Zomer 2014

MAGAZINE OVER WERKEN EN LEREN IN DE METAALBEWERKING | WWW.OOM.NL | ZOMER 2014
Astronaut André Kuipers:
‘Held? Ik deed gewoon mijn werk’
Techniek zoekt superhelden
Toptalenten
moet je koesteren
Kijk op pagina 16
Hoe werkt...
EEN LASROBOT
Kijk op pagina 26

COLUMN
Dr. ir. Martijntje Smits
is ingenieur en techniek -
filosoof en werkt als senior
onderzoeker aan de
Universiteit Utrecht.
Ze wordt gefascineerd
door de gevolgen van
nieuwe wetenschap
en technologie voor
de samen leving.
IN DIT
NUMMER:
08
Onze nationale held
Vond astronaut André Kuipers
het niet eng om de ruimte in
te gaan? ‘Angsten kun je in
bedwang houden door te trainen.’
De stille
helden
Stel: je bent een klassieke held uit de Griekse tijd –
ver voor Christus – en je bent zojuist neergedaald
in een Nederlandse winkelstraat anno 2014. Met ware
zelfverachting was je destijds bereid om te vechten voor
een gemeenschappelijk goed, voor een grote zaak, voor
een visie, ondertussen het ongeloof om je heen trotserend.
Voor de gelegenheid heb je je een beetje verdiept in de ins
en outs van de technologische cultuur. Ongelofelijk,
denk je: overal zie je licht, snelheid, communicatie op
afstand, bescherming tegen kou, honger en onheil, mensen
in blakende gezondheid. Een bovenmenselijke prestatie.
Wie hebben dat voor elkaar gekregen?
Bij de ingang van de boekhandel vraag je: ‘Hebt u ook
iets over hedendaagse uitblinkers?’ Hoog opgestapeld
liggen daar de biografieën van Sven Kramer, Badr Hari,
Barbie, Steve Jobs, Dennis Bergkamp, W.F. Hermans
en Gerard Heineken. Twee geslaagde topsporters, twee
geslaagde ondernemers, een schrijver, een schurk en
een modepop.
Je denkt: merkwaardig. Zijn dit de iconen van deze tijd?
In deze omgeving, die volledig door technologie wordt
beheerst, vallen technologieën (en hun makers) blijkbaar
pas op zodra er iets stuk gaat. Dan is er een stroomstoring,
een file, een ziekenhuisbacterie, een gifschandaal, een megadatalek.
En dan heb je geen helden, maar zondebokken.
De makers en bewakers van het elektriciteits net, de
systeembeheerders, de ontwerpers van zorgrobots,
hogesnelheidslijnen, biosensoren en smart grids, de strijders
voor zonnecollectoren en energiebesparing, de recyclers,
waterzuiveraars en dijkbeheerders: waar is hun biografie?
Zie je in de etalage van de boekhandel alleen de waan van
de dag en zijn de echte helden backstage?
Misschien hebben de grote, moedige technische
projecten van deze eeuw geen persoonlijke gezichten.
Voltrekken ze zich als de goede werken van monniken: in
stilte. Je neemt je voor om over een paar jaar terug te komen.
10
16
22
28
Schouderklopje
Uit onderzoek blijkt: medewerkers
die waardering krijgen, zijn
gelukkiger. Een onderscheiding
of prijs is natuurlijk de ultieme
erkenning voor je werk.
To the rescue
Nederland heeft dringend
technische superhelden nodig.
Talenten zijn er volop, alleen
koesteren we ze niet genoeg,
stelt dr. Erik Matser.
Meten is weten
Terberg Machines ontwikkelde
een toets, die meet of de kennis
van zijn medewerkers nog op peil
is. Zo houdt het bedrijf de snelle
technologische veranderingen
prima bij.
Held te Staphorst
In Staphorst is Anja Bosch een
echte local hero. Als directeur
loodste zij metaal bedrijf Stameta
met succes de economische crisis
door. Lees wat haar geheim is.
En verder...
4 Eerst
15 Dialoog
24 Onderwijs
26 Hoe werkt...
34 Nieuws van OOM
37 Regiomanagers
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 3

EERST
De Maker
Tjerk Terpstra (49) en Jamie Postma (24)
Servicemonteurs bij Green Energy Services
Tjerk: ‘Ik ben de oudste en Jamie is de jongste servicemonteur van Green Energy Services.
Ons bedrijf bouwt wereldwijd windturbines en we hebben ze in heel Nederland in onderhoud.’
Jamie: ‘Ik kwam Tjerk tegen en vroeg of ik stage kon lopen. Daarna ben ik hier blijven werken. Ik leer nog elke dag.’
Tjerk: ‘Twee keer per jaar kijken we de windturbines na: de generator, de tandwielkast, de hoofdas en de
rotor. Als je naar boven klimt, moet je wel eerst goed nadenken of je al het gereedschap hebt en of alle
veiligheidsaspecten in orde zijn. Het is een hele klim en je moet manoeuvreren in kleine ruimtes.’
Jamie: ‘Laatst plaatsten we een nieuwe oliepomp, maar het boutje was net te lang. Je hebt dan
geen kist met boutjes bij de hand. Dus klim je tachtig meter naar beneden om een boutje in te korten.
Veel turbines staan in een landelijke omgeving. Als het regent, wordt het vaak een modderpoel.
Je wilt niet weten hoe we er dan uitzien.’
Tjerk: ‘Als je goed op je lichaam let en nooit iets forceert, dan is dit een mooie baan. We komen op veel
verschillende plekken en bij stralend weer is het uitzicht geweldig. Je ziet dan precies hoe alle rivieren lopen.’
tekst eN foto rob overmeer
4 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Toen & Nu
‘ De eenvoudigste
schokdemper heeft al
driehonderd onderdelen’
Aanraders
Technieklesje
Tijd over in de zomervakantie? Bouw
met je nichtje, neefje, kind of kleinkind
de 4M Kidzlabs Metaaldetector Robot.
Met een afstandsbediening laat je de
robot voor- en achteruit rijden en zodra
hij piept, is hij op een metalen voorwerp
gestuit. Naast de Metaaldetector Robot,
biedt 4M Kidslabz verschillende andere
zelfbouwpakketten voor leergierige kinderen
tussen de acht en twaalf jaar, zoals de Solar
Robot of de Robot Hand. Onder andere
verkrijgbaar via www.bol.com
De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. En dat heeft
invloed op het werk en de werkplek. In Toen & Nu vertellen metaalbewerkers
over toen en over nu. Deze keer: Gerard Seesing (57) van
Reiger Suspension in Hengelo over hoe zijn bedrijf dé schokbrekerspecialist
werd voor de internationale motor­ en autocrosswereld.
TOEN ‘Ik had nieuwe schokdempers
nodig voor mijn crossmotor,
maar geen geld om ze aan
te schaffen. Dus maakte ik ze zelf.
Toen ik daarmee meteen een race
won, wilde iedereen ze hebben.
Zo begon het, in 1977. In de schuur
van mijn ouders produceerde ik
dempers voor klanten. Ik had er
een testbank staan die ik zelf had
gebouwd, en een draaibank.
Jarenlang deed ik dit naast ander
werk, tot ik in 1989 de sprong
waagde en fulltime met het bedrijf
aan de slag ging. Mijn vrouw deed
de financiële zaken en we namen
een eerste monteur in dienst, een
scholier die op zijn vrije zaterdag
bij mij in de schuur kwam werken.
Heel langzaam groeiden daaruit
onze klantenkring en ons
personeelsbestand.’
NU ‘In 1996 trokken we in ons
bedrijfspand, dat we sindsdien
vier keer hebben kunnen uitbreiden.
Inmiddels hebben we vijftig fulltime
medewerkers, een draaierij met
tien draai- en freesbanken,
dertig werkbanken en testruimtes.
Nog steeds werken we vooral
voor motor- en autosporters en
maken we voor elke klant schokdempers
op maat, passend bij
diens kenmerken, ambities en
rijstijl. Een schokdemper is een
ingewikkeld product – de
eenvoudigste heeft al driehonderd
onderdelen – dus het komt erop
aan zo precies, gestroomlijnd
en schoon mogelijk te werken.
Ook nu we sinds twee jaar series
maken voor motormerk Gas Gas
blijft dat voorop staan. Doordat
we intensief samenwerken met
professionele sportteams,
bijvoorbeeld tijdens de Dakarrally,
kunnen we voortdurend
vooroplopen met innovaties.
De combinatie van individueel
maatwerk en ervaring op het
hoogste niveau maakt ons uniek
in de wereld van de schokdemperproducenten.’
Zoek
een baan
Makkelijk voor wie op zoek is
naar werk in de techniek: de
Techniek Vacatures app van
werving- en selectiebureau
Personato. Via de app blijf je
eenvoudig op de hoogte van
het aanbod van beschikbare
techniekbanen bij jou in de
regio en kun je gemakkelijk
solliciteren, al dan niet met je
LinkedIn-profiel. Werkgevers
kunnen hun techniekvacatures
aanbieden via
www.personato.nl
Vacatures Techniek is
gratis te downloaden via
Google Play of App Store
Onderzoek wijst uit: muziek
tijdens het werk leidt tot
een beter humeur en meer
plezier in het werk. Met de
bouwradio met docking
station voor iPhone of iPod
kun je naar de radio of je
eigen afspeellijst luisteren en
je telefoon of iPod opladen.
En deze jongen houdt het
lang vol; met een volle acculading
luister je zestien uur
naar de radio of elf uur naar
je afspeellijst. Te koop via
www.makita.nl
LOOD
ZWAAR
Er zit veel verschil in
de zwaarte van metalen.
Soms is het handig om
te weten wat het gewicht
is van de materialen die
je hebt besteld. MCB
heeft daarvoor een
app ont wikkeld, die je
kunt downloaden op
apps.mcb.nl/gewicht.
Je geeft aan om welk
product het gaat (plaat,
buis, koker, enzovoort),
kiest de metaalsoort en
vult een aantal gegevens
in, zoals breedte, hoogte,
wand dikte en lengte.
Vervolgens wordt
het gewicht voor je
uitgerekend.
Arbeidsvitaminen
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 5

