Hout levert energie - Landelijke Gilden

Buiten
Ledenblad Landelijke Gilden | Jaargang 38 nummer 6 | December 2009
6
Hout levert energie
Het belang van landelijk erfgoed
Interview: zuster Jeanne Devos

Oude waarden, nieuwe visie
De jaarwende komt er aan. 2009 was een jaar van crisis, nood en tegenslag. Een jaar waarin de hele wereld
kreunde onder de gevolgen van de zwaarste economische crisis die onze generatie heeft meegemaakt. Een jaar ook van
menselijke drama’s, stil leed: arbeiders en bedienden die hun werk verliezen, boeren zonder inkomen, mensen die in
de armoede verzeilen. Bij het einde van het jaar moeten we in de eerste plaats deze mensen in gedachten houden, met
mededogen en naastenliefde hen een hart onder de riem steken, als dat enigszins mogelijk is.
Jaren van crisis zijn ook jaren van grote verandering: de crisis verandert ons leven maar ook de wereld rondom
ons. Onlangs was Fons Van Dyck bij de Landelijke Gilden te gast. Fons Van Dyck is een trendwatcher, iemand die
trends en evoluties in onze maatschappij ontleedt. Hij ging in op de invloed van de crisis op de tijdsgeest en het
leven, samenleven, werken en consumeren en dat in de complexe wereld waarin wij leven. Die complexiteit is
overigens niet nieuw, ook de wereld van onze ouders en grootouders was heel complex. Hij vertelde over de hang
naar identiteit (buurt, dorp, de heimat
opnieuw ontdekken), de nieuwe puriteinen
(eigen kweek, bio, ecologische voetafdruk,
vegetarisme), de nieuwe familie (collega’s,
verenigingen, Facebook, Twitter), de
volksopstand (mondige burgers, verzet tegen
gevestigde waarden, ouderen manifesteren
zich), ondernemend wit (minder markt,
meer samenleving).
“Met welk plan trekken
de Landelijke Gilden
de nieuwe tijd in?”
En ik dacht: met welk plan, met welk programma trekken de Landelijke Gilden van de Boerenbond deze nieuwe
tijd in ? Onze naam, de Boerenbond, is een sterk merk; de waarden van het platteland, diep geworteld in onze
christelijke traditie, zijn tijdloos en we moeten ze behouden, maar de manier waarop we naar onze medeburgers
stappen, moeten we aanpassen aan de noden van onze tijd. Dat is de uitdaging voor de toekomst. In ons beleidsplan
zullen we, samen met onze vrijwilligers-bestuurders, een nieuwe visie uitwerken over de toekomstige werking van de
Landelijke Gilden. We zullen daarbij inventief moeten zijn, niet enkel de moderne plattelandsbewoner met zijn of
haar gezin aanspreken, maar ook de pleitbezorgers van het platteland die in de steden wonen. Met de nieuwe media,
met nieuwe communicatiemiddelen, maar op basis van onze traditionele waarden.
De crisis die wij vandaag beleven is niet de eerste en zal niet de laatste zijn. Kerstmis en Nieuwjaar zijn
momenten van nadenken, van geborgenheid en warmte, van hoop en mededogen. Velen van ons zullen deze
momenten koesteren in de geborgenheid van het gezin
en de familie, van de plaatselijke gemeenschap. Ik zal dat
ook doen. Ik wens u allemaal een zalig kerstfeest en een
gelukkig Nieuwjaar. We zullen samen, vol nieuwe hoop
en moed het nieuwe jaar intrekken.
Piet Vanthemsche, Voorzitter
De voorzitter te gast in Limburg.

6
8
12
15
inhoud 6
december
2009
4 Voor het goede doel
6 Erfgoed als bruggenbouwer
8 Waardemeter: Jeanne Devos
10 De landbouwgids
11 Onze tuinreizen 2010
12 Honger, de beste saus?
14 Komt mijn appel recht van de boom?
15 Aan de slag: Hout levert energie
16 Vrouwentongen mag je verwaarlozen
18 Paardje in galop
20 Voorkom koolmonoxidevergiftiging
21 Goed bekeken
22 Agenda
23 Buitenspiegel
24 Dorp in de kijker
Foto cover: Marco Mertens
Foto achterkant: Layla Aerts
Landbouweducatie op weidepoort.be
Wie op zoek is naar educatieve informatie over landbouw,
adressen van bezoekboerderijen, lespakketten, didactisch
materiaal of interessante plattelandswebsites kan voortaan terecht
op www.weidepoort.be. Deze nieuwe portaalsite maakt
u wegwijs in het enorme aanbod aan sites over plattelandsen
landbouweducatie. Weidepoort.be richt zich vooral op
leerkrachten en jeugdbewegingen, maar ook op landbouwers
die op hun bedrijf zelf rondleidingen organiseren.

Allerlei soorten
goede doelen
Foto: Dirk De Vroede
Wie door het landschap van de Landelijke
Gildenacties wandelt, komt een bonte
waaier doelen tegen. Het gaat, zoals in
twee van onze drie voorbeelden, soms
helemaal niet om de financiële opbrengst.
En als dat wél zo is, komt haast elke
keer minstens nog één ander doel mee
in het vizier: engagement voor minder
fortuinlijke medeburgers. De meeste acties
nodigen uit tot samenwerking met andere
verenigingen. We ontdekken daarbij vaak
een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid
voor de school, de parochie, andere
lokale instellingen. En in onze vereniging
is er ook sprake van een grote solidariteit
met de boeren bij ons en in het Zuiden.
Tientallen lokale gildebesturen schenken
regelmatig een bedrag aan Trias of staan
een bepaald percentage van hun winst
af aan deze organisatie voor ontwikkelingssamenwerking.
De volgende jaren
ondersteunen we Congolese boeren.
Daarover kon u in ons vorig nummer al
een boeiende reportage lezen.

Actie!
Op pad voor
het goede doel
Wie af en toe buiten komt of deelneemt aan de activiteiten van een vereniging krijgt er vroeg of laat mee te maken.
We hebben het over acties om geld in het laatje te brengen. ‘Voor het goede doel’ heet het dan, en dus niet voor de
eigen kas! Origineel? Soms echt wel. Uitnodigend? Hangt ervan af wie het initiatief neemt. Effectief? Vraag dat aan
de begunstigden …
Jos Van Grunderbeeck
We deden een kleine steekproef bij drie verschillende
initiatiefnemers met een jarenlange ervaring en we kregen
erg enthousiaste reacties. De acties zijn meteen ook een
illustratie van de verscheidenheid op het terrein.
Loonbeek zamelt gedragen kleding in voor
Wereldmissiehulp
Al meer dan tien jaar organiseert men in heel het
dekenaat een kledinginzamelingsactie. Omdat er op grotere
schaal wordt gewerkt, kan Wereldmissiehulp meteen een
hele vrachtwagen vullen. Dat is veel rendabeler dan het
leegmaken van kleine containers waarin vaak minder
bruikbaar materiaal gedumpt wordt. De actie vindt plaats
op de laatste zaterdagvoormiddag van april. Dan trekken
de bestuursleden van de Landelijke Gilde van Loonbeek
de parochie rond om zakken met gedragen kleding op te
halen. Dit gebeurt tegelijkertijd ook in de andere parochies,
maar in Loonbeek doet het gildebestuur de inzameling. Het
is voor hen op korte tijd tweemaal toeren. Even voordien
hebben ze, elk in hun eigen wijk, huis-aan-huis een folder
gebust om de activiteit aan te kondigen. De garage van
voorzitter Paul Craps doet dienst als tijdelijk depot voor de
ingezamelde dozen en zakken met kleding. Na de ophaling
komt de vrachtwagen uit Boechout langs – dit jaar waren er
twee ritten nodig – om alles op te halen.
Oostnieuwkerke trakteert gehandicapten
op een huifkarrentocht
Van een eenmansactiviteit met paard en kar dertig jaar
geleden, evolueerde dit initiatief naar een groepsactiviteit.
Met vijf tractoren en evenveel huifkarren bezorgt men
tegenwoordig in Oostnieuwkerke meer dan honderd
mentaal gehandicapten van het lokale Kerckstede-instituut
een belevenis van formaat! De rondrit met huifkarren is
helemaal in handen van de landelijke gilde en de KVLVafdeling.
Op het einde van de rit stopt de huifkar aan
een landbouwbedrijf om er een ijsje of pannenkoeken te
gebruiken. Gildesecretaris Dominique Cappelle weet dat de
deelnemers er elk jaar weer reikhalzend naar uitkijken.
Gooik rijdt met een muzikale kerststal
door het dorp
“Erfgoed moet je in ere houden”, vindt bestuurslid Jozef
De Neef. Op zoek naar oude gebruiken, die waardevol genoeg
zijn om ze in stand te houden, kom je al snel terecht bij
oogstfeesten, kruisdagen, driekoningenstoeten en het zingen
van kerstliederen. Gooik pakt zo’n activiteit anders aan. Een
verlichte kerststal met daarin Maria, Jozef en Jezus krijgt
wielen en rijdt – begeleid door zangers en muzikanten – het
dorp rond. Aan de huizen wordt er aangebeld en het
rondtrekkende gezelschap brengt enkele kerstliederen. Tegelijk
doen ze een omhaling voor het goede doel. En wees maar
zeker dat het goed opbrengt! Elk jaar zoeken ze een goed doel
en spreken ze ook een of meer partners aan om mee rond
te trekken. Dit jaar krijgen de deelnemers het gezelschap
van het zangkoor en het KVG-bestuur. Het goede doel is
dan ook de lokale KVG-werking. De opbrengst bezorgt
de verantwoordelijken van de Katholieke Vereniging voor
Gehandicapten wat extra financiële zuurstof voor de aankoop
van materialen. En zo drie dagen samen op stap gaan schept
ook een stevige band! Het afsluitende glaasje biedt de kans om
tenen en vingers weer op te warmen.
n1
December 2009 | BUITEN

