25.04.2014 Views

nieuws uit bosgroep houtland - Brugse verenigingen

nieuws uit bosgroep houtland - Brugse verenigingen

nieuws uit bosgroep houtland - Brugse verenigingen

SHOW MORE
SHOW LESS

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.

oomblad<br />

België - Belgique<br />

P.B. - P.P<br />

8000 Brugge 1 - 2e afd.<br />

BC 6335<br />

Driemaandelijks tijdschrift van de West-Vlaamse Bosgroepen<br />

JULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011<br />

Afgiftekantoor: 8000 brugge 1 - afd. 2 / P3A9048<br />

Afzendadres: Bosgroep Houtland vzw - Tillegemstraat 81 - 8200 Sint-Michiels<br />

I N F O R M A T I E B L A D V O O R B O S E I G E N A A R S<br />

Houtland<br />

IJzer en Leie<br />

De buizerd<br />

Struiken in en rondom het bos<br />

Paardenkracht: een bron <strong>uit</strong> het<br />

verleden met toekomst


INHOUD & COLOFON<br />

Voorwoord 3<br />

De <strong>bosgroep</strong> stelt zich voor ..... 4<br />

De buizerd 5<br />

Regels voor bosactiviteiten versoepeld 8<br />

Struiken in en rondom het bos 9<br />

Paardenkracht: een bron <strong>uit</strong> het verleden met toekomst 12<br />

Nieuws <strong>uit</strong> Bosgroep Houtland 14<br />

Nieuws <strong>uit</strong> Bosgroep IJzer en Leie 16<br />

Activiteitenkalender / varia 18<br />

foto cover: Jan Goris<br />

Een aantal deelnemers aan onze cursus bosranden in de maand juni onder leiding<br />

van lesgever Wim Massant van vzw Inverde. De deelnemers bestuderen een voorbeeld<br />

van een zeer geslaagde trapsgewijze bosrand van de Stad Torhout in het<br />

Groenhovebos.<br />

Duidelijk herkenbaar zijn een bloemenrijke kruidenruigte, een struiklaag met<br />

onder meer meidoorn en twee etages hogere bomen met Beuk, Berk en Zomereik.<br />

Colofon<br />

Boomblad (Zomer 2011), jaargang 9 - nummer 3<br />

Het Boomblad wordt <strong>uit</strong>gegeven door de West-Vlaamse Bosgroepen en verschijnt vier keer per jaar.<br />

De Bosgroep Houtland en de Bosgroep IJzer en Leie zijn een initiatief van privébosbeheerders, de<br />

Provincie West-Vlaanderen en het agentschap voor Natuur en Bos van het ministerie van de Vlaamse<br />

Gemeenschap.<br />

Redactie: Clint Callens, Chris Couwelier, Anne Decuypere, Jan Goris, Marie-Louise Martens<br />

Foto’s: Clint Callens en Jan Goris<br />

Druk: Group Van Damme - Oostkamp<br />

Papier: Gedrukt op papier met ECF en FSC-label<br />

Oplage: 1.500 exemplaren<br />

Verantwoordelijke <strong>uit</strong>gever: Albert de Busschere, Tillegemstraat 81, 8200 Sint-Michiels<br />

2<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


VOORWOORD<br />

Beste <strong>bosgroep</strong>leden,<br />

Vorig jaar heeft de <strong>bosgroep</strong>werking een tegenslag gekend doordat zij voor het eerst geconfronteerd<br />

werd met bezuinigingen op de Vlaamse werkingsmiddelen. Hoewel Vlaanderen<br />

reeds op de hoogte was van het bestaan van twee nieuwe <strong>bosgroep</strong>en waaronder de Bosgroep<br />

IJzer en Leie, werden deze niet opgenomen in de begroting.<br />

Op een schriftelijke vraag van Katrien Schrijvers die zich ongerust <strong>uit</strong>te tegenover deze<br />

situatie antwoordde Joke Schauvliege, Vlaams Minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur:<br />

“… Een duurzame werking van de <strong>bosgroep</strong>en betekent in eerste instantie de garantie dat de<br />

basis- en beheersubsidies ter beschikking worden gesteld aan de 19 <strong>bosgroep</strong>en zodat de <strong>bosgroep</strong>en<br />

in eerste instantie hun coördinerende, faciliterende en stimulerende rol kunnen opnemen. De<br />

<strong>bosgroep</strong>werking moet zich dan ook zo organiseren dat ze duurzaam kan blijven functioneren<br />

zonder de projectsubsidies en binnen de grenzen van de overige subsidies.”<br />

Als de middelen die worden voorzien in de overheidsbegroting niet toereikend blijken, zullen<br />

bepaalde <strong>bosgroep</strong>en hun doelstellingen niet geheel kunnen vervullen. Dit heeft <strong>uit</strong>eraard<br />

gevolgen voor de verschillende bosfuncties zoals ecologie, productie en de socioculturele<br />

functie.<br />

Uitgaande van de Europese Unie wenst men een Europees ecologisch netwerk van beschermde<br />

gebieden te realiseren, het zogenaamde Natura 2000 netwerk, waarbij de nadruk ligt op<br />

habitats en soorten die op het Europese niveau bedreigd worden.<br />

Voor de realisatie van dit Natura 2000 netwerk in Vlaanderen worden in bossen verschillende<br />

maatregelen genomen zoals de aanleg van bosranden en open plekken, het onderhouden van<br />

grachten en poelen, het bestrijden van agressieve exoten,…<br />

De daartoe voorziene mogelijkheden voor privébossen zijn echter vrij laag in vergelijking met<br />

de mogelijkheden waarover de landbouw beschikt. Enkele cijfers:<br />

Voor de aanleg van houtkanten krijgen landbouwers gedurende 5 jaar 37,2€/are/jaar aan subsidie.<br />

Voor het onderhoud ervan, na die 5 jaar, wordt dit 20,98€/are/jaar.<br />

De bosbeheerder daarentegen ontvangt een subsidie van maximaal 1,25€/are/jaar voor<br />

natuurmaatregelen. Hoewel de bossector geenszins dezelfde subsidiëring als de landbouwsector<br />

vraagt, kan toch een zekere aanpassing van deze verhouding van subsidiëring voorgesteld<br />

worden.<br />

Als vertegenwoordiger van de West-Vlaamse Bosgroepen in de Koepel van Vlaamse Bosgroepen,<br />

zal ik blijven ijveren voor een efficiënte ondersteuning van alle mogelijke projecten<br />

rond bosbeheer in onze regio zodat u, leden van de <strong>bosgroep</strong>en IJzer en Leie en Houtland,<br />

nog steeds dezelfde dienst- en informatieverlening als voorheen zouden kunnen blijven verkrijgen.<br />

Jullie kunnen zeker blijven rekenen op de inzet van alle bestuursleden en van Clint Callens, de<br />

nieuwe coördinator van de Bosgroep IJzer en Leie!<br />

Benoit de Maere d’Aertrycke,<br />

Voorzitter Bosgroep IJzer en Leie vzw<br />

Bestuurder Koepel van Vlaamse Bosgroepen<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

