Diakonia - december 2009 - Kerk in Actie

Vakblad voor diakenen / 22e jaargang, nummer 6 / december 2009
In dit nummer:
Winnaars prijsvraag jeugddiaconaat
Waarom ben jij diaken geworden? / Landelijke Diaconale Dag
2009 / gelukkig ouder worden in Zoelen / steun voor boeren in
Rwanda / minicursus 40dagentijdcampagne

Colofon
4
DIAKONIA, 22E JAARGANG, NO. 6,
december 2009
Tijdschrift voor hen die plaatselijk
actief zijn op diaconaal gebied.
UITGEVER
Diakonia verschijnt zesmaal per jaar en is
een uitgave van de dienstenorganisatie
van de Protestantse Kerk in Nederland
voor het diaconale programma van Kerk in
Actie. Kerk in Actie is het missionaire en
diaconale werk in binnen- en buitenland
van de Protestantse Kerk in Nederland.
Delen van dit werk worden uitgevoerd mede
namens tien oecumenisch georiënteerde
kerken en organisaties in Nederland.
REDACTIERAAD
Sjon Donkers, Cor van Groningen,
Evert Jan Hazeleger (hoofdredacteur),
Teus Hubert, Henk van IJken, Martin Joosse,
Ellen van der Kemp (bureauredactie), Henny
Nagelhout (eindredacteur), Jan Ritman,
Ruud Slabbertje (voorzitter), Irene Stok,
Carla van der Vlist, Beppie van der Waal.
OPMAAK EN DRUK
Opmaak: Interface Communicatie, Ede
Druk: Koninklijke BDU, Barneveld
ADMINISTRATIEADRES
Adressen- en periodiekenadministratie,
Postbus 8504, 3503 RM Utrecht,
tel. (030) 880 17 25,
fax (030) 880 15 84,
e-mail: abonnementen@pkn.nl
REDACTIEADRES
Postbus 456, 3500 AL Utrecht,
tel. (030) 880 17 90, fax (030) 880 14 57,
e-mail: diakonia@kerkinactie.nl
ABONNEMENTEN
De abonnementsprijs bedraagt bij:
- de eerste vier abonnementen à € 12,70;
- vijf t/m negen abonnementen
à € 9,62 (25% korting);
- tien abonnementen en meer à
€ 7,52 (40% korting).
Losse nummers kosten € 2,50 per stuk.
GESPROKEN DIAKONIA
Diakonia is ten behoeve visueel gehandicapten
ook verkrijgbaar in gesproken
vorm op daisy-cd's. Voor een abonnement
of een proef-cd kunt u terecht bij de CBB,
Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel. (0341)
56 54 99. Daar kunt u ook informatie krijgen
over de uitgave in brailleschrift.
14
20
17
WEBSITE
www.kerkinactie.nl
ISSN 0167 - 1472
2 Diakonia - december 2009

Inhoud
Van de redactie
Kleurrijk:
Landelijke Diaconale Dag 2009 4
De Verbinding:
Spannende finale Stefanustrofee 6
Actueel:
Duizend kerken samen sterker! 9
Actueel:
De schaamte voorbij……..! 10
Tips en reacties van lezers:
Bloemen op de avondmaalstafel? 11
Strip DiaKoos 11
Op de stoep bij:
Michel Bakelaar, Den Helder 12
Uit de praktijk:
Gelukkig ouder worden in Zoelen 14
1 vraag 3 deskundigen:
Kan een diaken het verschil maken? 16
Minicursus:
Het kan! Sta op voor een betere wereld 17
Het kan
Kan een diaken het verschil maken? Ja, zeggen de drie panelleden
van Diakonia volmondig. Soms kun je iemand al helpen
door te luisteren en wat praktische adviezen te geven. Door een
gezellige middag te organiseren of een kerstpakket te bezorgen,
kun je ook al laten zien: we denken aan jullie. De diaconale inzet
van één persoon kan ervoor zorgen dat iemand die het financieel
niet meer ziet zitten hoop krijgt op een wat betere toekomst.
Je ziet naar elkaar om en je helpt elkaar. In tijden van vreugde en
in tijden van zorg. “Ja, het diakenwerk doet er toe. Natuurlijk zijn
er tegenslagen, gaat veel niet zoals je had gehoopt en zijn er (te)
veel vergaderingen”, schrijft diaken Jan Knuvers.
Voor die vergaderingen heeft Kerk in Actie een mooie bundel
met diaconale gedichten en gebeden uitgebracht die u bij de
opening of sluiting van een vergadering kunt gebruiken. De bundel
met de titel Medemens bestaat uit een verzameling van achterkanten
van Diakonia waaraan nog een aantal gedichten en
gebeden is toegevoegd. U kunt de bundel voor vier euro bij Kerk
in Actie bestellen (zie pagina 22). Diakenen die aanwezig waren
bij de Landelijke Diaconale Dag hebben de bundel al ontvangen.
Een terugblik op deze inspirerende dag vindt u op pagina 4 en 5.
Op de pagina’s die daarna volgen, leest u wie de felbegeerde
Stefanusprijs in ontvangst heeft mogen nemen.
Volgens het Diakonia-panel kunnen diakenen dus wel degelijk
het verschil maken. Als er één moment is waarop dat tot uiting
komt, dan is het wel de 40dagentijd. Het thema van de 40dagentijdcampagne
2010 is: Het kan! Sta op voor een betere wereld.
In de minicursus op pagina 17 en 18 geven we u zeven tips om
daadwerkelijk samen met andere diakenen op te staan in uw
eigen gemeente.
Henny Nagelhout,
eindredacteur
Actueel:
De diaken op het rechtenpad 19
Steun in rug voor boeren in Rwanda 20
Het oktobernummer van Diakonia is bij een aantal adressen te
laat bezorgd. Door een fout in de programmatuur van TNT
waren de adresetiketten beschadigd. De redactie betreurt het
dat het een hele week duurde voor de fout hersteld was.
Collecte Kinderen in de Knel Kerst 2009 21
Korte berichten 22
Kerstnacht 24
Bij de voorpagina
“Heb je het gevoel dat je werk als diaken ertoe doet? Juist omdat we maar met heel
weinig diakenen werken, vind ik dat het er wel degelijk toe doet. Je kunt natuurlijk
denken: als ik het niet doe, dan doet een ander het wel. Maar ik denk juist: omdat
een ander het niet doet, wil ik dit werk doen.” Aldus Nel Hoebé, een van de diakenen
die in 2009 antwoorden gaf op een vraag van de redactie. Zie pagina 16.
Foto Stijn Rademaker/HH
Diakonia - december 2009 3

Kleurrijk
De Verbinding
4 Diakonia - december 2009

Humor
en ontroering
“Ik heb genoten zaterdag! Wat neem je daar weer nieuwe
inspiratie van mee terug. Ook mijn reisgenoten waren zeer
positief verrast en dat vond ik echt leuk om te horen!”
Aldus een mail van de Goudse diaken Reinard Mak, na afloop van
de Landelijke Diaconale Dag vorige maand. De mix van humor,
ontroering, zingen, informatie-uitwisseling en de talloze voorbeelden
uit de diaconale praktijk, raakte velen.
Op www.kerkinactie.nl is meer te vinden over de 114 e Landelijke
Diaconale Dag.
Diakonia - december 2009
5

De Verbinding
Spannende finale
Stefanustrofee
Jeugddiaconaat een lastige klus? Voor sommige diaconieën niet. Dat
bleek uit de 22 inzendingen die Kerk in Actie ontving voor de prijsvraag
wie de beste jeugddiaconale activiteit binnen de Protestantse Kerk heeft.
Natuurlijk kon er maar één (of in dit geval twee) de winnaar zijn. Daarover
meer op pagina 7 en 8. Maar ook de overige inzendingen zijn de moeite
waard. Daarom hier een samenvatting van alle prachtige initiatieven.
Uit veel inzendingen kwam naar voren
dat een goede voorbereiding belangrijk is.
Sommigen brachten een bezoek aan een
diaconaal project in Nederland voordat ze
naar het buitenland vertrokken. In andere
plaatsen werd ter voorbereiding een
Alphacursus gehouden. Op die manier
deden de jongeren kennis op van religie,
leerden ze respect te hebben voor wat
iemand anders gelooft en werd er gewerkt
aan groepsvorming. Ook aan de begeleiding
tijdens de acties werd aandacht
besteed, omdat het voor veel jongeren
de eerste keer was dat ze met diaconaal
werk of ontwikkelingswerk in aanraking
kwamen.
Concreet en praktisch
De meeste jongeren en diaconieën kozen
voor een praktische aanpak. Er werden
maaltijden gekookt, auto’s gewassen,
koekjes gebakken en flessenacties gehouden.
Andere diaconieën kozen ervoor om
het spannend te maken voor jongeren.
Minister Routvoet reikt de Stefanustrofee uit aan jongeren en een
diaken uit Oost-Souburg. Foto Jaap de Jager
Door iets te doen wat ze nooit doen.
De jongeren hebben zich vooral ingezet
voor projecten in Oost-Europa of Afrika,
maar ook voor projecten in Neder-land
(voedselbanken en kinderen in asielzoekerscentra).
Er werd veel samengewerkt
met andere kerken in dezelfde regio (al
dan niet protestants), plaatselijke ondernemers,
de burgerlijke gemeente en scholen.
Deze contacten leidden veelal tot
samenwerking voor lange tijd. De acties
hadden vaak ook aantrekkingskracht op
jongeren (en ouderen) van buiten de kerk.
Betrokken bij de wereld
In veel inzendingen werd gesproken over
een geslaagde actie. Er werd niet alleen
veel geld opgehaald, maar ook veel plezier
beleefd en er was sprake van saamhorigheid.
Het uiteindelijke doel was dat jongeren
kennismaken met de andere kant van
samenleving, zodat ze over dingen na
gaan denken en respect krijgen. Ook dit
lukte meestal wel.
De jongeren leerden
bijvoorbeeld dat er
in Nederland veel
meer mensen gebruik
maken van de
voedselbank dan zij
dachten. En ze ervoeren
dat ze met
weinig middelen
(talenten) veel bereikten.
Dat je met
een beetje inzet
toch veel voor mensen
kunt betekenen.
De jeugddiaconale
acties zorgden er
ook voor dat jongeren
betrokken raakten
bij de kerk, bij
andere jongeren in hun woonplaats en bij
de wereld om hen heen.
“Je krijgt een andere kijk op de wereld en
op andere mensen. Je komt in aanraking
met mensen die je anders nooit zou ontmoeten
en deze ervaringen kunnen je
voor de rest van je leven bijblijven en vormen”,
schrijft één van de inzenders.
Door deze betrokkenheid blijven veel jongeren
lang actief bij het project. Ook als
ze ouder worden. Jongeren in Zeeuws-
Vlaanderen volgden na terugkomst van
hun reis een jaar lang intensief catechese,
terwijl ze al op kamers zaten verspreid
door het land. “Zowel de kerk als de maatschappij
profiteert ervan”, schrijft een diaconie.
“Bij deze jongeren zie je een grote
bereidheid om zich in te zetten voor de
medemens. Ze hebben ervaren dat wanneer
je weet wat je zelf hebt, je best een
beetje kan afstaan aan een ander. En je
weet pas wat je zelf hebt, als je hebt
gezien wat een ander moet missen.”
Neveneffect was vaak dat ook de jongere
jeugd zich aangetrokken voelde door de
actie. De kindernevendienstkinderen
werkten vaak op hun eigen manier mee
door tekeningen te maken voor kinderen
van het project of door een sponsorloop
te organiseren. Ook andere commissies
steunden de jongeren. Op die manier
zorgden de acties ook voor een bindende
werking tussen gemeente en jeugd.
Geen Spaanse Costa
Na afloop organiseerden de meeste diaconieën
een moment om ervaringen te
delen. Ook hielden veel groepen zelf een
website bij, zodat ouders en vrienden konden
delen in hun belevenissen. Eén van de
jongeren schrijft: “Het was een verrijking
om een keer niet aan de Spaanse Costa te
hangen, maar een kleine bijdrage te leveren
aan het werk van een lokale welzijnsorganisatie.”
Een uitgebreidere beschrijving
van alle inzendingen vindt u op
www.kerkinactie.nl/diaconaat, onder
het kopje 'jeugddiaconaat'.
6 Diakonia - december 2009

