Ketensamenwerking in de praktijk - AIAS
Ketensamenwerking in de praktijk - AIAS
Ketensamenwerking in de praktijk - AIAS
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DRS. YOLANDA HOOGTANDERS<br />
DR. MARLOES DE GRAAF-ZIJL<br />
KETENSAMEN-<br />
WERKING<br />
IN DE<br />
PRAKTIJK<br />
RVO 07 | 2011<br />
ACADEMISCH MEDISCH CENTRUM | UNIVERSITEIT UTRECHT | UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
DR. Y. HOOGTANDERS<br />
DR. M. DE GRAAF-ZIJL<br />
KETENSAMEN-<br />
WERKING<br />
IN DE<br />
PRAKTIJK<br />
RVO 7 | 2011<br />
ACADEMISCH MEDISCH CENTRUM | UNIVERSITEIT UTRECHT | UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Dit is een publicatie <strong>in</strong> het ka<strong>de</strong>r van het universitair on<strong>de</strong>rzoekprogramma Re-<strong>in</strong>tegratie<br />
Verbeteron<strong>de</strong>rzoek. Doel van het programma is het universitair on<strong>de</strong>rzoek naar<br />
re-<strong>in</strong>tegratiedienstverlen<strong>in</strong>g te versterken <strong>in</strong> directe wisselwerk<strong>in</strong>g met het<br />
re-<strong>in</strong>tegratieveld.<br />
Meer <strong>in</strong>formatie over resultaten van on<strong>de</strong>rzoeksprojecten en masterclasses <strong>in</strong> het ka<strong>de</strong>r<br />
van het Re-<strong>in</strong>tegratie Verbeteron<strong>de</strong>rzoek programma is te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n op <strong>de</strong> website. Tevens<br />
zijn <strong>de</strong> publicaties hier te downloa<strong>de</strong>n. www.verbeteron<strong>de</strong>rzoek.nl<br />
Het project Re-<strong>in</strong>tegratie Verbeter On<strong>de</strong>rzoek wordt f<strong>in</strong>ancieel mogelijk gemaakt door<br />
Sticht<strong>in</strong>g Instituut GAK.<br />
JUNI 2011<br />
© Y. Hoogtan<strong>de</strong>rs, M. <strong>de</strong> Graaf-Zijl, Amsterdam<br />
INFORMATIE VOOR BIBLIOTHEEK<br />
Hoogtan<strong>de</strong>rs, Y., Graaf-Zijl, M. <strong>de</strong>, (2011). <strong>Ketensamenwerk<strong>in</strong>g</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>praktijk</strong><br />
Amsterdam, Universiteit van Amsterdam, RVO 7<br />
ISSN (onl<strong>in</strong>e) 2211- 2510<br />
ISSN (pr<strong>in</strong>t) 2211-2502<br />
Informatie mag wor<strong>de</strong>n geciteerd, mits <strong>de</strong> bron nauwkeurig en dui<strong>de</strong>lijk wordt vermeld.<br />
Verveelvoudig<strong>in</strong>g voor eigen / <strong>in</strong>tern gebruik is toegestaan.<br />
Ontwerp: Dog and Pony, Amsterdam<br />
Layout: Angelique Lieberton
INHOUDSOPGAVE<br />
1. INLEIDING ....................................................................................................................................5<br />
2. THEORETISCH KADER ......................................................................................................................9<br />
2.1. VIA KETENSAMENWERKING NAAR INTEGRALE DIENSTVERLENING.................................................9<br />
2.2. KETENS EN NETWERKEN ...............................................................................................................10<br />
2.3. NIVEAUS VAN SAMENWERKING ....................................................................................................12<br />
2.4. PRODUCT- EN PROCESCOÖRDINATIE .............................................................................................13<br />
2.5. ONDERZOEKSMODEL ....................................................................................................................15<br />
3. DIENSTVERLENING AAN WERKZOEKENDEN .............................................................................17<br />
3.1. PRODUCT EN PROCESCOÖRDINATIE BIJ DE INTAKE ......................................................................17<br />
3.2. BEPERKTE SAMENWERKING BIJ DIAGNOSE ..................................................................................18<br />
3.3. GEZAMENLIJKE AANBODVERSTERKING EN BEMIDDELING VOOR JONGEREN EN<br />
WERKZOEKENDEN MET KORTE AFSTAND ......................................................................................18<br />
3.4. WWB-ERS MET GROTE AFSTAND APARTE AANBODVERSTERKING EN BEMIDDELING ....................19<br />
3.5. GEEN INTEGRALE AANSTURING EN GEZAMENLIJKE FUNCTIEPROFIELEN .......................................19<br />
3.6. INKOMENSVERSTREKKING LOSGEKOPPELD VAN DIENSTVERLENING OP HET GEBIED VAN WERK ..19<br />
5<br />
4. DIENSTVERLENING WERKGEVERS ...............................................................................................21<br />
5. 4. GEZAMENLIJKE INZET VAN MIDDELEN.................................................................................. 23<br />
5.1. NAUWELIJKS GEZAMENLIJKE INZET VAN MIDDELEN .................................................................... 23<br />
5.2. GEZAMENLIJKE ICT-VOORZIENINGEN NOG NIET PRAKTISCH ........................................................ 23<br />
5.3. GEEN GEZAMENLIJKE DIENSTVERLENINGSKANALEN ....................................................................24<br />
6. 5.SAMENWERKING OP PROGRAMMANIVEAU ......................................................................... 25<br />
6.1. WEINIG CONCRETE DOELSTELLINGEN OP REGIONAAL NIVEAU ..................................................... 25<br />
6.2. WEINIG SAMENHANG TUSSEN REGIONAAL ARBEIDSMARKTBELEID EN DE STURING VAN<br />
DE WERKPLEINEN ........................................................................................................................ 25<br />
6.3. SAMENWERKING RICHT ZICH OP DIENSTVERLENING AAN WERKZOEKENDEN EN WERKGEVERS ... 25<br />
7. CONCLUSIES .................................................................................................................................... 27<br />
7.1. SAMENWERKING IN WERKKETEN AAN KOP PROCES VOOR MENSEN MET KORTE AFSTAND<br />
TOT ARBEIDSMARKT .................................................................................................................... 27<br />
7.2. NOG BEPERKTE ONTWIKKELING GEZAMENLIJKE WERKGEVERSBENADERING .............................. 27<br />
7.3. NOG NIET HELDER WELKE INVULLING VAN SAMENWERKING HET MEEST EFFECTIEF IS................. 27<br />
7.4. GEZAMENLIJKE HUISVESTING EN ‘KLIK’ TUSSEN MANAGERS BEVORDERT DE SAMENWERKING ...28<br />
7.5. SAMENWERKING WORDT BELEMMERD DOOR GESCHEIDEN STURING, MIDDELEN EN<br />
ICT-ONTWIKKELING .....................................................................................................................28
INHOUDSOPGAVE<br />
7.6. REGIONAAL ARBEIDSMARKTBELEID ONTBREEKT ALS ANKERPUNT VOOR FORMULEREN<br />
GEZAMENLIJKE DOELEN ...............................................................................................................29<br />
7.7. NADRUK OP KETENSAMENWERKING UWV WERKBEDRIJF VOOR GEMEENTEN NIET LOGISCH ....30<br />
LITERATUURLIJST ..................................................................................................................................31<br />
6<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
1. INLEIDING<br />
Van oudsher is <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> taken <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van werk en <strong>in</strong>komen<br />
ver<strong>de</strong>eld tussen verschillen<strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>gsorganisaties. Zowel <strong>de</strong> betrokken organisaties<br />
als <strong>de</strong> taakver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g tussen <strong>de</strong> organisaties zijn <strong>in</strong> <strong>de</strong> loop van <strong>de</strong> tijd gewisseld.<br />
Deze wissel<strong>in</strong>g had enerzijds te maken met het verschuiven van verantwoor<strong>de</strong>lijkhe<strong>de</strong>n<br />
tussen overheid en sociale partners en an<strong>de</strong>rzijds met veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> i<strong>de</strong>eën en opvatt<strong>in</strong>gen<br />
over <strong>de</strong> optimale taakver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g tussen <strong>de</strong> publieke en private uitvoer<strong>in</strong>gsorganisaties.<br />
Zo heeft er een verschuiv<strong>in</strong>g plaatsgevon<strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheidsver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
tussen overheid en sociale partners wat direct gevolgen heeft gehad voor <strong>de</strong> taken<br />
van <strong>de</strong> sectorale bedrijfsverenig<strong>in</strong>gen respectievelijk het UWV. Veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> i<strong>de</strong>eën<br />
over <strong>de</strong> effecten van marktwerk<strong>in</strong>g hebben ertoe geleid dat naast <strong>de</strong> publieke uitvoer<strong>in</strong>gsorganisaties<br />
ook private marktpartijen <strong>in</strong> toenemen<strong>de</strong> mate een rol kregen <strong>in</strong> <strong>de</strong><br />
uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> re-<strong>in</strong>tegratie van werkzoeken<strong>de</strong>n. De uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> Bijstandswet<br />
is al s<strong>in</strong>ds jaar en dag een verantwoor<strong>de</strong>lijkheid van gemeenten die <strong>de</strong> bijbehoren<strong>de</strong> taken<br />
<strong>de</strong>els zelf en, s<strong>in</strong>ds <strong>de</strong> <strong>in</strong>troductie van marktwerk<strong>in</strong>g, <strong>de</strong>els door private partijen laat<br />
uitvoeren. Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g is juist een primaire verantwoor<strong>de</strong>lijkheid van <strong>de</strong> arbeidsvoorzien<strong>in</strong>gsorganisatie<br />
die <strong>de</strong>ze taken ook zelf uitvoert. Ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid<br />
van rijksoverheid, gemeenten en sociale partners en specialisatie van uitvoer<strong>in</strong>gsorganisaties<br />
is vanuit <strong>in</strong>ternationaal perspectief altijd een belangrijk kenmerk<br />
gebleven van ons sociale zekerheidsstelsel. Hier is ook een aantal belangrijke re<strong>de</strong>nen<br />
voor. Ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid doet recht aan <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> belangen die met<br />
het sociale zekerheidsstelsel gemoeid zijn. Specialisatie vergroot <strong>de</strong> effectiviteit en efficiency<br />
van <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong>ze taken en maakt het eenvoudiger om uitvoer<strong>in</strong>gsorganisaties<br />
te sturen op hel<strong>de</strong>re doelen en hiervoor passen<strong>de</strong> f<strong>in</strong>anciële en bureaucratische<br />
stur<strong>in</strong>gsmechanismen te ontwerpen.<br />
7<br />
Vanuit het perspectief van <strong>de</strong> burger, <strong>in</strong> dit geval werkzoeken<strong>de</strong>n en werkgevers, kan<br />
<strong>de</strong>ze op het oog hel<strong>de</strong>re verantwoor<strong>de</strong>lijkheids- en taakver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g tussen organisaties<br />
lei<strong>de</strong>n tot een onoverzichtelijk aanbod van diensten en dienstverleners, waarbij werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
en werkgevers bij wisselen<strong>de</strong> organisaties een <strong>de</strong>eloploss<strong>in</strong>g voor hun probleem<br />
aangebo<strong>de</strong>n krijgen. Voor werkzoeken<strong>de</strong>n komt dit tot uitdrukk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het feit dat<br />
zij bij <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> stappen <strong>in</strong> het proces van re-<strong>in</strong>tegratie, vanaf <strong>de</strong> eerste <strong>in</strong>take tot<br />
en met <strong>de</strong> daadwerkelijke plaats<strong>in</strong>g, achtereenvolgens en gelijktijdig met meer<strong>de</strong>re uitvoer<strong>in</strong>gsorganisatie<br />
en meer<strong>de</strong>re uitvoer<strong>de</strong>rs te maken krijgen. Dit kan lei<strong>de</strong>n tot<br />
lange(re) doorlooptij<strong>de</strong>n, verlies aan <strong>in</strong>formatie en on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len van re-<strong>in</strong>tegratietrajecten<br />
die <strong>in</strong>hou<strong>de</strong>lijk en <strong>in</strong> <strong>de</strong> tijd niet goed op elkaar aansluiten. Voor werkgevers kan dit<br />
betekenen dat zij voor het vervullen van een vacature achtereenvolgens door meer<strong>de</strong>re,<br />
vanuit hun perspectief publieke organisaties, bena<strong>de</strong>rd wor<strong>de</strong>n met kandidaten en<br />
een verschillend re-<strong>in</strong>tegratie-<strong>in</strong>strumentarium, wat kan lei<strong>de</strong>n tot suboptimale match<strong>in</strong>gsresultaten.<br />
Vanuit het perspectief van diezelf<strong>de</strong> werkzoeken<strong>de</strong> of werkgever<br />
wor<strong>de</strong>n zij daarbij ook vaak geconfronteerd met het feit dat zij <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> gegevens<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
INLEIDING<br />
meer<strong>de</strong>re malen aan verschillen<strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>gsorganisaties moeten verstrekken ten behoeve<br />
