De toekomst van recreatie om de stad - Provincie Utrecht

Afdeling ECM
De toekomst van recreatie om de stad
Onderzoek naar kwantitatieve en kwalitatieve behoefte aan
recreatiemogelijkheden in de Provincie Utrecht

De toekomst van recreatie om de stad
Onderzoek naar kwantitatieve en kwalitatieve behoefte aan
recreatiemogelijkheden in de Provincie Utrecht

De toekomst van recreatie om de stad
Colofon
Kenniscentrum Recreatie, april 2011
Auteurs: Willem Hoffmans, Suzanne van de Laar
In samenwerking
met:
SmartAgent Company
In opdracht van: Provincie Utrecht
Mevrouw Inès Wesselingh
Foto’s:
Uitgever:
Recreatiemiddennederland.nl
Willemmesphotography.nl
Simon Hofstra
Provincie Utrecht
Kenniscentrum Recreatie
Raamweg 19
2596 HL Den Haag
telefoon 070-312 49 70
fax 070-312 49 99
e-mail secretariaat@kenniscentrumrecreatie.nl
www.kenniscentrumrecreatie.nl

De toekomst van recreatie om de stad
Inhoudsopgave
Management samenvatting 5
1 Inleiding 9
2 Recreatietekorten provincie Utrecht 11
2.1 BRAM 11
2.2 Resultaten 13
3 Uitleg werkwijze volgende hoofdstukken 19
4 Regio Amersfoort 23
4.1 Amersfoort Noord 23
4.1.1 Recreatieve vraag 23
4.1.2 Recreatief aanbod 24
4.1.3 Discrepantie vraag-aanbod 26
4.1.4 Aanbevelingen 27
4.2 Amersfoort Noordwest 27
4.2.1 Recreatieve vraag 27
4.2.2 Recreatief aanbod 29
4.2.3 Discrepantie vraag-aanbod 30
4.2.4 Aanbevelingen 31
4.3 Conclusies Regio Amersfoort 32
5 Stadsgewest Utrecht 33
5.1 Utrecht Noordwest 33
5.1.1 Recreatieve vraag 33
5.1.2 Recreatief aanbod 35
5.1.3 Discrepantie vraag-aanbod 37
5.1.4 Aanbevelingen 38
5.2 Utrecht Noord 38
5.2.1 Recreatieve vraag 38
5.2.2 Recreatief aanbod 40
5.2.3 Discrepantie vraag-aanbod 42
5.2.4 Aanbevelingen 43
5.3 Utrecht Zuidoost 43
5.3.1 Recreatieve vraag 43
5.3.2 Recreatief aanbod 45
5.3.3 Discrepantie vraag-aanbod 46
5.3.4 Aanbevelingen 47
5.4 Utrecht Zuidwest 48
5.4.1 Recreatieve vraag 48
5.4.2 Recreatief aanbod 49
5.4.3 Discrepantie vraag-aanbod 50
5.4.4 Aanbevelingen 51
5.5 Conclusies stadsgewest Utrecht 52
Kenniscentrum Recreatie 3

De toekomst van recreatie om de stad
Bijlage 1 BRAM-model 53
Bijlage 2 Segmentatiemodel voor dagrecreatie 58
Bijlage 3 Toekomstige vraag in nieuwbouwwijken 62
Bijlage 4 Methode SmartAgent Company 63
Bijlage 5 Postcodes 6 tekortengebieden 65
4
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Management samenvatting
De provincie Utrecht heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan de recreatieve
aantrekkelijkheid door onder andere Recreatie om de Stad gebieden aan te leggen zoals
Recreatiegebied Laagraven en het Noorderpark. Ondanks deze initiatieven zijn er in de
provincie 6 gebieden rondom de stad Utrecht en Amersfoort met een groot tekort aan
recreatiemogelijkheden voor wandelen en fietsen:
Tabel Tekorten en groenopgave per gebied
Gebied tekort wandelen* tekort fietsen* Groenopgave (ha)** km wandelpad*** km fietspad***
Amersfoort Noord 1945 821 274 22 9
Amersfoort Noordwest 1805 763 254 20 8
Utrecht Noordwest 2500 1098 366 28 12
Utrecht Noord 5401 2025 675 60 22
Utrecht Zuidoost 5042 2027 676 56 23
Utrecht Zuidwest 4869 1821 607 54 20
Abcoude 1 2334 1123 374 26 12
De gegevens over groenopgave en km wandel- en fietspad zijn indicatief. Door realisering hiervan lost dus niet het
totale tekort op. Er moet ook gekeken worden naar de kwaliteit van het gebied. Zo zijn er naast recreatieruimte en
paden ook voorzieningen en activiteiten in een gebied nodig.
Aanbevelingen aan stadsgewest Utrecht en Regio Amersfoort
Om de tekorten terug te dringen moet ruimte worden gecreëerd om het recreatieaanbod -
zowel kwantitatief als kwalitatief - verder te kunnen ontwikkelen. Dit voorkomt dat in de
toekomst het tekort nog groter wordt. Mogelijkheden hiervoor zijn:
1 Aanleg vlakgroen / recreatiegebieden (zoals de RodS gebieden)
2 Aanleg recreatieve verbindingen (wandel- en fietspaden) door de gebieden met
bijbehorende voorzieningen
3 Ontwikkelingsmogelijkheden geven aan (agrarische en recreatie)ondernemers in deze
gebieden door ruimte in de structuurvisie te creëren
Wij pleiten voor een combinatie van de bovenste drie mogelijkheden om het tekort aan
recreatiemogelijkheden in zes gebieden rondom Utrecht en Amersfoort terug te dringen.
Naast kwantitatieve maatregelen (aanleg van hectares vlakgroen of fiets- en wandelpaden)
zijn ook kwalitatieve maatregelen (aanleg van extra voorzieningen en activiteiten die
passen bij de wensen van de recreant) nodig. Zowel overheid als ondernemer staan aan de
lat om aanbod te ontwikkelen dat tegemoet komt aan de kwantitatieve en kwalitatieve
behoefte van de recreanten in deze gebieden.
Regio Amersfoort
In de regio Amersfoort zijn minder tekorten aan wandel- en fietsmogelijkheden dan in
Utrecht. De tekorten bevinden zich aan de Noord en Noordwestkant. Om dit tekort terug
1
Het gebied rondom Abcoude identificeren we niet als gebied, omdat het onderzoek zich richt op Stadsgewest Utrecht
en Regio Amersfoort.
Kenniscentrum Recreatie 5

De toekomst van recreatie om de stad
te dringen zijn, naast vlakgroen en recreatieve verbindingen, vooral
recreatiemogelijkheden nodig voor recreanten met een Aqua leefstijl die in Amersfoort
Noord(West) oververtegenwoordigd zijn. Ook wonen er veel Lime, Geel en Paarse
recreanten. Verder zijn in Amersfoort Noord vooral voorzieningen nodig voor (startende)
families met een hoger inkomen; en in Noordwest ook voor hoog opgeleide een- en
tweepersoonshuishoudens. Per gebied wordt de volgende combinatie van maatregelen
aanbevolen:
Amersfoort Noord
• Verdicht de padenstructuur in samenwerking met omliggende gemeenten
• Richt de aandacht vooral op fietspaden, ruiterroutes en
mountainbikemogelijkheden
• Ga door met de ontwikkeling van de Laakzone
• Speel in op recreatiemogelijkheden dichtbij huis in verband met de vele gezinnen
met kinderen die weinig tijd hebben (Denk aan een speeltuin, kinderboerderij,
springveldje, fossielenveldje, doeland en zwemmogelijkheid)
Amersfoort Noordwest
• Ga door met ontwikkeling van landschapspark Hoogland West (met mogelijkheid tot
klompenpad en streekbeleving: hoeven, kampen, landgoed)
• Realiseer meer vrijliggende fiets- en wandelpaden en integreer padenstructuur met
aanwezige recreatiemogelijkheden (o.a. multifunctionele landbouwbedrijven)
• Realiseer meer recreatieve verbindingen over de Eem
• Denk aan aanlegplaatsen en horeca aan het water
• Houd rekening met een creatieve en artistieke invulling van het buitengebied (ateliers,
voorstellingen, sier- en heemtuinen)
Stadsgewest Utrecht
Stadsgewest Utrecht kent grote recreatietekorten, waarbij het tekort aan
wandelmogelijkheden groter is dan voor fietsen. De grootste tekorten zijn in de omgeving
van Leidsche Rijn, Houten en aan de noordoostkant. Om dit tekort terug te dringen zijn,
naast vlakgroen en recreatieve verbindingen, vooral recreatiemogelijkheden nodig voor
recreanten met een Rode, Aqua en Paarse leefstijl die in Utrecht oververtegenwoordigd
zijn. Met uitzondering van Utrecht Noordwest waar ook veel Blauwe en Lime leefstijlen
aanwezig zijn en minder Rode leefstijlen. In Utrecht Noordwest wonen ook meer
huishoudens van middelbare leeftijd dan in de andere gebieden rondom Utrecht. En er
wonen, net als in Amersfoort Noord(west), meer gezinnen met kinderen. Per gebied wordt
de volgende combinatie van maatregelen aanbevolen:
Utrecht Noordwest
• Volledige realisatie RodS Haarzuilens nodig
• Realiseer meer verbindingen over de A2, Amsterdam Rijn Kanaal, spoorlijnen en van
Leidsche Rijn naar het noordwesten
• Ommetjes en horeca zijn welkom (o.a. aan Haarrijnse plas)
• Behoud huidige cultuurhistorische identiteit rondom Haarzuilens
6
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Utrecht Noord
• Voltooi RodS ontwikkeling in dit gebied
• Realiseer meer verbindingen richting het westen (over de A2 en Amsterdam
Rijnkanaal) waardoor het grote tekort verminderd
• Verdere ontwikkeling van forten (horeca, vergaderlocaties, exposities, kleinschalige
culturele evenementen en festivals) en verbindingen hiernaartoe
• Realiseer routes voor actieve sporters
Utrecht Zuidoost
• Ga door met realisatie RodS (Laagraven - Heemstede Noord)
• Uitbreiding van recreatiemogelijkheden gewenst, met name tussen Houten en
Nieuwegein, en ten noord(oost)en van Houten.
• Denk aan extensieve recreatieve verbindingen met de Heuvelrug
• Optimalisering van huidige recreatieve mogelijkheden in groen (o.a. meer horeca in
RodS en actieve mogelijkheden zoals hardloop- en mountainbikeroutes)
• Verdere ontwikkeling van forten (horeca, kleinschalige culturele evenementen of
thema-avonden)
Utrecht Zuidwest
• Realiseer vooral recreatiemogelijkheden ten noorden van Nieuwegein en ten westen
van Rijnenburg
• Maak recreatieve verbindingen vanuit Leidsche Rijn en Kanaleneiland naar het
zuid(west)en
• Realiseer meer recreatieve verbindingen over de A2 vanuit Nieuwegein
• Creëer in Rijnenburg zelf veel recreatiemogelijkheden en verbindingen door
Rijnenburg richting de recreatiegebieden
• Mogelijkheden voor natuur en milieu educatie (veenweide gebied)
• Realiseer routes verbonden aan de Limes en de cultuurhistorische stadjes in de
omgeving
Kenniscentrum Recreatie 7

De toekomst van recreatie om de stad
8
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
1 Inleiding
De vraag naar vrijetijdsvoorzieningen voor recreatie in het landelijk gebied in de provincie
Utrecht neemt toe. Het aantal inwoners en recreatieve bezoekers groeit en de verwachting
is dat de bestedingen de komende jaren verder blijven groeien. De provincie Utrecht hecht
aan een vrijetijdsaanbod dat tegemoet komt aan de vraag van de recreant of toerist. Om
aan deze toenemende vraag te kunnen blijven voldoen, wil de provincie actief ageren met
concreet beleid. Voor haar nieuwe ruimtelijke structuurvisie, waar het recreatieaanbod
onderdeel van uit maakt, is de provincie dan ook op zoek naar gegevens over de
kwantitatieve en kwalitatieve vraag naar recreatiemogelijkheden in de provincie Utrecht.
Inzicht hierin helpt de provincie ook keuzes te maken en nieuwe uitvoeringsconcepten
vorm te geven vanwege de rijksbezuinigingen op Recreatie om de Stad gebieden (RodS).
Doel van het onderzoek
Inzicht krijgen in de kwantitatieve en kwalitatieve behoefte aan recreatiemogelijkheden 2 in stadsgewest
Utrecht en de regio Amersfoort teneinde te komen tot ontwikkelrichtingen om aan deze behoefte te
voldoen.
Dit onderzoek is in samenwerking met de SmartAgent Company uitgevoerd.
Onderzoeksvragen
In dit onderzoek komen de volgende onderzoeksvragen aan de orde:
1 Wat is de kwantitatieve vraag naar en het aanbod aan wandelen en fietsen 3 in de
provincie Utrecht in 2030?
2 In welke gebieden in de provincie is het recreatietekort (met betrekking tot wandelen
en fietsen) het hoogst?
3 Wat is de kwalitatieve vraag naar (andere) recreatieve activiteiten in deze gebieden?
4 Wat is het huidige recreatieaanbod in deze gebieden?
5 In hoeverre sluit het huidige recreatieaanbod aan op de vraag van de diverse leefstijlen
in deze gebieden?
6 Wat zijn realistische en creatieve concepten (ontwikkelrichtingen) om aan deze
behoefte te voldoen?
Leeswijzer
Hoofdstuk 2 beschrijft de kwantitatieve vraag-aanbod analyse. Hierbij is gekeken naar de
twee meest voorkomende vrijetijdsactiviteiten in de groene omgeving: wandelen en
fietsen. Met het Beleidsondersteunend Recreatie Analyse Model (BRAM) 4 zijn de gebieden
geïdentificeerd met de grootste recreatietekorten.
Hoofdstuk 3 beschrijft de werkwijze voor de hoofdstukken 4 en 5. Hoofdstuk 4 gaat in op
de kwalitatieve recreatiebehoefte van de twee grootste tekortengebieden in Amersfoort.
2
Onder recreatiemogelijkheden verstaan we in dit onderzoek: recreatieruimte en vrijetijdsvoorzieningen voor recreatie
in het landelijk gebied rondom Utrecht en Amersfoort
3
De twee meest voorkomende vrijetijdsactiviteiten in de groene omgeving: wandelen en fietsen. In een ander onderzoek
voor de provincie Utrecht gaat het Kenniscentrum Recreatie in op vraag naar en aanbod aan zwemmogelijkheden in de
provincie.
4
Uitleg over dit model staat in hoofdstuk 2. We maken gebruik van een sterk verbeterde versie, waarin we bij het
bestuderen van het aanbod niet alleen naar beschikbare oppervlaktes kijken, maar ook naar een aantal
belevingselementen: toegankelijkheid (waaronder paddichtheid en barrièrewerking) en druktebeleving
Kenniscentrum Recreatie 9

