Zilt Magazine 25 - 24 april 2008

Z
ilt
M A G A Z I N E
V O O R
Z E I L E R S
nummer 25 - 24 april 2008
Lees alles over
Zilt’s Meteo Website
NIEUW
foto: © Sjors van der Woerd
Zeilreis voor de prijs van een rugzaktrip --- Relativiteit van zeemanschap
--- 5.5-Meter: dynamische klasse --- Koude start: voorjaar proeven met
sneeuw... --- Boekrecensies --- Zilte Wereld --- Plus: prachtbeeld!
1

dit is zilt...
Kortzichtig
Het verhaal dook voor het eerst op rond de kerstdagen. Een
aantal van de jachten dat de feestdagen traditioneel op
Terschelling doorbrengt, werd onderweg door de politie
gesommeerd voor anker te gaan. Omdat er weinig zicht was,
gebruikten ze hun radar. Het apparaat was echter niet van
een voor het vaarwater goedgekeurd type en evenmin beschikte
de bemanning over het certificaat Radarwaarnemer.
Even dachten we dat het om een overijverige ambtenaar
ging die tijdens de donkere winterdagen wat afleiding
zocht, maar niets blijkt minder waar. Uit het verhaal van
Joep Dirckx op pagina 33 blijkt dat het ook met Pasen
weer raak was. Omdat het dus kennelijk om nieuw handhavingsbeleid
gaat, lazen we de regels er nog maar eens
op na. Dat die lastig te lezen zijn is niet erg, want de
moraal is simpel. In de huidige praktijk is vrijwel iedere
zeiler in overtreding wanneer hij zijn radar ergens anders
gebruikt dan op open zee.
Z ilt ilt
25/2008 1/2007
De zeiljachten waartegen werd opgetreden zeilden bij
matig tot slecht zicht op ruim water. Dat de zeilers hun
radar bijzetten als extra veiligheidsmiddel is niets anders
dan Goed Zeemanschap. De regels schrijven echter voor
dat je als radarvandaal onder die omstandigheden voor
anker moet gaan.
2

Met geen ander hulpmiddel dan een koperen toetertje en
het dubieuze vertrouwen dat boten die wel mogen doorvaren
jouw uitwijkloze jacht tijdig zullen opmerken.
Wij hebben niets tegen ambtenaren die regels handhaven
die anderen hebben bedacht. En evenmin pleiten we voor
het afschaffen van alle regels. Aan een jacht dat zich in
potdichte mist mengt tussen het drukke verkeer op de Lek,
Maas of Waal met geen ander uitzicht dan zijn radarscherm,
moet je zeker eisen stellen.
Maar hoe terecht is het, om ervaren zeilers die geavanceerde
navigatieapparatuur gebruiken om risico’s te vermijden,
te bestraffen Moet je dan ook niet een GPS-oorkonde met
elektronisch kaartencertificaat verlangen
Of misschien wel een verplicht getuigschrift weerberichten
luisteren met brevetten voor elke windkracht boven
4 Beaufort
Laten we hopen dat ook diegenen die er verantwoordelijk
voor zijn, zich zullen afvragen of die radarregels nog wel
helemaal van deze tijd zijn. En dat, tot ze daar het antwoord
op vinden, ze de bestaande regels vooral zullen toetsen aan
het zeemanschap van de vermeende overtreders.
de Zilt bemanning
Z
ilt
25/2008
3

foto: © www.sailshoot.com
4

Bureaublad
Zodra de avonden lang genoeg zijn, worden de eerste woensdagavondwedstrijden
weer gehouden. Een uurtje uur fanatiek zeilen, en een even
enthousiaste nabespreking kenmerken het midden
van de week in menig clubhuis. Fotograaf Jasper van DOWNLOAD
Staveren van Sailshoot.com legde de actie op het
water in avondlicht vast.
5

in deze zilt...
2 Kortzichtig
Over radarvandalen, handhavers en regelgeving...
4 Download
Je zilte scherm voor de komende vier weken.
8 Voor de prijs van een rugzakreis
Ter plaatse een tweedehands schip kopen en gáán. Het kan.
18 Bewogen foto’s
Guy Clother haalt capriolen uit voor de mooiste foto’s.
20 De relativiteit van zeemanschap
Over onkunde van jachtschippers en automobilistenmentaliteit.
24 5.5-Meter: dynamisch
De voormalige olympische klasse is springlevend.
28 Felle Farr 40 strijd in Florida.
De Mean Machine valt weer in de prijzen.
Z ilt
25/2008
30 Agenda
Weer of geen weer, er is van alles te doen.
32 Voorjaar proeven
De vroege Paas was goed voor een frisse seizoensstart.
6

38 Koude start
Ook de charteraars kwamen wit uit de winterslaap....
44 ‘Die voel je zeilend niet ‘
Een opmerkelijke keuze voor elektrische voortstuwing.
52 Het gedachtengoed van Chichester
De deelnemers maken zich op de Transat.
54 Zilte boeken - Boekrecensies.
58 Zilte Zintuigen - Een tropische hoosbui...
60 In de Wind - Nieuws uit zeilland. Plus: lezerreacties.
66 Zilte spullen
Over nieuwe boten.
68 Zilte wereld
Struikelen over kokosnoten.
72 Weer en wind
Z
ilt
25/2008
7

Voor de prijs van
Dollarkoers brengt droomreis binnen bereik
Na je pensioen je droom verwezenlijken is iets van vroeger. Genieten kan
eerder. Elk jaar zeggen honderden twintigers en dertigers hun werk voor een
langere tijd vaarwel om de wereld in te trekken. De meesten reizen met
rugzak en beperkt budget. Een zeewaardige boot kost dikwijls jaren sparen.
Joyce Schimmel en Joost Wasser laten zien dat het anders kan: zij varen acht
maanden op hun eigen boot aan de Amerikaanse westkust voor het budget
van een rugzakreis.
foto: (c) Nick Kooijman
8

foto’s Joyce Schimmel en Joost Wasser, tekst: Sjors van der Woerd
een rugzakreis
9

Joyce Schimmel (31) heeft een
succesvolle carrière in de reclame
waarbij nauwelijks tijd overblijft
om te zeilen. Joost Wasser
(39) vaart meer. Naast zijn
drukke baan in de IT vindt hij af
en toe tijd om te zeilen met
zijn open catamaran. Ook is hij
opstapper bij wedstrijden in
Nederland en vaart hij mee op
zeiltochten in Australië en de Rode Zee.
Amerikaanse makelaar
Beiden willen graag wat meer van de wereld zien. Vooral Mexico trekt. Als
Joost op internet zoekt naar de mogelijkheden om daar een zeilboot te
kopen, worden ze enthousiast over dat idee. Door de lage
dollar lijkt een tweedehands
boot van een meter of negen
binnen bereik. Joyce en Joost
hoeven niet lang na te denken
en beiden zeggen hun baan
op met het doel om in de
zomer van 2007 naar Mexico
te vliegen. Er wordt contact
gezocht met eigenaars van
diverse interessante boten,
maar e-mails naar Mexico
blijven standaard onbeantwoord. Makelaars in de buurt van San Diego,
Californië, antwoorden wel en zo legt Joost het eerste contact met
makelaar Kirk. In juli vliegen Joyce en Joost naar San Diego, met twee
rugzakken als enige bagage. Ze huren mountainbikes en fietsen naar de
makelaar. Kirk neemt zijn werk serieus en rijdt met zijn Nederlandse
klanten vele marina's af. Zo krijgen Joyce en Joost steeds meer een idee
van wat er mogelijk is voor hun budget. Als ze een O’Day 30 bekijken,
10

lijkt de eigenaar
toevallig aan boord.
Hij biedt aan om
een dagje met de
potentiële kopers
te zeilen. Dat wordt
een perfecte dag.
De vraagprijs is
19.000 dollar en
Joyce en Joost
doen een bod van 15.500 dollar. Dat wordt direct
geaccepteerd. Aan het eind van de dag zetten ze de rugzakken aan boord
van hun eigen boot, de Harmony, enkele weken na aankomst in Amerika.
Joyce: “We willen liever geen overdrachtsbelasting betalen en omdat wij
geen Amerikanen zijn, kunnen we kiezen voor een offshore deliveryen een
registratie in Nederland. Op ons koopcontract staat Ensenada in Mexico
als overdrachtsplaats, dat klopt dus niet helemaal. Via de ANWB is de
registratie via e-mail te regelen, dat gaat erg gemakkelijk. Trots plakken
we daarna 'Utrecht' als thuishaven op de spiegel en hijsen we de Nederlandse
vlag op onze Harmony.”
Naar het zuiden
De nieuwe bootbezitters maken eerst een shakedown cruise naar Los
Angeles. Zo leren ze de boot kennen en kunnen ze bepalen wat er nog
aan verbeterd moet worden
voordat ze afzakken
naar Mexico. Joost: “Er
komen een paar lekkages
aan het licht, maar die
zijn allemaal eenvoudig
op te lossen. Tijdens het
klussen aan de boot komen
we erachter dat het
erg prettig is, dat we de
11