Modeshow in Beverwijk
De jongeren van de Protestante Gemeente Beverwijk organiseren al een
aantal jaren acties om geld op te halen voor goede doelen. Ieder jaar
zoeken ze zelf een collectedoel uit waar ze zich betrokken bij voelen en
waar behalve de collectes ook een extra actie voor ondernomen wordt.
Zo hebben ze geklust bij gemeenteleden en vrienden thuis om een
tafelvoetbalspel te verdienen voor jongeren in Afrika. Of ze kookten voor
een opvangproject voor vrouwen en kinderen zonder verblijfsvergunning.
“Ook in 2008 organiseerden we een grote
actie waarmee we in een korte periode
veel geld konden inzamelen”, vertelt de
zestienjarige Emma Molenaars. “Na wat
overleggen kwamen we op het idee om
een modeshow te houden. We hadden wel
meteen een probleem, want voor een modeshow
zijn kleding en accessoires nodig.
Maar de actie moest geld opleveren en
geen geld kosten! Hier vonden we een oplossing
voor: tweedehands kleding. Twee
maanden lang hebben we gemeenteleden
en kennissen gevraagd om hun kledingkasten
op te ruimen en wat ze niet meer
gebruikten bij ons in te leveren. We verzamelden
alles op de zolder van onze dominee.
In het kerkblad deden we een oproep
voor mannequins, we plakten posters, verstuurden
persberichten, zochten muziek
uit, regelden het geluid, deden boodschappen
en verkochten entreekaarten.”
Van twee tot tachtig
“Van alle kanten waren er mensen die
mee wilden doen”, vertelt Emma trots.
“De mannequins waren tussen de twee
en tachtig jaar oud! We hebben samen
met andere gemeenteleden alle kleding
uitgezocht om te controleren of er geen
vieze of gescheurde kleren bij zaten. In de
laatste week voor de modeshow hebben
we een catwalk gebouwd, paskamers
gecreëerd, de kerk versierd, verlichting
geïnstalleerd, de kleding die niet geshowd
werd opgehangen aan rekken en biedingskaarten
gedrukt. Op deze kaarten
werd tijdens de modeshow een bod uitgebracht
op de kleding. Uiteindelijk ging de
zaal open en kwamen er hordes mensen
binnen. Veel meer dan we verwacht hadden.
Ook veel niet-kerkelijken kwamen
kijken. Toen de show afgelopen was, haalden
we de biedingskaartjes op en keken
we wie het hoogste bod had uitgebracht.
Na het tellen van het geld konden we
spreken aan een zeer geslaagde actie.
We hadden 3.000 euro opgehaald!”
“Deze opbrengst was voor een blindenschool
in Beit Jala”, vertelt Chris Kleijne
(19). We hebben dit project gekozen,
omdat we iets willen betekenen voor
anderen. Zelf hebben we alles al. Diaconaat
is naar mijn mening dat je goed doet
voor mensen die het minder hebben dan
jij, dat je je voor de ander inspant. Dat je
recht doet.” Emma vult aan: “Diaconaat is
ook dat je anderen een hart onder de riem
steekt. Bijvoorbeeld iemand uit de
gemeente.”
Diaconaat doe je samen
Miekie Myburgh is predikant in Beverwijk.
Ze is nogal een diaconaal type, zoals ze
zelf zegt. “Als diaconaat niet een van de
speerpunten van de predikant is, komt al
het werk op de diaconie of de zwo-commissie
neer. Terwijl het juist iets is wat je
samen kunt doen. Diaconaat geeft een
gevoel van binding, je bent naar buiten
gericht en het overstijgt irritaties, die er
soms ook zijn. Het leuke aan de acties die
jongeren organiseren, is dat de hele gemeente
erbij betrokken is. Na afloop van
de modeshow stonden er vijftig mensen
op het podium die iets hadden gedaan.
Behalve het geld dat opgebracht is door
de modeshow, is er ook een kleed aangeboden
aan de blindenschool in Beit Jala.
De kinderen hebben een wandkleed
gemaakt van lapjes met daarop iets
typisch Hollands en dan zo dat de blinde
kinderen het kunnen voelen. Een soort
braillekleed. Het is geweldig om te zien
hoe de gemeente de jongeren inspireert
en andersom. Door de activiteiten van de
jongeren krijgen de oudere gemeenteleden
het gevoel dat het doorgaat.
En doordat de gemeente de acties van de
jongeren steunt, doen zij weer meer hun
best. Het is een wisselwerking.”
Diakonia - december 2009 7

Koken voor de voedselbank
in Oost-Souburg
Enthousiast kunnen ze er nog over vertellen. De twaalfjarige Chelsea
Wondergem en de zestienjarige Wesley Sekewaël hebben samen met
de andere jongeren van de Protestantse Gemeente te Oost-Souburg een
Italiaans buffet georganiseerd voor gebruikers van de voedselbank van
Walcheren. Het idee hiervoor ontstond gaandeweg. De jeugddiaken had
tijdens een avond over ‘stille armoede’ de voedselbank uitgenodigd.
De verhalen over mensen die door allerlei problemen hiervan gebruik
moeten maken, hadden indruk gemaakt.
Wesley legt uit dat ze in plaats van een
sponsormaaltijd te organiseren voor een
goed doel dit keer graag voor de mensen
zelf iets wilden doen. Zeker toen ze tijdens
het inpakken van voedselpakketten gezien
hadden wat mensen wekelijks krijgen aan
noodzakelijke voeding. Om niet over één
nacht ijs te gaan en zorgvuldig te handelen
hadden de jongeren gepeild of mensen
het organiseren van een maaltijd op
prijs zouden stellen. Ook was er goed
nagedacht over de plek waar de maaltijd
gehouden moest worden. Zo laagdrempelig
mogelijk was de conclusie, vandaar de
keuze voor De Schaapskooi, een kerk
waar de mensen hun voedselpakket ophalen.
Toen bleek dat iedereen positief was,
werd een uitnodiging bij de voedselpakketten
meegegeven en was het afwachten
wat de reacties zouden zijn.
Ze waren niet anders
Wesley vertelt hoe spannend dit was:
“We wisten niet wat we ervan moesten
denken, er konden tien mensen komen of
misschien wel honderd.” De opkomst was
overweldigend. Ruim honderd mensen
gaven zich op en uiteindelijk zijn er tachtig
mensen geweest. Chelsea was geraakt
door het feit dat de mensen zich feestelijk
gekleed hadden. Ze realiseert zich dat ze
van te voren geen beeld had van mensen
die te maken hebben met armoede.
Ontwapenend vertelt ze: “De mensen
waren niet anders, ze waren net als wij.”
Het deed haar goed dat de mensen
enthousiast waren over hun avondje uit.
Wesley licht toe dat hij weinig contacten
heeft met mensen die te maken hebben
met armoede, maar dat hij zich nu wel
En de winnaar is...
Het was een spannende finale. Op 7
november werd tijdens de Landelijke
Diaconale Dag bekend gemaakt wie de
beste jeugddiaconale activiteit binnen
de Protestantse Kerk heeft en de
Stefanustrofee mee naar huis zou mogen
nemen. Dat werden uiteindelijk de
jongeren uit Oost-Souburg. Zij ontvingen
uit handen van minister Rouvoet
een cheque van 5.000 euro en de
Stefanustrofee. Maar ook de jongeren
uit Beverwijk gingen niet met lege handen
naar huis. Zij ontvingen 1.000 euro
voor hun nieuwe project.
De motivering van de jury vindt u op
www.kerkinactie.nl/diaconaat.
realiseerde dat “een situatie van armoede
jezelf ook kan overkomen, waardoor je
opeens voedselhulp nodig hebt.”
“Dankzij deze actie”, zegt Chelsea, “probeer
ik meer tevreden te zijn met wat ik
heb, want we zeuren teveel over onbelangrijke
dingen.” En dat is inderdaad ook
wat de voedselbank hem geleerd heeft,
vult Wesley aan. “We gooien in onze
maatschappij veel dingen weg. Dat moet
anders. Ik vind het wel goed dat dit terecht
komt bij mensen die het kunnen gebruiken.”
Vragend wat hij nu ontdekt heeft
over diaconaat is dit samengevat het
woordje ‘dienen’. Of in zijn eigen woorden
“niet op jezelf blijven, maar je inzetten
voor anderen.”
Vertrouwen hebben in jongeren
Arie de Kraa, die als jeugddiaken de stille
kracht is achter dit initiatief, wil eigenlijk
niet teveel aan het woord komen. Het gaat
hem om de jongeren. “Zij hebben het
gedaan en ze kunnen veel zelf.” Hij houdt
ervan ze te prikkelen om ze in beweging
te krijgen. Dat ziet hij vooral als zijn taak.
“Kerken moeten meer vertrouwen hebben
in jongeren en ze stimuleren praktische
dingen te doen.” In Oost-Souburg heeft
het enige tijd gekost om jeugddiaconaat
op te zetten, maar door een beleidsplan te
maken en gewoon aan de slag te gaan zijn
ze nu veel positieve ervaringen rijker.
In de taakgroep jeugd, waarin ook de
jeugdouderling, predikant en jongeren
zitten, wordt een thema bepaald. De activiteiten
worden verder door de jongeren
zelf bedacht en uitgevoerd. “Verrassend is
hoeveel respons je krijgt van bedrijven en
sponsors als jongeren een actie organiseren”,
zegt Arie.
Het jeugddiaken zijn is iets wat hij met
enthousiasme doet omdat hij weet dat
jongeren vanuit eigen initiatief zinvol
bezig willen zijn.
Carla van der Vlist, Projectmanager
Kerk in Actie
Ellen van der Kemp, Freelance journalist
8
Diakonia - december 2009

