Doctoreren - DMBR - Universiteit Gent
Doctoreren - DMBR - Universiteit Gent
Doctoreren - DMBR - Universiteit Gent
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Doctoreren</strong><br />
2009<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be<br />
1
Grafisch ontwerp: www.blauwepeer.be<br />
Fotografie: Edelweiss<br />
Opmaak: www.johnnybekaert.be<br />
2<br />
5 Formele aspecten<br />
5 Het doctoraat<br />
Componenten<br />
De taal van het proefschrift<br />
Toelatingsvoorwaarden<br />
Inschrijving<br />
8 De predoctorale opleiding<br />
11 De vakgebieden<br />
14 De begeleiding<br />
14 Begeleiding van doctorandi<br />
De promotor<br />
De doctoraatsbegeleidingscommissie (DBC)<br />
De onderzoeksgroep<br />
De Doctoral Schools<br />
De doctoraatsopleiding<br />
Haal meer uit je doctoraat<br />
Het gezamenlijk doctoraat<br />
21 Het financiële aspect<br />
21 Essentieel<br />
Broodnodig<br />
De rol van studieresultaten<br />
Financieringsbronnen<br />
De afdeling Onderzoekscoördinatie<br />
van de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong><br />
23 Toelichting bij de verschillende<br />
financieringsmogelijkheden<br />
Assistentenmandaten-bezoldigd assistent<br />
Persoonsgebonden doctoraatsprojecten<br />
Aanstelling op een onderzoeksproject<br />
Andere aanstellingen<br />
Je betaalt alles zelf<br />
30 Overzicht<br />
31 Sociale en fiscale aspecten<br />
32 Werkingskredieten en aanvullende financiering<br />
35 Met een doctorstitel gewapend<br />
naar de arbeidsmarkt<br />
39 <strong>Doctoreren</strong>: concrete stappen<br />
39 A. Je hebt een Belgisch masterdiploma<br />
41 B. Je hebt geen Belgisch masterdiploma<br />
42 Addendum<br />
Nuttige adressen<br />
Nuttige websites<br />
Infosessies
<strong>Doctoreren</strong> aan<br />
de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong><br />
Creativiteit gezocht<br />
Je hebt je masterdiploma op<br />
zak. Je gaat op zoek naar een<br />
geschikte baan of je kiest voor<br />
een verdere studie. Voor alle<br />
afgestudeerden behoort ook<br />
doctoreren tot de mogelijkheden;<br />
voor sommigen is dat<br />
meteen een gedroomde eerste<br />
baan.<br />
Op het vlak van onderzoek en wetenschappelijke dienstverlening heeft de<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> een stevige reputatie opgebouwd. Er zijn aan onze universiteit een<br />
aanzienlijk aantal onderzoekscentra en laboratoria, verspreid over alle wetenschappelijke<br />
domeinen. Projecten in diverse disciplines vinden internationale weerklank<br />
en genieten wereldfaam.<br />
De <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> wil maximale kansen bieden voor de creatieve input van jonge<br />
onderzoekers. Een hoge graad van expertise en de gepaste omkadering zijn alvast<br />
aanwezig.<br />
Voel je dan ook steeds welkom om het korps van wetenschappers aan onze universiteit<br />
te vervoegen.<br />
Deze brochure is bedoeld als een uitnodiging en een eerste wegwijzer voor degenen<br />
die overwegen om aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> een doctoraat aan te vatten.<br />
Durf Denken: dat is het credo van de<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>. Kritische en onafhankelijke<br />
breinen studeren, onderzoeken,<br />
werken aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>. Ieder<br />
jaar dragen we deze boodschap uit<br />
via een creatieve en onderscheidende<br />
campagne. Ieder jaar roepen we onszelf<br />
en de buitenwereld op om mee te<br />
durven denken.<br />
3
Uitsluitend voor bollebozen?<br />
Het voorbereiden en het schrijven van je masterscriptie of eindverhandeling was een<br />
proef die je met verve hebt doorstaan. Zelfstandig een stukje wetenschap<br />
ontsluieren, vind je een uitdaging. Je diepgaande interesse voor een bepaald<br />
vakgebied, gekoppeld aan een brede maatschappelijke belangstelling én de<br />
bereidheid om je een aantal jaren in te zetten voor vernieuwend wetenschappelijk<br />
onderzoek, zijn dé basisvoorwaarden om aan een doctoraat te beginnen.<br />
Doordringen tot de kern<br />
<strong>Doctoreren</strong> is een doorgedreven vorm van wetenschappelijke specialisering. De<br />
doctorstitel kan je pas verkrijgen na een intensieve periode (meerdere jaren) van<br />
zelfstandige studie en wetenschappelijk onderzoek over een bepaald onderwerp,<br />
onder begeleiding van een promotor. In die periode dring je door tot de kern van<br />
fundamentele of concrete vraagstukken binnen je vakgebied, met de bedoeling<br />
hieraan een originele bijdrage te leveren.<br />
Het eindresultaat van dit onderzoek schrijf je neer in een proefschrift, dat je voor<br />
een jury verdedigt. Wie dit succesvol doet, mag de titel dragen van ‘doctor’.<br />
Kritische reflectie, creativiteit en doorzetting vormen de middelen, een originele<br />
bijdrage aan de wetenschap is het doel; de doctorstitel tenslotte, de kroon op<br />
het werk.<br />
Team-work<br />
<strong>Doctoreren</strong> gebeurt in zeer nauw overleg met je faculteit, vakgroep en promotor. In<br />
sommige vakgroepen kom je terecht in een onderzoeksgroep waarin je eigen<br />
onderzoek een duidelijke plaats krijgt. Ongeacht de grootte van het team ga je<br />
steeds in contact treden met onderzoekers die reeds werk hebben verzet op jouw<br />
domein of gelijkaardig onderzoek verrichten en… dankzij het internet kan dat<br />
wereldwijd. Ook het contact met andere onderzoekers in je faculteit en in je<br />
Doctoral School is belangrijk. Je wisselt informatie uit, pleegt overleg, rapporteert<br />
tussentijds en je tilt jezelf geleidelijk aan op een hoger wetenschappelijk niveau.<br />
Jobs in research, industrie, dienstverlening, ,…<br />
Het diploma van ‘doctor’ is de hoogste graad die je in Vlaanderen aan de universiteit<br />
kan behalen. Wie ervoor openstaat, krijgt tijdens deze creatieve wetenschappelijke<br />
periode ruime kansen om een aantal pijlen op de boog te verzamelen, nuttig<br />
met het oog op de instap op de arbeidsmarkt.<br />
Een doctoraatstitel wordt o.m. op prijs gesteld omdat het diploma blijk geeft van<br />
ervaring in het ‘zelfstandig’ verrichten van wetenschappelijk onderzoek. Het behalen<br />
van een doctoraat kan een aanloop vormen tot bepaalde researchfuncties of een<br />
carrière in het bedrijfsleven, niet in het minst omwille van de internationale ervaring<br />
die de doctoraatsstudent heeft opgebouwd.<br />
Academische carrière<br />
De titel van doctor is een voorwaarde voor wie een academische carrière binnen de<br />
universiteit of een andere wetenschappelijke instelling ambieert. Wie wil doceren in<br />
de academische bachelor- en masteropleidingen, moet eveneens een doctorsdiploma<br />
kunnen voorleggen.<br />
4
Formele aspecten<br />
Onderzoeksonderwerp, promotor en financiering blijken onontbeerlijke ingrediënten<br />
in de receptuur. Vele doctorandi volgen bovendien een doctoraatsopleiding. Het hele<br />
proces is ingebed in een aantal formele regels zoals toelatingsvoorwaarden, inschrijvingsmodaliteiten,<br />
examenvorm enz.<br />
Zoals in de inleiding wordt<br />
geschetst, gaat er een en ander<br />
aan vooraf eer je de titel van<br />
’doctor’ opgespeld krijgt.<br />
We werpen eerst een blik op de formele aspecten van doctoreren.<br />
Het doctoraat<br />
>> Componenten<br />
Start van het doctoraat<br />
Vóór je aan een doctoraat kan beginnen, is het belangrijk dat je je ideeën afbakent<br />
tot een degelijk onderzoeksvoorstel en een promotor zoekt die jou inhoudelijk het<br />
beste kan begeleiden. Vervolgens leg je je onderzoeksproject voor aan de faculteit.<br />
Je hebt haar toestemming nodig om je in te schrijven voor het doctoraat en de<br />
doctoraatsopleiding. Deze beide inschrijvingen gebeuren sinds het opstarten van de<br />
Doctoral Schools automatisch samen.<br />
Het studiewerk<br />
Gedurende een aantal jaren leg je je intensief toe op een afgebakend onderwerp<br />
binnen een vakgebied met als grote doel een originele bijdrage te leveren aan de<br />
wetenschap. Dit onderzoekswerk impliceert niet enkel omstandig laboratorium- of<br />
veldwerk, uitvoerige studie van de vakliteratuur, het publiceren van wetenschappelijke<br />
artikels en het bijwonen van wetenschappelijke congressen, symposia,<br />
seminaries e.d., maar vooral heel wat denkwerk, kritische zin en inventiviteit. Je<br />
wordt geacht in staat te zijn dit allemaal zelfstandig te plannen, te organiseren en<br />
aan te pakken, weliswaar onder begeleiding van een promotor en met de ondersteuning<br />
van een Doctoral School (hierover verder meer).<br />
Dit studiewerk neemt een aantal jaren in beslag en vormt de voorbereiding op het<br />
eigenlijke doctoraatsexamen. Je kan ten vroegste twee jaar na het behalen van je<br />
basisdiploma een doctoraat behalen. De meeste doctoraatsstudenten doen er echter<br />
drie à zes jaar over.<br />
5
Het wetenschappelijk verslag / examen<br />
Het eindresultaat van je onderzoek verwoord je in een doctoraatsproefschrift. Dit is<br />
een uitgebreid wetenschappelijk verslag over de problematiek, de activiteiten en de<br />
onderzoeksresultaten betreffende je doctoraatsonderwerp. De verdere vereisten<br />
waaraan dit proefschrift moet voldoen, worden per faculteit bepaald.<br />
Het doctoraatsproefschrift vormt het eerste deel van het doctoraatsexamen. Zodra je<br />
je proefschrift in het vereiste aantal exemplaren (afhankelijk van de faculteit) hebt<br />
ingediend, wordt er door de faculteit een examencommissie aangesteld en een<br />
leescommissie aangeduid. De examencommissie beoordeelt het proefschrift en de<br />
waarde van het onderzoek. Haar oordeel bepaalt of je, al dan niet na het<br />
aanbrengen van correcties in het proefschrift, wordt toegelaten tot het tweede<br />
gedeelte van het examen: de openbare mondelinge verdediging van het proefschrift.<br />
De verdediging<br />
Het is pas als het doctoraatsproefschrift door de faculteit is ‘aanvaard’ dat het<br />
tweede gedeelte van het examen kan volgen: de openbare mondelinge verdediging.<br />
Hierbij verdedig je voor de examenjury de werkwijze, de resultaten en eventueel de<br />
stellingen die in het proefschrift zijn geponeerd.<br />
6
De doctoraatsverdediging is één van de grootste uitdagingen in de carrière van<br />
jonge onderzoekers. De verdediging is - ook al is het een echt ‘examen’ - een<br />
feestelijk moment, waarop je onderzoekswerk van de voorbije jaren de erkenning<br />
van een doctoraatstitel krijgt.<br />
Tijdens de openbare verdediging krijg je de kans de kernideeën van je onderzoek<br />
uiteen te zetten voor een publiek van experts, collega’s, vrienden en familie. De<br />
verdediging duurt één à twee uur. De leden van de leescommissie leveren<br />
commentaar bij je werk en vragen waar nodig toelichting of verantwoording, maar<br />
ook het publiek kan vragen stellen. Onmiddellijk na de verdediging beraadslaagt de<br />
examencommissie over het examen en wordt het resultaat bekendgemaakt:<br />
geslaagd of niet geslaagd. Aan een doctoraat worden geen graden (onderscheiding,<br />
grote onderscheiding…) toegekend. Alleen wie effectief de titel van ‘doctor’ heeft<br />
behaald, mag deze titel ook voeren.<br />
De universiteit volgt met belangstelling de resultaten van je onderzoek. Je wordt<br />
uitgenodigd om de resultaten mee te delen aan de afdeling Communicatie van de<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>. De pers wordt regelmatig op de hoogte gebracht van het meest<br />
recente onderzoek; op die manier kan ook het brede publiek kennis maken met je<br />
onderzoeksbevindingen.<br />
De universiteit vraagt aan alle doctores om een gedrukt én een digitaal exemplaar<br />
van hun doctoraatsproefschrift en een Engelstalige samenvatting ter beschikking te<br />
stellen van de universiteitsbibliotheek.<br />
Meer gegevens over de examenprocedure vind je in het ‘bijzonder examenreglement<br />
voor het doctoraat’, opgenomen in het Onderwijs- en Examenreglement.<br />
×× Zie: www.U<strong>Gent</strong>.be > over de U<strong>Gent</strong> > reglementen en decreten > onderwijs<br />
> reglementen > onderwijs- en examenreglement. Ook in de aanvullende<br />
facultaire reglementen kunnen bepalingen over het doctoraatsexamen opgenomen<br />
zijn.<br />
×× Zie facultaire websites: www.U<strong>Gent</strong>.be > faculteiten.<br />
>> De taal van het proefschrift<br />
Het doctoraatsproefschrift wordt in het Nederlands of in het Engels opgesteld en<br />
ook de verdediging gebeurt in het Nederlands of in het Engels. De faculteit kan, na<br />
een gemotiveerde aanvraag van de doctorandus/a, toestaan dit deels of geheel in<br />
