nieuws uit bosgroep houtland - Brugse verenigingen
nieuws uit bosgroep houtland - Brugse verenigingen
nieuws uit bosgroep houtland - Brugse verenigingen
Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!
Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.
oomblad<br />
België - Belgique<br />
P.B. - P.P<br />
8000 Brugge 1 - 2e afd.<br />
BC 6335<br />
Driemaandelijks tijdschrift van de West-Vlaamse Bosgroepen<br />
JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011<br />
Afgiftekantoor: 8000 brugge 1 - afd. 2 / P3A9048<br />
Afzendadres: Bosgroep Houtland vzw - Tillegemstraat 81 - 8200 Sint-Michiels<br />
I N F O R M A T I E B L A D V O O R B O S E I G E N A A R S<br />
Houtland<br />
IJzer en Leie<br />
De buizerd<br />
Struiken in en rondom het bos<br />
Paardenkracht: een bron <strong>uit</strong> het<br />
verleden met toekomst
INHOUD & COLOFON<br />
Voorwoord 3<br />
De <strong>bosgroep</strong> stelt zich voor ..... 4<br />
De buizerd 5<br />
Regels voor bosactiviteiten versoepeld 8<br />
Struiken in en rondom het bos 9<br />
Paardenkracht: een bron <strong>uit</strong> het verleden met toekomst 12<br />
Nieuws <strong>uit</strong> Bosgroep Houtland 14<br />
Nieuws <strong>uit</strong> Bosgroep IJzer en Leie 16<br />
Activiteitenkalender / varia 18<br />
foto cover: Jan Goris<br />
Een aantal deelnemers aan onze cursus bosranden in de maand juni onder leiding<br />
van lesgever Wim Massant van vzw Inverde. De deelnemers bestuderen een voorbeeld<br />
van een zeer geslaagde trapsgewijze bosrand van de Stad Torhout in het<br />
Groenhovebos.<br />
Duidelijk herkenbaar zijn een bloemenrijke kruidenruigte, een struiklaag met<br />
onder meer meidoorn en twee etages hogere bomen met Beuk, Berk en Zomereik.<br />
Colofon<br />
Boomblad (Zomer 2011), jaargang 9 - nummer 3<br />
Het Boomblad wordt <strong>uit</strong>gegeven door de West-Vlaamse Bosgroepen en verschijnt vier keer per jaar.<br />
De Bosgroep Houtland en de Bosgroep IJzer en Leie zijn een initiatief van privébosbeheerders, de<br />
Provincie West-Vlaanderen en het agentschap voor Natuur en Bos van het ministerie van de Vlaamse<br />
Gemeenschap.<br />
Redactie: Clint Callens, Chris Couwelier, Anne Decuypere, Jan Goris, Marie-Louise Martens<br />
Foto’s: Clint Callens en Jan Goris<br />
Druk: Group Van Damme - Oostkamp<br />
Papier: Gedrukt op papier met ECF en FSC-label<br />
Oplage: 1.500 exemplaren<br />
Verantwoordelijke <strong>uit</strong>gever: Albert de Busschere, Tillegemstraat 81, 8200 Sint-Michiels<br />
2<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
VOORWOORD<br />
Beste <strong>bosgroep</strong>leden,<br />
Vorig jaar heeft de <strong>bosgroep</strong>werking een tegenslag gekend doordat zij voor het eerst geconfronteerd<br />
werd met bezuinigingen op de Vlaamse werkingsmiddelen. Hoewel Vlaanderen<br />
reeds op de hoogte was van het bestaan van twee nieuwe <strong>bosgroep</strong>en waaronder de Bosgroep<br />
IJzer en Leie, werden deze niet opgenomen in de begroting.<br />
Op een schriftelijke vraag van Katrien Schrijvers die zich ongerust <strong>uit</strong>te tegenover deze<br />
situatie antwoordde Joke Schauvliege, Vlaams Minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur:<br />
“… Een duurzame werking van de <strong>bosgroep</strong>en betekent in eerste instantie de garantie dat de<br />
basis- en beheersubsidies ter beschikking worden gesteld aan de 19 <strong>bosgroep</strong>en zodat de <strong>bosgroep</strong>en<br />
in eerste instantie hun coördinerende, faciliterende en stimulerende rol kunnen opnemen. De<br />
<strong>bosgroep</strong>werking moet zich dan ook zo organiseren dat ze duurzaam kan blijven functioneren<br />
zonder de projectsubsidies en binnen de grenzen van de overige subsidies.”<br />
Als de middelen die worden voorzien in de overheidsbegroting niet toereikend blijken, zullen<br />
bepaalde <strong>bosgroep</strong>en hun doelstellingen niet geheel kunnen vervullen. Dit heeft <strong>uit</strong>eraard<br />
gevolgen voor de verschillende bosfuncties zoals ecologie, productie en de socioculturele<br />
functie.<br />
Uitgaande van de Europese Unie wenst men een Europees ecologisch netwerk van beschermde<br />
gebieden te realiseren, het zogenaamde Natura 2000 netwerk, waarbij de nadruk ligt op<br />
habitats en soorten die op het Europese niveau bedreigd worden.<br />
Voor de realisatie van dit Natura 2000 netwerk in Vlaanderen worden in bossen verschillende<br />
maatregelen genomen zoals de aanleg van bosranden en open plekken, het onderhouden van<br />
grachten en poelen, het bestrijden van agressieve exoten,…<br />
De daartoe voorziene mogelijkheden voor privébossen zijn echter vrij laag in vergelijking met<br />
de mogelijkheden waarover de landbouw beschikt. Enkele cijfers:<br />
Voor de aanleg van houtkanten krijgen landbouwers gedurende 5 jaar 37,2€/are/jaar aan subsidie.<br />
Voor het onderhoud ervan, na die 5 jaar, wordt dit 20,98€/are/jaar.<br />
De bosbeheerder daarentegen ontvangt een subsidie van maximaal 1,25€/are/jaar voor<br />
natuurmaatregelen. Hoewel de bossector geenszins dezelfde subsidiëring als de landbouwsector<br />
vraagt, kan toch een zekere aanpassing van deze verhouding van subsidiëring voorgesteld<br />
worden.<br />
Als vertegenwoordiger van de West-Vlaamse Bosgroepen in de Koepel van Vlaamse Bosgroepen,<br />
zal ik blijven ijveren voor een efficiënte ondersteuning van alle mogelijke projecten<br />
rond bosbeheer in onze regio zodat u, leden van de <strong>bosgroep</strong>en IJzer en Leie en Houtland,<br />
nog steeds dezelfde dienst- en informatieverlening als voorheen zouden kunnen blijven verkrijgen.<br />
Jullie kunnen zeker blijven rekenen op de inzet van alle bestuursleden en van Clint Callens, de<br />
nieuwe coördinator van de Bosgroep IJzer en Leie!<br />
Benoit de Maere d’Aertrycke,<br />
Voorzitter Bosgroep IJzer en Leie vzw<br />
Bestuurder Koepel van Vlaamse Bosgroepen<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
3
DE BOSGROEP STELT ZICH VOOR .....<br />
Wat is een <strong>bosgroep</strong>?<br />
Een <strong>bosgroep</strong> is een vereniging van en voor<br />
boseigenaars. In deze samenwerking staat<br />
de beheersvrijheid van de eigenaar centraal.<br />
De <strong>bosgroep</strong> zorgt vrijblijvend voor de<br />
praktische ondersteuning voor het beheer<br />
van uw bos. De <strong>bosgroep</strong> neemt een neutrale<br />
positie in tussen overheden, eigenaars<br />
en bosgebruikers. Hierdoor is ze ook <strong>uit</strong>ermate<br />
geschikt voor overleg tussen de verschillende<br />
boseigenaars en bosgebruikers.<br />
Samen werken wij aan een mooie toekomst<br />