Actueel
Lokaal erfgoed
als bruggenbouwer
De aandacht voor erfgoed op het platteland is zeer groot. In de editie van Dorp met Toekomst 2009 had meer dan de
helft van de voorstellen met erfgoed te maken. Daar is niets mis mee, want het is een dankbare methode om heel
wat mensen te prikkelen om mee te doen.
Karel Lhermitte
Kinderspelen zijn daar een goed
voorbeeld van. Erfgoed dient dan als
vraagbaak. Zijn we goed bezig? Dat
verklaart waarom erfgoedprojecten
ook goed scoren bij streek- en
plattelandsontwikkeling. Het draagt
ook bij tot de identiteit van de streek.
Vraagbaak
Een verhaal over merkwaardige
dorpsbewoners, het groot pachthof,
de dries vol schapen, het verlaten
kerkhof of de kapel voor een behouden
thuiskomst kan – goed gespeeld of
goed verteld – mensen in vervoering
brengen. De informatie zal ook beter
blijven hangen als zo’n verhaal goed
gebracht wordt. Veel organisatoren op
het platteland maken gebruik van die
techniek; zoals het Plattelandscentrum
Meetjesland waar ‘paster Sies’
rondwandelingen verzorgt. De oude
soutanes, de kanten hoedjes voor de
dames en de werkkielen werden van
de zolder gehaald. Vooral processies,
dorpsstoeten en tractoroptochten zijn
toppers. Meestal gaan ze gepaard met
een jarige landelijke gilde of hebben
ze te maken met een kerkelijk of
plattelandsritueel, zoals de kruisdagen,
dorpskermissen of oogstfeesten. Veel
erfgoedprojecten zetten de gebruiken
van de vorige generaties in de kijker en
tegelijkertijd stellen ze de vraag of de
nieuwe gebruiken evenveel te bieden
hebben aan de huidige generaties.
Verzamelaars
Erfgoedverzamelaars zijn er
ook. Deze gepassioneerde mensen
willen graag zoveel mogelijk weten
over een bepaald onderwerp, zoals
kapelletjes, landbouwwerktuigen,
oude hoenderrassen of bidprentjes.
Tijdens het minste beetje vrije tijd
zoeken ze nog naar nieuwe dingen.
Wie hun passie niet deelt, kan
hen niet begrijpen. Vroeger was
het openen van een museum het
ultieme doel. Nu lijkt het zinvoller
om de verzameling in te zetten voor
publiekswerking. In Kinrooi werd
een stoet met zowel oude als nieuwe
tractoren georganiseerd en in Kasterlee
wordt de oude schuur van het
heemerf gebruikt voor vergaderingen.
Veel erfgoedverzamelaars gebruiken
hun kennis om een tentoonstelling
te houden en geven tegelijk een
publicatie uit. Soms wordt er ook
een themawandelroute, die de
BUITEN | December 2009

verzameling voor buitenstaanders
toegankelijk maakt, uitgestippeld.
Mooie voorbeelden zijn te vinden in
de boekjes ‘Kapelletjes in Langemark-
Poelkapelle’ en ‘Grote & Oude
Hoeveroute in Herne’. Beide uitgaven
kwamen er in samenwerking met de
plaatselijke landelijke gilden. Sommige
plattelandsgebieden (Kempen,
Waasland, Meetjesland, …) hebben
erfgoedcellen die helpen bij het
ontsluiten van het erfgoed voor
het publiek. Lokaal erfgoed kan
een bruggenbouwer zijn. Op het
opbouwwerk in St-Jans-Molenbeek
hebben ze dit ook begrepen. Daar
zoeken ze – met een wandeltocht
voor de lagere school – naar de
plattelandswortels van deze Brusselse
wijk met hoofdzakelijk Marokkaanse
bewoners.
Inventaris van het erfgoed
Erfgoed kan mobiliseren en
motiveren. Toch heeft het ook een
negatieve bijklank op het platteland.
Vooral de monumenten en de
landschappen met een erfgoedwaarde
worden daarbij genoemd. Zij zouden
de vrijheid van handelen beperken.
Ondertussen is er een nieuwe
categorie bijgekomen. Voor sommige
mensen was het even schrikken. Eind
september verscheen in het Belgisch
Staatsblad een 3000 bladzijden
lange inventaris van alle ‘huizen met
patrimoniumwaarde’. De overheid had
– wellicht gezien de omvang – niet
alle 66.000 eigenaars persoonlijk
aangeschreven om hen geluk te
wensen met het feit dat ze op die lijst
staan. Het bouwkundig patrimonium,
waaronder veel boerderijen en
dorpswoningen, valt op één of andere
manier op tussen het vrij homogene
woningenbestand. Omdat ‘behoud
door ontwikkeling’ nog steeds de
beste strategie is voor erfgoed, is de
medewerking van de eigenaar van een
erfgoedwoning belangrijk. Wie echter
te horen krijgt dat zijn eigendom,
zonder dat hij het weet, op een lijst
staat, is veeleer geneigd om tegen
te werken. De kans dat alles dan in
een negatieve spiraal terechtkomt, is
groot. En dan is alle moeite voor niets
geweest. Voor erfgoedbeleidsmakers
geldt ook deze gulden regel van
plattelandsontwikkeling: beleid maken
doe je ‘met’ de mensen en niet ‘voor’
de mensen.
n1
Meer weten?
Als u meer wil weten over erfgoedwerking
of bijvoorbeeld het verhaal van pater Sies
wil horen, bezoekt u best één van de onderstaande
internetlinks.
www.plattelandscentrum.be: pater Sies
en andere erfgoed belevenissen
www.erfgoedcellen.be: over de publiekswerking
per streek.
www.hetvirtueleland.be: het Centrum
Agrarische Geschiedenis is de referentie.
Beeldbank, bronnen, landbouwmusea, verhalen…
www.opstapmeterfgoed.be: het maken
van themaroutes uitgelegd
http://inventaris.vioe.be: de lijst van
onroerend Bouwkundig erfgoed
ls
Foto: Toon Coussement

Waardemeter
Kritisch
en vastberaden
Zuster Jeanne Devos trok in 1963 naar India, waar ze met blinde en dove kinderen wilde werken. In 1985 richtte ze een
eerste afdeling op van ‘The National Domestic Workers Movement’ (NDWM). Eerst stichtte ze een nationale studentenbeweging.
De beweging groeide uit tot een organisatie die miljoenen vrouwen hun waardigheid schenkt.
Freddy Robberecht, Foto: Marco Mertens
Hoe bent u vanuit uw werk met blinde en dove
kinderen ertoe gekomen om een studentenbeweging
op te richten?
“Met mijn kritische ingesteldheid ontdekte ik al vrij snel dat
de energie van de studenten die met de doofstomme kinderen
kwamen spelen eigenlijk verloren energie was. Voor doofstomme
kinderen is spelen eigenlijk niet echt aangenaam omdat ze in het
spel niet met elkaar kunnen communiceren. Ik wou dat anders
aanpakken en dat was het begin van de studentenbeweging. In
het begin van de jaren zeventig ontstond er bij ons in India een
radicale studentenbeweging die zich inzette voor de anderen. Dit
waren actiegroepen waaruit later de niet-gouvernementele organisaties
voor ontwikkelingssamenwerking gegroeid zijn. In die
jaren heb ik veel bijgeleerd. Wij hadden een open huis waar we
samenkwamen om te discussiëren over nieuwe manieren om de
bijbel te lezen. Daar bespraken we ook geschriften van allerlei
filosofen. Dat waren echt heel boeiende avonden, je had eigenlijk
geen zin om te gaan slapen! Na de grote, rampzalige cycloon
van 1971 zijn we een project begonnen om de dorpen opnieuw
leefbaar te maken. Dat bestaat nu uit 4000 dorpen. Die hebben
ieder een watertank waaruit ze kunnen putten voor drinkwater
en voor het toiletgebruik. Dat laatste vermindert natuurlijk
enorm de risico’s op besmetting. De voorzitter van de organisatie
wordt overigens ‘Mr Toilette’ genoemd.”
Hoe kwam u dan in de vrouwenbeweging terecht?
“In de studentenbeweging was ik eerst proost van India, daarna
van Azië. Een paar bisschoppen hadden mij gewaarschuwd om
nooit mijn ontslag te geven, want dan zou de job niet meer
naar een vrouw gaan. Maar ik gaf mijn ontslag wel en werd
vervangen door twee priesters! En toen begon ik te ontdekken
dat de vrouw overal klein gehouden wordt. Ze mag wel dienst
bewijzen, maar geen beslissingen nemen. Ik zag ook het groot
aantal kindermoorden op meisjes en ik geraakte ervan overtuigd
dat ik iets voor de vrouwen moest doen, zeker voor de
armsten. Dat waren de seksarbeidsters, de gebonden of onvrije
arbeidsters en de huisarbeidsters. Ik heb dan voor de huisarbeidsters
gekozen omdat ik daar de twee andere groepen ook
ontmoette. Het seksuele misbruik is groter achter gesloten
deuren dan in de prostitutiecentra en zo’n 80% van de huisarbeidsters
zijn vast verbonden aan hun meester. Zij zijn letterlijk
onvrije arbeidsters. Het probleem van de vrouwenhandel hebben
we pas later aangepakt.”
Wat wou u bereiken?
“We zijn gaan werken rond drie objectieven. Dat zijn de waardigheid
van de huisarbeid waardoor de huisarbeidsters ook hun
eigen waarde konden ontdekken; het verbeteren van hun rechten
via wetsvoorstellen en het geven van informatie over hun
rechten als huisarbeidster. Dat laatste gebeurt via vorming. Die
vorming is heel belangrijk, want ze lezen geen kranten of luisteren
niet naar de radio. We hebben dat aangepakt, samen met
hen: in groepjes naar elkaar luisteren en een beweging vormen.
In het begin verliep dat traag, want het resultaat zie je niet van
vandaag op morgen. Geleidelijk aan versnelde dat proces omdat
de ene groep zag wat de andere had kunnen bereiken. Kinderen
konden naar school gaan, men durfde naar de overheid stappen
om informatie te krijgen over iemand die verdwenen was, …
Allemaal zaken waarbij ze de sterkte van solidariteit leerden
kennen. Momenteel zijn we met zo’n 20.000 tot 25.000 plaatselijke
groepen, in verschillende staten, in verschillende talen.
Nu is de NDWM een heel sterke beweging.”
Dat alles in een maatschappij die geheel op het
kastesysteem gebaseerd is.
“Inderdaad. In India leven we in een maatschappij waar de men-
BUITEN | December 2009

