4. Ontmoetingen als vorm van opvoedingsondersteuning - Expoo

02_Gelijke opvoedingskansen van bij de start.fm Page 55 Monday, August 20, 2012 10:45 AM 

Lerende gemeente – Gids voor flankerend onderwijsbeleid 

4. Ontmoetingen als vorm van 

opvoedingsondersteuning 

Auteurs: 

Stefan Ramaekers 

Docent aan het Laboratorium voor Educatie en Samenleving van de 

Faculteit Psychologie en Pedagogische wetenschappen, KU Leuven 

Philippe Noens 

was tijdens de looptijd van het project ook aan hetzelfde laboratorium 

verbonden. Cf. http://ppw.kuleuven.be/ecs/les 

In deze tekst worden een aantal grondlijnen uiteengezet van het project 

‘Opvoedingsondersteuning in Ontmoeten’ van de provincie Vlaams-Brabant 

in samenwerking met het Laboratorium voor Educatie en Samenleving van de 

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen KU Leuven 1 . Het project 

liep van januari tot en met december 2010 en werd gefinancierd door de 

Dienst Welzijn en Gezondheid, Provincie Vlaams-Brabant. Voor het volledige 

rapport en het bijbehorende bronnenboek, cf. http://ppw.kuleuven.be/ecs/ 

les/onderzoek-1/onderzoeksproject-opvoedingsondersteuning-in-ontmoeten. 

1. Opvoedingsondersteuning: de 

‘traditionele’ invulling 

Opvoeden is gedurende het afgelopen decennium meer en meer een 

‘publiek’ gespreksonderwerp geworden. Ten bewijze daarvan bijvoorbeeld 

het groeiende aanbod aan literatuur over opvoeden, handboeken 

en gidsen voor ouders en andere opvoedingsverantwoordelijken, de druk 

bezochte infoavonden, tv-programma’s over opvoeden, enz. Een en 

ander staat niet los van een groeiende nood aan opvoedingsondersteuning, 

zoals uit verschillende onderzoeken reeds gebleken is. 2 Vandaag is 

opvoedingsondersteuning een bij brede lagen van de bevolking bekend 

begrip en dekt het een breed gamma aan uitgangspunten, methodieken 

en initiatieven. 3 En ontegensprekelijk is opvoedingsondersteuning in het 

welzijnslandschap een beleidsprioriteit voor Vlaanderen. 

1 Cf. http://ppw.kuleuven.be/ecs/les. 

2 

Bijvoorbeeld Snijders, 2006; Snyers, Colpin & Coenen, 2001. 

3 Poot, 1992; Nys & Vandemeulebroecke, 2000; Vandemeulebroecke & Nys, 2002. 

Afl. 8 – juni 2012 2. Gelijke opvoedingskansen – 4 / 1



Opvoedingsondersteuning kan op velerlei manieren vormgegeven worden. 

In het Decreet Opvoedingsondersteuning van 13 juli 2007 ligt de 

nadruk op opvoedingsondersteuning in termen van informatieverstrekking 

en adviesverlening aan ouders. Concrete initiatieven nemen vaak de 

vorm aan van formeel georganiseerde bijeenkomsten zoals infoavonden, 

workshops, enz. waarin de klemtoon ligt op het doorgeven van informatie 

aan ouders en op het verrijken van de opvoedingskennis en -vaardigheden 

van ouders. Nagenoeg altijd gebeurt dit door of in aanwezigheid 

van een of andere deskundige: een ontwikkelingspsycholoog, een 

(ortho)pedagoog, een consulent, enz., kortom experts, personen die met 

kennis van zaken spreken en ouders begeleiden of (lichtjes) bijsturen. We 

kunnen dit bestempelen als een eerder ‘traditionele’ invulling 1 van 

opvoedingsondersteuning. Het bestaande aanbod opvoedingsondersteuning 

gaat uit van een idee dat ouders ergens iets tekortkomen wat betreft 

hun kennis en/of vaardigheden met betrekking tot het opvoeden van kinderen 

en dat hen dus op een of andere manier iets moet worden bijgebracht. 

In deze ‘traditionele’ invulling vallen een aantal dingen op. 2 Vooreerst 

gaat men ervan uit dat opvoeden en ouderschap op een of andere 

manier moet doortrokken zijn van een vorm van deskundigheid. Wat 

sterk doorschemert in de wijze waarop we over opvoeden denken en 

spreken vandaag is de idee dat ouders zich op een of andere manier 

moeten professionaliseren. Ouders worden opgeroepen zich actief met 

het opvoeden in te laten, dit wil in dit geval zeggen, zich zo goed mogelijk 

voor te bereiden, zich te informeren, door bijvoorbeeld de juiste boeken 

te lezen, vormingsbijeenkomsten bij te wonen of opvoedingsadvies 

op te zoeken. 3 Het is in dit verband dan ook allang geen nieuwigheid 

meer, laat staan vreemd, om in het kader van de gezinsopvoeding te 

spreken van vaardigheden en zelfs trainingen. Ouders worden op allerlei 

momenten uitdrukkelijk aangesproken op hun leervermogen om hun 

kennis en (vooral) kunde bij te schaven. Goed opvoeden wordt zo gelijkgeschakeld 

met deskundig handelen, d.w.z. met handelen op basis van 

wetenschappelijk onderzoek. 

Opvoeding verschijnt zo ook als iets dat ouders actief moeten ‘doen’ en 

iets dat ze mits de nodige informatie en zelfs oefening kunnen leren. Het 

verschijnt dan als iets dat bestaat uit een geheel van vaardigheden, iets 

waarvoor zelfs ‘trainingen’ bestaan. Opvoeden is, anders gezegd, iets 

waarover je kan bijleren, waarvoor je de ‘juiste kennis’ kan opdoen en 

waarin ‘juist handelen’ mogelijk is – kortom, iets waarvoor een bepaalde 

1 

De term ‘traditioneel’ houdt, voor alle duidelijkheid, geen oordeel in over de waarde van het aanbod. 

De term moet letterlijk genomen worden, d.w.z. als verwijzend naar ‘zoals men dat gewoonlijk 

doet’. 

2 

Zie Ramaekers & Suissa, 2012a voor een uitwerking. 

3 Lambeir & Ramaekers, 2007. 

2. Gelijke opvoedingskansen – 4 / 2 Afl. 8 – juni 2012



vorm van deskundigheid blijkt nodig te zijn. Opvoeden wordt hier dan 

meteen ook verengd als iets dat hoofdzakelijk draait rond het omgaan 

met moeilijkheden en problemen, en dan vooral rond het voorkomen 

ervan (preventie). Opvoeden wordt met andere woorden ter sprake 

gebracht in termen van ‘het problematische’, en dan is meteen ook het 

gevaar niet denkbeeldig dat de grens tussen ondersteuning en hulpverlening 

vervaagt. 1 

Wat verder naast dit deskundigheidsdenken ons hedendaags denken en 

spreken over opvoeden sterk mee bepaalt, is de prominente aanwezigheid 

van de psychologische taal, zoals die van de gedragspsychologie, de 

ontwikkelingspsychologie en recent de neuropsychologie. Het is hieraan 

dat we een voor ons allen zo bekend jargon te danken hebben wanneer 

we opvoeding ter sprake brengen. In opvoedingsrubrieken in magazines, 

aankondigingen van informatieavonden voor ouders, op websites voor 

ouders en dergelijke meer spreekt men over het koesteren van en tegemoetkomen 

aan de noden van kinderen, het bieden van emotionele 

steun, het verhogen van het welzijn (van ouders en kinderen), het creëren 

van stimulerende omgevingen, het verbeteren van de interacties tussen 

ouders en kinderen, ruimte bieden aan kinderen om te 

experimenteren met het nemen van afstand ten aanzien van hun ouders, 

enz. Deze taal lijkt misschien neutraal (want ‘wetenschappelijk’ en ‘objectief’), 