oot in San Diego hebben gekocht
en niet in Mexico. Dingen
repareren en aan onderdelen
komen is hier stukken makkelijker
dan daar.”
Begin oktober begint de grote
reis, de Hamony zeilt naar het
zuiden, richting het oorspronkelijke
reisdoel Mexico. Joyce:
“We zeilen steeds overdag en
aan het eind van de middag
zoeken we een mooie en veilige plek om ons anker uit te gooien.
Waar het mooi is blijven we langer en anders varen we de volgende
ochtend door. De mensen hier zijn erg vriendelijk, al kunnen we ze niet
meer verstaan. Als er trouwens al mensen zijn! Op veel ankerplaatsen zijn
wij de enigen. Super.”
Het lange schiereiland Baja California blijkt droog en verlaten. Op sommige
plaatsen klonteren de zeilers die onderweg zijn naar het zuiden bij
elkaar, zoals bij Cabo San Lucas, waar het altijd happy hour lijkt te zijn.
Ontspannen zeilgevoel
Drie weken zeilt de Harmony langs deze aantrekkelijke kust voordat
Joyce en Joost de Zee van Cortez invaren, op weg naar La Paz. Dat blijkt
meer het ‘echte’ Mexico te
zijn. Het ontspannen zeilgevoel
komt pas aan de overkant
van de Zee van Cortez. Dit
deel van de Mexicaanse kust
is bezaaid met mooie eilanden
en beschutte baaien. De
dagafstanden zijn korter en
er varen meer zeilboten
rond. De avonden met medezeilers
bij een barbecue op
12

foto: (c) Harmony bemanning
13

het strand zijn geweldig. Joyce en
Joost willen meer van Mexico
zien dan alleen de kust, dus laten
ze de boot af en toe achter om
met de trein of op gehuurde
fietsen het binnenland in te
trekken. In vier maanden tijd
zien ze Mexico op een totaal
andere manier dan als rugzaktoerist.
Ze ankeren bij ingeslapen Mexicaanse dorpjes
en bezoeken de miljoenenstad Acapulco. Half februari maken ze zich op
voor de 500 mijl lange oversteek naar El Salvador. Zes dagen zeilen later
klaren ze in in hun tweede Midden-Amerikaanse land. Daarna bezoeken
ze nog Nicaragua en Costa Rica.
Vijf keer 'verkocht'
Dan wordt het tijd om aan de verkoop van de boot te denken. Bij elke
havenmeester waar ze aanleggen melden ze dat de boot te koop is.
Steeds krijgen ze te horen dat hij wel een koper weet. Joyce: “We zijn nog
zo gewaarschuwd voor de onbetrouwbaarheid van Costa Ricanen, maar
dit hadden we nooit verwacht. In totaal 'verkopen' we de boot vijf keer,
maar telkens komt de koper op
het cruciale moment niet meer
opdagen.” Uit onverwachte hoek
meldt zich via e-mail een Nederlandse
geïnteresseerde. De koop
is snel gesloten en de Harmonywisselt
voor hetzelfde bedrag
van eigenaar als de aankoopprijs
doe zij in San Diego betaalden.
Het avontuur van de twee
zeilers eindigt zoals het begon, op een
winderig Schiphol.
14

foto: (c) Harmony bemanning
15

video
Kijk naar Joost’s rondleiding op de Harmony
Nauwelijks kosten
Joyce en Joost laten met hun zeilreis zien dat je niet jaren hoeft te sparen
om op eigen kiel de wereld in te trekken. Behalve een klein koersverlies
op de dollar heeft de boot nauwelijks iets gekost. Naast de vliegtickets zijn
er geen grote kostenposten geweest. Leven in Midden-Amerika is altijd al
goedkoop, maar met de lage dollarkoers is het daar helemaal goed toeven
voor bezoekers. Joyce schat dat de maandelijkse uitgaven voor levensonderhoud
voor twee personen rond de 600 euro zijn geweest. Omdat ze op
de boot hebben gewoond, zijn er geen kosten gemaakt voor overnachtingen
aan land. Daardoor is deze manier van zeilend reizen misschien wel
goedkoper dan een rugzakreis met de Lonely Planet in je achterzak.
16

Toegevoegde
waarde!
Als watersporter hebt u aandacht voor
uw schip en alles wat daarbij hoort.
U wilt vooral zorgeloos kunnen genieten
van uw kostbare vrije tijd op het water.
Holland Nautic weet dat als geen ander,
daarom leveren wij alleen producten met de
officiële importeurs garantie. Het voordeel voor u
Wij leveren niet alleen het product uit de doos maar
voegen de volgende waarde toe:
Nederlandstalige handleidingen
Unieke garantieafhandeling
Goede voorlichting en ondersteuning na aankoop
Een professionele helpdesk
Een landelijk (service)dealernetwerk, dus snel hulp ter plaatse
Een half jaar extra garantie binnen Nederland*
Een professionele technische dienst, die u ook op locatie
van dienst is
Snelle en vakkundige reparatie
Holland Nautic Academy, zodat u nog beter met uw
apparatuur overweg kunt
Alleen producten met CE keur
Al 35 jaar specialist in navigatie en communicatie apparatuur
Voor zorgeloos navigeren koopt u een product met
officiële importeurs garantie. Want uw navigatie
is onze zorg!
... Op elke koers uw perfecte partner
17
* Kijk voor de voorwaarden op www.hollandnautic.nl

Bewogen foto’s
Heb jij je ook wel eens afgevraagd hoe die prachtige zeilfoto’s in Zilt
werden gemaakt Tijdens de BVI Spring Regatta zag Sjors van der Woerd
fotograaf Guy Clothier van Yachtshots BVI aan het werk. In 30 knopen
wind probeerde hij de finish van de Xpresso van Marc Noordhoek vast te
leggen. Met een hand aan de buitenboordmotor en de andere op de
sluiter. Sluitertijd werd stuitertijd....
foto: © Sjors van der Woerd
18

De
20

foto’s KNRM - tekst Michiel Scholtes
relativiteit van zeemanschap
21

W aarom
doen zoveel
watersporters
een beroep op de
KNRM Om te beginnen
omdat de watersport op
groot water enorm is gegroeid.
Daardoor leidt een relatief klein
percentage nautische stuntelaars
tot een getalsmatige grote hulpvraag.
Wat brengt dat kleine percentage in
moeilijkheden Sommige critici beschuldigen
moderne navigatie-elektronica, die zou lui
maken waardoor klassieke navigatiekennis vervliegt.
Tegenstrevers vegen met deze beschuldiging
de vloer aan. Volgens hen is navigatie door
GPS-technologie ongelooflijk veel makkelijker en dus
veiliger geworden. Die hele discussie pro en contra GPS
is veel te zwart-wit. Natuurlijk maakt GPS navigatie
veiliger, elk seizoen lopen tienduizenden watersporters dankzij
GPS de lastigste havens en zeegaten feilloos aan. Anderzijds vind je op
groot water watersporters die daar alleen durven rondvaren omdat ze in
de illusie verkeren dat GPS ze tegen alle kwaad behoedt. Zij komen in
de moeilijkheden. In die zin is GPS een factor die bijdraagt aan onveiligheid.
Afhankelijk van je gezichtpunt kun je GPS prijzen of verguizen, een
simpele waarheid is er niet.
V
olgens haar eigen jaarverslagen vaart de KNRM vooral voor drie
soorten hulpgevallen: stranding, uitputting en materiaalpech.
Stranding ontstaat onder andere door verkeerde bediening of interpretatie
van het GPS. Uitputting treedt op als een verblijf op zee meer eist dan
voorzien, bijvoorbeeld door harde tegenwind. Materiaalpech staat bovenaan
de lijst. Het is een brede categorie, van mastbreuk op volle zee
tot een lege dieseltank of een vuile filter op een overigens zeewaardig
zeilschip voor Medemblik. De KNRM hanteert hierbij een eenvoudige
22

norm: het zeemanschap van de hulpvrager bepaalt wat ernstig is. Iedere
hulpvraag is serieus omdat de hulpvrager blijkbaar zijn situatie niet meer
aankan. Dus er op af. Deze norm roept hier en daar kritiek op. Maar door
critici aangedragen alternatieven leiden tot willekeur en houden het
risico in van een fatale foute inschatting van iemands hulpvraag.
D
at de gehanteerde norm onbevredigend is, ligt dus niet aan de
KNRM. Het ligt aan de instelling van individuele hulpvragers. Ik
doel op de moderne opvatting dat de eigen (on-)kunde altijd boven elke
kritiek is verheven, omdat er geen algemeen geldende maatstaf voor
kundigheid zou zijn: niet de eigen navigatie faalde, niet de eigen conditie
was onvoldoende, kennis van de eigen tankinhoud mocht niet worden
verondersteld, nee, de ondiepte lag in de weg, de tegenwind was
onverwacht en hoe kon iemand nu weten dat de tank bijna leeg was.
Welnu, zo’n algemeen geldende maatstaf voor kundigheid is er wel,
die wordt gewoon bepaald door de intrinsieke eisen die groot water
stelt en heet ‘goed zeemanschap’. Wie deze maatstaf ontkent en
de KNRM misbruikt als stoplap voor eigen achteloosheid, geeft
blijk van een ergerlijk gebrek aan volwassenheid.
Z
o’n automobilisteninstelling gaat vaak gepaard met een typische
kijk op de KNRM als Wegenwacht. Je bent lid en hebt
dus recht op hulp. Een losgetrokken watersporter merkte laatst op
dat ‘het jammer was dat hij zijn lidmaatschap er nog niet uit had’,
waarbij hij voor het gemak vergat dat de KNRM geen leden kent,
maar donateurs en dat donateurs geen tegenprestatie mogen
verwachten van de gesteunde organisatie. Bovendien gaf hij blijk
geen idee te hebben van wat het de KNRM kost om uit te varen met
een grote RIB.
Het is van belang niet laf mee te gaan in doorgeschoten relativisme
ten aanzien van kwesties van zeemanschap. Het is ook van belang
niet beschuldigend naar de KNRM te wijzen als deze uitvaart voor
varende broddelaars. Het is aan ons pleziervaarders om onze
vaardigheden op peil te houden. Dan vaart de KNRM vanzelf alleen
maar uit voor gevallen van echte overmacht.
23

