen. Verder vraagt hij wat er gaat gebeuren met de 40 hectare grand die nog
niet is ingericht en momenteel nog eigendom is van Staatsbosbeheer. Hij geeft aan dat er door de
landinrichtingscommissie wel plannen zijn gemaakt voor dit gebied.
De voorzitter geeft aan dat de antwoorden op de vragen zullen worden meegenomen in de toelichting
op het verweerschrift. Hij geeft het woord aan de heer Besselink en vraagt een toelichting te geven.
De heer Besselink geeft aan dat hij de antwoorden wat betreft de vragen van de heer Stellingwerf nu
niet paraat heeft, maar dat hij daarover nog nader geinformeerd zal worden.
Hij zegt dat op hoofdpunten van bezwaar in het verweerschrift van de drie colleges, is gereageerd.
Daarbij merkt hij op dat de tekst in het verweerschrift, waarin wordt vermeld dat de staatssecretaris
van Economische Zaken en Landbouw en Innovatie mede ondertekenaar is, niet juist is. Hij geeft aan
dat het ministerie een eigen bezwaarprocedure heeft.
Hij zegt vooral op te merken dat een aantal bezwaarmakers de achtergrond van het feit dat er geen
ADC-toets heeft plaatsgevonden op grond van dwingende redenen, nog niet duidelijk is.
4

Hij geeft aan dat dit niet in het verweerschrift is opgenomen, maar wel in het besluit staat.
Hij zegt dat in de vorige vergunning was aangenomen dat de bouw van de centrales van RWE en
Nuon in de Oostiob van het Eemshavengebied was gepland en dat deel wel was opgespoten maar
nooit was ingericht als bedrijventerrein. Dit had tot gevolg dat het gebied was verruigd en dat de bouw
van de centrales daar zou leiden tot het verloren gaan van dat terrein voor de broedvogels. Hij geeft
aan dat het gebied zelf geen onderdeel vormt van Nature 2000, maar dat er toen werd aangenomen
dat het een overloopfunctie voor de vogels zou kunnen vervullen en dat daarom het verlies van dit
gebied als significant is aangemerkt. Daarom moest het oak gerechtvaardigd worden op grand van
dwingende redenen.
Hij zegt dat in de nieuwe vergunning een passende beoordeling is gemaakt, waaruit duidelijk is
geworden dat de gevolgen zoals die warden aangenomen voor de instandhoudingsdoelstellingen van
de Waddenzee en de Waddeneilanden in de eerste vergunning, niet relevant meer was, omdat deze
vogels, met name op de Waddeneilanden, redelijk veel broedsucces hebben en dus niet zijn
aangewezen op de potenties van de Oostlob.
Hij geeft aan dat de Oostlob inmiddels al ongeschikt is geraakt door de bouw van de Nuon centrale en
dat deze vergunning onherroepelijk is evenals de aantasting van het gebied en dit hoeft dus niet meer
in het kader van deze vergunning beoordeeld of gerechtvaardigd te worden.
Verder zegt hij dat de Emmapolder, die destijds bedoeld was als compensatie voor de aantasting van
het gebied, inmiddels is ingericht als natuurgebied en deze kan dus oak als zodanig de opvangfunctie
voor de broedvogels vervullen.
Hij geeft aan dat RWE in de nieuwe aanvraag nog extra natuurmaatregelen heeft aangegeven en dat
dit een verandering is ten opzichte van de eerste aanvraag.
Hij zegt dat voorgaande redenen hebben geleid tot de conclusie dat er geen significante effecten op
de instandhoudingsdoelstellingen voor de vogels zijn en dat daarom een ADC-toets niet nodig is.
Hij zegt dat een ander kernpunt van de bezwaren de mogelijke gevolgen voor de Duitse gebieden zijn.
Een van de vernietigingsgronden van de Raad van State was, dat er onvoldoende onderzocht is wat
met name voor Borkum de gevolgen zijn. Hij geeft aan dat voor de Duitse gebieden de passende
beoordeling op dezelfde manier is toegepast als voor de Nederlandse gebieden. Daarnaast heeft ook
nog juridische beoordeling plaatsgevonden aan de hand van het Duitse recht. In het verweerschrift is
uiteengezet dat toetsing aan de hand van het Duitse Natuurbeschermingsrecht tot de conclusie leidt,
dat de natuurlijke kenmerken niet worden aangetast.
De voorzitter vraagt aan de leden van de commissie of er van te voren dringende vragen zijn, maar
dat is niet het geval. Hij geeft het woord aan de heer Peelen.
De heer Peelen legt zijn pleitnota over en leest deze voor. Deze pleitnota is aan het verslag gehecht.
De voorzitter geeft aan dat er meer tijd dan een kwartier voor de pauze zal worden genomen en
schorst de hoorzitting tot 14.45 uur.
5

De voorzitter heet na de pauze alien welkom terug voor het tweede gedeelte van deze hoorzitting.
Hij geeft aan dat door de commissie een aantal vragen gesteld zal worden aan zowel het
provinciebestuur als aan RWE en zegt daarbij dat het zeer indringende vragen zullen zijn van
commissieleden. Hij zegt zelf twee vragen aan de orde te willen stellen.