van hetzelf<strong>de</strong> doel, namelijk het v<strong>in</strong><strong>de</strong>n van werk of het vervullen van een vacature.<br />
8<br />
Met <strong>de</strong> <strong>in</strong>voer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> wet SUWI 1 is een veran<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g <strong>in</strong>gezet <strong>in</strong> <strong>de</strong> richt<strong>in</strong>g van het bij<br />
elkaar brengen van <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>gsorganisaties, met als doel om vanuit het perspectief<br />
van <strong>de</strong> klant tot een <strong>in</strong>tegraal dienstverlen<strong>in</strong>gsproces te komen. De ketenpartners UWV,<br />
CWI en gemeenten hebben zich <strong>in</strong> 2002 verenigd <strong>in</strong> het Algemeen Ketenoverleg (AKO)<br />
en hebben succesvolle voorbeel<strong>de</strong>n van ketensamenwerk<strong>in</strong>g geï<strong>de</strong>ntificeerd, verspreid<br />
en <strong>de</strong> toepass<strong>in</strong>g daarvan op an<strong>de</strong>re locaties gestimuleerd. Uit <strong>de</strong>ze werkwijze is het<br />
toonkamermo<strong>de</strong>l voorgekomen, een voorbeeld van succesvolle samenwerk<strong>in</strong>g tussen<br />
ketenpartners welke <strong>in</strong> <strong>de</strong> locale <strong>praktijk</strong> ontwikkeld was. On<strong>de</strong>r toenemen<strong>de</strong> druk van<br />
<strong>de</strong> rijksoverheid om <strong>de</strong> ketensamenwerk<strong>in</strong>g tot een succes te maken heeft het AKO<br />
vanaf 2008 2 <strong>in</strong>gezet op <strong>de</strong> lan<strong>de</strong>lijke implementatie van dit toonkamermo<strong>de</strong>l. Hiertoe<br />
heeft zij handreik<strong>in</strong>gen ontwikkeld, gezamenlijke prestatie-<strong>in</strong>dicatoren voor <strong>de</strong> keten<br />
en meet<strong>in</strong>strumenten om ketenbreed <strong>de</strong> klantgerichtheid on<strong>de</strong>r werkgevers en werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
te meten. Het rijk heeft <strong>de</strong>ze ontwikkel<strong>in</strong>g een ver<strong>de</strong>re impuls gegeven door<br />
CWI en UWV <strong>in</strong> 2008 3 te fuseren tot het UWV WERKbedrijf en door opdracht te geven<br />
om beg<strong>in</strong> 2010 op 100 locaties voor Werk en Inkomen (LWI) <strong>de</strong> <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
te realiseren. De SUWI-wet is aangepast om <strong>de</strong> nieuwe positie van het UWV-Werkbedrijf<br />
goed te regelen en om <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>gsopdracht aan <strong>de</strong> ketenpartners beter <strong>in</strong> te<br />
ka<strong>de</strong>ren. Zo heeft het M<strong>in</strong>isterie meer mogelijkhe<strong>de</strong>n gekregen om na<strong>de</strong>re regels te<br />
stellen voor <strong>de</strong> aanstur<strong>in</strong>g op ketenprestatie-<strong>in</strong>dicatoren, <strong>de</strong> vergoed<strong>in</strong>g van kosten van<br />
gezamenlijk uitgevoer<strong>de</strong> taken en om aanwijz<strong>in</strong>gen te geven aan <strong>de</strong> ketenpartners<br />
wanneer <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g achterblijft. Momenteel hebben<br />
we te maken hebben met twee organisaties die verantwoor<strong>de</strong>lijk zijn voor <strong>de</strong> re-<strong>in</strong>tegratie<br />
van werkzoeken<strong>de</strong>n met en zon<strong>de</strong>r uitker<strong>in</strong>g: het UWV-Werkbedrijf en <strong>de</strong> gemeenten.<br />
Bei<strong>de</strong> organisaties werken voor <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g van hun taken op het terre<strong>in</strong><br />
van werk en <strong>in</strong>komen samen op <strong>de</strong> Locaties voor Werk en Inkomen. We <strong>de</strong>f<strong>in</strong>iëren ketensamenwerk<strong>in</strong>g<br />
(<strong>in</strong> enge z<strong>in</strong>) als samenwerk<strong>in</strong>g tussen <strong>de</strong>ze (publieke) organisaties.<br />
Bei<strong>de</strong> organisaties kunnen op hun beurt samenwerken met externe (publieke en/of private)<br />
partijen, zoals uitzendbureaus, re-<strong>in</strong>tegratiebedrijven en publieke (ROC’s) en private<br />
schol<strong>in</strong>gs<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen. In dat geval spreken we over ketensamenwerk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> ruime<br />
z<strong>in</strong>.<br />
De argumentae achter ketensamenwerk<strong>in</strong>g is <strong>in</strong> <strong>de</strong> beleidsstukken <strong>de</strong>els expliciet, <strong>de</strong>els<br />
impliciet. De beleidstheorie lijkt te veron<strong>de</strong>rstellen dat ketensamenwerk<strong>in</strong>g leidt tot posi-<br />
1 Twee<strong>de</strong> Kamer (1999), verga<strong>de</strong>rjaar 1998-1999, 26448. Toekomstige structuur van <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g werk en <strong>in</strong>komen (SUWI), memorie van<br />
Toelicht<strong>in</strong>g<br />
2 Algemeen Ketenoverleg (2007). Doorpakken en veran<strong>de</strong>ren: SUWIketenprogramma 2008. De Haag<br />
3 Twee<strong>de</strong> Kamer, verga<strong>de</strong>rjaar 2007-2008, 31514, nr 207: Wijzig<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> Wet Structuur uitvoer<strong>in</strong>gsorganisatie werk en <strong>in</strong>komen en enkele<br />
an<strong>de</strong>re wetten <strong>in</strong> verband met <strong>de</strong> evaluatie van <strong>de</strong>ze wet, <strong>de</strong> Ka<strong>de</strong>rwet zelfstandige bestuursorganen en <strong>de</strong>reguler<strong>in</strong>g, Memorie van<br />
Toelicht<strong>in</strong>g<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
INLEIDING<br />
eve uitkomsten betreffen<strong>de</strong> klantgerichtheid, verhoog<strong>de</strong> uitstroom (naar werk) en lagere<br />
<strong>in</strong>stroom. Het doel van dit on<strong>de</strong>rzoek is op wetenschappelijke wijze <strong>de</strong> argumenten voor en<br />
tegen ketensamenwerk<strong>in</strong>g op een rij te zeen en te bezien hoe een en an<strong>de</strong>r <strong>in</strong> <strong>de</strong> prakjk<br />
uitwerkt. We gaan op zoek naar <strong>de</strong> logica achter <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van ketensamenwerk<strong>in</strong>g<br />
en geven <strong>in</strong>zicht <strong>in</strong> <strong>de</strong> (te verwachten) effecten van het beoog<strong>de</strong> mo<strong>de</strong>l van <strong>in</strong>tegrale<br />
dienstverlen<strong>in</strong>g. We kiezen verschillen<strong>de</strong> <strong>in</strong>valshoeken die een rol kunnen spelen <strong>in</strong> <strong>de</strong> verklar<strong>in</strong>g<br />
van <strong>de</strong> huidige situae en <strong>de</strong> richng die we voor <strong>de</strong> toekomst kunnen verwachten.<br />
We analyseren ketensamenwerk<strong>in</strong>g vanuit historisch, empirisch en theoresch perspecef.<br />
In dit paper gaan we <strong>in</strong> op <strong>de</strong> prakjk van <strong>Ketensamenwerk<strong>in</strong>g</strong>. Daarbij maken we gebruik<br />
van <strong>de</strong> uitkomsten van een empirisch on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> stand van zaken van ketensamenwerk<strong>in</strong>g<br />
dat <strong>in</strong> 2009 door on<strong>de</strong>rzoekers van Policy Producons <strong>in</strong> samenwerk<strong>in</strong>g met on<strong>de</strong>rzoekers<br />
van SWA Roerdam is uitgevoerd op 15 Werkple<strong>in</strong>en.<br />
9<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
2. THEORETISCH KADER<br />
2.1. VIA KETENSAMENWERKING NAAR INTEGRALE DIENSTVERLENING<br />
Om <strong>de</strong> <strong>praktijk</strong> van <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van werk en <strong>in</strong>komen te kunnen on<strong>de</strong>rzoeken<br />
hebben we eerst <strong>de</strong> begrippen ketensamenwerk<strong>in</strong>g en <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
verkend en geoperationaliseerd. In <strong>de</strong> SUWI-wet wordt <strong>in</strong> eerste <strong>in</strong>stantie gesproken<br />
over samenwerk<strong>in</strong>g tussen <strong>de</strong> partners <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van werk en <strong>in</strong>komen. In<br />
2007 verschijnt <strong>de</strong> AKO-notitie samen voor <strong>de</strong> klant waar<strong>in</strong> <strong>de</strong> ketenpartners gezamenlijk<br />
<strong>de</strong> ambitie formuleren om <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g te ontwikkelen. In 2008 is <strong>de</strong><br />
SUWI-wet aangepast en wordt ook <strong>in</strong> <strong>de</strong> SUWI-wet het begrip <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
geïntroduceerd. Het AKO heeft <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g vanuit het perspectief van <strong>de</strong><br />
klant ge<strong>de</strong>f<strong>in</strong>ieerd. Er is sprake van <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g als <strong>de</strong> klant <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
als één geheel ervaart. Het AKO heeft <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g ge<strong>de</strong>f<strong>in</strong>ieerd als<br />
‘dienstverlen<strong>in</strong>g waarbij er sprake is van een geïntegreerd en ontschot ketenklantproces<br />
voor alle burgers/werkzoeken<strong>de</strong>n en werkgevers <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten Werk’.<br />
Om tot <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g vanuit het perspecef van <strong>de</strong> klant te komen hee het<br />
AKO het toonkamermo<strong>de</strong>l als uitgangspunt genomen. Het toonkamermo<strong>de</strong>l is gebaseerd<br />
op <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> 5 pr<strong>in</strong>cipes:<br />
11<br />
• Eén aanspreekpunt voor <strong>de</strong> klant<br />
• Gezamenlijke diagnose aan <strong>de</strong> kop van het proces<br />
• Een gezamenlijk dienstverlen<strong>in</strong>gsconcept werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
• Een gezamenlijk dienstverlen<strong>in</strong>gsconcept werkgevers<br />
• Integrale en ontschoe dienstverlen<strong>in</strong>g door één locae, één balie, één telefoonnummer<br />
en één website<br />
Zoals gezegd is het aan <strong>de</strong> locaties om te bepalen <strong>in</strong> welk tempo en op welke wijze zij<br />
<strong>de</strong>ze pr<strong>in</strong>cipes <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>praktijk</strong> implementeren. Integrale dienstverlen<strong>in</strong>g is zo bezien het<br />
resultaat van het <strong>in</strong>voeren van <strong>de</strong> toonkamerpr<strong>in</strong>cipes. De operationaliser<strong>in</strong>g van <strong>de</strong><br />
toonkamerpr<strong>in</strong>cipes is door het AKO overgelaten aan <strong>de</strong> locaties. Integrale dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
is <strong>in</strong> <strong>de</strong> beleidstheorie dus een ver<strong>de</strong>rgaan<strong>de</strong> vorm van samenwerk<strong>in</strong>g.<br />
In <strong>de</strong> literatuur over organisaetheorie wordt een on<strong>de</strong>rscheid gemaakt tussen meer en<br />
m<strong>in</strong><strong>de</strong>r vergaan<strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g en coörd<strong>in</strong>ae. Coörd<strong>in</strong>ae gaat daarbij ver<strong>de</strong>r dan samenwerk<strong>in</strong>g<br />
en hee dus ook groter implicaes voor <strong>de</strong> betrokken organisaes. Mulfords<br />
en Rogers (1982) 4 on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n vijf criteria aan <strong>de</strong> hand waarvan bepaald wordt of er<br />
4 Ontleend aan het proefschrift ‘aparte coörd<strong>in</strong>atie’van J.H.A.M.van Gerven, 2001<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
THEORETISCH KADER<br />
sprake is van samenwerk<strong>in</strong>g of coörd<strong>in</strong>ae. Het on<strong>de</strong>rscheid is samengevat <strong>in</strong> on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong><br />
tabel:<br />
samenwerk<strong>in</strong>g<br />
coörd<strong>in</strong>atie<br />
Formaliteit regels Informele regels Groot aantal formele regels<br />
Wijze van nastreven doelen en<br />
activiteiten<br />
Implicaties voor horizontale<br />
en verticale verstrengel<strong>in</strong>g<br />
Betrokkenheid personele<br />
mid<strong>de</strong>len<br />
Voornamelijk <strong>in</strong>dividuele doelen<br />
nauwelijks verstrengel<strong>in</strong>g,<br />
afgebaken<strong>de</strong> dome<strong>in</strong>en<br />
Beperkt aantal personeelsle<strong>de</strong>n<br />
betrokken<br />
Deels <strong>in</strong>dividuele, <strong>de</strong>els<br />
gezamenlijke doelen<br />
grote verstrengel<strong>in</strong>g, zowel<br />
horizontaal als verticaal<br />
Groot aantal personeelsle<strong>de</strong>n<br />
betrokken<br />
Bedreig<strong>in</strong>g autonomie Beperkt bedreig<strong>in</strong>g autonomie Grote bedreig<strong>in</strong>g autonomie<br />
12<br />
Met <strong>de</strong> <strong>de</strong>f<strong>in</strong>itie van <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g lijkt het AKO stappen te willen zetten om<br />