EERST
HET
CV
VAN...
Gebruikt
gereedschap
voor Afrika
Rowan Vermeulen (23)
eigenaar Sampath Metaal, Zaltbommel
Droomde je als kind al van een eigen bedrijf?
‘Dat ik de techniek in wilde, wist ik al van jongs af aan.
Lasser moest het worden. Op mijn zestiende ben ik
gestart met een leerwerkopleiding voor lasserbankwerker.
Werken voor een baas viel me vanaf het
begin zwaar, dus ik besloot al snel dat ik voor mezelf
wilde werken.’
Had je een duidelijk plan van aanpak om een
eigen bedrijf op te starten?
‘Niet echt. Na mijn opleiding heb ik wat aangerommeld
in verschillende uitzendbaantjes. Ik kon niet echt mijn
draai vinden. Toen ik een tijdje werkloos thuis zat,
kreeg ik het aanbod om zes weken naar Sri Lanka te
gaan. Ik heb daar jongeren uitleg gegeven over mijn
werk. Hoe pak je bepaalde klussen aan? Wat heb je
nodig? Hoe gebruik je het materiaal? Dat was een
prachtige ervaring. Ik ben geboren in Sri Lanka en
als baby geadopteerd en naar Nederland gekomen.
Dit was de eerste keer dat ik er weer was en dat heeft
me erg geraakt. Eenmaal terug in Nederland besloot
ik het roer om te gooien. Ik wilde echt iets van mijn
leven gaan maken.’
Hoe heb je dat aangepakt?
‘Het balletje ging snel rollen. Via mijn neef kwam ik
in gesprek met een onderneming die graag wilde
samenwerken met een vast lasbedrijf. Ze zochten
een bedrijf waar ze opdrachten konden neerleggen.
Korte lijnen, dichtbij – dat was belangrijk. Ik ben dat
bedrijf gestart en krijg veel klussen van ze binnen.
En langzaamaan komen er nieuwe opdrachtgevers bij.’
En bevalt het, ondernemen?
‘Ja, het past echt bij me. Geen seriematig productiewerk
meer. De vrijheid bevalt me, ik ga er echt voor.
Bij een baas heb ik me nooit zo vol in het werk
gestort. En de waardering voelde ik eerder nooit, nu
wel. Mensen weten wie ik ben. Ik zie kansen om te
groeien en om nieuwe klanten te werven, en ik blijf
investeren. Ik heb zelfs al iemand kunnen aannemen.’
Stel je voor: je volgt een technische
opleiding, maar kunt de theorie die je
leert niet oefenen omdat er nauwelijks
gereedschap is. In veel Afrikaanse landen
is dit de schrijnende werkelijkheid.
De vrijwilligers van de stichting Tools to Work willen hier iets aan
doen, daarom helpen zij technische scholen in Kenia, Oeganda en
Sierra Leone aan gebruikt gereedschap en machines uit Nederland.
De ingezamelde gereedschappen en machines worden eerst
gereviseerd en vervolgens in eigen containers verscheept naar Afrika.
Ter plekke installeren ervaren vaklieden ze in vijf technische lagere
scholen. Daarnaast delen de mensen van Tools to Work hun kennis
met collega’s in Afrika door trainingen en cursussen te geven in
onderhoud en revisie. Een van de vrijwilligers is Machiel Visser,
bedrijfstakvoorlichter bij OOM en metaalman in hart en nieren.
‘Ik vind het belangrijk dat mensen goed worden opgeleid, zodat
ze zichzelf kunnen bedruipen en niet afhankelijk hoeven zijn van
ontwikkelingsgeld’, vertelt hij. ‘Onderwijs maakt het verschil tussen
een leven in armoede zonder perspectief en in staat zijn je kinderen
een betere toekomst te bieden. Via Tools to Work kunnen wij onze
vakbroeders daar een stap verder helpen.’
Doe mee !
Heb je nog gereedschap dat niet meer wordt gebruikt?
Staat er bij jou op het werk ergens een afgedankte machine
waar niemand meer iets mee doet? Je collega’s in Afrika
kunnen deze spullen goed gebruiken:
• Gereedschap en machines voor metaalbewerking
• Meetapparatuur
Neem contact op met Machiel Visser via m.visser@oom.nl.
Een donatie in geld kan natuurlijk ook. Voor elke geschonken
euro legt Wilde Ganzen nog eens € 0,50 bij.
Kijk op www.toolstowork.nl voor meer informatie.
Voor meer informatie, kijk op www.sampathmetaal.nl
6 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Studenten racen in de energiezuinige
auto’s van de toekomst
Kan het nóg
zuiniger?
Zo ver mogelijk rijden op 1 liter brandstof.
Of op 1 kWh. Zo simpel is het tijdens de
Shell Eco­marathon. Het draait hier dus
niet om gevaarlijke acties en opwaaiend
stof, maar om duurzame innovatie.
Lezersactie
KNIP UIT DIE BON!
GRATIS naar
Museum De Cruquius
De Cruquius is de grootste stoommachine ter wereld, die
werd ingezet bij de droogmaking van de Haarlemmermeer.
Tegenwoordig is het een museum dat aan de hand van molens,
maquettes, kaarten, machinemodellen en andere objecten laat
zien hoe die droogmaking in zijn werk ging. Pronkstuk van
De Cruquius is de machinekamer. De Cornwall stoom-pompmachine
heeft een doorsnede van maar liefst drieënhalve
meter, én een ingenieus besturingssysteem. Nadat het gemaal
buiten dienst werd gesteld en de stoomketels waren verwijderd,
bleef de machine tientallen jaren onbeweeglijk staan. Sinds 2002
draait hij weer (niet meer op stoom, maar met hydraulische
techniek) dankzij het werk van vele vrijwilligers. Bezoekers kunnen
dagelijks genieten van dit imposante wonder van techniek.
Museum De Cruquius
Cruquiusdijk 27
2142 ER Cruquius (Haarlemmermeer)
www.museumdecruquius.nl
Zo’n drieduizend studenten uit meer dan twintig Europese landen
gingen in mei de strijd met elkaar aan op een circuit in Ahoy,
Rotterdam. Wie heeft de zuinigste auto ontworpen en gebouwd?
Is het mogelijk drieduizend kilometer te rijden op een liter benzine?
Futuristisch
Tijdens de Shell Eco-marathon draait het allemaal om innovatie,
techniek en duurzaamheid. De uitdagende studentenwedstrijd
wordt elk jaar gehouden, behalve in Europa ook in Noord- en
Zuid-Amerika en Azië. Er zijn twee categorieën: urban-concept
en prototype. Het urban-concept streeft een auto voor gewoon
weggebruik na. Het urban-concept van team Lycee Louis Delage
uit Frankrijk won dit jaar. De auto legde maar liefst een afstand
af van 468,8 kilometer. Het prototype ging daar nog eens
overheen met een afstand van 3.314,9 kilometer. Dit voertuig
werd gemaakt door studenten van het Lycee Saint-Joseph La
Joliverie uit Frankrijk.
Zuiniger
Hoewel de Eco-marathon draait om de race en de efficiëntste
auto, gebeurt er natuurlijk meer. Huidige en toekomstige
technici, beslissingsmakers en creatieven ontmoeten elkaar.
De magie die daarbij – en tijdens de ontwerp- en bouwfase –
ontstaat, daar is het allemaal om te doen. Hieruit kunnen creatieve
ideeën en duurzame oplossingen ontstaan voor nóg zuinigere
auto’s. Dat is hard nodig, want in 2050 zullen er drie keer zo veel
auto’s rondrijden als nu, terwijl de traditionele energiebronnen
langzaam uitgeput raken.
Meedoen?
Alle leerlingen en studenten tussen de 16 en 25 jaar mogen meedoen
aan de marathon. Voor een middelbare scholier als keuzevak,
TU-studenten nemen vaak een jaar vrij om zich bezig te houden
met de competitie. Een team van minimaal drie studenten dat
de steun van zijn opleiding heeft – en dus gebruik kan maken van
zijn faciliteiten – kan zich aanmelden. Kijk op www.shell.nl voor
de reglementen en mogelijkheden.
Bon!
bewijs voor
gratis toegang
voor maximaal 4 personen
KNIP UIT EN NEEM MEE ALS TOEGANGSBEWIJS.
Deze bon biedt gratis entree bij Museum De Cruquius voor
maximaal 2 volwassenen (normaal € 7,00 p.p.) en 2 kinderen
(normaal € 3,50 p.p.). De actie loopt tot en met 30 september 2014.
Check de website www.museumdecruquius.nl voor de
exacte openingstijden.
✃
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 7

VOORAF
‘ Techniek kan
de aarde redden’
André Kuipers in een Soyuz TMA simulator tijdens een trainingssessie in het Gagarin Cosmonaut Training Centre in Rusland, 2010
8 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

‘ Held? Ik deed
gewoon mijn werk’
Velen zijn het erover eens: ruimtevaarder
André Kuipers is onze nationale held.
Inmiddels staat hij weer met twee voeten
op de aarde en zet hij zich in voor het
Techniekpact. ‘Hoe jonger kinderen worden
besmet met het techniekvirus, hoe beter.’
tekst annemiek de gier foto esa - s. corvaja
U wordt gezien als held. Wat vindt u daarvan?
‘Een held riskeert zijn leven om anderen te helpen.
In dat opzicht voel ik me geen held, ik heb niet iemand
uit een brandend huis gered of iets dergelijks.
Natuurlijk begrijp ik wel dat anderen mij als held
beschouwen, ik heb daar ook geen bezwaar tegen. Maar
ik deed gewoon mijn werk. Dat was risicovol, ja, maar
dat is het werk van een politieagent of militair ook.’
Was het dan helemaal niet eng om de ruimte
in te gaan?
‘Sommige dingen vond ik in eerste instantie best
spannend. Bij brandoefeningen met rook in een nauwe
capsule of in een ruimtepak onderwater had ik de eerste
keren wel wat claustrofobische gevoelens, maar door de
vele trainingen weet je wat er komt en heb je je angst
onder controle. Toen ik eenmaal de ruimte in ging was
ik goed voorbereid en kalm.’
Waar bestond de voorbereiding nog meer uit?
‘De commandant van een ruimteschip is altijd een
Rus of een Amerikaan. De overige astronauten worden
multi-inzetbaar opgeleid. Zo heb ik geleerd de Soyuz
(het ruimteschip, red.) te besturen als co-piloot. Daarnaast
leerde ik Russisch spreken. Bij mijn tweede vlucht
had ik technische en operationele taken, zoals reparaties,
onderhoud, het besturen van de robotarm en het koppelen
van andere ruimteschepen. Verder bereid je je uiteraard
voor op de wetenschappelijke experimenten die je aan
boord gaat doen. Experimenten op allerlei gebieden, van
vloeistoffen tot robotica. Niet op het gebied van metaal
overigens, dat is later wel door anderen gedaan – kijk
maar eens op de website van het Material Science Lab.’
Was het een jongensdroom om astronaut
te worden?
‘Al vanaf mijn twaalfde was ik gefascineerd door science
fiction. Toen de eerste man een voet op de maan zette,
zat ik met mijn neus op de televisie. Toen Wubbo Ockels
als eerste Nederlander de ruimte in ging, realiseerde ik
me dat het misschien mogelijk was om in zijn voetsporen
te treden. De ESA zoekt elke tien, vijftien jaar nieuwe
astronauten en ik heb me gewoon aangemeld, op
32-jarige leeftijd. Natuurlijk is de selectie streng:
je moet onder andere een wetenschappelijke opleiding
hebben gedaan, in goede gezondheid verkeren, niet te
angstig zijn, goed kunnen samenwerken en een sterke
motivatie hebben. Ik werd geselecteerd toen ik veertig
was, daarna begonnen de trainingen en op mijn 45ste
ging ik voor het eerst de ruimte in.’
Hebt u bepaalde inzichten opgedaan in de ruimte,
die uw visie op zaken hebben veranderd?
‘Ik ben me sterk bewust geworden van de kwetsbaarheid
van de aarde. De dampkring is maar heel dun, en daarachter
is de onmetelijke ruimte. Ik besefte: dit bolletje
is het, we kunnen nergens anders heen. Op dit moment
plegen we roofbouw op de aarde. De bevolking groeit
snel en de gemiddelde Westerse mens consumeert veel
te veel. We moeten af van fossiele brandstoffen, van het
eten van vlees. Nieuwe technologieën maken het mogelijk
om weer in evenwicht te komen met de natuur.’
Techniek als redder van de aarde…
‘Techniek kan inderdaad een belangrijke bijdrage leveren
aan het behoud van onze planeet. Het kan worden ingezet
op allerlei vlakken: levensmiddelen, geneeskunde, milieu,
energie, transport, communicatie, noem maar op.
Er zijn jonge mensen met briljante ideeën nodig,
én mensen met gouden vingertjes op de werkvloer.
Niet voor niets ben ik ambassadeur geworden van het
Techniekpact. Doel is om meer kinderen en jongeren
– op alle niveaus – enthousiast te maken voor techniek.
En om bedrijven ertoe te bewegen hun deuren verder te
openen voor jongeren die praktijkervaring willen opdoen
en in de techniek aan de slag willen. Bij deze missie
gebruik ik mijn ervaringen uit de ruimte: ik kan echt
laten zien hoe spannend en leuk techniek is.’
Wat zou u – als held – de technische branche
willen meegeven?
‘Ga naar de scholen toe en vergeet vooral het basisonderwijs
niet: hoe jonger kinderen worden besmet met
het techniekvirus, hoe beter. Leid scholieren rond in je
bedrijf. Breng het speels. Creëer stageplekken. En last
but not least: koester je talentvolle medewerkers.’
Laatste, niet onbelangrijke vraag…
gaat u nog eens omhoog?
‘Europa doet maar voor acht procent mee in het internationale
ruimtestation. En Nederland heeft de afgelopen
jaren al drie keer een astronaut geleverd, terwijl andere
Europese landen nog nooit een astronaut hebben gehad.
Het zou geweldig zijn, maar de kans is klein.’ ❚
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 9