een andere taal te doen. Een samenvatting in het Nederlands is altijd vereist.<br />
Het Engels is in de academische wereld veruit de belangrijkste taal in zowat alle<br />
vakgebieden. Zelfs als je je proefschrift in het Nederlands schrijft, is het van belang<br />
dat je je in het kader van je doctoraatsstudie goed leert uitdrukken in het Engels en<br />
dat je je eigen vakterminologie goed beheerst.<br />
Meer informatie hierover vind<br />
je in het ‘bijzonder examenreglement<br />
voor het doctoraat’<br />
en in de aanvullende facultaire<br />
reglementen.<br />
7
Toelatingsvoorwaarden<br />
Als algemene toelatingsvoorwaarde voor de inschrijving voor het doctoraat en de<br />
doctoraatsopleiding geldt dat je in het bezit bent van een diploma van een masteropleiding<br />
(‘nieuwe structuur’) of een als gelijkwaardig beschouwd diploma uit de<br />
‘oude structuur’:<br />
×× een academisch tweedecyclusdiploma of masterdiploma (universiteit of hogeschool);<br />
×× een diploma van burgerlijk ingenieur polytechnicus of van licentiaat behaald<br />
aan de Koninklijke Militaire School.<br />
In sommige gevallen vraagt het universiteitsbestuur om een bijkomend onderzoek,<br />
waarin gepeild wordt of je geschikt bent om in de betrokken discipline wetenschappelijk<br />
onderzoek uit te voeren en de resultaten ervan in een proefschrift neer te<br />
leggen. De faculteiten kunnen vrijstelling verlenen om aan deze bijkomende<br />
voorwaarden te voldoen. Bijkomende studies of andere relevante ervaring spelen<br />
hierbij een rol.<br />
Ben je in het bezit van een buitenlands diploma, dan is het opleggen van bijkomende<br />
voorwaarden, onder de vorm van een predoctorale opleiding, een vaak<br />
gebruikte procedure (hierover verder meer). Ben je niet in het bezit van een masterdiploma,<br />
dan kan het universiteitsbestuur je toelaten tot de inschrijving voor een<br />
predoctorale opleiding, als voorbereiding op het eigenlijke doctoraatsonderzoek.<br />
>> Inschrijving<br />
De inschrijving voor het doctoraat omvat drie componenten: de eerste inschrijving,<br />
de jaarlijkse herinschrijving (een doctoraatsstudie loopt immers meestal over<br />
meerdere jaren) en de inschrijving voor het doctoraatsexamen.<br />
Voor je eerste inschrijving heb je vooraf van de faculteit de formele toelating nodig<br />
om te doctoreren.<br />
Vervolgens moet je je bij de afdeling Studentenadministratie en Studieprogramma’s<br />
(alle adressen vind je op het einde van deze brochure) officieel laten inschrijven<br />
voor het lopend academiejaar (eerste inschrijving). Dit gebeurt meteen bij aanvang<br />
van het doctoraatsonderzoek. Voor studenten afkomstig uit een door de OESO<br />
erkend ontwikkelingsland is de inschrijving vóór 1 januari van het lopende academiejaar<br />
een absolute verplichting. Wie aangesteld wordt als assistent (AAP) moet<br />
binnen één jaar na aanstelling een doctoraatsonderwerp door de faculteitsraad<br />
laten goedkeuren en zich vervolgens formeel laten inschrijven als doctoraatsstudent.<br />
In de daaropvolgende jaren van de voorbereiding van het doctoraatsproefschrift<br />
moet je je jaarlijks opnieuw inschrijven (herinschrijving). Dit is volledig gratis.<br />
De (her)inschrijving is meer dan een formaliteit. Zowel de eerste inschrijving als de<br />
jaarlijkse herinschrijvingen zijn administratief belangrijk en verplicht. Zonder formele<br />
inschrijving heb je bovendien geen toegang tot het aantrekkelijke aanbod van de<br />
Doctoral Schools (hierover verder meer).<br />
Voor de eigenlijke verdediging moet je je afzonderlijk inschrijven voor het doctoraatsexamen.<br />
Dit kan je doen van zodra de examencommissie je proefschrift ontvankelijk<br />
heeft verklaard. Wie door nalatigheid het inschrijvingsgeld (nog) niet vereffend<br />
8
heeft, mag het doctoraatsproefschrift niet verdedigen.<br />
Aanvragen voor het doctoraat en de doctoraatsopleiding moeten gericht worden<br />
aan de Facultaire Studentenadministratie (FSA). De inschrijvingsformaliteiten<br />
daarentegen gebeuren op de afdeling Studentenadministratie en<br />
Studieprogramma’s.<br />
De inschrijvingsbedragen en -formulieren vind je op:<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderwijs en studie > inschrijving en administratie > inschrijven<br />
> formulieren, en > inschrijving en administratie > studiegeld.<br />
Ben je in het bezit van een buitenlands diploma, dan moet je een specifieke<br />
procedure volgen. Informatie hierover (ook in het Engels) is verkrijgbaar op het<br />
Adviescentrum voor Studenten.<br />
De predoctorale opleiding<br />
Behaalde je je masterdiploma in het buitenland of ben je niet in het bezit van een<br />
masterdiploma, dan kan de verplichting opgelegd worden om een predoctorale<br />
opleiding te volgen vooraleer je aan je doctoraatsonderzoek mag beginnen.<br />
Het studieprogramma van een predoctorale opleiding laat je o.m. toe om aan de<br />
noodzakelijke achtergrond te bouwen om aan wetenschappelijk onderzoek te doen.<br />
Het programma wordt georganiseerd als een specifieke vorm van postgraduaatsopleiding.<br />
Je volgt een pakket opleidingsonderdelen en legt hierover examen af. Ben je<br />
geslaagd, dan krijg je een postgraduaatsgetuigschrift, op basis waarvan je tot het<br />
doctoraat kan worden toegelaten. In die zin kan de predoctorale opleiding<br />
beschouwd worden als een voorbereidende aanloop naar een doctoraat(sopleiding).<br />
De predoctorale opleiding wordt samengesteld in overleg met een mentor, aangesteld<br />
door de faculteit.<br />
Ben je in het bezit van een einddiploma van een buitenlandse universiteit of gelijkwaardige<br />
instelling, dan bedraagt de studieomvang al naargelang van je vooropleiding<br />
60 of 120 studiepunten.<br />
Ben je niet in het bezit van een masterdiploma, dan omvat de predoctorale<br />
opleiding minimum 20 studiepunten. Aan de hand van je individuele voortraject<br />
wordt een opleidingspakket samengesteld.<br />
De faculteit kan op grond van eerder verworven competenties (EVC’s) of eerder<br />
verworven kennis (EVK’s) vrijstellingen verlenen van bepaalde onderdelen van het<br />
predoctorale programma.<br />
De verplichting die vroeger gold voor hogeschool-afgestudeerden met een<br />
tweedecyclusdiploma om een predoctorale opleiding te volgen alvorens zich<br />
in te schrijven voor het doctoraat, is in het kader van het academiseringsproces<br />
van de hogescholen niet langer van kracht.<br />
9
De vakgebieden<br />
Doorgaans doctoreer je in het verlengde van je basisopleiding. Als licentiaat of<br />
master in de wiskunde bereid je je voor op een doctoraat in de wetenschappen:<br />
wiskunde; als licentiaat of master in de wijsbegeerte op een doctoraat in de<br />
wijs begeerte.<br />
Het is ook mogelijk om een andere doctorstitel, al dan niet in een andere faculteit,<br />
te behalen. Zo is het perfect denkbaar dat je als master in de biotechnologie, doctor<br />
in de medische wetenschappen wordt. Je dient een aanvraag in bij de faculteit waar<br />
je wenst te doctoreren en op grond van de situering van het doctoraatsonderwerp<br />
wordt beslist welke doctorstitel zal worden uitgereikt.<br />
<strong>Universiteit</strong>en kiezen autonoom welke doctorstitels ze uitreiken. Daardoor is het<br />
mogelijk om als houder van een diploma van master in de muziek en podiumkunsten<br />
behaald aan een hogeschool aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> te doctoreren in je<br />
eigen studiegebied ’Kunsten’, in plaats van - zoals vroeger - in het studiegebied<br />
’Kunstwetenschappen’.<br />
Men kan doctoreren in alle<br />
studiegebieden die binnen de<br />
academische basisopleidingen<br />
worden aangeboden.<br />
Aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> worden onderstaande doctorstitels uitgereikt:<br />
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte<br />
×× Doctor in de wijsbegeerte<br />
×× Doctor in de moraalwetenschappen<br />
×× Doctor in de moraalwetenschappen: morele begeleiding<br />
×× Doctor in de taalkunde<br />
×× Doctor in de letterkunde<br />
×× Doctor in de vertaalwetenschap<br />
×× Doctor in de taal - en letterkunde: latijn en grieks<br />
×× Doctor in de taal - en letterkunde: romaanse talen<br />
×× Doctor in de taal - en letterkunde: germaanse talen<br />
×× Doctor in de geschiedenis<br />
×× Doctor in de kunstwetenschappen<br />
×× Doctor in de archeologie<br />
×× Doctor in de vergelijkende cultuurwetenschap<br />
×× Doctor in de oosterse talen en culturen<br />
×× Doctor in de oost-europese talen en culturen<br />
×× Doctor in de afrikaanse talen en culturen<br />
11
××<br />
××<br />
××<br />
××<br />
Doctor in de kunsten: beeldende kunsten<br />
Doctor in de kunsten: audiovisuele kunsten<br />
Doctor in de kunsten: muziek<br />
Doctor in de kunsten: drama<br />
Faculteit Rechtsgeleerdheid<br />
×× Doctor in de rechten<br />
×× Doctor in het notariaat<br />
×× Doctor in de criminologische wetenschappen<br />
Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen<br />
×× Doctor in de politieke wetenschappen<br />
×× Doctor in de sociologie<br />
×× Doctor in de communicatiewetenschappen<br />
×× Doctor in de EU-studies<br />
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen<br />
×× Doctor in de psychologie<br />
×× Doctor in de pedagogische wetenschappen<br />
×× Doctor in het sociaal werk<br />
Faculteit Economie en Bedrijfskunde<br />
×× Doctor in de economische wetenschappen<br />
×× Doctor in de toegepaste economische wetenschappen<br />
Faculteit Wetenschappen<br />
×× Doctor in de wetenschappen<br />
×× Doctor in de wetenschappen: wiskunde<br />
×× Doctor in de wetenschappen: fysica<br />
×× Doctor in de wetenschappen: informatica<br />
×× Doctor in de wetenschappen: chemie<br />
×× Doctor in de wetenschappen: biologie<br />
×× Doctor in de wetenschappen: geografie<br />
×× Doctor in de wetenschappen: geologie<br />
×× Doctor in de wetenschappen: geomatica en landmeetkunde<br />
×× Doctor in de wetenschappen: biochemie<br />
×× Doctor in de wetenschappen: biotechnologie<br />
×× Doctor in de wetenschappen; biochemie en biotechnologie<br />
×× Doctor in de wetenschappen: sterrenkunde<br />
×× Doctor in de statistische data-analyse<br />
Faculteit Ingenieurswetenschappen<br />
×× Doctor in de ingenieurswetenschappen<br />
×× Doctor in de ingenieurswetenschappen: bouwkunde<br />
×× Doctor in de ingenieurswetenschappen: scheepsbouwkunde<br />
×× Doctor in de ingenieurswetenschappen: chemische technologie<br />
×× Doctor in de ingenieurswetenschappen: toegepaste natuurkunde<br />
×× Doctor in de ingenieurswetenschappen: materiaalkunde<br />
×× Doctor in de ingenieurswetenschappen: textiel<br />
12
××<br />
××<br />
××<br />
××<br />
××<br />
××<br />
××<br />
××<br />
××<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: elektrotechniek<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: werktuigkunde-elektrotechniek<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: architectuur<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: maritieme techniek<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: textielkunde<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: fotonica<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: biomedische ingenieurstechnieken<br />
Doctor in de ingenieurswetenschappen: bedrijfskundige systeemtechnieken en<br />
operationeel onderzoek<br />
Faculteit Bio-Ingenieurswetenschappen<br />
×× Doctor in de toegepaste biologische wetenschappen<br />
×× Doctor in de toegepaste biologische wetenschappen: scheikunde<br />
×× Doctor in de toegepaste biologische wetenschappen: landbouwkunde<br />
×× Doctor in de toegepaste biologische wetenschappen: land- en bosbeheer<br />
×× Doctor in de toegepaste biologische wetenschappen: milieutechnologie<br />
×× Doctor in de toegepaste biologische wetenschappen: cel- en genbiotechnologie<br />
Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen<br />
×× Doctor in de medische wetenschappen<br />
×× Doctor in de biomedische wetenschappen<br />
×× Doctor in de tandheelkunde<br />
×× Doctor in de sociale gezondheidswetenschappen: logopedie en audiologie<br />
×× Doctor in de sociale gezondheidswetenschappen: voedings- en dieetleer<br />
×× Doctor in de sociale gezondheidswetenschappen: medisch-sociale<br />
wetenschappe n<br />
×× Doctor in de motorische revalidatie en kinesitherapie<br />
×× Doctor in de lichamelijke opvoeding<br />
Faculteit Diergeneeskunde<br />
×× Doctor in de diergeneeskundige wetenschappen<br />
Faculteit Farmaceutische Wetenschappen<br />
×× Doctor in de farmaceutische wetenschappen<br />
13
<strong>Doctoreren</strong> aan de universiteit<br />