De toekomst van recreatie om de stad
Hoofdstuk 5 gaat in op de vier grootste tekortengebieden in Utrecht. Per gebied
beschrijven we de kwalitatieve vraag naar recreatieve activiteiten (naast wandelen en
fietsen), het recreatieaanbod en hoeverre dit tegemoet komt aan de vraag. Ook doen we
per gebied aanbevelingen om aan de behoefte aan recreatiemogelijkheden in de gebieden
te kunnen voldoen. Daar waar aanbod ontbreekt voor bepaalde leefstijlen geven we
ontwikkelrichtingen om tegemoet te komen aan de vraag van de recreant.
10
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
2 Recreatietekorten provincie Utrecht
2.1 BRAM
Kenniscentrum Recreatie heeft voor Maatschappelijke Kosten Baten Analyses een vraagaanbod
model ontwikkeld: het Beleidsondersteunend Recreatie Analyse Model (BRAM).
Met BRAM kunnen we vraag, aanbod en tekort aan recreatiemogelijkheden voor wandelen
en fietsen berekenen. In 2010 hebben we een nieuwe versie van het model ontwikkeld:
BRAM 2.0. Met deze verbeterde versie van het model kunnen we op regionale schaal
berekenen waar de mismatch tussen vraag en aanbod (ofwel: het tekort) aan
recreatiemogelijkheden voor wandelen en fietsen het grootst is. In deze studie voeren we
de analyse uit voor de hele provincie Utrecht, met als doel die gebieden te identificeren
waar grote tekorten aan wandel- en fietsmogelijkheden optreden. In de geïdentificeerde
gebieden kijken we vervolgens wat voor typen mensen er omheen wonen en wat hun
specifieke recreatiewensen zijn. Figuur 2.1 geeft het model schematisch weer.
Figuur 2.1. Schema BRAM
Kenniscentrum Recreatie 11

De toekomst van recreatie om de stad
In deze paragraaf gaan we kort in op de gebruikte gegevens en het begrip ‘tekort’.
Paragraaf 2.2 beschrijft de resultaten van de BRAM berekeningen. Een uitgebreidere
beschrijving van het model, de gebruikte invoergegevens en de aannamen is te vinden in
Bijlage 1.
Vraag en aanbod 2030
Voor berekening van vraag en aanbod gebruiken we standaardgegevens van het
ContinueVrijeTijdsOnderzoek (2009), Centraal Bureau voor de Statistiek (2008) en het
Kadaster (2009).
Het gaat in deze studie niet om de huidige vraag en aanbod, maar om de situatie in 2030.
Voor de vertaling van de huidige vraag naar de situatie in 2030 maken we gebruik van
bevolkingsprognoses (per gemeente) van het CBS en de locaties en woningaantallen van de
nog te ontwikkelen woongebieden. Deze laatste zijn afkomstig uit de Nota Capaciteit
Woningbouw (2010). Ook aan de aanbodzijde houden we rekening met deze nieuwe
woongebieden. Omdat we de totale groenopgave willen bepalen, hebben we de nog te
ontwikkelen groengebieden niet meegenomen. BRAM houdt alleen rekening met de
padendichtheid en niet met gerealiseerde RodS gebieden waar geen wandel- en fietspaden
in liggen. Alleen de paden die op de peildatum van januari 2009 in het Kadaster
(topografische wegenkaart) bekend waren zijn meegenomen in ons onderzoek. Paden in
RodS die na deze datum zijn gerealiseerd zijn niet meegenomen. Figuur 2.2 geeft de
situatie (landgebruik) in 2030 weer volgens de gebruikte bronnen.
Tekort
Wanneer de door BRAM berekende vraag (aantal dagtochten op de normdag 5 ) hoger is dan
de opvangcapaciteit, treedt er een tekort op. De grootte van het tekort is dus het aantal
dagtochten ‘dat niet kan worden opgevangen in een gebied’. Dit getal kunnen we
vervolgens vertalen naar een groenopgave in hectares ‘vlakgroen’ en naar de aan te leggen
kilometers wandel- en fietspad die nodig zijn om de tekorten weg te werken. In de
volgende paragraaf gaan we hier verder op in.
5
De normdag is de vijfde drukste dag van het jaar. Door deze dag als maatgevend te beschouwen, accepteer je
beleidsmatig dat het op de 4 drukste dagen van het jaar drukker mag zijn dan de opvangcapaciteit toelaat.
12
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Figuur 2.2. Landgebruik provincie Utrecht 2030
2.2 Resultaten
Figuur 2.3 en figuur 2.4 geven voor de hele provincie de berekende tekorten 6 weer voor
wandelen (2.3) en fietsen (2.4) op de normdag. Enkele opvallende zaken zijn:
• De tekorten zijn het grootst rondom de stad Utrecht, en in mindere mate rond
Amersfoort
• Rond Utrecht zijn vooral de tekorten aan de zuid- en zuidwestkant en de
noordoostkant groot
• Aan de oost- en noordwestkant van Utrecht zijn de tekorten minder groot.
• De tekorten rond Amersfoort zitten vooral aan de noordkant van de stad. Aan de
zuidkant zijn meer recreatiemogelijkheden (Heuvelrug).
• Er is ook een tekort in het noordwesten van de provincie, bij Abcoude. De vraag
komt hier echter grotendeels van buiten de provincie (Amsterdam); dit gebied wordt
verder niet meegenomen in deze studie.
• De tekorten voor wandelen zijn hoger dan die van fietsen; het ruimtelijk patroon
vertoont veel overeenkomsten.
6
De tekorten zijn gegeven in aantal dagtochten per 500 x 500 meter vierkant; dit is de ruimtelijke eenheid waar BRAM
mee rekent.
Kenniscentrum Recreatie 13

De toekomst van recreatie om de stad
Figuren 2.3, 2.4 en 2.5 Tekort wandelen en fietsen provincie Utrecht 2030
14
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Identificatie tekortengebieden
Op basis van de figuren 2.3 en 2.4 kunnen we gebieden identificeren waar de
(kwantitatieve) tekorten het grootst zijn 7 . Het is niet wenselijk om deze tekortengebieden
exact te begrenzen. Enerzijds vanwege het feit dat het hier om modelresultaten met
bijbehorende aannamen gaat; anderzijds omdat het ruimtelijk inpassen van maatregelen
ook afhangt van andere, meer kwalitatieve factoren dan landgebruik en padendichtheid.
Vandaar dat we de tekortengebieden weergeven door middel van cirkels. Deze cirkels
fungeren als zoekgebieden, die we gebruiken voor nadere analyses. In de volgende
hoofdstukken gaan we in op het inwonersprofiel en de bijbehorende (kwalitatieve)
recreatievraag in deze gebieden.
De analyse met BRAM heeft 6 tekortengebieden opgeleverd: 4 in stadsgewest Utrecht; 2
rond regio Amersfoort (zie figuur 2.5):
1 Amersfoort Noordwest
2 Amersfoort Noord
3 Utrecht Noordwest
4 Utrecht Noord
5 Utrecht Zuidoost
6 Utrecht Zuidwest
Groenopgave
7
Het gebied rondom Abcoude identificeren we niet als gebied, omdat het onderzoek zich richt op Stadsgewest Utrecht
en Regio Amersfoort.
Kenniscentrum Recreatie 15

De toekomst van recreatie om de stad
Met de resultaten van de BRAM analyse kunnen we per gebied het totale tekort aan ruimte
voor wandelen en fietsen bepalen. Tabel 2.1 geeft deze totalen weer, in aantallen
dagtochten per gebied op de normdag.
Tabel 2.1 Tekorten en groenopgave per gebied
Gebied tekort wandelen* tekort fietsen* Groenopgave (ha)** km wandelpad*** km fietspad***
Amersfoort Noord 1945 821 274 22 9
Amersfoort Noordwest 1805 763 254 20 8
Utrecht Noordwest 2500 1098 366 28 12
Utrecht Noord 5401 2025 675 60 22
Utrecht Zuidoost 5042 2027 676 56 23
Utrecht Zuidwest 4869 1821 607 54 20
Abcoude 6 2334 1123 374 26 12
* tekort in dagtochten (normdag)
** letterlijke vertaling tekort naar hectares goed ontsloten 'vlakgroen' (voor 9 wandelaars / 3 fietsers per hectare 8 )
*** uitgangspunt: capaciteit = 9 recreanten per 100m wandel/ fietspad
De gegevens over groenopgave en km wandel- en fietspad zijn indicatief. Door realisering hiervan lost dus niet het
totale tekort op. Er moet ook gekeken worden naar de kwaliteit van het gebied. Zo zijn er naast recreatieruimte en
paden ook voorzieningen en activiteiten in een gebied nodig.
Deze tekorten kunnen we vervolgens vertalen naar oppervlakte benodigd extra groen. In
eerdere studies (zoals ‘Recreatief groen in de stedelijke regio’s’, Ministerie van VROM, 2010)
werd de term ‘vlakgroen’ gehanteerd: dit is groen met een opvangcapaciteit van 9
wandelaars/ 3 fietsers per hectare. De hier gehanteerde normen (9 wandelaars/ 3 fietsers
per hectare; 9 recreanten per 100 meter pad) zijn overigens eerder vastgestelde, landelijke
normen (‘Avanar: een ruimtelijk model voor het berekenen van vraag-aanbod verhoudingen voor
recreatieve activiteiten’, Alterra, 2004). In bijlage 1 geven we aan hoe deze getallen zich
verhouden tot de opvangcapaciteit van 20 recreanten per hectare die voor RodS-gebieden
wordt gehanteerd – zie ook voetnoot 8. Vertaling van de tekorten via deze vlakgroen
norm levert per gebied de groenopgave voor wandelen en fietsen in hectares op. Dit is
zowel voor het wandeltekort als het fietstekort gedaan; de uiteindelijke groenopgave is de
grootste van die twee tekorten 9 . Naast een groenopgave in hectares vlakgroen leveren de
tekorten ook een indicatie voor de kilometers aan te leggen wandel- en fietspaden om de
tekorten op de normdag weg te werken. Hierbij hanteren we de aanname dat wandel- en
fietspaden een capaciteit hebben van 9 recreanten per 100 meter.
8
Per hectare is de RodS norm 20 recreanten, waarvan er maximaal 9 wandelaars en 3 fietsers kunnen zijn. Daarnaast
kunnen op deze hectare natuurlijk nog recreanten bij die zonnen, picknicken en zwemmen.
9
Voorbeeld: als het tekort voor wandelen resulteert in een groenopgave van 300 hectare, en dat voor fietsen in 600
hectare, dan is de groenopgave om beide tekorten op te lossen de grootste van die twee: 600 ha.
16
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Uit onderstaande figuur blijkt dat de geplande RodS-gebieden liggen in de zes gebieden
waar de grootste tekorten zijn. Dit wil zeggen dat de bestemmingen voor RodS-gebieden in
het verleden juist zijn gekozen: in de grootste tekortengebieden. Met de realisering van de
RodS-gebieden kan de provincie de tekorten in de zes gebieden dus terugdringen. Echter,
RodS gebieden liggen momenteel onder vuur door bezuinigingen.
Figuur 2.6 RodS gebieden en tekortengebieden Provincie Utrecht
In de volgende hoofdstukken gaan we de 6 geïdentificeerde tekortengebieden nader
beschouwen. We kijken dan per gebied hoe de bevolking is samengesteld, wat het
bijbehorende recreatiegedrag is, wat hun bijbehorende behoeften zijn en hoe het aanbod
in het gebied daar op aansluit. Aangezien het grootste deel van de recreatie activiteiten
binnen 5 kilometer van huis plaatsvindt, geeft de bevolkingssamenstelling met
bijbehorende recreatievraag binnen de cirkels 10 een goede benadering van de recreatieve
vraag rondom de tekortengebieden.
10
Voor de exacte postcodes die binnen de cirkel vallen verwijzen we door naar bijlage 5.
Kenniscentrum Recreatie 17

De toekomst van recreatie om de stad
18
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
3 Uitleg analyses voor hoofdstuk 4 en 5
In hoofdstuk 3 tot en met 8 beschrijven we het aanbod en de vraag naar
recreatieactiviteiten in de zes gebieden met de grootste recreatietekorten.
1 Amersfoort Noord
2 Amersfoort Noordwest
3 Utrecht Noordwest
4 Utrecht Noord
5 Utrecht Zuidoost
6 Utrecht Zuidwest
Tevens geven we de discrepantie per gebied aan en de mogelijkheden om aan de behoefte
van de verschillende leefstijlen in de gebieden tegemoet te komen.
Per gebied hebben we de volgende analyses uitgevoerd:
Recreatieve vraag
Inwonerprofiel
Van elk gebied is een analyse gemaakt van het inwonersprofiel op basis van leefstijlen en
socio-demografische aspecten 11 . Het profiel van de inwoners in deze gebieden is afgeleid
uit het Geografisch Informatie Systeem SmartGIS 12 . Als referentie zijn hier de landelijke
kengetallen meegenomen. Dit geeft inzicht in de verschillen tussen deze gebieden en de
landelijke verhoudingen. We categoriseren de inwoners naar de volgende leefstijlen voor
recreatie en toerisme:
11
Sociale klasse (A = hoogste sociale klasse en D laagste), gezinsfase, aantal personen in huishouden, inkomen, leeftijd
kostwinner, opleiding hoofdkostwinner (hoog = WO/HBO, middel = havo/vwo, mbo, laag = mavo, vbo, vmbo)
12
Databank van Smart Agent Company
Kenniscentrum Recreatie 19

De toekomst van recreatie om de stad
• Recreanten met een Blauwe leefstijl zijn zelfverzekerd en vinden dat ze in hun vrije
tijd wel wat luxe en stijlvolle ontspanning verdienen.
• Recreanten met een Rode leefstijl zijn algemeen creatief, avontuurlijk, op zoek naar
uitdagingen en bijzondere ervaringen.
• Recreanten met een Paarse leefstijl gaan in hun vrije tijd graag op zoek naar
verrassende en inspirerende ervaringen, met name op het gebied van cultuur.
• Recreanten met een Groene leefstijl zijn kalm, nuchter en serieus. Recreëren is voor
hen niets anders dan uitrusten, ontspannen en tijd hebben voor je hobby’s.
• De recreanten met een Gele leefstijl zijn echte levensgenieters die graag samen met
anderen actief en sportief recreëren.
• Recreanten met een Lime leefstijl zijn gewone, gezellige mensen die recreëren om zo
even weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen.
• Recreanten uit een Aqua leefstijl zijn evenwichtig en bedachtzaam, op zoek naar
verdieping. Zij zijn geïnteresseerd in natuur en cultuur en op zoek naar
betekenisvol deelnemen aan de maatschappij.
Verschil in tijd en ruimte:
Lime recreanten willen vaak maar kort weg ‘er even tussenuit’ en geven weinig uit. Ze
houden van drukte en gezelschap (braderie, kinderboerderijen) net als de Gele recreanten.
Paarse recreanten hebben het druk en willen in hun vrije tijd een bijzondere ervaring of
actief bezig zijn, net als Rode recreanten. Ook Blauwe recreanten hebben het druk. Zij
gaan in de vrije tijd actief sporten en besteden aandacht aan hun social network. Aqua
recreanten hebben meer tijd, willen lekker buiten in de natuur zijn en zoeken
inspirerende en rustige plekken. Groene recreanten gaan niet vaak ver weg of op reis
(eigen omgeving is mooi) en houden van privacy en rust. Wandelen en fietsen graag en
bezoeken graag tuinen.
Meer informatie over het recreatieprofiel per leefstijl staat in bijlage 2.
Bij de leefstijl analyse is uitgegaan van de situatie van dit moment. Voor de situatie in
2030 zijn namelijk verschillende scenario’s mogelijk. De effecten zijn te divers om voor
grotere gebieden in algemene zin uitspraken te kunnen doen voor de toekomst. Zie bijlage
3 voor verdere uitleg.
Recreatiebehoefte
Voor de zes gebieden is verder gekeken naar de recreatieve activiteiten die passen bij het
profiel van de inwoners, op basis van demografie en leefstijl. Hier is tevens een verdere
uitsplitsing gegeven van wat wandelaars en fietsers nog meer willen ondernemen.
Per gebied is een top 30 aan activiteiten opgenomen op basis van participatie van de
bewoners in het betreffende gebied en op basis van relevantie voor deze studie. Voor alle
activiteiten is opgenomen:
• De participatie van alle inwoners van het gebied
• De participatie van recreanten die ook wandelen voor hun plezier
• De participatie van recreanten die ook fietsen voor hun plezier
De indexen zijn gebaseerd op het gemiddelde in Nederland (totaal = 100). Significante
afwijkingen voor recreatieactiviteiten zijn weergegeven in groen (sign. Hoger) of rood
(sign. Lager).
20
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Voor de inventarisatie van de recreatieve vraag is gebruik gemaakt van gegevens uit het
Continu Vrije Tijd Onderzoek (NBTC) en het RECRON Gastvrij Nederland Onderzoek
Dagrecreatie. Meer informatie over de methode van SmartAgent Company staat in bijlage
4.
Recreatieaanbod (huidig en gepland)
Om te onderzoeken of het aanbod past bij de leefstijlen die in de zes gebieden domineren
beschrijven we ook het aanbod. Het aanbod hebben we achterhaald met BORIS 13 , uit
beleidsstukken, onderzoeksrapporten en gegevens van de Kamer van Koophandel. Deze
gegevens hebben we laten controleren door de gemeenten Utrecht en Amersfoort.
Discrepantie vraag-aanbod
Per gebied bekijken we de discrepantie tussen vraag en aanbod. In hoeverre komt het
aanbod tegemoet aan de vraag? Van is een gedetailleerde tekortenkaart gemaakt. De Rode
gebieden laten zien waar de berekende tekorten het grootst zijn (hoe Roder, hoe groter het
tekort). Dit zijn dus gebieden met een hoge vraag naar wandelen en fietsen, in combinatie
met een lage padendichtheid. De tekortengebieden zijn niet scherp begrensd en moeten
meer worden beschouwd als ‘zoekgebieden’ voor het wegwerken van de recreatietekorten.
Aanbevelingen
We geven aan welke maatregelen gewenst zijn om het aanbod beter te laten aansluiten op
de vraag van de recreant. We kijken per gebied hoe de met BRAM berekende
(kwantitatieve) tekorten kunnen worden weggewerkt. Daarnaast laten we aan de hand van
de leefstijlen analyse zien welke ontwikkelrichtingen kwalitatief het beste aansluiten bij
de recreatiebehoefte.
13
Het Beleidsondersteunend Ruimtelijk Informatie Systeem van Kenniscentrum Recreatie: een uitgebreide (GIS)
bibliotheek met digitale geo bestanden op het gebied van de groene ruimte en recreatie
Kenniscentrum Recreatie 21