sen ingedeeld worden in groepen. 95% van onze leden zitten in
een groep die zelfs nog geen kaste vormt, waarbij het maar normaal
is dat ze gediscrimineerd worden. Daar gaan we lijnrecht
tegen in. De regering – en met haar organisaties als UNICEF –
ontkent zelfs dat er kinderen in de huisarbeid ingezet worden.
Een tweede weerstand waarop we botsen is dat de beleidsverantwoordelijken
thuis zelf kinderen en huisarbeidsters in dienst
hebben. Zij hebben er dus geen belang bij om het probleem aan
te pakken. Ik ben wel blij dat de Internationale Arbeidsorganisatie
het thema ‘Huisarbeid als moderne vorm van slavernij’ op de
agenda van haar komende bijeenkomst heeft gezet.”
U heeft in de loop der jaren ook heel wat tegenstand
ontmoet. Waar haalde u de kracht om door te zetten?
“Ik denk dat ik de kracht van de vrouwen zelf krijg. Je ziet hoe
ze iemand worden. Het is niet langer een slavengroep, het zijn
vrouwen! Ook het geloof geeft energie. Als je het evangelie leest,
dan is de boodschap naar armen toe niet: “Geef ze een boterham
of een betere matras”, wel: “Sta op. Ik heb de nood van mijn volk
gehoord en ik zend u om hen vrij te maken.” De eerste vraag die
ik mij altijd stel is: “Is dat nu belangrijk? Welke zin heeft dat?”
De tweede vraag is: “Wie heeft daar voordeel bij?” Dat zijn de
twee vragen die altijd door mijn leven lopen. Ik zoek ook altijd
naar structurele antwoorden, ik betrek er de hele maatschappij
bij. Dat is het verschil met moeder Theresa. Zij ging er van uit
dat er altijd armen zouden zijn en zij stond ook heel dicht bij de
armen. Ik denk altijd: “Mochten de mensen een minimumloon
hebben, dan zouden ze waardige mensen kunnen worden en
voor zichzelf kunnen beslissen.” Die houding is veel kritischer.
Waarschijnlijk heb ik dat bij mijn geboorte meegekregen en als
je dat hebt, moet je dat ook gebruiken.”
De voorbije jaren is u veel erkenning te beurt
gevallen: doctor hororis causa aan de KU Leuven,
genomineerd voor de Nobelprijs voor de
vrede, … Hoe voelt u zich daarbij?
“Ik zit daar een beetje mee verveeld. Hier in
huis, het Missiehuis van de Zusters van de
Jacht in Heverlee, ben ik maar één van de velen
die iets bijdraagt. Er zijn jandorie mensen die
werkzaam zijn in Mongolië, in Haïti … moeilijke
plaatsen, en dat werk is onbekend. Het
werk in India is bekend, veel werk op andere
plaatsen niet. De zusters vinden dat niet erg;
belangrijker is dat ‘missie’ blijft leven en in
de aandacht blijft, om het even onder welke
naam. Zij geven daar niet om, maar ik persoonlijk
wel. Langs de andere kant ben ik ook
blij, want het zijn de media die de kinderen
in India een gezicht gegeven hebben. Vroeger
bestonden ze niet, ze werden bij hun geboorte
zelfs niet geregistreerd. De media hebben
dat onder de aandacht gebracht en ertoe
bijgedragen dat deze hedendaagse slavernij
tot onder de aandacht van de Internationale
Arbeidsorganisatie en de mensenrechtenorganisaties
gebracht werd.”
n1
Jeanne Devos: “De boodschap
van het evangelie is niet ‘geef
armen een boterham’, maar ‘ik
zend u om hen vrij te maken’.”
December 2009 | BUITEN

Meer beweging
Goede landbouwgids
is mensenkenner
Toen Laurent Meersschaert in 2003 in de herfst van zijn loopbaan als KBC-verzekeringsagent in Boer&Tuinder een
oproep zag om een cursus landbouwgids te volgen, greep hij die kans met beide handen aan. Samen met 19 andere
cursisten volgde hij de opleiding. Twee jaar later had hij zijn diploma op zak.
Freddy Robberecht
Hoewel hij zijn carrière afsloot als
verzekeringsagent, had Laurent een
lange ervaring als zaakvoerder van
Aveve in Bazel. Als secretaris van de
Bedrijfsgilde van de Wase Scheldekant
wilde hij opnieuw aanknopen met
zijn vroeger landbouwengagement
en zijn opleiding in de tuinbouw. De
cursus kwam dan ook op het geknipte
moment. “Ik was 63 en het leek mij wel
een zinvolle manier om mijn band met
de landbouw opnieuw vorm te geven.”
Landbouw ontgroeit het dorp
Iedere landbouwgids heeft zijn eigen
verhaal. Gidsen die zelf bedrijfsleid(st)er
zijn, combineren een gidsbeurt op
het eigen bedrijf met het verhaal over
hun streek: de verstedelijking in de
Brusselse rand of de Grote Oorlog in de
Westhoek. Laurent baseert zijn verhaal
op de stelselmatige verwijdering van de
landbouw uit de dorpskern gedurende
de voorbije eeuwen. Dit gegeven vult
hij aan met enkele plaatsgebonden en
actuele thema’s. Zo is er het dossier
van de potpolder in Kruibeke. De
plaatselijke bedrijfsgilde heeft jarenlang
gevochten om dit gebied van 700 ha
voor de landbouw te behouden.
De aanleg van de potpolder is nu
in uitvoering en het gebied dreigt
een overstromingsgebied te worden
dat uiteindelijk naar natuurgebied
zal evolueren. Laurent heeft zich
voorgenomen om er zoveel mogelijk
mensen over te vertellen. Een tweede
bezienswaardigheid waarin nogal wat
groepen geïnteresseerd blijken, zijn
de windmolens van de ‘CV De Wase
wind’ langs de E17-autosnelweg. Ook
een bezoek aan de gerenoveerde kerk
en het kasteel van Wissekerke schuift
Laurent ter afwisseling wel eens tussen
de economische bedrijfsbezoeken. In de
namiddag gaat het dan per fiets of bus
naar de land- en tuinbouwbedrijven.
Laurent kan een beroep doen op een
zevental bedrijven waar hij met een
Praktisch
Actieve land- en tuinbouwers (m/v) en
plattelanders met een groot hart voor
de sector kunnen hun kennis en vaardigheden
verdiepen om een geanimeerd
en deskundig verhaal te brengen. De opleidingen
voor landbouwgids vinden regelmatig
plaats en worden erkend door
Toerisme Vlaanderen. Wie de opleiding
tot een goed einde brengt, ontvangt het
getuigschrift ‘Erkende landbouwgids’.
Meer info: www.kvlv.be.
10 BUITEN | December 2009

