Kleine kinderen grote kansen

2
Verfijning in criteria
Elk van de deelcompetenties verfijnen we in criteria.
In de formulering van criteria zoeken we
een balans tussen volledigheid en openheid. Zo
willen we enerzijds de multidimensionaliteit van
de armoedeproblematiek en normatieve professionaliteit
van de leraar voldoende dekken.
Anderzijds willen we dat studenten en lerarenopleiders
flexibel gebruik kunnen maken van de
criteria om deze verder in te vullen en te koppelen
aan hun praktijk. Eigenaarschap leidt er
immers toe dat lerarenopleiders en studenten
deze criteria nuttig en betekenis vol vinden (van
Diggelen e.a., 2013).
Wat we uiteraard niet nastreven is dat deze criteria
gebruikt worden als afvinklijst. Zo zouden we
opnieuw terechtkomen in een technisch professionaliteitsdenken.
Leraar worden betekent dan
het opeenstapelen van afzonderlijke competenties
(Rots & Ruys, 2013). Met het expliciteren van
criteria willen we een waaier aan ingrediënten
blootleggen. Deze ingrediënten komen enkel tot
hun volle recht in een breed vormingsmodel dat
de praktijk als uitgangspunt neemt.
• Op het niveau van de opleiding kunnen
de criteria leidend zijn voor een inhoudelijke
evaluatie van het curriculum en de integratie
van de competenties in de curricula: leerlijnen
ontwikkelen, inhoudelijke invalshoeken
selecteren en werkvormen kiezen.
• Op het niveau van de studenten kunnen
criteria de toekomstige kleuterleraren helpen
om een beeld te ontwikkelen van hun normatieve
professionaliteit, om te communiceren
over hun ontwikkeling met hun opleiders en om
hun aandacht te focussen op aspecten van een
verdiepende professionalisering.
Individuele & teamcompetenties
Kwaliteitsvolle relaties, tussen individuen en op
systeemniveau, vormen een essentieel kenmerk
van kwaliteitsvolle voorzieningen (zie 1.3.1). De
competenties die we formuleren, zijn competenties
de we verwachten van individuele leraren.
Maar omwille van het belang van kwaliteitsvolle
relaties omvat het competentieprofiel ook verschillende
criteria die enkel via samenwerking
met medestudenten, lectoren en mentoren kunnen
gerealiseerd worden. Dit biedt niet enkel de
mogelijkheid om los te komen van de individualisering
van het lerarenberoep en leraren op te
leiden die kunnen functioneren in teams, maar
ook om los te komen van competenties en criteria
als individuele afvinklijstjes.
Het continuüm van professionalisering
Bepaalde criteria die we formuleren hebben betrekking
op het beleidsniveau van een school,
vragen om intense contacten met ouders of samenwerking
met deskundigen. Dergelijke competenties
vormen een grotere uitdaging voor
lerarenopleidingen om deze te realiseren.
Ook uit de recente evaluatie van de lerarenopleidingen
(Departement voor Onderwijs en Vorming,
2013) bleek dat alle basiscompetenties
moeilijk te realiseren zijn in de initiële opleiding.
40