voor het Vlaamse bos!<br />
hulp bij het aanvragen van kapmachtigingen<br />
en het invullen van subsidiedossiers;<br />
hulp bij het aanduiden van bomen en<br />
het <strong>uit</strong>voeren van allerlei kapwerken<br />
bvb. dunningen;<br />
ondersteunen van bebossingen:<br />
administratie, subsidies, soortenkeuze,<br />
aanleg, …;<br />
het <strong>uit</strong>voeren van onrendabele beheerswerken<br />
door onze arbeidersploeg<br />
(waarvan wij de grootste kost dekken);<br />
hulp bij het opstellen van beheerplannen;<br />
coördineren van gezamenlijke boswerkzaamheden,<br />
zodat goedkoper en<br />
efficiënter werk kan worden geleverd;<br />
het organiseren van gezamenlijke<br />
houtverkopen, zodat goede prijzen en<br />
goede exploitaties worden gerealiseerd;<br />
organisatie van wandelingen, cursussen<br />
en excursies;<br />
De Bosgroep helpt eigenaars bij het<br />
regelen van de toegankelijkheid in<br />
hun bos.<br />
Aanbod voor <strong>bosgroep</strong>leden<br />
Onze taken bestaan hoofdzakelijk <strong>uit</strong> informeren,<br />
sensibiliseren en organiseren. De<br />
coördinator staat in voor:<br />
gratis en onafhankelijk advies over het<br />
bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische,<br />
wettelijke, financiële en<br />
administratieve aspecten);<br />
informatie over wat uw wettelijke rechten<br />
en plichten zijn als boseigenaar en<br />
wat de mogelijke subsidies zijn;<br />
Wie kan een<br />
beroep doen op onze<br />
diensten?<br />
De <strong>bosgroep</strong> is er voor alle boseigenaars<br />
<strong>uit</strong> het werkingsgebied. Het maakt niet<br />
<strong>uit</strong> of u boseigenaar bent van een bosperceel<br />
van enkele aren bos of van een<br />
boscomplex van meerdere hectaren:<br />
iedereen krijgt dezelfde behandeling.<br />
Weet u graag wat de <strong>bosgroep</strong>en voor<br />
u en uw bos kunnen betekenen, neem<br />
dan contact op met uw <strong>bosgroep</strong>! De<br />
contactgegevens vindt u op de achterzijde<br />
van dit informatieblad.<br />
4<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
BOSINFO<br />
De buizerd<br />
(Artikel <strong>uit</strong> het ledenblad van de Antwerpse <strong>bosgroep</strong>en)<br />
(Bron: Atlas van de Broedvogels, Vermeersch et al. 2004 en www.jungerius.net)<br />
Bij elk bezoek aan het bos, kom je wel iets<br />
bijzonders tegen; een mooie boom, een<br />
bosplant, een dier, een zwam. Een dichte<br />
ontmoeting met Vlaanderens grootste roofvogel<br />
is en blijft echter adembenemend.<br />
Door een belangrijke groei in aantal heeft<br />
bijna elke boseigenaar in Vlaanderen wel de<br />
kans om deze gast te ontvangen. Tijd voor<br />
een grondige kennismaking met de buizerd<br />
(Buteo buteo).<br />
Vleugelspanwijdte van meer dan<br />
een meter<br />
Met een lengte van circa 55 cm is de buizerd<br />
een vrij grote roofvogel. Kenmerkend zijn<br />
dan de brede schouders wanneer hij neerzit.<br />
Ook zwevend is hij vaak te zien, dan vormen<br />
de brede vleugels een ondiepe 'V' met<br />
gevingerde <strong>uit</strong>einden die iets opkrullen. De<br />
spanwijdte van een mannetje is met 115 tot<br />
120 cm iets kleiner dan de spanwijdte van<br />
een vrouwtje.<br />
vleugeleinde hebben een zwarte tip.<br />
Bos én veld.<br />
De buizerd stelt twee eisen aan zijn biotoop:<br />
aanwezigheid van bos, en aanwezigheid<br />
van open veld, liefst met twee maal<br />
meer veld dan bos. Het bos dient vooral om<br />
in te nestelen en de jongen groot te brengen.<br />
De buizerd is hierin niet erg kieskeurig,<br />
het mag zowel loof- als naaldbos zijn. Wel<br />
moet het oud genoeg zijn, opdat er op een<br />
hoogte van minimaal 8 meter een nest gebouwd<br />
kan worden. Ook de grootte van het<br />
bos is niet erg van belang, zolang de jongen<br />
er maar rustig grootgebracht kunnen worden.<br />
Het open veld dient als jachtterrein en<br />
dient zo afwisselend en gevarieerd mogelijk<br />
te zijn omdat dit dan meestal ook geldt voor<br />
het prooiaanbod. Helemaal ideaal wordt het<br />
als er ook nog natuurlijke verhogingen in<br />
het landschap te vinden zijn die als <strong>uit</strong>kijkpunt<br />
kunnen dienen. Denk hierbij aan paaltjes,<br />
dode bomen of een heuveltje.<br />
De kleur van het verenkleed van de<br />
buizerd varieert erg; van wit-beige tot<br />
donkerbruin. Hier een lichte variant.<br />
De buizerd kent een grote continue kleurvariatie<br />
van geheel wit tot geheel zwartbruin.<br />
Deze variatie is vooral op de buikzijde<br />
te vinden. De opkrullende veren aan het<br />
Alleseter!<br />
Wat betreft zijn dieet is de buizerd niet erg<br />
kieskeurig. Vrijwel alle soorten die in 'zijn'<br />
leefgebied voorkomen en niet zwaarder zijn<br />
dan circa 500 gram gaan voor de bijl. Op<br />
het menu staan zowel ongewervelde dieren<br />
(waaronder insecten, weekdieren en ringwormen)<br />
alsook gewervelde dieren (waaronder<br />
zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën<br />
en ook vissen). Het merendeel (>80%)<br />
van de prooien bestaat <strong>uit</strong> kleine zoogdieren,<br />
als muizen, ratten, marterachtige, eekhoorns,<br />
mollen, konijnen en hazen. Hiervan<br />
vormt de veldmuis het grootste deel. Voor<br />
een volwassen buizerd geldt dat hij gemiddeld<br />
ongeveer 6 veldmuizen per dag nodig<br />
heeft. Hoewel de buizerd geen echte visser<br />
of vogeljager is, staan er wel vogels en vissen<br />
op het menu. De vele vogelsoorten op<br />
de prooilijst zijn waarschijnlijk meest dieren<br />
die dood of verzwakt werden gevon-<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
5
BOSINFO<br />
den. De vissen zijn ook waarschijnlijk dood<br />
aangetroffen aan de oppervlakte of bij de<br />
oever. Bij de amfibieën worden vooral kikkers,<br />
padden en salamanders gejaagd. Een<br />
niet onbelangrijk deel van het menu bestaat<br />
<strong>uit</strong> (naakt)slakken en regenwormen en <strong>uit</strong><br />
insecten als krekels en kevers.<br />
Ter land, ter paal en in de lucht….<br />
De buizerd is een <strong>uit</strong>stekende zweefvlieger.<br />
Op de thermiek laat hij zich meedrijven en<br />
zonder veel vleugelslagen kan hij lange tijd<br />
rondjes cirkelen. Deze methode van jagen<br />
is vooral in de zomermaanden te zien. Zodra<br />
de buizerd een mogelijke prooi in het<br />
vizier krijgt gaat deze zoekvlucht over in<br />
bidden. De buizerd blijft dan stilhangen<br />
op een plaats, waarbij de kop nagenoeg op<br />
een vaste positie blijft. Na het bidden gaat<br />
de buizerd in de aanval over (of niet). Deze<br />
