Bouwbesluit in de praktijk - Sdu

Het Bouwbesluit in de praktijk
De wet- en regelgeving direct toepasbaar in
uw ontwerp- of bouwpraktijk
Cursusoverzicht
2009 – 2010
in samenwerking met:

Bouwbesluit in beweging
Voor u ligt de brochure met het cursusaanbod
Bouwbesluit in de praktijk 2009-2010. In alle
cursussen krijgt u informatie over de inhoud en laatste
wijzigingen in de wet- en regelgeving en over nieuwe
producten.
De cursussen zijn speciaal voor:
• Ontwerpers (architecten, projectleiders, tekenaars)
• Projectontwikkelaars realisatiefase
• Bouwondernemers (projectleiders en
projectvoorbereiders)
• Gemeentelijke toezichthouders
• Bouwkundig adviseurs
• Docenten onderwijsinstellingen
Pas de voorschriften Bouwbesluit goed toe
Doordat u tijdens de cursus de nieuwste informatie
ontvangt, bent u beter in staat de voorschriften van
het Bouwbesluit op de juiste manier toe te passen. En
schat u kansen en bedreigingen nauwkeuriger in. Wij
houden de groepen met opzet klein, zodat u maximaal
profiteert van de aangeboden kennis en oefeningen.
Incompany-cursussen
De cursussen Bouwbesluit in de praktijk
organiseren wij ook specifiek voor uw bedrijf. U
geeft aan met hoeveel personen en waar de cursus
moet plaatsvinden en wij zorgen voor de rest.
Gemakkelijk toch?
Informatie op maat
De cursussen kunnen dezelfde zijn als de
openinschrijvingscursussen. Maar het inhoudelijke
rendement van een incompany-cursus is voor u
hoger dan bij een open inschrijving. De docent gaat
in op de specifieke vragen van u en uw collega’s.
Het is ook mogelijk de modules van verschillende
cursussen met elkaar te combineren tot een nieuw
cursustraject, helemaal afgestemd op uw wensen.
Desgewenst maken we voor uw organisatie een
cursus op maat. Uw eigen projecten worden dan
in de cursus besproken. Is het een project, dat nog
gerealiseerd moet worden, dan heeft u meteen
een advies op maat. Financieel is deze vorm voor u
interessant vanaf 8 personen.
Deze cursussen bieden wij uitsluitend als een
incompany-cursus aan.
Bel voor meer informatie, aanvraag van een
vrijblijvende offerte of een offertegesprek met
Bouwforum via emailadres info@bouwforum.nl met
vermelding van uw naam en telefoonnummer.
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
2
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010

Cursusoverzicht 2009 - 2010
Basiscursussen
Bouwbesluit in de praktijk: algemene regelgeving 4
Verbeelding Bouwbesluit brandveiligheid 5
NIEUW! Verbeelding Bouwbesluit Installaties 6
NIEUW! Verbeelding Bouwbesluit Bouwfysica 7
Verdiepingscursussen
Bouwbesluit en brandveiligheid: woningbouw 8
Bouwbesluit en brandveiligheid: utiliteitsbouw 9
HERZIEN! Realisatie brandwerendheid 10
Brandveiligheid en ventilatie parkeergarages 11
Daglicht en ventilatieberekeningen 12
Inschrijfformulier 13
Cursusinformatie 15
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010 3