3


DE BOSGROEP STELT ZICH VOOR .....<br />

Wat is een <strong>bosgroep</strong>?<br />

Een <strong>bosgroep</strong> is een vereniging van en voor<br />

boseigenaars. In deze samenwerking staat<br />

de beheersvrijheid van de eigenaar centraal.<br />

De <strong>bosgroep</strong> zorgt vrijblijvend voor de<br />

praktische ondersteuning voor het beheer<br />

van uw bos. De <strong>bosgroep</strong> neemt een neutrale<br />

positie in tussen overheden, eigenaars<br />

en bosgebruikers. Hierdoor is ze ook <strong>uit</strong>ermate<br />

geschikt voor overleg tussen de verschillende<br />

boseigenaars en bosgebruikers.<br />

Samen werken wij aan een mooie toekomst<br />

voor het Vlaamse bos!<br />

hulp bij het aanvragen van kapmachtigingen<br />

en het invullen van subsidiedossiers;<br />

hulp bij het aanduiden van bomen en<br />

het <strong>uit</strong>voeren van allerlei kapwerken<br />

bvb. dunningen;<br />

ondersteunen van bebossingen:<br />

administratie, subsidies, soortenkeuze,<br />

aanleg, …;<br />

het <strong>uit</strong>voeren van onrendabele beheerswerken<br />

door onze arbeidersploeg<br />

(waarvan wij de grootste kost dekken);<br />

hulp bij het opstellen van beheerplannen;<br />

coördineren van gezamenlijke boswerkzaamheden,<br />

zodat goedkoper en<br />

efficiënter werk kan worden geleverd;<br />

het organiseren van gezamenlijke<br />

houtverkopen, zodat goede prijzen en<br />

goede exploitaties worden gerealiseerd;<br />

organisatie van wandelingen, cursussen<br />

en excursies;<br />

De Bosgroep helpt eigenaars bij het<br />

regelen van de toegankelijkheid in<br />

hun bos.<br />

Aanbod voor <strong>bosgroep</strong>leden<br />

Onze taken bestaan hoofdzakelijk <strong>uit</strong> informeren,<br />

sensibiliseren en organiseren. De<br />

coördinator staat in voor:<br />

gratis en onafhankelijk advies over het<br />

bos en het beheer ervan (bosbouwtechnische,<br />

wettelijke, financiële en<br />

administratieve aspecten);<br />

informatie over wat uw wettelijke rechten<br />

en plichten zijn als boseigenaar en<br />

wat de mogelijke subsidies zijn;<br />

Wie kan een<br />

beroep doen op onze<br />

diensten?<br />

De <strong>bosgroep</strong> is er voor alle boseigenaars<br />

<strong>uit</strong> het werkingsgebied. Het maakt niet<br />

<strong>uit</strong> of u boseigenaar bent van een bosperceel<br />

van enkele aren bos of van een<br />

boscomplex van meerdere hectaren:<br />

iedereen krijgt dezelfde behandeling.<br />

Weet u graag wat de <strong>bosgroep</strong>en voor<br />

u en uw bos kunnen betekenen, neem<br />

dan contact op met uw <strong>bosgroep</strong>! De<br />

contactgegevens vindt u op de achterzijde<br />

van dit informatieblad.<br />

4<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


BOSINFO<br />

De buizerd<br />

(Artikel <strong>uit</strong> het ledenblad van de Antwerpse <strong>bosgroep</strong>en)<br />

(Bron: Atlas van de Broedvogels, Vermeersch et al. 2004 en www.jungerius.net)<br />

Bij elk bezoek aan het bos, kom je wel iets<br />

bijzonders tegen; een mooie boom, een<br />

bosplant, een dier, een zwam. Een dichte<br />

ontmoeting met Vlaanderens grootste roofvogel<br />

is en blijft echter adembenemend.<br />

Door een belangrijke groei in aantal heeft<br />

bijna elke boseigenaar in Vlaanderen wel de<br />

kans om deze gast te ontvangen. Tijd voor<br />

een grondige kennismaking met de buizerd<br />

(Buteo buteo).<br />

Vleugelspanwijdte van meer dan<br />

een meter<br />

Met een lengte van circa 55 cm is de buizerd<br />

een vrij grote roofvogel. Kenmerkend zijn<br />

dan de brede schouders wanneer hij neerzit.<br />

Ook zwevend is hij vaak te zien, dan vormen<br />

de brede vleugels een ondiepe 'V' met<br />

gevingerde <strong>uit</strong>einden die iets opkrullen. De<br />

spanwijdte van een mannetje is met 115 tot<br />

120 cm iets kleiner dan de spanwijdte van<br />

een vrouwtje.<br />

vleugeleinde hebben een zwarte tip.<br />

Bos én veld.<br />

De buizerd stelt twee eisen aan zijn biotoop:<br />

aanwezigheid van bos, en aanwezigheid<br />

van open veld, liefst met twee maal<br />

meer veld dan bos. Het bos dient vooral om<br />

in te nestelen en de jongen groot te brengen.<br />

De buizerd is hierin niet erg kieskeurig,<br />

het mag zowel loof- als naaldbos zijn. Wel<br />

moet het oud genoeg zijn, opdat er op een<br />

hoogte van minimaal 8 meter een nest gebouwd<br />

kan worden. Ook de grootte van het<br />

bos is niet erg van belang, zolang de jongen<br />

er maar rustig grootgebracht kunnen worden.<br />

Het open veld dient als jachtterrein en<br />

dient zo afwisselend en gevarieerd mogelijk<br />

te zijn omdat dit dan meestal ook geldt voor<br />

het prooiaanbod. Helemaal ideaal wordt het<br />

als er ook nog natuurlijke verhogingen in<br />

het landschap te vinden zijn die als <strong>uit</strong>kijkpunt<br />

kunnen dienen. Denk hierbij aan paaltjes,<br />

dode bomen of een heuveltje.<br />

De kleur van het verenkleed van de<br />

buizerd varieert erg; van wit-beige tot<br />

donkerbruin. Hier een lichte variant.<br />

De buizerd kent een grote continue kleurvariatie<br />

van geheel wit tot geheel zwartbruin.<br />

Deze variatie is vooral op de buikzijde<br />

te vinden. De opkrullende veren aan het<br />

Alleseter!<br />

Wat betreft zijn dieet is de buizerd niet erg<br />

kieskeurig. Vrijwel alle soorten die in 'zijn'<br />

leefgebied voorkomen en niet zwaarder zijn<br />

dan circa 500 gram gaan voor de bijl. Op<br />

het menu staan zowel ongewervelde dieren<br />

(waaronder insecten, weekdieren en ringwormen)<br />

alsook gewervelde dieren (waaronder<br />

zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën<br />

en ook vissen). Het merendeel (>80%)<br />

van de prooien bestaat <strong>uit</strong> kleine zoogdieren,<br />

als muizen, ratten, marterachtige, eekhoorns,<br />

mollen, konijnen en hazen. Hiervan<br />

vormt de veldmuis het grootste deel. Voor<br />

een volwassen buizerd geldt dat hij gemiddeld<br />

ongeveer 6 veldmuizen per dag nodig<br />

heeft. Hoewel de buizerd geen echte visser<br />

of vogeljager is, staan er wel vogels en vissen<br />

op het menu. De vele vogelsoorten op<br />

de prooilijst zijn waarschijnlijk meest dieren<br />

die dood of verzwakt werden gevon-<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