vraagt een grote individuele<br />
inzet: veel zelfstudie, veel<br />
zelfstandig werk, maar is verre<br />
van een solo-activiteit.<br />
De begeleiding<br />
Begeleiding van doctorandi<br />
>> De promotor<br />
Centraal in de begeleiding van het doctoraatsonderzoek staat de promotor. Elke<br />
doctoraatsstudent heeft minstens één promotor die behoort tot het zelfstandig<br />
academisch personeel van de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> (en/of mandaathouder is van het<br />
FWO met een aanstelling van onbepaalde duur). De promotor wordt door de<br />
faculteit als dusdanig formeel aangeduid. In bepaalde gevallen stelt de faculteit<br />
meerdere promotoren aan. Dit is bv. het geval als je doctoraatsonderzoek in een<br />
faculteitsoverkoepelend of interdisciplinair domein wordt uitgevoerd. Indien je<br />
promotor niet behoort tot de faculteit waarin het onderzoeksdomein is gesitueerd,<br />
dan wordt het voorgestelde promotorschap ter goedkeuring aan de faculteitsraad<br />
voorgelegd.<br />
Het is van groot belang een promotor te vinden die achter je onderzoek staat, met<br />
wie de gehele onderzoeksproblematiek bespreekbaar is en die je de nodige logistieke<br />
middelen ter beschikking stelt. Je promotor onderschrijft een engagement<br />
m.b.t. het toezien op het ‘vlot verloop’ van de doctoraatsstudie vanaf de formele<br />
aanvraag tot doctoreren tot en met het voordragen van het proefschrift bij de<br />
faculteit. Hij/zij zit tevens de eventuele doctoraatsbegeleidingscommissie voor. Het<br />
zoeken naar een passend onderzoeksonderwerp en de meest aangewezen promotor<br />
zijn moeilijk los van elkaar te zien; je vindt hierover meer elders in de brochure.<br />
>> De doctoraatsbegeleidingscommissie (DBC)<br />
Wanneer je tot het doctoraat en de doctoraatsopleiding wordt toegelaten, wordt in<br />
vele gevallen een doctoraatsbegeleidingscommissie (DBC) samengesteld. In een<br />
aantal faculteiten is dit zelfs verplicht. De DBC bestaat minstens uit je promotor en<br />
twee andere experts, waarvan minstens één van buiten je vakgroep. Ook externe<br />
deskundigen, of professoren verbonden aan een andere universiteit, kunnen dus lid<br />
zijn van de DBC.<br />
Je DBC wordt doorheen je hele studie- en onderzoeksperiode minstens éénmaal per<br />
14
jaar gevraagd om je werk te evalueren en indien nodig suggesties te formuleren die<br />
kunnen leiden tot een wijziging of een nieuwe stimulans in de aanpak van je<br />
onderzoek. Jaarlijks breng je hiervoor verslag uit aan de DBC over de vorderingen<br />
van je doctoraatsonderzoek. Op deze manier word je gestimuleerd om regelmatig je<br />
onderzoeksproblematiek en -resultaten te verwoorden en word je geconfronteerd<br />
met andere visies en gezichtspunten over de uitwerking van je doctoraatsproject.<br />
Je DBC brengt op haar beurt verslag uit over de vordering van je onderzoek en<br />
desgevallend de doctoraatsopleiding.<br />
Het voortgangsrapport is sinds de invoering van de Doctoral Schools verplicht. Het<br />
voortgangsrapport en het advies van de DBC hierover zijn belangrijke documenten.<br />
Een positieve tussentijdse evaluatie kan een voorwaarde zijn om het doctoraatsonderzoek<br />
verder te zetten.<br />
Om de belasting minimaal te houden, is het sjabloon van het voortgangsrapport zo<br />
flexibel mogelijk: wie een aanvraag voor een hernieuwing van een onderzoeksbeurs<br />
voorbereidt, heeft op die manier eigenlijk al het grootste werk voor een dergelijk<br />
rapport afgeleverd.<br />
>> De onderzoeksgroep<br />
In sommige vakgroepen word je opgenomen in een team - in omvang variërend van<br />
minder dan een handvol tot meer dan 20 personen- van beginnende en ervaren<br />
onderzoekers werkzaam in eenzelfde onderzoeksdomein. Het is niet ongebruikelijk<br />
dat er binnen dergelijke onderzoeksgroep geregeld bijeenkomsten zijn waarin elk de<br />
vorderingen in zijn of haar onderzoek naar voren brengt en er ruimte is voor vragen<br />
en voorstellen. Niet alleen worden onderzoekservaringen uitgewisseld; als jonge<br />
doctorandus/a leer je hier ook om te presenteren en te rapporteren. Een belangrijke<br />
troef voor een doctor is immers zeer ingewikkelde materie op accurate wijze in<br />
heldere taal uiteen te kunnen zetten.<br />
>> De Doctoral Schools<br />
Sedert het academiejaar 2007-2008 investeert de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> fors in een<br />
betere omkadering van het hele doctoraatsgebeuren. Deze omkadering wordt<br />
aangeboden door vijf Doctoral Schools:<br />
×× Arts, Humanities and Law<br />
×× Social and Behavioural Sciences<br />
×× Natural Sciences<br />
×× (Bioscience) Engineering<br />
×× Life Sciences and Medicine<br />
In een aantal faculteiten was de opleiding en begeleiding van doctorandi reeds<br />
goed uitgebouwd via de doctoraatsopleiding of in dynamische onderzoeksgroepen,<br />
maar dat was niet voor alle doctorandi het geval. Via de Doctoral Schools wordt een<br />
welbepaald budget voorzien om activiteiten en opleidingen te financieren.<br />
Bij je inschrijving voor het doctoraat en de doctoraatsopleiding word je automatisch<br />
lid van de Doctoral School van jouw keuze.<br />
Elk van de vijf Doctoral Schools neemt initiatieven om de kwaliteit van de<br />
doctorate n te garanderen, om doctorandi begeleiding te bieden bij hun<br />
15
doctoraatsonderzoe k en om aan het doctoraat een grotere uitstraling te geven,<br />
zowel internationaal als op maatschappelijk vlak. Een doctoraatsdiploma is immers<br />
niet langer een exclusieve voorbereiding op een academische carrière. Het is een<br />
bewijs van onderzoekservaring en onderzoekscompetentie, dat zowel binnen het<br />
hoger onderwijs als in de industrie en dienstverleningssector een beduidende<br />
meerwaarde vormt.<br />
In nauw overleg met de faculteiten organiseren de Doctoral Schools enerzijds<br />
gespecialiseerde, vakinhoudelijke opleidingen en anderzijds ook workshops in<br />
onderzoeksvaardigheden en ‘transferable skills’ (hierover verder meer). Voorts<br />
worden gastlezingen, informatiesessies en contacten met bedrijven opgezet. Op die<br />
manier krijg je de mogelijkheid je kennis te verdiepen en verbreden en kan je<br />
promotor meer tijd en energie vrijmaken voor de inhoudelijke begeleiding van je<br />
doctoraatsonderzoek.<br />
De Doctoral Schools stimuleren de contacten tussen doctorandi uit aanverwante<br />
disciplines, uit verschillende faculteiten en zelfs uit binnen- en buitenlandse universiteiten.<br />
Onder andere om deze reden is de voertaal van de Doctoral Schools het<br />
Engels. Bovendien is het aantal internationale doctorandi aan onze universiteit vrij<br />
groot. Engels is ook in bijna elke wetenschappelijke discipline de internationale<br />
lingua franca geworden. Via de Doctoral Schools kan je al meteen op een spontane,<br />
natuurlijke wijze deel uitmaken van deze internationale onderzoeksomgeving. Door<br />
het Engels als werktaal te gebruiken, krijg je de kans om je academisch Engels<br />
taalgebruik en algemene communicatieve vaardigheden in het Engels gaandeweg te<br />
verfijnen.<br />
×× Wie meer wil weten over de Doctoral Schools, surft best even naar de website:<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be/doctoralschools<br />
>> De doctoraatsopleiding<br />
De doctoraatsopleiding wordt aangeboden door de Doctoral Schools, maar de reglementering<br />
errond wordt op het niveau van de faculteit bepaald. De doctoraatsopleiding<br />
is in sommige faculteiten en voor sommige studenten geheel of gedeeltelijk<br />
verplicht. Om te weten of deze verplichting voor jou geldt, vraag je best het facultair<br />
doctoraatsreglement aan bij de Doctoral Schools Ondersteuningscel.<br />
×× Dit reglement is ook te vinden via www.U<strong>Gent</strong>.be > faculteiten.<br />
Ook zonder verplichting kan je de doctoraatsopleiding voor een deel of in zijn<br />
geheel volgen. Wie zich inschrijft voor het doctoraat schrijft zich automatisch (en<br />
kosteloos) in voor de doctoraatsopleiding. Elke doctorandus/a heeft het recht om de<br />
volledige opleiding van 60 ECTS credits te volgen. Wie alle studiepunten behaalt,<br />
krijgt het getuigschrift van de doctoraatsopleiding.<br />
De doctoraatsopleiding wordt om diverse redenen sterk aanbevolen: het is een<br />
gelegenheid om je horizon te verbreden, om je onderzoeksvaardigheden aan te<br />
scherpen, om je kennis van je vakgebied te verdiepen en om gratis opleidingen te<br />
volgen die een belangrijke meerwaarde kunnen zijn in je zoektocht naar een job ná<br />
het doctoraat.<br />
Flexibel pakket<br />
De doctoraatsopleiding aangeboden door de Doctoral Schools bestaat uit een<br />
16
flexibel opleidingspakket, dat individueel voor en vaak in samenspraak met jou<br />
wordt vastgelegd. De opleiding bestaat uit vier onderdelen; voor elke categorie<br />
moet je een invulling maken binnen een vastgelegd minimum en maximum aantal<br />
credits:<br />
1 – Verdiepende opleidingsonderdelen waarin je voor je doctoraatsonderzoek<br />
relevante kennis verwerft. Tot deze categorie behoren reguliere opleidingsonderdelen<br />
uit de Master- of Manama-opleidingen van de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> of<br />
van andere universiteiten in binnen- of buitenland, opleidingsonderdelen die<br />
specifiek voor doctorandi door één van de Doctoral Schools worden georganiseerd,<br />
opleidingen in het kader van Permanente Vorming, onderdelen van een<br />
doctoraatsopleiding aan een andere binnen- of buitenlandse universiteit en in<br />
sommige gevallen ook reguliere opleidingsonderdelen uit de<br />
Bacheloropleidingen, Schakel- of Voorbereidingsprogramma’s van de<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>,<br />
2 – Transferable skills seminars: workshops, seminaries, informatieve sessies en<br />
trainingsprogramma’s gericht op het verwerven van vaardigheden en een<br />
‘verbreding’ van je kennis, niet op nieuwe kennis zelf (hierover verder meer).<br />
3 – Onderzoeksgerelateerde activiteiten: bv. publicaties, deelname aan conferenties,<br />
internationale onderzoeksverblijven en dergelijke meer.<br />
4 – De doctoraatsverdediging. Er worden drie studiepunten toegekend voor de<br />
doctoraatsverdediging, want het getuigschrift van de doctoraatsopleiding<br />
wordt niet uitgereikt als het doctoraat zelf niet behaald wordt.<br />
Transferable skills<br />
De term ‘transferable skills’ klinkt nog vrij nieuw in onze universiteit, maar verschillende<br />
faculteiten organiseren reeds dergelijke opleidingen, o.m. als ‘navorming’ en<br />
ook steeds meer in de masteropleidingen. Doctorandi hebben meer dan vroeger<br />
nood aan een verbreding van hun kennis en ervaring om hun onderzoek tot een<br />
goed einde te brengen én om daarna met succes te solliciteren naar een andere job.<br />
De kloof tussen de universiteit en het bedrijfsleven of de dienstverleningssector is<br />
dikwijls nog groot.<br />
De vaardigheidstraining kan heel diverse gebieden bestrijken, zoals:<br />
×× communicatie (academic writing in English, wetenschapscommunicatie, onderwijs<br />
op academisch niveau,…)<br />
×× onderzoek en valorisatie (statistiek, intellectual property,…)<br />
×× netwerking en teamwork (teambuilding, vergadertechnieken, onderzoeksbegeleiding,…)<br />
×× career management (financieel management, een business plan schrijven,…).<br />
>> Haal meer uit je doctoraat<br />
Het is de bedoeling van de Doctoral Schools en de doctoraatsopleiding die er wordt<br />
aangeboden, om doctorandi méér te bieden dan enkel een doctoraatsdiploma. Door<br />
op een meer bewuste manier met onderzoek bezig te zijn, en jezelf te verrijken met<br />
extra opleidingen, werk je niet alleen aan een doctoraatsproefschrift, maar ook aan<br />
de vorming van jezelf als ‘onderzoeker’. De ‘onderzoeksgerelateerde activiteiten’, die<br />
het derde deel van het opleidingspakket van de doctoraatsopleiding uitmaken,<br />
leveren daartoe ook een belangrijke bijdrage.<br />
17
Networking<br />
Even belangrijk in je ‘opleiding’ als onderzoeker is deelnemen aan conferenties met<br />
een mondelinge presentatie of poster of als lid van een discussiepanel. Op conferenties<br />
komen specialisten in je vakgebied samen, je leert er jonge en ervaren<br />
collega’s kennen en zowel tijdens de formele panelsessies als tijdens de ‘sociale’<br />
activiteiten krijg je ruim de kans om van gedachten te wisselen met experts van<br />
over de hele wereld. Je leert spreken voor een publiek van geïnteresseerde luisteraars,<br />
waarschijnlijk zelfs in het Engels, en je leert gebruik te maken van de technologische<br />
