Opvoeddebatten - Expoo

Opvoeddebatten

Opvoeddebatten

Punt
Punt
Wat is een opvoeddebat?
Wie uitnodigen?
Een opvoeddebat heeft als belangrijkste doelstelling het gesprek te stimuleren tussen iedereen die mee opvoeding
Bij de debatten worden opvoeders, beleidsmakers en mede-opvoeders betrokken: iedereen die een (mede-)
maakt in een gemeente of een buurt.
opvoedende rol heeft naar kinderen of jongeren. Hiermee doelen we in de eerste plaats op de ouders zelf, maar
ook op grootouders, wijkwerkers, leerkrachten, buschauffeurs en –begeleiders, begeleiders van de kinderopvang,
Een opvoeddebat heeft volgende kenmerken:
onthaalouders, sportmonitoren, leiding van de jeugdbeweging of speelpleinwerking, politiek verantwoordelijken,
• de debatten worden gevoerd rond op voorhand afgebakende thema’s
babysits, jeugdconsulenten, wijkagenten, parkwachters, bibliotheekmedewerkers, enz… De afbakening van het
• opvoeders, mede-opvoeders en beleidsmakers zitten samen rond de tafel als gelijkwaardige partners
thema/ de thema’s zal allicht mee bepalen wie allemaal uitgenodigd wordt. Diversiteit aan de gesprekstafels is
Punt
• de debatten leiden tot een concreet resultaat (vb. acties in een beleidsplan opvoedingsondersteuning,
concrete afspraken in een buurt)
Punt
stimulerend voor het debat.
Voorbereiding
Waarom een opvoeddebat organiseren?
Je stelt best een werkgroepje samen. Zij brengen duidelijkheid over:
Afbakening
De reden waarom je een opvoeddebat organiseert in je gemeente of in een welbepaalde buurt kan verschillen.
• waarom willen we een debat organiseren?
• welk doel of resultaat willen we bereiken? Hoe concreet zien we dat?
Behoefte om het gesprek tussen opvoeders te stimuleren.
• organiseren we een debat voor de gemeente, een wijk, een straat…?
Opvoeden doen we samen. Ouders zijn de eerste verantwoordelijken. Maar ook andere volwassenen zijn mede-
• welk(e) thema’(s) moeten aan bod komen?
opvoeder. In een samenleving waar opvoeden steeds complexer wordt, is het goed om weten dat je er niet alleen voor
• welke doelgroepen willen we bereiken?
staat. Met zijn allen willen we het beste voor onze kinderen. Het is zinvol om met elkaar te spreken over wat voor ons
• welke partners moeten we betrekken?
‘het beste’ is. Het is goed om vragen en bezorgdheden te delen. Om in gesprek met elkaar tot het besef te komen dat
Organisatie
we het best wel goed doen. Of om samen naar oplossingen te zoeken.
• welk budget hebben we ter beschikking?
Door de communicatie aan te gaan, kunnen misverstanden vermeden worden. Wat verwachten we van elkaar? Wie
• hoe organiseren we de werving?
heeft welke verantwoordelijkheid in de opvoeding en waar stopt die verantwoordelijkheid? Door de organisatie van
• welke wervingskanalen kunnen we gebruiken?
opvoeddebatten geef je een impuls aan de communicatie tussen opvoeders en mede-opvoeders. Communicatie is een
• wie zijn belangrijke toeleiders?
eerste stap naar afstemming.
• welke lokatie is geschikt?
En een goede afstemming tussen opvoeders en mede-opvoeders geeft duidelijkheid en houvast aan kinderen en
• werken we met inschrijvingen?
jongeren en aan de opvoeders zelf.
Inhoud
• wie leidt het debat in? Met welke boodschap?
Beleidsmakers willen weten wat er leeft rond opvoeding.
• werken we met een eigen moderator?
Steeds meer lokale besturen zetten opvoedingsondersteuning op de politieke agenda. Ze willen gezinnen ondersteunen
• wat verwachten we van de moderator?
in hun opvoedingstaak en vragen zich af hoe ze die ondersteuning best vorm geven. Welke zijn de vragen die ouders en
• wie wordt verslaggever?
andere opvoeders zich stellen? Hoe kan het beleid hierop inspelen?
• willen we in elke groep een verslaggever of enkel een algemene verslaggever?
Een opvoeddebat is een geschikt instrument om meer te weten te komen over de bezorgdheden, vragen, meningen en
• met welke concrete stellingen gaan we aan de slag?
voorstellen van ouders en andere opvoeders.
• welk vervolg wensen we te geven aan het debat?
Er leeft spanning rond een welbepaald opvoedingsthema in een buurt of wijk.
Een voorbeeld ter illustratie: In een wijk met veel jonge gezinnen is er wrevel over kinderen die tot laat op straat
Punt
• wat en hoe communiceren we over het vervolg bij de afsluiting?
De werkvorm
spelen. Sommige ouders ervaren dit als erg lastig. Zij ondervinden hierdoor meer moeilijkheden om de eigen kinderen
Een debat bestaat in principe uit een inleiding, een werkmoment en een gezamenlijke afsluiting.
op tijd naar bed te sturen. Ook de leerkrachten van de buurtschool vinden het laat buitenspelen een probleem. Zij
Na de inleiding worden de deelnemers verdeeld over werktafels. Elke werktafel bestaat uit minimum 5 en maximum 10
ondervinden dat de kinderen niet uitgerust in de klas zitten.
personen. Het is de bedoeling dat elke werktafel bestaat uit een mix van ouders en mede-opvoeders.
Dit soort actuele thema’s kunnen aanleiding zijn om opvoeders en mede-opvoeders met elkaar in gesprek te laten
De werktafels krijgen telkens een stelling waar ze ongeveer 10 minuten rond werken. Na 10 minuten brengt de
gaan. Via het debat kunnen de verschillende partijen meer te weten komen over wat anderen belangrijk vinden in
moderator de bevindingen van de verschillende tafels via gerichte vragen samen in de grote groep. Vervolgens krijgen
de opvoeding. Opvoeders en mede-opvoeders staan stil bij het eigen denken over opvoeden. Ze stellen het eigen
de tafels een nieuwe stelling mee.
opvoedend handelen in vraag. Of ze doen nieuwe inzichten op. De debatten kunnen een eerste stap zijn naar concrete
De moderator ziet er op toe dat het gesprek aan de verschillende werktafels op gang komt en zinvol gevoerd wordt.
afspraken tussen de verschillende betrokkenen.
4 MAAKHETMEEdebat MAAKHETMEEdebat 5