groep kan langskomen. De keuze van
de bedrijven maakt hij uiteraard in
overleg met de groep. “Met boerinnen
en tuiniersters van Agra-groepen bezoek
ik meestal twee bedrijven; groepen van
OKRA of van de Landelijke Gilden
beperken zich tot één bedrijf.” Tijdens
zo’n bedrijfsbezoek houdt Laurent
zich doelbewust op een afstand. “Ik
ben de bemiddelaar, ik zorg ervoor dat
het ijs gebroken wordt, maar het is de
bedrijfsleider die zijn verhaal brengt.
Zij zijn mondig genoeg en de groepen
appreciëren het ook erg wanneer de boer
zelf zijn bedrijf voorstelt.”
Volg de gids!
“Een goede landbouwgids moet een
mensenkenner zijn. Ten eerste zijn er de
mensen van de groep die je begeleidt. Zij
moeten informatie krijgen op hun niveau.
Wat je vertelt moet voor hen toegankelijk
zijn, je kan niet alles vertellen wat je weet.
Dan is er de boer of tuinder. De producent
is iemand die als mens op zijn bedrijf
erkend wil worden. Als landbouwgids
toon je dat je respect hebt door je kennis
van de verschillende sectoren. Als een
zeugenhouder vertelt over het aantal biggen
per jaar moet de landbouwgids begrijpen
waarover het gaat. Ik vind het ook belangrijk
dat een landbouwgids de evolutie in de
landbouw kan schetsen. Je kan maar over
vandaag vertellen als je weet hoe het vroeger
was: de sterke mechanisatie na de Tweede
Wereldoorlog, het Europese landbouwbeleid,
de toenemende productiviteit … Een
goede landbouwgids moet ook het
kapitaalsintensieve karakter van de sector
kunnen toelichten en de stress die dat met
zich meebrengt voor de ondernemers.” Verder
vindt Laurent dat een landbouwgids dezelfde
aanpak moet volgen als elke andere gids: een
gevarieerd programma aanbieden, zorgen dat
de mensen zich goed voelen en uitkijken dat er
voldoende rustpauzes zijn. Krijgt hij achteraf
soms ook reacties van groepen? “Dat gebeurt
inderdaad. Soms mondeling op het einde van de
dag; soms een paar dagen later per e-mail. Men
zegt dikwijls dat ik op een gedreven manier gids
en dat is voor mij dé motivatie om met hart en
ziel te blijven gidsen.”
Te gast in het paradijs
n1
Een tuinreis is een
tuinreizen unieke ervaring. Ook
dit jaar hebben de
Landelijke Gilden en
Omnia twaalf bijzondere
bestemmingen
uitgezocht waar tuin,
cultuur en gastronomie
elkaar raken.
Kent, en intussen ook
de Cotswolds, zijn
klassiekers geworden.
Beide streken bieden privé- en publieke tuinen vol schoonheid en romantiek.
Ook Sussex, Hampshire en Dorset hebben tuinen met een bijzondere historische
waarde. Liefhebbers van kruid(en)tuinen reizen naar Zwitserland of de
Franse lavendelstreek met een deskundige herboriste als reisleider. Het sfeervolle
Italië onthult in Rome en het immer gelauwerde Toscane juweeltjes van
tuinen. Parijs en Berlijn bieden dan weer verrassende, ongekende hoekjes. In
eigen land gunnen ‘BV-tuineigenaars’ u een blik achter hun tuinhek.
In het aanbod vindt u jaarlijks nieuwe bestemmingen en programma’s. De
reisleiders hebben een uitgebreide plantenkennis en zijn sterk gemotiveerd
om de reis te laten slagen. Puur tuin, pure voldoening!
Vraag de volledige tuinreisbrochure aan op 016 28 60 24 of kijk ze in op
www.landelijkegilden.be.
Bestemming
Periode
2010
Tuinen in Engeland
Cotswolds 27/05-30/05 8/07-11/07
Cotswolds Anders 24/06-27/06
Kent 21/05-23/05 13/08-15/08
Sussex 02/06-04/06 18/06-20/06
Hampshire & Dorset 23/06-27/06
Tuinen en kruiden
Kruidig Zwitserland 11/06-15/06
Lavendelroute 04/07-10/07
Tuinen en cultuur
Rome 12/05-16/05 17/09-22/09
Toscane 21/05-28/05 3/09-10/09
Parijs 02/07-04/07
Berlijn 30/09-04/10
Op bekende paden in België 26/06-27/06
December 2009 | BUITEN 11

Graag gedaan
Honger,
de beste saus?
Toen we eind oktober even boodschappen gingen doen,
werden we er weer aan herinnerd. Aan de supermarkten
van Delhaize stonden medewerkers van de Belgische Federatie
van Voedselbanken. Ze nodigden de winkelende
medemensen uit om een voedselbon te schenken. De
nood aan hulp is immers groter dan ooit.
Isabel Lebbe, Foto’s: Marco Mertens
Fiche
Naam: Wilfried Vlyminck
Leeftijd: 68 jaar
Beroep: gepensioneerd, voorheen actief binnen
de provincie Oost-Vlaanderen,
afdeling financiën
Gezin: gehuwd en vader van drie kinderen
die ondertussen al het huis uit zijn
Hobby’s: filmaffiches verzamelen, rommelmarkten
afschuimen, reizen, actief in allerlei
verenigingen
De Belgische Federatie van Voedselbanken heeft in
iedere provincie een vestiging. Je kan hun werking
steunen door een bedrag te storten op rekeningnummer
068-2109365-30. Giften vanaf 30 euro zijn fiscaal
aftrekbaar.
Het begrip voedselzekerheid associëren we misschien
met ontwikkelingslanden, maar honger en armoede zijn veel
dichterbij dan we zouden denken … Wilfried Vlyminck weet
dit maar al te goed. Hij is één van de medewerkers van de
Voedselbank Oost-Vlaanderen.
Alles klaargezet
De wekelijkse bedeling is net achter de rug als ik
het terrein naast het verkoopmagazijn ‘De Kangoeroe’
in Destelbergen oprijd. Hier heeft de Voedselbank haar
thuishaven. De organisatie is gehuisvest in een grote hangaar
die misschien wat verouderd is, maar wel heel netjes oogt.
Wilfried staat nog wat na te praten met enkele collega’s.
“De storm is gaan liggen”, zegt hij vriendelijk. “Gisteren
hebben we alles klaargezet en op donderdagochtend
geven we telkens tussen de 10 en 17 ton voedsel mee aan
vertegenwoordigers van allerlei armoede-organisaties in
Oost-Vlaanderen. Die stellen op hun beurt voedselpakketten
samen, naargelang van de behoefte van hun hulpvragers.
Of ze bereiden er, in sociale restaurants, maaltijden mee.
We verdelen basisvoedsel, maar soms kunnen we ook een
extraatje meegeven. Uiteraard zijn we voorzichtig met
alcohol. We overleggen eerst met de verenigingen of ze er
iets mee kunnen aanvangen.”
Terwijl hij honderduit vertelt over de concrete gang van
zaken van ‘zijn’ organisatie, neemt Wilfried me mee voor
een leerrijke privérondleiding. In het eerste deel van de
loods hangen de orderbonnen voor volgende week al klaar
12 BUITEN | December 2009

in de ophaalzone. Achteraan ligt een hele voorraad die de
volgende weken een bestemming krijgt: honderden potten
choco, liters soep, paletten frisdrank, babyvoeding, zelfs
pralines en chips. “Wij zamelen voedseloverschotten in van
de voedingsindustrie of grootdistributie. We organiseren ook
een paar keer per jaar voedselinzamelacties waarbij het grote
publiek betrokken wordt”, vertelt Wilfried. “De producten
die we verdelen zijn perfect in orde, maar door een kleine
productiefout zijn ze
onverkoopbaar geworden.”
Hij wijst naar een voorraad
colaflesjes die niet voldoende
gevuld zijn. “Of er is een
overschot van, omdat een of
andere promotiecampagne
minder goed gelopen heeft.
Daarom ook dat Sinterklaas en de paashaas hier wat later
komen”, knipoogt hij. “Overschot van chocoladefiguurtjes
en dergelijke krijgen we pas nà het seizoen binnen.” Mijn
aandacht wordt getrokken door een reusachtige bigbag van
940 kg individueel verpakte suikerklontjes. “Alles geraakt
wel verdeeld. Wees gerust”, lacht Wilfried.
“Sinterklaas en de paashaas
komen hier wat later.”
Rondleidingen
De motoren van twee grote industriële diepvriezers staan
luidruchtig te ronken. “Ze komen weer op temperatuur
nadat we er vanmorgen honderden porties lasagne en brood
uit hebben weggegeven”, verklaart Wilfried. “Er is nog
zoveel meer werk dan de verdeling op zich”, beklemtoont
hij. “We moeten het voedsel bij de bedrijven gaan ophalen,
er moet een verdeelschema opgemaakt worden, alles wordt
vooraf netjes klaargezet en tenslotte verdeeld. Daarnaast
is er natuurlijk ook een hoop administratie. We hebben
vaste leveranciers zoals de veiling van Sint-Katelijne-
Waver, maar er zijn ook occassionele gevers. Veel bedrijven
schenken goederen in natura, terwijl privépersonen veeleer
financiële giften doen. Dat
geld gebruiken we voor onze
werkingskosten, zoals de
huur van het magazijn, de
diepvriezers, twee bestelwagens
en een grote vrachtwagen.”
Wilfried is ook diegene die
binnen het team regelmatig
rondleidingen voor groepen verzorgt. Hij is een vlotte
spreker en je voelt dat hij de organisatie in zijn hart draagt.
“Ik ben hier ondertussen al een tijdje actief”, vertelt hij. “Na
mijn loopbaan was ik op zoek naar een nuttige bezigheid.
Ik wou niet zomaar ‘stilvallen’. Ik kende de werking van de
Voedselbanken al een beetje én het magazijn ligt een paar
straten van bij mij thuis. Maar in de eerste plaats doe ik dit
vrijwilligerswerk vanuit mijn oprechte betrokkenheid met de
minderbedeelden onder ons. Het doet mij beseffen hoe goed
wij het hier hebben, maar ook hoe diep je kan vallen in onze
maatschappij. Gelukkig doen hulporganisaties fantastisch werk
en ik ben blij een steentje te kunnen bijdragen.”
n1
December 2009 | BUITEN 13