van <strong>de</strong> meer vrijblijven<strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g waarvan <strong>in</strong> <strong>de</strong> wet SUWI sprake was over te<br />
gaan naar <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>rgaan<strong>de</strong> vorm van coörd<strong>in</strong>atie. De strategie die het AKO kiest om<br />
gestuurd door een gezamenlijke overlegorgaan en werkend vanuit een centraal ge<strong>de</strong>f<strong>in</strong>ieerd<br />
mo<strong>de</strong>l met lokale vrijheid lijkt ook het meest op <strong>de</strong> door Mulford en Rogers on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n<br />
alliantiestrategie. Deze strategie neemt een mid<strong>de</strong>npositie <strong>in</strong> tussen <strong>de</strong> op<br />
samenwerk<strong>in</strong>g gerichte mutual adjustmentstrategy en <strong>de</strong> op verregaan<strong>de</strong> coörd<strong>in</strong>atie<br />
gerichte corporate strategy. In dit paper <strong>de</strong>f<strong>in</strong>iëren wij daarom samenwerk<strong>in</strong>g als <strong>de</strong><br />
lichte vorm en <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g als <strong>de</strong> meest vergaan<strong>de</strong> vorm van coörd<strong>in</strong>atie.<br />
2.2. KETENS EN NETWERKEN<br />
‘ Een keten is een voortbreng<strong>in</strong>gsproces waar<strong>in</strong> meer<strong>de</strong>re organisaties een rol spelen. Er<br />
is sprake van een transformatie van <strong>in</strong>puts naar output waarbij elke schakel <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten<br />
waar<strong>de</strong> toevoegt en er overdracht van <strong>in</strong>formatie en/of producten plaats v<strong>in</strong>dt tussen<br />
<strong>de</strong>ze schakels’ 5 . Waar <strong>in</strong> <strong>de</strong> markt het ontstaan van ketens vaak een gevolg is van specialisatie<br />
is <strong>de</strong> keten van werk en <strong>in</strong>komen ontstaan door <strong>de</strong> wijze waarop <strong>de</strong> rijksoverheid<br />
<strong>de</strong> taken <strong>in</strong> <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> sociale zekerheid georganiseerd heeft. De keten<br />
van werk en <strong>in</strong>komen bestaat feitelijk uit twee ketens: een keten van werk en een keten<br />
van <strong>in</strong>komen. In <strong>de</strong> SUWI wet heeft het CWI <strong>de</strong> taak gekregen om <strong>de</strong> eerste <strong>in</strong>take te<br />
doen van mensen die een uitker<strong>in</strong>g willen aanvragen. Deze <strong>in</strong>take levert <strong>in</strong>put over zowel<br />
<strong>de</strong> kansen op werk als het recht op een uitker<strong>in</strong>g. De verantwoor<strong>de</strong>lijkheid voor het<br />
verstrekken van <strong>de</strong> uitker<strong>in</strong>g en voor het naar werk begelei<strong>de</strong>n van mensen die niet direct<br />
bemid<strong>de</strong>ld kunnen wor<strong>de</strong>n ligt vervolgens bij UWV WERKbedrijf en gemeenten. Zij<br />
vormen voor <strong>de</strong>ze groep als het ware <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> schakel <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van werk en <strong>de</strong><br />
keten van <strong>in</strong>komen. Daarnaast zit er ook een wettelijke overgang <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van werk<br />
5 Ton van Rheenen, dynamiek en relaties <strong>in</strong> netwerken van organisaties uit ketens en netwerken, een zoektocht naar samenhang.<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
THEORETISCH KADER<br />
en <strong>in</strong>komen van UWV naar gemeenten wanneer <strong>de</strong> WW-uitker<strong>in</strong>g e<strong>in</strong>digt en mensen<br />
aangewezen zijn op een WWB-uitker<strong>in</strong>g.<br />
De keten van werk en <strong>in</strong>komen is dus een keten die <strong>de</strong>els gebaseerd is op een specialisae<br />
van organisaes op on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len (<strong>de</strong> specialisae van CWI op arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g) en <strong>de</strong>els<br />
op een weelijke ver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g van taken. Zo bezien is er dus niet noodzakelijkerwijs sprake van<br />
waar<strong>de</strong>toevoeg<strong>in</strong>g die ontstaan is vanuit specialisae van organisaes op alle on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len<br />
van <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g. Specialisae van CWI is wel veron<strong>de</strong>rsteld als het gaat om <strong>de</strong> werk<strong>in</strong>take,<br />
aangezien bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g naar werk van oudsher haar kerntaak is. Voor wat betre<br />
<strong>de</strong> uitker<strong>in</strong>gs<strong>in</strong>take is het dui<strong>de</strong>lijk dat CWI bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>werk<strong>in</strong>gtred<strong>in</strong>g van SUWI geen specialist<br />
was en zich op dit on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el hee moeten <strong>in</strong>werken. Wel is er <strong>in</strong> alle gevallen sprake van<br />
<strong>in</strong>formaeoverdracht omdat klanten en producten tussen <strong>de</strong> schakels <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten wor<strong>de</strong>n<br />
overgedragen. In <strong>de</strong> keten van werk wordt gelet op <strong>de</strong> historisch gefun<strong>de</strong>er<strong>de</strong> ver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g van<br />
<strong>de</strong> arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>gstaken vanuit <strong>de</strong> <strong>in</strong>steek van specialisae een grotere toegevoeg<strong>de</strong><br />
waar<strong>de</strong> verwacht wor<strong>de</strong>n van het ver<strong>de</strong>len van <strong>de</strong> taken over verschillen<strong>de</strong> organisaes<br />
dan <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van <strong>in</strong>komen. Wij focussen daarom op <strong>de</strong> keten van werk en <strong>de</strong> daarbij behoren<strong>de</strong><br />
weelijke taken:<br />
• Intake;<br />
• Diagnose;<br />
• Aanbodversterk<strong>in</strong>g;<br />
• Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g;<br />
• Vacatureregistrae.<br />
13<br />
Omdat <strong>in</strong> een ketenbena<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g verschillen<strong>de</strong> acviteiten bijdragen aan het realiseren van<br />
een gezamenlijk e<strong>in</strong>ddoel is er noodzakelijkerwijs sprake van coörd<strong>in</strong>ae tussen die verschillen<strong>de</strong><br />
acviteiten. Omdat <strong>de</strong> acviteiten belegd zijn bij verschillen<strong>de</strong> organisaes is samenwerk<strong>in</strong>g<br />
tussen <strong>de</strong>ze organisaes noodzakelijk om tot <strong>de</strong> benodig<strong>de</strong> coörd<strong>in</strong>ae te komen.<br />
Er is immers geen sprake van een markt en ook niet van hiërarchie tussen <strong>de</strong><br />
organisaes om tot coörd<strong>in</strong>ae te komen. Powell 6 <strong>in</strong>troduceert het organisaenetwerk als<br />
een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> coörd<strong>in</strong>aemechanisme dat <strong>de</strong> na<strong>de</strong>len van coörd<strong>in</strong>ae via markt en via hiërarchie<br />
kan wegnemen. De markt is een geschikt coörd<strong>in</strong>aemechanisme als het gaat om kortduren<strong>de</strong>,<br />
vaak eenmalige relaes tussen parjen met we<strong>in</strong>ig <strong>in</strong>formaeoverdracht. De hiërarchie<br />
is <strong>in</strong>teressant als relaes zich duurzaam herhalen er veel <strong>in</strong>formae-uitwissel<strong>in</strong>g is<br />
en duurzame taakver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g en afstemm<strong>in</strong>g mogelijk en nodig is. Na<strong>de</strong>el kan zijn dat hiërarchieën<br />
te rigi<strong>de</strong> zijn om <strong>in</strong> te spelen op veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> situaes. Organisaenetwerken nemen<br />
een mid<strong>de</strong>nposie <strong>in</strong> tussen markt en hiërarchie doordat er sprake is van duurzame<br />
6 Powell, W.W. (1991), Neither market nor hierarchie, networkforms of organization.<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
THEORETISCH KADER<br />
aankelijkhe<strong>de</strong>n en <strong>in</strong>formaeverkeer maar met <strong>in</strong>standhoud<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> flexibiliteit. Als<br />
voorwaar<strong>de</strong>n voor het goed funconeren van netwerken noemt Powell:<br />
• kennis, er is sprake van grote kennis<strong>in</strong>tensiteit en professionaliteit <strong>in</strong> <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g;<br />
• belangrijk is daarbij dat men grote kennis heeft van elkaars kennis en vaardighe<strong>de</strong>n<br />
flexibiliteit, er is een noodzaak om snel <strong>in</strong> te kunnen spelen op veran<strong>de</strong>ren<strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n.<br />
Netwerken bie<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze doordat zij zich richten op <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g en<br />
learn<strong>in</strong>g by do<strong>in</strong>g;<br />
• vertrouwen, parjen moeten vertrouwen hebben <strong>in</strong> elkaar en <strong>in</strong> <strong>de</strong> kwaliteit van <strong>de</strong><br />
uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> taken die aan elkaar zijn toevertrouwd.<br />
14<br />
Met <strong>de</strong> <strong>in</strong>voer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> SUWI-wet is <strong>de</strong> verantwoor<strong>de</strong>lijkheid voor re-<strong>in</strong>tegrae bij het<br />
UWV en <strong>de</strong> gemeenten neergelegd maar is <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g hiervan opgedragen aan <strong>de</strong> markt.<br />
Re-<strong>in</strong>tegraebedrijven en schol<strong>in</strong>gs<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen vormen <strong>de</strong> belangrijkste on<strong>de</strong>raannemers<br />
van UWV en gemeenten en zijn dus ook een schakel <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van werk en <strong>in</strong>komen. Hun<br />
rol en posie en <strong>de</strong>rhalve het bijbehoren<strong>de</strong> coörd<strong>in</strong>aemechanisme <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten is daar<strong>in</strong><br />
echter een an<strong>de</strong>re dan die van CWI en UWV. Re-<strong>in</strong>tegraebedrijven en schol<strong>in</strong>gs<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen<br />
opereren als opdrachtnemers van respecevelijk UWV en gemeenten. Bij <strong>de</strong>ze schakel<br />
<strong>in</strong> <strong>de</strong> keten is dus gekozen voor <strong>de</strong> markt als bepalend coörd<strong>in</strong>aemechanisme. De laatste<br />
jaren is daarnaast een ontwikkel<strong>in</strong>g zichtbaar waarbij gemeenten en vooral UWV WERKbedrijf<br />
<strong>in</strong> toenemen<strong>de</strong> mate zijn gaan samenwerken met uitzendbureaus. Veel (kortduren<strong>de</strong>)<br />
werkzoeken<strong>de</strong>n v<strong>in</strong><strong>de</strong>n via het uitzendwerk hun weg naar <strong>de</strong> arbeidsmarkt.<br />
In ons on<strong>de</strong>rzoek naar ketensamenwerk<strong>in</strong>g hebben wij <strong>de</strong> afstemm<strong>in</strong>g van acviteiten van<br />
re-<strong>in</strong>tegraebedrijven en schol<strong>in</strong>gs<strong>in</strong>stell<strong>in</strong>gen en <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g met uitzendbureaus<br />
buiten beschouw<strong>in</strong>g gelaten. Ten eerste omdat hier sprake is van een an<strong>de</strong>r coörd<strong>in</strong>aemechanisme<br />
(markt) en omdat <strong>in</strong> <strong>de</strong> beleidsmage bena<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> SUWI-keten <strong>de</strong> nadruk<br />
sterk is gelegd op <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g tussen UWV, CWI en gemeenten.<br />
2.3. NIVEAUS VAN SAMENWERKING<br />
Om <strong>de</strong> mate van samenwerk<strong>in</strong>g tussen <strong>de</strong> ketenorganisaes <strong>in</strong> beeld te kunnen brengen<br />
maken we gebruik van <strong>in</strong>zichten uit <strong>de</strong> organisaetheorie. Volgens Mulford en Rogers 7 kunnen<br />
vier elementen on<strong>de</strong>rschei<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n die zich lenen voor een gecoörd<strong>in</strong>eer<strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g:<br />
• Programma’s en programmaontwikkel<strong>in</strong>g;<br />
• Aanwend<strong>in</strong>g van bronnen;<br />
• Dienstverlen<strong>in</strong>g aan klanten en;<br />
• Informae-uitwissel<strong>in</strong>g.<br />
7 Mulford, C.L. and Rogers D.L. (1982). Defi nitions and Mo<strong>de</strong>ls. In: Rogers, D.L. and Whetten, D.A. (eds.) Interorganizational coord<strong>in</strong>ation:<br />
theory, research, and implementation. Iowa State University Press, Ames.<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