Actueel
Duizend kerken samen sterker!
Als je in Nederland geboren wordt, is dat nog geen garantie voor een onbezorgde jeugd. Helaas worden er
iedere dag opnieuw kinderen uit huis geplaatst, omdat het thuis niet meer gaat. Denk bijvoorbeeld aan
mishandeling of verwaarlozing door de ouders of gedragsproblemen van de kinderen zelf. Met een diaconale
doenermentaliteit en een kleine, wendbare organisatie geeft de Rudolphstichting deze kinderen en jongeren
weer zicht op een hoopvolle toekomst. De Rudolphstichting zet zich al meer dan tachtig jaar voor hen in
vanuit Jeugddorp De Glind, een compacte en veilige leefomgeving met vele zorgvoorzieningen bij elkaar.
Vernieuwende projecten
Helpen waar geen helper is, is het diaconale
uitgangspunt van de vereniging van
850 diaconieën van de Protestantse Kerk
in Nederland. De Rudolphstichting zoekt
‘gaten’ in de jeugdzorg en vult die op met
vernieuwende projecten die gericht zijn op
een veilige en leefbare omgeving voor uithuisgeplaatste
kinderen.
De Rudolphstichting ontvangt in
2009 en 2010 jaarlijks 85.000 euro
financiële steun van Kerk in Actie.
Kerk in Actie verleent die ondersteuning
namens de protestantse
diaconieën.
Van oudsher vinden uithuisgeplaatste kinderen
via de Rudolphstichting een nieuw
thuis in gezinshuizen en dat gebeurt nog
steeds. Voor 2012 wil de Rudolphstichting
via projectorganisatie Gezinshuis.com
vijftig gezinshuizen in Nederland hebben.
Via een nieuwe formule hebben gezinshuisouders
maximale vrijheid en wendbaarheid
(uniek binnen de zorg). Zo krijgen
de kinderen de zorg die zij verdienen.
Ook was de Rudolphstichting initiatiefnemer
van het eerste kinderhospice van
Nederland met hoogwaardige medische
voorzieningen. Naast heel tastbare projecten
biedt de Rudolphstichting ook kennis
aan opvoeders die behoefte hebben aan
solide ondersteuning. Op deze manier kan
voorkomen worden dat kinderen uit huis
geplaatst worden.
Doe gratis mee met uw diaconie
Ook u kunt de 45.000 uithuisgeplaatste
kinderen in Nederland een hoopvolle toekomst
geven door met uw diaconie lid te
worden van de Rudolphstichting. Op deze
manier doet u mee aan de vernieuwing
van de jeugdzorg in heel Nederland!
Als echte diaken wilt u natuurlijk graag
weten wat dat dan kost. Het antwoord is:
niets, en dat is in deze tijd wel zo fijn.
Toch levert het u wel degelijk iets op!
• Als lid van de Rudolphstichting heeft u
door inspraak tijdens de jaarlijkse ledenvergadering
direct invloed op de vernieuwing
van de jeugdzorg in Nederland.
• De Rudolphstichting voert namens u
diaconaal werk uit voor jongeren, met
ondersteuning van Kerk in Actie.
• Contactmogelijkheden over jeugddiaconaat
met andere diakenen op het digitaal
diaconaal platform.
• Wij houden u op de hoogte van de
ontwikkelingen door middel van een
magazine en een e-mail nieuwsbrief.
• U mag met uw diaconie gratis vergaderen
in het nieuwe dorpscentrum Glindster.
Als er zoveel voordelen zijn, waarom
doet de Rudolphstichting dit dan gratis?
Zit er soms een addertje onder het gras?
Nee, de Rudolphstichting hecht een groot
belang aan een breed maatschappelijk
draagvlak en wil daarom graag groeien
naar een sterke groep van ten minste
duizend diaconieën. Een groep die samen
sterk staat voor de uithuisgeplaatste
kinderen in Nederland en een belangrijke
vernieuwende speler is in de jeugdzorg.
Doe mee en geef uithuisgeplaatste kinderen
een hoopvolle toekomst.
Erik van Laar, werkzaam bij De Rudolphstichting.
Lid worden kan heel eenvoudig via
www.rudolphstichting.nl. U vindt hier
bovendien verdere informatie over het
lidmaatschap en over de Rudolphstichting.
Bellen kan ook: Erik van Laar
(0342) 45 90 15.
Diakonia - december 2009
9

Actueel
Foto Didier Lebrun/HH
De schaamte voorbij...!
Diaconaal vertrouwenspersoon biedt laagdrempelige toegang.
“We hebben geen behoefte aan nog meer voorlichting. We krijgen meer dan genoeg
informatie over hulpmogelijkheden voor mensen die in financiële problemen zijn geraakt.
En we weten of vermoeden dat er in ons dorp inwoners zijn die vrijwel niet meer rond
kunnen komen. Maar niemand meldt zich.”
Tekst Egbert Fokkema
Zo reageerden diakenen tijdens mijn
inventarisatieronde langs diaconieën in
Achtkarspelen, Dantumadeel,
Dongeradeel en Kollumerland. Het is een
bekend probleem. Er ís armoede, maar
hoe vind je die als diaconie?
Loketten voor Wmo, welzijnswerk en voor
uitkeringsgerechtigden doen hun uiterste
best om mensen die van een absoluut
minimum rond moeten komen, te helpen.
Soms ook na bemiddeling door diaconieën.
Thuiszorg, Maatschappelijk Werk en
schuldhulpverleningsinstanties zetten zich
in voor mensen met problemen. Op sommige
plaatsen zijn ´omtinkers´ aangesteld
voor signalering van stille armoede en
concrete hulp. Maar privacyredenen en
schaamte verhinderen nog steeds dat stille
armen zich melden bij een diaconie of
een instantie. Die drempel is voor hen te
hoog, vooral in kleine dorpen.
Vertrouwenspersoon
De Friese werkgroep Diaconaat en Maatschappelijk
Activeringswerk nam daarom
het initiatief om deze drempel te verlagen
door de aanstelling van een diaconaal vertrouwenspersoon.
Oud-diaken Tjitske van
der Meer-Braaksma vervult deze functie in
Noordoost Friesland. Tjitske (59) is lid van
de protestantse gemeente van Ryptsjerk
en heeft veel ervaring op het gebied van
Sociale Zaken, welzijnswerk, schuldhulpverlening
en andere vormen van zorg.
Elders was zij al werkzaam als Wmoconsulent,
schuldhulpverlener en bijstandsconsulent.
Zij hoopt in haar nieuwe
functie een schakel te zijn tussen mensen
die lijden aan stille armoede, de diakenen
in de regio en de zorgloketten. Ook zal zij
nauw samenwerken met de Arme Kant
van Fryslan, de Federatie van Uitkeringsgerechtigden
en de wethouders die zorg
en welzijn en armoedebestrijding in hun
portefeuille hebben.
Telefooncirkel
De diaconaal vertrouwenspersoon is voor
iedere burger in de regio aanspreekbaar,
ongeacht geloofs- of levensovertuiging.
Tsjitske van der Meer heeft een werkkamer
in het gemeentehuis van Kollum.
Maar ze kan ook mensen thuis bezoeken,
begeleiden naar loketten of een diaconie
benaderen.
Hulpvragers die anoniem willen blijven
kunnen contact opnemen via de telefoon,
mail of website. Om ook in de avonduren
mensen te woord te kunnen staan, wordt
er een telefooncirkel ingericht. Diakenen
uit de vier gemeenten zijn gevraagd om
hieraan deel te nemen.
Proef
De aanstelling van de diaconaal vertrouwenspersoon
en het inrichten van de telefooncirkel
maken deel uit van het armoedesignaleringsproject
Friesland. Het is
een proef van drie jaar. Bij succes kan dit
model worden toegepast in andere delen
van Nederland. In deze proef hebben ook
de diaconieën een belangrijke taak.
Zo zullen diakenen worden gevraagd om
huis aan huis zogenaamde kanskaarten te
bezorgen. In deze kanskaarten worden de
ontvangers gewezen op mogelijkheden
die er zijn voor het verkrijgen van uitkeringen
of andere vormen van hulp. De diakenen
zullen, na een korte training, ook om
respons hierop vragen.
Multimedia
Diakenen worden ook gevraagd mee te
werken aan publiciteit rond de vertrouwenspersoon,
via interviews in kerkbladen,
huis-aan-huisbladen, lokale radio- en
televisiestations en posters, advertenties
en flyers. Het materiaal kan aangeboden
worden aan huisartsen, welzijns- en
zorginstellingen, ouderencentra, buurthuizen,
cafés, kerken, scholen, sportkantines,
VVV´s en supermarkten.
Er komt een website waarop hulpvragers
kunnen chatten met de diaconaal vertrouwenspersoon.
Een dvd is in de maak voor
mensen die moeilijk lezen en schrijven.
Zo kunnen zij met het fenomeen vertrouwenspersoon
kennismaken.
Met deze aanpak hoopt de Friese werkgroep
dat stille armen makkelijker over de
drempel komen van de diaconaal vertrouwenspersoon
en de diaconie.
Zo hopen de Friezen dat deze stille armen
‘de schaamte voorbij’ komen, weer rechtop
gaan lopen en hun bestaande rechten
leren gebruiken.
Egbert Fokkema, projectbegeleider van o.a.
het armoedesignaleringsproject Friesland
en senior projectmedewerker fondsenwerving
Protestantse Kerk in Nederland,
e.fokkema@pkn.nl.
10 Diakonia - december 2009

Tips en reacties van lezers
Lezers van Diakonia worden van harte uitgenodigd om ideeën, tips en reacties aan andere diakenen door te geven.
U kunt dit toezenden aan de redactie, Postbus 456, 3500 AL Utrecht, e-mail h.nagelhout@kerkinactie.nl.
Bloemen op de
avondmaalstafel?
De redactie van Diakonia ontving van diaken Adri Burger uit Ouderkerk
aan de Amstel de volgende vraag. Is er iets te zeggen over de plaats
van de bloemen die bestemd zijn voor een gemeentelid tijdens een
avondmaalsviering? Vanuit de kerkordelijke of liturgische invalshoek?
Hieronder haar vraag én de antwoorden die zij ontving.
“Geachte heer, mevrouw,
In onze kerk worden elke zondag bloemen
gebracht aan gemeenteleden. De bloemen
staan altijd aan weerszijden op de avondmaalstafel.
Als er avondmaal gevierd
wordt, staan er geen bloemen op de gedekte
tafel. De bloemen staan dan meestal
in de consistorie omdat er geen andere
plaats is dan op de grond en dat is niet
handig. In onze kerk ontstaat nu een discussie
over het al dan niet plaatsen van de
bloemen op de gedekte tafel. Is er vanuit
de kerkorde, of liturgisch hierover iets te
zeggen? Dan kunnen we dat meenemen in
de discussie. Dank voor uw aandacht en
een vriendelijke groet,
Adri Burger”
Hanneke Maassen van de landelijke werkgroep
Liturgisch bloemschikken reageerde
DiaKoos Tekst
als volgt: “Bloemen bij de avondmaalsviering
kunnen apart worden gezet maar
ook goed worden gecombineerd met de
symboliek van de viering.
De symbolische schikking is bedoeld als
een visueel, meditatief onderdeel van de
liturgie en is daarmee zoveel meer dan
alleen het ziekenbloemetje of decoratie.
Als onderdeel van de liturgie geeft zo'n
schikking het avondmaal een diepere
dimensie. In cursussen ga ik vaak met de
bloemschikkers aan de hand van een tekst
kijken welke thema's er uit een tekst
gehaald worden.
Daarna volgt er een gesprek waarin de
geloofsvragen centraal staan. Uiteindelijk
wordt de expressie van de tekst vertaald
naar een schikking. Vaak gaat dit in
samenspraak met de voorganger. Als de
bloemen in de kerk worden beschouwd als
Sjon Donkers Tekeningen Lex Dirkse
functioneel (decoratief en cadeau) kan ik
mij de bezwaren enigszins voorstellen.
Een alternatief zou kunnen zijn een apart
zuiltje op het liturgisch centrum waarop
de bloemen geplaatst kunnen worden.
Met vriendelijke groet,
Hanneke Maassen”
Ds. P.M.J. Hoogstrate uit Ermelo reageerde
namens de werkgroep Eredienst.
“De Tafel, of Avondmaalstafel, is geen
werktafel waarop allerlei attributen, hoe
mooi of nodig ook, neergezet worden. Het
is een kwestie van ordelijkheid, schoonheid
én verantwoord symboolgebruik: Wat staat
er wel of niet op de Tafel van de Heer?
Het Dienstboek omschrijft dat helder: geen
bijbel, geen boekjes, geen grote lezenaars,
dat kan allemaal ergens anders worden
geplaatst.
Zo ook de bloemen, tenzij deze een nadrukkelijk
symbolische functie hebben,
en qua grootte in verhouding staan tot de
andere zaken en attributen op de Tafel.
(Ik heb als voorganger wel eens een grote
bos bloemen moeten laten wegzetten van
de tafel op de grond, omdat het zicht op
sommige kerkgangers onmogelijk was gemaakt!!)
Dus: een aparte mooie bloemenstandaard
voor de wekelijkse bloemen-uitde-kerk
is de beste oplossing.
De Tafel van de Heer is voor Gebed, Lied,
Brood en Wijn, Antependia, en de plek van
de voorganger in de dienst. Een uitvoerige
toelichting vindt u in het Dienstboek deel 1,
p. 940 - 944."
Met vriendelijke groet,
Ds. P.M.J. Hoogstrate”
Diakonia - december 2009 11

