Presentatie Marijke Visser (Toetsing normen wateroverlast) - Stowa

Watersysteemtoetsing
Zuiderzeeland
Marijke Visser

Inhoud
• Gebiedsbeschrijving
• Leerpunten vorige toetsing
• Voorbereidende studies
• Modelaanpassing
• Toetsingsmethodiek
• Toetsing
• Bevindingen

Gebiedskarakteristieken
Flevoland
NOORDOOSTPOLDER
ZUIDELIJK
EN OOSTELIJK
FLEVOLAND
- twee grote polders
- grote bemalingseenheden
- grote kavels
- bodemdaling
- hoogwaardige landbouw

Flevolandse norm
De polders zijn ontworpen met een laag
inundatierisico, bodemdaling zorgt echter voor een
langzame verslechtering.
Landelijk gebied
Stedelijk gebied
Natuur
maximaal 1:50 per jaar
gemiddeld 1:80 per jaar
1:100 per jaar
geen norm

Vorige toetsing (2005-2007)
• Alleen landelijk gebied getoetst
• Sobek CF-RR model
• Buienreeksmethode
• 1:80 norm
Resultaten werden “politiek gevoelig” door
plannen voor ruimtelijke ontwikkelingen
(aanleg Oostvaarderswold)
Provincie vertrouwde berekende
wateropgave niet

Leerpunten vorige toetsing
Quickscan:
- Flevolandse norm onduidelijk
- Rapportage onvolledig
- Gebiedspartners (provincie) te weinig
betrokken bij proces
Inhoudelijke vragen:
- Wat is effect kleischeuren?
- Neerslag valt niet uniform!
- Hoe snel daalt de bodem?
- Is de buienreeksmethode wel toepasbaar?

Voorbereidende studies
2010-2011
1. Rekenvoorschrift opgesteld in
samenwerking met Provincie Flevoland
2. Studie voorkomen kleischeuren
3. Studie effect neerslagspreiding
4. Nieuwe prognoses bodemdaling
5. Afweging toetsingsmethodiek

Nieuw onderzoek:
Kleischeuren
Opdracht HKV lijn in water / Alterra (2011)
Functie kleischeuren: drainage en
berging.
Onderzoeksvragen:
- In kaart brengen scheuren en
berging
- Vertalen naar modelconcept

Nieuw onderzoek:
Neerslagspreiding
- Neerslag valt niet uniform
- Peilvakken zijn groot in
Flevoland
Overschatten we de
waterstanden door uniforme
belasting?
Onderzoek: HKV lijn in water (2010)

Effect op Flevoland
Puntneerslag
Neerslagspreiding
Bij gemaal:
waterstand wordt bepaald door gebiedsneerslag
(gebiedsreductie)
Hoog in systeem:
waterstand wordt bepaald door puntneerslag
(volledige neerslagbelasting)

Evaluatie toetsingsmethodiek
Buienreeksmethode:
- Lengte van reeks te kort voor bepaling hoge
normen (plotposities staan vast)
- Er zijn meer factoren dan alleen neerslag die
van belang zijn (begroeiing, bodemvocht,
bemaling)
Overstap naar stochastenmethode

Communicatie: Instelling Platform-NBW
Provincie
6 gemeenten
Rijkswaterstaat
Bijeenkomsten (dagdelen) waarin we de gebiedspartners hebben
bijgepraat over de stand van zaken.
1. Uitgangspunten toetsing en model
2. Nieuw onderzoek
3. Modelkalibratie
Binnenkort:
4. Resultaten en beheerdersoordeel

Modelaanpassingen
uitgevoerde
werkzaamheden
kleischeuren
stedelijke
gebieden
AHN2

Kalibratie
Model is gekalibreerd op afvoeren en
waterstanden.
Afvoeren: waterbalans van de polders
Aanpassingen van:
Ø Infiltratiecapaciteit
Ø Uittreeweerstand
Ø Kwel/wegzijging
Ø Berging kleischeuren
RESULTAAT:
Afvoeren OK
Dilemma:
waterstanden
beheer

Gemaalinzet
- “Vroeger” veel pompen handmatig bediend.
- Gemaalinzet afhankelijk van inschatting
peilbeheerders
- Het kost tijd om een dieselgemaal aan te
zetten (minimaal 2 uur)
Oplossing
In model aanslagpeilen van handmatig
gestuurde gemalen aangepast

Uitgangspunten:
Rekenkundige toetsing
Ø Toetsen stedelijk en landelijk gebied met Flevolandse
norm (rekenvoorschrift)
Ø Drie zichtjaren: huidige situatie, 2024 en 2050
Ø Klimaatscenario W
Ø Bodemdaling
Ø Rekening houden met neerslagspreiding

Rekenkundige toetsing
12 sets stochastenberekeningen
Stochasten: Begroeiing, vochttoestand bodem, gemaalcapaciteit,
neerslagduur, neerslagvolume, neerslagpatroon
2 gebiedsreductie neerslag
3 zichtjaren (huidig, 2024, 2050)
2 polders (NOP, ZOF)
Totaal meer dan 20.000 berekeningen…
Uitgevoerd op het rekencluster van HKV.

Rekenkundige toetsing
Uitkomsten:
Waterstands-kans-relatie per afwateringseenheid (470)
Op basis daarvan inundatiekaarten per set
Inundatiekaarten worden gecombineerd met functie
(stedelijk, landelijk, natuur) en gebiedsreductie tot
toetsingskaart.

Beheerdersoordeel
De toetsingsresultaten worden beoordeeld door
de beheerders (opzichters en gebiedspartners)
op basis van de huidige situatie.
Terecht of onterecht falen van gebieden.
Oorzaken onterecht falen:
- Niet goed filteren van weg- erf- en/of
kavelsloten
- Bouwactiviteiten
- Water kan er niet komen…
- Functietoekenning verkeerd

Luchtfoto 2011

Luchtfoto 2009

Onzekerheid resultaten
Onzekerheid in o.a.:
modellering (waterstanden)
bodemdaling
klimaatscenario
wel/geen gebiedsreductie neerslag
Totale onzekerheid moeilijk kwantificeerbaar!

Bandbreedte resultaten
Weergeven
T40 : paars
T50 : rood
T65 : geel

Waar staan we nu?
Rekenkundige toetsing + beheerdersoordeel =
definitieve wateropgave
Volgende week inlichten gebiedspartners en
heemraden.
Daarna rapportage afronden, DenH-voorstel en
presentatie bestuur.
Rapportage naar provincie.
Volgend jaar: maatregelenstudies!

Bevindingen
Positieve reacties van gebiedspartners op het proces.
Instelling NBW-platform was goed idee!
Kwaliteit van kalibratiedata moet verbeterd worden.
We hebben het toetsingsproces beter in de vingers. We
weten wat we gedaan hebben en waarom.
Onzekerheid in de resultaten momenteel nog niet te
kwantificeren.
Beheerdersoordeel is essentieel onderdeel.

Vragen???