Bouwbesluit in de praktijk:
algemene regelgeving
Deze tweedaagse cursus slaat een brug tussen de voorschriften van
het Bouwbesluit en de praktijk van het ontwerpen en bouwen.
Algemene inleiding Bouwbesluit
Het eerste dagdeel biedt een algemene inleiding op het Bouwbesluit.
De docent bespreekt hoe u met het Bouwbesluit moet omgaan, hoe u
onderwerpen moet opzoeken en wat de relatie is tussen het Bouwbesluit,
normen en ministeriële regelingen. Verder krijgt u een overzicht van de
belangrijkste wijzigingen in de voorschriften en de betekenis daarvan voor de
praktijk van het ontwerpen en het bouwen.
Het ontwerp
In het tweede dagdeel maakt de docent de voorschriften van het Bouwbesluit
concreet met een praktijkvoorbeeld: een twee-onder-een-kapwoning.
Hij bespreekt welke voorschriften van toepassing zijn. Van verschillende
voorschriften wordt duidelijk wat de eisen zijn, hoe de eisen worden getoetst
en tot welke bouwkundige maatregelen dit heeft geleid.
De uitvoering
In het derde dagdeel leert u de voorschriften van het Bouwbesluit in relatie
tot de details, zoals de voorschriften op het gebied van koudebruggen,
geluidwering, thermische isolatie, luchtdichtheid en toegankelijkheid.
Centraal staan de knelpunten die vooral op de bouwplaats kunnen optreden.
De bouwaanvraag
Tenslotte staan in het vierde dagdeel de procedures en vereisten rond de
bouwaanvraag van de nieuwe Woningwet centraal. De docent behandelt de
procedures van de bouwaanvraag, de verschillende soorten vergunningen, het
tijdspad van de aanvraag, de gegevens en tekeningen die u moet indienen,
wat het bouwtoezicht mag en moet vragen en wat niet.
Documentatiemateriaal
Tijdens de cursus ontvangt u een uitgebreide cursusmap met een complete
toetsing van het bouwplan.
Data
6 en 7 oktober 2009
2 en 3 december 2009
16 en 17 maart 2010
2 en 3 juni 2010
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 970,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 1.070,– excl. btw voor niet-abonnees
PROGRAMMA DAG 1
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 Algemene inleiding Bouwbesluit
- Overzicht van de voorschriften
- Opzoeken van onderwerpen in het
Bouwbesluit
- Actuele wijzigingen
- Betekenis voorschriften voor ontwerp
en uitvoering
Drs. ing. Harry Nieman
Directeur van Adviesburo Nieman B.V.
Voorzitter van de NVBV en Stichting
Kennisoverdracht Bouwfysica.
Lid van de normcommissie
“Vocht”, “Isolatie” en “Ventilatie en
Luchtdichtheid”.
Hoofdredacteur van de publicatie
‘Bouwbesluit Praktijk’. Docent bouwfysica
van de Hogeschool Windesheim in Zwolle.
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 – 16.30 Het ontwerp
- Vloerafscheidingen
- Sterkte bij brand
- Brandcompartimentering
- Vluchtroutes en loopafstanden
- WBDBO
- Inbraakwerendheid
- Geluidwering
- Ventilatie
- Daglicht
- Vrije doorgang en bereikbaarheid
- Afmeting van ruimten
- Energiezuinigheid
Anne Uythoven
Directeur van Uythoven Bouw Advies BV.
Auteur van ‘Bouwregelgeving in woord
en beeld’.
Lid van de technische commissie bij de
BNA, diverse normcommissies NEN en
adviseur van de ‘Dereguleringscommissie
Bouwbesluit’.
16.30 Sluiting
PROGRAMMA DAG 2
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 De uitvoering
- Eisen aan details
- Waterdichtheid
- Koudebruggen
- Drempeldetaillering
- Geluid
- Buitengevelisolatie
Ton Buyze
Kwaliteitsadviseur BAM Woningbouw,
afdeling Engineering en Consulting.
12.30 – 13.30 Lunch
4
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010
13.30 – 16.30 De bouwaanvraag
- De nieuwe Woningwet
- Procedures rond de aanvraag om
bouwvergunning
- Benodigde bescheiden
- Behandeling aanvraag
- Wijze van toetsing
- Bezwaarprocedures
Mart Timmer
Zelfstandig adviseur
16.30 Sluiting

Verbeelding Bouwbesluit Brandveiligheid
De brandvoorschriften uitgelegd met tekeningen
Verbeelding voorschriften
Een plaatje zegt meer dan 1000 woorden. Vanuit die gedachte heeft de Sdu
de publicatie “Verbeelding Bouwbesluit Brandveiligheid” ontwikkeld. In de
Verbeelding wordt elk artikel, elk lid van het Bouwbesluit uitgelegd in tekeningen.
De publicatie ‘Verbeelding Bouwbesluit Brandveiligheid’ bevat tientallen
tekeningen. De tekeningen vormen de basis voor een heldere uitleg van de
complexe en abstracte brandvoorschriften. In de gelijknamige cursus krijgt u aan
de hand van de tekeningen niet alleen een uitleg over de brandvoorschriften,
maar u leert ook de voorschriften toe te passen
Toepassing voorschriften
In de cursus staat de uitleg van de verschillende voorschriften centraal. U krijgt
tekeningen waarvan u moet analyseren welke voorschriften hierin zijn verwerkt.
En - andersom - moet u vaststellen of bepaalde voorschriften in tekeningen zijn
terug te vinden. U toetst de voorschriften in concrete situaties met behulp van de
Verbeelding. Op die manier leert u tekeningen te gebruiken als een handige tool
in uw eigen werkpraktijk.
Documentatiemateriaal
Tijdens de cursus ontvangt u een cursusmap en het boek Verbeelding
Bouwbesluit Brandveiligheid van Sdu Uitgevers.
Tip: wilt u eerst uw algemene kennis van het Bouwbesluit en het werken
met aansturingstabellen opfrissen? Volg dan de cursus Bouwbesluit in
de Praktijk.
PROGRAMMA
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 Verbeelding voorschriften
- Brandcompartimenten
- Rookcompartimenten
- WBDBO
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 –16.30 Vervolg Verbeelding voorschriften
- Vluchtwegen
- Inrichting vluchtwegen
- Eisen aan materialen
Ing. Johan van der Graaf
Adviseur bij Adviesburo Nieman B.V.
Gespecialiseerd in het Bouwbesluit.
Auteur van de publicatie Verbeelding
Bouwbesluit.
Ing. Lieuwe de Witte
Assistent-projectleider bij Adviesburo
Nieman B.V. Brandveiligheidsspecialist.
16.30 Sluiting
Data
24 september 2009
19 november 2009
4 maart 2010
1 juni 2010
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 570,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 625,– excl. btw voor niet-abonnees
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010 5