Op de stoep bij:
Michel Bakelaar, Den Helder
Hij wil zich inzetten voor zijn medemens, speciaal voor mensen die een beetje hulp en ondersteuning goed
kunnen gebruiken. Daarom is Michel Bakelaar sinds één jaar diaken in de Bethelkerk in Den Helder.
Michel heeft een jong gezin. Bovendien is hij actief in de politiek en met verschillende koren. Toch ziet hij
toch kans zijn kwaliteiten in te zetten voor zijn gemeente. En zelfs voor het geheel van de protestantse
kerken in Den Helder.
Tekst Beppie van der Waal Foto Hans van der Waal
‘Bakelaar de verbinderaar’ is de naam die
hij in zijn jeugd kreeg van mensen uit zijn
omgeving. Als middelste kind uit een
gezin met drie jongens, nam hij al jong de
rol van bruggenbouwer op zich. Vandaar
zijn bijnaam ‘verbinderaar’. Dat deed hij
tussen de broers onderling en ook tussen
ouders en kinderen. Ze vormen een hecht
gezin waarin de laatste jaren zorgen en
verdriet waren, verdriet ook om het sterven
van geliefden. Een tijd waarin de
verbondenheid met zijn ouders zichtbaar
werd in het delen van zijn ‘hulpbron’.
In zijn dagelijkse werk bij de gemeente
Den Helder is Michel een super-‘verbinderaar’.
Als beleidsadviseur is hij belast met
de plannen voor de offshore, de windturbineparken
die voor de kust van Den
Helder in zee zullen verschijnen. Ook de
uitbreiding van zee- en marinehaven in
combinatie met de luchthaven vormen
zijn werkterrein. Daarbij zijn veel partijen
betrokken met elk hun eigen belangen.
Partijen die allen baat hebben bij samenhang
en een goede samenwerking.
Michel probeert alle belangen bij elkaar
te brengen en mee te werken aan strategische
plannen die bewerkstelligen dat er
knopen worden doorgehakt en stappen
genomen.
Het afgelopen jaar zijn Michels kwaliteiten
als bruggenbouwer ook goed van pas gekomen
in het geheel van de protestantse
kerken in Den Helder. Het proces dat
moest leiden tot een goede samenwerking
tussen de betrokken wijkgemeenten
en de predikanten kende, zoals vaker, vele
hobbels. Michel: “Doel is om te komen tot
een samenwerking waarbij alle wijkgemeenten
gelijkwaardig zijn en een gelijkwaardige
inbreng hebben. Het is belangrijk
ieders eigen gaven in te schakelen,
om het echt samen te doen.”
Gelijkwaardig
“Misschien is het naïef van mij, maar ik
geloof erin dat zo’n gelijkwaardige samenwerking
kan. De vraag ‘waartoe zijn wij
op aarde?’ bepaalt mij erbij dat wij als
gezamenlijke kerken op moeten treden in
een wereld waar zo veel leed is. Als ik
mijn ogen dicht doe, zie ik Jezus bij wijze
van spreken lopen. Ik zie de verhalen, ik
zie hoe hij onder de mensen en met de
mensen was. Hoe hij samen met zijn discipelen
tot heil van de mensen werkte.
Die onderbouwing vanuit zijn leven, vanuit
het geloof inspireert mij in dat zoeken
naar een goede samenwerking.”
Michel wilde zijn krachten doelbewust
geven aan mensen die in armoede leven
of langdurig ziek zijn. Via een omweg
werd hij uiteindelijk diaken en voorzitter
van de wijkdiaconie. “Het is zo mooi om
iets van jezelf te geven, iets wat mensen
opbeurt, waardoor ze weer op eigen
benen kunnen staan.”
‘He will carry you’
Het begin van zijn ambtsperiode was een
drukke tijd. In de eerste drie maanden was
hij bijna geen avond thuis. Naast de politiek,
het voorzitterschap van twee koren
en van de wijkdiaconie is hij ook lid van
het moderamen van de wijkkerkenraad,
van de kerkenraad algemene zaken en de
diaconie algemene zaken.
Het begin van het nieuwe kalenderjaar
zette hij anders in, rustiger. Hij nam de tijd
om zich ervan bewust te worden wat zijn
rol in het geheel zou kunnen zijn. Zijn
recept voor zo’n bezinning is: fysiek aan
de slag gaan door bijvoorbeeld hout te
hakken voor de openhaard. Een diepere
laag aanboren is voor hem daarbij broodnodig.
Hij zoekt dan nummers van de
Continental Singers uit. Het zijn teksten
waar hij aan toe is, teksten die hem voeden,
die hem bepalen bij de zin van zijn
leven en vooral bij Degene die zijn leven
draagt. Het lied ‘He will carry you’ is bijna
altijd één van die liederen. “Daarna kan ik
er weer tegen”, zegt hij over zo’n time-out.
Oefenen in zien
Michel hoopt dat de rol van kerk en diaconie
naar buiten meer aandacht krijgt.
Hij vindt dat een belangrijke kerntaak van
Jezus Christus’ gemeente. De diaconie
hoorde onlangs dat een gezin uit de
gemeente in een knelsituatie verkeerde.
Michel: “We hebben het wel gezien, maar
het kwam onvoldoende op ons netvlies.
We hebben dit gezin geholpen. Op zo’n
manier dat ze nu weer op eigen benen
De diaconie kan haar werk meer
bekend maken in de gemeente.
kunnen staan. Dat is zo mooi om te zien.
Net als met die mevrouw die niet meer
op straat durfde en de hele dag op moest
laden om erop uit te gaan voor een brood.
Zij werd zo eenzaam! Toen wij met z’n
zessen haar tuin hadden opgeknapt, kregen
we met z’n allen een dikke knuffel.
Zo blij was ze ermee. Je hebt dan het
gevoel dat je iets voor mensen kunt bete-
12 Diakonia - december 2009

kenen! Als gemeente moeten we hiermee
aan de slag. Het is goed dat we ons gaan
oefenen in zien en in actie komen.”
Het verhaal van Jezus die Zacheüs in de
boom ziet zitten, komt in Michel op. Dat
kleine mannetje zit daar tussen de bladeren,
bijna onzichtbaar, maar hij wordt wel
gezien en Jezus spreekt hem nog aan ook.
“Wij willen als diaconie ook mensen zien,
net zoals Jezus mensen zag en met ontferming
bewogen was.”
Voor iedereen
Michel realiseert zich dat het nodig is de
gemeente te stimuleren om goed te leren
zien en signalen op te pikken. De andere
kant is, dat de diaconie haar werk meer
bekend kan maken in de gemeente, zodat
mensen weten voor welke hulp ze bij haar
terecht kunnen en… weten dat wij er voor
iedereen willen zijn.
En over He will carry you: “Als we dit
maar op ons netvlies houden, komen we
altijd overal. Daar ben ik van overtuigd.”
He will carry you
There is no problem too big,
God cannot solve it;
There is no mountain too tall,
He cannot move it;
There is no storm too dark,
God cannot calm it;
There is no sorrow too deep,
He cannot soothe it.
(Uit de musical Dreamer van de
Continental Singers)
Beppie van de Waal, gemeenteadviseur en
lid redactieraad Diakonia.
Diakonia - december 2009
13

Uit de praktijk
De kerk van Zoelen met vlnr Arie Smit,
Annemiek van Dee en Leon Bal.
Gelukkig ouder worden
in Zoelen
Zoelen - Als oudere kun je waarschijnlijk maar het beste in Zoelen
wonen. Een lieflijk Betuws dorp, een prachtig bos, maar daarnaast
vooral ook dominee Leon Bal en een paar bewogen diakenen.
De 36-jarige predikant van de 1500 inwoners tellende gemeenschap
ziet de waarde en noodzaak van goede zorg voor de oudere generatie
helder voor zich. Samen met enkele diakenen is hij de aanstichter van
de cursus ‘Op zoek naar Zin’. Een handzame cursus die op vrij luchtige
wijze inzicht geeft in de zin en waarden van het leven wanneer de
dagen gaan tellen.
Gelukkig ouder worden… Kan dat? Leon
Bal, predikant in het Betuwse Zoelen
(gemeente Buren), gelooft daar in. Samen
met een aantal diakenen timmert hij met
een op maat gesneden cursus driftig aan
de weg. En menige instantie kijkt over zijn
schouder meer dan belangstellend mee.
De Stichting welzijn ouderen Buren (SwoB)
bijvoorbeeld ziet brood in het idee van
Zoelen. De rest van de gemeente Buren
moet ook maar eens kennis nemen van het
Zoelense project, zo vinden ze. Dominee en
diakenen zijn er helder over: iedereen die
interesse heeft mag aankloppen.
Tekst en Foto's Gerrit Groeneveld
Ouder worden gaat soms gepaard met typische
problemen. Eenzaamheid, gevoelens
van depressie, verminderde mobiliteit.
Niet bij de pakken neerzitten, is het
credo van Leon Bal. Want de ouder wordende
mens heeft daarin wel degelijk een
keus. Leon Bal en de diakenen Arie Smit
en Annemiek van Dee bedachten een plan
van aanpak voor Zoelen. Al snel kwamen
ze uit bij Stichting De Roos. Die had een
prima bruikbare werkmap om een dergelijke
cursus in Zoelen handen en voeten
te geven. De basis van de cursus wordt
verder gevormd door het boekje ‘Iedereen
maakt zijn eigen beeld’ van de Reinier van
Arkel-groep uit Den Bosch.
Zelf cursiste
Het aardige van dit project is dat een van
de diakenen, Annemiek van Dee, zelf
cursiste is. En ze is bepaald enthousiast.
“Wat wij doen zit vooral ook in kleine dingen”,
vertelt ze. “Al is het maar gewoon
een kopje koffie met elkaar drinken. Als je
daarvoor de tijd neemt, merk je dat je heel
anders naar je omgeving gaat kijken. Het
belang van gezelligheid door het gesprek
met anderen dringt plotseling weer door.
Menselijk contact doet een hoop.”
En de luchtige aanpak van de cursus is
volgens Annemiek van Dee een goede
keus. “We lachen wat af. Zo hebben we
de laatste bijeenkomst opgezocht wat je
naam betekent. Je komt dan tot heel
bijzondere ontdekkingen. En een andere
keer hebben de deelnemers hun hand in
verf gedoopt om daar vervolgens een
‘stempel’ van te maken op papier. Het vervolg
van de opdracht was dat er rondom
die afdruk geschreven moest worden wat
die hand in het leven allemaal heeft opgepakt.
Dat leverde de ene verrassing na de
andere op.”
14 Diakonia - december 2009