Hij geeft aan dat in het betoog van mevrouw Kloostra wordt gesproken over de aanwezigheid van
geheime stukken. Zij vraagt aan de commissie of deze stukken bij de advisering worden betrokken.
De voorzitter zegt dat de commissie deze stukken niet heeft en vraagt aan de vertegenwoordigers van
GS en RWE of deze stukken relevant zijn in het kader van de procedure en of ze kunnen warden
overgelegd, zonder bezwaar van de Wet Openbaarheid van Bestuur.
De heer Besselink geeft aan dat het stukken zijn die in het verkeer met RWE zijn gewisseld maar
vraagt zich af ze relevant zijn voor de beoordeling door de commissie. Hij denkt zelf van niet.
Hij zegt dat er een stapel stukken aan Greenpeace is verstrekt in het kader van het WOB-verzoek,
maar dat er nu eenmaal ook stukken zijn, waarop weigeringsgronden van de WOB van toepassing
zijn. Hij zegt dat het te ver voert om daar nu alvast een voorschot op te nemen, maar als uitgesproken
wordt dat alle stukken beschikbaar moeten zijn, zal hij daarover ruggespraak houden.
De voorzitter zegt dat voor zover er over geheime stukken wordt gesproken door mevrouw Kloostra,
het gaat om stukken die op grond van de WOB niet vrijgegeven hoeven worden, omdat zij gegevens
bevatten over bijvoorbeeld de economische situatie.
De heer Besselink geeft aan dat dat ook vast ligt in een besluit.
De voorzitter vraagt of GS bereid is om de stukken te overleggen aan de comrnissie, zodat deze een
oardeel kan vormen.
De heer Besselink zegt hierover ruggespraak te willen houden en geeft aan hierop later in de rniddag
terug te willen komen.
De beer Peelen wil daar nog graag lets aan toevoegen. Hij geeft aan dat het gaat om een wat ouder
WOB-verzoek, over de procedure van de vorige Natuurbeschermingswetvergunning. Hij denkt dat
deze stukken niet relevant zijn. Hij zegt dat alle relevante stukken zijn opgenomen in de passende
beoordeling. Hij merkt op dat er inderdaad stukken zijn waarop uitzonderingsgronden van de WOB
van toepassing zijn, waarop het besluit is genomen dat deze stukken niet openbaar zijn.
De voorzitter geeft aan dat de heer Peelen daar in de tweede ronde nader op in mag gaan.
Hij vraagt vervolgens aan de vertegenwoordigers van GS en RWE in het geval de procedure tot een
eind is gebracht, of de centrale dan aangezet wordt, dit naar aanleiding van de vraag van de heer
Brons van Co2ntramine. Hij wil weten in hoeverre dit raakt aan het aspect van het openbaar belang,
volgens deze vergunningprocedure.
De heer Besselink zegt dat er een besluit moet warden genomen op de aanvraag die GS hebben
ontvangen. Hij geeft aan dat in deze vergunningprocedure het openbaar belang geen rol heeft
gespeeld en dat het verder aan RWE is of deze vergunning zal worden gebruikt.
De voorzitter vraagt of in het kader van de vergunningverlening en de verantwoordelijkheid van de
drie provinciebesturen voor alle aspecten van het maatschappelijk leven, dit toch niet een overweging
zou kunnen of moeten zijn.
De heer Besselink geeft aan dat volgens hem dit niet het geval is, omdat er geen afweging van
dringende redenen aan de orde is. Hij zegt dat het gaat om een bijna technische beoordeling of de
natuurlijke kenmerken van Natura 2000 door deze aanvraag worden aangetast. De conclusie daarvan
is dat dit niet het geval is en de vergunning zoals die wordt verleend, zal naar bevinden van de
aanvrager al dan niet worden gebruikt.
6

De voorzitter vraagt aan de heer Peelen of hij de centrale zal gaan aanzetten, als de vergunning
wordt afgegeven.
De heer Peelen geeft aan dat dit wel in de rede ligt. Hij zegt dat het gaat om een behoorlijke
investering die zal moeten worden terugverdiend.
De voorzitter zegt dat door RWE zelf betwijfeld wordt of de centrale überhaupt rendabel is en dat het
wellicht niet relevant is of ze kunnen terugverdienen.
De heer Peelen geeft aan dat de centrale voor de langere termijn wordt gebouwd en dat er momenten
zullen zijn waarop deze meer of rninder draait.
De voorzitter geeft het woord aan mevrouw De Graaf.
Mevrouw De Graaf vraagt aan GS wanneer de conrimissie de aanvullende rapportage inzake de
toetsing voor de stikstofdepositie kan ontvangen en wat de uitkomst hiervan mogelijk zou kunnen
betekenen voor de procedure.
De heer Besselink geeft aan dat hij de rapportage volgende week verwacht en zegt deze dan te
willen toesturen naar de commissie en andere partijen. Hij weet niet of het iets zal toevoegen, volgens
hem wordt in de rapportage min of meer het standpunt van GS bevestigd. Hij benadrukt dat dit pas
defnitief bekend zal zijn als de rapportage er ligt.
Mevrouw De Graaf vraagt wat de gevolgen voor de procedure zijn als de rapportage toch afwijkt.
