Psychologie - Psychology and Neuroscience

Wat is Psychologie?
Psychologen proberen greep te krijgen op het menselijk
gedrag door er theorieën over te formuleren en die vervolgens
door middel van onderzoek te toetsen. Omdat ons
gedrag wordt gestuurd door uiteenlopende factoren, zijn er
ook veel verschillende theorieën. Neem het gegeven dat
werkende vrouwen veel meer tijd besteden aan het huishouden
dan werkende mannen. De psycholoog die zich vooral
bezighoudt met genetisch onderzoek naar de verschillen
tussen mannen en vrouwen denkt hier anders over dan de
psycholoog die zich richt op wat mannen en vrouwen met de
culturele paplepel wordt ingegoten. Beiden zullen vanuit
hun eigen theorie heel verschillende ideeën hebben over het
al of niet verhelpen van die scheve taakverdeling binnenshuis.
Als je in Maastricht psychologie komt studeren, maak je
kennis met al die verschillende benaderingen. Het onderscheid
met andere psychologie-opleidingen is, dat naarmate
je vordert in de studie, het accent steeds meer komt te liggen
op twee belangrijke invalshoeken: de cognitieve psychologie
en de biologische psychologie.
Met psychologie kun je alle kanten op!
“Wat ik zo interessant vind aan cognitieve psychologie is dat je leert welke ontwikkelingen
er plaatsvinden bij de vorming van een theorie. Dan merk je dat niets vastligt, alles
staat nog open. Net als na de opleiding; je hebt dan veel beroepsmogelijkheden. Mij
spreekt het functioneren van de mens in relatie tot zijn of haar omgeving het meest aan.
Mensen worden vaak gemanipuleerd, bijvoorbeeld in reclames, zelfs zonder dat ze het
doorhebben.
De keuze voor de UM was niet moeilijk. De opleiding psychologie staat er hoog
aangeschreven en is vooruitstrevend. De docenten zijn heel enthousiast en brengen dat
ook over. Kortom, er heerst een goede sfeer. Het mooiste van het onderwijs vind ik dat ook
mensen uit de praktijk worden ingezet. Mede door hun ervaringen word je goed
voorbereid op de toekomst.”
Bram Amendt, Nederland
Derdejaarsstudent Psychologie, richting Cognitieve Psychologie
Cognitieve psychologie
Een van de centrale stellingen in de cognitieve psychologie is
dat ons gedrag niet zozeer wordt veroorzaakt door de
gebeurtenissen om ons heen, maar door de interpretatie
ervan. Niet de krakende tak in het donkere bos bepaalt of de
eenzame wandelaar angstig wegrent, maar de interpretatie
van het geluid. Wie onervaren en angstig is, zal het geluid al
gauw toeschrijven aan iets engs. Wie vertrouwd is met
bosgeluiden zal het geluid anders verklaren en daarmee
anders reageren. Tussen de prikkel van buiten (de stimulus)
en onze reactie erop (de respons) vinden dus allerlei, vaak
onbewuste, ‘denkprocessen’ plaats. Dit worden cognitieve
processen genoemd.
Psychologie
Psychologie gaat over alles wat mensen doen, voelen en denken. Psychologen willen het menselijk denken en
handelen begrijpen, verklaren, voorspellen en indien gewenst veranderen. Zo proberen sommigen te begrijpen
hoe het komt dat kinderen spelenderwijs een taal leren, terwijl anderen de samenhang trachten te verklaren
tussen de activiteit van een neurotransmitter in de hersenen en depressiviteit. Psychologen ontwikkelen ook
methoden om gedachten of gedrag van mensen te veranderen. Ze helpen mensen van hun slechte gewoonten
af, zoals roken of slecht naar anderen kunnen luisteren. Ook leren ze angstige mensen af om elke gebeurtenis als
bedreigend te zien, bijvoorbeeld elk nachtelijk geluid in huis toeschrijven aan een inbreker of elk pijntje in het
lichaam beschouwen als een voorbode voor een nare ziekte. Uit deze voorbeelden blijkt dat het terrein van de
psychologie enorm breed is. Je kunt het zo gek niet verzinnen of psychologen hebben er onderzoek naar gedaan.