Leon Bal Annemiek van Dee Arie Smit
Actief werven
Begin van dit jaar was er in het Zoelense
dorpshuis een eerste informatiebijeenkomst
over het project. Daarvoor hadden
alle 350 65-plussers uit Zoelen een infobulletin
in de bus gekregen. Het resultaat
was een zaal met 40 mensen die meer
wilden weten. Volgens diaken Arie Smit is
dat een mooie opkomst: “Het is natuurlijk
een onderwerp met een hoge drempel.
Mensen komen er niet graag voor uit dat
ze zich eenzaam voelen of dat de ouderdom
gevoelens van onbehagen met zich
meebrengt. Als er dan de eerste de beste
keer 40 mensen op afkomen is dat prima.
Het is ook onze taak om actief te werven.
We weten dat het probleem er is in de
samenleving; wat wij moeten doen is die
mensen opzoeken en stimuleren om iets
te ondernemen.”
Al met al kende de eerst cursusronde
negen deelnemers. De tweede editie
die op dit moment loopt heeft vijf deelnemers.
“Meer dan de moeite waard”,
zo beamen predikant en beide diakenen.
Met name de SwoB heeft belangstelling
voor deze cursus. De gemeente Buren
bestaat uit 12 kernen en de stichting wil
het liefst voor al deze kernen de cursus
toegankelijk maken.
Financieel is het geven van dit soort cursussen
zeker een haalbare kaart. Diaken
Arie Smit stelt dat met enige inspanning,
gezond verstand en een heldere blik op de
samenleving de nodige geldelijke bronnen
binnen handbereik liggen. “Je moet alleen
een open mind hebben. De mogelijkheden
zijn er, maar je moet de moeite
nemen om die te vinden en te benutten.”
Nu heeft Zoelen toevallig het geluk van de
aanwezigheid van een sociaal fonds dat
meer dan een eeuw geleden in het leven is
geroepen door een gegoede familie. Maar
los daarvan kent dit land volgens Arie Smit
de nodige mogelijkheden om gelden aan
te boren. In de Zoelense situatie heeft dit
er toe geleid dat het project bijna helemaal
door de kerk en derden wordt betaald.
De cursisten leveren alleen een bijdrage
in het ‘lesmateriaal’ van 15 euro.
Jongeren
Leon Bal ziet overigens nog meer kansen
voor het initiatief. “Door onze inspanningen
hebben we inmiddels een prima netwerk.
We hebben uitstekende contacten
met huisarts, fysiotherapeut, de dorpswerker
van de SwoB en de psychiatrisch
verpleegkundige. We kunnen het sjabloon
ook toepassen op andere groepen. Ik denk
aan de jongeren in onze gemeente.
Problemen genoeg hoor. Als ik zie dat jongeren
van 11 jaar, werkelijk pas 11 jaar,
trots vertellen dat ze al meer dan eens
dronken zijn geweest, dan maak ik me
grote zorgen.
Ik was daar aardig door geschokt. En ook
de problematiek van drugsgebruik en
hangjeugd liegt er hier niet om. We denken
dat cursussen vanuit hetzelfde idee,
maar toegesneden op deze doelgroep
heel wat kunnen uithalen.”
Zoelen telt 1500 inwoners. De kerk heeft
niet te klagen over belangstelling. Natuurlijk
heeft dat te maken met projecten als
deze. Maar Zoelen doet meer. Zo is er
bijvoorbeeld een jaarlijkse middag voor
de Poolse seizoenarbeiders (fruitpluk)
vanuit het idee dat deze werknemers niet
alleen moeten weten hoe een Hollandse
appel eruit ziet. Maar dat ze in de zes
weken dat ze hier zijn ook echt deel uitmaken
van de samenleving. Tijdens de
laatste editie in de zomer van dit jaar
kwamen 150 Polen naar de bijeenkomst.
De bezigheden als een potje touwtrekken,
een wedstrijd ‘wie maakt de langste
appelschil’ bleken een schot in de roos.
Poolse werknemers en gemeenteleden
tijdens de Poolse middag afgelopen zomer.
Foto Leon Bal
Diakonia - december 2009 15

1 vraag, 3 diakenen
Kan een diaken het verschil maken?
“Waarom ben je diaken geworden. Maakt jouw diaconale inzet verschil in levens van een mens of mensen,
al is het soms maar een klein verschil?”
Nel Hoebé,
diaken in Axel
Toen ik na acht jaar gemeenteraadslid
te zijn geweest niet meer werd herkozen,
werd ik al vrij snel gevraagd voor het ambt
van ouderling of diaken. Omdat ik het
gevoel had dat er aan alle kanten aan mij
werd getrokken, heb ik in eerste instantie
overal nee op gezegd.
Uiteindelijk heb ik voor de diaconie gekozen,
en na een jaar werd ik voorzitter.
Jullie vraag was: heb je het gevoel dat je
werk als diaken ertoe doet? Juist omdat
we maar met heel weinig diakenen werken,
vind ik dat het er wel degelijk toe doet.
Het kan verschil maken in het leven van
iemand die het financieel niet meer ziet
zitten, dat door de diaconale inzet van
één persoon er weer hoop is op een wat
betere toekomst.
Soms kun je iemand al helpen door te
luisteren en wat praktische adviezen te
geven. Dikwijls is het weinig wat je als
diaken kunt doen, maar door een kerstpakket
te bezorgen, kun je ook al laten
zien: we denken aan jullie.
Je kunt natuurlijk denken: als ik het niet
doe, dan doet een ander het wel. Maar ik
denk juist: omdat een ander het niet doet,
wil ik dit werk doen. Als door het kleine
steentje wat ik bijdraag misschien maar
enkele mensen wat gelukkiger zijn, wordt
dit werk niet voor niets gedaan. Dit zie ik
als mijn opdracht. Ik hoop dat andere diakenen
hier wat aan hebben.
Jan Knuvers,
diaken in Doetinchem
Het noaberschap is in Oost-Gelderland -
waar ik geboren en getogen ben - een
groot goed. Je ziet naar elkaar om en je
helpt elkaar. In tijden van vreugde en in
tijden van zorg. Je mag dus zeggen dat
het in mijn genen zit. Een paar eigen ervaringen.
De zondagse collecte brengt meer
op als je een toelichting geeft en een beroep
doet op de gemeente. Warm word ik
van de dankbaarheid van mensen die je
ophaalt van een diaconale vakantieweek.
Een aantal jaren hebben mijn vrouw en ik
huiscatechese gegeven. Prachtige gesprekken.
De jongeren gingen o.a. aan de
slag met een diaconaal project waarvoor ze
in de kerk mochten collecteren. In dit kader
zijn we met twee auto’s vol spullen en geld
naar een doveninstituut en een kinderziekenhuis
in Polen geweest. Vlak voor ik
wegging kwam één van mijn kinderen bij
me. Hij wist dat het geen gewone zakenreis
of vakantie was. Hij vond het niet leuk
dat ik wegging maar hij wist wel waarom
ik dit deed. “Je doet dat voor je geloof.”
Een bijzonder gesprek met mijn zoon.
Ook een reis met impact.
Ja, het diakenwerk doet er toe. Natuurlijk
zijn er tegenslagen, gaat veel niet zoals je
had gehoopt en zijn er (te) veel vergaderingen.
Soms is het maar een druppel op
een gloeiende plaat. Belangrijk is dat je
het werk en de zorg kunt delen met een
goed team van collega-diakenen.
Diakenwerk is werk met ontroering.
Je mag delen in de zorg van een ander.
Maartje Bonnema,
diaken in Harlingen
In de Paasnacht van het jaar 2000 ben ik
gedoopt en heb ik belijdenis gedaan. Toen
heb ik beloofd om te leven uit de genade
van Christus, Hem te volgen, te belijden
en mijn talenten te gebruiken om mee te
werken aan de opbouw van de gemeente.
Daarom ben ik diaken geworden. Ik hou
van mensen en in de ontmoetingen ervaar
ik vaak een warm gevoel en is het of ik in
de ander God ontmoet.
Alle taken die we in de diaconie doen zijn
belangrijk, of het nu is in de eredienst, een
bloemetje brengen, een kaartje sturen,
een gezellige middag organiseren of kerstpakket
bezorgen, het heeft veel waarde
voor mensen die het nodig hebben.
Op de vraag of mijn diaconale inzet verschil
maakt in levens van mensen, zou ik
willen antwoorden dat het inderdaad het
geval is. Door mijn activiteiten ontstaat er
vaak een band van vertrouwen en wederkerigheid.
Even tijd nemen, een praatje
maken of soms alleen maar luisteren,
betekent veel voor de ander, maar ook
voor mij, die momenten koester ik.
De vele kanten die het diakenzijn in zich
heeft vind ik prachtig, afwisselend en
veelzijdig. Ik kan me geen ambt in de kerk
voorstellen, waar ik zo mijn ‘medemenszijn’
tot bloei kan laten komen. Maar waar
zou ik zijn zonder de steun van de diakenen
die met mij het College vormen, fijne
mensen met ieder hun eigen talenten?
16 Diakonia - december 2009

Minicursus
In deze rubriek willen we diakenen op een korte, informatieve manier wegwijs maken in
een concreet onderwerp uit het diaconaat. Suggesties hiervoor kunt u sturen naar
diakonia@kerkinactie.nl.
Het kan! Sta op voor een
betere wereld
Aan de slag met de 40dagentijdcampagne 2010
In de 40dagentijd leven we toe naar Pasen. Het zijn weken waarin we ons bezinnen, op onszelf en op de wereld
waarin we leven. Het feest van de opstanding van Jezus laat ons zien dat we het daar niet bij moeten laten.
Hieronder leest u meer over de samenwerking die mogelijk is met verschillende groepen in de gemeente en
vindt u zeven ideeën hoe u met de 40dagentijdcampagne van Kerk in Actie & ICCO kunt laten zien: het kan!
Samenwerken in de gemeente
Zwo-commissie
(Wereld)diaconaat heeft in elke gemeente
weer een andere plaats. Soms is er een
zwo-commissie, soms alleen een diaconie,
soms is er binnen de diaconie een
werelddiaken. In de 40dagentijdcampagne
komen zowel Nederlandse als buitenlandse
projecten van Kerk in Actie aan
bod. Hoe is het bij u in de gemeente georganiseerd?
Zoek contact met bijvoorbeeld
de zwo-commissie en bespreek samen
welke activiteiten u wilt organiseren.
Tekst Emmy Bregman
Predikant en liturgiecommissie
Het thema van de 40dagentijdcampagne
in 2010 sluit nauw aan bij het leesrooster.
Dit maakt het samenwerken met predikant
of liturgiecommissie gemakkelijk.
We volgen in de 40dagentijd Mozes en
het volk Israël in de verhalen uit Exodus.
God heeft een plan. Hij staat op voor Zijn
volk. Aanvankelijk twijfelt Mozes, maar
dan gelooft hij dat het kán en komt hij
samen met het volk in beweging.
Kinderen en jongeren
In Kind op Zondag, de methode die in veel
gemeentes wordt gebruikt voor de kindernevendienst,
staan dezelfde verhalen uit
Exodus centraal. En Kind op Zondag heeft
ook als thema ‘Het kan!’ De 40dagentijdcampagne
en Kind op Zondag zijn daardoor
prima te combineren in de kerkdienst.
Elke week plakken de kinderen een
stuk van het verhaal op de grote poster
Opstaan voor een betere wereld kan op vele manieren.
van Kind op Zondag die in de kerk hangt.
Daarnaast kan degene die de collecte aankondigt
er ook elke week een foto van een
project uit de 40dagentijdcampagne bijplakken
of een kind vragen dat te doen.
Als de kindernevendienstcommissie het
materiaal van Kind op Zondag bestelt,
ontvangt zij de projectfoto’s van de
40dagentijdcampagne er gratis bij.
JOP, de jeugdorganisatie van de
Protestantse Kerk, heeft speciaal voor de
40dagentijd een kalender gemaakt waarmee
kinderen en ouders thuis kunnen
aftellen naar Pasen. Ook hier komt het
verhaal van Mozes terug én wordt het verhaal
van dominee Victor Huacani verteld.
Victor is oprichter van het kinderproject
Irpañani in Bolivia. Dit project staat cen-
traal tijdens de Kerk in Actie-collecte op
Palmzondag. De kalender kost 2 euro.
Zeven ideeën om samen op te
staan voor een betere wereld
Opstaan voor een betere wereld is… delen
in je overvloed, je verbonden voelen met
elkaar, je talent gebruiken en… weten dat
het kan!
Tip: bedenk wie er allemaal mee zou
willen doen. De jeugdclub, gesprekskring
35+ of de ouderensoos?
Sommige activiteiten zijn misschien
meer geschikt voor de ene of andere
groep, maar… oordeel niet te snel!
Diakonia - december 2009
17