aanval bestaat <strong>uit</strong> het, al dan niet in etappes,<br />
afdalen om <strong>uit</strong>eindelijk met omhoog<br />
gestrekte vleugel zich op de prooi te laten<br />
vallen. Een gevangen prooi wordt met de<br />
klauwen gedood. De buizerd speurt graag<br />
de omgeving af van<strong>uit</strong> een hoge zit. Gezeten<br />
op een paaltje, een dode tak of een andersoortige<br />
verhoging in het landschap tuurt<br />
hij dan in het rond. Als een prooi gezien is,<br />
lijkt hij ineens veel alerter en staart naar<br />
een vast punt, bewegend met de kop om<br />
de afstand en plek in te schatten. De aanval<br />
die volgt bestaat <strong>uit</strong> een korte glijvlucht tot<br />
op de prooi. De buizerd jaagt ook wel vanaf<br />
de grond. Dan loopt hij rond, op zoek naar<br />
insecten en slakken. Vooral in het voor- en<br />
najaar kan de insectenjacht lucratief zijn.<br />
Geboorte op grote hoogte<br />
Al vroeg in het jaar, soms al in februari, beginnen<br />
buizerdpaartjes met het bouwen van<br />
een nest. Dit kan een geheel nieuw nest zijn,<br />
maar ook oude nesten worden verbouwd en<br />
<strong>uit</strong>gebreid. Nesten worden in zowel naaldals<br />
loofbomen gebouwd op hoogten van<br />
minimaal acht meter, maar ook 30 meter<br />
is geen <strong>uit</strong>zondering. De buizerd heeft een<br />
voorkeur voor rustige bossen, waar niet te<br />
veel recreatie plaatsvindt. Eind maart en begin<br />
april is de paartijd. Over het algemeen<br />
De jongen van de buizerd blijven ongeveer<br />
2 maanden in het nest alvorens<br />
een eerste vlucht te wagen.<br />
zijn buizerds monogaam en een paartje<br />
blijft gedurende meerdere broedseizoenen<br />
bij elkaar. In enkele gevallen wordt melding<br />
gemaakt van één mannetje met twee vrouwtjes.<br />
In de eerste helft van april worden twee<br />
of drie eieren gelegd. Rond het leggen van<br />
het laatste ei begint het broeden. Dit wordt<br />
vooral door het vrouwtje gedaan, en duurt<br />
iets langer dan een maand. Het kleine witte<br />
donskuiken begint na ongeveer een week<br />
in het nest rond te kruipen. Na drie weken<br />
knabbelen de jongen aan prooien en resten.<br />
Rond de vijfde week zijn ze zelfs al in staat<br />
om een muis geheel zelfstandig te verorberen.<br />
De jongen vliegen voor het eerst <strong>uit</strong> na<br />
circa acht weken. Hoewel ze het nest al kunnen<br />
verlaten blijven ze nog afhankelijk van<br />
de ouders als het gaat om de voedselvoorziening.<br />
Een maand of twee na het <strong>uit</strong>vliegen<br />
worden ze steeds minder gevoerd door<br />
de ouders, zodat ze gedwongen worden om<br />
zelf op jacht te gaan. Na het eerste jaar zijn<br />
de jongen geslachtsrijp, maar pas na drie<br />
jaar zijn ze echt broedrijp. Een buizerd kan<br />
tot 25 jaar oud worden.<br />
Buizerds in Vlaanderen:<br />
een succesverhaal<br />
De buizerd is wijdverspreid over heel<br />
Europa. De buizerd behoort tot de talrijkste<br />
roofvogels in Vlaanderen. De meeste buizerds<br />
komen voor in de bosrijke Kempen<br />
6<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
BOSINFO<br />
en aansl<strong>uit</strong>end in de Voerstreek. Ruim de<br />
helft van de Vlaamse populatie broedt er.<br />
Het belangrijkste bastion in het westen van<br />
het land wordt, zoals voor meer bosvogels,<br />
gevormd door de <strong>uit</strong>gestrekte bosgebieden<br />
ten zuidoosten van Brugge. Een optelling<br />
De buizerd (Buteo buteo) veroverde<br />
de afgelopen decennia opnieuw zijn<br />
plaats in Vlaanderen.<br />
in 2002 levert een schatting op van 1.800 –<br />
2.800 paren voor geheel Vlaanderen. In vergelijking<br />
met halfweg de jaren ‘70 is dat een<br />
enorme groei in aantallen. De buizerd heeft<br />
duidelijk terreinwinst geboekt en heeft zich<br />
de voorbije 4 decennia van<strong>uit</strong> de Kempen<br />
<strong>uit</strong>gebreid over grote delen van Vlaanderen.<br />
In het begin van de jaren ‘70 zou het totale<br />
bestand slechts een 10-tal paren hebben<br />
bedragen. In 1985-1988 leverde een nieuwe<br />
schatting 200-300 paren op. De schatting<br />
houdt in dat de toename vooral in de jaren<br />
‘90 in een stroomversnelling is terechtgekomen,<br />
wat neerkomt op minstens een vervijfvoudiging<br />
van de aantallen op iets meer<br />
dan 10 jaar! Regionale gegevens bevestigen<br />
de trend waarbij de toename vooral in het<br />
westen nog steeds opvallend is, terwijl het<br />
oosten stilaan ‘vol’ lijkt te raken en de aantallen<br />
er langzaam stabiliseren. De wet op<br />
de bescherming van roofvogels <strong>uit</strong> 1966 en<br />
het stelselmatig terugdringen van het gebruik<br />
van persistente pesticiden sinds halfweg<br />
de jaren ‘70, hebben er stellig toe bijgedragen<br />
dat de buizerdpopulatie zich kon<br />
<strong>uit</strong>breiden. Aangezien buizerds geregeld<br />
aas eten, waren ze in het verleden vaak het<br />
slachtoffer van vergiftigd lokaas. Het huidige<br />
verbod en de strenge straffen die werden<br />
<strong>uit</strong>gesproken beperken nu dit fenomeen. Er<br />
zijn ook meer natuurlijke factoren in het<br />
spel, vooral het ouder worden van onze<br />
bosgebieden heeft de soort zeker geholpen<br />
bij de expansie. Er ontstonden op die manier<br />
tal van nieuwe, geschikte broedbossen,<br />
terwijl de buizerd zich bovendien meer en<br />
meer leek aan te passen aan kleinere bosjes<br />
in het cultuurlandschap en geregeld<br />
broedend werd aangetroffen in de talloze<br />
populierenaanplantingen die Vlaanderen<br />
‘rijk’ is. Het is in dat opzicht opvallend dat<br />
vastgestelde dichtheden in landbouwgebieden<br />
met verspreide bosjes en boomgroepen<br />
vaak vergelijkbaar zijn met die in de grotere<br />
bosgebieden in de Kempen.<br />
Een bloedhekel aan joggers<br />
Dit voorjaar haalde enkele berichten omtrent<br />
mensen die aangevallen werden door<br />
een buizerd het <strong>nieuws</strong>. Telkens lijkt het te<br />
gaan om joggers die in de buurt van het<br />
buizerdnest passeren. De snelle beweging<br />
van de lopers blijken het dier behoorlijk te<br />
irriteren en te verontrusten. De vogel voerde<br />
telkens een aanval <strong>uit</strong> door de jogger in<br />
de rug te benaderen en dan met de klauwen<br />
in het hoofd te slaan. Meestal blijft het bij<br />
even flink schrikken. Rustig achterwaarts<br />
verder lopen, met de armen zwaaien en harder<br />
roepen dan de buizerd, lijkt volgens een<br />
discussie op een internetforum een manier<br />
te zijn om de vechtlustige vogel op andere<br />
gedachten te brengen. Je jogparcours voor<br />