Verbeelding Bouwbesluit Installaties
Nieuw
De installatievoorschriften uitgelegd met tekeningen
Verbeelding voorschriften
Een plaatje zegt meer dan 1000 woorden. Vanuit die gedachte heeft de Sdu de
publicatie “Verbeelding Bouwbesluit Installaties” ontwikkeld. In de Verbeelding
wordt elk artikel, elk lid van het Bouwbesluit uitgelegd in tekeningen. De
publicatie ‘Verbeelding Bouwbesluit Installaties’ bevat tientallen tekeningen.
De tekeningen vormen de basis voor een heldere uitleg van de complexe en
abstracte brandvoorschriften. In de gelijknamige cursus krijgt u aan de hand van
de tekeningen niet alleen een uitleg over de installatievoorschriften, maar u leert
ook de voorschriften toe te passen.
Toepassing Verbeelding voorschriften
In de cursus staat de uitleg van de verschillende voorschriften centraal. U krijgt
tekeningen waarvan u moet analyseren welke voorschriften hierin zijn verwerkt.
En - andersom - moet u vaststellen of bepaalde voorschriften in tekeningen zijn
terug te vinden. U toetst de voorschriften in concrete situaties met behulp van de
Verbeelding. Op die manier leert u tekeningen te gebruiken als een handige tool
in uw eigen werkpraktijk.
Documentatiemateriaal
Tijdens de cursus ontvangt u een cursusmap en het boek Verbeelding
Bouwbesluit Installaties van Sdu Uitgevers.
PROGRAMMA
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 Verbeelding voorschriften
- Overzicht eisen aan installaties
- Elektra, gas en water
- Riolering
- Brandbeveiliging
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 –16.30 Vervolg Verbeelding voorschriften
- Ventilatie
- Energie
Ing. Peter Smits
Adviseur bij Adviesburo Nieman B.V.
Gespecialiseerd in energie en installaties.
Ing. Remi ten Have
Zelfstandig adviseur van Bureau Earth.
Gespecialiseerd in energie en installaties.
16.30 Sluiting
Tip: wilt u eerst uw algemene kennis van het Bouwbesluit en het werken
met aansturingstabellen opfrissen? Volg dan de cursus Bouwbesluit in
de Praktijk.
Data
9 februari 2009
8 juni 2010
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 570,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 625,– excl. btw voor niet-abonnees
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
6
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010

Verbeelding Bouwbesluit Bouwfysica
Nieuw
De bouwfysische voorschriften uitgelegd met tekeningen
Verbeelding voorschriften
Een plaatje zegt meer dan 1000 woorden. Vanuit die gedachte heeft de Sdu de
publicatie “Verbeelding Bouwbesluit Bouwfysica” ontwikkeld. In de Verbeelding
wordt elk artikel, elk lid van het Bouwbesluit uitgelegd in tekeningen. De
publicatie ‘Verbeelding Bouwbesluit Bouwfysica’ bevat tientallen tekeningen.
De tekeningen vormen de basis voor een heldere uitleg van de complexe en
abstracte brandvoorschriften. In de gelijknamige cursus krijgt u aan de hand van
de tekeningen niet alleen een uitleg over de bouwfysische voorschriften, maar u
leert ook de voorschriften toe te passen.
Toepassing Verbeelding voorschriften
In de cursus staat de uitleg van de verschillende voorschriften centraal. U krijgt
tekeningen waarvan u moet analyseren welke voorschriften hierin zijn verwerkt.
En - andersom - moet u vaststellen of bepaalde voorschriften in tekeningen zijn
terug te vinden. U toetst de voorschriften in concrete situaties met behulp van de
Verbeelding. Op die manier leert u tekeningen te gebruiken als een handige tool
in uw eigen werkpraktijk.
Documentatiemateriaal
Tijdens de cursus ontvangt u een cursusmap en het boek Verbeelding
Bouwbesluit Bouwfysica van Sdu Uitgevers.
Tip: wilt u eerst uw algemene kennis van het Bouwbesluit en het werken
met aansturingstabellen opfrissen? Volg dan de cursus Bouwbesluit in
de Praktijk.
PROGRAMMA
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 Verbeelding voorschriften
- Regelgeving Bouwbesluit en normen
- Geluid van buiten
- Geluidwering tussen ruimten
- Daglicht
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 –16.30 Vervolg Verbeelding voorschriften
- Ventilatie
- Luchtdichtheid
- Thermische isolatie
- Energieprestatie
Ing. Johan van der Graaf
Adviseur bij Adviesburo Nieman B.V.
Gespecialiseerd in het Bouwbesluit.
Auteur van de publicatie Verbeelding
Bouwbesluit.
Ing. Gerton Starink
Adviseur van Adviesburo Nieman.
Gespecialiseerd in energie en bouwfysica.
16.30 uur Sluiting
Data
18 februari 2010
27 april 2010
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 570,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 625,– excl. btw voor niet-abonnees
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010 7