5


BOSINFO<br />

den. De vissen zijn ook waarschijnlijk dood<br />

aangetroffen aan de oppervlakte of bij de<br />

oever. Bij de amfibieën worden vooral kikkers,<br />

padden en salamanders gejaagd. Een<br />

niet onbelangrijk deel van het menu bestaat<br />

<strong>uit</strong> (naakt)slakken en regenwormen en <strong>uit</strong><br />

insecten als krekels en kevers.<br />

Ter land, ter paal en in de lucht….<br />

De buizerd is een <strong>uit</strong>stekende zweefvlieger.<br />

Op de thermiek laat hij zich meedrijven en<br />

zonder veel vleugelslagen kan hij lange tijd<br />

rondjes cirkelen. Deze methode van jagen<br />

is vooral in de zomermaanden te zien. Zodra<br />

de buizerd een mogelijke prooi in het<br />

vizier krijgt gaat deze zoekvlucht over in<br />

bidden. De buizerd blijft dan stilhangen<br />

op een plaats, waarbij de kop nagenoeg op<br />

een vaste positie blijft. Na het bidden gaat<br />

de buizerd in de aanval over (of niet). Deze<br />

aanval bestaat <strong>uit</strong> het, al dan niet in etappes,<br />

afdalen om <strong>uit</strong>eindelijk met omhoog<br />

gestrekte vleugel zich op de prooi te laten<br />

vallen. Een gevangen prooi wordt met de<br />

klauwen gedood. De buizerd speurt graag<br />

de omgeving af van<strong>uit</strong> een hoge zit. Gezeten<br />

op een paaltje, een dode tak of een andersoortige<br />

verhoging in het landschap tuurt<br />

hij dan in het rond. Als een prooi gezien is,<br />

lijkt hij ineens veel alerter en staart naar<br />

een vast punt, bewegend met de kop om<br />

de afstand en plek in te schatten. De aanval<br />

die volgt bestaat <strong>uit</strong> een korte glijvlucht tot<br />

op de prooi. De buizerd jaagt ook wel vanaf<br />

de grond. Dan loopt hij rond, op zoek naar<br />

insecten en slakken. Vooral in het voor- en<br />

najaar kan de insectenjacht lucratief zijn.<br />

Geboorte op grote hoogte<br />

Al vroeg in het jaar, soms al in februari, beginnen<br />

buizerdpaartjes met het bouwen van<br />

een nest. Dit kan een geheel nieuw nest zijn,<br />

maar ook oude nesten worden verbouwd en<br />

<strong>uit</strong>gebreid. Nesten worden in zowel naaldals<br />

loofbomen gebouwd op hoogten van<br />

minimaal acht meter, maar ook 30 meter<br />

is geen <strong>uit</strong>zondering. De buizerd heeft een<br />

voorkeur voor rustige bossen, waar niet te<br />

veel recreatie plaatsvindt. Eind maart en begin<br />

april is de paartijd. Over het algemeen<br />

De jongen van de buizerd blijven ongeveer<br />

2 maanden in het nest alvorens<br />

een eerste vlucht te wagen.<br />

zijn buizerds monogaam en een paartje<br />

blijft gedurende meerdere broedseizoenen<br />

bij elkaar. In enkele gevallen wordt melding<br />

gemaakt van één mannetje met twee vrouwtjes.<br />

In de eerste helft van april worden twee<br />

of drie eieren gelegd. Rond het leggen van<br />

het laatste ei begint het broeden. Dit wordt<br />

vooral door het vrouwtje gedaan, en duurt<br />

iets langer dan een maand. Het kleine witte<br />

donskuiken begint na ongeveer een week<br />

in het nest rond te kruipen. Na drie weken<br />

knabbelen de jongen aan prooien en resten.<br />

Rond de vijfde week zijn ze zelfs al in staat<br />

om een muis geheel zelfstandig te verorberen.<br />

De jongen vliegen voor het eerst <strong>uit</strong> na<br />

circa acht weken. Hoewel ze het nest al kunnen<br />

verlaten blijven ze nog afhankelijk van<br />

de ouders als het gaat om de voedselvoorziening.<br />

Een maand of twee na het <strong>uit</strong>vliegen<br />

worden ze steeds minder gevoerd door<br />

de ouders, zodat ze gedwongen worden om<br />

zelf op jacht te gaan. Na het eerste jaar zijn<br />

de jongen geslachtsrijp, maar pas na drie<br />

jaar zijn ze echt broedrijp. Een buizerd kan<br />

tot 25 jaar oud worden.<br />

Buizerds in Vlaanderen:<br />

een succesverhaal<br />

De buizerd is wijdverspreid over heel<br />

Europa. De buizerd behoort tot de talrijkste<br />

roofvogels in Vlaanderen. De meeste buizerds<br />

komen voor in de bosrijke Kempen<br />

6<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


BOSINFO<br />

en aansl<strong>uit</strong>end in de Voerstreek. Ruim de<br />

helft van de Vlaamse populatie broedt er.<br />

Het belangrijkste bastion in het westen van<br />

het land wordt, zoals voor meer bosvogels,<br />

gevormd door de <strong>uit</strong>gestrekte bosgebieden<br />

ten zuidoosten van Brugge. Een optelling<br />

De buizerd (Buteo buteo) veroverde<br />

de afgelopen decennia opnieuw zijn<br />

plaats in Vlaanderen.<br />

in 2002 levert een schatting op van 1.800 –<br />

2.800 paren voor geheel Vlaanderen. In vergelijking<br />

met halfweg de jaren ‘70 is dat een<br />

enorme groei in aantallen. De buizerd heeft<br />

duidelijk terreinwinst geboekt en heeft zich<br />

de voorbije 4 decennia van<strong>uit</strong> de Kempen<br />

<strong>uit</strong>gebreid over grote delen van Vlaanderen.<br />

In het begin van de jaren ‘70 zou het totale<br />

bestand slechts een 10-tal paren hebben<br />

bedragen. In 1985-1988 leverde een nieuwe<br />

schatting 200-300 paren op. De schatting<br />

houdt in dat de toename vooral in de jaren<br />

‘90 in een stroomversnelling is terechtgekomen,<br />

wat neerkomt op minstens een vervijfvoudiging<br />

van de aantallen op iets meer<br />

dan 10 jaar! Regionale gegevens bevestigen<br />

de trend waarbij de toename vooral in het<br />

westen nog steeds opvallend is, terwijl het<br />

oosten stilaan ‘vol’ lijkt te raken en de aantallen<br />

er langzaam stabiliseren. De wet op<br />

de bescherming van roofvogels <strong>uit</strong> 1966 en<br />

het stelselmatig terugdringen van het gebruik<br />

van persistente pesticiden sinds halfweg<br />

de jaren ‘70, hebben er stellig toe bijgedragen<br />

dat de buizerdpopulatie zich kon<br />

<strong>uit</strong>breiden. Aangezien buizerds geregeld<br />

aas eten, waren ze in het verleden vaak het<br />

slachtoffer van vergiftigd lokaas. Het huidige<br />

verbod en de strenge straffen die werden<br />

<strong>uit</strong>gesproken beperken nu dit fenomeen. Er<br />

zijn ook meer natuurlijke factoren in het<br />

spel, vooral het ouder worden van onze<br />

bosgebieden heeft de soort zeker geholpen<br />

bij de expansie. Er ontstonden op die manier<br />

tal van nieuwe, geschikte broedbossen,<br />

terwijl de buizerd zich bovendien meer en<br />

meer leek aan te passen aan kleinere bosjes<br />

in het cultuurlandschap en geregeld<br />

broedend werd aangetroffen in de talloze<br />

populierenaanplantingen die Vlaanderen<br />

‘rijk’ is. Het is in dat opzicht opvallend dat<br />

vastgestelde dichtheden in landbouwgebieden<br />

met verspreide bosjes en boomgroepen<br />

vaak vergelijkbaar zijn met die in de grotere<br />

bosgebieden in de Kempen.<br />

Een bloedhekel aan joggers<br />

Dit voorjaar haalde enkele berichten omtrent<br />

mensen die aangevallen werden door<br />

een buizerd het <strong>nieuws</strong>. Telkens lijkt het te<br />

gaan om joggers die in de buurt van het<br />

buizerdnest passeren. De snelle beweging<br />

van de lopers blijken het dier behoorlijk te<br />

irriteren en te verontrusten. De vogel voerde<br />

telkens een aanval <strong>uit</strong> door de jogger in<br />

de rug te benaderen en dan met de klauwen<br />

in het hoofd te slaan. Meestal blijft het bij<br />

even flink schrikken. Rustig achterwaarts<br />

verder lopen, met de armen zwaaien en harder<br />

roepen dan de buizerd, lijkt volgens een<br />

discussie op een internetforum een manier<br />

te zijn om de vechtlustige vogel op andere<br />

gedachten te brengen. Je jogparcours voor<br />

enkele weken verleggen b<strong>uit</strong>en het ‘nestgebied’<br />

van de buizerd is wellicht de beste<br />

manier om jezelf en de buizerd wat rust te<br />