THEORETISCH KADER<br />
De mogelijkheid bestaat dat organisaties maar op een of enkele van <strong>de</strong>ze elementen<br />
overgaan tot coörd<strong>in</strong>atie van hun activiteiten. Daarbij zal coörd<strong>in</strong>atie op <strong>de</strong>ze elementen<br />
ook op het juiste bijbehoren<strong>de</strong> niveau moeten geschie<strong>de</strong>n. Voor programma’s en<br />
programmaontwikkel<strong>in</strong>g betreft dat <strong>de</strong> besliss<strong>in</strong>gsbevoeg<strong>de</strong> vertegenwoordigers van<br />
<strong>de</strong> organisaties. Voor <strong>de</strong> coörd<strong>in</strong>atie van <strong>de</strong> aanwend<strong>in</strong>g van bronnen en mid<strong>de</strong>len voor<br />
<strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g zijn dat <strong>de</strong> <strong>in</strong>stituties en organisaties die <strong>de</strong> stakehol<strong>de</strong>rs vertegenwoordigen.<br />
De coörd<strong>in</strong>atie <strong>in</strong> <strong>de</strong> omgang met cliënten dient gecoörd<strong>in</strong>eerd te wor<strong>de</strong>n<br />
door <strong>de</strong> uitvoer<strong>de</strong>rs en verantwoor<strong>de</strong>lijk managers. Coörd<strong>in</strong>atie van <strong>in</strong>formatie-uitwissel<strong>in</strong>g<br />
dient op alle niveaus plaats te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n, en is daarom ook een taak van alle betrokkenen.<br />
Wanneer we samenwerk<strong>in</strong>g op <strong>de</strong> elementen vertalen naar <strong>de</strong> keten voor werk kunnen<br />
we een on<strong>de</strong>rscheid maken <strong>in</strong>:<br />
• De samenwerk<strong>in</strong>g bij <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkzoeken<strong>de</strong>n;<br />
• De samenwerk<strong>in</strong>g bij <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkgevers;<br />
• De samenwerk<strong>in</strong>g bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>zet van mid<strong>de</strong>len;<br />
• De samenwerk<strong>in</strong>g bij <strong>in</strong>formatie-uitwissel<strong>in</strong>g;<br />
• De samenwerk<strong>in</strong>g op het gebied van visie en strategie.<br />
2.4. PRODUCT‐ EN PROCESCOÖRDINATIE<br />
15<br />
In <strong>de</strong> keten van werk en <strong>in</strong>komen zijn <strong>de</strong> taken bij <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
en werkgevers zoals gezegd door <strong>de</strong> wetgever ver<strong>de</strong>eld over <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>gsorganisaties.<br />
De vraag of en op welke wijze coörd<strong>in</strong>atie van <strong>de</strong>ze taken tot<br />
stand komt hangt voor een groot ge<strong>de</strong>elte samen met <strong>de</strong> relaties die er zijn tussen <strong>de</strong><br />
taken. Van Gerven maakt hierbij gebruik van het werk van Arentsen. Volgens Arentsen<br />
kan op basis van een toenemen<strong>de</strong> afhankelijk tussen taken een on<strong>de</strong>rscheid gemaakt<br />
wor<strong>de</strong>n tussen parallelle taken, opeenvolgen<strong>de</strong> taken of taken waarbij sprake is van reciprociteit.<br />
De noodzaak voor coörd<strong>in</strong>atie neemt toe naarmate <strong>de</strong> afhankelijkheid toeneemt.<br />
Coörd<strong>in</strong>atie kan daarbij volgens Arentsen <strong>de</strong> vorm aannemen van productcoörd<strong>in</strong>atie<br />
of procescoörd<strong>in</strong>atie. Van productcoörd<strong>in</strong>atie is sprake als er afstemm<strong>in</strong>g is over<br />
<strong>de</strong> aard van een (e<strong>in</strong>d)product of dienst, van procescoörd<strong>in</strong>atie is sprake als er afstemm<strong>in</strong>g<br />
is over <strong>de</strong> wijze waarop het product of <strong>de</strong> dienst tot stand komt. De afhankelijkheid<br />
die er bestaat tussen <strong>de</strong> taken en <strong>de</strong> mate waar<strong>in</strong> er product of procescoörd<strong>in</strong>atie<br />
tot stand komt kunnen volgens Arentsen een voorspell<strong>in</strong>g geven van <strong>de</strong> mate waar<strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> organisaties <strong>in</strong> hun han<strong>de</strong>len tot <strong>in</strong>tegratie kunnen komen. Bij parallelle taakver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
dient er m<strong>in</strong>stens productcoörd<strong>in</strong>atie te bestaan om tot <strong>in</strong>tegraal han<strong>de</strong>len te komen.<br />
Er is dan immers geen afhankelijkheid tussen <strong>de</strong> taken. Bij opeenvolgen<strong>de</strong> taken<br />
dient er m<strong>in</strong>stens procescoörd<strong>in</strong>atie te zijn. De uitvoer<strong>de</strong>rs zijn immers eenzijdig afhankelijk<br />
van elkaar. Bij reciprociteit van taken dient er zowel sprake te zijn van product als<br />
procescoörd<strong>in</strong>atie. Op basis van <strong>de</strong>ze theorie verwachten wij dat naarmate er bij meer<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
THEORETISCH KADER<br />
taken sprake is van product- en procescoörd<strong>in</strong>atie <strong>de</strong> <strong>in</strong>tegratie van dienstverlen<strong>in</strong>g toeneemt.<br />
Dit maakt het <strong>in</strong>teressant om op voorhand een analyse te maken van <strong>de</strong> aankelijkheidsrelaes<br />
die er bestaan tussen <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> taken <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van werk en <strong>in</strong>komen. In on<strong>de</strong>rstaand<br />
schema zijn <strong>de</strong>ze aankelijkheidsrelaes weergegeven. Daarbij is een on<strong>de</strong>rscheid<br />
gemaakt tussen <strong>de</strong> relae tussen taken b<strong>in</strong>nen een uitker<strong>in</strong>g, bij samenloop van<br />
WW en WWB en bij <strong>de</strong> overgang van WW naar WWB.<br />
TABEL 1<br />
Relaties tussen werktaken b<strong>in</strong>nen een uitker<strong>in</strong>g<br />
B<strong>in</strong>nen<br />
uitker<strong>in</strong>g<br />
Vacatures<br />
Intake Diagnose Aanbodversterk<strong>in</strong>g<br />
Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
Intake voorgaand voorgaand voorgaand voorgaand<br />
Diagnose volgend voorgaand voorgaand voorgaand<br />
Aanbodversterk<strong>in</strong>g<br />
volgend reciprociteit voorgaand reciprociteit<br />
Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
volgend reciprociteit volgend reciprociteit<br />
Vacatures volgend reciprociteit reciprociteit reciprociteit<br />
16<br />
Uitgaan<strong>de</strong> van <strong>de</strong> weelijke taakver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>de</strong> keten van werk en <strong>in</strong>komen verwachten we<br />
dus dat er bij <strong>de</strong> diagnose, <strong>de</strong> aanbodversterk<strong>in</strong>g, <strong>de</strong> arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g en <strong>de</strong> vacatureverwer<strong>in</strong>g<br />
een hoge mate van product- en procescoörd<strong>in</strong>ae zal zijn tussen CWI en gemeente<br />
en tussen CWI en UWV. Deze taken wor<strong>de</strong>n immers gekenmerkt door reciprociteit.<br />
Bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>take en <strong>de</strong> diagnose en bij diagnose, claimbeoor<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
TABEL 2<br />
Relaties tussen werktaken bij samenloop van WW-WWB<br />
Samenloop<br />
WW- WWB<br />
Vacatures<br />
Intake parallel parallel parallel parallel parallel<br />
Diagnose volgend Volgend voorgaand voorgaand parallel<br />
Aanbod<br />
versterk<strong>in</strong>g<br />
volgend Reciprociteit reciprociteit reciprociteit reciprociteit<br />
Intake Diagnose Aanbodversterk<strong>in</strong>g<br />
Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g.<br />
volgend Volgend reciprociteit reciprociteit reciproiteit<br />
Vacatures volgend Volgend reciprociteit reciprociteit reciprociteit<br />
In <strong>de</strong> bovenste rij staan <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> taken bij <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> WW, <strong>in</strong> <strong>de</strong> eerste<br />
kolom staan <strong>de</strong> taken bij <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> WWB. De diagnose bij <strong>de</strong> WWB is bij een<br />
samenloop van WW en WWB volgend op <strong>de</strong> diagnose van <strong>de</strong> WW. Immers, <strong>in</strong>formatie<br />
uit <strong>de</strong> diagnose WW is relevant voor <strong>de</strong> WWB. De diagnose WWB kan <strong>in</strong>put bie<strong>de</strong>n voor<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
THEORETISCH KADER<br />
<strong>de</strong> aanbodversterk<strong>in</strong>g en arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g waardoor <strong>de</strong>ze i<strong>de</strong>aliter voorafgaat aan<br />
<strong>de</strong>ze WW-taken.<br />
Bij een samenloop van WW en WWB verwachten we dus naast <strong>de</strong> product en procescoord<strong>in</strong>atie<br />
tussen CWI enerzijds en respectievelijk UWV en gemeenten an<strong>de</strong>rzijds ook dat<br />
er sprake zal zijn van product- en procescoörd<strong>in</strong>atie tussen UWV en gemeenten wat betreft<br />
<strong>de</strong> aanbodversterk<strong>in</strong>g.<br />
TABEL 3<br />
Relaties tussen taken bij overgang van WW naar WWB<br />
Overgang<br />
WW-WWB<br />
Intake Diagnose Aanbodversterk<strong>in</strong>g<br />
Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
Vacature<br />
Intake volgend volgend volgend volgend volgend<br />
Diagnose volgend volgend parallel parallel parallel<br />
Aanbod<br />
versterk<strong>in</strong>g<br />
volgend volgend volgend volgend volgend<br />
Arbeids<br />
bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
volgend volgend volgend volgend volgend<br />
Vacatures volgend volgend volgend volgend volgend<br />
Bij <strong>de</strong> overgang van WW naar WWB verwachten we maar een beperkte mate van coörd<strong>in</strong>a-<br />
e omdat <strong>de</strong> meeste taken volgend aan elkaar zijn.<br />
17<br />
2.5. ONDERZOEKSMODEL<br />
Samengevat komen we dan tot het volgen<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksmo<strong>de</strong>l voor <strong>de</strong> ketensamenwerk<strong>in</strong>g:<br />
TABEL 4<br />
On<strong>de</strong>rzoeksmo<strong>de</strong>l ketensamenwerk<strong>in</strong>g<br />
niveaus<br />
Dienstverlen<strong>in</strong>g werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
Dienstverlen<strong>in</strong>g werkgevers<br />
Bronnen<br />
Informatie<br />
Programma<br />
Operationalisatie<br />
Intake<br />
Diagnose<br />
Aanbodversterk<strong>in</strong>g<br />
arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
Vacatureregistratie<br />
Arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
F<strong>in</strong>anciën<br />
Personeel<br />
Vastleggen<br />
Wijzigen<br />
Toegankelijk maken<br />
Strategieontwikkel<strong>in</strong>g<br />
Doelstell<strong>in</strong>gen<br />
Doelgroepen<br />
Dienstverlen<strong>in</strong>gsconcept<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
3. DIENSTVERLENING AAN WERKZOEKENDEN<br />
In het on<strong>de</strong>rzoek hebben we on<strong>de</strong>rzocht <strong>in</strong> welke mate en op welke wijze het UWV WERKbedrijf<br />
en gemeenten op <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en <strong>in</strong> 2009 samenwerkten <strong>in</strong> <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan<br />
werkzoeken<strong>de</strong>n. Daarbij hebben we on<strong>de</strong>rzocht of er een gezamenlijk dienstverlen<strong>in</strong>gsconcept<br />
is, op welke doelgroepen <strong>de</strong>ze dienstverlen<strong>in</strong>g zich richt en hoe <strong>de</strong> taken van <strong>de</strong><br />
dienstverlen<strong>in</strong>g <strong>in</strong> dit gezamenlijke concept wor<strong>de</strong>n gecoörd<strong>in</strong>eerd. Ook hebben we on<strong>de</strong>rzocht<br />
welke afspraken er zijn gemaakt over <strong>de</strong> te leveren diensten (productcoörd<strong>in</strong>ae), <strong>de</strong><br />
afstemm<strong>in</strong>g van <strong>de</strong>elprocessen waar<strong>in</strong> <strong>de</strong>ze diensten tot stand komen, welke professionals<br />
betrokken zijn bij <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g van die diensten en hoe <strong>de</strong> aanstur<strong>in</strong>g daarvan georganiseerd<br />
is.<br />
3.1. PRODUCT EN PROCESCOÖRDINATIE BIJ DE INTAKE<br />
In 2009 ligt <strong>de</strong> focus van vrijwel alle on<strong>de</strong>rzochte locaties op het verbeteren van <strong>de</strong><br />
dienstverlen<strong>in</strong>g aan <strong>de</strong> kop van het proces. De <strong>in</strong>take is wettelijk gezien een taak van het<br />
CWI en na <strong>de</strong> fusie dus een taak van het UWV WERKbedrijf. De <strong>in</strong>take is er op gericht om<br />
<strong>de</strong> klant te herkennen en om <strong>de</strong> eerste <strong>in</strong>formatie voor <strong>de</strong> re-<strong>in</strong>tegratiedienstverlen<strong>in</strong>g<br />
te verzamelen en voor <strong>de</strong> uitker<strong>in</strong>gsverstrekk<strong>in</strong>g. De start van het proces is voor WWB<br />
