Energie Gids - Sdu

MARKTPANEL ENERGIECONSULENTEN
Door Arie Kroon
Arie Kroon is energieconsulent en lid van AEC, www.energienulhuis-kroon.nl
Nulenergiewoning: opslag essentieel
Nulenergiewoningen zijn in de praktijk
allang mogelijk. Kwestie van goed isoleren
en energie opwekken met duurzame bronnen
zoals de zon of warmte uit de bodem.
Een goedwerkende opslag van energie
is onontbeerlijk, zo blijkt uit een recente
evaluatie van de eerste nulenergiewoning
in Woubrugge door Ecofys en Energieadviesbureau
Kroon.
Aan de Vierambachtsweg in Woubrugge
staat Nederlands eerste nulenergiewoning,
een woning die net zoveel energie
verbruikt als dat het opwekt. Al in 1991 is
met de bouw begonnen en vanaf 1993 is
het huis bewoond. In principe heeft het
huis geen energie nodig van het net. Er is
wel een normale elektriciteits- en gasaansluiting
aangelegd om bij een tijdelijk
energietekort terug te vallen op het net.
Ook is het hierdoor mogelijk om een deel
van de eigen stroom in te ruilen voor gas
om CV en tapwater in de woning goed te
verwarmen.
Bij het ontwerp van de nulenergiewoning
is de energievraag zoveel mogelijk beperkt.
Dit is gebeurd door de warmteverliezen
te minimaliseren door een compacte
bouw en optimale isolatie van het huis,
een zeer goede kierdichting en toepassing
van energiezuinige apparaten. Om zo
optimaal mogelijk met de energie om te
gaan zonder verlies van comfort zijn een
gebalanceerde mechanische ventilatie met
warmteterugwinning, een hoogrendementsketel
voor lucht- en vloerverwarming
en radiatoren en een tegelkachel voor
houtstook aangebacht.
Zonnedak
De energieopwekking gebeurt voor het
grootste deel met PV-modules (elektriciteit)
en zonnecollectoren (warmte) op
het dak, dat op het zuidwesten is gericht.
Deze kunnen circa 3300 kWh aan energie
leveren, terwijl de bewoners ongeveer 1500
kWh stroom en 600 m 3 gas nodig hebben.
De meeste energie wordt opgewekt in
de zomer; het energieoverschot wordt in
de winter benut. Dit is mogelijk dankzij
opslag van zonnewarmte in een goed
g soleerd vat van 1600 liter water. Naverwarming
van tap-, spoel- en ruimteverwarmingscircuits
gebeurt in een indirect
gestookte boiler.
Uit metingen door Ecofys blijkt dat de absolute
opbrengst van de zonnecollectoren
gemiddeld vrij laag is (163 m 3 /jaar, in 1995
178 m 3 ) door de lage warmtevraag (zowel
warmtapwater als CV). Het warmwaterverbruik
was gemiddeld 48 liter/dag van 60 o C
(warm tap- en warm spoelwater). Daarna is
het gebruik nog verder gedaald tot gemiddeld
39 liter/dag (in 1995 42 l/dag). Relatief
gezien is de zonbijdrage redelijk. De
bijdrage in de warmwatervraag is over het
jaar gemiddeld 62 procent. De zonbijdrage
aan de totale warmtevraag is 24 procent.
Ook het PV-systeem is doorgelicht. De
oorspronkelijk verwachte opbrengst van
ruim 3000 kWh is in eerste instantie niet
gehaald. Wel hebben de veranderingen in
het systeem tot verbeterde opbrengsten
geleid. In 1993 leverde het systeem 2237
kWh en in 1994 2675 kWh. De opbrengstfactor
was daarmee 0,69. Extra maatregelen
hebben voor 1995 geresulteerd in een
opbrengst van 2905 kWh. In 2000 zijn 8 m 2
zonnecollectoren vervangen door PV-panelen.
Deze aanpassing heeft tot een hogere
energieopbrengst geleid.
Opslag
De opslag van zonnewarmte in de vorm van
heet water valt tegen wegens warmteverlies,
ondanks de goede isolatie van het vat.
De opslag heeft hierdoor in de eerste jaren
niet optimaal gefunctioneerd. Dit is opgelost
met een warmtewisselaar die direct collectorwarmte
van hoge temperatuur aan de
naverwarmer (boiler) toevoert. Daarnaast
worden de opslagwarmteverliezen van de
zonneboiler via mechanische afzuiging
met warmteterugwinning teruggewonnen
en benut voor ruimteverwarming in het
stookseizoen. Deze energiebesparingsmaatregelen
hebben geleid tot een aanzienlijke
vermindering van het energiegebruik. De
energieproductie is minder dan verwacht,
maar door besparingsmaatregelen is de
nulenergiebalans toch gehaald zonder in te
boeten op comfort.
40 juli/augustus 2009