krachtpatsers - Vrienden van Blijdorp
31.12.2014 • Views
Share Embed Flag

krachtpatsers - Vrienden van Blijdorp

krachtpatsers - Vrienden van Blijdorp

krachtpatsers - Vrienden van Blijdorp

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
vriendenvanblijdorp.nl

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

<strong>Vrienden</strong><br />

nieuws<br />

4/2010<br />

Koud bloed:<br />

Nieuws uit <strong>Blijdorp</strong> 5 Vogelspinnen 14 Krachtpatsers 20

E V E N B I J P R A T E N<br />

Beste Vriendinnen en <strong>Vrienden</strong>,<br />

De afgelopen maanden waren vol <strong>van</strong> tegenstrijdige emoties. De nieuwe website was eindelijk<br />

online. Neemt u vooral een kijkje. Wij zijn er erg trots op!<br />

Droefenis was er over het overlijden <strong>van</strong> onze oprichter en erelid Ben Swaep. Op 6 november 2010<br />

is hij op 85 jarige leeftijd overleden. Wat jammer dat hij ons 50-jarig jubileum niet meer mag meemaken.<br />

Wij wensen zijn vrouw Joke en de (klein-)kinderen heel veel sterkte bij het verwerken <strong>van</strong><br />

het verlies.<br />

I N H O U D<br />

foto: Rob Doolaard<br />

<strong>Vrienden</strong><br />

nieuws 4/2010<br />

Even bijpraten 2<br />

Nieuws uit <strong>Blijdorp</strong> 4<br />

<strong>Vrienden</strong>reis naar Pairi Daiza 6<br />

Lijn 13: GTST 8<br />

Botanisch <strong>Blijdorp</strong>: <strong>Vrienden</strong> 10<br />

Weekendreis naar<br />

Zoo d’Amnéville 12<br />

Koud Bloed: Vogelspinnen 13<br />

Leasebeesten 16<br />

Surfen en shoppen 18<br />

Krachtpatsers 20<br />

Ben Swaep overleden 22<br />

Mutaties in de Diergaarde<br />

derde kwartaal 2010 23<br />

Agenda 24<br />

Colofon 24<br />

De afgelopen maanden stonden verder vooral in het teken <strong>van</strong> de subsidieperikelen rond <strong>Blijdorp</strong>.<br />

Oktober 2010 maakte het College <strong>van</strong> Rotterdam bekend dat ze de financiële bijdrage aan <strong>Blijdorp</strong><br />

in vijf jaar af wil bouwen <strong>van</strong> ruim 4 miljoen in 2011 naar minder dan 800.000,- in 2015.<br />

Het voortbestaan <strong>van</strong> ons <strong>Blijdorp</strong> komt daarmee in gevaar!<br />

Het argument is dat iedereen moet bezuinigen en <strong>Blijdorp</strong> in de eerste plaats een bedrijf is.<br />

Dat is maar ten dele waar. <strong>Blijdorp</strong> beseft heel goed dat ook zij moet inleveren. Daarover waren al<br />

afspraken gemaakt met de gemeente. De gemeente verandert nu de regels tijdens het spel.<br />

Dat is onaanvaardbaar!<br />

<strong>Blijdorp</strong> is natuurlijk geen gewoon bedrijf. De Diergaarde is de belangrijkste attractie <strong>van</strong> de stad.<br />

Al jarenlang is zij het uithangbord <strong>van</strong> Rotterdam Tourisme. Honderdduizenden mensen komen<br />

jaarlijks <strong>van</strong>wege <strong>Blijdorp</strong> naar Rotterdam. Even ter vergelijking: het aantal bezoekers aan <strong>Blijdorp</strong><br />

is meer dan 30 keer een volle Kuip!<br />

<strong>Blijdorp</strong> heeft de zorg voor rijks- en gemeentelijke monumenten, zoals de Rivièrahal. Hoe wordt<br />

<strong>Blijdorp</strong> geacht de kosten voor het onderhoud <strong>van</strong> dit soort gebouwen op te brengen<br />

De gemeente wil graag dat we een duurzame stad worden en heeft vorig jaar ook steun beloofd bij<br />

het energie neutraal maken <strong>van</strong> de tuin (dat bespaart uiteindelijk een heleboel geld!). Daar is in de<br />

praktijk niet veel <strong>van</strong> terechtgekomen, ondanks alle pogingen <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> om dit <strong>van</strong> de grond te<br />

krijgen.<br />

<strong>Blijdorp</strong> is niet zomaar een dierentuin. Al jaren is onze Diergaarde een voorbeeld voor andere tuinen<br />

in Europa als het gaat om de combinatie <strong>van</strong> vermaak, educatie, aandacht voor natuurbehoud en<br />

vernieuwende diervriendelijke dierverblijven. Het is niet voor niets dat de onze Vereniging met<br />

ruim 5500 leden de grootste onafhankelijke dierentuinondersteunende vereniging is <strong>van</strong> Europa!<br />

Het wrange is dat de gemeente er helemaal niet wijzer <strong>van</strong> wordt als <strong>Blijdorp</strong> failliet gaat!<br />

De medewerkers volgen de gemeente CAO. <strong>Blijdorp</strong> is verplicht de WW zelf te betalen en er geldt<br />

een wachtgeldregeling. De gemeente staat bovendien garant voor het terugbetalen <strong>van</strong> de leningen<br />

die zijn aangegaan voor bijvoorbeeld de financiering <strong>van</strong> het Oceanium. Een failliet <strong>Blijdorp</strong> is<br />

dus een ramp voor de stad en een ramp voor de gemeentelijke kas.<br />

De gemeente moet zich wat ons betreft houden aan de bestaande bezuinigingsafspraken en verder<br />

zo snel mogelijk met <strong>Blijdorp</strong> bekijken hoe via energiebesparing en ondersteuning bij het onderhoud<br />

<strong>van</strong> de monumenten op korte termijn duurzaam geld kan worden bespaard. Dan sla je twee<br />

vliegen in één klap!<br />

Een petitie op internet, een actiedag voor het stadhuis op 3 november 2010 en een unieke 'open<br />

dag' met 46.500 bezoekers leidden er toe dat <strong>Blijdorp</strong>-directeur Marc Damen en ondergetekende<br />

op 11 november 2010 ruim 107.000 handtekeningen konden aanbieden aan College en raad <strong>van</strong><br />

Rotterdam.<br />

Mede als gevolg daar<strong>van</strong> heeft de Rotterdamse Raad het College gevraagd om met <strong>Blijdorp</strong> te<br />

praten over hoe de bezuinigingen kunnen worden doorgevoerd. Deze boterzachte toezeggingen<br />

zijn voor de <strong>Vrienden</strong> reden om de vinger aan de pols te blijven houden.<br />

We laten de petitie daarom staan. U kunt blijven tekenen, zodat College en<br />

Raad blijven beseffen dat heel veel mensen willen dat <strong>Blijdorp</strong> blijft zoals<br />

het nu is!<br />

Marcel Kreuger,<br />

Voorzitter.<br />

2 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

als het ideële <strong>Blijdorp</strong> met de hogere doelstellingen<br />

zoals we dat nu kennen. “Dan<br />

vervalt <strong>Blijdorp</strong> dus tot een veredeld hertenkampje”<br />

zo concludeerden de oppositiepartijen.<br />

BLIJDORP EN DE SUBSIDIE:<br />

WINST OF VERLIES<br />

Tussen 7 oktober en 11 november draaide de wereld in Diergaarde<br />

<strong>Blijdorp</strong> maar om één ding: de subsidiekorting op Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>.<br />

Normaal zijn we natuurlijk dol op korting, maar dit betekende wel een<br />

vermindering <strong>van</strong> de subsidie en is dus helemaal niet leuk. Na vijf<br />

weken praten, discussiëren, luisteren, actievoeren en petities tekenen<br />

besloot de gemeente Rotterdam de jaarlijkse subsidie aan Diergaarde<br />

<strong>Blijdorp</strong> in vijf jaar af te bouwen <strong>van</strong> € 4,5 miljoen per jaar naar<br />

€ 800.000 per jaar. Toch reageerde <strong>Blijdorp</strong> daar niet heel erg heftig op;<br />

waarom is dat <strong>Blijdorp</strong>-directeur Marc Damen geeft opheldering.<br />

Het nieuws dat de stad Diergaarde<br />

<strong>Blijdorp</strong> als een normaal bedrijf zag dat de<br />

eigen broek maar moest ophouden en<br />

daarom wel met veel minder subsidie toe<br />

kon, sloeg in <strong>Blijdorp</strong> in als een bom.<br />

<strong>Blijdorp</strong> een normaal bedrijf Dat zijn we<br />

helemaal niet! <strong>Blijdorp</strong> is geen bedrijf,<br />

maar een instelling met hogere doelstellingen<br />

dan winst maken: natuurbehoud,<br />

soortbehoud, educatie en onderzoek zijn<br />

de redenen waaraan Diergaarde <strong>Blijdorp</strong><br />

haar bestaansrecht ontleent; om die<br />

reden werken veel mensen in <strong>Blijdorp</strong> en<br />

niet ergens anders; <strong>van</strong>wege die ideële<br />

doelstellingen hebben we 5500 <strong>Vrienden</strong>,<br />

350 vrijwilligers en ruim honderd bedrijven<br />

die <strong>Blijdorp</strong> belangeloos steunen; die<br />

zouden we nooit hebben als we een commercieel<br />

bedrijf waren. Daarnaast zijn we<br />

een Rijksmonument met 22 gebouwen<br />

die we in stand moeten houden en niet<br />

mogen slopen, hoe onzuinig ze ook zijn en<br />

hoe moeilijk ze nog geschikt te maken zijn<br />

voor hedendaags gebruik. Als ze geen monument<br />

waren, hadden we ze al lang gesloopt<br />

om er iets neer te zetten dat meer<br />

functioneel is. Nee, wij houden gebouwen<br />

in stand die duur in onderhoud zijn,<br />

omdat het monumenten zijn. Een commercieel<br />

bedrijf zou dat nooit kunnen.<br />

Verder hebben we met steun <strong>van</strong> de gemeente<br />

enorme leningen afgesloten om<br />

delen <strong>van</strong> de tuin te vernieuwen en het<br />

Oceanium te bouwen. Een commercieel<br />

bedrijf zou zulke hoge leningen nooit hebben<br />

kunnen afsluiten; wij konden dat wel<br />

en de gemeente stimuleerde ons dat te<br />

doen. Kortom: <strong>Blijdorp</strong> kan niet als een<br />

commercieel bedrijf functioneren.<br />

Dat hebben we ook gezegd tegen de gemeente:<br />

“Als jullie deze plannen doorzetten<br />

en ons niet tegemoet komen, gaan we<br />

failliet”. De gemeente reageerde met “we<br />

zorgen dat jullie niet hoeven te sluiten”.<br />

Een mooie reactie, maar daar twijfelden<br />

we ook niet aan. Failliet gaan en moeten<br />

sluiten zijn verschillende zaken. Als je failliet<br />

gaat kun je best blijven bestaan, maar<br />

dan in een heel andere vorm en niet meer<br />

In een marathonzitting <strong>van</strong> liefst zeventien<br />

uur deed de wethouder de toezegging<br />

“te voorkomen dat <strong>Blijdorp</strong> failliet<br />

gaat of zelfs maar teloor gaat of in kwaliteit<br />

achteruit gaat”. Hoewel de keiharde<br />

subsidieafbouw bleef staan, kregen we<br />

wel die garantie en dat is een belangrijke<br />

stap voorwaarts. Wij beseffen ook dat de<br />

gemeente een financieel probleem heeft<br />

op te lossen en we hadden aangeboden<br />

(en dat staat nog!) mee te denken hoe we<br />

het samen konden oplossen. Gelukkig<br />

heeft de gemeente dat aanbod nu met<br />

beide handen aangegrepen en zijn we<br />

(<strong>Blijdorp</strong> en gemeente) volop in gesprek<br />

om te kijken naar oplossingen om die<br />

achteruitgang te voorkomen. Gezegd<br />

moet worden dat de gemeente daar echt<br />

actief in is. Zo vonden er diezelfde maand<br />

nog gesprekken plaats met de wethouder<br />

Sport en Recreatie, de wethouder Duurzaamheid<br />

en zelfs drie keer met de dienst<br />

Sport & Recreatie, waar <strong>Blijdorp</strong> subsidie<br />

<strong>van</strong> krijgt. De gemeente is alle mogelijkheden<br />

aan het onderzoeken om ons tegemoet<br />

te komen en zelfs oud-wethouders<br />

roeren zich. Voorlopig zijn we in <strong>Blijdorp</strong><br />

dus niet helemaal ontevreden, want het<br />

samen zoeken naar ons deel <strong>van</strong> de oplossing<br />

voor de financiële problemen in Rotterdam<br />

is in volle gang. Uiteraard houden<br />

we een vinger aan de pols en we trekken<br />

tijdig aan de bel als we er met de gemeente<br />

niet uitkomen.<br />

We hebben samen met de gemeente en<br />

met alle <strong>Vrienden</strong>, vrijwilligers en bedrijven<br />

<strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> de mooiste en meest<br />

vooruitstrevende tuin <strong>van</strong> Europa gemaakt.<br />

Dat was in voorspoed. Nu moeten<br />

we ook in moeilijkere tijden elkaar niet<br />

loslaten; samen kunnen we de crisis de<br />

baas: wij, samen met de gemeente, en<br />

vooral ook samen met u als Vriend <strong>van</strong><br />

<strong>Blijdorp</strong>. Ik wil graag <strong>van</strong> deze gelegenheid<br />

gebruik maken om iedereen heel<br />

hartelijk te bedanken voor zijn of haar<br />

onvoorwaardelijke steun aan Diergaarde<br />

<strong>Blijdorp</strong>; moreel, door de petitie te ondertekenen,<br />

of financieel. Wij in <strong>Blijdorp</strong> beschouwen<br />

het als winst om ons gesteund<br />

te voelen door zoveel <strong>Vrienden</strong>: BEDANKT!<br />

Marc Damen, directeur Diergaarde <strong>Blijdorp</strong><br />

3 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

BEN SWAEP OVERLEDEN<br />

Op 6 november 2010 is oprichter, oud-voorzitter en erelid Ben Swaep op<br />

85 jarige leeftijd overleden. Daarmee is een stuk <strong>Vrienden</strong>geschiedenis<br />

ten einde gekomen.<br />

Jarenlang was Ben –door het vroege overlijden <strong>van</strong> zijn twee medeoprichters-<br />

het gezicht <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong>. Hij kon de vereniging als journalist op<br />

handige wijze promoten. Bovendien had hij zitting in diverse commissies,<br />

waardoor hij vele prominenten uit het bedrijfsleven persoonlijk kende.<br />

Dat leverde ons bijvoorbeeld jarenlang een gratis plaats op de Feminabeurs<br />

in de Ahoyhallen op.<br />

Zelf was hij ook actief voor de Dierenbescherming en bracht zodoende een toenadering tot stand tussen huisdiervrienden<br />

en Diergaarde-vrienden. Dit leidde o.a. tot de manifestatie ‘Houden <strong>van</strong> Dieren’ in Ahoy, waar onze vereniging veel nieuwe<br />

leden kon inschrijven. Ben was ruim 27 jaar bestuurslid.<br />

Wij wensen zijn vrouw Joke en de (klein-)kinderen heel veel sterkte bij het verwerken <strong>van</strong> het verlies.<br />