IN BEELD
GOED
GEDAAN
Een onderscheiding of een prijs, dat is natuurlijk de ultieme
erkenning voor je inspanningen. Sowieso is waardering
ontzettend belangrijk op de werkvloer, sterker nog, de kracht
ervan wordt nog weleens onderschat.
tekst geertje tuenter foto’s paul remmelts
We kennen allemaal het gevoel
wel: je krijgt een complimentje
van een leidinggevende of een collega,
en opeens heb je de hele dag
extra energie en een goed humeur.
En het hoeft niet eens om grote dingen
te gaan, een klein complimentje
dat je niet zag aankomen is soms
net zo leuk. ‘Waardering geven aan
werk nemers is heel belangrijk’, zegt
arbeidspsycholoog Ingrid Smit.
‘Het laat zien dat je competenties
‘ Waardering zorgt
ervoor dat je je
ontwikkelt en dat je
gemotiveerd blijft’
gezien worden, en dat je waarde
hebt binnen de groep.’ Tja, dat lijkt
een open deur, en toch vergeten
mensen elkaar die complimenten
vaak te geven. Terwijl we kritiek veel
makkelijker uiten. Gebrek aan waar-
dering is volgens de Amerikaanse
onderzoekers James Kouzes en
Barry Posner zelfs de belangrijkste
reden voor werknemers om hun
baan op te zeggen.
ERKENNING MAAKT GELUKKIG
Uit onderzoek blijkt dat waardering
en erkenning belangrijker zijn dan
andere beloningen, zoals een loonsverhoging.
‘Op de werkvloer zijn we
soms veel te veel gericht op resultaat’,
zegt Smit. ‘Maar mensen zijn geen
machines. Naast de output is het
ook belangrijk hoe iemand zijn
werkzaamheden ervaart. Positieve
feedback van je baas en collega’s is
daarbij onmisbaar. Waardering zorgt
ervoor dat je je ontwikkelt en dat je
gemotiveerd blijft. Geld werkt als
motivatie alleen op de korte termijn.’
Een werknemer die erkenning
krijgt voor zijn werk is niet alleen
gelukkiger, hij leert ook meer
en wordt beter in wat hij doet. Smit:
‘Je hebt ergens plezier in. En je ziet
dat je het werk steeds beter doet
door van fouten te leren. Dat geeft
voldoening en zelfvertrouwen.
Daardoor lukt het om steeds te blijven
groeien in een baan, en om de
energie te houden om bij te leren.
Dus als je als werkgever het beste
uit je mensen wilt halen, zorg dan
voor waardering op de werkvloer!’
VEEL ENERGIE
De personen in dit artikel kregen
een wel heel bijzondere erkenning
voor hun werk: zij ontvingen een
onderscheiding of een prijs. Volgens
Smit kan zoiets een heel positieve
ervaring zijn. ‘Ook als je normaal
gesproken zelf niet zo graag in het
middelpunt van de aandacht staat.
Als je ergens heel goed in bent, dan
vind je dat vaak normaal. Juist een
onderscheiding zegt: je bent anders
dan anderen. Als je je dat realiseert,
kan dat echt een enorme hoeveelheid
energie geven.’ ❚
10 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

‘Het was
een hele eer’
Piet Tolsma (66)
Voormalig werkgeversvoorzitter van OOM en Bureau Top
Kreeg een koninklijke onderscheiding
‘Kinderen van nu moet je echt enthousiast maken voor techniek. Daar heb ik mijn uiterste best voor de gedaan toen ik
voorzitter werd van de commissie Onderwijs van de Metaalunie en van OOM. Samen met A&O, het onderwijsfonds
Metaalindustrie, hebben we Bureau TOP opgericht (nu geïntegreerd in TechniekTalent.nu), om jongeren kennis te
laten maken met metaal. Met de VakkanjerWedstrijden doen we op Europees en wereldniveau mee aan beroepenwedstrijden.
Dat is voor deelnemers geweldig, maar ook voor het bedrijf waar ze werken. In 2004 ben ik gestopt
bij OOM. Tijdens de nieuwjaarsreceptie van de Metaalunie ben ik toen tot mijn grote verbazing geridderd.
Dat vond ik echt een hele eer.’
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 11

IN BEELD
‘Waardering
is belangrijk in
ons bedrijf’
Henk Korten (62)
Directeur bij machinefabriek Holaras in Aalten
Kreeg een koninklijke onderscheiding
‘Normaliter regel ik altijd de feestjes voor de jubilarissen, maar vorig jaar was ik zelf aan de beurt na veertig jaar
dienstverband. Door de burgemeester van Aalten kreeg ik een lintje opgespeld. Het was een mooi moment.
Als 21-jarige ben ik begonnen als stagiair hier in het bedrijf. In het begin heb ik nog een keer gedacht aan stoppen.
Toen ik dat vertelde aan de toenmalige directeur, zei hij: “Maar jij komt hier niet weg.” Dat vond ik eigenlijk wel
bijzonder, hij gaf me het gevoel dat ik iets betekende voor het bedrijf. Die waardering is nog altijd belangrijk hier.
Ik ben ook zeker niet de enige bij Holaras die er veertig jaar heeft gewerkt.’
12 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

‘Normaal
werk ik achter
de schermen’
Wim Wering (52)
Praktijkopleider bij Veenstra Machine Fabriek in Coevorden
Werd vorig jaar door Kenteq uitgeroepen tot Beste Praktijkopleider
‘Een consulent van Kenteq drong al een tijdje aan dat ik moest meedoen aan de wedstrijd voor beste praktijkopleider.
Dat heb ik toen uiteindelijk maar gedaan. En ik bleek de winnaar te zijn. Echt fantastisch, al ben ik normaal
gesproken wel meer iemand voor achter de schermen. Mijn manier van begeleiden is eenvoudig en logisch:
ik gebruik de ervaring die hier op het bedrijf rondloopt. Ik koppel een stagiair aan een vakman. En ik zorg ervoor
dat ik een stagiair plaats op een plek die past bij zijn niveau en bij zijn vakrichting. Zelf hou ik natuurlijk een vinger
aan de pols. Inmiddels zeggen ze op school: “Als je wilt stagelopen, dan moet je bij Veenstra zijn.”’
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 13

IN BEELD
‘Ik ben er een
betere vakman
door geworden’
Wouter van der Ven (24)
Assemblagemedewerker bij GEA Food Solutions in Bakel
Won een bronzen medaille tijdens WorldSkills 2013 in Leipzig
‘Bij de WorldSkills doen 53 landen van over de hele wereld mee. Het zijn een soort Olympische Spelen voor de metaal.
Wij moesten met ons team zelfstandig een blikjespers ontwikkelen – zonder tekeningen. Voor de wedstrijd hadden we
zo veel getraind, dat we niets meer hoefden te zeggen. Zo goed waren we op elkaar ingespeeld. Het was geweldig
om van al die teams derde te worden. Mijn werkgever heeft me alle medewerking gegeven. In totaal heb ik me
acht maanden kunnen voorbereiden. Theoretisch word je daarvan heel sterk, en nu vraag ik me elke keer weer af:
hoe kan ik nóg verder groeien? Ik ben er echt een betere vakman door geworden.’
14 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

DIALOOG
Frans Reesing (60) heeft diverse functies bij Von Gahlen in Zevenaar. Over enige
tijd gaat hij met pensioen. Om zijn vakkennis voor het bedrijf te behouden, heeft
zijn werkgever hem aangemeld voor Kennis Houvast! Hij mailt met regiomanager
Johan­Peter Leeuwenburg (44) om te vragen wat het adviestraject inhoudt.
Frans & Johan-Peter
2 juni 2014 / 08:25
Van: Frans Reesing
Aan: Johan-Peter Leeuwenburg
adviestraject Kennis Houvast
Geachte heer Leeuwenburg,
Ik werk nu dertig jaar bij Von Gahlen; een bedrijf met zestig
mede werkers dat is gespecialiseerd in afschermingen
voor de nucleaire geneeskunde. Van origine ben ik
elektro-engineer/werkvoorbereider; ik ken al onze
producten van A tot Z. In de loop der tijd heb ik steeds
meer taken gekregen. Ik coördineer de service van onze
bestaande projecten. Ik ben kwaliteitsmanager, hoofd
EHBO en huismeester. Ik ben verantwoordelijk voor de
klachtafhandeling en de keuringen van de handgereedschappen
en vervang de productieleider indien nodig.
Al zitten er chronisch te weinig uren in een werkdag;
het lukt me om deze taken tot een goed einde te
brengen. Het bedrijf is een belangrijk deel van mijn leven
en ik wil het graag goed achterlaten als ik volgend jaar met
pensioen ga. Er komt echter geen nieuwe medewerker
om mijn werkzaamheden over te nemen, en het
ontbreekt me aan tijd om mijn werkprocessen vast te
leggen. Ik ben dus blij dat mijn werkgever me heeft aangemeld
voor Kennis Houvast!, maar ik heb geen idee
wat dit adviestraject inhoudt. Kunt u mij laten weten
wat ik ervan kan verwachten?
Met vriendelijke groeten,
Frans Reesing
3 juni 2014 / 11:31
Van: Johan-Peter Leeuwenburg
Aan: Frans Reesing
Re: adviestraject Kennis Houvast
Beste Frans,
Een medewerker die houdt van verantwoordelijkheden
en hard werken is natuurlijk een zegen voor een werkgever.
Maar zulke kwaliteiten hebben ook een keerzijde.
Zo’n medewerker moet oppassen dat het hem niet over
de schoenen loopt en als hij vertrekt, heeft de werkgever
een probleem. Voor dat laatste biedt Kennis Houvast!
een oplossing.
Het adviestraject start met een intakegesprek van jouw
werkgever met een regiomanager van OOM. Dat gaat
onder andere over waarom je werkgever verwacht dat
jouw vertrek tot problemen zal leiden. Daarna volgt een
gesprek met jou zelf; een intensief interview, waarbij ook
een consultant van adviesbureau Nehem KMC aanwezig
is. Aan de hand van een vraaggesprek over onder andere
jouw technisch functioneren, je vakkennis en je netwerk,
maken we een mindmap; een diagram van de aantekeningen.
Daarna stelt de regiomanager een rapport op,
dat in een afrondend gesprek wordt doorgenomen met
je werkgever.
Gelukkig is er in jouw geval nog voldoende gelegenheid
om je vakkennis vast te leggen. Want als je ex-collega’s
je straks een keer bellen voor advies is dat leuk, maar
als ze drie keer per dag een beroep op je doen, wordt
het lastig om van je welverdiende pensioen te genieten!
Met een hartelijke groet,
Johan-Peter Leeuwenburg
Met Kennis Houvast! ondersteunt OOM bedrijven bij het overdragen van vitale bedrijfskennis van oudere op
jongere werknemers. Bedrijven die willen deelnemen aan dit project, kunnen zich aanmelden via de regiomanager.
Kijk op pagina 37 voor de contactgegevens.
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 15

THEMA
16 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Er is technisch talent genoeg in Nederland, zo blijkt
uit onderzoek. Toch zijn er nog steeds weinig jonge
mensen die een glansrijke carrière in de techniek
najagen. ‘Wat wij nodig hebben, is een cultuur die
talenten stimuleert in plaats van afremt.’
tekst annemiek de gier ILLUstRAtIe jeroen klaver
Onlangs deed OOM onderzoek
naar de toekomst van metaalbedrijven,
en dan vooral naar hoe de
metaalmedewerker van morgen eruit
zou moeten zien. De opvallende
uitkomst: het denkniveau moet
omhoog, willen we de razendsnelle
technologische ontwikkelingen
kunnen blijven bijbenen. Vakmanschap
alleen is niet meer voldoende,
kwaliteiten als zelfstandigheid en
analyserend en probleemoplossend
vermogen zijn voor techneuten
straks onmisbaar. Daar komt bij dat
door de vergrijzing de uitstroom uit
de branche gestaag zal toenemen.
Kortom, er is dringend behoefte aan
nieuw talent. Makkelijker gezegd
dan gedaan in een wereld waarin
jonge mensen liever kiezen voor een
loopbaan op kantoor dan voor een
carrière in de techniek. Aan de aanwezigheid
van rolmodellen ligt het
niet, die zijn er wel, stelt dr. Erik
Matser, klinisch neuropsycholoog
en onderzoeker op het gebied van
talentontwikkeling. ‘Denk maar aan
ruimtevaarder André Kuipers. Er
gebeuren ook bijzondere dingen bij
Brainport Eindhoven, bij de Design
dr. Erik Matser
klinisch neuropsycholoog
en onderzoeker op het
gebied van talentontwikkeling
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 |
17