en voor WW <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>praktijk</strong> vaak verschillend omdat WW-klanten een digitale <strong>in</strong>take kunnen<br />
doen. Op veel locaties is dit voor WWB (nog) niet mogelijk en wordt dit ook niet altijd<br />
wenselijk geacht. Daar waar locaties dus spreken over het vormgeven van een gezamenlijke<br />
<strong>in</strong>take hebben zij het veelal over <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>take van <strong>de</strong><br />
WWB-ers.<br />
19<br />
De <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g is wisselend. Op een aantal locaties zijn afspraken<br />
gemaakt over <strong>de</strong> <strong>in</strong>houd en uitkomsten van <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> stappen <strong>in</strong> het <strong>in</strong>takeproces<br />
en voeren UWV WERKbedrijf en gemeenten elk een <strong>de</strong>el van <strong>de</strong>ze stappen uit. Daarbij<br />
zijn er ook afspraken gemaakt over het proces en <strong>de</strong> doorlooptijd. Er is dan sprake<br />
van product en procescoörd<strong>in</strong>atie.<br />
Een aantal locaties is overgegaan tot een volledige <strong>in</strong>tegrale uitvoer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> <strong>in</strong>take.<br />
Op <strong>de</strong>ze locaties voeren werkcoaches UWV WERKbedrijf en consulenten werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
van gemeenten (tij<strong>de</strong>lijk) <strong>in</strong> duo’s <strong>de</strong> <strong>in</strong>take uit. Op <strong>de</strong>ze wijze kunnen zij kennis nemen<br />
van elkaars werkwijze en bun<strong>de</strong>len ze alle kennis over werk en over <strong>de</strong> uitker<strong>in</strong>gen<br />
die <strong>in</strong> dit <strong>de</strong>el van het proces voor <strong>de</strong> klant relevant is. Deze samenwerk<strong>in</strong>g beperkt zich<br />
tot een aantal specifieke doelgroepen b<strong>in</strong>nen <strong>de</strong> WWB namelijk <strong>de</strong> WWB-ers die direct<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
DIENSTVERLENING AAN WERKZOEKENDEN<br />
naar werk toegeleid kunnen wor<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> jongeren. Voor <strong>de</strong>ze doelgroepen wordt dan<br />
ook <strong>de</strong> diagnose en <strong>de</strong> re-<strong>in</strong>tegratiedienstverlen<strong>in</strong>g gezamenlijk opgepakt.<br />
3.2. BEPERKTE SAMENWERKING BIJ DIAGNOSE<br />
20<br />
Bij <strong>de</strong> diagnose is er op een beperkt aantal locaes sprake van een gezamenlijk diagnosemo<strong>de</strong>l<br />
en een gezamenlijk diagnoseproces. Daar waar er sprake is van een gezamenlijk diagnosemo<strong>de</strong>l<br />
en diagnoseproces is dit van toepass<strong>in</strong>g op een beperkt <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> WWBers:<br />
<strong>de</strong> WWB-ers met een korte afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt en/of <strong>de</strong> jongeren. De<br />
gezamenlijke diagnose wordt op verschillen<strong>de</strong> wijzen uitgevoerd. Soms is er sprake van een<br />
duogesprek met consulenten van gemeente en UWV WERKbedrijf, soms is <strong>de</strong> diagnose volledig<br />
<strong>in</strong> han<strong>de</strong>n van een consulent van het <strong>in</strong>tegrale werkzoeken<strong>de</strong>nteam. Dit kan een<br />
werkcoach van UWV WERKbedrijf of een klantmanager van <strong>de</strong> gemeente zijn. Voor <strong>de</strong>ze<br />
groepen wordt dan ook vaak <strong>de</strong> re-<strong>in</strong>tegrae en bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g gezamenlijk uitgevoerd. Voor<br />
<strong>de</strong> overige gemeentelijke doelgroepen is er sprake van een taakver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g tussen UWV<br />
WERKbedrijf en gemeente waarbij consulenten van het UWV WERKbedrijf het eerste <strong>de</strong>el<br />
van <strong>de</strong> diagnose uitvoeren en <strong>de</strong> gemeente aanvult. Daarbij zijn afspraken gemaakt over<br />
<strong>in</strong>houd en proces van diagnose. Overdracht v<strong>in</strong>dt plaats doormid<strong>de</strong>l van dossieroverdracht,<br />
<strong>in</strong> een aantal gevallen is sprake van een zogenaam<strong>de</strong> warme overdracht.<br />
3.3. GEZAMENLIJKE AANBODVERSTERKING EN BEMIDDELING VOOR JONGEREN EN<br />
WERKZOEKENDEN MET KORTE AFSTAND<br />
Voor werkzoeken<strong>de</strong>n die direct naar werk bemid<strong>de</strong>ld kunnen wor<strong>de</strong>n en voor jongeren<br />
werken UWV WERKbedrijf en gemeenten ook samen bij <strong>de</strong> aanbodversterk<strong>in</strong>g en bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g.<br />
Op meer dan <strong>de</strong> hel van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzochte locaes is er een gezamenlijk dienstverlen<strong>in</strong>gsconcept<br />
voor <strong>de</strong> re-<strong>in</strong>tegae een van <strong>de</strong>ze twee doelgroepen. Werkzoeken<strong>de</strong>n met<br />
een korte afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt (< 3 maan<strong>de</strong>n) en jongeren krijgen dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
van een <strong>in</strong>tegraal team waar<strong>in</strong> zowel werkcoaches van UWV WERKbedrijf als van <strong>de</strong> betrokken<br />
gemeenten zien. B<strong>in</strong>nen <strong>de</strong>ze gemeng<strong>de</strong> teams wordt <strong>de</strong> klant soms alsnog ver<strong>de</strong>eld<br />
tussen consulenten WW en consulenten WWB en soms wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> caseloads van <strong>de</strong><br />
consulenten gemengd. Het belangrijkste argument om <strong>de</strong> caseload niet te mengen is dat er<br />
te veel specifieke kennis nodig is van WW en WWB om <strong>de</strong> klant goed te kunnen bedienen.<br />
Het belangrijkste argument om <strong>de</strong> caseload juist wel te mengen is dat het voor <strong>de</strong> klant niet<br />
uit mag maken welke uitker<strong>in</strong>g hij hee en een consulent die meer<strong>de</strong>re typen uitker<strong>in</strong>gsgerechg<strong>de</strong>n<br />
<strong>in</strong> zijn caseload hee geen on<strong>de</strong>rscheid meer zal maken naar type uitker<strong>in</strong>g. De<br />
locaes die met <strong>in</strong>tegrale teams werken geven aan dat zij dui<strong>de</strong>lijk meerwaar<strong>de</strong> zien doordat<br />
consulenten <strong>in</strong> <strong>de</strong>ze teams van elkaar leren en beter van elkaars specifieke experse<br />
gebruik maken.<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
3.4. WWB‐ERS MET GROTE AFSTAND APARTE AANBODVERSTERKING EN BEMIDDELING<br />
Werkzoeken<strong>de</strong> WWB-ers met een grotere afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt wor<strong>de</strong>n na <strong>de</strong><br />
<strong>in</strong>take direct doorgeleid naar <strong>de</strong> gemeente. Zij ontvangen het vervolg van hun dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
vaak niet op het Werkple<strong>in</strong>, maar op een an<strong>de</strong>re locatie van <strong>de</strong> gemeente. Re<strong>in</strong>tegratiespecialisten<br />
bie<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze doelgroep specifieke on<strong>de</strong>rsteun<strong>in</strong>g. Voor klanten<br />
die na hun uitker<strong>in</strong>g van UWV WERKbedrijf een WWB-uitker<strong>in</strong>g ontvangen zijn afspraken<br />
gemaakt over <strong>de</strong> overdracht van <strong>de</strong> ene organisatie naar <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re. Deze afspraken<br />
hebben hoofdzakelijk betrekk<strong>in</strong>g op <strong>de</strong> overdracht van <strong>in</strong>formatie (meestal door<br />
een warme overdracht) en op het door laten lopen van <strong>in</strong>gezette re-<strong>in</strong>tegratietrajecten.<br />
F<strong>in</strong>ancier<strong>in</strong>g hiervan v<strong>in</strong>dt dan plaats met gesloten beurzen. Het betreft hier dus hoofdzakelijk<br />
procescoörd<strong>in</strong>atie.<br />
3.5. GEEN INTEGRALE AANSTURING EN GEZAMENLIJKE FUNCTIEPROFIELEN<br />
Daar waar er voor <strong>de</strong> WWB-ers met een korte afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt sprake is van<br />
een gezamenlijke re-<strong>in</strong>tegratiedienstverlen<strong>in</strong>g met <strong>in</strong>tegrale teams wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze <strong>in</strong>tegrale<br />
teams <strong>in</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksperio<strong>de</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> regel niet <strong>in</strong>tegraal aangestuurd. Er is zowel<br />
een teamlei<strong>de</strong>r van <strong>de</strong> gemeente als een teamlei<strong>de</strong>r van het UWV WERKbedrijf. Ook zijn<br />
<strong>de</strong> functieprofielen van <strong>de</strong> consulenten <strong>in</strong> <strong>de</strong> gezamenlijke teams niet op elkaar afgestemd.<br />
Hierdoor bestaat er op sommige locaties een groot verschil bestaan tussen <strong>de</strong><br />
kwalificaties van <strong>de</strong> werkcoaches van UWV WERKbedrijf en <strong>de</strong> consulenten van <strong>de</strong> gemeente.<br />
Door mid<strong>de</strong>l van gezamenlijke tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen proberen <strong>de</strong> locaties het kennisniveau<br />
en houd<strong>in</strong>g en gedrag van <strong>de</strong> consulenten b<strong>in</strong>nen <strong>de</strong> gezamenlijke teams beter op<br />
elkaar af te stemmen. Hiervoor wordt gebruikt gemaakt van het bestaan<strong>de</strong> tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gsaanbod<br />
van <strong>de</strong> organisaties.<br />
21<br />
3.6. INKOMENSVERSTREKKING LOSGEKOPPELD VAN DIENSTVERLENING OP HET<br />
GEBIED VAN WERK<br />
De <strong>in</strong>komensverstrekk<strong>in</strong>g is voor alle WW-ers en voor een <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> werkzoeken<strong>de</strong>n met<br />
een WWB-uitker<strong>in</strong>g losgekoppeld van <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g op het gebied van werk. Bij het<br />
UWV WERKbedrijf v<strong>in</strong>dt <strong>de</strong> claimbeoor<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g en <strong>de</strong> toekenn<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> uitker<strong>in</strong>g plaats <strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> backoffice en is er <strong>in</strong> <strong>de</strong> regel voor gekozen om <strong>de</strong> regie over dit proces bij <strong>de</strong> werkcoach<br />
te leggen. Deze bepaalt wanneer er bijvoorbeeld een sance opgelegd moet wor<strong>de</strong>n. Bij<br />
gemeenten wisselt dit. In <strong>de</strong> ene gemeente beslist <strong>de</strong> klantmanager werk over het opleggen<br />
van een sance met als movae dat dit een prikkel is richng werk. In het an<strong>de</strong>re geval<br />
is dit <strong>de</strong> <strong>in</strong>komensconsulent met als movae dat <strong>de</strong> klantmanager werk het proces<br />
richng werk niet met <strong>in</strong>komensdiscussies wil belasten. Daarnaast hebben niet alle gemeenten<br />
gespecialiseer<strong>de</strong> werkconsulenten en zijn er voor veel WWB-klanten nog klantmanagers<br />
werk en <strong>in</strong>komen.<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
4. DIENSTVERLENING WERKGEVERS<br />
In het on<strong>de</strong>rzoek hebben we gekeken naar <strong>de</strong> stand van zaken van <strong>de</strong> gezamenlijke<br />
dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkgevers <strong>in</strong> 2009. Daarbij hebben we on<strong>de</strong>rzocht of er een gezamenlijk<br />
dienstverlen<strong>in</strong>gsconcept is, of er een gezamenlijk werkgeversteam is en op<br />
welke wijze dit team <strong>de</strong> activiteiten voor werkgevers <strong>in</strong>hou<strong>de</strong>lijk en procesmatig op elkaar<br />
afstemt. Vacatureregistratie en vervull<strong>in</strong>g ervan is van oudsher een taak van het<br />
CWI. Gemeenten hebben <strong>de</strong> afgelopen jaren echter <strong>in</strong> toenemen<strong>de</strong> mate eigen projecten<br />
gestart en consulenten aangesteld om voor ‘hun’ werkzoeken<strong>de</strong>n vacatures te acquireren<br />
en mensen te bemid<strong>de</strong>len. Daarmee is ook <strong>de</strong> noodzaak ontstaan voor samenwerk<strong>in</strong>g<br />
tussen <strong>de</strong> twee organisaties <strong>in</strong> <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkgevers. Op <strong>de</strong><br />
meeste locaties richt <strong>de</strong>ze samenwerk<strong>in</strong>g zich op het uitwisselen van <strong>in</strong>formatie over<br />
vacatures en mogelijke kandidaten tussen me<strong>de</strong>werkers van UWV WERKbedrijf en gemeenten.<br />
Deze samenwerk<strong>in</strong>g is niet geformaliseerd en afhankelijk van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rl<strong>in</strong>ge<br />
relaties tussen <strong>de</strong> professionals. Op een aantal Werkple<strong>in</strong>en hebben <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>gspartners<br />