Minicursus
1. Www.marktplaats.kerk
Zoveel gemeenteleden, zoveel diensten,
producten en ervaringen om met elkaar te
delen. Verzamelingen om van de hand te
doen, gelezen boeken, bekeken dvd’s,
overbodig meubilair. Maar ook kennis,
kunde en levenswijsheid. Maak het te
gelde tijdens een ruilbeurs, weggeefwinkel,
veiling, vrijmarkt of alternatieve
vakantiebeurs in uw eigen kerk.
2. Sober eten
Veel mensen kiezen tijdens de 40dagentijd
voor soberheid. Van vasten tot ‘het mag
een beetje minder’. Een aantal gemeenteleden
verzamelt of stelt recepten op voor
sobere maaltijden en verspreidt deze in de
gemeente (display in de hal van de kerk, in
het kerkblad, of op de website). Eventueel
tegen een kleine bijdrage.
Tip: Nodig een jongere uit die met
Togetthere bij het project Irpañani in
Bolivia is geweest voor een presentatie.
Togetthere is het vervolg op het aloude
Diaconaal Jaar, maar nu ook in het buitenland.
Zie www.togetthere.nl.
2. Op de fiets naar de kerk
Milieubewust zijn begint bij jezelf. Organiseer
een actie waarbij gemeenteleden beloven
om (in ieder geval) in de 40dagentijd
niet met de auto naar de kerk te komen.
Fietsen of lopen is het devies! En samen
is het een stuk leuker en gemakkelijker.
3. Contact
Waarom zouden we alleen met Kerst kaarten
sturen? Verras elkaar of mensen die in
de knel zitten met een opmerkelijke
Paasgroet of -gedachte. Doe bijvoorbeeld
mee met de Paasgroetenactie die Kerk in
Actie elk jaar organiseert. (Zie pagina 22).
Of roep mensen op om elkaar uit te nodigen
voor een nadere kennismaking, op
de koffie of om te komen eten.
4. Vermeerder je talenten
‘Talenten in de aanbieding!’ Handig met
de belastingaangifte of de gebruiksaanwijzing
van een laptop of dvd-recorder?
Koken, bakken, klussen, zingen, organiseren,
foto’s maken, tuinieren… alles heeft
z’n prijs. Plan op een druk moment een
talentenuitwisseling, waarvoor anderen
willen betalen. Reken de uren of diensten
om in Cash-voor-Kerk in Actie, voor een
40dagenproject.
Vrouwen van het Priscilla Centrum in India verdienen een eigen inkomen door handwerk,
naaien en weven.
5. Levende autowasstraat
Trek een zaterdag lang de laarzen aan. Alle
emmers en sponsen verzamelen! Jong en
oud slaan aan het poetsen voor het goede
doel. Vooraankondiging en publiciteit zijn
belangrijke succesfactoren. Vergeet niet
om een vergunning aan te vragen.
6. ‘Survival’
Overleven betekent dat je met weinig middelen
toch veel kunt doen. De projecten
van Kerk in Actie illustreren dit principe
buitengewoon goed. Organiseer een
‘survival’ waarbij jong en oud met een
klein startkapitaal of met beperkte middelen
gaan ruilen, kopen en verkopen. Het
‘bezit’ wordt zo steeds meer waard. Ten
bate van het goede doel. Met weinig kan
je veel doen. Het kan!
7. Zelf producten uit India bestellen
Dit jaar kunt u voor het eerst zelf producten
bestellen van één van de projecten die
deze campagne centraal staan: mooie
artikelen van het Priscilla Centrum in
India. Op www.kerkinactie.nl/40dagentijd
vindt u een handleiding en een catalogus.
Praktische informatie
Collectes en projecten
De 40dagentijd begint in 2010 op woensdag
17 februari (aswoensdag) en eindigt
met Pasen op zondag 4 april. Elke zondag
staat een ander project van Kerk in Actie
centraal. Er vallen twee reguliere collectes
in de 40dagentijd: op zondag 7 maart voor
het zendingswerk van Kerk in Actie en op
Palmzondag 28 maart voor het totale werk
van Kerk in Actie.
Veel extra materiaal op de website
Op www.kerkinactie.nl/40dagentijd vindt
u veel materialen en informatie: powerpointpresentaties,
persoonlijke verhalen
en foto’s van de projecten, pdf- en wordbestanden
van diverse campagnematerialen
en zelfs een sjabloon waarmee u
t-shirts kunt laten bedrukken.
Bestellen
U kunt campagnemateriaal (bij)bestellen
zolang de voorraad strekt. Houd rekening
met een levertijd van ruim een week.
Bekijken en bestellen kan in de webwinkel
van Kerk in Actie (www.kerkinactie.nl/
webwinkel) of door contact op te nemen
met de afdeling bestellingen via
(030) 880 1337 of bestellingen@pkn.nl.
Emmy Bregman is senior projectmedewerker
communicatie Kerk in Actie
Tip: heeft u snel iets nodig?
Op www.kerkinactie.nl/40dagentijd
staan ook pdf- en word-bestanden
van bijvoorbeeld de Ideeëngids en
de Liturgiegids.
18 Diakonia - december 2009

Actueel
De diaken op het rechtenpad
Diaconale Ontmoetingsdagen 2010
Sla een boekje open over diaconaal werk of bezoek een willekeurige diaconale website en je komt de
uitdrukking tegen: ‘in het diaconaat willen we mensen tot hun recht laten komen’. Gerechtigheid is ons
diakenen meer dan dierbaar, en met ruggensteun van Micha en Amos voelen we ons gesterkt in de strijd
voor de rechten van armen, vluchtelingen en andere uitgeslotenen. Vol overtuiging maken we ons sterk voor
belangenbehartiging van en door mensen met een beperking die het deelnemen en meedelen in onze
samenleving moeilijk wordt gemaakt. Gerechtigheid is dan ook het centrale thema van de diaconale
ontmoetingsdagen begin 2010.
Diakenen en recht
Diakenen hebben niet alleen met de
grondrechten van vluchtelingen en armen
te maken maar lopen ook tegen andere
juridische problemen aan. Het kan ineens
over bestuursrecht gaan (ruzie over een
woonwagenlocatie of daklozenopvang),
over strafrecht (contact met (ex-)delinquenten).
Of over rechten binnen de
sociale zekerheid.
Je kunt als diaken betrokken raken bij
mensen die in een privaatrechtelijk conflict
verwikkeld zijn rond bezittingen, een
echtscheiding of familievete. En zo zijn er
in het doolhof van onze rechtsstaat nog
wel meer straten en stegen.
Foto Roger Dohmen/HH.
De kunst is om als diakenen mensen te
helpen gebruik te maken van hun rechten.
Gewoon, omdat ieder mens tot zijn recht
mag komen. Kerken hebben immers eeuwenlangs
‘gevochten’ voor deze rechten!
En ieder mens heeft toch grondrechten
waar je een beroep op mag doen?
Ontmoetingsdagen
Wat zou een diaken eigenlijk over ons
Nederlandse, Europese en ander internationale
recht moeten weten? Hoe vindt hij of
zij de weg naar instanties die deskundig
zijn? En hoe gaat hij om met die twee ’talen
van recht’, de bijbelse en de seculiere?
Daarover gaan de Diaconale Ontmoetingsdagen
van 2010. In het programma daarvan
kunnen de deelnemers kennis maken
met allerlei organisaties en instellingen
die zich bezig houden met al die verschillende
rechten die mensen in onze tijd
bescherming geven. En wordt nader ingegaan
op de verschillen tussen seculier
recht en bijbelse gerechtigheid.
Zoals ieder jaar bieden ook deze ontmoetingsdagen
weer nuttige informatie en
Kom naar de Diaconale
Ontmoetingsdagen 2010
Zaterdagen: 16 januari Huissen -
23 januari Amersfoort - 13 februari
Dordrecht - 6 maart Steenwijk
Avonden met ingekort programma:
1 februari Heiloo - 2 februari Middelburg
In het hart van dit nummer is een
aanmeldingskaart ingeniet.
bijscholing. In een programma dat ook
deze keer volop ruimte geeft voor ontmoeting
en uitwisseling. Zie de kaders.
Om als diaken het rechtenpad op te gaan,
alert te zijn op onrecht en in staat te zijn
de voorwaarden te scheppen waarin
mensen zich kunnen oprichten en rechtop
gaan staan, hebben we bagage nodig.
Uit bijbel en kerkelijke traditie, maar niet
minder uit het fiere gebouw van de
rechtsstaat met zijn eigen spelregels.
Kees Tinga, projectmanager voor het
Diaconaat van Kerk in Actie.
Workshops
• Recht op voldoende inkomen. Aandacht voor de gevolgen van langdurige armoede,
de economische crisis en de komende bezuinigingen. Hoe ondersteun je als
diaken mensen met sociaal-financiële problemen in hun rechten?
• Recht op meedoen. Wat is er nodig om mensen te helpen volwaardig mee te doen
in kerk en samenleving?
• Recht op een leefbare buurt. Hoe ben je als diaconie betrokken bij de buurt, waar
mensen willen inburgeren, bij spanningen tussen bevolkingsgroepen? Bij voorzieningen
en ontmoetingsplekken in het dorp?
• Recht op aandacht. Hoe kom je als diaken in contact met mensen in een sociaal
isolement, zonder een sociaal netwerk?
• Recht op een waardig bestaan. Hoe zet je je als diaconie in om samen met Kerk in
Actie mensen wereldwijd tot hun recht te laten komen?
Diakonia - december 2009 19