De heer Besselink zegt dat in het geval de rapportage toch afwijkt van het standpunt van GS er een
nadere beschouwing zal plaatsvinden, maar hij geeft aan hier niet vanuit te gaan.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Zijlstra.
De heer Zijlstra vraagt aan GS in hoeverre de vaargeul uitgediept moet worden voor meerdere
bedrijven, dan alleen RWE.
De heer Peelen geeft aan dat het tracébesluit is vernietigd en er dus geen besluit tot verdieping en
verbreding van de vaargeul is. Hij zegt dat RWE bij de Raad van State heeft aangegeven met kleinere
schepen te varen, waardoor verdieping van de vaargeul niet nodig is en dat op het moment van de
ingediende vergunningaanvraag door RWE er geen tracébesluit was. Hij zegt dat momenteel door het
Ministerie van Infrastructuur en Milieu wordt overwogen of het tracébesluit er moet komen.
Hij denkt niet dat het een rol zal spelen, dat een aantal initiatieven in de Eemshaven vooralsnog geen
doorgang vinden en dat het om een investering voor de toekomst gaat.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Moll.
De heer Moll geeft aan dat onderhavige vergunningaanvraag een groot aantal andere activiteiten
bevat, die hij niet rekent tot het opwekken van elektriciteit met steenkool. Hij vraagt zich af wat de
consequenties hiervan zijn als dén van deze activiteiten niet uitgevoerd wordt zoals staat
voorgeschreven. Hij zegt dat als het één project is, dit een samenhang heeft en hij vraagt of dit zou
kunnen betekenen dat als onderdelen niet uitgevoerd warden, het hele project stopt.
De heer Besselink geeft aan dat de natuurniaatregelen nadrukkelijk door RWE zijn aangevraagd en
dat deze wat GS betreft ook nioeten worden uitgevoerd. Hij zegt dat dit is vastgelegd in de
voorschriften en dat de vergunning is verleend voor de aangevraagde activiteiten inclusief de
maatregelen. Hij zegt dat er gehandhaafd zal worden als de vergunning niet wordt nageleefd, maar
dat er geen aanleiding is om dit te veronderstellen.
Hij geeft aan dat voor de aangevraagde maatregelen nog uitvoeringsplannen moeten worden
ingediend en als deze maatregelen niet worden gerealiseerd er dan gehandhaafd zal warden.
De heer Moll zegt dat de maatregelen nog niet voldoende gedefinieerd zijn, terwijI de aanvraagde
installatie heel duidelijk en technisch is gedefinieerd. Hij vraagt hoe GS een besluit heeft kunnen
nemen op zulke onduidelijke maatregelen waarvan ook de maatschappelijke realisatie nog discutabel
7

is. Hij zegt dat GS wellicht ook kan besluiten op basis van advies van de commissie, om de
maatregelen uit de aanvraag te halen, vanwege de onduidelijkheid. Hij vraagt wat de mening van GS
hierover is.
De heer Besselink zegt dat het niet voor de hand ligt dat de maatregelen uit de aanvraag worden
gehaald, omdat ze juist zo belangrijk zijn. Hij geeft aan dat een deel van de maatregelen concreet is
en een deel ook al is uitgevoerd. Van de nieuwe maatregelen heeft een deel hetzeifde karakter, terwijl
een ander deel nog onduidelijk is. Hij zegt dat het wel voor het grootste deel am maatregelen gaat, die
in het kader van concept-beheerplannen al een keer zijn opgesteld, waarbij aansluiting is gezocht
naar al aanwezige voornernens, maar waarvoor toen geen geld beschikbaar was. Het voordeel is dat
deze maatregelen nu wel kunnen worden uitgevoerd. Hij geeft aan dat de specifieke uitwerking nog
moet plaatsvinden, waarna instemming van GS nodig is.
De heer Moll zegt dat hij voldoende heeft aan deze informatie om tot een besluitvorming te komen.
Hij geeft aan nog in te willen gaan op een paar andere zaken in het kader van de zorgvuldige
rechtsgang.
Ten eerste wil hij een reactie op het punt van de MER in Duitsland, waar in het verweerschrift niet op
wordt ingegaan.
Ten tweede wil hij weten in hoeverre is voldaan aan de Kaderrichtliin Water in deze vergunningverlening.
Ten derde vraagt hij in hoeverre rekening is gehouden met de natuurcompensatie Groenglob op
Schiermonnikoog.
De heer Besselink geeft aan te antwoorden in deze volgorde.
Hij zegt dat het hier niet gaat om een MER-plichtig besluit. In het kader van de milieuvergunning en
het bestemmingsplan is een Milieu Effect Rapportage uitgevoerd.
Hij geeft aan dat in dat kader ook is voldaan aan internationale verplichtingen, die inmiddels ook in de
Nederlandse Wet Milieubeheer zijn vastgelegd.
Hij zegt dat publicatie in de Duitse media heeft plaatsgevonden in vijf Duitse kranten en dat een
vertaling is gemaakt in het Duits van de vergunning. Daarnaast is er nog een soort onverplichte
inspraakronde geweest.
Hij geeft aan dat de aanvraag is toegestuurd aan partijen voorafgaand aan het besluit, waaronder
Duitse gemeenten, waarvan bekend was dat ze zich zouden keren tegen deze ontwikkeling.
