1l87VIe

maandelijks digitaal magazine 

Uitgave van de Stichting Leven Met Autisme – Jaargang 1 juni 2014

Inhoud 

Leven met autisme - Jaargang 1 - juni 2014 

Autisme & Algemeen 

2 Stichting nieuws 

3 Als praten niet vanzelf gaat…. 

4 Wist je al dat….. 

4 Autisme Specialisme 

5 Debby & Jochem Myjer 

6 Autisme in Frankrijk 

7 Interview met Sonja Streng 

8 Agenda 

9 Training specialistisch ouderschap 

10 Boek: De geweldige 5-puntsschaal 

Autisme & Eten 

12 Eetproblemen 

13 Chocolade aardbeien 

14 Komt groente uit de supermarkt? 

Autisme & School 

15 Grote paniek in de rekenles – Anton Horeweg 

16 Het P.l.e.i.n. 

Autisme & Dagelijks leven 

17 Jarl van Maltha 

18 Het leven met autisme van Ciska Horn 

19 Tips van ouders: omgaan met warmte 

20 Moederdag 

21 Hulphond Indy 

22 De surfspullen - Miranda 

Autisme & Kinderen 

23 Verwendag voor ouders van een kind met ASS 

24 Menno & opname 

24 Lukas & dagbehandeling 

25 Jelle en Jurre krijgen het laatste woord 

Bijlagen 

- Themakaartjes voor Time Aut bijeenkomsten 

- Flyer Congres Thuis met autisme, wie zit er mee? 

Colofon 

Hoofdredactie 

Heidi Meijer 

Redactie 

Natasja Hoogerheide 

Els Maas 

Suzanne de Nood 

Lay-out 

Heidi Meijer 

Striptekeningen 

Patricia Bouwhuis 

Foto voorkant 

Sylvia de Raat 

Kopij insturen 

Kopij voor het volgende nummer moet 

uiterlijk op de 15 de van elke maand bij de 

redactie binnen zijn. 

Email 

redactie@levenmetautisme.com 

Abonnee worden 

Aanmelden kan via de website 

www.levenmetautisme.com 

© Niets uit deze uitgave mag worden 

overgenomen zonder uitdrukkelijke 

toestemming van Stichting Leven Met 

Autisme 

Stichting Leven Met Autisme 

Bestuur 

Voorzitter/penningmeester: Heidi Meijer 

Secretaris: Natasja Hoogerheide 

Algemeen bestuurslid: Penny Holloway 

Email 

Voor vragen: info@stichtinglma.nl 

Voor informatie over bijeenkomsten: timeaut@stichtinglma.nl 

Webmaster: webmaster@levenmetautisme.com 

Websites 

www.levenmetautisme.com 

www.stichtinglma.nl 

Facebook 

Groep: Leven Met Autisme (magazine) 

Groep: Leven Met Autisme (klein) 

Groep: Time Aut 

Pagina: Autisme Nieuws 

Biografie schrijvers Leven met autisme magazine 

Deze zijn te vinden op: www.levenmetautisme.com onder de 

menuknop magazine. 

Het Leven met autisme magazine is een maandelijkse digitale 

uitgave van de Stichting Leven Met Autisme. Via de facebook 

groep Leven Met Autisme (magazine) delen mensen met 

autisme en betrokkenen met autisme hun tips, kennis en 

ervaringen in de hoop anderen op weg te kunnen helpen in hun 

leven met autisme. 

De juli/augustus editie komt uit rond 1 juli 2014 

Leven met autisme magazine - juni 2014 – Pagina 1

Stichting LMA Nieuws 

Op 17 april is de stichting Leven Met Autisme opgericht. 

Nu zijn we anderhalve maand verder en gebeurt er 

van alles. Het aantal vrijwilligers van de stichting groeit 

snel. Veel enthousiaste reacties van mensen die graag 

een handje willen helpen. Zo is onze redactie 

uitgebreid met Els Maas en Suzanne de Nood. Bas van 

Loon wordt onze webmaster en Astrid de Ruiter gaat 

ons helpen met het financiële gedeelte. Wij zijn hier 

ontzettend blij mee. 

Facebookgroep 

Onze Facebookgroep blijft maar doorgroeien en is 

inmiddels de 1200 leden gepasseerd. De verhalen zijn 

vaak heel intens. Maar de reacties zijn vol begrip, 

erkenning, respect en steun. Er wordt heel veel kennis 

en ervaring gedeeld in onze groep die bestaat uit 

mensen met en mensen zonder autisme, familieleden 

en hulpverleners. 

Nieuwe Facebookgroep 

Er is inmiddels ook een nieuwe Facebookgroep 

gemaakt voor maximaal 100 leden. Een groep voor 

mensen die ook graag hun kennis en ervaring willen 

delen, maar het overzicht in de grote groep kwijt raken 

door de enorme hoeveelheid berichten. Aanmelden 

kan via een berichtje met je argumenten naar 

redactie@levenmetautisme.com. 

Time Aut bijeenkomsten 

In juni beginnen de eerste Time Aut bijeenkomsten. 

Lotgenotenbijeenkomsten in huiselijke sfeer met 

maximaal 8 personen. In de Facebookgroep Time Aut 

staan de eerste evenementen al vermeld en zijn er al 

behoorlijk wat aanmeldingen. Wil je ook naar een 

bijeenkomst? Of zou je zelf zo’n bijeenkomst willen 

beginnen? Dan kun je contact opnemen met Sonja 

Streng via timeaut@stichtinglma.nl 

Donateurs 

We zijn een jonge stichting met als doel het verzamelen 

en delen van kennis en ervaring over het leven met 

autisme. Ons doel willen we graag met zo min mogelijk 

kosten bereiken. Wij vinden het heel belangrijk dat 

kennis en ervaring over leven met autisme bereikbaar is 

voor iedereen. 

We hebben inmiddels al veel vrijwilligers, maar we 

kunnen niet alles doen zonder kosten te maken. Om de 

kosten laag te houden en het Leven met autisme 

magazine gratis te kunnen blijven verstrekken, hebben 

we jullie hulp en ondersteuning nodig. 

WIJ ZOEKEN DONATEURS 

1) Je kunt ons ondersteunen door middel van een 

storting van een eenmalig bedrag naar keuze op 

rekeningnummer NL78 RABO 0180 7504 88 ten name 

van Stichting Leven Met Autisme te Heino, onder 

vermelding van “gift”. 

2) Je kunt donateur worden door een jaarlijkse storting 

van € 25,- op rekeningnummer NL78 RABO 0180 7504 88 

ten name van Stichting Leven Met Autisme te Heino, 

onder vermelding van “donateur”. We zouden het dan 

ook fijn vinden als je het donateursformulier op onze site 

zou willen invullen voor onze administratie, zodat we je 

een uitnodiging kunnen sturen voor de 

donateursmiddagen. 

Donateursmiddag  

Als je kiest voor optie twee dan krijg je de mogelijkheid 

om twee keer per jaar een donateursmiddag te 

bezoeken. Een middag geheel in de stijl van onze 

Stichting, waarin verbinding en kennis delen centraal 

staan in de vorm van een lezing en een high tea. Ons 

doel is om onder het genot van een kopje thee en 

versnaperingen veel steun, kracht en gezelligheid te 

delen. Autisme Samen Sterk in de praktijk. 

Er zal een donateursmiddag in het westen van het land 

georganiseerd worden, evenals in het oosten. Je krijgt 

tegen die tijd vanzelf een uitnodiging als je bij ons als 

donateur geregistreerd staat. 

Vragen  

Op onze website www.stichtinglma.nl kun je zien waar 

we allemaal mee bezig zijn en wat onze 

toekomstplannen zijn. Heb je na het lezen van onze 

website toch nog vragen? Stuur dan een e-mail naar 

info@stichtinlma.nl. Doe mee en verbind! 

Heidi Meijer 

Voorzitter Stichting Leven Met Autisme 

Leven met autisme magazine – juni 2014 – Pagina 2

Als praten niet vanzelf gaat…. 

door Mariska Snijders 

Een belangrijk onderdeel in ons leven is interactie met 

anderen. Het scala aan Autisme Spectrum Stoornissen 

(ASS) is echter zo breed dat elke ouder zal beamen dat 

hun bijzondere kind veel moeite heeft met sociale 

interactie, luisteren of te begrijpen wat een ander zegt 

of bedoelt. Kinderen met Asperger bijvoorbeeld weten 

weliswaar vaak weerwoord te geven omdat ze juist zo 

vroeg zijn met taal, maar er zijn ook kinderen die nooit 

zullen praten of dit heel moeizaam leren te doen. Voor 

de meeste kinderen met ASS zit er ergens een 

verstoring op de communicatielijn. Dan komt het er op 

neer dat de aangeboden informatie anders wordt 

verwerkt. 

“Mijn hersens werken niet zo goed met elkaar en 

daardoor gaat het communiceren bij mij langzamer.” 

Moedertaal als basis 

In veel gevallen van ASS is echter de moedertaal wel 

aanwezig vanaf de babytijd. Het komt er misschien niet 

altijd uit, maar er zijn vele praktijkvoorbeelden waarbij 

non-verbale mensen met ASS in staat zijn om op te 

schrijven wat er in hen omgaat. 

Maar wat als er problemen zijn met het verwerven van 

de moedertaal? Deze mensen met ASS hebben vaak 

als comorbiditeit een taalontwikkelingsstoornis (TOS). 

Dergelijke stoornissen zijn relatief onbekend in de 

samenleving, terwijl vijf procent van de bevolking 

hiermee te maken heeft (Kentalis/Nationale Zorggids, 

2014). 

Net als bij ASS lopen de verbindingen tussen 

hersengebieden anders, waardoor taal minder goed 

wordt verwerkt. Iemand met TOS heeft o.a. moeite met 

het onthouden en leren van woorden of klanken. 

Hierdoor ontstaan er problemen met de uitspraak, 

woordbegrip, taalperceptie en taalproductie. Al met al 

een complex geheel. 

TOS betekent dat het moeizaam verwerven van de 

moedertaal een primaire stoornis is. Het zorgt er voor 

dat een persoon met ASS én TOS een dubbele 

communicatiehandicap heeft. Daardoor staan ze 

vaak op een grotere (ontwikkelings-)achterstand. 

We staan er misschien niet altijd bij stil, maar 

moedertaal is eigenlijk het instrument waarmee je de 

wereld om je heen, en de mensen daarin, leert 

kennen. 

Vanaf je geboorte leer je hoe je zaken kunt benoemen 

of met je communicatiepartner dingen kunt uitpraten. 

De afwezigheid van je moedertaal betekent dat je 

jezelf niet kunt uiten en dat het een extra inspanning 

vergt om het aangeleerd te krijgen. 

“Ik krijg de taal wel binnen maar ik krijg het niet 

verwerkt om naar buiten te komen.” 

Taal thuis 

Als ouder is het vaak flink aanpoten om bij je kind te 

achterhalen wat er speelt. Nu is dat al lastig met een 

kind met ASS, maar als er ook een taalontwikkelingsstoornis 

is blijft het vaak zoeken naar een 

goede aanpak. Geen kind is echter hetzelfde en er zijn 

wel tips en adviezen om te delen. 

Verwerkingstijd: Als je iets van je kind vraagt, geef dan 

ook de tijd om het te verwerken. De wereld om ons 

heen zit boordevol met taal en het duurt langer bij je 

kind voordat het door alle filters is gegaan. Dan moet 

er ook nog terug worden gepraat. Tip: wacht even met 

het herhalen van je vraag tot je je kind de tijd hebt 

gegeven het te verwerken. Probeer (rustig) te 

achterhalen welk deel van je vraag eventueel extra 

moeite kost. 

Niet doof! Vergeet nooit dat ook non-verbale mensen 

met ASS je heel goed kunnen horen en alles 

onthouden, zelfs als ze niets (kunnen) terug zeggen. 

Sociale vertelsels als sleutel: Als je kind er niet uit komt 

dan kun je zogenaamde sociale vertelsels inzetten. Pak 

een stuk papier en teken of schrijf het samen met je 

kind uit. Hiermee kun je de wereld om je kind heen 

dichterbij brengen en zowel emoties als sociale 

interacties zichtbaar maken. Sociale vertelsels zijn ook 

erg nuttig om je kind voor te bereiden op een nieuwe 

gebeurtenis. Zelf heb ik ze bijvoorbeeld gebruikt toen ik 

enkele dagen op reis moest voor mijn werk. Hierbij kon 

ik mijn kind ook voorbereiden op verjaardagen en 

andere sociale gelegenheden. 

Spraakproblemen: Als je kind niet duidelijk te verstaan 

is, neem dan contact op met een logopediste in de 

buurt. Ga naar http://zoeken.logopedie.nl om een 

logopediste in jouw buurt te zoeken. Vaak is hiervoor 

een doorverwijzing van je huisarts nodig. Je kunt ook 

via school een logopedische screening aanvragen. 

Quotes zijn afkomstig uit “Spraaktaal” van Jet Isarin. 

Mariska Snijders (39) is getrouwd met Raymond en trotse moeder van 

Kevin (8 jaar, ernstige taal- en spraakstoornis met klassiek autisme) en 

Susannah (5 jaar). Ze is werkzaam als customer service specialist, 

mantelzorger en blogger/schrijver als er tijd voor is. Klik hier voor haar website. 


Wist je al dat….. 

‣ Heidi op maandag 5 mei het 1000 e lid van de Facebookgroep Leven Met Autisme 

verwelkomd heeft? 