middelen en software applicaties die daarvoor voorhanden zijn (Power<br />
Point presentaties, resultaten omzetten naar grafieken e.d.).<br />
Je vindt aankondigingen van conferenties in vele vaktijdschriften. Voor een aantal<br />
disciplines circuleren eveneens mailinglists waarop dergelijke informatie wordt<br />
verspreid. Je promotor kan je hierover meer informatie verstrekken.<br />
Internationale ervaring<br />
Internationale ervaring opdoen vormt een cruciale component van een onderzoekscarrière.<br />
Contacten met internationale collega’s onderhouden en aan internationale<br />
conferenties deelnemen maken daar deel van uit, maar een onderzoeksverblijf in het<br />
buitenland is toch nog een heel andere ervaring. Je kan een korte periode verblijven<br />
in een land waar onderzoeksmateriaal te vinden is, waar een expert in je vakgebied<br />
jou nieuwe technieken of nieuwe visies bijbrengt of waar een bibliotheek een<br />
speciale collectie bevat die voor jou interessant is. Je kan ook voor een langere<br />
periode aan een buitenlandse universiteit verblijven waar je echt de kans krijgt om<br />
ondergedompeld te worden in een andere universitaire omgeving en in een totaal<br />
verschillende cultuur. Dergelijke ervaringen verruimen niet alleen je blik op de wereld,<br />
ze dagen je ook uit om nog meer zelfstandig te werken, initiatief te nemen en<br />
algemeen aanvaardbare praktijken, gewoontes of procedures in je werkomgeving<br />
thuis in vraag te stellen. Buitenlandse studiebezoeken of congressen selecteer je<br />
evenwel doelgericht en bereid je goed voor: je doctoraat blijft de voornaamste focus.<br />
Internationale mobiliteit van onderzoekers is inmiddels een prioriteit in het Europese<br />
onderzoeksbeleid. Vanuit diverse hoeken worden doctoraatsstudenten dan ook<br />
gestimuleerd om naar het buitenland te trekken. Er zijn heel wat mogelijkheden om<br />
financiering te vinden om voor een kortere of langere periode in het buitenland te<br />
werken als onderzoeker. Sommige doctorandi genieten van werkingsmiddelen<br />
waarmee een onderzoeksverblijf in het buitenland geheel of gedeeltelijk vergoed<br />
kan worden. Daarnaast kan je financiering aanvragen bij instanties zoals het<br />
FWO-Vlaanderen en de Belgian American Educational Foundation. Meer informatie<br />
over financieringskanalen vind je verder in deze brochure.<br />
Publiceren<br />
Aan wetenschappelijk onderzoek doen, doe je niet louter voor jezelf, hoewel je<br />
diepgaande interesse in je onderzoeksonderwerp je belangrijkste drijfveer vormt. Je<br />
maakt deel uit van een vak- of onderzoeksgroep en je legt contacten, ook internationaal,<br />
met onderzoekers die aanverwante onderwerpen bestuderen. Een van de<br />
manieren waarop de (academische) wereld met je onderzoek kan kennismaken, is<br />
via publicaties.<br />
Wetenschappelijke artikels schud je niet zomaar uit je mouw; integendeel, schrijven<br />
is vaak een arbeidsintensief proces. Publicaties zijn in eerste instantie nuttig om je<br />
18
gedachten en bevindingen te leren organiseren, te structureren en met overtuigingskracht<br />
te verwoorden. Hou tevens voor ogen dat publiceren een dialoog aangaan is<br />
met andere onderzoekers. Mogelijks krijg je vanuit diverse hoeken reactie op je<br />
artikels. Veel hangt af van de kwaliteit van je werk, en van hoe en waar je publiceert.<br />
Wees niet bang van kritische reflecties van anderen; je kan er veel uit leren.<br />
Wie publicaties voorlegt aan de redactie van een tijdschrift met peer-review, krijgt<br />
nuttige feedback van de editors - zelfs (en vooral) als je artikel niet wordt aanvaard.<br />
Het is de manier bij uitstek om je onderzoeksideeën te toetsen aan een ruimer<br />
publiek dan je onmiddellijke collega’s, een publiek dat weliswaar specialist is op<br />
jouw terrein.<br />
Durf ‘hoog’ te mikken en bied je artikels aan gereputeerde tijdschriften aan. Slaag je<br />
erin een onderdeel van je onderzoek in een tijdschrift met peer-review te publiceren,<br />
dan krijg je meteen een bevestiging dat je onderzoek goed geargumenteerd, grensverleggend<br />
en methodologisch onderbouwd is. Precies daarom zijn (internationale)<br />
publicaties zo belangrijk als kwaliteitsindicator van je verrichte onderzoekswerk.<br />
Over het algemeen geldt het Web of Science (enkel toegankelijk binnen het U<strong>Gent</strong>portaal)<br />
als kwaliteitscriterium voor wetenschappelijke publicaties. Artikels in<br />
tijdschriften die daarin zijn opgenomen, worden ook ‘A1-publicaties’ genoemd. De<br />
publicatiecultuur in de alfawetenschappen verschilt nogal van die in de exacte,<br />
medische en toegepaste wetenschappen. In de humane wetenschappen genieten<br />
publicaties in boekvorm bij een gerenommeerde uitgeverij ook een hoge status. De<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> heeft daarom een onafhankelijke selectie gemaakt van zowel<br />
uitgevers als tijdschriften die niet voorkomen in het Web of Science, maar toch een<br />
internationale wetenschappelijke reputatie genieten.<br />
×× Voor meer informatie: www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek > doctoreren<br />
>> Het gezamenlijk doctoraat<br />
Tenslotte vermelden we nog dat een ‘gezamenlijk doctoraat’ ook tot de mogelijkheden<br />
behoort. In dat geval ben je als doctorandus/a ingeschreven aan twee (of<br />
meer) instellingen voor hoger onderwijs, heb je in elk van deze instellingen een<br />
promotor en krijg je een ‘double’ of ’joint’ degree van deze instellingen indien je<br />
slaagt voor het doctoraatsexamen. Het kan gaan om een samenwerking tussen<br />
twee Vlaamse universiteiten, maar in de meeste gevallen gaat het om internationale<br />
doctoraten. Je moet minstens zes maanden aan elk van de instellingen verblijven en<br />
voor elk gezamenlijk doctoraat wordt een individueel contract afgesloten.<br />
Je kan van bij de start van je onderzoek met een gezamenlijk doctoraat beginnen, maar<br />
ook indien je reeds enige tijd bezig bent met je doctoraatsonderzoek kan eventuele<br />
samenwerking met een internationale copromotor gaandeweg leiden tot een bestendiging<br />
van deze samenwerking via een gezamenlijke doctoraatsovereenkomst.<br />
Niet alle landen laten gezamenlijke doctoraten toe; informeer je dus goed wanneer<br />
je aan een gezamenlijk doctoraat denkt. De <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> heeft een specifiek<br />
doctoraatsreglement voor gezamenlijke doctoraten.<br />
×× Je vindt meer informatie over dit statuut en de mogelijkheden ervan op<br />
www.U<strong>Gent</strong>.b e > onderzoek > doctoreren<br />
19
Het financiële aspect<br />
Essentieel<br />
Er zijn meerdere mogelijkheden<br />
om je doctoraatsstudie financieel<br />
te overbruggen.<br />
>> Broodnodig<br />
Tijdens je doctoraatsstudie maak je het ‘onderzoeken’ tot je beroep; je vervolmaakt<br />
je via de eventuele doctoraatsopleiding en je bereidt je voor op het behalen van het<br />
hoogste universitair diploma in het land.<br />
Het voltooien van een doctoraat vergt vaak meerdere jaren opzoekings- en<br />
studiewerk. Daarenboven zijn er extra kosten verbonden aan je doctoraatsstudie<br />
zoals bv. deelname aan congressen en symposia in binnen- en/of buitenland, het<br />
drukklaar maken van je proefschrift e.d. Genoeg redenen om er zoveel mogelijk naar<br />
te streven een statuut te verkrijgen dat je toelaat het doctoraatsonderzoek te<br />
verrichten en gelijktijdig een volwaardig inkomen te verwerven. Dit betekent echter<br />
niet dat je niet ‘mag’ doctoreren zonder financiering. Een aantal jonge onderzoekers,<br />
vooral in de medische en humane wetenschappen, slaagt er zelfs in om een job<br />
buiten de universiteit te combineren met een succesvol doctoraat.<br />
In de marge vermelden we even dat, noch voor het volgen van een (pre)doctorale<br />
opleiding, noch voor een doctoraat, studiefinanciering kan aangevraagd worden bij<br />
de Vlaamse Gemeenschap. Het zgn. jokerkrediet kan ook niet gebruikt worden voor<br />
dit doel.<br />
>> De rol van studieresultaten<br />
Hoe beter je studieresultaten, hoe meer kans je maakt op financiering van je doctoraatsstudie<br />
en hoe gemakkelijker je een promotor vindt. Vooral afstudeergraden zijn<br />
belangrijk: de masterproef die je afwerkt, is immers een eerste proeve van<br />
zelfstandig en origineel onderzoekswerk. Wie daarin goed slaagt én blijk geeft van<br />
veel belangstelling en inzet, zal gemakkelijker een promotor vinden bij wie het<br />
doctoraatsonderzoek kan worden uitgevoerd. In de meeste gevallen is de begeleider<br />
van je eindverhandeling ook de persoon die jou het best op weg kan zetten voor de<br />
financiering van je doctoraat.<br />
Studieresultaten zijn dus belangrijk. Vergeet echter niet dat je aanvraag voor financiering<br />
ook op andere aspecten wordt beoordeeld zoals bv. je motivatie, het gekozen<br />
21
onderzoeksonderwerp, de voorgestelde aanpak. Dit vereist dus een grondige<br />
voorbereiding. Vaak wordt de financiering niet voor de gehele onderzoeksperiode<br />
vastgelegd, maar worden je onderzoeksresultaten tussentijds geëvalueerd en moet<br />
je het verder zetten van je doctoraat jaarlijks of om de twee jaar motiveren.<br />
>> Financieringsbronnen<br />
Er zijn meerdere financieringsbronnen of financieringskanalen om de periode van je<br />
doctoraatsonderzoek te financieren. Waarvoor je kandideert, wordt mogelijks in<br />
samenspraak met de promotor bepaald. Het contacteren van een promotor en het<br />
maken van afspraken m.b.t. het doctoraatsonderzoek zijn dan ook belangrijke (en<br />
soms zelfs de eerste) stappen in het zoeken naar financiering. Hou er rekening mee<br />
dat er voor de diverse financieringsmogelijkheden vaak veel meer gegadigden dan<br />
uitverkorenen zijn.<br />
Financiering voor het doctoraat kan gebeuren via:<br />
×× een assistentenmandaat - bezoldigd assistent;<br />
×× een persoonsgebonden doctoraatsproject (bv. FWO-Vlaanderen, IWT-<br />
Vlaanderen, BOF);<br />
×× een aanstelling op een onderzoeksproject dat door je promotor werd aangevraagd<br />
(bv. FWO-Vlaanderen, IWT-Vlaanderen, BOF, POD Wetenschapsbeleid,<br />
etc.)<br />
×× een aantal andere categorieën.<br />
Bij elk van deze statuten hoort een bepaalde aanvraagprocedure, een bepaalde<br />
(aanstellings)vorm (beurs of arbeidscontract) en een bepaalde reglementering<br />
(toekenningsvoorwaarden, duur, e.a.). Een aantal van deze statuten zijn specifiek<br />
bedoeld om iemand toe te laten een doctoraat voor te bereiden en kunnen dus niet<br />
gecombineerd worden met een andere activiteit of opleiding.<br />
>> De afdeling onderzoekscoördinatie<br />
van de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong><br />
De afdeling Onderzoekscoördinatie adviseert en begeleidt de onderzoekers van de<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> bij het verwerven van externe onderzoeksfinanciering. Dit geldt<br />
zowel voor de promotoren als voor jonge onderzoekers.<br />
De afdeling Onderzoekscoördinatie kan je helpen bij het exploreren van financieringsmogelijkheden<br />
vanaf het ogenblik dat je doctoraatsplannen een vaste vorm<br />
aannemen én als je een promotor gevonden hebt die je werk wil begeleiden. Ook<br />
de medewerkers van de Doctoral Schools kunnen je meer informatie verschaffen<br />
over administratieve procedures en over diverse statuten zoals doctoraatsbursaal of<br />
wetenschappelijk medewerker.<br />
×× Meer informatie over onderzoeksfinanciering vind je op de website:<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek > Onderzoeksfinanciering.<br />
22
Toelichting bij de verschillende<br />
financieringsmogelijkheden<br />
>> Assistentenmandaten – bezoldigd assistent<br />
Assistent kan je worden door te solliciteren naar een specifieke vacature binnen een<br />
vakgroep. Als assistent behoor je tot het Assisterend Academisch Personeel (AAP)<br />
van de universiteit. Je staat het Zelfstandig Academisch Personeel (ZAP = de<br />
professor en) bij in hun opdrachten: je ondersteunt en begeleidt het academisch<br />
onderwijs (oefeningen, practica, lessen); je voert wetenschappelijk onderzoek uit en<br />
des gevallend assisteer je bij de wetenschappelijke dienstverlening aan de<br />
gemeensch ap. Het wetenschappelijk onderzoek heeft de specifieke bedoeling te<br />
leiden tot een doctoraat; het is dan ook verplicht om ten laatste een jaar na je<br />
aanstelling als assistent een onderzoeksplan voor je doctoraat voor te leggen.<br />
Soms is het even zoeken naar een evenwicht tussen de onderwijstaken en het eigen<br />