De toekomst van recreatie om de stad
22
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
4 Regio Amersfoort
In dit hoofdstuk beschrijven we de vraag naar en het aanbod van recreatiemogelijkheden
in Amersfoort Noord en Amersfoort Noordwest. Tevens geven we de discrepantie in vraag
en aanbod aan en de mogelijkheden om aan de recreatiebehoefte van de verschillende
leefstijlen in de gebieden tegemoet voldoen.
4.1 Amersfoort Noord
Amersfoort Noord omvat het gebied tussen Amersfoort, Nijkerk en Bunschoten (zie figuur
4.1).
4.1.1 Recreatieve vraag
Inwonersprofiel
Het profiel van de inwoners in Amersfoort Noord ziet er als volgt uit:
• Leefstijlen: Ingetogen Aqua (index 146), Uitbundig Geel (118) en Gezellig Lime.
Ondernemend Paars zijn oververtegenwoordigd gezien het landelijk gemiddelde (120)
• Socio-demografisch: (Startende) families met een gemiddeld hoger inkomen (1,5 x
modaal en meer)
Tabel 4.1 Inwonersprofiel Amersfoort Noord
Kenniscentrum Recreatie 23

De toekomst van recreatie om de stad
Recreatiebehoefte
De leefstijlen en demografische groepen die in Amersfoort Noord vertegenwoordigd zijn,
bezoeken vooral een restaurant of café met terras en wandelen en fietsen. Verder gaan ze
meer dan gemiddeld naar speeltuinen en kinderboerderijen. De recreanten in Amersfoort
Noord die wandelen en fietsen recreëren ook relatief meer aan het water, gaan vaker naar
een (kinder)boerderij en bezoeken ook vaker monumenten, bezienswaardigheden of
archeologisch objecten dan de gemiddelde Nederlander.
Tabel 4.2 Top 30 activiteiten op basis van participatie van de bewoners in Amersfoort Noord
Amersfoort Noord
Geografie
aantal inwoners 82.000
Activiteit
Top30
Nederland
Amersfoort
Noord
participatie
potentieel
x 1000
Wandeling
voor plezier
Wandeling
voor plezier
Fietstocht
voor plezier
Fietstocht
voor plezier
% % Index Index Index
1 Uit eten in restaurant, eetcafe 78,6% 78,7% 100 65 84,6% 108 85,2% 108
2 Wandeling voor plezier 57,2% 58,2% 102 48 100,0% 75,3% 132
3 Op terras zitten 55,1% 55,1% 100 45 63,3% 115 62,9% 114
4 Fietstocht voor plezier 50,0% 50,5% 101 41 65,5% 131 100,0%
5 Uit eten (fastfood, snackbar) 47,5% 47,6% 100 39 51,4% 108 51,0% 107
6 Recreeren aan water (zee, meer, rivier, plas e.d.) 47,4% 47,4% 100 39 54,4% 115 56,1% 118
7 Recreeren niet aan water (park, bos e.d.) 38,1% 39,4% 103 32 52,0% 136 50,2% 132
8 Bar, cafe bezoek 34,4% 34,0% 99 28 36,1% 105 36,8% 107
9 Muziek evenement, festival 30,4% 30,2% 99 25 33,5% 110 33,4% 110
10 Speeltuin 28,1% 30,0% 107 25 35,0% 125 35,9% 128
11 Kinderboerderij 25,6% 27,1% 106 22 32,9% 129 32,3% 126
12 Monument, bezienswaardigheid ( kastelen, kerken, dorpen of stadsdelen) 19,6% 20,3% 104 17 27,9% 142 27,1% 138
13 Wandelsport 13,0% 13,3% 103 11 20,9% 161 19,3% 149
14 Joggen, hardlopen, trimmen 9,7% 9,8% 101 8,0 11,8% 122 12,2% 125
15 Varen met motorboot, jacht 9,4% 9,0% 96 7,4 9,7% 104 9,9% 106
16 Vissen 8,0% 8,0% 100 6,6 8,6% 107 9,6% 119
17 Skaten, skeeleren 6,6% 6,5% 99 5,3 7,3% 112 8,2% 125
18 Tocht met rondvaartboot 6,5% 6,5% 101 5,4 7,9% 121 7,5% 114
19 Bezoek aan oudheidkundige, archeologische objecten 5,5% 5,6% 101 4,6 7,6% 139 7,1% 130
20 Sier-, heemtuin 5,3% 5,3% 101 4,4 7,5% 141 7,2% 135
21 Boerderij (agro-toerisme) 4,3% 4,4% 103 3,6 5,8% 136 6,3% 147
22 Kanoen 4,2% 4,2% 100 3,4 4,9% 117 5,3% 126
23 Naar de volkstuin 3,8% 3,8% 101 3,2 4,0% 106 4,0% 106
24 Mountainbiken 3,5% 3,6% 102 2,9 4,2% 121 5,5% 159
25 Natuur, milieu activiteiten, vereniging 2,8% 2,9% 103 2,4 4,4% 155 4,2% 149
26 Paardensport 2,5% 2,5% 102 2,1 2,4% 94 2,8% 110
27 Wielrennen 2,5% 2,5% 101 2,1 2,7% 111 4,3% 175
28 Golf 2,4% 2,4% 101 2,0 2,8% 116 2,9% 121
29 Roeien 2,1% 2,1% 101 1,7 2,6% 124 3,2% 148
30 Tafeltennis 0,3% 0,3% 102 0,3 0,4% 119 0,3% 98
% = Participatiecijfers
Index = het gemiddelde in Nederland (totaal = 100). Significante afwijkingen voor recreatieactiviteiten zijn weergegeven
in groen (sign. Hoger) of rood (sign. Lager).
Participatiepotentieel = aantal inwoners x participatiecijfer Amersfoort Noord
4.1.2 Recreatief aanbod
In Amersfoort Noord is het volgende recreatieaanbod in het buitengebied te vinden.
Huidig aanbod
• Zeer open landschap met riviertje de Laak
• Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland
• De wijken Nieuwland, Kattenbroek en Zielhorst worden aan de noordkant begrensd
door de A1. Er zijn 5 uitvalswegen voor die wijken naar het noorden. Vathorst (3825)
wordt aan de noordkant niet begrensd door een snelweg, maar aan de oostkant wel
(door de A28) en heeft 4 uitvalswegen.
24
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
• Landwinkel/schenkerij de Kastanjeboom: Pannenkoeken bakken, Tai Chi workshop,
koekerellen, hike en drive door nationaal landschap
• Eef’s Hobbydeel: creatieve cursussen (workshops met verf, klei, hout et cetera),
kinderfeestjes, vrijgezellenfeesten, rondleiding over de boerderij
• Eemlandhoeve: familiedagen, personeelsuitjes, excursies, teambuilding, educatieve en
informatieve plattelandssessies
• Grofmazig routenetwerk (valt samen met openbare weg)
• Waterpark Nieuwland: groenvoorziening met nadruk op water (skaten, zonnebaden)
• Twee maneges
• Park van de Tijden en kinderboerderij in Vathorst
• De Kamers, cultureel centrum
Figuur 4.1 Recreatief aanbod Amersfoort Noord
Geplande ontwikkelingen
• Verbreden van de Laak voor vaarroute (project Laakzone, eerste fase in uitvoering)
• Openhouden wespentaille tussen Amersfoort Noord en Bunschoten
• Uitbreiden en verbeteren van (fiets, wandel, ruiter)routestructuren in Arkemheen-
Eemland (ontwikkelingsvisie Laakzone)
• Vathorst Noord (groengebied voor bewoners van Vathorst, zone tussen Amersfoort
en Nationaal Landschap) op de langere termijn
Kenniscentrum Recreatie 25

De toekomst van recreatie om de stad
4.1.3 Discrepantie vraag-aanbod
Amersfoort Noord grenst aan het Nationaal landschap Arkemheen-Eemland. Dit is echter
een gebied met een zeer lage padendichtheid en daardoor beperkte mogelijkheden voor
wandelen en fietsen. Het tekort aan dagtochten voor wandelen en fietsen is in Amersfoort
Noord respectievelijk 1945 en 821. De groeiende vraag vanuit Amersfoort-Noord alsmede
de vraag vanuit Bunschoten-Spakenburg en Nijkerk, leiden tot een tekort. Voor veel
inwoners van Amersfoort-Noord is de beter ontsloten zuidkant van de stad (Utrechtse
Heuvelrug) te ver weg; bovendien moeten ze de hele stad door om daar te komen. De
ontwikkelgebieden Vathorst en Hooglanderveen hebben bovendien het probleem dat ze
door snelwegen worden afgeschermd van de Heuvelrug.
Figuur 4.2 Recreatieve tekortenkaart Amersfoort-Noord 14
Kijken we naar het huidige en geplande aanbod dan zien we dat het Nationaal landschap
Arkemheen-Eemland vooral interessant is voor de Groene en Aqua leefstijl. De
agrotoeristische bedrijven zijn interessant voor Uitbundig Geel en in mindere mate ook
voor de mensen met een Rode leefstijl. Maar het aanbod aan pretvoorzieningen (horeca,
attracties zoals kinderboerderijen en speeltuinen) in het buitengebied is nog laag voor
Geel en Lime. Ook voor de Paarse leefstijl zijn er weinig mogelijkheden.
14
De rode gebieden laten zien waar de berekende tekorten het grootst zijn (hoe roder, hoe groter het tekort). Dit zijn
dus gebieden met een hoge vraag, in combinatie met een lage padendichtheid. De tekortengebieden zijn niet scherp
begrensd en moeten meer worden beschouwd als ‘zoekgebieden’ voor het wegwerken van de recreatietekorten.
26
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
4.1.4 Aanbevelingen
We bevelen aan om de padenstructuur in de driehoek Amersfoort-Noord - Bunschoten -
Nijkerk te verdichten om de kwantitatieve tekorten weg te werken. Het tekortengebied ligt
op het grensvlak van de drie gemeenten, dus samenwerking is hierbij aan te raden.
Daarnaast verdienen de recreatieve verbindingen bij de verbreding van de snelwegen
aandacht. Er is een aantal uitvalswegen voor recreanten: deze moeten echter wel in de
toekomst gewaarborgd blijven.
Ontwikkelrichtingen
We zien voor de meest voorkomende leefstijlen (Aqua, Geel, Lime en Paars) nog de
volgende mogelijke ontwikkelrichtingen die ondernemers (eventueel met de overheid) op
kunnen pakken:
Belangrijk is in te spelen op grote groepen gezinnen met kinderen, horeca en actievere
vormen van recreatie. Voor de Aqua leefstijl mag dit niet te uitbundig zijn. Een
kinderboerderij met bijzondere dieren (bijvoorbeeld struisvogels) of een natuureducatie
programma of een fossielenveldje past goed. Ook fietsroutes (gebied is met de vele
weilanden voor wandelen minder geschikt) passen hierbij, bijvoorbeeld met uitkijktorens
en vogelspot plekken. Voor de recreanten met een Gele en Paarse leefstijl kan een
speeltuin en recreatieplas erg geschikt zijn (vergelijkbaar met Henschotermeer). Kijk
bijvoorbeeld naar het participatiepotentieel van 39.000 mensen met interesse in recreëren
aan het water. Ook Lime recreanten houden van speeltuinen en kinderboerderijen.
In dit gebied zijn twee maneges. Verder inspelen op paardensport is voor Geel en Paars
interessant (denk aan ruiterroutes, springveld). Voor de gezinnen met een Gele leefstijl is
een doeland zeer geschikt, voor de sportieve gezinnen met een Paarse leefstijl past een
exclusiever health en fitness programma of een mountainbike route goed.
4.2 Amersfoort Noordwest
Amersfoort Noordwest omvat het gebied tussen Soest en Amersfoort (zie figuur 4.3).
4.2.1 Recreatieve vraag
Inwonersprofiel
Het profiel van de inwoners in Amersfoort Noordwest ziet er als volgt uit:
• Leefstijlen: Ingetogen Aqua (index 160), Gezellig Lime en Uitbundig Geel.
Ondernemend Paars (137) en Creatief en Artistiek Rood (106) zijn
oververtegenwoordigd gezien het landelijk gemiddeld.
Kenniscentrum Recreatie 27