foto: (c) Linda de Vries - Rijkuiter
Formule houdt 5.5-Meter
Twee Nederlandse boten uit de 5.5-Meter klasse staken afgelopen maart
in een container de oceaan over voor het wereldkampioenschap op de
Bahama's. Deze bijzondere klasse combineert een lange historie met de
modernste ontwikkelingen op gebied van jachtontwerp en botenbouw. De
'meter-formule' maakt doorlopende verbeteringen mogelijk en houdt zo
de klasse dynamisch.
De formule voor de Internationale 5.5-Meter klasse werd in 1948 door de
Engelse jachtontwerper Charles E. Nicholson ontwikkeld. Hij voorspelde
het einde van de International Metre Rules (6-, 8-, 10- en 12-Meters),
24

tekst: Geert Bakker
dynamisch
omdat de kosten voor de bouw, ontwikkeling en het onderhoud van zelfs
de kleinste van die klassen enorm waren. Zijn antwoord was een klasse die
het midden hield tussen de zware waterverplaatsers uit International
Metre Rules en de lichtgewicht boten uit de Square Metre klassen. De
International 5.5-Meter klasse werd een driemanskielboot van ongeveer
10 meter lengte, een raspaard met het potentieel van een International
6-Meter. Snel en veilig in de kustwateren en ook goed zeilend in lichtweercondities.
In 1949 werd de 5.5-Meter een olympische klasse, reden voor
de beste zeilers ter wereld om voor de boot kiezen. Na het verliezen van
25

foto: (c) Linda de Vries - Rijkuiter
Dertig Nederlandse boten
de olympische status na 1968 was er even een dip in de wedstrijdactiviteit.
Nadat de opleving in de jaren tachtig, is de 5.5-Meter nu met dertig actief
zeilende Nederlandse boten weer helemaal terug. Bovendien komen er
elk jaar nieuwe boten bij, waarin vaak de laatste ontwikkelingen uit de
America's Cuppers worden verwerkt.
De wereldkampioenschappen op de Bahama's werden in maart verzeild
onder perfecte omstandigheden. Warm blauw water, voldoende wind en
een sterk internationaal veld. De NED 26 van Arend Jan Pasman werd
vijfde en de NED 35 van Hans Nadorp haalde de zevende plaats. Voor het
26

volgende WK in Noorwegen worden meer dan veertig boten aan de start
verwacht. Het weekend van 26 en 27 april zijn de 5.5's in actie te zien
tijdens de Voorkaag op de Kager Plassen. Datzelfde weekend is er de kans
om kennis te maken met zo'n
historische racer op de Nationale
Open Zeilboten Show bij
WV de Koenen aan de Nieuwe KLIK HIER VOOR DE 5.5 METER FORMULE
Meer in Amsterdam.
www. 5.5klasse.nl
27

Felle Farr 40-strijd in Florida
Maar liefst 33 teams verschenen 16 april de start van de Rolex Farr 40
World Championship in Miami. De strijd in deze succesvolle wedstrijdklasse
is ongekend fel. Peter de Ridder zeilde zijn Mean Machine
(startnummer 30) uiteindelijk naar een podiumplaats en haalde brons.
Het Italiaanse team Mascalzone Latino won goud. Deze week gaat de
nieuwste Mean Machine te water, een TP52. Het succes in Miami is een
opsteker voor het team van De Ridder, dat nu met hun nieuwe boot aan
het TP52 circuit in de Middellandse Zee gaat beginnen.
foto: (c) Kurt Arigo/Rolex
28

26 april De Mattenschippersrace, Blokzijl,
www.mattenschippersrace.nl
29 april Start Vuurschepenrace, www.nsr.nl
30 april-4 mei Rondje Noord-Holland, RZVNaarden,
www.rzvnaarden.nl
1-4 mei Zoute Zoen, toertocht rond Noord-Holland,
wsv Lelystad, www. wsvlelystadhaven.nl
2 mei North Sea Race, www. nsr.nl
2-4 mei NK Europe klasse, Workum, www.europeclass.nl
3-4 mei Gouwe Ouwe Kralingse Plas, wsv Rotterdam.
www. wsvrotterdam.nl.
7 mei-2 juli WA-cup Lelystad Haven, woensdagavondrace
wsv Lelystad, www. wsvlelystadhaven.nl
9-12 mei North Sea Regatta, wedstrijdzeilen, muziek en
vertier! Scheveningen, www. nsr.nl
9-16 mei Finn Masters 40+, 234 boten uit 25 landen
www. finn-masters.nl
10 mei 100 Mijls, Scheveningen, www. shorthanded.nl
10-12 mei Promotiewedstrijden en toertocht 12-Voetsjol,
Kaag, www. twaalfvoetsjollenclub.nl
Evenement opgeven Mail naar agenda@ziltmagazine.nl
30

Zeilagenda
10-12 mei 25e Pinkster-Combi Optimist/Splash/RS-Feva,
www. haarlemschejachtclub.nl,
www. combiamsterdam.nl.
15-16 mei 61e HT-race, Harlingen-Terschelling,
www. hwsv-harlingen.nl
16-17 mei 26e Nacht van Spakenburg,
www.nachtvanspakenburg.nl
21-25 mei Delta Lloyd Regatta, Olympische klassen,
Medemblik, www.hollandregatta.org
23-24 mei Multisportspektakel. www. multisportspektakel.nl
24-25 mei BigLift Slag om Delft, matchraces Rijn-Schiekanaal,
J22, DSWZ Broach, www. wedstrijdzeilen.tudelft.nl
24 mei Gait Berk Punterrace 25 km, Koggewerf Kampen.
23-31 mei Engelandtocht, www. rzvnaarden.nl
30 mei-1 juni Holland weekend, Loosdrecht
30 mei S&S Olin Stephens Cup, Enkhuizen,
www.KNZRV.nl
31 mei-1 juni Opening Cup GP Draak, Enkhuizen,
www.KNZRV.nl
1 juni Lezing solozeiler Ewoud Eijssen, Drommerdaris
31

foto: (c) Marie-José Ruiken
Voorjaar proeven
“Het gaat wel sneeuwen hoor,” zegt een havengenoot als Marie-José
met een karretje vol boodschappen langskomt. “Ja,” antwoordt
zij, “ik heb het gehoord.” Ze weet dan zelf nog niet of ze het wel een
goed plan vindt om uit te varen. Toch is het een mooie traditie:
met de Paasdagen naar de Wadden om het
voorjaar op te snuiven. Maar deze Paas belooft
een bijzondere te worden: vroeg en met een
winters karakter.
32

tekst: Joep Dirckx
33

H
et is al middag als we op Goede Vrijdag de Houtribhaven uitdraaien.
Er staat een straffe noord-noordwesten wind. Hagelbuien striemen
vrijwel horizontaal door de kuip en dwingen ons diep in de
capuchons. We laten vage plannen om naar Stavoren te kruisen maar
zitten, vallen een streekje af en stuiven met een knik in de schoot naar
Lemmer. Morgen wordt een noord-noordoosten wind verwacht en dan is
Den Oever ook vanuit Lemmer prima te bezeilen.
Wolk van buiswater
Die noord-noordoosten wind komt er. En niet zo weinig ook. Met 35-40
knopen wind op de teller sleuren we in een wolk van buiswater richting
Afsluitdijk. Het gaat mooi, maar we hebben straks wel een probleem. Want
de haven in met al die wind, dat is met onze langkieler, een Koopmans 38,
geen eenvoudige operatie. In het voorhaventje van Den Oever strijken we
de zeilen. We merken nu pas goed hoe hard het waait. De wind huilt
werkelijk door het want en laat de Vlieger op alleen de kale mast
vervaarlijk hellen. Gelukkig ziet het er in de jachthaven leeg uit. “De eerste
vrije box is de onze,” spreken we af. We staan volledig op scherp als we
de haven inschuiven. Maar het lukt in een keer om ons schip in een box
te mikken en vast te maken.
Alles dichtgereglementeerd
Op eerste Paasdag maakt de hagel plaats voor sneeuw. Lichte vlokjes
dwarrelen door de lucht als we de sluis inschuiven. Terwijl we omlaag
schutten worden de vlokken steeds dikker. Eenmaal buiten besluiten we
maar niet te veel zeil te zetten. Het zicht is slecht door de dichte sneeuw
en we doen het liever wat rustig aan. De P48, die in de voorhaven van Den
Oever rondscharrelde, vaart met ons op als we het Visjagersgaatje inzeilen.
Ze gebaren ons dat ze ons willen spreken. Of er wel een radar aan boord
is. Ja, die is er. Maar de vervolgvraag of er ook een gecertificeerd
radarbediener aan boord is, moeten we ontkennend beantwoorden. We
krijgen een waarschuwing: als het zicht nog slechter wordt en wij blijven
varen, dan komen de heren aan boord. Met oud en nieuw hadden we al
34