‣ Je ook een bijdrage kunt leveren aan dit magazine? Neem een kijkje op de website van 

de stichting: www.stichtinglma.nl 

‣ Je het nieuws van de Stichting Leven Met Autisme ook kunt volgen via hun 

Facebookpagina? Een link vind je op www.stichtinglma.nl 

‣ Er nu ook de Facebookgroep Leven Met Autisme (klein) is voor maximaal 100 leden die 

de enorme aantal berichten in de grote groep niet meer kunnen overzien maar toch 

graag mee willen praten? 

‣ Er uit een nieuwe studie blijkt dat genen en omgeving net zo belangrijk zijn bij ontstaan 

van autisme volgens Zweedse onderzoekers? 

‣ De onderwijsinspectie de conclusie heeft getrokken dat MBO en HBO scholen beter 

moeten uitleggen waarom zij jongeren met een vorm van autisme weigeren? 

‣ Er uit en nieuwe studie blijkt dat kinderen met Autisme meer dan 4x zoveel klachten aan 

het spijsverteringsstelsel hebben dan kinderen zonder autisme? (Emory University) 

‣ Het brein van een kind met autisme al vroeg in het leven essentieel anders is en dit 

wellicht al voor de geboorte is begonnen? (New England journal of medicine) 

Ik zoek autisme specialisme 

door Henk Gosker 

De website www.autismespecialisme.nl helpt mensen 

met kenmerken van autisme bij het zoeken naar 

ondersteuning. Steeds meer organisaties en bedrijven 

bieden op allerlei terreinen gespecialiseerde 

ondersteuning aan. Dat is niet heel verwonderlijk want 

autisme doortrekt het hele leven. In allerlei situaties kan 

autisme hinderlijk in de weg zitten. 

Inmiddels realiseren, naast de professionals in zorg en 

onderwijs, ook makelaars, tandartsen, coaches, 

rijscholen en bijvoorbeeld kappers zich dat het hebben 

van autisme soms heel vervelend kan zijn. Neem nu de 

kapper. Sommige mensen met autisme kunnen heel 

slecht tegen aanraking of vinden het moeilijk naar 

zichzelf te kijken in een spiegel. 

Door gecombineerde vakkennis vanuit de zorg en -in 

dit geval- het kappersvak, kan een kappersbezoek 

voor iedereen voorspelbaar, veilig en fijn zijn! Maar 

waar vindt u die speciale kapper, in welke salon? 

De website www.autismespecialisme.nl biedt ruimte 

aan autisme gespecialiseerde bedrijven. Een duidelijke 

zoekfunctie helpt bij het zoeken. Wie wil weten welke 

ondersteuning in de buurt wordt aangeboden kan 

kijken op de kaart. 

Bij autisme komt een probleem nooit alleen. 

Het is dan ook plezierig als de bekende en vertrouwde 

hulpverlener die zo goed bekend is met jouw autisme 

je -zo nodig- kan verwijzen. Niet naar een organisatie, 

maar naar een professional in die organisatie. De kans 

dat jij iemand treft die jouw autisme begrijpt is 

daardoor groter. 

Autismespecialisme is daarom meer dan alleen een 

website. Het is een branche onafhankelijk netwerk van 

professionals in autisme. Een netwerk van mensen met 

een passie voor autisme die elkaar kunnen kennen. 

Ook de professionals kunnen zien wie, of welke 

organisatie in hun buurt actief is. Sommige van deze 

zelfstandig werkende professionals hebben het 

certificaat ZPOké Autisme en voldoen daarmee aan 

de voorwaarde om lid te kunnen worden de 

Vereniging Registratie Specialisme Autisme, dat het 

keurmerk ZPOké Autisme controleert. Naast het 

keurmerk organiseert de VRSA bijeenkomsten waar 

professionals elkaar ontmoeten. 

Bent u op zoek naar ondersteuning, begin dan uw 

speurtocht op www.autismespecialisme.nl. Hebt u 

door ervaring vertrouwen in een organisatie, tip die 

organisatie over deze website zodat ook anderen 

gebruik kunnen maken van wat u zo positief ervaren 

hebt. Doe mee en versterk het netwerk. 


Autisme en een avond Jochem Myjer (cabaretier) 

door Debby van der Gugten-Snijders 

Voor de voorstelling 

Zaterdagavond ben ik naar Jochem Myjer in de 

stadsschouwburg gegaan. Om helemaal uitgerust te 

zijn heb ik die dag overdag al veel geslapen. Bij 

binnenkomst werd ik gelijk al overprikkeld. Ik was een 

uur voor aanvang aanwezig. Ik hoopte dat het nog 

niet zo druk zou zijn. Dat was dus Fout gedacht. Een 

schakel moment in mijn hoofd. Gauw een zitplaats aan 

de zijkant van de foyer gezocht, zodat ik het overzicht 

kon houden. 

Onverwachte plaats 

Ik ontdekte dat ik niet op mijn vaste balkon in de 

schouwburg zou zitten. Hierdoor en doordat het steeds 

drukker werd, kreeg ik steeds meer stress en onrust. Mijn 

hoofd maakte overuren. Van waar ik nu zit heb ik niet 

hetzelfde uitzicht en zit ik niet in mijn kleine vak. Hier 

zitten veel meer mensen dan op mijn vertrouwde 

balkon. Ik merkte aan mijn hoofd en lichaam dat mijn 

energie naar beneden ging. Ik zat nog niet eens op 

mijn stoel en had Jochem Myjer nog niet gezien. 

Uiteindelijk zat ik op rij 3 vanaf het podium, gelijk naast 

de boxen. Toen de voorstelling begon stuiterde ik de 

zaal uit. Geen goede plek voor iemand met een vorm 

van autisme. Ik dacht ‘had ik mijn oordoppen maar 

meegenomen om het geluid wat te dempen’. 

De voorstelling 

Deze verliep voor mij….heel anders dan gepland. 

Ik had een cameraatje (geen telefoontje) meegenomen. 

Ik wilde gewoon een paar foto’s maken. 

Met de gedachte ‘het zal voor mij de eerste en de 

laatste keer zijn, dat ik Jochem Myjer live kan zien, 

gezien mijn autisme’. Aan het begin van de voorstelling 

maakte ik wat foto’s. Op een gegeven moment zat hij 

aan de piano en begon met een nummer. Ook toen 

fotografeerde ik wat. Jochem Myjer legde plotsklaps 

zijn voorstelling stil en kwam mijn richting op. Ik schrok 

mij kapot. Hij pakte op een leuke manier mijn 

cameraatje af. 

Ik voelde mij echt van slag. In de pauze zei mijn man 

dat Jochem Myjer eerder een seintje had gegeven, 

een man voor mij had zich omgedraaid en mijn man 

had er iets van gezegd tijdens de voorstelling. Deze drie 

signalen zijn niet bij mij doorgekomen. Voor de 

voorstelling is schijnbaar twee keer omgeroepen, dat je 

niet mag fotograferen en je mobiel moet uitzetten. Dit 

is mij geheel ontgaan, anders had ik het zeker gelaten. 

Gedurende de gehele voorstelling voelde ik mij heel 

erg onprettig. Mijn concentratie was weg. Terwijl ik 

deze juist zo nodig had om alles te kunnen volgen. Mijn 

hoofd dacht de hele tijd ‘krijg ik mijn cameraatje nog 

terug en zo ja, wanneer’, ‘gaat hij nog iets doen met 

het cameraatje’. Van ontspannen op mijn stoel zitten 

was geen sprake. Door iets wat ik zelf had veroorzaakt. 

Na de voorstelling 

Na de voorstelling wilde ik Jochem Myjer mijn excuses 

aanbieden. Ik voelde mij schuldig, omdat ik hem had 

onderbroken. 

Na een half uurtje wachten heb ik Jochem Myjer 

ontmoet. Ik weet alleen niet meer of ik mijn excuses 

heb aangeboden. Alles ging zo snel. Ik mocht wel met 

hem op de foto en kreeg toestemming om een artikel 

te schrijven over wat het betekent voor iemand die 

een vorm van autisme heeft, om naar een voorstelling 

van Jochem Myjer te gaan, die erg druk is. Als laatste 

vroeg ik een handtekening. Tja, als je hem toch 

ontmoet, dan maar alles.. 

Bij thuiskomst, heb ik een stevig potje gehuild. Alle 

spanningen eruit. Het duurde ook lang voordat ik in 

slaap viel. 

Gevolgen voor mij 

De week na de voorstelling kun je eigenlijk uit mijn 

leven halen. Ik heb veel geslapen. Van 20.00 uur 's 

avonds tot ’s ochtends 8.00 uur. En overdag ook nog 7 

uur. Mijn leven stond letterlijk stil. Het heeft 4-5 dagen 

geduurd voordat ik het camera incidentje verwerkt 

had en nu kost het weer energie om mijn ‘normale’ 

leven met structuur op te pakken. 

Conclusie 

Was hèt het waard? Gezien de stress, onrust, energie 

en spanningen: NEE. Voor de korte stukjes die ik wel 

heb meegemaakt van de voorstelling: ja. Maar het is 

nog te kort geleden voor mij om hier een duidelijk 

antwoord op te hebben. 

Ik heb dit artikel naar Jochem Myjer gemaild. En hij 

heeft onderstaande reactie teruggestuurd. 

Reactie van Jochem Myjer; 

Beste Debby, 

Ik ben absoluut niet boos. 

Net als u ben ik erg gevoelig voor prikkels en een 

cameraatje in de zaal leidt dan heel erg af. 

Ik vond het fijn om u nog te spreken na afloop, erg 

gezellig. 

Ik begrijp uw verhaal en wens u het allerbeste. 

Fijn weekend! 

Vrolijke groet, 

Jochem Myjer 

Leven met autisme magazine – juni 2014 - Pagina 5

Autisme in Frankrijk 

door Irene ten Broecke 

Ik vertrek, Frankrijk en autisme! 

Wij hebben iets te vaak naar het programma ‘ik 

vertrek’ gekeken en zijn vertrokken, dit keer naar 

Frankrijk. We zijn 25 jaar geleden al verhuisd van 

Amsterdam naar Antwerpen, dus de stap was al 

minder groot. Hier in Frankrijk en zeker op het 

platteland hebben ze mensen in de gezondheidszorg 

nodig en mijn man kon hier gemakkelijk werk vinden. 

We hebben een huis gekocht op een bijzondere plek 

waar ik vakantie met of zonder coaching aanbied. 

Toen Heidi mij vroeg of ik een stukje wilde schrijven over 

het autisme in Frankrijk was ik meteen enthousiast! 

Graag dus! 

Arme moeders! 

Toen ik hier in 2011 ben komen wonen ben ik op het 

internet gaan surfen om te zien hoe het hier met het 

autisme zat. Ik kwam een documentaire tegen ‘le Mur’ 

genaamd. Mijn frans was nog niet zo goed maar tot 

mijn verbazing hoorde ik een psychiater uitleggen dat 

het de schuld van de moeder was! Doordat de 

moeder het kind verstikte, koos het kind voor autisme! 

Alsof er iets te kiezen valt! Ik wist niet wat ik hoorde. En 

dat alles is de schuld van de moeder. 

Aanvankelijk dacht Leo Kanner ook dat de moeder 

de oorzaak was van het autisme. Hij heeft deze 

moeders ‘ijskastmoeders’ genoemd, omdat ze niet 

genoeg affectie zouden tonen. Later heeft hij dit 

herroepen en erkend dat de oorzaak van autisme 

biologisch/neurologisch van aard was. 

Inhaalslag. 

Ik was behoorlijk geschokt dat men hier zo over 

autisme dacht. Die documentaire heeft in Frankrijk en 

daarbuiten een behoorlijke storm veroorzaakt en 

inmiddels denkt men daar gelukkig ook anders over. Er 

wordt een inhaalslag gemaakt, maar zo’n denkwijze 

veeg je niet zomaar uit! 

De nieuwe lichting studenten leert dat autisme een 

neurologische oorzaak heeft, maar de oude garde is 

niet zomaar vervangen. Wat ik vaak lees is dat het 

moeilijk is om een psychiater te vinden die een goede 

en vooral juiste diagnose kan stellen. 

Handicap? 

Inmiddels heb ik door dat ouders van kinderen met 

autisme het niet gemakkelijk hebben. Of beter gezegd 

voor alle mensen die te maken hebben met autisme is 

het leven een strijd! Wat mij vooral opvalt is dat, als ik 

het woord autisme laat vallen, men het hier direct over 

een gehandicapte heeft. Nu denk ik zelf nooit aan een 

handicap en zeker niet als ik aan mijn dochter denk of 

aan anderen met een diagnose. 

zeker hier à la campagne! De lagere scholen zijn klein 

en wat ik vaak hoor dat als een kind een beetje anders 

doet er minder snel gepest wordt. En niet onbelangrijk, 

het schoolsysteem biedt meer structuur dan in 

Nederland en is te vergelijken met België. Een 

Nederlandse moeder die ik geïnterviewd heb voor een 

artikel over onderwijs hier, vertelde mij dat er op de 

lagere school geen leuke dingen gedaan worden. En 

dat zij dat spijtig vond! Het grappige was dat ze aan 

slot zei dat haar kind erg graag naar school gaat! Voor 

kinderen is het misschien helemaal niet zo erg en voor 

prikkelgevoelige kinderen juist fijn dat er niet zoveel 

energieverslindende activiteiten zijn. 

Sociale interactie. 

Een ander voordeel is dat er hier op de kleuterschool al 

aan omgangsvormen gedaan worden. En inderdaad, 

u leest het goed, aan driejarigen worden de 

beleefdheidsvormen geleerd. Begroeten, dank u wel 

zeggen en dat soort dingen worden spelenderwijs 

aangeleerd. Voor kinderen met autisme is dat goed, 

omdat sociale vaardigheden niet vanzelfsprekend zijn. 