Namens het bestuur <strong>van</strong> de Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>, Marcel Kreuger, voorzitter.<br />

**<br />

Ter gelegenheid <strong>van</strong> ons 35 jarig jubileum in 1998 werd met Ben Swaep teruggeblikt op de geschiedenis <strong>van</strong> De <strong>Vrienden</strong>.<br />

Op onze website www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl is dit interview nog eens na te lezen.<br />

<strong>Blijdorp</strong><br />

N<br />

I E U W S<br />

Tekst: Gerda Nijssen<br />

In tijden <strong>van</strong> nood….<br />

In tijden <strong>van</strong> nood leer je je vrienden kennen.<br />

Op de petitie om de gemeenteraad<br />

te bewegen om de bezuinigingen op<br />

<strong>Blijdorp</strong> opnieuw te overwegen is massaal<br />

gereageerd: meer dan 107.000 handtekeningen<br />

in twee weken! Dank daarvoor. Ik<br />

moet er toch niet aan denken dat alle<br />

sterke punten <strong>van</strong> onze Diergaarde aangetast<br />

worden doordat we streng moeten<br />

gaan beknibbelen. Laat <strong>Blijdorp</strong> geen evenementenpark<br />

worden. Daar voorzien<br />

Plopsaland, Efteling, enzovoorts prima in.<br />

Hoeveel functies heeft onze dierentuin:<br />

natuurbehoud, natuureducatie, botanische<br />

tuin, onderzoek naar voortplanting,<br />

duurzame energie winning. Daar is in de<br />

loop <strong>van</strong> de jaren hard aan gewerkt.<br />

Onze nieuwe directeur heeft bovendien<br />

een belangrijke efficiencyslag gemaakt.<br />

Deze groene long in Rotterdam heeft<br />

een belangrijke functie voor de stad.<br />

We zijn de tweede attractie <strong>van</strong> Nederland.<br />

Dit ondanks dat de entreeprijs voor<br />

de kleinere beurzen hoog is. Verhoging<br />

<strong>van</strong> die prijs betekent dat bepaalde mensen<br />

uitgesloten worden. Wie wil dat nou<br />

En stel je voor dat we Eric of Olinka niet<br />

meer optimaal kunnen voeden. De ijsberen<br />

worden met uitsterven bedreigd!<br />

Of dat we de prachtige bomen niet meer<br />

kunnen onderhouden. Gelukkig hebben<br />

we vele vrijwilligers en vrienden die onmiddellijk<br />

op de bres sprongen. Beste<br />

gemeenteraadsleden bezint eer ge aan<br />

deze gigantische bezuiniging begint.<br />

De tijd gaat het ons leren.<br />

Leegte bij de zeeotters<br />

Jammer, Maré en Micas zijn terug naar<br />

Lissabon. De Portugese dierentuin had<br />

deze twee dames voor langere tijd te leen<br />

gegeven aan <strong>Blijdorp</strong>. Maar sinds kort is<br />

hun vader overleden en vindt het Aquarium<br />

<strong>van</strong> Lissabon het beter dat de twee<br />

zussen met hun moeder herenigd worden.<br />

Zeeotters leven in groepen en zouden vereenzamen<br />

zonder gezelschap <strong>van</strong> soortgenoten.<br />

Begrijpelijk Dat wel, maar ik denk<br />

dat menigeen ze erg zal missen. Het Oceanario<br />

de Lisboa organiseerde eind september<br />

een speciale week. Daarmee sloten ze<br />

zich aan bij een wereldwijde campagne<br />

om aandacht te vragen voor de zeeotters.<br />

Het aantal zeeotters voor de kust <strong>van</strong><br />

Noord Amerika slinkt schrikbarend.<br />

In Europa leven momenteel slechts drie<br />

zeeotters en er komen voorlopig geen<br />

andere beschikbaar. Dus denkt <strong>Blijdorp</strong><br />

na over een nieuwe invulling <strong>van</strong> de leeggekomen<br />

bassins. Ik ben benieuwd en<br />

moet toch een keer naar Lissabon om te<br />

zien hoe de hereniging <strong>van</strong> dochters met<br />

moeder uitgepakt heeft.<br />

Uitbreiding op de sa<strong>van</strong>ne<br />

Na de geboorte <strong>van</strong> het jong <strong>van</strong> Blonde<br />

Dolly hoopten we op een spoedige bevalling<br />

<strong>van</strong> haar maatje Dots. Die keek al<br />

enigszins jaloers naar de gelukkig moeder<br />

met kind. De bevalling liep goed, maar<br />

toch heeft het jong het niet gered.<br />

Het feit dat het pijpenstelen regende en<br />

het hol daardoor onderliep, heeft ongetwijfeld<br />

ook niet in het voordeel gewerkt.<br />

Het goede nieuws is dat onze gevlekte hyena’s<br />

het goed met elkaar getroffen hebben,<br />

dat mannetje Nané zijn best gedaan<br />

heeft en dat de dames vruchtbaar zijn.<br />

Heel voorzichtig ging het. De introductie<br />

4 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

foto: Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

<strong>van</strong> een groepje Thomson gazellen op het<br />

perk <strong>van</strong> de koedoes en giraffen. De Thomsons<br />

zijn namelijk bijzonder schrikachtig<br />

<strong>van</strong> nature, want gewend om bij onraad<br />

(lees bij benadering door een cheeta of<br />

ander roofdier) pijlsnel weg te kunnen rennen.<br />

Bovendien was deze groep niet gewend<br />

aan andere dieren in hun directe<br />

nabijheid. Dus eerst maar eens het perk op<br />

terwijl alle andere dieren binnen zijn, dus<br />

stiekem in alle vroegte bijvoorbeeld. Vervolgens<br />

met alleen het gezelschap <strong>van</strong> de<br />

koedoes en na nog een week ook met de<br />

giraffen en een beetje assistentie <strong>van</strong> de<br />

verzorgers. U weet het Shiba en Doris,<br />

onze jonge giraffen, willen nog wel eens<br />

bij de buren koedoes aan lopen. Nou dat<br />

geduld is beloond. Ondertussen liggen de<br />

gazellen erbij of het nooit anders geweest<br />

is. Ze komen uit de dierentuin <strong>van</strong> Israel<br />

met een tussenstop <strong>van</strong> een jaar in<br />

Burgers Zoo. De groep bestaat uit vijf<br />

vrouwtjes (Kim, Yvonne, Eefje, Tosca<br />

en Freedom) en één bok (Robbie).<br />

De Afrikaanse sa<strong>van</strong>ne is nog rijker <strong>van</strong><br />

samenstelling geworden.<br />

Apenstreken<br />

Bij de gorilla’s gaat het zo zijn gangetje. De<br />

kleintjes groeien voorspoedig en worden<br />

brutale kleuters. Het is nog afwachten of<br />

Aya al dan niet zwanger is. Ze is in ieder<br />

geval wel door Bokito gedekt. Wel nieuw is<br />

dat er meer bewoners op het gorillaperk<br />

komen. Ook hier is veel geduld vereist. De<br />

witneusmeerkatten komen (op termijn) op<br />

het eiland. U vindt de witneusmeerkatten<br />

in het verblijf bij de uitkijkhut tegenover<br />

de speeltuin. Eerst is een buitenverblijf<br />

gerealiseerd met tralies. Dus konden de<br />

meerkatten naar buiten. Vervolgens is er<br />

een opening gemaakt in de muur rondom<br />

de gracht met daarin een kist en een brug.<br />

Ook zijn er tralies in de kist gekomen.<br />

Zo kwam er oogcontact. Waren de gorilla’s<br />

binnen dan konden de witneusmeerkatten<br />

op het gorillaperk kijken. Langs de kist is<br />

schrikdraad geplaatst om te voorkomen<br />

dat de gorilla’s voor de kist gaan zitten.<br />

U kunt zich de schrik voorstellen. Uiteindelijk<br />

is het de bedoeling dat de meerkatten<br />

op het eiland komen. Beveiligd door voldoende<br />

bomen, bosschages en het schrikdraad.<br />

Dat lukt niet binnen een weekje.<br />

Maar het gaat er wel <strong>van</strong> komen, spannend!<br />

Naast het binnenverblijf <strong>van</strong> de gorilla’s<br />

leeft onze enig overgebleven bamboemaki.<br />

Hij is op relatief hoge leeftijd, zijnde circa<br />

20 jaar. Hij is mager, maar eet nog redelijk<br />

en mag nog veel ouder worden, zo is mijn<br />

wens.<br />

De jonge wanderoes gingen op avontuur.<br />

Leuk idee, maar buiten hun eiland wel<br />

risicovol. Ze bleven dicht in de buurt en<br />

’s avonds gingen ze braaf terug naar<br />

moeders. Maar het gebeuren is toch niet<br />

zonder gevaar voor hun lijf en leden.<br />

Na meerdere ontsnappingen bleef dat niet<br />

onopgemerkt. Schrikdraad heeft uitkomst<br />

geboden. Alle mogelijke uitgangen werden<br />

afgesloten en nu blijft het jonge spul weer<br />

netjes binnen de perken.<br />

De ringstaartmaki’s hadden helemaal<br />

geen aanpassingsproblemen. Gelijk <strong>van</strong>af<br />

dag één na de introductie vonden ze de<br />

loopbrug naar het eilandje op de grote<br />

vijver. Heel grappig om te zien hoe deze<br />

koddige apen met opgeheven staart <strong>van</strong><br />

de ene kant naar de andere kant lopen.<br />

Tot grote vreugde <strong>van</strong> de bezoekers die<br />

een patatje eten op de veranda <strong>van</strong> de<br />

Terraszaal. Er zijn twee dominante dames<br />

in de groep <strong>van</strong> tien dieren die het af en<br />

toe aan de stok krijgen met elkaar. Maar<br />

dat mag eigenlijk geen naam hebben.<br />

Meestal is het pais en vree.<br />

In augustus was er beschuit met muisjes<br />

voor de Françoislangoeren. Moeder Nanpi<br />

zette een gezonde jonge man op de wereld.<br />

Gevolg daar<strong>van</strong> was dat de groep zich<br />

beschermend ten opzichte <strong>van</strong> het jong<br />

opstelde. Dat ging ten koste <strong>van</strong> de positie<br />

<strong>van</strong> vrouwtje Nicolien. Die kreeg het zo<br />

zwaar te verduren dat ze apart gezet<br />

werd. In eerste instantie hoopte men dat<br />

zij na het verwachte vertrek <strong>van</strong> mannetje<br />

Sam weer terug kon. Dat is na het vertrek<br />

<strong>van</strong> Sam naar Engeland gepoogd. Maar<br />

oma Shibi bleef Nicolien aanvallen en dus<br />

is deze herintroductie <strong>van</strong> Nicolien in de<br />

groep niet succesvol gebleken. Dat betekent<br />

dat de verzorgers nu uitkijken naar<br />

een plek voor haar buiten Rotterdam.<br />

Botanisch nieuws<br />

U loopt er vast vaak langs. Maar kijkt u<br />

nog eens goed. De orchideeënkas (in de<br />

hal bij de ingang <strong>van</strong> de Rivièrahal) is op-<br />

5 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Witkopgier - foto: Fred <strong>van</strong> Tiel<br />

flamingo’s bij de ‘oude’ ingang.<br />

Nieuw aangekomen zijn drie soldatenara’s.<br />

Het zijn twee mannetjes en een<br />

vrouwtje. Ze komen uit Artis. Het zijn mooi<br />

gekleurde vogels, overwegend groen <strong>van</strong><br />

lijf met een parmantig rood kapje boven<br />

de snavel. Ze komen voor in Zuid-Amerika.<br />

De aantallen soldatenara's zijn sterk gedaald<br />

in de afgelopen 50 jaar, <strong>van</strong>wege<br />

vernietiging <strong>van</strong> hun leefgebieden door de<br />

mens en de ge<strong>van</strong>genneming voor handel<br />

in huisdieren. Momenteel zijn er wereldwijd<br />

naar schatting nog circa 10.000<br />

exemplaren. U hoort ze eerder dan u ze<br />

ziet, het zijn echte herrieschoppers.<br />

Verder zijn er twee witkopgieren gearriveerd<br />

en een hamerkop. De vogels in ons<br />

gierenverblijf zijn uitstekend geacclimatiseerd.<br />

Let op: de fokperiode <strong>van</strong> de maraboes<br />

is rond januari. Dan zullen ze hun<br />

nesten gaan bouwen en hopen we op<br />

eieren. De paartjes zijn al lang geleden<br />

gevormd. Tegen die tijd zijn hun vleugelpennen<br />

weer aangegroeid en gaan ze op<br />

‘vrije’ vlucht. Gaan we de eerste jonge<br />

maraboes in <strong>Blijdorp</strong> beleven<br />

Naast het binnenverblijf <strong>van</strong> de kamelen<br />

wonen voorlopig een drietal nandoes.<br />

Ze zijn succesvol uitgebroed en nakomelingen<br />

<strong>van</strong> de nandoes die samen met de<br />

vicuna’s in het nieuwe deel <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