gunnen.<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

7


BOSINFO<br />

Regels voor bosactiviteiten versoepeld<br />

(Artikel op basis van informatie van het Agentschap voor Natuur en Bos)<br />

Wil je een wandeltocht, r<strong>uit</strong>ertocht,<br />

oriëntatiewedstrijd... organiseren? Bekijk<br />

dan vooraf goed wat kan en mag en<br />

welke stappen je dient te ondernemen.<br />

Twee zaken zijn belangrijk: is er een toe -<br />

gankelijkheidsregeling voor het bos en<br />

is de activiteit risicovol of niet-risicovol?<br />

Als de gewenste activiteit niet voorzien<br />

is in de toegankelijkheidsregeling van<br />

de boseigenaar of als de boseigenaar<br />

geen toegankelijkheidsregeling heeft,<br />

dan moet je in elk geval een toestemming<br />

bekomen van de boseigenaar.<br />

Daarnaast moet je te weten komen of<br />

de activiteit door het Agentschap voor<br />

Natuur en Bos als risicovol of als nietrisicovol<br />

wordt beschouwd. Voor een<br />

risicovolle activiteit heb je een specifieke<br />

machtiging nodig van het Agentschap<br />

voor Natuur en Bos.<br />

Gezinsdag 'Natuur in Mij' in het Groenhove -<br />

bos van Torhout. De infostand van de Bosgroep<br />

met een hamerspel kon op veel bekijks<br />

rekenen. Voor dergelijke publieksactiviteiten<br />

in bossen is een hele regelgeving <strong>uit</strong>gewerkt<br />

die nu gelukkig met gezond verstand geïnterpreteerd<br />

wordt.<br />

Wanneer is een activiteit risicovol?:<br />

1. Indien men de wegen wenst te verlaten<br />

voor een activiteit in het bos of in een natuurreservaat. Uitzondering hierop vormt<br />

het toegestane gebruik in de speelzones, hondenzones, bivakzones en vrij toegankelijke<br />

zones conform de toegankelijkheidsregeling voor het gebied.<br />

2. Grootschalige activiteiten op de toegankelijke wegen met een verwachte deelname<br />

vanaf :<br />

1. 100 mountainbikers, cyclocrossers of veldrijders<br />

2. 25 r<strong>uit</strong>ers<br />

3. 10 menners of mushers<br />

Deze aantallen zijn inclusief de te verwachten toeschouwers. Dit geldt niet voor grootschalige<br />

activiteiten in private bossen die onder normale omstandigheden ontoegankelijk<br />

zijn op basis van het bord V.14 'verboden toegang – privé-eigendom'. Hier is de<br />

verstoring immers gering aangezien er geen reguliere bezoekers worden toegelaten en er<br />

dus ook weinig kans is op conflicten tussen gebruikersgroepen onderling.<br />

4. Paintball, airsoft en lasergames.<br />

5. Geocaches op meer dan 3 meter van de toegankelijke wegen.<br />

Activiteiten die georganiseerd en begeleid worden door erkende bos- of natuurgidsen of door<br />

de conservator van het specifieke natuurreservaat worden NIET als risicovol beschouwd.<br />

Deze <strong>nieuws</strong>te richtlijnen i.v.m. risicovolle activiteiten betekenen een drastische versoepe -<br />

ling van hetgeen vorig jaar werd aangekondigd met het nieuwe toegankelijkheidsbesl<strong>uit</strong>. Het<br />

ANB legt meer verantwoordelijkheid bij de boseigenaars zelf en hoopt dat deze versoepeling<br />

niet zal leiden tot een achter<strong>uit</strong>gang van onze natuurwaarden. Men rekent op het gezond verstand<br />

om respectvol om te springen met onze kwetsbare natuur!<br />

8<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


BOSINFO<br />

Struiken in en rondom het bos<br />

(Artikel door Sam Vandeghinste en Jan Goris, foto's RLH vzw: Wouter Demey)<br />

Onbekend is onbemind. Bij kapwerken worden struiken nog al te dikwijls verwijderd en bij<br />

aanplantingen vergeten. Nochtans zijn struiken in een natuurgetrouw bos onontbeerlijk. Vele<br />

bossen worden gedomineerd door ingevoerde struiksoorten zoals Amerikaanse vogelkers,<br />

Laurierskers (Paplauriers) of rododendron. Deze soorten kunnen onze bosdieren nauwelijks<br />

bekoren en/of dreigen te gaan woekeren. Met dit artikel tonen we aan dat er ook een rijke<br />

keuze is aan inheemse soorten. Het landschap en de dieren zijn u alvast dankbaar.<br />

In een bos zijn de bomen vaak niet even hoog. In de bovenetage komen de kruinen voor van<br />

de hoogste bomen. Een verdieping lager bevinden zich de kruinen van de iets kleinere boomsoorten.<br />

Zij vormen de nevenetage. De onderetage ten slotte bestaat <strong>uit</strong> de kleinste bomen<br />

en de struiken van het bos. Rondom het bos kan een bosrand voorzien worden met wilde<br />

kruiden en/of struiken. Aangezien hier veel licht en warmte is, krijg je veel bloei en dieren.<br />

Economisch gezien zijn de bomen <strong>uit</strong> de bovenetage het meest waardevol. Maar ook neven- en<br />

onderetage spelen een belangrijke rol. De lagere etages bevatten bomen die evt. later kunnen<br />

doorgroeien naar de bovenetage maar vervullen bovenal een verplegende rol. De neven- en<br />

onderetage versterken onder meer het bosklimaat door wind en andere omgevingsfactoren<br />

zoals lawaai en vervuilende stoffen op te vangen. De struiklaag verhoogt de biodiversiteit<br />

aangezien de bovenetage meestal zeer homogeen is. Zeker in een bos met een sterk verzurende<br />

bovenetage (eik, beuk, naaldhout) kan een struiklaag de bodem verbeteren. Ten slotte<br />

zorgen struiken voor een gevarieerde structuur die b.v. erg belangrijk is voor veel vogels.<br />

Hieronder vindt u een overzicht van enkele inheemse struiksoorten. Twee inheemse altijd<br />

groene soorten werden niet vermeld maar verdienen toch hun plaats in de struiklaag: Hulst<br />

en Taxus. Let wel op: elke soort heeft zijn eigen wensen wat betreft licht en bodem. Vraag<br />

advies bij de Bosgroep. In de activiteitenkalender leest u hoe u deze soorten kan bestellen.<br />

Ee n s t i j l i g e m e i d o o r n b l o e m<br />

Ee n s t i j l i g e m e i d o o r n v r u c h t<br />

De Eenstijlige meidoorn<br />

(Crataegus monogyna)<br />

wordt veel gebruikt in<br />

hagen en bosranden. Een<br />

sterke groeier die een<br />

levende 'omheining' kan<br />

worden.<br />

G e l d e r se ro o s b l o e m<br />

G e l d e r se ro o s v r u c h t<br />

Gelderse roos ( Viburnum<br />

opulus) is geen echte roos<br />

maar een witbloeiende<br />

struik van zo’n 3m hoog.<br />

Mooie bessen die slechts<br />

weinig geliefd zijn bij<br />

vogels.<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

9


BOSINFO<br />

G e wo n e v l i e r b l o e m G e wo n e v l i e r v r u c h t Een zeer bekende struik is<br />

wellicht de Gewone vlier<br />

(Sambucus nigra). Van zijn<br />

bessen wordt siroop gemaakt<br />

en op vele plaatsen<br />

vallen zijn overvloedige<br />

bloemen op.<br />

Hazelaar bloem Hazelaar vrucht De Hazelaar (Corylus<br />

avellana) zorgt voor lekkere<br />

noten. Hij is als struik<br />

in bijna alle loofbossen te<br />

vinden want de Hazelaar<br />

verdraagt schaduw en vrij<br />

arme grond.<br />

Hondsro o s b l o e m<br />

Hondsro o s v r u c h t<br />

De Hondsroos (Rosa canina)<br />

is een echte wilde roos<br />

<strong>uit</strong> de bosrand die ook<br />

op armere gronden goed<br />

voor de dag komt.<br />

S p o r ke h o u t o f Vu i l b o o m b l o e m<br />

S p o r ke h o u t o f Vu i l b o o m v r u c h t<br />

Sporkehout of Vuilboom<br />

(Frangula alnus) kan<br />

groeien op extreem arme,<br />

zure en droge zandgrond<br />

en in de schaduw. Zeer<br />

belangrijk voor de streek<br />

rond Brugge.<br />

Rode ko r n o e l j e b l o e m<br />

R o d e ko r n o e l j e v r u c h t<br />

De Rode kornoelje (Cornus<br />

sanguinea) is nog<br />

steeds vrij algemeen en<br />

prefereert een rijke bodem<br />

en een lichtrijke omgeving.<br />

Zeer decoratief en<br />

een krachtige groeier.<br />

10<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


BOSINFO<br />

M i s p e l b l o e m M i s p e l v r u c h t De Mispel (Mespilus germanica)<br />