En de regels gelden voor iedereen en altijd! Lekker 

duidelijk. 

Werk aan de winkel. 

Ook al is het autisme hier nog niet op hetzelfde niveau 

als in Nederland of in België, er zit vooruitgang in. De 

documentaire waar ik zo van geschrokken ben, heeft 

veel in beweging gezet. Daarbij is Frankrijk een paar 

keer op de vingers getikt door de Europese Unie omdat 

ze de kinderen met autisme geen of onvoldoende 

scholing biedt. In dat geval gaat het met name om 

kinderen met autisme en een verstandelijke beperking. 

Deze kinderen worden uitgesloten van onderwijs. Er zijn 

wel instituten waar ze opgevangen kunnen worden, 

maar meer dan opvangen lijkt dat niet te zijn. Er is geen 

gestructureerde methode om deze kinderen 

vaardigheden aan te leren. Er zijn hierdoor gezinnen 

naar België verhuisd, omdat dat daar wel geboden 

wordt. Ook hier wordt aan gewerkt en men is al een 

keer naar België gegaan om de kunst af te kijken. 

Kinderen met een normale intelligentie zitten wel in het 

gewone onderwijs, al zal daar niet altijd de juiste hulp 

geboden kunnen worden. Maar ja……is dat in 

Nederland ook soms niet zo…….! Kortom er is nog werk 

aan de winkel, en ik, ik ben er klaar voor. 

En toch……. 

Het autisme mag hier dan nog niet zo gekend zijn, het 

leven voor mensen met autisme is veel aangenamer, 


Interview: Sonja Streng vertelt 

door Suzanne de Nood 

Deze maand interviewen we Sonja Streng. Sonja is 

getrouwd en heeft een gezellige en humoristische man 

zoals zij zelf zegt. Ze heeft twee kinderen. Haar dochter 

is 19 en woont samen met haar vriend. Haar zoon is 18 

en woont in een beschermde woonvorm. Met haar 

bedrijf Pictoauti geeft zij advies en maatwerk over hoe 

te werken met pictogrammen d.m.v. lezingen en 

workshops. Tevens organiseert zij met Autimoeders 

high-tea momenten voor moeders die de zorg hebben 

over een kind met autisme. Ze zit veel op social media 

om informatie te delen over autisme. Sinds kort 

begeleidt zij voor de stichting Leven met autisme Time 

Aut bijeenkomsten door het hele land. 

Hoe heb jij de afgelopen 18 jaar ervaren als moeder 

van een zoon met autisme en hoe is het nu hij ineens 

niet meer thuis woont? 

Zeer intensief. Ik moest overal zelf achteraan. Ik volgde 

mijn moederinstinct maar moest altijd vechten voor 

mijn gelijk. Een moederinstinct laat je niet in de steek, 

dat is een verrijking in je leven. Nu hij 1 jaar uit huis 

woont zijn we het goed gewend al waren de eerste 

drie maanden voor beide partijen verschrikkelijk. Mijn 

zoon kon moeilijk alleen zijn en zijn eigen tijd indelen. 

Zijn zorgouders waren ineens weg. Het moeilijkste was 

de verwarring. Ineens was het bij ons logeren en zijn 

eigen plek werd thuis. Daar was veel verdriet over. Nu 

zijn we enorm trots op hoe onze zoon zijn stappen in de 

grote mensenwereld zet. Ik geniet van de rust die ik nu 

krijg al blijven er genoeg zorgen over (dokters, tandarts, 

ziekenhuizen enz.). Het ene weekend gaan we bij hem 

op bezoek met de hond zodat ze lekker van elkaar 

kunnen genieten. We blijven dan twee uurtjes en doen 

gezelschapspelletjes. Het andere weekend komt hij 2 

nachten logeren. Ik geniet van de vrijheid en de mooie 

dingen die ik hierdoor kan ondernemen zoals 

Autimoeders en Time-Aut. 

Begeleid wonen, wat is dat precies en wat betekent 

dat voor jou en je zoon? 

Het is een boerderij waar 11 mannen tussen de 18 en 

65 jaar wonen. Hiervan wonen er 5 in de boerderij zelf 

omdat ze wat meer zorg nodig hebben. De andere 6 

wonen in een eigen appartement. Ze eten 

gezamenlijk, hebben corvee taken en dagbesteding. 

Onze zoon heeft een eigen woonkamer, wc en 

douche en via een trap zijn eigen slaapkamer. De 

dagbesteding bestaat uit het verzorgen van alle 

dieren, groenonderhoud, sanitair onderhoud, 

minicamping, moestuin en kas en houtbewerking. Het is 

landelijk, straalt rust uit, mooi opgezet en erg 

overzichtelijk. Een perfecte plek. 

Je hebt je eigen bedrijf in pictogrammen. Kun je 

uitleggen wat pictogrammen doen? 

Ik kom bij mensen thuis, op school of een instelling en 

leg uit wat de bedoeling is. Na de uitleg maak ik 

zwart/wit pictogrammen op maat zoals bijvoorbeeld 

voor dagbesteding of activiteiten-ondersteuning. 

De pictogrammen geven visuele ondersteuning, 

structuur en duidelijkheid. Dit geeft rust omdat 

zichtbaar is wat er moet gebeuren en wat nog komen 

gaat. 

Hoe kwam je op het idee om een bedrijfje te beginnen 

met pictogrammen? 

Onze zoon uit 1996 heeft PDD-NOS en een 

verstandelijke beperking. Wij werken zelf sinds 2005 thuis 

met pictogrammen. Wij zagen hem veranderen van 

een dwars, boos, agressief en onhandelbaar kind naar 

een behulpzaam en rustig kind. Omdat onze zoon ook 

epilepsie heeft moesten we vaak naar ziekenhuizen 

e.d. Toen ik dat ging ondersteunen met pictogrammen 

en goed gedrag ging belonen (na iedere picto) ging 

het stukken beter. De strijd werd minder en zo ben ik 

steeds meer gaan ontwerpen. Dus de noodzaak werd 

passie en de passie werd werk. Ik heb ook veel dingen 

ontworpen in strip of boekje om het stap voor stap uit 

te leggen. Denk hierbij aan huishouding, 

zelfredzaamheid, ziekenhuisbezoek enz. 

Je organiseert sinds kort Time Aut bijeenkomsten. Wat 

zijn dat? 

Gezellige en ongedwongen bijeenkomsten van twee 

uur om erkenning en herkenning te krijgen in huiselijke 

sfeer. Een gastvrouw/ gastheer kan zich aanmelden en 

krijgt dan de achtergrondinformatie over wat zo'n 

bijeenkomst inhoudt. 

Wat is Autimoeders? 

Autimoeders zijn moeders en/of oma’s die de zorg 

hebben voor een kind of kleinkind met autisme. Deze 

dames komen bij elkaar onder het genot van een high 

tea. Ik doe dit bij mijzelf thuis of ik ga naar de moeders 

toe en neem alles mee zodat het verzorgd bij je thuis 

gebeurt. Samen gezellig verhalen uitwisselen over de 

ervaringen met autisme, een luisterend oor en 

aandacht voor elkaar. 

Ben jij altijd jezelf gebleven of ben je ook veranderd 

door de manier waarop je met een kind met autisme 

om gaat.? 

Ik ben veranderd, ben gehard door de buitenwereld. Ik 

kom voor onze zoon op en ga de discussie aan. Ik laat 

me niet meer in een hoek duwen en ga net zo lang 

door tot ik bereikt heb wat ik wilde bereiken. Vroeger 

zei ik overal ja en amen op. Iets wat niet veranderd is, is 

zorgen voor een ander. Dat is alleen maar sterker 

geworden. Het heeft mijn leven verrijkt en ik heb heel 

veel positieve dingen geleerd. 

Is er iets dat je nog kwijt wil? 

Ik hoop velen te mogen ontmoeten bij de Time Aut 

bijeenkomsten of de Facebook groep. Ik wens alle 

zorgouders positieve kracht en energie toe om alles op 

te vangen en te begeleiden. 

Een warme groet van Sonja. 

Website van Sonja Streng: http://pictoauti.webklik.nl/page/pictoauti 


Agenda juni 

De Stichting begeleidt mensen die graag een 

lotgenoten bijeenkomst bij hen thuis willen 

organiseren. Het gaat hierbij om kleine bijeenkomsten 

van maximaal 8 personen. De eerste bijeenkomsten 

gaan in juni van start. 

8 juni in Oudewater (Utrecht) voor moeders 

14 juni in Rotterdam voor moeders 

21 juni in Deventer voor moeders 

31 augustus in Oudewater voor vaders en moeders 

Inschrijven en meedoen aan een evenement kan via 

de Facebookgroep Time Aut. De eerste themakaartjes 

vind je als bijlage achteraan dit magazine. 

Lijkt het jou ook leuk om zelf een bijeenkomst te 

starten? Dan kun je contact opnemen met 

Sonja streng: timeaut@stichtinglma.nl 

Iets Drinken is een landelijke netwerkborrel voor 

normaal tot hoogbegaafde volwassenen met een 

vorm van autisme (bv. Asperger syndroom, hoog 

functionerend autisme (HFA) of PDD-NOS. 

Iets Drinken wordt georganiseerd door enthousiaste 

vrijwilligers met een vorm van autisme. Dit gebeurt in 

samenwerking met Stichting AsocialeKaart: een 

initiatief van 2 Aspergers, Gody en Gijs. 

Woensdag 4 juni 2014 Zwolle (Stadswandeling) 

Woensdag 11 juni 2014 Hilversum (Spelletjesavond) 

Woensdag 11 juni 2014 Den Haag (Spelletjesavond) 

Woensdag 11 juni 2014 Enschede (Spelletjesavond) 

Woensdag 18 juni 2014 Eindhoven (Film: Temple 

Grandin) 

Woensdag 18 juni 2014 Emmen (Spelletjesavond) 

Woensdag 25 juni 2014 Breda (Pubquiz) 

Woensdag 25 juni 2014 Rotterdam (Pubquiz) 

Woensdag 25 juni 2014 Zutphen (Spelletjesavond) 

Meer informatie is te vinden op: www.ietsdrinken.nl 

Het Autismecafé is een ontmoetingsplek voor ouders 

van een kind met autisme. Belangstellenden hoeven 

zich niet aan te melden. Je kunt er gratis en anoniem 

heen. Naast ouders van een kind met autisme, zijn ook 

andere bezoekers welkom, zoals volwassenen met 

autisme, familieleden en hulpverleners. 

Dinsdag 3 juni 2014 

Berkel en Rodenrijs => 18+ de weg naar 

zelfstandigheid 

Dinsdag 10 juni 2014 

Zwolle => Autisme en emoties 

Maandag 12 juni 2014 

Bovenkarspel => Hoe blijf je zelf in balans? 

Leiden => omgaan met lege vrije tijd. 

Woensdag 16 juni 2014 

Dordrecht => Signalen van veranderd overheidsbeleid 

Den Bosch => onbekend 

Meer informatie is te vinden op: www.autismecafe.nl 


Training Specialistisch ouderschap 

Wat is specialistisch ouderschap? 

Ouderschap, niemand leidt je ervoor op. Je hoort 

het maar gewoon te kunnen op het moment dat 

je een kind krijgt. En vaak loopt het ook heel 

natuurlijk en groei je in je rol. Sommige mensen 

krijgen een speciale uitdaging in hun ouderschap: 

een kind dat net even iets anders is als de rest. 

Een kind met een beperking, bijzonder karakter of 

temperament. Niet altijd even eenvoudig. En 

tegelijk: het maakt je leven soms zoveel rijker! 

Over de training specialistisch ouderschap 

Specialistisch ouderschap gaat over het 

ontwikkelen van jouw eigen mogelijkheden om 

een optimaal leef- en opvoedklimaat te 

scheppen voor jouw bijzondere kind. In de 

training gaat het niet zozeer over de precieze 

diagnose van je kind –als die er al überhaupt ismaar 

over wat jij als ouder in huis hebt om jouw 

kind het beste te geven. 

De training specialistisch ouderschap gaat over 

balans: 

- Balans voor je kind: niet overvragen, wel 

uitdagen; 

- Balans voor je gezin: werken aan eenheid en 

eigenheid in je gezin; 

- In balans met de buitenwereld: soms de coach 

zijn van je kind en soms zijn advocaat; 

- Balans voor jezelf: van je zwakte je kracht 

maken! 

De training specialistisch ouderschap bevat 6 

bijeenkomsten. Bij aanmelding vindt eerst een 

kennismakingsgesprek plaats om te kijken of de 

training passend is. De eerste training start in 

september 2014 en aanmelden kan vanaf nu! 

Opbouw van de training: 

De training specialistisch ouderschap bevat 6 

bijeenkomsten. In de eerste bijeenkomst gaat het 

om kennismaking met elkaar en maken we een 

begin met het in kaart brengen van kernkwaliteiten. 

De tweede bijeenkomst is een coachsessie 

“spiegelen met honden”, waarin we in de 

praktijk gaan kijken hoe jij je kernkwaliteiten inzet 

en welke valkuilen je tegenkomt. 

De informatie uit deze twee bijeenkomsten gaan 

we benutten om in de 4 balansbijeenkomsten 

verder te werken aan kernkwaliteiten en valkuilen. 

Elke bijeenkomst bevat oefeningen die je helpen 

om verder te werken aan de ontwikkeling van je 

eigen mogelijkheden. 