Hij geeft aan niet de concrete vraag over de Kaderrichtlijn Water te begrijpen, maar zegt als het over
het koelwater gaat, dat daar speciaal een vergunning voor is, nl. de WVO-vergunning voor de lazing
van het koelwater. Hij zegt dat er een uitvoerige discussie is geweest over de opwarrning van het
water en dat de Raad van State daar uitvoerig op ingegaan is.
Tenslotte gaat hij in op Groenglob op Schiermonnikoog en zegt dat daar uitvoerig op ingegaan is in
het verweerschrift, maar als er concrete vragen zijn, wil hij die beantwoorden.
De heer Moll geeft aan dat de indruk bestaat dat GS daar niet voldoende in het verweerschrift op
heeft gereageerd.
De heer Besselink zegt dat er wel op is gereageerd in het verweerschrift, maar of dat voldoende is
weet hij niet. Hij merkt nog op dat de heer Moll een paar keer cornpensatiemaatregelen heeft
genoemd, maar hij geeft aan dat het geen compensatiemaatregelen zijn.
Hij zegt dat het op Schiermonnikoog am maatregelen gaat die al eerder in wat voor verband dan ook
waren overwogen. Hij geeft aan dat voor de broedvogels de gevolgen niet significant zijn en het een
aanvullende maatregel is.
De heer Peelen geeft aan wat betreft het nut van de rnaatregel dat het gaat om een deelproject, dat
aansluit bij een ander gebied, waardoor 110 hectare open gebied ontstaat en dat maakt het juist nuttig
om deze maatregel te treffen, mede omdat eerdergenoernde vogels daar recent gebroed hebben.
De voorzitter dankt de sprekers voor de beantwoording en zegt dat ieder, al naar gelang de behoefte,
de gelegenheid krijgt te reageren of vragen te stellen in de tweede ronde. Hij geeft het woord aan
mevrouw Kloostra.
Mevrouw Kloostra zegt te hebben geconstateerd dat de natuur- en milieuorganisaties vinden dat er
sprake is van ontoelaatbaar oprekken van het projectbegrip en dat alles wordt afgedekt binnen een

natuurbeschermingswetvergunning. De extra natuurmaatregelen zijn ook geen activiteiten van RWE.
RWE financiert ze alleen maar. Ze zegt dat het am een soort afkoopregeling gaat, maar geeft aan dat
hierin niet is voorzien door de Habitatrichtlijn en de Natuurbeschermingswet 1998.
Ze merkt op dat het afkopen van natuurschade in de Duitse wetgeving wel is toegestaan, maar
uitdrukkelijk niet voor de Natura-2000-gebieden, want daar rust de Europese verplichting op.
Ze zegt dat het een groot manco is in de passende beoordeling, dat er geen zicht is op de exacte
ingrepen en effecten van die extra natuurmaatregelen. Ze zegt dat het slecht voor de rechtsbescherming
is als er nog een uitvoeringsplan komt, waar GS weer over besluiten, want dat betekent
dat er weer over gedeelten van de besluitvorming gediscussieerd moeten worden. Bovendien geeft ze
aan dat dit volgens de Habitatrichtlijn en de Natuurbeschermingswet 1998 dit ook niet is toegestaan,
omdat het project en de effecten ervan, op het moment van de vergunningverlening duidelijk moeten
zijn. Ze geeft aan dat het uitvoeringsplan er nu had moeten liggen, zodat er discussie over kan
plaatsvinden, temeer dear de heer Besselink aangeeft hoe belangrijk de maatregelen zijn geweest bij
de beoordeling hiervan.
Tot slot geeft ze aan dat inmiddels een groat aantal stukken door Greenpeace is ontvangen, waaruit
blijkt dat er veel en intensief overleg is geweest tussen Provincie en RWE over allerlei natuureffecten,
zonder dat daar milieuorganisatie of omwonenden bij aanwezig zijn geweest. Ze zegt dat er nog
honderden stukken zijn die niet openbaar zijn gemaakt, waarvan ze overigens precies kan aangeven
welke stukken Greenpeace had willen betrekken bij de discussie van vandaag. Ze geeft aan dat het
parqen, ondanks het genomen WOB-besluit, niet belet zich te beroepen op artikel 7:4 van de Awb, in
het kader van deze bezwarenprocedure. Het is gewenst dat alle relevante stukken bij de
heroverweging betrokken worden en dat hierin voor de commissie ook een rol is weggelegd. Ze weet
niet of dat hele intensieve overleg tussen GS en RWE ook vandaag nog doorgaat. Dat het om ouder
overleg gaat maakt niet dat de stukken niet relevant zijn. Veel stukken uit het onderzoek voor de
eerste vergunning worden ook voor de tweede vergunning gebruikt, waardoor ze heel relevant zijn. Ze
zegt nog precies te willen aangeven om welke stukken het gaat.
Ze geeft het woord vervolgens aan de heer Van der Valk, ecoloog bij Bureau Waardenburg
De heer Van der Valk zegt dat volgens de heer Peelen in de passende beoordeling gebruik is
gemaakt van de best beschikbare kennis. Hij geeft aan dat Arcadis in augustus 2012 een nieuwe
berekening heeft gemaakt inzake de stikstofdepositie, die door RWE is ingebracht. Hij zegt dat hierin
andere en hogere getallen voor de depositie zijn aangetroffen dan in de passende beoordeling is
aangegeven en hij vraagt zich dan oak af, wanneer het nu de best beschikbare kennis is.