onderzoek. Een dergelijke combinatie verschaft je evenwel nuttige onderwijservaring.<br />
Door oefeningen of praktijklessen te geven leer je wetenschappelijke<br />
inhouden op een duidelijke en gestructureerde manier over te brengen naar je<br />
studenten - een aanpak die je wellicht ook zal helpen je onderzoekswerk beter te<br />
organiseren. De communicatie met je studenten leert je eveneens hoe je<br />
constructiev e feedback geeft en zal je beslist helpen om je eigen onderzoeksargumenten<br />
beter te verwoorden of om te anticiperen op mogelijke kritiek.<br />
Een assistentenmandaat is een aanstelling voor twee jaar en is tweemaal<br />
verlengbaar. Onder uitzonderlijke voorwaarden kan hier een zevende jaar aan<br />
toegevoegd worden. Je ontvangt een wedde van de universiteit; zoals elke loontrekkende<br />
betaal je belastingen.<br />
Assistenten hebben het recht om tenminste de helft van hun werktijd aan de<br />
voorbereiding van het doctoraatsproefschrift te besteden, via wetenschappelijk<br />
onderzoek of het volgen van academisch onderwijs.<br />
Alle nieuwe aanstellingen als assistent gebeuren op basis van de vacantverklaring<br />
van een functie met welomschreven functie-inhoud. Deze vacatures verschijnen o.m.<br />
in het Staatsblad en zijn terug te vinden op de U<strong>Gent</strong>-website: www.U<strong>Gent</strong>.be ><br />
vacatures aan de U<strong>Gent</strong>.<br />
Het is daarnaast raadzaam om geregeld bij een potentiële promotor of bij de<br />
vakgroep te informeren of er binnenkort plaatsen vacant komen.<br />
>> Persoonsgebonden doctoraatsprojecten<br />
Je kan ook zelf een beurs aanvragen om doctoraatsonderzoek te verrichten. Een<br />
beurs wordt op competitieve basis uitgereikt aan de kandidaten met het beste c.v.<br />
en het beste onderzoeksproject. Verschillende instanties kennen beurzen voor doctoraatsprojecten<br />
toe:<br />
A – het Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF)<br />
B – het FWO-Vlaanderen<br />
C – het IWT-Vlaanderen<br />
D – andere externe financieringskanalen.<br />
23
De beurzen zijn specifiek bedoeld om een doctoraat voor te bereiden. De toekenning<br />
gebeurt op naam. In tegenstelling tot een aanstelling op een onderzoeksproject of<br />
als assistent, kan je bij het verzaken of onderbreken van dit doctoraatsproject dan<br />
ook niet vervangen worden.<br />
Tussen de beurzen van het BOF, het FWO en het IWT bestaan kleine verschillen. De<br />
FWO-beurzen zijn doorgaans de meest prestigieuze en worden ook meestal uitgereikt<br />
aan kandidaten met hoge afstudeergraden. Wil je een FWO-beurs aanvragen<br />
en daarvoor in het laatste jaar van je masteropleiding nog proberen een hoge graad<br />
te behalen, kan het interessant zijn de aanvraag voor een doctoraatsmandaat<br />
(gewoonlijk in februari) een jaartje uit te stellen. Voor de financieringsaanvraag voor<br />
een BOF-mandaat, of voor een aanstelling in het kader van een onderzoeksproject,<br />
geldt geen leeftijdsbeperking of nationaliteitsbeperking. De IWT-beurzen gelden<br />
voorlopig dan weer enkel voor wetenschappen, toegepaste wetenschappen en<br />
biomedische wetenschappen, aangezien het financiering betreft die technologische<br />
en wetenschappelijke innovatie aanmoedigt.<br />
A – Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF): doctoraatsmandaat<br />
Jaarlijks kent de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>, na advies van de Onderzoeksraad, nieuwe doctoraatsmandaten<br />
toe ten laste van het Bijzonder Onderzoeksfonds. Deze mandaten<br />
zijn bedoeld voor doctoraatsstudenten, met het oog op het behalen van een<br />
doctoraat binnen een periode van vier jaar. De initiële duur bedraagt twee jaar. Na<br />
een tussentijdse evaluatie, waarbij de Onderzoeksraad bekijkt in hoeverre het<br />
mandaat daadwerkelijk gaat uitmonden in het vooropgestelde doctoraat, kan een<br />
tweede termijn van twee jaar worden toegekend.<br />
De oproep voor het indienen van voorstellen wordt jaarlijks door de Onderzoeksraad<br />
gelanceerd en bekendgemaakt via ‘Berichten over Onderzoek’ en de website van de<br />
afdeling Onderzoekscoördinatie: www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek > financiering > BOF.<br />
Je dient er rekening mee te houden dat de indiendatum in de periode mei/juni is<br />
gesitueerd en dat het mandaat reeds start in oktober daaropvolgend. Heb je een<br />
aanvraag bij het FWO ingediend (zie verder) en werd je geklasseerd, maar behaalde<br />
je net geen beurs, dan word je automatisch mee opgenomen in de selectie voor<br />
BOF-doctoraatsmandaten.<br />
24<br />
B – FWO-Vlaanderen<br />
B1 – FWO-aspirant<br />
Jaarlijks kent het FWO-Vlaanderen voor alle studierichtingen aspirantenmandaten<br />
toe. Deze mandaten beginnen op 1 oktober, hebben een looptijd van twee jaar en<br />
kunnen éénmaal worden verlengd (met twee jaar). Behaal je als aspirant een<br />
doctoraat op proefschrift gedurende de eerste termijn van je mandaat, dan kan je<br />
geen verlenging van het mandaat aanvragen.<br />
Nieuwe aanvragen en aanvragen voor een verlenging dienen vóór de uiterste<br />
indiendatum (doorgaans in januari/februari) elektronisch te worden ingediend bij<br />
het FWO-Vlaanderen.<br />
Er zijn een aantal formele voorwaarden waaraan je als kandidaat-aspirant moet<br />
voldoen:<br />
×× beschikken over de nationaliteit van één van de lidstaten van de EU of over<br />
een masterdiploma van één van deze lidstaten (incl. Liechtenstein, Noorwegen<br />
en IJsland);<br />
×× houder zijn van een diploma dat aan een universiteit in de Vlaamse
××<br />
××<br />
Gemeenschap vereist wordt voor de inschrijving voor het doctoraat of laatstejaarsstudent<br />
zijn op het ogenblik van de aanvraag;<br />
de leeftijd van 31 jaar niet bereikt hebben;<br />
niet meer dan twee jaar wetenschappelijke anciënniteit hebben.<br />
Het onderzoeksproject, dat je als aspirant zelf voorstelt en uitschrijft, dient te<br />
worden doorgevoerd onder de leiding van een promotor, die vast verbonden is aan<br />
een Vlaamse universiteit. Dit kan eventueel in samenwerking met een promotor<br />
verbonden aan een Vlaamse of federale wetenschappelijke instelling.<br />
Het volledige reglement m.b.t. het mandaat van aspirant, de deadlines en de formulieren<br />
voor het indienen van aanvragen zijn beschikbaar op de website van het<br />
FWO-Vlaanderen: www.fwo.be.<br />
B2 – Klinische doctoraatsbeurzen<br />
Het FWO-Vlaanderen ondersteunt het fundamenteel klinisch onderzoek door<br />
halftijdse mandaten aan jonge clinici te verlenen voor het afwerken van een<br />
doctoraat.<br />
Dit mandaat is bestemd voor dierenartsen en voor artsen, tandartsen en apothekers<br />
erkend als geneesheer-specialist, tandarts-specialist of apotheker-specialist in België.<br />
Je kan een klinische doctoraatsbeurs aanvragen als je bovendien voldoet aan de<br />
volgende voorwaarden:<br />
×× houder zijn van een diploma dat aan een universiteit in de Vlaamse<br />
Gemeenschap vereist wordt voor de inschrijving voor het doctoraat of laatstejaarsstudent<br />
zijn op het ogenblik van de aanvraag;<br />
×× op het ogenblik van de aanvraag en tot minimum de einddatum van het aangevraagde<br />
mandaat aangesteld zijn in een academisch ziekenhuis of een dierenkliniek<br />
verbonden aan een universiteit in de Vlaamse Gemeenschap en er<br />
een voltijdse klinische functie uitoefenen;<br />
×× in het verleden niet genoten hebben van een pre-doctoraal mandaat van het<br />
FWO-Vlaanderen, zelfs niet gedeeltelijk.<br />
Iedere aanvraag dient vergezeld te zijn van een attest van de directeur van het<br />
betrokken universitair ziekenhuis of van de vakgroepvoorzitter van de betrokken<br />
dierenkliniek en van de decaan van de betrokken faculteit, waarin bevestigd wordt<br />
dat je, zo het mandaat toegekend wordt, halftijds zal vrijgesteld worden van je<br />
huidige opdracht, om een doctoraat op proefschrift te kunnen afwerken.<br />
Het mandaat vangt aan op 1 oktober, duurt twee jaren en kan niet hernieuwd<br />
worden.<br />
De aanvragen dienen vóór de uiterste indiendatum (in de periode januari/februari)<br />
te worden ingediend bij het FWO-Vlaanderen.<br />
Het volledige reglement m.b.t. de klinische doctoraatsbeurzen, de deadlines en de<br />
formulieren voor het indienen van aanvragen zijn beschikbaar op de website van<br />
het FWO-Vlaanderen: www.fwo.be.<br />
B3 – Bijzondere doctoraatsbeurzen<br />
Personen die een vaste betrekking hebben (bv. bij de overheid), kunnen bij het<br />
FWO-Vlaanderen een ‘bijzondere doctoraatsbeurs’ aanvragen.<br />
In dit geval dien je hetzij een terbeschikkingstelling van een jaar aan te vragen voor<br />
een wetenschappelijke opdracht of voor een opdracht van algemeen belang, hetzij<br />
een jaar verlof zonder wedde (géén loopbaanonderbreking) te nemen, met de<br />
zekerheid je betrekking op het einde van dit verlof opnieuw op te nemen. Voorts<br />
25
voldoe je o.m. aan volgende voorwaarden: je hebt de nationaliteit van één van de<br />
lidstaten van de Europese Unie of Europese Economische Ruimte; je bent houder<br />
van een diploma dat aan een universiteit in de Vlaamse Gemeenschap vereist wordt<br />
voor de inschrijving voor een doctoraat.<br />
Een bijzondere doctoraatsbeurs heeft een duur van één jaar, waardoor je je<br />
gedurende dat jaar voltijds aan het doctoraat kan wijden. Je kan niet voor deze<br />
beurs postuleren indien je vroeger reeds een pre-doctoraal mandaat van het<br />
FWO-Vlaanderen, zelfs gedeeltelijk, genoten hebt. Clinici kunnen zich voor deze<br />
beurs geen kandidaat stellen.<br />
De aanvragen dienen vóór de uiterste indiendatum (in de periode januari/februari)<br />
te worden ingediend bij het FWO-Vlaanderen.<br />
Het volledige reglement m.b.t. de bijzondere doctoraatsbeurzen, de deadlines en de<br />
formulieren voor het indienen van aanvragen zijn beschikbaar op de website van<br />
het FWO-Vlaanderen: www.fwo.be.<br />
C – IWT-Vlaanderen<br />
C1 – IWT-specialisatiebeurzen<br />
Specialisatiebeurzen van het IWT-Vlaanderen zijn (voorlopig) enkel toegankelijk voor<br />
doctorandi in de wetenschappen, ingenieurswetenschappen, bio-ingenieurswetenschappen,<br />
farmaceutische wetenschappen, diergeneeskundige wetenschappen,<br />
geneeskunde, tandheelkunde of biomedische wetenschappen.<br />
Via de specialisatiebeurzen wordt aan jonge onderzoekers de mogelijkheid geboden<br />
om een doctoraatsproefschrift voor te bereiden op basis van een eigen onderzoeksproject<br />
met een mogelijk toegepast karakter. De uitvoering gebeurt onder de wetenschappelijke<br />
begeleiding van een lid van het zelfstandig academisch personeel of<br />
een onderzoeksleider of -directeur van het FWO-Vlaanderen.<br />
Een IWT-specialisatiebeurs wordt toegekend voor een termijn van twee jaar die<br />
éénmalig verlengbaar is met een tweede termijn van twee jaar. Je kandidatuur voor<br />
een eerste termijn moeten worden ingediend tussen 1 augustus en half september.<br />
De exacte uiterste indiendatum wordt jaarlijks bekendgemaakt op de IWT-website.<br />
De toekenningen gebeuren in de tweede helft van december. De startdatum is<br />
steeds de eerste dag van een maand gelegen tussen oktober en januari van<br />
hetzelfde academiejaar. Het IWT-Vlaanderen sluit met de bursaal en met de universiteit<br />
waartoe zijn wetenschappelijke promotor behoort, een overeenkomst af<br />
waarin de voorwaarden voor de toekenning en het behoud van de specialisatiebeurs<br />
worden vastgelegd.<br />
De voornaamste kandidaatsvoorwaarden zijn:<br />
×× houder zijn van een academische graad van de tweede cyclus in het studiegebied<br />
wetenschappen, toegepaste wetenschappen, landbouwkundige en toegepaste<br />
biologische wetenschappen, farmaceutische wetenschappen, diergeneeskundige<br />
wetenschappen, geneeskunde, tandheelkunde of biomedische wetenschappen;<br />
×× het basisdiploma van de tweede cyclus hebben behaald met tenminste de vermelding<br />
‘onderscheiding’, of met een gelijkwaardige vermelding;<br />
×× de leeftijd van 28 jaar niet bereikt hebben op 31 december van het kalenderjaar<br />
waarin de eerste termijn wordt aangevraagd;<br />
×× onderdaan zijn van een lidstaat van de Europese Unie;<br />
×× minder dan 18 maanden voorafgaand doctoraatswaardig onderzoek hebben<br />
uitgevoerd.<br />
27
Alle informatie m.b.t. de IWT-specialisatiebeurzen is te vinden op de website van het<br />
IWT-Vlaanderen: www.iwt.be.<br />
C2 – Baekeland programma – nieuw!<br />
In 2009 lanceert het IWT een programma waardoor nieuwe kansen ontstaan om te<br />
doctoreren in nauwe samenwerking met het Vlaamse bedrijfsleven. Het onderzoek<br />
