europees milieurecht gemeentelijke praktijk - Sdu

europees milieurecht gemeentelijke praktijk 22-09-2008 11:21 Pagina 9
Voorwoord
Gemeenten hebben rechtstreeks te maken met de consequenties van in Europese
richtlijnen neergelegd milieurecht. De afgelopen jaren is steeds duidelijker geworden
dat de gevolgen van het Europese milieurecht zich niet alleen op het niveau van
de centrale overheid voordoen.
De Europese milieurichtlijnen dienen op tijd en correct te worden omgezet in de
nationale regelgeving van de lidstaten. Een decentrale overheid als een gemeente
zou in beginsel niet méér hoeven doen dan het correct toepassen van het nationale
milieurecht.
Ervaringen uit de laatste jaren maken echter duidelijk dat dit een te eenvoudig uitgangspunt
is. In de eerste plaats dienen decentrale overheden het nationale recht
– ook als dit correct is omgezet in het nationale recht – ook correct toe te passen.
Daarvoor is inzicht noodzakelijk in de betekenis en reikwijdte van de verschillende
Europese milieurichtlijnen. In de tweede plaats blijkt met zekere regelmaat dat richtlijnen
níet altijd correct zijn omgezet (denk aan de implementatie van de Habitatrichtlijn)
of zijn omgezet op een wijze waaruit grote praktische consequenties voor
de besluitvorming op gemeentelijk niveau voortvloeien (denk aan de richtlijnen
betreffende de luchtkwaliteit).
Dat doet de vraag rijzen op welke wijze gemeenten moeten omgaan met verplichtingen
die voortvloeien uit het Europese milieurecht en op welke wijze zij zich het
beste bewust kunnen worden van bestaande verplichtingen, op welke wijze het handelen
van de gemeente zodanig is dat het als ‘Europa-proof’ kan worden aangemerkt
en ten slotte op welke wijze men het beste kan omgaan met toekomstige ontwikkelingen.
Dit boek beoogt op deze vragen voor een aantal belangrijke Europese milieurichtlijnen
een antwoord te geven. Deze richtlijn zijn de m.e.r.-richtlijn, de strategische
m.e.r.-richtlijn, de Vogelrichtlijn, de Habitatrichtlijn, de Kaderrichtlijn Water, de
Kaderrichtlijn Afvalstoffen, de Kaderrichtlijn luchtkwaliteit en dochterrichtlijnen,
de Richtlijn omgevingslawaai en de Richtlijn energieprestatie gebouwen. Het boek
wil inzicht verschaffen in de verplichtingen die voor de gemeente voortvloeien uit
deze Europese milieurichtlijnen en de nationale regelgeving waarin zij zijn geïmplementeerd.
Tevens wordt aandacht besteed aan de vraag wat nodig is om een gemeente
(ook) in de toekomst als ‘Europa-proof’ te kunnen bestempelen.
Het boek vindt zijn oorsprong in een onderzoeksopdracht van de gemeente Den
Haag, als een van de gemeenten die zich bewust zijn van de grote betekenis van het
Europese milieurecht voor de gemeentelijke praktijk. Dit (juridische) onderzoek is
9

europees milieurecht gemeentelijke praktijk 22-09-2008 11:21 Pagina 10
uitgevoerd door het Centrum voor Omgevingsrecht en Beleid van de Universiteit
Utrecht en heeft zijn neerslag gevonden in een onderzoeksrapport waarop dit boek
is gebaseerd.
Een belangrijk deel van dit boek is een bewerking van onderdelen van de tweede,
herziene druk van EG-recht en de praktijk van het waterbeheer (Utrecht, 2008), dat is
geschreven door het Centrum voor Omgevingsrecht en Beleid in opdracht van de
Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) te Utrecht. In de desbetreffende
hoofdstukken wordt dit ook uitdrukkelijk aangegeven.
De opzet van dit boek is dezelfde als die van de STOWA-publicatie, waarmee in de
praktijk goede ervaringen zijn opgedaan. Het boek begint met een hoofdstuk over
de relevante algemene EG-rechtelijke randvoorwaarden. Vervolgens wordt aan elke
richtlijn (met uitzondering van de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn, die om
inhoudelijke redenen samen worden behandeld) een hoofdstuk gewijd, dat begint
met een algemene toelichting, waarna achtereenvolgens de verplichtingen voor de
lidstaten en de nationale implementatieregelgeving worden besproken. Vervolgens
komt aan de orde of er sprake is van implementatiegebreken. Tot slot wordt ingegaan
op de gevolgen van de richtlijn voor de gemeente. Waar relevant, wordt in
diverse hoofdstukken in aanvulling daarop nog aandacht besteed aan toekomstige
regelgeving.
Het manuscript is afgesloten per 1 april 2008. Met ontwikkelingen van na die
datum konden slechts in beperkte mate rekening worden gehouden.
Wij hopen dat dit boek het Europese milieurecht voor de praktijk meer toegankelijk
zal maken.
Utrecht, september 2008
Jan Robbe
Annelies Freriks
Aletta Blomberg
Berthy van den Broek
Toon de Gier
Marleen van Rijswick
Rob Widdershoven
voorwoord
10