foto: (c) Marie-José Ruiken
Blij dat we gewoon
gegaan zijn....
35

over de nieuwe regels voor varen met slecht zicht op het Wad gehoord -
en we riskeren liever geen dikke bon. Dus gaan we maar overstag en terug
naar Den Oever. Braaf, maar ook boos. Boos omdat alles wordt dichtgereglementeerd
en ons het recht wordt ontnomen onze eigen verantwoordelijkheid
te nemen.
Kraakhelder Wad
Onze boosheid duurt gelukkig
maar even. Net als
we de voorhaven van Den
Oever indraaien en het
grootzeil op de giek hebben
gebonden, breekt de
lucht open. Over de hele
horizon klaart het op en
verschijnen grote stukken
blauwe lucht. We hebben
maar even nodig om te
besluiten dat het moet lukken om voor de volgende bui Oudeschild te
bereiken. Als we het grootzeil weer omhoogtrekken vallen er dikke
plakken sneeuw uit. Het wordt een prachtige zeiltocht over een kraakhelder
Wad. Buiswater spoelt de laatste sneeuw van het dek.
We ontwaken de volgende ochtend weer in een witte wereld. De havenmeester
loopt met een strooikarretje over de steigers van de uitgestorven
passantenhaven. We pakken de bus naar de Veerhaven en struinen rond
de Mokbaai. Ondanks de sneeuwbuien jubelen de wulpen het voorjaar
tegemoet. Boven De Geul spotten we lepelaars. De zon laat zich tussen de
buien door uitbundig zien. We zoeken een luw plekje achter een duintje
om een boterham te eten. Voor ons scharrelen grutto's in het slik.
“Lekker” vraag ik. “Heerlijk,” zegt Marie-José. “Ik ben blij dat we gewoon
gegaan zijn”.
36

advertentie
Wichard
video
37

Koude start
Als een charterschip uit de winterslaap komt, is het altijd even
wennen. Hoe zat het ook al weer allemaal Zijn de winterwerklijstjes
allemaal afgewerkt Op de Panta Rhei, een tweemastklipper,
bereidt de bemanning zich vol goede moed voor op het
nieuwe seizoen. Maar dan gaat het sneeuwen…
foto: ©Peter Fokkens
38

foto’s en tekst: Peter Fokkens
39

E
en telefoontje van gasten die al jaren meevaren. Of ze weer mogen meehelpen
met het tuigen van het schip. Als ze aan boord komen op Goede
Vrijdag, zijn de voorspellingen beroerd. Regen en natte sneeuw, mogelijk nachtvorst,
morgen buien, inclusief 22 knopen wind. Daarna zal het beter worden;
opklaringen, hier en daar een winterse bui, minder wind.
Het begint goed: vrijdagmiddag blijft het droog. ’s Ochtends zijn de zeilen aan
boord gebracht; zeven keurig ingesnoerde rollen. We moeten vijf zeilen aanslaan:
bezaan, grootzeil, fok, kluiver en vlieger, maar met een grootzeil en fok
ben ik, gezien de windverwachting, ook wel tevreden. Het lopend want is gelukkig
allemaal nog ingeschoren en de groep heeft enige ervaring. Toch valt de
praktijk altijd weer tegen en ook nu moeten Rob, de maat, en ik bijspringen om
uit te leggen welke hoek waar komt en hoe.
Overal lijnen, maar er is orde
Aan het eind van de middag hebben we drie zeilen aangeslagen. De fok als eerste,
zonder problemen. Het grootzeil geeft wat zorgen, omdat alle kloten van
het Paternoster op mysterieuze wijze zijn verdwenen en de eerste rakband ook
kaal is. Als Rob de rol zeil een flinke schop geeft, blijken de overige rakbanden
nog wel al hun kralen te hebben. Iemand heeft kennelijk iets te enthousiast alles
los willen maken wat er los te maken viel. Als het grootzeil aan de gaffel gemarld
is, ga ik met de vlieger naar voren. Helemaal op het puntje van de kluiverboom
is het aanslaan lastiger dan elders, dus dat doe ik zelf maar.
Tegen de tijd dat de kok de soep klaar heeft, kijken we tevreden om ons heen.
Overal lijnen, maar er is orde. Morgen verder.
Als een jonge geit
Als we de volgende ochtend afvaren, staat er nog niet veel wind in het Krabbersgat.
We hijsen snel, want in de beschutting van Enkhuizen, is het nog mooi rustig
en in de wind bovendien. Meet één rif en de volle fok vleit het schip zich vloeiend
op z'n zij zodra we open water bereiken. Ik wil naar Stavoren, om te bunkeren.
Dat wordt kruisen.
Het eerste stuk is de wind nog oostnoordoost, waardoor we in één slag tot boven
de Kreupel kunnen sturen. Er staat hier al flink meer wind en het trekt nog
aan. Ik heb al bijna een jaar niet meer zelf met het schip gezeild en door het
40

plaatsen van een nieuwe vuilwatertank is de kont iets omhooggekomen, waardoor
het schip anders stuurt. De Panta Rhei is een rank schip, wat zich normaal
vertaalt in een rustig zeegedrag, maar nu is het anders. Het schip danst over de
hoge korte golven als een dreistige jonge geit en ik heb bijna het gevoel dat het
stuurlastig is. Na een poosje raak ik gewend en blijkt het mee te vallen, maar ik
neem me voor om de ballast in het achterschip nog wat op te voeren.
Ter hoogte van De Ven komt de eerste bui over, met een puist wind. Mijn handmetertje
geeft 25 knopen aan. Later, bij een volgende bui, loopt dat op tot tegen
de dertig. Dat had niemand voorspeld! Gelukkig heb ik een rif gestoken en
kan de Panta Rhei veel hebben.
Er bij blijven
Ondertussen beginnen we last te krijgen van de kou. De werkelijke temperatuur
is een graad of vier, maar de gevoelstemperatuur ligt aanzienlijk lager. Ik voel
mijn vingers verkleumen. Rob staat met zijn armen stijf over elkaar met zijn rug
naar de wind. Als er getrimd moet worden, zie ik hem zo snel mogelijk werken,
om dan al handenwrijvend terug te komen. Toch moeten we er bij blijven, want
de buien volgen elkaar snel op en het schip is voor de wind die daar in zit, wat
overtuigd. Het roer overgeven doe ik dan ook niet. Er zijn ook geen vrijwilligers
trouwens. De gasten zitten overwegend binnen, al blijven een paar diehards
trouw op het achterdek.
Als zich vóór Stavoren een wel heel erg donkere bui aftekent, stelt Rob voor de
fok vast te strijken en de motor bij te zetten. Ik stem toe. Even later valt de fok,
maar net niet snel genoeg. De gasten laten het val hand over hand gaan, in
plaats van het snel te vieren. Het gevolg is een enorm geklapper in de vlagen die
de bui aankondigen en dan scheurt ineens de schoothoek van de fok. Rob is de
zaak snel meester, maar jammer is het wel, zo aan het begin van het weekend.
Als we even later Stavoren binnen komen, hebben we beiden het gevoel een
echte vuurdoop te hebben doorstaan.
Horizontaal over dek
De volgende ochtend begint met schitterend weer. De zon schijnt en het is
droog. Dat mag ook wel, want vannacht heeft het zeven graden gevroren! Een
uurtje later zijn we op weg naar Medemblik. De wind is onverminderd hard en
komt uit het zuidwesten; pal tegen dus. We missen de fok node; met bezaan en
41

kluiver valt er te zeilen, maar niet bijster hoog aan de wind en ook niet snel. Met
grootzeil en kluiver zou misschien beter gaan, maar eenmaal buiten heb ik weinig
fiducie in een zeilwissel met deze bemanning. Zoals zo vaak, blijkt alle ervaring
bij een volgende tocht als sneeuw voor de zon verdwenen te zijn. Het
IJsselmeer laat zich nu niet van zijn gemakkelijkste kant zien. Met de motor iets
bij, kan ik net tot boven de Oude Zeug sturen. Gaandeweg verlijeren we dusdanig,
dat ik de koers wat verder noordelijk moet verleggen. In buien verdwijnt het
zicht totaal. Er staat wat minder wind dan gisteren, maar altijd nog zo’n twintig
knopen. Sneeuw en hagel gaan in de buien horizontaal over dek en na een uurtje
of twee hebben Rob en ik het alweer net zo koud als gisteren. Voor Medemblik
klaart het gelukkig weer wat op, maar we zijn blij als we, na een flinke slag
van Oude Zeug tot voor Andijk, de steven naar de haven kunnen wenden.
Op gegist bestek
Op paasmaandag is de wind weer gedraaid en dit keer zoals beloofd, naar het
noordwesten. Dat is gunstig voor ons. Opnieuw zeilen we met een mooi zonnetje
de haven uit, maar opnieuw dienen de eerste donkere wolken zich alweer
snel weer aan. Het is helderder nu, waardoor de buien schitterend afsteken tegen
de horizon. De sneeuwvlagen zien we als enorme gordijnen vanuit het
noordwesten aankomen. Gedurende de winter heeft mijn gps om onverklaarbare
reden alle waypoints gewist en met de ruime wind van achteren is het net
rustig genoeg om de ingang van het Krabbersgat opnieuw in te voeren. Niks te
vroeg denk ik, als de bui ons bereikt. Ik controleer uit gewoonte nog even snel
onze positie op de kaart en de te varen koers naar het waypoint. Nog geen minuut
later is de sneeuwjacht zo dicht, dat ik het puntje van de kluiverboom nog
maar net kan zien. Alle gasten zijn weer onderdeks verdwenen. Ik kijk op mijn
gps. Blanco scherm! Uitgevallen. Ik toets de aan/uit-knop een paar keer in, maar
het ding geeft geen kik. Blij dat ik in ieder geval net nog mijn positie heb gecontroleerd
en weet hoeveel graden ik zou moeten sturen, verleg ik de koers meteen
maar naar de ingang van het Krabbersgat. Ruim een uur zeil ik vervolgens in
een dikke sneeuwjacht op gegist bestek. Net op het moment dat ik me zorgen
begin te maken of we niet te dicht in de buurt komen van de Nooit Volmaeckt,
die ik op kruiskoers naar hetzelfde doel onderweg weet, klaart het weer op. Alsof
er niets gebeurd is, begint de zon te schijnen. Aan bakboord verdwijnt de bui
langzaam naar de horizon...
42