Collecte
Steun in rug voor boeren in
Rwanda
Collecte werelddiaconaat op zondag 7 februari
Rubengera is een adembenemend mooi, heuvelachtig gebied in het
westen van Rwanda. Helaas staat het dagelijks leven in zwaar contrast
met de natuur. Het merendeel van de bevolking leeft onder de armoedegrens.
Landbouw vormt de belangrijkste bron van inkomsten, maar
levert vaak niet genoeg op om van te leven. Een groep zendingsdiaconessen
ontplooit tal van activiteiten om de arme boeren te helpen.
Via een landbouwproject willen de zusters de kennis en techniek
bieden die de bevolking van Rubengera nodig heeft om voor zichzelf
te kunnen zorgen.
Tekst Annemarie Versteeg en Jacomine Oosterhoff Foto Wim Nijvening
De Presbyteriaanse Kerk is vijfentwintig
jaar geleden op zoek gegaan naar een oplossing
voor de problemen in het gebied.
Ze vroegen de Zendingsdiaconessen in
Amerongen om hen te helpen een zendingsgemeenschap
te stichten. Nu, vijfentwintig
jaar na oprichting, zijn de zusters
niet meer weg te denken uit het dagelijks
leven van de inwoners van Rubengera.
De gemeenschap van zendingsdiaconessen
draagt de naam Abaja ba Kristo.
Dat betekent ‘Dienaressen van Christus’.
De zusters blijken van vele markten thuis.
Ze hebben een bakkerij, een weeshuis en
een naaiatelier opgericht. Daarnaast
werken ze in het onderwijs, de verpleging
en houden zondagschool. En sinds kort
voeren ze dus de scepter over een landbouwproject.
Oefenen in modelboerderij
“Ik heb veel profijt gehad van dit project.
Want ik wil succesvol worden. Ik hoop
nog meer te kunnen leren, vooral over
conserveringsmethoden,” zegt
Christophe, een Rwandese boer met
ondernemersbloed. Christophe kreeg
een training van landbouwdeskundigen
die zijn aangesteld door de zusters.
De trainers helpen de lokale boeren om
de opbrengst van het land te vergroten.
De boeren en boerinnen krijgen de kans
om te oefenen in een modelboerderij.
Daarna komt er een landbouwdeskundige
“Ik kan mijn gezin
onderhouden”
Tonsiyana Mukamuhinzi heeft vorig
jaar de training ‘Zelfstandig boer(in)
zijn’ gevolgd. “Er kwamen verschillende
thema’s aan bod. De onderwerpen
bananenteelt, melkveehouderij en ‘sparen
en krediet’ spraken mij het meeste
aan. Na de cursus heb ik een paar honderd
euro geleend om enkele geiten te
kunnen aanschaffen en zaad van stokbonen
en uienzaad te kunnen kopen.
Die investeringen hebben me veel opgeleverd”,
vertelt Tonsiyana blij. Ze vervolgt:
“Ik heb wel tien kinderen, maar
ik denk niet dat een van hen ook boer
of boerin wil worden. Dankzij deze cursus
kan ik mijn boerenbedrijf nu beter
organiseren. Ik kan niet alleen mijn
gezin zelf onderhouden, maar ook het
schoolgeld op tijd afdragen. En daar
ben ik best een beetje trots op!”
bij hen thuis langs. Zo leren ze hoe ze de
opbrengst van het land kunnen verbeteren.
Ook ontvangen alle deelnemers een
theoretische opleiding. Hierin is aandacht
voor onderwerpen als gezondheid, gezinsplanning,
huiselijk geweld, microkredieten
en andere relevante zaken. Dit alles ter
bevordering van de verzelfstandiging
van de gemeenschap.
Collecte op 7 februari
Op zondag 7 februari is de collecte
bestemd voor het werk van het werelddiaconaat
van Kerk in Actie. Tijdens deze
collecte staat de ontwikkeling van duurzame
landbouw centraal. Een belangrijke
partner hierin is de gemeenschap van
Zendingsdiaconessen in Rwanda. Door de
collecte willen we hen helpen hun eigen
volk te blijven dienen in de liefde van
Christus. Kerk in Actie financiert dit
project in 2010 met 27.500 euro.
Annemarie Versteeg en Jacomine
Oosterhoff zijn tekstschrijvers bij Dirigo.
Meer informatie over deze collecte
is te vinden op
www.kerkinactie.nl/collectes.
20 Diakonia - december 2009

Collecte
Werelddiakenen in actie voor
straatmeisjes in Ghana
Diakenen zetten zich in voor de wereld om hen heen, dichtbij maar ook
ver weg. Soms is die verre wereld dichterbij dan je denkt, bijvoorbeeld
als je er naar toe kunt reizen of als Nederlandse Ghanezen zich inzetten
voor Ghanese straatmeisjes in Accra. En als de inzet voor een project
tot contacten met Ghanezen in Nederland leiden. Diakenen in Gaasperdam,
Bijlmermeer en Haarlem ontdekten dat de wereld van ver weg
soms toch dichtbij is via Kerk in Actie Interactief.
Op een hete zomermiddag in augustus
leggen hardlopers en wandelaars rondes
van 500 meter af in de Bijlmerweide.
Deze sponsorloop is één van de activiteiten
op de gezamenlijke gemeentedag van
de protestantse gemeentes Gaasperdam
en Bijlmermeer en de Presbyterian Church
of Ghana. De Protestantse Gemeente
Gaasperdam is een bijzondere kerk in
Amsterdam Zuidoost.’s Morgens zijn
er Nederlandstalige diensten, ’s middags
Engelstalige waar vooral veel Ghanezen
komen. Juliet Afari is hier als (wereld)-
diaken actief en bezoekt geregeld beide
diensten. Ze werkt nauw samen met
Evelien Wingelaar, (wereld)diaken in de
Protestantse Gemeente Bijlmermeer.
De opbrengst van de sponsorloop komt
ten goede aan het project Lifeline voor
straatmeisjes in Ghana.
Sinds 2009 ondersteunen beide kerken
de Ghanese straatmeisjes via Kerk in Actie
Interactief. Ook de Oosterkerk in Haarlem
zet zich in voor ditzelfde project. Waarom
hebben ze dit project gekozen? Juliet
Afari: “Omdat we veel Ghanese gemeenteleden
hebben, was een Ghanees project
voor ons een logische keuze.” Geke
Leistra, gemeentelid bij de Oosterkerk in
Haarlem: “Ik kom regelmatig in Ghana,
waar ik ooit een afstudeeronderzoek
deed. En ik ken Ghanezen in Haarlem.
Daarom kan ik een Ghanees project een
gezicht geven.”
Tekst Florette Koning
Aansluiten bij activiteiten
Beide vrouwen schrijven berichten in hun
kerkblad over het project en zorgen dat
ervoor gecollecteerd wordt. In de Oosterkerk
heeft de diaconie een collectebus
neergezet met een geldmeter voor de tussenstand
ernaast. Ook wordt er geregeld
met elkaar gegeten. Soms koken Ghanese
vrouwen een maaltijd. Geke Leistra exposeerde
in de kerk met haar eigen foto’s
‘Gezichten van Ghana’ met Afrikaanse
hapjes en Ghanese muziek. Senioren hebben
kaarten gemaakt en verkocht voor het
project. Zo sluit men op een leuke manier
aan bij bestaande activiteiten. De kerken
vinden het belangrijk om ook de kinderen
bij het project te betrekken. In Haarlem
maakten de kinderen kerstkaarten, vriendschapsbandjes
en een wandkleed voor
‘de meiden’ in Ghana.
Op bezoek
Geke Leistra ging in december 2007
op reis naar Ghana. Ze bezocht toen het
opvangcentrum Lifeline voor straatmeisjes
in Accra. Afgelopen november was ze
er opnieuw. De directeur van het project
bezocht hun kerkdienst. Juliet Afari gaat
in december op familiebezoek en wil
Lifeline ook bezoeken. Na hun reis hopen
ze met nieuwe informatie en inspiratie de
inzet voor straatmeisjes in Accra nieuw
leven in te blazen. Geke: “We zouden
graag een Ghanese kerkdienst willen
houden met een Ghanees koor”. Juliet:
“We willen bij gezamenlijke diensten
mensen taarten laten bakken om tijdens
de koffie te verkopen. Ook gaan we
Ghanese gemeenteleden vragen om
tegen betaling workshops te geven.
Alle inkomsten zijn voor het project.”
“Als je uit eigen ervaring kunt vertellen of
als er iemand op bezoek komt, krijgen
mensen ver weg een gezicht”, zegt Geke.
“De mensen weten dan waarvoor ze het
doen en waar het geld terecht komt.
Dat doet wat met mensen!”
Kerstcollecte
Wilt u meer weten over het project Lifeline,
dat tijdens de kerstcollecte centraal
staat en over de ervaringen van Geke
Leistra en Juliet Afari tijdens hun bezoek
aan dit project? Kijk dan op www.kerkinactie.nl/collectes
> Kinderen in de Knel Kerst
’09. Daar vindt u ook een kort filmpje over
dit project, dat u tijdens de kerstcollecte
kunt vertonen. In het vorige nummer
(oktobernummer) van Diakonia staan nog
meer handreikingen voor deze collecte.
Florette Koning, communicatiemedewerkster
Kinderen in de Knel
Juliet Afari, diaken in Amsterdam Zuidoost.
Diakonia - december 2009 21

