Aard van de vraag - Expoo

CIJFERRAPPORT
OPVOEDINGSLIJN
WERKINGSJAAR 2011

Inhoud
I. Situering p3
II. Overzicht p3
III. Gegevens over de cliënt en het aanbod p4
Wie is de cliënt
Gegevens over de gezinssamenstelling
Gegevens over de kinderen/jeugdigen waarover contact genomen wordt
Gegevens over de aard van de vragen
Gegevens over de opvoedingssituatie
Gegevens over het aanbod door de Opvoedingslijn
IV. Samenvatting p14
2

I. SITUERING
EXPOO heeft als decretale opdracht gegevens over opvoedingsondersteuning te verzamelen, te
verwerken en daarover te rapporteren aan de Vlaamse Regering. In dit rapport ontsluit EXPOO de
gegevens van de Opvoedingslijn.
De Opvoedingslijn is een initiatief van vzw De Keerkring en biedt telefonische en e-mail
opvoedingsondersteuning aan alle ouders en opvoedingsverantwoordelijken in Vlaanderen en Brussel.
EXPOO werkt samen met de Opvoedingslijn in opvolging van de decretale opdracht ‘aanbieden van
telefonische opvoedingsondersteuning’. Het project wordt gesubsidieerd door Kind en Gezin.
Het rapport is opgemaakt met de gegevens zoals aangeleverd door de Opvoedingslijn. In de mate
van het mogelijke wordt eenzelfde werkwijze van gegevensverzameling gehanteerd zoals bij de
opvoedingswinkels.
II.
OVERZICHT
De Opvoedingslijn biedt 26 uur telefoonpermanentie per week. Deze telefoonlijn is bereikbaar op een
centraal betalend telefoonnummer (078/ 150 010). Daarnaast kunnen ouders en
opvoedingsverantwoordelijken hun opvoedingsvraag per email stellen. Deze service is bereikbaar via
info@opvoedingslijn.be. De Opvoedingslijn beantwoordt ook de vragen van bezoekers van
Groeimee.be.
De beantwoorders (telefoon en email) zijn vrijwillige medewerkers met een vooropleiding in
menswetenschappen en worden daarnaast intern opgeleid.
In 2011 registreerde de Opvoedingslijn 1853 contacten. Er werd 1159 keer telefonisch contact
genomen en 694 via mail.
350
300
326
303
Kanaal
298 297
250
232
200
181
Telefoon
150
127
Mail
100
89
50
0
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4
3

III.
GEGEVENS OVER DE CLIENT EN HET AANBOD
We verwerkten gegevens over de cliënt en het over het aanbod:
Wie is de cliënt;
Gegevens over de gezinssamenstelling;
Gegevens over de kinderen/jeugdige voor wie er contact genomen wordt;
Aard van de vraag;
Gegevens over de opvoedingssituatie
Gegevens over het aanbod door de Opvoedingslijn
1. Wie is de cliënt
We onderscheiden 3 groepen van cliënten. Op de eerste plaats zijn er de personen die ouder én
ouderfiguur zijn en dus opvoedingsverantwoordelijke zijn.
Vervolgens zijn er de studenten die contact nemen met de Opvoedingslijn en tenslotte onderscheiden
we ook de groep van professionele opvoedingsondersteuners (intermediairen).
600
Wie neemt contact op met de Opvoedingslijn
572
500
400
300
200
394 398
321
Opvoedingsverantwoordelijken
Intermediair
Student
100
0
99
1
26
5 10 1
20
6
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4
Tabel 2: Wie neemt contact op met de Opvoedingslijn
De personen die contact opnemen met de Opvoedingslijn zijn in 91% van de cliënten
opvoedingsverantwoordelijken (ouderfiguren:1685), in 8,3% van de cliënten gaat het om
opvoedingsondersteuners of intermediairen (155), nauwelijks 1% van de cliënten zijn studenten (13).
4

Wanneer we kijken naar de verdeling binnen de categorie opvoedingsverantwoordelijken
(ouderfiguren) zien we dat er contact genomen wordt met de opvoedingslijn door:
Moeder 68% (932)
Vader 13% (178)
Stiefouder 3% (41)
Grootouder 4% (55)
Andere en onbekend 12% (165)
Verhouding opvoedingsverantwoordelijke
4% 3% 12%
Moeder
13%
68%
Vader
Grootouders
Stiefouder
Andere
Tabel 3 : Verhouding categorie opvoedingsverantwoordelijken
De grootste groep blijft de moeders. Dit betekent echter niet dat in de praktijk alleen moeders
betrokken zijn bij de opvoeding van de kinderen. De Opvoedingslijn stelt vast dat meer dan 70% van
de vraagstellers hun opvoedingsvraag reeds besproken had met de partner, met iemand uit de
familiekring en/of met iemand van de school. Een klein aantal had reeds gepraat over hun probleem
met buren, collega’s of vrienden.
2. Gezinssituatie
Gezinssamenstelling
Twee ouder gezin 876 (64%)
Eénoudergezin 253 (18%)
Nieuw samengesteld gezin 107 ( 8%)
Co-ouderschap 2
Andere (pleeggezin, adoptiegezin) 6
Onbekend 127 (10%)
5