Aan bakboord
verdwijnt de bui
langzaam naar
de horizon...
foto: (c) Peter Fokkens
43

‘Die voel je zeilend niet...’
foto: (c) Michiel Scholtes
44

foto en tekst: Michiel Scholtes
Helemaal achterin een duistere loods schijnt fel licht op een klassiek rood
onderwaterschip. Een man hurkt naast de kiel en voelt aan een raar balkje
op de kim. “Goedemiddag,” zeg ik, ”wat bouw je daar”
“Dat is de steun voor mijn elektromotor.”
Even later zitten we samen geknield tussen de onderdelen. Hij heet Toni Geis,
scheepstimmerman te Lemmer, eigenaar van de houten klassieker Lady
Mechelina. “Kijk, dit balkje verdeelt straks de krachten over twee spanten.
Door deze gaten hier... gaan deze twee draadeinden door spanten en de
bedrading door de huid.”
Hij tilt de torpedo met schroef naar de kim en steekt hem op zijn plaats. Net
de motorgondel van een zeppelin. Het ziet er kwetsbaar uit.
“Waarom neem je geen dieseltje”
Toni schudt zijn hoofd. “We hadden een buitenboordmotor, maar dat stond
vreselijk lelijk. We wilden wat anders. Maar, de boot meet 8.90 bij slechts 2
meter en dan wil je geen ruimte opofferen aan een motor met tanks, accu's
en bijbehoren. Je kunt ook een elektromotor rechtstreeks zetten op een
gewone schroefas, maar ik wilde geen gat in de achtersteven, zonde van de
gave constructie. Bovendien, we varen hier de sluis door, de havengeul uit
en dan hebben we alle ruimte om te zeilen. De boot weegt twee ton en zeilt
als een Draak. Wat moet ik dan met een diesel”
Zijn filosofie is koren op mijn molen. Voor korte tochten kan een echte zeiler
prima met een elektromotor toe. Mits het motortje voldoende kracht levert
en de actieradius toereikend is.
“Helemaal geen punt,” zegt Toni, “dit motortje levert 1600 Watt. Hoe hard
dat gaat Geen idee. Is niet zo interessant, als ik maar een beetje vaart loop
om te kunnen sturen. Er staat 150 amp/uur bij 24 volt in, verdeeld over
honderd kilo accu's. Dat zal genoeg zijn voor 2.5 uur op vol vermogen, op
halve kracht 4 uur. Bij windstilte komen we altijd thuis.”
En de manoeuvreerbaarheid
“Ik verwacht geen nadelig effect op het stuurgedrag onder zeil. Wat heeft
die torpedo nou voor weerstand En kijk, deze gewone schroef gaat er af en
die bronzen klapschroef gaat er op, die voel je zeilend niet. Op de motor
gaat het me om dat eerste duwtje waardoor het roerblad meteen bijt. In zijn
achteruit zal het stilliggend wel trekken, maar bij de minste vaart over de
spiegel stuurt het weer, dus dat lijkt me geen probleem. Je gelooft me niet
Volgende maand varen we en krijg je een testverslag.”
45

Weerberichten vo
Zilt’s Meteo Website van start
Anno 2008 beschikt een willekeurige zeiler over meer bronnen dan een
professioneel meteoroloog tien jaar geleden. Het internet blijkt zo'n onuitputtelijke
bron, dat je je zelfs af kunt vragen of een niet-weerkundige al
die informatie nog wel op zijn juiste waarde kan schatten. In ieder geval is
het verdwalen in de wirwar van het web een meer dan reëel gevaar. Het
trekken van onjuiste conclusies is dan nog maar een kleine stap. Als je niet
precies weet waar je naar kijkt, kun je immers makkelijk verkeerde verbanden
leggen. De oplossing: Zilt’s Meteo Website!
foto: (c) Ruud Kattenberg
46

tekst: Henk Huizinga
or zeilers
47

www.zilmagazine.nl/meteo
Met het verschijnen van dit
nummer van Zilt, ziet ook de
Zilt Meteo website het daglicht.
De zoveelste website met
weersinformatie in de lucht
brengen lijkt in tegenspraak
met onze eerdere bewering.
www.ziltmagazine.nl/meteo wil
echter niets toevoegen aan het
aanbod maar het vooral filteren. Beperking moet de kracht zijn van de
site. Een plek waar je in een oogopslag alle relevante informatie raadpleegt.
De inhoud bestaat uit een selectie waarin wij onze zeezeilervaring
combineren met die van Henk Huizinga als geschoold meteoroloog.
De informatie is gebundeld per gebied. In eerste instantie voor de wateren
rond Nederland, België en de Engelse Oostkust, maar in de komende
periode zullen er nieuwe gebieden worden toegevoegd. Op het voorlopige
verlanglijstje staan Het Kanaal, de Oostzee en de Golf van Biskaje.
In komende edities van Zilt zullen we geregeld inzoomen op een van de
informatiebronnen van de site. Dit keer laten we jullie delen in onze
afwegingen bij de selectie zoals die nu online staat.
Weerkaarten
Veel zeilers denken dat weerkaarten
erg ingewikkeld zijn.
Het is een groot misverstand
dat je er alleen met grote meteorologische
kennis iets aan
hebt. Een weerkaart is niets
anders dan door meteorologen
bewerkte weersinformatie
die in een universele taal
wordt gepresenteerd. Door die grafische vorm bevat het veel meer detail
dan welke geschreven of gesproken tekst ook. Naar onze mening begint
48

elke analyse van het weer met het bestuderen van de kaarten. Het aantal
aanbieders is groot. Wij kozen voor de kaarten van de Engelse weerdienst,
die nog altijd met de vroegere vestigingsplaats Bracknell worden aangeduid.
Ze bestrijken heel West-Europa, hebben veel detail en bewijzen keer
op keer hun nauwkeurigheid. De kaarten beginnen met de actuele situatie
en eindigen met een vijfdaagse prognose. Let altijd op de legenda, links
boven elke kaart. Daar staat voor welk moment de kaart bedoeld is, en
hoe lang van tevoren hij werd gemaakt.
Windprognoses
Ook de kaarten met de verwachte wind kijken vijf dagen vooruit. In dit
geval gaat het echter niet meer om de interpretatie van een meteoroloog,
maar om pure computerberekeningen. De bron is hetzelfde computermodel
dat ook de populaire Gribfiles genereert. Gebruik de windkaarten
vooral om jouw interpretatie van de Bracknell-kaarten te toetsen.
Over de vraag of de tabellen
van Windguru ook een plek
moesten krijgen, hebben we
lang gediscussieerd. Ze rekenen
met dezelfde data als
waar de windkaartjes op gebaseerd
zijn, maar suggereren
een veel grotere nauwkeurigheid
dan ze waarmaken. Toch
zou het jammer zijn om de
tabellen weg te laten, omdat ze heel overzichtelijk de ontwikkeling van de
wind laten zien. Als je de ogenschijnlijk exacte getallen niet al te letterlijk
neemt, zijn de Windguru-rijtjes een goede indicatie van de trend voor de
volgende dagen.
Tekstberichten
Een handige plek waar je de laatste gesproken weerberichten na kunt lezen
mag niet ontbreken. Naast de algemene weersverwachting, het marifoonbericht
en de 5 dagen-prognose vind je hier ook de BBC Shipping Forecast.
49