maar is dat niet. De taal/het jargon van verschillende subdisciplines 

van de psychologie is op vanzelfsprekende wijze deel gaan uitmaken van 

onze dagelijkse taal, en geeft daarmee vorm aan ons verstaan van opvoeden 

en de ouder-kind relatie. Het vanzelfsprekende gebruik van de taal 

van de psychologie creëert een bepaalde wijze van kijken naar het kind 

en naar onszelf als ouder. De taal van de psychologie reikt ons een bril 

aan die opvoeden en de ouder-kind relatie op een bepaalde manier doet 

verschijnen en die vervolgens ook, omdat we bepaalde dingen zien en 

andere niet, ons handelen in bepaalde richtingen stuurt. We kunnen zelfs 

spreken van een psychologisering van opvoeden en de ouder-kind relatie. 

Volgens De Vos is dit “het fenomeen waarbij de kennis van de psychologie 

het centrale referentiekader wordt van hoe we bij onszelf, de 

ander en de wereld aanwezig zijn.” 2 Het is “het proces waarbij het psychologisch 

discours niet alleen de woorden maar vooral de blik bepaalt 

waarmee we naar onszelf, de anderen en de wereld kijken”. 3 

Met de ontwikkelingspsychologische taal in het bijzonder wordt dan ook 

een bepaald soort logica alsook een invulling van het opvoedingsdoel 

(ongemerkt) in ons verstaan van opvoeden geïmporteerd – en beide 

(logica en doel) worden als vanzelfsprekend aangenomen en niet meer 

1 Ramaekers, 2009. 

2 

De Vos, 2011, p. 25. 

3 De Vos, 2011, p. 15. 




ter discussie gesteld. Opvoeden wordt begrepen als een verhaal van een 

min of meer lineaire ontwikkeling, waarbij als uiteindelijke ‘uitkomst’ (een 

of andere variant van) het psychisch en emotioneel uitgebalanceerde 

kind (het goed functionerende kind, het zelfverzekerde kind, het emotioneel 

intelligente kind, enz.) voor ogen gehouden wordt. Alles wat ouders 

doen wordt ergens op deze ontwikkelingslijn tussen geboorte en uiteindelijke 

doel gesitueerd, d.w.z. wordt gezien als iets dat een causaal effect 

heeft op de rest van het verloop van de ontwikkeling. Opvoeden wordt 

zo alleen nog begrepen als datgene wat zich afspeelt in de één-op-ééninteractie 

tussen ouder en kind, waarbij de ouder de primaire taak heeft 

te waken over het ontwikkelingsproces van zijn of haar kind, en dat proces 

zo goed mogelijk te ondersteunen en te stimuleren heeft. 1 Tegelijk 

wordt hiermee de mogelijkheid van ‘juist handelen’ in de opvoeding 

nogmaals onderstreept en onderschreven. Opvoedingsondersteuning 

schuift zo steeds verder op naar een vorm van (preventieve) hulpverlening. 

Deze invulling van opvoeden heeft directe implicaties voor ouders. Wanneer 

opvoeden (te vaak) in beeld komt als iets dat met het voorkomen 

van problemen te maken heeft, met het juist (leren) omgaan met kinderen, 

enz. dan werkt dit bij ouders een houding in de hand van voortdurende 

alertheid voor mogelijke kansen, risico’s en tekortkomingen in 

ontplooiingsmogelijkheden. 2 Ouders worden op die manier uit hun 

gewone zijn en doen gerukt, en worden op een bepaalde manier gepositioneerd 

tegenover hun eigen opvoeden en tegenover hun kinderen. 

Wat met deze dominante visie op opvoeden en ouderschap uit het beeld 

dreigt te verdwijnen is een andere invulling van wat opvoeden kan zijn. 

Opvoeden betekent (ook) kinderen inleiden in een betekenisvolle wereld. 

Opvoeden is precies de plaats waar waarden en normen van de ene op 

de andere generatie worden overgedragen, waar ouders aan hun kinderen 

doorgeven wat ze belangrijk vinden (letterlijk: wat zij belangrijk vinden) 

om aan hun kinderen door te geven. In opvoeden gaat het om zin 

en betekenis, en om welke zin en betekenis iemand als ouder wil doorgeven 

aan zijn kind. Het gaat dan om vragen zoals: wat is waardevol om 

door te geven aan onze kinderen, aan de nieuwe generatie? Wat willen 

we doorgeven aan onze kinderen? Welk beeld van onszelf en van de 

wereld die we representeren willen we meegeven met die nieuwe generatie? 

Hoe organiseren we het samenleven van die generaties? Enzovoort. 

Het is precies dit soort van spreken over opvoeden, deze invulling van 

wat opvoeden is/kan zijn, en de vragen die daaromtrent gesteld kunnen 

worden die niet meer ter sprake gebracht worden, omdat opvoeden voor 

ons vandaag een heel andere invulling lijkt te hebben. 

1 

Zie Ramaekers & Suissa, 2012b, voor een uitwerking van dit punt. 

2 Masschelein, 2008. 




2. Ontmoeten als vorm van 

opvoedingsondersteuning: meer van 

hetzelfde of iets anders? 

De aandacht voor ontmoetingen tussen ouders als vorm van opvoedingsondersteuning 

de afgelopen jaren lijkt in het veld van de opvoedingsondersteuning 

een andere kijk te hebben geïntroduceerd – niet in het minst 

omdat met het begrip ontmoetingen de nadruk komt te liggen op het 

informele (ouders onderling, in min of meer toevallige verbanden) in 

plaats van op het formele (georganiseerde bijeenkomsten met een deskundige, 

rond een thema). 

De aandacht voor ontmoetingen ligt in het Decreet Opvoedingsondersteuning 

van 13 juli 2007 besloten. Men heeft het daarin over “het stimuleren 

van ontmoetingen tussen opvoedingsverantwoordelijken met de nadruk 

op het creëren van sociale netwerken en het bespreekbaar maken van het 

opvoeden van kinderen bij brede groepen van opvoedingsverantwoordelijken.” 

1 Uit onderzoek is ook gebleken dat er bij heel wat jonge ouders een 

openheid gegroeid is voor laagdrempelige, informele opvoedingsondersteuning. 