Hij zegt dat op de Duitse Waddeneilanden de depositie boven de 7 WI grenswaarde ligt en niet
boven de 3 procent die sorns als grens wordt gehanteerd. Hij geeft aan dat volgens Arcadis die grens
alleen gehanteerd mag warden ale de staat van instandhouding gunstig is en de achtergronddepositie
reeds meer dan 2 keer zo hoog is als de kritische depositiewaarde maar daarvan is geen sprake op
de Waddeneilanden. Dus die 3 procentsregel zou niet gehanteerd mogen worden en er moet beter
naar die stikstofdepositie gekeken warden.
Hij reageert op de opmerking van de heer Moll over de natuurherstelmaatregelen, die door de heer
Besselink "mitigerende maatregelen" zijn genoemd. Volgens hem heeft de Read van State bepaald,
dat in een passende beoordeling eerst getoond moet worden wat de effecten zijn en dat daarna pas
de mitigerende maatregelen mogen worden meegenomen. Hij zegt dat er nu een vermenging van
mitigerende maatregelen en projecten plaatsvindt en hij vraagt zich af wat nu het effect van alleen de
centrale is, want uit de passende beoordeling wordt dit niet duidelijk. Het felt dat er allerlei mitigerende
rnaatregelen worden toegevoegd die kennelijk een belangrijke rol hebben gespeeld bij de
besluitvorrning, suggereert dat de centrale an sich duidelijk effecten heeft.
Hij zegt dat dit al bekend was uit de vorige passende beoordeling en vergunning en dat dit in ieder
geval geldt voor de blauwe kiekendief en de scholekster. Hij geeft aan dat de scholekster, blijkens de
nieuwe monitoringsgegevens, nog maar ongeveer 20 procent in de Eemshaven aanwezig is en dat de
blauwe kiekendief en de velduil niet meer in de Emmapolder broeden, de effecten zijn er dus nog
steeds, oak al zijn ze niet meer als zodanig herkenbaar in de passende beoordeling.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Wouda.
De heer Wouda geeft aan nog een paar zaken te willen aanstippen. Hij zegt dat het hem heeft
verbaasd dat een aantal zaken, die sinds de vorige vergunningverlening zijn gebeurd, nu in het
voordeel van RWE zouden mogen tellen. Hij zegt dat hij dit een verkeerde benadering vindt, omdat zo
de indruk gewekt wordt, dat het voor een partij gunstig is om een vergunning te laten vernietigen door
9

de Raad van State. Hij zegt dat bij de beoordeling van GS, of er significante effecten mogeiqk zijn voor
dit project, uitgegaan moet warden van situatie nul toen men begon, zowel voor RWE als voor NUON,
ook al is de vergunning voor NUONI onherroepelijk. Hij geeft aan dat dit naast de natuurmaatregelen,
zeker ook geldt voor de Emmapolder en de uitkoop van garnalenvissers.
Hij zegt dat de stelling van de heer Besselink dat ze niet toegekomen zijn aan de algemene
belangenafweging omdat er geen significante effecten zijn, in strijd is met zowel een brief van de
minister als de uitspraak van de Raad van State.
Hij geeft aan nog te willen reageren op de opmerking van de heer Besselink over de verdieping van
de vaargeul. Hij zegt dat in het zeehavenbeleid van het Rijk staat dat voor de Eemshaven wordt
gekeken naar de vraag en mogelijkheden voor de vaargeulverdieping, hetgeen betekent dat er
concrete vraag moet zijn. In de uitspraak van de Raad van State, waarin de vaargeulverdieping of
tracébesluit is vernietigd, staat ook dat er gekeken moet warden naar vraag uit de regio, voordat er
een nieuw tracébesluit mag warden genomen.
Als laatste merkt hij nog op dat de natuurorganisaties die hij vertegenwoordigt, van mening zijn dat
een dergelijke kolencentrale niet thuishoort aan de rand van de Waddenzee en hij vraagt de
commissie om in het advies vooral in te gaan op de grens tussen mitigatie, compensatie, de omvang
van het project en we] of niet een ADC-toets.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Vollenbroek.
De heer Vollenbroek zegt zich te willen aansluiten bij de woorden van de heer Wouda wat betreft de
vaargeulverdieping. Hij zegt dat het er nu op I ijkt dat RWE eerst de vergunning voor de centrale en
allerlei randprojecten rond wil hebben en dan één of twee jaar later alsnog zal verzoeken om
vergunning voor de vaargeulverdieping. Hij vraagt de commissie dit in het oog te houden.
Verder vraagt hij de commissie om de oude MER uit 2006 er nog eens op na te slaan, omdat daarin
niets staat over de Duitse Natura-2000-gebieden. Hij zegt dat dit komt door opsplitsing in Nederland
van de Natuurbeschermingswet en de Wm-vergunning en dit heeft tot gevolg gehad dat in de MERpublicatie
in Duitsland niets stand over de impact op de Duitse natuurgebieden.