Daarnaast krijg je op elk thema praktische 

oefeningen en tips, die je kunt benutten voor bijv.: 

- Het aangaan van een gesprek met een 

leerkracht of professional over je kind; 

- Het bespreken van het probleem van je 

bijzondere kind met je andere kind(eren), partner 

of familieleden; 

- Het omgaan met negatieve reacties en 

onbegrip van de buitenwereld; 

Investering: 

Deelname aan de training specialistisch 

ouderschap kost €150,- p.p. inclusief koffie/thee, 

materialen en kennismakingsgesprek. Als 

je partner ook deelneemt, betalen jullie samen 

€225,- 

Auticomm. ouders, Mama Vita moeders en de 

ouders van Leven met Autisme krijgen een gratis 

minitraining timemanagement van ca. 2 uur. 

Data 

5 september in Almelo (vervolgdata 12, 19, 26 

sept, 3, 10 en 17 okt) 

Data Deventer volgen. 

Aanmelden: T 06-22964690 of via email 

info@plannetarium.nl 

Andere mogelijkheden: 

Wel aan de slag met je eigen ontwikkeling als 

ouder, maar liever niet in een groep? Vraag naar 

de mogelijkheden voor individuele training of 

coaching. Plannetarium biedt ook trainingen en 

workshops voor professionals over specialistisch 

ouderschap. 

Over de trainers 

Rianca heeft jarenlange ervaring als hulpverlener 

en preventiewerker in verslavingszorg en jeugdzorg. 

Zij werkt nu als zelfstandig trainer/adviseur en 

is bedenker van de training specialistisch ouderschap. 

Zij is zelf moeder van een zoon met 

autisme. Meer info: www.plannetarium.nl 

Margareth heeft jaren als manager en trainer 

gewerkt in de gezondheidszorg. Sinds 2007 heeft 

zij haar eigen bureau voor coaching en training. 

Zij maakt gebruik van honden en paarden om 

mensen bewust te maken van non-verbale 

communicatie en de invloed daarvan op henzelf 

en de omgeving. 

Meer info: www.onderwegcoaching.nl 


Boekrecensie: De geweldige 5-puntsschaal 

door Natasja Hoogerheide 

Op een praktijkgerichte manier worden in het boek 

allerlei schalen en scenario’s beschreven voor 

kinderen en jongeren met (klassiek) autisme of een 

aanverwante stoornis. Verder in het boek is er ook 

aandacht voor de groep kinderen en jongeren met 

(klassiek) autisme en een verstandelijke beperking en 

voor jongere kinderen. Het laatste hoofdstuk is gewijd 

aan doelen die door begeleiders zijn gebruikt in 

individuele handelingsplannen. Via de website van 

uitgeverij Pica, zijn diverse lege schalen te 

downloaden. Het wachtwoord dat je dan nodig hebt 

kun je in het boek vinden. 

De geweldige 5-puntsschaal 

Ondersteun kinderen en jongeren in het sociale 

verkeer en met hun emoties 

K.D. Buron en M. Curtis 

Uitgeverij Pica (www.uitgeverijpica.nl) 

ISBN 9789491806230 

Onlangs maakte ik samen met een leerling van mijn 

school een gevoelsmeter, om de fases van 

overprikkeling inzichtelijk te maken voor hem. Aan de 

hand van een groene, oranje en een rode smiley 

beschreven we wat er gebeurde bij hem als hij 

overprikkeld raakte en wat hij dan zelf kon doen om 

zich te reguleren, evenals wat zijn omgeving juist wel of 

niet moest doen. 

Ik was dan ook blij verrast toen ik een tijdje later dit 

boek onder ogen kreeg: De geweldige 5-puntsschaal. 

Dit boek had ik toen wel kunnen gebruiken! 

“De 5-puntsschaal is ontwikkeld om kinderen en 

jongeren te helpen hun emoties bij en reacties op 

allerlei gebeurtenissen beter te begrijpen.” 

In het boek is een methodiek beschreven hoe je 

sociale en emotionele informatie kunt aanleren aan 

kinderen en jongeren met autisme of een 

aanverwante stoornis, op een concrete, systematische, 

niet oordelende manier. Met behulp van deze 

methodiek kan het kind of de jongere sociale regels en 

emotionele informatie aanleren en krijgt dan zo meer 

grip op het eigen gedrag. Als het kind of de jongere 

meer gewend is om met deze methodiek te werken 

kan het ook ingezet worden bij onverwachte situaties, 

bijvoorbeeld om deze te verwerken. 

De basis van de methodiek is een schaal. De schaal is 

ingedeeld in vijf categorieën, in de kleuren groen, 

blauw, geel, oranje en rood. Groen is classificatie 1 en 

houdt in de situatie die gewenst is, waarbij het goed 

gaat. Zo loopt het door naar rood, classificatie 5. Het is 

de bedoeling dat de schaal op maat gemaakt wordt 

voor het kind of de jongere, in samenspraak. 

Ik heb het boek met plezier en veel interesse gelezen. 

De methodiek is zeer bruikbaar in het onderwijs, zowel 

op een reguliere school als in het speciaal onderwijs. 

Zoals de schaal van Emily: een meisje in groep 7, 

speciaal onderwijs. Emily werd veel naar het timeoutlokaal 

gestuurd vanwege agressief gedrag, terwijl 

ze zelf haar eigen gedrag heel anders interpreteerde. 

De gedragsschaal gaf haar inzicht in haar eigen 

gedrag en handelen. Dit resulteerde er vervolgens in 

dat het gedrag van Emily verbeterde, evenals de 

relatie met de leerkracht. 

De praktijkvoorbeelden uit het onderwijs en de doelen 

zoals aan het eind van het boek beschreven, zijn heel 

goed bruikbaar om voor een leerling met 

gedragsproblematiek een handelingsplan op te stellen. 

De geweldige 5-puntsschaal is een goed middel om in 

te zetten in het groepsplan gedrag preventieniveau 3 

uit het boek Groepsplan Gedrag van Kees van 

Overveld (Uitgeverij Pica). 

Ook in de thuissituatie en in andere voorkomende 

situaties is de 5-puntsschaal goed te gebruiken. Zoals 

de schaal voor angstig/bang/bevend van David. Als hij 

erg angstig is kan hij gaan schreeuwen, rennen en 

slaan. De schaal helpt hem om zijn gevoelens te 

begrijpen. Er wordt inzichtelijk gemaakt hoe het eruit 

ziet als hij in een bepaalde classificatie zit, hoe het dan 

voelt en wat mensen bij wie hij zich veilig voelt dan 

kunnen doen en wat hij zelf kan doen. David leert zo 

zijn eigen angst te begrijpen. 

De 5-puntsschaal kan ook goed gebruikt worden 

samen met Het grote sociale verhalenboek van Carol 

Gray (Uitgeverij Pica). 

De titel van het boek impliceert het al: De GEWELDIGE 

5-puntsschaal. Ik vind het boek een aanrader om te 

lezen en om in de boekenkast te hebben staan, 

bijvoorbeeld in de orthotheek van een school. Met als 

doel om het vaak uit de kast te pakken en te 

gebruiken. Te beginnen met het van voor naar 

achteren te lezen, als eerste om het wachtwoord te 

zoeken voor de downloads. Veel lees- en 

gebruiksplezier gewenst! 


Autisme en eetproblemen 

door Voedingscoach/gewichtsconsulente 

Carola van Kesteren 

In de voorgaande edities van dit geweldige magazine 

heb ik geprobeerd uitleg te geven over eetproblemen 

die voortkomen vanuit de autistische denkwijze. Ik 

besprak de diverse vormen van 

prikkelverwerkingsproblematiek op gebied van eten. 

Beschreef wat dit kan betekenen in een gezin en heb 

geprobeerd oplossingen aan te dragen. 

Vanuit deze artikelen kwam er vanuit een gezin 

onderstaande vraag, met aan mij het verzoek hierover 

advies te geven. 

Wij willen gezellig met zijn allen aan tafel eten maar 

onze zoon van 6 wordt steeds boos tijdens het eten en 

eet dan helemaal niets meer. Wat kunnen wij doen? 

Voor veel ouders zal deze situatie heel herkenbaar zijn. 

Op zich is een stuk herkenning en erkenning al fijn om 

steun uit te putten, maar iedere ouder wil het liefst ook 

graag een oplossing. ’s Avonds met elkaar de 

avondmaaltijd en daarbij de dagelijkse verhalen 

delen, zoals in een ‘gewoon’ gezin. Vaak is dit een 

geromantiseerd beeld. 

Laat ik even voorop stellen, ook in ‘gewone’ gezinnen 

is de avondmaaltijd soms een crime. Ook daar heb je 

vermoeide kinderen die overprikkeld zijn na een dag 

op school en/of aansluitend de naschoolse opvang, 

vermoeide ouders die na een lange werkdag een 

maaltijd op tafel moeten zetten en het liefst ook 

uitgeput languit voor de tv op de bank gaan liggen. 

Ook daar heb je pubers die onderling klieren en het 

bloed onder je nagels vandaan halen. Ook daar kan 

de avondmaaltijd ouders tot wanhoop drijven! 

Wat kunnen wij doen? Vragen deze ouders aan mij. 

Toen ik deze vraag las had ik juist heel veel vragen. 

Wat verstaat men onder ‘gezellig’? 

Hoe ziet de gezinssituatie eruit? 

Is het dagelijks of alleen op bepaalde 

dagen? 

Op welke plek wordt er normaal gesproken 

gegeten? 

Wat heeft zoon van 6 die dag allemaal al 

doorgemaakt? 

Heeft het gezin haast op die momenten? 

Naast wie zit zoon van 6? 

Is de eetsituatie wel duidelijk? 

Weet hij wat er van hem verwacht wordt? 

Hoe vaak komt dit voor? 

Eet hij op andere tijdstippen wel 

voldoende? 

U begrijpt het, voor mij is het niet eenvoudig om 

zomaar een oplossing aan te dragen. Daarvoor is de 

problematiek vaak te groot en is veel voorinformatie 

nodig. Dat is voor mij ook de reden dat mijn reguliere 

begeleiding bij gewichtsproblemen hierin te kort schiet. 

Eetproblemen bij autisme is zoveel meer intensiever. In 

dit geval moet ik uitgaan van hypotheses, stel dat het 

dit is .. stel dat het dat is …. 

- Is het beeld van ‘gezellig samen aan tafel’ reëel? 

Wordt dit normaal gesproken ook gedaan of wil men 

dit nu ineens? Als het niet binnen het beeld van zoon 

van 6 past is het vanuit zijn zienswijze logisch dat hij het 

problematisch vindt dit nu ineens wel te doen. Een 

goede gezonde basis is alle eet- en drinkmomenten op 

een vaste plek, het liefst aan de grote tafel. Dit biedt 

voor ieder kind duidelijkheid. Als ouder hoor je niet de 

hele dag met eten en drinken achter je kind aan te 

rennen. Eten doe je aan tafel en niet voor de tv op de 

bank. Als je dit vanaf baby af aan hebt aangeleerd 

weet je kind niet beter. Dat is duidelijk en biedt 

structuur. Als je dit normaal gesproken nooit hebt 

gedaan en je wilt dit nu wel ineens, dan is dit een 

onduidelijke situatie en haal je je kind uit zijn/haar 

structuur. 

- In elke gezin is er sprake van een andere 

gezinssituatie. Er is misschien sprake van onregelmatige 

werktijden en dus ook eettijden. De ene keer zal mama 

er zijn tijdens het eten, de andere keer papa of 

misschien zelfs opa of oma of een oppas. Zus moet 

ineens naar hockey dus is er de ene keer wel bij en de 

andere keer weer niet. Ook dit geeft onrust voor een 

kind met ASS en eetproblemen. De situatie is 

onoverzichtelijk. Als dit het geval is kun je door middel 

van een planbord met picto’s en/of foto’s van de 

gezinsleden van tevoren laten zien wie er die dag 

tijdens het eten zal zijn. Ook is het een advies om te 

kijken wie het beste naast het kind kan gaan zitten. Een 

rustige volwassene biedt minder prikkels dan een druk 

pratend zusje of broertje. Je kunt zelfs van tevoren 

aangeven welke maaltijd er zal worden gegeten. 

- Komt dit gedrag dagelijks voor of alleen op bepaalde 

dagen? Als het een enkele keer is moet je je afvragen 

in hoeverre het echt een probleem is. Wanneer 

gebeurt het? Wat is er aan voorafgegaan? Zijn er de 

hele dag al veel prikkels geweest? Ook hierop kun je 

anticiperen. 

- Als je je als ouder echt zorgen maakt of je kind wel 

voldoende gezonde voeding binnen krijgt, is het goed 

dit eens zorgvuldig in kaart te brengen. Houd eens 

enkele dagen een eetdagboek bij. Met de gratis 

eetmeter van het Voedingscentrum www.eetmeter.nl is 

dit eenvoudig in kaart te brengen. Misschien valt het 

allemaal wel mee en is het helemaal geen ramp als je 

kind juist op zo’n moment eens wat minder eet. 

Website: www.praktijkdegewichtscoach.nl 


Kaatjes receptenrubriek 

Gezonde en visuele recepten 

met weinig ingrediënten 

Chocolade 

aardbeien 

Ingrediënten: 

100 gram chocolade 

250 gram aardbeien 

prikkertjes 

Ingrediënten 

Werkwijze: 

1. Heb je wat plek in de keuken? 

2. Zijn je handen schoon? Dan kun je beginnen. 

3. Gebruik 1 reep chocolade. 

4. Breek de reep in stukken. 

5. Smelt de chocolade au bain-marie. * (stap 0 – 6; zie onder) 

6. Haal de kroontjes van de aardbeien. 

7. Aardbeien niet wassen maar wel viezigheid verwijderen. 

8. Zijn er rotte of zachte plekjes? Snijd die netjes weg. 

9. Dip de aardbeien 1 voor 1 in de gesmolten chocolade. 

10. Gebruik daarbij prikkertjes of gebruik die ter versiering. 

11. Laat de chocolade op de aardbeien stollen (weer op 

kamertemperatuur komen). 