Bouwbesluit en brandveiligheid:
woningen en woongebouwen
Brandveiligheid is een belangrijk, maar complex onderdeel van het ontwerp.
De vele en verschillende brandveiligheidsvoorschriften vormen een
ingewikkelde puzzel. De cursus Bouwbesluit en Brandveiligheid: woningen en
woongebouwen geeft structuur en duidelijkheid over de verschillende begrippen
en voorschriften op het gebied van brandveiligheid voor woonfuncties. We
bespreken met u een plan van aanpak voor de toetsing van een project aan de
brandveiligheidsvoorschriften.
Behandeling van uw praktijkvragen
- Wanneer kunt u volstaan met een rookvrije vluchtroute door het trappenhuis?
- Moet de dakconstructie ook meegenomen worden in de brandwerendheid
tegen bezwijken?
- Welke WBDO-eisen gelden voor de deuren in een portieketage?
- Kan de berging in hetzelfde brandcompartiment liggen als de appartementen
van het woongebouw?
- Wat te doen als de afstand van de zolderkamer naar de woningtoegangsdeur
meer dan 15 meter is?
- Hoeveel trappenhuizen moet u in een galerijflat van 75 meter opnemen?
- Waar moeten de rookmelders worden geplaatst?
- Deze en andere vragen komen aan bod in de cursus.
Het stappenplan brandveiligheid
- geeft aanwijzingen welke voorschriften moeten worden getoetst
- geeft aan in welke volgorde de voorschriften moeten worden getoetst
- maakt duidelijk welke informatie u nodig hebt om het plan te toetsen
- geeft aandachtspunten bij de toetsing
- geeft getekende voorbeelden van de uitwerking van het voorschrift
Direct toepasbaar in de praktijk
Na de cursus past u dit stappenplan toe op uw eigen projecten. Tevens worden
de voorschriften geconcretiseerd in een aantal praktijkgevallen. U ontvangt bij de
cursus een naslagwerk, waarin de basisbegrippen van brandveiligheid duidelijk
zijn uitgelegd.
Tip: wilt u eerst uw algemene kennis van de eisen die het Bouwbesluit
stelt aan brandveiligheid opfrissen? Volg dan de cursus Verbeelding
Bouwbesluit brandveiligheid.
PROGRAMMA
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 Uitleg begrippen brandveiligheid
- Brandcompartimentering
- Rookcompartimentering
- Weerstand tegen branddoorslag en
brandoverslag
- Vluchtroutes
- Inrichting vluchtroutes
Plan van aanpak bij het ontwerpen en
toetsen van voorschriften
o.a. over:
Stappenplan brandveiligheid voor
verschillende woonfuncties met indeling
in brandcompartimenten, indeling in
rookcompartimenten, vluchtroutes,
brandwerendheden, rookwerendheden,
materiaaltoepassingen, zelfsluitendheid
deuren, installaties
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 –16.30 Toepassing
brandveiligheidsvoorschriften
- Vervolg Plan van aanpak
- Praktijktoepassingen woningen en
woongebouwen
16.30 Sluiting
Ing. Adriaan de Jong
Adjunct-directeur Adviesburo Nieman B.V.
Zijn voornaamste werkterrein is het
toetsen van bouwprojecten aan het
Bouwbesluit. Hij heeft diverse publicaties
over het Bouwbesluit op zijn naam staan.
De brandvoorschriften behoren tot zijn
specialismen.
Data
14 oktober 2009
19 januari 2010
20 april 2010
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 535,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 595,– excl. btw voor niet-abonnees
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
8
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010