900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
876
Gezinssamenstelling
253
107
2 6
127
600
559
Gezinsgrootte
500
400
401
300
264
200
100
110
21 16
0
1 kind 2
kinderen
3
kinderen
4
kinderen
>
kinderen
onbekend
3. Gegevens over het kind/de jeugdige
De Opvoedingslijn registreert gegevens over de leeftijd en het geslacht van het kind/jongere voor wie
er contact genomen wordt.
6

450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
429
Leeftijd Kinderen
366 361
87
85
43
0 - 2J 3 - 5J 6 -12J 13 - 17J 18 onbekend
Tabel 6 : Leeftijd van het kind waarvoor contact genomen wordt
onbekend
6%
Geslacht van het kind
Jongen
51%
Meisje
43%
Tabel 7: Geslacht van het kind/jeugdige waarvoor contact genomen wordt met de OVW
7

4. Aard van de vraag
Bij deze registratie maken we het onderscheid tussen de contactname met de Opvoedingslijn omwille
van:
Een opvoedingsvraag over een welbepaald thema met een specifiek kind/jongere voor ogen;
Informatie over de werking van de Opvoedingslijn
400
350
353
362
Aard van de vraag
383
300
273
250
200
150
154
212
Opvoedingsvragen
Info werking OL
100
50
68
48
0
Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4
Tabel 8 : Aard van de vraag
Uit deze tabel blijkt dat er op jaarbasis 74% (1373 keer) contact opgenomen werd voor het stellen
van een opvoedingsvraag, dat er 482 contacten ( 26%) geweest zijn met een vraag over de werking
van de opvoedingslijn.
Om wat meer zicht te krijgen over welke thema’s en onderwerpen opvoedingsverantwoordelijken
opvoedingsvragen stellen aan de opvoedingswinkels werden deze opvoedingsvragen per thema
geregistreerd.
8

Regels/afsprak
en
9%
School
9%
inhoud opvoedingsvraag
Sexualiteit
Angst
3%
5%
Huilbuien/drift
buien
11%
Pesten
2%
Roken
2%
Andere
klachten/Juridi
sche
14%
Onaangepast
gedrag
30%
Slapen/eten/zi
ndelijkheid
15%
Tabel 9: Thema opvoedingsvraag (combinaties van verschillende vragen zijn mogelijk)
Aard van de vraag
Aantal
Onaangepast gedrag 412
Slapen/eten/zindelijkheid 205
Andere klachten/Juridische 192
Huilbuien/driftbuien 151
School 123
Regels/afspraken 123
Angst 70
Seksualiteit 41
Pesten 27
Roken 27
Onbekend 43
Vaak bellen ouders met een algemeen gevoel van ‘het even niet meer aankunnen. Men kan het niet
specifiek benoemen : wat loopt er nu fout Vanuit de beleving van de ouder kan het controlegevoel
weg zijn, lijken ze geen invloed meer te hebben op het gedrag van hun kind, op de situatie.
5. Gegevens over de opvoedingssituatie
De registratie gaat over een inschatting van de zwaarte van de problematiek waarmee ouders en
opvoedingsverantwoordelijken naar de opvoedingswinkel stappen en de duur van het bestaan van de
vraag/probleem.
De in de handleiding van het registratieprogramma gehanteerde indeling baseren we op het schema
van Kousemaker. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:
9