huizen. Zodra ze groot en sterk genoeg<br />

zijn, worden ze herenigd met hun ouders.<br />

geknapt. Het glas is vernieuwd, de achterwand<br />

opgepimpt, rottend hout ver<strong>van</strong>gen,<br />

enzovoorts. De waterval stroomt weer en<br />

alle bloemen stralen u tegemoet. Kortom,<br />

het ziet er weer prachtig uit. De waterval<br />

zorgt voor een vochtige omgeving en dat<br />

is waar orchideeën <strong>van</strong> houden. Ze leven<br />

epyfitsich. Dat betekent dat ze water verzamelen<br />

aan de verdikkingen bij de voeten<br />

<strong>van</strong> hun bladstelen en dat kunnen ze daar<br />

langere tijd vasthouden. De tropische regenbui<br />

<strong>van</strong> hun natuurlijke habitat wordt<br />

nagebootst door een sprinklerinstallatie.<br />

Een extra bezoekje <strong>van</strong> u waard!<br />

Vogelnieuws<br />

Ook dit jaar is het voortplantingsseizoen<br />

voor de flamingo’s zonder resultaat verlopen.<br />

Er is gepaard, er zijn nesten gebouwd<br />

(lees heuveltjes gemetseld). Helaas het<br />

aantal eieren is beperkt gebleven tot twee<br />

stuks. Slechts een vrouwtje heb ik zien<br />

broeden, maar dat ei bleek niet bevrucht,<br />

het spatte op een dag uit elkaar. Navraag<br />

leerde dat er meer dierentuinen zijn met<br />

problemen met de fok. De oplossing ligt<br />

wellicht in een gebrek aan eiwit in het<br />

voedsel. Daar doet men onderzoek naar en<br />

hopelijk leidt dit volgend jaar tot jonge<br />

Hoefdieren<br />

Nog een update omtrent de naamgeving<br />

<strong>van</strong> geboren hoefdieren. De zebra die op<br />

20 augustus geboren werd, is Lindi ‘gedoopt’.<br />

Lindi is een dochter <strong>van</strong> Erika en<br />

vader Loro. Het jong <strong>van</strong> de dikdiks heet<br />

nu Kay. Een prima naam voor een bok. In<br />

tegenstelling tot zijn ouders is hij helemaal<br />

licht bruin. Zijn ouders hebben de<br />

zogenaamde agouti kleurslag (wildkleur).<br />

Dat is bijzonder, althans in <strong>Blijdorp</strong> een<br />

unicum.<br />

Nog meer namen<br />

De neushoornman die zo innig met onze<br />

dame Namaste (voor intimi Nammie)<br />

samenwoont, heet Fanindra. Hebben ze<br />

al gepaard We weten het niet, maar zo<br />

innig samen zijn beloofd wel wat.<br />

De penseelzwijntjes geboren medio juli<br />

<strong>van</strong> dit jaar, zijn vernoemd naar Nederlandse<br />

schilderessen Marte (Röling) en<br />

Rachel (Dierart). Zouden ze daar<strong>van</strong> weet<br />

hebben, die schilderessen bedoel ik.<br />

6 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

O ja, last but not least kregen de jonge tijgertjes<br />

de namen Gio en Vannie. Naar een<br />

andere held Gio<strong>van</strong>ni <strong>van</strong> Bronckhorst.<br />

Die persoonlijk met ze op de foto mocht<br />

(zonder moeder Alia dat wel). Dat schept<br />

een band voor het leven.<br />

Olinka<br />

Eric en Olinka vonden elkaar erg leuk.<br />

Zij hebben samen al voor nakomelingen<br />

gezorgd en dus zijn de verwachtingen<br />

hoog gespannen. Tegen deze tijd trekt<br />

Olinka zich terug in haar kraamhol. Voor<br />

de nieuwsgierigen onder ons, er komt<br />

weer een camera die haar volgt tijdens<br />

haar winterslaap. We gaan een spannende<br />

tijd tegemoet. Krijgen we jonge ijsbeertjes<br />

….. en zal de politiek ons genadig zijn. In<br />

het belang <strong>van</strong> natuurbehoud, natuureducatie,<br />

de botanische functie en voor alle<br />

dieren die wij een warm hart toedragen.<br />

Tot zover onze greep uit de nieuwtjes <strong>van</strong><br />

<strong>Blijdorp</strong>. Mocht u iets missen, vertel het<br />

ons en wij gaan op onderzoek uit.<br />

Met dank aan de maandelijkse uitgaven <strong>van</strong><br />

de vrijwilligers <strong>van</strong> Diergaarde <strong>Blijdorp</strong><br />

N I E U W S<br />

Thomsongazelle - foto: Fred <strong>van</strong> Tiel Ringstaartmaki’s - foto: Joost Hubeek<br />

7 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 3 | 2010

Lijn 13<br />

GTST<br />

Met je dochter in de dierentuin wandelen. Het kleine peutertje met rode konen, een<br />

ijsje etend en zich verbazend… dat is lang geleden. Maar nu kwam het er weer een<br />

keertje <strong>van</strong>; ik had met mijn dochter in dierentuin afgesproken. Ze is inmiddels achttien,<br />

studeert en heeft het druk.<br />

“Zeg, hoe gaat het nou met die tuin <strong>van</strong> jouw” zegt ze. De ondertoon hoor ik heus wel.<br />

“Hoezo, mijn tuin” reageer ik, waarmee de vraag zelf genegeerd wordt. We lopen ondertussen<br />

bij de baobab en kijken naar de giraffen, koedoes en gazelles.<br />

Ze gaat verder, “Ik bedoel, met al die bezuinigingen, en zo. De tuin zal wel zwaar moeten<br />

bezuinigen, nu die subsidie wordt ingetrokken… ” Een girafje loopt héél behoedzaam<br />

tussen de rotsen door naar de koedoes. De grote oudere giraffen proberen die<br />

weg niet eens, maar de jongere zoekt een nieuwe weg.<br />

“Het is natuurlijk een heel groot bedrag dat <strong>Blijdorp</strong> misloopt, er moet natuurlijk heel<br />

wat gebeuren, dat kunnen we zelf ook wel verzinnen. De gemeenteraad heeft beloofd<br />

mee te denken over hoe de gemeente kan meehelpen met de bezuiniging. Persoonlijk<br />

vind ik het een zwakke toezegging; de pil vergulden… ”<br />

“Ik las dat er over gedacht wordt om het aantal dieren in te krimpen, dat zou wel zonde<br />

zijn.” Hoewel de dierentuin meer een ding <strong>van</strong> haar vader en moeder is, meent ze het<br />

wel. Voor haar is het leuk, gezellig en een stuk Rotterdam dat er gewoon bij hoort.<br />

“Daar is nog geen sprake <strong>van</strong>. Kijk, als je een te krappe begroting wilt rond krijgen dan<br />

kun je twee dingen doen, meer geld aantrekken uit andere bronnen en minder uitgeven.<br />

Sponsoring is in deze tijd niet gemakkelijk want de bedrijven staan niet in de rij<br />

en de toegangsprijs verhogen kan ook niet onbeperkt. Daarnaast moet je bezuinigen,<br />

wat niet leuk is want als je zo veel moet bezuinigen, red je dat niet met halve maatregelen.<br />

Dus het zal een combinatie moeten worden. Er wordt al kritisch gekeken naar<br />

posten als collectiebeheer, wetenschappelijk onderzoek, personeel, projecten, eigenlijk<br />

naar alles. Nu hebben we één geluk, de nieuwe directeur heeft ervaring met ongesubsidieerde<br />

dierentuinen. Ik heb er alle vertrouwen in dat hij de juiste koers uitzet…”<br />

“Je zegt het mooi, maar dan zal hij dus gewoon moeten afslanken.” Ze zegt het met een<br />

tikje afstandelijkheid, alsof iets geen probleem meer is als het een feit is geworden.<br />

“Ja, dat denk ik wel. Daarnaast zijn de subsidies bestemd om bepaalde groepen uit de<br />

samenleving goedkoper naar de tuin te laten gaan, zoals scholieren, Rotterdampashouders,<br />

etc. Als de subsidiegever de kraan dichtdraait dan wordt het subsidiedoel geraakt.<br />

Dat is dan niet de schuld <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>. Wij blijven liever een dierentuin voor een<br />

zo breed mogelijk publiek. Dat kan bij prijsverhoging in gevaar komen. Daarom vind ik<br />

dat het belangrijk is om als vrienden en vrijwilligers na te denken over hoe wij de tuin<br />

in deze tijd moeten steunen en niet te veel aan onze eigen privileges moeten denken. “<br />

“Nou dan hou je wel minder vrienden en vrijwilligers over, pa!”<br />

“Tsja, je kunt niet iedereen zijn zin geven, soms moet je ingrijpen. Dat heb jij me hier<br />

geleerd toen je amper drie jaar was. Ik voel je handje nog in mijn handpalm. Je zeurde<br />

al een uur om een ijsje en het was eind oktober. Tien minuten nadat je het ijsje op had<br />

wilde je naar huis want je had buikpijn. Toen ik vertelde dat het <strong>van</strong> het koude ijs<br />

kwam, keek je me boos aan, ik vergeet het nooit, en je gooide me voor de voeten:<br />

Het is joúw schuld dan had je maar NEE moeten zeggen!”<br />

Reacties: theo@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

V R I E N D E N<br />

EEN HEERLIJKE<br />

DAG IN EEN HELE<br />

GROTE TUIN<br />

Verslag <strong>Vrienden</strong>reis<br />

naar Pairi Daiza<br />

Zaterdag 24 juli maakten we onze<br />

tweede vriendenreis. De reis ging<br />

naar park Pairi Daiza (voorheen<br />

Paradisio) in België. We hadden<br />

weer echt echt vriendenweer:<br />

rond de 23 graden, met redelijk<br />

veel zon.<br />

Om 8.00 uur vertrokken we <strong>van</strong> Willemsplein.<br />

De lange reis met koffiestop in<br />

Nederland verliep voorspoedig. Om 12.00<br />

kwamen we er aan en konden we meteen<br />

onze gang gaan. Dit keer was er geen<br />

praatje of rondleiding, maar de tuin is zo<br />

groot dat dat zeker geen gemis was.<br />

Door de grootte heb ik meteen besloten<br />

om maar een beperkt deel te gaan lopen.<br />

Dit keer heb ik meer op de beplanting<br />

gelet dan op de dieren. Een <strong>van</strong> de hoogtepunten<br />

was voor mij de tropenkas<br />

Oasis. Een heel weelderig aangelegd verblijf.<br />

De vogels hoorde ik wel, maar kon ik<br />

niet altijd vinden. De rivier met vertakkingen<br />

en natuurlijk de waterval en het eilandje<br />

waren een lust voor het oog: iedere<br />

keer zag je weer iets anders door het slin-<br />

8 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Tekst: Eileen Kruize Fotografie: Greet <strong>van</strong> Norde<br />

gerende pad. Ook was er een gedeelte<br />

met bloeiende cactussen. Leuk aangelegd.<br />

De Nautilus was in een oud kloostergebouw<br />

gemaakt. Met allerlei kronkelende<br />

paadjes bezocht je het ruim <strong>van</strong> dit schip<br />

met patrijspoorten, tunnels en nog meer.<br />

Heel veel kleurige vissen gezien, maar ook<br />

kwallen en zo. Dit gebouw was voor minder/invaliden<br />

niet prettig. Te smal en er<br />

ontbrak op een bepaald punt een lift<br />

waardoor je tegen de stroom in weer<br />

terug moest.<br />

Tropicalia was nogal ouderwets aangelegd.<br />

Gewoon rechthoekige bakken met<br />

een betonpad erom heen. Maar de bloeiende<br />

planten waren heel erg mooi om te<br />

zien. Algoa Bay had als bewoners kleine<br />

zwartvoet pinguïns en zeeberen. Die laatsten<br />

waren heel erg speels: lekker aan het<br />

duiken en kwamen iedere keer bij de<br />

ramen om ‘gedag’ te zeggen. Best lange<br />

tijd daar<strong>van</strong> staan genieten in de tunnel.<br />

In Madidi ben ik niet lang geweest. Maar<br />

het was er wel leuk met zijn kleine aapjes,<br />

die door bezoekers werden gevoerd ondanks<br />

de waarschuwingsborden. Ze<br />

waren echt vingervlug.<br />

De Indonesische tempeltuin kon ik voor<br />

een dierentuin niet waarderen. In een<br />

openlucht museum was het beter geweest.<br />

De tempel en zo was wel mooi gemaakt,<br />

maar liever had ik hier wat meer<br />

dieren gezien. Die miste ik erg. Ook hier<br />

was het niet makkelijk lopen met rollator<br />

of rolstoel. Maar het uitzicht was fantastisch,<br />

zowel op het olifantenperk als op de<br />

vijvers en de Nautilus die er <strong>van</strong>daar af<br />

geweldig uit zagen. Het groen <strong>van</strong> de sawa’s<br />

en de bloemenrijkdom kon ik zeker<br />

waarderen.<br />

Het laatste waar ik het over wil hebben is<br />

de Chinese tuin. Nu al de grootste in Europa,<br />

maar nog zijn ze niet klaar. Heerlijk<br />

stukje natuur om in te lopen. Al lopende<br />

door een gaanderij kijk je je ogen uit. Dan<br />

heb je weer een muur met kunstig gemaakte<br />

ramen waardoor je kraanvogels<br />

maar ook herten zag bijvoorbeeld. Of je<br />

had weides met daarin kraanvogels. Een<br />

<strong>van</strong> mijn lievelingsvogels. Geweldig om er<br />

zoveel bij elkaar te zien. Florida-, Paradijskraanvogels<br />

en nog heel wat meer bekendere<br />

soorten. Mooi gevormde bomen of<br />

juist leuke mozaïeken in het wandelpad.<br />

Echt overweldigend. Hoe zal het zijn als<br />

alles klaar is Dat is de moeite waard om<br />

een volgende keer te bekijken. De rust<br />

hier is niet te beschrijven, alleen een minpunt<br />

is dat de sfeermuziek te hard stond.<br />

Conclusie: een heerlijke dag in een hele<br />

grote tuin. Voor een volgende keer nog<br />

een hoop te bekijken. Zeer de moeite<br />

waard geweest. Hopelijk dus: tot de<br />

volgende keer Pairi Daiza. Om 21.45 uur<br />

kwamen we na een geslaagde dag weer<br />

in Rotterdam aan.<br />

9 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Knolvormige stengel met mierengaten - foto: Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

