Voorbeeldig privaat bosbeheer in het Sint-Andriesveld ...
Voorbeeldig privaat bosbeheer in het Sint-Andriesveld ...
Voorbeeldig privaat bosbeheer in het Sint-Andriesveld ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
oomblad<br />
België - Belgique<br />
P.B. - P.P<br />
8000 Brugge 1 - 2e afd.<br />
BC 6335<br />
Driemaandelijks tijdschrift van de West-Vlaamse Bosgroepen<br />
JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
Afgiftekantoor: 8000 brugge 1 - afd. 2 / P3A9048<br />
Afzendadres: Bosgroep Houtland vzw - Tillegemstraat 81 - 8200 S<strong>in</strong>t-Michiels<br />
I N F O R M A T I E B L A D V O O R B O S E I G E N A A R S<br />
Houtland<br />
IJzer en Leie<br />
<strong>Voorbeeldig</strong> <strong>privaat</strong> <strong>bosbeheer</strong> <strong>in</strong><br />
<strong>het</strong> S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong><br />
Kard<strong>in</strong>aalsmuts<br />
Unil<strong>in</strong> - Van afvalhout naar hoogwaardig<br />
e<strong>in</strong>dproduct
INHOUD & COLOFON<br />
Voorwoord 3<br />
De bosgroep stelt zich voor ..... 4<br />
<strong>Voorbeeldig</strong> <strong>privaat</strong> <strong>bosbeheer</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong> 5<br />
Kard<strong>in</strong>aalsmuts heeft zijn naam niet gestolen 8<br />
Unil<strong>in</strong> - Van afvalhout naar hoogwaardig e<strong>in</strong>dproduct 10<br />
Aanleg en onderhoud van boswegen 13<br />
Nieuws uit Bosgroep Houtland 14<br />
Nieuws uit Bosgroep IJzer en Leie 16<br />
Nieuwe <strong>in</strong>houd voor opleid<strong>in</strong>gen kett<strong>in</strong>gzaag 18<br />
Activiteitenkalender / varia 19<br />
Helikopterbeeld van de S<strong>in</strong>t-Andriesabdij Zevenkerken. De S<strong>in</strong>t-Andriesabdij vormt<br />
<strong>het</strong> hart van <strong>het</strong> S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong> met ruim 200ha private bossen en de Vlaamse<br />
dome<strong>in</strong>en Duvelsnest en Vuile Moeren. U leest hierover meer op pag<strong>in</strong>a 5.<br />
Colofon<br />
Boomblad (Zomer 2013), jaargang 11 - nummer 3<br />
Het Boomblad wordt uitgegeven door de West-Vlaamse Bosgroepen en verschijnt vier keer per jaar.<br />
De Bosgroep Houtland en de Bosgroep IJzer en Leie zijn een <strong>in</strong>itiatief van privé<strong>bosbeheer</strong>ders, de<br />
Prov<strong>in</strong>cie West-Vlaanderen en <strong>het</strong> agentschap voor Natuur en Bos van <strong>het</strong> m<strong>in</strong>isterie van de Vlaamse<br />
Gemeenschap.<br />
Redactie: Cl<strong>in</strong>t Callens, Chris Couwelier, Ines Garre<strong>in</strong>, Jan Goris, Marie-Louise Martens<br />
Foto’s: Cl<strong>in</strong>t Callens en Jan Goris<br />
Druk: PurePr<strong>in</strong>t - Oostkamp<br />
Papier: Gedrukt op papier met FSC-label<br />
Oplage: 1.500 exemplaren<br />
Verantwoordelijke uitgever: Albert de Busschere, Tillegemstraat 81, 8200 S<strong>in</strong>t-Michiels<br />
2<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
VOORWOORD<br />
Beste vrienden van <strong>het</strong> bos,<br />
Als voorzitter van de Bosgroep IJzer en Leie heb ik de eer u mee te delen dat onze vzw Bosgroep<br />
IJzer en Leie s<strong>in</strong>ds 29 maart zijn def<strong>in</strong>itieve erkenn<strong>in</strong>g beet heeft. Goed nieuws voor de<br />
Bosgroep en voor u. Dit betekent immers dat de toekomst van de Bosgroep verzekerd is en dat<br />
wij u nog des te meer zullen kunnen bijstaan bij alle bosgerelateerde vragen en problemen<br />
die zich bij u, West-Vlaamse boseigenaar, kunnen stellen. Daarnaast wens ik er eveneens nog<br />
aan toe te voegen dat ik als bestuurslid en tevens ondervoorzitter van de Koepel van Vlaamse<br />
Bosgroepen <strong>het</strong> belang van de West-Vlaamse Bosgroepen en zijn leden zal blijven behartigen.<br />
Op zaterdag 25 mei hebben de West-Vlaamse Bosgroepen, IJzer en Leie en Houtland samen<br />
met Inverde een bijzonder boeiende excursie georganiseerd naar <strong>het</strong> bedrijf Unil<strong>in</strong> te Wielsbeke<br />
en naar <strong>het</strong> dome<strong>in</strong> Hemsrode. Een verslag van deze excursie v<strong>in</strong>dt u vanaf pag<strong>in</strong>a 10.<br />
Het succes van dit evenement bewijst nog maar eens de goede samenwerk<strong>in</strong>g tussen de West-<br />
Vlaamse Bosgroepen, een samenwerk<strong>in</strong>g die we <strong>in</strong> de toekomst met veel overtuig<strong>in</strong>g zullen<br />
verderzetten.<br />
Benoit de Maere d’Aertrycke,<br />
Voorzitter Bosgroep IJzer en Leie vzw<br />
Ondervoorzitter Koepel van Vlaamse Bosgroepen vzw<br />
De groep neemt middagpauze tijdens de uitstap naar Unil<strong>in</strong> en Hemsrode. Er wordt<br />
volop verder gediscussieerd over <strong>het</strong> wel en wee van onze bossen. Iedereen kon wat<br />
bijleren en ook de <strong>in</strong>wendige mens kwam weer niets te kort.<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
3
DE BOSGROEP STELT ZICH VOOR .....<br />
Wat is een bosgroep?<br />
Een bosgroep is een verenig<strong>in</strong>g van en voor<br />
boseigenaars. In deze samenwerk<strong>in</strong>g staat<br />
de beheersvrijheid van de eigenaar centraal.<br />
De bosgroep zorgt vrijblijvend voor de<br />
praktische ondersteun<strong>in</strong>g voor <strong>het</strong> beheer<br />
van uw bos. De bosgroep neemt een neutrale<br />
positie <strong>in</strong> tussen overheden, eigenaars<br />
en bosgebruikers. Hierdoor is ze ook uitermate<br />
geschikt voor overleg tussen de verschillende<br />
boseigenaars en bosgebruikers.<br />
Samen werken wij aan een mooie toekomst<br />
voor <strong>het</strong> Vlaamse bos!<br />
hulp bij <strong>het</strong> aanvragen van kapmachtig<strong>in</strong>gen<br />
en <strong>het</strong> <strong>in</strong>vullen van subsidiedossiers;<br />
hulp bij <strong>het</strong> aanduiden van bomen en<br />
<strong>het</strong> uitvoeren van allerlei kapwerken<br />
bvb. dunn<strong>in</strong>gen;<br />
ondersteunen van beboss<strong>in</strong>gen:<br />
adm<strong>in</strong>istratie, subsidies, soortenkeuze,<br />
aanleg, …;<br />
<strong>het</strong> uitvoeren van onrendabele beheerswerken<br />
door onze arbeidersploeg<br />
(waarvan wij de grootste kost dekken);<br />
hulp bij <strong>het</strong> opstellen van beheerplannen;<br />
coörd<strong>in</strong>eren van gezamenlijke boswerkzaamheden,<br />
zodat goedkoper en<br />
efficiënter werk kan worden geleverd;<br />
<strong>het</strong> organiseren van gezamenlijke<br />
houtverkopen, zodat goede prijzen en<br />
goede exploitaties worden gerealiseerd;<br />
organisatie van wandel<strong>in</strong>gen, cursussen<br />
en excursies;<br />
De Bosgroep gidst ieder jaar enkele<br />
wandel<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>het</strong> kader van bosbe -<br />
heer.<br />
Aanbod voor bosgroepleden<br />
Onze taken bestaan hoofdzakelijk uit <strong>in</strong>formeren,<br />
sensibiliseren en organiseren. De<br />
coörd<strong>in</strong>ator staat <strong>in</strong> voor:<br />
gratis en onafhankelijk advies over <strong>het</strong><br />
bos en <strong>het</strong> beheer ervan (bosbouwtechnische,<br />
wettelijke, f<strong>in</strong>anciële en<br />
adm<strong>in</strong>istratieve aspecten);<br />
<strong>in</strong>formatie over wat uw wettelijke rechten<br />
en plichten zijn als boseigenaar en<br />
wat de mogelijke subsidies zijn;<br />
Wie kan een<br />
beroep doen op onze<br />
diensten?<br />
De bosgroep is er voor alle boseigenaars<br />
uit <strong>het</strong> werk<strong>in</strong>gsgebied. Het maakt niet<br />
uit of u boseigenaar bent van een bosperceel<br />
van enkele aren bos of van een<br />
boscomplex van meerdere hectaren:<br />
iedereen krijgt dezelfde behandel<strong>in</strong>g.<br />
Weet u graag wat de bosgroepen voor<br />
u en uw bos kunnen betekenen, neem<br />