De toekomst van recreatie om de stad
• Socio-demografisch: Hoog opgeleide een- en tweepersoonshuishoudens en gezinnen
met kinderen
Tabel 4.3 Inwonersprofiel Amersfoort Noordwest
Recreatiebehoefte
De leefstijlen en demografische groepen die in Amersfoort Noordwest vertegenwoordigd
zijn gaan, zoals ook in Amersfoort Noord, het liefst uit eten, op een terras zitten, maar ook
wandelen en fietsen. Meer dan gemiddeld bezoeken ze monumenten,
bezienswaardigheden (kastelen en kerken), archeologische objecten, sier- en heemtuinen,
natuur en milieuactiviteiten en doen ze aan golf. Opvallend is dat ook jeu de boules in het
rijtje hoort, maar met een laag participatiepotentieel.
28
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Tabel 4.4 Top 30 activiteiten op basis van participatie van de bewoners in Amersfoort Noordwest
Amersfoort Noord West
Geografie
aantal inwoners 157.000
Activiteit
Top30
Nederland
Amersfoort
Noord West
participatie
potentieel
x 1000
Wandeling
voor plezier
Wandeling
voor plezier
Fietstocht
voor plezier
% % Index Index Index
1 Uit eten in restaurant, eetcafe 78,6% 79,7% 101 125 85,6% 109 86,3% 110
2 Wandeling voor plezier 57,2% 57,9% 101 91 100,0% 74,8% 131
3 Op terras zitten 55,1% 57,2% 104 90 65,8% 119 65,5% 119
4 Fietstocht voor plezier 50,0% 49,6% 99 78 64,2% 128 100,0%
5 Uit eten (fastfood, snackbar) 47,5% 44,1% 93 69 48,0% 101 47,3% 100
6 Recreeren aan water (zee, meer, rivier, plas e.d.) 47,4% 44,9% 95 70 52,0% 110 53,6% 113
7 Recreeren niet aan water (park, bos e.d.) 38,1% 36,6% 96 57 49,1% 129 47,1% 123
8 Bar, cafe bezoek 34,4% 35,7% 104 56 37,9% 110 39,2% 114
9 Muziek evenement, festival 30,4% 31,4% 103 49 35,0% 115 35,1% 115
10 Speeltuin 28,1% 22,9% 81 36 27,2% 97 27,6% 98
11 Kinderboerderij 25,6% 22,3% 87 35 27,4% 107 26,7% 104
12 Monument, bezienswaardigheid ( kastelen, kerken, dorpen of stadsdelen) 19,6% 21,7% 111 34 30,4% 155 29,5% 150
13 Wandelsport 13,0% 14,4% 111 23 22,7% 175 20,8% 160
14 Joggen, hardlopen, trimmen 9,7% 9,8% 101 15 11,9% 122 12,1% 125
15 Varen met motorboot, jacht 9,4% 8,7% 92 14 9,2% 99 9,6% 103
16 Vissen 8,0% 7,3% 92 12 7,7% 96 8,9% 111
17 Skaten, skeeleren 6,6% 5,4% 81 8,4 6,0% 91 6,7% 102
18 Tocht met rondvaartboot 6,5% 6,6% 101 10 7,9% 121 7,5% 116
19 Bezoek aan oudheidkundige, archeologische objecten 5,5% 5,8% 105 9,1 8,0% 145 7,3% 134
20 Sier-, heemtuin 5,3% 6,3% 118 10 8,8% 166 8,5% 159
21 Boerderij (agro-toerisme) 4,3% 3,9% 90 6,1 5,1% 118 5,7% 132
22 Kanoen 4,2% 3,8% 89 5,9 4,4% 104 4,9% 116
23 Naar de volkstuin 3,8% 3,9% 102 6,1 4,1% 109 3,9% 103
24 Mountainbiken 3,5% 3,6% 102 5,6 4,2% 122 5,6% 162
25 Natuur, milieu activiteiten, vereniging 2,8% 3,2% 113 5,0 4,9% 174 4,6% 165
26 Paardensport 2,5% 2,2% 86 3,4 2,0% 80 2,3% 92
27 Golf 2,4% 2,5% 106 4,0 2,9% 121 3,0% 127
28 Roeien 2,1% 1,9% 91 3,0 2,3% 110 2,9% 133
29 Duiken 0,4% 0,4% 89 0,6 0,2% 64 0,3% 87
30 Jeu de boules 0,2% 0,3% 140 0,4 0,4% 270 0,4% 217
Fietstocht
voor plezier
% = Participatiecijfers
Index = het gemiddelde in Nederland (totaal = 100). Significante afwijkingen voor recreatieactiviteiten zijn weergegeven
in groen (sign. Hoger) of rood (sign. Lager).
Participatiepotentieel = aantal inwoners x participatiecijfer Amersfoort Noordwest
4.2.2 Recreatief aanbod
In Amersfoort Noordwest is het volgende recreatieaanbod in het buitengebied te vinden.
Huidig aanbod
• Groengebied Hoogland West: akkerbouw, zoals maïs en agrarisch weidegebied om te
wandelen en fietsen
• Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland
• Grebbelinie (cultuurhistorie) inclusief de keerkade en kazematten (niet toegankelijk)
• Landgoed Coelhorst en Kapel van Coelhorst (kleinschalig, niet toegankelijk)
• 1 café
• Manege
• Barrières: de Eem en N199 met een aantal uitvalswegen voor fietsen/wandelen
• Opstapplaats fietsboot Eemlijn: toeristische lijndienst tussen Amersfoort en
Randmeren.
• Motorbootroute op de Eem
• Grofmazig routenetwerk (valt grotendeels samen met openbare weg)
• Geitenboerderij Breevoort: zeskamp, boeren buitenspelen, wijn- en
geitenkaasproeverij, conferentiezalen
• Mariboe: kinderfeestjes op boerderij
Kenniscentrum Recreatie 29

De toekomst van recreatie om de stad
• Kaasmakerij en winkel Groot Weede (zuidkant): zorgboerderij, biologische winkel,
kinderfeestjes
• Sterrenwacht in omgeving
• Twee werken van de Grebbelinie: werk bij Krachtwijk en werk aan de Glashut
Figuur 4.3 Recreatief aanbod Amersfoort Noordwest
Geplande ontwikkelingen
• Hoogland West ontwikkelen tot landschapspark met extensieve recreatieve
ontwikkelingen
• Klompenpad Hoogland West
• Zichtbaar maken en beleefbaar maken Grebbelinie
• Vogelboulevard (natuurmonumenten)
• Golfbaan
• Realisatie fiets- en onverhard wandelpad langs de Eem
4.2.3 Discrepantie vraag-aanbod
De polders ten (noord)westen van Amersfoort hebben een lage padendichtheid, terwijl de
vraag naar wandelen en fietsen vanuit de stad hoog is. Dit leidt tot een tekort aan
dagtochten voor wandelen en fietsen van respectievelijk 1805 en 763.
30
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Figuur 4.4 Recreatieve tekortenkaart Amersfoort Noordwest
Kijken we naar het huidige en geplande aanbod dan past de motorbootroute goed bij
recreanten met een Paarse en Blauwe leefstijl. Het Nationaal landschap Arkemheen-
Eemland sluit - zoals in Amersfoort Noord - vooral aan bij de Groene en Aqua leefstijl.
Maar Aqua is ook geïnteresseerd in archeologische objecten, zoals de Grebbelinie of het
Landgoed Coelhorst. Maar deze zijn nauwelijks tot niet toegankelijk. De ontwikkeling van
de golfbaan is interessant voor Paars. Rode recreanten hebben weinig mogelijkheden
(Sterrenwacht ligt wel dichtbij) maar trekken ook vaak naar de binnenstad. De
agrotoeristische bedrijven bieden plezier voor de Gele en Lime recreanten. Maar er is nog
weinig horeca in het buitengebied waar alle doelgroepen behoefte aan hebben.
4.2.4 Aanbevelingen
De opgave in Amersfoort Noordwest is 20 km wandel- en 8 km fietspad. De ligging ten
opzichte van de Heuvelrug en Soestduinen is gunstiger dan voor Amersfoort Noord. De
Eem vormt echter een barrière, met beperkte recreatieve verbindingen.
We raden daarom aan om bij het verbeteren van de padenstructuur in het gebied ook
rekening te houden met de Eem. Als daar 1 of 2 recreatieve verbindingen (pontjes) bij
komen, heeft dit een groot positief effect.
Ontwikkelrichtingen
We zien voor de meest voorkomende leefstijlen (Aqua, Lime, Geel, Paars) nog de volgende
mogelijke ontwikkelrichtingen die ondernemers (eventueel met de overheid) op kunnen
pakken:
Kenniscentrum Recreatie 31

De toekomst van recreatie om de stad
In dit gebied liggen interessante ontwikkelmogelijkheden voor de Aqua leefstijl,
bijvoorbeeld met een klompenpad langs de Grebbelinie of het landgoed Coelhorst (sier- en
heemtuin). Ook biedt de Geitenboerderij Breevoort interessante mogelijkheden om de
streekcultuur onder de aandacht te brengen. (wijn en geitenkaas, kaasmakerij Groot
Weede). Voor Aqua kunnen goede combinaties gemaakt worden (parels rijgen)
bijvoorbeeld een fiets / boottocht met bezoek aan een van locaties van multifunctionele
landbouw met proeverij van streekproducten (in een café).
In Amersfoort Noordwest zien we tot slot meer dan in Amersfoort Noord de combinatie
Paars - Rood naar voren komen. Dit betekent een meer creatieve en artistieke invulling
dan in Amersfoort Noord (sportief voor Geel - Paars). Voor recreanten met een Paarse
leefstijl is horeca aan het water bijvoorbeeld gekoppeld aan verbrede landbouw
(aanlegplaatsen en horeca aan de Eem) een interessante optie (iets exclusiever/artistieker;
Domburg aan de Eem; horeca waar jonge moderne kunstenaars een tentoonstelling
hebben of waar een compacte golfbaan ligt). Ook Gele en Lime recreanten hebben
behoefte aan horeca. Recreanten met een Rode leefstijl kunnen aangetrokken worden met
ateliers of kleinschalige voorstellingen in het buitengebied (zoals op het landgoed
Coelhorst).
4.3 Conclusies Regio Amersfoort
In de regio Amersfoort bestaat een tekort aan wandel- en fietsmogelijkheden aan de noord
en noordwestkant. Om dit tekort terug te dringen, zijn naast vlakgroen en recreatieve
verbindingen vooral recreatiemogelijkheden nodig voor recreanten met een Aqua leefstijl
die in Amersfoort Noord(West) oververtegenwoordigd zijn. Ook wonen er veel Lime, Geel
en Paarse recreanten. Verder zijn in Amersfoort Noord vooral voorzieningen nodig voor
(startende) families met een hoger inkomen; en in Noordwest ook voor hoog opgeleide
een- en tweepersoonshuishoudens.
32
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
5 Stadsgewest Utrecht
In dit hoofdstuk beschrijven we de vraag naar en het aanbod van recreatiemogelijkheden
in Utrecht Noordwest, Utrecht Noord, Utrecht Zuidoost en Utrecht Zuidwest. Tevens geven
we de discrepantie in vraag en aanbod van de gebieden aan en de
ontwikkelmogelijkheden om aan de behoefte van de verschillende leefstijlen in de
gebieden tegemoet te komen.
N.B.Waar we in het vervolg schrijven over Utrecht bedoelen we het stadsgewest Utrecht en niet de stad
Utrecht. Onder Utrecht Zuidoost valt bijvoorbeeld ook de gemeente Houten en Bunnik (zie de
tekortengebieden in het vorige hoofdstuk).
5.1 Utrecht Noordwest
Utrecht Noordwest omvat het gebied tussen Kockengen, Harmelen en Leidsche Rijn (zie
figuur 5.1).
5.1.1 Recreatieve vraag
Inwonersprofiel
De inwoners van Utrecht Noordwest hebben een duidelijk ander profiel dan de inwoners
van de andere gebieden rondom Utrecht. Het profiel van de inwoners ziet er als volgt uit:
• Leefstijlen: Ingetogen Aqua (142) grootste groep. Ook Ondernemend Paars (157),
Gezellig Lime en Uitbundig Geel. Stijlvol en Luxe Blauw (136) komt ook sterker dan
gemiddeld naar voren.
• Socio-demografisch: sterke vertegenwoordiging gezinnen met kinderen (leeftijd 25-49
jaar) en een- en tweepersoons huishoudens boven 55 jaar. Verder zijn gezinnen met
jonge kinderen (< 5 jaar) en tweepersoonshuishoudens boven 35 jaar meer dan
gemiddeld in Nederland aanwezig. Het inkomen ligt in het algemeen boven modaal.
Kenniscentrum Recreatie 33

De toekomst van recreatie om de stad
Tabel 5.1 Inwonersprofiel Utrecht Noordwest
Recreatiebehoefte
De leefstijlen en demografische groepen die in Utrecht Noordwest vertegenwoordigd zijn,
ondernemen soortgelijke activiteiten als de gemiddelde Nederlander. Iets meer dan
landelijk gemiddeld worden monumenten, archeologische opgravingen, sier- en
heemtuinen bezocht, bestaat interesse in natuur- en milieueducatie en worden sporten als
wielrennen, golf en tafeltennis beoefend. Wandelaars en fietsers bezoeken daarnaast meer
dan gemiddeld ook agrotoeristische bedrijven en recreëren niet aan het water (park, bos).
34
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Tabel 5.2 Top 30 activiteiten op basis van participatie van de bewoners in Utrecht Noordwest
% = Participatiecijfers
Index = het gemiddelde in Nederland (totaal = 100). Significante afwijkingen voor recreatieactiviteiten zijn weergegeven
in groen (sign. Hoger) of rood (sign. Lager).
Participatiepotentieel = aantal inwoners x participatiecijfer Utrecht Noordwest
5.1.2 Recreatief aanbod
In Utrecht Noordwest is het volgende recreatieaanbod in het buitengebied te vinden:
Huidig aanbod
• Harmelen: weiland, vijverbos, boomgaarden
• Haarrijnse Plas: zwemmen, zonnen, wandelen, fietsen, vissen, surfen, luieren,
picknicken
• Manege Castellum (tijdelijk)
• Golfclub de Haar
• Landgoed en Kasteel de Haar en tuinen: bezoek kasteel, bezoek kasteeltuin met
hertenweide, evenementen
• Horeca: Restaurant ’t Wapen van Haarzuylen, de Vier Balken (cultuurhistorisch) en
Restaurant Kortjak (al la carte, pannenkoeken), op het kasteelterrein: de theekoepel
• Fiets en tandemverhuur
• Wandelen, fietsen in het Groene Hart met voor cultuurhistorische beleving historisch
centrum Woerden en Maarssen, Buitenplaatsen aan de Vecht en Nieuwe Hollandse
Waterlinie
Kenniscentrum Recreatie 35

De toekomst van recreatie om de stad
• Barrière: A2, A12, 3 spoorlijnen: Utrecht - Den Haag - Amsterdam –Woerden,
Amsterdam Rijnkanaal
Figuur 5.1 Recreatief aanbod Utrecht Noordwest
Geplande ontwikkelingen
• Groengebied Utrecht-West (RodS): deelgebied Haarzuilens, uitvoering gestart maar
onzeker
• Landinrichtingsplan Haarzuilens (parkbos Haarzuilens gepland +
recreatiegebied Wielrevelt, een rivier, klein Limburg): kanoroutes,
picknickweides en ‘pleisterplaatsen’, wandelen, fietsen, natuur
• Verbindingen Harmelen
• Fietsverbinding vanuit Maarssenbroek (A2): aanleg gestart
36
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
5.1.3 Discrepantie vraag-aanbod
Het tekort aan dagtochten voor wandelen en fietsen is in Utrecht Noordwest
respectievelijk 2500 en 1098. Met name vanuit Leidsche Rijn is een toenemende
recreatievraag in het gebied te verwachten. Uit het BRAM-model komt een relatief beperkt
tekort naar voren, vergeleken met de andere stadsdelen. Dit komt door de hogere
padendichtheid in dit gebied, vergeleken met de polders ten zuiden van de A12. Daarnaast
speelt de barrièrewerking door de A2 en het Amsterdam Rijn kanaal een belangrijke rol.
Hierdoor kunnen recreanten vanuit Maarssen en Utrecht Noordwest moeilijker in het
gebied komen, waardoor deze vraag niet in Noordwest valt. Dit leidt tot een hoger tekort
aan de noordoostkant van Utrecht. De rol van deze barrière is dus niet een oplossing, maar
eerder een verplaatsing van het tekort. Het tekort is ook kleiner verken met de studie van
de gemeente Utrecht naar recreatietekorten. Dit komt door het verschil in
gebiedsbegrenzing. In dit onderzoek zit Strijkviertel waar een groot tekort is niet in
Utrecht Noordwest opgenomen en bij het onderzoek van de gemeente Utrecht wel.
Hierdoor is in ons onderzoek het tekort in Zuidwest groter en het tekort in Utrecht
Noordwest lager.
Figuur 5.2 Recreatieve tekortenkaart Utrecht Noordwest
Utrecht-Noordwest biedt op dit moment mogelijkheden voor de rustzoekende recreant
waardoor Ingetogen Aqua en Rustig Groen aan hun trekken komen. Daarbij is er een
interessant cultuurhistorisch aanbod en een golfbaan voor Paars/Blauw. Voor Gezellig
Lime zijn nog weinig mogelijkheden.
Kenniscentrum Recreatie 37