Biologische psychologie
In de biologische psychologie wordt ervan uitgegaan dat
alles wat we bewust of onbewust waarnemen, doen en
denken, berust op patronen van hersenactiviteit. Bedenk dat
ons brein meer neuronen bevat dan er sterren zijn in het
heelal en het zal duidelijk zijn waarom de menselijke
hersenen worden beschouwd als de meest complexe
structuur ter wereld. Verschillende technieken, waaronder
de nieuwste ‘brain-imaging’-technieken, maken het
mogelijk in het levende brein te kijken en te meten waar
activiteit plaatsvindt wanneer je een bepaalde handeling
verricht of aan iets denkt. Daarnaast wordt ook het effect
gemeten van het gebruik van psychofarmaca, die ons
denken, handelen en waarnemen kunnen veranderen.
Voorbeelden zijn tranquillizers die de werking van het
centrale zenuwstelsel afremmen of stimulantia, zoals
amfetamine en cafeïne, die het centrale zenuwstelsel juist
activeren.
62 Bachelor Psychologie | 2007
63

De opleiding
Een kijkje in de Zuid-Afrikaanse keuken
“Tijdens mijn studie raakte ik meer en meer geïnteresseerd in vakken als consumer
behaviour, human resource management en marketing. Toen bleek dat dergelijke vakken
aan de Universiteit van Stellenbosch in Zuid-Afrika werden aangeboden, was mijn keuze
snel gemaakt. Samen met andere studenten heb ik beslissingsfactoren binnen
consumentengedrag onderzocht. Ook heb ik diverse interessante cases op het gebied van
marketing en human resources bestudeerd. Zeven maanden verbleef ik met twaalf
internationale studenten in een huis. Het was hard studeren, maar er was ook tijd om
van het Zuid-Afrikaanse leven te proeven. Je leert samenwerken met mensen uit andere
culturen en maakt kennis met een andere manier van leven. De opgedane kennis en de
ondervindingen in de praktijk leverden een mooie ervaring op, die me in de toekomst
zeker nog van pas zal komen. Een buitenlandervaring staat immers goed op je cv.”
Christianne Leenhouts, Nederland
Derdejaarsstudente Psychologie, richting Biologische Psychologie
De Nederlandstalige bacheloropleiding duurt drie jaar. Het
onderwijs wordt aangeboden in cursussen, die blokken
worden genoemd. De eerste twee jaren van het programma
bieden een kennismaking met diverse vraagstukken en
thema’s uit de psychologie. Voorbeelden: waarom gehoorzamen
mensen zo makkelijk aan autoriteiten, waarom
beginnen pubers met roken terwijl duidelijk is dat roken
ongezond is, wat is verslaving, hoe komt het dat naarmate
mensen ouder worden bepaalde geheugencapaciteiten
achteruitgaan, zijn de hersenen van schizofrenen ‘anders’ en
is intelligentie aangeboren? Behalve blokken over de
belangrijke psychologische thema’s zijn er ook blokken
waarin kennis wordt opgedaan over de methoden en
technieken van psychologisch onderzoek.
Naast een kennismaking met de psychologie en haar
onderzoeksmethoden worden trainingen gegeven in een
aantal belangrijke academische- en beroepsvaardigheden.
Zo zijn er trainingen in schriftelijk presenteren (een artikel
schrijven), mondeling presenteren (een voordracht houden),
en gesprekstechnieken. Daarnaast wordt aandacht besteed
aan het samenstellen en bijhouden van een portfolio,
programmeren, en het bedenken en afnemen van psychologische
tests. Ook leer je de verworven vaardigheden
toepassen in een zelf op te zetten en uit te voeren onderzoek.
Aan het einde van het tweede studiejaar kies je uit een van
de twee bachelorvarianten: biologische psychologie of
cognitieve psychologie. Aan het begin van het derde
studiejaar volg je in beide varianten een vast programma.