dan contact op met uw bosgroep! De<br />
contactgegevens v<strong>in</strong>dt u op de achterzijde<br />
van dit <strong>in</strong>formatieblad.<br />
4<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
BOSGROEPLEDEN AAN HET WERK<br />
<strong>Voorbeeldig</strong> <strong>privaat</strong> <strong>bosbeheer</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong><br />
(Artikel door Jan Goris, coörd<strong>in</strong>ator Bosgroep Houtland vzw)<br />
In mei 2013 werd <strong>het</strong> gezamenlijk, uitgebreid<br />
<strong>bosbeheer</strong>plan S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong><br />
goedgekeurd door <strong>het</strong> Agentschap voor Natuur<br />
en Bos. De opmaak van dit plan duurde<br />
zo’n drie jaar. In dit beheerplan worden 20<br />
verschillende privé -eigendommen behandeld<br />
die samen 190ha bos omvatten. Het<br />
studiegebied is gelegen tussen de dorpskernen<br />
van Loppem, Zedelgem en Snellegem.<br />
Het omvat drie grote deelgebieden: Landgoed<br />
van ’t Veld, S<strong>in</strong>t-Andriesabdij Zevenkerken<br />
en Dome<strong>in</strong> Ter Heide. Daarnaast zijn<br />
er een aantal kle<strong>in</strong>ere bosplaatsen: Bethanië,<br />
Emmaüs, Lisbona en Vuile Moeren.<br />
Het bosgebied is opvallend goed beschermd<br />
door de wetgever. De meeste bestanden<br />
liggen <strong>in</strong> een groene gewestplanbestemm<strong>in</strong>g,<br />
vallen b<strong>in</strong>nen de Europese bescherm<strong>in</strong>g<br />
Natura 2000 (zie kader pag<strong>in</strong>a 7)<br />
en b<strong>in</strong>nen <strong>het</strong> Vlaams Ecologisch Netwerk<br />
( VEN). Bijna de helft van de bestanden ligt<br />
ook <strong>in</strong> een bescherm<strong>in</strong>gszone voor grondwaterw<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g.<br />
Een echte Houtlandse geschiedenis<br />
Het studiegebied vormde <strong>in</strong> de middeleeuwen<br />
samen met de aangrenzende bossen<br />
boven de E40 een groot woest gebied dat<br />
bekend was als ‘Bencebruch’ en ‘<strong>het</strong> veldt<br />
van S<strong>in</strong>t-Andries’. Het zijn uitgestrekte<br />
heidevlakten, struikgewas en bossen.<br />
Grote delen waren <strong>in</strong> eigendom van de S<strong>in</strong>t-<br />
Andriesabdij. De naam ‘Bencebruch’ (later<br />
‘Biesbroeck’ en ten slotte ‘Beisbroek’) verwijst<br />
naar <strong>het</strong> vochtige karakter van de omgev<strong>in</strong>g.<br />
De naam ‘veldt’ slaat op onvruchtbare<br />
zandgronden met we<strong>in</strong>ig houtgewassen.<br />
De typische begroei<strong>in</strong>g van arme veldgronden<br />
was een struikvegetatie met veel brem<br />
en heide. Het geregeld afbranden, <strong>het</strong> afsteken<br />
van zoden humus en <strong>het</strong> laten grazen<br />
van vee hadden tot gevolg dat <strong>het</strong> bos niet<br />
de kans kreeg om opnieuw op te schieten.<br />
Na de Franse revolutie, werd <strong>het</strong> kerkelijk<br />
bezit door de Franse bezetter aangeslagen.<br />
In 1798 werden de gronden openbaar<br />
Het gebied telt s<strong>in</strong>ds de 19de eeuw<br />
veel sterk groeiende, homogene<br />
naaldhoutbestanden waar<strong>in</strong> nu regelmatig<br />
hout kan worden geoogst.<br />
verkocht en kwam <strong>het</strong> gebied <strong>in</strong> handen<br />
van ridder Emmanuel-Louis van Outryve<br />
d’Ydewalle en zijn schoonbroer Jacques de<br />
l’Espée. Om de toegankelijkheid te verbeteren<br />
werden kaarsrechte beukendreven<br />
aangelegd. Waar de kwaliteit van de bodem<br />
<strong>het</strong> toeliet kwamen akkers en weilanden.<br />
Elders werd bos aangeplant, aanvankelijk<br />
vooral Beuk en Grove den met hakhout van<br />
Tamme kastanje en Amerikaanse eik. Later<br />
<strong>in</strong> de 19de eeuw kwam ook <strong>het</strong> gebruik van<br />
sneller groeiende naaldhoutsoorten <strong>in</strong><br />
zwang: Europese Lork, Corsikaanse den en<br />
Douglasspar. De adellijke families ontpopten<br />
zich van generatie op generatie tot gedreven<br />
bosbouwers.<br />
Tijdens de beide wereldoorlogen kapten<br />
de Duitse bezetters zowel de beukendreven<br />
als de bossen. Echter na elke oorlog werden<br />
de bossen massaal herbeplant.<br />
Na de tweede wereldoorlog kwam er meer<br />
versnipper<strong>in</strong>g <strong>in</strong> de eigendommen, daalde<br />
de rendabiliteit en stegen de kosten. Anderzijds<br />
nam <strong>het</strong> belang van de ecologische<br />
en recreatieve bosfunctie toe. Vanaf 1973<br />
kocht de Stad Brugge geleidelijk diverse<br />
bossen ten noorden van de E40 (Beisbroek,<br />
Tudor, Chartreuz<strong>in</strong>nenbos).<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
5
BOSGROEPLEDEN AAN HET WERK<br />
Bijzonderheden uit de <strong>in</strong>ventaris<br />
De meeste bossen bestaan uit gelijkjarig,<br />
gesloten hooghout op basis van naaldbomen<br />
tussen 40 en 80 jaar oud. Echt<br />
jonge bestanden komen slechts zeer beperkt<br />
voor en echt oude bestanden ontbreken.<br />
Naaldbomen maken ongeveer 64%<br />
van <strong>het</strong> bomenbestand uit. Op basis van <strong>het</strong><br />
grondvlak bestaat de boomlaag voor 52%<br />
uit <strong>in</strong>heemse boomsoorten.<br />
Grove den, Beuk en Douglasspar zijn de<br />
belangrijkste van de 33 aanwezige boomsoorten.<br />
Bijna een kwart van al <strong>het</strong> aanwezige<br />
hout is Grove den (grenen).<br />
Natuurlijke verjong<strong>in</strong>g van bomen komt<br />
eerder beperkt voor vanwege de dichte<br />
boomlaag, de concurrentie van bramen,<br />
de begraz<strong>in</strong>gsdruk (ree, konijn, hert) en de<br />
zure bodems. Hierdoor ontbreken ook heel<br />
wat te verwachten soorten <strong>in</strong> de kruidlaag<br />
en voorjaarsbloeiers. Momenteel is <strong>in</strong> ca.<br />
5ha bos Amerikaanse vogelkers zeer dom<strong>in</strong>ant<br />
aanwezig maar over <strong>het</strong> hele gebied<br />
gezien is de aanwezigheid van Amerikaanse<br />
vogelkers nog niet problematisch.<br />
Gezien de kaalslag tijdens de wereldoorlogen<br />
is <strong>het</strong> aantal oude, zware bomen<br />
beperkt tot exemplaren <strong>in</strong> de kasteelparken<br />
en dreven.<br />
De meest bijzondere plantensoorten<br />
werden niet <strong>in</strong> de bossen maar <strong>in</strong> de open<br />
plekken of op de dreefbermen gevonden.<br />
Het gaat dan onder meer om: Kle<strong>in</strong>e ratelaar,<br />
Stijve ogentroost, Rode dopheide, Tormentil.<br />
In 2010 werden <strong>in</strong> <strong>het</strong> gebied 266<br />
plantensoorten geïdentificeerd door de<br />
Nationale Werkgroep Botanie. De meest <strong>in</strong>teressante<br />
locaties zijn <strong>het</strong> Duvelsnest, <strong>het</strong><br />
heideveld van Zevenkerken, de vijver van<br />
Lisbona, de dreven bij de Vuile Moeren en<br />
<strong>het</strong> recent gegraven ven <strong>in</strong> Ter Heide.<br />
Het gebied is gekend omwille van <strong>het</strong> talrijk<br />
voorkomen van de Rode dopheide, naast<br />
ook de Gewone dopheide en de Struikheide.<br />
De levendbarende hagedis wordt zeer<br />
regelmatig waargenomen en ook de Hazelworm<br />
(pootloze hagedis) is aanwezig. Onder<br />
de zoogdieren zijn naast Ree ook Everzwijn<br />
en Edelhert s<strong>in</strong>ds een tiental jaren<br />
aanwezig.<br />
Toegankelijkheid<br />
In <strong>het</strong> studiegebied is alleen een beperkt<br />
deel van de S<strong>in</strong>t-Andriesabdij Zevenkerken<br />
vrij toegankelijk voor publiek en dit alleen<br />
voor wandelaars op de paden nabij de cafetaria.<br />
Ook de grot van Emmaüs (Emmaüsrots)<br />
is vrij toegankelijk vanaf de Rolleweg.<br />
Het verkeersluw maken van de Diksmuidse<br />
Heerweg is de meest wenselijke optie om<br />
<strong>het</strong> gebied recreatief te ontsluiten.<br />
Houtw<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g<br />