stappen gezet om <strong>de</strong>ze ook bij <strong>de</strong> werv<strong>in</strong>g van vacatures en <strong>de</strong> bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<br />
van werkzoeken<strong>de</strong>n meer te gaan samenwerken. Op een aantal locaties zijn hiervoor<br />
<strong>in</strong>tegrale accounthou<strong>de</strong>rs aangesteld die <strong>in</strong> eerste <strong>in</strong>stantie vooral acquireren voor<br />
‘eigen’ organisatie, maar steeds meer toewerken naar algemene vacaturewerv<strong>in</strong>g voor<br />
<strong>de</strong> keten. Deze werkwijze lijkt vooral z<strong>in</strong>vol op grote locaties waar mensen vrijgesteld<br />
zijn voor het werven van vacatures en het on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n van contacten met werkgevers.<br />
Op grote locaties wordt ook gekozen voor een aparte functie van matchmakers en leveren<br />
zowel het UWV WERKbedrijf als <strong>de</strong> gemeente mensen voor <strong>de</strong>ze functies. De<br />
matchmakers zijn belast met het verb<strong>in</strong><strong>de</strong>n vraag en aanbod, waardoor accounthou<strong>de</strong>rs<br />
echt <strong>in</strong>tegraal kunnen werken. In kle<strong>in</strong>ere locaties legt men het werven van vacatures<br />
en het on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n van contacten met werkgevers bij voorkeur bij <strong>de</strong> werkcoaches<br />
en/of consulenten die ook belast zijn met <strong>de</strong> bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g van werkzoeken<strong>de</strong>n.<br />
23<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
5. GEZAMENLIJKE INZET VAN MIDDELEN<br />
We hebben on<strong>de</strong>rzocht <strong>in</strong> welk mate <strong>de</strong> locaes hun mid<strong>de</strong>len bun<strong>de</strong>len. We hebben daarvoor<br />
geïnventariseerd of er sprake is van gezamenlijke <strong>in</strong>koop van re-<strong>in</strong>tegraediensten, op<br />
welke wijze <strong>de</strong> gezamenlijke huisvesng georganiseerd is en welke <strong>in</strong>vester<strong>in</strong>gen er gedaan<br />
wor<strong>de</strong>n <strong>in</strong> ICT. Ook hebben we gekeken naar <strong>de</strong> toegankelijkheid van <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en vanuit<br />
het perspecef van <strong>de</strong> klant door te on<strong>de</strong>rzoeken of er sprake is van een gezamenlijke<br />
balie, een gezamenlijk telefoonnummer en een gezamenlijk <strong>in</strong>ternetadres.<br />
5.1. NAUWELIJKS GEZAMENLIJKE INZET VAN MIDDELEN<br />
De samenwerk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkzoeken<strong>de</strong>n en werkgevers richt zich <strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> <strong>praktijk</strong> op het bun<strong>de</strong>len van <strong>de</strong> personele krachten, het bevor<strong>de</strong>ren van kennisuitwissel<strong>in</strong>g<br />
en <strong>de</strong> gezamenlijke huisvest<strong>in</strong>g op één locatie. Op <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzochte locaties is<br />
met uitzon<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g van een locatie <strong>in</strong> 2009 geen sprake van gezamenlijke <strong>in</strong>koop van re<strong>in</strong>tegratie-<strong>in</strong>strumenten<br />
en er wordt ook slechts beperkt gebruik gemaakt van <strong>de</strong> <strong>in</strong>zet<br />
van elkaars <strong>in</strong>strumenten. De locaties geven aan dat <strong>in</strong>zet van elkaars <strong>in</strong>strumenten wel<br />
mogelijk is, maar dat er <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>praktijk</strong> geen gebruik van wordt gemaakt. Dit wordt <strong>de</strong>els<br />
veroorzaakt doordat <strong>de</strong> me<strong>de</strong>werkers onvoldoen<strong>de</strong> zicht hebben op <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />
bij <strong>de</strong> ketenpartner. Ook <strong>de</strong> geschei<strong>de</strong>n f<strong>in</strong>ancier<strong>in</strong>gsstromen wor<strong>de</strong>n als een belemmer<strong>in</strong>g<br />
naar voren gebracht. De gezamenlijke huisvest<strong>in</strong>g <strong>in</strong> een Werkple<strong>in</strong> wordt afhankelijk<br />
van <strong>de</strong> fase van samenwerk<strong>in</strong>g gezien als een impuls om <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g te<br />
verbeteren dan wel als een doel om aan <strong>de</strong> opdracht tot samenwerk<strong>in</strong>g te kunnen voldoen.<br />
De gezamenlijke <strong>in</strong>zet van mid<strong>de</strong>len on<strong>de</strong>rv<strong>in</strong>dt vooral h<strong>in</strong><strong>de</strong>r van het spann<strong>in</strong>gsveld<br />
tussen het centraal gestuur<strong>de</strong> UWV WERKbedrijf en <strong>de</strong> lokaal aangestuur<strong>de</strong> gemeenten.<br />
Personele mid<strong>de</strong>len, huisvest<strong>in</strong>g en re-<strong>in</strong>tegratiemid<strong>de</strong>len wor<strong>de</strong>n b<strong>in</strong>nen<br />
het UWV WERKbedrijf centraal toebe<strong>de</strong>eld aan <strong>de</strong> locaties op basis van beoog<strong>de</strong> resultaten.<br />
In <strong>de</strong> <strong>praktijk</strong> zijn <strong>de</strong> toebe<strong>de</strong>el<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len voor het UWV WERKbedrijf volgens<br />
<strong>de</strong> locaties soms ontoereikend om <strong>de</strong> lokale ambities <strong>in</strong> te kunnen vullen. Ook <strong>de</strong> verhoud<strong>in</strong>g<br />
tussen <strong>de</strong> beschikbare budgetten tussen UWV WERKbedrijf en <strong>de</strong> gemeenten<br />
kan bij <strong>de</strong>ze mid<strong>de</strong>lenschaarste een rol spelen. Het werkbudget dat gemeenten voor<br />
WWB-ers kunnen <strong>in</strong>zetten bedraagt is ongeveer 10 keer zo groot als het budget dat het<br />
UWV WERKbedrijf voor WW-ers kan <strong>in</strong>zetten.<br />
25<br />
5.2. GEZAMENLIJKE ICT‐VOORZIENINGEN NOG NIET PRAKTISCH<br />
Het grootste obstakel <strong>in</strong> <strong>de</strong> gezamenlijke <strong>in</strong>zet van mid<strong>de</strong>len vormen <strong>in</strong> <strong>de</strong> ogen van <strong>de</strong><br />
gesprekspartners <strong>de</strong> ICT-voorzien<strong>in</strong>gen. Door het gebruik van twee en soms wel meer<strong>de</strong>re<br />
verschillen<strong>de</strong> registratiesystemen ontstaan er grote <strong>in</strong>efficiënties bij het <strong>in</strong>voeren,<br />
bijhou<strong>de</strong>n en overdragen van gegevens. Locaties geven aan dat het een groot w<strong>in</strong>stpunt<br />
zou zijn als het UWV WERKbedrijf <strong>de</strong> gemeenteme<strong>de</strong>werkers toegang zou geven<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
GEZAMENLIJKE INZET VAN MIDDELEN<br />
tot <strong>de</strong> systemen. Ook oud-me<strong>de</strong>werkers van het CWI kunnen <strong>in</strong> 2009 (nog) niet <strong>in</strong> alle<br />
UWV-systemen.<br />
Locaties die gebruik maken van een switchbox hebben als voor<strong>de</strong>el dat zij <strong>in</strong> elk geval<br />
maar één computer op hun bureau hebben staan, maar ook dit is niet op alle locaties<br />
gemeengoed zodat zij vaak meer<strong>de</strong>re computers en schermen moeten bedienen. De<br />
zeer slechte on<strong>de</strong>rsteun<strong>in</strong>g vanuit <strong>de</strong> ICT-systemen legt volgens <strong>de</strong> gesprekspartners<br />
een groot beslag op <strong>de</strong> organisaties. Zoals uit <strong>de</strong> voorbeel<strong>de</strong>n blijkt wor<strong>de</strong>n er op <strong>de</strong><br />
werkvloer voortdurend oploss<strong>in</strong>gen bedacht en uitgevoerd om <strong>de</strong> tekortkom<strong>in</strong>gen van<br />
het systeem te omzeilen en <strong>de</strong> klant zo we<strong>in</strong>ig mogelijk hiermee te belasten. Deze tijd<br />
gaat echter wel ten koste van <strong>de</strong> aandacht voor werk en het daadwerkelijk leveren van<br />
diensten aan <strong>de</strong> klant.<br />
5.3. GEEN GEZAMENLIJKE DIENSTVERLENINGSKANALEN<br />
26<br />
De locaes voor werk en <strong>in</strong>komen kennen <strong>in</strong> 2009 vrijwel allemaal een gezamenlijke balie<br />
voor <strong>de</strong> eerste ontvangst van klanten. Daarna zijn er veelal geschei<strong>de</strong>n balies voor het UWV<br />
WERKbedrijf en <strong>de</strong> gemeenten. Een <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan WWB-ers v<strong>in</strong>dt dan<br />
ook op een an<strong>de</strong>re locae dan het Werkple<strong>in</strong> plaats. Ook <strong>de</strong> telefonische bereikbaarheid<br />
van het Werkple<strong>in</strong> is geschei<strong>de</strong>n. Er is een centraal nummer voor het UWV WERKbedrijf en<br />
<strong>de</strong> gemeenten hebben allemaal hun eigen telefoonnummers. Het lan<strong>de</strong>lijke call center van<br />
UWV WERKbedrijf en <strong>de</strong> lokale ambies op het gebied van gemeentelijke dienstverlen<strong>in</strong>g,<br />
Gemeente gee Antwoord, ontwikkelen zich geschei<strong>de</strong>n van elkaar. Ook <strong>de</strong> elektronische<br />
toegang van <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en is geschei<strong>de</strong>n voor UWV WERKbedrijf en gemeenten. Uitzon<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g<br />
hierop vormt Apeldoorn, dat afgelopen perio<strong>de</strong> hee <strong>de</strong>elgenomen aan een pilot<br />
voor mulchannel<strong>in</strong>g en een gezamenlijk Klant Contact Centrum kent.<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
6. SAMENWERKING OP PROGRAMMANIVEAU<br />
We hebben op <strong>de</strong> locaes on<strong>de</strong>rzocht <strong>in</strong> hoeverre er sprake is van een gezamenlijke visie en<br />
missie en of er concrete doelstell<strong>in</strong>gen voor <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en wor<strong>de</strong>n geformuleerd. De gezamenlijke<br />
ketenjaarplannen kunnen daarbij een belangrijk hulpmid<strong>de</strong>l zijn.<br />
6.1. WEINIG CONCRETE DOELSTELLINGEN OP REGIONAAL NIVEAU<br />
De bestuurlijke overleggen richten zich op een aantal actuele vraagstukken b<strong>in</strong>nen het<br />
regionale arbeidsmarktbeleid, zoals <strong>de</strong> aanpak van <strong>de</strong> economische crisis en <strong>de</strong> aanpak<br />
van <strong>de</strong> jeugdwerkloosheid. Ook beste<strong>de</strong>n <strong>de</strong> meeste regionale bestuurlijke overleggen<br />
aandacht aan het <strong>de</strong>f<strong>in</strong>iëren van speerpunt sectoren. De meeste regio’s formuleren wel<br />
projecten maar geen gezamenlijk beoog<strong>de</strong> resultaten. Er wordt <strong>in</strong> een aantal regio’s<br />
wel concrete doelstell<strong>in</strong>gen en acties geformuleerd op dit niveau, maar <strong>de</strong>ze wor<strong>de</strong>n<br />
maar beperkt vertaald <strong>in</strong> actiepunten voor <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en.<br />
6.2. WEINIG SAMENHANG TUSSEN REGIONAAL ARBEIDSMARKTBELEID EN DE STURING<br />
VAN DE WERKPLEINEN<br />
Er is dus vooralsnog we<strong>in</strong>ig samenhang tussen het regionaal arbeidsmarktbeleid dat on<strong>de</strong>rwerp<br />
is van <strong>de</strong> regionale bestuurlijke overleggen en <strong>de</strong> dagelijkse aanstur<strong>in</strong>g van het Werkple<strong>in</strong><br />
dat on<strong>de</strong>rwerp is van het ketenoverleg op managementniveau. Op regionaal niveau<br />
wor<strong>de</strong>n er <strong>in</strong> <strong>de</strong> meeste regio’s geen meetbare doelstell<strong>in</strong>gen en concrete aces geformuleerd<br />
voor het arbeidsmarktbeleid <strong>in</strong> <strong>de</strong> regio. De doelstell<strong>in</strong>gen van het Werkple<strong>in</strong> kunnen<br />
hier dan ook niet van afgeleid wor<strong>de</strong>n, waardoor <strong>de</strong> doelstell<strong>in</strong>gen van het Werkple<strong>in</strong> logischerwijs<br />
voortvloeien uit <strong>de</strong> jaarplannen van <strong>de</strong> betrokken gemeenten en het UWV WERKbedrijf.<br />
Een enkele locae vormt hierop door een strakke organisae van het regionale arbeidsmarktoverleg<br />
een uitzon<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g.<br />
27<br />
6.3. SAMENWERKING RICHT ZICH OP DIENSTVERLENING AAN WERKZOEKENDEN EN<br />
WERKGEVERS<br />
Op lokaal niveau wordt <strong>in</strong> een aantal gevallen een gezamenlijk ketenjaarplan gemaakt<br />
dat lei<strong>de</strong>nd is voor het Werkple<strong>in</strong>. Een kle<strong>in</strong> aantal Werkple<strong>in</strong>en heeft een eigen visie en<br />
missie geformuleerd. Het ketenjaarplan wordt <strong>in</strong> <strong>de</strong> meeste gevallen achteraf opgesteld<br />
als verantwoord<strong>in</strong>gsdocument over <strong>de</strong> ketensamenwerk<strong>in</strong>g. Het managementoverleg<br />
richt zich op <strong>de</strong> meeste locaties vooral op <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkzoeken-<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
SAMENWERKING OP PROGRAMMANIVEAU<br />