Hij geeft aan dat hij hoopt dat de comrnissie een duidelijk beeld kan krijgen van de vele projecten die
om dit project heen zweven. Hij zegt dat de Emmapolder bekend is en dat er afgravingen zijn gedaan
op Ameland en Schiermonnikoog, maar hij vindt dat de rest van de lijst met activiteiten te vaag is. Hij
vraagt aan de commissie als er een duidelijke lijst is van alle projecten, om die te mogen ontvangen.
Verder geeft hij aan dat er een beeld ontstaat dat de Habitatrichtlijn wordt omzeild doordat RWE een
grate som geld beschikbaar stelt voor projecten. RWE heeft vaak helemaal geen zeggenschap over
invulling van die projecten, want die warden door andere organisaties uitgevaerd.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Brons.
De heer Brons zegt met belangstelling te hebben geluisterd naar de provincie, waarbij gesteld wordt
dat de ADC-toets niet gehanteerd hoeft te warden, omdat het gebied toch al verpest is door NUON. Er
moet gekeken warden naar de stapeling van effecten. Hij geeft aan dat de ADC-toets wel degelijk
uitgevoerd zou moeten warden. Hij zegt als de lijn van de redenering van de provincie wordt
doorgetrokken, dit zou betekenen dat in de toekomst elke vergunning die wordt aangevraagd,
gehonoreerd zal worden en dat vindt hij een vreemd uitgangspunt.
Verder zegt hij het jammer te vinden dat er niet wordt ingegaan door de provincie op de grondig
onderbouwde bezwaren, die vanmiddag geuit zijn. Hij merkt op dat toen door de provincie bekend
gemaakt werd dat de centrale gebouwd werd, er veel commotie was over de opslag van CO’, maar
daar nu niets meer over wordt gezegd. Hij zegt daaruit te concluderen dat er geen sprake zal zijn van
ondergrondse CO 2-opslag, maar zegt dat hij het vreemd vindt, dat een provincie zo makkelijk van
standpunt en visie verandert.
Als laatste punt wil hij noernen het aan- of uitzetten van de centrale. Hij heeft de heer Peden horen
zeggen dat de centrale zeker zal worden aangezet. Maar hij geeft aan dat de heer Peter Terium,
meerdere keren gezegd heeft, als het niet rendabel is, de centrale niet wordt aangezet en in dat geval
RWE-Essent het financieel verlies wel zou kunnen dragen. Hij vraagt de heer Peelen duidelijkheid
hierover.
De voorzitter geeft aan dat hierop zal warden teruggekomen. Hij geeft het woord aan de heer Musch
(hieronder de vertaling door mevrouw Koning).
10

De heer Musch geeft aan omdat er niet meer getolkt mag worden, hij niet meer volledig op de hoogte
is van de discussie maar hij zal zijn relevante vragen stellen.
Hij vraagt of de commissie nu echt van plan is om een besluit te nemen zonder de verantwoordelijke
instellingen in Duitsland erbij te betrekken. Het gebied beslaat oak voor een groat gedeelte Duitsland.
Hij geeft aan dat de instellingen in Niedersaksen, de twee landkreisen en het Naturschutzgebiet
hierover niet zijn gevraagd en zegt dat dit in Duitsland niet rnogelijk zal zijn.
Hij vraagt waarom niet alle milieuorganisaties en de milieubescherrningsorganisaties hierbij betrokken
zijn, want naar Europees recht hebben milieuorganisaties een zelfstandig recht om betrokken te
worden bij zaken waar belangen van milieubescherming in het geding zijn, hetgeen hier zonder meer
het geval is.
Hij vraagt waarom ook niet de FFH-richtlijn en de vogelbeschermingsrichtlijn hierbij betrokken zijn,
want Lilt het besluit van de Raad van State blijkt dat dit wel voor de Oostfriese eilanden is gebeurd,
terwijI inmiddels is gebleken dat er nu ook soorten op het vasteland bij betrokken zijn en die gebieden
liggen dichter bij de standplaats van de centrale, dan het vasteland.
Hij geeft aan dat er in Duitsland veel gediscussieerd wordt over kolencentrales en dat er bijna geen
plaats meer is waar nog kan worden gebouwd. Dit is meestal onder druk van de
natuurbeschermingsorganisaties, waarbij het voaral gaat over de kwikemissie. De kwikemissie blijkt
hier geen enkele rd meer te spelen. Hij zegt dat in het geval van Boden aan de Oostzee het om
stikstof gaat, en als er nu een nieuwe methodiek wordt toegepast, waarom er dan niet is gekeken naar
de vervuiling op de lenge termijn.
Hij vraagt tot slot waarom de kwestie van de radioactiviteit hier niet bij is betrokken. Hij geeft aan dat
in Duitsland geen kerncentrales rneer gebouwd worden, maar bij verbranding van kolen, komt er
radioactiviteit vrij.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Visser.
De heer Visser geeft aan nog een feitelijke aanvulling te hebben op hetgeen al in de pleitnota’s is
genoemd. Hij zegt dat na beantwoording van GS duidelijk is geworden dat de extra
natuurmaatregelen die op afstand van de centrale zullen plaatsvinden, wel een punt van discussie
zijn. Hij vraagt zich af wat uiteindelijk de impact van de plannen is en vanuit agrarisch perspectief stelt
hij vast dat er op een aantal plaatsen geen sprake is van draagvlak. Hij zegt dat er eigenlijk eerst een
dialoog in het gebied zou moeten plaatsvinden.