De toekomst van recreatie om de stad
5.1.4 Aanbevelingen
Om de recreatietekorten terug te dringen, dient de RodS opgave rond Haarzuilens te
worden gerealiseerd: deze opgave ligt precies in het gebied met de grootste tekorten. Het
gebied moet wel goed bereikbaar zijn vanuit Leidsche Rijn, dus in dit stadsdeel moeten
goede recreatieve verbindingen richting het noordwesten worden aangelegd. Ook het
creëren van ommetjes kan helpen om de vraag van drukke gezinnen te accommoderen.
Daarnaast is het belangrijk om de barrièrewerking van de A2 bij Maarssen op te heffen.
Hierdoor kunnen meer recreanten het gebied bereiken, maar kan de druk wel groter
worden. Meer recreatieaanbod is dan gewenst.
Ontwikkelrichtingen
We zien voor de meest voorkomende leefstijlen (Aqua, Paars, Lime, Geel) nog de volgende
mogelijke ontwikkelrichtingen die ondernemers (eventueel met de overheid) op kunnen
pakken:
De Gele groep kan aan de Haarrijnse Plas genieten. Horeca is hier welkom. Verder biedt
het gebied vooral mogelijkheden voor rustige en cultuurhistorische activiteiten (voor o.a.
Aqua en Paars). Het ligt voor de hand om deze identiteitbepalende elementen als leidraad
voor verdere ontwikkeling te nemen. Denk daarbij ook aan meer stijlvollere en exclusieve
mogelijkheden voor recreatie (zoals een Rosarium, uitspanning aan de Haarrijnse plas, en
verdere ontwikkeling van sier- en heemtuinen) en voorzieningen zoals bankjes. Verder
zijn veilige routes voor nordic walking interessant voor Aqua. De Lime recreanten kun je
trekken met rommelmarkten of braderieën, maar dan vooral in de kernen en niet in het
buitengebied. Maak hierbij gebruik van het al aanwezige aanbod in de omgeving en PRmarketing.
5.2 Utrecht Noord
Utrecht Noord omvat het gebied tussen de Maarsseveense plassen en de Bilt (zie figuur
5.3).
5.2.1 Recreatieve vraag
Inwonersprofiel
Het profiel van de inwoners in Utrecht Noord ziet er als volgt uit:
• Leefstijlen: Creatief en Inspirerend Rood (index 322), Ondernemend Paars (199) en
Ingetogen Aqua (116) meer dan evenredig aanwezig
• Socio-demografisch: overwegend jong (tot 34 jaar), hoog opgeleid, alleen of
samenwonend en met een inkomen tot modaal.
38
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Tabel 5.3 Inwonersprofiel Utrecht Noord
Recreatiebehoefte
De leefstijlgroepen en demografische groepen in Utrecht Noord gaan, naast horecabezoek
en fietsen en wandelen, meer dan gemiddeld naar muziek evenementen (festivals),
monumenten en beoefenen actieve sporten zoals joggen, mountainbiken, wielrennen en
golf. Wandelaars en fietsers ondernemen ook meer dan gemiddeld natuur- en
milieuactiviteiten en bezoeken monumenten en bezienswaardigheden (kastelen, kerken,
dorpen).
Kenniscentrum Recreatie 39

De toekomst van recreatie om de stad
Tabel 5.4 Top 30 activiteiten op basis van participatie van de bewoners in Utrecht Noord
Utrecht Noord
Geografie
Aantal inwoners 162.000
Activiteit
Top30
Nederland
Utrecht
Noord
participatie
potentieel
x 1000
Wandeling
voor plezier
Wandeling
voor plezier
Fietstocht
voor plezier
% % Index Index Index
1 Uit eten in restaurant, eetcafe 78,6% 81,1% 103 131 86,9% 110 87,0% 111
2 Wandeling voor plezier 57,2% 58,7% 103 95 100,0% 74,7% 131
3 Op terras zitten 55,1% 61,6% 112 100 69,6% 126 68,7% 125
4 Fietstocht voor plezier 50,0% 49,0% 98 79 62,6% 125 100,0%
5 Uit eten (fastfood, snackbar) 47,5% 46,3% 98 75 50,7% 107 48,9% 103
6 Recreeren aan water (zee, meer, rivier, plas e.d.) 47,4% 47,5% 100 77 54,8% 116 57,5% 121
7 Recreeren niet aan water (park, bos e.d.) 38,1% 39,9% 105 65 53,7% 141 50,9% 134
8 Bar, cafe bezoek 34,4% 43,0% 125 70 45,6% 132 46,9% 136
9 Muziek evenement, festival 30,4% 35,5% 117 58 39,9% 131 40,4% 133
10 Speeltuin 28,1% 20,2% 72 33 24,0% 85 23,5% 84
11 Kinderboerderij 25,6% 21,2% 83 34 26,1% 102 25,1% 98
12 Monument, bezienswaardigheid ( kastelen, kerken, dorpen of stadsdelen) 19,6% 23,7% 121 38 32,6% 166 30,4% 155
13 Wandelsport 13,0% 14,4% 111 23 22,6% 175 21,0% 162
14 Joggen, hardlopen, trimmen 9,7% 12,1% 125 20 14,7% 152 14,9% 154
15 Varen met motorboot, jacht 9,4% 9,8% 104 16 10,5% 112 11,5% 123
16 Vissen 8,0% 6,8% 85 11 7,0% 87 8,6% 107
17 Skaten, skeeleren 6,6% 5,4% 81 8,7 6,1% 94 6,7% 102
18 Tocht met rondvaartboot 6,5% 6,8% 105 11 8,6% 132 8,1% 124
19 Bezoek aan oudheidkundige, archeologische objecten 5,5% 6,5% 118 10 8,8% 161 8,0% 145
20 Sier-, heemtuin 5,3% 5,8% 109 9,4 8,0% 151 7,9% 148
21 Boerderij (agro-toerisme) 4,3% 3,7% 87 6,0 5,0% 117 5,7% 133
22 Kanoen 4,2% 4,4% 105 7,1 4,9% 117 6,4% 152
23 Naar de volkstuin 3,8% 4,1% 107 6,6 4,4% 117 4,0% 106
24 Mountainbiken 3,5% 4,5% 128 7,2 5,7% 163 7,2% 206
25 Natuur, milieu activiteiten, vereniging 2,8% 3,2% 114 5,1 4,9% 175 4,9% 174
26 Paardensport 2,5% 2,3% 92 3,7 2,3% 92 2,5% 100
27 Wielrennen 2,5% 3,1% 124 5,0 3,4% 137 5,6% 227
28 Golf 2,4% 2,9% 122 4,7 3,0% 126 3,5% 148
29 Roeien 2,1% 2,3% 108 3,7 2,6% 122 3,2% 148
30 Tafeltennis 0,3% 0,3% 110 0,5 0,3% 112 0,3% 84
Fietstocht
voor plezier
% = Participatiecijfers
Index = het gemiddelde in Nederland (totaal = 100). Significante afwijkingen voor recreatieactiviteiten zijn weergegeven
in groen (sign. Hoger) of rood (sign. Lager).
Participatiepotentieel = aantal inwoners x participatiecijfer Utrecht Noord
5.2.2 Recreatief aanbod
In Utrecht Noord is het volgende recreatieaanbod in het buitengebied te vinden.
Huidig aanbod
• In het noordwesten van dit gebied liggen de veenplassen, het midden is agrarisch
gebied (polder), in het oosten ligt bos en ten noorden (buiten het gebied) ligt bos
• Noorderpark (RodS): wandelen, fietsen
• Ruigenhoekse polder: bos, lig- en struinweiden, waterpartijen en fiets, wandel
en ruiterroutes
• Gagelbos: nu extensieve recreatie, vrij druk met mensen die hun hond hier
uitlaten. Het is een van de weinige plekken waar de hond vrij rond mag lopen
en zwemmen.
• Barrière: A27 + Noordelijke randweg (NRU) voor fietsen en wandelen
• Maneges
• Nieuwe Hollandse Waterlinie met forten: Ruigenhoek, Voordorp, De Gagel,
Blauwkapel, Fort op de Biltstraat, De Klop
• Maarsseveense plassen aan westkant: zwemmen, zonnen, surfen, duiken
40
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
• Horeca: wokrestaurants, steengrillen en BBQ aan de rand van het gebied en een
restaurant in een fort (maar alleen mogelijk als je er vergadert)
• Loosdrechtse plassen ten noordoosten gebied: watersport waaronder zeilen, roeien,
kanoën, waterskiën
• Bossen Hollandse Rading ten noorden van dit gebied en bossen in het westen van dit
gebied - De Leijen en ten westen – Beerschoten
Figuur 5.3 Recreatief aanbod Utrecht Noord
Geplande ontwikkelingen
• Fietsbrug over noordelijke randweg
• Gagelbos: ambitie van Staatsbosbeheer is intensieve recreatie (gepland maar onzeker)
• Idee: recreatiepoorten, kleine golfbaan met horeca en fietscrossbaan en waterspeeltuin
in Ruigenhoek, sauna/wellness bij Maarsseveense Plassen, horeca in Fort de Gagel,
wandelspeelroute Gagelbos, mogelijke ontwikkeling van Fort Ruigenhoek
• Natuurontwikkeling in Berthunepolder (onderdeel Noorderpark) (gepland maar
onzeker)
Kenniscentrum Recreatie 41

De toekomst van recreatie om de stad
5.2.3 Discrepantie vraag-aanbod
De noordkant van Utrecht heeft een groot tekort. Het tekort aan dagtochten voor
wandelen en fietsen is respectievelijk 5401 en 2025. De vraag vanuit de stad is extra hoog
vanwege de barrièrewerking van de A2 en het Amsterdam Rijnkanaal. Recreanten kunnen
daardoor minder goed richting het westen, hetgeen zorgt voor extra drukte in het
noorden. Een deel van de vraag vanuit het stedelijk gebied die hier op Noord afgewenteld
wordt zal ook naar oost of west gaan. In de berekeningen is nog geen rekening gehouden
met een ‘opwaardering’ van de Randweg Noord tot snelweg. Momenteel vormt deze weg
geen grote barrière, maar dat kan door een opwaardering van de Randweg wel
veranderen.
Figuur 5.4 Recreatieve tekortenkaart Utrecht Noord
Kijken we naar het huidige en geplande aanbod dan speelt het gebied met haar (te
ontwikkelen) natuur en forten in op de interesse in natuur en monumenten bij de
leefstijlen in het gebied, vooral bij Paars en Aqua. Geel heeft mogelijkheden aan de
Maarsseveense plassen (zwemmen, vissen) en in de Ruigenhoekse polder. Horeca is meer
gericht op Lime, Geel en Groen. Maar minder op de meest voorkomende leefstijlen in het
gebied: Aqua, Paars en Rood.
42
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
5.2.4 Aanbevelingen
Recentelijk is er in het gebied veel verbeterd, door aanleg van paden en
landschapselementen; het RodS gebied Noorderpark is bijna geheel ingericht. Dit is echter
nog niet voldoende om alle tekorten weg te werken. We bevelen daarom aan om de
mogelijkheden in het gebied verder uit te breiden, waarbij recreatieverbindingen naar de
forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie speciale aandacht verdienen. Bovendien mag
de Randweg Noord in de toekomst geen grote barrière gaan vormen. Daarnaast zal het
realiseren van recreatieve verbindingen richting het westen de druk op Utrecht Noord
verminderen.
Ontwikkelrichtingen
We zien voor de meest voorkomende leefstijlen (Rood, Paars en Aqua) nog de volgende
mogelijke ontwikkelrichtingen die ondernemers (eventueel met de overheid) op kunnen
pakken:
In dit gebied is het van belang recreatieve voorzieningen voor de recreanten uit de
segmenten Rood en Paars op te nemen. Met de (te ontwikkelen) natuur en Waterlinie
wordt hier al deels op ingespeeld. De forten geven een duidelijke identiteit aan dit gebied
en lenen zich voor exposities, culturele evenementen, (kleinschalige) muziekevenementen
en festivals. Terrassen bij de forten zijn welkom. Voor de Paarse doelgroep kunnen de
forten vergaderlocaties bieden. Op sportief gebied kan gedacht worden aan routes voor
actieve sporters (skaten, skeeleren en hardlopen). Voor de recreanten uit het Aqua
segment zijn de extensieve recreatiemogelijkheden in de Ruigenhoekse Polder interessant
(wandel- en fietsroutes tussen de forten).
5.3 Utrecht Zuidoost
Utrecht Zuidoost bevat het gebied tussen Nieuwegein, Odijk en Zeist (zie figuur 5.5).
5.3.1 Recreatieve vraag
Inwonersprofiel
Het profiel van de inwoners in Utrecht Zuidoost is te vergelijken met Utrecht Noord en
ziet er als volgt uit:
• Leefstijlen: Creatief en inspirerend Rood (index 273), Ondernemend Paars (207) en
Ingetogen Aqua (123) meer dan evenredig aanwezig
• Socio-demografisch: jong (tot 34 jaar), hoog opgeleid, alleen of samenwonend en met
een inkomen tot modaal
Kenniscentrum Recreatie 43