Bouwbesluit en brandveiligheid:
utiliteitsbouw
Bouwbesluit en brandveiligheid: utiliteitsbouw geeft structuur en duidelijkheid
over de verschillende begrippen en voorschriften op het gebied van
brandveiligheid. De cursus heeft als invalshoek het toetsen van het ontwerp
aan de brandveiligheidsvoorschriften van het Bouwbesluit. U ontvangt een plan
van aanpak. Dit plan van aanpak kunt u na de cursus gebruiken voor uw eigen
projecten.
Behandeling van uw praktijkvragen
- Hoe groot mag het brandcompartiment zijn?
- Wat moet ik doen als het compartiment te groot is?
- Welke afstand voor de vluchtroute mag ik aanhouden binnen het
rookcompartiment?
- En welke buiten het rookcompartiment?
- Is er sprake van twee onafhankelijke vluchtwegen?
- Welke scheidingen moeten in dit project brandwerend zijn?
- Wat is nu eigenlijk het verschil tussen WBDBO-eisen en WRD-eisen?
- Hoe materialiseer ik deze eisen?
Deze en andere vragen komen aan bod in de cursus.
Plan van aanpak voor uw praktijk
Het plan van aanpak besteedt ruim aandacht aan brand- en
rookcompartimentering, vluchten en de inrichting van de vluchtmogelijkheden,
WBDBO- en WRD-eisen en toepassing van materialen
Documentatiemateriaal
U ontvangt bij de cursus een naslagwerk, waarin de basisbegrippen van
brandveiligheid duidelijk zijn uitgelegd.
PROGRAMMA
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 Uitleg begrippen brandveiligheid
- Brandcompartimentering
- Rookcompartimentering
- Weerstand tegen branddoorslag en
brandoverslag
- Vluchten
Plan van aanpak bij ontwerpen en
toetsen voorschriften
o.a. over:
- Indeling in brandcompartimenten
- Indeling in rookcompartimenten
- Brandwerendheden
- Rookwerendheden
- Vluchtroutes
- Inrichting vluchtwegen
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 –16.30 Toepassing
brandveiligheidsvoorschriften
- Vervolg Plan van aanpak
16.30 Sluiting
Ing. Marc Brouwer
Deskundige brandveiligheid
Tip: wilt u eerst uw algemene kennis van de eisen die het Bouwbesluit
stelt aan brandveiligheid opfrissen? Volg dan de cursus Verbeelding
Bouwbesluit brandveiligheid.
Data
10 november 2009
10 maart 2010
21 april 2010
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 535,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 595,– excl. btw voor niet-abonnees
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010 9

Realisatie brandwerendheid
(voorheen: Brandwerendheid in ontwerp en uitvoering)
Herzien programma
30 of 60 minuten WBDBO
Het Bouwbesluit vereist tussen brandcompartimenten onderling en tussen
brandcompartimenten en vluchtroutes een WBDBO van 30 of 60 minuten. Deze
eis moet worden vertaald in concrete maatregelen. Voor scheidingsconstructies
tussen ruimten zijn daarbij verschillende factoren van belang.
Van voorschriften naar concrete maatregelen
In deze cursus bespreken welke factoren van belang zijn en hoe u aan de
eisen kunt voldoen. Aan de orde komen de constructie, de detaillering, de
materialen en de maatvoering van de brandscheidingen. De docente besteedt
uitvoerig aandacht aan lichte scheidingsconstructies, ramen en deuren en
brandwerendheid van doorvoeringen.
Herziene cursus
Deze cursus werd voorheen aangeboden met titel “Brandwerendheid in ontwerp
en uitvoering”, waarbij ook aandacht werd geschonken aan de projectering van
eisen en aan brandoverslag. In de herziene cursus komen deze onderwerpen niet
meer aan bod. Hierdoor kan er meer aandacht worden besteed aan de realisatie
van brandwerendheden in scheidingsonstructies tussen ruimten.
Tip: wilt u eerst uw algemene kennis van de eisen die het Bouwbesluit
stelt aan brandveiligheid opfrissen? Volg dan de cursus Verbeelding
Bouwbesluit brandveiligheid.
Data
11 november 2009
20 januari 2010
26 mei 2010
PROGRAMMA
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 Inleiding
- Eisen aan de weerstand tegen
branddoorslag en brandoverslag
- Bepalingsmethoden
- Testrapporten
Realisatie brandwerendheid
- Stalen liggers
- Steenachtige wanden
- Houten vloeren
- Dakplaten
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 –16.30 Realisatie brandwerendheid (vervolg)
- Lichte scheidingsconstructies
- Ramen en deuren
- Glasconstructies
- Doorvoeringen
16.30 Sluiting
Ir. Carolien Boot-Dijkhuis
Senior-adviseur Adviesburo Nieman B.V.
Zij houdt zich bezig met het toetsen van
bouwprojecten aan het Bouwbesluit en is
gespecialiseerd in de voorschriften op het
gebied van brandveiligheid.
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 535,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 595,– excl. btw voor niet-abonnees
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
10
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010