De voorzitter geeft aan dat de ANV Meervogel heeft afgezien van een tweede termijn en vraagt of de
heer Besselink behoefte heeft nog reactie te geven op voorgaande sprekers.
De heer Besselink geeft aan op nog een paar zaken te willen reageren.
Hij zegt dat mevrouw Kloostra sprak over afkoop van natuurschade en mitigerende maatregelen. Hij
geeft aan dat de heer Van der Valk daar nog aan toegevoegd heeft dat in de passende beoordeling
niet duidelijk is wat nu de aantasting is en wat gemitigeerd wordt door de natuurmaatregelen. Hij zegt
dat beide veronderstellingen onjuist zijn, want in de eerste plaats is het geen afkoop van
natuurschade, omdat in de passende beoordeling is geconstateerd, dat er geen significante effecten
zijn, zowel wat betreft stikstof als vogels, als op andere punten.
Hij zegt dat daarnaast de natuurmaatregelen nadrukkelijk bij de beslissing op de aanvraag zijn
betrokken en dat het niet zo is, dat eerst schade wordt aangericht die dan vervolgens wordt afgekocht
door de rnaatregelen. Hij geeft aan dat de voorliggende aanvraag in z’n geheel antvangen is en op
basis daarvan wordt een belangenafweging verricht en hij zegt daarrnee gelijk te reageren op de
reactie van de heer Wouda. Hij geeft aan gezegd te hebben dat GS niet is toegekomen aan het
toetsten aan dwingende redenen van groot openbaar belang. Hij zegt dat de
Natuurbeschermingswetvergunning made berust op een belangenafweging en in het kader daarvan is
een belangrijke rol weggelegd voor de natuurmaatregelen. Hij zegt dat dit betekent dat het gaat om
een activiteit die op belangrijke punten in de regio zelfs een natuurimpuls oplevert en dat GS dit dan
oak hebben betrokken bij de vraag of de vergunning verleend kon worden.
Hij geeft aan vervolgens te willen reageren op de vraag van de heer Musch, of de Duitse autoriteiten
betrokken hadden moeten worden bij deze aanvraag. Hij zegt dat hierbij van belang is, dat GS geen
vergunning hebben verleend voor de effecten in Duitsland, omdat GS slechts bevoegd zijn voor de
gebieden in hun provincies. Hij zegt dat volgens de Raad van State, de wetgeving en de
Habitatrichtlijn bij een beslissing op de aanvraag, wel de gevolgen voor het Europese netwerk van
Natura 2000-gebieden moeten worden betrokken en geeft aan dat dit is gebeurd volgens een toetsing
in de passende beoordeling en aanvullend is gekeken of het conform de Duitse wetgeving is. Hij zegt
11

dat de uitkornst hiervan is, dat de natuurlijke kenmerken niet in gevaar komen, maar dat dit het
oordeel is vanuit Nederland en de Dultse autoriteiten daar mogelijk anders over kunnen oordelen,
maar dat dit niet in deze procedure een rol kan spelen.
De voorzitter merkt op, dat de heer Musch erop heeft gewezen dat er niet aHeen een verplichting rust
richting belanghebbende organisaties in Duitsland op grand van Duits recht, rnaar oak op grand van
Europese verplichtingen, waar de provinciebesturen niet zonder meer omheen kunnen. Hij vraagt een
reactie van de heer Besselink.
De hoer Besselink geeft aan dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen de verplichtingen in
het kader van de MER, hij zegt dat de MER niet ten grondslag ligt aan dit besluit maar aan andere
besluiten, die onherroepelijk zijn. Hij geeft aan dat in dit besluit ook de belangenorganisaties moeten
warden betrokken en dat het daarbij geen rol speelt of het Nederlandse of Duitse organisaties zijn.
Hij zegt dat dit ook is gebeurd, door publicatie in vijf Duitse kranten waarin is opgenomen dat op
verzoek een Duitse vertaling van de vergunning beschikbaar is.
Hij zegt een reactie te willen geven op hetgeen bij de heer Wouda mogelijk tot een misverstand heeft
geleid met betrekking tot de vergunningverlening. Hij zegt dat doze vergunning rnoet worden
beoordeeld als een nieuwe oprichtingsvergunnnig, waarbij het geen rol speelt dat RWE feitelijk al
heeft gebouwd en ook geluid heeft geproduceerd. Hij geeft aan dat dit niet wegneemt dat de
ontwikkelingen die al vergund zijn wel moeten warden beoordeeld op de vraag of aantasting van een
bepaald gebied relevant is.
Hij geeft aan dat het beroep tegen NUON bewust door de diverse organisaties is ingetrokken en dat
de vergunning heeft geleid tot het niet !anger geschikt zijn van de Oostlob in de Eemshaven als
broedgebied, omdat dit gebied nu bouwterrein is geworden.
Hij zegt dat wanneer de vergunning van RWE nu als nieuwe situatie wordt beoordeeld, er dan
rekening mee moet warden gehouden dat dit gebied verloren gaat als potentieel broedgebied.