De toekomst van recreatie om de stad
Tabel 5.5 Inwonersprofiel Utrecht Zuidoost
Recreatiebehoefte
Naast het inwonerprofiel is ook de recreatiebehoefte van de leefstijlen en demografische
groepen in Utrecht Zuidoost te vergelijken met Utrecht Noord. Naast horeca en fietsen en
wandelen bezoeken ze meer dan gemiddeld in Nederland monumenten, archeologische
objecten en beoefenen actieve sporten zoals joggen, mountainbiken, wielrennen en golf.
Wandelaars en fietsers ondernemen ook meer dan gemiddeld natuur en
milieuactiviteiten.
44
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Tabel 5.6 Top 30 activiteiten op basis van participatie van de bewoners in Utrecht Zuidoost
Utrecht Zuid Oost
Geografie
Aantal inwoners 119.000
Activiteit
Top30
% = Participatiecijfers
Index = het gemiddelde in Nederland (totaal = 100). Significante afwijkingen voor recreatieactiviteiten zijn weergegeven
in groen (sign. Hoger) of rood (sign. Lager).
Nederland
Utrecht
Zuid Oost
Participatiepotentieel = aantal inwoners x participatiecijfer Utrecht Zuidoost
participatie
potentieel
x 1000
Wandeling
voor plezier
Wandeling
voor plezier
Fietstocht
voor plezier
% % Index Index Index
1 Uit eten in restaurant, eetcafe 78,6% 80,9% 103 96 86,7% 110 86,9% 111
2 Wandeling voor plezier 57,2% 58,5% 102 70 100,0% 74,6% 130
3 Op terras zitten 55,1% 60,3% 109 72 68,4% 124 67,8% 123
4 Fietstocht voor plezier 50,0% 49,3% 99 59 63,1% 126 100,0%
5 Uit eten (fastfood, snackbar) 47,5% 46,3% 97 55 50,4% 106 49,1% 103
6 Recreeren aan water (zee, meer, rivier, plas e.d.) 47,4% 47,3% 100 56 54,6% 115 56,9% 120
7 Recreeren niet aan water (park, bos e.d.) 38,1% 39,4% 103 47 52,8% 139 50,2% 132
8 Bar, cafe bezoek 34,4% 41,1% 119 49 43,6% 127 44,8% 130
9 Muziek evenement, festival 30,4% 34,5% 113 41 38,7% 127 38,9% 128
10 Speeltuin 28,1% 21,5% 77 26 25,5% 91 25,3% 90
11 Kinderboerderij 25,6% 21,9% 85 26 27,0% 106 26,0% 102
12 Monument, bezienswaardigheid ( kastelen, kerken, dorpen of stadsdelen) 19,6% 23,2% 118 28 31,9% 163 30,0% 153
13 Wandelsport 13,0% 14,3% 110 17 22,5% 173 20,7% 160
14 Joggen, hardlopen, trimmen 9,7% 11,5% 119 14 14,0% 145 14,2% 147
15 Varen met motorboot, jacht 9,4% 9,7% 103 12 10,3% 110 11,2% 120
16 Vissen 8,0% 7,0% 87 8,3 7,2% 90 8,6% 108
17 Skaten, skeeleren 6,6% 5,5% 84 6,6 6,3% 96 6,8% 104
18 Tocht met rondvaartboot 6,5% 6,8% 104 8,0 8,4% 129 8,0% 123
19 Bezoek aan oudheidkundige, archeologische objecten 5,5% 6,4% 117 7,6 8,7% 159 7,9% 145
20 Sier-, heemtuin 5,3% 5,8% 110 7,0 8,1% 152 7,9% 149
21 Boerderij (agro-toerisme) 4,3% 3,8% 89 4,6 5,2% 120 5,9% 136
22 Kanoen 4,2% 4,4% 104 5,2 4,9% 116 6,1% 145
23 Naar de volkstuin 3,8% 4,0% 106 4,8 4,3% 115 4,0% 107
24 Mountainbiken 3,5% 4,2% 121 5,0 5,3% 152 6,7% 194
25 Natuur, milieu activiteiten, vereniging 2,8% 3,2% 113 3,8 4,9% 173 4,8% 170
26 Paardensport 2,5% 2,3% 93 2,8 2,3% 91 2,5% 101
27 Wielrennen 2,5% 3,0% 121 3,6 3,3% 133 5,4% 219
28 Golf 2,4% 2,9% 119 3,4 3,0% 125 3,4% 142
29 Roeien 2,1% 2,2% 106 2,7 2,6% 121 3,1% 145
30 Tafeltennis 0,3% 0,3% 111 0,4 0,4% 117 0,3% 90
Fietstocht
voor plezier
5.3.2 Recreatief aanbod
In Utrecht Zuidoost is het volgende recreatieaanbod in het buitengebied te vinden.
Huidig aanbod
• Agrarisch gebied (weilanden) en bossen, boomgaarden, stadsrand
• Nieuwe Hollandse Waterlinie met forten: Vechten (Linie-centrum, Romeinse
uitkijktoren, Limirinth (doolhof uitgekapt in het maïs, eens per jaar), feesten, partijen,
openluchttheater, kersenfestival(streekproducten), ‘t Hemeltje (geen recreatieve
ontwikkeling), Fort Rhijnauwen (natuur en geheimzinnigheid: paar keer per jaar
cultuurevenementen)
• Kasteel Heemstede (restaurant, erg luxe en geen relatie met het gebied )
• Maneges
• Druk bezocht Amelisweerd: natuurgebied, bootjesverhuur, veldkeuken,
pannenkoekenhuis, park, picknickweides, agrarische activiteit, tennisvereniging
• 3 golfbanen Utrecht - Amelisweerd, Laaggraven en Bunnik
• Groenraven-Oost (RodS): redelijk goed bereikbaar gebied
• Bos Nieuw Wulven: fietsen, wandelen, genieten van natuur, cultuurhistorie
en avontuurlijk spelen (speelbos)
• Recreatiegebied Laagraven: één recreatieplas voor zwemmen en watersport:
teleski en overdekte golfsurfbaan. Een vergaderaccommodatie en horeca met
zonneterras. Een andere recreatieplas om omheen te lopen, golfbaan
• Barrières: Amsterdam Rijnkanaal, A27 en A12 (vooral voor westkant Utrecht),
Merwedekanaal, voor fietsers uit oostkant redelijk goede verbindingen
Kenniscentrum Recreatie 45

De toekomst van recreatie om de stad
• Golfclub (zuidoostkant, Bunnik)
Figuur 5.5 Recreatief aanbod Utrecht Zuidoost
Geplande ontwikkelingen
• Laagraven - Heemstede Noord: (gepland maar onzeker) extra recreatieterrein:
ligweiden, wandelpaden, fietspaden
• Extra recreatieve fietsverbinding over het Amsterdam Rijn kanaal bij de
Plofsluis; recreatie-transferium langs de A27
• Recreatieve poort A27 bij tankstation
5.3.3 Discrepantie vraag-aanbod
Het tekort aan dagtochten voor wandelen en fietsen is in Utrecht Zuidoost respectievelijk
5042 en 2027. Het buitengebied ten zuidoosten van Utrecht ligt ingeklemd tussen Utrecht
stad, Nieuwegein en groeikern Houten. Dit leidt tot een grote vraag. Delen van het gebied
(Rhijnauwen en paden langs de Kromme Rijn) worden intensief door recreanten gebruikt,
wat leidt tot grote drukte.
46
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Figuur 5.6 Recreatieve tekortenkaart Utrecht Zuidoost
Kijken we naar het huidige en geplande aanbod dan blijkt dat de partijen in het gebied al
inspelen op de aanwezige leefstijlen. De Hollandse Waterlinie met haar forten sluit aan bij
de Paarse en Aqua leefstijlen met interesse in archeologische objecten en monumenten.
Het openluchttheater sluit aan bij de Rode belevingswereld. Kasteel Heemstede en de
golfbanen zijn interessant voor de Paarse en de Blauwe leefstijlen. Ook voor Geel en Lime
zijn mogelijkheden in Amelisweerd-Rhijnauwen en Groenraven Oost. Maar er zijn
nauwelijks horecamogelijkheden in de nieuwe RodS-gebieden.
5.3.4 Aanbevelingen
De recreatiemogelijkheden worden momenteel uitgebreid door realisatie van de RodS
opgave bij Houten (Groenraven-Oost) en rondom de Laagravense Plas. Dit is echter niet
genoeg om volledig aan de groeiende vraag te voldoen: er blijft een tekort bestaan. Met
name tussen Houten en Nieuwegein, waar ook een RodS opgave ligt, is het tekort nog
groot omdat er te weinig recreatiemogelijkheden zijn. Het realiseren van de RodS opgave
Groenraven-Oost is een grote stap in de goede richting, maar verdere uitbreiding van de
recreatiemogelijkheden is gewenst, met name tussen Houten en Nieuwegein, en ten
noord(oost)en van Houten.
Ontwikkelrichtingen
We zien voor de meest voorkomende leefstijlen (Rood, Paars en Aqua) nog de volgende
mogelijke ontwikkelrichtingen die ondernemers (eventueel met de overheid) op kunnen
pakken:
Het gebied biedt al verschillende recreatiemogelijkheden voor de meest voorkomende
leefstijlen. Belangrijk is om deze mogelijkheden te optimaliseren en eventuele extensieve
Kenniscentrum Recreatie 47

De toekomst van recreatie om de stad
recreatiemogelijkheden aan de oostkant van het tekortengebied te creëren. Van belang is
met de recreatievoorzieningen in dit gebied tegemoet te komen aan de wensen van de
Rode en de Paarse recreanten. Welke voorzieningen kunnen deze jonge en hoog opgeleide
recreanten boeien en stimuleren? Kasteel Heemstede en de golfbanen kunnen een
artistieke aanvulling (sier/heemtuin of beeldentuin) zijn voor de Paarse en Rode doelgroep.
De Rode belevingswereld wordt verder aangetrokken door kleinschalige evenementen of
thema-avonden (met wereldgerechten of buitenlandse culturen) waar forten zich goed
voor lenen. Fiets- en mountainbike routes zijn interessant voor de Aqua doelgroep. Denk
aan een kleine mountainbikeroute bij Amelisweerd. Verder kunnen uitdagende
hardlooproutes een aanvulling zijn. Belangrijk is dat er goede verbindingen zijn, vooral
voor de langere routes naar de regio Utrechtse Heuvelrug. Denk tot slot ook aan horeca in
de RodS-gebieden en op de forten.
5.4 Utrecht Zuidwest
Utrecht Zuidwest omvat het gebied tussen Vleuten-De Meern, Nieuwegein en Montfoort
(zie figuur 5.7).
5.4.1 Recreatieve vraag
Inwonersprofiel
Het profiel van de inwoners in Utrecht Zuidwest ziet er als volgt uit:
• Leefstijlen: Ingetogen Aqua (129), Ondernemend Paars (170), Creatief en Inspirerend
Rood (index 236) meer dan evenredig aanwezig. Ook Uitbundig Geel.
• Socio-demografisch: relatief vaker jong (tot 34 jaar) of juist boven 55+, hoog opgeleid,
alleen of samenwonend.
Tabel 5.7 Inwonersprofiel Utrecht Zuidwest
48
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Recreatiebehoefte
Ook de recreatiebehoefte van de leefstijlen en demografische groepen in Utrecht Zuidwest
zijn te vergelijken met Zuidoost en Noord. Naast bezoek aan restaurants, terrassen, fietsen
en wandelen bezoeken ze meer dan gemiddeld in Nederland monumenten,
archeologische objecten en doen vooral actieve fietssporten. Wandelaars en fietsers
ondernemen daarnaast ook meer dan gemiddeld natuur en milieuactiviteiten.
Tabel 5.8 Top 30 activiteiten op basis van participatie van de bewoners in Utrecht Zuidwest
Utrecht Zuid West
Geografie
Aantal inwoners 166.000
Activiteit
Top30
% = Participatiecijfers
Index = het gemiddelde in Nederland (totaal = 100). Significante afwijkingen voor recreatieactiviteiten zijn weergegeven
in groen (sign. Hoger) of rood (sign. Lager).
Nederland
Utrecht
Zuid West
Participatiepotentieel = aantal inwoners x participatiecijfer Utrecht Zuidwest
participatie
potentieel
x 1000
Wandeling
voor plezier
Wandeling
voor plezier
Fietstocht
voor plezier
% % Index Index Index
1 Uit eten in restaurant, eetcafe 78,6% 80,6% 103 134 86,4% 110 86,7% 110
2 Wandeling voor plezier 57,2% 58,7% 103 97 100,0% 75,0% 131
3 Op terras zitten 55,1% 60,0% 109 100 68,1% 124 67,4% 122
4 Fietstocht voor plezier 50,0% 49,5% 99 82 63,4% 127 100,0%
5 Uit eten (fastfood, snackbar) 47,5% 46,5% 98 77 50,6% 107 49,2% 104
6 Recreeren aan water (zee, meer, rivier, plas e.d.) 47,4% 47,2% 100 78 54,4% 115 56,9% 120
7 Recreeren niet aan water (park, bos e.d.) 38,1% 39,6% 104 66 53,1% 139 50,6% 133
8 Bar, cafe bezoek 34,4% 40,7% 118 68 43,2% 125 44,3% 129
9 Muziek evenement, festival 30,4% 34,1% 112 57 38,1% 125 38,5% 126
10 Speeltuin 28,1% 22,5% 80 37 26,5% 95 26,4% 94
11 Kinderboerderij 25,6% 22,5% 88 37 27,6% 108 26,8% 105
12 Monument, bezienswaardigheid ( kastelen, kerken, dorpen of stadsdelen) 19,6% 22,8% 116 38 31,4% 160 29,6% 151
13 Wandelsport 13,0% 14,2% 109 24 22,3% 172 20,6% 159
14 Joggen, hardlopen, trimmen 9,7% 11,5% 118 19 13,9% 144 14,2% 146
15 Varen met motorboot, jacht 9,4% 9,5% 101 16 10,2% 109 11,0% 117
16 Vissen 8,0% 7,1% 88 12 7,4% 92 8,8% 109
17 Skaten, skeeleren 6,6% 5,6% 84 9,3 6,3% 96 7,0% 106
18 Tocht met rondvaartboot 6,5% 6,7% 103 11 8,4% 128 7,9% 121
19 Bezoek aan oudheidkundige, archeologische objecten 5,5% 6,2% 112 10 8,5% 154 7,7% 140
20 Sier-, heemtuin 5,3% 5,7% 108 9,5 7,9% 149 7,7% 146
21 Boerderij (agro-toerisme) 4,3% 3,9% 91 6,5 5,2% 121 5,9% 136
22 Kanoen 4,2% 4,3% 103 7,2 4,9% 116 6,1% 144
23 Naar de volkstuin 3,8% 4,0% 105 6,6 4,2% 113 3,9% 105
24 Mountainbiken 3,5% 4,2% 121 7,0 5,3% 152 6,8% 194
25 Natuur, milieu activiteiten, vereniging 2,8% 3,1% 111 5,2 4,8% 170 4,7% 167
26 Paardensport 2,5% 2,4% 95 3,9 2,3% 92 2,6% 102
27 Wielrennen 2,5% 3,0% 119 4,9 3,3% 131 5,3% 215
28 Golf 2,4% 2,8% 117 4,7 3,0% 124 3,4% 142
29 Roeien 2,1% 2,2% 104 3,6 2,6% 121 3,1% 147
30 Tafeltennis 0,3% 0,3% 103 0,5 0,3% 109 0,3% 87
Fietstocht
voor plezier
5.4.2 Recreatief aanbod
In Utrecht Zuidwest is het volgende recreatieaanbod in het buitengebied te vinden.
Huidig aanbod
• Open veenweidegebied met vergezichten (agrarisch): weinig ontsloten
• Marnemoende: pleisterplaats: jachthaven en restaurant
• Fietsbrug bij Marnemoende over Hollandse IJssel (verbinding Lopikerwaard en RodS
gebied)
• Barrière: A2-A12, Amsterdam Rijnkanaal en spoorlijnen
• Nedereindse plas: wandelen, fietsen, vissen, skibaan, wieler/skeelerbaan, labyrinth
(bezig verder in te richten voor waterrecreatie)
• Leidsche Rijn Park: wandelen, skaten, picknicken, sporten, spelen, natuur
• Dijken en uiterwaarden Hollandse IJssel: pleziervaart, natuur, wandelen, toerrijden,
fietsen
Kenniscentrum Recreatie 49