Het gebied leent zich momenteel uitstekend<br />
voor de productie van hout. Het betreffen<br />
veelal snelgroeiende boomsoorten <strong>in</strong> een<br />
hoogproductieve leeftijdsklasse (40 tot<br />
De meest bijzondere soorten <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />
gebied worden gevonden op de open<br />
plekken zoals <strong>in</strong> dit heideveld van de<br />
S<strong>in</strong>t-Andriesabdij Zevenkerken.<br />
80 jaar). Jaarlijks wordt niet meer hout<br />
gekapt dan wat er <strong>in</strong> dezelfde periode<br />
is bijgegroeid. Voor de komende 20 jaar<br />
werd de totale te kappen hoeveelheid hout<br />
(kapkwantum) berekend op zo’n 36.000m³.<br />
In functie van de productie van kwaliteitshout<br />
worden <strong>in</strong> alle bosbestanden regelmatig<br />
dunn<strong>in</strong>gen voorzien. Bij deze dunn<strong>in</strong>gen<br />
wordt ervoor gezorgd dat de beste<br />
bomen (toekomstbomen) voldoende licht<br />
krijgen om verder te groeien. De dunn<strong>in</strong>gen<br />
zullen gebeuren met een omloop van<br />
8 jaar <strong>in</strong> <strong>het</strong> naaldhout en 12 jaar <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />
loofhout.<br />
6<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
BOSGROEPLEDEN AAN HET WERK<br />
behouden blijven als randbeplant<strong>in</strong>g en<br />
parkelement.<br />
Bij <strong>het</strong> <strong>bosbeheer</strong> gaat bijzondere aandacht<br />
naar de dreven en poelen. De Veldbeek<br />
heeft heel wat troeven (o.a. waterkwaliteit<br />
en meanders) die verder benut worden zonder<br />
de waterhuishoud<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>het</strong> gebied te<br />
verstoren.<br />
Inricht<strong>in</strong>g van een 500m lange bosrand<br />
<strong>in</strong> Dome<strong>in</strong> Ter Heide. De kapvlakte<br />
werd deels afgeplagd en enkele<br />
poelen worden gegraven.<br />
Bestanden met uitheemse maar wel standplaatsgeschikte<br />
soorten (vb. Am. eik,<br />
Douglas, Corsikaanse den, Lork) worden<br />
niet kaalgekapt maar verder uitgedund zodat<br />
deze economisch <strong>in</strong>teressante afmet<strong>in</strong>gen<br />
voor kwaliteitshout kunnen bereiken.<br />
Een verjong<strong>in</strong>gsritme van 1 tot 5ha/jaar<br />
zal leiden tot een betere leeftijdsverdel<strong>in</strong>g.<br />
Concreet zijn 21ha kaalkap voorzien: 9ha<br />
met <strong>het</strong> oog op nieuw <strong>in</strong>heems hooghout en<br />
12ha <strong>in</strong> functie van bosrandontwikkel<strong>in</strong>g en<br />
permanent open plekken. Geleidelijke verjong<strong>in</strong>g<br />
gebeurt ook onder <strong>het</strong> scherm van<br />
andere bomen door sterke dunn<strong>in</strong>gen.<br />
Bosverplegende maatregelen verzekeren<br />
de groei van de bomen voor de toekomst:<br />
geen gebruik van pesticiden, vaste uitrijpistes<br />
bij vell<strong>in</strong>gen, ontwikkelen van een bodemverbeterende<br />
struik- en nevenetage.<br />
Natuurherstel<br />
Door selectieve dunn<strong>in</strong>g en de vermelde<br />
verjong<strong>in</strong>gskappen, neemt <strong>het</strong> aandeel <strong>in</strong>heemse<br />
bestanden toe van 63ha tot 91ha.<br />
Uitbreid<strong>in</strong>g van natuurwaarden via ‘bosranden<br />
en permanent open plekken’ is voorzien<br />
van 4,6ha tot 17ha. In totaal worden<br />
voor m<strong>in</strong>stens 3km bosranden <strong>in</strong>gericht.<br />
Overal is bestrijd<strong>in</strong>g voor Amerikaanse<br />
vogelkers voorzien omdat door de voorziene<br />
kapwerken gevreesd wordt voor meer<br />
problemen met deze soort. Rododendron<br />
wordt bestreden <strong>in</strong> de bosbestanden en kan<br />
Tips voor boomsoorten<br />
De gewenste <strong>in</strong>heemse boomsoorten<br />
op drogere gronden zijn Beuk, Zomereik,<br />
berken en Gewone esdoorn. Op nattere gronden:<br />
Zomereik, Zwarte els, wilgen, berken<br />
en Gewone es. Bijmeng<strong>in</strong>gen met W<strong>in</strong>terl<strong>in</strong>de,<br />
Haagbeuk, Grove den, Tamme kastanje,<br />
Steeliep, Grauwe abeel en Ratelpopulier<br />
kunnen de variatie overal verhogen. Interessante<br />
struiksoorten zijn onder meer Spork,<br />
Lijsterbes en Hazelaar.<br />
Europees beschermde natuur<br />
<strong>in</strong> <strong>het</strong> S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong><br />
De Europees beschermde habitats op de<br />
open plekken zijn hier: Noord-Atlantische<br />
vochtige heide, droge heide en<br />
heischraal grasland. Het belang van<br />
deze vegetaties is <strong>het</strong> voorkomen van<br />
specifieke dier- en plantensoorten zoals<br />
dwergstruiken (o.a. heide), levendbarende<br />
hagedis en talloze <strong>in</strong>sectensoorten<br />
(libellen, spr<strong>in</strong>khanen, vl<strong>in</strong>ders, ...).<br />
In de bossen zijn de beschermde habitats<br />
de Beukenbossen en Eikenbossen<br />
op zure zandbodem. Beide bostypes<br />
zijn zeer belangrijk voor de Middelste<br />
bonte specht, Zwarte specht en Wespendief<br />
en verder ook voor vogels van<br />
structuurrijke loofbossen met oude, dikke<br />
bomen met holtes en zwaar staand en<br />
liggend dood hout. Voldoende structuur<br />
betekent ook voldoende open plekken,<br />
struiken en bosranden. De oppervlakte<br />
van de bestanden die volledig voldoen<br />
aan de Europese eisen zal toenemen<br />
van zo’n 17ha nu tot m<strong>in</strong>stens 37ha <strong>in</strong><br />
2032. Ook bijna alle vleermuizen <strong>in</strong> <strong>het</strong><br />
gebied zijn Europees beschermd.<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
7
BOSINFO<br />
Kard<strong>in</strong>aalsmuts heeft zijn naam niet gestolen<br />
(Artikel door Cl<strong>in</strong>t Callens, coörd<strong>in</strong>ator Bosgroep IJzer en Leie vzw)<br />
De Wilde Kard<strong>in</strong>aalsmuts (Euonymus europaeus)<br />
is een aantrekkelijke, <strong>in</strong>heemse,<br />
bladverliezende struik of kle<strong>in</strong>e boom van 2<br />
tot 6 meter hoog.<br />
Voorkomen<br />
Euonymus europaeus uit de familie van de<br />
Celastraceae is heel wijd verspreid <strong>in</strong> Westen<br />
Midden-Europa. De struik houdt van de<br />
zon maar verdraagt ook schaduw en men<br />
treft hem vooral aan <strong>in</strong> hakhoutbossen,<br />
bosranden, struwelen, heggen, houtwallen<br />
en zeedu<strong>in</strong>en, op droge tot matig vochtige<br />
plaatsen. Hij verkiest een kalkrijke bodem<br />
(leem, zand, mergel). Hij houdt absoluut<br />
niet van zure zandgrond en verdraagt geen<br />
zout of zware metalen. Hij is goed schaduwen<br />
droogtebestendig maar groeit <strong>in</strong> die omstandigheden<br />
m<strong>in</strong>der hoog uit.<br />
Takken – hout<br />
De jonge takken of loten van de Wilde Kard<strong>in</strong>aalsmuts<br />
zijn vierkantig en groen door<br />
de aanwezigheid van bladgroen. Ze blijven<br />
groen gedurende 3 jaar, daarna wordt de<br />
schors grijs tot roodbru<strong>in</strong>.<br />
De plant heeft een enorm opslagvermogen<br />
uit de stoof en de ondergrondse delen. Zo<br />
kunnen er omvangrijke struwelen ontstaan.<br />
Dit verklaart ook waarom deze struik bestand<br />
is tegen konijnenvraat. Wanneer een<br />
tak rondom is aangevreten, sterft hij weliswaar<br />
af maar door <strong>het</strong> zeer sterke regeneratievermogen<br />
groeien er snel nieuwe<br />
scheuten uit de ondergrondse delen. Hij is<br />
dan ook gemakkelijk ongeslachtelijk te vermeerderen:<br />
een afgeknipte tak <strong>in</strong> vochtige<br />
grond gestoken gaat heel vlug wortelen net<br />
als wilg.<br />
Gekneusde takken en bladeren ruiken onaangenaam.<br />
Het taaie, gele hout van de<br />
Wilde Kard<strong>in</strong>aalsmuts werd vroeger gebruikt<br />
om vleespennen te vervaardigen voor<br />
slagers of spoelen voor sp<strong>in</strong>newielen en<br />