THEMA
Academy en de TU Delft; Nederland
doet internationaal echt wel mee.’
Volgens Matser zit het probleem
hem vooral in onze cultuur. ‘We
hebben in Nederland geen klimaat
waarin talenten goed gedijen.
De overheid stimuleert de middenmoot
en de onderkant. In het buitenland
– de VS, maar ook Duitsland
en Groot-Brittannië – doen ze dat
heel anders. Daar worden talenten
gekoesterd en ontwikkeld.’ Om de
race tegen concurrerende landen
als India en China te kunnen blijven
volhouden, zijn nieuwe, getalenteerde
mensen op leidinggevende
posities nodig, stelt Matser. ‘Dan
bedoel ik mensen die snel kunnen
schakelen, out of the box kunnen
denken, strategische kwaliteiten
hebben en nieuwe markten durven
te verkennen: allemaal kenmerken
van echte toppers.’ Uit Matsers
uitgebreide onderzoeken naar toptalent
blijkt dat talent niet iets is wat
je kunt aanleren, je wordt ermee
geboren. Wat overigens weer niet
betekent dat je ook daadwerkelijk
de top zult bereiken: het is van
essentieel belang dat het aangeboren
talent zo vroeg mogelijk wordt
herkend en in goede banen geleid,
om zich optimaal te kunnen ontwikkelen.
‘Gelukkig is het belang
van een sterkere technische sector
inmiddels tot de overheid doorgedrongen’,
zegt Matser. ‘Techniek
is aangewezen als een van de topsectoren.
En het Techniekpact zet
in op een betere aansluiting van het
beroepsonderwijs op de praktijk,
een hogere kwaliteit van de technische
opleidingen in het mbo en
hbo en een betere opleiding van
technisch toptalent.’
APETROTS
Ook regionaal zijn er initiatieven die
willen bijdragen aan het ontwikkelen
van technische talenten, zoals de
scholingspool Metalent in de regio
Rijnmond en Drechtsteden. ‘Metalent
is jouw talentontwikkelaar’, zo
belooft de website. Manager Rens
Nagtzaam: ‘Bij ons kunnen leerlingen
van niveau 1 tot en met 4 een
passende metaalopleiding volgen,
met de garantie op een baan. Deels
is dat natuurlijk gewoon een BBLtraject,
aan de andere kant zetten wij
sterk in op begeleiding en coaching op
maat. Bij pubers is het namelijk vaak
nog niet helemaal duidelijk waar
hun talent zit en hun enthousiasme
is nog vaak wat ‘ingesloten’. Het
wordt gesaboteerd door de zoektocht
naar hun eigen persoonlijkheid.
Om die reden heeft elke leerling bij
ons een eigen ‘personal coach’, een
consulent die hem of haar intensief
Erna
Stalknegt
HR-MANAGER NEDCON
MAGAZIJNINRICHTING BV
IN DOETINCHEM
‘Ons bedrijf is altijd geïnteresseerd in
goede stagiairs of afstudeerders. Maar
het probleem was dat leidinggevenden
vaak te weinig tijd hadden om geschikte
projecten voor deze mensen voor te
be reiden. Daarom hebben wij sinds enige
tijd een intern stagebureau – de zogeheten
innovation hub. De coördinator van de
innovation hub gaat om de tafel met de
leidinggevenden om projecten te definiëren,
ze maakt de projectplannen en heeft
intensieve contacten met scholen en
universiteiten. Daarnaast regelt ze de
contracten, zorgt ze dat er een werkplek
is voor de stagiair en begeleidt ze hem of
haar zo veel mogelijk. Dit neemt niet alleen
leidinggevenden veel werk uit handen, het
zorgt er ook voor dat projecten die eerder
op de plank bleven liggen tot uitvoering
komen. Zo houden we de kennis in ons
bedrijf up-to-date en vloeit die kennis
bovendien makkelijker door de organisatie.
Scholen reageren positief: zij krijgen sneller
de juiste persoon op de juiste plek en dat
is natuurlijk goed voor de ontwikkeling
van de leerling. En als we een keer een
excellente stagiair treffen, dan houden we
het contact na afloop warm: wie weet kan
hij of zij later bij ons in dienst komen.’
‘ Scholen krijgen sneller de juiste
persoon op de juiste plek’
18 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Kevin
Kloterman
BEGELEIDER VAKKANJERS NAAR
EURO-/WORLDSKILLS
‘Zelf heb ik in 2008 deelgenomen aan de
VakkanjerWedstrijden, in het team dat
Nederlands kampioen is geworden. Ik ben
betrokken gebleven bij de organisatie en
begeleid nu Diewer van der Schoor en
Mitchel Mulder van ROC Mondriaan in
Den Haag op het onderdeel mechatronica.
Die jongens zijn geweldig. Mitchel is degene
die goed kan programmeren, alles heel
snel oppakt en hoofdzaken van bijzaken
kan onderscheiden. Diewer is goed met
zijn handen en bedenkt allerlei slimmigheidjes
in de uitvoering. We trainen één
middag of avond in de week en doen dan
oude Euroskills- en Worldskills-opdrachten.
We kijken wat we tegenkomen en evalueren
achteraf hoe lang we bezig zijn geweest en
wat er beter kon. De jongens hebben in
korte tijd een enorme groei doorgemaakt,
in een bedrijf zou je daar misschien wel tien
jaar voor nodig hebben. Hun enthousiasme
en motivatie geven mij veel inspiratie. Ik ben
zelf ook iemand die gretig is naar nieuwe
kennis en snel leert. Bij het bedrijf waar
ik werk ben ik in vier jaar tijd van junior
software engineer doorgegroeid naar
hoofd van de afdeling. De wedstrijden zijn
een goede manier om gelijkgestemden te
ontmoeten; ik vind het leuk om op deze
manier scherp te blijven.’
‘ De jongens hebben in korte tijd
een enorme groei doorgemaakt’
begeleidt tijdens de gehele opleiding.
Zowel bij het roc als in het leerbedrijf
en de bedrijfsvakschool of het
praktijkcentrum, en als het nodig is
zelfs thuis. De consulent fungeert
als verbindende factor tussen
leerling, school en bedrijf en doet
er bovendien alles aan om ‘schoolkramp’
(lees: uitval) bij de leerling
te voorkomen.’ Om de kans op uitval
nog kleiner te maken, zorgt een
assessment bij de aanmelding ervoor
dat alleen leerlingen die over de juiste
persoonlijkheid en capaciteiten
beschikken om in het technisch
bedrijfsleven te functioneren, een
plek krijgen in de scholingspool van
Metalent. Nagtzaam: ‘Natuurlijk
hoeft niet alles meteen perfect te
zijn, zo’n assessment geeft ook een
goed beeld van de punten waarop je
een leerling sterker moet begeleiden.
Soms komt het weleens voor dat we
naar aanleiding van het assessment
weten dat we met een geboren talent
te maken hebben. Voor zo iemand
zoeken we dan een extra uitdagende
leerwerkplek – met waar mogelijk
andere gemotiveerde jonge mensen
in de directe omgeving, zodat kruisbestuiving
mogelijk is.’ Die kruis-
Rens Nagtzaam
Manager scholingspool
Metalent
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 |
19

THEMA
bestuiving is ook volgens Matser
een belangrijk instrument bij het
ontwikkelen van talent. ‘Vergelijk
het maar met een voetbalteam: als
je talenten bij elkaar zet, krijg je een
soort raketontwikkeling’, vertelt hij.
‘Wel is het belangrijk dat getalenteerde
mensen een bepaalde vrijheid
krijgen, het werkt niet als ze worden
afgeremd door protocollen of een
strenge manager.’ Matser adviseert
technische bedrijven dan ook om
‘talentenpoules’ te maken, een soort
denktanks waarbinnen de wonderkinderen
vrij zijn om innovatieve
ideeën te bedenken en tot uitvoering
te brengen. En om bovendien ook
apetrots te zijn op hun talentvolle
medewerkers. ‘Dat is gewoon een
keuze die je als bedrijf kunt maken,
namelijk dat je vanaf morgen niet
meer meedoet aan de Nederlandse
‘iedereen is gelijk’-mentaliteit.’
ZO MIN MOGELIJK AFREMMEN
Matser wil bij zijn verhaal graag
nog wel even een nuancerende kanttekening
plaatsen: er bestaat een
verschil tussen experts en talenten.
Experts zijn mensen die iets hebben
geleerd en daarin uitblinken, talenten
hebben een aangeboren factor.
Beide typen mensen vragen dus
ook om een andere ontwikkeling
van hun kwaliteiten. ‘Ik kan het niet
genoeg benadrukken, voor talenten
geldt dat ze – hoe jong of hoe oud ze
ook zijn, en of ze nou op school zitten
of in een bedrijf werken – zo min
mogelijk afgeremd moeten worden.
Wees niet bang dat ze je ontglippen:
deze mensen vinden een creatieve
omgeving belangrijker dan geld.’
The sky is the limit, dat is de boodschap
die Rens Nagtzaam zijn
leerlingen graag meegeeft. En het
werkt: in de bescheiden vier jaar die
Metalent nu bestaat zijn er voorbeelden
te over van jongeren die
begonnen op niveau 2 en nu niveau 4
doen. Ook zijn er al gediplomeerde
monteurs die nu voor hun werk de
hele wereld over reizen. ‘Wij nemen
onze leerlingen ontzettend serieus en
bieden hen perspectief, en dat blijkt
een heel goede motivator te zijn.’ ❚
www.metalent.nl
OOM stimuleert talent
Om een duidelijk beeld te krijgen van de
kwaliteiten die een metaalmedewerker
in de toekomst nodig heeft, is o.a.
in opdracht van OOM het onderzoek
De metaalbewerker van morgen uitgevoerd.
Uit het onderzoek blijkt dat
kennis van nieuwe technieken cruciaal
is, en dat bovendien soft skills zoals
kunnen analyseren, zelfstandig werken,
kennis delen en samenwerken belangrijk
zijn. OOM biedt in haar Cursuscatalogus
diverse opleidingen die bij
deze behoefte aansluiten.
www.cursuscatalogus.nl
Ook organiseert OOM kennisavonden,
bedoeld om medewerkers in de
metaal op de hoogte te brengen van
nieuwe technieken op het gebied van
bijvoorbeeld lassen en 3D-printen.
www.kennisavond.nl
Daarnaast participeert OOM in diverse
projecten die de ontwikkeling van
techniek talent bevorderen, zoals:
❚ De VakkanjerWedstrijden
Deze beroepenwedstrijden bieden
jonge, gemotiveerde leerlingen de
mogelijkheid om te laten zien wat ze
kunnen op het gebied van onder
andere lassen, CNC-verspanen,
CAD-tekenen en mechatronica.
De winnaars krijgen veel mediaaandacht,
en zijn vaak verzekerd
van een uitdagende baan.
www.devakkanjers.nl
❚ Techniektalent.Nu
Dit is een samenwerkingsverband
van acht technische sectoren, in
opdracht van werknemers- en gevers organisaties. Met maar één
doel: meer instroom en behoud van
jonge, goed opgeleide mensen in de
werk-
techniek. www.techniektalent.nu
❚ Technet
Deze kennisbank stimuleert regionale
samenwerking tussen bedrijven,
basisonderwijs en (v)mbo-scholen,
door ze proactief met elkaar te
verbinden. Technet deelt kennis en
brengt best practices onder de aandacht,
zodat bedrijven en scholen
door heel Nederland van elkaar
kunnen leren. Dit levert uit eindelijk
beter opgeleide technici op.
www.technet.nu
20 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