De toekomst van recreatie om de stad
• Plas Strijkviertel (gezelligheid): zwemmen, vissen, zonnen, wandelen, picknicken
• Limes: Castellum Hoge Woerd (Leidsche Rijn)
• Cultuurhistorische stadjes in omgeving: Oudewater en IJsselsteijn
Figuur 5.7 Recreatief aanbod Utrecht Zuidwest
Geplande ontwikkelingen
• Groengebied Utrecht West (RodS) - deelgebied Hollandse IJssel en deelgebied
Reijerscop, deelgebied Lange Vliet/IJsselwetering: uitvoering gestart maar onzeker
• Hollandse IJssel: recreatiegebied en bosgebied: wandelen, fietsen, ligweiden,
strandjes
• Reijerscop: fiets/wandelverbindingen in een weids landbouwgebied (groene
verbinding onder A2 nog onzeker)
5.4.3 Discrepantie vraag-aanbod
Het tekort aan dagtochten voor wandelen en fietsen is in Utrecht Zuidwest respectievelijk
4869 en 1821. Het kaartbeeld laat twee gebieden zien met een hoog tekort: rondom het
Strijkviertel en ten westen van de nieuwe woonwijk Rijnenburg.
50
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Figuur 5.8 Recreatieve tekortenkaart Utrecht Zuidwest
Kijken we naar het huidige en geplande aanbod dan blijkt dat het gebied weinig ontsloten
is en nogal ingesloten ligt in de oksel van de A12 en de A2. Voor Uitbundig Geel is veel
aanbod te vinden zoals het Leidsche Rijnpark, Nedereindse plas en Stijkviertel. Voor de
overige groepen zijn minder mogelijkheden. De jachthaven Marnemoende en de
Hollandse IJssel is interessant voor Geel en Rood. Al zoekt Rood voornamelijk ook naar
activiteiten in de stad. Voor Paars zijn er vooral in de bebouwde omgeving enkele
mogelijkheden zoals de Limes (Castellum) en de dorpjes Oudewater en IJsselsteijn (met
Stadsmuseum). Voor Aqua zijn nauwelijks mogelijkheden.
5.4.4 Aanbevelingen
Bij het Strijkviertel wordt een nieuw bedrijventerrein aangelegd; daar is dus weinig ruimte
voor uitbreiding van recreatiemogelijkheden. Een deel van het tekort kan worden
opgevangen ten noorden van Nieuwegein, waar nog wel wat ruimte is. De rest kan worden
opgevangen door in Rijnenburg zelf genoeg recreatiemogelijkheden te creëren. Hierbij is
het belangrijk om verbindingen aan te leggen richting het westen, waar meer ruimte is.
Het tekortengebied aan de westkant van Rijnenburg ligt wat noordelijker dan de RodS
opgave Utrecht-West / Reijerscop. Realisatie van wandel- en fietspaden in en rondom dit
RodS gebied zal een sterke vermindering van het tekort geven. Maar het is ook van belang
de rest van het gebied goed te ontsluiten aangezien het gebied opgesloten ligt tussen de A2
(bij Nieuwegein) en de A12. Anders kunnen de recreanten uit de stad en dorpen er niet
eens komen.
Kenniscentrum Recreatie 51

De toekomst van recreatie om de stad
Ontwikkelrichtingen
We zien voor de meest voorkomende leefstijlen (Aqua, Rood, Paars, Geel) nog de volgende
mogelijke ontwikkelrichtingen die ondernemers (eventueel met de overheid) op kunnen
pakken:
In het gebied bevinden zich enkele ankerpunten, zoals recreatiegebied Strijkviertel, de
Nedereindse plas en het Hollandsche IJssel bos die interessant zijn voor Geel. Deze punten
kunnen als vertrekpunt dienen voor verdere ontwikkeling. Routes voor fietsen,
mountainbiken en wielrennen komen daarbij als eerste in aanmerking. Maak hiervoor
ook routes verbonden aan de Limes en de cultuurhistorische stadjes in de omgeving (o.a.
aantrekkelijk voor Paars). Ook veilige routes voor Nordic Walking zijn voor de Aqua
doelgroep interessant. Rood zoekt voornamelijk recreatie in de stad, maar watersport op de
Hollandse IJssel trekt hen ook. Denk verder aan mogelijkheden voor natuur- en milieu
educatie. Het veenweide gebied is met zijn weidevogels bijvoorbeeld interessant voor de
natuurliefhebbers in de Aqua doelgroep (vogelspot plekken en uitkijkhutten).
5.5 Conclusies stadsgewest Utrecht
Stadsgewest Utrecht heeft grote recreatietekorten, waarbij het tekort aan
wandelmogelijkheden groter is dan voor fietsen. De tekorten zijn groter dan in
Amersfoort. De grootste tekorten zijn in de omgeving van Leidsche Rijn, Houten en aan de
noordoostkant. Om dit tekort terug te dringen zijn, naast vlakgroen en
recreatieverbindingen, vooral recreatiemogelijkheden nodig voor recreanten met een
Rode, Aqua en Paarse leefstijl die in Utrecht oververtegenwoordigd zijn. Met uitzondering
van Utrecht Noordwest waar ook veel Blauwe en Lime leefstijlen aanwezig zijn en minder
Rode leefstijlen. Utrecht Noordwest heeft ook een andere samenstelling qua huishoudens
dan overig Utrecht. In Utrecht Noordwest wonen meer huishoudens van middelbare
leeftijd dan in de andere gebieden rondom Utrecht. En er wonen net als in Amersfoort
Noord(west) meer gezinnen met kinderen.
52
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Bijlage 1 BRAM-model
Het Kenniscentrum Recreatie heeft voor Maatschappelijke Kosten Baten Analyses een
vraag-aanbod model ontwikkeld: het Beleidsondersteunend Recreatie Analyse Model
(BRAM). Met BRAM kunnen we vraag, aanbod en tekort aan recreatiemogelijkheden voor
wandelen en fietsen berekenen. In 2010 hebben we een nieuwe versie van het model
ontwikkeld: BRAM 2.0. Met deze verbeterde versie kunnen we op regionale schaal
berekenen waar de mismatch tussen vraag en aanbod (ofwel: het tekort) aan
recreatieruimte het grootst is. In deze studie voeren we de analyse uit voor de hele
provincie Utrecht, met als doel die gebieden te identificeren waar grote tekorten aan
wandel- en fietsmogelijkheden optreden.
Figuur 1 geeft het model schematisch weer.
Figuur 1 Schema BRAM
Kenniscentrum Recreatie 53

De toekomst van recreatie om de stad
Vraag
De grootste vraag naar wandel- en fietsdagtochten komt vanuit de woonomgeving; een
aanzienlijk kleiner deel (ruwweg ongeveer 10%) komt vanuit verblijfsaccommodaties.
BRAM houdt met beide rekening.
De vraag vanuit de woonomgeving bepalen we uit landelijke cijfers van het
ContinuVrijetijdsOnderzoek (CVTO, 2009). CVTO bevat deelnamecijfers aan dagtochten per
leeftijdsklasse, geslacht, etniciteit en stedelijkheid. Met behulp van ruimtelijke gegevens
van het CBS (Wijk- en Buurtregister) worden deze landelijke gegevens vertaald naar de
regio.
De vraag uit verblijfsaccommodaties halen we uit landelijke cijfers van het Continu
Vakantie Onderzoek (CVO, 2009). Deze vertalen we naar de verblijfsaccommodaties die in
BORIS zijn opgenomen (gegevens afkomstig van de Kamer van Koophandel).
Normdag
De recreatieve vraag is geen constante, maar varieert per dag. Op warme, zomerse dagen
in het weekend, is de vraag groter dan op een sombere doordeweekse dag in het najaar.
Wij rekenen met een vraagomvang zoals die is op de normdag, de vijfde drukste dag van
het jaar. Als op de normdag het aanbod de recreatieve vraag kan accommoderen, stellen
we dat er – beleidsmatig gezien – geen tekort is. We accepteren dat het op vier dagen in
het jaar drukker mag zijn dan op de normdag. Beleidsmatig werk je dus niet aan het
wegwerken van alle tekorten.
Aanbod
De ruimtelijke mogelijkheden voor wandelen en fietsen worden in BRAM bepaald door
twee factoren: opvangcapaciteit en normafstand. In eerdere studies met BRAM werden
opvangcapaciteiten (aantal recreanten per hectare per dag) geschat op basis van
landgebruik, waarbij alleen in het agrarisch gebied ook de mate van ontsluiting werd
geschat. Dit is echter een zeer grove benadering: een bos waar geen wandelmogelijkheden
(geen paden) zijn krijgt dezelfde capaciteit als een bos met veel wandelpaden. Bij BRAM
2.0 wordt daarom rekening gehouden met daadwerkelijke padendichtheid (op basis van
topografische kaarten). Het gaat hierbij niet alleen om specifieke wandel- en fietspaden,
maar om alle paden en wegen waarop gewandeld, dan wel gefietst kan worden. Hieronder
vallen dus ook straten (in bebouwd gebied) en de kleinere wegen in het landelijk gebied.
Deze padendichtheid is geclassificeerd en vervolgens vertaald in opvangcapaciteiten, zie
tabel 1.
Tabel 1 Classificatie opvangcapaciteit op basis van padendichtheid
padendichtheid (m / ha) capaciteit wandelen* capaciteit fietsen*
>= 100 9 3
50 - 100 6 2
20 - 50 3 1
0,1 - 20 1 0,5
< 0,1 0 0
*capaciteiten in dagtochten per hectare op de normdag
54
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Opvangcapaciteit
BRAM rekent met een maximale opvangcapaciteit van 9 voor wandelen en 3 voor fietsen.
De vraag kan gesteld worden hoe dit zich verhoudt tot de opvangcapaciteit van 20 die door
het Rijk als doel is gesteld voor intensief ingerichte recreatiegebieden, zoals RODS. Hierbij
geeft het rijk niet aan om welk type recreant het gaat: die 20 personen mogen wandelaars
zijn, maar ook fietsers, zonners of zwemmers.
Kader 1 Vastgestelde opvangcapaciteit van 20 personen per hectare per dag.
De opvangcapaciteit is bepaald op basis van de recreantencapaciteitsnorm: ‚Het maximum
aantal mensen per oppervlakte-eenheid dat in een gebied een bepaalde tijd één of meer
recreatieactiviteiten moet kunnen bedrijven, zonder dat daarbij elkaars aanwezigheid
storend werkt‛ (Van den Berg 1973, in: Ministerie van LNV 1984).
De ministeries van LNV en VROM (1984) geven in bijlage II van de Structuurschema
openluchtrecreatie aan dat de capaciteitnorm is gebaseerd op de wijze waarop de ruimte
rondom een 25-tal steden door het gehele land op dat moment kan worden gebruikt.
Hierbij gaat men uit van twee typen gebieden: Intensieve recreatiegebieden en Extensieve
recreatiegebieden en recreatief medegebruik
Uit de analyse per stadsgewest blijkt dat eenderde van de ruimte op intensieve wijze kan
worden gebruikt, tweederde op extensieve wijze of via recreatief medegebruik. Over de
vaststelling van de opvangcapaciteit van 20 personen per hectare per dag wordt vervolgens
het volgende gemeld (Ministerie van LNV en VROM 1984):
De te hanteren inrichtingsnormen voor landrecreatie zijn vastgesteld door middel van een evaluatie van
het huidige aanbod. Er is gekeken in hoeveel recreatieplaatsen de bestaande hectares aan intensief en
extensief recreatiegebied voorzien. Een en ander heeft geresulteerd in een norm van 20 personen per dag
per hectare voor een intensief ingericht recreatiegebied en 10 personen per dag per hectare voor een
extensief ingericht recreatiegebied.
Bovenstaande betekent dat de opvangcapaciteit voor wandelen en fietsen, ook in intensief
ingerichte recreatiegebieden, zeker lager zal zijn dan 20 (omdat er in dergelijke gebieden
ook mensen zonnen, picknicken en zwemmen). Uit onderzoek van Alterra (‘Ontwikkeling
behoefte aan recreatie-activiteiten en relatie met motieven, Alterra, 2010) blijkt dat de
opvangcapaciteiten voor wandelen en fietsen (9 wandelaars 3 fietsers) vooralsnog goed
gebruikt kunnen worden.
Ruimtelijke plannen
Het gaat in deze studie niet om de huidige vraag en aanbod, maar om de situatie in 2030.
Voor de vertaling naar de vraag in 2030 maken we gebruik van bevolkingsprognoses (per
gemeente) van het CBS. Bij het toedelen van toekomstige vraag aan het Wijk- en
Buurtregister wordt rekening gehouden met de nog te ontwikkelen woongebieden; de
locaties en aantallen woningen hiervan zijn afkomstig uit de Nota Capaciteit
Woningbouw. Ook aan de aanbodzijde houden we rekening met de nieuwe
woongebieden: deze worden gekenmerkt als ‘stedelijk gebied’ in 2030.
BRAM houdt alleen rekening met de padendichtheid en niet met RodS gebieden waar geen
wandel- en fietspaden in liggen. Alleen de paden die op de peildatum van januari 2009 in
het Kadaster (topografische wegenkaart) bekend waren zijn meegenomen in ons
Kenniscentrum Recreatie 55

De toekomst van recreatie om de stad
onderzoek. Paden in RodS die na deze datum zijn gerealiseerd zijn niet meegenomen 15 .
Figuur 2.2 geeft het resultaat weer.
Figuur 2.2 Landgebruik provincie Utrecht 2030
Actieradius en stedelijk/ landelijk
Om te bepalen waar de recreant uiteindelijk terecht komt, is actieradius een belangrijk
begrip. CVTO bevat gegevens over hoe ver van huis (of van de verblijfsaccommodatie) de
recreant recreëert. BRAM gebruikt deze gegevens om te berekenen aan welke gebieden de
vraag vanuit de woonomgeving moet worden ‘toegewezen’. Tabel 2 laat zien welk
percentage van de recreanten hoever van huis recreëert.
Daarnaast wordt een onderscheid gemaakt tussen recreatie in stedelijk gebied (inclusief
stedelijk groen) en het landelijk gebied. Uit de CVTO gegevens blijkt dat 30% van de
wandelaars in stedelijk gebied recreëert; de rest (70%) zoekt het landelijk gebied op. Voor
fietsers is die verhouding vergelijkbaar (27% resp. 73%). BRAM houdt hier rekening mee
bij de toewijzing van de vraag.
Tabel 2. Afstand tot activiteit wandelen en fietsen
0 - 5 km 6 - 10 km 11 - 20 km > 20 km
15
De uitgangssituatie wat betreft aanbod (= paden) in ons model is gebaseerd op het topografisch wegenbestand
(Kadaster) met peildatum januari 2009.
56
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Wandelen 70% 16% 7% 7%
Fietsen 48% 16% 21% 14%
Afstand over de weg
Eerdere analyses met BRAM hielden bij het toewijzen van de vraag rekening met barrières:
wegen, spoorwegen en waterwegen die verhinderen dat een recreant zich vrij door het
landschap kan bewegen en waardoor hij/ zij niet alle gebieden kan bereiken die binnen de
actieradius liggen. Het nieuwe model houdt daar automatisch rekening mee doordat er
wordt gerekend met afstanden over de weg (dat wil zeggen: fiets- en wandelwegen/ -paden)
in plaats van hemelsbrede afstanden.
Tekort
Wanneer de toegewezen vraag (aantal dagtochten op de normdag) hoger is dan de
opvangcapaciteit, treedt er een tekort op. De grootte van het tekort is dus het aantal
dagtochten ‘dat niet kan worden opgevangen in een gebied’. Dit kunnen we vervolgens
vertalen naar een groenopgave in hectares ‘vlakgroen’ en naar een aan te leggen
hoeveelheid wandel- en fietspad (kilometers) dat nodig is om de tekorten weg te werken.
Kenniscentrum Recreatie 57