wint momenteel<br />

weer iets aan populariteit.<br />

Vrucht vol vitamine C die<br />

vroeger zeer belangrijk<br />

was.<br />

Wilde lijste r b e s b l o e m Wilde lijste r b e s v r u c h t De Wilde lijsterbes (Sorbus<br />

aucuparia) wordt<br />

een kleine boom. Samen<br />

met Sporkehout de enige<br />

struik op arme droge<br />

zandgronden.<br />

G e wo n e vo g e l ke r s b l o e m<br />

G e wo n e vo g e l ke r s v r u c h t<br />

De gewone vogelkers<br />

(Prunus padus) verkiest<br />

iets rijkere en vochtige<br />

valleigronden. Blad glanst<br />

niet zoals Am. vogelkers<br />

en de blauwzuurgeur is zo<br />

goed als afwezig.<br />

Wilde ka rd i n a a l s m u t s b l o e m<br />

Wilde ka rd i n a a l s m u t s v r u c h t<br />

De Wilde kardinaalsmuts<br />

(Euonymus europaeus)<br />

verdraagt goed schaduw<br />

en is zeer decoratief met<br />

de feloranje vruchten. Hij<br />

komt van nature enkel op<br />

rijke bodems voor.<br />

S l e e d o o r n b l o e m<br />

S l e e d o o r n v r u c h t<br />

Ook de Sleedoorn (Prunus<br />

spinosa) komt veel<br />

voor in hagen en bosranden,<br />

maar minder op de<br />

arme bodems. Zijn bloemen<br />

vormen witte linten<br />

in het landschap.<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

11


BOSINFO<br />

Paardenkracht: een bron <strong>uit</strong> het verleden met toekomst<br />

(Artikel op basis van een verslag van Patrick Trio, samengevat door Jan Goris)<br />