Brandveiligheid en ventilatie parkeergarages
Relevante regelgeving over ventilatie van parkeergarages is niet alleen in het
Bouwbesluit te vinden, maar ook in de bouwverordening, de Wet Milieubeheer
en in verschillende AMVB’s, zoals het Besluit luchtkwaliteit. Om nu tot een goed
ventilatieconcept voor een parkeergarage te komen is het noodzakelijk om niet
alleen kennis te hebben van de verschillende voorschriften en richtlijnen die
hierbij van belang zijn, maar ook van de bouwfysische achtergronden.
Ventilatie onder brandomstandigheden
Ventilatie van parkeergarages is niet alleen bedoeld voor gebruiksventilatie,
maar ook voor brandventilatie. In deze cursus wordt nader ingegaan op
brandscenario’s van een parkeergarage, rookbeheersing en vluchtwegen. U krijgt
informatie over stuwkrachtventilatie, cfd-berekeningen en detectie- , meld en
ontruimingsinstallaties.
Praktijkcases en gelijkwaardige oplossingen
Om de lesstof te concretiseren bespreekt de docent een aantal praktijkcases
waarin het ventilatieconcept van de parkeergarage nader is uitgewerkt.
Oplossingsrichtingen voor situaties waarbij het brandcompartiment groter is dan
1000 m2 komen hierbij uitvoerig aanbod.
Tip: wilt u eerst uw algemene kennis van de eisen die het Bouwbesluit
stelt aan brandveiligheid opfrissen? Volg dan de cursus Verbeelding
Bouwbesluit brandveiligheid en de cursus Brandveiligheid
utiliteitsbouw.
PROGRAMMA
13.00 – 13.30 Ontvangst met koffie en thee
13.30 –17.00 Ventilatie
- Bouwbesluit
- Bouwverordening
- Wet Milieuhinder
- Gelijkwaardige oplossingen
Luchtemissie naar de omgeving
- Wet Milieuhinder
Brandveiligheid
- Bouwbesluit
- Ventilatie onder brand:
uitgangspunten en randcondities
- Praktijkrichtlijn LNB (Landelijk Netwerk
Brandpreventie)
Ing. Susan Eilander
Adviseur Adviesburo Nieman B.V.
Gespecialiseerd in brandveiligheid.
Auteur ‘Brandveiligheidsinstallaties in
gebouwen.’
16.30 Sluiting
Data
12 november 2009
28 april 2010
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 275,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 310,– excl. btw voor niet-abonnees
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010 11

Daglicht- en ventilatieberekeningen
Bij een bouwaanvraag moet de aanvrager berekeningen overleggen om aan te
tonen dat het plan voldoet aan de voorschriften van het Bouwbesluit. Voor het
vaststellen van de prestatie verwijst het Bouwbesluit naar een bepalingsmethode
die in een NEN is vastgelegd.
Geen fouten meer in uw berekening
In deze cursus staat centraal hoe u een daglichtberekening en een
ventilatieberekening opstelt. De docenten bespreken welke eisen het
Bouwbesluit stelt en hoe u de bijbehorende bepalingsmethoden toepast. Beide
berekeningsmethoden worden concreet gemaakt in voorbeeldprojecten.
Daglichtberekening
Bij de daglichtberekening komt de relatie daglicht en verblijfsgebied aan bod, de
equivalente daglichtoppervlakte van een hellend dakraam en het omgaan met
belemmeringen.
Ventilatieberekening
In de module ventilatieberekening is er niet alleen aandacht voor de
berekeningsmethode, maar ook voor de gevolgen hiervan voor het totale
ventilatiesysteem, zowel qua ontwerp als uitvoering. Ook is er aandacht voor
nieuwe ontwikkelingen en producten op ventilatiegebied.
Documentatiemateriaal
Tijdens de cursus ontvangt u een uitgebreide cursusmap met een toelichting op
de berekeningen en een voorbeeldberekening.
Datum
15 oktober 2009
11 februari 2010
23 april 2010
Locatie
Hotel Mitland, Utrecht
Kosten
€ 535,– excl. btw voor Sdu-abonnees
€ 595,– excl. btw voor niet-abonnees
PROGRAMMA
08.30 – 09.00 Ontvangst met koffie
09.00 – 12.30 Daglichtberekeningen
- Eisen van het Bouwbesluit
- Bepalingsmethode NEN 2057:
- schematiseren constructie
- bepaling doorlaatoppervlakte
- belemmeringen en
belemmeringsfactor
- uitwendige reductiefactor
- Toepassing berekening in
voorbeeldprojecten
- Knelpunten
Ing. Henk Koekoek
Senior-projectleider, werkzaam bij
Adviesburo Nieman B.V.
Gespecialiseerd in het Bouwbesluit met
brede ervaring in projectteams.
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 –16.30 Ventilatieberekeningen
- Eisen van het Bouwbesluit: benodigde
capaciteit en overige eisen
- Bepalingsmethode NEN 1087
- Ventilatiebalans op gebouwniveau en
op verblijfsgebiedniveau
- Ventilatie van een woning
- Ventilatie van een bergruimte
- Ventilatie van een winkel
- Ventilatie van een parkeergarage
- Stromingsrichtingen
- Installatieaspecten
Ir. Hans Bosch
Senior-adviseur bouwfysica bij de
Technische Advies Groep van de gemeente
Rotterdam, dienst Stedelijke ontwikkeling
en volkshuisvesting.
Docentschappen op het gebied van
de bouwfysica, onder andere voor de
Universiteit Utrecht.
16.30 Sluiting
Alles weten over bouwregelgeving?
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk én verbeelding!
12
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010