in het kader van dit ‘Baekeland programma’ is gericht op het behalen van een<br />
doctoraat. Tegelijk heeft het onderzoek een economische finaliteit en biedt het een<br />
meerwaarde voor het bedrijf.<br />
Het bedrijf treedt op als hoofdaanvrager van de financiering, is betrokken bij de<br />
strategische oriëntatie van het onderzoek en staat in voor cofinanciering van het<br />
project. Als doctoraatsstudent ben je werkzaam aan de universiteit of in het bedrijf.<br />
Je hebt een promotor aan de universiteit, waar je ook de doctoraatstitel behaalt.<br />
Meer informatie wordt in de loop van 2009 verwacht op de website van het<br />
IWT-Vlaanderen: www.iwt.be.<br />
D – Persoonsgebonden doctoraatsprojecten van andere externe<br />
financieringskanalen<br />
Een aantal organisaties reiken doctoraatsmandaten uit op competitieve basis, o.m.<br />
×× VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek): onderzoeksmandaten<br />
voor doctorandi (onderzoek vindt plaats in de laboratoria van VITO in Mol):<br />
www.vito.be > lanceer je carrière > doctoreren;<br />
×× SCK-CEN (Studiecentrum voor Kernenergie): onderzoeksmandaten voor<br />
doctorand i (onderzoek vindt plaats in de laboratoria van SCK in Mol):<br />
ww w.sckcen. be > over SCK-CEN > carrièremogelijkheden;<br />
×× VZW Wetenschappelijk Onderzoek Multiple Sclerose (WOMS),<br />
Boemerangstraat 4, 3900 Overpelt: doctoraatsbeurzen;<br />
×× Steunfonds Marguerite-Marie Delacroix, Delportestraat 2, 3300 Tienen:<br />
beurze n voor navorsing ten gunste van personen met een mentale handicap;<br />
×× VLIR-UOS: doctoraatsbeurzen voor EU-onderzoekers verbonden aan een<br />
Vlaamse universiteit met als doel de expertise inzake de Derde Wereld en de<br />
ontwikkelingssamenwerking aan de Vlaamse universiteiten te handhaven en<br />
te vergroten: www.vliruos.be > oproepen > Vlaamse doctoraatsbeurzen.<br />
28<br />
>> Aanstelling op een onderzoeksproject<br />
Aan de universiteit worden talrijke onderzoeksprojecten uitgevoerd met de financiële<br />
steun van o.a. het FWO-Vlaanderen, het IWT-Vlaanderen, de Vlaamse<br />
Gemeenschap, de provincies, de Europese Unie, federale ministeries, bedrijven en<br />
private ondernemingen. Ook de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> kent, op advies van de<br />
Onderzoeksraad, onderzoeksprojecten toe aan professoren.<br />
Het verwerven van een onderzoeksproject vergt initiatief en aangehouden inzet van<br />
een promotor. Op dergelijke projecten zijn doorgaans jonge onderzoekers tewerkgesteld.<br />
Het onderzoekswerk dat in het kader van een dergelijk project uitgevoerd<br />
wordt, kan eveneens leiden tot een doctoraat.<br />
Vanuit onderstaande instanties zijn er regelmatig terugkerende oproepen voor<br />
onderzoeksprojecten:<br />
×× Bijzonder Onderzoeksfonds: geconcerteerde onderzoeksacties;<br />
×× Bijzonder Onderzoeksfonds: twee- tot vierjarige projecten;
×× FWO-Vlaanderen: onderzoeksprojecten;<br />
×× Federale InterUniversitaire Attractiepolen (IUAP);<br />
×× Europese Unie (7de kaderprogramma en andere onderzoeksprogramma’s);<br />
×× Federale ministeries, o.a. Programmatorische OverheidsDienst (POD)<br />
Wetenschapsbeleid;<br />
×× Vlaamse Gemeenschap: diverse types onderzoeksopdrachten, bv. Steunpunten<br />
voor beleidsrelevant onderzoek;<br />
×× IWT-Vlaanderen: diverse types onderzoeksprogramma’s;<br />
×× Industrie.<br />
Om een aanstelling op een onderzoeksproject te bekomen kan je solliciteren voor<br />
een openstaande plaats op een reeds toegekend project, of in samenspraak met de<br />
promotor een projectvoorstel uitwerken waarop je aangesteld wordt wanneer dit<br />
project wordt toegekend. Je dient er rekening mee te houden dat tussen de uiterste<br />
indiendatum van de projectaanvraag en de eigenlijke startdatum van een goedgekeurd<br />
project al vlug één jaar kan verlopen.<br />
De vacatures voor aanstellingen als onderzoeker (als wetenschappelijk medewerker<br />
of doctoraatsbursaal) worden in vele gevallen bekend gemaakt op de U<strong>Gent</strong>website<br />
(www.U<strong>Gent</strong>.be > vacatures aan de U<strong>Gent</strong>), maar promotoren kunnen ook<br />
zelf afgestudeerden aanspreken met de vraag of zij in het kader van een dergelijk<br />
project onderzoek willen uitvoeren en al dan niet een doctoraat behalen.<br />
>> Andere aanstellingen<br />
Ook de hogescholen hebben middelen om wetenschappelijk personeel aan te stellen<br />
en doctoraatsonderzoek te stimuleren. In dat geval ben je wellicht personeelslid bij<br />
de betreffende hogeschool én schrijf je je tegelijkertijd in als doctoraatsstudent aan<br />
de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>. Je kan dan van alle faciliteiten van je statuut als doctoraatsstudent<br />
gebruik maken, je hebt recht op begeleiding van een promotor van de<br />
U<strong>Gent</strong> en op het aanbod van de Doctoral Schools.<br />
Aan de universiteit bestaan naast de mogelijkheden van assistentschap, tewerkstelling<br />
via een persoonsgebonden doctoraatsproject of via een onderzoeksproject<br />
nog andere mogelijkheden voor aanstellingen. Voorbeelden zijn: praktijkassistent,<br />
plaatsvervangend assistent, wetenschappelijk medewerker op onderwijsprojecten<br />
e.d. Onderzoek is hier eerder uitzonderlijk dan de essentie van de opdracht. De<br />
mogelijkheden om met een dergelijk statuut aan een doctoraat te werken zijn dan<br />
ook klein. Deze aanstellingen kunnen je eventueel wel een ‘opstap’ bieden naar<br />
doctoraatsonderzoek.<br />
>> Je betaalt alles zelf<br />
Als je niet over een of andere vorm van financiering voor een aanstelling aan de<br />
universiteit beschikt, kan je overwegen om een job te zoeken die je genoeg ruimte<br />
laat voor je doctoraatsonderzoek. Een voor de hand liggende oplossing is dit niet en<br />
dus eerder uitzondering dan regel. Een speciaal geval vormen de personen die een<br />
vaste benoeming bij de overheid hebben omdat zij in bepaalde gevallen aanspraak<br />
kunnen maken op een bijzondere doctoraatsbeurs van het FWO-Vlaanderen<br />
gedurende één jaar (zie p. 25, B.3).<br />
29
Overzicht<br />
hieronder volgt een schematisch overzicht van de aangehaalde financieringskanalen<br />
Type<br />
Intern<br />
Extern<br />
statuut<br />
Assistentenmandaten<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong><br />
assistent<br />
Doctoraatsmandaten<br />
financiering is steeds persoonsgebonden<br />
FWO-aspirantschap en klinische<br />
doctoraatsbeurs<br />
FWO-Vlaanderen<br />
doctoraatsbursaal<br />
IWT-specialisatiebeurs<br />
IWT-Vlaanderen<br />
doctoraatsbursaal<br />
Doctoraatsmandaat Bijzonder<br />
Onderzoeksfonds (BOF)<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong><br />
(Bijzonder<br />
Onderzoeksfonds)<br />
doctoraatsbursaal<br />
of arbeidscontract<br />
als wetenschappelijk<br />
medewerker<br />
Andere doctoraatsmandaten<br />
b.v.: VITO, WOMS,<br />
VLIR,....<br />
doctoraatsbursaal<br />
Wetenschappelijk mede Werker<br />
op een onderzoeksproject<br />
financiering is niet persoonsgebonden<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong><br />
(Bijzonder<br />
Onderzoeksfonds)<br />
o.m.<br />
FWO-Vlaanderen,<br />
IUAP, Europese Unie,<br />
federale ministeries,<br />
Vlaamse Gemeenschap,<br />
Provincies,<br />
SBO-programma,<br />
IWT-Vlaanderen,<br />
VLIR-UOS, private ondernemingen<br />
doctoraatsbursaal<br />
of arbeidscontract<br />
als wetenschappelijk<br />
medewerker<br />
andere Wetenschappelijke<br />
mede Werkers<br />
<strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong><br />
(b.v. praktijk assistent)<br />
externe dienst verlening<br />
(o.m. bedrijven / private<br />
instellingen)<br />
doctoraatsbursaal<br />
(uitzonderlijk) of<br />
arbeidscontract als<br />
wetenschappelijk<br />
medewerker<br />
andere<br />
eigen middelen<br />
Bijzondere doctoraatsbeurs FWO voor wie<br />
een vaste benoeming bij de overheid heeft<br />
FWO-Vlaanderen<br />
30
Sociale en fiscale aspecten<br />
Na het afstuderen<br />
Als je afstudeert en je wil doctoreren maar je hebt nog geen nieuws over de financiering<br />
van je onderzoek, dan laat je je best bij de VDAB als schoolverlater<br />
inschrijven. Krijg je naderhand een positieve beslissing, dan stel je de VDAB hiervan<br />
op de hoogte. Is de beslissing negatief, dan heb je al een deel van je wachttijd<br />
doorlopen.<br />
Tijdens de wachttijd van negen maanden ontvang je - voor zover je nog geen 25<br />
bent - verder kinderbijslag (binnen bepaalde inkomensgrenzen) en blijf je zoals<br />
voorheen in regel met de ziekteverzekering. Na beëindiging van de wachttijd<br />
ontvang je een uitkering als schoolverlater (bedrag afhankelijk van leeftijd en<br />
gezinssituatie: samenwonend / alleenstaand / gezinshoofd). Een van de<br />
voorwaarden om wachtuitkeringen als schoolverlater te ontvangen, is dat je<br />
beschikbaar bent voor de arbeidsmarkt. Dit is niet evident als je je daadwerkelijk<br />
aan een doctoraat wil wijden.<br />
Wat de ziekteverzekering betreft, dien je na het doorlopen van je wachttijd zelf een<br />
aansluiting te regelen.<br />
Kinderbijslag<br />
De meeste doctorandi komen in de praktijk niet in aanmerking voor kinderbijslag<br />
omdat aan alle voorwaarden tegelijk moet voldaan worden, te weten:<br />
- je moet jonger dan 25 jaar zijn;<br />
- je moet voor minstens 27 studiepunten ingeschreven zijn;<br />
- je moet minder dan 240 uren per kwartaal werken. Wie voltijds werkt aan een<br />
doctoraat met een arbeidscontract of daarmee gelijkgesteld (bv. FWO- of IWT-beurs)<br />
komt dus niet in aanmerking voor kinderbijslag.<br />
Heb je vragen over bovenstaande materie, dan neem je best contact op met de<br />
afdeling Persoonlijke Sociale Voorzieningen van de universiteit.<br />
Verschillende statuten<br />
Afhankelijk van de manier waarop je doctoraatsonderzoek gefinancierd wordt, heb<br />
je als doctorandus/a een verschillend sociaal en fiscaal statuut. Als gevolg hiervan<br />
verschillen bv. de netto-lonen. De verschillende statuten hebben in principe geen<br />
impact op je mogelijkheden om te doctoreren.<br />
Assistenten krijgen een arbeidscontract bij de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>.<br />
Wie wordt aangesteld op een onderzoeksproject of een doctoraatsmandaat van het<br />
Bijzonder Onderzoeksfonds van de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>, kan aangesteld worden als<br />
doctoraatsbursaal (Dehousse-bursaal). In dat geval blijft de loonkost voor de<br />
promotor of voor de universiteit relatief laag. Zelf ontvang je een fiscaal vrijgestelde<br />
beurs. Als doctoraatsbursaal moet je je - verplicht! - inschrijven voor het doctoraat<br />
en de doctoraatsopleiding aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>. Je bent ook verplicht je voltijds<br />
te wijden aan het verrichten van onderzoek in het kader van de voorbereiding van<br />
een doctoraatsproefschrift. Het statuut kan dus niet gecombineerd worden met een<br />
andere opleiding of beroepsactiviteit. Vóór de aanvang van de beurs mag de<br />
kandidaat slechts in beperkte mate als assistent of gelijkgesteld personeel<br />
werkzaamheden hebben verricht. Wie niet in aanmerking komt voor het statuut van<br />
31
doctoraatsbursaal krijgt een arbeidscontract als wetenschappelijk medewerker. Dat<br />
is bv. het geval als de kandidaat al een aantal jaren wetenschappelijke anciënniteit<br />
heeft.<br />
Aspiranten van het FWO-Vlaanderen en houders van een specialisatiebeurs van het<br />
IWT ontvangen een fiscaal vrijgestelde beurs.<br />
Met vragen over de verschillende statuten kan je terecht bij de Directie Personeel en<br />
Organisatie of bij de afdeling Onderzoekscoördinatie van de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>. Wie<br />
van een fiscaal vrijgestelde beurs van het FWO-Vlaanderen of het IWT-Vlaanderen<br />
geniet, kan ook daar meer informatie over het sociaal en fiscaal statuut van deze<br />
beurs verkrijgen.<br />
Werkingskredieten en aanvullende financiering<br />
Aan het doctoraatsonderzoek zijn er kosten verbonden zoals bv. deelname aan<br />
congressen en symposia, drukklaar maken van het proefschrift. Hiervoor wordt in de<br />
meeste statuten een werkingskrediet toegekend aan de promotor ten behoeve van<br />
het doctoraatsonderzoek. Houders van een persoonsgebonden mandaat van het<br />
FWO, BOF en IWT beschikken op die manier over werkingsmiddelen. Voor wetenschappelijke<br />
medewerkers op onderzoeksprojecten is het werkingskrediet<br />
afhankeli jk van de projecttoekenning.<br />
Naast deze ‘vaste’ werkingskredieten die automatisch aan een project of een<br />