2 Zo blijkt onder meer uit de onderzoeken van Vandenbroeck et 

al. (2007) en Buysse (2008) dat informele sociale steun, i.e. steun die 

men ondervindt van vrienden en familie, in belangrijke mate opvoedingsondersteunend 

is. Buysse stelt vast “dat er één steunbron is die voor 

alle ouders in alle groepen als ondersteunend wordt ervaren: het sociaal 

netwerk”. 3 Het is in dat opzicht niet verbazingwekkend dat initiatieven 

die werken aan het versterken van netwerken van ouders en die betrekking 

hebben op het stimuleren van ontmoetingen als vorm van opvoedingsondersteuning 

de laatste jaren in een stroomversnelling gekomen 

zijn. Er hebben zich verschillende initiatieven ontwikkeld, waarvan de 

meest uitgesproken vorm wellicht de ontmoetingsplaatsen voor ouders 

en kinderen zijn, zoals ‘De Speelbrug’ te Antwerpen, ‘SpeelOdroom’ te 

Leuven en ‘Baboes’ te Brussel. Een ander, vrij bekend initiatief dat ontmoetingen 

tussen ouders centraal stelt is bijvoorbeeld ‘Bijtanken over 

opvoeding @ home’ van de Gezinsbond. 4 Nog andere voorbeelden zijn: 

de verschillende soorten moedergroepen, babycafés en dergelijke meer. 

Ondanks het feit dat dit veelbelovend klinkt, is er toch een aantal kanttekeningen 

te maken. Zo blijkt namelijk dat initiatieven die ‘ontmoetingen’ 

1 Cf. http://wvg.vlaanderen.be/jongerenwelzijn/PDF/IWMI_POO_VHV_GHV/decreet%20 

opvoedingsondersteuning.pdf 

2 Snyers, Colpin & Coenen, 2001; Vermulst, 2002. 

3 Buysse, 2008, geen pp. 

4 

Zie http://www.gezinsbond.be/index.php?option=com_content&task=blogcategory&id=197 

&Itemid=403. 




hoog in het vaandel dragen moeilijk lijken te ontsnappen aan het dominante 

discours. Zo blijkt bijvoorbeeld een ontmoetingsplaats, althans volgens 

een recente aanbeveling, niet zonder een deskundige te kunnen – 

iemand die de nodige competenties heeft om ouders te ontvangen en de 

ontmoetingen in de ‘juiste’ banen te leiden. 1 Tegelijk worden ouders hier 

dan opnieuw benaderd alsof ze een ‘tekort’ hebben en dus nood aan 

deskundige begeleiding zouden hebben om in staat te zijn hun kinderen 

op te voeden. 2 En uit eerste resultaten van recent onderzoek blijkt ook 

het initiatief ‘Bijtanken over opvoeding @ home’ van de Gezinsbond niet 

aan de dominante tendensen te ontsnappen, maar gedreven te worden 

door een logica van de deskundigheid en de (ontwikkelings)psychologische 

taal. 3 

Waar zoiets uiteindelijk op neerkomt is dat de ontmoeting tussen ouders 

hier in zekere zin bijkomstig geworden is, dit wil zeggen dat de klemtoon 

er ondanks alles toch ligt op de kennis die wordt doorgegeven, op het 

‘wat’ waarrond de bijeenkomst plaatsvindt, en niet op de ontmoeting 

zelf. De ontmoeting tussen ouders is niet belangrijk als dusdanig, maar 

slechts omdat ze functioneel is voor het bereiken van doelstellingen die 

extern bepaald zijn. 

3. Project ‘Opvoedingsondersteuning 

in ontmoeten’ 

Met het project ‘Opvoedingsondersteuning in ontmoeten’ beoogden we 

opvoedingsondersteuning op een andere manier in te vullen dan de traditionele 

invulling ervan door bewust de aandacht te vestigen op ontmoetingen 

tussen ouders. We waren geïnteresseerd in de ontmoeting 

zelf, d.w.z. voor wat er in de ontmoetingen tussen ouders (tussen ‘gelijken’) 

kan gebeuren. Hiermee namen we het onderzoeksgegeven van 

Buysse (2008) serieus, namelijk dat de ontmoeting zelf ondersteunend 

kan zijn voor het opvoeden. 

Precies deze aandacht voor ontmoetingen tussen ouders houdt, ons 

inziens, een aantal mogelijkheden in: 

– Ten eerste kunnen we hiermee opvoeden daadwerkelijk bij de ouders 

laten en het hen niet, op een of andere manier (expliciet dan wel ver- 

1 EXPOO, 2011. 

2 

Voor een kritische bespreking van recente ontwikkelingen met betrekking tot de ontmoetingsplaatsen 

verwijzen we graag naar het betreffende onderzoeksrapport, http://ppw.kuleuven.be/ecs/ 

les/bestanden/Tekstbestanden/onderzoeksteksten/opvoedingsondersteuning-in-ontmoeten-onderzoeksverslag.pdf. 

In het bestek van deze bijdrage kunnen we er hier niet uitvoerig op ingaan. 

3 Vandezande, 2012. 




doken) uit handen nemen. Opvoedingsondersteuning blijft zo ook 

‘ondersteuning’ en niet iets dat flirt met de grens van hulpverlening of 

het opleggen van een normatief kader van goed ouderschap. 

– Ten tweede bestaat de mogelijkheid om (in het algemeen, maar vooral 

ook in het hedendaagse veld van de opvoedingsondersteuning) 

opvoeden (opnieuw) als gewone, dagelijkse activiteit een plaats te 

geven, om anders gezegd het gewone opvoeden een plaats te geven. 

Ontmoetingen tussen ouders dragen in zich de mogelijkheid dat er 

een spontane, gewone uitwisseling over vaak alledaagse dingen 

plaatsgrijpt. De vragen die alle ouders wel eens hebben kunnen er 

gesteld worden, de onzekerheid die alle ouders wel eens ervaren kan 

er uitgesproken worden, over het slapen gaan bijvoorbeeld, de onderbroken 

nachten, over moeilijke eetmomenten, of hoe zoonlief of 

dochterlief zich gedraagt tegenover het nieuwbakken zusje of broertje, 

maar ook wat ouders vanzelfsprekend bij het domein van de opvoeding 

zetten, hoe ze dit domein afbakenen, wat opvoeden voor hen 

vandaag betekent en de plaats die het in hun leven heeft. 

– Ten derde willen we met deze expliciete aandacht op ontmoetingen 

ook opvoeden als dusdanig op een andere manier in beeld laten 

komen. Wat opvoeden voor ons vandaag betekent, de plaats die het in 

ons leven heeft, en in onze samenleving, krijgt door die aandacht voor 

ontmoeten een andere invulling dan de invulling die we er vandaag 

doorgaans aan geven. Opvoeden kan hier (opnieuw) in beeld komen 

als die activiteit van mensen waarin de verhouding tussen generaties 

centraal staat, waarin het in eerste instantie gaat om het doorgeven 

van waarden, van zin en betekenis. 

Maar wat verstaan we nu precies onder het ontmoeten tussen ouders? En 

wat kan het belang ervan zijn? We schetsen hier kort een aantal elementen 

van dat concept. 

3.1. ‘Een soort sociale ruimte’ 

Uit de resultaten van het eerder al genoemde onderzoek van Buysse 

bleek o.m. het volgende: 

“In een ideaal scenario komt vaak een soort sociale ruimte naar voor met 

gedeelde verantwoordelijkheid voor het opvoeden van kinderen, veel 

interacties en bij elkaar terecht kunnen.” 1 

Ouders geven (in dat onderzoek) aan nood te hebben aan wat Buysse 

een ‘sociale ruimte’ noemt, en dan vooral aan een vorm van informeel 

contact waarbinnen ouders tips, feedback en bevestiging kunnen krijgen. 

2 

1 

Buysse, 2008, geen pp. 