Daarna stel je voor een groot deel je eigen programma
samen: je volgt keuzeonderwijs en schrijft je bachelorthese.
Het keuzeonderwijs kan worden gevolgd aan de Faculteit
der Psychologie, aan andere faculteiten van de Universiteit
Maastricht, aan andere universiteiten in Nederland, of in het
buitenland. Op die manier kun je je eigen programma
optimaal laten aansluiten bij je eigen interesses. Als
afronding van de bachelorstudie schrijft iedere student een
scriptie: de bachelorthese. Met dit individuele eindproduct
laat je zien dat je in staat bent alle opgedane kennis en
vaardigheden ook daadwerkelijk toe te passen.
Onderzoeksgericht
Vanaf de start wordt in de Maastrichtse opleiding veel aandacht
besteed aan onderzoek. Naarmate je in de studie vordert, sluit het
onderwijs steeds meer aan bij het onderzoek van de docenten. Op
deze wijze ben je verzekerd van actuele informatie, betrokken
docenten en een constante scholing in het doen van wetenschappelijk
onderzoek. Net als in het onderwijsprogramma, waar de
biologische psychologie en de cognitieve psychologie de basis
vormen van zowel de twee bachelorvarianten als de twee masterspecialisaties,
kent het onderzoeksprogramma dezelfde twee
centrale richtingen. Op deze wijze worden onderwijs en onderzoek
zo goed mogelijk met elkaar geïntegreerd.
Honours Programma
Het Honours Programma van de Faculteit der Psychologie is een
aanvullend onderwijsprogramma voor excellente studenten die een
inhoudelijke verbreding en verdieping van kennis en inzicht willen.
Het programma start in het tweede studiejaar en duurt een jaar.
Bachelorstudenten die alle eerstejaarsvakken in één keer hebben
gehaald en die tot de beste twintig van hun jaar behoren (gemiddelde
score over alle eerstejaarsvakken), worden uitgenodigd voor
het Honours Programma.
Na de bachelor
Masteropleidingen
Na het behalen van je bachelordiploma kun je doorstromen
naar een eenjarige, Engelstalige masteropleiding. Daarmee
word je Master of Science in Psychology (MSc). De Faculteit
der Psychologie van de Universiteit Maastricht biedt twee
specialisaties aan binnen de eenjarige master: Applied
Cognitive Psychology en Biological Psychology. Beide
specialisaties hebben drie tracks waaruit studenten er één
moeten kiezen. Elke track bestaat ongeveer voor de helft uit
theoretische blokken en voor de andere helft uit een
onderzoeksstage en het schrijven van een masterthese.
De specialisatie Applied Cognitive Psychology heeft de
volgende tracks:
• Experimental Health Psychology
• Psychology and Law
• Work and Organisational Psychology
De specialisatie Biological Psychology heeft de volgende
tracks:
• Neuropsychology
• Developmental Psychology
• Cognitive Neuroscience
Naast de eenjarige masterprogramma’s bestaat er ook een
tweejarige Research Master: ‘Biopsychology & Psychopathology’.
Dit is een programma dat speciaal is ontwikkeld voor
excellente studenten die hun carrière op het gebied van
onderzoek willen voortzetten. De toelating voor dit
programma is beperkt en vindt plaats op basis van selectie.
Alle masterprogramma’s bieden een verdere specialisatie op
het derde jaar van de bachelorfase. De precieze inhoud van
de tracks wordt uitgebreid beschreven in de masterbrochure.
Kijk voor meer informatie over de masteropleidingen van de
UM op www.unimaas.nl/masters
64 Bachelor Psychologie | 2007
65

Compacte studie met goede sfeer
“Psychologie in Maastricht is voor mij de ideale opleiding, Er heerst een goede sfeer op de
faculteit, de driejarige bacheloropleiding is compact, en de masteropleiding biedt een
ruime keuze aan specialisaties. De docenten zijn bekwaam en enthousiast, en de
medestudenten gemotiveerd. Er is dan ook altijd iemand, een docent of tutor, waar je
met vragen naar toe kunt gaan. Dat geeft een geruststellend gevoel. De richting die mij
nu het meest boeit, is biologische psychologie, en dan in het bijzonder neuropsychologie.