Inschrijfformulier cursussen
Bouwbesluit in de praktijk 2009 - 2010
JA, ik meld mij/wij melden ons aan voor de aangekruiste cursus(sen)
Data Kosten Kosten
Cursus Duur (svp uw keuze aankruisen) Locatie abonnees niet-abonnees
BASISCURSUSSEN
Het Bouwbesluit in de praktijk: algemene regelgeving 2 dagen O 6 en 7 oktober 2009 Utrecht € 970,– € 1.070,–
O 2 en 3 december 2009 Utrecht € 970,– € 1.070,–
O 16 en 17 maart 2010 Utrecht € 970,– € 1.070,–
O 2 en 3 juni 2010 Utrecht € 970,– € 1.070,–
Verbeelding Bouwbesluit Brandveiligheid 1 dag O 24 september 2009 Utrecht € 570,– € 625,–
O 19 november 2009 Utrecht € 570,– € 625,–
O 4 maart 2010 Utrecht € 570,– € 625,–
O 1 juni 2010 Utrecht € 570,– € 625,–
Verbeelding Bouwbesluit Installaties 1 dag O 9 februari 2010 Utrecht € 570,– € 625,–
O 8 juni 2010 Utrecht € 570,– € 625,–
Verbeelding Bouwbesluit Bouwfysica 1 dag O 18 februari 2010 Utrecht € 570,– € 625,–
O 27 april 2010 Utrecht € 570,– € 625,–
VERDIEPINGSCURSUSSEN
Bouwbesluit en brandveiligheid: woningbouw 1 dag O 14 oktober 2009 Utrecht € 535,– € 595,–
O 19 januari 2010 Utrecht € 535,– € 595,–
O 20 april 2010 Utrecht € 535,– € 595,–
Bouwbesluit en brandveiligheid: Utiliteitsbouw 1 dag O 10 november 2009 Utrecht € 535,– € 595,–
O 10 maart 2010 Utrecht € 535,– € 595,–
O 21 april 2010 Utrecht € 535,– € 595,–
Realisatie brandwerendheid 1 dag O 11 november 2009 Utrecht € 535,– € 595,–
O 20 januari 2010 Utrecht € 535,– € 595,–
O 26 mei 2010 Utrecht € 535,– € 595,–
Brandveiligheid en ventilatie parkeergarages 1 middag O 12 november 2009 Utrecht € 275,– € 310,–
O 28 april 2010 Utrecht € 275,– € 310,–
Daglicht- en ventilatieberekeningen 1 dag O 15 oktober 2009 Utrecht € 535,– € 595,–
O 11 februari 2010 Utrecht € 535,– € 595,–
O 23 april 2010 Utrecht € 535,– € 595,–
Alle deelnemerstarieven zijn inclusief documentatie, koffie/thee, en exclusief btw. De cursussen van een gehele dag zijn inclusief lunch.
De cursussen worden gehouden in Hotel Mitland te Utrecht. De cursusprijs is exclusief parkeerkosten bij dit hotel (maximaal € 5,– per dag).
Tussentijdse prijswijzigingen voorbehouden.
Wij komen in aanmerking voor korting want wij hebben één of meerdere abonnementen op een uitgave van Sdu Uitgevers, namelijk op
Uw bedrijfsgegevens
Bedrijfsnaam
Afdeling
Postbus/straat
Postcode en plaats
Factuuradres (indien afwijkend)
Telefoon
Handtekening
Email
Datum
Naam deelnemer(s)
Naam m/v Functie
Naam m/v Functie
Naam m/v Functie
Stuur het formulier op naar Bouwforum, Cursusadministratie Bouwbesluit in de Praktijk, Postbus 40217, 3504 AA Utrecht.
Of schrijf u in via www.bouwforum.nl. Faxen kan ook: 030 - 241 02 66.