Tekst: Monique <strong>van</strong> Leeuwen-Maat B O T A N I S C H B L I J D O R P<br />

VRIENDEN<br />

Het najaar verliep nogal onrustig. De overheid kondigde enorme bezuinigingen<br />

aan en de gemeente Rotterdam gaf aan de subsidie op de<br />

Diergaarde drastisch te willen verminderen. Zozeer zelfs, dat <strong>Blijdorp</strong><br />

failliet dreigde te gaan! Natuurlijk kwam <strong>Blijdorp</strong> daar tegen in het<br />

verweer en de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> bleven niet achter! Mails en telefoontjes<br />

gingen over en weer tussen bestuursleden, redactieleden en<br />

promotieleden. Acties gingen <strong>van</strong> start, waaronder een handtekeningenactie<br />

met inmiddels ruim 107.000 handtekeningen. Nieuwe leden<br />

meldden zich aan, daarmee aangevend dat de Diergaarde ook hen aan<br />

het hart gaat. Half november bleek dat de soep niet zo heet wordt gegeten<br />

als zij wordt opgediend. <strong>Blijdorp</strong> gaat niet failliet, maar zal wel<br />

flink moeten bezuinigen. Reden voor de <strong>Vrienden</strong> om zich nog meer<br />

in te zetten voor onze geliefde Diergaarde.<br />

Ook in de dieren-en plantenwereld komen<br />

vriendschappen voor. In <strong>Blijdorp</strong> zijn daar<strong>van</strong><br />

enkele bijzondere voorbeelden te vinden.<br />

Om ze met eigen ogen te kunnen<br />

zien, moet u zich opgeven voor een<br />

‘Groene rondleiding’. Dan komt u in de<br />

kassen achter de schermen, waar heel wat<br />

botanische juweeltjes te vinden zijn. De<br />

bijzondere soorten zijn te kwetsbaar om<br />

ze zomaar in een dierverblijf of tussen het<br />

grote publiek te hangen. Ze hebben bij<br />

voorbeeld een speciale luchtvochtigheid<br />

of temperatuur nodig. En ze mogen natuurlijk<br />

niet opgegeten worden door hongerige<br />

dieren die wel een lekker blaadje<br />

lusten!<br />

Mierenplanten<br />

Er zijn diverse plantensoorten die kamers<br />

verhuren aan mieren. In ruil voor deze<br />

woonruimte, beschermen de mieren de<br />

planten tegen vraat. De plant levert ook<br />

wel eens voedsel aan de mieren, maar<br />

vaak gaat het alleen om de woonruimte.<br />

Mieren wonen nu eenmaal graag in donkere<br />

holletjes. In de holle stengels <strong>van</strong><br />

rotan kunnen hele mierenkolonies leven.<br />

Rotan groeit als een lange, onvertakte<br />

stengel <strong>van</strong>uit de top <strong>van</strong> die stengel.<br />

Het sappige topje wordt graag gegeten<br />

door dieren als eekhoorns, zwijnen en tapirs.<br />

Als de top er eenmaal is afgegeten,<br />

gaat de hele stengel dood. Daarom is de<br />

top overdekt met venijnige stekels.<br />

Maar de plant heeft nog een afweermechanisme.<br />

Zodra de plant wordt aangeraakt,<br />

klinkt er een alarmerend gesis, alsof<br />

je een wespennest hebt geraakt of een<br />

slang hebt verstoord. Het geluid wordt<br />

echter veroorzaakt door mieren die in de<br />

stengels leven. Zij stormen naar buiten<br />

door kleine gaatjes in de bladschede<br />

(bladaanzet) en gaan woest met hun kopjes<br />

op de bladschede slaan. Mieren die<br />

verderop in de stengel leven, horen dat<br />

geluid en gaan meedoen. Zo kunnen al<br />

snel enkele meters rotan aan het sissen<br />

zijn. Dat gesis is een waarschuwing voor<br />

de bladeter: als je doorgaat zul je flink<br />

gebeten worden! In ruil voor hun hulp<br />

mogen de mieren niet alleen in de holle<br />

stengels wonen, maar ook kuddes bladluizen<br />

houden die sap uit de stengel zuigen.<br />

De luizen scheiden een vloeistof uit waar<br />

de mieren dol op zijn: honingdauw.<br />

10 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Acacia’s leven op een vergelijkbare manier<br />

met mieren samen. Ook de acacia heeft<br />

flinke stekels om zich te verdedigen tegen<br />

vraatzuchtige dieren. Maar insecten kunnen<br />

toch flink wat schade toebrengen<br />

door het blad weg te vreten. Daarom huizen<br />

in veel acacia’s ook mieren. De koninginnemier<br />

knaagt, nadat zij heeft gepaard,<br />

een gat in de stekel <strong>van</strong> een acacia. Zo kan<br />

zij naar binnen kruipen en haar eieren leggen.<br />

De jonge werksters, die uit de eitjes<br />

komen, inspecteren hun gastheer elke dag<br />

op insecten die zich op de twijgen of<br />

bladeren wagen. Wie dat doet, wordt door<br />

de mieren opgegeten. Dat is fijn voor de<br />

boom; die kan ongestoord verder groeien.<br />

De acacia produceert ook voedsel voor de<br />

mieren. Uit klieren aan de onderkant <strong>van</strong><br />

de bladstelen vloeit het hele jaar door<br />

nectar, waar<strong>van</strong> de mieren leven. Ook produceert<br />

de acacia zogenaamde ‘mierenbroodjes’.<br />

Dit zijn kleine pakketjes die als<br />

kraaltjes aan de toppen <strong>van</strong> de blaadjes<br />

verschijnen. Ze bevatten veel vet, dat door<br />

de larven <strong>van</strong> de mieren gegeten wordt.<br />

In ruil voor dit alles beschermen de mieren<br />

hun boom tegen vraatzuchtige insecten.<br />

Maar zij doen nog meer. Zij vernietigen regelmatig<br />

alle zaailingen <strong>van</strong> planten die<br />

binnen een straal <strong>van</strong> 30 centimeter <strong>van</strong><br />

de stam ontkiemen. Bovendien staan de<br />

mieren niet toe dat andere planten de acacia<br />

te dicht naderen. Als een tak <strong>van</strong> een<br />

andere boom hun acacia raakt, takelen ze<br />

de toppen en bladeren zó toe, dat deze afsterft<br />

en geen licht <strong>van</strong> hun boom weg<strong>van</strong>gt.<br />

Een bijzondere vorm <strong>van</strong><br />

samenleven.<br />

Mierenbroodjes<br />

Sommige plantensoorten maken zaden<br />

met een vlezig aanhangsel (elaiosoom).<br />

Dit zogenaamde mierenbroodje is zeer rijk<br />

aan vetten en koolhydraten. Mieren zijn er<br />

dol op. Ze slepen de zaden met mierenbroodje<br />

mee naar hun nest. Na verloop<br />

<strong>van</strong> tijd laat het mierenbroodje, dat een<br />

uitgroeisel is <strong>van</strong> de zaadhuid, los en kan<br />

het zaad ontkiemen. Het is dan inmiddels<br />

ver genoeg <strong>van</strong> de ouderplant om geen<br />

concurrentie te hebben. Zo zorgen de<br />

mieren voor verspreiding <strong>van</strong> de zaden<br />

en houden daar zelf een lekker maaltje<br />

aan over.<br />

Huur betalen<br />

In de Diergaarde zijn enkele heel bijzondere<br />

mierenplanten te zien. Deze mierenplanten<br />

(Myrmecodia tuberosa) hebben<br />

een bolvormige stengel. Het zijn epifyten,<br />

dat wil zeggen dat ze leven op andere<br />

planten. Ze halen echter geen voedsel uit<br />

die planten, ze gebruiken hen voornamelijk<br />

als steun. Deze plantensoorten leven<br />

onder andere op de takken <strong>van</strong> mangrovebomen.<br />

In het oerwoud komt er weinig<br />

licht op de bodem. Door in boomkruinen<br />

te leven, kunnen epifyten toch voldoende<br />

licht op<strong>van</strong>gen. Doordat ze geen voedsel<br />

uit de grond halen, moeten ze op andere<br />

manieren aan hun mineralen komen.<br />

Dat doen ze op een bijzondere manier.<br />

De stengel <strong>van</strong> de mierenplant is gezwollen<br />

tot een bal en kan de afmeting <strong>van</strong> een<br />

voetbal bereiken. Als je de bol overdwars<br />

doorsnijdt, lijkt het wel een honingraat.<br />

De bol bestaat uit diverse kamers: woonvertrekken<br />

voor de mieren, kinderkamers,<br />

koninklijke vertrekken, maar ook kamers<br />

waar het afval <strong>van</strong> de mieren wordt gedeponeerd.<br />

Dat afval bestaat uit mierenuitwerpselen<br />

en resten <strong>van</strong> hun<br />

insectendiners. Deze afvalstoffen zijn rijk<br />

aan nitraten en fosfaten, precies de voedingstoffen<br />

die de plant nodig heeft om<br />

te kunnen overleven. Via de wanden <strong>van</strong><br />

de afvalkamers kan de plant de voedingsstoffen<br />

opnemen. Alleen als de mieren<br />

huur betalen, in de vorm <strong>van</strong> afvalstoffen,<br />

kan de plant overleven.<br />

Einde <strong>van</strong> een tijdperk<br />

In <strong>Blijdorp</strong> kun je je elke dag opnieuw verbazen.<br />

Naast alle grote, duidelijk zichtbare<br />

dieren en planten, zit de tuin vol verrassingen.<br />

Via natuurbeschermingsprojecten en<br />

onderzoek draagt de Diergaarde een<br />

steentje bij aan het behoud <strong>van</strong> biodiversiteit<br />

over de hele wereld. Als botanische<br />

tuin heeft <strong>Blijdorp</strong> ook de nodige schatten<br />

in huis. Alleen, je moet er soms iets meer<br />

je best voor doen. Wordt <strong>Blijdorp</strong> straks<br />

alleen nog een commerciële attractie<br />

Aapjes kijken en een ijsje eten Of blijft<br />

het een plek waar ook andere dingen te<br />

zien zijn en waar dingen gebeuren die voor<br />

het oog <strong>van</strong> het grote publiek verborgen<br />

blijven, maar wel <strong>van</strong> groot belang zijn<br />

De <strong>Vrienden</strong> hopen heel erg dat <strong>Blijdorp</strong><br />

behouden blijft en haar waardevolle werk<br />

op het gebied <strong>van</strong> educatie en onderzoek<br />

Mierenbroodjes op Acacia - foto: Premaphoto's Wildlife<br />

Mierenplant <strong>Blijdorp</strong> - foto: Koos <strong>van</strong> Leeuwen<br />

kan blijven doen. Daarom lijkt ons huis af<br />

en toe op een mierennest waar naarstig<br />

gewerkt wordt. Daarom zet uw bestuur<br />

zich volledig in om samen met <strong>Blijdorp</strong> te<br />

strijden voor het behoud <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> zoals<br />

wij dat kennen en waarderen. Daarom<br />

staan uw promotieleden vol vuur in de<br />

winkel om spulletjes te verkopen ten bate<br />

<strong>van</strong> de Diergaarde. En daarom schrijven de<br />

redactieleden met nog meer inzet hun artikelen.<br />

Waar heb je anders <strong>Vrienden</strong> voor<br />

Bron: Het verborgen leven <strong>van</strong> de planten door David Attenborough<br />

11 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

V R I E N D E N<br />

EIGENLIJK HADDEN WE DRIE DAGEN DE TIJD MOETEN HEBBEN<br />

Verslag eerste weekendreis <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> naar Zoo d’Amnéville.<br />

Tekst: Riana Nieuwstraten - Foto’s: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