Hij zegt dat hier nu teveel de nadruk op wordt gelegd, maar dat het juridische en feitelijke punt wel van
belang is. Hij geeft aan dat het slechts één van de vier redenen is, waarom GS tot de conclusie zijn
gekomen dat er geen significante effecten zijn op de broedvogels. Hij zegt dat het hem bevreemdt, dat
de milieuorganisaties hun beroep tegen de NUON-vergunning intrekken, terwijI deze vergunning
dezelfde effecten op de vogels had als de RWE-centrale.
Hij zegt het hierbij te willen laten.
De voorzitter geeft het woord aan de heer Peelen.
De hoer Peelen zegt dat er een aantal mensen heeft aangegeven, dat er onvoldoende onderzoek zou
zijn gedaan naar de Duitse gebieden. Hij verwijst naar hoofdstuk 3 van de passende beoordeling,
waaruit blijkt dat er is gekeken naar een studiegebied, waarvan is beoordeeld waar zich in theorie
effecten zouden kunnen voordoen. Hij geeft aan dat hierbij ook Duitse gebieden zijn betrokken. Voor
wat betreft stikstof is dat gedaan in de gebieden waar de hoogste depositie terecht komt en dat is op
de Duitse Waddeneilanden. Hij zegt dat hiervoor nieuwe stikstofdepositie berekeningen zijn ingediend
en dat deze berekeningen vrij dicht liggen bij de oude berekeningen, Hij geeft aan dat er op geen van
de eilanden meer dan 7 Mol depositie neerslaat. Hij zegt dat er wel getoetst is aan de kwikemissie en
verwijst naar de passende beoordeling.
Hij geeft aan dat op radioactiviteit is ingegaan in zijn schriftelijke uiteenzetting en zegt dat dat voor het
grootste gedeelte wordt afgevangen met de poederkoolvliegas en dat daarin de concentraties zo
gering zijn, dat er geen gezondheidseffecten kunnen optreden. Hij verwijst daarbij ook naar het
KEMA-rapport.
Wat betreft het aan- of uitzetten van de centrale, geeft hij aan dat deze niet wordt aangezet als het
niet rendabel is. Hij zegt dat de centrale voor 30 jaar wordt gebouwd en dat het mede afhangt van de
econonlie en hoe koud het zal zijn. Hij geeft aan dat er geen toots is op de dwingende reden van
openbaar belang, anders dan de belangenafweging.
Hij zegt dat hij hiermee de nog openstaande vragen heeft beantwoord.
De voorzitter geeft aan dat de heer Brons nog een vraag heeft gesteld over het aan- of uitzetten van
de centrale, naar aanleiding van de opmerkingen die door de leidinggevenden van RWE zijn gemaakt
in de pers.
De heer Peelen zegt dat ais er monienten zijn waarop goedkope stroom opgewekt kan warden uit
bijvoorbeeld windenergie, dat dit dan voorrang zal krijgen, in wat heet de "Merit Order". Hij geeft aan
12

dat dit niet wegneemt dat er veel rnomenten zullen zijn, waarop de kolencentrale op een rendabele
manier zal draaien en een bijdrage zal leveren aan de energievoorziening.
De heer Brons geeft aan dat er nog niet is geantwoord op de vraag die hij had gesteld.
De voorzitter zegt dat hij dit richting de commissie zal meenernen in het opstellen van het advies,
maar dat het hem is opgevallen dat er verschillend geantwoord kan warden en dat dit nu het geval is.
Mevrouw Koning geeft aan dat er door de heer Besselink is gezegd dat bij de vergunningverlening
voor NUON, de Duitse rnilieuarganisaties zich onbetuigd hebben gelaten, maar zij bestrijdt dat.
Ze zegt dat op Borkum en door de organisaties die zij nu vertegenwoordigt, van de mogelijkheid tot
inspraak gebruik is gemaakt en daar is uiteindelijk ook rekening mee gehouden.
De heer Besselink geeft aan dat hij niet bedoeld had, dat de Duitse organisaties geen bezwaar
hadden gernaakt tegen NUON, hij zegt te constateren dat het kennelijk in de praktijk werkt, dat Duitse
organisaties beroep en bezwaar instellen tegen vergunningen. Hij zegt dat dit vandaag duidelijk te
zien is, maar ook in de eerdere procedures.
De voorzitter zegt dat dit het einde van de bijeenkomst is en legt de vervolgprocedure uit.
Hij geeft aan dat de commissie advies aan het College van GS van Groningen, handelend namens de
colleges van drie Noordelijke Provincies, uit zal brengen. Hiervoor staat een termijn van zes weken,
die overigens niet altijd wordt gebruikt, maar gelet op de aard en omvang van deze procedure, zullen
die zes waken misschien wel nodig zijn.
Hij zegt dat er nog een mogelijkheid tot verdagen bestaat, maar dit zal niede afhankelijk zijn van de
snelheid, waarmee de ontbrekende stukken de commissie bereiken en de complexiteit van deze
stukken. Hij geeft nog aan dat het advies en het GS-besluit aan alle betrokkenen zal warden
toegestuurd.
Hij dankt alle aanwezigen veer hun inbreng en de bijzondere medewerking voor het goed laten
verlopen van de zit-ting en wenst alien wel thuis.
13