zelfs om er bepaalde muziek<strong>in</strong>strumenten<br />
mee te bouwen. Op de juiste wijze verbrand<br />
vormt <strong>het</strong> hout fijne, diepzwarte kool die als<br />
tekenmateriaal kan aangewend worden.<br />
Blad<br />
De bladeren zijn kortgesteeld, onbehaard,<br />
tegenoverstaand, van een lichter groen dan<br />
de twijgen, elliptisch met spitse top, met<br />
wigvormige voet en met een m<strong>in</strong> of meer<br />
gekartelde of gezaagde rand. In de herfst<br />
gaan ze mooi koperrood verkleuren.<br />
De brede Kard<strong>in</strong>aalsmuts (Euonymus latifolius)<br />
afkomstig uit Zuid-Europa en Noord-<br />
Afrika komt op enkele plaatsen <strong>in</strong> België <strong>in</strong><br />
<strong>het</strong> wild voor. Deze Kard<strong>in</strong>aalsmuts heeft<br />
grijsbru<strong>in</strong>e, ronde twijgen met duidelijk gezaagde<br />
bladeren en heeft meestal vijftallige<br />
bloemen.<br />
8<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
BOSINFO<br />
Bloemen en vruchten<br />
In mei en juni verschijnen er vanuit de<br />
bladoksels kle<strong>in</strong>e, onopvallende, witgroene,<br />
langgesteelde, zwakgeurende bloemen<br />
<strong>in</strong> groepjes van 2 tot 5. De bloemen zijn<br />
viertallig (4 kelk-, kroonblaadjes en meeldraden).<br />
Soms is er een tweede bloei <strong>in</strong> de<br />
zomer. De bestuiv<strong>in</strong>g gebeurt door <strong>in</strong>secten<br />
die worden aangetrokken door de gemakkelijk<br />
bereikbare nectar.<br />
De vruchten die daarop volgen, zijn dan<br />
wel heel opvallend: knikkende, vierdelige<br />
doosvruchten met bolronde lobben aan de<br />
rugzijde. De kleur (rose-rood bij de rijpe<br />
vrucht) en de speciale vorm doen aan een<br />
kard<strong>in</strong>aalsmuts denken, vandaar de naam<br />
van de plant. Wanneer de vierhokkige doosvruchten<br />
(met telkens 1 zaad per hok) rijp<br />
zijn, krijgen ze hun opvallende kleur en gaat<br />
<strong>het</strong> omhulsel splitsen. Er komen 4 glimmende,<br />
geel-oranje, aan een draadje hangende,<br />
taaie zaden te voorschijn. Eigenlijk zijn <strong>het</strong><br />
witte zaden die omgeven zijn door een geeloranje<br />
zaadrok of ook wel ‘aril’ genaamd, een<br />
vlezige uitgroei<strong>in</strong>g van de bloembodem. De<br />
zaden zijn giftig voor de mens, maar vogels<br />
zoals mezen, lijsters en vooral roodborstjes<br />
zijn verzot op <strong>het</strong> vlezige vruchtvlees van<br />
de aril. De zaden komen dan onbeschadigd,<br />
vergezeld van een beetje mest, uit <strong>het</strong> spijsverter<strong>in</strong>gskanaal<br />
van de vogel en kunnen<br />
zo eventueel op een geschikte groeiplaats<br />
terecht komen. Als <strong>het</strong> niet te hard vriest<br />
blijven ook tijdens de w<strong>in</strong>ter de opvallend<br />
mooie zaaddozen lange tijd aan de takken<br />
hangen.<br />
De vruchten smaken bitter. Bij de mens<br />
veroorzaken ze braken en diarree. Vroeger<br />
werden de vruchten vermalen tot poeder<br />
en dat werd gebruikt tegen luizen. Doordat<br />
<strong>het</strong> poeder heel irritant is voor de hoofdhuid<br />
werd overgegaan op m<strong>in</strong>der agressieve<br />
middelen. Ook <strong>in</strong> de homeopathie wordt<br />
Kard<strong>in</strong>aalsmuts gebruikt vooral bij lever- en<br />
galstoornissen met migra<strong>in</strong>e, ook bij lumbago<br />
en maagstoornissen.<br />
Zowel de grote als de kle<strong>in</strong>e Kard<strong>in</strong>aalsmutsstippelmot<br />
leggen hun eitjes specifiek<br />
op de Wilde Kard<strong>in</strong>aalsmuts die als waardplant<br />
dient voor de rupsen. Deze eten de<br />
struik kaal en hullen hem <strong>in</strong> een waas van<br />
witte sp<strong>in</strong>seldraden. Ongevaarlijk zowel<br />
voor de mens als voor de struik zelf. Want<br />
de jonge, groene twijgen van de Wilde Kard<strong>in</strong>aalsmuts<br />
bevatten, zoals eerder vermeld,<br />
ook bladgroen en deze laten de voedselproductie<br />
gewoon doorgaan. Als de rupsen<br />
later als vl<strong>in</strong>ders zijn weggevlogen gaat de<br />
struik snel nieuwe bladeren aanmaken.<br />
Een mooi staaltje van zorgen voor elkaar!<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
9
BOSINFO<br />
Unil<strong>in</strong> - Van afvalhout naar hoogwaardig e<strong>in</strong>dproduct<br />
(Artikel door Mart<strong>in</strong> W<strong>in</strong>nock, Inverde)<br />
Dertig goedgemutste en nieuwsgierige<br />
boseigenaars van de bosgroepen Houtland<br />
en IJzer & Leie namen op zaterdag 25 mei<br />
een kijkje b<strong>in</strong>nen de muren van <strong>het</strong> houtverwerkend<br />
bedrijf Unil<strong>in</strong> te Wielsbeke. Het<br />
bezoek vond plaats op de productiesite<br />
Bospan waar spaanderplaten worden vervaardigd.<br />
Rik Tanghe en Inno Deboosere,<br />
de houtaankopers van Unil<strong>in</strong>, gaven uitleg<br />
tussen de oooh’s en wauw’s, die tijdens de<br />
rondleid<strong>in</strong>g vaak werden geuit. Organisatie<br />
van <strong>het</strong> hele gebeuren is een samenwerk<strong>in</strong>g<br />
van Inverde met de betrokken bosgroepen.<br />
Divers aanbod aan plaatmaterialen<br />
Unil<strong>in</strong> kent vandaag 3 grote divisies: Floor<strong>in</strong>g,<br />
Insulation en Panels. De eerste twee<br />
leveren o.a. Quick-Step lam<strong>in</strong>aat, samengesteld<br />
parket, kunststofvloeren, dakdeksystemen<br />
en isolatieplaten. Divisie Panels<br />
kan volgende e<strong>in</strong>dproducten voorleggen:<br />
spaan-, MDF, HDF platen, decoratieve panelen<br />
en gemelam<strong>in</strong>eerde platen (zie kader).<br />
Het uitgebreide gamma plaatmaterialen<br />
uit de w<strong>in</strong>kel even toegelicht:<br />
Spaanplaat: een verlijmde en samengeperste<br />
plaat, bestaande uit ruwe<br />
houtspaanders. Drie lagen kunnen<br />
onderscheiden worden: twee buitenste,<br />
fijnere lagen en een b<strong>in</strong>nenste laag<br />
met grotere spaanders. De massa van<br />
zo’n plaat is ongeveer 600 à 620 kg per<br />
kubieke meter.<br />
De groep Unil<strong>in</strong> als wereldspeler<br />
Voor Union de L<strong>in</strong>, vandaag Unil<strong>in</strong>, begon<br />
alles <strong>in</strong> 1960. Enkele Zuidwest-Vlaamse<br />
families besloten om vlasvezelplaten te<br />
produceren. Vanwege een dalend aanbod<br />
aan vlas, gaat Unil<strong>in</strong> een goeie tien jaar later<br />
ook hout als grondstof gebruiken voor de<br />
productie van spaanplaten. Eerst wordt enkel<br />
vers stamhout, later ook recyclagehout<br />
als grondstof aangewend. Unil<strong>in</strong> plaatst<br />
zich <strong>in</strong> de tachtiger jaren op de wereldkaart<br />
met z’n uniek lam<strong>in</strong>aatvloersysteem Quick-<br />
Step®.<br />
Een mijlpaal voor <strong>het</strong> bedrijf is de overname<br />
door Mohawk Industries Inc <strong>in</strong> 2005,<br />
de wereldleider <strong>in</strong> vloerbedekk<strong>in</strong>g. Met de<br />
start van productiesites o.a. <strong>in</strong> Rusland en<br />
Frankrijk bezit Unil<strong>in</strong> wereldwijd 18 sites en<br />
is goed voor een omzet van ongeveer 1 miljard<br />
euro. Het laatste grote nieuws betreft<br />
de recente fusie met de buren van Spano.<br />
MDF of ‘Medium Density Board’: een<br />
verlijmde en samengeperste plaat, ditmaal<br />
bestaande uit fijne houtvezels. Dit<br />
is de moederplaat voor een Quick-Step<br />
lam<strong>in</strong>aatvloer. MDF heeft een hoger<br />
soortelijk gewicht dan spaanderplaat.<br />
HDF of ‘High Density Board’: <strong>het</strong>zelfde<br />
als MDF, maar van een nog hogere<br />
dichtheid. Is de moederplaat voor een<br />
melam<strong>in</strong>eplaat.<br />
OSB of ‘Oriented Strand Board’: een<br />
houtplaat die samengesteld is uit grote<br />
houtschilfers die evenwijdig liggen<br />
met de plaatlengte (oriented). Dankzij<br />