In januari 2011 was er een studiedag ‘Paardenkracht‘<br />

op de Vlaamse land- en tuinbouwbeurs<br />

‘Agriflanders‘ te Gent. Deze<br />

studiedag werd ingericht door ‘Stal Talpe‘ <strong>uit</strong><br />

Komen. Vanwege de sterke verbondenheid<br />

tussen bosbeheer en paardentrekkracht en<br />

de West-Vlaamse thuisbasis van het project,<br />

was ook de Bosgroep van de partij.<br />

Het trekpaard is momenteel verdwenen <strong>uit</strong><br />

ons straatbeeld. Het wordt vandaag de dag<br />

vooral gehouden <strong>uit</strong> liefde voor de dieren<br />

en voor de ontspanning. Het economische<br />

belang van het trekpaard is zoek, doch de<br />

knowhow van de fokkerij en al de omkade -<br />

Het project ‘Paardenkracht’ zoekt naar<br />

nieuwe bestemmingen voor het trekpaard.<br />

Een belangrijk aspect daarbij is de professionele<br />

opleiding en scholing van een nieuwe<br />

generatie paarden en menners. Nieuwe<br />

ideeën voor modern gebruik van trekpaarden<br />

worden <strong>uit</strong>gewerkt en begeleid. Belangrijke<br />

doelgroepen zijn openbare besturen<br />

zoals steden en gemeenten, natuur<strong>verenigingen</strong>,<br />

<strong>bosgroep</strong>en, enz. In Frankrijk zijn er<br />

reeds 130 gemeenten die één of meerdere<br />

trekpaarden gebruiken.<br />

Het project wordt getrokken door de Stal<br />

Talpe <strong>uit</strong> Komen. Roger Talpe stond aan de<br />

wieg van de heroprichting van het stamboek<br />

van het Vlaams Paard en bracht als eerste<br />

het Vlaams Paard van Amerika naar Europa<br />

terug. Zoon Jurgen Talpe is coördinator van<br />

het project en verder onder meer hengstenhouder,<br />

hoefsmid en meninstructeur.<br />

Bij de studiedag werden een aantal bestaande<br />

succesvolle trekpaardenprojecten<br />

toegelicht. Vooreerst zijn er natuurlijk<br />

de huurkoetsen in het centrum van Brugge.<br />

De bezieler is dhr. Mark Wentein. Er zijn<br />

in Brugge een 6-tal <strong>uit</strong>baters die samen ongeveer<br />

85 geregistreerde paarden hebben.<br />

Alles samen goed voor 35 fulltime arbeidsequivalenten.<br />

Samen staan ze in voor het<br />

vervoer van 350.000 toeristen per jaar.<br />

rende activiteiten leven tot op heden verder.<br />

Om dit niet verloren te laten gaan is<br />

het van groot belang dat het gebruik van<br />

het trekpaard bestendigd wordt en dat er<br />

nieuwe bestemmingen worden gezocht.<br />

Momenteel bewijzen diverse projecten<br />

dat het trekpaard perfect inzetbaar is. Het<br />

hedendaagse ruime aanbod van moderne<br />

machines getrokken door paardenkracht<br />

biedt de mogelijkheid om economisch en<br />

ecologisch verantwoord het trekpaard te<br />

gebruiken. Vanwege de aaibaarheid en het<br />

mooie straatbeeld is er ook een positieve<br />

recreatieve en sociale component.<br />

In Oudergem (Brussel) worden 4 trekpaarden<br />

ingezet in de gemeentelijke groendienst<br />

onder begeleiding van de vzw Paard<br />

en Bos. Plantsoenen bewateren, vuilbakken<br />

leegmaken, ophalen van snoeisel, boomslepen<br />

en wandelpaden proper houden<br />

zijn de belangrijkste taken. Opvallend in<br />

de getuigenis is dat de gemeentearbeiders<br />

enthousiaster zijn bij hun werk. De inwoners<br />

zijn blij om paard en begeleiders te zien en<br />

beide worden een publieke attractie.<br />

In het toeristisch domein “Robbesscheier”<br />

te Munshausen (Groot-Hertogdom<br />

Luxemburg) loopt er een Europees project<br />

“Het trekpaard in dienst van duurzaam bos-<br />

12<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


BOSINFO<br />

beheer en plattelandsontwikkeling”. Het<br />

centrum beschikt over een modern machinepark<br />

voor Ardenner trekpaarden, die ingezet<br />

worden voor huifkarritten, maaien<br />

van natuurreservaten, ophalen huisvuil en<br />

voor het boomslepen. Het betreft een commercieel<br />

bedrijf dus de paarden moeten opbrengen<br />

en dit lukt effectief. Elk paard klopt<br />

zo’n 1800 uur per jaar.<br />

Tijdens de studiedag werden verschillende<br />

moderne tuigen getoond die het inzetten<br />

van trekpaarden weer interessant kunnen<br />

helpen maken. Met een ‘stadswagen’<br />

voorzien van kantelbare laadbak kunnen<br />

bijvoorbeeld vuilzakken afgevoerd worden.<br />

De eenpaards stadswagen van Oudergem<br />

weegt 750 kg en heeft een laadcapaciteit<br />

van 1500 kg.<br />

De ‘Pintow Power Cart’ (zie foto) is een<br />

‘paardentractor’ voorzien van een aftakas<br />

en een driepunt liftsysteem en kan bijvoorbeeld<br />

<strong>uit</strong>gerust worden met een maaibalk.<br />

Een geroutineerd span paarden kan een<br />

maairendement leveren van 0,5 hectare/<br />

uur. Deze manier van maaien wordt reeds<br />

veelvuldig toegepast in kwetsbare delen<br />

van D<strong>uit</strong>se natuurgebieden.<br />

Aan een ‘voorwagen met trekhaak’ (zie<br />

foto) bevestig je een gewone aanhanger.<br />

Hierin kan bijvoorbeeld een waterbak geplaatst<br />

worden om plantsoenen te beregenen.<br />

foto: Patrick Trio<br />

Voor zowel eerste <strong>uit</strong>dunningen als het<br />

zwaardere <strong>uit</strong>sleepwerk in bos kan het<br />

trekpaard perfect functioneren. Het paard<br />

zorgt voor een minimale schade aan bodem<br />

en omgeving. Een typisch Belgische wijze<br />

van mennen van trekpaarden is het leiden<br />

op kordeel. Dit betekent dat de menner het<br />

paard enkel via één leidsel bestuurt en dus<br />

nog een hand vrij heeft voor ander werk.<br />

In bijna alle lopende projecten blijkt boomslepen<br />

een cruciale schakel om een rendabel<br />

bedrijf met trekpaarden op te starten.<br />

Het is namelijk net in de winter, wanneer<br />

alle andere activiteiten (huifkarren, maaien,<br />

bewatering,…) weg vallen, dat er aan boswerk<br />

kan gedaan worden. Aldus kan het<br />

paard het volledige jaar rond ingezet worden.<br />

Van<strong>uit</strong> de bossector is er zeker interesse om<br />

het exploiteren met paarden ook in West-<br />

Vlaanderen terug een plaats te geven. Het is<br />

alleen wachten op een professioneel bedrijf<br />

in de regio dat de concurrentie kan aangaan<br />

met de huidige moderne bosbouwmachines.<br />

Bij deze is dit ook een oproep aan geïnteresseerden<br />

om aan de Bosgroep of aan de<br />

Stal Talpe alle info over boomslepers in de<br />

buurt te bezorgen.<br />

Verdere inlichtingen:<br />

"Stal Talpe", Jurgen Talpe,<br />

Hoge Bossen 5, 7780 Komen, 0473 71 35 53,<br />

vlaamsepaarden@staltalpe.be,<br />

www.staltalpe.be<br />

foto: Patrick Trio<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

13


NIEUWS UIT BOSGROEP HOUTLAND<br />

Bestuur Bosgroep Houtland<br />

Graag willen wij in deze editie en komende edities van het Boomblad onze bestuursleden aan<br />

u voorstellen. HIeronder treft u een foto aan van de bestuursleden. Hun contactgegevens kan<br />

u bij de Bosgroep opvragen.<br />

Naam bestuurder:<br />

Andries Jan, penningmeester<br />

Calcoen Joachim, ondervoorzitter<br />

Couwelier Chris<br />

de Busschere Albert, voorzitter<br />

De Vlam Paul, secretaris<br />

Demon Franky<br />

Depoorter Willy<br />

Derycker Eric<br />

Devriendt Gerard<br />

Gillès de Pélichy Bruno<br />

Keirsebilck Patrick (plaatsvervanger)<br />

(niet op foto)<br />

Maddelein Danny/Vitse Theo (niet op foto)<br />

(adviserende leden)<br />

Maene Luc (plaatsvervanger)<br />

Roelof Els<br />

privé-eigenaar<br />

Aard en/of naam eigenaar:<br />

Provincie West-Vlaanderen,<br />

Directeur Groendienst<br />

privé-eigenaar<br />

privé-eigenaar<br />

Natuurpunt InZICHT vzw, privé-eigenaar<br />

Stad Brugge, Schepen van Groen<br />

Stad Torhout, Schepen Leefmilieu<br />

privé-eigenaar<br />

privé-eigenaar<br />

privé-eigenaar<br />

Gemeente Oostkamp, Milieuambtenaar<br />

Agentschap voor Natuur en Bos<br />

Stad Brugge, Groendienst<br />

Gemeente Oostkamp, Schepen van Leefmilieu<br />

14<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


NIEUWS UIT BOSGROEP HOUTLAND<br />

De komende edities zal iedere bestuurder zich afzonderlijk voorstellen. In deze editie stellen<br />

Jan Andries onze penningmeester, Paul De Vlam onze secretaris en Franky Demon zich voor.<br />

Jan Andries, penningmeester<br />

Ik ben Jan Andries, penningmeester van de Bosgroep Houtland.<br />

Op het ogenblik werk ik bij FOD Financiën (Federale Overheidsdienst<br />

Financiën) als financieel en ICT-deskundige. Dit nog tot<br />

eind 2011. Nadien ben ik op pensioen. In de <strong>bosgroep</strong> vertegenwoordig<br />

ik de kleine eigenaars sedert de oprichting van de <strong>bosgroep</strong>.<br />

Als ik op pensioen ben zal ik mij verder blijven inzetten<br />

voor de <strong>bosgroep</strong>.<br />

In 1980 heb ik een klein stukje bos gekocht in het boscomplex<br />

Merkenveld-Baesveld te Zedelgem. Het is mijn bedoeling om<br />

verder de kleine eigenaars <strong>uit</strong> het boscomplex Merkenveld-<br />

Baesveld te motiveren om lid te blijven bij de <strong>bosgroep</strong> en ook<br />

voor hun bos een <strong>uit</strong>gebreid bosbeheerplan op te maken.<br />

Paul De Vlam, secretaris<br />

Ik ben Paul De Vlam. Geboren te Brugge eind '39. Voorvorming<br />

A2A Tuinbouw waarna Tropische Landbouw. Na het<br />

Kongodébacle terug in het moederland en bijkomende vorming<br />

in Bosbouw. Medeoprichter van "Tussen haven en polder".<br />

Daarna aanbod van de overheid om bij de Politie aan de<br />

slag te gaan. Tijdens mijn job bijgestudeerd als werkstudent<br />

aan de UA Biologie, omgevingswetenschappen en nadien<br />

menselijke ecologie aan de VUB. Medestichter van Natuurreservaten<br />

Zedelgem, lid van de beleidsraad van Natuurpunt.<br />

Medeoprichter van Regionaal Landschap Houtland en medeoprichter<br />

Bosgroep Houtland, waarvan ik van bij de oprichting<br />

medebestuurder en secretaris ben. Ik dank alle leden van de<br />

Bosgroep die in mij een geschikt lid zagen voor de raad van bestuur<br />

bij de oprichting van de VZW Bosgroep Houtland.<br />

Franky Demon<br />

Sinds januari ben ik schepen in Brugge voor groen, bevolking en<br />

burgerlijke stand. Aangezien ik verantwoordelijk ben voor 786<br />

hectare groen is het belangrijk dat ik op de hoogte ben van de<br />

recente wetgeving bij bosbeheer. Onze stad managet immers<br />

heel wat bossen in verschillende deelgemeentes en regelmatig<br />

krijgen wij ook vragen van privé-boseigenaars. De Bosgroep<br />

Houtland is dan ook een waardevolle partner die me hierin kan<br />

ondersteunen. Ik denk hierbij ook bijvoorbeeld aan de <strong>uit</strong>voering<br />

van het bosbeheersplan. Een bos moet een harmonieus<br />

ecologisch, recreatief en educatief aanbod kunnen herbergen.<br />

Door in dialoog te gaan met partners is ons lidmaatschap een<br />

meerwaarde. Ook voor mijn medewerkers van de groendienst is<br />

de organisatie interessant. Op regelmatige tijdstippen tekenen<br />

zij gretig in op het divers vormingsaanbod.<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