2 Buysse, 2008, geen pp. 




Het begrip ‘een soort sociale ruimte’ en de wijze waarop Buysse dit verder 

kort invult, zijn interessant voor ons omdat het een waardevolle 

opstap biedt voor de uitwerking van wat we bedoelen met opvoedingsondersteuning 

in ontmoeten en wat dat ontmoeten dan inhoudt. Niet 

alleen is het begrip ruimte zelf al breed, dit wil zeggen impliceert het een 

openheid met betrekking tot de concrete plaats waarin ouders elkaar 

ontmoeten en de vorm waaronder dit dan gebeurt. Buysse benadrukt 

ook deze openheid door niet vast te leggen om welke ruimte het dan 

precies moet gaan. Voortbouwend op wat Buysse ons hier aanreikt, kunnen 

we de aandacht vestigen op een eerste element van onze kijk op ontmoeten. 

Een dergelijke sociale ruimte waarbinnen ouders elkaar 

ontmoeten – een ruimte waarbinnen opvoeden kan verschijnen als 

gedeelde verantwoordelijkheid, waarbinnen tips en feedback gegeven 

kunnen worden, waarbinnen ouders ook bevestiging kunnen ervaren 

(omdat ze het goed blijken te doen), en waar ouders bij elkaar terecht 

kunnen – kan op vele verschillende manieren vormgegeven worden. De 

bedoelde sociale ruimte kan een concrete plaats zijn (ruimte in de materiële 

zin van het woord), maar dat hoeft niet noodzakelijk zo te zijn (het 

kan bijvoorbeeld ook een virtuele ruimte zijn). Het hoeft in dit verband 

ook niet noodzakelijk over een structureel blijvende ruimte te gaan; de 

ruimte kan tijdelijk zijn. En het hoeft ook niet noodzakelijk te gaan over 

een ruimte die ‘onder begeleiding’ staat, hoewel zoiets niet uitgesloten 

is. De aandacht vestigen op ontmoetingen tussen ouders moet in dit project 

dan ook letterlijk genomen worden. Het gaat niet om de ontwikkeling 

van een bepaalde plaats (al dan niet naar een of ander bestaand 

model), evenmin ging het om de ontwikkeling van een alternatief voor 

de bestaande ontmoetingsplaatsen. De focus ligt op ontmoeten van 

ouders onderling, ongeacht waar en onder welke vorm, ongeacht of het 

direct op opvoeden gericht is of niet, en ook ongeacht de aanwezigheid 

van een begeleider. 

3.2. ‘Onbegrensde’ ruimte 

Wanneer we het gegeven van het belang van informele, sociale steun 

serieus nemen – informeel, sociaal, steun – dan is het o.i. verder van 

belang dat deze ruimte niet op voorhand bepaald is of vastligt, maar als 

het ware ‘onbegrensd’ is. ‘Onbegrensd’ moet hier niet opgevat worden 

in de materiële zin van het woord (muren, bijvoorbeeld, of omheiningen), 

maar in immateriële zin. Een ‘onbegrensde’ ruimte is in deze zin 

een ruimte waarbinnen niet al op voorhand bepaald is welk soort van 

ontmoetingen kan plaatsvinden tussen ouders onderling, tussen ouders 

en kinderen, tussen ouders en eventuele anderen, enz. Het is een ruimte 

waarbinnen er voldoende openheid is zodat ouders de ruimte zelf en wat 

er binnen die ruimte kan gebeuren mee vorm kunnen geven. 




Een belangrijke uitdaging voor de recente initiatieven die ‘ontmoeten’ 

hoog in het vaandel dragen bestaat erin zich te positioneren tegenover of 

naast het dominante discours en zo een eigenheid te bewaren naast het 

bestaande aanbod opvoedingsondersteuning. Zoals gezegd, het gevaar 

is reëel dat men te vlug vervalt in een eerder ‘traditionele’ invulling van 

opvoedingsondersteuning. In het bijzonder dreigt het gevaar dat de initiatieven 

die ‘ontmoeten’ hoog in het vaandel dragen ‘begrensde’ ruimtes 

worden, d.w.z. ruimtes waarin reeds op voorhand vastligt wat er 

moet gebeuren. Dit wil zeggen dat het ontmoeten van ouders gestimuleerd 

wordt in functie van wat het ‘officiële’ discours over opvoeden 

inhoudt, of dat de ontmoetingsplaats ouders moet aanzetten om over 

net datgene te spreken wat het ‘officiële’ discours over opvoeden 

inhoudt: ontwikkelingsstimulering, ‘hoe pak ik dit of dat aan’, enzovoort. 

Het gaat dan in wezen om een ‘begrensd’ ontmoeten, dit wil zeggen een 

ontmoeten waarin al op voorhand bepaald is wat belangrijk is, wat 

ouders belangrijk (zouden) moeten vinden. In feite is zo’n vorm van ontmoeten 

de zoveelste vertaling van wat ouders doen in termen van een 

leeractiviteit: ouders worden, met andere woorden, gestimuleerd om 

samen te komen omdat ze zo het best iets over opvoeden leren. In die 

zin is het dan ook tegelijk een gebeuren waarin ouders beoordeeld kunnen 

worden op grond van wat er al als kader vastligt. 1 

3.3. Ontmoeten als vormend 

Ontmoeten (tussen ouders onderling, tussen ouders en kinderen, …) kan 

vormend zijn, in een bepaalde zin van het woord. We bedoelen hier niet 

in eerste instantie vorming als ‘leren’. Vanuit het discours van het leren 

worden ouders aangesproken als wezens die een tekort ervaren (of: 

waaraan een tekort wordt toegeschreven) en waarin er deskundigheid is 

die dat tekort kan verhelpen. Zoals gesuggereerd dreigt een ontmoetingsplaats 

dan een ‘begrensde’ ruimte te worden. Een ontmoetingsplaats 

dreigt, anders gezegd, een vooraf bepaalde gemeenschap te 

worden, c.q. een gemeenschap waarin men weet wat goed opvoeden is, 

waarin een bepaald weten over opvoeding normerend is. Ontmoeten in 

zo’n ontmoetingsplaats is ‘vormend’ in die zin dat ouders door de 

gemeenschap (die ze betreden) gevormd worden. 

We willen niet uitsluiten dat ouders in ontmoetingen met andere ouders 

bepaalde dingen leren (in de zin van ‘opsteken’, bijvoorbeeld). Maar we 

willen onder de aandacht brengen dat ontmoeten ook op een andere 

manier vormend kan zijn voor ouders. Ontmoeten (tussen ouders onderling, 

enz.) is dat gebeuren waarbinnen opvoeden vorm kan krijgen. De 

1 Voor een verdere uitwerking hiervan, zie het onderzoeksrapport http://ppw.kuleuven.be/ecs/les/ 

bestanden/Tekstbestanden/onderzoeksteksten/opvoedingsondersteuning-in-ontmoeten-onderzoeksverslag.pdf. 

Zie ook Ramaekers, 2010. 




sociale ruimte waarbinnen zo’n ontmoetingen tussen ouders plaatsvinden 

is dan een ‘onbegrensde’ ruimte: het gaat er om een vorm van ontmoeten 

die niet onder de druk staat van vooraf bepaalde doelen en de 

dwang van het ‘juiste handelen’. Het gaat om een ruimte en om ontmoetingen 

waarin ouders zich (opnieuw) ten volle met opvoeden kunnen 

inlaten, dit wil zeggen waarin ze de vragen naar wat belangrijk is in de 

opvoeding, naar wat belangrijk is om door te geven aan hun kinderen, 

naar de plaats van opvoeden in ons leven (als ouders) en onze samenleving, 

enz. (opnieuw) in alle openheid kunnen stellen. 