dit pr<strong>in</strong>cipe kent dit plaatmateriaal een<br />
relatief grote sterkte en is bijgevolg<br />
populair voor houtskeletbouw.<br />
Gemelam<strong>in</strong>eerde plaat: een afwerk<strong>in</strong>gslaag<br />
die onder hoge druk en temperatuur<br />
op plaatmateriaal wordt aangebracht<br />
voor een krasvast oppervlak.<br />
10<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
BOSINFO<br />
Vers en recyclagehout als aanvoerstroom<br />
De afdel<strong>in</strong>g Bospan <strong>in</strong> Wielsbeke staat <strong>in</strong><br />
voor de productie van spaanplaten. Elke<br />
week wordt door Unil<strong>in</strong> gemiddeld 10.000<br />
m³ spaanplaat geproduceerd over 2 sites.<br />
Deze site is 30 hectare groot. Om wat voel<strong>in</strong>g<br />
te krijgen met de hoeveelheid grondstof die<br />
nodig is voor die cont<strong>in</strong>ue productie gaan<br />
we een kijkje nemen op de houtkoer. Een<br />
gezonde zomerstock rondhout bedraagt<br />
voor deze site ongeveer 65.000 ton. Vrijwel<br />
alle houtsoorten zijn welkom, behalve Rob<strong>in</strong>ia<br />
(Rob<strong>in</strong>ia pseudoacacia) die toch net iets<br />
te hard blijkt te zijn voor de verwerk<strong>in</strong>g tot<br />
spaanplaat. Alle diameters vanaf 8 cm tot en<br />
met 60 cm en lengtes tot 8 meter kunnen<br />
worden gebruikt. Niet alleen vers rondhout,<br />
maar ook houtsnippers (vb. van zagerijen)<br />
en afvalhout worden aangewend. Bij recyclagehout<br />
worden alle onzuiverheden verwijderd<br />
(plastiek, ijzer, aarde, steentjes).<br />
Deze site gebruikt voor zijn productie ongeveer<br />
50% recyclagehout en 50% vers hout.<br />
Een troef is dat Unil<strong>in</strong> hout valoriseert dat<br />
voor een hoogwaardigere toepass<strong>in</strong>g (zoals<br />
kwalitatief meubel- of zaaghout) niet geschikt<br />
is.<br />
Bezorgdheid over de<br />
houtproductie <strong>in</strong> Vlaanderen<br />
Unil<strong>in</strong> bewijst met ruim 2.000 werknemers<br />
nabij Wielsbeke dat de houtverwerkende<br />
sector <strong>in</strong> Vlaanderen een<br />
toekomst kan hebben. Unil<strong>in</strong> kan echter<br />
maar rendabel produceren als <strong>het</strong> bedrijf<br />
zijn grondstof <strong>in</strong> een straal van ca.<br />
500 km rond de fabriek kan aankopen.<br />
Nu al komt veel rondhout uit Nederland<br />
en Frankrijk. Unil<strong>in</strong> is dan ook vragende<br />
partij voor verdere beboss<strong>in</strong>g dicht<br />
bij de deur en een <strong>bosbeheer</strong> dat ook<br />
de houtproductiefunctie ter harte<br />
neemt. Recent biedt Unil<strong>in</strong> z’n klanten<br />
ook FSC- en PEFC-gelabelde producten<br />
aan en deze vraag neemt snel toe. Boseigenaars<br />
worden dan ook opgeroepen<br />
om hun bossen te laten certificeren. Ten<br />
slotte gaf Unil<strong>in</strong> de boodschap om ons<br />
te bez<strong>in</strong>nen over de huidige hype rond<br />
energiehout. Gesubsidieerde energiecentrales<br />
die amper tewerkstell<strong>in</strong>g<br />
genereren stoken momenteel massaal<br />
waardevol hout op.<br />
Op deze band gaan de stammen naar een<br />
grote hakselaar aan een tempo van 100 ton/u.<br />
Alle afmet<strong>in</strong>gen, soorten en vormen van onbe -<br />
handeld hout zijn bruikbaar.<br />
Een hypermoderne droog<strong>in</strong>stallatie verm<strong>in</strong>dert<br />
<strong>het</strong> vochtgehalte van de spaanders tot slechts<br />
3%. De <strong>in</strong>stallatie betekende een <strong>in</strong>vester<strong>in</strong>g van<br />
20 miljoen euro.<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
11
BOSINFO<br />
Van boomstam tot spaanplaat<br />
Aan de hand van onderstaand schema kan afgeleid worden hoe de boomstam <strong>in</strong> een uur tijd<br />
tot spaanderplaat werd omgevormd.<br />
De volcont<strong>in</strong>ue compositie en pers<strong>in</strong>g van<br />
de spaanplaat op een lopende band is <strong>het</strong><br />
<strong>in</strong>drukwekkendste deel van <strong>het</strong> bezoek. Een<br />
b<strong>in</strong>nenste laag met iets grotere spaanders<br />
en twee buitenste lagen bestaande uit fijnere<br />
spaanders worden, vermengd met lijm,<br />
op de band gestrooid. Na passage door de<br />
37 meter lange pers<strong>in</strong>stallatie wordt de beoogde<br />
dikte bereikt, tussen 5 en 38 mm,<br />
afhankelijk van de vraag van de klant. Het<br />
productieproces wordt nooit stopgezet, dus<br />
wordt de pers automatisch geleidelijk aangepast<br />
naar verschillende plaatdiktes.<br />
Na <strong>het</strong> bezoek te Unil<strong>in</strong> en een stevige maaltijd,<br />
die allen terug verse energie opleverde,<br />
kregen we nog een geleide wandel<strong>in</strong>g op<br />
<strong>het</strong> prachtige dome<strong>in</strong> van Hemsrode geserveerd.<br />
Tu<strong>in</strong>- en landschapsarchitect Stefan<br />
Vidts vertelde enthousiast over de architectuur<br />
van François Verly en diens verwezenlijk<strong>in</strong>gen<br />
op <strong>het</strong> dome<strong>in</strong> van Hemsrode.<br />
Ook <strong>het</strong> Quick-W<strong>in</strong>project ‘Bosomvorm<strong>in</strong>g<br />
Hemsrode’, waarbij 4,4 ha populierenbossen<br />
omgevormd worden naar <strong>in</strong>heems loofhout,<br />
kwam aan bod. Het project houdt op harmonische<br />
wijze reken<strong>in</strong>g met de ecologische,<br />
historische en hedendaagse aspecten.<br />
Het product is na schuren, verzagen<br />
en verpakken klaar voor transport<br />
naar de klant.<br />
In <strong>het</strong> prachtige landschapspark van<br />
Hemsrode te Anzegem wordt 5 ha<br />
Populier omgevormd naar gemengde<br />
loofbossen.<br />
12<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
BOSINFO<br />
Weetjes uit de boswetgev<strong>in</strong>g:<br />
aanleg en onderhoud van boswegen<br />
(Deze tekst is gebaseerd op een artikel uit de 'de bosbode' editie januari-februari-maart 2013)<br />
De wetgev<strong>in</strong>g die relevant is voor de aanleg<br />
en <strong>het</strong> beheer van boswegen en verhard<strong>in</strong>gen<br />
is zeer uiteenlopend. Het gaat onder<br />
meer over de wetgev<strong>in</strong>g <strong>in</strong>zake ruimtelijke<br />
orden<strong>in</strong>g, bos, natuur en onroerend erfgoed.<br />
Dit artikeltje probeert kort de hoofdlijnen<br />
weer te geven waar u als <strong>bosbeheer</strong>der<br />
reken<strong>in</strong>g moet mee houden.<br />
Aanleg van een nieuwe bosweg<br />
Als u een nieuwe bosweg wil aanleggen of<br />
een bestaande verbreden, is de eerste vraag<br />
die u zich moet stellen of dit een ontboss<strong>in</strong>g<br />
is. Indien de werken gebeuren <strong>in</strong> functie van<br />
<strong>het</strong> bos zelf (bv. voor exploitatie of aanleg<br />
van een wandelpad), dan is <strong>het</strong> geen ontboss<strong>in</strong>g.<br />
In dat geval dient u de aanleg van<br />
de nieuwe bosweg/verbred<strong>in</strong>g van de bestaande<br />
bosweg duidelijk te omschrijven <strong>in</strong><br />
<strong>het</strong> (uitgebreid) <strong>bosbeheer</strong>plan. Is er geen<br />
<strong>bosbeheer</strong>plan, dan moet u hiervoor een<br />
machtig<strong>in</strong>g aanvragen bij <strong>het</strong> Agentschap<br />
voor Natuur en Bos.<br />
Indien de nieuwe bosweg niet <strong>in</strong> functie<br />
van <strong>het</strong> bos wordt aangelegd, maar bv.<br />
een doorgangsfunctie heeft, dan is <strong>het</strong><br />
wel een ontboss<strong>in</strong>g. In dat geval moet u<br />
steeds een stedenbouwkundige vergunn<strong>in</strong>g<br />
voor ontboss<strong>in</strong>g aanvragen bij de gemeente.<br />
Indien de bosweg niet gelegen is<br />
<strong>in</strong> woongebied of <strong>in</strong>dustriegebied, dient<br />
bovendien eerst een ontheff<strong>in</strong>g op <strong>het</strong> ontboss<strong>in</strong>gsverbod<br />