‘ We willen zeer goed
opgeleide mensen
afleveren, met al een
flinke portie kennis
en ervaring’
Frank
Kouwenhoven
Kevin
Kloterman
DOCENT EN COÖRDINATOR
TECHNIEKACCENTKLAS
INSULA COLLEGE IN DORDRECHT
‘Vorig jaar zijn we op onze school gestart
met een techniekaccentklas. Deze klas is
gericht op talentvolle leerlingen van vmbo-t
en havo, die een meer dan gemiddelde
interesse hebben in techniek en technologie.
De leerlingen krijgen in de brugklas drie uur
techniek per week. Hiervan is één les een
theorieles, de overige twee uur werken ze
zelfstandig aan een realistische projectopdracht
op het gebied van bijvoorbeeld
infrastructuur, zonne-energie of mobiliteit.
Regelmatig doen we bedrijfsbezoeken
en interessante excursies, bijvoorbeeld
naar de Van Brienenoordbrug of een windmolen.
We merken dat leerlingen in de
accentklas de dingen snel oppakken.
Ze werken in groepjes en helpen elkaar.
Natuurlijk zijn het brugklassers en is de stof
nog vrij basaal, maar straks in het tweede
jaar wordt het niveau flink opgekrikt met
onder andere natuurkunde. Motivatie is
een belangrijke vereiste voor de leerlingen
in deze klas, daar selecteren we ook op.
We vragen ook een bijdrage van de
ouders, wat ervoor zorgt dat leerlingen de
opleiding als minder vrijblijvend ervaren.
Uiteindelijk is het de bedoeling om zeer
goed opgeleide mensen af te leveren, die
al beschikken over een flinke portie kennis
en ervaring. Het bedrijfs leven hier in de regio
staat om zulke mensen te springen.’
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 |
21

CURSISTEN
WETEN WAT
JE MOET DOEN
OM BETER
TE WORDEN
Door snelle technologische ontwikkelingen
ver anderen de werkprocessen bij Terberg
Machines in een hoog tempo. Daarom
ontwikkelde het bedrijf een toets die de kennis
van de medewerkers meet en aangeeft op welke
gebieden zij nog cursussen moeten volgen.
tekst marloes de moor foto mark van der zouw
Veranderende werkprocessen
zorgen ervoor dat medewerkers
ook steeds andere beroepskwalificaties
en kennis nodig hebben.
Terberg Machines startte dit jaar met
een uniek opleidingsbeleid om de
inzetbaarheid van medewerkers en
de kennis en vaardigheden per vakgebied
te verbeteren. Employability,
noemt HR-manager Arjan de Vogel
dat. ‘Het belang van een goede
opleiding heeft bij ons nooit ter
discussie gestaan. Dat is een must.
Maar we willen ons verder verbeteren
en kijken hoe het efficiënter
kan. Wat gaat er fout? Wat missen
we? Welke kennis is weggezakt?’
CURSUS OP MAAT
Op basis van gesprekken met teamleiders
en monteurs ontwikkelde
Terberg Machines in samenwerking
met het Opleidingsbedrijf Metaal
(OBM) een zogenaamde nulmetingtoets.
In eerste instantie voor
tekeninglezen, binnenkort zullen
er ook toetsen komen voor lassen,
hydrauliek en elektrotechniek.
Alle medewerkers doen daaraan mee.
‘Aan de hand van het resultaat
bekijken we of zij de bijbehorende
cursus moeten volgen’, vertelt
De Vogel. ‘Het lespakket is volledig
toegespitst op ons eigen product.
Het voordeel daarvan is dat medewerkers
geen algemene cursus
hoeven te doen, waarin vaak ook
vakken zitten waar ze in de praktijk
niets aan hebben of die ze al
beheersen. Veel efficiënter.’ Teamleider
Arjan Korvezee heeft onlangs
de cursus tekeninglezen afgerond.
‘Heel zinvol. Als teamleider heb ik
niet alleen te maken met mijn eigen
vakgebied, maar ook met problemen
daarbuiten. Dan is het prettig om
over een brede kennis te beschikken.
Dat stelt mij beter in staat medewerkers
te helpen en te beoordelen
of ze zijn opgeschoten.’ Ook projectbegeleider
Willem Klomp is blij met
het nieuwe opleidingsbeleid. ‘Ik zit
al vanaf mijn zestiende in het vak.
De laatste dertig jaar is er zoveel
veranderd. Vroeger stonden er
veel minder symbolen op een lastekening.
Bij de cursus leerde ik
hoe je zo’n tekening op de juiste
wijze interpreteert.’
MEER LOL
De Vogel merkt dat de toets werknemers
ook motiveert: ‘Het functieniveau
is nu meetbaar, waardoor
ze weten wat ze moeten doen om
beter te worden. Dat geeft meer lol
en verdieping in het werk. Voor de
werkgever resulteert het in een
hogere kwaliteit. Zo ontstaat een
win-winsituatie.’ ❚
22 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Van links naar rechts op de foto:
Peter van Mildert, Marcel Hoogaerts van Leenen,
Arjan de Vogel, Arjan Korvezee, Willem Klomp en
Jenco van den Heuvel van ’t Hof
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 23

ONDERWIJS
36 stageplaatsen
in Zeeland
Enkele maanden geleden zat project ­
leider Wouter van Bennekom van het
Vakcollege Walcheren met de handen
in het haar. Waar vond hij binnen
afzienbare tijd 36 stageplaatsen voor
zijn derdejaars leerlingen, begin april?
Hij vroeg OOM om hulp. Twee
bedrijfstak voorlichters bezochten
de bij OOM aangesloten bedrijven
in Zeeland. Ze lieten de werkgevers
zien dat de begeleiding van stagiairs
eenvoudig is met de praktijkopdrachten
van de stichting Consortium Beroepsonderwijs
(zie www.consortiumbo.nl),
en zorgden ervoor dat leerlingen
contact opnamen met de bedrijven.
Zo werden de leerlingen snel aan
een stageplek geholpen. Vakcollege
Walcheren is een technische opleiding
van zes jaar. Leerlingen beginnen met
een tech nische vmbo­opleiding en
kiezen aan het einde van het derde
leerjaar een richting op mbo­niveau.
Om gericht te kunnen kiezen, lopen
ze oriënterende stages in de metaal,
de bouw en elektro­installatie en de
sector transport en logistiek.
tekst annemarie vestering foto’s rob overmeer
‘ Hij had er duidelijk
veel plezier in’
Kijk op pagina 38 om te zien hoe de leerlingen
hun stage in de metaal op 9 april hebben afgerond.
24
| METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Tim Slabbekoorn (16)
Leerling Vakcollege Nehalennia,
vmbo-techniek, derde jaar
‘De stage duurde twee weken; een week in de kleinmetaal
en een week in de grootmetaal. De eerste week was ik
bij las- en constructiebedrijf Van Belzen in Vlissingen.
Ik werkte een paar dagen met een begeleider en hielp
hem met slijpen en lassen. Daarna liep ik mee met een
andere werknemer en werkte ik aan kleine, niet te
moeilijke opdrachten. Met de lintzaag heb ik
bijvoorbeeld hoek stalen afgezaagd voor klanten.
Ik heb ook een opdracht gemaakt van het Consortium:
een vlaggenstokhouder. Ik vind metaal een mooi
materiaal om mee te werken. Bij Van Belzen was
het leuk en gezellig. Door mijn stage heb ik een goed
beeld gekregen van hoe het eraan toe gaat als je in
een metaalbedrijf werkt. Ook de tweede stageweek
bij scheepsbouwer Damen is me goed bevallen.
Ik heb daar onder andere een step gemaakt voor de
Steppenrace, waarmee we op 9 april de stageperiode
hebben afgesloten. Ik weet nu zeker dat ik later de
metaal in wil.’
‘ Na de stage wist
ik zeker dat ik de
metaal in wil’
Jan de Kam (54)
Werkplaatschef bij Van Belzen BV
‘Als het even kan, dan plaatsen we de
vmbo-leerlingen die ons benaderen voor een
snuffelstage. Zo’n stage is voor die jongens
belangrijk om zich te kunnen ontwikkelen.
En zonder praktijkervaring wordt het wel heel
moeilijk voor hen om een studierichting te
kiezen. We hebben zo’n drie tot vier stagiairs
per jaar. Ik ben voor hen het aanspreekpunt.
Voor de begeleiding koppel ik hen aan oudere
medewerkers. Tim kwam hier in april een week
stagelopen. Een leuke jongen; hij is secuur,
luistert goed en kan prima zelfstandig werken.
Hij had er duidelijk veel plezier in. Ik vind het erg
leuk om te horen dat hij door wil gaan in de metaal.
Je probeert natuurlijk altijd om het enthousiasme
voor de metaalbewerking over te dragen, maar of
dat ook lukt is een tweede. Ik vind het slim dat
het Vakcollege het zoeken naar stageplaatsen
uitbesteedde aan OOM, want zelf heeft de
school daar nauwelijks gelegenheid voor.’
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 |
25

HOE WERKT...
Hoe werkt een…
LASROBOT?
Om gegarandeerd het allersnelst de
allerbeste pijpen te kunnen maken voor
gas­, olie­ of waterleidingen over land of
zeebodem, ontwikkelde Vermaat Technics
lasrobots die pijpen aan elkaar lassen.
Hoe werkt dit automatische lassysteem?
Servicemanager Martin Lugtenburg legt uit.
tekst annemarie vestering ILLUstRAtIes dik klut
Werkvoorbereiding
Een team van zo’n drie man bouwt de pijpen voor.
Met een pay welder (tractor), voorzien van een
hydraulische kraan, worden de lastenten over de
pijpleiding geplaatst. Op de pay welder staan de
gasflessen met het beschermgas en de lasapparatuur.
In de lastent staan de lasrobots en de
lassers. Meestal voeren de medewerkers van de
klant de laswerkzaamheden uit. Zij zijn opgeleid
door Vermaat. Alle onderdelen worden bij Vermaat
Technics zelf ontwikkeld en gefabriceerd.
Voor­ en nabewerking
‘Eerst bereiden we de lasnaad voor’, zegt Martin
Lugtenburg. ‘Van de V-naad maken we een
J-naad, met een facing machine; een mobiele
draaibank aan een kraantje. Daardoor hoeven
we minder te lassen en besparen we tijd.’
Het uiteinde van de pijpen wordt inductief of
met propaangas verwarmd tot zo’n 100 graden.
Daardoor behoudt het materiaal zijn sterkte.
De pijpen worden tegen elkaar geplaatst en
bijen gehouden door een interne klem. Dan
gaat de ring voor de lasrobots erom. Met de
afstandsbediening zetten de lassers de robots
aan, die aan beide zijden van de pijp de naad
dichtlassen van boven naar beneden. De robots
kunnen ook van onderen naar boven lassen of
helemaal rondom, dat hangt af van de gekozen
lasmethode. Nabewerking van de las is niet nodig.
Lastenten
‘We lassen met beschermgas, dat
bepaalt de plasmaboog. De lassers
staan in lastenten om te voorkomen
dat het wegwaait en er zuurstof bij de
plasmaboog komt. Het plasma is zo
heet, dat het te lassen materiaal dan
direct zou verbranden.’
Facing machine
(mobiele draaibank)
Oproe!
Heb jij ook een bijzondere
machine in je werkplaats die je
in Metaaljournaal wilt laten
zien? Mail naar: info@oom.nl.
26 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Lasrobot
(bug)
Pay welder
(tractor)
Lasmethoden
De lasrobot bestaat uit verschillende
modules en kan daardoor alle lasprocessen
uitvoeren: Pulserend
TIG & MIG, Plux-core, Innershield
of STT. Het lasdraad is altijd anders.
Het toevoegmateriaal wordt gekozen
door een welding engineer en hangt
af van de specificaties die de
eigenaar van de pijpleiding vraagt.
‘We gebruiken meestal mixed gas,
dat bestaat uit tachtig procent
argon en twintig procent CO 2
gas.
Afhankelijk van het lasproces kan
dat ook honderd procent argon zijn,
honderd procent CO 2
of zelfs een
mixed gas van drie of vier verschillende
gassen’
Hoe lang duurt het?
Het aan elkaar lassen van pijpen
met een diameter van 1 meter en
een wanddikte van 20 mm duurt met
twee robots met een toorts veertig
minuten. Met twee robots met twee
toortsen duurt dit twintig minuten.
Kijk voor meer informatie op
www.vermaat­technics.nl
Voordelen van
automatic welding
❚ Vier tot vijf keer sneller dan met de
conventionele manier van lassen.
❚ Realiseert de allerhoogste kwaliteit.
❚ Tegenwoordig vaak verplicht om de
kwaliteit te garanderen.
❚ Lassers zijn er eenvoudig in te trainen;
ze zijn meer operators.
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 27