Korte berichten
Paasgroetenactie 2010, doet u weer mee?
Bevrijding, een nieuw begin, dat beleven blijkt dat dat hen goed doet.
we met Pasen. Pasen is voor ons een Het thema van de Paaskaarten is dit jaar
belangrijk feest. Maar het hoeft niet alleen ‘Er is altijd een doorwaadbare plaats...’.
voor óns een belangrijk feest te zijn. Chaos en dood hebben niet het laatste
We kunnen daar anderen in laten delen. woord, omdat God altijd een weg weet te
De Paasgroetenactie is daar een mooi vinden dwars door de dood. Zoals het
voorbeeld van. Ook in 2010 kunt u weer volk Israël dwars door de Rode Zee trok
Paasgroeten sturen aan gedetineerden in en een weg vond om te gaan, zo trok
Nederland en daarbuiten. Het gaat zo: u Jezus door de dood heen om zo nieuw
als diaken of lid van de zwo-groep bestelt leven bij God te vinden.
kaarten, voorziet die van adressen en u Gedetineerden van de Utrechtse gevangenis
Het Wolvenplein maakten samen rond
zorgt ervoor dat deze kaarten ondertekend
en verstuurd worden. Een eenvoudige dit thema, met snippers ecolinepapier
actie die naar twee kanten goed doet: collage's. Het thema ‘Er is altijd een doorwaadbare
plaats’ werd door hen uitvoerig
Gemeenteleden staan stil bij de tegenstelling
tussen Pasen (bevrijding) en gevangen
zitten (niet vrij zijn) en doen daar wat Atelier) van het protestants justitiepasto-
besproken. Folly Hemrica (Catechetisch
mee. En een gedetineerde die een kaart raat leidde dit project op het Wolvenplein.
ontvangt, weet dat er aan hem of haar Op de website www.kerkinactie.nl/paasgroetenactie
vindt u vanaf 1 januari alle
gedacht wordt. Uit de reacties die we ontvangen
via Amnesty, de justitiepredikanten
en Epafras (organisatie voor Neder-
Bespreekt u in uw diaconie of zwo-groep
gegevens over de Paasgroetenactie 2010.
landse gevangenen in het buitenland) of u – weer – meedoet?
Kinderboek Ik ga naar papa
Ik ga naar papa is de titel van een therapeutisch
boek voor kinderen die een
ouder in de gevangenis hebben en voor
ouders en vrijwillige hulpverleners die kinderen
begeleiden. Biopsycholoog Martine
Delfos schreef het boek op initiatief van
Exodus Nederland. Kerk in Actie steunt
Exodus financieel.
Exodus stelt zich ten doel het contact tussen
ouders en kinderen in stand te houden
tijdens een detentieperiode. In dit Ouders,
Kinderen en Detentieproject (OKD) bezoeken
kinderen hun gedetineerde ouder in
een kindvriendelijkere omgeving dan gewoonlijk
het geval is. Op deze wijze blijft
de ouder-kindrelatie ook tijdens detentie
behouden. Het OKD brengt in dertien gevangenissen
ouders en kinderen maandelijks
bij elkaar. Vrijwilligers van de stichting
organiseren het vervoer van de kinderen
die op bezoek gaan. Om kinderen voor te
bereiden is achter in het boek duidelijk
beschreven welke regels er gelden bij een
bezoek: je spullen in een kluisje, door
detectiepoortjes die misschien wel gaan
piepen als je een riem om hebt, veel dichte
deuren die elektronisch opengaan.
Het boek kost 12,50 euro en is te bestellen
via Uitgeverij SWP, www.swpbook.com.
Notarieel schenken aan plaatselijke
gemeente
Wellicht heeft u het in juninummer van
Vandaar gelezen. Sinds kort kunnen gemeenteleden
notarieel schenken aan hun
plaatselijke gemeente. Notarieel schenken
is aantrekkelijk omdat de gift volledig
aftrekbaar is voor de inkomstenbelasting.
De fiscus betaalt mee aan het werk van
de kerk. Uiteraard gelden er voorwaarden.
Zo moet de gever voor een periode van
minimaal vijf jaar in een notariële akte de
hoogte van de gift per jaar laten vastleggen.
Kerk in Actie kan het opstellen van
deze akte regelen en betaalt de notariskosten
als er naast de gift voor de plaatselijke
gemeente een bedrag van minimaal
100 euro per jaar naar Kerk in Actie gaat.
Voor uitgebreide informatie verwijzen wij
u naar www.kerkinactie.nl/schenken.
Of neem contact op met Henk Lubberts,
tel. (030) 880 14 56, h.lubberts@pkn.nl.
Medemens
Overleggen en vergaderen in de diaconie
lijkt soms een noodzakelijk kwaad.
Toch springt meestal hier de vonk over.
Samenwerking levert inspiratie, bemoediging
en uitwisseling op. Een gedicht of een
gebed helpt daarbij. Zo sta je samen stil bij
het waarom en voor wie. Veel Diakenen
maken daarbij gebruik van de achterkant
van Diakonia. Een groot aantal van deze
‘achterkanten’ zijn nu gebundeld in een
mooi vormgegeven boekje. Daaraan zijn
ook nog prachtige diaconale gebeden en
gedichten toegevoegd. Medemens is voor
4 euro te bestellen via de webwinkel van
www.kerkinactie.nl,
via bestellingen@pkn.nl of
tel (030) 880 13 37.
22 Diakonia - december 2009

Korte berichten
Herziene druk WMO-map
De Wet maatschappelijk ondersteuning
(Wmo) heeft grote invloed op het plaatselijke
beleid. Alles wat met zorg en welzijn
heeft te maken, valt onder de regie van de
gemeente. Omdat ook de diaconie met
zorg en welzijn te maken heeft, is het van
belang dat diakenen goed op de hoogte
zijn van wat de Wmo inhoudt en welke
ontwikkelingen zich op dit terrein afspelen.
Kerk in Actie heeft daarom onlangs
een herziene versie uitgebracht van de
informatiemap Wet maatschappelijke
ondersteuning.
De map bevat een samenvatting van de
Wmo, een stappenplan voor de diaconie,
een overzicht van de negen prestatievelden,
een beschrijving per prestatieveld en
artikelen over de gevolgen van de Wmo
voor verschillende bevolkingsgroepen. De
losbladige map is voor 3 euro te bestellen
via de webwinkel van www.kerkinactie.nl
(onder Diaconaat NL > Algemeen
Diaconaat NL) via bestellingen@pkn.nl of
door te bellen met (030) 880 13 37. U kunt
de artikelen uit de map ook (gratis) downloaden
van de website www.kerkinactie.nl
> diaconaat > zorg > wmo.
Omgaan met slachtoffers mensenhandel
Kerken worden steeds vaker geconfronteerd
met mensenhandel en -smokkel. Recherche. Een comité heeft een prakti-
van Asielzoekers (INLIA) en de Nationale
Met name migrantenkerken hebben in sche handreiking opgesteld voor (migranten)kerken
waarin beschreven wordt hoe
hun eigen kerkgemeenschap te maken
met slachtoffers. Daarom heeft SKIN slachtoffers van mensenhandel geholpen
(Samen Kerk In Nederland) verschillende kunnen worden als u ze in uw kerk ontmoet.
Skin werkt tevens aan een program-
overleggen gehad heeft met o.a. Kerk in
Actie, ICCO, de Nationaal Rapporteur ma van preventie, bescherming, redding,
Mensen-handel, het Internationaal Netwerk
van Lokale Initiatieven ten behoeve fers van
rehabilitatie en reïntegratie van slachtof-
mensenhandel.
Stichting Rotterdam steunt initiatieven Kerk in Actie
Stichting Rotterdam is een protestantschristelijk
stimuleringsfonds voor activitei-
uitgereikt door minister Rouvoet aan jon-
tijdens de Landelijke Diaconale Dag,
ten op sociaal en cultureel terrein.
geren van de gemeente in Oost-Souburg
De stichting verleende onlangs financiële (gemeente Vlissingen) voor het beste
bijdragen aan twee initiatieven van Kerk jeugddiaconale initiatief (zie pagina 4, 5
in Actie: De Stefanustrofee en het gedichten-
en gebedenbundeltje Medemens. del Medemens (zie pagina 22) uitgereikt
en 6). Op diezelfde dag werd ook de bun-
De Stefanustrofee werd op 7 november, aan alle aanwezigen.
Stop seksueel geweld tegen vrouwen in Congo
In Oost-Congo zijn veel vrouwen slachtoffer
van seksueel geweld. Omdat seksueel men van kerken en voorgangers in Congo
sueel geweld in Congo, een lijst met na-
geweld een groot taboe is, krijgen de om de brief aan te richten, voorbeeldexemplaren
van kaarten voor Congolese
slachtoffers geen medische hulp na hun
traumatische ervaring, maar raken zij kerkgangers, die uw gemeenteleden kunnen
voorzien van een persoonlijke bood-
geïsoleerd. Samen met hun kinderen
leven zij vaak in grote armoede. Kerk in schap of een naam. Wilt u meedoen met
Actie en Amnesty International vragen deze Adventsschrijfactie? Attendeer u
u via de Adventschrijfactie steun te betuigen
aan gemeenteleden van kerken in om zijn of haar medewerking en vraag
predikant dan op deze informatie en vraag
Congo, We vragen ook predikanten om gemeenteleden om kaarten te versturen
hun Congolese collega’s een brief te als teken van meeleven en solidariteit aan
schrijven waarin zij vragen om dit onderwerp
bespreekbaar te maken in hun kerk. bestellen bij de ledenservice van Amnesty
kerkgangers in Congo. U kunt de kaarten
Op www.kerkinactie.nl staan alle materialen
die voor deze Adventschrijfactie sty.nl, tel. (020) 53 52 111. Vervolgens
International, e-mail: ledenservice@amne-
gebruikt kunnen worden: de brief aan de kunt u de brief en kaarten naar Amnesty
Nederlandse predikanten met uitleg over sturen of een medewerker van uw plaatselijke
Amnesty-groep vragen ze bij u op
deze schrijfactie, een voorbeeldbrief om
te verzenden naar Congo (Franstalig), de te halen. Ze moeten uiterlijk eind januari
Nederlandse vertaling van de brief, bouwstenen
voor een preek of lezing over sek- Postbus 1968, 1000 BZ
binnen zijn bij Amnesty International,
Amsterdam.
Zij wil vooruit
Onder de titel Zij wil vooruit - over jonge
vrouwen met een minimuminkomen heeft
de werkgroep
Arme Kant van
Nederland/EVA
een publicatie
uitgebracht over
vrouwen van 20-
39 jaar die minstens
een jaar
leven van een minimuminkomen.
Het boek bestaat
uit twee delen.
Deel 1 wordt
gevormd door
negen persoonlijke
verhalen van
even zoveel vrouwen. Zij hebben ieder een
verschillende achtergrond: alleenstaand of
met partner, met en zonder kinderen,
allochtoon en autochtoon, met of zonder
betaald werk. De negen vrouwen die aan
het woord komen, gunnen ons een blik in
hun leven. Zij vertellen over hun verleden,
hun dagelijks leven in het hier en nu en
hun verwachtingen, hoop en plannen voor
de toekomst.
In deel 2 wordt een bescheiden hoeveelheid
cijfermateriaal gepresenteerd over
de totale groep vrouwen in Nederland van
20-39 jaar met een minimuminkomen.
Hun situatie wordt op een aantal punten
vergeleken met die van vrouwelijke leeftijdsgenoten
en met informatie over armoede
onder de totale Nederlandse bevolking.
Zij wil vooruit, Hetty Doeze Jager en Nel de
Boer. Uitg. Werkgroep Arme Kant van
Nederland/EVA, prijs 7,50 euro.
Te bestellen via (073) 612 19 39,
info@armekant-eva.nl,
www.armekant-eva.nl.
Pijnlijk begenadigd
Op 12 februari organiseert het Landelijk
Vrouwen Platform de jaarlijkse ontmoetingsdag.
Het thema is: Talenten wat kun
je ermee? Predikant Nelleke Boonstra zal
een inleiding houden over pijnlijk begenadigd
naar aanleiding van een artikel in het
Ouderlingenblad over lied 489. Daarna
leidt Geesje Werkman een workshop over
vluchteling zijn in 2010. De ontmoetingsdag
vindt plaats van 10.00 - 15.30 uur in
het Protestants Landelijk Dienstencentrum,
Joseph Hadynlaan 2a Utrecht.
Kosten: 12,50 euro, inclusief lunch.
Opgave voor 7 februari bij: lvpv@pkn.nl
of Cathrien Duit, tel (030) 880 15 16.
Diakonia - december 2009 23

Kerstnacht
De hemel raakt de aarde aan
en even wordt het licht.
De nacht verdwijnt, een droom verschijnt
- een hemels vergezicht.
Een engel geeft er woorden aan,
spreekt van een Kind dat redt.
Dat zet de toon: er wordt een lied
van vrede ingezet.
Dan trekt het wolkendek weer dicht,
het hemels koor verstomt.
Geen engel meer, maar wel een Kind
als teken van wat komt.
Het teken van een nieuw begin,
een weg die uitzicht biedt.
Een uitweg uit de duisternis
van wanhoop en verdriet.
Waar mensen uitzien naar dat Kind
en omzien naar elkaar,
daar wordt de vrede af en toe
een heel klein beetje waar.
Daar kan een mens een engel zijn,
een brenger van wat licht.
De hemel raakt ons even aan
- de droom krijgt een gezicht.
Greet Brokerhof – van der Waa
Uit: Jaarringen, Oase Media b.v.,
Hoevelaken, 2009
www.oasemedia.nl
Foto iStock
24 Diakonia - december 2009