Het bestuderen van de werking van het geheugen zie ik als een uitdaging. Maar ik ben
ook geïnteresseerd in rechtspsychologie, een richting binnen de specialisatie cognitieve
psychologie. De rest van dit jaar moet me helpen te beslissen welke richting het
uiteindelijk zal worden.”
Johanna Hauke, Duitsland
Tweedejaarsstudente Psychologie
Carrièremogelijkheden
Afgestudeerde psychologen houden zich bezig met diverse
werkzaamheden op heel verschillende werkplekken. Zo kun
je na de studie adviseur, manager, behandelaar of onderzoeker
worden. Je kunt op plekken terechtkomen als universiteiten,
ziekenhuizen, bedrijven en overheidsinstellingen, maar
je kunt ook een eigen praktijk oprichten. Psychologen kom je
overal tegen: zowel in de ouderenzorg als in de jeugdzorg,
zowel bij de rechtbank als bij sportorganisaties, zowel op
vakantie als op de werkplek.
Er wordt vaak onderscheid gemaakt tussen psychologen die
vooral willen ‘weten’ en psychologen die vooral willen
‘helpen’. De eerste groep verricht meestal fundamenteel
wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten of bedrijven.
Zij bestuderen bijvoorbeeld de wijze waarop neurotransmitters
zorgen voor de overdracht van prikkels in de hersenen of
ze onderzoeken de mogelijke relatie tussen persoonlijkheidseigenschappen
(extraversie, betrouwbaarheid) en de
mate van succes op school, in het werk of in de sport. De
antwoorden op hun vragen leiden tot meer inzicht in het
menselijk functioneren, zonder dat per se het nut van deze
kennis voor de praktijk direct zichtbaar is. Bij onderzoek naar
een minuscuul gebied in de hersenen bijvoorbeeld kan pas
later blijken dat de opgedane kennis heeft geleid tot de
ontwikkeling van een nieuw medicijn ter voorkoming van
dementie.
Psychologen die niet zozeer willen ‘weten’ maar ‘helpen’,
richten zich juist wel heel direct op het nut voor de praktijk.
Zij willen de tijdens de studie opgedane kennis graag
toepassen door de problemen van individuen, groepen en/of
organisaties op te lossen. Denk daarbij aan het maken en
afnemen van toetsen (zoals de CITO-toets), het geven van
geheugentrainingen aan bejaarden, het behandelen van
mensen met eetstoornissen, het geven van leiderschapstrainingen
aan managers, het maken van voorlichtingscampagnes
voor condoomgebruik, enzovoort.
De bovenstaande beschrijvingen zijn van toepassing op
studenten met de afgeronde Master of Science in Psychology.
Wij raden iedereen aan om na het voltooien van de
driejarige bacheloropleiding ook de masteropleiding
psychologie te doen aan de Universiteit Maastricht. In de
masterbrochure vind je meer informatie over de beroepsperspectieven
van onze afgestudeerden in de biologische
en cognitieve psychologie.
Internationalisering
Ongeveer dertig procent van de psychologiestudenten volgt een
deel van het onderwijs, meestal het keuzeonderwijs, in het
buitenland. Andersom volgen buitenlandse studenten onderwijs in
Maastricht. Speciaal voor deze ‘uitwisselingsstudenten’ wordt bij
sommige blokken een Engelstalige onderwijsgroep aangeboden.
De Faculteit der Psychologie heeft met verschillende buitenlandse
universiteiten overeenkomsten afgesloten om uitwisseling van
studenten mogelijk te maken. Dit zijn onder andere universiteiten in
België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië, Noorwegen,
Polen, Portugal, Spanje, Zweden en Zwitserland. Buiten Europa zijn
uitwisselingsovereenkomsten afgesloten met universiteiten in
Australië, Canada, Chili, Costa Rica, Indonesië, Mexico, Verenigde
Staten en Zuid-Afrika.