Of schrijf u in via www.bouwforum.nl
Faxen kan ook: 030 - 241 02 66
Bouwforum
Cursusadministratie Bouwbesluit in de Praktijk
Postbus 40217
3504 AA Utrecht
14
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010

Cursusinformatie
Inschrijven
U kunt zich als volgt inschrijven:
• stuur het inschrijfformulier naar:
Bouwforum BV
Cursusadministratie Bouwbesluit in de Praktijk
Postbus 40217
3504 AAA Utrecht
• fax het inschrijfformulier naar: 030 – 241 02 66
• via www.bouwforum.nl
Locatie
Hotel Mitland
Ariënslaan 1, 3573 PT Utrecht
www.mitland.nl
Een routebeschrijving ontvangt u bij de bevestiging van uw inschrijving.
Kosten
Deelnemerstarieven zijn inclusief uitgebreide documentatie, catering bij cursussen van
een gehele dag, exclusief parkeerkosten (maximaal € 5,–) en btw.
Abonnees profiteren
Bent u abonnee op een uitgave van Sdu Uitgevers, dan profiteert u van een aantrekkelijke
korting die kan oplopen tot € 100,– per persoon per cursus.
Uitgaven van Sdu Uitgevers zijn onder andere het Handboek Bouwbesluit-Praktijk,
Cobouw, de Architect, Nederlandse Bouw-Documentatie en Vastgoedmarkt.
Annuleringsvoorwaarden
Tot drie weken voor de aanvangsdatum kunt u, uitsluitend schriftelijk, annuleren.
Wij brengen daarvoor € 75,– (excl. btw) administratiekosten per geannuleerde deelnemer
in rekening. Bij annulering binnen drie weken voor de datum van de bijeenkomst brengen
wij u het volledige tarief in rekening, ook wanneer de aanmelding binnen deze periode
heeft plaatsgevonden. Vanwege het beperkte aantal deelnemers per cursus, is het helaas
niet mogelijk door te schuiven naar een andere cursusdatum. Natuurlijk is het wel
mogelijk een plaatsvervanger, in het bezit van uw uitnodiging, te laten deelnemen.
Sdu Uitgevers behoudt te allen tijde het recht om bij onvoldoende deelname de cursussen
te annuleren. Ook behoudt Sdu Uitgevers het recht de cursuslocatie te wijzigen naar een
andere locatie in de omgeving van de oorspronkelijke locatie.
Leveringsvoorwaarden
Van toepassing zijn de Algemene Voorwaarden van Sdu Uitgevers BV, gedeponeerd bij de
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Haaglanden in Den Haag onder nummer 3569.
Deze zijn ook na te lezen op www.sdu.nl.
Bouwforum is een bureau voor kennisoverdracht
in de bouw op het gebied van
Bouwregelgeving, -techniek, -fysica en
kwaliteiszorg.
Centraal in de werkzaamheden staat het
organiseren en verzorgen van cursussen. De
cursussen worden ontwikkeld in samenwerking
met kundige bureaus. Uitgangspunt van de
cursussen is de praktijkgerichtheid van lesstof.
De deelnemers moeten de lesstof in de eigen
werkpraktijk kunnen toepassen. Om dit
uitgangspunt te realiseren werkt Bouwforum
samen met docenten die op hun vakgebied veel
praktijkervaring hebben.
Sdu Uitgevers is een uitgeverij van
vakinformatie voor professionals.
De informatie wordt geleverd in verschillende
vormen, waaronder een ruim aantal online
uitgaven en cursussen. Belangrijke doelgroepen
zijn professionals die in hun dagelijks werk te
maken hebben met overheids- en juridische
informatie. Sdu Uitgevers voorziet met een
reeks bouwvakbladen, daaraan gerelateerde
websites en andere uitgaven tal van
professionals in de bouwkolom op elk gewenst
moment van cruciale vakinformatie. Bekendste
merken zijn: Cobouw, NBD Bouwpraktijk, de
Architect en Bouwregels in de Praktijk.
Inlichtingen
Voor verdere informatie over de inhoud van de cursus en uw inschrijving kunt u zich
wenden tot Bouwforum via emailadres info@bouwforum.nl met vermelding van uw
naam en telefoonnummer. Of bel met Bouwforum 030 - 241 12 27.
Het Bouwbesluit in de praktijk Cursusoverzicht 2009 - 2010 15

Het Bouwbesluit in de praktijk
Succes verzekerd met de praktijkcursussen op het
gebied van het Bouwbesluit.
Alles wat u verder moet weten over
bouwregelgeving vindt u op:
www.bouwregelsindepraktijk.nl
Kennis, praktijk en verbeelding!
Tijdschrift Bouwregels in de praktijk
Surf naar www.sdu.nl
voor een proefabonnement