<strong>de</strong>n en werkgevers. Afhankelijk van <strong>de</strong> fase waar<strong>in</strong> <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g zich bev<strong>in</strong>dt gaat<br />
het dan om:<br />
• <strong>de</strong> ambities van <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g op lokaal niveau en <strong>de</strong> <strong>in</strong>richt<strong>in</strong>g en ontwikkel<strong>in</strong>g<br />
van het Werkple<strong>in</strong>,<br />
• het oplossen van praktische knelpunten zoals overdracht gegevens en <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>g<br />
van <strong>de</strong> werk<strong>in</strong>take<br />
• het afstemmen van <strong>de</strong> werkprocessen en/of het <strong>in</strong>richten van <strong>in</strong>tegrale teams voor<br />
werkzoeken<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van een gezamenlijke werkgeversbena<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g<br />
De locaes geven aan dat zij <strong>in</strong> 2010 een volgen<strong>de</strong> stap willen zeen <strong>in</strong> het gezamenlijk opstellen<br />
van een ketenjaarplan. Tot dan toe hebben veel locaes gekozen voor doen en uitproberen.<br />
De samenwerk<strong>in</strong>g is op papier dan nog m<strong>in</strong><strong>de</strong>r ver gevor<strong>de</strong>rd. In 2010 willen zij<br />
<strong>de</strong> werkwijze die al wordt gehanteerd ver<strong>de</strong>r uitwerken en vastleggen en <strong>in</strong> een aantal gevallen<br />
ook vertalen <strong>in</strong> concrete, meetbare doelstell<strong>in</strong>gen.<br />
28<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
7. CONCLUSIES<br />
7.1. SAMENWERKING IN WERKKETEN AAN KOP PROCES VOOR MENSEN MET KORTE<br />
AFSTAND TOT ARBEIDSMARKT<br />
Uit <strong>de</strong> 15 <strong>praktijk</strong>cases blijkt dat UWV WERKbedrijf en gemeenten op <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en <strong>in</strong><br />
2009 vooral samenwerken bij <strong>de</strong> re-<strong>in</strong>tegratiedienstverlen<strong>in</strong>g aan werkzoeken<strong>de</strong> WWBers<br />
en WW-ers met korte afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt en bij <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan jongeren.<br />
UWV WERKbedrijf en gemeenten werken voor <strong>de</strong>ze doelgroep samen bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>take,<br />
<strong>de</strong> diagnose en <strong>de</strong> bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g naar werk. Voor <strong>de</strong>ze drie stappen is sprake van<br />
proces- en productcoörd<strong>in</strong>atie waarbij afspraken zijn gemaakt over <strong>de</strong> te nemen stappen,<br />
<strong>de</strong> doorlooptijd, <strong>de</strong> <strong>in</strong>formatie die overgedragen wordt en wie welke taak heeft <strong>in</strong><br />
dit proces. Samenwerk<strong>in</strong>g als gevolg van een samenloop tussen WW en WWB is er nauwelijks.<br />
Dit komt vooral omdat het aantal samenloopgevallen relatief kle<strong>in</strong> is waardoor<br />
het voor <strong>de</strong> partners niet lonend is om hier <strong>in</strong> te <strong>in</strong>vesteren. Ook <strong>de</strong> overgang van WW<br />
naar WWB bleek <strong>in</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzochte perio<strong>de</strong> maar <strong>in</strong> beperkte mate voor te komen en<br />
dat verklaart ook waardoor er voor <strong>de</strong>ze overdracht geen of beperkte procesafspraken<br />
zijn gemaakt.<br />
7.2. NOG BEPERKTE ONTWIKKELING GEZAMENLIJKE WERKGEVERSBENADERING<br />
29<br />
De gezamenlijke dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkgevers staat afgezet tegen <strong>de</strong> lan<strong>de</strong>lijke ambities<br />
nog <strong>in</strong> <strong>de</strong> k<strong>in</strong><strong>de</strong>rschoenen. Er is op een aantal Werkple<strong>in</strong>en wel een Werkgeversservicepunt<br />
<strong>in</strong>gericht, maar <strong>de</strong> gemeenten nemen hier<strong>in</strong> niet altijd actief <strong>de</strong>el en kennen<br />
daarnaast nog hun eigen projecten. Een belangrijk knelpunt voor gemeenten is dat het<br />
Werkgeversservicepunt vanuit hun oogpunt te we<strong>in</strong>ig geschikte vacatures voor WWBers<br />
biedt. De beperkte samenwerk<strong>in</strong>g bij <strong>de</strong> werkgeversbena<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g laat zien dat <strong>de</strong> organisaties<br />
nog sterk gefocust zijn op het realiseren van <strong>de</strong> <strong>in</strong>dividuele doelen en niet op<br />
<strong>de</strong> gezamenlijke doelen. Theoretisch gezien heeft samenwerk<strong>in</strong>g immers als belangrijk<br />
voor<strong>de</strong>el dat dit <strong>de</strong> kans op een optimale match tussen werkgever en werkzoeken<strong>de</strong><br />
vergroot.<br />
7.3. NOG NIET HELDER WELKE INVULLING VAN SAMENWERKING HET MEEST EFFECTIEF IS<br />
De wijze waarop <strong>de</strong> werkple<strong>in</strong>en <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>de</strong> dienstverlen<strong>in</strong>g aan werkzoeken<strong>de</strong>n<br />
<strong>in</strong>vullen verschilt per locae. De verschillen zijn enerzijds terug te voeren op <strong>de</strong> fase<br />
waar<strong>in</strong> <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g naar <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g zich bev<strong>in</strong>dt en an<strong>de</strong>rzijds op een<br />
verschil van visie op <strong>de</strong> mate waar<strong>in</strong> er on<strong>de</strong>rscheid is tussen WW- en WWB Werkzoeken<strong>de</strong>n.<br />
In <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g naar <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g zien we vaak eerst het ontwikkelen<br />
van een gezamenlijk dienstverlen<strong>in</strong>gsconcept waar<strong>in</strong> UWV WERKbedrijf en gemeenten nog<br />
elk <strong>de</strong> SUWI-taken vervullen en er scherpere afspraken wor<strong>de</strong>n gemaakt over doorloopj<strong>de</strong>n<br />
en overdracht van gegevens en klanten. Wanneer <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g <strong>in</strong>tensiever wordt<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
CONCLUSIES<br />
gaan <strong>de</strong> partners (j<strong>de</strong>lijk) <strong>in</strong> duo’s werken bij bijvoorbeeld <strong>de</strong> <strong>in</strong>take en <strong>de</strong> diagnose. De<br />
<strong>de</strong>r<strong>de</strong> fase <strong>in</strong> <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g naar <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g is een <strong>in</strong>tegraal team dat <strong>de</strong><br />
diagnose en bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> werkzoeken<strong>de</strong>n met een korte afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt<br />
voor zijn reken<strong>in</strong>g neemt. Dit <strong>in</strong>tegrale team wordt nog wel aangestuurd door twee<br />
managers. B<strong>in</strong>nen het <strong>in</strong>tegrale team zien we vervolgens twee varianten: een variant waarbij<br />
<strong>de</strong> consulenten van UWV WERKbedrijf alleen WW-ers <strong>in</strong> hun caseload hebben en <strong>de</strong><br />
consulenten van <strong>de</strong> gemeente alleen WWB-ers en een variant waarbij <strong>de</strong> caseloads gemengd<br />
zijn. De diversiteit van <strong>de</strong> gekozen oploss<strong>in</strong>gen maakt het zon<strong>de</strong>r effectmeng niet<br />
mogelijk om een uitspraak te doen over welke mate van <strong>in</strong>tegrae en welke mate van specialisae<br />
het meest effecef is<br />
7.4. GEZAMENLIJKE HUISVESTING EN ‘KLIK’ TUSSEN MANAGERS BEVORDERT DE<br />
SAMENWERKING<br />
30<br />
De huisvest<strong>in</strong>g van UWV WERKbedrijf en gemeenten op een locatie <strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atie met<br />
een goe<strong>de</strong> relatie tussen managers van UWV WERKbedrijf en gemeenten blijkt een belangrijke<br />
factor te zijn <strong>in</strong> <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g. Op <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en die<br />
een gezamenlijke huisvest<strong>in</strong>g hebben en een goed functionerend Werkple<strong>in</strong> MT is samenwerk<strong>in</strong>g<br />
op <strong>de</strong> werkvloer gemakkelijk te organiseren en wordt <strong>de</strong>ze door het management<br />
gestimuleerd en gefaciliteerd. Zowel huisvest<strong>in</strong>g als een goe<strong>de</strong> match tussen<br />
managers zijn <strong>in</strong>strumenten waarop bij <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van samenwerk<strong>in</strong>g<br />
gestuurd kan wor<strong>de</strong>n. In <strong>de</strong> huidige <strong>praktijk</strong> is huisvest<strong>in</strong>g vaak wel bewust <strong>in</strong>gezet door<br />
het ontwikkelen van gezamenlijke locaties maar berust <strong>de</strong> match <strong>in</strong> het managementteam<br />
vaak op toeval. Op sommige Werkple<strong>in</strong>en was eerst een wissel<strong>in</strong>g van management<br />
noodzakelijk om <strong>de</strong> gesprekken over samenwerk<strong>in</strong>g te laten starten.<br />
7.5. SAMENWERKING WORDT BELEMMERD DOOR GESCHEIDEN STURING, MIDDELEN<br />
EN ICT‐ONTWIKKELING<br />
De belangrijkste belemmer<strong>in</strong>g voor <strong>de</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
zitten, niet onverwacht, <strong>in</strong> <strong>de</strong> geschei<strong>de</strong>n stur<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> ketenpartners. De horizontale<br />
samenwerk<strong>in</strong>g op <strong>de</strong> werkvloer kan los van <strong>de</strong> kolomstructuur wel van <strong>de</strong> grond komen<br />
maar <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g lijkt op <strong>de</strong> bovenliggen<strong>de</strong> niveaus lastiger te ontwikkelen. Dit is<br />
enerzijds te verklaren door <strong>de</strong> gekozen bottom up bena<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> ketensamenwerk<strong>in</strong>g<br />
waardoor veel Werkple<strong>in</strong>en nog nauwelijks zijn toegekomen aan samenwerken op<br />
programmaniveau. Wanneer er echter geen gezamenlijke doelstell<strong>in</strong>gen geformuleerd<br />
wor<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> resultaten achterblijven bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>dividuele doelstell<strong>in</strong>gen van <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>gspartners<br />
komt <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g on<strong>de</strong>r spann<strong>in</strong>g te staan. Ook <strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g<br />
tussen gemeenten on<strong>de</strong>rl<strong>in</strong>g blijkt sterk te verschillen per locatie en bepaalt <strong>in</strong> grote<br />
mate <strong>de</strong> <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g en mate van samenwerk<strong>in</strong>g op <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en.<br />
Op <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> plaats kan het ontbreken van een gezamenlijke <strong>in</strong>zet van mid<strong>de</strong>len op <strong>de</strong><br />
Werkple<strong>in</strong>en \<strong>de</strong> samenwerk<strong>in</strong>g remmen. De mid<strong>de</strong>len die <strong>de</strong> ketenpartners <strong>in</strong> <strong>de</strong> Werk-<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
ple<strong>in</strong>en gezamenlijk <strong>in</strong> kunnen zetten sluiten niet noodzakelijkerwijs aan op <strong>de</strong> lokale<br />
ambities. Zij zijn het gevolg van enerzijds een centrale ver<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g b<strong>in</strong>nen UWV WERKbedrijf<br />
en an<strong>de</strong>rzijds <strong>de</strong> lokale gemeentelijke begrot<strong>in</strong>gen. Daarbij speelt ook een rol dat<br />
<strong>de</strong> mid<strong>de</strong>len onevenredig ver<strong>de</strong>eld zijn: het totale gemeentelijke re-<strong>in</strong>tegratiebudget is<br />
verhoud<strong>in</strong>gsgewijs vele malen groter dan het totale budget van UWV-Werkbedrijf. In <strong>de</strong><br />
<strong>praktijk</strong> wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> verschillen tussen <strong>de</strong> noodzakelijke <strong>in</strong>zet van mid<strong>de</strong>len en capaciteit<br />
en <strong>de</strong> beschikbare mid<strong>de</strong>len op een aantal Werkple<strong>in</strong>en pragmatisch opgelost door het<br />
managementteam maar <strong>de</strong>ze oploss<strong>in</strong>gen zijn <strong>in</strong> het licht van <strong>de</strong> stur<strong>in</strong>g op <strong>in</strong>dividuele<br />
doelstell<strong>in</strong>gen niet duurzaam.<br />
Tenslotte blijkt het <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>praktijk</strong> ook lastig om tot een gezamenlijk ICT-systeem te komen.<br />
UWV WERKbedrijf enerzijds en gemeenten an<strong>de</strong>rzijds hanteren <strong>in</strong> 2009 nog elk<br />
