Koerier nr. 121 - Kovom
Koerier nr. 121 - Kovom
Koerier nr. 121 - Kovom
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
3<br />
Onno van Gent – Betonliefhebbers<br />
kunnen wederom hun hart ophalen bij<br />
het lezen van dit artikel. Na de twee<br />
delen over de bunkerbouw voor de U-<br />
boten sta ik nu stil bij de bunkerbouw<br />
voor de Schnell- of S-Boten. Vergeleken<br />
met de bunkerbouw voor de U-boten valt<br />
deze bunkerbouw een beetje in de<br />
schaduw. Maar de operaties van de<br />
Duitsers met de S-boten hebben<br />
vergeleken met de U-boten een veel<br />
grotere relatie met het Nederlands<br />
grondgebied. De boten werden niet<br />
alleen gecommandeerd vanuit<br />
Nederland, maar ons land kreeg ook<br />
twee van de grootste en belangrijkste<br />
uitvalsbases van deze boten. In eerste<br />
instantie zal ik aandacht besteden aan<br />
de S-boot zelf.<br />
De S-boot<br />
De ontwikkeling van de Schnellboot in<br />
Duitsland werd ingezet door de beperkingen<br />
die Duitsland waren opgelegd in het kader<br />
van het verdrag van Versailles na afloop van<br />
WO1. Men mocht bijvoorbeeld geen grote<br />
oorlogsschepen meer bouwen. Het eerste<br />
ontwerp, de S-1 klasse, was afgeleid van een<br />
plezierjacht genaamd Oheka II. Een anagram<br />
van de bankier Otto Herman Kahn, de<br />
eigenaar waarvoor dit motorjacht in 1927<br />
door de Lürssen Werft werd ontworpen en<br />
gebouwd.<br />
Overzicht van de verschillende S-klasses.<br />
In de loop van de ontwikkelingen werden op<br />
basis van opgedane ervaringen steeds meer<br />
verbeteringen aangebracht aan het ontwerp.<br />
Bij de S26 werd bijvoorbeeld de voorplecht<br />
verhoogd ter vergroting van de<br />
zeewaardigheid. Ook werden ze steeds<br />
sneller. De S30 t/m 39 (dus de S30 klasse)<br />
werden tussen eind 1939 en de zomer van<br />
1940 in gebruik genomen. De S100 werd<br />
vanaf 1943 het ‘succesnummer’ voor de S-<br />
boten. Zij kreeg de nieuw ontwikkelde<br />
Daimler MB 2500 diesel en wel drie stuks van<br />
elke 2500 pk. Daarmee haalde het boot(je)<br />
zo’n 38.5 knopen of te wel een kleine 70<br />
km/h. Dat slurpte uiteraard de nodige peut,<br />
dus vanaf de S219 werden grote olietanks<br />
geïnstalleerd. Het bereik werd daarmee 750<br />
nautische mijlen, zo’n 1350 km. Tijdens de<br />
oorlog waren er geen veranderingen meer<br />
aan de 35 m lange en 5 m brede romp. De<br />
boot was uitgerust met totaal vier torpedo’s<br />
met een 53,3 cm diameter, waarvan twee<br />
direct bruikbaar in lanceerbuizen.<br />
Een S100 klasse op volle snelheid [2]<br />
De boten werden voornamelijk van hout<br />
gebouwd. Ter bescherming van de 21 tot 30<br />
koppige bemanning werd het dekhuis vanaf<br />
de S100 met een bepantsering uitgevoerd.<br />
Op de voorplecht stond een enkelloops 20 cm<br />
machinegeweer. Midscheeps een dubbelloops<br />
20 cm machinegeweer en achterop een<br />
enkelloops 40 cm FLAK. Daarmee was ze de<br />
Motor Torpedo Boten (MTB) van de<br />
geallieerden ruim te sterk af. Latere versies<br />
kregen een modernere 37 cm FLAK en nog<br />
later een vierloops 20 cm FLAK. Daarmee zie<br />
je ook dat de dreiging later in de oorlog niet<br />
vanaf de MTB kwam, maar meer vanuit de<br />
lucht. Een bijzonder klasse was de S151<br />
klasse, gebouwd in Nederland bij de Gusto<br />
N.V. in Schiedam. Oorspronkelijk waren ze<br />
bedoeld voor de Nederlandse marine. Maar<br />
na het uitbreken van de oorlog werden ze in<br />
opdracht van de Kriegmarine afgebouwd en<br />
in dienst genomen. Met hun lengte van 28 m<br />
werden ze beter geschikt geacht voor<br />
operaties in de Middellandse Zee. Acht stuks,<br />
S151 t/m 158 werden geleverd en in 1941<br />
werden er nog eens acht bijbesteld. Maar de<br />
bouw daarvan werd in april 1942 stilgelegd.<br />
Ten slotte waren er ook Leicht-S-Boten of LSboten<br />
bedoeld voor het lanceren van de<br />
kleinere 45 cm diameter torpedo’s. Dit type<br />
torpedo werd echter nooit operationeel,<br />
waardoor de LS-boten later werden<br />
omgebouwd tot mijnenleggers.<br />
Inleiding<br />
Net als voor de U-boten werd het al in 1940<br />
duidelijk dat voor het veilig opereren van de<br />
S-boten vanuit de havens aan de Noordzee<br />
en het kanaal het noodzakelijk zou zijn deze<br />
te beschermen met zogenaamde Schnell Boot<br />
Bunkers, afgekort SBB. De eerste plannen<br />
behelsden de bouw van SBB’s in de havens<br />
van noord naar zuid, IJmuiden, Rotterdam,<br />
LOOPGRAAFKOERIER NO. <strong>121</strong> APRIL 2013