enkele weken verleggen b<strong>uit</strong>en het ‘nestgebied’<br />
van de buizerd is wellicht de beste<br />
manier om jezelf en de buizerd wat rust te<br />
gunnen.<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
7
BOSINFO<br />
Regels voor bosactiviteiten versoepeld<br />
(Artikel op basis van informatie van het Agentschap voor Natuur en Bos)<br />
Wil je een wandeltocht, r<strong>uit</strong>ertocht,<br />
oriëntatiewedstrijd... organiseren? Bekijk<br />
dan vooraf goed wat kan en mag en<br />
welke stappen je dient te ondernemen.<br />
Twee zaken zijn belangrijk: is er een toe -<br />
gankelijkheidsregeling voor het bos en<br />
is de activiteit risicovol of niet-risicovol?<br />
Als de gewenste activiteit niet voorzien<br />
is in de toegankelijkheidsregeling van<br />
de boseigenaar of als de boseigenaar<br />
geen toegankelijkheidsregeling heeft,<br />
dan moet je in elk geval een toestemming<br />
bekomen van de boseigenaar.<br />
Daarnaast moet je te weten komen of<br />
de activiteit door het Agentschap voor<br />
Natuur en Bos als risicovol of als nietrisicovol<br />
wordt beschouwd. Voor een<br />
risicovolle activiteit heb je een specifieke<br />
machtiging nodig van het Agentschap<br />
voor Natuur en Bos.<br />
Gezinsdag 'Natuur in Mij' in het Groenhove -<br />
bos van Torhout. De infostand van de Bosgroep<br />
met een hamerspel kon op veel bekijks<br />
rekenen. Voor dergelijke publieksactiviteiten<br />
in bossen is een hele regelgeving <strong>uit</strong>gewerkt<br />
die nu gelukkig met gezond verstand geïnterpreteerd<br />
wordt.<br />
Wanneer is een activiteit risicovol?:<br />
1. Indien men de wegen wenst te verlaten<br />
voor een activiteit in het bos of in een natuurreservaat. Uitzondering hierop vormt<br />
het toegestane gebruik in de speelzones, hondenzones, bivakzones en vrij toegankelijke<br />
zones conform de toegankelijkheidsregeling voor het gebied.<br />
2. Grootschalige activiteiten op de toegankelijke wegen met een verwachte deelname<br />
vanaf :<br />
1. 100 mountainbikers, cyclocrossers of veldrijders<br />
2. 25 r<strong>uit</strong>ers<br />
3. 10 menners of mushers<br />
Deze aantallen zijn inclusief de te verwachten toeschouwers. Dit geldt niet voor grootschalige<br />
activiteiten in private bossen die onder normale omstandigheden ontoegankelijk<br />
zijn op basis van het bord V.14 'verboden toegang – privé-eigendom'. Hier is de<br />
verstoring immers gering aangezien er geen reguliere bezoekers worden toegelaten en er<br />
dus ook weinig kans is op conflicten tussen gebruikersgroepen onderling.<br />
4. Paintball, airsoft en lasergames.<br />
5. Geocaches op meer dan 3 meter van de toegankelijke wegen.<br />
Activiteiten die georganiseerd en begeleid worden door erkende bos- of natuurgidsen of door<br />
de conservator van het specifieke natuurreservaat worden NIET als risicovol beschouwd.<br />
Deze <strong>nieuws</strong>te richtlijnen i.v.m. risicovolle activiteiten betekenen een drastische versoepe -<br />
ling van hetgeen vorig jaar werd aangekondigd met het nieuwe toegankelijkheidsbesl<strong>uit</strong>. Het<br />
ANB legt meer verantwoordelijkheid bij de boseigenaars zelf en hoopt dat deze versoepeling<br />
niet zal leiden tot een achter<strong>uit</strong>gang van onze natuurwaarden. Men rekent op het gezond verstand<br />
om respectvol om te springen met onze kwetsbare natuur!<br />
8<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
BOSINFO<br />
Struiken in en rondom het bos<br />
(Artikel door Sam Vandeghinste en Jan Goris, foto's RLH vzw: Wouter Demey)<br />
Onbekend is onbemind. Bij kapwerken worden struiken nog al te dikwijls verwijderd en bij<br />
aanplantingen vergeten. Nochtans zijn struiken in een natuurgetrouw bos onontbeerlijk. Vele<br />
bossen worden gedomineerd door ingevoerde struiksoorten zoals Amerikaanse vogelkers,<br />
Laurierskers (Paplauriers) of rododendron. Deze soorten kunnen onze bosdieren nauwelijks<br />
bekoren en/of dreigen te gaan woekeren. Met dit artikel tonen we aan dat er ook een rijke<br />
keuze is aan inheemse soorten. Het landschap en de dieren zijn u alvast dankbaar.<br />
In een bos zijn de bomen vaak niet even hoog. In de bovenetage komen de kruinen voor van<br />
de hoogste bomen. Een verdieping lager bevinden zich de kruinen van de iets kleinere boomsoorten.<br />
Zij vormen de nevenetage. De onderetage ten slotte bestaat <strong>uit</strong> de kleinste bomen<br />
en de struiken van het bos. Rondom het bos kan een bosrand voorzien worden met wilde<br />
kruiden en/of struiken. Aangezien hier veel licht en warmte is, krijg je veel bloei en dieren.<br />
Economisch gezien zijn de bomen <strong>uit</strong> de bovenetage het meest waardevol. Maar ook neven- en<br />
onderetage spelen een belangrijke rol. De lagere etages bevatten bomen die evt. later kunnen<br />
doorgroeien naar de bovenetage maar vervullen bovenal een verplegende rol. De neven- en<br />
onderetage versterken onder meer het bosklimaat door wind en andere omgevingsfactoren<br />
zoals lawaai en vervuilende stoffen op te vangen. De struiklaag verhoogt de biodiversiteit<br />
aangezien de bovenetage meestal zeer homogeen is. Zeker in een bos met een sterk verzurende<br />
bovenetage (eik, beuk, naaldhout) kan een struiklaag de bodem verbeteren. Ten slotte<br />
zorgen struiken voor een gevarieerde structuur die b.v. erg belangrijk is voor veel vogels.<br />
Hieronder vindt u een overzicht van enkele inheemse struiksoorten. Twee inheemse altijd<br />
groene soorten werden niet vermeld maar verdienen toch hun plaats in de struiklaag: Hulst<br />
en Taxus. Let wel op: elke soort heeft zijn eigen wensen wat betreft licht en bodem. Vraag<br />
advies bij de Bosgroep. In de activiteitenkalender leest u hoe u deze soorten kan bestellen.<br />
Ee n s t i j l i g e m e i d o o r n b l o e m<br />
Ee n s t i j l i g e m e i d o o r n v r u c h t<br />
De Eenstijlige meidoorn<br />
(Crataegus monogyna)<br />
wordt veel gebruikt in<br />
hagen en bosranden. Een<br />
sterke groeier die een<br />
levende 'omheining' kan<br />
worden.<br />
G e l d e r se ro o s b l o e m<br />
G e l d e r se ro o s v r u c h t<br />
Gelderse roos ( Viburnum<br />
opulus) is geen echte roos<br />
maar een witbloeiende<br />
struik van zo’n 3m hoog.<br />
Mooie bessen die slechts<br />
weinig geliefd zijn bij<br />
vogels.<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
9
BOSINFO<br />
G e wo n e v l i e r b l o e m G e wo n e v l i e r v r u c h t Een zeer bekende struik is<br />
wellicht de Gewone vlier<br />
(Sambucus nigra). Van zijn<br />
bessen wordt siroop gemaakt<br />
en op vele plaatsen<br />