Deze anders dan eerdere reizen<br />

startte zaterdag 4 september met<br />

nog een verandering. Wij vertrokken<br />

niet <strong>van</strong>af het vertrouwde<br />

Willemsplein maar bij de tourbushalte<br />

<strong>van</strong> metrostation<br />

Kralingse Zoom.<br />

Via enkele tussenstops in België<br />

voor koffie en lunch, kwamen wij<br />

in het begin <strong>van</strong> de middag aan<br />

in Luxemburg voor een bezoek<br />

aan Parc Merveilleux.<br />

Parc Merveilleux hield het midden tussen<br />

een sprookjestuin en een kleine dierentuin,<br />

maar het was zeker de moeite waard<br />

daar eens een kijkje te nemen. Omdat de<br />

tuin deels verzorgd wordt door mensen<br />

met een beperking waren er, op de krokodillen<br />

na, geen roofdieren aanwezig.<br />

Wel waren er vele soorten vissen, apen,<br />

vogels en ook wasberen en kangoeroes.<br />

Vooral voor kinderen is het een ontzettend<br />

leuk park. Zeker door de combinatie<br />

dieren/sprookjes/speeltuin.<br />

Voor ons was het een hele leuke tussenstop<br />

waar we ook nog eens, indien gewenst,<br />

een late lunch konden gebruiken.<br />

Daarna was het niet meer zo ver naar<br />

onze eindbestemming: Hotel Campenille<br />

in Thionville. Na het uitdelen <strong>van</strong> de<br />

kamersleutels ging iedereen de kamer<br />

opzoeken om even later gezamenlijk het<br />

diner te gebruiken. Dit diner was bij de<br />

reis inbegrepen. Dit was door Peter Biesta<br />

en zijn team heel fijn geregeld, omdat<br />

daardoor voorkomen werd dat men nog<br />

eens op zoek moest gaan naar een eetadres.<br />

Wel zo handig, omdat het hotel<br />

ook niet echt in het centrum lag.<br />

De dierentuin ligt in een parkachtige omgeving<br />

en is heuvelachtig. Zoals in zoveel<br />

dierentuinen is ook hier een uitbreidingsgebied.<br />

In dit geval bereikbaar via een<br />

brug naar het andere gedeelte <strong>van</strong> het<br />

park. Ook met de gekochte gids vonden<br />

wij het moeilijk de op de kaart aangegeven<br />

route te volgen.<br />

De witte wolven en de vele andere roofdieren<br />

waren zeer goed te bekijken. Vaak<br />

waren er aan meerder kanten doorzichten<br />

in het verblijf gemaakt, zodat het altijd<br />

wel ergens lukte de dieren te bekijken. Op<br />

het andere deel <strong>van</strong> het park waren onder<br />

andere de olifanten, giraffen, neushoorns<br />

en zeeleeuwen te bewonderen.<br />

Wij hebben, ook op aanraden <strong>van</strong> Peter, de<br />

roofvogelshow bekeken. In een soort<br />

Arena kwamen eerste drie ruiters te paard<br />

met roofdieren binnen en daarna kwam je<br />

ogen te kort. Van alle kanten kwamen<br />

grote en kleinere roofvogels door de arena<br />

gevlogen. Dat het ook wel eens bijna mis<br />

kan gaan bleek tijdens deze show toen<br />

een grote roofvogel niet op de arm <strong>van</strong> de<br />

amazone landde, maar tegen het paard<br />

aanvloog. Gelukkig schrok het paard niet<br />

en bij de tweede poging ging alles wel volgens<br />

plan. Ook na afloop was het vermakelijk<br />

om nog even te blijven zitten omdat<br />

sommige vogels nog helemaal geen zin<br />

hadden om de show te beëindigen. Menig<br />

verzorger zag je dan ook <strong>van</strong> hot naar her<br />

rennen om de aan hen toevertrouwde vogels<br />

weer mee te kunnen nemen.<br />

Dit was voor ons de eerste dierentuin die<br />

we niet in één dag hebben kunnen bekijken.<br />

Eigenlijk hadden we voor deze tuin<br />

een driedaagse reis moeten hebben. Maar<br />

de conclusie is wel dat deze eerste weekendreis<br />

een heel geslaagde is geweest en<br />

wij hopen dan ook dat het Peter en zijn<br />

team gaat lukken een mooi vervolg op<br />

deze reis te bedenken. Want dat het een<br />

blijvertje gaat worden denken we toch<br />

wel.<br />

Onderweg naar huis hadden we in België<br />

nog een stop voor het diner. De chauffeur<br />

heeft ons weer netjes bij het metrostation<br />

Kralingse Zoom afgezet, waarna wij zeer<br />

tevreden weer met het OV huiswaarts zijn<br />

gekeerd. Voor degene die met de auto<br />

naar de Kralingse Zoom waren gekomen<br />

was het een voordeel dat daar de auto<br />

gratis kon worden geparkeerd.<br />

De volgende ochtend na het ontbijt vertrokken<br />

we naar het hoofddoel <strong>van</strong> deze<br />

reis: Zoo d’ Amnéville! Wij waren mooi op<br />

tijd, zodat wij gelijk na opening als eerste<br />

bezoekers de tuin konden ontdekken.<br />

Helaas waren de twee populaire demonstraties,<br />

die <strong>van</strong> de zeeleeuwen en de<br />

roofvogels tegelijkertijd. Er moest dus<br />

een keuze gemaakt worden.<br />

De dierenvrienden <strong>van</strong> onze Vereniging<br />

die nog nooit mee geweest zijn met een<br />

reis <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> zou ik graag mee willen<br />

geven dat u dit echt eens moet proberen.<br />

Bij bijna alle reizen zit in de prijs<br />

koffie of thee met gebak en het diner met<br />

het eerste drankje al inbegrepen, zodat u<br />

de verdere kosten zelf in de hand heeft.<br />

12 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Mexicaanse roodknievogelspin - Foto: Jan Breedijk<br />

Tekst: Jan Breedijk<br />

K O U D B L O E D<br />

VOGELSPINNEN, ENGE DIEREN<br />

Een gewone spin <strong>van</strong>gt vliegen,<br />

een vogelspin zal dus wel vogels<br />

<strong>van</strong>gen. Dat moeten de mensen<br />

gedacht hebben toen ze deze grote<br />

spinnensoorten ontdekten.<br />

In 1705 verscheen er ook een prent <strong>van</strong><br />

Maria Sibille Merian, waarop te zien was<br />

dat een grote spin een kolibri op at. Zoöloog<br />

Henry Walter Bates bevestigde in<br />

1863 dat hij een spin een vink had zien<br />

verorberen. De wetenschappelijke naam<br />

avi-cularia betekent dan ook vogel-etend.<br />

Een kleine vogel die op het pad <strong>van</strong> de spin<br />

komt wordt ongetwijfeld gegrepen, maar<br />

geen vogelspin jaagt op vogels. Ook tarantula<br />

is een misleidende naam. Eigenlijk is<br />

dat de wolfsspin, maar later is men alles<br />

dat groot en harig is deze naam gaan<br />

geven. Bananenspin is de derde misleidende<br />

naam. Gegeven aan de spinnen die<br />

per ongeluk regelmatig met de export <strong>van</strong><br />

bananen in Europa belanden. Het gaat<br />

echter om vele verschillende soorten,<br />

waarbij ook soorten die niet eens tot de<br />

vogelspinnen behoren. Dat is het dus allemaal<br />

niet, maar wat is een vogelspin dan<br />

wel…..<br />

Over de hele wereld zijn er 900 soorten vogelspinnen<br />

die voorkomen in de subtropische<br />

en tropische gebieden, voornamelijk<br />

in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika, maar<br />

ook in Afrika en Azië. Er komen zelfs twee<br />

soorten voor in Zuid-Europa. De biotopen<br />

kunnen erg verschillen: Van woestijnen en<br />

steppes tot bosrijke gebieden. Alle soorten<br />

leven wel in warme en vochtige gebieden.<br />

In woestijnachtige gebieden leven de dieren<br />

in gegraven holen met een relatief<br />

hoge luchtvochtigheid. Naast deze ondergrondse<br />

zijn er ook bodembewonende en<br />

boombewonende soorten. Omdat alle<br />

soorten in relatief warme gebieden<br />

wonen, wordt er geen winterslaap gehouden.<br />

Mensen zijn bang voor vogelspinnen,<br />

omdat ze groot en flink behaard zijn. Verder<br />

worden ze in films afgeschilderd als<br />

gevaarlijke dieren, wat de reputatie geen<br />

goed doet. In werkelijkheid zijn de meeste<br />

vogelspinnen relatief ongevaarlijk, niet<br />

snel, niet giftig voor de mens en een beet<br />

is vergelijkbaar met een wespensteek. Natuurlijk<br />

zijn er enkele uitzonderingen die<br />

wel erg snel en giftig zijn.<br />

Kenmerken<br />

Vogelspinnen zien eruit zoals een spin er<br />

voor ons uit hoort te zien: Een kopborststuk<br />

en een achterlijf, acht poten en twee<br />

tasterpoten (antennes). De tasterpoten<br />

zijn echter zo lang, dat ze makkelijk voor<br />

looppoten kunnen worden aangezien.<br />

Mannetjes <strong>van</strong> deze soorten worden ongeveer<br />

net zo groot als de vrouwtjes. Bij de<br />

meeste soorten betekent dat, dat ze <strong>van</strong><br />

de kaken tot het achterlijf gemiddeld vijf<br />

tot acht centimeter meten en de spanwijdte<br />

<strong>van</strong> de poten is dan twaalf tot achttien<br />

centimeter. Er zijn ook vogelspinnen<br />

die niet groter worden dan onze huisspin<br />

en dan is er de goliathvogelspin (Theraphosa<br />

blondi), die een lichaamlengte <strong>van</strong><br />

twaalf en een spanwijdte <strong>van</strong> dertig centimeter<br />

behaalt. Ook vogelspinnen hebben<br />

acht ogen, in twee rijen <strong>van</strong> vier gerangschikt.<br />

Ze zijn alleen relatief klein en dicht<br />

bij elkaar geplaatst. Verder hebben vogelspinnen<br />

in plaats <strong>van</strong> twee wel vier spintepels.<br />

Dit geldt ook voor de longen. Spinnen<br />

hebben boeklongen.<br />

Boeklongen zijn geplooid en moeten altijd<br />

vochtig blijven. Voor alle vogelspinnen<br />

geldt dat ze voorzichtig gehanteerd moe-<br />

13 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

ten worden. Niet alleen omdat ze kunnen<br />

bijten, maar ook omdat bij een val de abdomen<br />

open kunnen barsten en het dier<br />

sterft.<br />

Voortplanting<br />

De voortplanting bij vogelspinnen gaat<br />

grotendeels hetzelfde als bij andere spinsoorten.<br />

Vogelspinnen zijn allemaal solitaire<br />

dieren, die elkaar alleen in de<br />

voortplantingstijd opzoeken om te paren.<br />

De dieren vinden elkaar door het maken<br />

<strong>van</strong> trillingen door verharde lichaamsdelen<br />

langs elkaar te bewegen. Het mannetje<br />

maakt een spermaweb dat bestaat uit een<br />

web op de bodem en een soort hangmat<br />

eroverheen. Daarna kruipt het mannetje<br />

ondersteboven onder de hangmat en legt<br />

hier een druppel sperma neer. Vervolgens<br />

klimt hij op het web en zuigt de druppel<br />

op in zijn bulbussen. Het spermaweb<br />

wordt nu verwoest. Binnen een half jaar<br />

moet hij nu paren met een vrouwtje, want<br />

daarna vermindert de vruchtbaarheid <strong>van</strong><br />

het sperma. Een vrouwtje dat op de lokroep<br />

<strong>van</strong> het mannetje af komt wordt<br />

achterover geduwd en ligt in een soort<br />

trance als het mannetje zijn bulbussen<br />

tegen de geslachtsopening <strong>van</strong> het vrouwtje<br />

aanduwt. Het vrouwtje slaat het<br />

sperma op in zaadblaasjes. Als de eitjes<br />

worden gelegd komen zij hierlangs en<br />

worden ze bevrucht. Vervelt het vrouwtje<br />

voor de eileg, dan worden de zaadblaasjes<br />

vernieuwd en gaat het sperma dus verloren.<br />

Het vrouwtje spint na enige tijd een<br />

witte, zijdeachtige cocon met daarin, afhankelijk<br />

<strong>van</strong> de soort, enkele tientallen<br />

Mexicaanse roodknievogelspin - Foto: Joost Hubeek<br />

tot tweeduizend eitjes. De eitjes worden,<br />

meestal door het vrouwtje, fel verdedigd.<br />

Na een paar weken komen de jongen uit<br />

het ei, maar blijven in de cocon. Pas na de<br />

eerste vervelling lijken ze op hun ouders<br />

en komen ze eruit. Ze blijven bij elkaar en<br />

worden nog steeds bewaakt tot de volgende<br />

vervelling. Dan zijn de beharing,<br />

poten en monddelen duidelijk ontwikkeld<br />

en gaan de, nog geen centimeter grote<br />

jongen, voor het eerst op zoek naar voedsel.<br />

Voor 95 procent <strong>van</strong> deze diertjes geldt<br />

dat zij al vrij snel het voedsel vormen voor<br />

diverse rovers.<br />

Eten en gegeten worden<br />

Vogelspinnen eten alles wat ze te pakken<br />

krijgen en kleiner is dan henzelf. Meestal<br />

zijn dat insecten, maar ook muisjes, hagedisjes<br />

of zelfs vogeltjes zouden slachtoffer<br />

kunnen worden. De prooi wordt besprongen<br />

en daarna gebeten. Hierbij worden gif<br />

en verteringssappen bij de prooi ingebracht.<br />

Het dier wordt hierdoor verlamd<br />

en lost op. De spin zuigt de prooi leeg en<br />

houdt een soort braakbal over, die vaak<br />

netjes op dezelfde plaats worden achtergelaten.<br />

De uitwerpselen <strong>van</strong> de spinnen<br />

zijn vloeibaar en boombewonende vogelspinnen<br />

kunnen die zelfs gericht wegschieten<br />

als ze zich bedreigd voelen.<br />

Vogelspinnen hebben veel vijanden. Reptielen<br />

en vogels vormen hier een groot<br />

deel <strong>van</strong>, maar ook enkele rovende zoogdieren,<br />

zoals de wasbeer en het stinkdier,<br />

lusten wel een vogelspin. Vogelspinnen<br />

proberen over het algemeen te vluchten<br />

en nemen een dreighouding aan als dit<br />

niet lukt. Bij de dreighouding worden de<br />

voorste poten opgetild en de kaken uit elkaar<br />

gehouden. Er zijn soorten die daarbij<br />

nog dreigende geluiden maken. Er zijn vogelspinnen<br />

die brandharen op hun achterlijf<br />

hebben die kunnen worden<br />

afgeschoten in wolkjes naar hun aanvaller.<br />

Door weerhaakjes zijn ze niet <strong>van</strong> de huid<br />

te vegen of wassen en vooral in de luchtwegen<br />

kunnen ze zware irritatie veroorzaken.<br />

Sommige soorten kunnen springen<br />

om te ontkomen, maar er zijn ook agressieve<br />

soorten die juist de vijand bespringen<br />

en bijten, zoals de goliathspin.<br />

Meestal zal een vogelspin zijn gif willen<br />

sparen voor een prooi en deze niet injecteren<br />

in een vijand. Op enkele soorten na zal<br />

Mexicaanse roodpootvogelspin - Foto: Jan Breedijk<br />

14 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Mexicaanse roodknievogelspin - Foto: Joost Hubeek<br />

het resultaat slechts pijn, een zwelling en<br />

wat bloed te weeg brengen.<br />

Vogelspinnen in Rotterdam<br />

In Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> wonen vijf soorten<br />