Vanuit de lucht
Het bekijken van radarbeelden is de meest geraadpleegde informatiebron
van de laatste tijd. De informatie voor ons land komt van twee radarposten:
De Bilt en Den Helder en worden tot één beeld samengevoegd. Het uitgezonden
radarsignaal wordt door neerslag gereflecteerd en in stappen van vijf
minuten gepresenteerd. De loop eindigt met de verwachte neerslag voor de
komende twee uur. Deze informatie moet worden gezien als een mogelijke
ontwikkeling, maar vooral bij buien (veel afzonderlijke gebiedjes) zijn snelle
ontwikkelingen in die periode niet mee te nemen en kun je voor verrassingen
komen te staan. Oppassen dus!
Satellietbeelden kunnen een nuttige bron van aanvullende informatie zijn.
We laten eerst een serie infrarood-beelden zien, die worden verkregen
doordat de satelliet de temperatuur
van de atmosfeer meet. Hoe witter
de afgebeelde bewolking hoe lager
de temperatuur. Dikke, witte vlekken
duiden op massieve wolkenvelden,
die mogelijk neerslag
produceren (vergelijk eventueel met
de radar). Donkere plekken duiden
op een warme ondergrond, de aarde
zelf. Voordeel van IR-beelden is, dat ze 24 uur per dag beschikbaar zijn.
Nadeel is dat mist zeer moeilijk is waar te nemen, omdat mist dezelfde
temperatuur bezit als de ondergrond waar deze boven hangt.
Daarvoor raadplegen we de ‘zichtbaar licht’ beelden, waarop iedere wolk of
mistveld is te zien. Mist is te herkennen aan de platte en scherp afgetekende
structuur. Natuurlijk kun je deze beelden na zonsondergang niet meer zien.
Volgende keer gaan we kijken welke informatie de weerkaart verbergt, en
hoe je die interpreteert.
Met deze introductie is www.ziltmagazine.nl/meteo officieel
geopend. Laat ons weten wat je ervan vindt.
50

Ervaar de vrijheid van
draadloos internet in
52 jachthavens
nu
25% korting op een
halfjaarabonnement
van
KPN HotSpots.
Of u nu even wilt mailen of urenlang internetten, vanaf € 5,95
communiceert u razendsnel via uw laptop of PDA met Wi-Fi.
In 52 jachthavens, net zo makkelijk als thuis.
En wilt u het hele seizoen vanaf uw achterdek onbeperkt online zijn,
maak dan gebruik van onze aanbieding. Tot 1 juli 2008 ontvangt u 25%
korting op een halfjaarabonnement.
Ga voor meer informatie naar www.kpn.com/hotspots, of klik hier om een van
de duizend Zilt-lezers te worden die KPN HotSpots gratis mogen proberen.

video
foto: (c) Yvan Zedda/theartemistransat.com
52

Het gedachtengoed
van Chichester
De transatlantische solorace OSTAR heeft een verandering
ondergaan. Tegenwoordig hanteren de professionals
en de amateurs elk hun eigen vierjaarlijkse
cyclus. Volgend jaar zijn de amateurs aan de beurt om,
onder de originele naam, van Engeland naar Amerika
te racen. In mei van dit jaar starten de racekanonnen
voor hun wedstrijd, die dit keer als Artemis Transat
door het leven gaat.
Voor de schippers van de deelnemende Open 60’s is
een hoge klassering in Boston niet de enige inzet. Voor
hen betekent de Artemis Transat ook een kans op
kwalificatie voor de Vendée Globe, de meest prestigieuze
rond-de-wereld race die in november start.
De zestien deelnemende Open 60’s - veelal pas
gebouwd - doen in weinig meer denken aan de boten
waarmee Blondie Hasler en Francis Chichester in
1960 om de overwinning in de allereerste OSTAR
streden. Maar
toch zullen
ook de coryfeeën
van vandaag
zich net
als de pioniers
van 48 jaar
geleden, herkennen
in de
eenzame strijd
met de elementen
en zichzelf’
foto: (c) DPPI/theartemistransat.com
Het is die uitdaging waar ook Loïck Peyron met zijn
splinternieuwe Gitana 80 voor staat (foto links).
53

Leer de Noordzee kennen
De Noordzee is meer dan een plas zout water. Het is een leefgebied met
een grote verscheidenheid aan flora en fauna. Het
is ook een economisch terrein met vele gebruikers
en dito belangen. En voor de zoute zeilers is
het een machtige speeltuin. Stichting de Noordzee
probeert de Noordzee voortdurend onder
ieders aandacht te brengen, om de interesse voor
de zee te vergroten. De Stichting stelt problemen
aan de kaak en draagt oplossingen aan. Het boek
Noordzeegezichten telt zeven hoofdstukken,
waarin steeds een thema centraal staat. Talloze foto's maken het beeld
compleet. Een alleraardigste uitgave waarmee je deze bijzondere zee beter
leert kennen. Vierkant van vorm, met slappe kaft, 80 pagina's dik; lekker
om straks op vakantie in de kuip door te snuffelen. Stichting de Noordzee
/ Uitgeverij Holandia. ISBN 978 90 6410 460 2. Prijs 11,50 euro.
Werkelijk alles over zeilen
Uitputtend en omvangrijk. Deze kwalificatie is van toepassing op het boek
Het nieuwe complete Zeilhandboek. Het Engelse origineel is van Steve
Sleight en stamt uit 2005. Het 450 pagina's tellende boek is opgebouwd
uit de volgende onderdelen: Eerste beginselen,
Zeilen met open boten, Zeilen voor gevorderden,
Toerzeilen (het langste hoofdstuk), Navigatie, Het
weer, Bootonderhoud, Veiligheid op zee. Ook is
een verklarende woordenlijst opgenomen. Kortom,
werkelijk alles over zeilen. Het boek is bij de tijd, zo
wordt bijvoorbeeld het zeilen met asymmetrische
spinnakers uit de doeken gedaan. Heel veel foto's
en verhelderende tekeningen voorkomen dat de
inhoud droge kost wordt. Er is altijd wel een minpunt aan te voeren: het
is logischerwijs nogal Engels georienteerd. Maar je krijgt beslist veel waar
voor je geld als je dit boek koopt. Heerlijk om, al verwaaid liggend, in te
grasduinen. Het nieuwe complete Zeilhandboek. Uitgeverij De Alk & Heijnen
Watersport, ISBN 97890 5961 057 6. Prijs 39,90 euro.
54

Drie maal boordboek
Over deze serie naslagwerken is goed nagedacht. De praktische boeken
zijn uitgevoerd als ringband, zodat ze altijd open blijven liggen. Dat ze
bedoeld zijn voor gebruik aan boord blijkt uit het waterafstotende papier.
Knopen en steken behandeld 38 knopen. Het boek staat vol met duidelijke
foto's, waarmee stap voor stap wordt getoond hoe je een knoop
maakt. Het werkt, want het lukt me nu eindelijk
om eens de Spaanse paalsteek te maken, een
prachtknoop. Handig is dat de knopen zijn gerubriceerd
naar toepassing. Het boek is bedoeld
voor volwassenen, maar is ook prima geschikt
om kinderen op een regenachtige middag te
vermaken.
Scheepsdiesel (door Hans Donat) gaat over een complexer onderwerp.
Het valt niet mee om de scheepsmotor in 24 pagina's te behandelen. Met
duidelijke illustraties lukt het toch om de
werking van een diesel voor een leek begrijpelijk
te maken. Per onderwerp worden in een
apart kader de storingsmogelijkheden aangegeven,
met daarbij natuurlijk aanwijzingen om
de storing op te heffen. Het geplastificeerde
papier kan probleemloos met olie besmeurde
vingers worden omgeslagen.
Noodprocedures voor jachten (door Jimmy Lengkeek) moet je eigenlijk
al gelezen hebben voordat je het nodig hebt. Het boek behandelt reisvoorbereiding
en noodprocedures. Met watervaste
viltstift kun je de eigen scheepsgegevens
noteren, zodat die in geval van nood snel bij de
hand zijn. Ook het vaste stramien van nood- en
veiligheidsprocedures komt uitgebreid aan
bod. De volgens SOLAS V verplichte signalenkaart
is opgenomen in deze uitgave.
De serie boordboeken wordt uitgegeven door
De Alk & Heijnen. De prijs is 14,90 euro per boek.
55
Zilte boeken

Zilte boeken
Een nieuwe klassieker
Rond de Wereld met een Glimlach vertelt het
verhaal van Cees en Karola de Reus, gewone
zeilers met een gewone boot die in een paar
jaar rond de wereld zeilden. Hoewel het aantal
zeilers dat zoiets doet, flink is toegenomen,
verschijnen er de laatste jaren vreemd genoeg
nauwelijks Nederlandstalige boeken over zo'n
droomreis. En ook met dit boek ging het bijna
mis. Geen enkele uitgever zag er iets in.
Een boek waarvan de auteur zich al in de titel grappig verklaart en dat
bovendien in eigen beheer werd gedrukt, heeft de schijn tegen. De scepsis
waarmee we aan het eerste hoofdstuk begonnen, maakte echter al snel
plaats voor het gevoel dat die reguliere uitgevers een inspirerend zeilverhaal
hebben gemist dat op een aantrekkelijke manier wordt verteld.
Cees de Reus trapte niet in de val van het chronologisch verslag dat zich
driehonderd pagina’s lang van ankerplaats naar jachthaven voortsleept. In
plaats daarvan flitst de lezer met veel vaart over de wereld. Oceanen
worden in drie zinnen overgestoken, terwijl smakelijke anekdotes volop
de ruimte krijgen. En dat alles opgeschreven met een mix van humor,
relativering en verwondering over de wereld en zichzelf. Maar ook met
zo’n aanstekelijk enthousiasme dat je de zin om zelf te willen vertrekken
onmogelijk kunt onderdrukken.
Met een glimlach rond de wereld zal geen literaire prijzen winnen, maar
gaat zonder twijfel heel wat ander zeilers stimuleren om ook hun grenzen
te verleggen. En daarmee verdient Cees de Reus wat ons betreft een plek
naast Bertus Zijdenbosch, Herman Janssen, de Hoekmeijers en de Honings.
Rond de Wereld met een glimlach kost 30 euro en is uitsluitend te koop
op de website: www.rond-de-wereld.com
56