vallen zijn overvloedige<br />
bloemen op.<br />
Hazelaar bloem Hazelaar vrucht De Hazelaar (Corylus<br />
avellana) zorgt voor lekkere<br />
noten. Hij is als struik<br />
in bijna alle loofbossen te<br />
vinden want de Hazelaar<br />
verdraagt schaduw en vrij<br />
arme grond.<br />
Hondsro o s b l o e m<br />
Hondsro o s v r u c h t<br />
De Hondsroos (Rosa canina)<br />
is een echte wilde roos<br />
<strong>uit</strong> de bosrand die ook<br />
op armere gronden goed<br />
voor de dag komt.<br />
S p o r ke h o u t o f Vu i l b o o m b l o e m<br />
S p o r ke h o u t o f Vu i l b o o m v r u c h t<br />
Sporkehout of Vuilboom<br />
(Frangula alnus) kan<br />
groeien op extreem arme,<br />
zure en droge zandgrond<br />
en in de schaduw. Zeer<br />
belangrijk voor de streek<br />
rond Brugge.<br />
Rode ko r n o e l j e b l o e m<br />
R o d e ko r n o e l j e v r u c h t<br />
De Rode kornoelje (Cornus<br />
sanguinea) is nog<br />
steeds vrij algemeen en<br />
prefereert een rijke bodem<br />
en een lichtrijke omgeving.<br />
Zeer decoratief en<br />
een krachtige groeier.<br />
10<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
BOSINFO<br />
M i s p e l b l o e m M i s p e l v r u c h t De Mispel (Mespilus germanica)<br />
wint momenteel<br />
weer iets aan populariteit.<br />
Vrucht vol vitamine C die<br />
vroeger zeer belangrijk<br />
was.<br />
Wilde lijste r b e s b l o e m Wilde lijste r b e s v r u c h t De Wilde lijsterbes (Sorbus<br />
aucuparia) wordt<br />
een kleine boom. Samen<br />
met Sporkehout de enige<br />
struik op arme droge<br />
zandgronden.<br />
G e wo n e vo g e l ke r s b l o e m<br />
G e wo n e vo g e l ke r s v r u c h t<br />
De gewone vogelkers<br />
(Prunus padus) verkiest<br />
iets rijkere en vochtige<br />
valleigronden. Blad glanst<br />
niet zoals Am. vogelkers<br />
en de blauwzuurgeur is zo<br />
goed als afwezig.<br />
Wilde ka rd i n a a l s m u t s b l o e m<br />
Wilde ka rd i n a a l s m u t s v r u c h t<br />
De Wilde kardinaalsmuts<br />
(Euonymus europaeus)<br />
verdraagt goed schaduw<br />
en is zeer decoratief met<br />
de feloranje vruchten. Hij<br />
komt van nature enkel op<br />
rijke bodems voor.<br />
S l e e d o o r n b l o e m<br />
S l e e d o o r n v r u c h t<br />
Ook de Sleedoorn (Prunus<br />
spinosa) komt veel<br />
voor in hagen en bosranden,<br />
maar minder op de<br />
arme bodems. Zijn bloemen<br />
vormen witte linten<br />
in het landschap.<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
11
BOSINFO<br />
Paardenkracht: een bron <strong>uit</strong> het verleden met toekomst<br />
(Artikel op basis van een verslag van Patrick Trio, samengevat door Jan Goris)<br />
In januari 2011 was er een studiedag ‘Paardenkracht‘<br />
op de Vlaamse land- en tuinbouwbeurs<br />
‘Agriflanders‘ te Gent. Deze<br />
studiedag werd ingericht door ‘Stal Talpe‘ <strong>uit</strong><br />
Komen. Vanwege de sterke verbondenheid<br />
tussen bosbeheer en paardentrekkracht en<br />
de West-Vlaamse thuisbasis van het project,<br />
was ook de Bosgroep van de partij.<br />
Het trekpaard is momenteel verdwenen <strong>uit</strong><br />
ons straatbeeld. Het wordt vandaag de dag<br />
vooral gehouden <strong>uit</strong> liefde voor de dieren<br />
en voor de ontspanning. Het economische<br />
belang van het trekpaard is zoek, doch de<br />
knowhow van de fokkerij en al de omkade -<br />
Het project ‘Paardenkracht’ zoekt naar<br />
nieuwe bestemmingen voor het trekpaard.<br />
Een belangrijk aspect daarbij is de professionele<br />
opleiding en scholing van een nieuwe<br />
generatie paarden en menners. Nieuwe<br />
ideeën voor modern gebruik van trekpaarden<br />
worden <strong>uit</strong>gewerkt en begeleid. Belangrijke<br />
doelgroepen zijn openbare besturen<br />
zoals steden en gemeenten, natuur<strong>verenigingen</strong>,<br />
<strong>bosgroep</strong>en, enz. In Frankrijk zijn er<br />
reeds 130 gemeenten die één of meerdere<br />
trekpaarden gebruiken.<br />
Het project wordt getrokken door de Stal<br />
Talpe <strong>uit</strong> Komen. Roger Talpe stond aan de<br />
wieg van de heroprichting van het stamboek<br />
van het Vlaams Paard en bracht als eerste<br />
het Vlaams Paard van Amerika naar Europa<br />
terug. Zoon Jurgen Talpe is coördinator van<br />
het project en verder onder meer hengstenhouder,<br />
hoefsmid en meninstructeur.<br />
Bij de studiedag werden een aantal bestaande<br />
succesvolle trekpaardenprojecten<br />
toegelicht. Vooreerst zijn er natuurlijk<br />
de huurkoetsen in het centrum van Brugge.<br />
De bezieler is dhr. Mark Wentein. Er zijn<br />
in Brugge een 6-tal <strong>uit</strong>baters die samen ongeveer<br />
85 geregistreerde paarden hebben.<br />
Alles samen goed voor 35 fulltime arbeidsequivalenten.<br />
Samen staan ze in voor het<br />
vervoer van 350.000 toeristen per jaar.<br />
rende activiteiten leven tot op heden verder.<br />
Om dit niet verloren te laten gaan is<br />
het van groot belang dat het gebruik van<br />
het trekpaard bestendigd wordt en dat er<br />
nieuwe bestemmingen worden gezocht.<br />
Momenteel bewijzen diverse projecten<br />
dat het trekpaard perfect inzetbaar is. Het<br />
hedendaagse ruime aanbod van moderne<br />
machines getrokken door paardenkracht<br />
biedt de mogelijkheid om economisch en<br />
ecologisch verantwoord het trekpaard te<br />
gebruiken. Vanwege de aaibaarheid en het<br />
mooie straatbeeld is er ook een positieve<br />
recreatieve en sociale component.<br />
In Oudergem (Brussel) worden 4 trekpaarden<br />
ingezet in de gemeentelijke groendienst<br />
onder begeleiding van de vzw Paard<br />
en Bos. Plantsoenen bewateren, vuilbakken<br />
leegmaken, ophalen van snoeisel, boomslepen<br />
en wandelpaden proper houden<br />
zijn de belangrijkste taken. Opvallend in<br />
de getuigenis is dat de gemeentearbeiders<br />
enthousiaster zijn bij hun werk. De inwoners<br />
zijn blij om paard en begeleiders te zien en<br />
beide worden een publieke attractie.<br />
In het toeristisch domein “Robbesscheier”<br />
te Munshausen (Groot-Hertogdom<br />
Luxemburg) loopt er een Europees project<br />
“Het trekpaard in dienst van duurzaam bos-<br />
12<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
BOSINFO<br />
beheer en plattelandsontwikkeling”. Het<br />
centrum beschikt over een modern machinepark<br />
voor Ardenner trekpaarden, die ingezet<br />
worden voor huifkarritten, maaien<br />
van natuurreservaten, ophalen huisvuil en<br />
voor het boomslepen. Het betreft een commercieel<br />
bedrijf dus de paarden moeten opbrengen<br />
en dit lukt effectief. Elk paard klopt<br />
zo’n 1800 uur per jaar.<br />