mandaat worden gekoppeld, kan je via competitieve selectie aanvullende werkingskredieten<br />
verwerven bij interne of externe instellingen. Een greep uit het aanbod:<br />
×× Elke faculteit beschikt over een eigen facultair onderzoeksfonds. De faculteit<br />
bepaalt in een eigen reglement op welke wijze deze middelen worden<br />
verdeeld , maar veelal kunnen ook doctorandi of promotoren van doctoraatsonderzoek<br />
er gebruik van maken.<br />
×× FWO-Vlaanderen (congreskredieten): www.fwo.be ;<br />
×× Human Frontier Science Program (kredieten voor basisonderzoek):<br />
www.hfsp.org ;<br />
×× European Science Foundation (beurzen voor deelname aan ESF workshops en<br />
×× conferenties): www.esf.org ;<br />
×× Van Goethem-Brichant Stichting - Revalidatie en socio-professionele integratie<br />
(leningen, prijzen, toelages): fondation.vangoethembrichant@gmail.com<br />
×× Universitaire Stichting (subsidies voor publicaties: boeken en tijdschrift artikels):<br />
www.fondationuniversitaire.be/nl > wetenschappelijke activiteiten<br />
32<br />
Bovendien worden bij diverse instanties vrij veel middelen vrijgemaakt om de<br />
internation ale mobiliteit van onderzoekers te ondersteunen. De volgende instanties<br />
verlenen financiering, gewoonlijk op competitieve basis, voor korte of middellange<br />
buitenlandse verblijven:<br />
×× FWO-Vlaanderen (kredieten voor kort verblijf in het buitenland): www.fwo.be ;<br />
×× Bilaterale akkoorden van de Vlaamse Gemeenschap (beurzen voor studie of<br />
onderzoek in het buitenland): www.ond.vlaanderen.be > hogeronderwijs ><br />
studeren in het buitenland > cultureleakkoorden en bilaterale samenwerking ;<br />
×× Marie Curie Fellowships bij door de Europese Commissie gefinancierde
gastinstellinge n (korte verblijven bij universiteiten, onderzoeksinstellingen en<br />
bedrijven): http://cordis.europa.eu/improving/fellowships/home.htm ;<br />
×× Belgisch-Duits cultureel akkoord (beurzen voor korte verblijven in Duitsland<br />
voor jonge onderzoekers): www.daad.de ;<br />
×× BAEF- beurzen (studie- of onderzoeksverblijf van een jaar aan een<br />
Amerikaanse universiteit): www.baef.be ;<br />
×× Fulbright Foundation (studie- of onderzoeksverblijf aan een Amerikaanse<br />
universite it): www.fulbright.be ;<br />
×× EMBO short fellowships (reisbeurzen binnen het domein van de moleculaire<br />
biologie): www.embo.org ;<br />
×× Experimental Psychology Society (reisbeurzen):<br />
www.eps.ac.uk/grants/studyvis.html ;<br />
×× The Company of Biologists (reisbeurzen binnen een aantal domeinen van de<br />
biologie): www.biologists.com/web/cob_fellowship.html ;<br />
×× The Wenner Gren Foundation for anthropological research (reisbeurzen naar<br />
bibliotheken, dissertation fieldwork grants omtrent antropologisch basisonderzoek):<br />
www.wennergren.org ;<br />
×× Belgisch Historisch Instituut Rome (kredieten voor Italië bij voorkeur voor<br />
persone n met een historische, archeologische, kunsthistorische of filologische<br />
opleiding; voor onderzoek in archieven, bibiotheken,opgravingssites en<br />
musea): www.academiabelgica.it > beurzen ;<br />
×× Alexander S. Onassis Foundation (kredieten voor korte verblijven in<br />
Griekenland voor onderzoek in de humane en politieke wetenschappen, rechten<br />
en economie en architectuur): www.onassis.gr ;<br />
×× B.F.V.U.G, Belgische Federatie voor Vrouwelijke Universitair Gediplomeerden<br />
(kredieten voor buitenlandse verblijven voor vrouwelijke doctorandi);<br />
×× en vele andere…<br />
Gezamenlijke doctoraten zijn een specifieke vorm van ‘internationaal mobiele<br />
doctorate n’. Het BOF van de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> voorziet in extra financiering voor<br />
deze doctoraten.<br />
Meer informatie is te vinden op de U<strong>Gent</strong>-website: www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek ><br />
doctoreren > BOF > mobiliteitskrediet voor doctorandi. Hoger in deze brochure vind<br />
je meer informatie over het gezamenlijk doctoraat.<br />
Behalve op de voormelde websites vind je informatie over werkingskredieten en<br />
andere vormen van aanvullende financiering in de ‘Berichten over Onderzoek’.<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek > nieuwsbrief<br />
33
Met een doctorstitel<br />
gewapen d naar<br />
de arbeidsmarkt<br />
Het beeld van de onderzoeker<br />
die zich opsluit in een ivoren<br />
toren is compleet achterhaald.<br />
De graad van doctor staat in bepaalde Europese landen zeer hoog aangeschreven,<br />
zelfs met bijhorende sociale status.<br />
In België is een doctorstitel een absolute voorwaarde voor wie een academische<br />
carrière binnen een universiteit of een andere wetenschappelijke instelling voor<br />
ogen heeft. Wie in het hoger academisch onderwijs wil doceren moet eveneens een<br />
doctorstitel kunnen voorleggen. De doorgroeimogelijkheden aan deze instellingen<br />
zijn evenwel beperkt. In bepaalde takken van de industrie worden specifiek voor<br />
doctores diverse aantrekkelijke kansen geboden. Voor sommige overheidsbetrekkingen<br />
werft men enkel doctores aan omwille van hun expertise. In een aantal<br />
gevallen worden zij aan een hoger barema aangeworven.<br />
Motivatie eerst<br />
Alhoewel een doctoraat een mooie aanloop betekent naar een boeiende loopbaan<br />
in de academische wereld, research, bedrijfsleven of non-profit sector, wordt de<br />
keuze om een doctoraat aan te vatten eerder zelden ingegeven door financiële<br />
overwegingen of lonkende carrièreperspectieven. Een veel grotere rol speelt de<br />
intrinsieke motivatie om actief aan wetenschappelijk onderzoek te doen in een<br />
boeiende en stimulerende omgeving, in nauw contact met de internationale wetenschappelijke<br />
onderzoeksgemeenschap. De meeste doctoraatsstudenten ervaren hun<br />
doctoraatsstudie dan ook als een creatieve en zeer leerrijke periode in hun leven.<br />
Meerwaarde<br />
In de loop van je doctoraatsstudie vergaar je een pak bijkomende kennis.<br />
De ‘marktwaarde’ hiervan is sterk afhankelijk van het onderzoeksdomein en van de<br />
arbeidsmarktsector. Wie zich als doctoraatsstudent over een meer technologisch of<br />
toepassingsgericht onderwerp buigt, heeft een heuse troef in handen. Soms worden<br />
doctorandi nog voor het afronden van hun doctoraatsonderzoek door de industrie<br />
van de universiteit weggekaapt omwille van hun specifieke know-how.<br />
35
36<br />
Kennis is evenwel niet tijdsbestendig. De echte meerwaarde van een doctoraat<br />
situeert zich dan ook vooral in de vormende waarde die ervan uit gaat.<br />
Je doet werkervaring op in een academische onderzoeksomgeving. Je leert<br />
zelfstandig plannen, coördineren, evalueren en in teamverband functioneren.<br />
Een omstandige onderzoeksopdracht tot een goed einde brengen, inclusief het<br />
neerschrijven van de onderzoeksresultaten, is niet eenvoudig en vormt een oefening<br />
in stressbestendigheid en langetermijnplanning. In diverse sectoren wordt dit,<br />
samen met het geoefend analytisch denken en probleemoplossend vermogen van<br />
een doctor, wel degelijk op prijs gesteld.<br />
Tijdens je doctoraatsperiode heb je geleerd een ingewikkelde materie eenvoudig<br />
voor te stellen, te verwoorden en met overtuiging naar voor te brengen. Je bent<br />
gewoon op mature wijze inhoudelijk te discussiëren en dialogeren. Wie de<br />
doctoraats periode bovendien aangrijpt om ook communicatie- en managementvaardigheden<br />
en talenkennis bij te spijkeren en een netwerk van (internationale)<br />
contacten uit te bouwen, is duidelijk in het voordeel. Op de arbeidsmarkt zijn<br />
onderzoeker s immers vooral gegeerd omwille van hun groot zelfstandig<br />
leervermoge n en volharding, hun creativiteit en oog voor innovatie.<br />
Een en ander compenseert veelal ruimschoots de latere instap op de arbeidsmarkt.<br />
‘Een doctor in spe timmert gaandeweg aan zijn c.v.’ zou een goede slagzin kunnen
zijn om te duiden dat een doctoraat zoveel meer is dan je doctoraatsonderzoek. Veel<br />
hangt van jezelf af; benut de talrijke kansen die je krijgt tijdens de doctoraatsstudie<br />
en bereid op die manier je stap naar de arbeidsmarkt voor.<br />
Het beeld van de onderzoeker die zich opsluit in een ivoren toren is compleet<br />
achterhaald; een brede kijk op de wereld, kennis gekoppeld aan maturiteit en<br />
onmiddellijk inzetbare vaardigheden en ervaring doen het des te meer.<br />
Internationale ervaring<br />
Doctores met internationale ervaring hebben een duidelijke streep voor op de<br />
arbeidsmarkt. Dergelijke ervaring is immers een bewijs van je zin voor initiatief,<br />
zelfstandigheid, interculturele ervaring, kortom van je open blik op de wereld en<br />
goede sociale vaardigheden. Ook de arbeidsmarkt ondergaat een onomkeerbaar<br />
internationalisering sproces en een bepaalde mate van ‘international exposure’<br />
vormt een pluspunt voor aanwerving.<br />
Naar de arbeidsmarkt en dan pas doctoreren?<br />
In tegenstelling tot andere landen is in ons land een eventueel tijdelijke terugkeer<br />
naar de universiteit na een aantal jaren op de arbeidsmarkt eerder ongebruikelijk.<br />
Veel heeft te maken met het financieringssysteem dat voor een belangrijk deel<br />
gebaseerd is op doctoraatsbeurzen voor recent afgestudeerden en het Belgische<br />
systeem van sociale zekerheid dat gekoppeld is aan een studentenstatuut of aan<br />
een statuut als werkende of werkzoekende.<br />
Indien je reeds enkele jaren geleden de universiteit hebt verlaten, mag je deze<br />
elementen echter niet beschouwen als een ‘nadeel’ om een onderzoekscarrière uit<br />
te bouwen. De overheid stimuleert immers de samenwerking tussen de industriële<br />
en de academische sector en na enkele jaren werkervaring in de privésector kan je<br />
de ideale kandidaat zijn om dergelijk onderzoek met een sterke maatschappelijke of<br />
economische valorisatie uit te voeren. Bovendien heb je ook al enige maturiteit<br />
verworven, inzicht in een specifiek toegepast domein en weet je al beter wat je van<br />
een onderzoekscarrière kan verwachten dan een pas afgestudeerde. Verschillende<br />
researchers uit de industrie of lesgevers uit het middelbaar of hoger onderwijs<br />
spenderen na een aantal jaren werkervaring opnieuw enkele jaren aan de universiteit,<br />
met het oog op het opdoen van specifieke kennis en het behalen van een<br />
doctoraat. Om de samenwerking tussen de universiteit en de industrie te bevordere n<br />
werd recent het Baekeland programma in het leven geroepen, waarover hoger meer<br />
informatie te vinden is.<br />
Kijk ook op de U<strong>Gent</strong>-website<br />
voor info over wetenschappelijke<br />
vacatures en links naar<br />
websites met wetenschappelijke<br />
jobaanbiedingen. www.U<strong>Gent</strong>.be<br />
> onderzoek > doctoreren > de<br />
doctoraatstitel en wat dan?<br />
37
<strong>Doctoreren</strong>:<br />
concrete stappen<br />
Je voelt veel voor wetenschappelijk<br />
onderzoek en je bent<br />
bereid jezelf een aantal jaren in<br />
intensieve studie en onderzoekswerk<br />
onder te dompelen.<br />
Je hebt deze brochure grondig gelezen, je voelt veel voor wetenschappelijk<br />
onderzoek en je bent bereid jezelf een aantal jaren in intensieve studie en<br />
onderzoekswer k onder te dompelen. Dan resten je nog de volgende stappen:<br />
>><br />
A. Je hebt een Belgisch masterdiploma<br />
Je bezit het vereiste diploma om een doctoraat aan te vatten: een masterdiploma<br />
van de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>, van een andere Belgische universiteit of van een Vlaamse<br />
hogeschool.<br />
A1 – Zoek een onderwerp en een promotor<br />
Neem contact op met de promotor van je masterproef of met de professor(en) in<br />
wiens vakgebied je overweegt te doctoreren; maak bij voorkeur een afspraak, zodat<br />
de professor de nodige tijd voor je kan vrijmaken. Ook indien je je masterdiploma<br />
aan een andere universiteit of een hogeschool behaalde, kan je zelf contact<br />
opnemen met een specialist in je vakgebied aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>.<br />
Ben je daar nog naar op zoek, dan biedt de databank van onderzoeksprojecten<br />
aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> een goede startplek: www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek ><br />
onderzoeksacti viteiten > iweto.<br />
Het is een pluspunt als je een weloverwogen voorstel i.v.m. een doctoraatsonderwerp<br />
naar voren kan brengen; je probeert de mogelijke promotor te overtuigen<br />
van het nut en het belang van je toekomstig onderzoek. Bespreek een mogelijke<br />