De toekomst van recreatie om de stad
Bijlage 2 Segmentatiemodel voor dagrecreatie
Zeven verschillende dagrecreatie belevingswerelden
Zowel in de vakantie als in de vrije tijd gaat de consument op zoek naar beleving. Een
beleving die deel uitmaakt van zijn/haar leefstijl. Een goede beleving die aansluit bij de
leefstijl van de gekozen doelgroep, beantwoordt in verschillende opzichten aan de wensen
en eisen van de recreant. Natuurlijk zijn er ook basiswaarden die voor vrijwel iedereen
gelden als het om vakantie- en vrije tijd beleving gaat: ontspanning, doen waar men zin in
heeft en lekker bijkomen en opladen. Maar daarnaast zijn er vooral verschillen, denk
bijvoorbeeld aan de manier waarop mensen willen ontspannen en wat ze dan juist wel of
juist niet willen doen. Sommigen bezoeken graag drukke evenementen en concerten en
anderen zoeken de rust en weidsheid van de natuur op. Door deze belevingen goed te
bestuderen, met behulp van de BSR® onderzoeksmethode, zijn de zeven belangrijkste
dagrecreatie belevingswerelden van de Nederlandse recreant bepaald. Elk van de
belevingswerelden is gekoppeld aan een kleur, afgeleid uit de vier basiskleuren van het
BSR® model (zijnde Rood, Blauw, Geel en Groen). Een korte beschrijving van de zeven
dagrecreatie belevingswerelden vindt u hieronder.
58
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
• De consumenten in de Rode en Gele belevingswereld zijn vaker op zoek zijn naar
actieve vormen van recreatie.
Als zij vrij zijn willen zij zich lekker kunnen uitleven, activiteiten ondernemen en
zich op een andere (fysiek actieve) manier inspannen.
• Consumenten uit de Blauwe en Groene wereld houden daarentegen vaker van rust
en ontspanning in hun vrije tijd.
Een dagje vrij is voor hen vooral tot rust komen en even loskomen uit de dagelijkse
beslommeringen.
• Consumenten aan de linkerkant (Rood en Blauw) van het model zijn vooral gericht
is op de activiteiten die ondernomen kunnen worden. Dit kunnen zowel culturele
als sportieve activiteiten zijn.
• Consumenten aan de rechterkant (Geel en Groen) zijn meer gericht op het
gezelschap waarmee men op pad gaat.
Lekker weg met het eigen gezin, de familie, vrienden of kennissen. Iedereen moet
daarbij kunnen doen waar hij zin in heeft.
Dit bepaalt tevens of er veel of weinig ondernomen wordt.
De 7 dagrecreatieve segmenten zijn:
Uitbundig Geel
‘Samen actief bezig zijn, uitgaan en genieten’
Recreanten in de Gele belevingswereld zijn echte levensgenieters die graag samen met
anderen actief en sportief recreëren. Recreatie is voor deze groep genieten, uitgaan en
lekker eten. Actief, sportief, gezellig en verrassend zijn de kernwoorden bij de vormen van
recreatie die zij kiezen. Contact met anderen – familie, vrienden of kennissen – is
belangrijk. Zij gaan ook regelmatig met een grotere groep dan alleen het eigen gezin op
pad. Ze zijn energiek en enthousiast en letten er bij het uitkiezen van een activiteit op dat
iedereen het ook naar de zin kan hebben. Recreatief winkelen behoort zeker ook tot hun
favoriete bezigheden. En ze beschikken over iets meer budget dan gemiddeld.
Kenniscentrum Recreatie 59

De toekomst van recreatie om de stad
Gezellig Lime
‘Even lekker weg met elkaar’
Gezellig Lime recreanten zijn gewone, gezellige mensen die recreëren om zo even weg te
zijn van de dagelijkse beslommeringen. Recreëren is ‚even lekker weg met elkaar‛. Daarbij
staat samen zijn, gezelligheid en (sportieve) ontspanning centraal. De Lime recreant stelt
daarbij niet van die bijzondere eisen. Een braderie of rommelmarkt is heel gezellig, je
komt er altijd wel iemand tegen! Lekker vrij zijn, rust en doen waar je op dat moment zin
in hebt, dat telt voor de recreanten uit de Lime belevingswereld. Daarbij wordt wel een
beetje op de kosten gelet, je kunt tenslotte je geld maar één keer uitgeven.
Rustig Groen
‘Even rust nemen in eigen omgeving’
Recreanten uit de Groene belevingswereld zijn nuchter en recreëren is voor hen niets
anders dan uitrusten, ontspannen en tijd hebben voor je hobby’s. Even rust nemen in
eigen omgeving en niets aan je hoofd hebben. In eigen omgeving is genoeg moois te zien
en te ontdekken, je hoeft er niet ver voor te reizen. Lekker tijd hebben voor je hobby en
omgaan met bekenden die dezelfde hobby hebben. Groene recreanten omschrijven
zichzelf relatief vaker als gewoon, nuchter, bedachtzaam en kalm. Zij gaan graag hun
eigen gang en vinden dat de maatschappij van vandaag toch wel erg hard aan het
veranderen is. Hun gevoel is dat het ‚vroeger vaak beter was‛. De dagrecreatieactiviteiten
die zij kiezen, passen vaak goed bij deze beleving. Eén- en tweepersoonshuishoudens in de
oudere leeftijdsklassen zijn in deze groep relatief oververtegenwoordigd.
Ingetogen Aqua
‘Brede interesse, ruimdenkend en engagement’
Recreanten uit de Aqua belevingswereld zijn bedachtzaam en geïnteresseerd in cultuur en
wat zij kunnen betekenen voor de maatschappij. Ze beschrijven zichzelf als bedachtzaam,
rustig, geïnteresseerd in anderen en serieus. In deze groep vinden we relatief vaker empty
nesters, die weer tijd hebben voor hun eigen interesses. Inspirerende maar ook vaak
rustige activiteiten horen daar bij. Zij verdiepen zich graag in kunst en cultuur, willen nog
volop meedoen met de maatschappij van vandaag en alle veranderingen die zij daarin
zien. Deze recreanten houden ook wel van sportieve activiteiten. Wandelen, fietsen,
nordic walking: dat houdt je fit!
Stijlvol en luxe Blauw
‘Luxe, stijlvol ontspannen, sport en ‘socialnetwork’’
Recreanten uit de Blauwe belevingswereld zijn zelfverzekerd en vinden dat ze in hun vrije
tijd wel wat luxe en stijlvol ontspannen verdienen. Ze zijn zakelijk en intelligent. Ze
houden van stijl en klasse, zijn wat meer gericht op de exclusievere vormen van recreatie.
Recreëren betekent voor hen zich even ontspannen en afstand nemen van de dynamiek
van alledag. Dit doen zij door actief te sporten maar ook door aandacht te besteden aan
het ‘social network’. In hun vrije tijd zoeken zij graag ‚ons soort mensen‛. Meer exclusieve
60
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
vrijetijdsbestedingen als wellness en ook bijeenkomsten met VIP arrangementen, zijn
populair bij deze belevingswereld.
Ondernemend Paars
‘Cultuur, historie, verrassing en inspiratie’
Recreanten uit de Paarse belevingswereld laten zich graag verrassen en inspireren, met
name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het gewone is vaak niet
goed genoeg voor de ondernemend Paars ingestelde recreant. Zij zijn op zoek naar een
bijzondere ervaring. Met name cultuur, maar ook activiteit en sportiviteit staan daarbij
vaak centraal. Toch zien we na een drukke (werk)periode dat deze recreanten ook erg
kunnen genieten van een sauna of wellness arrangement. Het zijn relatief veel jonge éénof
tweepersoonshuishoudens.
Creatief en inspirerend Rood
‘Creatieve, uitdagende en inspirerende ervaringen’
Recreanten uit de Rode belevingswereld zijn in het algemeen erg creatief, op zoek naar
uitdagingen en inspirerende ervaringen. Ze gaan graag buiten de gebaande paden.
Karakterkenmerken als onafhankelijk, intelligent, zelfbewust, artistiek en ruimdenkend
passen goed bij deze recreanten. Het onbekende is juist spannend en prikkelend. Recreatie
betekent naast sportiviteit en ontspanning ook het zoeken naar vernieuwende
stromingen, moderne kunst en andere culturen.
Kenniscentrum Recreatie 61

De toekomst van recreatie om de stad
Bijlage 3 Toekomstige vraag in nieuwbouwwijken
Bij de leefstijl analyse is uitgegaan van de situatie van dit moment. Voor de situatie in
2030 zijn verschillende scenario’s mogelijk. Op basis van de ervaringen van SmartAgent
kunnen verschillende mogelijkheden geschetst worden. Zo zijn er wijken die meer als
doorgangswijk gekenschetst kunnen worden. Consumenten bewonen de woningen in
deze wijken gedurende een specifieke levensfase, en trekken dan weer verder naar een
andere wijk (bv grootstedelijk milieu voor een en twee persoonshuishoudens, of de
nieuwbouwwijken voor gezinnen met opgroeiende kinderen) daarnaast zijn er wijken met
een gemêleerd profiel met betrekking tot de gezinsfase. Consumenten die in deze wijken
terecht komen, blijven daar vaak een groot deel van hun leven wonen. Dit heeft effecten
op de verkleuring van de wijk in de loop der jaren. Wijken met veel authenticiteit of een
specifiek woningprofiel hebben vaker een duidelijke aantrekkingskracht voor een
bepaalde BSR leefstijl, terwijl wijken met een gemengd karakter vaker ook een gemengd
leefstijlprofiel aantrekken. In de loop der tijd kan een wijk daardoor in meerdere of
mindere mate verkleuren, afhankelijk van de leefstijlen die er aanwezig zijn. Voorbeeld:
Van een villawijk met een Blauw karakter mag verwacht worden dat dit ook in de
toekomst een belangrijke invloed zal blijven houden. Kijken we echter naar een
arbeiderswijk uit de jaren dertig, dan kan deze verkleuren doordat consumenten met een
Rode leefstijlprofiel geïnteresseerd raken in deze woningen. Er kan dan een mengeling
van Groen (bewoners die er al jaren wonen) en Rood (nieuwe bewoners) ontstaan.
Nieuwbouwontwikkelingen kunnen voor grotere effecten zorgen in de leefstijlopbouw. Op
het moment dat bepaalde doelgroepen door de nieuwe ontwikkelingen aangetrokken
worden, kan dit een onttrekking uit de omliggende wijken tot gevolg hebben. Dit kan
zowel een effect hebben op de nieuw gebouwde wijk, als een structureel effect op de
bestaande wijken in de directe omgeving. Zo zullen de nieuwbouwontwikkelingen in
Amersfoort Noord de afgelopen jaren duidelijk effect hebben gehad op de andere wijken
in Amersfoort. De binnenstedelijke herontwikkeling (bv Soesterkwartier) voegt daar nog
een extra dimensie aan toe. Gemiddeld komt minder dan de helft van de oorspronkelijke
bewoners na herontwikkeling terug. De effecten zijn daarmee te divers om voor grotere
gebieden in algemene zin uitspraken te kunnen doen.
62
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Bijlage 4 Methode SmartAgent Company
Bij belevingsonderzoek van Smart Agent Company gaat het er niet zozeer om
consumentengroepen op basis van feitelijk gedrag te beschrijven (zoveel % kiest voor een
attractiepark, zoveel % kiest voor een museum). Het gaat veel meer om de drijfveren
achter dit gedrag: waarom kiest de ene recreant voor een attractiepark en waarom kiest de
andere recreant voor een museum? Waarom wil de één het liefst uren ronddwalen op een
tentoonstelling, terwijl de ander juist op zoek is naar rust van de vrije natuur en wellicht
een tikkeltje ‘afzien’? Op basis van leefstijlonderzoek is te achterhalen wat er in het hoofd
van de consument gebeurt. Dat levert concrete informatie op om doelgroepen te bepalen
en om nieuwe producten, diensten, marketingplannen en communicatie-uitingen te
ontwikkelen.
De details van het onderzoek voor dagrecreatie
In juli 2010 is aan de respondenten die hebben deelgenomen aan het CVTO jaaronderzoek
over 2009, een aanvullende vragenlijst (opgesteld door The SmartAgent Company)
voorgelegd. In het CVTO (of Continu VrijeTijds Onderzoek) wordt aan een landelijke
steekproef van 5.000 consumenten in Nederland vragen gesteld over hun activiteiten in de
vrije tijd. Daarbij komen vooral de participatie en frequentie van de ondernomen
activiteiten en een profielbeschrijving van de recreanten aan bod. In de aanvullende
vragenlijst is vooral ingegaan op wensen, motieven en interesses van de recreanten. Aan
dit aanvullende onderzoek hebben 4.289 consumenten (tussen 0 en 80) deelgenomen.
De hoofdvragen in het aanvullende onderzoek betreffen:
• Wat doet een recreant graag in de vrije tijd en waar houdt die echt niet van?
• Welk gevoel heeft de recreant bij de verschillende dagrecreatie activiteiten?
• Waar is de recreant naar op zoek, wat is belangrijk bij de keuze die gemaakt wordt?
• Wat zijn de belangrijke kenmerken van de activiteiten die men onderneemt of
uitkiest?
Al deze vragen zijn ingekleurd voor de zeven doelgroepen in dagrecreatie. En daarmee is
invulling gegeven aan het BSR® model: ‚Hoe staat men in het leven en wat betekent dit
voor het domein dagrecreatie?‛.
Kenniscentrum Recreatie 63

De toekomst van recreatie om de stad
De methode
Inzicht in de leefstijl en demografie van de recreanten
Wat doet de Nederlandse recreant?
CVTO
jaarmeting
4.285
respondenten
CVTO
Weekmetingen
16.038
respondenten
Bestand met 20.323
respondenten waarvan we de
recreatieve voorkeuren
kennen
Inzicht in de leefstijl en demografie van
de inwoners van een gebied
Kenmerken database
met leefstijl en
demografische
gegevens
van alle huishoudens
in Nederland
totaal 1,42 mln
Vergelijking van de
profielen van inwoners
van het gebied met de
recreatieve voorkeuren
uit de database.
(look alike analyse)
2/25/2011 Rapportage Domeinonderzoek Dagrecreatie 2010 4
64
Kenniscentrum Recreatie

De toekomst van recreatie om de stad
Bijlage 5 Postcodes 6 tekortengebieden
Amersfoort Noord Amersfoort Noordwest Utrecht Noord Utrecht Zuidoost Utrecht Zuidwest Utrecht Noordwest
3751 3741 3511 3438 3401 3444
3752 3742 3512 3439 3402 3445
3813 3743 3513 3511 3403 3451
3821 3751 3514 3512 3417 3452
3822 3752 3515 3521 3431 3453
3823 3755 3521 3522 3432 3454
3824 3761 3531 3523 3435 3455
3825 3762 3532 3524 3436 3471
3826 3764 3534 3525 3437 3481
3828 3765 3542 3526 3438 3525
3829 3766 3551 3527 3439 3526
3861 3768 3552 3581 3451 3542
3863 3811 3553 3582 3452 3543
3864 3812 3554 3583 3453 3544
3871 3813 3555 3584 3454 3555
3896 3814 3561 3585 3511 3601
3815 3562 3703 3512 3602
3816 3563 3704 3513 3603
3817 3564 3709 3521 3604
3818 3565 3731 3522 3605
3819 3566 3732 3523 3606
3821 3571 3981 3524 3607
3822 3572 3984 3525 3608
3823 3573 3985 3526 3611
3824 3581 3991 3527 3621
3825 3582 3992 3528 3628
3828 3583 3993 3531
3829 3584 3994 3532
3602 3995 3533
3611 3998 3534
3612 3541
3615 3542
3721 3543
3722 3544
3723 3545
3731 3546
3732 3551
3737 3553
Kenniscentrum Recreatie 65

De toekomst van recreatie om de stad
3738 3582
3739
66
Kenniscentrum Recreatie

Provincie Utrecht, april 2011
Postbus 80300
3508 TH Utrecht
T: 030 258 9111
Te downloaden via:
www.provincie-utrecht.nl/onderwerpen/vrije-tijd/openluchtrecreatie:
Ga naar documenten en downloads
© Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.
[MMC 13835]