Anders gezegd: dat ontmoeten vormend kan zijn betekent niet dat 

ouders door de gemeenschap gevormd worden, maar dat ze deze 

gemeenschap mee vorm geven. Dit lijkt ons ook een belangrijke invulling 

van het begrip ‘gemeenschapsvorming’ te zijn – een begrip dat vandaag 

weer actueel is. Het gaat er niet om dat ouders elkaar ontmoeten in een 

vooraf bepaalde of reeds ingevulde gemeenschap. Het gaat er om dat de 

(pedagogische) gemeenschap vorm krijgt in het ontmoeten zelf. 1 Het is 

precies op die manier dat opvoeden bij de ouders gelaten wordt, dat het 

opvoeden teruggegeven wordt aan de ouders: in het ontmoeten bepalen 

ouders zelf wat belangrijk is. (Een deel van de aantrekkingskracht van 

ontmoetingen met andere ouders lijkt ons overigens ook te liggen in het 

feit dat ouders deze zelf mee kunnen vormgeven.) 

3.4. Opvoedingsondersteuning in ontmoeten: waar het 

pedagogische en het sociale samenkomen 

Wanneer we het ontmoeten tussen ouders op deze wijze opvatten, dan 

wordt duidelijk dat hierin het pedagogische en het sociale samenkomen. 

Of minstens wordt duidelijk dat een te scherpe scheiding tussen een 

pedagogische functie van ontmoeten en een sociale functie kunstmatig 

is. In het ontmoeten (tussen ouders onderling, enz.) komen opvoeden en 

samenleven samen. Opvoeden is dan niet alleen meer datgene wat binnen 

de beslotenheid van de één-op-één relatie ontwikkelingsbevorderend 

is voor het kind, maar heeft onmiddellijk te maken met de vraag 

naar het samenleven (ouders met kinderen, ouders en andere ouders, de 

huidige en de nieuwe generatie, …). Opvoeden krijgt zo vorm als een 

gemeenschappelijk gebeuren; niet in de zin van ‘dat we nu samen aan de 

doelstellingen werken’, maar in de zin van gezamenlijk zoeken naar wat 

opvoeden is, naar wat we belangrijk vinden voor onze kinderen. Opvoeden 

wordt op die manier verlost van de tirannie van een eenzijdig (psychologisch 

en deskundigheids)discours en krijgt terug het open karakter 

van een activiteit waarin het zoeken naar een plaats voor de nieuwe 

generatie in een gemeenschap (terug) centraal staat. Als ons een utopi- 

1 Ramaekers, 2010. 




sche verspreking toegestaan is: opvoeden, dus, als een daadwerkelijk 

sociale activiteit, die misschien zelfs het vermogen in zich draagt om een 

samenleving te bevragen en te veranderen. 

4. Resultaten 

In het kader van het genoemde project hebben we van 10 deelnemende 

gemeenten uit Vlaams-Brabant een inventaris opgemaakt om zicht te 

krijgen op hoe men er rond opvoedingsondersteuning bezig is. Welke 

visie wordt er gehanteerd? Hoe en wanneer komt het lokaal overleg 

opvoedingsondersteuning samen? Welke lokale actoren zijn betrokken en 

werpen zich op als belangrijke steunpunten? Expliciete aandacht ging 

naar initiatieven die verschillende ouders en/of gezinnen samenbrachten 

– initiatieven waarin met andere woorden het ontmoeten centraal staat. 

De 10 gemeentelijke dossiers kunnen geraadpleegd worden in het volledige 

onderzoeksrapport (http://ppw.kuleuven.be/ecs/les/bestanden/ 

Tekstbestanden/onderzoeksteksten/opvoedingsondersteuning-in-ontmoeten-onderzoeksverslag.pdf). 

Daarnaast hebben we een zogenaamd 

‘bronnenboek’ ontwikkeld waarin verschillende voorbeelden gepresenteerd 

worden van initiatieven en praktijken die opvoedingsondersteuning 

aan ouders aanbieden door het faciliteren en/of ondersteunen van ontmoetingen. 

Hierop komen we zo dadelijk terug. We geven eerst een paar 

opmerkelijke bevindingen weer uit de gegevens die we verzameld hebben 

i.s.m. de 10 deelnemende gemeenten. 

– Opvoedingsondersteuning, in een brede visie erop, bestaat uit al die 

activiteiten die tot doel hebben om ouders hulp of steun te bieden bij 

het opvoeden. Lokale besturen en lokale coördinatoren opvoedingsondersteuning 

blijken het soms moeilijk vinden om het terrein opvoedingsondersteuning 

beleidsmatig af te bakenen van andere terreinen. 

Het is soms onduidelijk wat onder hun bevoegdheid valt en wat niet. 

– Het is vaak moeilijk om opvoedingsondersteuning te denken (en dus 

ook vorm te geven) buiten het ‘traditionele’ discours. Het is voor de 

betrokkenen een permanente oefening, en vergt een bijzondere aandacht, 

om opvoedingsondersteuning (in ontmoeten) te denken en 

vorm te geven op een andere wijze dan in termen van ontwikkelingsgerichte 

en vormende of lerende praktijken. 

– In het verlengde hiervan: het blijkt dan ook dat een aanbod ‘ontmoetingen’ 

samenstellen voor een verscheiden publiek van ouders (met 

kinderen) niet makkelijk is, en al zeker niet vanuit de optiek dat deze 

ontmoetingen mogelijk opvoedingsondersteunend (kunnen) werken. 

De groep (alleenstaande) ouders per gemeente is groot en het stimuleren 

van ontmoetingen tussen ouders voor zulk een groot en verscheiden 

publiek wordt snel vereenzelvigd met ‘massaproducties’. Er 

wordt gedacht in termen van ‘grote activiteiten’ (een picknick voor 




ouders met hun kinderen, bijvoorbeeld, of een Kinderhoogdag) – en 

deze worden niet meteen beschouwd als activiteiten die behoren tot 

opvoedingsondersteuning, of tot wat de kern daarvan zou (kunnen) 

uitmaken. Integendeel, de opvatting leeft hier en daar dat dit het soort 

van activiteiten is waarvoor niet in eerste instantie de lokale coördinator 

opvoedingsondersteuning verantwoordelijk is, maar waarvoor eerder 

in de richting van cultuurbeleid gekeken moet worden. In het 

algemeen kunnen we stellen dat culturele activiteiten vaak niet bekeken 

worden als mogelijk opvoedingsondersteunend. Het bereiken van 

de ouders in de gemeente, onder meer via nieuwe kanalen zoals culturele 

of sportieve activiteiten, is nochtans iets waar men zijn tanden in 

kan zetten. De context waarin ouders leven en opvoeden, met hun 

sociale netwerk, is immers per persoon (en bijgevolg per gemeenschap 

of gemeente) heel verschillend. Waar ouders zich naar elkaar toe 

bewegen en steun ondervinden bij elkaar, is situationeel gebonden. 

Daarop als lokaal bestuur zicht krijgen is echter niet evident. 