aangevraagd te worden bij<br />
de m<strong>in</strong>ister voor leefmilieu.<br />
Aanbrengen van verhard<strong>in</strong>gen<br />
Een verhard<strong>in</strong>g aangebracht op de grond,<br />
wordt volgende onze wetgev<strong>in</strong>g ruimtelijke<br />
orden<strong>in</strong>g beschouwd als <strong>het</strong> 'realiseren van<br />
een constructie'. Voor de aanleg van een<br />
verharde weg is bijgevolg steeds een stedenbouwkundige<br />
vergunn<strong>in</strong>g vereist. Onder<br />
de aanleg van een weg valt niet alleen<br />
<strong>het</strong> realiseren van een nieuwe weg, maar<br />
ook <strong>het</strong> aanpassen van een bestaande weg<br />
waarbij de verhard<strong>in</strong>g gewijzigd wordt of<br />
<strong>het</strong> wegprofiel aangepast wordt. Een verhard<strong>in</strong>g<br />
omvat alle verhard<strong>in</strong>gen waarbij<br />
nieuwe materialen, die niet eigen zijn aan<br />
de bodem, worden gebruikt.<br />
De stedenbouwkundige vergunn<strong>in</strong>g moet<br />
aangevraagd worden bij de gemeente die<br />
dan zelf advies hierover zal vragen aan <strong>het</strong><br />
Agentschap voor Natuur en Bos.<br />
Voor de aanleg van een niet-verharde bosweg<br />
die geen ontboss<strong>in</strong>g betreft (bv. exploitatieweg,<br />
wandelpad, brandweerweg)<br />
is geen stedenbouwkundige vergunn<strong>in</strong>g<br />
noodzakelijk. Er worden immers geen constructies<br />
aangebracht en <strong>het</strong> reliëf van de<br />
bodem wordt niet gewijzigd.<br />
Onderhoudswerken<br />
Onder onderhoudswerken wordt volgens<br />
de wetgev<strong>in</strong>g ruimtelijke orden<strong>in</strong>g verstaan<br />
'werken, andere dan stabiliteitswerken, die<br />
<strong>het</strong> gebruik van een constructie voor de<br />
toekomst ongewijzigd veilig stellen door<br />
<strong>het</strong> bijwerken, herstellen of vervangen van<br />
geërodeerde of versleten materialen of onderdelen'.<br />
Voor <strong>het</strong> onderhouden van een<br />
bestaande weg is geen stedenbouwkundige<br />
vergunn<strong>in</strong>g vereist. Concreet betekent dit<br />
dat een bestaande weg waar een verhard<strong>in</strong>g<br />
aanwezig is, mag onderhouden worden met<br />
<strong>het</strong>zelfde materiaal zonder dat daarvoor<br />
een stedenbouwkundige vergunn<strong>in</strong>g moet<br />
aangevraagd worden.<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
13
NIEUWS UIT BOSGROEP HOUTLAND<br />
Algemene Vergader<strong>in</strong>g en wijzig<strong>in</strong>gen Raad van Bestuur<br />
Op zaterdag 20 april 2013 vond <strong>in</strong> de recent gerestaureerde Hoeve Hangerijn te Assebroek de<br />
Algemene Vergader<strong>in</strong>g van de Bosgroep Houtland plaats. Dit jaar mochten wij 90 geïnteresseerden<br />
ontvangen die 58 effectieve leden boseigenaars vertegenwoordigden.<br />
Spannend en belangrijk was de verkiez<strong>in</strong>g van een nieuw bestuur. Tien plaatsen waren be -<br />
schikbaar voor dertien kandidaten. Als gevolg van de uitslag van deze verkiez<strong>in</strong>g verlaat de<br />
Stad Brugge na 9 trouwe jaren de Raad van Bestuur en verwelkomen wij vanaf 22 juli 2013<br />
Géry van Outryve d’Ydewalle (privé-eigenaar) als nieuwe bestuurder.<br />
Het jaarverslag, de jaarplann<strong>in</strong>g en<br />
de f<strong>in</strong>anciën werden unaniem goedgekeurd<br />
door de aanwezige leden. De<br />
bestuurders verkregen dan ook kwijt<strong>in</strong>g<br />
voor 2012.<br />
Verdeeld <strong>in</strong> 4 groepen met gids en<br />
onder een zonnige hemel g<strong>in</strong>gen de<br />
leden op verkenn<strong>in</strong>g naar de speelzone<br />
Paalbos en naar <strong>het</strong> 40ha grote<br />
natuurgebied Gemene Weidebeek.<br />
Gezamenlijke houtverkoop levert ruim 170.000 euro op<br />
Beg<strong>in</strong> januari organiseerde de vzw Bosgroep Houtland haar jaarlijkse gezamenlijke houtverkoop<br />
voor private boseigenaars. Zo’n 5.600m³ hout van 16 eigenaars werd <strong>in</strong> 13 loten per<br />
opbod aangeboden aan de erkende houtkopers <strong>in</strong> Vlaanderen. Met uitzonder<strong>in</strong>g van één kle<strong>in</strong>e<br />
partij hout (350m³) overtroffen alle aangeboden loten de <strong>in</strong>gestelde m<strong>in</strong>imumprijzen. Uite<strong>in</strong>delijk<br />
konden 12 loten worden toegewezen voor een gezamenlijk bedrag van 170.000 euro.<br />
Hoeveel brengt een boom op? Dunn<strong>in</strong>gen van mooie, grote loten naaldhout werden verkocht<br />
tussen 30 en 35 euro/m³. Kle<strong>in</strong>ere partijen naaldhout en/of bomen van beperkte afmet<strong>in</strong>gen<br />
g<strong>in</strong>gen aan ca. 20 euro/m³. Populier zat tussen de 20 en 30 euro/m³ afhankelijk van de bereikbaarheid<br />
van de bomen en van de hoeveelheid opkuiswerk die werd vereist. Zwaarder loofhout<br />
leverde 35 tot 50 euro/m³ op.<br />
Alle hout werd op stam aangeboden. Verkopen ‘op stam’ betekent dat de koper de bomen nog<br />
zelf moet vellen en opruimen. De opbrengst gaat naar de boseigenaars. De Bosgroep rekent<br />
wel de kosten aan voor <strong>het</strong> opmeten van de bomen (100 euro/ha) en voor <strong>het</strong> organiseren van<br />
de verkoop (5% op de opbrengst).<br />
Het hout dat de Bosgroep via dergelijke gezamenlijke verkopen aanbiedt, is dikwijls hout dat<br />
anders niet op de markt komt. Bovendien betreft <strong>het</strong> veelal noodzakelijke dunn<strong>in</strong>gen die <strong>het</strong><br />
bos verbeteren. Door <strong>het</strong> organiseren van houtverkopen ondersteunt de Bosgroep dus de<br />
boseigenaars, de bossen en de lokale bos- en houtsector.<br />
14<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
NIEUWS UIT BOSGROEP HOUTLAND<br />
Natura 2000 Quick-W<strong>in</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong><br />
Natura 2000 is hot. Het betreffen de Europees beschermde gebieden die ook <strong>in</strong> Vlaanderen<br />
zijn afgebakend. De bossen en heiden nabij de S<strong>in</strong>t-Andriesabdij Zevenkerken <strong>in</strong> <strong>het</strong> S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong><br />
vormen daar een deel van. Via allerlei <strong>in</strong>itiatieven zal de overheid eigenaars stimule -<br />
ren om <strong>in</strong> deze gebieden maximaal de kaart ‘natuur’ te trekken. In <strong>het</strong> S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong> werd<br />
<strong>in</strong> <strong>het</strong> kader van ‘Quick-W<strong>in</strong>’ door <strong>het</strong> Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) aan de Bosgroep<br />
Houtland 15.000 euro toegekend voor de bestrijd<strong>in</strong>g van Amerikaanse vogelkers.<br />
“Samen voor meer en betere natuur <strong>in</strong> Vlaanderen.” Dat is de visie van <strong>het</strong> Agentschap voor<br />
Natuur en Bos van de Vlaamse overheid. De opmaak en realisatie van <strong>in</strong>standhoud<strong>in</strong>gsdoelstell<strong>in</strong>gen<br />
voor Natura 2000 gebieden vormt één van de belangrijkste strategische projecten<br />
om de visie van <strong>het</strong> ANB waar te maken. Via ‘Quick-W<strong>in</strong>’ projecten wil <strong>het</strong> ANB de kans bieden<br />
aan de partners <strong>in</strong> deze gebieden om nu aan de slag te gaan.<br />
Uit de <strong>in</strong>ventaris van <strong>het</strong> beheerplan S<strong>in</strong>t-<strong>Andriesveld</strong><br />
bleek dat er <strong>in</strong> zo’n 17ha echt problemen<br />
zijn met Am. vogelkers <strong>in</strong> de struik- en<br />
boomlaag (5 tot 75% bedekk<strong>in</strong>g). In een ge -<br />
bied van 200ha valt dit eigenlijk nog mee. Het<br />
beheerplan voorziet echter <strong>in</strong> m<strong>in</strong>der dan 20<br />
jaar een verdubbel<strong>in</strong>g van de habitatwaardige<br />
oppervlakte. Dit is de oppervlakte bos<br />