hun eigen systemen die ondanks <strong>de</strong> <strong>in</strong>vester<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> verb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gen nog onvoldoen<strong>de</strong> op<br />
elkaar aansluiten. Vanwege <strong>de</strong> <strong>in</strong>dividuele verantwoord<strong>in</strong>gseisen moeten gegevens<br />
over gezamenlijke klanten vaak <strong>in</strong> meer<strong>de</strong>re systemen <strong>in</strong>gevoerd wor<strong>de</strong>n. Knelpunt<br />
daarbij is dat <strong>in</strong>voer, mutatie en overdracht van gegevens <strong>in</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksperio<strong>de</strong><br />
(nog) niet elektronisch mogelijk is. De laatste twee jaar lijkt hier meer vooruitgang <strong>in</strong><br />
geboekt te zijn.<br />
7.6. REGIONAAL ARBEIDSMARKTBELEID ONTBREEKT ALS ANKERPUNT VOOR<br />
FORMULEREN GEZAMENLIJKE DOELEN<br />
31<br />
Om tot gezamenlijke doelstell<strong>in</strong>gen voor <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en te komen kan een acef regionaal<br />
arbeidsmarktbeleid een belangrijke smulans zijn. In <strong>de</strong> regio’s waar<strong>in</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzochte locaes<br />
voor Werk en Inkomen zich bev<strong>in</strong><strong>de</strong>n zijn vaak meer<strong>de</strong>re overlegstructuren op bestuurlijk-<br />
en managementniveau acef die werk als belangrijkste agendapunt hebben. Deze<br />
overlegstructuren wisselen echter vaak van samenstell<strong>in</strong>g, hebben geen dui<strong>de</strong>lijke relae<br />
tot elkaar en lei<strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong> regel niet tot concrete doelstell<strong>in</strong>gen. Hierdoor biedt het regionale<br />
arbeidsmarktbeleid <strong>in</strong> <strong>de</strong> regel we<strong>in</strong>ig houvast voor <strong>de</strong> stur<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en. Een<br />
belangrijke oorzaak voor het ontbreken van een dui<strong>de</strong>lijke regionale structuur is <strong>de</strong> bestuurlijke<br />
onrust als gevolg van gemeentelijke her<strong>in</strong><strong>de</strong>l<strong>in</strong>gen en wijzig<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> <strong>de</strong> samenstell<strong>in</strong>g<br />
van <strong>de</strong> Werkple<strong>in</strong>en. Ook wor<strong>de</strong>n er nauwelijks goe<strong>de</strong> regionale arbeidsmarktanalyses<br />
gemaakt die vertaald kunnen wor<strong>de</strong>n <strong>in</strong> een regionale aceagenda. Exogene factoren<br />
zoals <strong>de</strong> economische crisis en <strong>de</strong> <strong>in</strong>voer<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> Wet Wij hebben <strong>de</strong> ketensamenwerk<strong>in</strong>g<br />
op <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzochte locaes op regionaal en Werkple<strong>in</strong>niveau recentelijk wel een impuls<br />
gegeven.<br />
7.7. NADRUK OP KETENSAMENWERKING UWV WERKBEDRIJF VOOR GEMEENTEN NIET<br />
LOGISCH<br />
Zoals gezegd raakt <strong>de</strong> ketensamenwerk<strong>in</strong>g maar een kle<strong>in</strong> <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> klanten van <strong>de</strong><br />
gemeente namelijk <strong>de</strong> werkzoeken<strong>de</strong>n met een kle<strong>in</strong>e afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt. Dat<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
CONCLUSIES<br />
er geen sprake is van coörd<strong>in</strong>atie van taken voor <strong>de</strong> doelgroepen met een grote afstand<br />
tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt kan vanuit twee <strong>in</strong>valshoeken verklaard wor<strong>de</strong>n:<br />
• Bij groepen met een grote afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt speelt naast <strong>de</strong> kenmerken<br />
van <strong>de</strong> taken ook <strong>de</strong> factor tijd een rol <strong>in</strong> het bepalen van <strong>de</strong> noodzaak tot coörd<strong>in</strong>atie.<br />
Voor groepen met een grote afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt is een behoorlijke perio<strong>de</strong><br />
van aanbodversterk<strong>in</strong>g nodig alvorens arbeidsbemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g reëel wordt. Aan<br />
<strong>de</strong> voorkant zal door <strong>de</strong> veelal complexe problematiek van <strong>de</strong>ze groep ook <strong>de</strong> diagnose<br />
meer een voortdurend proces zijn dan een momentopname. De mate van reciprociteit<br />
tussen <strong>de</strong> diagnose en <strong>de</strong> aanbodversterk<strong>in</strong>g en tussen <strong>de</strong> aanbodversterk<strong>in</strong>g<br />
en <strong>de</strong> bemid<strong>de</strong>l<strong>in</strong>g neemt hierdoor af en daarmee ook <strong>de</strong> noodzaak tot<br />
ver<strong>de</strong>rgaan<strong>de</strong> proces- en productcoörd<strong>in</strong>atie<br />
• De complexiteit van <strong>de</strong> groep met een grote afstand tot <strong>de</strong> arbeidsmarkt vergroot echter<br />
wel <strong>de</strong> noodzaak tot afstemm<strong>in</strong>g met <strong>de</strong> ketenpartners die betrokken zijn bij het<br />
aanpakken van problemen op an<strong>de</strong>re leefdome<strong>in</strong>en. Dat zijn echter niet het UWV<br />
WERKbedrijf en <strong>de</strong> gemeente maar aanbie<strong>de</strong>rs van zorg- en hulpverlen<strong>in</strong>g zoals maatschappelijk<br />
werk, verslav<strong>in</strong>gszorg, GGZ en schuldhulpverlen<strong>in</strong>g.<br />
32<br />
Voor <strong>de</strong> grootste groep WWB-ers lijkt het voor gemeenten dus logischer om <strong>de</strong> nadruk<br />
te leggen op samenwerk<strong>in</strong>g met an<strong>de</strong>re partners dan het UWV WERKbedrijf. De meest<br />
recente ontwikkel<strong>in</strong>gen bij UWV WERKbedrijf wijzen er ook op dat ver<strong>de</strong>rgaan<strong>de</strong> <strong>in</strong>tegrale<br />
dienstverlen<strong>in</strong>g tussen UWV WERKbedrijf en gemeenten als ambitie wordt losgelaten.<br />
Om <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g te geven aan <strong>de</strong> taakstell<strong>in</strong>g uit het regeerakkoord gaat UWV WERKbedrijf<br />
zijn dienstverlen<strong>in</strong>g meer regionaal organiseren en concentreren op 30<br />
Werkple<strong>in</strong>en. Samenwerk<strong>in</strong>g met gemeenten blijft maar krijgt een dui<strong>de</strong>lijk an<strong>de</strong>re <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g.<br />
UWV WERKbedrijf spreekt daarbij ook niet meer over <strong>in</strong>tegrale dienstverlen<strong>in</strong>g<br />
maar over complementaire dienstverlen<strong>in</strong>g.<br />
RVO 7 REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK
LITERATUURLIJST<br />
• ALGEMEEN KETENOVERLEG (2007)<br />
Doorpakken en veran<strong>de</strong>ren: SUWI-ketenprogramma 2008. Den Haag<br />
• J.H.A.M. VAN GERVEN (2001)<br />
Aparte Coörd<strong>in</strong>ae, Amsterdam.<br />
• M.J. ARENTSEN (1991)<br />
Beleidsorganisatie en beleidsuitvoer<strong>in</strong>g, Ensche<strong>de</strong>.<br />
• MULFORD, C.L. AND ROGERS D.L. (1982)<br />
Def<strong>in</strong>itions and Mo<strong>de</strong>ls. In: Rogers, D.L. and Whetten, D.A. (eds.)<br />
Interorganizational coord<strong>in</strong>ation: theory, research, and implementation. Iowa<br />
State UniversityPress, Ames.<br />
• MINISTERIE VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID<br />
brief 14 maart 2011, <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g hoofdlijnen taakstell<strong>in</strong>g SZW dome<strong>in</strong> 2012-2015.<br />
• TWEEDE KAMER (1999)<br />
verga<strong>de</strong>rjaar 1998-1999, 26448. Toekomstige structuur van <strong>de</strong> Uitvoer<strong>in</strong>g Werk<br />
en Inkomen, Memorie van Toelicht<strong>in</strong>g.<br />
33<br />
• TWEEDE KAMER<br />
verga<strong>de</strong>rjaar 2007-2008, 31514, nr 207: Wijzig<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> Wet Structuur<br />
uitvoer<strong>in</strong>gsorganisatie werk en <strong>in</strong>komen en enkele an<strong>de</strong>re wetten <strong>in</strong> verband<br />
met <strong>de</strong> evaluatie van <strong>de</strong>ze wet, <strong>de</strong> Ka<strong>de</strong>rwet zelfstandige bestuursorganen en<br />
<strong>de</strong>reguler<strong>in</strong>g, Memorie van Toelicht<strong>in</strong>g<br />
• TON VAN RHEENEN (2003)<br />
Dynamiek en relaties <strong>in</strong> netwerken van organisaties. In: Anne-Marie Poorthuis,<br />
Anja van <strong>de</strong>r AA, Ton van Rheenen, Theo Konijn, Wiebe <strong>de</strong> Jager (redactie).<br />
Ketens en netwerken, een zoektocht naar samenhang. Utrecht<br />
• W.W. POWELL (1990)<br />
Neither market nor hierarchie: network forms of organization. In: Research <strong>in</strong><br />
organizational behavior, 1990.<br />
• AKO/PROGRAMMARAAD (2010)<br />
Werkple<strong>in</strong>ontwikkel<strong>in</strong>gen 1e tertaal 2010.<br />
REINTEGRATIE VERBETERONDERZOEK RVO 7
Re-<strong>in</strong>tegratierecht is een nog niet eer<strong>de</strong>r gemunt begrip voor regelgev<strong>in</strong>g, die ziet op <strong>de</strong><br />
activer<strong>in</strong>g van lastig bemid<strong>de</strong>lbare werkzoeken<strong>de</strong>n. Re-<strong>in</strong>tegratierecht kent twee typen normadressaten:<br />
<strong>de</strong> burger die moet wor<strong>de</strong>n gestimuleerd tot baanbehoud of het verwerven van<br />
vaardighe<strong>de</strong>n en / of werk, en <strong>de</strong> <strong>in</strong>stituties die hem daartoe dienen aan te sporen. Tegelijk staat<br />
<strong>de</strong> term re-<strong>in</strong>tegratierecht voor een wetgev<strong>in</strong>gsproces dat stapsgewijs, via learn<strong>in</strong>g by do<strong>in</strong>g, tot<br />
stand is gekomen via regel<strong>in</strong>gen als Wulbz (1996), Pemba (1998), Poortwachter (2001), suwi<br />
(2001), wwb (2004) en wia (2004). Door <strong>de</strong>ze fragmentarische totstandkom<strong>in</strong>g is <strong>de</strong> samenhang<br />
van regels vaak ver te zoeken. Het boek Naar een samenhangend re-<strong>in</strong>tegratierecht<br />
beschrijft <strong>de</strong> opkomst van het re-<strong>in</strong>tegratierecht en brengt vervolgens <strong>de</strong> relevante<br />
regels <strong>in</strong> kaart op een wat an<strong>de</strong>re wijze dan te doen gebruikelijk. Dat wil zeggen niet langs <strong>de</strong><br />
lijnen van wetgev<strong>in</strong>g, maar naar <strong>de</strong> <strong>in</strong>houd van <strong>de</strong> voorschriften, ongeacht <strong>in</strong> welke regel<strong>in</strong>g<br />
<strong>de</strong>ze zijn opgenomen. Op die manier ontstaat een systematisch overzicht van regels met een<br />
vergelijkbare of samenhangen<strong>de</strong> normstell<strong>in</strong>g uit Boek 7.10 BW, <strong>de</strong> wet suwi en materiewetten<br />
uit <strong>de</strong> sociale zekerheid zoals <strong>de</strong> ww, <strong>de</strong> wet wia en <strong>de</strong> wwb.<br />
Vervolgens wordt het aldus ontsloten rechtsgebied getoetst aan criteria van goe<strong>de</strong> wetgev<strong>in</strong>g<br />
en toepass<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>de</strong> uitvoer<strong>in</strong>gs<strong>praktijk</strong>. De criteria voor goe<strong>de</strong> wetgev<strong>in</strong>g zijn ontleend aan<br />
<strong>de</strong> Aanwijz<strong>in</strong>gen voor <strong>de</strong> regelgev<strong>in</strong>g. De reguler<strong>in</strong>gsstijl wordt getypeerd met behulp van <strong>de</strong><br />
algemene omgang met wettelijke regels en meer specifiek met handhav<strong>in</strong>gsregels.<br />
De geïntegreer<strong>de</strong> analyse van wettelijke regels die doorgaans <strong>in</strong> geschei<strong>de</strong>n segmenten wor<strong>de</strong>n<br />
beschreven, maakt <strong>de</strong> samenhang of het gebrek daaraan zichtbaar van regels, die <strong>de</strong>el<br />
uitmaken van één en hetzelf<strong>de</strong> rechtssysteem. Daarmee wordt <strong>de</strong> toegankelijkheid van dit<br />
systeem groter voor ie<strong>de</strong>reen die ermee moet werken of er als normadressaat mee te maken<br />
krijgt. Ook is het <strong>in</strong> dit boek ontwikkel<strong>de</strong> toets<strong>in</strong>gsmo<strong>de</strong>l bruikbaar voor een wetgev<strong>in</strong>gstoets<br />
op an<strong>de</strong>re rechtsgebie<strong>de</strong>n.<br />
Dit is een publicatie <strong>in</strong> het ka<strong>de</strong>r van het universitair on<strong>de</strong>rzoekprogramma Re-<strong>in</strong>tegratie<br />
Verbeteron<strong>de</strong>rzoek. Doel van het programma is het universitair on<strong>de</strong>rzoek naar re-<strong>in</strong>tegratiedienstverlen<strong>in</strong>g<br />
te versterken <strong>in</strong> directe wisselwerk<strong>in</strong>g met het veld. Meer <strong>in</strong>formatie over<br />
resultaten van on<strong>de</strong>rzoeksprojecten en masterclasses <strong>in</strong> het ka<strong>de</strong>r van het Re-<strong>in</strong>tegratie Verbeteron<strong>de</strong>rzoek<br />
programma is te v<strong>in</strong><strong>de</strong>n op www.verbeteron<strong>de</strong>rzoek.nl.