Tijdens de studiedag werden verschillende<br />
moderne tuigen getoond die het inzetten<br />
van trekpaarden weer interessant kunnen<br />
helpen maken. Met een ‘stadswagen’<br />
voorzien van kantelbare laadbak kunnen<br />
bijvoorbeeld vuilzakken afgevoerd worden.<br />
De eenpaards stadswagen van Oudergem<br />
weegt 750 kg en heeft een laadcapaciteit<br />
van 1500 kg.<br />
De ‘Pintow Power Cart’ (zie foto) is een<br />
‘paardentractor’ voorzien van een aftakas<br />
en een driepunt liftsysteem en kan bijvoorbeeld<br />
<strong>uit</strong>gerust worden met een maaibalk.<br />
Een geroutineerd span paarden kan een<br />
maairendement leveren van 0,5 hectare/<br />
uur. Deze manier van maaien wordt reeds<br />
veelvuldig toegepast in kwetsbare delen<br />
van D<strong>uit</strong>se natuurgebieden.<br />
Aan een ‘voorwagen met trekhaak’ (zie<br />
foto) bevestig je een gewone aanhanger.<br />
Hierin kan bijvoorbeeld een waterbak geplaatst<br />
worden om plantsoenen te beregenen.<br />
foto: Patrick Trio<br />
Voor zowel eerste <strong>uit</strong>dunningen als het<br />
zwaardere <strong>uit</strong>sleepwerk in bos kan het<br />
trekpaard perfect functioneren. Het paard<br />
zorgt voor een minimale schade aan bodem<br />
en omgeving. Een typisch Belgische wijze<br />
van mennen van trekpaarden is het leiden<br />
op kordeel. Dit betekent dat de menner het<br />
paard enkel via één leidsel bestuurt en dus<br />
nog een hand vrij heeft voor ander werk.<br />
In bijna alle lopende projecten blijkt boomslepen<br />
een cruciale schakel om een rendabel<br />
bedrijf met trekpaarden op te starten.<br />
Het is namelijk net in de winter, wanneer<br />
alle andere activiteiten (huifkarren, maaien,<br />
bewatering,…) weg vallen, dat er aan boswerk<br />
kan gedaan worden. Aldus kan het<br />
paard het volledige jaar rond ingezet worden.<br />
Van<strong>uit</strong> de bossector is er zeker interesse om<br />
het exploiteren met paarden ook in West-<br />
Vlaanderen terug een plaats te geven. Het is<br />
alleen wachten op een professioneel bedrijf<br />
in de regio dat de concurrentie kan aangaan<br />
met de huidige moderne bosbouwmachines.<br />
Bij deze is dit ook een oproep aan geïnteresseerden<br />
om aan de Bosgroep of aan de<br />
Stal Talpe alle info over boomslepers in de<br />
buurt te bezorgen.<br />
Verdere inlichtingen:<br />
"Stal Talpe", Jurgen Talpe,<br />
Hoge Bossen 5, 7780 Komen, 0473 71 35 53,<br />
vlaamsepaarden@staltalpe.be,<br />
www.staltalpe.be<br />
foto: Patrick Trio<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
13
NIEUWS UIT BOSGROEP HOUTLAND<br />
Bestuur Bosgroep Houtland<br />
Graag willen wij in deze editie en komende edities van het Boomblad onze bestuursleden aan<br />
u voorstellen. HIeronder treft u een foto aan van de bestuursleden. Hun contactgegevens kan<br />
u bij de Bosgroep opvragen.<br />
Naam bestuurder:<br />
Andries Jan, penningmeester<br />
Calcoen Joachim, ondervoorzitter<br />
Couwelier Chris<br />
de Busschere Albert, voorzitter<br />
De Vlam Paul, secretaris<br />
Demon Franky<br />
Depoorter Willy<br />
Derycker Eric<br />
Devriendt Gerard<br />
Gillès de Pélichy Bruno<br />
Keirsebilck Patrick (plaatsvervanger)<br />
(niet op foto)<br />
Maddelein Danny/Vitse Theo (niet op foto)<br />
(adviserende leden)<br />
Maene Luc (plaatsvervanger)<br />
Roelof Els<br />
privé-eigenaar<br />
Aard en/of naam eigenaar:<br />
Provincie West-Vlaanderen,<br />
Directeur Groendienst<br />
privé-eigenaar<br />
privé-eigenaar<br />
Natuurpunt InZICHT vzw, privé-eigenaar<br />
Stad Brugge, Schepen van Groen<br />
Stad Torhout, Schepen Leefmilieu<br />
privé-eigenaar<br />
privé-eigenaar<br />
privé-eigenaar<br />
Gemeente Oostkamp, Milieuambtenaar<br />
Agentschap voor Natuur en Bos<br />
Stad Brugge, Groendienst<br />
Gemeente Oostkamp, Schepen van Leefmilieu<br />
14<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
NIEUWS UIT BOSGROEP HOUTLAND<br />
De komende edities zal iedere bestuurder zich afzonderlijk voorstellen. In deze editie stellen<br />
Jan Andries onze penningmeester, Paul De Vlam onze secretaris en Franky Demon zich voor.<br />
Jan Andries, penningmeester<br />
Ik ben Jan Andries, penningmeester van de Bosgroep Houtland.<br />
Op het ogenblik werk ik bij FOD Financiën (Federale Overheidsdienst<br />
Financiën) als financieel en ICT-deskundige. Dit nog tot<br />
eind 2011. Nadien ben ik op pensioen. In de <strong>bosgroep</strong> vertegenwoordig<br />
ik de kleine eigenaars sedert de oprichting van de <strong>bosgroep</strong>.<br />
Als ik op pensioen ben zal ik mij verder blijven inzetten<br />
voor de <strong>bosgroep</strong>.<br />
In 1980 heb ik een klein stukje bos gekocht in het boscomplex<br />
Merkenveld-Baesveld te Zedelgem. Het is mijn bedoeling om<br />
verder de kleine eigenaars <strong>uit</strong> het boscomplex Merkenveld-<br />
Baesveld te motiveren om lid te blijven bij de <strong>bosgroep</strong> en ook<br />
voor hun bos een <strong>uit</strong>gebreid bosbeheerplan op te maken.<br />
Paul De Vlam, secretaris<br />
Ik ben Paul De Vlam. Geboren te Brugge eind '39. Voorvorming<br />
A2A Tuinbouw waarna Tropische Landbouw. Na het<br />
Kongodébacle terug in het moederland en bijkomende vorming<br />
in Bosbouw. Medeoprichter van "Tussen haven en polder".<br />
Daarna aanbod van de overheid om bij de Politie aan de<br />
slag te gaan. Tijdens mijn job bijgestudeerd als werkstudent<br />
aan de UA Biologie, omgevingswetenschappen en nadien<br />
menselijke ecologie aan de VUB. Medestichter van Natuurreservaten<br />
Zedelgem, lid van de beleidsraad van Natuurpunt.<br />
Medeoprichter van Regionaal Landschap Houtland en medeoprichter<br />
Bosgroep Houtland, waarvan ik van bij de oprichting<br />
medebestuurder en secretaris ben. Ik dank alle leden van de<br />
Bosgroep die in mij een geschikt lid zagen voor de raad van bestuur<br />
bij de oprichting van de VZW Bosgroep Houtland.<br />
Franky Demon<br />
Sinds januari ben ik schepen in Brugge voor groen, bevolking en<br />
burgerlijke stand. Aangezien ik verantwoordelijk ben voor 786<br />
hectare groen is het belangrijk dat ik op de hoogte ben van de<br />
recente wetgeving bij bosbeheer. Onze stad managet immers<br />
heel wat bossen in verschillende deelgemeentes en regelmatig<br />
krijgen wij ook vragen van privé-boseigenaars. De Bosgroep<br />
Houtland is dan ook een waardevolle partner die me hierin kan<br />
ondersteunen. Ik denk hierbij ook bijvoorbeeld aan de <strong>uit</strong>voering<br />
van het bosbeheersplan. Een bos moet een harmonieus<br />
ecologisch, recreatief en educatief aanbod kunnen herbergen.<br />