5. Voorbeelden uit het Bronnenboek 

Zoals gezegd is er in het kader van het project een bronnenboek ontwikkeld. 

In dat bronnenboek worden 25 voorbeelden beschreven van ontmoetingen 

tussen ouders die op een of andere manier ondersteunend 

kunnen zijn voor het opvoeden. Het bronnenboek bevat een eenvoudige 

beschrijving van de voorbeelden en is niet bedoeld als een normatief 

kader. We bieden de voorbeelden in het bronnenboek aan als inspiratie, 

in het volle besef dat elk initiatief moet vertrekken van de lokale context, 

rekening houdend met de diversiteit aan betrokkenen en aan noden en 

behoeften. Het bronnenboek kan in die zin een eerste aanzet zijn tot antwoord 

op de vraag hoe ‘opvoedingsondersteuning in ontmoeten’ vorm 

te geven. Hoe kan dergelijke vorm van ondersteuning verder uitgebouwd 

worden? Welke ingrepen werken hierbij katalyserend en welke taak is 

hierbij weggelegd voor de gemeentelijke coördinatoren opvoedingsondersteuning? 

Hoe kan een lokaal bestuur ‘zorg dragen’ voor ontmoetingen tussen 

ouders maar tegelijkertijd ouders de vrijheid bieden om de andere spontaan 

en vrijblijvend te ontmoeten? In het stellen van deze vraag schuilt 

zowel een kracht als een relativerend vermogen. Zich als lokaal bestuur 

(of concreter, als lokale coördinator opvoedingsondersteuning) niet 

alleen concentreren op informeren, adviseren, doorverwijzen en preventie 

kan nieuwe werelden openen – dus ook ontmoeting tussen ouders stimuleren. 

Dat is de kracht. De relativering schuilt hierin dat het niet de 

eerste opdracht moet zijn dat alle ouders ‘vrienden’ worden. Wanneer de 

opzet eruit bestaat een hecht sociaal netwerk te vormen rond (alleen- 




staande) ouders, bestaat het risico dat het lokaal beleid zich te zeer 

mengt in wat er reeds gebeurt door terloopse ontmoetingen tussen 

ouders en dat het doel niet of onvoldoende wordt bereikt. 

In de voorbeelden in het bronnenboek ligt het accent op ontmoetingen 

tussen ouders in een brede zin van het woord. Het gaat dan ook om een 

divers aanbod aan voorbeelden dat laat zien dat er op velerlei manieren 

gestalte wordt gegeven aan de informele sociale steun waarvan we uit 

onderzoek weten dat ouders daar nood aan hebben. Die diversiteit laat 

zich zien in de vele dimensies die in de voorbeelden terugkomen en die 

elkaar ook doorkruisen. Sommige voorbeelden hebben een duidelijke 

focus op (een) opvoeding(sthema) en lijken daarom dicht aan te leunen 

bij een eerder traditionele invulling van opvoedingsondersteuning, terwijl 

andere slechts zijdelings of (ogenschijnlijk) helemaal niet op opvoeden 

gericht zijn. Sommige voorbeelden zijn gericht op een specifieke doelgroep, 

andere dan weer niet. In sommige voorbeelden gaat het om ontmoetingen 

omwille van opvoeden, in andere gaat het ontmoetingen in 

een context van opvoeden, en in weer andere gaat het om ontmoetingen 

waarin opvoeden veraf lijkt te staan. Sommige voorbeelden zijn (of 

leiden tot) een structureel initiatief, andere zijn eenmalige initiatieven. 

Het gaat er telkens om dat ouders samenkomen en elkaar kunnen ontmoeten, 

en dat in die ontmoetingen iets kan gebeuren dat (opvoedings)ondersteunend 

is. 

Het versterken van netwerken rond ouders wordt vandaag vlug gezien in 

termen van het ontwikkelen en toepassen van nieuwe methodieken die 

dan door de medewerkers ter velde moeten worden ingezet. Het bronnenboek 

biedt geen methodiek. Het bevat geen uitgeschreven stappenplan 

of richtlijnen ter houvast om ontmoetingen tussen ouders vorm te 

geven, of te ondersteunen, of te faciliteren. Het is ‘slechts’ een bundeling 

van voorbeelden – maar dan wel voorbeelden die laten zien dat er niet 

altijd technische expertise nodig is om ontmoetingen te faciliteren, maar 

dat ‘kleine ingrepen’ kunnen volstaan. Men kan het zien als een knutselboek, 

een boek dat een beroep doet op de creativiteit van verantwoordelijken 

opvoedingsondersteuning om van ontmoeten iets moois te maken. 

En gelukkig is knoeien een onderdeel van knutselen. Uitproberen kan en 

mag, en soms zullen daarbij brokken gemaakt worden. Ontmoeten is 

immers, net zoals opvoeden, menselijk. 

We geven hieronder een paar voorbeelden. Alle voorbeelden zijn terug te 

vinden in het bronnenboek dat gratis gedownload kan worden (http:// 

ppw.kuleuven.be/ecs/les/onderzoek-1/onderzoeksproject-opvoedingsondersteuning-in-ontmoeten). 




5.1. Atelier ‘Das pas koken’ (Tienen) 

“We zijn dan eens weg van de mama. Een middagje mannen onder elkaar.” 

(Vader van Matty) 

“Toen Sander vroeg waarom mama altijd kookt, hebben mijn vrouw en ik 

daar wel over zitten lachen, maar uiteindelijk heeft de jongen wel een punt. 

Ik wil dat mijn zoon opgroeit en met plezier zelf eens achter het fornuis staat. 

En zijn papa helpt, natuurlijk! (lacht)” (Vader van Sander) 

Op woensdagmiddag 3 maart 2010 organiseerde de jeugddienst, in 

samenwerking met PISO Tienen, een kookworkshop. Op zich niets speciaals 

ware het niet dat men zich richtte op jongens (van zes tot tien jaar) 

en hun vaders. Inschrijven was verplicht en de deelnemers legden per 

duo tien euro neer. Een lokale chef verzorgde de workshop: hij legde de 

gerechten uit en hielp de ‘mannen’ op weg. Er waren 15 duo’s aanwezig. 

De workshop was dan ook volzet. De jeugddienst heeft voor deze mannenactiviteit 

gekozen omdat al heel wat activiteiten voor moeders met 

dochters georganiseerd werden (o.a. workshop bloemschikken, nailart, 

schoonheidsspecialisatie). Ook is het zo dat koken tegenwoordig een 

populaire bezigheid is en dat de activiteiten die ouders samen met hun 

kinderen kunnen ondernemen vrijwel altijd drukbezocht worden. 

Een kookactiviteit voor vader-zoon. Het gaat niet expliciet over opvoeden, 

maar niettemin is dit toch iets dat in een diepe zin van het woord pedagogisch 

kan zijn. Zo geven sommige vaders te kennen deel te nemen niet 

omwille van de kookactiviteit op zich, maar om ‘eens weg te zijn van de 

mama’, met ‘mannen onder elkaar’. Natuurlijk, het gaat om koken, en misschien 

ook wel om het beter leren koken. Maar er gebeurt ook veel meer dan 

dat. Het gaat ook om een bepaald soort van samenzijn, om het samen bezig 

zijn (rond het fornuis), het ‘samen ondernemen’, zoals een van de vaders het 

uitdrukte – en dat is wat hier het pedagogische uitmaakt. Vaders en zonen 

ontmoeten elkaar hier, georganiseerd rond een bepaalde activiteit, en tonen 

aan elkaar, door het doen van iets en misschien gewoon ook door het te zeggen, 

wat ze belangrijk vinden – helpen in het huishouden, bijvoorbeeld, of 

tijd vrijmaken voor elkaar. 