ZILTE KLIKS
Olav Cox
Zeiljachtexpertise
Nieuw vaarwater met je eigen jacht
Met OCEANPEOPLE kom je verder!
€125
Wifistick
Marine Communication Specialists
IN de boot
toegang tot
WiFi hotspots
30 minuten gratis online in
52 jachthavens voor de eerste
1000 Zilt-lezers.
57

foto: © Sjors van der Woerd
58

Zilte Zintuigen
Hoe ruikt de zee Hoe voelt een storm Hoe klinkt een windstilte Zelfs in
onze multimediale wereld zijn er nog talloze schijnbaar onmogelijk te
beantwoorden vragen. Maar dat weerhoudt ons er niet van naar antwoorden
op zoek te gaan. Zintuigen in twee dimensies...
Tropische bui
Onbarmhartige staat de Caribische zon hoog aan de hemel. Dan verschijnen
de eerste donkere wolken. Even later klettert de regen op het dek in
hoeveelheden waar je thuis een week over doet. Tien minuten duurt het.
Dan herinnert alleen de damp nog aan de tropische bui. Sjors van der
Woerd maakte de foto ergens op de Britse Maagdeneilanden.
59

Brons op EK Yngling
Renee Groeneveld, Annemieke Bes en Merel Witteveen hebben begin
april brons veroverd op het Open Europees Kampioenschap Yngling in het
Spaanse Blanes. De titel ging naar de Engelse tweevoudige
wereldkampioenen Ayton, Wilson en Webb. Het Amerikaanse team werd
tweede. Mandy Mulder/Brechtje van der Werf/Floortje Hendriksen zeilden
naar de 4e plaats. Daarmee revancheerden de Nederlandse zeilsters zich
voor de tegenvallende resultaten op het WK eerder dit jaar. De derde
Nederlandse boot, gestuurd door invaller Marion Kooistra, eindigde als 16
in het eindklassement.
Het was in de slotrace een close finish met slechts enkele meters verschil
tussen de top vier-boten. Stuurvrouw Renee Groeneveld (21) zeilde dit
keer met de ervaren Annemieke Bes (30) op de middenpositie en
nieuwkomer in de Yngling Merel Witteveen (22) als voordekker.
Bes werd in 2000 4e op de Olympische Spelen van Athene. Witteveen
komt uit het Volvo Talent Plan en vervangt de vorig jaar gestopte
Petronella de Jong. De serie van team Groeneveld op het EK: 13-4-2-4-1-
9-17-5-6-5-8-4 /57 pnt. Foto Francois Richard/Watersportverbond
60

In de wind
1250 Waterscouts zeilen 33ste Kaagcup
Als er ergens een grote groep zeilliefhebbers wordt gekweekt, dan is het
wel bij de Waterscouts, voorheen de Zeeverkenners. Dat het om een
gigagrote club gaat, blijkt wel uit de 33e Scouting Kaagcup op 2 en 3 mei
(na Hemelvaart). Hieraan doen circa 1250 waterscouts -jongens en meisjes
van 10 tot 21 jaar- mee, in 290 boten! De Kaagcup is de grootse
zeilwedstrijd voor waterscouts
in Nederland. De zeilers varen
in de bekende Lelievletten of
Lelieschouwen. De beste zeilers
mogen na de zomervakantie
meedoen aan de Landelijke
Scouting Zeilwedstrijden bij
Harderwijk. De Scouting
Kaagcup Zeilwedstrijden
worden al sinds 1976 in zijn
huidige opzet gehouden. Lokatie: het Boterhuiseiland aan de Zijldijk bij
Leiden. www. kaagcup.scouting.nl en wwww. ra4.nl
Nationale Reddingbootdag op zaterdag 26 april 2008
Als blijk van waardering voor de Redders aan de Wal trekken de KNRMbemanningen
één dag per jaar alle registers open. Zaterdag 26 april is het
weer zover. Ronkende motoren aan de steiger, rijen overlevingspakken in
het boothuis, een plekje naast de schipper, een praatje met een echte
redder of onvergetelijk fotomoment van de kleine op de reddingboot. Een
belevenis! De volgende stations hebben hun deuren geopend: Cadzand,
Breskens, Westkapelle, Veere, Noordland-Burghsluis, Ouddorp, Stellendam,
Hoek van Holland, Ter Heijde, Scheveningen, Katwijk aan Zee,
Noordwijk aan Zee, Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond aan Zee,
Petten, Callantsoog, Den Helder, Oudeschild, de Cocksdorp, Vlieland,
Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog, Eemshaven, Lauwersoog, Harlingen,
Hindeloopen, Lemmer, Urk, Elburg, Huizen, Marken, Enkhuizen en
Den Oever. Zie ook www.knrm.nl
61

Nogmaals Getij
Leuk artikel over het getij, schrijft Maarten Hoekstra: maar het allermooiste
aan www.getij.nl hebben jullie toch vergeten te melden. Onder het
kopje ‘astroinformatie in agenda’ vind je de mogelijkheid om de data te
importeren in een
computeragenda
zoals bijvoorbeeld
Outlook. Als je de
gegevens daarna
synchroniseert met
een PDA of een
PDA-achtige telefoon,
heb je het
altijd bij de hand. Ik laad de info steeds in januari voor het komende jaar
voor diverse havens (het bestand moet wel per haven aangemaakt worden).
Ik gebruik het nu drie jaar in combinatie met een Palm Pilot
professional en een Nokia telefoon en het werkt absoluut probleemloos.
Ook Mertine Middelkoop heeft het getij graag bij de hand zonder haar
notebook op te hoeven starten. Voor haar Treo van Palm gebruikt ze al
een paar jaar het programma Tidetool dat je
gratis downloadt via:
http://www.toolworks.com/bilofsky/tidetool/
Overigens gebruikt Tidetool dezelfde databron
als het besproken computerprogramma WxTide
en kunnen de berekeningen wel eens een kwartiertje
afwijken van de werkelijkheid.
Zonder daar zelf ervaring mee te hebben, vond
Mertine ook nog een oplossing voor PDA’s die
met het Microsoft Mobile systeem werken. Voor
drie tientjes kunnen die via
http://80.189.103.220/default.htmnavstation het
programma Navstation downloaden.
62

In de wind
Zeiler overlijdt na onderkoeling
Onderkoeling is voor drenkelingen een levensgevaarlijk risico. Dat werd
op 12 april weer pijnlijk duidelijk. Een zeiler viel tijdens het zeil zetten
overboord van een 6 meter jacht. Hij en zijn maat waren op weg van
Enkhuizen naar Stavoren. De man droeg een opblaasbaar vest, dat goed
werkte. Zijn maat wist met de boot bij de drenkeling te komen en
probeerde hem aan boord te krijgen. Dat lukte echter niet; het schip had
geen zwemtrap. Na minutenlange pogingen besloot de overgebleven
opvarende alarm te slaan via zijn mobieltje.
De positie van zowel het zeiljacht als de man in het water waren niet
duidelijk en daarom werd een grootscheepse zoekactie op touw gezet.
Naast de Watersport en de Rien Verloop van KNRM station Enkhuizen,
werden ook de Bernadine (Medemblik), 't Span (Andijk), de P85 en P175
van de waterpolitie Enkhuizen en een helikopter van de Kustwacht gealarmeerd.
Het zeiljacht werd snel gevonden en na circa een uur vond de
bemanning van de P175 ook de drenkeling, in onderkoelde toestand.
Direct werd begonnen met reanimatie. In Enkhuizen nam ambulancepersoneel
dit over. Met een traumahelikopoter werd het slachtoffer overgebracht
naar het ziekenhuis, waar hij later overleed.
Lopen, kanoën, fietsen en zeilen
Alleen maar zeilen is ook zo wat...
WSV Hoorn, WSV Flevomare en WSV
Almere-Haven pakken het completer
aan. Al vier jaar organiseren zij het
Multisportspektakel. Een wedstrijd
waarin je naast zeilen moet lopen,
kanoën en fietsen. Kijk, da's nog eens
het betere zweten. Het Multisportspektakel
staat op 23 en 24 mei op
de agenda. Een goede training ook voor de Schuttevaerrace.
Zie www. multisportspektakel.nl
63

foto: (c) Yvonne Ransijn
Maak kennis met de 12-voetsjol
De 12 voetsjol, een ontwerp van de Engelsman George Cockshott, dateert
van 1913(!). In 1914 werd de boot wedstrijdklasse in Nederland. Van 1920
tot en met 1928 was de jol zelfs een olympische klasse. Voor de klasseorganisatie
reden genoeg om in dit olympische jaar stil te staan bij dat
verleden. Dat gebeurt tijdens het Pinksterweekeinde (10-12 mei) wanneer
64