Van boer tot bord
Waarom is een appel
altijd vers?
Als u in de winkel appels of peren koopt, zijn die altijd kraakvers. Toch groeit het fruit niet het hele jaar door aan
de bomen. Hoe komt het dan dat u, zelfs maanden na het plukseizoen, nog verse Belgische appels en peren in de
winkel vindt?
Matty Veulemans
Een boomgaard vraagt het hele jaar
door onderhoud. In de winter duffelt de
fruitteler zich warm in en snoeit zijn kale
boomgaard. Door het snoeien blijft de
boom klein en behoudt hij zijn goede
vorm. In april en mei hangen de takken
van de appel- en perenbomen vol met
bloesems. Een prachtig zicht, maar
ook een belangrijk moment want de
bloemen moeten vruchten worden. Dat
kan alleen als ze bestoven zijn. Er moet
stuifmeel van de ene naar de andere bloem
overgebracht worden. Dat doet de wind. Maar
ook bijen en hommels helpen bij de bestuiving.
De fruitteler wacht niet af tot die diertjes vanzelf
komen, maar hij huurt bijenvolken bij een imker. De bijen
vliegen van bloem tot bloem om honing te verzamelen. Als
ze een bloem bezoeken, blijven er stuifmeelkorrels aan hun
lijfje plakken. Bij de volgende bloem laten ze wat korrels
achter. Zo raakt de bloem bevrucht en groeit ze uit tot een
appel of peer. Bij veel soorten appel- en perenbomen is
het nodig dat stuifmeel van een ander ras op de bloemen
terechtkomt. Daarom plant een fruitteler in zijn boomgaard
twee of meer rassen. Tijdens de zomer dunt de fruitteler zijn
appels. Uit elke boom worden dan wat appels weggenomen
zodat de andere appels beter kunnen uitgroeien.
Allemaal beestjes
Net als op andere bedrijven in de land- en tuinbouw
gebruikt ook de fruitteelt zo weinig mogelijk chemische
middelen. Zo blijven al de nuttige insecten, die van
onschatbare waarde zijn voor de boomgaarden, in leven.
De roofwants eet bijvoorbeeld de perenbladvlo op. Ook
oorwormen helpen de fruitteler bij
het beschermen van de oogst. Wist
u trouwens dat appelbomen om de
15 jaar vervangen worden? Dat
gaat niet vanzelf. Elk jaar wordt
6 procent gerooid. De jonge
boompjes die in de plaats van de
oude komen, produceren al na twee
jaar. Perenbomen worden minder
snel vervangen. Die laat men wel
dertig of veertig jaar staan.
Steeltje blijft eraan
In september en oktober is het
oogsttijd. Appels plukken moet heel
voorzichtig gebeuren. U knikt het steeltje en breekt
de appel voorzichtig van de tak af. Het steeltje moet wel
aan de appel blijven, anders zou de vrucht op die plaats
kunnen rotten. Op fruitteeltbedrijven wordt het fruit met
een sorteermachine op maat en kleur gesorteerd. Daarna
wordt het opgeslagen in koelcellen voor de ULO-bewaring.
Dat staat voor Ultra Low Oxygen. Deze bewaarmethode
werkt met een zeer laag zuurstof- en een verhoogd CO 2 -
gehalte. Tijdens de bewaring van fruit worden suikers door
verademing afgebroken tot CO 2 . Hierbij wordt zuurstofgas
verbruikt en stijgt het CO 2 -gehalte. Bij een te hoge CO 2
en een lange bewaarduur verkleurt het fruit bruin. Door
een laag zuurstofgehalte vertraagt de ademhaling, wat de
bewaarduur verlengt. Zo blijven de appels sappig en worden
ze niet rimpelig. Dankzij deze methode kunnen we het hele
jaar verse appels en peren eten en lijkt het of ze net van de
boom komen.
n1
14 BUITEN | December 2009

Aan de slag
Gezellige warmte
Wie houdt nu niet van de gezelligheid van een brandende houtkachel of
open haard? Verwarmen met hout is nog voordelig ook. Vooraleer het vuur
aankan, zal u de handen wel uit de mouwen moeten steken. U kan natuurlijk
ook hout aankopen. Maar geef toe, op een koude winterdag een stapeltje hout
klieven kost misschien wat moeite, het geeft des te meer fysiek genot. Houd
er rekening mee dat de gekliefde blokken niet te groot zijn. Zo kunnen ze
makkelijk in de kachel of haard. Wanneer de diameter van een houtblok groter
is dan 10 cm moet u het blok in tweeën klieven, bij een diameter van 20 cm
in vieren en bij 30 cm in zessen. Schors houdt de verdamping van vocht tegen.
Het hout klieven draagt dan ook bij tot een sneller drogingproces. Schenk
altijd voldoende aandacht aan uw veiligheid. Een groot en vooral stabiel blok
om op te klieven en een goed onderhouden bijl zijn basisvereisten.
Blokken stapelen
Hout van loofbomen zoals beuk, esdoorn en diverse fruitsoorten is het
meest geschikt voor verbranding in een open haard. Hout van naaldbomen
hoort – door opspringende houtdeeltjes – thuis in de kachel. Afbraakhout
brengt u, omdat het vaak behandeld is met schadelijke stoffen, best naar het
containerpark. Eens gekliefd, wordt het brandhout gestapeld om te drogen.
Hoe meer zonlicht en wind er bij de houtstapel kan, hoe sneller het proces
verloopt. Een afdak tegen regen is ideaal, maar ook een goed verluchte
garage of schuur kan dienst doen als stapelplaats. Door regelmatig een of
meerdere houtblokken in een andere richting te leggen, kan de stapel nog
beter ventileren. Leg het brandhout nooit rechtstreeks op de grond, maar
op houten latten of paletten. Zo kan er onderaan voldoende lucht bij en
wordt er geen vocht aan de grond onttrokken. Gebeurt dit wel, dan is er
kans op schimmelvorming.
Hout voor de toekomst
Eens het hout voldoende droog is, kan u het vuur aansteken. De
droogteperiode is afhankelijk van de houtsoort, de dikte van de blokken
en de stapelplaats. In ideale omstandigheden kan het hout na een half
jaar gebruikt worden. Soms heeft het echter ook twee jaar nodig voor
het volledig brandklaar is. Voldoende droog hout geeft een helder geluid
wanneer twee blokken tegen elkaar worden geklopt. Eens gedroogd
wordt het hout in een schuurtje of een andere droge plaats opgeslagen,
met voldoende voorraad voor de hele winter. Kies een ruimte kort
bij de woning zodat u niet door de regen hoeft. Haal telkens een
voorraadje voor twee of drie dagen binnen. Zo kan u nagaan of er geen
insecten komen meegenieten van de huiselijke warmte.
Aan de slag | BUITEN 15

Aan de slag
Hip en makkelijk in onderhoud
Planten doen mensen duidelijk goed, wetenschappelijk onderzoek bewijst dat. Omdat ons leven zich in dit seizoen
vooral binnenshuis afspeelt, moeten we het hebben van kamerplanten. Een klassieker bij uitstek is de sanseveria,
onlosmakelijk verbonden met de typische volkscafés en overvolle vensterbanken van onze grootmoeders. Jarenlang
zijn ze als ouderwets bestempeld, maar dat is voorgoed voorbij.
Marleen Van der Velden, met dank aan De Boogaerderie, Sint-Truiden
De verkoop van deze kamerplant is de jongste 10 jaar
meer dan verdubbeld. Vooral de nieuwe cultivars kunnen
het publiek bekoren. De strakke vorm past in elk interieur,
zowel klassiek en modern als ultramodern. Vrouwentongen
zijn architecturale planten. Het zwaardvormige blad lijkt
op een lange opgaande tong met een scherpe punt. Er zijn
verschillende kleurtekeningen beschikbaar: donkergroen met
gele rand, lichtgeel, lichtgroen of grijsachtig met donkere
streepjes. Als de kleuren verbleken, is dat een teken dat de
plant te veel zonlicht krijgt.
Het zijn gemakkelijke planten. Veel licht (liefst geen
directe zon) of weinig licht: het speelt geen rol. Er zijn
nagenoeg geen ziekten of plagen die deze plant aantasten.
Enkel kauwende insecten kunnen de gave rand van het blad
ontsieren. Deze sterke plant is bestand tegen de droge lucht
van de centrale verwarming. Hij heeft het graag warm, zet
hem dus nooit kouder dan 10 °C. Bij ons is de plant niet
geschikt voor gebruik buitenshuis.
Weinig water
De dikke wortelstokken (rizomen) zijn vlezig en houden
het water vast. Dat maakt dat de plant met weinig water
toekomt. In de zomer volstaan een tot twee gietbeurten
per maand. Als u water geeft, maak de grond dan goed nat.
Laat de grond uitdrogen tot de volgende gietbeurt. Zorg
ervoor dat er geen gietwater in het schoteltje blijft staan.
Wat cactusbemesting in de zomer doet de plant goed. In de
winter kan u beter geen water geven. Als u twijfelt of u de
plant water zou geven, doe het liever niet. De plant floreert
als u hem verwaarloost.
Als de bladeren slap hangen, kan u ze best afknippen
en de pot aanvullen met wat potgrond om de plant te
16 BUITEN | Aan de slag