onderzoeksaanpak. Pols eveneens of hij/zij bereid is als je promotor op te treden en<br />
welke logistieke of andere steun hij/zij je tijdens je doctoraatsstudie zou kunnen<br />
verlenen.<br />
Indien je nog geen bepaald onderzoeksthema hebt, geef dan aan waarin je specifiek<br />
bent geïnteresseerd en informeer naar de mogelijke onderwerpen. Ga gerust bij<br />
meerdere potentiële promotoren langs indien je nog geen geschikt onderwerp en/of<br />
promotor gevonden hebt.<br />
Surf naar de websites van de diverse vakgroepen en onderzoekseenheden. Vraag<br />
naar brochures en bekijk geregeld de ad valvas berichten over onderzoeksonder-<br />
39
werpen en projectvoorstellen. Sommige faculteiten organiseren doctoraatssymposia<br />
waar jonge onderzoekers hun werk voorstellen: de gelegenheid bij uitstek voor een<br />
verkenningsronde. Aarzel niet langs te gaan bij de vakgroepen die onderzoek<br />
verrichten in een domein dat jou interesseert. Praat met assistenten en andere<br />
onderzoekers over hun onderzoeksonderwerp en -ervaringen.<br />
A2 – Zoek financiering<br />
Bespreek met de mogelijke promotor eveneens eventuele beschikbare assistentschappen<br />
of andere vormen van financiering. Vraag in welke mate hij/zij bereid is<br />
om je eventuele financieringsaanvraag te steunen en hoe hij/zij je kansen daaromtrent<br />
inschat. Over de beschikbare financieringskanalen, de voorwaarden en de te<br />
volgen procedure kan je ook zelf informatie verzamelen. Zie ook de rubriek ‘Het<br />
financiële aspect’, eerder in deze brochure en de webpagina: www.U<strong>Gent</strong>.be ><br />
doctoreren > kan ik doctoreren?<br />
Vergeet niet dat aanvraagprocedures voor een beurs of andere financiering vaak<br />
meer dan een jaar in beslag nemen. Begin er dus tijdig aan.<br />
A3 – Vraag het facultair reglement aan<br />
Op de Facultaire Studentenadministratie kan je ondertussen het facultair reglement<br />
betreffende het doctoraatsexamen aanvragen. Ook te consulteren via: www.U<strong>Gent</strong>.<br />
be > faculteiten, of aan te vragen bij de Doctoral Schools Ondersteuningscel.<br />
Informeer eveneens naar de modaliteiten en de inhoud van een eventuele doctoraatsopleiding.<br />
Indien je een doctoraatsopleiding zal volgen, bespreek je met je<br />
promotor uit welke opleidingsonderdelen het programma zal bestaan. Kijk ook uit<br />
naar de activiteiten van de Doctoral Schools.<br />
A4 – Doe een officiële aanvraag bij de faculteit<br />
Als je een geschikt onderwerp en dito promotor gevonden hebt, doe je een officiële<br />
aanvraag bij de faculteit om tot de doctoraatsstudie en de doctoraatsopleiding te<br />
worden toegelaten.<br />
Hiervoor gelden specifieke procedures en worden specifieke formulieren gebruikt.<br />
Kijk hiervoor op de website van de afdeling Studentenadministratie en Studieprogramma’s<br />
van de universiteit, de facultaire websites en/of bij de Facultaire<br />
Studentenadministraties.<br />
A5 – Inschrijving<br />
Als je de toelating tot de doctoraatsstudie hebt verkregen van de faculteit, schrijf je<br />
je in voor het doctoraat en de doctoraatsopleiding bij de afdeling<br />
Studentenadministratie en Studieprogramma’s (zie ook rubriek ‘inschrijving’ eerder<br />
in deze brochure). Bij de inschrijving breng je de officiële toelating van de faculteit<br />
(stap 4), een kopie van je masterdiploma en een kopie van je identiteitskaart mee.<br />
Met het vereffenen van het inschrijfgeld (voor 2008-2009 bedroeg dit 256,60 EUR)<br />
bevestig je je inschrijving.<br />
Vervolgens voer je je doctoraatsonderzoek uit in overleg met je promotor en/of<br />
doctoraatsbegeleidingscommissie.<br />
Voor de verdere stappen verwijzen we naar de facultaire reglementen en naar het<br />
administratief draaiboek voor doctorandi:<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek > doctoreren > administratief draaiboek.<br />
40
B. Je hebt geen Bbelgisch masterdiploma<br />
Dan zijn er de volgende mogelijkheden:<br />
B1 – Je bezit een Vlaams diploma van het hoger onderwijs dat geen<br />
rechtstreekse toegang biedt tot een doctoraat<br />
In de meeste gevallen loopt deze weg via een predoctorale opleiding van minimum<br />
20 studiepunten. Instappen in een masterprogramma aan de universiteit, al dan niet<br />
via een voorbereidingsprogramma, vormt een alternatieve toegang tot het<br />
doctoraat, waarover je je best ook informeert. Je richt in ieder geval je toelatingsaanvraag<br />
tot het doctoraat rechtstreeks naar de decaan van de faculteit. Deze zal je<br />
aanvraag, na omstandig onderzoek, doorsturen naar mogelijke promotor(en). In<br />
bepaalde gevallen kan de faculteit om bijkomende gegevens verzoeken of je<br />
uitnodige n voor een persoonlijk gesprek. De faculteit bepaalt desgevallend de<br />
studieomvang en het programma van de predoctorale proef die je moet afleggen.<br />
Als je naderhand slaagt voor de predoctorale proef, volg je hierna de stappen zoals<br />
vermeld onder A. 2, 3, 4 en 5.<br />
B2 – Je behaalde je diploma buiten België<br />
Studenten die op basis van een buitenlands diploma aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> willen<br />
verder studeren of doctoreren, moeten een specifieke toelatingsprocedure<br />
doorlopen. Dit kan enkele maanden in beslag nemen. Informeer je eerst over de<br />
administratieve implicaties en vraag dan pas op het rectoraat een ‘application form’<br />
aan, i.e. het formulier voor een toelatingsaanvraag. Daarop staat vermeld welke<br />
documenten en gegevens je bij je aanvraag moet voegen; o.m. een gelegaliseerde<br />
kopie van je diploma en indien nodig een beëdigde vertaling in het Nederlands,<br />
Frans, Engels of Duits. Het legaliseren dient te gebeuren in de Belgische ambassade<br />
in het land waar het diploma is uitgereikt. In tegenstelling tot studenten met een<br />
buitenlands diploma die willen (verder) studeren aan de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong>, dienen<br />
studenten die een aanvraag doen voor een doctoraat, geen rekening te houden met<br />
deadlines voor indiening van hun aanvraagdossier.<br />
Je ‘application form’ en de begeleidende stukken richt je aan de afdeling<br />
Studentenadministratie en Studieprogramma’s. Eerst zal worden onderzocht of je<br />
aan de toelatingsvoorwaarden tot het doctoraat en de doctoraatsopleiding voldoet<br />
en of de <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong> voldoende begeleiding kan bieden voor je onderzoek. Is<br />
dit het geval, dan ontvang je een toelatingsbrief van de rector om te doctoreren.<br />
Daarna volg je verder de stappen zoals vermeld onder A. 2, 3 en 5.<br />
Indien je reeds afspraken over doctoreren hebt gemaakt met een promotor en over<br />
financiering beschikt voor doctoraatsonderzoek, vraag je best aan deze promotor<br />
om contact op te nemen met de afdeling Studentenadministratie en<br />
Studieprogramma’s, om na te gaan of een ‘verkort traject’ in de aanvraagprocedure<br />
mogelijk is, zodat je sneller met je doctoraatsonderzoek kan beginnen.<br />
Wie een buitenlands diploma heeft, moet in sommige gevallen een één- of<br />
tweejarige predoctorale opleiding volgen (60 of 120 studiepunten), waarna wordt<br />
geëvalueerd of je geschikt bent voor het doctoraatsonderzoek. Meer informatie over<br />
de predoctorale opleiding vind je elders in deze brochure.<br />
Voor buitenlandse studenten is er op het Adviescentrum voor Studenten Engelstalige<br />
41
informatie beschikbaar over de diverse studiemogelijkheden aan de <strong>Universiteit</strong><br />
<strong>Gent</strong> - o.m. over doctoreren - en de specifieke aanmeldings- en inschrijfprocedure.<br />
Zie ook: www.U<strong>Gent</strong>.be/en > prospective students > international degree students.<br />
Het administratief draaiboek voor doctorandi vind je ook op het web:<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek > doctoreren > administratief draaiboek<br />
>> Addendum<br />
NUTTIGE ADRESSEN<br />
Adviescentrum voor Studenten, Afdeling Studieloopbaanadvies<br />
Sint-Pietersplein 7, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 70 00, F 09/264 35 79, e-mail: acs@U<strong>Gent</strong>.be<br />
Afdeling Onderzoekscoördinatie<br />
Rectoraat, Sint-Pietersnieuwstraat 25, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 30 36, F 09/264 35 83,<br />
e-mail: aoc@U<strong>Gent</strong>.be<br />
Afdeling Studentenadministratie en Studieprogramma’s<br />
Rectoraat, Sint-Pietersnieuwstraat 25, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 30 21, F 09/264 35 89,<br />
e-mail: helpdesk.studadmin@U<strong>Gent</strong>.be<br />
Associatie <strong>Universiteit</strong> <strong>Gent</strong><br />
Het Pand, Onderbergen 1, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 82 24, F 09/ 264 83 94,<br />
e-mail: info@AU<strong>Gent</strong>.be, www.AU<strong>Gent</strong>.be<br />
Doctoral Schools Ondersteuningscel, Directie Onderzoeksaangelegenheden<br />
Rectoraat, Sint-Pietersnieuwstraat 25, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 95 56 & 09/264 95 05,<br />
F 09/264 35 83, e-mail: doctoralschools@U<strong>Gent</strong>.be<br />
Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO-Vlaanderen)<br />
Egmontstraat 5, 1000 Brussel, T 02/512 91 10, www.fwo.be<br />
IWT-Vlaanderen (Instituut voor de aanmoediging van Innovatie door Wetenschap<br />
en Technologie in Vlaanderen)<br />
Bischoffsheimlaan 25, 1000 Brussel, T 02/20 90 900, F 02/223 11 81, www.iwt.be<br />
Afdeling Persoonlijke Sociale Voorzieningen<br />
Sint-Pietersnieuwstraat 47, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 70 72 of 09/264 70 78 ,<br />
F 09/264 35 80, e-mail: socialedienst@U<strong>Gent</strong>.be<br />
Facultaire Studentenadministratie:<br />
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte<br />
Blandijnberg 2, lok. 0.60, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 39 37<br />
Faculteit Rechtsgeleerdheid<br />
Volderstraat 3, lok. 100.013, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 67 78<br />
Faculteit Wetenschappen<br />
K.L. Ledeganckstraat 35, 1e verdieping, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 50 50<br />
Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen<br />
Voldersstraat 3, lok.100.013, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/332 39 18<br />
42
Faculteit Ingenieurswetenschappen<br />
J. Plateaustraat 22, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 37 15<br />
Faculteit Economie en Bedrijfskunde<br />
Tweekerkenstraat 2, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 34 68<br />
Faculteit Diergeneeskunde<br />
Salisburylaan 133, 9820 Merelbeke, T 09/264 75 02<br />
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen,<br />
H. Dunantlaan 2, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 63 60<br />
Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen<br />
Coupure Links 653, lok. 162, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 59 02<br />
Faculteit Farmaceutische Wetenschappen<br />
Harelbekestraat 72, 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 80 32<br />
Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen<br />
<strong>Universiteit</strong>sstraat 8 , 9000 <strong>Gent</strong>, T 09/264 67 85<br />
Nuttige websites<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek > doctoreren<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be/doctoralschools<br />
Overzicht van het onderzoek de U<strong>Gent</strong><br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderzoek<br />
Studiegids<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderwijs en studie > inschrijving en administratie > studiegids<br />
Infosessies<br />
In het voorjaar worden in het Adviescentrum voor Studenten informatiesessies<br />
georganiseerd o.m. over doctoreren.<br />
Zie www.U<strong>Gent</strong>.be > onderwijs en studie > verder studeren en doctoreren ><br />
infosessies<br />
De Doctoral Schools Ondersteuningscel organiseert in de loop van het jaar informatiesessies<br />
over de Doctoral Schools en de doctoraatsopleiding.<br />
Zie: www.U<strong>Gent</strong>.be/doctoralschools<br />
43
Voor alle verdere inlichtingen kan u zich wenden tot:<br />
Adviescentrum<br />
voor Studenten<br />
Directie Onderwijsaangelegenheden -<br />
afdeling Studieloopbaanadvies<br />
Sint-Pietersplein 7, 9000 <strong>Gent</strong><br />
T 09 264 70 00, F 09 264 35 79<br />
e-mail acs@U<strong>Gent</strong>.be<br />
www.U<strong>Gent</strong>.be > onderwijs en studie > studieondersteuning ><br />
begeleiding > Adviescentrum<br />
Deze brochure kwam tot stand i.s.m. de Directie<br />
Onderzoeksaangelegenheden U<strong>Gent</strong><br />
44