Door in dialoog te gaan met partners is ons lidmaatschap een<br />
meerwaarde. Ook voor mijn medewerkers van de groendienst is<br />
de organisatie interessant. Op regelmatige tijdstippen tekenen<br />
zij gretig in op het divers vormingsaanbod.<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
15
NIEUWS UIT BOSGROEP IJZER EN LEIE<br />
Nieuwe coördinator voor de Bosgroep IJzer en Leie<br />
Op 30 juni heeft Sam Vandeghinste afscheid<br />
genomen van de Bosgroep IJzer en Leie. Sinds<br />
1 juli heb ik, Clint Callens, zijn rol van coördinator<br />
van de Bosgroep IJzer en Leie overgenomen.<br />
Ik ben van plan om deze <strong>uit</strong>daging met<br />
veel enthousiasme aan te gaan en zal mijn best<br />
doen om jullie boseigenaars en –sympathisanten<br />
even goed te adviseren en helpen als Sam.<br />
Als jullie vragen hebben over bos en bosbeheer<br />
of als jullie graag wat hulp zouden krijgen<br />
bij het <strong>uit</strong>voeren van bosbeheerwerken of<br />
bij administratieve zaken, aarzel dan niet om<br />
mij hiervoor te contacteren. Ik zal jullie met<br />
plezier bijstaan zoveel ik kan. Voor een meer<br />
<strong>uit</strong>gebreid overzicht van het aanbod voor de<br />
<strong>bosgroep</strong>leden verwijs ik naar de rubriek ‘De<br />
<strong>bosgroep</strong> stelt zich voor …’ op pagina 4. Dankzij<br />
mijn opleiding van bio-ingenieur land- en<br />
bosbeheer die ik heb gevolgd aan de Universiteit<br />
van Gent, heb ik een grondige bosbouwkundige<br />
kennis kunnen verwerven. Na mijn<br />
studies heb ik eerst een tijdje voor het POVLT<br />
(Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum<br />
voor Land- en Tuinbouw) te Rumbeke-Beitem gewerkt als onderzoeker bij de afdeling<br />
volleveldsgroenten. Na deze boeiende ervaring ben ik er even tussen<strong>uit</strong> geweest om de prachtige<br />
bos- en natuurgebieden van Nepal, Alaska en Nieuw-Zeeland te verkennen. Maar sinds<br />
kort ben ik terug en ben ik van zin om Sam’s project, de Bosgroep IJzer en Leie, zo goed mogelijk<br />
verder te zetten zodanig dat dit een goed werkende <strong>bosgroep</strong> blijft waar jullie, boseigenaars,<br />
steeds kunnen op rekenen en tevreden over zijn.<br />
Fietstocht rond beheerplan Ieperboog<br />
Clint Callens, nieuwe coördintor Bosgroep<br />
IJzer en Leie.<br />
In het kader van het beheerplan Ieperboog wordt een fietstocht georganiseerd doorheen het<br />
boscomplex Ieperboog. In het beheerplan wordt 370 ha bos ten zuiden van Ieper onder de<br />
loupe genomen en wordt het beheer voor de komende 20 jaar <strong>uit</strong>gestippeld. Gedurende de<br />
maand oktober wordt een openbaar onderzoek gehouden rond het beheerplan. Naast openbare<br />
boseigenaars zoals de provincie West-Vlaanderen, ANB en gemeente Ieper doen ook een<br />
tiental privé-boseigenaars mee. In het beheerplan wordt een verderzetting van het reeds gevoerde<br />
bos- en natuurbeheer beoogd. Maar er wordt ook aandacht besteed aan het goed<br />
beheer van de aanwezige Europees beschermde biotopen zoals de eiken-beukenbossen en de<br />
heide. Tijdens de fietstocht komen ook nieuwigheden aan bod zoals de <strong>uit</strong>breiding van het<br />
provinciedomein ter hoogte van het Zandvoordebos, het natuurreservaat Bassevillebeek van<br />
ANB, de inspanningen voor de bescherming van vleermuizen en het voorzien van r<strong>uit</strong>erdoorsteken.<br />
Wanneer? Zaterdag 15 oktober 2011. Afspraak? Om 14.00u aan het Bezoekerscentrum van de<br />
Palingbeek, Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke. Info en inschrijving: Bosgroep IJzer en Leie vzw,<br />
e-mail: clint.callens@west-vlaanderen.be, tel: 057 23 08 46.<br />
16<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
NIEUWS UIT BOSGROEP IJZER EN LEIE<br />
Vlaams <strong>bosgroep</strong>personeel te gast in Heuvelland<br />
Op woensdag 8 juni waren de coördinatoren<br />
en administratieve medewerkers van de 19<br />
Vlaamse <strong>bosgroep</strong>en te gast bij de Bosgroep<br />
IJzer & Leie. Voor de coördinatoren werd een<br />
tweedaags programma opgesteld met een<br />
stevige brok vergaderingen. De medewerkers<br />
konden meer informeel kennis maken met<br />
elkaar tijdens een streekverkenning.<br />
Heuvelland is een <strong>uit</strong>hoek van Vlaanderen en<br />
dat hebben we geweten. Fileleed en treinvertragingen<br />
vulden de hoofdmoot van de voormiddag.<br />
De medewerkers maakten vervolgens<br />
een boeiende wandeling op de vestingen van<br />
Ieper, onder de deskundige begeleiding van<br />
stadsgids Lieven Stubbe. In de namiddag ging<br />
het voor coördinatoren en medewerkers richting wijngaard “entre-deux-monts” in Westouter.<br />
Gids Jef Hoornaert toonde er het typische landschap van de streek en de jonge wijnboer<br />
Martin Bacquaert vertelde in geuren en kleuren (en smaken) over zijn bedrijf tussen de toppen<br />
van de Rode en de Zwarte berg. (www.entre-deux-monts.be)<br />
De coördinatoren konden overnachten bij de Kemmelberg en brachten nog een geleid bezoek<br />
aan het provinciedomein De Palingbeek en aan de Sixtusbossen. Met een dergelijk jaarlijks<br />
initiatief kan de werking van alle <strong>bosgroep</strong>en beter op elkaar afgestemd worden en leren we<br />
<strong>uit</strong> elkaars ervaringen.<br />
Openbaar onderzoek beheerplan Heuvelland<br />
◊<br />
Het plan omvat het bosreservaat Hellegatbos, de domeinbossen Douvevallei, Eeuwenhout,<br />
Hellegatbos en Scherpenberg en het Vlaams Natuurreservaat Heuvelland.<br />
Het ontwerp-bosbeheerplan wordt voorgesteld tijdens een infomoment op:<br />
◊ 5 oktober 2011 om 18.00u op de parking van het Molenhof, Lijstermolendreef 4,<br />
Westouter-Heuvelland o.l.v. <strong>bosgroep</strong>coördinator en boswachter<br />
◊ 9 oktober 2011 om 10.00u in ’t Muziekcentrum Folk, Dikkebusstraat 234 te Dranouter-Heuvelland<br />
o.l.v. Arnout Zwaenepoel van de WVI<br />
◊ 9 oktober 2011 om 14.00u, vertrek aan ’t Muziekcentrum Folk, Dikkebusstraat 234 te<br />
Dranouter-Heuvelland o.l.v. de boswachter<br />
Het ontwerp-beheerplan ligt gedurende de periode van 15 oktober tot 15 november 2011<br />
ter inzage van het publiek op:<br />
◊ het gemeentehuis De Warande, Bergstraat 24 te Kemmel-Heuvelland op de milieudienst,<br />
bureel 17 elke werkdag van 9.00u - 12.00u + de dinsdag van 15.00u - 19.00u<br />
het Agentschap voor Natuur en Bos, Zandstraat 255, 8200 Sint-Andries-Brugge tussen<br />
8.30u en 16.30u (050 45 41 76).<br />
De bezwaren en opmerkingen worden schriftelijk gericht aan ir. Wim Pauwels (Agentschap<br />
voor Natuur en Bos, Zandstraat 255 bus 3 te 8200 Brugge of Wim.Pauwels@lne.vlaanderen.be).<br />