vogelspinnen:<br />

- Allereerst is daar de Mexicaanse roodknievogelspin<br />

(Brachypelma smithii) bij<br />

de schuifdeuren <strong>van</strong> de Rivièrahal. Deze<br />

soort is als huisdier populair over de<br />

hele wereld en daarom veel ge<strong>van</strong>gen<br />

en geëxporteerd, totdat het dier bijna<br />

was uitgeroeid. Nu staat hij op de Citeslijst<br />

<strong>van</strong> bedreigde diersoorten en<br />

wordt er regelmatig mee gekweekt. Het<br />

dier wordt zeven tot acht centimeter<br />

lang, heeft een spanwijdte <strong>van</strong> ongeveer<br />

zestien centimeter en is vooral<br />

zwart behaard. Het kopschild is zwart<br />

met een oranje/bruine rand, de poten<br />

zijn zwart met bruin/rode haren en de<br />

knieën zijn fel rood/oranje. Deze vogelspin<br />

leeft in rotsspleten en onder stenen,<br />

maar kan ook zelf holen graven tot<br />

een halve meter diep. Mannetjes kunnen<br />

in het paarseizoen de tot paren bereide<br />

vrouwtjes ruiken tot op<br />

anderhalve kilometer afstand. De<br />

vrouwtjes kunnen een leeftijd bereiken<br />

<strong>van</strong> dertig jaar, de mannetjes aanzienlijk<br />

korter. Na het spinnen <strong>van</strong> hun spermaweb<br />

(op twee- tot vijfjarige leeftijd)<br />

leven ze nog hooguit twee jaar.<br />

- De tweede soort is de Mexicaanse roodpootvogelspin<br />

(Brachypelma boehmei),<br />

die te vinden is in het Oceanium in het<br />

Sonorawoestijn gedeelte en in de Rivièrahal<br />

in de insectenhoek. Deze territoriale<br />

spin zal een indringer eerst willen<br />

afschrikken en als dat niet lukt, absoluut<br />

proberen te bijten. Hij ziet niet<br />

goed, maar voelt vreemde en snelle bewegingen.<br />

De spin wordt zeven centimeter<br />

lang met een spanwijdte <strong>van</strong><br />

ongeveer zestien centimeter, is vooral<br />

zwart behaard met een roodbruin kopschild.<br />

De poten zijn oranje tot rood <strong>van</strong><br />

kleur. De vrouwtjes <strong>van</strong> deze soort kunnen<br />

wel twintig jaar oud worden.<br />

- De Braziliaanse vogelspin (Lasiodora parahybana)<br />

is de derde soort. Het is een<br />

snelle, voornamelijk zwarte, bodembewonende<br />

vogelspin met een spanwijdte<br />

<strong>van</strong> twintig tot vijfentwintig centimeter.<br />

Het is dan ook de op twee na grootste<br />

vogelspin ter wereld. Bovendien is<br />

deze spin redelijk agressief en kan hij<br />

met zijn gifkaken <strong>van</strong> 2,5 centimeter<br />

aardige verwondingen veroorzaken.<br />

- Ook de Chileense vogelspin (Grammostola<br />

rosea) is een bodembewoner. Ook<br />

deze spin is erg populair als huisdier en<br />

wordt ongeveer twintig jaar oud. Het is<br />

een erg rustige soort die niet snel zal<br />

aanvallen. Hij komt uit woestijn- en<br />

halfwoestijngebieden in Chili en leeft<br />

daar tussen struiken en in ondiepe<br />

holen. Het is een donkerbruine, beige of<br />

roodbruine spin met op het rugschild<br />

een korte, donkere lengteband.<br />

- Ten slotte leeft in <strong>Blijdorp</strong> de Grammostela<br />

pulchra. Deze fluweelzwarte, Zuid-<br />

Amerikaanse bodembewoner is echter<br />

voor het publiek niet te zien, maar bevindt<br />

zich achter de schermen. Deze<br />

spinsoort leeft in het tropisch regenwoud<br />

en houdt dus <strong>van</strong> een vochtig<br />

klimaat. Ook dit is een rustige soort.<br />

Verzorging in <strong>Blijdorp</strong><br />

De verzorging <strong>van</strong> vogelspinnen is op zich<br />

vrij makkelijk. Zorg op tijd voor voedsel, de<br />

juiste temperatuur en luchtvochtigheid en<br />

de dieren zijn tevreden. Alle <strong>Blijdorp</strong>se dieren<br />

zijn vrouwtjes. Dit is omdat de vrouwtjes<br />

aanzienlijk langer leven. Er is contact<br />

met een vogelspinnenclub, waarmee dieren<br />

af en toe geruild worden, of nieuw<br />

worden aangeschaft. De vogelspinnen <strong>van</strong><br />

<strong>Blijdorp</strong> krijgen elke tien dagen vier à vijf<br />

voedseldieren. Dit kunnen grote krekels of<br />

halfwas sprinkhanen zijn. De temperatuur<br />

in de terraria ligt zo tussen de 20 en 28<br />

graden Celsius en wordt geregeld door een<br />

spot. De dieren kunnen zo zelf hun ideale<br />

plek in het terrarium opzoeken. Er was<br />

ooit een spin die in de piepschuim achterwand<br />

een hol had gegraven en zo uit het<br />

zicht was verdwenen. De verzorgers hebben<br />

uiteindelijk een lamp geplaatst op de<br />

buitenwand <strong>van</strong> de bak, waardoor de spin<br />

zijn holletje te warm vond worden en hij<br />

naar buiten kroop. Een Goliathspin die zich<br />

steeds verstopte in een gegraven hol kreeg<br />

daar een klein lampje als verlichting, zodat<br />

bezoekers hem konden zien zitten. De spin<br />

was hier niet <strong>van</strong> gecharmeerd en gooide<br />

het lampje steeds het hol weer uit. Omdat<br />

het licht niet goed genoeg is voor planten<br />

staan er kunststof planten in de bakken.<br />

Bovendien zouden de spinnen de planten<br />

opgraven of onder hun gewicht verpletteren.<br />

De verzorgers <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> zijn nog<br />

nooit gebeten. De wolken brandharen die<br />

ze afschieten hebben hen al wel diverse<br />

keren parten gespeeld. Vooral als een dier<br />

ge<strong>van</strong>gen moet worden.<br />

Tot slot heeft de insectenverzorger Louwerens<br />

Jan Nederlof met Gijsbert Kortekaas<br />

het boek ‘Vogelspinnen’ (ISBN 90-75352-<br />

57-2) geschreven, waarin nog veel meer<br />

informatie is te vinden over deze interessante<br />

dieren.<br />

Met dank aan Louwerens Jan Nederlof (Reptielenpost, Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>)<br />

15 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Tekst: Theo <strong>van</strong> de Velde<br />

LEASE-BEESTEN<br />

Zeeleeuw Billy- foto: Joost Hubeek<br />

foto: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

Een verhaal over Breading Loan (fokleen), EEP (Endangered European<br />

Species), Stamboekhouders, Stamboek comités. Of eigenlijk: Van wie is<br />

het dier nu eigenlijk<br />

Op het oog is het heel simpel, je hebt als dierentuin een collectie dieren<br />

en daar zorg je zo goed mogelijk voor. Soms heb je familie-uitbreiding<br />

en moet je een plaats zoeken voor de dieren die je over hebt en<br />

soms kom je een dier tekort. Achter elk dier zit een verhaal over hoe<br />

het in onze tuin terecht is gekomen. Ik vroeg me af: Van wie zijn onze<br />

dieren eigenlijk Door het vertrek <strong>van</strong> de zeeotters Micas en Maré naar<br />

Portugal wilde ik hier iets meer <strong>van</strong> weten. In het geval <strong>van</strong> Micas en<br />

Maré is het simpel, het Aquarium <strong>van</strong> Lissabon de eigenaar. Dierentuinen<br />

blijken complexe organisaties te zijn, die niet meer zonder elkaar<br />

kunnen.<br />

Carl Hagenbeck<br />

We gaan even terug in de tijd. De eerste<br />

dierentuinen haalden hun dieren uit het<br />

wild. In Duitsland was eind 19de eeuw<br />

Carl Hagenbeck heel beroemd als dompteur,<br />

later dieren<strong>van</strong>ger en nog later dierentuineigenaar.<br />

In die tijd ontstond en<br />

groeide de commerciële dierenhandel.<br />

Dierentuinen hadden dieren nodig en die<br />

werden gekocht. Ging er een dood dan<br />

kocht je een nieuwe. Tuinen waren vaak<br />

ook geen ‘publieksattracties’. Vaak sociëteiten<br />

(<strong>Blijdorp</strong>), aanhangsels <strong>van</strong> universiteiten<br />

(Artis) of liefhebberijen <strong>van</strong><br />

aristocraten (Schönbrunn).<br />

Langzaam aan deed de commercie bij dierentuinen<br />

zijn intrede. Wild<strong>van</strong>g was duur,<br />

er was bizar veel uitval doordat biologische<br />

kennis binnen de handel slecht was;<br />

daarnaast heeft deze handel zich zelden<br />

ingelaten met gevoel en ethiek. Gelukkig<br />

groeide ook het bewustzijn dat je niet<br />

straffeloos de natuur kunt leegroven.<br />

Er ontstond inzicht in de natuurbalans en<br />

er kwam nieuwe regelgeving. Hiermee<br />

konden ongewenste situaties beter in<br />

banen worden geleid. Tegelijkertijd werden<br />

dierentuinen meer en meer <strong>van</strong><br />

het bezoekersaantal afhankelijk. En je<br />

hoeft geen wetenschapper te zijn om te<br />

concluderen dat pas geboren dieren<br />

publiek aantrekken.<br />

Balans en controle<br />

Door te fokken worden dieren in dierentuinen<br />

geboren, waardoor de dieren in de<br />

natuur met rust gelaten kunnen worden.<br />

Er wordt ook gefokt, omdat jonge dieren<br />

publiek trekken en omdat bepaalde dieren<br />

een familiegroep nodig hebben om beter<br />

te functioneren. Daarnaast kun je bevruchting<br />

niet eens altijd voorkomen.<br />

En nu ontstaan er nieuwe uitdagingen!<br />

Het uitwisselingsbeleid wordt voor EEPdieren<br />

(European Endangered species<br />

Program) bepaald door EAZA (EAZA staat<br />

voor European Association of Zoos and<br />

Aquaria). EAZA promoot het samenwerken<br />

voor regionale collectieplanning en<br />

het behoud <strong>van</strong> het wild, door internationaal<br />

gecoördineerde fokprogramma's voor<br />

wilde dieren, zoals het EEP. EAZA-dierentuinen<br />

(meer dan 300 instanties in 34<br />

landen) hebben afgesproken dat er niet<br />

gehandeld wordt met dieren. Nog voor de<br />

oprichting <strong>van</strong> de EAZA in 1988, had<br />

<strong>Blijdorp</strong> al samen met vijf Europese dierentuinen<br />

een afspraak gemaakt dat dieren<br />

niet onderling verkocht zouden<br />

worden. Op de jaarrekening <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