5.2. Peuterbrunch (Overijse) 

Het lokaal bestuur van Overijse voorziet jaarlijks een budget voor ontmoetingsmomenten 

en infoavonden voor ouders (met speciale aandacht 

voor alleenstaande ouders). Zo werd op maandag 17 mei 2010, om 20 

uur, ‘De week van de opvoeding’ in gang getrokken met een infoavond 

“Ook peuters puberen” georganiseerd in het Gemeentelijk Cultuurcentrum 

Den Blank. Nathalie Heurckmans van het PsychoTherapeutisch Centrum 

Overijse (een dienst van het OCMW) gaf er tips om preventief om 




te gaan met dit gedrag en hoe hierop te reageren. Er was ook een infohoekje 

en boekenhuisje voorzien. Voor en na de lezing hadden de deelnemers 

de mogelijkheid om kennis te maken met de diverse diensten 

over opvoedingsondersteuning (voor ouders van peuters). Deze infoavond 

kwam er dankzij de samenwerking van OCMW Overijse, de 

gemeentelijke Dienst Cultuur en Welzijn, de provincie Vlaams-Brabant, 

de Gemeentelijke Bibliotheek van Overijse, de Welzijnsraad, het CAW, het 

LOK en de Gezinsbond maakten dit mogelijk. In de weken daarna leidde 

Nathalie dan nog een drietal workshops. Tijdens de workshops konden 

ouders, maar ook onthaalouders (die een aparte sessie kregen) hun vragen 

omtrent de peuterpuberteit bespreken in kleine groepjes. Heel het 

gebeuren kwam feestelijk tot een einde met een peuterbrunch. Ouders 

die genoten hadden van de voordracht en/of een workshop werden 

warm gemaakt om met hun kleine spruit een hapje te komen eten. Vóór 

de brunch ging er een voorleessessie en een workshop peuterdans door. 

Een gecreëerde cafetaria of eetplaats is een zeer krachtige plek. Immers, tafelen 

met je kinderen is een alledaagse bezigheid. Deze gewone bezigheid 

delen met andere betekent dan ook de gewone manier van met elkaar 

omgaan delen. De losse sfeer tijdens de peuterbrunch is perfect om op een 

informele manier een gesprek aan te knopen. Met andere woorden, door het 

organiseren van een brunch waar ouders met hun kinderen worden uitgenodigd 

(en waar kinderen vermaakt worden door de workshop dans en de voorleessessie) 

gebeurt er iets: onder het motto ‘eten moet je toch’ of ‘leuk 

initiatief op zondagochtend’ gaan ouders op een heel gewone manier met 

elkaar om en wordt er veel meer gepraat dan de mensen zelf beseffen. Het 

gebeurt bijna onbewust. Iedereen helpt elkaar (bij het klaarzetten van de 

ruimte, het bedienen van het eten, het afruimen en afbreken van tafels en 

stoelen) wat ertoe bijdraagt dat iedereen zich betrokken voelt. De ouders kiezen 

zelf waar ze gaan zitten, naast wie en hoe de tafels na het eten worden 

herschikt om dichter bij elkaar te zijn. 

5.3. Oogsten op ‘t open veld (Leuven) 

“De kinderen krijgen nu meer groenten, en zeker seizoensgroenten, op hun 

bord. En groenten die ze zelf geoogst hebben, smaken beter, zeggen ze.” 

(Een moeder) 

“Mijn recept van pompoensoep heb ik gekregen van een ander lid.” (Een 

grootmoeder) 

‘Het Open Veld’ is een project van de Leuvense bioboer Tom Troonbeecks, 

gebaseerd op het idee van ‘Community Supported Agriculture’, 

een concept waarbij de boer en de consumenten de handen in elkaar 

slaan en het oogstrisico delen. Voor een bepaald bedrag kan elke Leuvenaar 

een oogstaandeel van het Open Veld kopen. Hiermee wil deze bio- 




boer een alternatief bieden voor productiemethodes die energieverslindend 

zijn, mens en milieu uitbuiten en sociaal en ecologisch 

onverantwoord zijn. 

Open Veld beschikt aan de Abdij van ’t Park – net buiten Leuven – over 

een hectare akkergrond en een boomgaard met 23 kersensoorten. Scharrelkippen 

en schapen behoren tot de toekomstplannen. Omdat het 

Open Veld werkt met zelfoogstsysteem, komen de aangesloten gezinnen 

wanneer het hun past naar het veld om het fruit of de groenten die op 

dat moment volgens het teeltplan beschikbaar zijn, te oogsten. Ook worden 

de aangesloten gezinnen uitgenodigd om één zaterdag per maand 

te komen helpen op het veld. 

Aangesloten ouders geven aan dat ze door dit project elkaar meer dan 

vroeger zien en ook gemakkelijker binnenlopen, recepten uitwisselen, 

etc. 

Een boerderij waar geïnteresseerden de boer jaarlijks een kleine som betalen 

en in ruil daarvoor het hele jaar door groenten kunnen oogsten. Een van de 

voordelen van dit zelfoogstsysteem is bijvoorbeeld dat er gespaard kan worden 

op verpakkings- en transportkosten. Maar niet alleen het financieel 

aspect maakt deze boerderij de moeite waard: het veld, de ruimte, schuift 

ook een educatief element naar voor. Niet alleen (bij)leren over groenten en 

het bijbehorende teeltproces, maar de ruimte ‘vormt’ ook mensen. Tot 

bewuste consumenten bijvoorbeeld, of tot mensen die (moeten) samenwerken 

om een goede oogst binnen te halen. Denk hierbij aan de gemeenschappelijke 

info- en werkmomenten. En in het verlengde van dat samenwerken: 

elkaar vertrouwen. Vertrouwen dat de andere niet te veel plukt of de gewassen 

niet toevallig plattrapt tijdens het oogsten, de groenten niet doorverkoopt 

of zijn diepvriezer vult tegen de winter. Vertrouwen ook in de toekomst 

en de boer, want de klant betaalt vooruit en draagt zo mee het risico. Het 

veld wordt een ontmoetingsruimte waar men zelf mee zorg voor draagt, 

waar men zich moet engageren (om het te laten slagen) en waar men 

inspraak krijgt in het hele project. We kunnen eigenlijk besluiten dat niet 

enkel ’t Veld mensen vormt, maar dat dit ook omgekeerd geldt en dat in die 

wederzijdse beweging misschien wel de kracht van het project ligt. 

5.4. Barbecue bij een onthaalmoeder (Aarschot) 

Een onthaalmoeder liep al een tijdje rond met het idee een barbecue te 

organiseren voor alle kinderen voor wie ze ooit voor gezorgd heeft, 

uiteraard samen met de ouders. Het gemeentebestuur zag hier wel iets 

in. Niet alleen worden ouders op een laagdrempelige manier samengebracht, 

tevens kan men ook werken aan het sociale netwerk. Een barbecue, 

met als gastvrouw de onthaalmoeder, met spel- en 

ontmoetingskansen voor kinderen en ouders. Het liefst dan nog in de 




tuin van de onthaalmoeder, aangezien de ouders er al ettelijke keren 

geweest zijn, ligt de drempel er immers niet zo hoog. In 2009 vertaalde 

dit idee zich in het aanvragen van subsidies bij Jongerenwelzijn voor dergelijke 

projecten. De centrale insteek was initiatieven te ondersteunen 

genomen door onthaalouders, verantwoordelijke(n) mini-crèches, verantwoordelijke(n) 

kinderdagverblijven en/of verantwoordelijke(n) 

opvanginitiatieven die ouders op een of andere manier samenbrachten. 