ondersteunen. De bladeren met cadeaulintjes bij elkaar
binden, zoals dat vroeger vaak gebeurde, doet u beter
niet. Een jaarlijkse verpotting kan een plant die het naar
zijn zin heeft deugd doen. Maak van de gelegenheid
gebruik om een deel van de wortelstokken te verwijderen.
Het zou niet de eerste sanseveria zijn die letterlijk uit
zijn pot barst. De sterk werkende wortelstokken groeien
niet zozeer in de diepte, maar kronkelen zich rond de
potgrond. Omwille van dat ondiepe wortelgestel, zet u
een vrouwentong best niet in een te diepe pot. De plant
heeft immers meer baat bij een dun laagje potgrond onder
de wortels dan aan een dikke laag aarde die te veel vocht
vasthoudt. Gebruik een zandig grondmengsel waar het
water makkelijk doorheen sijpelt.
Vermeerderen
Vermeerderen is supermakkelijk. Op de wortelstokken
ontstaan regelmatig scheuten. Die kan u afknippen met
een stukje wortelstok en in een potje met zandige grond
planten. Als u de scheutjes licht vochtig houdt, vormen
zich gemakkelijk nieuwe worteltjes. Dan bent u weer
vertrokken voor een nieuwe plant. Vermeerderen via
bladstekken kan ook. Snij daarbij een blad in stukken van
3 tot 4 cm en zet ze in een vochtig en zandig grondmengsel.
Let erop dat de originele onderkant van het blad ook
onderaan in de pot komt. Zet u ze omgekeerd, dan zal
de inspanning geen resultaat geven. Het nadeel is dat
sommige soorten hun kleurenpalet niet behouden als u ze
via bladstek vermeerdert. Gewoon een stukje van de vlezige
wortelstokken (3 cm) een dag laten drogen en daarna
planten in een potje kan ook al snel resultaat geven.
Hoewel sanseveria’s vooral voor hun blad gehouden
worden, kan het gebeuren dat er een bloemstengel gevormd
wordt. De groenige bloemen staan in een tros en geuren
zachtjes naar jasmijn. Sommige exemplaren bloeien ieder jaar,
andere heel zelden.
Zuivere lucht
Het teveel aan stof kunt u afvegen met een microvezeldoek.
Met een plumeau gaat het wat vlugger. Als u niet al te kalkrijk
kraantjeswater hebt, kan u de plant eens laten douchen. In de
zomer is een malse regenbui ook een snelle manier om de planten
op te frissen. Om het blad daarna extra te doen glanzen, zijn er
producten te koop. Een alternatief is melk met een beetje water.
Met dat mengsel kan u elk blad vernevelen of afwassen.
Heel wat kamerplanten zijn giftig. De sanseveria vormt
daarop geen uitzondering. Het sap is giftig en tast de slijmvliezen
aan. Opletten dus voor kinderen en huisdieren. Sanseveria’s
worden ook geprezen omdat ze de lucht zuiveren. Vorig jaar
werd de sanseveria nog uitgeroepen tot bureauplant van het jaar,
vooral omwille van zijn luchtzuiverende werking en het weinige
onderhoud dat de plant nodig heeft.
n1
In alle maten
Sanseveria’s zijn afkomstig
uit de tropische delen
van Afrika en Azië.
In Suriname noemen ze
deze plant ‘krokodillentong’.
In de handel zijn
twee soorten courant
verkrijgbaar, zowel in
kleine als grote maten.
De Sansevieria trifasciata
is de klassieker van de
vensterbank, meestal
met de gele bladrand, de cultivar ‘Laurentii’. Ze wordt
tot 150 cm hoog. Sansevieria cylindrica is een meer trendy
soort. De rolronde bladeren eindigen op een punt en
staan strak naast elkaar geschikt. De langsgroeven van
onderen naar boven en de lichte tekening met donkere
dwarse strepen geven deze plant een unieke, eenvoudige
en moderne uitstraling.
Actuele sanseveriacultivars die we met plezier aanbevelen
zijn:
Trifasciata ‘Futura Midnight’
heeft een bijna effen
donkergroen blad dat
neigt naar zwart, de vorm
van de plant heeft iets van
een fontein.
Trifasciata ‘Moonshine’,
15 cm hoog, breed overlappend
blad in spiraalvormige
rozet (zoals een vogelnest), zilvergrijs met een
fijne groene rand.
Trifasciata ‘Hahnii’, 15-20 cm hoog, brede overlappende
bladeren met dwarse strepen in groen en heel
lichtgroen/wit.
Trifasciata ‘Golden Hahnii’, lijkt op ‘Laurentii’ met een
brede gele bladrand, maar de overlappende bladeren staan
in een spiraalvormige rozet en de plant is compacter en
kleiner. Groeit langzaam.
Trifasciata ‘Black Gold’ heeft een donker groen-zwart
blad met een brede gele rand. Is eveneens een langzame
groeier.
Kirkii ‘Friends’ is dan weer een totaal andere
verschijning. Hij wordt 20-30 cm hoog en vormt veel
zijscheuten (vandaar de benaming).
Cylindrica ‘Skyline’: grijsgroen, rolrond gestreept blad,
naast elkaar geplaatst zoals een hanenkam, 90 cm hoog,
gooit momenteel hoge ogen in de bloemenwinkel.
Aan de slag | BUITEN 17

Hop … hop
Jong geleerd
… paardje in galop
Paarden dienen de mens al zo lang dat we zouden vergeten
dat ze, in een ver verleden, wilde dieren waren.
Het przewalskipaard heeft nog alle kenmerken van die
voorouders. Door gericht te kweken, is de mens erin geslaagd
paardenrassen voor allerlei doeleinden te ontwikkelen.
Zo kennen we werk- en hobbypaarden, grote en
kleine paarden, sierlijke en robuuste paarden, sportieve
en rustige exemplaren, …
Het paard
in de strijd
In de vijfde eeuw voor Christus maakten de Zwarte
Zeevolkeren in het huidige Oekraïne van het paard een
huisdier. De paarden moesten binnen een omheining blijven,
zodat ze makkelijk gemolken konden worden. De hengsten
werden als half wilde kuddes bijeengedreven. Het duurde
niet lang voor het paard zich van de andere huisdieren zou
onderscheiden. Paarden werden al snel als transportmiddel
ingezet en door legers gebruikt tijdens oorlogen.
Falabella 50-60 cm
Shetland 85-110 cm
Tinker 135-170 cm
18 BUITEN | Aan de slag

Belgische klasse
Het Belgisch Warmbloedpaardstamboek
ging op zoek naar de beste
paarden in Europa. De uiteindelijke
bedoeling was om tot een superieur
sportrijpaard te komen. Momenteel
kent het Belgisch Warmbloedpaard (BWP)
internationale faam. De meest beroemde
BWP-hengst is ongetwijfeld Darco. Die won – met zijn ruiter
Ludo Philippaerts – in de jaren tachtig en negentig heel wat prijzen.
Darco is er ondertussen niet meer, maar zijn 3500 nakomelingen
zorgen nog altijd voor zonen en dochters. Dat is mogelijk omdat
de zaadjes van Darco op een heel lage temperatuur bewaard
worden. Ze worden in ‘rietjes’ verkocht aan fokkers die er hun
merries kunstmatig mee bevruchten. Ze moeten er wel eerst een
behoorlijke som geld voor neertellen.
Vul aan en win!
Kan jij de volgende vijf spreekwoorden aanvullen?
Ze hebben allemaal iets met paarden
te maken. Vul de ontbrekende woorden
in en stuur de oplossing naar Plattelandsklassen
Dagobert, Diestsevest 40,
3000 Leuven. Je kunt ook mailen naar
wedstrijd@landelijkegilden.be. Wie
weet win je wel een tof kijk- en leesboek
over het Belgisch trekpaard.
We geven 10 exemplaren weg.
Gipsafdrukken
maken
Wat heb je nodig?
- gips
- een strook karton
- paperclips of plakband
Wat moet je doen?
Stap 1 – Zoek in een paardenweide een duidelijke
hoefafdruk.
Stap 2 – Haal alle blaadjes en takjes weg rond
de hoefafdruk.
Stap 3 – Zet een kartonnen ring om de afdruk
heen. Die maak je van een strook karton. De uiteinden
maak je aan elkaar vast met plakband of
paperclips.
Stap 4 – Giet in de ring het niet al te vloeibare
gips uit.
Stap 5 – Als het gips droog is, verwijder je de ring.
Je hebt nu een afdruk van de hoef.
Haflinger 135-145 cm
1. De … op het witte paard
2. … als een paard
3. De paarden die de …
verdienen, krijgen ze niet.
4. Je hebt luxepaarden en ...
5. … als een paard hebben.
Deze pagina’s kwamen
tot stand met de hulp van
www.plattelandsklassen.be.
Zin om je uit te leven
met stiften of een
schaar? Dan kan je deze
pagina’s ook downloaden
via www.buiten.be.
Aan de slag | BUITEN 19