en/of heide die volledig voldoet aan de gestelde<br />
eisen voor Natura-2000 gebied. Vb. een gemengd<br />
<strong>in</strong>heems bos met struiklaag en genoeg<br />
dood hout. Dit omvormen zal onder meer gebeuren<br />
via selectieve dunn<strong>in</strong>gen, kaalkappen,<br />
zoomkappen en plagwerken. Door de extra<br />
hoeveelheid licht die bij dergelijke werken<br />
op de bosbodem komt, zal Amerikaanse<br />
vogelkers zich snel gaan uitbreiden en <strong>het</strong><br />
herstel van de Europese habitats afremmen.<br />
Gezien deze dreig<strong>in</strong>g en gezien de beperkte<br />
huidige aanwezigheid (en aldus haalbaarheid<br />
van de actie) werd besloten over te gaan tot<br />
een bestrijd<strong>in</strong>gscampagne.<br />
De ploeg koos er hier voor om de<br />
struiken op kniehoogte af te zagen.<br />
Dit werkt comfortabel en staat toe om<br />
later de stobben gemakkelijk te controleren<br />
op <strong>het</strong> heruitschieten. Indien<br />
deze terug uitschieten, dan kunnen ze<br />
eenvoudig een stuk lager terug afge -<br />
zaagd worden.<br />
In overleg met de eigenaars werd geopteerd<br />
om de stobbenmethode toe te passen. Dit is<br />
<strong>het</strong> afzagen van de bomen en struiken en vervolgens <strong>het</strong> <strong>in</strong>smeren van de stronk (stobbe) met<br />
verdund glyfosaat. Dit laatste om <strong>het</strong> heruitschieten te vermijden. De afgezaagde stammen<br />
die voldoende dik waren, konden door de eigenaars als brandhout gebruikt worden.<br />
De werken werden uitbesteed aan de sociale werkplaats Loca Labora van Beernem. In <strong>het</strong><br />
najaar van 2012 werd een eerste kapronde afgewerkt. Deze zomer zullen we terugkeren om<br />
vergeten bomen en nieuwe zaail<strong>in</strong>gen aan te pakken. Hoe dan ook zal er nog verschillende<br />
jaren nazorg nodig zijn. Op lange termijn is de beste bescherm<strong>in</strong>g tegen Amerikaanse vogelkers<br />
trouwens <strong>het</strong> ontwikkelen van een weerbaar gemengd loofbos met schaduwwerpende<br />
soorten als Beuk, Tamme kastanje en Esdoorn en een struiklaag van Lijsterbes, Hulst, Spork,<br />
Hazelaar, enz. Maar dat is een verhaal voor een volgende editie ….<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
15
NIEUWS UIT BOSGROEP IJZER EN LEIE<br />
Algemene Vergader<strong>in</strong>g Bosgroep IJzer en Leie<br />
Op zaterdag 6 maart 2013 heeft, zoals de traditie <strong>het</strong> verlangt, onze jaarlijkse Algemene Vergader<strong>in</strong>g<br />
plaatsgevonden. En dit maal werd gekozen voor de presentatieruimte van firma<br />
Dutry te Vichte. Een ideale locatie om <strong>het</strong> thema van de vergader<strong>in</strong>g<br />
‘brandhout en verwarmen met hout’ te behandelen. Firma Dutry is<br />
namelijk een bedrijf gespecialiseerd <strong>in</strong> kachels. Tijdens de vergader<strong>in</strong>g<br />
waarop trouwens 45 mensen aanwezig waren, werd na <strong>het</strong> verwelkom<strong>in</strong>gswoord<br />
verleend door bestuurslid Bernard Boes <strong>het</strong> verslag<br />
van 2012 en de plann<strong>in</strong>g voor 2013 behandeld waarbij de resultatenreken<strong>in</strong>g<br />
van 2012 en de begrot<strong>in</strong>g voor 2013 goedgekeurd werden.<br />
Na <strong>het</strong> officiële gedeelte werden 2 bijzonder <strong>in</strong>teressante lez<strong>in</strong>gen<br />
gegeven rond een hot thema: ‘brandhout’. Tijdens een eerste lez<strong>in</strong>g<br />
over brandhout maken, verleend door<br />
Filip de Bleeckere van Inverde, werd <strong>het</strong><br />
ganse proces gaande van <strong>het</strong> kappen van<br />
de bomen tot <strong>het</strong> stapelen van de stukken brandhout toegelicht.<br />
Hierbij werd meermaals de nadruk gelegd op <strong>het</strong> belang van <strong>het</strong><br />
drogen van hout en <strong>het</strong> daaraan voorgaande klieven. Ongekliefd<br />
hout droogt slecht <strong>het</strong>geen leidt tot onvoldoende gedroogd hout<br />
en rot. Aansluitend op deze lez<strong>in</strong>g werd door Frank Heyn<strong>in</strong>ck van<br />
de firma Dutry een uitgebreide presentatie gegeven over <strong>het</strong> verbranden<br />
van hout en kachels waarbij hun paradepaardje, zijnde<br />
de Tulikivi kachel, <strong>in</strong> <strong>het</strong> licht gezet werd. Na een rondleid<strong>in</strong>g op<br />
<strong>het</strong> bedrijf van Dutry werd de vergader<strong>in</strong>g stijlvol afgesloten met<br />
een aperitief en walk<strong>in</strong>g d<strong>in</strong>ner.<br />
Bosgroep IJzer en Leie vzw is nu def<strong>in</strong>itief erkend!<br />
Op 1 oktober 2007 werd <strong>het</strong> pilootproject opricht<strong>in</strong>g Bosgroep Zuidwest-Vlaanderen gestart<br />
met de bedoel<strong>in</strong>g om boseigenaars <strong>in</strong> 44 West-Vlaamse gemeenten en steden bij te staan. Het<br />
project oogstte veel succes en op 9 juni 2009 werd de vzw Bosgroep IJzer en Leie opgericht<br />
die dan voorlopig erkend werd voor een periode van 3 jaar, namelijk van 1 januari 2010 tot 31<br />
december 2012. Vorig jaar was dus met andere<br />
woorden <strong>het</strong> laatste jaar van voorlopige erkenn<strong>in</strong>g.<br />
In 2012 werd een nieuw beleidsplan voor<br />
onze Bosgroep voor de periode januari 2013-<br />
december 2018 opgemaakt dat toegevoegd<br />
werd aan de aanvraag tot def<strong>in</strong>itieve erkenn<strong>in</strong>g<br />
van onze Bosgroep voor een periode van 6 jaar.<br />
Dankzij een gunstige evaluatie van de jaarlijkse<br />
activiteitenverslagen door <strong>het</strong> Agentschap voor<br />
Natuur en Bos, een gunstige evaluatie van de<br />
M<strong>in</strong>araad en de Inspectie der F<strong>in</strong>anciën heeft<br />
onze Bosgroep op 29 maart 2013 zijn def<strong>in</strong>itieve<br />
erkenn<strong>in</strong>g verkregen. Dit is trouwens ook<br />
een bevestig<strong>in</strong>g van de goede werk<strong>in</strong>g van<br />
onze Bosgroep die we <strong>in</strong> de toekomst zeker zullen<br />
verderzetten en nog verder zullen verfijnen.<br />
16<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
NIEUWS UIT BOSGROEP IJZER EN LEIE<br />
Infodag 'Egemse Veldekens'<br />
De Egemse Veldekens is een 22,9ha groot bos gelegen op <strong>het</strong> knooppunt van Pittem, W<strong>in</strong>gene<br />
en Tielt. Dit jaar is <strong>het</strong> gebied al 100 jaar <strong>in</strong> <strong>het</strong> bezit van de familie Verkest. De familie vierde<br />
deze verjaardag samen met de <strong>in</strong>woners van Pittem en de leden van de Bosgroep IJzer en Leie<br />
tijdens een <strong>in</strong>fodag op 26 mei 2013.<br />
In de voormiddag werd <strong>in</strong> <strong>het</strong> buurthuis van Egem een uitgebreide voorstell<strong>in</strong>g (50 geïnteresseerden)<br />
rond <strong>het</strong> <strong>bosbeheer</strong>, de historiek en de ecologie van de Egemse Veldekens gegeven.<br />
Vervolgens stonden er verschillende geleide wandel<strong>in</strong>gen op de agenda.<br />
De bijzonder <strong>in</strong>teressante historische verhalen van oud-burgemeester van W<strong>in</strong>gene, Willy<br />
Persyn en van de huidige eigenaar Joseph Verkest werden door de deelnemers gesmaakt. Aan<br />
de geleide wandel<strong>in</strong>gen door <strong>het</strong> mooie bos namen 130 mensen deel. Ook wie niet aanwezig<br />
was, kan hieronder genieten van enkele sfeerbeelden van deze feestelijke dag.<br />
50 deelnemers woonden de presentatie<br />
<strong>in</strong> <strong>het</strong> Buurthuis van Egem bij.<br />
Wandelaars <strong>in</strong> de hoofddreef van de<br />
Egemse Veldekens.<br />
Eigenaar Verkest trakteerde met een<br />
drankje.<br />
Ook de jongeren genoten van de boswandel<strong>in</strong>g.<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
17
VARIA<br />