In de wind
de jollen voor de veertigste maal te gast zijn bij de Koninklijke Watersport
Vereniging De Kaag. Wie belangstelling heeft kan daar komen kennismaken
met de 12-voetsjol. Er worden ook twee nieuwe boten gedoopt
waarmee het aantal geregistreerde boten op 860 komt.
Zie verder: www. twaalfvoetsjollenclub.nl
65

Deze rubriek wordt samengesteld uit door leveranciers opgestuurde
informatie en productnieuws dat we zelf op het spoor
kwamen. De selectie wordt uitsluitend door de redactie gemaakt
en is niet door producenten beïnvloed.
Boot met X-factor
Het verbaasde de oprichters van Fun4Sail dat de in Zuid-Afrika
gebouwde Rebel, een snelle open tweemansboot, niet doorbrak in
de Benelux. De Rebel wordt door G-Force Yachts gebouwd met
hypermoderne technieken. Dat levert een sterke en lichte romp
op. Het startmodel Fire wordt geleverd met alleen een fok en
grootzeil en is bedoeld om minder ervaren zeilers met de boot
vertrouwd te maken. Daarna kan de boot worden uitgebouwd tot
de Radical. De extra boegspriet en gennaker maken van de Rebel
een rappe
racer die
snelheden
tot 20 knopen
haalt.
De eerste
containers
met Rebels
zijn inmiddels
uit
Zuid-Afrika
aangekomen.
Voor een
demonstratie komt de importeur graag met een Rebel bij je langs
om je de kick van snelheid te laten beleven.
Fun4sail biedt naast de Rebel ook de overige schepen van G-Force
Yachts aan. Het gaat hierom de X-Treme 25 en de X-Treme 37.
www. Fun4sail.com
66

Zilte Spullen
Toeren met uitzicht
Sinds maart liggen bij ComfortSail in Makkum twee comfortabele
toerboten klaar voor een proefvaart. En zo'n proefvaart kan ook
bij slecht weer zonder problemen doorgaan, want de 35DS en de
40DS van de Turkse werf EgeYat zijn beide deksalonjachten,
waarop het ook in de regen goed toeven is. Zittend in de verhoogde
zithoek is er vrij uitzicht naar buiten, wat zowel onder zeil
als in de haven erg prettig is. De boten van EgeYat zijn pure
toerschepen. Standaard worden ze geleverd met zowel rolgrootzeil
als rolgenua. Ook walstroom, acculader en elektrische ankerlier
horen tot het standaardpakket. De werf bouwt de boten af
met merken als Yanmar, Harken, Z-Spars/Seldén, UK-Sails en
Raymarine. De importeur meldt dat de boten een hoog snelheidspotentieel
hebben. Als je dat zelf een keer wlit proberen, dan kan
dat door de boot mee te nemen op vakantie. Zowel de 35DS als
de 40DS zijn vanuit Makkum te huur, met of zonder schipper.
www. comfortsail.nl
67

foto: © Fred van der Have
68

Zilte Wereld
Struikelen over kokosnoten
Lorie en Fred van der Have zeilen met hun Kind of Blue op een relaxte
manier om de wereld. Op de Seychellen liggen ze voor anker bij Ile
Curieuse. Fred: 'Veel van de honderden kleine stranden op deze eilanden
zijn alleen per bijboot bereikbaar. Struikelend over de kokosnoten blijf ik
hier foto's schieten.'
69

Zolang het leuk is
Tijdens een vakantie in Vietnam nemen Lorie en Fred van der Have het
besluit om de wereld rond te trekken. Een bus of vrachtwagen zal
aanvankelijk het vervoermiddel en onderkomen zijn, maar tijdens een
zeildagje met de zaak komen ze op het idee om zeilend op pad te gaan.
Geen logische keus, want beiden kunnen niet zeilen. Ze starten direct met
een cursus Vaarbewijs 1 en 2, Kustnavigatie, Marcom A en EHBO. Na al die
cursussen moeten ze nog steeds leren zeilen. Daarvoor kopen kopen Lorie
en Fred een J22. Van deze sportieve boot hebben ze maar kort plezier,
want in datzelfde jaar vallen ze op een aluminium Van de Stadt Madeira
die net van een wereldreis is gekomen. Lorie: “Het is een juweel van een
schip en al perfect uitgerust voor de geplande reis om de wereld. We
veranderen alleen de naam, want Adios Labor (vaarwel werk) vinden we
iets te aanstootgevend. We herdopen de boot in Kind of Blue, naar het
mooiste album van Miles
Davis.”
In 2007 verkopen de
nieuwbakken zeilers
hun huis om in juli dat
jaar de haven van Scheveningen
uit te zeilen.
Een ontspannen wereldomzeiling
is het
plan, zonder vaste tijdschema's.
Wegblijven
zolang het leuk is, ze
hopen het toch zeker een jaar op tien uit te houden. Via de Middelllandse
Zee en de Rode is de Kind of Blue inmiddels aangekomen op de Seycellen.
Als we de ingestuurde foto's bekijken lijkt de reis van Lorie en Fred uit
louter hoogtepunten te bestaan. Zo tien jaar doorgaan lijkt ons geen enkel
probleem.
70

Zilte Wereld
Zoom in op een desolate ankerplek in Patagonië of een tropische baai in
de Pacific en zie welke boten daar in een droomdecor liggen. Of tik de
naam in van de boot die vorig jaar nog naast je in de marina lag en nu
onderweg is naar de zon. Met een muisklik ga je door naar de website van
de wereldzeiler om de laatste logboekbijdragen te lezen en de jaloersmakende
foto’s te zien.
Google Earth
In Zilte Wereld is slechts ruimte voor een deel van de wereldkaart. Door
op de punaise in de kaart te klikken open je alle posities in Google Earth.
Staat Google Earth nog niet op je computer, dan kun je het gratis
downloaden.
Geef je positie door
Alle zeilers die Nederland voor een jaar of langer achter zich laten kunnen
een plek krijgen op de Zilte Wereldkaart. Mail daarvoor je positie naar
ziltewereld@ziltmagazine.com. In de pop-up bij de positie is ook plaats
voor een of twee korte zinnen over jezelf, je boot of de plek waar je bent.
Een link naar je eigen website past daar ook in. De positie en begeleidende
tekst veranderen elke maand.
Seychellen
71

Wekelijks vertelt Zilt huismeteoroloog Henk Huizinga hoe het zeilweer voor
het komende weekend wordt. Kijk en luister naar zijn verhaal en klik daarna
op je eigen vaarwater in de kaart hieronder.
Waddenzee
Noordzee
kust
IJsselmeer
Zeeuwse
Delta
Klik op een zeilgebied voor een
gedetailleerde 3-daagse prognose...
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
72

Weer & Wind
Weerbericht voor 25, 26 en 27 april 2008
video
Prachtig weekend voor de boeg
De drukverdeling op de weerkaarten is weer genormaliseerd. Lagedrukgebieden
op de oceaan en een hoog ten zuiden van ons land zorgen
ervoor dat de schrale oostenwind is verdwenen.
Vrijdagmiddag+36: boven Frankrijk bevindt zich een omvangrijk hogedrukgebied,
dat bij ons voor rustig voorjaarsweer zorgt. De wind is westelijk
met 10-15 knopen.
Zaterdagmiddag +60: het hoog is opgeschoven naar Duitsland waardoor
de wind met 10-15 knopen is gekrompen naar het zuiden. Met
flink wat zon is het een prima dag. Boven de Britse Eilanden is een frontale
zone aangekomen.
Zondagmiddag +84: het hoog is inmiddels boven Rusland gearriveerd,
waardoor de storing vanuit het westen dichterbij kon komen. De wind
komt met 15-20 knopen uit het zuidwesten. Op het naderende koufront
neemt de bewolking toe en valt er later in de avond neerslag.
Na het weekend maakt de warme lucht plaats voor koele oceaanlucht
met af en toe neerslag.
Het Zilt weerbericht wordt verzorgd door NIMOS Meteotraining
www. nimosmeteo.nl
73

De bemanning van Zilt Magazine bestaat uit:
Ruud
Kattenberg
Sjors
van der Woerd
Laurens
van Zijp
Michiel
Scholtes
bemanning
Henk
Huizinga
en vele
opstappers
Jimmy
Lengkeek
Pieter
Nijdeken
Robert
van der Weerdt
Aan de kajuittafel
Onze manier van werken is even onconventioneel als Zilt zelf.
Verwacht ons daarom niet in een spectaculair kantoor. We zijn
het liefst aan boord, op het water of onderweg naar een goed
verhaal.
De redactievergadering houden we aan wisselende kajuit- en
keukentafels en verder zijn we uitgerust met e-mail, chat en
Skype.
De beste manier om ons te bereiken, is een e-mail te sturen aan:
redactie@ziltmagazine.nl
Z ilt
25/2008
De inhoud van Zilt Magazine mag op geen enkele wijze worden overgenomen
zonder schriftelijke toestemming van de makers. De uitgever kan niet
aansprakelijk worden gesteld voor fouten in deze publicatie.
74

Zilt Zoekt Zeilers
Abonneer je nu en ontvang gratis:
-elke week het zeilersweerbericht
-elke maand Zilt Magazine
S u r f n a a r w w w. z i l t m a g a z i n e . n l
e n v u l j e e - m a i l a d r e s i n
of klik hier om Zilt naar een zeilvriend te sturen
75