Huisrechter
Hoe voorkom ik
koolstofmonoxidevergiftiging?
Elke winter opnieuw duiken ze opnieuw op in de nieuwsberichten, de slachtoffers van koolstofmonoxide- of COvergiftiging.
Zo’n 50 keer per jaar loopt het slecht af, maar meestal kunnen de slachtoffers het ziekenhuis na een
paar dagen weer verlaten. Wat is het en – nog belangrijker – hoe kan u het voorkomen?
Jo Gennez
Wat is CO-vergiftiging?
CO is een zeer giftig gas. U kan het niet ruiken of zien.
Alle verwarmingstoestellen, behalve diegene die op elektriciteit
werken, kunnen CO-gas verspreiden. Als er genoeg zuurstof
in de lucht aanwezig is, wordt CO omgezet in het nietgiftige
koolzuurgas CO 2 . Dit is het normale product van
elke verbranding en is eveneens aanwezig in de lucht die we
uitademen. Het wordt pas gevaarlijk als er te weinig zuurstof
in de lucht zit. Dan stijgt de hoeveelheid vrijgekomen CO tot
een gevaarlijk peil. Dit gas wordt via de longen bliksemsnel
in het bloed opgenomen. Daar hecht het zich vast aan de
rode bloedcellen en verstoort het zuurstoftransport. Hoe
ernstig de intoxicatie is, hangt af van de hoeveelheid CO in
de ruimte, de duur van de blootstelling en de leeftijd en de
gezondheidstoestand van het slachtoffer.
Hoe herkent u het?
De eerste symptomen van koolstofmonoxidevergiftiging
die het vaakst voorkomen, zijn vrij banaal en worden vaak
nauwelijks herkend: hoofdpijn en duizeligheid. De hersenen
zijn namelijk grote verbruikers van zuurstof en zullen bij een
tekort meteen signalen geven. Na een tijdje komen daar ook
vermoeidheid en braakneigingen bij. Als het slachtoffer niet
snel zuurstof krijgt, verliest hij het bewustzijn en komt in
een diepe coma terecht. Dit gaat allemaal razendsnel! Niet
alle CO-vergiftigingen zijn even ernstig. In veel gevallen
wordt het slachtoffer langdurig blootgesteld aan kleine
hoeveelheden CO. Dit zorgt voor minder hardnekkige
symptomen zoals hoofdpijn, een zware maag, spierzwakte of
wijzigingen in de gemoedstoestand.
Wat doen bij CO-vergiftiging?
Zet eerst en vooral de ramen en de deuren wagenwijd
open, schakel het toestel dat de CO-vergiftiging veroorzaakt
uit en breng vervolgens het slachtoffer naar buiten. Als hij
buiten bewustzijn is, verwittig dan meteen de huisdokter.
Als hij niet meer ademt, moet meteen kunstmatige
beademing toegepast worden.
Hoe kan u het voorkomen?
Koolstofmonoxide thuis vermijden, kan door alle
kamers elke dag een kwartiertje te verluchten. Een goede
installatie van uw verwarmingstoestel en een goed werkende
schouw is heel belangrijk. Laat deze toestellen door een
erkend vakman installeren. Slaap nooit in een kamer die
(bij)verwarmd wordt door een verplaatsbaar warmtetoestel
op gas of petroleum. In een badkamer met een gasgeiser of
verwarmingstoestel is een rooster van minimum 150 cm 2
onderaan in de deur en bovenaan in de muur wettelijk
verplicht. Een gasgeiser voor een badkamer met douche
en zonder bad moet er trouwens een zijn met een inhoud
van minimum 10 liter. De helft van de CO-vergifitigingen
wordt veroorzaakt door een gasgeiser van 5 liter die
aangesloten werd op een douche of bad.
Kan u preventief optreden?
Wie zich niet wil laten verrassen door dit sluipend gas
kan een koolstofmonoxidemelder laten plaatsen. Een COmelder
is draadloos, voorzien van een batterij en heeft geen
onderhoud nodig.Toch let u best op welk soort melder u
koopt, want niet alle toestellen zijn even betrouwbaar.
n1

Goed bekeken
Elst is ‘Dorp met toekomst’
Elst, een deelgemeente van
Brakel (Oost-Vlaanderen) is de
eindwinnaar geworden van
‘Dorp met toekomst’ 2009.
De Vlaamse jury koos de winnaar
uit de 34 uitgevoerde
initiatieven. De 1100 Elstenaars
krijgen over enkele
weken een dorpsfeest ter
waarde van 10.000 euro.
Met het project ‘Dorpsforum
Elst’ bouwden verschillende
Elstse verenigingen
en vrijwilligers een forum uit. Via dat forum konden dorpsgenoten elkaar en
hun dorp (beter) leren kennen. Hierdoor konden de verenigingen duurzame
banden smeden, waardoor ook weer nieuwe ideeën ontstonden. Zo werkten
ze samen aan de restauratie van de parochiezaal en organiseerden ze verschillende
activiteiten, zoals ‘Het Tenteke’ en de Dorpsdag. Via een dorpskrant, een
infozuil en een website werden de inwoners op de hoogte gehouden van de
Elstse actualiteit.
Voor de derde en laatste editie van ‘Dorp met toekomst’ schreven 84 Vlaamse
dorpen in. In maart selecteerden de provinciale juryleden hieruit 34 projecten,
die elk 2500 euro kregen voor de realisatie. In Vissenaken (Vlaams-Brabant)
lanceerden meer dan 30 verenigingen, onder leiding van de landelijke gilde,
bijvoorbeeld verschillende acties om elkaar te leren kennen. Toeristische
trekpleisters en lokale handelaars werden gepromoot en de verenigingen
werden gestimuleerd om meer met elkaar samen te werken. In het grensdorp
Abele (West-Vlaanderen) organiseerden zowel Belgische – waaronder
de gilde – als Franse verenigingen samen een kennismakingsfeest en
ludieke activiteiten voor beide bewonersgroepen. Meer informatie
over de projecten en een heel pak foto’s vindt u op www.dorpmettoekomst.be.
‘Dorp met toekomst’ 2009 was de laatste editie in een reeks van drie,
georganiseerd door de Landelijke Gilden, in partnerschap met Cera, de
Vlaamse Overheid, Nest, De Zondag en De Streekkrant/De Weekkrant.
De wedstrijd wilde dorpsbewoners stimuleren om samen te werken aan
de leefbaarheid van hun dorp. Niet met grootse projecten, maar met
kleinschalige acties die gedragen worden door verschillende verenigingen
en vrijwilligers. De drie edities kenden samen 300 inschrijvingen,
88 uitgevoerde projecten en 3 mooie eindwinnaars: Eversel (Limburg),
Elewijt (Vlaams-Brabant) en Elst (Oost-Vlaanderen).
Ledenvoordeel
Axelle Red
pur sang!
Voor het eerst in tien jaar is Axelle Red
met ‘Coming Home’ opnieuw te zien in
het theater. Op donderdag 14 januari kan
u haar live aan het werk zien in Cultuurcentrum
De Spil in Roeselare. Gewapend
met piano en gitaar brengt ze dan, vergezeld
van enkele muzikanten, nummers uit
haar Engelstalig album ‘Sisters & Empathy’.
‘Coming Home’ belooft een meeslepend en
passievol concert te worden met bekende
klassiekers en verborgen pareltjes, ontdaan
van alle franjes.
Leden van de Landelijke Gilden kunnen
tickets tegen voordeeltarief bestellen.
U betaalt 25 euro per persoon in plaats
van 29 euro (exclusief reservatiekosten).
Let op: er zijn wel maar 100 kaarten beschikbaar.
Waar? de Spil, H. Spilleboutdreef 1, Roeselare
Wanneer? 14 januari om 20 uur
Info: 051 26 03 80
Hoe bestellen?
Stuur een mail naar westvlaanderen@landelijkegilden.be
en stort meteen daarna het juiste
bedrag op rekening 738-6130705-36, met vermelding
van ‘Axelle Red +
naam
-4€
+ aantal kaarten’. De
tickets krijgt u na betaling
thuisgestuurd.
Foto: Jan Welters
Aan de slag | BUITEN 21