15


NIEUWS UIT BOSGROEP IJZER EN LEIE<br />

Nieuwe coördinator voor de Bosgroep IJzer en Leie<br />

Op 30 juni heeft Sam Vandeghinste afscheid<br />

genomen van de Bosgroep IJzer en Leie. Sinds<br />

1 juli heb ik, Clint Callens, zijn rol van coördinator<br />

van de Bosgroep IJzer en Leie overgenomen.<br />

Ik ben van plan om deze <strong>uit</strong>daging met<br />

veel enthousiasme aan te gaan en zal mijn best<br />

doen om jullie boseigenaars en –sympathisanten<br />

even goed te adviseren en helpen als Sam.<br />

Als jullie vragen hebben over bos en bosbeheer<br />

of als jullie graag wat hulp zouden krijgen<br />

bij het <strong>uit</strong>voeren van bosbeheerwerken of<br />

bij administratieve zaken, aarzel dan niet om<br />

mij hiervoor te contacteren. Ik zal jullie met<br />

plezier bijstaan zoveel ik kan. Voor een meer<br />

<strong>uit</strong>gebreid overzicht van het aanbod voor de<br />

<strong>bosgroep</strong>leden verwijs ik naar de rubriek ‘De<br />

<strong>bosgroep</strong> stelt zich voor …’ op pagina 4. Dankzij<br />

mijn opleiding van bio-ingenieur land- en<br />

bosbeheer die ik heb gevolgd aan de Universiteit<br />

van Gent, heb ik een grondige bosbouwkundige<br />

kennis kunnen verwerven. Na mijn<br />

studies heb ik eerst een tijdje voor het POVLT<br />

(Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum<br />

voor Land- en Tuinbouw) te Rumbeke-Beitem gewerkt als onderzoeker bij de afdeling<br />

volleveldsgroenten. Na deze boeiende ervaring ben ik er even tussen<strong>uit</strong> geweest om de prachtige<br />

bos- en natuurgebieden van Nepal, Alaska en Nieuw-Zeeland te verkennen. Maar sinds<br />

kort ben ik terug en ben ik van zin om Sam’s project, de Bosgroep IJzer en Leie, zo goed mogelijk<br />

verder te zetten zodanig dat dit een goed werkende <strong>bosgroep</strong> blijft waar jullie, boseigenaars,<br />

steeds kunnen op rekenen en tevreden over zijn.<br />

Fietstocht rond beheerplan Ieperboog<br />

Clint Callens, nieuwe coördintor Bosgroep<br />

IJzer en Leie.<br />

In het kader van het beheerplan Ieperboog wordt een fietstocht georganiseerd doorheen het<br />

boscomplex Ieperboog. In het beheerplan wordt 370 ha bos ten zuiden van Ieper onder de<br />

loupe genomen en wordt het beheer voor de komende 20 jaar <strong>uit</strong>gestippeld. Gedurende de<br />

maand oktober wordt een openbaar onderzoek gehouden rond het beheerplan. Naast openbare<br />

boseigenaars zoals de provincie West-Vlaanderen, ANB en gemeente Ieper doen ook een<br />

tiental privé-boseigenaars mee. In het beheerplan wordt een verderzetting van het reeds gevoerde<br />

bos- en natuurbeheer beoogd. Maar er wordt ook aandacht besteed aan het goed<br />

beheer van de aanwezige Europees beschermde biotopen zoals de eiken-beukenbossen en de<br />

heide. Tijdens de fietstocht komen ook nieuwigheden aan bod zoals de <strong>uit</strong>breiding van het<br />

provinciedomein ter hoogte van het Zandvoordebos, het natuurreservaat Bassevillebeek van<br />

ANB, de inspanningen voor de bescherming van vleermuizen en het voorzien van r<strong>uit</strong>erdoorsteken.<br />

Wanneer? Zaterdag 15 oktober 2011. Afspraak? Om 14.00u aan het Bezoekerscentrum van de<br />

Palingbeek, Vaartstraat 7, 8902 Zillebeke. Info en inschrijving: Bosgroep IJzer en Leie vzw,<br />

e-mail: clint.callens@west-vlaanderen.be, tel: 057 23 08 46.<br />

16<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


NIEUWS UIT BOSGROEP IJZER EN LEIE<br />

Vlaams <strong>bosgroep</strong>personeel te gast in Heuvelland<br />

Op woensdag 8 juni waren de coördinatoren<br />

en administratieve medewerkers van de 19<br />

Vlaamse <strong>bosgroep</strong>en te gast bij de Bosgroep<br />

IJzer & Leie. Voor de coördinatoren werd een<br />

tweedaags programma opgesteld met een<br />

stevige brok vergaderingen. De medewerkers<br />

konden meer informeel kennis maken met<br />

elkaar tijdens een streekverkenning.<br />

Heuvelland is een <strong>uit</strong>hoek van Vlaanderen en<br />

dat hebben we geweten. Fileleed en treinvertragingen<br />

vulden de hoofdmoot van de voormiddag.<br />

De medewerkers maakten vervolgens<br />

een boeiende wandeling op de vestingen van<br />

Ieper, onder de deskundige begeleiding van<br />

stadsgids Lieven Stubbe. In de namiddag ging<br />

het voor coördinatoren en medewerkers richting wijngaard “entre-deux-monts” in Westouter.<br />

Gids Jef Hoornaert toonde er het typische landschap van de streek en de jonge wijnboer<br />

Martin Bacquaert vertelde in geuren en kleuren (en smaken) over zijn bedrijf tussen de toppen<br />

van de Rode en de Zwarte berg. (www.entre-deux-monts.be)<br />

De coördinatoren konden overnachten bij de Kemmelberg en brachten nog een geleid bezoek<br />

aan het provinciedomein De Palingbeek en aan de Sixtusbossen. Met een dergelijk jaarlijks<br />

initiatief kan de werking van alle <strong>bosgroep</strong>en beter op elkaar afgestemd worden en leren we<br />

<strong>uit</strong> elkaars ervaringen.<br />

Openbaar onderzoek beheerplan Heuvelland<br />

◊<br />

Het plan omvat het bosreservaat Hellegatbos, de domeinbossen Douvevallei, Eeuwenhout,<br />

Hellegatbos en Scherpenberg en het Vlaams Natuurreservaat Heuvelland.<br />

Het ontwerp-bosbeheerplan wordt voorgesteld tijdens een infomoment op:<br />

◊ 5 oktober 2011 om 18.00u op de parking van het Molenhof, Lijstermolendreef 4,<br />

Westouter-Heuvelland o.l.v. <strong>bosgroep</strong>coördinator en boswachter<br />

◊ 9 oktober 2011 om 10.00u in ’t Muziekcentrum Folk, Dikkebusstraat 234 te Dranouter-Heuvelland<br />

o.l.v. Arnout Zwaenepoel van de WVI<br />

◊ 9 oktober 2011 om 14.00u, vertrek aan ’t Muziekcentrum Folk, Dikkebusstraat 234 te<br />

Dranouter-Heuvelland o.l.v. de boswachter<br />

Het ontwerp-beheerplan ligt gedurende de periode van 15 oktober tot 15 november 2011<br />

ter inzage van het publiek op:<br />

◊ het gemeentehuis De Warande, Bergstraat 24 te Kemmel-Heuvelland op de milieudienst,<br />

bureel 17 elke werkdag van 9.00u - 12.00u + de dinsdag van 15.00u - 19.00u<br />

het Agentschap voor Natuur en Bos, Zandstraat 255, 8200 Sint-Andries-Brugge tussen<br />

8.30u en 16.30u (050 45 41 76).<br />

De bezwaren en opmerkingen worden schriftelijk gericht aan ir. Wim Pauwels (Agentschap<br />

voor Natuur en Bos, Zandstraat 255 bus 3 te 8200 Brugge of Wim.Pauwels@lne.vlaanderen.be).<br />

De wandeling 'bosbeheerplan Heuvelland' op 5 oktober om 18.00u te Westouter (zie hierboven)<br />

wordt mede georganiseerd door de Bosgroep IJzer en Leie. Inschrijven kan via<br />

clint.callens@west-vlaanderen.be of 057 23 08 46.<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