Alledaagse opvoedingsvragen
Het betreft hier enkelvoudige en praktische opvoedingsproblemen over een bepaald aspect
van de ontwikkeling of opvoeding van kinderen. Meestal betreft het herkenbare situaties die
ouders of opvoedingsverantwoordelijken zelf nog goed kunnen hanteren. Een ouder maakt
zich niet echt ongerust maar heeft soms de behoefte aan aanvullende informatie of aan de
mening van iemand anders. Ouders willen bijvoorbeeld graag eens van iemand anders horen
of het klopt zoals hun kind zich gedraagt en of zij met hun aanpak op de goede lijn zitten.
Opvoedingsspanning
Bij dit item zijn de opvoedingsvragen of opvoedingsproblemen minder eenvoudig
hanteerbaar. Het zijn opvoedingsmoeilijkheden die doorgaans al enige tijd bestaan en
aanleiding geven tot spanning en ongerustheid. Ouders ervaren hun opvoedingshandelen als
minder effectief en gaan op zoek naar alternatieven.
Vaak is er al het een en het ander geprobeerd zonder het gewenste resultaat. Ouders kunnen
zich onzeker en schuldig voelen en hebben behoefte aan steun en advies hoe ze een
bepaalde situatie het beste kunnen hanteren. Steun vanuit de eigen omgeving is niet altijd
voldoende meer.
Opvoedingscrisis
Hier is er sprake van cumulerende spanning en stress. Een situatie duurt bijvoorbeeld al te
lang en ouders kunnen het niet meer aan. Een crisis kan ook ontstaan door een plotselinge
gebeurtenis van buitenaf. Ouders zijn gestrest en paniekerig en het het gevoel dat er echt
iets moet gebeuren of veranderen omdat het anders uit de hand zal lopen.
Ook alledaagse problemen zoals een peuter die al lange tijd slaapproblemen heeft, kunnen
ouders tot wanhoop drijven en zorgen voor een opvoedingscrisis. Ze krijgen een gevoel van
incompetentie en beleven weinig plezier meer aan het ouderschap.
Opvoedingsnood (Problematische opvoedingssituatie)
Hier is er sprake van complexe problemen die meestal al een langere periode bestaan.
Dikwijls gaat het niet alleen om opvoedingsproblemen, maar zijn er ook andere problemen
die hierop inwerken. Ouders ervaren hun eigen situatie als uitzichtloos en komer er zonder
hulp van buitenaf niet meer uit.
Opvoeden wordt een bron van teleurstelling en frustratie. In deze fase in professionele hulp
meestal noodzakelijk om veranderingen te bewerkstelligen. Soms hebben ouders al veel
contacten met de hulpverlening gehad of is er nog sprake van lopende contacten.
Vaak zal doorverwijzing hier dus noodzakelijk zijn.
10

700 641
Inschatting zwaarte v/d opvoedingssituatie
600
500
400
300
287
366
200
100
0
51
26
Tabel 10 : Inschatting zwaarte van de opvoedingssituatie
35,00%
Hoe lang bestaat het probleem
34,33%
30,00%
25,00%
23,67%
20,00%
15,00%
10,00%
5,00%
9,25%
12,70%
10,03%
6,27%
3,76%
0,00%
Tabel 11 : Bestaansduur van de vraag of probleem.
De Opvoedingslijn wordt dus vooral gecontacteerd voor alledaagse opvoedingsvragen die niet langer
dan 6 maanden bestaan.
11

6. Gegevens over het aanbod door de Opvoedingslijn
600 538
542 540
Geboden ondersteuning
500
400
300
200
100
0
57
186
229
5
Tabel 12 : Geboden ondersteuning door de Opvoedingslijn
Doorverwijzing
Andere
30%
CAW
26%
Opvoedingswin
kel
28%
CLB
16%
Tabel 13 : Doorverwijzing
Naast emotionele steun, biedt de Opvoedingslijn vooral informatie en advies. Bij 12,35% van alle
oproepen wordt een doorverwijzingsadres aangeboden.
12

IV.
SAMENVATTING
De Opvoedingslijn is een initiatief van vzw De Keerkring en biedt telefonische en e-mail
opvoedingsondersteuning aan alle ouders en opvoedingsverantwoordelijken in Vlaanderen en Brussel.
De Opvoedingslijn biedt 26 uur telefoonpermanentie per week. Deze telefoonlijn is bereikbaar
op een centraal betalend telefoonnummer (078/ 150 010).
Daarnaast kunnen ouders en opvoedingsverantwoordelijken hun opvoedingsvraag per email
stellen. Deze service is bereikbaar via info@opvoedingslijn.be.
De Opvoedingslijn beantwoordt ook de vragen van bezoekers van Groeimee.be.
In 2011 registreerde de Opvoedingslijn 1853 contacten. Er werd 1159 keer telefonisch contact
genomen en 694 via mail.
De personen die contact opnemen met de Opvoedingslijn zijn in 91% van de situaties ouder(figuren)
waarvan de grootste groep moeders ( 68%) zijn.
Drie vierden ( 74%) van de contacten betreffen opvoedingsvragen. Het gaat vooral om vragen over
‘onaangepast gedrag’ van de kinderen/jeugdigen. De Opvoedingslijn merkt op dat ouders vaak
bellen met een algemeen gevoel van ‘het even niet meer aankunnen.
De Opvoedingslijn wordt vooral gecontacteerd voor alledaagse opvoedingsvragen die niet langer dan
6 maanden bestaan. Naast emotionele steun, biedt de Opvoedingslijn vooral informatie en advies. Bij
12,35% van alle oproepen wordt een doorverwijzingsadres aangeboden.
Meer informatie en het volledige jaarverslag : www.opvoedingslijn.be
14