REPORTAGE
Held in
Staphorst
Elk dorp en elke stad heeft zijn local heroes.
In Staphorst is Anja Bosch (50) zo iemand.
Zij werd directeur van het plaatselijke metaal bedrijf
Stameta en loodste het met succes de economische
crisis door. Haar geheim? ‘Werknemers die plezier
hebben in hun werk, presteren beter.’
tekst marcel van engelen foto’s rob overmeer
28 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Staphorst bezag men het met
IN argwaan: een vrouw die het
roer in handen nam van een metaalbedrijf.
Bijna acht jaar later is er
alleen maar lof. Het bedrijf is flink
gegroeid – het aantal medewerkers
verdubbelde van 10 naar 25 – en
toont bovendien een grote sociale
betrokken heid. Ruim twee jaar geleden
verhuisde Stameta (Staphorst
Metaal) naar een vierduizend
vierkante meter groot gebouw, pal
langs de snelweg A28. Tijdens het
bouwproces reed iemand voorbij
die behoefte had aan een metaalbedrijf.
Hij las het bord, googelde de
naam en werd uiteindelijk een goede
klant. Een gelukje voor Stameta.
Al kun je ook zeggen dat de nieuwe
directeur Anja Bosch het geluk afdwingt.
Of in elk geval opzoekt. Bosch
nam het metaalbedrijf over in 2007,
een jaar voordat de economische
crisis toe sloeg. Maar dat betekende
niet dat ze bij de pakken ging
neerzitten. Ze besloot juist flink
te investeren in een nieuw onderkomen
aan de rand van het bekende
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 29

REPORTAGE
protestantse dorp. De grondprijs was
door de crisis immers ook gedaald
– een kans in moeilijke tijden. En ze
trok eropuit, om klanten te zoeken
buiten de bouw, de sector waar het
bedrijf voor een groot deel op gericht
was. Zo leverde een bezoek aan
de boten beurs Hiswa een aardige
opdracht op: het maken van relingen
en trappen voor een rondvaartboot.
NUCHTER EN CHARMANT
Voordat Bosch aantrad bij Stameta,
was ze twintig jaar in dienst van een
poedercoatingbedrijf – de laatste
jaren als financieel directeur. Het
bedrijf maakte mede door haar
inspanningen een stormachtige groei
door. ‘Toch was ik niet helemaal
gelukkig’, vertelt Bosch. ‘Ik was
ondernemer binnen het bedrijf
van een ander en dat ging me op den
duur tegenstaan.’ Van verscheidene
kanten kreeg ze aanbiedingen van
ondernemers die in haar wilden
investeren. Of van ondernemers
die graag zagen dat zij een bedrijf
overnam. Zoals Klaas Veerman, de
eigenaar van Veerman Metaal die
jarenlang een klant was van Bosch.
Hij wilde stoppen met zijn bedrijf in
Staphorst en zag in Bosch zijn ideale
opvolger. ‘Het vakmanschap van de
medewerkers en de werkmentaliteit
hier hebben de doorslag gegeven’,
zegt Bosch. ‘Die combinatie is zeldzaam.
En aan vakmanschap zal altijd
behoefte blijven. Natuurlijk kan
massaproductie veel goedkoper
plaatsvinden in lagelonenlanden
als China, maar ook dan moet eerst
een prototype worden ontwikkeld.
Maatwerk zal altijd nodig zijn, en
maatwerk is waar Stameta voor
staat.’ Anders dan haar voorganger
heeft Bosch een commerciële inslag.
Ze is sterk gericht op de buitenwereld.
Ze heeft zitting in het bestuur van
de Metaalunie regio Oost en in
het bestuur van Sport en Business
Staphorst. Ze is nuchter en charmant
tegelijk. ‘Ik ben steeds weer onder
de indruk van de manier waarop ze
ons bedrijf weet te presenteren’,
zegt werkvoorbereider en planner
Cees Tijink (22). Hij prijst Bosch’
open- en directheid, die ook binnen
het bedrijf wordt gevoeld. ‘Anja is
wel de baas, maar zo voelt het niet.’
JONGE MENSEN
De werknemers vormen hét kapitaal
van haar bedrijf, zegt Bosch bij een
rondgang door de werkplaats. Bij
de opening van het nieuwe bedrijfspand
in februari 2012 hield ze een
speech, waarin ze haar belangrijkste
doel als volgt verwoordde: ervoor
zorgen dat alle medewerkers
’s ochtends fluitend binnenkomen.
‘Dan gaat de rest vanzelf. Met plezier
en motivatie kun je veel doelen
bereiken.’ En hoe kun je daarvoor
zorgen? ‘In elk geval door zelf
voorop te gaan. Ik moet zorgen dat
er werk binnenkomt. Als dat lukt,
‘ Anja is wel de baas,
maar zo voelt het niet’
Acht van de
25 medewerkers
zijn in opleiding.
Alle leerlingen
worden gekoppeld
aan een ervaren
lasser of metaalbewerker
30 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

In 2012 opende Stameta de deuren van zijn
nieuwe onderkomen, met een werkruimte van
in totaal vierduizend vierkante meter
Asielzoeker ‘Japie’ uit Birma is
door Stameta in de armen gesloten
zien de medewerkers dat ook.
Ik hoop dat ze trots kunnen zijn op
het bedrijf en vertrouwen hebben in
de toekomst. In elk geval heb ik nog
nooit iemand hoeven te ontslaan.’
Sterker, Bosch heeft alleen maar
mensen aangenomen, vooral jonge
mensen. Van de 25 medewerkers
zitten er vijf in een leerwerk traject.
Zoals de achttienjarige Joan Bloemert,
die een jaar geleden binnenkwam
op een snuffelstage. Hij bleef
in de zomermaanden voor vakantiewerk
en besloot vervolgens een
BBL2-opleidingstraject te doen. ‘Je
maakt allerlei verschillende soorten
producten, alles is goed georganiseerd
en er heerst een vrije sfeer.
Super, ik blijf hier zo lang het kan.’
Alle leerlingen worden gekoppeld
aan een ervaren lasser of metaalbewerker
die hen dagelijks begeleidt.
Bovendien komen maandelijks ook
begeleiders langs van kennis- en
adviescentrum Kenteq, om uitgedeelde
opdrachten te beoordelen.
Bosch: ‘Dat betalen wij zelf, omdat
het nodig is. Veel werknemers in
vaste dienst komen voort uit leertrajecten.
Het type vak mensen dat
wij nodig hebben, is niet zomaar
beschikbaar. Het duurt jaren voor -
dat iemand op het niveau is van een
ervaren kracht. Jonge mensen zijn
de toekomst van ons bedrijf.’
SOCIAAL GEVOEL
Ook in lastige economische jaren
blijven vasthouden aan vakmanschap,
dat is volgens Bosch van
cruciaal belang. ‘Er is op dit moment
voldoende werk, maar de prijzen
zijn stevig gedaald. Toch moet je
niet bezuinigen op kwaliteit. Het
klinkt misschien arrogant, maar er
zijn weinig bedrijven die kunnen
leveren wat wij kunnen. Wij ontvingen
onlangs een aanvraag voor
een installatie op een vrachtwagen
waarmee ze auto’s willen scannen.
Negen andere metaalbedrijven
ontvingen die ook, maar zeven zijn
al afgehaakt omdat ze het niet
kunnen maken. Deze mannen hier
kunnen vrijwel alles maken wat ze
zien.’ De medewerkers beschouwen
Stameta als een sociaal betrokken
werkgever, die ook oog heeft voor
het leven buiten de werkvloer.
‘Dat vloeit voort uit mijn idee
van maatschappelijk verantwoord
ondernemen’, zegt Bosch. ‘Zelf
kom ik niet uit Staphorst, maar de
mentaliteit en de arbeidscultuur
van het dorp hebben mij altijd
aangesproken. Hard werken en niet
piepen.’ Bosch vindt het belangrijk
om de gemeenschap iets terug te
geven. Zo zit ze in het sponsorcollectief
van de voetbalvereniging
Staphorst en sponsort ze elke club
Over Stameta
Metaalbedrijf Stameta bestaat dit jaar
25 jaar. Tot 2007 opereerde het onder
de naam Veerman. In dat jaar nam Anja
Bosch het bedrijf over. Zij veranderde
de naam in Stameta (Staphorst Metaal).
Stameta levert producten van aluminium,
RVS en staal op maat: zetwerk,
constructiewerk, trappen en leuningwerk,
balustrades, deurduwers, tanks,
stalen puien, complete gevelonderhoudsinstallaties
waar glazenwassers
gebruik van maken en designproducten:
tafels, barkrukken, kapstokken.
De productie vindt plaats in een ruime
werkplaats van een nieuw gebouw langs
de A28 aan de rand van Staphorst.
Het grootste deel van het werk gebeurt
handmatig, al heeft Stameta sinds kort
twee lasrobots voor het vervaardigen
van seriematige producten.
www.stameta.nl
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 31

REPORTAGE
In de planningsruimte
heerst
rust en orde
‘ In Staphorst
zijn nauwelijks
andere bedrijven
waar een vrouw
de leiding heeft’
waar haar werknemers lid van zijn.
Haar betrokkenheid bij Staphorst
gaat verder: ‘Als wij werk uitbesteden,
dan kijken we eerst in
het dorp of iemand het kan doen.
Pas als dat niet lukt, kijken we verder.
Dat is de cultuur hier. En het scheelt
trouwens ook transportkosten.’
Haar maatschappelijk verantwoorde
instelling zie je terug in het bedrijf.
Naast vijf leerlingen en een stagiair
heeft ze ook een jongen met een
lichamelijke beperking en een
asielzoeker uit Birma aan het werk.
Twee jaar geleden besloot de
gemeente Staphorst zes asielzoekers
uit Birma op te nemen. Een van hen,
de inmiddels 36-jarige Maung Khang
Hla, zat zeventien jaar gevangen
onder erbarmelijke omstandigheden.
Hij kwam te werken bij Stameta en
wisselde drie dagen inburgeringscursus
af met twee dagen stage.
Nadat ‘Japie’, zoals hij wordt
genoemd, een zelfstandige woning
toegewezen had gekregen, kochten
zijn Stameta-collega’s tweedehands
meubels voor hem bij de kringloopwinkel.
Ze gaven hem kleren en
hielpen met klussen in zijn huis.
Maung Khang Hla is inmiddels
opgenomen in de groep, al spreekt hij
nog nauwelijks Nederlands. ‘Er is
veel armoede en ellende in de
wereld,’ zegt Bosch. ‘Je kunt geld
geven aan goede doelen, maar wij
doen liever zelf iets. Niet als een
soort liefdadig heidsinstelling
– wij zijn een bedrijf en we moeten
renderen. Maar je kunt ondernemerschap
en sociale betrokkenheid wel
combineren.’
WIE GEEFT, KRIJGT TERUG
In Staphorst zijn er nauwelijks
andere bedrijven waar een vrouw
de leiding heeft, weet bedrijfsleider
Klaas Kuiper. ‘Toch heeft Anja alleen
maar positieve reacties gekregen.
Ze heeft flair. Ze is heel duidelijk
en direct, maar ook vriendelijk.
Betrokken. En hier geldt: wie geeft,
krijgt terug.’ Bosch: ‘Ik weet dat van
Staphorst een beeld bestaat van
oubollig, conservatief en naar
binnen gekeerd. Ik heb juist het
tegendeel ervaren. Ik zie een open
houding. Ondernemerschap,
handelsgeest en innovatie – anders
kun je niet in de top drie staan van
KvK-inschrijvingen in Nederland.
Als werkgever kun je geen betere
plaats bedenken dan Staphorst.
Waar vind je zulke medewerkers?
Daar kan elk bedrijf in Nederland
jaloers op zijn.’ ❚
32 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

OOMINFO
ALLES OVER OOM OP DE VOLGENDE PAGINA’S WIE WIJ ZIJN | WAT WIJ DOEN |
CONTACTGEGEVENS | ONZE REGELINGEN | ONZE SERVICE | MIJNOOM.NL
JUAN LOSSEZ (36)
Directeur van Lossez Engineering in Breda
‘Vijf jaar geleden begonnen we met één stagiair, nu hebben
we er acht. Het zijn leerlingen van verschillende BOL-opleidingen,
uit het tweede en derde jaar. Ik heb inmiddels een cursus tot
praktijkopleider gevolgd en we zijn nu een erkend leerbedrijf.
De oudere stagiairs begeleiden de jongere. Het is leuk om te
zien hoe de stagiairs zich ontwikkelen. Als werkgever vind ik dat
ik jongeren de mogelijkheid moet bieden om technische kennis
op te doen, want alleen op school leren ze onvoldoende.’
OOK EEN STAGIAIR IN UW BEDRIJF?
Kijk op www.oom.nl/stages voor
meer informatie over de Stagebijdrage.
foto maurits giesen
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 |
33

Aanjaagpremie
voor vijftien plannen
OOM experimenteert sinds vorig jaar met de
zogeheten aanjaagpremie; een geldbedrag voor
metaalbedrijven en vmbo­scholen die structureel
met elkaar samenwerken. Inmiddels zijn alle
plannen beoordeeld en zijn er vijftien gehonoreerd.
De belangstelling van jongeren voor techniekonderwijs is de
afgelopen tien jaar sterk afgenomen. Dit is niet alleen slecht voor
de technische vmbo’s en mbo’s, die moeite hebben hun opleidingen
in de lucht te houden. Ook het bedrijfsleven kampt met de gevolgen
van de terugloop: er zijn te weinig goed geschoolde potentiële
nieuwe medewerkers. Een mogelijke oplossing hiervoor is een
betere regionale samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven.
Daarom startte OOM vorig jaar met de pilot aanjaagpremie,
waarbij scholen en bedrijven die goede plannen hebben voor
samenwerking in aanmerking kunnen komen voor een bijdrage
van maximaal vijftigduizend euro. De premie wordt uitgekeerd
op basis van cofinanciering; school en bedrijven leggen zelf ook
een bedrag in.
Geen vastomlijnde regels
Op uitnodiging van de regiomanagers van OOM konden kansrijke
samenwerkingsverbanden tussen scholen en bedrijfsleven in de
regio een plan indienen. Inmiddels zijn alle plannen beoordeeld.
Daarvoor had OOM geen vastomlijnde regels of standaarden
voorgeschreven, omdat scholen en mkb zo divers zijn. Wel waren
er verschillende koepelorganisaties en sociale partners bij de
beoordeling betrokken: de VO-raad (sectororganisatie voortgezet
onderwijs), het Consortium Beroepsonderwijs, de Koninklijke
Metaalunie en FNV Bondgenoten. OOM heeft voor de begeleiding
van het project Birch-consultants ingeschakeld. Projectbegeleider
Geeke van Bruggen (Birch): ‘Iedereen keek mee en beoordeelde
de plannen vanuit zijn eigen perspectief en deskundigheid. Dan heb
ik het bijvoorbeeld over de aansluiting op de regionale arbeidsmarkt,
de bijdrage aan de kwaliteit van metaaltechniekonderwijs,
de betrokkenheid van school en bedrijven, de duurzaamheid,
de manier van borgen en de efficiëntie van de besteding van
middelen door OOM.’
‘ Ik verwacht dat de plannen een enorme boost
geven aan het techniekonderwijs in de regio’
Boost voor techniekonderwijs
Vijftien plannen zijn gehonoreerd met een aanjaagpremie. Geeke
van Bruggen: ‘Ik verwacht dat de plannen die zullen worden uitgevoerd
een enorme boost geven aan het techniekonderwijs in
de regio. Bedrijven krijgen precies op het juiste moment meer
invloed op het technisch beroepsonderwijs. In 2016 worden nieuwe
beroeps gerichte programma’s verplicht in het vmbo. De inzet van
de aanjaagpremie maakt het mogelijk om ook regiospecifieke
keuzeonderdelen in het lesprogramma op te nemen.’ Alle vijftien
initiatieven worden gemonitord voor zolang als ze duren, om
ervan te leren voor toekomstige projecten. Geeke van Bruggen:
‘We hopen dat goed voorbeeld goed doet volgen, en dat de
aanjaagpremie leidt tot veel meer samenwerkingsinitiatieven
tussen vmbo-opleidingen en bedrijven.’
Nieuws van OOM
Voorwaarden voor
Subsidieregeling praktijkleren
Sinds 1 januari 2014 is de WVA Onderwijs vervangen
door de Subsidieregeling praktijkleren. Het doel van
de nieuwe regeling is om werkgevers te stimuleren
om leerwerkplaatsen te bieden. Bedrijven die een
leerwerkplek verzorgen, komen voor de subsidie in
aanmerking. De bijdrage kan oplopen tot € 2.700
per werknemer. De regeling wordt aangeboden door
de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en is
aan te vragen via het eLoket op www.rvo.nl
Wilt u gebruik maken van de regeling voor de leerling(en)
of stagiair(s) die u begeleidt? Dan dient u aan
een aantal voorwaarden te voldoen en een administratie
bij te houden. OOM heeft alle voorwaarden
voor u op een rijtje gezet op oom.nl/subsidiewijzer
Klaar voor de NEN-EN 1090-1?
Vanaf 1 juli a.s. is het EN-1090-1-certificaat wettelijk
verplicht voor leveranciers van constructieve delen
aan de bouw. Voor werkgevers die willen weten welke
stappen zij nog moeten zetten om hun bedrijf voor
een EN-1090-1-certificaat in aanmerking te laten
komen, stelt OOM het Ontwikkelbudget beschikbaar.
Het budget kan worden gebruikt voor activiteiten
zoals FPC-workshops, scans of audits door een
expert, bijvoorbeeld om inzichtelijk te maken
welke scholing nodig is voor de medewerkers.
Het Ontwikkelbudget bedraagt € 1.800 en kan
gedurende een periode van twee jaar worden ingezet.
Mocht het voor de certificering noodzakelijk zijn dat
een of meerdere medewerkers een cursus volgen,
dan kan een beroep worden gedaan op de
Persoonlijke Trainingstoelage van de betreffende
medewerker(s). Let op: zowel het Ontwikkelbudget
als de Persoonlijke Trainingstoelage moet u vooraf
aanvragen via mijnoom.nl
Win een Femme Tech
Bedrijven Award
Doet u iets extra’s om meiden te werven? Opent u
bijvoorbeeld uw deuren tijdens Girlsday, of hanteert
u flexibele werktijden? Wellicht maakt uw bedrijf
dit jaar kans op een Femme Tech Bedrijven Award;
dé prijs voor technische bedrijven die zich op een
bijzondere manier inspannen om technische vakvrouwen
te werven en te behouden. Genomineerde
en winnende bedrijven krijgen volop aandacht van
nationale en lokale media. Mooie publiciteit, die kan
leiden tot nieuwe klanten en steviger banden met
bestaande zaken relaties. Winnaars zijn ook uw werknemers
die trots zijn op hun Award en daardoor extra
gemotiveerd raken. Alle bedrijven met vrouwen in
technische functies kunnen meedingen naar een
Femme Tech Bedrijven Award, die op 11 november
tijdens de jaarlijkse Femme Tech-dag wordt uitgereikt.
Meld uw bedrijf aan op www.techniektalent.
nu/femmetechaward
34 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Leerwerkbijdrage
voor verkorte
mbo-leerroute
De helpdesk
In elk nummer van Metaaljournaal
geven we antwoord op de meest gestelde
vragen van werkgevers en werknemers
aan onze helpdesk.
De vraag:
‘ Op welk moment kan
ik een Stagebijdrage
aanvragen voor mijn
stagiair?’
OOM heeft de Leerwerkbijdrage aangepast.
Ook de begeleiding van leerlingen die na het
vmbo direct doorstromen naar een driejarige
mbo­opleiding niveau 3 wordt nu voor de
volledige duur van de opleiding vergoed.
Vmbo-leerlingen die nu een mbo-diploma op niveau 3
willen halen, volgen eerst een tweejarige mbo-opleiding
op niveau 2 en daarna een twee jaar durende opleiding op
niveau 3. Met ingang van het nieuwe schooljaar komt er
naast deze ‘gestapelde leerroute’ een nieuwe, verkorte leerroute.
Leerlingen die de kaderberoepsgerichte, gemengde
of theoretische leerweg van het vmbo hebben afgerond,
kunnen direct beginnen met een driejarige mbo-opleiding
op niveau 3.
Drie jaar Leerwerkbijdrage
Om werkgevers te stimuleren deze leerlingen een leerwerkplek
aan te bieden, past OOM de Leerwerkbijdrage aan.
Voor BBL-leerlingen on the job kunnen werkgevers voor de
duur van de opleiding een jaarlijkse vergoeding van € 2.500
tegemoet zien. Voor leerlingen in een scholingspool is die
vergoeding maar liefst € 4.000 per jaar. Na het behalen van
het diploma stelt OOM bovendien nog een diplomabonus
van € 1.000 beschikbaar.
Efficiënte leerroute
De nieuwe leerroute komt voort uit het actieplan ‘Focus
op Vakmanschap 2011-2015’, waarmee het ministerie
van OC&W het mbo-onderwijs wil verbeteren. Een kortere
mbo-leerroute zorgt ervoor dat studenten zoveel mogelijk
direct op het juiste niveau en in de juiste leerweg beginnen.
Het doel is de studenten een zo efficiënt mogelijke leerroute
(ook richting het hbo) te bieden.
Wilt u meer informatie over de Leerwerkbijdrage?
Kijk op www.oom.nl/leerwerkbijdrage
Het antwoord:
Werkgevers die een stageplaats bieden aan een stagiair
van vmbo, mbo (BOL) of hoger onderwijs, kunnen een
bijdrage aanvragen voor de begeleiding van stagiairs.
De bijdrage in de kosten voor het begeleiden van een
stagiair is afhankelijk van het niveau (vmbo, mbo en hbo)
en of het een technische of niet-technische opleiding
betreft, en varieert van € 125 tot een maximum
van € 300 per maand bij een volledige stageweek.
De Stagebijdrage kan voorafgaand aan de stage tot
uiterlijk een half jaar na aanvang van de stage worden
aangevraagd via www.mijnoom.nl. Na behandeling
van de aanvraag ontvangt u per mail een toezegging
met daarin de hoogte van de uitkering. Voor de
Stagebijdrage heeft OOM een beperkt budget
beschikbaar, dus OP=OP.
Kijk voor meer informatie op www.oom.nl/stages
of mail naar info@oom.nl.
Voor meer antwoorden kunt u rechtstreeks bellen
naar de afdeling Vergoedingen van OOM:
0172-521 555
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 | 35