17


een organisatie van<br />

v.u. Dirk Bogaert, Agentschap voor Natuur en Bos, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel<br />

in samenwerking met<br />

ACTIVITEITENKALENDER<br />

Week van het Bos - 9 tot en met 16 oktober 2011<br />

Op 24 januari 2011 ging in New York het Internationaal<br />

Jaar van de Bossen van start. De Verenigde Naties<br />

willen hiermee het bos in de kijker zetten, overal ter<br />

wereld en voor alle lagen van de bevolking. Uiteraard<br />

doet de Week van het Bos mee! Bos zonder grenzen<br />

is de slogan waarmee we dit jaar van 9 tot en met 16<br />

oktober het bos in trekken. Het wordt een editie om U<br />

tegen te zeggen.<br />

WEEK BOS<br />

9-16 zonder grenzen<br />

oktober 2011<br />

VAN HET<br />

Een jaar lang internationale aandacht voor bossen is<br />

niet zo verrassend. Ruim 1,6 miljard mensen zijn rechtstreeks<br />

afhankelijk van bossen voor hun dagelijks bestaan.<br />

Voor de overige 5 miljard bewoners van deze<br />

planeet dragen bossen in belangrijke mate bij tot<br />

hun welzijn. Ook in Vlaanderen zijn bossen nooit ver<br />

weg: als je ’s ochtends een kopje koffie drinkt, op een<br />

warme zomerdag de koelte van een schaduwboom opzoekt,<br />

je gezellig bij een haardvuur nestelt, de kinderen<br />

duwt op de schommel, een fles wijn ontkurkt, de<br />

boekenkast afstoft …<br />

het volledige programma vind je op :<br />

www.weekvanhetbos.be<br />

ontwerp: Patrick Van den Berghe, Agentschap voor Natuur en Bos<br />

Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) en de<br />

Vereniging voor Bos in Vlaanderen ( VBV ) serveren in<br />

samenwerking met Natuurpunt en tientallen lokale<br />

organisatoren meer dan tweehonderd activiteiten. Je kunt er kennis maken met het belang<br />

van bossen en natuur in ons dagelijks leven, allesbehalve een ver-van-je-bed show!<br />

Voor meer info en een overzicht van de activiteiten: www.weekvanhetbos.be.<br />

Brandhouthappening - 8 oktober 2011<br />

18<br />

Boomblad jULI/AUGUSTUS/SEPTEMBER 2011


ACTIVITEITENKALENDER / VARIA<br />

Cursussen 2011<br />

1. Dunnen en toekomstbomen<br />

Dunnen is het sturen van de bestandsontwikkeling door selectieve kapping. Waarom dit<br />

nuttig kan zijn, op welke manieren dunnen mogelijk is en welke gevolgen dit heeft voor<br />

het bos en de bosstructuur wordt <strong>uit</strong>gebreid besproken. Hierbij komt zelfs een overlangs<br />

doorgezaagde toekomstboom van 25 m lang te pas. Tijdens de terreinexcursie wordt het<br />

aanduiden van dunningen ingeoefend. Wanneer? Woensdag 5 oktober 2011, start om 9.30u<br />

(hele dag). Waar? Provenseweg 90b, 8970 Poperinge. Prijs? Leden: € 15. Niet-leden: € 30.<br />

Inschrijven? Bosgroep IJzer en Leie.<br />

2. Bestandsbeheer<br />

Eindelijk nog eens een cursus <strong>uit</strong> de oude doos voor echte bosbeheerders. Hoe meet ik de<br />

hoogte van mijn bomen? Hoeveel m³ hout staat er in mijn bos? Hoe sterk groeit mijn bos<br />

nog? Hoeveel bomen mag ik <strong>uit</strong>dunnen? Wat doe ik met toekomstbomen? We gaan met de<br />

rekenmachine en de nodige tabellen het bos in en pijnigen onze hersenen rond bovenstaande<br />

vragen en nog veel meer. Verplichte kost voor iedereen die via houtverkopen een<br />

rendabel bosbeheer op touw wil zetten. Wanneer? Zaterdag 5 november 2011 (hele dag).<br />

Waar? Streekhuis Kasteel Tillegem, Tillegemstraat 81, 8200 Sint-Michiels.<br />

Prijs? Leden: € 15. Niet-leden: € 30. Inschrijven? Bosgroep Houtland.<br />

3. Zelf brandhout maken<br />

Zelf brandhout kappen lijkt op het eerste zicht niet moeilijk, maar enkele weetjes<br />

maken dit veiliger, efficiënter en leuker. Blokken of meterhout maken, klieven met<br />

de hand of met een machine, handgereedschap voor manipuleren en <strong>uit</strong>dragen,<br />

tips voor drogen van hout. Deze cursus is géén kettingzaagcursus, maar geeft een<br />

massa praktische tips rond brandhout oogsten. Wanneer? Zaterdag 19 november 2011,<br />

start om 9.00u (hele dag). Waar? Dorpshuis, Mgr. Schottestraat 1, 8650 Jonkershove.<br />

Prijs? Leden: € 15. Niet-leden: € 30. Inschrijven? Bosgroep IJzer en Leie.<br />

Behaag het Houtland<br />

Gezamenlijke aankoopactie van inheemse<br />

bomen en struiken<br />

De vzw Regionaal Landschap Houtland organiseert dit<br />

najaar een groepsverkoop van allerlei inheemse bomen en<br />

struiken. Aan een zeer gunstig tarief zal u de meest voorkomende<br />

planten <strong>uit</strong> de streek kunnen aankopen.<br />

De courante struikensoorten zijn beschikbaar met blote<br />

wortel in bundels van 10 stuks. Hoogstambomen van de<br />

soorten Winterlinde, Zomereik, Beuk en Gewone es en pootstokken<br />

van knotwilgen zijn eveneens verkrijgbaar.<br />

Je kan soorten combineren voor een gemengde heg, haag<br />

of houtkant.<br />

De bomen zullen af te halen zijn in kasteel Tillegem (Brugge)<br />

op vrijdag 18 en zaterdag 19 november. Bestelformulier<br />

via www.rl<strong>houtland</strong>.be/<strong>nieuws</strong>.php of 050 40 70 21.<br />

Geleide<br />

wandelingen<br />

en fietstochten<br />

Voortaan vindt u een aanbod<br />

van geleide wandelingen<br />

en fietstochten op<br />

de website van de Bosgroep<br />

Houtland. Surf naar<br />

w w w.<strong>bosgroep</strong><strong>houtland</strong>.<br />

be/activiteiten.<br />

Boomblad Juli/augustus/septeMber 2011<br />

19


BOSGROEPEN IN WEST-VLAANDEREN<br />

Legende<br />

Openbare bossen<br />

Privébossen<br />

Bosgroep IJzer en Leie<br />

Bosgroep Houtland<br />

Bosgroep Houtland vzw<br />

Streekhuis Kasteel Tillegem<br />

Tillegemstraat 81<br />

8200 Sint-Michiels (Brugge)<br />

Tel.: 050 40 70 23<br />

Fax: 050 40 31 41<br />

E-mail: <strong>bosgroep</strong><strong>houtland</strong>@west-vlaanderen.be<br />

Website: www.<strong>bosgroep</strong><strong>houtland</strong>.be en<br />

www.<strong>bosgroep</strong>en.be<br />

BT W: BE 0866.482.291<br />

Bosgroep IJzer en Leie vzw<br />

Bezoekerscentrum De Palingbeek<br />

Vaartstraat 7<br />

8902 Zillebeke (Ieper)<br />

Tel.: 057 23 08 54<br />

Fax: 057 23 08 51<br />

E-mail: clint.callens@west-vlaanderen.be<br />

Website: www.<strong>bosgroep</strong>en.be<br />

Ondern.-nr.: 0816.706.346<br />

Coördinator: Jan Goris<br />

Coördinator: Clint Callens<br />

DE WEST-VLAAMSE BOSGROEPEN<br />

WORDEN GESTEUND DOOR:

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!