Punt
De rol van de moderator
De moderator moet geen opvoedingsdeskundige zijn, maar vertrouwdheid met het thema helpt wel. De moderator is
Thema
Vrienden en vrije tijd
Stellingen
in de eerste plaats een goede gespreksleider.
• Kinderen moeten zelf kunnen kiezen waarmee en met wie ze spelen.
Hij verhuist van de éne naar de andere werktafel en zorgt ervoor dat aan elke tafel een goed gesprek gevoerd wordt. De
• Kinderen moeten hun conflicten zelf leren oplossen. Wanneer grijp je als volwassene in?
moderator waakt erover dat maximale betrokkenheid van allen tot stand komt. Geen gemakkelijke opgave!
• Naarmate de kinderen ouder worden, heb je als opvoeder minder invloed. Als ze zich laten meetrekken door
‘slechte’ vrienden, dan kan je daar weinig aan doen.
Nadat een stelling aan de tafels besproken is, komt de moderator tot een algemene synthese via het stellen van gerichte
• Kinderen die jonger zijn dan 12 jaar horen na 21.00 uur niet meer op straat te spelen.
vragen. Het is niet de bedoeling dat elke werktafel de hele samenvatting van hun gesprek geeft. Aan het einde van de
• Je ziet steeds minder kinderen buiten spelen. Te vuil, onveilig, te weinig tijd?
avond moet de moderator, met steun van de verslaggever, algemene conclusies en bevindingen kunnen formuleren.
• Vroeger speelden we altijd op straat. Nu is er al een probleem als een groepje jongeren er wat staat te praten.
• Wanneer je ziet dat oudere kinderen het spel van de kleintjes bederven op een buurtpleintje dan moet je daar
Als je een debat organiseert, bekijk je best eerst of er in je gemeente of buurt iemand is die geschikt is om de rol van
als volwassene iets van zeggen.
moderator op te nemen. Als je iemand vindt uit de eigen gemeente, komt dit de betrokkenheid ten goede.
• Op straat leren kinderen de wereld kennen.
• Als ouder moet je steeds weten waar je kinderen zijn, ook als ze 16 zijn.
Wanneer je geen geschikte moderator kent, kan je contact nemen met het Steunpunt Opvoedingsondersteuning. Het
• Rondhangen, TV, games en internet … Bij veel volwassenen heeft dit alles een negatieve bijklank. Maar het is
Steunpunt beschikt over een lijst van moderatoren die voor een redelijke prijs debatten willen modereren
wel de leefwereld van de jongeren van vandaag.
Punt
De afsluiting
Probeer de avond af te sluiten met een aantal algemene conclusies en bevindingen. Misschien kunnen er ook al
concrete afspraken gemaakt worden. Zorg alleszins dat het voor de deelnemers duidelijk is, wat er verder gebeurt met
de bevindingen die het debat heeft opgeleverd.
Punt
.
Ondersteunende materialen
In dit document vind je:
• stellingen die je kan gebruiken of waaraan je je kan inspireren bij het formuleren van eigen stellingen
• een voorbeelduitnodiging
Zolang de voorraad strekt kunnen de Limburgse gemeenten gebruik maken van:
• Sensibiliserende affiches ‘Maak het mee – opvoeden is …’
• Affiches met ruimte voor de aankondiging van het debat
• Boodschappentassen voor de deelnemers aan het debat. Deze tassen dragen de boodschap uit: Maak
het mee – opvoeden is samenspel. Je kan deze tassen voor de deelnemers vullen met informatie die voor
jouw gemeente of buurt relevant is (folder opvoedingswinkel, vormingsaanbod gezinsbond, opvoedtips,
activiteitenaanbod lokaal overleg opvoedingsondersteuning, …)
• Ballonnen
Voor al deze materialen kan je terecht bij het Steunpunt Opvoedingsondersteuning, 011 23 82 22 of via
opvoedingsondersteuning@limburg.be.
6 MAAKHETMEEdebat MAAKHETMEEdebat 7