staan de dieren voor de waarde <strong>van</strong> één<br />

euro weergegeven, dit om vooral aan te<br />

geven dat de dieren geen geld vertegenwoordigen.<br />

De vraag die zich nu opdringt is waarom<br />

je een dier wat je teveel hebt niet gewoon<br />

weggeeft Het antwoord is weer niet eenvoudig.<br />

Soms heb je een dier over omdat<br />

je ruimte tekort komt. Soms omdat het<br />

geslacht niet de juiste is. En soms is er<br />

gewoon ruimtegebrek. Overschot terugplaatsen<br />

in de natuur kan vaak niet eens<br />

en is in veel landen aan strikte regels<br />

16 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

foto: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

foto: Greet <strong>van</strong> Norde<br />

gebonden, zo ook het internationale<br />

vervoer.<br />

Natuurlijk worden dieren bij overschot<br />

soms weggegeven, geruild of<br />

in fokleen (breeding loan) gegeven.<br />

Bij fokleen worden dan dieren in<br />

bruikleen gegeven en de geboortes<br />

die hier<strong>van</strong> mogelijk het gevolg zijn<br />

mag de tuin houden. Bij fokleen hou<br />

je zo ook zeggenschap over het dier.<br />

Daarentegen heb je zelf ook regelmatig<br />

een dier voor fokdoeleinden<br />

nodig of om een groep compleet te<br />

maken of sterfte te compenseren.<br />

Voor dieren die onder een EEP programma<br />

vallen geldt dat de stamboekhouder bijhoudt<br />

wat er in de dierentuinen aanwezig<br />

is; hij bewaakt o.a. de bloedlijnen. Het internationale<br />

stamboekcomité kan beslissen<br />

of een dier ergens niet naartoe mag of<br />

juist weg moet. Dus dan maakt het niet<br />

eens zoveel uit wie de eigenaar is omdat<br />

het comité over deze dieren beschikt.<br />

Situaties<br />

Als je bijvoorbeeld teveel dieren hebt dan<br />

kan je stoppen met fokken, maar als je<br />

maar één geslacht wilt dan heb je een<br />

probleem. Dit doet zich vooral voor met<br />

kuddedieren. Je wilt bijvoorbeeld graag<br />

meer olifanten maar je kunt geen extra<br />

mannetje herbergen. Mannetjes kun je<br />

ook niet zomaar in andere dierentuinen<br />

kwijt. Daar zijn aparte voorzieningen voor<br />

nodig. Om dit soort redenen heeft <strong>Blijdorp</strong><br />

olifanten aan andere dierentuinen<br />

uitgeleend (Bernhardientje en Yasmin aan<br />

Dublin) in plaats <strong>van</strong> weggegeven, dan<br />

hou je zeggenschap. In de breeding-loan<br />

overeenkomst kunnen dan aanvullende<br />

voorwaarden worden opgesteld. In dit<br />

geval dat bij inseminatie <strong>van</strong> de uitgeleende<br />

olifant de dierentuin verplicht<br />

wordt om binnen 5 jaar een bullenstal te<br />

bouwen. Je weet namelijk maar nooit wat<br />

het geslacht zal worden.<br />

<strong>Blijdorp</strong> en veel andere dierentuinen willen<br />

graag het beste voor dieren die elders<br />

worden ondergebracht. Dat een tuin bij<br />

EAZA is aangesloten houdt namelijk nog<br />

geen keurmerk in. Dus wordt de toekomstige<br />

omgeving als het nodig is geïnspecteerd<br />

door <strong>Blijdorp</strong>medewerkers.<br />

Ook binnen de zeeleeuwengroep vindt<br />

uitwisseling plaats. Gelukkig zijn er<br />

genoeg dierentuinen die belangstelling<br />

hebben en samenwerken.<br />

Nu ligt het probleem in de eigen<br />

groep. Het liefste hebben we tien<br />

dieren. Momenteel zijn het er<br />

twaalf wat niet zo erg is, maar een<br />

<strong>van</strong> de vrouwtjes is heel bang <strong>van</strong><br />

Billy; ze heeft wel een jong. Nu is<br />

er geregeld dat het vrouwtje met<br />

het jong naar München mag.<br />

Daarnaast begint Billy ook ouder<br />

te worden en heeft hij in de fok<br />

wat minder zin. Het jonge mannetje<br />

in de groep zal die taak overnemen.<br />

We kunnen echter nog niet<br />

voorspellen of hij Billy naast zich zal<br />

accepteren, wat we wel hopen. Ook is<br />

onvoorspelbaar hoe Billy de leiding over<br />

zal geven. Dit kan weer hoofdbrekens<br />

opleveren.<br />

De Aziatische leeuwen hebben tijdelijk<br />

versterking <strong>van</strong> drie nieuwe leeuwinnen<br />

gekregen. De bedoeling is dat deze leeuwinnen<br />

naar een tuin gaan die Aziatische<br />

leeuwen wil gaan houden. Het probleem<br />

is dat de dierentuin <strong>van</strong> bestemming nog<br />

een oude Afrikaanse leeuw heeft. De EAZA<br />

bepaalt dat een dierentuin niet beide<br />

soorten in de collectie mag hebben om<br />

kruising te voorkomen. Tot die leeuw dood<br />

is blijven deze leeuwen logeren op het<br />

terras waar eerst de hyena’s zaten.<br />

In een dierentuin is het elke dag weer<br />

wat anders.<br />

Info: Martin <strong>van</strong> Wees (Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>)<br />

17 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

SURFEN EN SHOPPEN!<br />

Het afgelopen kwartaal is er weer<br />

veel gebeurd. In de eerste plaats is<br />

onze website geheel vernieuwd.<br />

Wij zijn er erg trots op. Hopelijk<br />

u ook. Neem eens een kijkje:<br />

www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Suggesties zijn altijd welkom.<br />

De komende maanden wordt de<br />

site nog uitgebreid met een<br />

webshop.<br />

In de tussentijd kunt u al lekker shoppen<br />

op twee bevriende websites. Drukkerij <strong>van</strong><br />

de Water uit Schiedam heeft een speciale<br />

<strong>Vrienden</strong>site opgezet.<br />

Op www.vvb.wzone.nl kunt u allerlei producten<br />

bestellen die u met uw eigen creativiteit<br />

en foto’s kunt vormgeven.<br />

Wenskaarten, kalenders, kerstkaarten,<br />

canvasdoeken, caps, mokken, t-shirts,<br />

Prettige Feestdagen Prettige Feestdagen Prettige Feestdagen<br />

18 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Zet vvb.wzone.nl in uw favorieten.<br />

Dé webshop waarmee u<br />

met uw aankopen direct<br />

de <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> steunt!<br />

SPAAR<br />

KAART<br />

Bij besteding <strong>van</strong> iedere 5,-<br />

ont<strong>van</strong>gt u 1 stempel.<br />

Bij inlevering <strong>van</strong> een volle<br />

spaarkaart ont<strong>van</strong>gt u<br />

1 of meerdere artikelen<br />

uit onze winkel naar keuze tot<br />

een bedrag <strong>van</strong> maximaal 10,-.<br />

Neem beslist een kijkje!<br />

vvb.wzone.nl<br />

Spaarkaarten zijn niet<br />

inwisselbaar voor contant geld.<br />

De vereniging behoudt zich het recht voor deze<br />

actie te wijzigen of te beëindigen.<br />

polo’s, uw<br />

eigen briefpapier,<br />

enveloppen,<br />

etc.<br />

En ook met speciale <strong>Vrienden</strong> bedrukking.<br />

En nu komt het mooiste! Minimaal 10%<br />

<strong>van</strong> uw aankoopbedrag komt ten goede<br />

aan onze Vereniging.<br />

<strong>Blijdorp</strong>’s huisfotograaf Rob Doolaard<br />

heeft een wenskaartenshop geopend<br />

waar u zijn mooiste foto’s als ansichtkaart<br />

of wenskaart kunt bestellen. Vandaag<br />

voor 16.00 besteld, dezelfde dag nog op de<br />

post! Om de <strong>Vrienden</strong> te helpen heeft Rob<br />

een deel <strong>van</strong> zijn kaartenwinkel gerelateerd<br />

aan de <strong>Vrienden</strong>. Van de kaarten die<br />

daar worden besteld gaat 50 % <strong>van</strong> de opbrengst<br />

naar de <strong>Vrienden</strong>.<br />

Klik op<br />

http://vrienden<strong>van</strong>blijdorp.sendasmile.com<br />

Onze winkel in de<br />

Diergaarde is voortaan<br />

elke dag open (tussen<br />

1 november en 1 februari<br />

<strong>van</strong> 12.00-16.00<br />

uur). Ook in de kerstvakantie.<br />

U kunt dus<br />

ook altijd ‘live’ kopen.<br />

Zeearend / foto Peter <strong>van</strong> Norde<br />

Voor de vast bezoekers <strong>van</strong> onze winkel<br />

heeft Drukkerij <strong>van</strong> de Water een spaarkaart<br />

gemaakt, waarmee u voor korting<br />

kunt sparen.<br />

2011<br />

Vereniging<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam<br />

<strong>Vrienden</strong>foon 010-4676637<br />

E-mail info@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Web www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Leuk voor de komende<br />

feestdagen!<br />

19 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

Foto: Petra Sjouken<br />

Tekst: Trix Vermeulen<br />

KRACHTPATSERS<br />

‘Scar zet één stap richting de<br />

kleine. Blonde Dolly houdt hem<br />

in de gaten, De Bruine zit klaar<br />

om haar te hulp te schieten. Dan<br />

zet Scar nog een stap. Blonde<br />

Dolly kijkt hem dreigend aan.<br />

Hun blikken kruisen. Scar kiest<br />

eieren voor zijn geld en vlucht<br />

weg. Verstandig, want deze vrouwen<br />

deinzen voor niets of niemand<br />

terug om hun kind te<br />

beschermen.’<br />

Wie zijn deze personages Belangrijke figuren<br />

uit de onderwereld Is er onlangs<br />

een nieuwe misdaadroman verschenen<br />

Nee hoor, dit is een alledaags plaatje bij de<br />

hyena’s in <strong>Blijdorp</strong>.<br />

Hyena’s hebben geen al te best imago. Ze<br />

zijn lelijk, ze maken een irritant lachend<br />

geluid, ze staan vreemd op hun poten en<br />

ze hebben <strong>van</strong> die enorme kaken die werkelijk<br />

alles klein krijgen. En juist dit maakt<br />

deze dieren zo interessant en fascinerend.<br />

Familie<br />

Hoewel de hyena op het eerste gezicht<br />

veel weg lijkt te hebben <strong>van</strong> een hond, is<br />

hij toch meer verwant aan katten en in<br />

het bijzonder aan de civetkat. De familie<br />

<strong>van</strong> de hyena bestaat uit de gevlekte<br />

hyena, de gestreepte hyena, de bruine<br />

hyena en de aardwolf. Alle vier hebben de<br />

uiterlijke kenmerken die zo karakteristiek<br />

zijn voor de hyena: stevige schouders, een<br />

grote kop met grote oren, brede kaken en<br />

een aflopende rug. Ze komen vooral voor<br />

in de sa<strong>van</strong>negebieden en halfwoestijnen<br />

<strong>van</strong> Afrika.<br />

De hyena’s in <strong>Blijdorp</strong> zijn gevlekte hyena’s.<br />

Dit is de grootste hyenasoort. De<br />

vrouwtjes zijn nog weer groter dan de<br />

mannetjes. De gevlekte hyena leeft in<br />

groepen, ook wel clans genoemd. Een clan<br />

wordt geleid door een vrouwtje, het is een<br />

echte vrouwenmaatschappij. De grootte<br />

<strong>van</strong> een clan is afhankelijk <strong>van</strong> het voedselaanbod<br />

en varieert <strong>van</strong> vijf tot wel<br />

tachtig dieren. De clan leeft in een hol.<br />

De grenzen <strong>van</strong> het territorium worden<br />

gezamenlijk door de hyena’s verdedigd.<br />

Blonde Dolly en haar ‘clan’<br />

Clan is een wat groot begrip voor de vier<br />

hyena’s die in <strong>Blijdorp</strong> wonen. Zeker is wel<br />

dat één dame de scepter zwaait, Blonde<br />

Dolly is haar naam, te herkennen aan haar<br />

blonde lokken. Haar groep bestaat verder<br />

uit haar zus, De Bruine, het jong <strong>van</strong><br />

Blonde Dolly en het mannetje Scar,<br />

tevens vader <strong>van</strong> het jong.<br />

Begin augustus werd de kleine geboren en<br />

het gaat uitstekend met hem. Ik schrijf<br />

‘hem’, maar het geslacht is nog onbekend.<br />

Dit is namelijk niet zomaar te zien. Om<br />

toch het geslacht te kunnen bepalen, zijn<br />

er haren getrokken. Deze wijze <strong>van</strong> geslachtbepaling<br />

wordt normaal bij vogels<br />

toegepast. Er worden dan veren getrokken<br />

en aan de hand <strong>van</strong> het DNA wordt het<br />

20 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

geslacht bepaald. <strong>Blijdorp</strong> is nog in afwachting<br />

<strong>van</strong> de DNA-uitslag <strong>van</strong> de<br />

jonge hyena.<br />

Sinds de geboorte heeft Blonde Dolly één<br />

prioriteit: de zorg voor haar jong. Ze is<br />

heel beschermend. Toen het jong net geboren<br />

was, hield ze alles wat mogelijk gevaar<br />

was op veilige afstand. Zo ook Scar.<br />

Als hij uit nieuwsgierigheid een paar passen<br />

in de richting <strong>van</strong> het jong zette, dan<br />

hoefde Blonde Dolly maar te kijken, een<br />

oor te bewegen, en Scar was weer voor<br />

een dag verdwenen. Inmiddels is het jong<br />

een stuk groter en minder kwetsbaar. Scar<br />

heeft nu ook meer contact met het jong,<br />

ze spelen zelfs samen!<br />

Contact en controle<br />

De hyena’s hebben een binnen- en buitenverblijf.<br />

Het binnenverblijf bevindt zich<br />

onder de Baobab en is verdeeld in drie<br />

aparte ruimtes. Deze komen elk uit op het<br />

buitenverblijf. Het buitengedeelte is te separeren<br />

in twee grote en een klein verblijf,<br />

maar doorgaans is de hele ruimte beschikbaar.<br />

In het binnenverblijf staan werpkisten.<br />

De verwachting was dat de werpkisten<br />

de gewenste beschutting zouden bieden<br />

voor Blonde Dolly als ze moest bevallen.<br />

Bovendien zou het voor de verzorgers<br />

handig zijn als het jong binnen geboren<br />

zou worden. Dan zouden zij de toegang<br />

<strong>van</strong> binnen naar buiten eventueel kunnen<br />

reguleren. Alles voor de veiligheid <strong>van</strong> het<br />

jong! Maar hyena’s zijn eigenzinnig en<br />

doen wat ze zelf willen: Blonde Dolly is in<br />

het buitenverblijf bevallen en ze bepaalt<br />

zelf wanneer zij en haar jong binnen of<br />

buiten zijn. De hyena’s zijn nauwelijks te<br />

sturen door de verzorgers.<br />

Er wordt nu ’s ochtends ‘getraind’ met de<br />

hyena’s. Stukjes vlees door het gaas lokken<br />

de dieren naar het binnenverblijf.<br />

De hyena’s zijn bereid om hieraan mee te<br />

werken. Dit klinkt misschien gewichtig,<br />

maar het is ook haast alsof ze zelf de afweging<br />

maken, of de stukjes vlees opwegen<br />

tegen de wandeling naar het<br />

binnenverblijf. Doel <strong>van</strong> deze training <strong>van</strong>uit<br />

de verzorgers is om enige controle te<br />

hebben over de verblijfplaats <strong>van</strong> de dieren.<br />

De dames hebben hun buien en dan<br />

is het voor Scar een stuk veiliger in een<br />

apart verblijf.<br />

Foto: Aart Pijl<br />

De dieren in <strong>Blijdorp</strong> kunnen er behoorlijk<br />

gehavend uitzien. Als je goed naar Scar<br />

kijkt, dan zie je dat hij zijn naam dankt<br />

aan een groot litteken op zijn lijf. De<br />

kracht <strong>van</strong> de hyena’s is enorm. Als ze gewoon<br />

aan het spelen zijn, kunnen ze elkaar<br />

al flink verwonden. Daarbij kunnen<br />

ze ook veel hebben, ze lijken weinig last te<br />

hebben <strong>van</strong> de verwondingen en ze genezen<br />

weer snel.<br />

Krachtpatsers<br />

Hyena’s staan bekend om de enorme<br />

spierkracht die ze in hun kaken hebben.<br />

Hierdoor eten ze met gemak botten en<br />

huid. Een hyena kan zelfs het schild <strong>van</strong><br />

een schildpad verbrijzelen. In <strong>Blijdorp</strong> krijgen<br />

de hyena’s ook regelmatig botten<br />

waar ze flink hun tanden in kunnen zetten.<br />

Maar dit is niet alles wat de hyena’s<br />

verorberd hebben..<br />

Toen de hyena’s in 2005 weer terugkwamen<br />

in <strong>Blijdorp</strong>, verbleven ze eerst in het<br />

oude tijgerverblijf. De vloer <strong>van</strong> het verblijf<br />

was bedekt met houten vlonders.<br />

Die lagen er al zo’n vijftig jaar en ze zorgden<br />

ervoor dat de tijgers niet op het<br />

koude beton lagen. De hyena’s zaten nog<br />

geen week in het verblijf of de vlonders,<br />

inclusief de spijkers, waren onvindbaar. In<br />

zijn geheel verslonden door de hyena’s!<br />

Een andere anekdote uit de tijd dat er<br />

bruine hyena’s in <strong>Blijdorp</strong> waren: bij deze<br />

hyenasoort konden de verzorgers gewoon<br />

in het verblijf komen. Op een dag waren<br />

de verzorgers bezig het verblijf schoon te<br />

maken. Met grote schoppen werd de mest<br />

weggeschept. Maar toen werd een <strong>van</strong> de<br />

hyena’s vervelend en een verzorger moest<br />

hem op afstand houden. Hij nam zijn<br />

schop ter bescherming voor zich met het<br />

metalen gedeelte naar de hyena gericht.<br />

Het dier nam een hap en beet met gemak<br />

door de metalen schop heen. Uit verwondering<br />

en fascinatie heeft de technische<br />

dienst nog onderzoek verricht naar de<br />

schop. Nu kon exact berekend worden<br />

hoe groot die bijtkracht eigenlijk was.<br />

Ook in andere situaties verschilt het gedrag<br />

<strong>van</strong> de hyena’s met dat <strong>van</strong> andere<br />

dieren. Hyena’s zijn niet bang en ze vertrouwen<br />

op hun eigen kracht. Een goed<br />

voorbeeld is het transport <strong>van</strong> het ene<br />

naar het andere verblijf. Zo’n transport is<br />

voor de meeste dieren een stressvolle<br />

aangelegenheid. De dieren worden in<br />

transportbakken naar hun nieuwe verblijf<br />

gebracht en vervolgens bepaalt de toestand<br />

<strong>van</strong> de dieren wanneer de sluizen<br />

naar het verblijf open kunnen. Bij de hyena’s<br />

niet, de transportbakken stonden nog<br />

maar net of de hyena’s keken al afwachtend<br />

naar de verzorgers, alsof ze wilden<br />

zeggen ‘Gebeurt er nog wat, gaat de deur<br />

nog open’<br />

Hyena’s zijn goed in dierentuinen te houden.<br />

Voor het verblijf zijn twee dingen<br />

noodzakelijk: hyena’s zijn gek op graven,<br />

daarom is het hele verblijf in <strong>Blijdorp</strong><br />

voorzien <strong>van</strong> gaas, ook onder de grond.<br />

Verder staat er schrikdraad voor het gaas<br />

om te voorkomen dat de dieren het gaas<br />

stuk bijten. In het binnenverblijf zijn metalen<br />

platen aangebracht. Deze zijn zo<br />

glad dat de dieren er geen grip op hebben.<br />

En dan blijft het heel!<br />

Voor de verzorgers is het <strong>van</strong> belang om<br />

zich aan de hyena’s aan te passen, want<br />

deze dieren begrijpen hoe het werkt. Hyena’s<br />

moeten verwend worden, ze zijn niet<br />

te sturen. Een lekker stukje vlees helpt,<br />

maar het zit hem ook in een stukje ‘goodwill’<br />

<strong>van</strong> de dieren naar de verzorgers.<br />

Al met al zijn de hyena’s een lust voor het<br />

oog. Hun natuurlijke gedrag is ook in een<br />

dierentuin goed te zien en hun opvallende<br />

uiterlijk blijft indrukwekkend. Bovendien<br />

heb ik begrepen dat de roep <strong>van</strong> een<br />

hyena een bijzonder mooi geluid is, dus ik<br />

houd <strong>van</strong>af nu ook mijn oren gespitst!<br />

Met dank aan: Martin <strong>van</strong> Wees (Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>)<br />

21 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

VRIJWILLIGERS GEZOCHT!<br />

V R I E N D E N<br />

De vrijwilligers vormen de ruggengraat <strong>van</strong> onze Vereniging. Zij<br />

zijn het visitekaartje <strong>van</strong> de <strong>Vrienden</strong> in de Diergaarde. Zij staan<br />

met onze infokar in de tuin. Zij staan in de winkel en zorgen<br />

daarmee voor de broodnodige inkomsten. Zij werven nieuwe<br />

leden onder de <strong>Blijdorp</strong>-bezoekers. Kortom, de Vereniging kan<br />

niet zonder hen!<br />

Wij zoeken actieve leden om ons promotieteam te versterken!<br />

Heeft u per week een paar uur over Heeft u een enthousiaste<br />

inzet en positieve instelling Help dan mee om de <strong>Vrienden</strong> nog<br />

groter te maken, zodat we <strong>Blijdorp</strong> nog beter kunnen steunen!<br />

Wij zorgen er voor dat u een basistraining krijgt, zodat u nog<br />

meer weet over de Diergaarde. En u werkt natuurlijke op de<br />

mooiste plek <strong>van</strong> Rotterdam, met altijd een vers kopje koffie of<br />

thee op voorraad.<br />

Wilt u meehelpen Stuur dan een mail naar :<br />

promotie@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

of bel <strong>van</strong>daag nog: 010 467 66 37<br />

Samen maken we het verschil!<br />

V R I E N D E N<br />

NIEUWS PER MAIL<br />

Ons secretariaat probeert de leden zo goed mogelijk op de<br />

hoogte te houden <strong>van</strong> belangrijke ontwikkelingen in <strong>Blijdorp</strong> of<br />

binnen onze Vereniging. Dat kan om kostentechnische redenen<br />

helaas alleen per email. Heeft u email en wilt u door ons op de<br />

hoogte worden gehouden <strong>van</strong> de laatste ontwikkelingen Geef<br />

uw emailadres dan door aan info@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl Voor<br />

onze administratie is het erg handig wanneer u ook even naam<br />

en adres vermeldt, dan kunnen we uw gegevens correct opslaan.<br />

WIJ WENSEN U<br />

PRETTIGE FEESTDAGEN<br />

EN EEN GELUKKIG<br />

NIEUWJAAR<br />

22 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 4 | 2010

M U T A T I E S<br />

TWEEDE KWARTAAL 2010<br />

In deze rubriek vindt u een selectie<br />

uit de mutatielijst <strong>van</strong> de Diergaarde.<br />

Er kan tussentijds het een<br />

en ander zijn veranderd. Ook kunnen<br />

dieren zich (niet zichtbaar<br />

voor publiek) achter de schermen<br />

bevinden. Waar bekend wordt<br />

aangegeven of het een mannetje<br />

(het eerste cijfer) of een vrouwtje<br />

(het tweede cijfer) betreft, of dat<br />

het geslacht nog niet bekend is<br />

(het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0<br />

Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje<br />

en één vrouwtje.<br />

Europese hamster (vrijgelaten in het wild),<br />

21 jul/0.2.0 Maleise civetkat (naar Tierpark<br />

Berlijn), 21 jul/1.0.0 Sri Lanka roestkat<br />

(naar Tierpark Berlijn), 10 aug/0.1.0 Europese<br />

otter (naar Lund, Zweden), 16<br />

aug/3.0.0 Kaapse klipdas (naar Kessingland<br />

Zoo, UK), 2 sep/0.2.0 Geelkeel-gaailijsters<br />

(naar San Diego).<br />

Stokstaartje met jong - Foto: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

Net geboren Mhorrgazelle - Foto: Peter <strong>van</strong> Norde<br />

Geboren Geboren<br />

3 jul-3 aug/3.6.0 reuzentoekan, 18 jul-2<br />

aug/4.3.0. Kaapse klipdas, 19 jul/0.2.0 penseelzwijn,<br />

19 jul-22 aug/0.0.4 alligatorschildpad,<br />

20 jul/0.1.0 Indische olifant<br />

(Faya), 22 jul/1.0.0 Mhorr gazelle, 23<br />

jul/1.1.0 Sri Lanka roestkat, 25 jul/0.1.0<br />

hyena, 4 aug/1.1.0 rode panda, 15<br />

aug/0.0.3. vosmangoest, 18 aug/0.0.3<br />

stokstaartje, 19 aug/0.0.1 Chapman zebra,<br />

21 aug/1.0.0 Kirk’s dikdik, 11 sep/0.0.2<br />

kleinklauwotter.<br />

Gestorven Gestorven<br />

6 jul/1.0.0 Mhorr gazelle (plm 9 jaar), 4<br />

aug/0.1.0 grote koedoe (plm 1,5 jaar), 30<br />

aug/2.1.0 Colombiaanse pauwoogschildpad<br />

(uit Zürich), 24 sep/ 0.1.0 Maleise civetkat<br />

(plm 11 jaar), 1okt/0.1.0 poolvos<br />

(plm 2,5 jaar), 1 okt/0.1.0 Thomson gazelle<br />

(plm 6 jaar),<br />

Jonge penseelzwijntjes - Foto: Aart Pijl<br />

Gearriveerd<br />

26 jul/1.1.0 zwarte wouw (uit Arnhem), 27<br />

jul/0.1.0 hamerkop, 28 jul/0.1.0 soldatenara<br />

(uit Artis), 2 sept/1.1.0 witkopgier, 3<br />

sep/0.1.0 Manoelkat (uit Edinburgh), 9<br />

sep/1.0.0 Mhorr gazelle, 23 sep/0.2.0 vicuña<br />

(uit Tierpark Berlijn).<br />

Verzonden<br />

12 jul/1.0.0 Papoea jaarvogel (naar Heidelberg<br />

Zoo), 13 jul/2.2.0 Komodo varaan<br />

(naar Galdar, Gran Canaria), 14 jul/6.8.0<br />

23 | <strong>Vrienden</strong>nieuws 3 | 2010

c o l o f o n<br />

32e jaargang, nummer 4, oplage: 6500<br />

Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam<br />

<strong>Vrienden</strong>nieuws is een uitgave <strong>van</strong> de Vereniging<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> en verschijnt vier maal per jaar.<br />

Denkt u na over een periodieke<br />

schenking aan onze vereniging<br />

Kijk op www.schenkservice.nl<br />

en zoek op <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong><br />

Alvast hartelijk dank!<br />

a g e n d a<br />

12 december 2010:<br />

Winterlezing Stefan Timmermans over ijsberen en/of tijgers<br />

9 januari 2011:<br />

Nieuwjaarslezing <strong>Blijdorp</strong>-directeur Marc Damen over het voorbije en komende<br />

jaar in <strong>Blijdorp</strong><br />

13 februari 2011:<br />

Winterlezing Martin <strong>van</strong> Wees over het EEP voor Aziatische olifanten<br />

13 maart 2011:<br />

Winterlezing Harald Schmidt over gieren<br />

De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. <strong>Vrienden</strong><br />

hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aan<strong>van</strong>g <strong>van</strong><br />

de bijeenkomst en op vertoon <strong>van</strong> hun lidmaatschapskaart voor het betreffende<br />

jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium<br />

uitrijkaarten kopen.<br />

NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot<br />

<strong>van</strong> een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-leden<br />

of te kijken of Koos <strong>van</strong> Leeuwen iets interessants voor u heeft op zijn curiosakraam.<br />

De Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> stelt zich ten doel:<br />

“Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen <strong>van</strong> Diergaarde<br />

<strong>Blijdorp</strong>”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt<br />

€ 38,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het<br />

verenigingsorgaan <strong>Vrienden</strong>nieuws ont<strong>van</strong>gen, alsmede 2<br />

gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde <strong>Blijdorp</strong> in Rotterdam.<br />

Bovendien worden de leden in staat gesteld deel<br />

te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen<br />

georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.<br />

Secretariaat:<br />

K. <strong>van</strong> Leeuwen, Sonoystraat 6a,<br />

3039 ZT Rotterdam<br />

Email: info@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

ING Bank nr: 13 57 803<br />

IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03<br />

BIC nummer: INGBNL2A<br />

Reizen:<br />

P. Biesta,<br />

Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk<br />

Telefoon: 06-48808538<br />

Email: peterbiesta@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Promotieteam:<br />

M. Nichting,<br />

Email: promotie@vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Redactie-adres <strong>Vrienden</strong>nieuws:<br />

M. Kreuger, hoofdredacteur<br />

Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam<br />

Email: mkreuger@planet.nl<br />

Redactie-medewerkers:<br />

J. Breedijk, M. <strong>van</strong> Leeuwen-Maat,<br />

A. Peters, A. Schouten, G. Nijssen<br />

T. <strong>van</strong> de Velde, T. Vermeulen<br />

Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong> op Internet:<br />

Website: http://www.vrienden<strong>van</strong>blijdorp.nl<br />

Samenstelling Verenigingsbestuur:<br />

Voorzitter<br />

M. Kreuger<br />

Secretaris<br />

K. <strong>van</strong> Leeuwen<br />

Tweede secretaris S. Visser-Noordijk<br />

Penningmeester /<br />

Vice-voorzitter A.M. Bos<br />

Leden<br />

P. Biesta - Reizen<br />

M. Nichting - waarnemend<br />

bestuurslid<br />

B. Noordegraaf - aspirant-lid<br />

ISSN: 1568-3400<br />

a d r e s B l i j d o r p<br />

Diergaarde <strong>Blijdorp</strong>, Abraham <strong>van</strong> Stolkweg, Rotterdam<br />

Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95<br />

Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam<br />

Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend!<br />

Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur<br />

Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen<br />

de mening <strong>van</strong> de auteur en niet noodzakelijkerwijs die<br />

<strong>van</strong> de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor<br />

artikelen in te korten of te weigeren.<br />

Toegezonden foto’s kunnen met vermelding <strong>van</strong> de naam<br />

<strong>van</strong> de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve<br />

<strong>van</strong> activiteiten zonder winstoogmerk <strong>van</strong> de Vereniging<br />

<strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong> <strong>Blijdorp</strong>. Tenzij schriftelijk anders<br />

wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen<br />

in het fotoarchief <strong>van</strong> de Vereniging <strong>Vrienden</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>Blijdorp</strong> en aldus niet geretourneerd.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!