12. Netjes opruimen. 

13. Doe de afwas. 

14. Serveer de aardbeien. 

Resultaat 

Au bain-marie smelten: 

0. Kies een pannetje. 

1. Doe daarin een bodem water. 

2. Breng het water in de pan aan de kook. 

3. Hang in de pan een kleiner pannetje of een kom die erin past. 

4. De kom of pan moet net boven het water hangen. 

5. Doe de stukjes chocolade in de kom. Roeren. 

6. Na een minuut of vijf is de chocolade gesmolten. 

Karen den Dekker is kookpedagoog en is gespecialiseerd in autisme. Haar zoon van 10 heeft klassiek 

autisme. Ze heeft kookgroepjes voor kinderen en jongeren in haar praktijk in Geldrop. En ze geeft 

kookbegeleiding bij volwassenen aan huis. Ze geeft individuele begeleiding aan (extreem) kieskeurige 

eters. Ze maakte een visueel kookboek | Autisme & koken. Stap voor stap kookboek voor kinderen en 

jongeren| en won daarmee een Nederlandse kookboekenprijs. 

Website: www.inkaatjeskeuken.nl 


Komt groente uit de aarde? Of uit de supermarkt? 

door Karen den Dekker 

Ik kook iedere week samen met andere kinderen in 

mijn grote gezinskeuken. Samen koken is een goede 

manier om eens te zien hoe andere kinderen koken en 

eten. Ieder gezin heeft zijn eigen gewoontes. Over 

koken valt zoveel te vertellen, en vooral ook: vind je 

eten lekker, welk eten vind je lekker. Komen de 

sperzieboontjes uit Afrika of van de groenteboer of 

misschien wel uit de moestuin? 

De moestuin in Geldrop 

Eén van mijn kookleerlingen bij In Kaatjes Keuken heeft 

een moestuin samen met een vriendin van zijn moeder. 

En niet zomaar een moestuin, maar een heel mooie. 

Vorig jaar na de zomer hebben we tijdens de kookles 

een bezoekje gebracht aan de moestuin. Handig die 

korte afstanden in een dorp. Zelfs ik vond het 

spannend. Alle kinderen waren voorbereid en het 

avontuur kon beginnen. Uiteindelijk hebben we veel 

meer geoogst dan nodig. Vooral komkommers en 

wortels. Houden jullie kinderen van groente en van 

welke vooral wel en van welke vooral niet? 

De moestuin in Naarden 

Twee Twitter vriendinnen van mij, Annelies Karelse en 

Maria Fennis, hopen ook dat kinderen groenten meer 

gaan herkennen en waarderen. Deze vriendinnen 

werken samen in een moestuin in Naarden: de 

moestuinderij Stadzigt, bij het Naardermeer. In Stadzigt 

wordt iedere zondagmorgen het programma Vroege 

Vogels opgenomen en uitgezonden.(radio) Al pratend 

met jongeren in de moestuin kwamen ze op het idee 

om een doe-boekje te maken over groenten. Over 

zaaien, groeien, bloeien en rusten. 

Vriendenboekje voor groenten 

Het is een boekje waarin je kunt lezen, maar ook 

schrijven, tekenen en plakken. Je kent die 

vriendenboekjes wel, waar je je vrienden en 

vriendinnen in verzamelt, waar staat waar zij geboren 

zijn, wat hun lievelingseten is en waar zij een hekel aan 

hebben. Zo is dit boekje ook. Maar nu niet voor 

mensen–vrienden maar voor groen(t)e-vrienden. Een 

werkboek waarin jijzelf een verzameling kunt 

aanleggen van groenten die jij lekker vindt of grappig 

of gewoon bijzonder. Jouw Groene Vrienden! 

Kans op een gratis boekje 

Annelies en Maria hebben ‘Mijn groen(t)e 

vriendenboekje voor kinderen gemaakt. Ik mag er drie 

exemplaren van weg geven! Stuur een email naar: 

inkaatjeskeuken@onsmail.nl en vermeld de leeftijd van 

je kind en zijn of haar antwoord op de vraag: 

Welke drie groenten vind je het allerlekkerst en welke 

drie groenten mogen wel naar de maan verhuizen? 

Stuur je bericht in vóór 18 juni. Heb je gewonnen, dan 

krijg je een persoonlijk bericht in je emailbox. De 

boekjes worden opgestuurd. De uitslag wordt daarna 

gepubliceerd op www.inkaatjeskeuken.nl/blog. 

Bestellen vriendenboekje 

Het groene vriendenboekje is ook te vinden op 

Facebook en Pinterest. Het vriendenboekje is nu nog 

een testversie. Wil je niet afwachten of je het boekje 

kunt winnen, maar wil je het meteen bestellen. Stuur 

dan een mailtje naar: 

groenevriendenboekje@gmail.com. 

Deze versie kost 5 euro inclusief porto. 

Creatieve Knutselhoek 

Getekend door Michel (14 jaar). Michel is helemaal gek van de Efteling 


Grote paniek in de rekenles 

door Anton Horeweg 

Grote paniek in de rekenles 

Hugo (9 jaar, MCDD, groep 6) is aan het rekenen. Hij 

houdt van rekenen, maar de sommen van vandaag 

zijn wel erg moeilijk. De juf heeft ook helemaal geen 

instructie gegeven. ‘Deze sommen hebben we gisteren 

uitgebreid geoefend samen, vandaag moeten jullie 

het alleen proberen.’ De juf heeft daar nog iets aan 

toegevoegd, maar dat heeft Hugo niet gehoord. De 

sommen alleen proberen te maken was al reden voor 

grote paniek. 

Normaal hielp de juf een klein groepje kinderen eerst 

nog even apart. Het feit dat ze dit vandaag niet deed, 

was voor Hugo reden om totaal in paniek te raken. Hij 

had geen idee wat hij nu moest doen als hij iets niet 

snapte. ‘De juf hielp hem altijd apart, wat moest je nu 

doen als je iets niet begreep?’ Hugo snapte er niets 

van. ‘Waarom wilde de juf hem vandaag niet helpen 

dan? Was ze boos?’ De tranen sprongen in zijn ogen: 

als de juf boos was moest er wel iets heel vervelends 

gebeurd zijn, maar hij kon zich dat niet herinneren. 

Misschien was ze het zat om kinderen iets uit te leggen 

die toch te dom waren. Ze zei immers zelf dat de uitleg 

van gisteren voldoende moest zijn. Met een schok 

bedacht Hugo dat hij dus bij de domme kinderen 

hoorde. Hij snapte de sommen immers nog steeds niet? 

Hij zou dan ook wel een slecht rapport krijgen en als je 

rapport heel slecht was, moest je natuurlijk van school 

af. Dat zou pas erg zijn. Hij had het op school naar zijn 

zin, hij had zelfs een vriendje in deze klas. 

Hugo’s paniek werd steeds groter. Een andere school 

waar hij niemand kende. Helemaal alleen in een 

nieuwe klas met een andere juf. Een juf die misschien 

wel heel gemeen was en niets van hem snapte en 

kinderen die hem zouden pesten. Hugo zat nu hardop 

te snikken terwijl de tranen over zijn wangen liepen. Een 

paar kinderen keken zijn kant op. 

Op dat moment ging de deur van de klas open en 

kwam de directeur binnen. ‘Zie je wel, die komt me al 

halen, hij komt mijn schrift bekijken en als hij nu ziet dat 

ik niet kan rekenen, moet ik weg.’ De paniek werd nu 

zo groot, dat Hugo opsprong en langs de 

verbouwereerde directeur de klas uitrende. 

Later als de juf en de directeur Hugo gevonden 

hebben, kunnen ze hem met heel veel moeite 

kalmeren. Ze weten dat hij in paniek kan raken om 

kleine dingen, maar dit hadden ze niet zien aankomen. 

Paniek zonder aanleiding (in onze ogen dan). 

De aanleiding voor een paniekaanval kan in onze 

ogen heel klein kan zijn, we kunnen die dus niet altijd 

voorkomen. De gedachtegang van kinderen zoals 

Hugo kan van een beetje onzekerheid verschuiven 

naar grote paniek. 

In Hugo’s geval, een som die hij niet snapt, 

gecombineerd met een iets andere routine dan 

normaal, kan blijkbaar leiden tot de gedachte dat je 

van school moet. En dan nog meteen ook. In Hugo’s 

gedachten stond de directeur al klaar om hem mee te 

nemen naar de nieuwe school. 

Kinderen met MCDD maken voor ons onlogische 

gedachtesprongen. Voor deze kinderen zijn dit soort 

gedachten echter verre van onlogisch en dus “waar.” 

Triggers wegnemen 

Was deze paniekaanval te voorkomen? Misschien niet, 

maar het feit dat de juf een routine die Hugo houvast 

geeft, “zomaar” verandert, kan wel een trigger zijn. 

Hoewel het niet vreemd is dat je de klas een keer zelf 

aan de slag laat gaan met sommen, is het verstandig 

om dit aan kinderen met autisme of MCDD goed uit te 

leggen in een apart gesprekje. Het kan daarbij helpen 

om eerst te vertellen wat er in de plaats van de oude 

gewoonte komt. Zo voorkom je dat door de paniek, 

ontstaan door iets dat verandert, de rest niet meer 

gehoord wordt. De juf had in dit geval ook aan de klas 

verteld dat ze wilde zien of de kinderen vandaag 

zonder uitleg aan de gang konden. Als het niet lukte, 

mochten ze uiteraard om uitleg komen. Dat laatste 

had Hugo in zijn paniek al gemist. In dit geval had de 

juf dus kunnen zeggen: Je kunt nog steeds om uitleg 

komen als het niet lukt, maar ik ga proberen of jullie de 

sommen al zelf kunnen. 

Anton Horeweg is bijna 30 jaar leerkracht in het onderwijs en was jarenlang 

bestuurslid van de landelijke beroepsgroep voor Gedrags-specialisten (LBGS) 

Website: gedragsproblemenindeklas.nl 


Soms heb je een bijzondere plek nodig om op te bloeien 

Door Peter Vermeulen 

Het P.l.e.i.n 

Er zijn van die momenten dat je het zelfs als 

optimistische vader even niet meer weet. Op dat punt 

staan we ruim een jaar geleden. Het gaat niet goed 

met één van onze zoons. Langdurig schooluitval bij 

autisme, wel indicatie maar geen plek op speciaal 

onderwijs en we raken in een rap tempo steeds verder 

in een negatieve spiraal. Als onderwijs-, zorgen 

behandelmogelijkheden niet goed uitpakken, dan 

ben je met elkaar heel hard toe aan iets dat wél lukt. 

We krijgen veel verschillende adviezen en komen uit 

bij het P.l.e.i.n. der Mogelijkheden in Amersfoort. 

Vreemde locatie 

Na een eerste telefonisch contact ga ik zelf kijken in 

Amersfoort. Beetje vreemde locatie, op een 

bedrijventerrein, maar op het moment dat je over de 

drempel stapt ben je dat gevoel kwijt. Misschien is dat 

gelijk ook wel het meest onderscheidende. Je hebt 

geen moment het gevoel dat je in een ‘instelling’ 

loopt. Administratie en overhead zijn tot een minimum 

beperkt, de mensen zijn vooral met de kinderen en 

jongeren bezig. Kleinschalig; iedereen, medewerkers 

en kinderen kennen elkaar. Het is ook een plek waar 

je het brede spectrum van autisme ziet. In totaal zijn 

er zo’n 35 kinderen op het plein in de leeftijd van 4 – 

22 jaar. Kinderen met heel diverse mogelijkheden en 

beperkingen. Dat was wel iets waar onze zoon ook 

aan moest wennen. Zo heeft hij een jongen in zijn klas, 

die niet kan praten. En ook bij ons in het begin wel het 

gevoel, hoort hij hier wel thuis? Gaandeweg ontdek je 

dat het wél werkt. Dat die jongen die niet kan praten, 

wel een heel leuk stoeimaatje is. Onze zoon is dan wel 

intelligent, maar lichamelijkheid, grenzen aangeven 

en zoiets als even stoeien, is voor hem juist weer 

ingewikkeld. En zo leert iedereen iets van elkaar en 

zoek je uiteindelijk ook je eigen vrienden op. 

Zoektocht op maat 

Bij het Plein geloven ze in leerbaarheid van ieder kind. 

En dat is dus steeds weer een zoektocht, maar wel 

één op maat. Het Plein is weliswaar een zorginstelling, 

maar werkt praktisch gezien als een soort school. Met 

kleine klassen (5-7 kinderen), groepsactiviteiten en ook 

de nodige individuele begeleiding. Vrijdag wordt er 

met alle kinderen gezwommen en woensdag is er 

paardrijden. Onze zoon houdt hier absoluut niet van 

en blijft dan op het Plein met wat andere kinderen. 

Op het Plein zie je veel kinderen die het op andere 

plekken niet redden. Waar een opname niet heeft 

gebracht wat het moet brengen. Of waar speciaal 

onderwijs toch niet voldoende aansluit. Het is mooi 

om te zien dat die kinderen een plek vinden waar ze 

wel tot bloei komen. Soms als tussenstap, richting 

onderwijs, voor anderen als een langdurige plek voor 

verdere ontplooiing. Overigens biedt het Plein niet 

alleen dit ‘onderwijsplein’, maar ook mogelijkheden 

voor begeleid wonen, puberavonden, vakantieweken. 

Steeds weer op zoek naar wat het kind of de 

jongere echt drijft, waar z’n verborgen talenten zitten. 

En je daarbij zo min mogelijk laten afleiden door 

bijzaken en regeltjes. Wel doen wat nodig is. Samen 

met ouders en kind tot doelen komen en die iedere 

acht weken bijstellen en evalueren. 

Communicatie 

Veel communicatie verloopt via blogboek. Een 

handig en veilig online systeem, waar je als ouder 

volledig de regie hebt. Jij bepaalt wie er verder 

toegang heeft. Dat zijn de mensen van het Plein, 

maar dat kunnen ook prima zorgverleners uit de eigen 

omgeving zijn. Het is een simpel systeem, als facebook 

of mail je lukt, dan kun je ook met dit systeem uit de 

voeten. Overigens kan iedereen met blogboek aan 

de slag. Een versie met toegang voor een beperkt 

aantal zorgverleners is gratis, voor de uitgebreide 

versie betaal je een klein bedrag per jaar. 

Onze zoon doet nu schriftelijk VMBO vakken op het 

Plein en gaat hier toewerken naar zijn eerste 

examens. Samen met het Plein kijken we wat een 

goede vervolgstap is. Allemaal spannend en heel 

kwetsbaar. We hebben inmiddels geleerd dat we 

alleen in heel kleine stapjes moeten denken. Maar wel 

stapjes vooruit en dat gevoel is wel heel erg goed. 

Je kunt niet ‘zomaar’ naar het Plein. In ons geval was 

nodig: leerplichtontheffing, indicatie jeugdzorg en 

een PGB. Ik hoop dat gemeenten zo verstandig zijn 

om na 2015 ook oog te hebben voor dit soort 

kleinschalige maar zo belangrijke instellingen. Ik weet 

niet waar we gestaan hadden als deze oplossing er 

niet was geweest, een echte lifesaver dus. 

Kijk op hun website voor meer informatie over het 

P.l.e.i.n. der Mogelijkheden www.hpdm.nl . 

Peter Vermeulen heeft samen met Bertine 4 bijzondere zoons, 

waarvan 2 met nog wat extra uitdaging (ASS). Naast werk 

(ICT in het UMC Utrecht) actief in ouderplatform Lekstroom, 

familieadviesgroep psychiatrie (UMC) 

en ondersteuningsplanraad Zuid-Utrecht. 


Het verhaal en gedicht van Jarl van Maltha 

van binnen en van buiten 

gedachten schieten door mijn hoofd 

als snelwegen kruisen elkaar 

oceaan in mij bruist van emoties 

zoveel komt er op mij af 

zoveel te verwerken 

de wereld draait, 

draait door 

Beste mensen, 

Ik ben Jarl van Maltha; ik ben 30 jaar en ik heb PDD- 

NOS. 

Het leven met autisme is niet altijd gemakkelijk. 

Ik werk als vrijwilliger op een dagcentrum voor licht 

dementerende senioren. Ik vind het fijn om iets voor 

anderen te betekenen. 

Ik heb verschillende manieren om mijn gevoelens, 

emoties en drukte in mijn hoofd te verwerken en 

rustiger te worden. Gedichten schrijven en 

voordragen geeft mij veel voldoening. 

Ik zit al een aantal jaren op zangles. Het is heerlijk om 

te zingen voor publiek. Al heel jong hield ik van 

optreden. Ik zat vroeger op een kinderkoor en 

speelde gitaar. 

Mijn passie ligt nu bij zang, poëzie en presentaties 

geven over mijn leven met autisme. Ik doe dit op 

(hoge) scholen, universiteiten etc. 

Als ik op een podium sta, gaat de drukte in mijn hoofd 

naar de achtergrond en voel ik me in mijn element. 

Door mijn autisme heb ik veel last van angsten. Door 

afleiding te zoeken en me proberen te focussen op 

de positieve en leuke dingen voel ik me beter of soms 

zelfs goed. 

Dit probeer ik over te brengen in mijn presentaties: 

ook met autisme kan ik een gelukkig leven leiden. 

woorden die versplinterd binnen komen 

ik blijf maar denken 

ze blijven hangen in mijn zijn 

denken, denken tot je in de kern 

tot je in het diepste van jezelf komt 

brandende verlangens 

over hopelijk ooit te halen doelen 

die als bergen boven de mist van mijn gedachten 

uitsteken 

mensen zien mijn ogen denken 

als die prikkels, keer op keer 

er komt geen einde aan deze rivier van indrukken 

die door mij stroomt 

ik houd van het leven en 

stort mij op wat mijn pad kruist 

denken, voelen, aanraken: 

leven 

iedere keer stap ik uit mijn schaduw 

raak ik een regenboog aan 

deze opent mijn hart 

opent vele kamers 

opent mijn wereld 

Jarl van Maltha 

Veel groetjes van Jarl 

Website: www.jarls-leven.nl 


Het leven met autisme van…… 

Ciska Horn 

Deventer, 14 februari 1996. Na 38 uur bevallen en onder 

toeziend oog van een leger artsen breng ik het op één 

na mooiste kind ter wereld. Zo zie ik dat op dat moment 

overigens nog niet. Het is een sprietig ding met 

ellenlange armen en benen. Druk en beweeglijk vind ik 

hem ook, maar ik word door vriendinnen hartelijk 

uitgelachen. Heel normaal voor zijn leeftijd. De grote 

man is gewoon een beetje hyper. 

Deventer, 21 september 1997. Na een “makkie” van 12 

uur breng ik bij ons op zolder in relatieve rust het 

allermooiste kind ter wereld. Dat zie ik meteen. De 

dromerige donkere oogjes, de stevige pootjes, de 

zachte haartjes. Rechtstreeks uit het bos als elfje bij ons 

geland. De kleine man is een bijzonder rustig en 

tevreden, bedachtzaam kind. 

Gouda, oktober 1998. De nieuwe consultatiebureauarts 

ziet het meteen. Er is iets met kleine man. De arts krijgt 

geen contact met hem, de kleine man kijkt dwars door 

hem heen. Ga er eens mee naar de huisarts, 

suggereert consultatiebureauarts. Ik denk nog, die man 

is gek. De kleine man ontwikkelt zich immers perfect 

volgens alle boekjes. En dan, ineens, alsof de kleine 

man op toestemming of instemming heeft gewacht, 

stopt die ontwikkeling. Erger nog, hij holt achteruit. 

Diverse vaardigheden is hij ineens kwijt. Mijn kleine man 

trekt zich terug in zijn bos en sluit zich weer aan bij de 

elfjes. 

De achtbaan, de onderzoeken, de gesprekken, alle 

fysieke oorzaken uitsluiten. De toestanden. De 

diagnose. Klassiek autisme. Hij kan toch zeker wel naar 

regulier onderwijs? "Nou mevrouw, daar moet u 

voorlopig maar even niet aan denken". De kleine man 

krijgt een plaatsje op het orthopedagogisch 

kinderdagcentrum. Hij is dan nog geen 3 jaar oud. De 

consultatiebureauarts was bepaald niet gek. 

Gouda, februari 2000. De grote man mag naar de 

basisschool. De vaste oppas zegt, nu hebben jullie 

wellicht ook even tijd om naar de grote man te laten 

kijken. Er is wat met dat kind. School vindt dat ook. Ik 

denk nog heel even, die lui zijn gek. Maar ik heb 

geleerd. En daar gaan we, in de herhaling. 

Gesprekken, onderzoeken, diagnose. PDD-NOS. 

Regulier onderwijs moet kunnen met de juiste en 

intensieve begeleiding. 

Binnen anderhalf jaar zit de grote man op de Leo 

Kannerschool in Oegstgeest. 

’s Morgens om 07.00 uur wordt hij opgehaald door een 

busje, ’s middags om 16.15 weer thuis afgeleverd. De 

grote man is dan nog geen 6. 

Het is zwaar en intensief. Iedere keuze, iedere beslissing, 

lijkt te maken te hebben met het autisme binnen ons 

gezin. De lange en ik hebben ook geen idee hoe een 

leven kan zijn met kinderen zonder autisme. We zien het 

bij de buren, we horen hun problemen aan. Het is hard 

werken om te blijven zien dat zij ook zo hun 

uitdagingen hebben, en dat wij die niet, nooit, mogen 

onderschatten of wegwuiven. Het vraagt fysiek ook 

veel. De eerste jaren stort ik me in het autismewereldje, 

daarna wil ik er een aantal jaren weinig van weten. Ik 

krijg te kampen met een nierfunctiestoornis, ik zit een 

paar maanden overspannen thuis, de relatie tussen de 

lange en mijzelf staat regelmatig onder druk. Je weet 

nooit zeker of dat door het autisme van de grote en de 

kleine man komt. Het komt in ieder geval door de 

manier waarop we ermee omgaan. En dat is een 

keuze. Langzaam maar zeker neem ik de regie terug. 

Gouda, mei 2014. De grote man doet volgende week 

examen HAVO. Op regulier onderwijs, met begeleiding 

en steun. Hij wil naar het HBO en heeft zelf de 

inschrijving geregeld. De sociale vaardigheden training 

op de Leo Kannerschool werpt nog dagelijks vruchten 

af. Hij doet keurig mee aan het spel in de grote boze 

buitenwereld. Hij begrijpt nog steeds weinig van het 

maatschappelijk verkeer maar accepteert dat het nu 

eenmaal zo gaat. Hij heeft contacten, op WhatsApp 

groepen en op de scouting. Ik heb er vertrouwen in dat 

hij er wel komt. 

De kleine man is sinds zijn 12 e zindelijk en kan een heel 

klein beetje praten. Hij zit op een activiteitencentrum 

en haalt glas en papier op bij mensen thuis en brengt 

dat naar de glas- of papierbak. Hij kan tot drie weken 

vooruit plannen in zijn hoofd. Hij woont om de andere 

week bij ons en in een logeerhuis. 

Ik laat mijn leven niet meer bepalen door het autisme 

van de grote en kleine man. Ik ben er niet meer 

continu mee bezig. Ik vind het prettig om met collegaauti-moeders 

op te trekken maar ik kies er bewust voor 

niet te verdrinken in hun verdriet. Zij moeten hun eigen 

strijd leveren. Die is zwaar, ik weet het. Maar ooit vinden 

de moeders zichzelf weer terug. 

Het gaat goed. 

Ciska woont en werkt in Gouda. Ze werkt in het onderwijs (MBO) en combineert dat met 

de zorg voor haar gezin. Ze is getrouwd met de lange man en samen hebben ze twee 

kinderen. De grote man heeft PDD-NOS en de kleine man klassiek autisme. Ciska en de 

lange hebben niets. Zeggen ze. 


Vraag en tips van ouders: Warmte 

Hieronder volgen een aantal reacties van onze leden van de Facebookgroep Leven Met Autisme (magazine). 

Vraag van Ingrid in onze facebookgroep: 

Mijn jongste kan slecht zijn warmte kwijt, hij krijgt heel 

snel hittestuwing en met een beetje pech een hitteflauwte. 

Hebben jullie misschien ervaring, tips, ideeën? 

Ilse 

Thuis kan hij af en toe zijn hoofd onder de koude kraan 

houden en zijn polsen. Mijn moeder zegt dat als je je 

polsen onder koud water houdt, je dan het snelste 

afkoelt! Ik vind het hoofd onder de kraan het lekkerst, en 

dan niet afdrogen maar je laten opdrogen, zodat je 

nog wat langer profijt hebt van het water. Verder een 

natte doek in zijn nek of op zijn voorhoofd bijvoorbeeld. 

Katoenen kleding aan, dat lucht goed, dus ga je minder 

zweten, en is ook zacht. Plastic flesjes vullen met koud 

water om 's nachts tegen je lichaam aan te leggen, met 

name in je hals. Op een stoel zitten met je blote voeten 

in een bak of emmertje koud water (bijvoorbeeld terwijl 

je aan het lezen bent). Ik heb het meestal kouder dan 

de meeste mensen, maar doe dit wel in de zomer. 

Een Cobber 

www.coolcoolestcobber.nl 

Het kinder koelvest van Hyperkewl 

www.hyperkewl.nl 

Agnes 

Wat misschien een hulpmiddel kan zijn is misschien zo'n 

honingsgraad matje. Je hebt ze voor in de auto stoel 

voor kinderen 1 persoonsbedden. Er komt altijd lucht 

doorheen wat prettig is als je veel zweet. Geen 

oplossing maar is wel prettig. Ik weet dat het merk 

Aerosleep dit verkoopt maar je zal dit ook van non 

merken hebben denk ik. 

Sheila 

Vandaag zag ik iets en dacht gelijk aan dit onderwerp. 

Het is een doek voor in je hals die je even in het water 

legt en daarna om je hals legt. Die koelt je nek ( lopen je 

slagaders door dus koelt je gehele lichaam) en werkt 

langdurig. We hebben er 2 gekocht, mijn man heeft 

hem inmiddels om ( had erge hoofdpijn) en vindt het 

heerlijk zitten. Ik heb een visitekaartje meegenomen. 

Staat de website op. Www.coolcoolestcobber.nl. 

www.laarsenco.nl 

Sleepcool Chillow Pillow 

www.sleepcool.nl 

Vtn viking koelvest 

www.vtn.nl 


Moederdag 

Storm 

Het is Moederdag. Ik word om 6.00 uur wakker door de 

storm buiten, maar ook in mijzelf. Ik begrijp ineens 

waarom ik het hele weekend al mijn draai niet kan 

vinden. Waarom ik dwars ben en melancholisch. Mijn 

kind is er niet. Ik mis hem. Ik mis hem eigenlijk niet vaak 

in de weekenden dat hij er niet is, omdat ik dan aan 

mijzelf probeer toe te komen en alles los te laten. Maar 

dit weekend mis ik hem en ik begrijp ineens waarom: 

het is het weekend van Moederdag en dan hoort het 

toch zo te zijn dat je in het zonnetje wordt gezet door je 

kind. Dat zit er niet in: op dit soort dagen moet ik mijn 

eigen slingers ophangen en er zelf iets van maken. 

Verwachtingen 

Ik ben boos, boos op mijzelf dat ik er last van heb: dat ik 

er diep van binnen niet tegen kan dat voor mij niet is 

weggelegd wat voor iedereen zo normaal lijkt. Dat ik 

mijn diep weggestopte verwachtingen niet het hoofd 

kan bieden, dat zo'n stom verzinsel en commercieel 

gedoe als Moederdag mij zo uit mijn evenwicht brengt. 

Maar ik kan er niets aan doen. Ik ben met dit ritueel 

opgevoed en het slaat me deze dagen in het gezicht. 

Ballonnen vastgemaakt aan fietsen met de tekst: 

FijneMoederdag.nl. Op twitter tips hoe je moet 

omgaan met mensen/kinderen die geen moeder meer 

hebben en dus geen Moederdag kunnen vieren. 

Overal bloemen, taarten en wervende teksten, 

allemaal in het teken van Moederdag. Dat is natuurlijk 

weer die inclusie die zo node wordt gemist. Je hoort er 

niet bij. Of je voelt je er niet bij horen. 

Moederen 

En als ik ergens goed in ben, dan is het in Moederen. 

Met een grote M. Want moeder zijn van een 

zorgintensief kind is moeder zijn in het kwadraat. Jezelf 

nog meer aanpassen, nog meer inleven, nog meer 

meeleven, nog meer inspannen, vooruit denken, 

plannen, loslaten, anticiperen, klaarstaan. 

Ik probeer mild te zijn naar mijzelf en het er te laten zijn. 

Maar de storm buiten weerspiegelt de onmacht in 

mijzelf die beukt om naar buiten te komen. Om het uit 

te schreeuwen. Nu kan het, nu mijn kind er niet is voor 

wie ik vaak mijn emoties binnenhoud. Maar het lukt me 

niet. Ik zit gevangen in mijn eigen multi-moederschap. 

Nu ik dit weekend even geen moeder hoef te zijn, komt 

in alle heftigheid in mij naar buiten hoezeer en hoe 

vooral ik moeder ben. 

Meezingen en ontladen 

Het is nog steeds Moederdag en ik voel me happy met 

mijzelf. Ik heb genoten van wat er wel is en was: een 

bliksembezoek in mijn uppie aan mijn familie. Even in 

mijn eigen oude, vertrouwde comfortzone. Verwend 

worden door mijn eigen moeder met heerlijke 

zelfgemaakte appeltaart en koffie. Even praten, 

kletsen, mezelf zijn zonder mijn zoon om mij heen die 

om aandacht zou vragen, zou duwen en trekken, zou 

protesteren bij het liedjes zingen. Want dat is wat ik 

doe: keihard meezingen met Lang-zal-hij-leven-in-degloria! 

voor mijn vader. En nog een liedje extra, nog 

harder en hoger. Heerlijk! Hoe simpel en hoe 

ontladend. Weg alle boosheid en verdriet. 

Het is druk in huis met zoveel mensen en uitgelaten 

kinderen die hard praten, lachen, gillen. Dat ben ik niet 

gewend. En ik merk dat ik snel moe en overprikkeld 

ben. Autisme is er dus nog steeds. Onderdeel van mijn 

wereld en mijn leven en mijzelf. Maar het geeft niet. Ik 

ga even liggen op mijn oude meisjeskamer en 

accepteer de geluiden om mij heen. En ik geef toe 

aan wat er is. Ik vecht niet langer tegen dat wat er niet 

is en waar ik vanochtend nog zo tegenaan hikte. 

Toch nog moederdag 

In de auto terug naar huis, zing ik hard mee met mijn 

eigen CD's. Even geen kindermuziek. De regen klettert 

op het dak en op de ramen. En ik zit nog even in mijn 

eigen gecreëerde wereld. Voor even nog. 

Dan zie ik mijn zoon en zijn vader al lopen bij het 

metrostation en ik rijd snel naar huis. Ik doe het portier 

open en floep! ik ben weer moeder en begroet hem 

op autiwijze met woorden in zijn belevingswereld, een 

en al aandacht voor hem. Hij heeft een tekening in zijn 

hand, een cadeautje in de tas. Toch nog Moederdag. 

Thuis moet hij eerst even wennen en zijn eigen draai 

vinden. Hij moet nog even landen merk ik, want hij is 

snel geïrriteerd en overprikkeld: als ik niet meteen 

reageer, als ik hem niet goed versta, als ik niet snel 

genoeg aandacht geef. En ik mag hem nog niet 

aanraken. Ik stem weer af, accepteer, geef toe, geef 

mezelf de schuld en verontschuldig mezelf als hij mij 

beschuldigt van niet goed luisteren en verkeerde 

woorden zeggen. Ik geef weer toe. En ik negeer zijn 

boze uitroep, zijn gestamp en het dichtsmijten van de 

deur. Ik haal hem uit de situatie met knakworstjes en 

een spelletje op de PC. Ik krijg een knuffel en een kus. 

We zijn weer thuis. 

Ik-dag 

Ik hoef geen Moederdag, ik wil veel liever een Ik-dag. 

Want waar zijn die andere kanten van mij? Die 

chronisch te weinig aandacht krijgen en op de 

momenten dat het mag en kan zich geen raad weten 

met de ruimte, de tijd, de aandacht die ze krijgen. Dat 

is waar ik last van heb. En met mij vele andere 

Multimoeders die waarschijnlijk ook hun eigen 

Moederdag vormgeven. Of niet. 


Hulphond Indy Helpt 

door Julisca Prins 

Senne & Wiebe gaan als een speer! 

Wanneer ik kom aanrijden zie ik twee gespannen 

koppies voor het raam staan. Als ik aanbel doet Senne 

open. Senne is een mooi blond meisje van bijna 9 jaar, 

gediagnostiseerd met Asperger en kenmerken van 

McDD. Voor het raam staat Wiebe, haar broertje. Het is 

een vrolijk, intelligent mannetje van 6 jaar. 

Kennismaken 

Een paar weken geleden kreeg ik een mailtje van 

Cindy en Niek, de ouders van Senne en Wiebe. Ze 

hadden mijn site gelezen en waren geïnteresseerd in 

het wel en wee van een autismebegeleidingshond. Ze 

zaten met heel erg veel vragen. Ze wilden wel graag 

een Labradoodle in de toekomst maar wat voor 

maatje neem je dan? Een grote ‘standaard’, de 

‘medium’ of de ‘mini’. 

Gelukkig ken ik veel mensen met Doodles en heb ik 

Niek en Cindy bij ons thuis uitgenodigd om eens kennis 

te komen maken met alle drie de maten Doodles. Ze 

waren het er al snel over eens dat ze toch voor een 

standaard zouden gaan. 

Angst 

Tijdens het bezoek vertelden ze dat de kinderen erg 

veel angst hadden voor honden. Vooral het 

onvoorspelbare……. Maar ze zien ook de meerwaarde 

van een hond voor Senne, het zou haar goed gaan 

doen. 

Maar wat doe je dan? Neem je een hond en hoop je 

dat de angst dan over gaat, of werk je eerst aan de 

angst en neem je daarna pas een hond? Ik vertel het 

verhaal van mijn collega, ook vreselijk bang voor 

honden. Die had zich bedacht om de meest enge 

hond te nemen en dat dan vanzelf de angst weg zou 

gaan. Hij had een hele grote Rottweiler aangeschaft. 

En inderdaad, hij was voor zijn eigen hond niet meer 

bang……..maar helaas nog wel voor alle andere 

honden. Dat had dus niet gewerkt. Mijn advies is dan 

ook altijd; eerst aan de angst werken en dan pas voor 

een puppy gaan. 

De eerste kennismaking met de kinderen 

De ouders van Senne en Wiebe hadden aangegeven 

dat ze het fijn zouden vinden dat ik de kinderen zou 

gaan begeleiden in hun angst en ze ook al voorzichtig 

zou gaan voorbereiden op de komst van een hond. 

Hoewel de kinderen van dat laatste nog helemaal 

niets weten. 

Ik heb een mooi programma gemaakt met allerlei 

leuke elementen erin, kennis, filmpjes, ruiken, proeven, 

horen. Kortom, ze gaan kennismaken met ‘De hond’. 

Wanneer ik binnenkom vraag ik Senne en Wiebe of ze 

wel goed geslapen hebben vannacht want ik had van 

hun moeder al gehoord dat ze de hele week al 

nerveus waren. 

Nee, ze hebben niet goed geslapen maar vinden 

het ‘leuk’ spannend, en dat is een goed teken. Ze 

hebben een plekje bedacht waar Indy mag gaan 

liggen. Senne loopt heel stoer met me mee naar de 

auto om Indy op te halen. Siebe blijft veilig voor het 

raam staan om te kijken. 

We maken Indy vast aan de verwarming zodat hij 

niet rond kan lopen en op een veilige afstand zit. 

Dan gaan we aan het programma beginnen en 

kruipen we met z’n drieën achter de laptop. Ze 

hebben er zichtbaar plezier in en zijn erg leergierig. 

Ook de kleine activiteiten als het ruiken, proeven en 

horen vallen in goede aarde. Ik leer de kinderen hoe 

je kunt zien aan de hond hoe hij zich voelt, de 

hondentaal, maar ook wat je moet doen als je bang 

bent. 

Toch de uitdaging aan 

Die eerste keer maar ook de keren daarna willen ze 

toch steeds de uitdaging aangaan en mag Indy 

uiteindelijk los in de kamer lopen. We doen leuke 

zoekspelletjes met Indy, we verstoppen voertjes in 

een soort van ‘puzzel’, spelen ‘balletje-balletje’ en 

krijgt hij allerlei opdrachten als, zit, af en poot. 

Ook wordt er al uitgebreid geaaid, hoewel Wiebe 

het nog steeds wel een beetje spannend vindt. 

Wandelen 

Vorige week zijn we voor het eerst met Indy gaan 

wandelen, Wiebe met een lijn die hij zo lang kan 

maken als hij zelf prettig vindt en Senne naast Indy. 

Senne kreeg de opdracht om, iedere keer wanneer 

Indy naar haar keek, een click te geven met de 

clicker en dan Indy te belonen met een ‘snoepje’. 

Op die manier trainen we het ‘met aandacht lopen’ 

van de hond en Senne geeft het een hoop 

zelfvertrouwen want oh wat deed ze het goed. 

Wiebe die met de lange lijn wat meer op afstand 

loopt overwint zichzelf ook en zegt dat hij best een 

stukje dichterbij durft en dat hij ook best een snoepje 

durft te geven! Wat een kanjers, leuk om te zien wat 

dit met het zelfvertrouwen doet. 

Eenmaal thuis drinken Cindy en ik nog een kop thee 

en kijken we op een afstandje hoe de kinderen Indy 

aaien en ondertussen nog wat snoepjes geven. 

Jeetje, Senne en Wiebe gaan echt als een speer! 


De surfspullen 

door Miranda Korting 

Af en toe betrap ik me erop dat ik baal. Als het niet 

gaat zoals ik bedacht had dat het zou gaan. Of als de 

geboekte vooruitgang bij Boeb ineens verdwenen lijkt 

te zijn. De afgelopen week baalde ik flink. Onze Boeb 

heeft de afgelopen periode veel geleerd, is enorm 

gegroeid op het gebied van praten en sociale 

vaardigheden. Maar de afgelopen meivakantie leek 

het wel of alle aangeleerde vaardigheden 

“verdwenen” waren. 

Hij was continu op zoek naar de juiste woorden, was 

erg gericht op zichzelf en alles wat hij zag wilde hij 

hebben. Met name “oude” dingen. Juist dat zal ik even 

verduidelijken. Van jongs af aan is Boeb namelijk gek 

op het verzamelen van “oude” dingen. En of het nu 

gaat om takken, oud ijzer, een apparaat wat niet werkt 

of wat dan ook, hij kan met al die dingen iets. Hij kan 

spelen met oude broodbakmachines, hij maakt van 

takken in zijn fantasie bomen of een complete stad. 

Ook hebben we een complete brandweeruitrusting – 

inclusief stuur op een oude bank die fungeert als 

brandweerauto- in huis. Urenlang kan hij spelen. Dat 

vinden wij mooi, stimuleren we en vinden we 

fantastisch. 

De andere kant van deze verzamelwoede is, dat hij 

geen afstand kan doen van die dingen en aan het 

verzamelen blijft. Dit heeft weer als consequentie dat 

we onderhand verdrinken in de takken, balletjes en 

oude-niet-werkende-apparaten. En nog een 

bijkomend gevolg is dat hij altijd en overal speurt naar 

spullen die zijn goedkeuring weg kunnen dragen en die 

hij mee wil nemen. Dat dat niet altijd kan, past niet in 

zijn straatje…… 

Vandaag ook weer; we zijn vanmiddag bij de 

surfvereniging waar we allemaal lid van zijn. Een mooie 

club waar onze oudste surfles heeft. Alle spullen mag hij 

van de club lenen. Een mooi initiatief waarmee deze 

sport toegankelijk is voor een grote doelgroep. Boeb 

trekt daar af en toe ook een surfpak aan met 

zwemvest, zodat hij in de waterplas heerlijk en veilig 

kan dobberen en zwemmen. Hij mag zelfs af en toe 

mee met de boot die de gestrande surfers op de plas 

helpt en oppikt. 

Vandaag heeft Boeb in zijn hoofd dat hij dit pak wel 

mee naar huis kan nemen, inclusief de bijbehorende 

accessoires. Nee dus, de spullen zijn bedoeld voor 

iedereen en na gebruik maken we de spullen schoon 

en hangen die, op de daarvoor bestemde plek, te 

drogen op. 

Maar nee, vandaag is hij niet voor rede vatbaar en 

bedenkt –heel creatief- wel 5 argumenten waarom hij 

dit pak met toebehoren mee moet nemen naar huis. 

We zien aan zijn hoofd, wat steeds roder wordt en aan 

het continu zoeken naar de juiste woorden dat zijn 

spanningsboog oploopt. Hij rent weg als we uit 

proberen te leggen dat de spullen hier horen, we 

proberen met tekeningen duidelijk te maken dat hij zo 

vaak kan komen als hij wil en dat hij dan elke keer “zijn” 

pak aan mag, maar ook deze tactiek werkt niet. 

De mensen van de club, die hem langzamerhand wel 

kennen, proberen ook van alles. Maar ook die goede 

bedoelingen komen niet aan bij onze kleine vriend. En 

dan richt Boeb zich op Joep, de jongen die les geeft, 

die altijd de rust zelve is en die, in de ogen van Boeb, 

de man van de surfclub is. Joep legt Boeb rustig uit, 

wat iedereen hem al heeft uitgelegd en ja, het 

ongelooflijke gebeurt. Boeb legt in alle rust de spullen 

terug en gaat goed gemutst mee naar huis. Eenmaal 

thuis begint hij er nog een keer over, maar we zien aan 

zijn houding en aan het gegeven dat hij weer goed uit 

zijn woorden komt, dat de onrust in zijn hoofd is 

verdwenen. 

We blijven ons verwonderen over deze wending. We 

herkennen het en soms weten we te komen met een 

oplossing, soms ook niet. En dan zijn de ‘Joepen’ van 

deze wereld welkome gasten die onze dag en die van 

Boeb weer mooi kleuren. Ja, ik baalde dat Boeb juist nu 

een terugval had, maar het mooie van deze periode is, 

dat we steeds weer mensen tegenkomen die wel tot 

hem door weten te dringen en die ons een helpende 

hand toesteken in het leven met Boeb. En mochten 

jullie tips hebben om zijn verzamelwoede te temperen, 

dan horen we dat graag! 

Miran Korting is getrouwd en moeder van vier kinderen in de leeftijd van 7 tot 14 jaar. De jongste, Boebie, 

heeft net iets meer aandacht nodig dan de andere kinderen, omdat hij nogal wat extraatjes mee heeft 

gekregen bij zijn geboorte. Naast het zorgen voor dit prachtige gezin waarin zich dagelijks avonturen 

afspelen werkt ze als zelfstandig adviseur. Momenteel zet ze haar diensten in bij een prachtige 

gemeente die hard werkt aan een mooie draaglijke toekomst voor alle burgers. 


Verwendag voor ouders van een kind met autisme 

Wanneer: Zaterdag 23 augustus 2014 

Hoe laat: van 9.00 tot 17.30 uur  

Waar: Landgoed de Horst in Driebergen 

Dagindeling  

09:00 – 09:30 Inloop en registratie  

09:30 – 10:15 Dat schept een band, gezamenlijke 

opening 

10:30 – 11:30 Workshopronde I  

11:45 – 12:45 Workshopronde II 

12:30 – 14:15 Lunch met inloop-Autismecafé 

13:45 – 14:45 Workshopronde III  

15:00 – 16:00 Workshopronde IV 

16:00 – 17:30 Samen verder, gezamenlijke afsluiting en 

borrel 

10.30 – 16.00 Doorlopende kennisroute 

(meer informatie volgt) 

Workshops  

Wie durft, laat zich verrassen en vinkt ‘maakt me niet 

uit, ik wil overal wel aan meedoen’ aan. Als je wat 

meer grip op je dag wil hebben dan is het mogelijk om 

op het inschrijfformulier twee voorkeuren op te geven 

en één veto uit te spreken. We houden bij de indeling 

zoveel mogelijk rekeningen met de uitgesproken 

voorkeuren en garanderen dat je niet ingedeeld wordt 

bij de workshop die een veto gekregen heeft. Beloofd! 

Voor het Autismecafé tijdens de lunchpauze is 

inschrijven niet nodig, daar kun je gewoon 

binnenlopen. 

Om je op te geven voor de Verwendag doe je twee 

dingen: 

1. Je vult per persoon een inschrijfformulier op 

www.verwendagouders.nl in. 

2. Je betaalt de bijdrage van €35 per persoon om de 

inschrijving definitief te maken. Maak het bedrag over 

naar Triodosrekening NL60TRIO 019.85.15.472 op naam 

van Stichting Tussen de Regels en vermeld daarbij de 

naam die je op het inschrijfformulier hebt ingevuld. 


Menno (4) gaat een tijdje logeren in het ziekenhuis 

Helaas nog geen vooruitgang 

Ergens wil ik vreselijk van me af mopperen maar aan de 

andere kant weet ik dat ik daar niet verder mee kom. 

Helaas geen positief stukje deze maand. Menno zou 

snel opgenomen worden in het Sophia kinderziekenhuis 

voor observatie, compleet lichamelijk onderzoek, 

diagnostiek en uitproberen van medicatie. Inmiddels is 

het drie maanden geleden dat ik dat nieuws kreeg en 

nog steeds zit ik thuis met een onmogelijk ventje die het 

ontzettend zwaar heeft met zichzelf. Dat maakt me zo 

machteloos en verdrietig. 

Alles wat ik probeer lukt niet. Ze doen alsof er eigenlijk 

niet zoveel aan de hand is en dit terwijl zowel MEE, 

ambulante spoedhulp, het medisch kinderdagverblijf 

en jeugdzorg mijn zorgen delen en mij alleen maar 

complimentjes geven. Zo knap dat je dit kan, jeetje ik 

zou het niet volhouden hoor, wat ben jij een vechter 

enz. Maar oplossingen blijven uit. 

Nu kreeg ik de optie om hem naar de Hondsberg in 

Oisterwijk te laten gaan. Ik heb de website bekeken, de 

documentaires gezien en was best wel optimistisch. 

Vier dagen later komt het telefoontje dat Oisterwijk vol 

zit maar de locatie in Enschede heeft wel plek. 

Ja hallo!! We gaan van Rotterdam naar Brabant en 

vervolgens naar de grens van Duitsland. Nog even en ik 

zit met hem in Zwitserland... Daarbij woon ik bij 

Rotterdam en wil ik geen vier uur van mijn kind 

verwijderd zijn. Dus wederom de zorgplicht weer terug 

gelegd bij Horizon waar hij nu de indicatie heeft. 

Zij vinden mijn ventje te ingewikkeld en complex om te 

plaatsen. Ik weet het niet hoor, daar zijn toch juist die 

plekken voor? Die zijn er niet voor kindjes waar het zo 

goed mee gaat! Ik wil zo graag van de "pauzeknop" af 

en weer in de "play" modus. We staan stil en dat is niet 

goed. Niet voor Menno, niet voor mij. 

Ik heb geleerd om te roeien met de riemen die ik heb 

en ik blijf gewoon vechten. Laat me niks meer zomaar 

zeggen, maar je zou bijna akkoord gaan met dingen 

die je tegenstaan omdat er geen andere 

mogelijkheden lijken te zijn. En dat vind ik dus onzin. De 

indicatie is er en Horizon heeft nu gewoon een 

oplossing te zoeken en dat gaan ze doen ook! Deze 

leeuwin gaat jullie volgende maand vertellen welke 

oplossing er is gevonden voor haar welpje :) 

Veel liefs, Suzanne 

Lukas (11) staat op de wachtlijst voor dagbehandeling 

Het intakegesprek 

Het is zover. We zijn onderweg voor het intake gesprek 

bij Karakter. Lukas heeft er helemaal geen zin in en 

herinnert zich nu vooral de negatieve dingen van de 

vorige keer in plaats van de positieve dingen. Ik laat 

hem maar even gaan. De fut is er niet om het naar het 

positieve om te keren. 

Bij de balie vertelt Lukas uitgebreid dat hij geen zin 

heeft in de gesprekken. De dame achter de balie 

geeft aan dat hij dat gewoon tegen de artsen straks 

mag vertellen. Lukas kennende, zal hij dat ook zeker 

doen. 

We worden opgehaald voor het gesprek met een 

psychiater, een arts-assistent, onze zorgcoördinator en 

de ouderbegeleider. Al met al een hele volle kamer. 

We stellen ons allemaal even kort voor en Lukas krijgt 

de ruimte om te vertellen dat hij hier helemaal niet wil 

zijn. Ze geven hem flink de tijd om zijn verhaal te 

vertellen. 

Er wordt mij gevraagd waar ik graag wil dat naar 

gekeken wordt. Wat ik verwacht van de 

dagbehandeling. Aangezien Lukas al heel veel 

maanden thuis zit, kan de dagbehandeling hem 

stabiliteit en regelmaat geven en mij een stukje rust om 

even bij te tanken. Daarnaast kunnen ze Lukas wat 

meer bewust maken van zijn autisme en hoe hij daar 

mee om kan gaan. Het belangrijkste onderwerp ben 

Ik helemaal vergeten te noemen. Het leren omgaan 

met en het bespreekbaar maken van zijn angsten. 

Maar gelukkig heb ik dat later nog telefonisch kunnen 

aanvullen. 

Na het bespreken van de doelen gaat Lukas mee met 

de psychiater en de assistent-arts en blijf ik bij de rest. Er 

wordt gepraat over wat ze nog voor mij kunnen doen. 

Maar ik verlang het meest naar een stukje rust. Even 

een paar uur per dag niet hoeven zorgen. Even zo 

maar een uur ongestoord achter elkaar door kunnen 

werken. Dat is wat ik nu nodig heb. En dat begrijpen ze. 

Er zullen oudergesprekken komen om onderlinge kennis 

uit te wisselen zodat we allemaal een compleet beeld 

van Lukas kunnen krijgen en we de neuzen dezelfde 

kant op hebben staan. Ook willen ze in gesprek met 

school om te kijken of ze daar nog kunnen 

ondersteunen. 

Lukas komt weer terug van het gesprek en we spreken 

af dat we op 3 juni op de groep gaan kijken en dat 

Lukas vanaf 18 juni voor 4 maanden naar de 

dagbehandeling bij Karakter zal gaan. Vijf dagen per 

week van 12 tot 16 uur. Ook in de vakantie. Over het 

vakantiegedeelte heeft Lukas duidelijk een andere 

mening, maar ik vertel hem dat we daar later op terug 

komen. Wordt vervolgd…… 

Heidi Meijer 


De tweeling Jelle en Jurre aan het woord….. 

Ik ben Jelle Groenendijk. 

Ik ben 11 jaar. 

Ik zit in Groep 8B. 

Ps. Ik heb Asperger, ADHD en ik ben Hoogbegaafd. 

Mijn favoriete computerspel is minecraft, omdat het 

een sandbox is, en je er veel kan chatten/ spelen/ 

bouwen met anderen, dat helpt mij ook op het 

sociale vlak. 

Ik luister graag naar een combo van Electro en 

Dubstep(zoals Booyah, Tsunami en Animals). 

Ik vind gamen en lezen de leukste 2 dingen om te 

doen, want met gamen leer ik veel op het sociale vlak 

en verbeter ik mijn hand-oog coördinatie en met 

lezen kan ik mij afsluiten van de wereld om mij heen. 

Ik merk dat ik autisme heb door 2 dingen. Ik kan niet 

zonder medicatie zonder overprikkeld te raken en ik 

raak overprikkeld. 

Ik kan er echt niet tegen als mensen valsspelen, want 

ik bouw op regels. Regels zijn alles voor mij en als 

anderen de regels overtreden stort mijn wereld zowat 

in. 

Ik zou wel willen veranderen dat het onderwijs te saai 

is en mijn klas veels te druk is, ik raak vaak overprikkeld 

en bijv. donderdag kwamen er 2 kinderen op school 

met een vuurwapen. 

Wat is je naam: Jurre Groenendijk 

Hoe oud ben je: 11 jaar 

In welke groep zit je: groep 8a 

Wat is je favoriete computergame: Minecraft 

Naar welke muziek luister je graag: Dubsteb 

Op welke website op internet kijk je graag: Youtube 

Wat maakt jou heel boos: Onrecht 

Ken je meer mensen met autisme: Ja, mijn broer 

Waar kun je absoluut niet tegen: Onrecht 

Waar ben jij heel goed in: Rekenen 

Wat wil je later worden: Live-streamer of Programmeur 

Als je kon toveren wat zou je dan wensen: 

Wereldvrede, een goede game-PC en een mooi, 

groot huis 

Ik wil later programmeur worden, want programmeren 

leert je eigenlijk om te denken. 


Thema kaartje 

Onbegrip 

Thema kaartje 

Vrije tijd 

Time Aut – Stichting Leven Met Autisme 


Thema kaartje 

Medicatie 

Thema kaartje 

Therapie 



Thema kaartje 

Humor 

Thema kaartje 

Huisdieren 



Thema kaartje 

Ondersteuning 

Thema kaartje 

Veiligheid 


Time Aut – Stichting Leven Met Autisme

1l87VIe

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?