Thema
Samen opvoeden
Thema
Grenzen stellen – straffen - belonen
Stellingen
Stellingen
• Het is niet evident om open over je opvoedingsvragen te spreken. Zowel ouders, leerkrachten, jeugdwerkers,
• Vanaf welke leeftijd krijgen kinderen een stem in het bepalen van de regels?
… hebben schroom om hun onzekerheden uit te spreken.
• 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10… Wie niet luistert, heeft een tik verdiend.
• Ouders moeten ingelicht worden als hun kind betrokken is bij pesterijen op school, in de opvang of in de
• Grootouders en andere mede-opvoeders moeten dezelfde regels hanteren als de ouders.
jeugdbeweging.
• Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen alleen thuis blijven?
• Als het je eigen kinderen niet zijn, zeg je beter niets. Ouders appreciëren het niet als anderen zich ‘moeien’.
• De leerkracht in de klas, de ouders thuis, de trainer van de sportclub: iedereen werkt al eens met een
• Iedere ouder heeft zijn eigen opvoedingsstijl. Het is niet gepast om daar je mening over te geven.
beloningssysteem. Altijd met het gewenste effect?
• Jongeren chillen liefst bij de vriend met de meest tolerante ouders. Waar de muziek luid mag, waar de pintjes
• Als je kinderen begint te belonen, verwachten ze voor elke inspanning een beloning.
of de breezers koud staan en waar ze mogen roken. Moeten ouders hierover met elkaar in gesprek gaan?
• Wanneer wordt belonen verwennen?
• Je kinderen willen steeds bij de buren spelen. Ze mogen er onbeperkt aan de computer, zonder toezicht. Ga
• Van kinderen mag je verwachten dat ze luisteren. Daar moet geen beloning aan gekoppeld zijn.
je hierover het gesprek aan met de buren?
• Graag zien betekent streng zijn zo nu en dan.
• ‘Opvoeden is het werk van de moeder, de hobby van de vader.’
• Als je kind thuis komt met een straf van de leerkracht, dan steun je de leerkracht altijd.
• Als jongeren zich misdragen op de bus, dan houd je je best gedeisd.
• Sexuele voorlichting gebeurt het best op school. Leerkrachten kunnen het best oordelen op welke leeftijd
welke informatie gegeven moet worden.
• ‘Dan probeer je thuis gezond te koken en kunnen ze in de schoolkantine elke dag frieten krijgen!’ Kinderen
gezonde leefgewoonten bijbrengen is een gedeelde verantwoordelijkheid.
• Scholen zouden ouders moeten vragen om hun kinderen in speelkleren naar school te sturen.
• Kinderen verhuizen de hele dag van de éne opvoedingssituatie naar de andere. Thuis, school, opvang,
grootouders, sportclub, jeugdbeweging, bij mama, bij papa… Het is een illusie dat je ieders regels op elkaar
kan afstemmen.
• Wanneer kinderen in de buitenschoolse opvang elkaar aanspreken met ‘kieken’ dan verwacht ik dat de
begeleider hier iets aan doet.
8 MAAKHETMEEdebat MAAKHETMEEdebat 9