Aangezien veel mensen gebruikmaken van opvangplaatsen, en alle 

opvangcentra te Aarschot al heel wat kinderen mochten verwelkomen, 

kan men het ‘barbecue-initiatief’ zien als een soort van reünie. De Stad 

Aarschot wilde deze vorm van samenzijn stimuleren. Door de bijeenkomsten 

in 2008-2009 van de werkgroep opvoedingsondersteuning 

bleek dat heel wat betrokkenen ontmoetingsplaatsen en -momenten als 

de ideale gelegenheid zagen om opvoeding op een normale manier ter 

sprake te brengen. Concreet behelsde het idee dat geïnteresseerde 

opvangplaatsen hun initiatief bekend moesten maken aan de gemeente 

en in ruil hiervoor kregen ze dan de nodige ondersteuning. Men kon bijvoorbeeld 

gratis gebruikmaken van de uitleendienst van de Stad Aarschot 

of men kreeg een financieel duwtje in de rug om zelf materiaal aan 

te kopen. Voorbeelden van activiteiten waren een speelfeest met etentje, 

een uitstapje naar de speeltuin, een sporttornooi, een reünie met ouders 

(in de vorm van een drink, een barbecue, een aperitief). Stad Aarschot 

stimuleerde de initiatiefnemers om creatief te zijn, zolang de doelstelling 

(op een laagdrempelige manier ouders samenbrengen) werd gerealiseerd. 

Een barbecue bij de onthaalmoeder biedt een ideale gelegenheid om de 

andere ouders eens te ontmoeten. En men mag ervan uitgaan dat het thema 

‘opvoeding’ vrij snel aan bod komt wanneer de tafel gevuld is met ouders die 

dat moment hetzelfde delen: dat hun kinderen bij deze onthaalmoeder 

geweest zijn. Zonder rond een ‘pedagogisch’ thema georganiseerd te zijn, 

heeft het ontmoeten hier een pedagogische betekenis: bij elkaar terecht kunnen, 

weten wie er een kindje van ongeveer dezelfde leeftijd heeft, misschien 

wel telefoonnummers uitwisselen, zijn hart eens luchten tegen de onthaalmoeder 

of een andere ouder, horen dat het ‘bij die anderen ook zo gaat’. 

Opvoeden komt hier positief in beeld. Opvoeden komt hier in beeld als iets 

dat voor alle ouders een bepaalde betekenis en plaats in hun leven heeft. 

Onder ouders krijg je al snel het gevoel dat je toch niet zo slecht bezig bent, 

of dat iedereen wel eens met die vraag of dat probleempje sukkelt. 




Literatuur 

Buysse, A. (2008). Opvoedingsondersteuning. Ondersteuning van gezinnen 

vandaag: een onderzoek. Gent: Universiteit Gent. http://www.gezinsbond.be/images/stories/opvoeden/rapport.pdf 

De Vos, J. (2012). Psychologisering in tijden van globalisering. Leuven: 

ACCO. 

EXPOO. (2011). Ontmoetingsplaatsen. Eindverslag dialoogmoment. Expoo. 

http://www.expoo.be/sites/default/files/kennisdocument/eindverslagdialoogmomentontmoetingsplaatsen.pdf 

Lambeir, B., & Ramaekers, S. (2007). The terror of explicitness: Philosophical 

remarks on the idea of a parenting contract. Ethics and Education, 

2, 95-107. 

Masschelein, J. (2008). Inleiding. In J. Masschelein (Red.), De lichtheid van 

het opvoeden. Een oefening in kijken, lezen en denken. Leuven: Lannoo- 

Campus. 

Nys, K., & Vandemeulebroecke, L. (2000). Opvoedings- en gezinsondersteuning. 

Tijdschrift Voor Welzijnswerk, 24(232), 5-10. 

Poot, W.I. (1992). De populariteit van opvoedingsondersteuning. Aandacht 

voor opvoeding en ondersteuning in onderzoek. In: A. Hol (Ed.), 

Opvoedingsondersteuning. Methoden, nieuwe opvattingen en praktische 

toepassingen (pp. 38-50). Utrecht: SWP. 

Ramaekers, S. (2009). Moeten ouders de opvoeders van hun kinderen 

zijn?. Alert voor Sociaal Werk en Politiek, 4. 

Ramaekers, S. (2010). Pedagogy of the encounter? Philosophical notes 

on the idea of ‘meeting places’ as forms of parent support. http:// 

www.philosophy-of-education.org/conferences/ 

Conference_details.asp?id=16. Philosophy of Education Society Annual 

Conference. New College, Oxford, 26 – 28 March 2010. Oxford: Philosophy 

of Education Society of Great Britain. 

Ramaekers, S., & Suissa, J. (2012a). The claims of parenting. Reasons, responsibility 

and society. Dorcrecht: Springer. 

Ramaekers, S., & Suissa, J. (2012b). What all parents need to know? 

Exploring the hidden normativity of the language of developmental psychology 

in parenting. Journal of philosophy of education, 46(3), in press. 




Snijders, J. (2006). Ouders en hun behoefte aan opvoedingsondersteuning. 

Utrecht: Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn. 

Snyers, K., Colpin, H., & Coenen, M. (2001). Behoefte aan opvoedingsondersteuning. 

Een onderzoek bij ouders in Maasmechelen. Leuven: Garant. 

Vandemeulebroecke, L., & Nys, K. (2002). Het concept opvoedingsondersteuning. 

In: L. Vandemeulebroecke, H. Van Crombrugge, J. Janssens, 

& H. Colpin (Eds.), Gezinspedagogiek – Deel II: Opvoedingsondersteuning 

(pp. 11-30). Antwerpen/Apeldoorn: Garant. 

Vandenbroeck, M. & Geens, N. (2010). Evaluatierapport van Baboes, de 

Brusselse ontmoetingsplaats voor kinderen en ouders. Gent: Vakgroep 

Sociale Agogiek UGent. 

Vandezande, A. (2012). Ontmoeten als vorm van opvoedingsondersteuning. 

Een onderzoek van het initiatief BijtankenOverOpvoeden@Home van de 

Gezinsbond. Niet-gepubliceerde masterproef. KU Leuven. Faculteit Psychologie 

en Pedagogische wetenschappen. Laboratorium voor Educatie 

en Samenleving. 

Vermulst, A. (2002). Opvoedingsproblemen van tieners en de behoefte 

aan opvoedingsondersteuning. In: L. Vandemeulebroecke, H. Van Crombrugge, 

J. Janssens, & H. Colpin (Eds.), Gezinspedagogiek – Deel II: Opvoedingsondersteuning 

(pp. 182-201). Antwerpen/Apeldoorn: Garant.

4. Ontmoetingen als vorm van opvoedingsondersteuning - Expoo

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Delete template?

Save as template ?