Over OOM
OOM is het opleidingsfonds van en voor 145.000
werknemers en 15.000 bedrijven in de metaalbewerking.
OOM geeft voorlichting en advies
over scholing en draagt financieel bij in de kosten
daarvan. Dit gebeurt op basis van CAO­afspraken
die zijn gemaakt door sociale partners in de sector.
OOM wil hoger en beter opgeleid personeel in de
metaalbewerking, meer instroom van vakmensen en
een aantrekkelijker imago van de sector. OOM wil
daarmee dat bedrijven en werknemers beter voorbereid
zijn op nieuwe ontwikkelingen en veranderende
omstandigheden in de economie en op de (arbeids)-
markt. Dat doet OOM door veel persoonlijk contact
en een klantgerichte, stimulerende aanpak. Daarbij
gaat OOM zorgvuldig en transparant om met sectorgelden.
De dienstverlening van OOM leidt jaarlijks tot
bijscholing van 28.000 werknemers, de instroom van
2.100 leerlingen en 5.300 stagiairs. 7.000 bedrijven
zijn jaarlijks actief bezig met scholing en opleiding.
Wie bestuurt OOM?
Het bestuur van OOM bestaat uit vertegen woor digers
van werkgevers- en werknemersorganisaties; de
‘sociale partners’. De vertegenwoordigers van de
werkgevers zijn afkomstig uit de Koninklijke Metaalunie.
De werk nemers vertegen woordigers komen uit
FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie.
Onze regelingen in 2014
Via OOM kunnen werknemers en werk gevers
in de metaalbewerking gebruikmaken van
subsidies en financiële bijdragen voor scholing
en ontwikkeling.
Persoonlijke Trainingstoelage voor
werknemers
Deze OOM-regeling vergoedt vijftig procent van de
kosten voor een opleiding, training of cursus van
een werknemer, tot een maximum van € 750.
Bedrijven kunnen voorafgaand aan de cursus
een bijdrage aanvragen via www.mijnoom.nl.
Ontwikkelbudget
Investeren in uw personeelsbeleid? Vraag dan
een Ontwikkelbudget aan. Hiermee beschikt u
voor een periode van twee jaar over een budget
van € 1.800 om het personeelsbeleid van uw
bedrijf te verbeteren. Er is een Ontwikkel budget
beschikbaar voor maximaal 600 bedrijven.
Leerwerkbijdrage
Aan de slag met een leerling in uw bedrijf?
Maak dan gebruik van onze Leerwerkbijdrage
als tegemoetkoming in de opleidingskosten
van een leerling.
Stagebijdrage
Biedt u een stageplaats aan een leerling van
vmbo, mbo (bol) of hoger onderwijs? Dan komt u in
aanmerking voor de stagebijdrage. Die bijdrage is
gebaseerd op een vijfdaagse werkweek en
is bij minder dagen per week evenredig lager.
Contact
met oom
Via de regiomanagers en
bedrijfstakvoorlichters
OOM vindt het belangrijk om aan wezig te
zijn in het land. Daarom zijn er tien regiomanagers
en veertig bedrijfstakvoorlichters.
Zij zijn het aanspreekpunt voor werkgevers
en werknemers.
Op het hoofdkantoor
Post: Postbus 15, 2390 AA
Hazerswoude-Dorp
Bezoek: Frankrijklaan 10, 2391 PX
Hazerswoude-Dorp
Tel: 0172 - 52 15 00
Fax: 0172 - 52 15 77
E­mail: info@oom.nl
Onze medewerkers zijn bereikbaar van
maandag t/m vrijdag van 8.30 - 17.00 uur.
Op internet
www.oom.nl, www.mijnoom.nl
Vragen over uw aanvraag?
Bel direct met onze afdeling Vergoedingen:
0172-52 15 55
Ervaringscertificaat
Een ervaringscertificaat (EVC) maakt het vakmanschap
van uw werk nemers inzichtelijk en
kan zelfs diploma’s opleveren. OOM heeft een
vergoeding voor EVC-procedures.
Jobstart
Jobstart is een vergoeding voor het opleiden en
begeleiden van werknemers uit een andere sector,
werkloze werkzoekenden (langer dan drie maanden)
en arbeidsgehandicapten die bij een OOM-bedrijf
aan de slag gaan.
Kijk op www.oom.nl/regelingen voor
meer informatie en de voorwaarden van
onze regelingen.
PTT2014
Op www.oom.nl staat deze meter die
aangeeft hoeveel euro er nog beschikbaar
is voor de Persoonlijke Trainings toelage.
Metaaljournaal is een uitgave van het
Opleidings­ en Ontwikkelingsfonds
voor de Metaalbewerking (OOM).
OOM adviseert over scholing en
ontwikkeling van vakmanschap
in de metaalbewerking. OOM is
de uitvoerings organisatie van
sociale partners.
In het fonds zijn de volgende
organisaties vertegenwoordigd:
Vanuit werkgevers:
❚ Koninklijke Metaalunie, Nederlandse
Organisatie van ondernemers in het
MKB in de metaal
Vanuit werknemers:
❚ FNV Bondgenoten
❚ CNV Vakmensen
❚ De Unie
Na schriftelijke toestemming van OOM
is het mogelijk delen uit deze publicatie
over te nemen.
Colofon
❚ Hoofdredactie:
Michel Revet
❚ Eindredactie:
Annemiek de Gier
❚ Redactiecommissie:
Frans Bothof, May Enning,
Dick de Graaff, Jan Hoftijzer,
Linda Roessen en
Maarten van het Schip
❚ Redactionele bijdragen:
Marcel van Engelen, Irene Geerts,
Annemiek de Gier, Eline Lubberts,
Marloes de Moor, Rob Overmeer,
Martijntje Smits, Geertje Tuenter en
Annemarie Vestering
❚ Fotografie:
Maurits Giesen, Hans van den Heuvel,
Rob Overmeer, Frank Poppelaars
Paul Remmelts en Mark van der Zouw
❚ Illustraties:
Jeroen Klaver en Dik Klut
❚ Strip:
Gerrit de Jager
❚ Bladmanagement:
Annemarie Vestering
❚ Grafische vormgeving:
Peter Kortleve
❚ Ontwerp, art­direction en productie:
Team Hilgersom, Amsterdam
❚ ISSN: 1568-0959
36 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Waarvoor
kan ik bij een
regiomanager
terecht?
Onze regiomanagers
ver tegenwoordigen
OOM in de regio.
Bij hen kunt u terecht
voor al uw vragen over
opleiden en ontwikkelen.
‘ Met Otib, het opleidingsfonds voor het
Technisch Installatiebedrijf, heb ik pas
een high tea georganiseerd voor de
vrouwen van ondernemers bij mij in de
regio. Zij zijn vaak verantwoordelijk voor
de personeelszaken in het bedrijf en voor
de opleiding en ontwikkeling van de
medewerkers. Ik heb hen gewezen op
de Skillsmanager; een handige online
tool om het vakmanschap in het bedrijf
in kaart te brengen en te vergroten.’
Limburg
Patricia Storms
T 06 209 568 03
E p.storms@oom.nl
‘ Uitleg over het
gebruik van de
Skillsmanager’
‘ Tips voor het
aannemen en
begeleiden van
stagiairs en
leerlingen’
‘Opleidings- en
ontwikkeladvies
op maat’
‘ Informatie over
de verschillende
OOM-regelingen’
‘ Vragen over de
samenwerking
met roc’s’
Rijnmond
Pieter Langeveld
T 06 304 112 11
E p.langeveld@oom.nl
Overijssel en de
Noordoostpolder
Jan Abbing
T 06 519 908 28
E j.abbing@oom.nl
Friesland, Groningen
en Drenthe
Michiel Jansen
T 06 537 624 17
E m.jansen@oom.nl
Utrecht, het Gooi,
Flevoland, Veluwe
Evert Polhoud
T 06 519 916 59
E e.polhoud@oom.nl
Zeeland en
West­Brabant
Jet Ruiter
T 06 519 908 33
E j.ruiter@oom.nl
‘ Als u wilt weten wat bepaalde
innovaties betekenen voor
het opleidingsniveau van
uw medewerkers’
‘ Het aanbod van
workshops en
kennisavonden in
de regio’
‘ Begeleiding bij
het opstellen van
opleidingsplannen’
‘ Informatie over
scholingspools’
Noord­Holland
Anton Verlaan
T 06 519 908 30
E a.verlaan@oom.nl
Midden­ en
Oost­Brabant
Marcellino Kat
T 06 519 908 35
E m.kat@oom.nl
Gelderland
Johan-Peter Leeuwenburg
T 06 533 661 48
E j.leeuwenburg@oom.nl
Rijnstreek en
Haaglanden
Maarten van het Schip
T 06 223 428 85
E m.vanhetschip@oom.nl
METAALJOURNAAL ZOMER 2014 |
37

LAATST
Gespot
36 vmbo-leerlingen van het Vakcollege Nehalennia in Walcheren
sloten op 9 april hun oriënterende stage in de metaal op een bijzondere
manier af. Bij een van de stagebedrijven namen zij het tegen elkaar op
in een spannende steppenrace op een zelfgebouwde step.
Uw stagiair direct aan de slag met de bouw van deze step?
Bestel de gratis praktijkopdracht via mijnoom.nl.
foto Frank poppelaars
38 | METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Woordzoeker
Speel de puzzel online en maak kans op deze
Dremel Multitool. Ga naar www.metaaljournaal.nl
om de woordzoeker in te vullen. Als je de hoofdprijs niet wint,
maak je altijd nog kans op een van de andere prijzen.
Maak de puzzel op
www.metaaljournaal.nl en
speel mee voor de prijzen
Hoofdprijs
Dremel Platinum
4000 Series Multitool
5x 2 e prijs
Superman Collection
5 films
10x 3 e prijs
Maglite Solitaire
Zaklamp
De woorden uit de lijst
staan kriskras verborgen
in het veld met letters.
Als je alle woorden uit
de lijst in het letterveld
hebt doorgestreept,
vormen de overgebleven
letters (in de leesrichting)
de oplossing van de puzzel.
Dit zijn de winnaars
van de voorjaarspuzzel
Weber Barbeque
Anthal Feije uit Herveld
Mannesmann Tangenset
Arie van der Zwaan uit Strijen
Jacco Eshuis uit Vriezenveen
Robert Jakobs uit Overloon
Jordi Bos uit Zeewolde
Lars Bouwmeester
Camp Gear knijpkat
J.W. Houwers uit Aalten
H. Peterman uit Veenendaal
Martijn Joosten uit Asten-Heusden
Dennis van de Wijdeven uit Berlicum
G. Houweling uit Oud-Alblas
Remy Houben uit Baexem
Bert Kwintenberg uit Rijssen
P.C.A. Smits uit Made
R. Zantingh uit Zuidwolde
H.M. de Troije uit Arnemuiden
SCHOKDEMPER
STUDENT
WINDTURBINE
ZUINIG
AFRIKA
LINTJE
HELDEN
RUIMTESCHIP
GROOT
REDDER
PRIJS
ERKENNING
KRAAN
STEP
LAST
CARRIERE
HOUVAST
VAKKENNIS
SUPER
TROTS
WRAK
BOOR
STOOMMACHINE
P
E
T
S
K
T
R
O
T
S
E
U
G
W
E
R
K
E
N
N
I
N
G
H
G
R
A
A
D
E
R
E
P
U
S
O
I
A
O
D
F
H
E
L
D
E
N
U
N
K
E
O
P
R
I
J
S
U
R
V
I
R
E
J
T
N
I
L
A
S
T
A
U
R
E
P
M
E
D
K
O
H
C
S
Z
S
I
N
N
E
K
K
A
V
R
T
E
N
I
B
R
U
T
D
N
I
W
T
S
T
O
O
M
M
A
C
H
I
N
E
L
O
E
R
E
I
R
R
A
C
O
E
R
P
I
H
C
S
E
T
M
I
U
R

Direct aan de slag met een
stagiair in uw bedrijf?
‹‹
Boter, kaas en eieren
De Scooterkrik
De Blikjespers
Maak een van de bekendste
spelletjes van metaal.
Bewerkingen: tekeninglezen,
aftekenen, zagen, boren, ruimen,
frezen, draaien, vlakslijpen,
schroefdraad snijden en afbramen.
Met de Scooterkrik kan een
scooter omhoog geheven worden
voor onderhoud. Bewerkingen:
aftekenen, knippen, zagen, buigen,
draaien, frezen, schroefdraad
tappen en snijden, boren en lassen.
Met de Blikjespers kun je lege
blikjes samenpersen. Het samengeperste
blik is geschikt voor
hergebruik! Bewerkingen: zagen,
aftekenen, knippen, MIG/MAG-lassen,
buigen/kanten, boren en spuiten.
››
De LAN­Party
De Buitenlamp
De Step
In de LAN-Party wordt gewerkt met
netwerken, het patchen van RJ45
connectors, routers en switches.
De elektronische installatie van een
mobiele verdeling, uitgevoerd met
HS en aardlekautomaten.
De Buitenlamp is een lamp met een
bewegingsmelder. Bewerkingen:
plaatmateriaal bewerken, buigen,
blindnieten, boren en elektrische
bewerkingen voor de bewegingsmelder
en de verlichting.
De Step wordt gemaakt door de
volgende bewerkingen: aftekenen,
meten, knippen, zagen, buigen,
boren, afbramen, MIG/MAG/TIGlassen
en lakken/spuiten.
(kijk voor afbeelding op pag. 38)
Bestel dan gratis
een van onze vele stageopdrachten
via www.mijnoom.nl