Thema
Opvoeden en samenleving
Thema
Opvoeden en diversiteit
Stellingen
Stellingen
• Met de vergrijzing van onze bevolking is het logisch dat het beleid geen prioriteit geeft aan kinderen en
• Kinderen leren wat respect is door de voorbeelden die ouders hen geven.
jongeren.
• Als kinderen ‘homo’ gebruiken als scheldwoord, moet je daar op reageren.
• Kinderen hebben recht op liefde, geborgenheid en individuele aandacht. Kunnen de gezinnen van vandaag
• Meisjes die in bomen klimmen, doen aan Pipi Langkous denken. Dat vinden we best leuk. Jongens die met
dat waarmaken?
barbies spelen, dat kunnen we minder appreciëren.
• Een lokaal gezinsbeleid moet samen met de betrokkenen tot stand komen. Ouders en andere opvoeders
• Je hoort vaak ‘Kinderen moeten zichzelf kunnen zijn’. Geven we hen ook werkelijk die kans?
hebben de deskundigheid in huis om concrete voorstellen te doen.
• Jonge kinderen laat je kind zijn, vanaf het eerste leerjaar begint het opvoeden.
• We worden zo onverdraagzaam naar kinderen. Als ze niet helemaal in de pas lopen, krijgen ze een label:
• Leven tussen verschillende culturen maakt opvoeden niet gemakkelijker maar wel uitdagend
ADHD, hooggevoelig, … noem maar op.
• Jongens zijn jongens, meisjes zijn meisjes. Opvoeding verandert daar niets aan.
• We zijn allen bezorgd om de veiligheid van onze kinderen. Maar met alle regelgeving rond hygiëne en
veiligheid komt de ruimte voor kinderen om te experimenteren en avontuur te beleven erg onder druk.
Tegenwoordig vind je in de speeltuinen eerder een hondentoilet dan een zandbak.
• Als je kinderen betrekt bij het uitwerken van maatregelen ( een reglement, inrichting van een pleintje of
speelplaats, …) waar zij betrokken partij zijn, bereik je betere resultaten.
• Er zijn nog weinig taboes. Schuttingtaal op radio en TV is heel erg ingeburgerd. Maar als je kind of jongere
grove taal spreekt, word je daar wel als ouder op aangekeken.
• Er wordt wel eens gezegd dat jongvolwassenen niet geëngageerd zijn. Nochtans kenden jeugdbewegingen
nooit zoveel succes als vandaag.
• Met hun vragen over God en de dood gaan kinderen naar hun grootouders. Ouders praten met hun kinderen
weinig over zingeving.
• Als ouder ben je alleen verantwoordelijk voor je eigen kinderen.
10 MAAKHETMEEdebat MAAKHETMEEdebat 11

12 MAAKHETMEEdebat
Opvoeddebatten

14 MAAKHETMEEdebat
limburg.be/opvoedingsondersteuning
provincie Limburg
Universiteitslaan 1
B-3500 HASSELT