De wandeling 'bosbeheerplan Heuvelland' op 5 oktober om 18.00u te Westouter (zie hierboven)<br />
wordt mede georganiseerd door de Bosgroep IJzer en Leie. Inschrijven kan via<br />
clint.callens@west-vlaanderen.be of 057 23 08 46.<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
17
een organisatie van<br />
v.u. Dirk Bogaert, Agentschap voor Natuur en Bos, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel<br />
in samenwerking met<br />
ACTIVITEITENKALENDER<br />
Week van het Bos - 9 tot en met 16 oktober 2011<br />
Op 24 januari 2011 ging in New York het Internationaal<br />
Jaar van de Bossen van start. De Verenigde Naties<br />
willen hiermee het bos in de kijker zetten, overal ter<br />
wereld en voor alle lagen van de bevolking. Uiteraard<br />
doet de Week van het Bos mee! Bos zonder grenzen<br />
is de slogan waarmee we dit jaar van 9 tot en met 16<br />
oktober het bos in trekken. Het wordt een editie om U<br />
tegen te zeggen.<br />
WEEK BOS<br />
9-16 zonder grenzen<br />
oktober 2011<br />
VAN HET<br />
Een jaar lang internationale aandacht voor bossen is<br />
niet zo verrassend. Ruim 1,6 miljard mensen zijn rechtstreeks<br />
afhankelijk van bossen voor hun dagelijks bestaan.<br />
Voor de overige 5 miljard bewoners van deze<br />
planeet dragen bossen in belangrijke mate bij tot<br />
hun welzijn. Ook in Vlaanderen zijn bossen nooit ver<br />
weg: als je ’s ochtends een kopje koffie drinkt, op een<br />
warme zomerdag de koelte van een schaduwboom opzoekt,<br />
je gezellig bij een haardvuur nestelt, de kinderen<br />
duwt op de schommel, een fles wijn ontkurkt, de<br />
boekenkast afstoft …<br />
het volledige programma vind je op :<br />
www.weekvanhetbos.be<br />
ontwerp: Patrick Van den Berghe, Agentschap voor Natuur en Bos<br />
Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en de<br />
Vereniging voor Bos in Vlaanderen ( VBV ) serveren in<br />
samenwerking met Natuurpunt en tientallen lokale<br />
organisatoren meer dan tweehonderd activiteiten. Je kunt er kennis maken met het belang<br />
van bossen en natuur in ons dagelijks leven, allesbehalve een ver-van-je-bed show!<br />
Voor meer info en een overzicht van de activiteiten: www.weekvanhetbos.be.<br />
Brandhouthappening - 8 oktober 2011<br />
18<br />
Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011
ACTIVITEITENKALENDER / VARIA<br />
Cursussen 2011<br />
1. Dunnen en toekomstbomen<br />
Dunnen is het sturen van de bestandsontwikkeling door selectieve kapping. Waarom dit<br />
nuttig kan zijn, op welke manieren dunnen mogelijk is en welke gevolgen dit heeft voor<br />
het bos en de bosstructuur wordt <strong>uit</strong>gebreid besproken. Hierbij komt zelfs een overlangs<br />
doorgezaagde toekomstboom van 25 m lang te pas. Tijdens de terreinexcursie wordt het<br />
aanduiden van dunningen ingeoefend. Wanneer? Woensdag 5 oktober 2011, start om 9.30u<br />
(hele dag). Waar? Provenseweg 90b, 8970 Poperinge. Prijs? Leden: € 15. Niet-leden: € 30.<br />
Inschrijven? Bosgroep IJzer en Leie.<br />
2. Bestandsbeheer<br />
Eindelijk nog eens een cursus <strong>uit</strong> de oude doos voor echte bosbeheerders. Hoe meet ik de<br />
hoogte van mijn bomen? Hoeveel m³ hout staat er in mijn bos? Hoe sterk groeit mijn bos<br />
nog? Hoeveel bomen mag ik <strong>uit</strong>dunnen? Wat doe ik met toekomstbomen? We gaan met de<br />
rekenmachine en de nodige tabellen het bos in en pijnigen onze hersenen rond bovenstaande<br />
vragen en nog veel meer. Verplichte kost voor iedereen die via houtverkopen een<br />
rendabel bosbeheer op touw wil zetten. Wanneer? Zaterdag 5 november 2011 (hele dag).<br />
Waar? Streekhuis Kasteel Tillegem, Tillegemstraat 81, 8200 Sint-Michiels.<br />
Prijs? Leden: € 15. Niet-leden: € 30. Inschrijven? Bosgroep Houtland.<br />
3. Zelf brandhout maken<br />
Zelf brandhout kappen lijkt op het eerste zicht niet moeilijk, maar enkele weetjes<br />
maken dit veiliger, efficiënter en leuker. Blokken of meterhout maken, klieven met<br />
de hand of met een machine, handgereedschap voor manipuleren en <strong>uit</strong>dragen,<br />
tips voor drogen van hout. Deze cursus is géén kettingzaagcursus, maar geeft een<br />
massa praktische tips rond brandhout oogsten. Wanneer? Zaterdag 19 november 2011,<br />
start om 9.00u (hele dag). Waar? Dorpshuis, Mgr. Schottestraat 1, 8650 Jonkershove.<br />
Prijs? Leden: € 15. Niet-leden: € 30. Inschrijven? Bosgroep IJzer en Leie.<br />
Behaag het Houtland<br />
Gezamenlijke aankoopactie van inheemse<br />
bomen en struiken<br />
De vzw Regionaal Landschap Houtland organiseert dit<br />
najaar een groepsverkoop van allerlei inheemse bomen en<br />
struiken. Aan een zeer gunstig tarief zal u de meest voorkomende<br />
planten <strong>uit</strong> de streek kunnen aankopen.<br />
De courante struikensoorten zijn beschikbaar met blote<br />
wortel in bundels van 10 stuks. Hoogstambomen van de<br />
soorten Winterlinde, Zomereik, Beuk en Gewone es en pootstokken<br />
van knotwilgen zijn eveneens verkrijgbaar.<br />
Je kan soorten combineren voor een gemengde heg, haag<br />
of houtkant.<br />
De bomen zullen af te halen zijn in kasteel Tillegem (Brugge)<br />
op vrijdag 18 en zaterdag 19 november. Bestelformulier<br />
via www.rl<strong>houtland</strong>.be/<strong>nieuws</strong>.php of 050 40 70 21.<br />
Geleide<br />
wandelingen<br />
en fietstochten<br />
Voortaan vindt u een aanbod<br />
van geleide wandelingen<br />
en fietstochten op<br />
de website van de Bosgroep<br />
Houtland. Surf naar<br />
w w w.<strong>bosgroep</strong><strong>houtland</strong>.<br />
be/activiteiten.<br />
Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />
19
BOSGROEPEN IN WEST-VLAANDEREN<br />
Legende<br />
Openbare bossen<br />
Privébossen<br />
Bosgroep IJzer en Leie<br />
Bosgroep Houtland<br />
Bosgroep Houtland vzw<br />
Streekhuis Kasteel Tillegem<br />
Tillegemstraat 81<br />
8200 Sint-Michiels (Brugge)<br />
Tel.: 050 40 70 23<br />
Fax: 050 40 31 41<br />
E-mail: <strong>bosgroep</strong><strong>houtland</strong>@west-vlaanderen.be<br />
Website: www.<strong>bosgroep</strong><strong>houtland</strong>.be en<br />
www.<strong>bosgroep</strong>en.be<br />
BT W: BE 0866.482.291<br />
Bosgroep IJzer en Leie vzw<br />
Bezoekerscentrum De Palingbeek<br />
Vaartstraat 7<br />
8902 Zillebeke (Ieper)<br />
Tel.: 057 23 08 54<br />
Fax: 057 23 08 51<br />
E-mail: clint.callens@west-vlaanderen.be<br />
Website: www.<strong>bosgroep</strong>en.be<br />
Ondern.-nr.: 0816.706.346<br />
Coördinator: Jan Goris<br />
Coördinator: Clint Callens<br />
DE WEST-VLAAMSE BOSGROEPEN<br />
WORDEN GESTEUND DOOR: