Wisselen canule met cuff bij kinderen tot 12 jaar.pdf - UMC Utrecht

Handelingsschema
Het wisselen van een canule met cuff bij kinderen tot 12 jaar
Categorie: Voorbehouden handeling
Voor:
Naam: ..........................................................................................
Geboortedatum: ...........................................................................
LET OP:
Om dit handelingsschema uit te kunnen voeren, moeten de
volgende handelingsschema’s doorlopen zijn:
1. ‘Uitzuigen van de bovenste luchtwegen via een
tracheacanule bij kinderen tot 12 jaar’
2. ‘Aansluiten en afsluiten invasieve beademing’
3. ‘Beademen met handbeademingsballon bij kinderen tot 12
jaar’
4. ‘Reinigen canule en accessoires (spreekklep, afsluitdop)’
Begripsomschrijving Zie index ‘Begripsomschrijvingen handelingsschema’s en
handleidingen’: canule; voerder; noodcanule;
handbeademingsballon; tracheostoma; TrachGuard ; swivel;
cuff; cuff-druk; pilot-ballonnetje; bajonetsluiting; spreekklep;
kunstneus; afsluitdop.
Doel
het vervangen van de tracheacanule met cuff door een
schone tracheacanule met cuff
Benodigdheden handbeademingsballon met swivelconnector met formaat
zoals voorgeschreven
schone handdoek/theedoek (voor het schone werkveld)
benodigdheden voor uitzuigen luchtwegen (zie
handelingsschema ‘Uitzuigen van de bovenste luchtwegen
via een tracheacanule bij kinderen tot 12 jaar’)
schone buitencanule met cuff + voerder; indien aanwezig
binnencanule
noodcanule
10 ml spuit
splitgaas/metallinegaas (formaat: 6 x 7 cm)
canulebandje, eventueel op maat geknipt (punt van
canulebandje schuin afknippen)
glijmiddel als k-y ® gel (of (kraan)water)
opvangbakje
handdoek om rolletje van te maken
2 natte en 2 droge niet-steriele gazen
handwarm water in een bakje
niet-steriele handschoenen

Werkwijze
afvalbakje
indien voorgeschreven: Sudocreme ® /zinkzalf
indien voorgeschreven: Cavulon ® (swabs of crème)
indien voorgeschreven: zilvernitraat
indien voorgeschreven: een opgerolde handdoek
beschermingsschort
gelaatsbescherming
handalcohol voor handdesinfectie.
Wisselen van de canule met cuff
deze handeling wordt door twee personen verricht
1. was of desinfecteer de handen en trek de niet-steriele
handschoenen aan
2. instrueer de patiënt
3. sluit patiënt op de pulsoximeter aan (indien voorgeschreven
en aanwezig)
4. maak een schoon werkveld en plaats een afvalbakje
5. controleer eerst de onderdelen van de schone canule op
eventuele beschadigingen. Test de cuff door minimaal 10
ml lucht te spuiten in de pilot-ballon zodat de cuff zich
ontplooit (dit gebeurt met lucht bij zowel luchthoudende als
waterhoudende cuffs). Controleer de cuff op een eventueel
lek en zuig vervolgens de lucht terug in de spuit. De cuff
moet volledig leeg zijn. Test de bajonetsluiting van de
binnencanule, indien aanwezig
6. leg de volgende benodigdheden op het werkveld: canule,
canulegaasje en canulebandje, vochtig gaasje om stoma te
kunnen schoonmaken en alle andere benodigdheden
7. vervang de binnencanule van de schone canule door de
voerder of indien geen binnencanule aanwezig is, plaats de
voerder in de canule
8. maak de buitenzijde van de schone canule glad door
middel van een gaasje met k-y ® gel (of stromend (kraan)
water)
9. zuig na informeren van de patiënt voorafgaand aan de
canulewisseling de luchtwegen goed uit (zie
handelingsschema: ‘Uitzuigen van de bovenste luchtwegen
via een tracheacanule bij kinderen tot 12 jaar’)
10.plaats de patiënt in de gewenste houding (of vraag de
patiënt de gewenste houding aan te nemen), indien
mogelijk in rugligging met het hoofd iets achterover. Bij
jonge kinderen is het wenselijk een opgerolde handdoek
onder de schouders te plaatsen om meer ruimte in de hals
te krijgen
11.Attentie: sputum/slijm dat zich boven de cuff bevindt, kan
langs een leeggezogen cuff de luchtpijp ingaan. Zuig
daarom het trachealumen uit terwijl het pilot-ballonnetje van
de cuff van de gebruikte canule met de 10 ml spuit leeg
wordt gezogen (om deze reden zijn twee personen nodig
om de handeling te verrichten)
12.verwijder, indien aanwezig, de TrachGuard
2

13.verwijder het canulebandje en het splitgaas/metallinegaas
14.maak de beademing, indien aanwezig, los van de canule en
onderdruk het akoestisch alarm (zie
handelingsschema:’Aansluiten en afsluiten invasieve
beademing’). De machine mag alleen worden uitgezet als
de patiënt spontaan kan blijven ademen tijdens de
procedure
15.verwijder de canule met cuff met een vloeiende beweging
uit de trachea en leg deze in het opvangbakje
16.reinig de huid rondom het stoma door middel van een
vochtig gaas en inspecteer het stoma en de huid en let
hierbij op ontstekingsverschijnselen (kleur, pijn, zwelling en
geur)
17.breng het huidbeschermingsproduct -indien
voorgeschreven- aan mits er voldoende tijd is om zonder
beademing door te brengen. Anders breng eerst de canule
in (zie onderstaand) en breng dan het
huidbeschermingsproduct aan
18.breng de nieuwe canule met voerder in door de huid boven
het stoma iets op te lichten en het uiteinde van de canule
voor het stoma te plaatsen. Hierna kan de canule met lichte
druk in een vloeiende beweging (richting tenen) in de
trachea worden geschoven. De canule moet in principe
zonder weerstand in te brengen zijn
19.verwijder de voerder en plaats de binnencanule (indien
aanwezig) in de buitencanule. Zorg dat de bajonetsluiting,
indien aanwezig, goed gesloten is. De markeringen van de
binnen- en buitencanule moeten tegenover elkaar sluiten.
20.indien nodig de beademing (of handbeademingsballon)
direct aansluiten (zie handelingsschema:’Aansluiten en
afsluiten invasieve beademing’). Let op dat de
beademingsmachine wel aan staat
21.blaas de cuff met behulp van de 10 ml spuit op; het volume
(lucht of water) wordt vastgesteld door de kinder-KNO-arts,
omdat de cuff-druk altijd lager moet blijven dan 25 mmHg.
Als dit niet is gebeurd, neem dan contact op met de CTBarts.
De cuff wordt opgeblazen totdat de cliënt niet meer
kan spreken, tenzij de kinder-KNO-arts anders voorschrijft.
Dit volume wordt door de CTB-verpleegkundige genoteerd
op tabblad 8 (‘afspraken’) van de CTB-informatiemap
22.breng het splitgaas/metallinegaas aan en fixeer de canule
met het canulebandje. Er mag 1 vinger ruimte zijn tussen
het canulebandje en de huid van de hals
23.eventueel nogmaals uitzuigen
24.als de patiënt dit wenst of de ouders hierin toestemmen,
kan een Trachguard op de canule/swivel geplaatst
worden om onbedoeld los raken van de beademing te
voorkomen (veiligheidsmaatregel, zie aandachtspunt).
25.ruim de gebruikte materialen op
26.reinig - wanneer een opnieuw te gebruiken (reusable)
3

Aandachtspunten
canule gebruikt wordt - de vuile canule op en berg deze
schoon en droog op (werkwijze reinigen canule: reinigen
onder stromend water daarna drogen met gaas of tissue.
Zie handelingsschema: ‘Reinigen canule en accessoires
(spreekklep en afsluitdop’)
27.trek de handschoenen uit en was of desinfecteer de handen
‣ canule is moeilijk te verwijderen:
stoppen met de handeling. Bij spoed: neem contact op
met 1-1-2; in het andere geval: neem contact op met het
Centrum voor Thuisbeademing
‣ als het niet mogelijk is de canule in te brengen door
bijvoorbeeld zwelling en/of bloeding breng dan de
noodcanule in. Lukt dit ook niet, bel 1-1-2; kijk tegelijkertijd
naar beweging van borstkas en buik van de patiënt en voel
met de hand op de overgang van borst en buik of de patiënt
nog ademhaalt en luister of er ademhaling is. Probeer te
beluchten (swivel van handbeademingsballon op stoma of
swivel van beademingslang van de beademingsmachine op
stoma of mond op stoma
‣ bij cyanose of ademnood na canulewisseling kan het
belangrijk zijn om de patiënt eerst kortdurend met de
handbeademingsballon te beademen alvorens de
beademingsmachine aan te sluiten. Hiermee kan de
ademnood eerder worden opgelost dan met het blazen
door de machine
‣ een Trachguard dient als beveiliging tegen los raken van
de swivel (en onderbreken van de beademing). Elke patiënt
krijgt er een tijdens de nacht tenzij er vanwege een reden
vanaf geweken wordt. Deze reden dient bekend te zijn bij
het CTB en vastgelegd in de CTB-informatiemap
‣ plaats bij een gevulde cuff NOOIT een kunstneus (de
kunstneus kan geleidelijk verzadigd raken of direct verstopt
raken door een fluim), spreekklep of afsluitdop op de
tracheacanule; de patiënt kan dan niet meer ademhalen en
krijgt binnen 1½ minuut ernstig zuurstofgebrek: de patiënt is
aan het stikken
‣ voor de specifieke handleiding van de in gebruik zijnde
canule: zie de handleiding van de fabrikant welke zich in de
verpakking bevindt
‣ zorg dat degene die de canule inbrengt aan de goede kant
van de patiënt staat: bij rechtshandigheid is dit de
rechterkant van de patiënt
‣ de canule altijd met voerder inbrengen (het zonder voerder
inbrengen van een canule kan beschadiging van het
luchtwegslijmvlies veroorzaken)
‣ voor de frequentie van het wisselen van de canule: zie
CTB-informatiemap en/of behandelend arts (huisarts; arts
in instelling (verpleeghuis, ziekenhuis)). Bij twijfel over de
frequentie kan contact opgenomen worden met het CTB
‣ de patiënt kan niet meer spreken als de cuff van de canule
4

is gevuld. Als de patiënt wél kan spreken of geluid kan
maken nadat de cuff is gevuld, controleer dan de cuff op
luchtlekkage en neem dan contact op met de CTBverpleegkundige
Literatuur
Werkgroep Infectiepreventie. Onderdeel Verpleeghuis woon- en thuiszorg;
handhygiëne. Vastgesteld: maart 2004; Revisie: maart 2009, bldz. 3-8
Kenmerken
Afdeling: Centrum voor Thuisbeademing, UMC Utrecht
Datum publicatie: 5 juli 2013
Datum revisie: 1 jaar na datum publicatie
Versienr.: 1
Status: gepubliceerd (geldig)
Evidence based / Consensus / Best practice: Best practice
Auteurs: J.D. Dammers, IC-verpleegkundige; E.J.A. Westermann, internist-intensivist
Medebeoordelaars: M.A. Gaytant, M.J. Kampelmacher, L.P. Verweij-van den Oudenrijn
Eindverantwoordelijke: P.F. Immerzeel
Documentbeheerder: M. Köller
5