Agenda
samenstelling:
Guido Staels
Antwerpen
Natuurbeheer met schapen
Schapenhouder Patrick Strubbe vertelt
over het inzetten van schapen voor het
beheer van natuurgebieden: geschikte
rassen, aandachtspunten voor de gezondheid
van de dieren …
17 december, 20 uur, BEMT, Kleinhoefstraat
6, Geel
€ 5
Info via 014 24 80 43 of per e-mail naar
diane.schoonhoven@boerenbond.be
Kerstkwis
Maximum 5 personen per ploeg, waarvan
2 leden van LG, KVLV, KLJ of LRV.
Inschrijven voor 14 december.
18 december, 19 uur, Parochiezaal Hagelstein,
Patersweg 1, Sint-Katelijne-Waver
€ 15 per ploeg
Info en inschrijving via 0477 50 33 28 of
per e-mail naar kerstquiz@landelijkegildedriekoningen.be
Kersttocht
Vertrekken kan vanaf de hoofdkerk en
twee andere kerken. Na de tocht: optreden
‘Muzikaal Gebak’, warme chocolademelk,
glühwein en krentenbrood.
26 december, 20 uur, Wuustwezel
Zijn heengegaan
Info en inschrijving via 03 669 66 15
of per e-mail naar karel.breugelmans@
skynet.be
Veterinaire actualiteiten en schapen
surfen
Blauwtong, Q-koorts en andere veterinaire
actualiteiten door veearts Erik
Mijten. Schapen surfen: een overzicht
van de belangrijkste websites voor
schapenhouders door Diane Schoonhoven.
7 januari, 20 uur, BEMT, Kleinhoefstraat
6, Geel
€ 5
Info via 014 24 80 43 of per e-mail naar
diane.schoonhoven@boerenbond.be
Limburg
Congo in beeld
Met beelden en geluid vertelt Gi Mateusen
over de geschiedenis, de politieke
situatie en het alledaagse leven
in Congo.
9 december, 20 uur, PC Michielshof,
Michielsplein 2, Achel
Info via 0476 46 36 78 of per e-mail naar
francis.vranken@telenet.be
Informatieavond voor schapenhouders
Certificering, autocontrole, codiplan,
vervoerbewijs … door Guido Bertels.
9 december, 20 uur, Kantine KFC Jeugd,
Sittardstraat, Borgloon
10 december, 20 uur, Cafetaria Breugelhoeve,
Weyerstraat 1, 3990 Grote-Brogel
1 gratis consumptie op vertoon van
lidkaart LG
Albert Hoste, Aalter Brug; Etienne De Wispelaere, Bassevelde;
Peter Eerdekens, Bree; Maria Vandevelde, Drongen; Gerard
Vanheule, Drongen; Guido Cooman, Erpe-Mere; Paul De Bakker,
Erpe-Mere; Jo De Pauw, Gooik; Jules Vlemincx, Heist-op-den-Berg;
Georges Binst, Hofstade; Jef Meersmans, Kalfort-Puurs; Tony
Van Heers, Kortessem; Michel Van Parys, Lovendegem; Jean
De Roover, Machelen; Mevr. Neyens, Opitter; Albert Decrock,
Poperinge; Jozef Maes, Tielrode; Jozef Cordeel, Tielrode.
Oprechte deelneming aan de nabestaanden.
Info en inschrijving via 011 27 83 05
of per e-mail naar kris.franssens@
landelijkegilden.be
Oost-Vlaanderen
Bespaar thuis energie
Een energiedeskundige aan het woord.
Voordracht over kleine energiebesparende
ingrepen in huis.
11 december, 20 uur, Parochiezaal,
Meldenstraat, Melden
Info via 055 31 24 17 of per e-mail naar
handig.hovenierke@telenet.be
Vlaams-Brabant
Informatieavond voor schapenhouders
Praatcafé met allerlei onderwerpen en
vragen uit het publiek.
11 december
20 uur, Voetbalkantine Binkom, Meenselstraat
118, Binkom
Vooraf inschrijven is niet nodig.
€ 3 (één drankje inbegrepen)
Info via 0473 88 21 05 of per e-mail naar
Toon.Dekeukelaere@boerenbond.be
In de praatstoel
Siegfried Bracke, hoofdredacteur VRTnieuwsdienst
vertelt over media en
politiek.
11 december, 20 uur, Schepdaal
€ 5 leden, € 7 anderen
Info via 0473 97 44 41 of per e-mail naar
LG.schepdaal@gmail.com
Kerstmarkt Keulen
Inschrijven voor 7 december door storting
op rekening 734-0181806-37, met
vermelding van opstapplaats.
Opstapplaatsen: 9.30 uur, zaal Glazuur
in Glabbeek; 10 uur carpool Tienen (oprit
E40 richting Jodoigne-Geldenaken).
Terug rond 22 uur.
12 december
€ 17
Info via 016 78 03 35 of per e-mail naar
rhchuynen@telenet.be
West-Vlaanderen
Tips en kneepjes in Excel
Hoe Excel zinvol gebruiken op het bedrijf?
Werking van Excel aan de hand
van bruikbare voorbeelden. Zelf rekenbladen
maken.
Inschrijven door storting op
rekening 738-0245294-03 met
vermelding van cursuscode C2,
naam en telefoonnummer.
7, 14 en 21 december, 19.30 tot 22.30
uur, PCLT, Zuidstraat, Roeselare
€ 15
Info via 051 26 03 80 of per e-mail naar
ann.gryp@boerenbond.be
Praktisch computergebruik
Internet vlot gebruiken, e-mails versturen
en ontvangen, foto’s bijwerken en
bewaren, een eenvoudige brief schrijven
en afdrukken. Na het volgen van
deze cursus kan u het allemaal!
Inschrijven door storting op
rekening 738-0245294-03 met
vermelding van cursuscode C3,
naam en telefoonnummer.
8, 15, 22 en 29 december, 19.30 tot
22.30 uur, PCLT, Zuidstraat, Roeselare
€ 30
Info via 051 26 03 80 of per e-mail naar
ann.gryp@boerenbond.be
Kerstconcert
Optreden van Bloedend Hart en de
Koninklijke Fanfare St.-Cecilia Passendale.
18 december, 20.30 uur, St.-Audomaruskerk,
Passendale
Info en reservatie kaarten via
051 77 13 16
Axelle Red
Gewapend met piano en gitaar brengt
de Limburgse zangeres ‘Coming Home’,
een meeslepend en passievol concert
met bekende klassiekers en verborgen
pareltjes. Mail naar westvlaanderen@
landelijkegilden.be en stort het juiste
bedrag op rekening 738-6130705-36,
met vermelding van Axelle Red, uw
naam en het aantal gewenste kaarten.
14 januari, 20 uur, De Spil, H. Spilleboutdreef
1, Roeselare
€ 25 voor leden i.p.v. € 29 + reservatiekosten
(zie ook elders in dit nummer)
Info via 051 26 03 80 of per e-mail naar
westvlaanderen@landelijkegilden.be
Winnaars
Jong geleerd
Heel wat lezertjes namen deel aan onze
wedstrijd rond Fred Courgette. De oplossing
was ‘Flandria’. Linde Heyrman
uit Zwijndrecht wint een waardebon
van 50 euro van Aveve.
22 BUITEN | Aan de slag

Provinciale
tuinwerking
Antwerpen
De Landelijke Gilden starten volgend
jaar in Antwerpen met een provinciale
tuinwerking. De eerste activiteit vindt
plaats op zaterdag 20 februari. Daarna
volgt er elke maand een leuke tuinactiviteit,
telkens op een andere locatie.
Antwerpse leden, met de vermelding
‘tuinwerking’ op hun lidkaart, ontvangen
het programma automatisch via
e-mail of hun plaatselijk bestuur. Stuur
een e-mail naar info@landelijkegilden.be
als op uw lidkaart het interessegebied
‘tuinwerking’ nog niet vermeld staat.
Info via 014 59 51 50 of ontdek het volledige
programma op www.landelijkegilden.
be/tuinwerkingantwerpen
In Geel, Grote-Brogel, Borgloon en
Binkom zijn er binnenkort informatieavonden
voor schapenhouders.
Buiten
spiegel
[Optimistisch]
Column door Peter Vandeweerdt
Onze olievoorraden houden het nog een jaar of dertig uit, het poolijs smelt
nog sneller weg dan voorspeld en tegelijkertijd denken wetenschappers dat we
wereldwijd met een tekort aan drinkwater geconfronteerd zullen worden. Wij,
het publiek, zien die boodschap op ons afkomen en weten niet wat we ervan
moeten denken. Hoe realistisch zijn die voorspellingen, en hoe dichtbij? Kunnen
de wetenschappers die de problemen hebben aangekaart, ze dan ook niet even
oplossen? En vooral: kunnen we zelf, als nietig onderdeeltje in een raderwerk van
miljarden mensen, daar wel iets aan doen?
Als er één instinct is dat alle levende wezens op aarde gemeen hebben, dan
is het de bezorgdheid voor de komende generatie(s). Individueel kan je dat op
meerdere manieren tot uiting brengen. Door zoveel mogelijk nakomelingen te
krijgen, bijvoorbeeld. Dat is een reactie op heel korte termijn. Onze kinderen
financiële zekerheid
Foto: Twan Wiermans
“Begin met de man
of vrouw in de spiegel.”
of – nog beter – een
goede opleiding en
zin voor initiatief
meegeven, gaat al iets
verder. Maar ook dat helpt niets tegen verwoestende oorlogen (zoals we er twee
gehad hebben) of zware natuurrampen. Het probleem is dat je daar als enkeling
veel minder vat op hebt. Integendeel zelfs: als je die problemen wil aanpakken,
werkt zoveel mogelijk kinderen op de wereld zetten of zoveel mogelijk goederen
vergaren misschien wel omgekeerd. Wat individueel een geweldige oplossing
lijkt, kan op grotere schaal net het tegenovergestelde zijn.
Denken op lange termijn is voor de toekomst van de mensheid, voor mijn
en uw kinderen en kleinkinderen, zelfs een plicht. En we moeten het niet alleen
aan anderen overlaten. Voor bijna ieder van ons – lerares, boer, administrator,
politieagente, journalist – geldt dat wat we doen ook gevolgen heeft voor de
samenleving. Het is maar al te gemakkelijk om de last voor de gemeenschappelijke
uitdagingen op anderen af te wentelen: dé politiekers, dé multinationals ... Ze
moeten op hun vlak allemaal hun verantwoordelijkheid nemen, maar dat moet
ieder van ons op zijn eigen plek ook. Begin met de man (of vrouw) in de spiegel,
is de boodschap.
Hoe moeilijk ook de omstandigheden zijn waarin we soms leven, welke
tegenslagen we ook meemaken, fundamenteel is dat we optimistisch moeten
blijven. Niet het domme optimisme van mensen die hopen dat alles wel
opgelost geraakt, maar het nuchtere, intelligente optimisme van mensen
die geloven dat de toekomst van de mensheid tenminste voor een stukje in
onze eigen handen ligt. En die navenant handelen. Op lange termijn is er
gewoon geen andere keuze.
Dit is voorlopig mijn laatste Buitenspiegel, lezer. Ik zou willen eindigen
met een (aangepast) Iers citaat dat voor mij veel samenvat, en dat ik voor
het eerst hoorde uit de mond van een Boerenbondvoorzitter: “Geef ons
de kracht om te aanvaarden wat we niet kunnen veranderen, geef ons de
moed om te verbeteren wat beter kan, en geef ons het verstand om het
verschil tussen beide te zien.”
Ik groet u allen zeer.
December 2009 | BUITEN 23

Geen landelijker Dorp in de kijker
dan Maldegem-Donk, met zijn
piepkleine dorpskern en mooie dreef.
Colofon Buiten
is het ledenblad van de Landelijke Gilden • www.landelijkegilden.be • Postbus 224, 3000 Leuven • buiten@landelijkegilden.be • 016 28 63 07 • A. Vandenborre, directeur
Communicatie • P. Vandeweerdt, hoofdredacteur • G. Staels, redactiesecretaris • J. Gennez, eindredactie • Redactieraad: K. Franssens, E. Lemeire, I. Lebbe, F. Robberecht, C. Santermans, G. Staels,
C. Stivigny, K. Van den Broeck, M. Van der Velden, J. Van Grunderbeeck, M. Van Praet, D. De Clercq, H. Vleugels, A. Van Loock • Abonnementen: 016 28 62 32 • Vormgeving: Studio Boerenbond •
Verantwoordelijke uitgever: Sonja De Becker, Diestsevest 40, 3000 Leuven • Drukkerij: Roularta Printing nv, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare • Voor het overnemen van artikelen
is schriftelijke toestemming van de redactie nodig. Bronvermelding verplicht. www.landelijkegilden.be