Wiskunde
Studenten die psychologie in Maastricht willen studeren, moeten
over voldoende wiskundevoorkennis beschikken. Studenten met een
wiskundedeficiëntie kunnen een zomer- of avondcursus volgen.
Informatie over wiskundecursussen en -toetsen kun je opvragen bij
de afdeling PR & Voorlichting van de Faculteit der Psychologie.
Numerus Fixus
Alle psychologie-opleidingen in Nederland, dus ook die in Maastricht,
hebben voor het studiejaar 2006-2007 een numerus fixus
aangevraagd. De numerus fixus is niet aangevraagd vanwege de
vrees dat de opleidingen te weinig plaats zullen hebben, maar is
bedoeld om de belangstellenden over de diverse opleidingen te
verdelen. Aangezien alle opleidingen een ruime bovengrens hebben
aangegeven, is de verwachting dat iedereen die zich tijdig aanmeldt
terecht zal komen op de plek van zijn of haar voorkeur.
Bij het ter perse gaan van deze brochure was nog niet duidelijk of er
voor het studiejaar 2007-2008 wederom een numerus fixus wordt
gehanteerd. Zodra hierover een beslissing wordt gemaakt, wordt dit
via www.psychology.unimaas.nl bekendgemaakt.
Toelating
Nederlands diploma
• Einddiploma vwo-nieuwe stijl; alle profielen.
• Einddiploma vwo-oude stijl (gymnasium of atheneum); met wiskunde A of B.
• Hbo-diploma, propedeuse of bachelor; aangeraden wordt om vóórdat je met
de opleiding start een aanvullende wiskundecursus te doen.
Belgisch diploma
• Diploma secundair onderwijs; te weten ASO, KSO, TSO of BSO (BSO alleen
wanneer het zevende jaar als ‘doorstroming’ is gevolgd).
• Een ander Vlaams diploma van ten minste vergelijkbaar niveau; een relevante
HOBU opleiding die je hebt afgerond of waarvan je beschikt over een onvoorwaardelijke
bevordering tot het tweede jaar.
Duits diploma
• Zeugnis der Allgemeinen Hochschulreife (Abitur), plus een certificaat Staatsexamen
Nederlands als tweede taal niveau II (NT2) of een certificaat Interuniversitair
Toelatingsexamen Nederlands (ITN).
Voor meer informatie over ITN of NT2 kun je onze website raadplegen:
www.psychology.unimaas.nl
Overige diploma’s
• Studenten met een ander buitenlands diploma dan hierboven genoemd,
moeten beschikken over een diploma dat vergelijkbaar is met het Nederlandse
vwo-diploma. Voor een overzicht met de diploma’s die daarvoor in aanmerking
komen, kun je www.unimaas.nl ( ga naar ‘Aankomende bachelorstudenten’)
bezoeken.
• Diegenen wiens moedertaal niet Nederlands is, dienen een certificaat
Staatsexamen Nederlands als tweede taal niveau II (NT2) of een certificaat
Interuniversitair Toelatingsexamen Nederlands (ITN) te behalen.
• Colloquium doctum, toelatingstoets voor mensen die 21 jaar of ouder zijn (zie
voor meer informatie www.psychology.unimaas.nl).
Voor meer informatie over vrijstellingen kun je www.psychology.unimaas.nl
bezoeken.
Aanmelding en inschrijving
Informatie over de aanmeldings- en inschrijvingsprocedure kun je vinden op
pagina 82-83 van deze brochure en op www.unimaas.nl (ga naar ‘Aankomende
bachelorstudenten’).
Contactinformatie
PR & Voorlichting
Faculteit der Psychologie
Universiteit Maastricht
Postbus 616
6200 MD Maastricht
Nederland
Telefoon: +31 43 388 2209 / 1871
E-mail: bachelorinfo@psychology.unimaas.nl
Internet: www.psychology.unimaas.nl
66 Bachelor Psychologie | 2007 67