Nieuwe <strong>in</strong>houd voor opleid<strong>in</strong>gen kett<strong>in</strong>gzaag<br />
(Artikel door Inverde - www.<strong>in</strong>verde.be)<br />
Inverde engageert zich om te voldoen aan de Europese Kett<strong>in</strong>gzaagnormen (European<br />
Cha<strong>in</strong>saw Standards of ECS’s), een schaal met ‘m<strong>in</strong>imum standards’ die is ontwikkeld en goedgekeurd<br />
door een <strong>in</strong>ternationaal team van kett<strong>in</strong>gzaagexperts <strong>in</strong> Europa. In <strong>het</strong> kader daarvan<br />
hebben de cursussen ‘Veilig werken met de kett<strong>in</strong>gzaag’ een belangrijke wijzig<strong>in</strong>g ondergaan.<br />
Wat verandert er precies?<br />
Om te beg<strong>in</strong>nen de naamgev<strong>in</strong>g. We spreken voortaan van de cursussen ECS 1, 2, 3. Per<br />
module ziet de <strong>in</strong>houd er voortaan als volgt uit:<br />
» ECS 1 - je leert de werk<strong>in</strong>g en onderhoud van de kett<strong>in</strong>gzaag en afkorttechnieken<br />
» ECS 2 - je leert de basisveltechnieken om kle<strong>in</strong>e (diameter < 40 cm) en hellende bomen te<br />
vellen en op te werken<br />
» ECS 3 - je leert middelgrote en grote bomen (diameter > 40 cm) vellen door gebruik te<br />
maken van meer gevorderde veltechnieken en handlieropstell<strong>in</strong>gen<br />
» ECS 4 - je leert ontwortelde en beschadigde bomen vellen<br />
Wat w<strong>in</strong> jij bij deze wijzig<strong>in</strong>gen?<br />
De nieuwe ECS-normen zorgen ervoor dat je nog veiliger<br />
en nog efficiënter met een kett<strong>in</strong>gzaag kan werken. Met<br />
een grotere keuze uit de aangeleerde technieken, dus<br />
meer mogelijkheden om een boom te vellen, en meer<br />
aandacht voor <strong>het</strong> gebruik van onder andere handgereedschap<br />
(velhevel, pikhaak, meetl<strong>in</strong>t) en <strong>het</strong> efficiënter<br />
gebruik van de handlier, verzekeren we een veiligere<br />
methode van werken. Je kan per module ook deelnemen<br />
aan een examen. Zo behaal je <strong>het</strong> European Cha<strong>in</strong>saw<br />
Certificate (ECC). Let wel, de examens per niveau dienen<br />
<strong>in</strong> volgorde te worden doorlopen. Zo kan je bijvoorbeeld pas deelnemen aan <strong>het</strong> examen ECC<br />
2 <strong>in</strong>dien je geslaagd bent voor <strong>het</strong> examen ECC 1. Het slagen voor een examen is echter geen<br />
voorwaarde voor deelname aan een nieuwe cursus van een volgend niveau.<br />
Wat als je reeds vroegere modules KZ (Kett<strong>in</strong>gzaag) hebt gevolgd?<br />
» Je volgde reeds KZ 1: je kan ofwel als opfriss<strong>in</strong>g ECS 1 volgen ofwel doorstoten naar ECS 2<br />
» Je volgde reeds KZ 2: naast een eventuele opfriss<strong>in</strong>g <strong>in</strong> ECS 1 en/of ECS 2 mag je deelnemen<br />
aan de cursus ECS 3 of ECS 4<br />
» Je volgde reeds KZ 3: ofwel volg je onder <strong>het</strong> motto “oefen<strong>in</strong>g en herhal<strong>in</strong>g is de beste<br />
leerschool” nog eens de vernieuwde ECS 1, 2 of 3 ofwel stoot je door naar ECS 4<br />
Zijn er andere Kett<strong>in</strong>gzaagopleid<strong>in</strong>gen?<br />
Volledig los van de Europese normen bieden wij een nieuwe eendaagse opleid<strong>in</strong>g “Liggend<br />
Hout Onder Spann<strong>in</strong>g“ ( LHOS ) aan. Je kan je hiervoor <strong>in</strong>schrijven nadat je m<strong>in</strong>imum ECS 1 of<br />
de vroegere KZ 1 hebt gevolgd. Hier leer je op een veilige, ergonomische en efficiënte manier<br />
omgaan met hout onder spann<strong>in</strong>g. Dit voornamelijk voor <strong>het</strong> onttakken van gevelde bomen,<br />
<strong>het</strong> opwerken van kru<strong>in</strong>hout, stormschade en wegen vrij te maken van omgewaaide bomen.<br />
Het <strong>in</strong>oefenen hiervan gebeurt op de mobiele spann<strong>in</strong>gsbank.<br />
18<br />
Boomblad juli/augustus/september 2013
ACTIVITEITENKALENDER / VARIA<br />
Cursussen 2013<br />
1. Wat met zieke bomen?<br />
Soms word je geconfronteerd met een zieke boom. In deze cursus maak je kennis met de<br />
verschillende factoren die ervoor zorgen dat een boom afsterft, zowel <strong>in</strong> zijn omgev<strong>in</strong>g als<br />
door ziekteverwekkers. Je leert deze herkennen, detecteren en, als dat mogelijk is, de boom<br />
er terug bovenop te helpen. Tijdens een terre<strong>in</strong>bezoek zie je voorbeelden van zieke bomen.<br />
We gaan wel niet dieper <strong>in</strong> op de risicobeoordel<strong>in</strong>g van bomen.<br />
Wanneer? Zaterdag 26 oktober 2013 (hele dag). Waar? Streekhuis Kasteel Tillegem, Tillegemstraat<br />
81, 8200 S<strong>in</strong>t-Michiels. Prijs? Leden: € 10. Niet-leden: € 15. Inschrijven? Bosgroep<br />
Houtland.<br />
2. Bosbeheer en klimaatsopwarm<strong>in</strong>g<br />
Het is evident dat de klimaatsverander<strong>in</strong>g ook op onze natuur een <strong>in</strong>vloed heeft. Tijdens<br />
dit discussiemoment gaan we <strong>in</strong> op de gevolgen van de klimaatsopwarm<strong>in</strong>g voor onze<br />
<strong>in</strong>heemse bomen en <strong>het</strong> beheer van onze bossen. Komt er een verschuiv<strong>in</strong>g van <strong>het</strong> areaal<br />
van onze bomen? Groeien ze trager? Zijn er bomen die hier niet meer zullen groeien? En<br />
komen daar nieuwe soorten voor <strong>in</strong> de plaats? Een antwoord op deze vragen krijg je <strong>in</strong> deze<br />
cursus.<br />
Wanneer? Donderdag 3 oktober 2013 (1 avond vanaf 19.00u). Waar? Streekhuis Kasteel Tillegem,<br />
Tillegemstraat 81, 8200 S<strong>in</strong>t-Michiels. Prijs? Leden: € 5. Niet-leden: € 5. Inschrijven?<br />
Bosgroep Houtland.<br />
CVN-bosweek<br />
Laat je 5 dagen <strong>in</strong>formeren over de bossen <strong>in</strong> de regio van Brugge. Deze cursus wordt verzorgd<br />
door professionele lesgevers. De lessen worden afgewisseld met boeiende excursies<br />
<strong>in</strong> de bossen van <strong>het</strong> Houtland. Thema's die aan bod komen zijn onder andere duurzaam<br />
<strong>bosbeheer</strong>, bosfauna en -vegetaties, historische bosecologie en bosbe -<br />
leid. Deze cursus vervangt de Bosnatuurgidscursus. Natuurgidsen en<br />
andere geïnteresseerden zijn welkom.<br />
Wanneer? maandag 26 t/m vrijdag 30 augustus van 9.30u tot 16u.<br />
Waar? Hof van Watervliet, Oude Burg 27, 8000 Brugge.<br />
Kostprijs: 80 euro.<br />
Meer <strong>in</strong>formatie op www.c-v-n.be<br />
Bos te koop<br />
Bosgroepleden die hun eigendom geheel of gedeeltelijk te koop wensen te stellen kunnen<br />
gratis een berichtje plaatsen.<br />
Gemeente/<br />
deelgemeente<br />
Beernem/<br />
Oedelem<br />
Opp. Aard bos Gelegen Contacteer<br />
3,2 ha dome<strong>in</strong> met jong zomereikenbos<br />
+ hoogstamboomgaard<br />
Parochieweg 9 0475 57 14 12<br />
Boomblad JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2013<br />
19
BOSGROEPEN IN WEST-VLAANDEREN<br />
Legende<br />
Openbare bossen<br />
Privébossen<br />
Bosgroep IJzer en Leie<br />
Bosgroep Houtland<br />
Bosgroep Houtland vzw<br />
Streekhuis Kasteel Tillegem<br />
Tillegemstraat 81<br />
8200 S<strong>in</strong>t-Michiels (Brugge)<br />
Tel.: 050 40 70 23<br />
Fax: 050 40 31 41 of 050 38 71 00<br />
E-mail: bosgroephoutland@west-vlaanderen.be<br />
Website: www.bosgroephoutland.be en<br />
www.bosgroepen.be<br />
BT W: BE 0866.482.291<br />
Bosgroep IJzer en Leie vzw<br />
Bezoekerscentrum De Pal<strong>in</strong>gbeek<br />
Vaartstraat 7<br />
8902 Zillebeke (Ieper)<br />
Tel.: 057 23 08 54<br />
Fax: 057 23 08 51<br />
E-mail: cl<strong>in</strong>t.callens@west-vlaanderen.be<br />
Website: www.bosgroepen.be<br />
Ondern.-nr.: 0816.706.346<br />
Coörd<strong>in</strong>ator: Jan Goris<br />
Coörd<strong>in</strong>ator: Cl<strong>in</strong>t Callens<br />
DE WEST-VLAAMSE BOSGROEPEN<br />
WORDEN GESTEUND DOOR: