[PDF] Rotterdam Begroting 2012 - Gemeente Rotterdam

www.rotterdam.nl
14010
Rotterdam
Begroting 2012
Programmabegroting

Rotterdam
Begroting 2012

pagina 2 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Inhoudsopgave

Inleiding en leeswijzer.......................................................................................................................pag 5
Hoofdstuk 1 Begroting 2012: ‘collegeboodschap’...............................................................................................pag 7
Hoofdstuk 2 Algemeen financieel beeld................................................................................................................pag 9
Hoofdstuk 3 Investeringen .....................................................................................................................................pag 15
Hoofdstuk 4 Beleidsvelden en Beleidsmatige inspanningen..............................................................................pag 25
Beleidsveld 1 Bestuur en Dienstverlening .............................................................................................................pag 27
Beleidsmatige inspanning Besluitvorming en ondersteuning Raad.....................................................pag 29
Beleidsmatige inspanning Besluitvorming en advisering College........................................................pag 32
Beleidsmatige inspanning Bestuurlijke samenwerking........................................................................pag 34
Beleidsmatige inspanning Dienstverlening..........................................................................................pag 37
Beleidsveld 2 Algemene Middelen...........................................................................................................................pag 41
Beleidsmatige inspanning Belastingen................................................................................................pag 43
Beleidsmatige inspanning Beheer algemene middelen.......................................................................pag 45
Beleidsveld 3 Cultuur, sport en recreatie (voor nu gereed)...................................................................................pag 51
Beleidsmatige inspanning Cultureel Klimaat........................................................................................pag 53
Beleidsmatige inspanning Topsport en vergroten deelname sport en recreatie..................................pag 57
Beleidsveld 4 Veilig ....................................................................................................................................................pag 65
Beleidsmatige inspanning Wijkveiligheid.............................................................................................pag 67
Beleidsmatige inspanning Geweld en (jeugd-)overlast........................................................................pag 70
Beleidsmatige inspanning Crisisbeheersing en handhaven openbare orde........................................pag 73
Beleidsveld 5 Onderwijs............................................................................................................................................pag 77
Beleidsmatige inspanning Leer- en schoolprestaties...........................................................................pag 79
Beleidsveld 6 Volksgezondheid en zorg..................................................................................................................pag 85
Beleidsmatige inspanning Volksgezondheid........................................................................................pag 87
Beleidsmatige inspanning Jeugdgezondheidszorg en opvoeding........................................................pag 91
Beleidsmatige inspanning Kwetsbare personen en huiselijk geweld...................................................pag 96
Beleidsveld 7 Participatie.........................................................................................................................................pag 103
Beleidsmatige inspanning Arbeidsparticipatie.....................................................................................pag 105
Beleidsmatige inspanning Maatschappelijke participatie.....................................................................pag 111
Beleidsmatige inspanning Participatie jeugd.......................................................................................pag 115
Beleidsmatige inspanning Armoedebestrijding....................................................................................pag 117
Beleidsveld 8 Ruimtelijke ontwikkeling en wonen ................................................................................................pag 121
Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling............................................pag 123
Beleidsmatige inspanning Wonen........................................................................................................pag 129
Beleidsmatige inspanning Vastgoed....................................................................................................pag 134
Beleidsveld 9 Verkeer en vervoer.............................................................................................................................pag 139
Beleidsmatige inspanning Stedelijke bereikbaarheid...........................................................................pag 141
Beleidsmatige inspanning Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad..............................................pag 145
Beleidsveld 10 Economie............................................................................................................................................pag 149
Beleidsmatige inspanning Economische structuur en vestigingsklimaat.............................................pag 151
Beleidsveld 11 Milieu / Duurzaamheid.......................................................................................................................pag 159
Beleidsmatige inspanning Milieu en duurzaamheid.............................................................................pag 161
Beleidsveld 12 Fysiek beheer van de stad................................................................................................................pag 169
Beleidsmatige Inspanning Schoon (maken van de stad) ....................................................................pag 171
Beleidsmatige Inspanning Heel (maken van de stad)..........................................................................pag 174
Hoofdstuk 5 Concernbrede onderwerpen.............................................................................................................pag 181
5.1 Lokale heffingen ............................................................................................................................pag 182
5.2 Weerstandsvermogen ...................................................................................................................pag 188
5.3 Onderhoud kapitaalgoederen.........................................................................................................pag 192
5.4 Deelnemingen ...............................................................................................................................pag 197
5.5 Financiering ...................................................................................................................................pag 203
5.6 Grondbeleid ...................................................................................................................................pag 208
5.7 Bedrijfsvoering ..............................................................................................................................pag 213
Bijlagen .............................................................................................................................................................pag 221
Colofon .............................................................................................................................................................pag 302
Inhoudsopave | pagina 3

pagina 4 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Inleiding en
leeswijzer

Inleiding en leeswijzer
Voor u ligt de Begroting 2012 van gemeente Rotterdam.
In deze begroting leggen wij voorstellen over het beleid in 2012 aan uw raad voor. Ook bevat de begroting de financiële
vertaling van het beleid voor de periode 2012 tot en met 2015. Uw raad wordt gevraagd de Begroting 2012 te autoriseren; de
begroting voor de overige jaren heeft het karakter van een raming.
Deze begroting is opgesteld volgens de eisen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) voor provincies en
gemeenten. Een belangrijk uitgangspunt voor de begroting is ons Collegewerkprogramma. De beleidsuitgangspunten,
meetbare resultaten en extra middelen van het Collegewerkprogramma vindt u terug in de diverse hoofdstukken van de
begroting. In de Kaderbrief 2011 hebben wij de beleidsmatige en budgettaire kaders geschetst van de Begroting 2012.
In hoofdstuk 1 van de begroting 2012 presenteren wij onze inhoudelijke keuzes. In hoofdstuk 2 wordt het financiële beeld
weergegeven. Nadat wij in het Coalitieakkoord een omvangrijk bezuinigingspakket hebben vastgesteld, zijn nu nieuwe
kostenbesparingen noodzakelijk. In plaats van een langzaam aantrekkende economie wordt steeds meer rekening gehouden
met langer aanhoudende economische tegenwind. Het Rijk voelt zich eveneens genoodzaakt om te bezuinigen. In de
kaderbrief is daarom opnieuw een stevig maatregelenpakket vastgesteld. Na het vaststellen van de Kaderbrief 2011 is
duidelijk geworden dat de maatregelen op het terrein van Werk en Inkomen de juiste zijn, maar pas later effect sorteren. In
de Begroting 2012 hebben wij hiermee rekening gehouden door een aantal aanvullende ombuigingen voor te stellen voor een
totaal bedrag van € 23 mln. Er is gezocht naar zowel maatregelen van tijdelijke aard naar een structureel maatregelenpakket
dat zoveel mogelijk past binnen de doelstellingen van het Collegewerkprogramma. Uitkomst is een sluitende begroting met
een meerjarig overschot, waardoor de beschikbare weerstandscapaciteit eind 2015 weer op het niveau kan worden gebracht
van 1 januari 2010.
In hoofdstuk 3 zetten wij de meerjarige investeringsplanning uiteen. Wij kiezen ervoor om juist in financieel moeilijke tijden ook
te blijven investeren in een aantal structuurversterkende projecten in de economie, gebiedsontwikkeling en een aantrekkelijke
woonstad. Dit doen we daar waar onze investeringen het meeste rendement voor de Rotterdamse samenleving opleveren,
binnen de kaders van de stadsvisie 2030.
Hoofdstuk 4 geeft verdere gedetailleerde uitwerking van de doelstellingen in beleidsvelden, beleidsmatige inspanningen en
producten. Met ingang van de Begroting 2011 wordt een nieuwe indeling in beleidsvelden gehanteerd. De begrotingsindeling
bestaat uit 12 beleidsvelden met daarbinnen een uitsplitsing naar 28 beleidsmatige inspanningen. Met deze indeling
wordt beoogd de samenhang tussen het beleid gericht op te bereiken maatschappelijke effecten op de langere termijn
(beleidsvelden) en het beleid gericht op effecten en inspanningen op kortere termijn (beleidsmatige inspanningen) met de
kosten, beter inzichtelijk te maken.
De beleidsvelden en beleidsmatige inspanningen zijn de niveaus waarop de raad stuurt en de beoogde maatschappelijke
effecten, prestaties en baten en lasten vaststelt (budgetrecht). Wijzigingen tussen beleidsmatige inspanningen worden door
de raad vastgesteld.
Het financiële beeld wordt in een aantal tabellen gepresenteerd. De eerste tabel toont de meerjarenraming per beleidsmatige
inspanning. Dat betekent dat in één overzicht de baten en de lasten, en de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves
zijn opgenomen. De tweede tabel laat de aansluiting met de begroting 2011 zien. Vervolgens worden de verschillen tussen
de begroting 2011 en de begroting 2012 in een afzonderlijk mutatieoverzicht zichtbaar gemaakt. Deze mutaties worden allen
toegelicht. Als laatste treft u de uitsplitsing naar de afzonderlijke producten aan.
Hoofdstuk 5 gaat in op de concernbrede onderwerpen, dit zijn de beheersmatige thema’s die zich lenen voor een
concernbrede analyse. Het gaat hierbij om lokale lasten, het weerstandsvermogen, onderhoud van kapitaalgoederen,
bestuurlijke participaties, financiering en bedrijfsvoering.
Tot slot zijn er diverse bijlagen opgenomen, die een nadere detaillering geven van de informatie uit de hoofdstukken.
De in de Begroting 2012 opgenomen bedragen zijn weergegeven in € 1.000,- tenzij anders is vermeld.
Inleiding en leeswijzer | pagina 5

pagina 6 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 1

1. Collegeboodschap
Voor u ligt de ontwerpbegroting 2012 en verder van de gemeente Rotterdam, de tweede begroting in deze collegeperiode.
De wereldwijde financieel zware tijden, de sterke toename van het aantal bijstandsgerechtigden en de dalende inkomsten
voor de gemeente Rotterdam zorgen voor krappere budgetten en vragen om scherpe keuzes. De voorliggende begroting is in
evenwicht, het college neemt daarin verantwoordelijkheid en staat voor de keuzes die ze heeft gemaakt voor een sterke stad,
waarbij de gemeentelijke organisatie en financiën ook op langere termijn degelijk worden achtergelaten.
Nieuwe kostenbesparingen zijn noodzakelijk, want in plaats van een langzaam economisch herstel wordt steeds meer
rekening gehouden met langer aanhoudende economische tegenwind. Het Rijk voelt zich eveneens genoodzaakt te
bezuinigen, de gevolgen daarvan vertalen zich rechtstreeks door naar dalende inkomsten voor de gemeente Rotterdam.
Tegelijkertijd heeft dit college bij haar aantreden een aantal ambities neergelegd. Waar de afgelopen collegeperiodes sterk is
geïnvesteerd in veiligheid en de sociale opgaven van de stad, richt dit college zich op economie en talentontwikkeling. Beiden
zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, zodat in economische betere tijden iedereen kan meewerken en mee profiteren. Aan
die ambitie houdt het college vast.
Het realiseren van de ambities kan alleen als op andere terreinen ook Rotterdammers verantwoordelijkheid nemen.
Meer zelfredzaamheid moet ertoe leiden dat de overheid niet de eerste partner is waar automatisch een beroep op wordt
gedaan. We steken de hand uit richting organisaties in de stad om in de vorm van partnerschap samen de stad van dienst
te zijn. Hiermee scheppen we ruimte om te blijven doen wat noodzakelijk is en ontstaat een kleinere, maar krachtiger
overheidsorganisatie die dienstbaar is aan de stad en de Rotterdammers.
De wereldwijde financieel zware tijden, de sterke toename van het aantal bijstandsgerechtigden en de dalende inkomsten
voor de gemeente Rotterdam, zullen resulteren in een tekort in het lopende boekjaar 2011. Om dit tekort op te vangen heeft
het college een aantal keuzes gemaakt. Keuzes die allemaal passen binnen de ambitie om talent en economie stevig te
verankeren in de stad.
Allereerst is in de eigen organisatie de rem gezet op uitgaven en het verlengen van tijdelijke contracten. Uiteraard met oog
voor de normale dienstverlening die Rotterdammers van de gemeente mogen verwachten. Ten tweede is in de sector Werk
& Inkomen een aantal maatregelen genomen om de instroom in de bijstand te beperken, de uitstroom te bevorderen en de
kosten van de uitkeringen te verlagen. Tot slot is aanspraak gedaan op de financiële reserves die de gemeente achter de
hand heeft. Daarbij heeft het college zichzelf de opdracht opgelegd deze reserves in de meerjarenbegroting weer op het
niveau van 2010 te brengen.
Zoals gezegd, de begroting is sluitend. Met voorziene risico’s is rekening gehouden in de begroting. Voor onvoorziene risico’s
kan een beroep worden gedaan op de inzet van of een lening vanuit de reserves, mits deze in de meerjarenbegroting op het
niveau van 2010 gehandhaafd worden. Als gevolg van uitputting van het weerstandsvermogen is voor het tekort van 2011 een
lening verstrekt vanuit het Investeringsfonds Rotterdam.
De tekorten van 2011 werken door in 2012. Daarom bezuinigt het college op een aantal zaken. Naast een soberheidskorting
die € 12 mln moet opleveren, wordt bijvoorbeeld onderhoud in de buitenruimte uitgesteld, het gratis openbaar vervoer voor
65-plussers beperkt en gaat er minder geld naar het Stadsinitiatief.
Het college zet samen met het Rijk in op Rotterdam Zuid. Het potentieel dat daar aanwezig is, moet de komende jaren worden
verzilverd. Hiervan profiteert zowel de stad als de nationale economie. Om het nationale belang te benadrukken heeft het
Rijk samen met de gemeente en maatschappelijke partners een Nationaal Programma Kwaliteitssprong Zuid opgesteld.
Het uitvoeringsprogramma waarin de concrete inspanningen zijn opgenomen wordt naar verwachting begin volgend jaar
vastgesteld.
Het college zorgt met bovenstaande maatregelen dat er verantwoordelijkheid wordt genomen, dat wordt geschrapt waar het
kan en dat er aandacht blijft waar nodig. De stad staat er straks door een sterke focus op talent en ondernemen goed voor en
de gemeentelijke organisatie en het huishoudboekje worden solide opgeleverd.
Hoofdstuk 1 | Begroting 2012: ‘collegeboodschap’ | pagina 7

pagina 8 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 2

2. Algemeen
financieel beeld
Op 30 juni 2011 heeft uw raad de Kaderbrief 2011 vastgesteld. De Kaderbrief wordt in deze Begroting 2012 nader
uitgewerkt. In dit hoofdstuk komen het algemeen financieel kader, de belangrijkste knelpunten, ombuigingen en
financiële risico’s en de ontwikkeling van het weerstandsvermogen aan de orde.
In de Begroting 2011 is een omvangrijk bezuinigingspakket vastgesteld dat gefaseerd oploopt tot € 255 mln per jaar in 2015.
In de Kaderbrief 2011 waren wij opnieuw genoodzaakt om stevig bij te sturen middels een maatregelenpakket. Dit was
onoverkomelijk om de volgende redenen:
1. de economische crisis leidt tot een forse toename van bijstandsgerechtigden;
2. de bouwsector trekt niet zo snel aan als gedacht;
3. de krimpopgave is, als gevolg van wegvallende middelen van niet-gemeentelijke opdrachtgevers, groter dan op korte
termijn kan worden gerealiseerd;
4. het kabinet kort op specifieke uitkeringen en decentralisatie-uitkeringen.
2.1 Opbouw en omvang van de begroting
De omvang van de Begroting 2012 is € 4,4 mld bruto. De inkomsten komen uit volgende de bronnen ter beschikking.
Algemene uitkering Gemeentefonds
De algemene uitkering uit het Gemeentefonds die de gemeente van het Rijk ontvangt, bedraagt zo’n € 1,0 mld. De verdeling
over de gemeenten gebeurt aan de hand van de zogenaamde verdeelmaatstaven, zoals inwonertal, oppervlakte, sociale
structuur en fysieke kenmerken als wateroppervlakte, wegenstructuur, woningvoorraad en bebouwingsdichtheid.
Belastingen en tarieven
De gemeente mag op grond van de Gemeentewet van haar inwoners ook zelf belasting heffen. De belangrijkste is
de onroerende zaakbelasting (OZB), maar de gemeente heft ook andere belastingen als precario, logiesbelasting en
hondenbelasting. De belastinginkomsten bedragen in 2012 zo’n € 215 mln.
De gemeente brengt daarnaast tarieven in rekening bij diensten of producten waarvan de inwoners individueel profijt
hebben. Voorbeelden zijn de afgifte van een paspoort of een rijbewijs, opbrengsten uit parkeren of het ophalen van
huisvuil en vervanging en onderhoud van riolen. De opbrengsten uit tarieven bedragen ca € 540 mln. Uitgangspunt is dat
deze tarieven kostendekkend zijn of richting kostendekkendheid bewegen. In de paragraaf lokale heffingen worden de
beleidsuitgangspunten met betrekking tot de belastingen en tarieven nader toegelicht.
Doeluitkeringen
De gemeenten ontvangt ook doeluitkeringen van andere instanties, meestal het Rijk. De middelen zijn dan op voorhand
geoormerkt voor specifieke doeleinden. De doeluitkeringen bedragen in 2012 ca € 1,1 mld. De grootste doeluitkeringen
hebben betrekking op Werk en Bijstand, Maatschappelijke Opvang, Onderwijs en Ruimtelijke Ordening.
Hoofdstuk 2 | Algemeen financieel beeld | pagina 9

Overige inkomsten
De overige inkomsten bedragen circa € 695 mln. Deze betreffen onder meer de rente en winstuitkeringen (€ 150 mln),
onttrekkingen aan reserves (€ 245 mln) en ontvangen vergoedingen voor personeel, huur, grond, etc. (€ 300 mln).
Interne leveringen
De interne leveringen bedragen circa € 900 mln. Het gaat hierbij om in rekening gebrachte onderlinge diensten, zoals
bijvoorbeeld de huur van gebouwen, inhuur van intern personeel, de verschillende Shared Services en rente voor verstrekt
kapitaal. Conform de door uw raad aangenomen motie is per beleidsveld aangegeven welk deel van de baten en lasten
betrekking heeft op interne leveringen. In bijlage 7 wordt dit gepresenteerd.
Flexibel deel van de begroting
Van de € 4,4 mld aan inkomsten zijn de uitkering uit het Gemeentefonds en de belastinginkomsten vrij inzetbaar. Voor een
aantal taken bestaat echter wel een wettelijke “zorgtaak”, zoals bijvoorbeeld op het terrein van onderwijshuisvesting. Vanuit
het Gemeentefonds wordt circa € 300 mln doorvertaald naar het Deelgemeentefonds. Deze bewegen “trap op trap af” met het
Gemeentefonds. Een bezuiniging op het Gemeentefonds wordt derhalve doorvertaald naar de deelgemeenten.
2.2 Financieel beeld 2012–2015
In juni hebben wij de Kaderbrief 2011 gepresenteerd. Daarin is een financieel kader opgenomen, dat uitgaat van
herstel van financieel evenwicht en weerstandsvermogen. We werken aan een fors meerjarig overschot teneinde het
weerstandsvermogen in de komende jaren op het normatieve peil te brengen.
De wereldwijd financieel zware tijden, de sterke toename van het aantal bijstandsgerechtigden en de dalende inkomsten
voor de gemeente Rotterdam zorgen voor krappere budgetten en vragen om scherpe keuzes. Bij de start van het college in
2010 is een omvangrijk bezuinigingspakket vastgesteld dat in 2012 ca € 130 mln bedraagt. Nieuwe kostenbesparingen zijn
noodzakelijk, want in plaats van een langzaam aantrekkende economie wordt steeds meer rekening gehouden met langer
aanhoudende economische tegenwind. Het Rijk voelt zich eveneens genoodzaakt te bezuinigen, de gevolgen daarvan
vertalen zich rechtstreeks door naar dalende inkomsten voor de gemeente Rotterdam. In de kaderbrief is daarom opnieuw
een stevig maatregelenpakket vastgesteld, waarbij ombuigingen zijn voorgesteld die in 2012 ca € 180 mln extra bedragen.
De nadere uitwerking van de problematiek op het terrein van Werk en Inkomen heeft ons genoodzaakt om aanvullende
maatregelen te treffen voor € 23 mln. Er is gezocht naar zowel maatregelen van tijdelijke aard (temporiseren van onderhoud
voor zover verantwoord), als een structureel maatregelenpakket dat de doelstellingen van het Collegewerkprogramma zo min
mogelijk schade berokkent. Uitkomst is een meerjarig overschot, dat ertoe leidt dat de beschikbare weerstandscapaciteit eind
2015 weer op het niveau is van 1 januari 2010.
Kaderbrief begroting 2012 2013 2014 2015
Gemeentefonds 14.589 8.286 26.070 23.769
Kaderbrief 14.400 14.400 14.400 14.400
Begroting 2010 189 -6.114 11.670 9.369
Ramingsbijstellingen 7.020 -21.734 -21.734 -21.734
Kaderbrief 10.620 -18.134 -18.134 -18.134
Begroting 2012 -3.600 -3.600 -3.600 -3.600
Knelpunten -216.440 -226.328 -218.596 -217.611
Kaderbrief -202.201 -202.380 -193.480 -200.418
Begroting 2012 -14.239 -23.948 -25.116 -17.193
Ombuigingen 202.737 248.908 270.627 282.015
Kaderbrief 179.637 226.908 249.627 257.315
Begroting 2012 23.100 22.000 21.000 24.700
Toevoeging aan de algemene reserve -7.906 -9.132 -56.367 -66.439
Totaal 0 0 0 0
Gemeentefonds
In de Begroting 2011 zijn op grond van de rijksbrede heroverwegingen die moesten leiden tot forse bezuinigingen op de
Rijksbegroting, veronderstellingen gedaan ten aanzien van de ontwikkeling van het Gemeentefonds. Bij Kaderbrief 2011
hebben wij, op grond van een eerste beoordeling van de Mei-circulaire Gemeentefonds 2011, geconcludeerd dat de
ontwikkeling van het Gemeentefonds beter zou uitpakken, dan bij Begroting 2011 was voorzien. Wij hebben daarbij ingeschat
dat de algemene uitkering uit het Gemeentefonds meerjarig ruimte zou bieden voor een extra inzet van € 14,4 mln.
pagina 10 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Er zou dan naar onze inschatting zelfs nog geld resteren voor het (gedeeltelijk) afdekken van de financiële risico’s i.v.m. de
beoogde decentralisatie van rijkstaken en het vervallen van specifieke uitkeringen van het Rijk. Op grond van een nadere
analyse van de Meicirculaire Gemeentefonds 2011, de recente bestuursafspraken tussen VNG en Rijk én de doorwerking
van onze plannen die moeten leiden tot het terugdringen van het aantal bijstandsontvangers, moet het beeld thans worden
bijgesteld. Het huidige beeld leert ons dat, nog afgezien van het effect van de Miljoenennota 2012 en de daarop gebaseerde
Septembercirculaire Gemeentefonds 2011, de financiële ruimte voor het (gedeeltelijk) afdekken van bovengenoemde
financiële risico’s, zoals deze bij Kaderbrief 2011 nog werd voorzien, inmiddels (nagenoeg) is verdampt.
Ramingsbijstellingen 2012 2013 2014 2015
Belastingramingen -3.400 -7.900 -7.900 -7.900
Ramingen leges -3.000 -3.000 -3.000 -3.000
Opbrengst dividenden 17.020 -7.234 -7.234 -7.234
Rente -3.600 -3.600 -3.600 -3.600
Totaal 7.020 -21.734 -21.734 -21.734
De economische crisis heeft gevolgen voor de inkomsten van de gemeente. Zo is er sprake van een negatieve bijstelling van
de OZB raming, als gevolg van het later starten op de Tweede Maasvlakte. Daarnaast worden minder opbrengsten verwacht
uit diverse belastingen en leges.
Als gevolg van het tekort 2011, dat groter is dan de resterende algemene reserve, is bij de 2 e Bestuursrapportage door
ons college gezocht naar incidentele dekking door middel van vermogenscomponenten op de balans. Het tekort 2011
wordt geleend uit het IFR, met daarbij de afspraak dat de incidentele baten uit hoofde van verkoop van deelnemingen weer
worden toegevoegd aan het IFR zodat zo snel mogelijk de hoofdsom van het IFR weer wordt aangevuld. De derving van de
bespaarde rente (€ 3,6 mln) moet in het meerjarig begrotingsbeeld worden gecompenseerd, zodat het investeringspeil voor
deze periode gelijk blijft.
Knelpunten
In de meerjarenraming doen zich een groot aantal knelpunten voor. Deze compenseren wij door een omvangrijk
maatregelenpakket. De grootste knelpunten vinden plaats op het terrein van Onderwijs, Participatie en Werk. In hoofdstuk 4
“Beleidsmatige inspanningen” worden de knelpunten nader toegelicht.
Knelpunten 2012 2013 2014 2015
Volksgezondheid, jeugd en welzijn -14.162 -18.062 -18.073 -18.062
Onderwijs participatie en werk -155.663 -162.950 -163.500 -162.000
WWB -136.123 -134.750 -137.000 -137.000
WSW -14.000 -14.000 -14.000 -14.000
Armoede -4.000 -4.000 -4.000 -4.000
Onderwijshuisvesting 0 0 0 -1.200
ID/WIW -2.340 -4.000 -5.800 -5.800
Participatiefonds (spaarsaldo) 0 -6.200 -2.700 0
Sociale teams 800 0 0 0
Sport en cultuur -1.543 -4.303 -4.274 -3.028
Veiligheid -2.738 -2.738 -2.738 -2.738
Economie, haven, duurzaamheid en infrastructuur -3.347 -4.205 -5.434 -5.725
Wonen, RO, buitenruimte en gebiedsontwikkeling -29.654 -26.718 -22.381 -27.487
Organisatie en financiën, bedrijfsvoering, overig -9.333 -7.352 -2.196 1.429
Totaal -216.440 -226.328 -218.596 -217.611
Ombuigingen
Gezien de bovenstaande knelpunten zien wij ons genoodzaakt om nieuwe bezuinigingen voor te stellen. Dit is onoverkomelijk,
omdat de economische crisis leidt tot een forse toename in de bijstand, er nog steeds verlies wordt geleden
op grondexploitaties, het kabinet kort op specifieke uitkeringen en ter compensatie van wegvallende middelen van nietgemeentelijke
opdrachtgevers.
Hoofdstuk 2 | Algemeen financieel beeld | pagina 11

Ombuigingen 2012 2013 2014 2015
Volksgezondheid, jeugd en welzijn 6.419 7.656 7.756 7.975
Onderwijs, participatie en werk 133.970 152.750 157.200 158.200
WWB 116.970 132.750 135.000 135.000
WSW 10.000 11.000 12.000 13.000
Armoede 4.000 4.000 4.000 4.000
Onderwijs 3.000 5.000 6.200 6.200
Sport en cultuur 1.500 4.800 4.800 4.800
Veiligheid 6.050 6.050 6.050 6.050
Economie, haven, duurzaamheid en infrastructuur 5.300 4.767 5.067 9.467
Wonen, RO, buitenruimte en gebiedsontwikkeling 13.826 6.753 6.531 6.311
Stadsinitiatieven 1.250 2.250 1.250 -2.750
Kostendekkendheid tarieven 11.260 20.320 24.400 24.400
Organisatie en financiën, bedrijfsvoering, overig 23.162 43.562 57.573 67.562
Totaal 202.737 248.908 270.627 282.015
2.3 Risico’s en onzekerheden
Miljoenennota 2012
De Miljoenennota 2012 en de Septembercirculaire Gemeentefonds 2011 konden in de voorliggende begroting niet meer
worden verwerkt. Beide stukken lijken te wijzen op een nieuwe financiële tegenvaller voor 2012, met name als gevolg van
het feit dat het accres m.b.t. het Gemeentefonds in 2012 lager uitvalt dan op grond van de Meicirculaire Gemeentefonds
2011 en de bestuursafspraken VNG-Rijk mocht worden verwacht. Uit nader onderzoek van alle in de Septembercirculaire
Gemeentefonds opgenomen ontwikkelingen zal moeten blijken hoe deze financiële tegenvaller voor Rotterdam uitpakt. Verder
lijkt sprake van een aantal opwaartse mutaties (onder andere bijstand), waarbij niet duidelijk is of die verwerkt kunnen worden
in het algemene beeld. Zodra nadere informatie beschikbaar is, wordt uw Raad daarover separaat geïnformeerd.
Bijzondere positie G4
Andere onzekerheden zijn de discussie over het loslaten van de bijzondere positie van de G4 (Rotterdam ontvangt nu
€ 170 mln extra per jaar) en mogelijke effecten van een eventuele bestuurlijke herverdeling en decentralisatie van taken.
Deze gaan veelal gepaard met efficiencykortingen. Ons uitgangspunt blijft dat de gemeentelijke uitgaven navenant zullen
dalen bij bezuinigingen op de specifieke uitkeringen. Wij springen alleen bij als een bezuiniging leidt tot onaanvaardbare
maatschappelijke gevolgen.
Grondexploitaties en vastgoed
In 2010 heeft een grootschalige afwaardering plaatsgevonden van de Rotterdamse grondexploitatieportefeuille van circa
€ 195 mln (verliesnemingen en voorzieningen). Vanwege deze afwaardering zijn veel van de risico’s verminderd.
De portefeuille kent daarom op dit moment een gemiddeld risicoprofiel. In de paragraaf Grondbeleid wordt hier nader op
ingegaan.
Werk en Bijstand
Van de verwachte ‘opbrengst’ van de ombuigingen 2012 (€ 87 mln) is de bandbreedte een resultaat tussen € 40 en € 80 mln.
In de expertmeeting met de raad op 7 september 2011 is dit beeld bevestigd. De kans dat de maximale opbrengst gehaald
wordt zal gering zijn. Dit vormt aanleiding om een risicoreserve te vormen, maar tegelijkertijd vast te houden aan de ingezette
maatregelen.
2.4 Weerstandsvermogen
Het weerstandsvermogen is de mate waarin financiële gevolgen van onvoorziene gebeurtenissen kunnen worden
opgevangen. De beschikbare weerstandscapaciteit conform de bestaande definitie bestaat uit de algemene concernreserve
en de financieringsreserve. De rekenkamer geeft in haar brief van 21 juli jl. aan dat het BBV de ruimte biedt om de onbenutte
belastingcapaciteit en de bestemmingsreserves ook als beschikbare weerstandscapaciteit te beschouwen. Het vermogen
van de gemeente is meer dan alleen de algemene reserve en de financieringsreserve. We onderzoeken momenteel welk
deel van het overige vermogen, waaronder de bestemmingsreserves, als weerstandscapaciteit kan worden beschouwd. Dit
wordt uitgewerkt in de beleidsnota Weerstandsvermogen, waarbij ook de methode van risico-inschatting in ogenschouw wordt
genomen.
pagina 12 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Weerstandsvermogen 2011 2012 2013 2014 2015
Beginstand 93.196 8.307 0 19.148 88.348
Geraamde toevoegingen 29.824 11.981 13.901 21.491 17.491
Geraamde onttrekkingen -20.839 -28.194 -3.885 -8.658 -10.686
Voorgestelde toevoeging 2 e burap 6.800
Geprognotiseerd tekort 1 e burap 2011 -86.224
Geprognotiseerd tekort 2 e burap 2011 -89.812
Geprognotiseerd weerstandsvermogen 2011 -67.055
Meerjarenprognose begroting 2012 7.906 9.132 56.367 66.439
Voorgestelde onttrekking IFR 75.362
Eindstand 8.307 0 19.148 88.348 161.592
Toelichting tabel
In de tabel wordt de beginstand 2011 van het weerstandsvermogen gepresenteerd, waarna de geraamde toevoegingen en
onttrekkingen worden weergegeven. In de begroting 2011 is aangegeven dat de geraamde onttrekking aan de algemene
reserve in 2012 groter dan de geraamde toevoeging. Dit komt door een tijdelijk tempoverschil tussen geraamde toevoegingen
en onttrekkingen. Vanaf 2013 neemt het weerstandsvermogen weer toe.
In 2011 lijkt een tekort te ontstaan dat groter is dan de beschikbare weerstandscapaciteit van dit moment (-/- € 67,1 mln).
Dit zou betekenen dat de Algemene Reserve negatief zou worden, hetgeen niet toegestaan is. Andere vermogenscomponenten
zijn evenwel nog beschikbaar, mits daartoe wordt besloten. Omdat de Algemene Reserve niet toereikend
is voor het opvangen van het tekort 2011, wordt in de tweede bestuursrapportage 2011 een tijdelijke uitname uit het IFR
voorgesteld, waarbij de hoofdsom van het IFR zo snel mogelijk weer zal worden aangevuld uit opbrengsten van verkoop van
deelnemingen. Echter, door de in de begroting 2011 gepresenteerde hogere onttrekking in 2012 zou het weerstandsvermogen
eind 2012 wederom negatief worden. Daarom stellen wij voor om de onttrekking aan het IFR in 2011 zo groot te laten zijn, dat
het weerstandsvermogen eind 2012 op 0 sluit (in concreto € 75,4 mln). In de latere jaren stijgt het weerstandsvermogen als
gevolg van de geraamde overschotten naar 162 mln.
Om de Algemene Reserve en de Financieringsreserve weer op peil te brengen zijn maatregelen nodig. Het college stelt
daarom voor om alle geraamde overschotten in de meerjarenramingen toe te voegen aan de weerstandscapaciteit. Doel is om
de weerstandscapaciteit met ca € 140 mln aan te vullen, waardoor deze eind 2015 gelijk is aan de stand van de beschikbare
weerstandscapaciteit op 1 januari 2010 (€ 160 mln).
Hoofdstuk 2 | Algemeen financieel beeld | pagina 13

pagina 14 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 3

3. Investeringen
Blijven investeren in de stad
De ontwikkeling van Rotterdam mag niet stil komen te staan. Wij kiezen ervoor om juist in financieel moeilijke tijden
te blijven investeren in een aantal structuurversterkende investeringen in de economie, gebiedsontwikkeling en
aantrekkelijke woonstad. Dit doen we daar waar onze investeringen het meeste rendement voor de Rotterdamse
samenleving opleveren. Dit vraagt om een gestructureerde manier van sturen op investeringen. Beschikbare
financieringsbronnen zijn per definitie ontoereikend. Fasering, temporisering en prioriteitstelling in het planaanbod
zijn noodzakelijk. Alleen dan kunnen voorgenomen ontwikkelingen daadwerkelijk van de grond komen en kan er
gewerkt worden aan het toekomstperspectief van Rotterdam.
Voor de ruimtelijk economische investeringen vormt de Stadsvisie Rotterdam 2030 het belangrijkste kader.
Randvoorwaardelijk hieraan investeert de gemeente in buitenruimte, duurzame bereikbaarheid, milieu en duurzaamheid,
voorzieningen, architectuur en cultuurhistorie. In de afgelopen periode zijn stappen gezet in de
aanscherping en uitvoering van de Stadsvisie. Het gaat erom dat we op lange termijn kunnen sturen op de gewenste
ontwikkeling en de te behalen ambities. Dit alles is noodzakelijk om te komen tot een realistisch en samenhangend
investeringspakket waarmee we zoveel mogelijk effect halen uit onze beperkte investeringsruimte.
De investeringsstrategie
De investeringsstrategie is het instrument waarmee jaarlijks de ruimtelijk economische en ruimtelijk sociale investeringen
inhoudelijk en financieel worden gewogen en geprioriteerd op basis van hun bijdrage aan het grootste maatschappelijke
en/of financiële rendement voor de stad. Dit gebeurt onder meer aan de hand van een Maatschappelijke Kosten Baten
Analyse (MKBA) op hoofdlijnen. De investeringsstrategie is een integraal afwegingskader voor de projecten uit de Meerjarige
Investeringsplanning. Daarbij wordt optimaal gebruik gemaakt van externe financieringsbronnen of fondsen en wordt daar
waar mogelijk een fasering aangebracht in de aanwending van de eigen financiële middelen.
De investeringen die zijn opgenomen in dit hoofdstuk staan los van de jaarlijkse reguliere investeringen (ca. € 400 mln) in
grondexploitaties, vastgoed, verkeer en vervoer, onderwijshuisvesting, bruggen, tunnels, etc. Ook is er nog ruim € 1,0 mld
aan eerder toegekende projecten in voorbereiding of uitvoering. Deze worden gedekt uit de grote investeringsfondsen, zoals
het Investeringsfonds Rotterdam (IFR), het Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing (ISV) en het Parkeerfonds.
Hoofdstuk 3 | Investeringen | pagina 15

Meerjarige investeringsplanning
De Meerjarige Investeringsplanning (MIP) – vastgesteld door uw raad bij de begroting 2011 – geeft inzicht in de richting
van de inzet van investeringsmiddelen voor de periode 2011–2014 en geeft een doorkijk naar de volgende raadsperiode.
Definitieve dekking van de investeringen is hiermee echter nog niet geregeld. De MIP kent over de gehele periode een
overmaat op de investeringen, dat wil zeggen dat er meer projecten in de MIP staan dan dat er voor de hele periode middelen
vanuit het IFR beschikbaar zijn. De MIP is een planning en geeft geen dekking. Per jaar wordt toewijzing van middelen via de
korte termijn investeringsstrategie gedaan. De opgave hierbij is om uiteindelijk in 2014 de overmaat in de totale MIP terug te
brengen door nader te bekijken of projecten goedkoper kunnen (met eenzelfde resultaat), op andere manieren (deels) gedekt
kunnen worden of door verder te prioriteren.
Bij de vaststelling van de Kaderbrief door uw raad op 30 juni 2011 heeft u ook ingestemd met het investeringsvoorstel 2012.
Als gevolg hiervan zijn er een aantal wijzigingen in de MIP doorgevoerd. Onderstaande tabel geeft de bijgestelde – dat wil
zeggen ten opzichte van het jaar 2011 – MIP weer.
Cluster Project I/O Totaal 2011 2012 2013 2014
toegekend toegekend planning planning
Voorbereiding Diverse projecten MIP O 8,6 3,0 1,1 2,5 2,0
Binnenstad Buitenruimte Binnenstad O 25,9 10,9 3,0 6,0 6,0
Noodzakelijk beheer buitenruimte O 2,7 1,1 1,6
Coolhaven (bijdrage buitenruimte) O 5,0 5,0
Levendige Binnenstad (cultuur) O 3,6 1,2 1,2 1,2
Hart van Zuid Motorstraatgebied O 3,0 3,0
Stadshavens Diverse projecten O 18,0 9,0 9,0
Kadeconstructie Fenixloodsen I 3,3 * 0,3 0,3 0,3
Rondje Rijnhaven/Maashaven (ECC) O 3,7 3,7
Buitenruimte Groen O 3,4 0,4 2,0 1,0
Blaak Zuidzijde O 4,6 3,0 1,6
Nieuwe Binnenweg O 0,6 0,6
Bijzondere aanpak VVE 010+ O 9,3 6,0 3,3
(delen van) Zuid Particuliere woningvoorraad Nieuw O 7,3 3,0 3,0 1,3
Bestaande Voorraad Oud O 12,0 3,0 4,0 5,0
Pact op Zuid O 19,3 7,0 7,0 5,3
Verkeer en Vervoer P&R Kralingse Zoom O 6,0 6,0
Sport en Recreatie Plaswijckpark O 2,5 2,5
Leonidas O 1,8 1,8
Gymlokalen Lekker Fit! I 5,9 * 0,5 0,5 0,5
Van Ravesteijn Monumenten Blijdorp O 4,5 1,5 1,5 1,5
Roeibaan Eendragtspolder I 1,2 * 0,1 0,1
Oostelijk Zwembad I 8,3 * 0,5 0,5
Kunst en Cultuur Gouvernestraat KT O 0,7 0,7
Water A15 Blauwe verbinding I 3,6 * 0,3 0,3 0,3
Onderwijs Erasmus University College I 2,0 * 0,2 0,2
Rotterdam Centraal Indexering + kostenstijging O 36,2 10,2 26,0
Afspraken CWP Saldi 1 O 63,4+PM 11,8 24,0+PM 27,6+PM
Totaal 24,6 58,6 99,7 64,1
Beschikbaar 24,6 58,6 29,0 40,5
O = out-of-pocket investering, I = investering met kapitaalslasten (*)
Investeringsprogramma 2012
Het investeringsprogramma 2012 is onderdeel van de MIP. In de kolom 2012 van bovenstaand overzicht is de
investeringsbegroting voor dit jaar opgenomen. Meer gedetailleerde informatie over alle investeringen in 2012 en de
argumenten voor toekenning (afwegingsproces), is opgenomen in de factsheets in bijlage 11.
1 Dit is het saldo van de intensiveringsopgave, gederfde renteopbrengsten en incidentele meevallers.
pagina 16 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Overmaat in 2013 en 2014
Met de toegekende middelen uit 2011 en het investeringsprogramma voor 2012, kent de MIP in de jaren 2013 en 2014 nog een
resterende investeringsbehoefte van € 163,8 mln 2 . Daar tegenover staat een verwachte dekking van € 69,5 mln. Er is derhalve
nog een verwacht tekort van € 94,3 mln in deze periode (2013 en 2014). Bij de voorstellen voor de begrotingen in 2013 en
2014 moet worden bezien in welke mate deze planning passend kan worden gemaakt in de investeringsbegroting. Enerzijds
door voorstellen voor vrijval van eerder toegekende IFR projecten te doen conform de spelregels die daarvoor gelden (zie ook
volgende paragraaf), anderzijds door nader te prioriteren op basis van het maatschappelijk en financieel rendement per project.
De onvermijdelijke projecten uit de MIP en doorlopende kapitaalslasten tellen echter al op tot meer dan het op dit moment
beschikbaar budget. De kans is dus groot dat de gereserveerde bedragen voor nieuwe projecten en programma’s uit de MIP, niet
of slechts gedeeltelijk toegekend kunnen worden. Daarom zullen we in 2012 een Midterm Review (MTR) uitvoeren op het totale
investeringsprogramma en deze opleveren bij de Voorjaarsretraite in 2012. Voortgang en tempo van de uitgevoerde projecten
worden nader bekeken alsmede de efficiency van de bestedingen en effectiviteit van de ingrepen.
Wijzigingen in MIP ten opzichte van Begroting 2011
Bijgestelde MIP-totalen
Zoals aan het begin van deze paragraaf beschreven, is de opgave om uiteindelijk de overmaat in de totale MIP terug te
brengen. Als gevolg van de jaarlijkse afweging binnen de korte termijn investeringsstrategie zijn de totale reserveringen voor
een aantal projecten teruggebracht ten opzichte van 2011. Het gaat hier om de projecten: Voorbereidingsbudget, Buitenruimte
Binnenstad, Levendige Binnenstad (cultuur kleinschalig) en Groen. Naar aanleiding van de verplichtingenstop die in het
tweede kwartaal van 2011 is ingesteld, hebben bovendien de projecten Buitenruimte Binnenstad en Groen een deel van hun
middelen voor 2011 ingeleverd. Dit alles heeft geleid tot bijgestelde totalen.
Noodzakelijk beheer Buitenruimte Binnenstad
In de herziene versie van de MIP is het project Noodzakelijk beheer Buitenruimte Binnenstad als apart project binnen het
cluster Binnenstad opgenomen. Voorheen was dit opgenomen binnen Buitenruimte Binnenstad. Reden voor deze wijziging is
het beter inzichtelijk maken van onvermijdelijke projecten binnen de MIP.
Aanvullende investeringen
Verder is er nog een aantal projecten in de herziene versie opgenomen die oorspronkelijk niet in de MIP zaten, maar door
recente collegebesluitvorming in het investeringsprogramma 2012 meegenomen worden. Het betreft hier de projecten:
Blaak Zuidzijde, Nieuwe Binnenweg, Roeibaan Eendragtspolder (extra middelen), Oostelijk Zwembad en Erasmus University
College. Een aantal van deze investeringen wordt geactiveerd. Dit betekent dat zij ook de komende jaren een beslag leggen
op de beschikbare middelen.
Afspraken collegewerkprogramma
Het collegewerkprogramma en de kaderbrief bevatten een dekkingsopgave ten aanzien van de investeringsportefeuille.
Samen met de inzet van incidentele meevallers (rente, dividenden, vertragingen) leidt dit tot een structurele dekkingsopgave
die oploopt tot € 22 mln per jaar in 2015. Ook is er als gevolg van gederfde renteopbrengsten van de wegvallende
bestemmingsreserve Haven een extra opgave van € 8,0 mln per jaar toegevoegd.
Voor 2012 is de dekking van de intensiveringsopgave € 13,0 mln. Hierop wordt € 0,6 mln in mindering gebracht voor het
project Levendige Binnenstad (cultuur). Als gevolg hiervan wordt de besparingsopgave in 2014 met dit bedrag opgehoogd.
Samen met de gederfde renteopbrengsten van € 8,0 mln brengt dit de totale besparingsopgave in 2012 op € 20,4 mln.
Hiervan kan een bedrag van € 8,6 mln gedekt worden door incidentele meevallers (bespaarde rente en ISV rentebaten). De
resterende € 11,8 mln belast het investeringsprogramma 2012. Dit wordt inzichtelijk gemaakt in onderstaand totaaloverzicht.
Omdat van jaar tot jaar bekeken zal worden wat de (incidentele) rentebaten zijn, zijn deze voor 2013 t/m 2015 voorlopig een
PM gezet.
Jaar 2011 2012 2013 2014 2015
Bezuinigingsopgave 10,0 13,0 16,0 19,0 22,0
Mutatie Levendige Binnenstad 0,0 -0,6 0,0 0,6 0,0
Gederfde rente 0,0 8,0 8,0 8,0 8,0
Rentemeevallers -10,0 -8,6 PM PM PM
Totaal 0,0 11,8 24,0 + PM 27,6 + PM 30,0 + PM
2 Dit bedrag wijkt af van het bedrag genoemd in bijlage 1 bij de kaderbrief. Belangrijkste redenen hiervoor zijn het ontbreken van de reservering uit de
MIP voor diverse projecten Stadshavens en de saldi als gevolg van afspraken in het collegewerkprogramma.
Hoofdstuk 3 | Investeringen | pagina 17

Vrijval
Het investeringsprogramma 2012 is budgettair sluitend. Naast de intensivering van € 28,0 mln vanuit het Collegewerkprogramma
laten wij een aantal eerder toegekende IFR projecten vrijvallen ten behoeve van de investeringen in 2012.
Deze projecten zijn in onderstaande tabel weergegeven.
Cluster Project Spelregel Totaal
Centrum Herinrichting Spoor en Provenierssingel C 1,8
Fietsparkeren A 1,1
Rotterdam Port experience (RPEX) B 0,5
Fysieke markering brandgrens B 0,1
Verbouwing Oude Luxor B 0,3
Zuid Herinrichting Zuidplein B 0,5
Parkstad Hilledijk (wegontsluiting) C 0,2
Pact op Zuid (resterende vrije ruimte) E 6,0
Noord Van Maanenbad D 7,0
Oostelijk Zwembad D 3,0
Hoek van Holland Dijkverzwaring Hoek van Holland (H6-weg) A 4,8
Verkeer en Vervoer P&R Lombardijen A 0,8
Fietsroutes C 2,5
Overig gemeentebreed Bijdrage Recreatieschappen C 0,1
Bijdrage vanuit middelen Duurzaam E 2,0
Totaal 30,6
Hierbij hebben we de volgende ‘spelregels’ toegepast:
A. projecten die binnen twee jaar na toekenning nog niet in uitvoering zijn, vallen in principe vrij.
dit voorkomt dat geld te lang ‘op de plank blijft liggen’ en niet voor andere projecten gebruikt kan worden;
B. projecten zijn bij einddeclaratie goedkoper uitgevallen;
C. er is verschil tussen begrote bedragen en in projectrealisatie opgenomen bedragen;
D. criteria IFR: voldoen de projecten aan de criteria van het IFR;
E. vrijval als gevolg van verplichtingenstop.
Herinrichting Spoor en Provenierssingel
Ten aanzien van het project Herinrichting Spoor en Provenierssingel geldt dat ‘slechts’ een deel van de totaal toegekende IFR
middelen vrijvallen, namelijk € 1,8 mln. Daarnaast is in het kader van de verplichtingenstop 2011, bij u gemeld bij de Eerste
Bestuursrapportage, ook nog € 3,75 mln vrijgevallen. Voor het resterende beschikbare bedrag wordt een alternatief plan
opgesteld dat tegemoet komt aan de wensen van deelgemeente en andere betrokkenen.
Oostelijk Zwembad
Het Oostelijk Zwembad heeft bij de vaststelling van de begroting 2008 € 3,0 mln toegekend gekregen. Omdat de kosten
die samenhangen met onderhoud, beheer en vervanging in principe niet in aanmerking komen voor het IFR, laten we deze
bijdrage vrijvallen. Tegelijkertijd constateren we dat er op dit moment geen ruimte binnen het beleidsveld Cultuur, sport
& recreatie is om de extra exploitatielasten als gevolg van de renovatie op te kunnen vangen en dat de renovatie op zeer
korte termijn moet plaatsvinden. Bovendien is er € 5,3 mln meer nodig is. Het Oostelijk Zwembad is daarom als aanvullende
investering in het investeringsprogramma voor 2012 opgenomen.
Ook de eerder toegekende middelen voor het Van Maanenbad (€ 7,0 mln) vallen vrij vanwege dezelfde argumenten als die
voor het Oostelijk Zwembad gelden. De start van de renovatie van het Van Maanenbad vindt in 2013 plaats. Dit leidt tot in
2015 tot een verhoogde exploitatielast. Op dat moment is er wel ruimte binnen beleidsveld Cultuur, sport & recreatie om dit op
te vangen.
Langetermijn investeringsplanning
De investeringsprojecten voor deze collegeperiode zijn vastgelegd in de Meerjarige Investeringsplanning. Tijdens het
vaststellen hiervan in 2010 is geconstateerd dat er ook voor de periode na 2014 keuzes gemaakt moeten worden in de
groslijst van investeringen vanwege programmatische concurrentie, krapte in beschikbare middelen (groslijs overstijgt
middelen) en om het ambtelijk apparaat gericht in te kunnen zetten. Het is belangrijk om bij deze besluiten het gehele veld
van mogelijke investeringen in de periode tot 2020 te overzien. Immers, volgens het principe ‘wie het eerst komt, wie het eerst
maalt’, zou al snel een groot deel van het volledige investeringsbedrag besteed zijn.
pagina 18 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hiermee zijn dan ook de consequenties van deze besluiten op de dingen die niet meer mogelijk zijn onvoldoende inzichtelijk
en er is geen beschikbare financiële ruimte meer voor een volgend college om eigen keuzes te maken en specifieke accenten
te leggen.
Met de Lange Termijn Investeringsplanning (LTIP) geven wij aan welke investeringsbesluiten ons college deze periode wil
nemen en welke ruimte hierin voor volgende colleges wordt gelaten. Tevens geeft de LTIP richting aan welke projecten
voorbereid worden; daarmee wordt een (voorlopig) pakket samengesteld dat past bij de beschikbare investeringsmiddelen en
de ambtelijke capaciteit. Voor de onderdelen waar in de volgende periode geen of onvoldoende zicht is op middelen, wordt de
voorbereiding gestopt.
Financieel kader
Voor de periode 2015 tot en met 2020 gaan we uit van structureel € 50 mln per jaar voor investeringsmiddelen in het IFR, op
grond van de meerjarige financiële doorwerking van het coalitieakkoord en de meerjarenbegroting (totaal € 300 mln). Er is
echter een rentederving van € 8 mln per jaar door de recente afwaardering op de grondexploitaties van het grondbedrijf en de
bestemmingsreserve Haven die als gevolg daarvan is weggevallen. Per saldo is een bedrag van € 252 mln beschikbaar in de
periode 2015 tot en met 2020.
Hier ligt nog een structurele bezuinigingsopgave aan ten grondslag van € 22 mln per jaar. De bezuinigingsopgave betreft
de bundeling van investeringsmiddelen, voordelen vanwege een meer integrale afweging en de inzet van meevallers in
de investeringssfeer, zoals onderbestedingen en dividendmeevallers. Voor deze periode heeft het college besloten om de
bezuinigingsopgave van jaar tot jaar in te vullen met meevallers in de investeringssfeer en rentemeevallers. Voor de volgende
collegeperiode zijn daar nog geen afspraken over gemaakt. Hier zit dus nog een risico in de realisatie van deze opgave.
Gegeven de beschikbare middelen, de nog in te vullen bezuinigingsopgave, problematiek rondom de reguliere vervanging en
overige risico’s, stellen wij voor om een lange termijn planning van maximaal € 150 mln op te stellen. Deze planning betreft
alleen projecten waarover wij in de periode 2010–2014 een investeringsbesluit willen nemen. Dit laat een vrije ruimte van
circa € 100 mln over voor het volgende college om toe te kennen aan andere projecten in de periode 2015–2020.
Lange termijn investeringsplanning 2015–2020
De planning voor 2015–2020 bouwt voort op waar we de afgelopen jaren in geïnvesteerd hebben en ook deze periode in
investeren. Via de MIP wordt geïnvesteerd in Binnenstad (buitenruimte en cultuur), Particuliere woningvoorraad, Stadshavens,
Groen en water, Sport en Recreatie en Onderwijs. De LTIP gaat verder op de ingeslagen weg en legt meer nadruk op structuurversterkende
gebiedsontwikkelingen die nodig zijn voor een aantrekkelijke, duurzame en economisch sterke stad op langere
termijn. De uiteindelijke selectie van projecten is zoveel mogelijk financieel geoptimaliseerd door fasering, slimme vormen van
financieren en het stellen van een taakstellend budget. Hiermee wordt het beslag op de investeringsmiddelen in de periode
2015–2020 beperkt. Wel betekent dit dat door het uitspreiden van investeringen verplichtingen voor de periode na 2020 worden
aangegaan. In onderstaande tabel is de LTIP weergegeven.
Cluster Project I/O 2015–2020 2021–2030
Rotterdam Centraal Indexering + kostenstijging O 11
MIP Doorlopende kapitaalslasten O 8 6
Hart van Zuid Basisprogramma O 48 42
Verkeer en Vervoer A13/A16 O 40
Stadshavens Merwe/Vierhavens O 40
Stadion GREX stadion O 31
Infrastructuur 3 I 24 40
Stadionpark Kunstgrasvelden 3 I 12 8
GREX sportcampus O 7
Vastgoed 3 I 8 12
Kwaliteitsprong op Zuid Particuliere woningvoorraad O PM
Totaal 149 188
Beschikbaar 252 420
3 Dit betreffen investeringen waarvan kapitaalslasten zijn opgenomen in de planning. Overige bedragen betreffen het nominale investeringsbedrag.
Hoofdstuk 3 | Investeringen | pagina 19

In de planning zijn de bedragen met prijspeil 2011 opgenomen. Net als bij de MIP geldt dat de LTIP nog geen toekenning
van middelen is, maar een planning voor een afgebakende periode. In het geval dat de komende jaren daadwerkelijk
investeringskrediet aangevraagd wordt, moet dit inclusief prijspeilontwikkelingen en bouwrente zijn.
Het IFR is ook opgesteld op prijspeil 2011, dit zal jaarlijks worden opgehoogd met de jaarlijkse loon- en prijsbijstelling
(trend). De verwachting is dat deze bijstelling ongeveer even hoog is als de prijspeilontwikkelingen en bouwrente voor de
projecten. In het geval dat er toch afwijkingen ontstaan bij de bedragen die nu opgenomen zijn en bij het aanvragen van het
investeringskrediet geldt dat bijstelling van het projectbudget bij de jaarlijkse Investeringsstrategie wordt voorgesteld.
Toelichting op LTIP
Hieronder volgt een korte toelichting op de projecten uit de LTIP, met uitzondering van Rotterdam Centraal en doorlopende
kapitaalslasten MIP. Dit betreffen onvermijdelijke claims binnen de periode 2015–2020. Meer gedetailleerde informatie over
onderstaande investeringen is opgenomen in de factsheets in bijlage 11.
Hart van Zuid
Met het project Hart van Zuid willen we een centrumgebied creëren waar men kan wonen, werken, ondernemen en
ontspannen. Hiermee ontstaat een ontmoetingsplek die omliggende wijken en diens bewoners met elkaar bindt. De komende
jaren zal de woon-, leef- en verblijfsomgeving een enorme impuls krijgen. Gezien de beschikbare middelen wordt alleen het
basisprogramma in de planning opgenomen, inclusief vervanging van het zwembad en kunstenpand. Dit basispakket levert
in de MKBA een netto maatschappelijk positief eindsaldo op van € 50 mln, hetgeen uitzonderlijk is voor binnenstedelijke
herstructurering van dergelijke schaal. De voorgestelde optie met betrekking tot het uitbreiden naar een 50-meterbad zal als
wens in het aanbestedingsdossier worden opgenomen.
A13/16
De realisatie van de A13/A16 is van groot belang voor de bereikbaarheid van de stad en regio, zowel via het rijkswegennet als
het stedelijke wegennet. De regel dat bovenwettelijke eisen door Rotterdam (en regio) gesteld moeten worden is dat zodoende
waardevolle woongebieden en groen- en recreatiegebieden worden beschermd. Het gevraagde bedrag ter hoogte van
€ 40 mln betreft de Rotterdamse inbreng om uiteindelijk een totaalinvestering te kunnen realiseren van € 1,2 mld ten behoeve
van de regionale inpassingswensen. In de onderhandelingen met het rijk moet nader bezien te worden in hoeverre een deel
met grond ingebracht kan worden waardoor de druk op het IFR vermindert. Hoewel de verwachting is dat het gevraagde
bedrag pas nodig is in de periode na 2020, is deze toch in de LTIP opgenomen omdat in deze periode beslissingen voor de
langere termijn genomen moeten worden.
Merwe/Vierhavens (Stadshavens)
Stadshavens is in het collegewerkprogramma aangewezen als prioritair gebied, samen met Binnenstad en Zuid. Daarnaast
heeft het Rijk het besluit genomen om Stadshavens in de top 3 van te ondersteunen gebiedsontwikkelingen in Nederland
te zien. De ontwikkeling van Merwe/Vierhavens draagt bij aan de versterking van de Rotterdamse sterke clusters, brengt
banen en innovatie. Het project is in potentie een kansrijk project. Om de uitvoering conform planning en zoals vastgesteld
in de Structuurvisie (ook met een naar beneden bijgestelde ambitie) te laten voortgaan moeten in deze periode beslissingen
worden genomen voor de langere termijn (idem A13/A16). De uitvoering van projecten en daadwerkelijke toekenning van IFR
middelen moet gekoppeld worden aan de voorwaarde van een uitgewerkte ontwikkelstrategie met een gedegen risicoanalyse
en uitgewerkte businesscase waarmee ook meer duidelijkheid verschaft wordt over de daadwerkelijke rijksbijdrage.
Stadionpark en Stadion
Het project Stadionpark past bij de doelstelling van de Stadsvisie: het ontwikkelen van een sterke economie en het
creëren van een aantrekkelijke woonstad. Het nieuwe stadion aan de Maas, het ontwikkelen van een sportcampus waar
talentontwikkeling wordt gestimuleerd, sport en leisure kiezen als leidend economisch en sociaal gebiedsthema, het promoten
van een actieve levensstijl, en het vestigen van een nieuw OV knooppunt op Zuid, vormen daarin de sleutelelementen. De
maatschappelijke waarde van de hele gebiedsontwikkeling Stadionpark leidt tot een positief saldo van € 31 mln bij de huidige
stand van zaken waarbij het project mogelijk nog verder geoptimaliseerd kan worden.
Kwaliteitsprong op Zuid / Particuliere woningvoorraad
Met het Rijk en maatschappelijke partners wordt een nationaal programma opgezet om op Zuid een Kwaliteitsprong te
maken zodat de kansen van dit stadsdeel kunnen worden verzilverd en problemen worden aangepakt die de stad als geheel
momenteel remmen in groei en ontwikkeling. Aanpak van de woningvoorraad is cruciaal om Rotterdam verder te krijgen.
Voor de aanpak van 3.000 particuliere woningen uit het collegewerkprogramma (programma Particuliere Woningvoorraad
2010–2014) is in totaal € 53 mln nodig, waarvan € 38 mln is aangevraagd bij het IFR. Omdat het huidige systeem van
aanschrijven van bewoners en subsidiëren ertoe leidt dat er van dit bedrag slechts € 17 mln op kasbasis nodig is in de huidige
periode, schuift € 21 mln door naar de volgende collegeperiode. Dit laatste bedrag is om deze reden opgenomen als claim
binnen de LTIP. In het ISV3 programma is ook een deel beschikbaar gesteld voor de aanpak van de particuliere voorraad.
pagina 20 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

We gaan op zoek naar nieuw instrumentarium (van subsidiëren naar financieren) waardoor meer woningen met minder
gemeentelijk geld kunnen worden verbeterd. Bij de Midterm Review wordt bekeken of en op welke wijze de claim voor de
particuliere voorraad nog verder ten laste kan komen van het ISV3. Voorlopig is voor dit project een PM-post opgenomen.
Overige projecten uit de groslijst
Een van de doelstellingen van de LTIP is ook om selectief om te gaan met de keuze over welke projecten wel of niet
voorbereid kunnen worden. Een zekere planvoorraad is altijd goed, maar moet wel in verhouding staan tot de dekkingsmogelijkheden.
Zoals eerder beschreven is er voor het volgende college een vrije ruimte van € 100 mln om toe te kennen
aan overige projecten in de periode 2015–2020. Eerdere prioritering heeft geleid tot een groslijst van projecten waaruit het
volgende college een keuze kan maken. Hierin is de scheiding gemaakt tussen projecten die in de huidige periode voorbereid
mogen worden en projecten waarvan de voorbereiding nu wordt stopgezet.
Nu voorbereiden, volgende periode besluit tot investeren en uitvoeren
Onderstaande projecten vragen een lange(re) voorbereidingstijd om de volgende periode tot uitvoering te kunnen komen.
Aan projecten met een 0-bedrag mag wel voorbereid worden. Daadwerkelijke investering zal echter niet door de gemeente
gefinancierd worden.
Cluster Project Totaal
Stadionpark Kunstijsbaan 0
Woningbouw Woningbouwprogramma 300
Bedrijventerrein Reijerwaard 0
Binnenstad Coolsingel 45
Verkeer en Vervoer Koninginnebrug 20
Totaal 365
Nu niet voorbereiden, volgende periode besluit tot voorbereiden, investeren en uitvoeren
Voor de projecten die een korte(re) voorbereidingstijd vragen en waar een volgend college uiteindelijk een besluit kan nemen,
hoeven in deze periode geen voorbereidingskosten gemaakt te worden. De raad heeft in juni 2011 gevraagd het project
’s Gravendijkwal op te nemen in de categorie “Nu voorbereiden, volgende periode besluit tot investeren en uitvoeren”
(Mo2011-1895). Aangezien de voorbereiding van het project reeds gereed is, is het project opgenomen in onderstaande
categorie. Het voorstel voor afdoening van deze motie wordt in een aparte collegebrief aan u toegelicht.
Cluster Project Totaal
Stadshavens Rijn/Maashaven 30
Gebiedsoverstijgende infra 15
Binnenstad Buitenruimte Binnenstad 90
Verkeer en Vervoer Bentinckplein 8
‘s Gravendijkwal 268
Kunst en Cultuur Poppodium PM
Kleine projecten Diverse projecten PM
Voorbereidingsbudget Diverse projecten LTIP 15
Totaal 426
Nu niet voorbereiden, volgende periode besluit tot voorbereiden, na 2020 investeren en uitvoeren
Tot slot is er nog een categorie projecten waarvoor we verwachten in de volgende periode geen dekking te kunnen vinden en
waarvan de uitvoering dus niet eerder dan na 2020 plaats zal kunnen vinden. Deze projecten maken geen onderdeel meer uit
van de Langetermijn Investeringsplanning 2015–2020. De voorbereiding voor deze projecten wordt dan ook stopgezet. Een
volgend college kan hierin een nieuwe keuze maken.
Cluster Project Totaal
Sport en Recreatie 50-meterbad 22
Kunst en Cultuur Kunstenpand 10
Middenzaal 9
Stadsmuseum 60
Stadionpark Smeetlandse Viaduct 55
Tweede fase 28
Totaal 184
Hoofdstuk 3 | Investeringen | pagina 21

Ten slotte
De projecten die opgenomen zijn in de investeringsplanning, kennen allemaal nog nadere afweegmomenten waarop
ons college een definitief besluit kan nemen rondom de investering (m.u.v. Hart van Zuid). Daarom betreft zowel de MIP
als de LTIP een planning en geen definitieve toekenning. In alle gevallen geldt in principe dat bij toekomstige negatieve
investeringsbesluiten, de planning aangepast kan worden en ingevuld kan worden met projecten uit de planvoorraad.
pagina 22 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 3 | Investeringen | pagina 23

pagina 24 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4

4. Beleidsvelden
en Beleidsmatige
inspanningen
Hoofdstuk 4 | Beleidsvelden en beleidsmatige inspanningen | pagina 25

pagina 26 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.1

Beleidsveld 1
Bestuur en dienstverlening
Wat willen we bereiken
Algemene doelstellingen voor dit beleidveld zijn:
– Doeltreffend en doelmatig bestuur;
– Gemeente Rotterdam als toegangspoort tot de overheid.
Toelichting
Bestuur samen met de stad
Door de heersende economische crisis zal de bijdrage vanuit de rijksoverheid de komende jaren fors lager zijn. Daarnaast
zijn er minder inkomsten uit belastingen en dividenden te verwachten. Des te groter de noodzaak om te kiezen wat we tot
de kerntaken van ons apparaat rekenen. Onderdeel daarvan is dat we door samen te werken de kracht van de stad beter
benutten. We hebben de afgelopen jaren op veel terreinen al een manier van werken gecreëerd waarbij we met succes de
krachten bundelen. Die samenwerking zullen we de komende jaren in het kwadraat moeten voortzetten. Graag laten we ons
uitnodigen om met eigen ogen te zien wat er in de Rotterdamse wijken en buurten leeft. We gaan uiteraard regelmatig op
eigen initiatief op pad in de stad om met eigen ogen te zien waar de knelpunten en kansen liggen.
Eenzelfde handreiking doen we richting gemeenteraad en deelgemeenten. Laten we gezamenlijk kijken naar de uitdagingen
die er liggen, want samen zijn we verantwoordelijk voor een klantvriendelijke gemeentelijke overheid met een fatsoenlijke,
gezonde bedrijfsvoering. Dat is de basis om Rotterdam op een krachtige manier door deze tijd van recessie te leiden.
Gemeentelijke organisatie
In het coalitieakkoord is een dubbele ambitie geformuleerd: betere dienstverlening aan burgers en ondernemers en
tegelijkertijd meer efficiency om bezuinigingen te kunnen realiseren.
Om in 2012 de ontwikkeling en effectuering van zowel één dienstverleningsconcept voortvarend door te zetten in combinatie
met een verbeterde efficiency is het noodzakelijk nog steviger in te zetten op de ontwikkeling van de gemeentelijke
organisatie zoals die voor ogen staat. Daarom wordt in 2012 ingezet op versnelling van de transitie die al in gang is gezet. Dit
betreft de synchronisatie in de clustervorming, de herinrichting van de bedrijfsvoering en de centralisatie van de bestaffing.
De gemeentelijke bezetting en formatie worden aangepast, door keuzes te maken ten aanzien van de taken van de gemeente,
consequenties te verbinden aan ontstane overcapaciteit en medewerkers flexibel in te zetten. Bovendien wordt meer nadruk
gelegd op de verbetering van de financiële huishouding en structurele beheersing van kosten. Zie ook paragraaf 5.7 over de
voornemens voor 2012 op het gebied van de bedrijfsvoering.
Hoofdstuk 4.1 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Bestuur en dienstverlening | pagina 27

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Bestuur en dienstverlening
Besluitvorming en ondersteuning
Raad
Raad
Baten 157.991 Baten 317 Baten 0
Lasten 610.704 Lasten 10.234 Lasten 4.934
Ondersteuning Raad/Griffie
Baten 0
Lasten 2.444
Rapporten Rekenkamer
Baten 157
Lasten 1.472
Rapporten Ombudsman
Baten 160
Lasten 1.384
Besluitvorming en advisering
College
College
Baten 9.100 Baten 25
Lasten 73.004 Lasten 3.142
Ondersteuning bestuurlijke
besluitvorming
Baten 6.437
Lasten 64.056
Auditrapportages
Baten 2.638
Lasten 5.806
Bestuurlijke samenwerking
Uitkering deelgemeenten
Baten 0 Baten 0
Lasten 311.648 Lasten 311.648
Dienstverlening
Publieksdiensten
Baten 148.574 Baten 19.123
Lasten 215.818 Lasten 32.033
Archivering en beschikbaar stellen
van archieven
Baten 1.332
Lasten 9.400
Beveiliging gemeentelijke gebouwen
Baten 10.891
Lasten 10.795
Interne dienstverlening
Baten 117.228
Lasten 163.590
pagina 28 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

1.1 Beleidsmatige inspanning Besluitvorming en ondersteuning Raad
Focus van de inspanning: optimaal democratisch functioneren van de gemeente Rotterdam.
Toelichting Inspanningen
Raad
De raad voert zijn taken op verschillende manieren uit. In de vergaderingen stelt de raad kaders vast waarbinnen het
college het beleid voor Rotterdam dient uit te werken en uit te voeren. Concrete voorbeelden zijn de begroting en de
bestuursrapportages. Daarnaast neemt de raad besluiten over voorstellen die het college aan hem voorlegt. Dat gebeurt door
middel van brieven, nota’s en raadsvoorstellen. Vervolgens controleert de raad of het college het beleid naar behoren
uitvoert en (onvoorziene) problemen afdoende aanpakt. Dat gebeurt onder meer door de jaarlijkse verantwoording bij de
gemeenterekening. De raads- en commissievergaderingen worden driewekelijks gehouden. In de commissievergaderingen
worden raadsbesluiten voorbereid. De raadsvergaderingen zijn rechtstreeks via internet te volgen.
Griffie
De belangrijkste taak van de griffie is het adviseren en logistiek ondersteunen van de gemeenteraad en zijn raadscommissies.
De griffiemedewerkers:
– zorgen ervoor dat vergaderingen van raadscommissies en de gemeenteraad in goede banen worden geleid;
– verzorgen de informatievoorziening (‘stukkenstroom’) van en naar raad en commissies;
– stellen de vergaderagenda’s samen;
– ondersteunen en adviseren de raadsvoorzitter (= de burgemeester) en de commissievoorzitters bij het uitoefenen van hun
voorzitterschap;
– helpen raadsleden bij het formuleren van moties, amendementen, nota’s en initiatiefvoorstellen.
Bij de griffie werken 23 mensen. De commissiegriffiers en -secretarissen ondersteunen de vergaderingen van de
raadscommissies. De raadscoördinator, secretaris van de raad en raadsmedewerker ondersteunen de vergaderingen van
de gemeenteraad. Verder werken een aantal mensen in de staf: communicatiemedewerkers en -adviseurs, medewerkers
en adviseurs die de bedrijfsvoering optimaal laten verlopen en medewerkers die de documentatie en informatievoorziening
verzorgen.
Rekenkamer
De Rekenkamer Rotterdam is een onafhankelijk bestuursorgaan en onderzoekt op grond van wettelijke bevoegdheden de
doelmatigheid, de doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door het Gemeentebestuur gevoerde bestuur. De Rekenkamer
publiceert gemiddeld 10 onderzoeken per jaar.
Naast haar werkzaamheden voor de Gemeente Rotterdam verleent het bureau ook haar diensten aan de Rekenkamers van
de Gemeenten Barendrecht en Lansingerland.
Ombudsman
Behandeling van klachten over het optreden van de gemeente behoort tot het primaire domein van de ombudsman. Naast
klachtbehandeling en het verrichten van onderzoek op eigen initiatief, fungeert de ombudsman als sluitstuk op het integer
handelen van de gemeente (de klokkenluidersregeling). De ombudsman is onafhankelijk. Zijn activiteiten zijn er in eerste
instantie op gericht om in goed overleg de oorzaak van de klacht weg te nemen en daarmee de eventuele geschonden
verhoudingen te herstellen. Anders gezegd: de ombudsman richt zich in eerste instantie op bemiddelen, het herstellen
van vertrouwen en het vrede stichten. Het optreden is er daarnaast op gericht de gemeente structureel lering te laten
trekken opdat herhaling van soortgelijke klachten wordt voorkomen. Zonodig zal hij het gemeentelijk handelen van een
behoorlijkheidsoordeel voorzien en de gemeente middels aanbevelingen aangeven hoe verder te handelen. Naast zijn
jaarlijkse Verslag van Werkzaamheden brengt de ombudsman, indien opportuun, openbare rapporten uit.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Besluitvorming en ondersteuning Raad
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 956 401 317 317 317 317
Lasten 10.141 9.517 10.234 9.784 9.704 9.704
Resultaat voor reserveringen -9.185 -9.116 -9.917 -9.467 -9.387 -9.387
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -9.185 -9.116 -9.917 -9.467 -9.387 -9.387
Hoofdstuk 4.1 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Bestuur en dienstverlening | pagina 29

Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Besluitvorming en ondersteuning Raad
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -9.115 -9.120 -9.120 -9.120
Mutaties kaderbrief en begroting -802 -347 -267 -267
Totaal -9.917 -9.467 -9.387 -9.387
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Besluitvorming en ondersteuning Raad
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Verhoging budget Ernst & Young 0 490 -490 -275 -225 -225
2. Frictiekosten Ombudsman 0 204 -204 0 0 0
Ombuigingen
1. Ombuiging Rekenkamer 0 -35 35 70 100 100
Trend 0 72 -72 -71 -71 -71
Technische wijzigingen -86 -15 -71 -71 -71 -71
Totaal -86 716 -802 -347 -267 -267
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Verhoging budget Ernst & Young
Deze toevoeging betreft de voorziene bedragen inzake de extra accountantskosten 2011 t/m 2014 door E&Y vanwege het
nieuwe contract.
2. Frictiekosten Ombudsman
In 2012 is een incidenteel frictiebudget van € 204 ter beschikking gesteld.
Ombuigingen
1. Ombuiging Rekenkamer
In het lijn met het Organisatie&Financiën traject zal de rekenkamer een taakstelling verwerken. Deze additionele taakstelling
zal ingezet worden vanaf het jaar 2012 en zal in het jaar 2014 volledig zijn ingeboekt (€ 100). Samen met de eerdere
taakstelling (€ 33) heeft de Rekenkamer daarmee 10% van haar netto begroting bezuinigd.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Besluitvorming en ondersteuning Raad baten lasten saldo
Raad 0 4.934 -4.934
Ondersteuning raad/griffie 0 2.444 -2.444
Rapporten Rekenkamer 157 1.472 -1.315
Rapporten Ombudsman 160 1.384 -1.224
Totaal 317 10.234 -9.917
pagina 30 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting per product
Product Raad
Het product Raad bevat voor het grootste gedeelte de reguliere vergoeding en de onkostenvergoeding van de raadsleden.
Daarnaast bevat het product Raad ook de doorbetaling van de fractievergoedingen en de kosten van de externe accountant.
Product Ondersteuning raad/griffie
De werkzaamheden van de Griffie zijn nauw verbonden met de bedrijvigheid van de gemeenteraad. De griffie zorgt voor
de inhoudelijke en procesmatige ondersteuning aan de gemeenteraad en de raadscommissies. De lasten bestaan voor het
grootste gedeelte uit salariskosten.
Product Rekenkamer
De Rekenkamer Rotterdam doet onderzoek naar de doelmatigheid, de doeltreffendheid, de rechtmatigheid en de
transparantie van het door het gemeentebestuur gevoerde bestuur. De lasten van dit product bestaan voornamelijk uit
salariskosten. De baten betreffen de dienstverlening aan enkele (omliggende) gemeenten en deelgemeenten.
Product Ombudsman
De ombudsman heeft als primair domein de behandeling van klachten. De lasten bestaan voornamelijk uit salariskosten.
De baten betreffen de dienstverlening aan enkele omliggende gemeenten.
Hoofdstuk 4.1 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Bestuur en dienstverlening | pagina 31

1.2 Beleidsmatige inspanning Besluitvorming en advisering College
Focus van de inspanning: de gemeentelijke organisatie is zo georganiseerd dat we in staat zijn de prestaties te realiseren die in de stad
gevraagd worden. De taken worden efficiënt en professioneel uitgevoerd.
Toelichting Inspanningen
Naast het uitvoeren van representatieve en ceremoniële taken en de dagelijkse ondersteuning van ons college, is de
ondersteuning bij de uitvoering van het collegeprogramma de voornaamste inspanning.
In de eerste plaats door het heden, verleden en toekomst met elkaar te verbinden. In de tweede plaats door het informeren
en betrekken van de gemeentelijke diensten die de plannen gaan uitvoeren. Vervolgens door het controleren of de gewenste
resultaten zijn behaald. En ten slotte bij het evalueren van de plannen en de uitvoering: doen we in Rotterdam nog altijd de
goede dingen, doen we het op de goede manier en wat kunnen of moeten we aanpassen om betere resultaten te krijgen
Hierbij worden maatschappelijke trends en ontwikkelingen goed in ogenschouw genomen.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Besluitvorming en advisering College
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 21.799 8.823 8.883 8.883 8.883 8.883
Lasten 108.263 71.878 73.004 75.142 76.197 75.746
Resultaat voor reserveringen -86.464 -63.055 -64.121 -66.259 -67.314 -66.863
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 514 67 217 67 67 67
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -85.950 -62.988 -63.904 -66.192 -67.247 -66.796
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Besluitvorming en advisering College
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -74.521 -76.801 -77.671 -77.220
Mutaties kaderbrief en begroting 10.617 10.609 10.424 10.424
Totaal -63.904 -66.192 -67.247 -66.796
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Besluitvorming en advisering College
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Lasten die worden gedekt uit de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
reserves
1. Verbouwing stadhuis 67 67 0 0 0 0
2. Bestemmingsreserve werkplan
150 150 0 0 0 0
integriteit
Trend 73 687 -614 -651 -661 -661
Technische wijzigingen -1.745 -12.976 11.231 11.260 11.085 11.085
Totaal -1.455 -12.072 10.617 10.609 10.424 10.424
Toelichting op de mutaties
Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Verbouwing Stadhuis
Ten behoeve van de verbouwing stadhuis wordt er 67 aan de reserves onttrokken.
pagina 32 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

2. Werkplan integriteit
Ten behoeve van het werkplan integriteit wordt 150 aan de reserves onttrokken.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Besluitvorming en advisering College baten lasten saldo
College 25 3.142 -3.117
Ondersteuning bestuurlijke besluitvorming 6.437 64.056 -57.619
Auditrapportages 2.638 5.806 -3.168
Totaal 9.100 73.004 -63.904
Toelichting per product
Product College
De lasten betreffen voornamelijk kosten voor personeel en personeelsgerelateerde kosten. Ook de lasten van het
lidmaatschap van de VNG en commissie vergoedingen vallen onder de lasten van dit product.
Product Ondersteuning bestuurlijke besluitvorming
De baten bestaan uit detacheringsopbrengsten, doorbelastingen van huuropbrengsten en overige doorbelastingen (bodes/
representatie/ICT).
De lasten bestaan voornamelijk uit personeelskosten en huur/servicekosten van het Stadhuis en Coolsingel 6.
Product Auditrapportages
Onder dit product vallen alle kosten van de Audit Service Rotterdam. De lasten bestaan voor het grootste deel uit
personeelskosten. De baten worden gerealiseerd door vergoedingen voor geleverde audits.
Hoofdstuk 4.1 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Bestuur en dienstverlening | pagina 33

1.3 Beleidsmatige inspanning Bestuurlijke samenwerking
Focus van de inspanning: heldere afspraken met deelgemeenten en gemeenschappelijke regelingen voor taakuitoefening
Toelichting Inspanningen
We willen bereiken dat de besturen van de deelgemeenten over de financiële middelen beschikken om de aan hen
gedelegeerde taken en bevoegdheden op een verantwoorde wijze te kunnen uitvoeren.
Dit houdt in:
– zorgdragen voor een verantwoord beheer van het Deelgemeentefonds op basis van het afgesproken voedingskader voor
de aanpassing van het fonds;
– zorgdragen voor een juiste verdeling van het fonds over de deelgemeenten op basis van het geldende verdeelmodel en
de regels die terzake zijn vastgesteld;
– zorgdragen voor het onderhoud van het verdeelmodel van het deelgemeentefonds;
– maandelijks bevoorschotten van de deelgemeenten op basis van de berekende uitkering per deelgemeente;
verstrekken van tijdelijke, aanvullende middelen aan deelgemeenten, wanneer dit gewenst én mogelijk is;
stellen van regels aan de presentatie van begroting en rekening van deelgemeenten ter vergroting van hun inzichtelijkheid
en vergelijkbaarheid;
– uitoefenen van financieel toezicht op de deelgemeenten op basis van de regels die hiertoe zijn vastgesteld.
In 2012 zal met name worden onderzocht of het Verdeelmodel Deelgemeentefonds zorgdraagt voor een passende
financiering van de deelgemeente Rozenburg.
Het voornemen is deelgemeente Pernis in 2012 en 2013, evenals in 2011, doch volgens een aflopende reeks, een tijdelijke
aanvulling op de algemene uitkering uit het deelgemeentefonds te verstrekken. Dit stelt haar aldus in staat zich aan te passen
aan de gewijzigde financiële kaders na integratie van Pernis in het Verdeelmodel Deelgemeentefonds (‘Ingroeiregeling
Pernis’). Een vergelijkbare regeling, die zich uitstrekt over de periode 2011–2015, zal worden getroffen ten behoeve van de
deelgemeente Rozenburg.
De omvang van het deelgemeentefonds is voor de voeding gekoppeld aan het Gemeentefonds en de Onroerende Zaak
Belasting. Deze koppeling maakt een voortdurende aandacht noodzakelijk voor de ontwikkeling van beide voedingsbronnen.
Daarbij gaat het om het opstellen en communiceren van vooruitzichten voor de korte en langere termijn, om de
deelgemeentelijke besturen aldus in staat te stellen tijdig passende budgettaire maatregelen te nemen.
Het verdeelmodel van het deelgemeentefonds is recentelijk herijkt en vervolgens aangepast. De resultaten van het
herijkingonderzoek zijn toegelicht in het rapport “Bekend maakt bemind” van juli 2009. In het rapport wordt aangegeven dat
voor een goede verdelingsopzet periodiek onderhoud van het verdeelmodel noodzakelijk is. Dit zal worden bereikt via een
periodieke doorlichting van de deelgemeentelijke uitgaven aan de hand van de clusters van het verdeelmodel.
We willen bereiken dat de besturen van de deelgemeenten zich kunnen baseren op heldere en deugdelijke regelgeving en
beleidskaders en dat de administratieve lasten rondom aan de deelgemeenten verstrekte doeluitkeringen afnemen, conform
de uitgangspunten die zijn vastgelegd in ‘Concernstandaard intragemeentelijke doeluitkeringen’.
De begrotingen en rekeningen van de deelgemeenten worden vastgesteld door de gemeenteraad. Dit houdt verband
met het eind 2008 bekend gemaakte standpunt van de staatssecretaris van het ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties dat de raad deze bevoegdheid ex artikel 156 van de Gemeentewet niet kan delegeren. Om ze tijdig te
kunnen laten vaststellen, hebben wij bepaald dat de dagelijkse besturen ze met ingang van 2012 twee weken eerder, uiterlijk
op 1 november van het voorgaande kalenderjaar, in ontwerp aanleveren.
Deelgemeenten en de stad zijn, zowel in beleid als uitvoering, complementair aan elkaar, conform de beginselen van het plan
We Kunnen Zoveel Beter. Dit wordt gestalte gegeven door:
– het bewaken van de voortgang van de bestuursakkoorden die het college en de dagelijkse besturen van de
deelgemeenten eind 2010 per deelgemeente hebben gesloten;
– te bevorderen dat onze diensten in samenwerking met de deelgemeenten werken op basis van de principes van
Gebiedsgericht werken, waarbij gekeken wordt naar de behoeften in de wijk, waarbij de input van de deelgemeenten bij
beleidsontwikkeling essentieel is. De afspraken uit de bestuursakkoorden en de specifieke behoeften in de wijk komen
samen in de integrale wijkactieplannen. Dit zijn uitvoeringsplannen die met de relevante partners in de wijk zijn opgesteld
en waarbij per wijk wordt uitgegaan van de meest dringende behoeften en noden;
– het bevorderen dat deelgemeenten en stad in de bedrijfsvoering en dienstverlening opereren als één concern;
– regelmatig bilateraal en collectief overleg te voeren met de dagelijkse besturen van de deelgemeenten.
pagina 34 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Het College van B en W en de dagelijkse besturen van deelgemeenten zetten samen in op het effectiever en efficiënter
maken van de onderlinge samenwerking en taakverdeling, waarbij omvangrijke besparingen kunnen worden gerealiseerd
door:
– bij welzijn en zorg: gezamenlijk in te kopen op wijkniveau;
– bij onderhoud en vervanging buitenruimte: een takenanalyse waarbij op basis van de verdeling van standaard- en
specifieke taken tot een onderlinge verdeling wordt gekomen;
– bij Stadswinkels: vermindering dienstverlening op basis van cliëntcijfers of verdeling over de stad;
een meer doelmatige exploitatie van vastgoed.
Dit alles onder de projectnaam OGOR (Organisatie Gemeentelijke Overheid Rotterdam). In het kader van OGOR wordt tevens
in nauwe samenwerking met de deelgemeenten gewerkt aan de verdere doorontwikkeling van Gebiedsgericht werken binnen
het concern.
Gemeenschappelijke regelingen
De begrotingen van de gemeenschappelijke regelingen zullen, zoals ieder jaar, kritisch worden beoordeeld. Naast nut en
noodzaak van de werkzaamheden wordt een goede prijs-kwaliteitverhouding nagestreefd.
De gemeenteschappelijke regelingen zullen nog in deze collegeperiode worden geëvalueerd aan de hand van het
evaluatiekader en de beslisboom voor het aangaan of afstoten van deelnemingen, zoals deze zijn opgenomen in het
Beleidskader Deelnemingen.
De bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen zijn opgenomen bij betreffende beleidsmatige inspanningen. Namens ruim
20 regiogemeenten wordt aan gemeenschappelijke regelingen een taakstelling opgelegd: 3% in 2012, oplopend tot 4% in
2013 en 5% in 2014.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Bestuurlijke samenwerking
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 5.356 0 0 0 0 0
Lasten 354.032 332.010 311.648 291.133 280.563 270.004
Resultaat voor reserveringen -348.676 -332.010 -311.648 -291.133 -280.563 -270.004
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 2.756 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 2.082 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -348.002 -332.010 -311.648 -291.133 -280.563 -270.004
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Bestuurlijke samenwerking
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -321.410 -315.724 -310.220 -302.540
Mutaties kaderbrief en begroting 9.762 24.591 29.657 32.536
Totaal -311.648 -291.133 -280.563 -270.004
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Bestuurlijke samenwerking
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Uitkering Deelgemeenten 0 1.620 -1.620 -858 -5.136 -8.913
2. Bestuursopdracht Organisatie
0 -11.662 11.662 25.729 35.073 41.729
Gemeentelijke Overheid Rotterdam
(OGOR)
Technische wijzigingen 0 280 -280 -280 -280 -280
Totaal 0 -9.762 9.762 24.591 29.657 32.536
Hoofdstuk 4.1 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Bestuur en dienstverlening | pagina 35

Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Uitkering Deelgemeenten
De begroting en meerjarenraming van het product ‘Uitkering deelgemeenten’ sluit door deze correctie aan bij de begroting en
meerjarenraming van het deelgemeentefonds, zoals medio dit jaar gecommuniceerd met de deelgemeenten. Daarnaast zullen
de in 2010 gevormde deelgemeenten Rozenburg, Rotterdam-Centrum en Pernis zullen met ingang van 2011 een uitkering
ontvangen uit het deelgemeentefonds. Nader onderzoek heeft geleerd dat de bedragen waarvan tot voor kort werd uitgegaan,
niet zullen volstaan.
2. Bestuursopdracht Organisatie Gemeentelijke Overheid Rotterdam (OGOR)
In de Kaderbrief 2011 is voor de bestuursopdracht Organisatie Gemeentelijke Overheid Rotterdam (OGOR) – een opdracht
waarin stad en deelgemeenten in gezamenlijkheid komen tot voorstellen voor een efficiëntere taakverdeling tussen de
besturen – een financiële taakstelling opgenomen. In de Programmabegroting 2011 hebben wij een financiële taakstelling op
de dienstverlening via stadswinkels opgenomen (3 mln structureel); de realisatie van deze taakstelling is nadien onderdeel
gemaakt van de bestuursopdracht OGOR.
Ondanks intensief overleg tussen deelgemeenten en stad is het niet gelukt tot een gezamenlijk gedragen voorstel te komen
voor de verdeling tussen stad en deelgemeenten van de financiële taakstellingen 2012. De korting op het deelgemeentefonds
voor in totaal € 11,7 mln in 2012, is gebaseerd op een voorstel van het college. Deze korting is opgebouwd uit € 4 mln in
verband met te realiseren besparingen door gezamenlijke inkoop van welzijns- en zorgactiviteiten, € 4,7 mln ter dekking
van uitgaven ter bevordering van de jeugdveiligheid die t/m 2011 werden gedekt door Rijksgelden (i.c. de Van Montfransgelden)
en € 3 mln in verband met te realiseren besparingen door efficiëntere dienstverlening via stadswinkels. De bedragen
opgenomen voor de jaren 2013 tot en met 2015 zijn indicatief en gebaseerd op de verdeling tussen stad en deelgemeenten
in 2012. Reële opbrengsten van de diverse OGOR-sporen zullen bij het opstellen van de desbetreffende begrotingen worden
betrokken. Ook stedelijk vinden ombuigingen plaats in het kader van OGOR. Onderstaande tabel geeft de verdeling weer.
2012 2013 2014 2015
Gezamenlijke inkoop en welzijns- en zorgactiviteiten 6.000 25.000 39.000 49.000
Waarvan deelgemeentelijk 4.000 16.667 26.000 32.667
Waarvan stedelijk (zie ook beleidsmatige inspanning 7.2) 2.000 8.333 13.000 16.333
Van Montfransmiddelen 12.485 12.485 12.485 12.485
Waarvan deelgemeentelijk 4.662 6.062 6.062 6.062
Waarvan stedelijk (zie ook beleidsmatige inspanning 4.2) 7.823 6.423 6.423 6.423
Efficiëntere dienstverlening Stadswinkels 4 0 0 0 0
Waarvan deelgemeentelijk 3.000 3.000 3.000 3.000
Waarvan stedelijk (zie bijlage 12, beleidsmatige inspanning 1.2) -3.000 -3.000 -3.000 -3.000
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Bestuurlijke samenwerking baten lasten saldo
Uitkering deelgemeenten 0 311.648 -311.648
Totaal 0 311.648 -311.648
Toelichting per product
Product Uitkering deelgemeenten
Onder het product uitkering deelgemeenten vallen alleen lasten. Het bedrag wordt direct uitgekeerd aan de deelgemeenten.
4 Beftreft een taakstelling uit de begroting 2011 die via deze correctie op de beleidsmatige inspanning komt te staan waar ook de besparing gerealiseerd
kan worden.
pagina 36 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

1.4 Beleidmatige inspanning Dienstverlening
Focus van de inspanning: realiseren van makkelijk bereikbare, goed toegankelijke, vraaggerichte en betaalbare dienstverlening
(georganiseerd naar situatie burgers/ondernemers).
De gemeente Rotterdam zorgt voor vraaggerichte dienstverlening aan de individuele burger en ondernemer op basis van
multichannel dienstverleningsconcept; is informatiemakelaar op het gebied van persoons- en adresgegevens; en hanteert een
strikt identiteitsmanagement in het kader van de poortwachtersfunctie voor Rotterdam.
Toelichting Inspanningen
Doorpakken op dienstverlening
Het dienstverleningsconcept, één toegankelijk, transparant multi-channel frontoffice voor de hele gemeente is vrijwel volledig
ingevoerd. Alle diensten zijn aangesloten op www.rotterdam.nl. Dit concernbrede front-office is tevens bereikbaar via één
telefoonnummer, 14010. De welkomstboodschap op 14010 is aangepast voor ondernemers. Door een keuzemenu zijn
berichten van deze doelgroep apart te behandelen.
Ons college heeft besloten tot het handhaven van een kwalitatief voldoende niveau van dienstverlening aan de Rotterdamse
burger en ondernemer tegen zo laag mogelijke kosten. Daarvoor zijn keuzes gemaakt: De openingstijden van 14010 zijn
aangepast van 7 dagen per week en 24 uur per dag naar ‘van 8 tot 8’. Het aantal balies in de Stadswinkels zal worden
teruggebracht.
De sturing op klantenstromen blijft onverminderd. De voorkeursingang is via het digitale loket. In de Stadswinkels wordt nog
meer de nadruk gelegd op het tegengaan van wachttijd door het maken van een afspraak. In 2012 wordt onverkort ingezet op
het waar mogelijk digitaliseren van producten. Producten en diensten die optimaal gedigitaliseerd zijn worden uitsluitend nog
digitaal aangeboden: via de website, via digitale snelpleinen o.a. in de Stadswinkels. Tegelijkertijd wordt in samenhang het
analoge kanaal afgebouwd.
Ontwikkeling dienstverlening
Herontwerp Processen Jongerenloket
In samenwerking met de verschillende ketenpartners worden de werkprocessen van het Jongerenloket herontworpen. Door
de afschaffing van de wet “WIJ” (vermoedelijk per 01-01-2012) en nog vast te stellen nieuwe landelijke wet- en regelgeving,
heeft dit project vertraging opgelopen. De exacte consequenties van deze wijzigingen voor de werkprocessen worden op zijn
vroegst najaar 2011 helder.
Publieksreacties en Klachten
De afhandeling van Publieksreacties wordt als onderdeel van de nieuw in te richten Klantenservice doorontwikkeld.
Social media
Rotterdam levert een bijdrage aan een nieuwe publicatie van Antwoord op basis waarvan een landelijke standaard voor
dienstverlening en social media kan worden ontwikkeld. Rotterdam werkt aan de toepassing van een aantal mobiele
applicaties.
Aanvragen Subsidie
Een gemeentelijke frontoffice voor het aanvragen van subsidie zal leiden tot een efficiënter en effectiever ingericht proces en
reductie/consolidatie van de huidige ondersteunende systemen. In samenwerking met diensten en deelgemeenten worden
subsidieprocessen geanalyseerd en herontworpen. Op basis van het herontwerp worden de besparingen gerealiseerd.
Dienstverlening voor ondernemers
De digitale dienstverlening aan ondernemers wordt verder uitgebouwd. In 2012 wordt verder ingezet op procesoptimalisatie
in nauwe samenwerking met het programma Regionale en Stedelijke Economie. Daarbij wordt onder andere gedacht aan de
inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in het Rotterdamse bedrijfsleven.
Doorbraakdossiers
Rotterdam participeert in landelijke trajecten op de zogenaamde doorbraakdossiers, die erop gericht zijn belemmeringen
in landelijke wet- en regelgeving voor een optimale (digitale) dienstverlening weg te nemen en regeldruk te verminderen.
Voorbeelden zijn de aanvraag van identiteitsdocumenten en het samenvoegen van identiteitsdragers met het rijbewijs.
In 2012 wordt gewerkt aan een oplossing voor het digitaliseren van de afhandeling van inkomende post en email bij het
klantcontactcentrum.
Hoofdstuk 4.1 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Bestuur en dienstverlening | pagina 37

Gemeentearchief
In 2010 heeft het Gemeentearchief twee nieuwe ambities geformuleerd: Van Gemeentearchief naar Gemeentelijk
Informatiecentrum en Samenwerking in het kader van het Verhaal van de Stad. In 2012 worden deze ambities – voor zover
de financiële situatie dat toelaat – voortgezet. Ook de strategische projecten Bedreigde dragers en het programma Concern
Records Management worden voortgezet.
E-dienstverlening
In 2012 zal de digitale balie of virtuele studiezaal met de daarbij behorende functionaliteiten van start gaan. De website
wordt een interactieve site en Google-doorzoekbaar. Dat laatste zal het bezoekersaantal fors doen toenemen. Het
aantal informatieverzoeken en bestellingen via de website neemt toe. Dit betekent dat ingezet moet worden op verdere
automatisering en digitalisering om handmatige handelingen zoveel mogelijk te beperken.
Verhaal van de Stad
In 2012 verschijnt Rotterdam Stad van Dorpen, een publicatie over de geschiedenis van Rotterdam vanuit het perspectief van
de voormalige dorpen.
Concern Records Management
Het 5-jarig programma Concern Records Management (CRM) is in 2010 gestart met het doel kaders en richtlijnen op te
stellen en instrumenten te ontwikkelen voor het records management van de gemeentelijke diensten en deelgemeenten. Het
afgelopen jaar is besteed aan het opstarten van het programma en het ontwikkelen van instrumenten. Op dit moment wordt
een businesscase ontwikkeld op basis waarvan het vervolg zal worden ingezet.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Dienstverlening
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 214.865 158.503 148.574 145.067 144.931 144.795
Lasten 255.364 228.229 215.818 211.711 211.547 211.411
Resultaat voor reserveringen -40.499 -69.726 -67.244 -66.644 -66.616 -66.616
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 5.165 7.222 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 300 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -35.634 -62.504 -67.244 -66.644 -66.616 -66.616
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Dienstverlening
begroting
2012
bedragen x € 1.000,-
raming 2013 raming 2014 raming 2015
Begroting 2011 -16.641 -16.567 -16.580 -16.580
Mutaties kaderbrief en begroting -50.603 -50.077 -50.036 -50.036
Totaal -67.244 -66.644 -66.616 -66.616
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Dienstverlening
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. 1 e tranche dienstverlening 0 3.000 -3.000 -2.500 -2.500 -2.500
Ombuigingen
1. Correctie kapitaallasten 0 -63 63 91 97 97
Trend 221 290 -69 -71 -72 -72
Technische wijzigingen -22.160 25.437 -47.597 -47.597 -47.597 -47.597
Totaal 21.939 28.664 -50.603 -50.077 -50.036 -50.036
pagina 38 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. 1 e tranche dienstverlening
Het knelpunt is het gevolg van hogere personele en materiele uitgaven en gevolgen van taakstellingen bij Publiekszaken.
De dienst neemt maatregelen om een groter begrotingstekort te vermijden. Onderdeel van de maatregelen zijn een verlaging
van de personeelsbezetting met 40 fte en kostenverlagingen bij de telefonische dienstverlening (minder telefoongesprekken
en snellere afhandeling).
Ombuigingen
1. Correctie kapitaallasten
Op basis van een actuele boekwaarde zijn de kapitaallasten opnieuw berekend en is deze door middel van een
begrotingswijziging aangepast.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Dienstverlening baten lasten saldo
Publieksdiensten 19.123 32.033 -12.910
Archivering en beschikbaar stellen van archieven 1.332 9.400 -8.068
Beveiliging gemeentelijke gebouwen 10.891 10.795 96
Interne dienstverlening 117.228 163.590 -46.362
Totaal 148.574 215.818 -67.244
Toelichting per product
Product Publieksdiensten
Binnen het product publieksdiensten valt de volledige dienst Publiekszaken. Publiekszaken voert het dienstverleningsconcept,
één toegankelijk, transparant multi-channel frontoffice uit voor de hele gemeente. Het budgettair kader is
gespecificeerd naar budgetten per afdeling en begrotingsposten als kapitaallasten, huisvesting en bedragen voor de DVO’s
met de Servicedienst, Stadstoezicht (Parkeren), Telefonie (14010) en budget programma dienstverlening.
Product Archivering en beschikbaar stellen van archieven
De baten bestaan uit het structureel doorbelasten van vergoedingen voor het personeel aan derden of projecten, het verhuren
van het depot en serverruimte, inkomsten uit leges en tarieven en bijdrage in salariskosten van id-banen. De lasten bestaan
voor het grootste gedeelte uit salariskosten, huurkosten en overige kosten zoals kranten en collectie.
Product Beveiliging gemeentelijke gebouwen
De baten betreft de omzet van de afdeling Beveiliging voornamelijk verkregen uit het bewaken van gemeentelijke gebouwen
en bemensen van de recepties aangevuld met WSW subsidie en ID subsidie. De kosten bestaan voornamelijk uit loonkosten
van de afdeling Beveiliging.
Product Interne dienstverlening
Dit product verantwoord de te leveren diensten van de serviceorganisatie aan de gemeente en aan deelgemeenten.
De baten bestaan uit opbrengsten door inzet van eigen personeel (bijv. op gebied van finance, communicatie, ICT, facilitair)
en een deel ingekochte expertise. Daarnaast wordt een deel van de baten verkregen uit levering van ingekochte goederen en
diensten.
De lastenkant bestaat met name uit loonkosten van eigen personeel en kosten van ingehuurd personeel, en kosten die
samenhangen met personeel (bijv. opleiding, kantoorlasten). De overige kosten bestaan uit kosten door inkoop van goederen
en diensten (bijv. energie, hardware, software, rente en afschrijving) die direct of via tarieven worden doorbelast aan andere
diensten en deelgemeenten.
Hoofdstuk 4.1 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Bestuur en dienstverlening | pagina 39

pagina 40 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.2

Beleidsveld 2
Algemene middelen
Wat willen we bereiken
Een financieel gezonde gemeente zodat doelstellingen van andere beleidsvelden financieel gedekt zijn, opdat deze gerealiseerd
kunnen worden.
Toelichting
Daarvoor is nodig:
– een sluitende meerjarenbegroting;
– voldoende weerstandsvermogen om gemeentelijke risico’s af te dekken;
– een gunstige lastendruk voor Rotterdamse burgers en ondernemers.
Hoofdstuk 4.2 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Algemene middelen | pagina 41

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Algemene middelen Belastingen Belastingheffing
Baten 1.807.126 Baten 215.002 Baten 215.002
Lasten 396.419 Lasten 27.210 Lasten 27.210
Beheer algemene middelen
Beheer algemene middelen
Baten 1.592.124 Baten 1.304.709
Lasten 369.209 Lasten 150.544
Financiering
Baten 156.635
Lasten 148.035
Deelnemingen
Baten 77.945
Lasten 15.633
Verzekeringen
Baten 14.110
Lasten 14.110
Personeel opgeheven diensten
Baten 1.191
Lasten 3.323
Verstrekking leningen en garanties
Baten 37.534
Lasten 37.534
pagina 42 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

2.1 Beleidmatige inspanning Belastingen
Focus van de inspanning: een gunstige lastendruk voor de Rotterdamse burgers en ondernemers.
Toelichting Inspanningen
Voor de toelichting wordt verwezen naar de paragraaf 1. Lokale heffingen.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Belastingen
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 215.036 209.528 215.002 218.174 223.389 228.389
Lasten 32.769 26.297 27.210 27.412 27.412 27.412
Resultaat voor reserveringen 182.267 183.231 187.792 190.762 195.977 200.977
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen 182.267 183.231 187.792 190.762 195.977 200.977
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Belastingen
begroting
2012
bedragen x € 1.000,-
raming 2013 raming 2014 raming 2015
Begroting 2011 186.162 191.009 196.097 201.097
Mutaties kaderbrief en begroting 1.630 -247 -120 -120
Totaal 187.792 190.762 195.977 200.977
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
bedragen x € 1.000,-
Belastingen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de algemene
middelen
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Ramingsbijstellingen
1. Tegenvallende belastinginkomsten -3.500 0 -3.500 -5.500 -5.500 -5.500
2. Afschaffing rentebaten rekening
courant
-1.500 0 -1.500 -1.500 -1.500 -1.500
3. Invorderingsrente 300 800 -500 -500 -500 -500
4. Areaaluitbreiding 500 0 500 500 500 500
5. Hogere opbrengsten precariobelasting 700 0 700 700 700 700
Trend 5.060 202 4.858 4.981 5.108 5.108
Technische wijzigingen 0 -1.072 1.072 1.072 1.072 1.072
Totaal 1.560 -70 1.630 -247 -120 -120
Toelichting op de mutaties
Ramingsbijstellingen
1. Tegenvallende belastinginkomsten
Dit betreft de neerwaartse bijstelling van de geraamde belastingopbrengsten uit o.a. de Tweede Maasvlakte waartoe in de
kaderbrief 2011 reeds besloten is.
Hoofdstuk 4.2 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Algemene middelen | pagina 43

2. Afschaffing rentebaten rekening courant
Bij het opstellen van de begroting 2011 is besloten tot het afschaffen van de rentebaten rekening courant op het product
‘belastingheffing’. Dit was echter nog niet budgettair verwerkt in de meerjarenbegroting 2011.
3. Invorderingsrente
Invorderingsrente is de rente die de belastingschuldige dient te betalen als hij een aanslag niet op tijd betaalt. Dit zijn voor
de gemeente dus renteopbrengsten. Anderzijds dient de gemeentelijke belastingdienst invorderingsrente te vergoeden als
een betaalde aanslag naderhand wordt verminderd danwel vernietigd. De verwachting voor 2012 en verder is dat de aan
belastingplichtigen doorberekende invorderingsrente € 300 zal bedragen en de betaalde invorderingsrente € 800. Per saldo is
sprake van een last van € 500.
4. Areaaluitbreiding
Naast de CPI-trend stijgen de totale OZB-opbrengsten met de verwachte uitbreiding van het areaal onroerend goed. Door
deze areaaluitbreiding worden de ramingen van de OZB-opbrengsten naar boven bijgesteld.
5. Hogere opbrengsten precariobelasting
Ten gevolge van een tariefsverhoging van de precariobelasting grote terrassen en reclameuitingen worden de ramingen € 700
structureel naar boven bijgesteld.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Belastingen baten lasten saldo
Belastingheffing 215.002 27.210 187.792
Totaal 215.002 27.210 187.792
Toelichting per product
Product Belastingheffing
Op dit product worden de lasten en baten verbonden aan de invordering en heffing van een aantal gemeentelijke
belastingsoorten (OZB, roerende ruimtebelasting, logiesbelasting, hondenbelasting, precario- en reclamebelasting)
verantwoord. Ook wordt hier de heffing en invordering van een groot aantal heffingen voor andere gemeentelijke diensten
verantwoord (w.o. afvalstoffenheffing, rioolheffing, parkeerbelasting, erfpacht), evenals de hieraan verbonden perceptiekosten
en de ontvangen vergoeding.
De totaal geraamde baten 2012 bedragen circa € 215 mln die voor het grootste deel verklaard worden door de OZBopbrengsten
ad € 176 mln. De geraamde opbrengsten reclame- precariobelasting bedragen € 25 mln, logiesbelasting
€ 2,7 mln en hondenbelasting € 2,2 mln. De geraamde vergoeding voor perceptiekosten bedraagt ten slotte € 5 mln.
De totaal geraamde lasten 2012 bestaan voor bijna de helft uit kosten eigen personeel, gevolgd door de materiële lasten
(automatiserings-, huisvestings- en overige bedrijfsvoeringslasten).
pagina 44 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

2.2 Beleidsmatige inspanning Beheer algemene middelen
Focus van de inspanning: een financieel gezonde gemeente zodat doelstellingen van andere beleidsvelden financieel gedekt zijn,
opdat deze gerealiseerd kunnen worden.
Daarvoor is nodig:
– een sluitende meerjarenbegroting;
– voldoende weerstandsvermogen om gemeentelijke risico’s af te dekken;
– een gunstige lastendruk voor Rotterdamse burgers en ondernemers.
Toelichting
De wereldwijd financieel zware tijden, de sterke toename van het aantal bijstandsgerechtigden en de dalende inkomsten
voor de gemeente Rotterdam zorgen voor krappere budgetten. Des te groter de noodzaak om te kiezen wat we als
gemeentelijke overheid nog wel doen, en wat we minder of helemaal niet meer doen. Bij de start van het college in 2010 is
daarom een omvangrijk bezuinigingspakket vastgesteld dat in 2012 ca € 130 mln bedraagt. Nieuwe kostenbesparingen zijn
noodzakelijk, want in plaats van een langzaam aantrekkende economie wordt steeds meer rekening gehouden met langer
aanhoudende economische tegenwind. Het Rijk voelt zich eveneens genoodzaakt te bezuinigen, de gevolgen daarvan
vertalen zich rechtstreeks door naar dalende inkomsten voor de gemeente Rotterdam. In de kaderbrief is daarom opnieuw
een stevig maatregelenpakket vastgesteld, waarbij ombuigingen zijn voorgesteld die in 2012 ca € 180 mln extra bedragen.
De nadere uitwerking van de problematiek in de bijstand heeft ons genoodzaakt om daarbovenop aanvullende maatregelen
te treffen voor € 23 mln. Er is gezocht naar zowel maatregelen van tijdelijke aard (temporiseren van onderhoud voor zover
verantwoord), als een structureel maatregelenpakket dat de doelstellingen van het collegewerkprogramma zo min mogelijk
schade berokkent. Uitkomst is, met het oog op een financieel degelijke aanpak, een meerjarig overschot, dat ertoe leidt dat de
algemene reserve eind 2015 weer op het niveau is van 1 januari 2010.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Beheer algemene middelen
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 1.468.661 1.474.060 1.466.727 1.392.472 1.361.386 1.292.324
Lasten 276.883 330.469 299.212 250.693 221.169 211.024
Resultaat voor reserveringen 1.191.778 1.143.591 1.167.515 1.141.779 1.140.217 1.081.300
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 472.150 197.974 120.664 58.179 58.302 59.330
Toevoeging aan reserves 56.737 81.259 73.169 67.599 129.207 133.607
Resultaat na reserveringen 1.607.191 1.260.306 1.215.010 1.132.359 1.069.312 1.007.023
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Beheer Algemene Middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 1.153.852 1.101.622 1.064.764 1.010.490
Mutaties kaderbrief en begroting 61.158 30.737 4.548 -3.467
Totaal 1.215.010 1.132.359 1.069.312 1.007.023
Toelichting 2015
De saldo van de begroting 2011 toonden een daling van ca € 90 mln over de jaren 2012–2014. Voor 2015 neemt het
saldo ten opzichte van 2014 verder af met € 54 mln als gevolg van de verwachte daling van het uitkering gemeentefonds
(€ 32 mln ongunstig), wegvallende rijksbijdrage ISV3 (€ 27,4 mln ongunstig) en oplopende taakstellingen vanuit het
collegewerkprogramma voor 2015 (per saldo € 5,1 mln gunstig).
Hoofdstuk 4.2 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Algemene middelen | pagina 45

Beheer algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Stelselwijziging afschrijving vastgoed 4.733 9.466 -4.733 -4.140 -3.522 -2.950
2. Financiering 5.916 7.075 -1.159 -1.693 -1.693 -1.693
3. Rentederving als gevolg van uitname
0 3.600 -3.600 -3.600 -3.600 -3.600
tekort 2011
4. ID/WIW 0 2.340 -2.340 -4.000 -5.800 -5.800
Ombuigingen
1. Personeel voormalige organisaties -21 -553 532 349 529 766
2. Toevoeging saldo aan algemene
7.905 -7.905 -9.132 -56.367 -66.438
reserve
Ramingsbijstellingen
1. Bijstelling gemeentefonds 81.734 13.792 67.942 60.031 82.178 82.425
2. Bijstelling dividendraming Eneco -7.234 0 -7.234 -7.234 -7.234 -7.234
3. Vrijval voorziening Havenbedrijf 24.254 0 24.254 0 0 0
Lasten die worden gedekt uit de
reserves
1. Stadsvisie 2012 21.000 21.000 0 0 0 0
2. Aanloopverliezen en frictiekosten 20.000 20.000 0 0 0 0
3. Investeringen Rozenburg 10.500 10.500 0 0 0 0
Trend 145 2.040 -1.895 -1.509 -1.379 -1.379
Technische wijzigingen 57.352 60.056 -2.704 1.665 1.436 2.436
Totaal 218.379 157.221 61.158 30.737 4.548 -3.467
Mutaties die invloed hebben op de algemene middelen
Knelpunten:
1. Stelselwijziging afschrijving vastgoed
Bij kaderbrief is besloten tot vorming van de bestemmingsreserve Vastgoed. Hiermee kunnen de budgettaire consequenties
van de invoer van de kostendekkende huur worden opvangen. De budgettaire consequenties en de inzet van de
bestemmingsreserve worden vóór de begroting 2013 in kaart gebracht.
2. Financiering
Het financieringsresultaat hangt in hoge mate samen met de uitvoering van binnengemeentelijke ontwikkelingen. Belangrijke
factoren die het resultaat van dit product bepalen zijn de beschikbaarheid van interne financieringsmiddelen, de omvang
van investeringen en daarmee beroep op nieuwe financieringsmiddelen, het vastgestelde interne rentepercentage en
het rentepercentage waartegen de gemeente nieuwe leningen kan aantrekken. De huidige besluitvorming voorziet in het
benutten van reserves en voorzieningen (=daling van de interne financiering) en een toename van de investeringen. De
marktrente ligt volgens verwachting de komende jaren hoger dan de interne rente en heeft een stijgend karakter, terwijl
besloten is om de omslagrente op het huidige lage niveau van 4% te handhaven. Het renteresultaat wordt verrekend met de
financieringsreserve. In het geval van een gematigde rentestijging kan een beroep worden gedaan op de financieringsreserve
om de omslagrente op het gewenste niveau te handhaven. De ontwikkeling van het resultaat in relatie tot de omvang van de
financieringsreserve is van belang voor een mogelijke herziening van de omslagrente. Op basis van het meerjarenperspectief
wordt bij de kaderbrief besloten tot aanpassing van de omslagrente of afroming van de financieringsreserve.
Voor 2012 wordt in afwijking van voorgaande jaren € 8,6 mln aan bespaarde rente begroot. Dit wordt ingezet ter dekking
van de rentederving als gevolg van vrijval van de bestemmingsreserve Havenbedrijf bij jaarrekening 2011 (€ 7,9 mln).
De rentederving is daarmee voor 2012 gedekt. Voor 2013 en verder is deze toegevoegd aan de dekkingsopgave van het
investeringsprogramma. Daarnaast is omissie 2011 abusievelijk een resultaatverbetering van € 1,8 mln in 2012 en € 1,7 mln
voor 2013 en verder ingeboekt. Deze wordt hierbij gecorrigeerd.
pagina 46 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

3. Rentederving als gevolg van uitname tekort 2011
Bij de tweede bestuursrapportage wordt voorgesteld het tekort 2011 dat niet uit het weerstandsvermogen gedekt kan worden,
ten laste te brengen van de bestemmingsreserve IFR. Bij deze uitname wordt wel aangemerkt dat incidentele baten uit
hoofde van verkoop van deelnemingen weer worden toegevoegd aan het IFR zodat zo snel mogelijk de hoofdsom van het
IFR weer wordt aangevuld. De uitname heeft ook gevolgen voor de exploitatie. De huidige hoofdsom van het IFR (€ 500 mln)
genereert immers een structurele rente opbrengst van circa € 20 mln waaruit de kapitaallasten van investeringsprojecten
gedekt worden. Daarom wordt de derving van de bespaarde rente als gevolg van de uitname in het meerjarig begrotingsbeeld
gecompenseerd, zodat het investeringspeil voor deze periode gelijk blijft.
4. ID/WIW
De ID-loonkostensubsidie en de inleenvergoeding WIW wordt – gefaseerd – afgebouwd in 3 jaar. Wat betreft de gemeentelijke
ID’ers stromen bij Roteb 158 voormalige ID’ers in de periode 2012–2014 in op de vacatureruimte in de laagste loonschalen.
Bij de overige diensten (STZ 169, S&R 61, Sozawe 3 en Archief 7) worden ID’ers evenredig aan de gefaseerde afbouw van
de loonkostensubsidie in dienst genomen, indien de noodzaak daartoe inhoudelijk is gemotiveerd. In totaal gaat het om
maximaal 237 fte. De lasten hiervan worden vanaf 2012 toegevoegd vanuit de algemene middelen en bij omissieregeling 2012
toegevoegd aan de budgetten van desbetreffende diensten.
Ombuigingen
1. Personeel voormalige organisaties
Door uitstroom van het (voormalig) personeel verbetert het saldo.
2. Toevoeging saldo aan algemene reserve
Door middel van deze begrotingsmutatie wordt de begrotingsoverschotten van 2012, 2013, 2014 en 2015 toegevoegd aan de
algemene reserve.
Ramingsbijstellingen
1. Gemeentefonds
Bij de begroting 2011 voorzagen wij kortingen op het gemeentefonds van € 36 mln in 2012, oplopend naar € 68 mln in 2013,
€ 99 mln in 2014 en € 131 mln met ingang van 2015. Deze inschattingen waren gebaseerd op het ambtelijk advies voor de
rijksbrede heroverweging (voorjaar 2010) en de junicirculaire 2010 van het ministerie van BZK.
Op grond van de meicirculaire 2011 en het recente besluit van het kabinet om het gemeentefonds met € 100 mln te korten, om
aldus extra geld te kunnen reserveren voor de hervorming van de SW-sector, moet het beeld ten opzichte van de – meerjaren
– begroting 2011 worden bijgesteld. De hoogte van het gemeentefonds wordt berekend aan de hand van tientallen algemene
maatstaven. Eén daarvan is het aantal bijstandsgerechtigden. Voor het berekenen van de hoogte van het gemeentefonds
houden wij, conform het positieve scenario in de realitycheck van Price WaterhouseCoopers rekening met 33.500
bijstandgerechtigden per 31 december 2011 en 32.500 met ingang van 31 december 2012.
Het kabinet heeft, mede op advies van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv), besloten tot een herijking van het
Gemeentefonds. Het onderzoek hiernaar vindt thans plaats in opdracht van de beheerders van het fonds, te weten de
ministeries van BZK en Financiën. De omvang van het fonds staat niet ter discussie, de verdeling tussen de gemeenten wel.
Eén van de aandachtspunten in dit onderzoek betreft de vaste bedragen die de G4 uit het fonds krijgen uitgekeerd (voor
Rotterdam gaat het om een bedrag van ca. 170 mln). Onderzocht wordt op welke wijze deze vaste bedragen kunnen worden
ondergebracht in het Verdeelmodel Gemeentefonds, waarbij het risico is dat een deel van de vaste bedragen op deze wijze
‘weglekt’ naar de andere gemeenten. Daarbij moet met name worden gedacht aan grote gemeenten buiten de G4 die thans
geen vast bedrag ontvangen, maar ten dele wel met Rotterdam vergelijkbare structuurkenmerken hebben (relatief veel
inwoners met een laag inkomen, die laag zijn opgeleid, in goedkope woningen wonen, een slechte gezondheid hebben, veel
sociaal-economische problemen hebben, grote behoefte aan stedelijke vernieuwing, etc). Voorzichtigheidshalve houden wij
er rekening mee dat de herijking van het gemeentefonds zal leiden tot een algemene uitkering aan Rotterdam. Voor eventueel
weglekken van bedragen naar andere gemeenten hebben wij de hoogte van het gemeentefonds voor Rotterdam op voorhand
neerwaarts aangepast: € 14 mln in 2013, € 20 mln in 2014 en € 27 mln met ingang van 2015. Bij de meicirculaire 2012 zullen
de definitieve (financiële) consequenties duidelijk worden.
Ten opzichte van de meerjarenraming 2012–2014 bij de begroting 2011 (na omissieregeling) zijn de mutaties onderstaand
nader cijfermatig gespecificeerd. Vervolgens worden de mutaties nader toegelicht. Er resteert een algemene ruimte van
€ 0,189 mln in 2012, -/- € 6,114 mln in 2013, € 11,670 mln in 2014 en € 9,369 mln in 2015.
Hoofdstuk 4.2 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Algemene middelen | pagina 47

Begroting 2012 Gemeentefonds (baten) 2012 2013 2014 2015
Meerjarenraming gemeente Rotterdam 2011 (begroting 2011 na
1.049.126 1.017.195 983.854 951.854
omissieregeling)
Begroting 2012 n.a.v. meicirculaire 2011 en voornemen korting WSW/Regionale
1.123.410 1.089.262 1.072.124 1.009.226
Uitvoeringsdiensten (RUD’s)
Mutatie 74.284 72.067 88.270 57.372
1) Taakmutaties 5 41.644 47.007 41.063 8.518
2) Uitgedeeld bij kaderbrief (juni 2011) 14.400 14.400 14.400 14.400
3) Versobering trend 12.000 12.000 12.000 12.000
4) Inflatiecorrectie 2011 -> 2012 voor diensten, kostenplaatsen en
2.700 1.900 1.700 1.700
gemeenschappelijke regelingen (jaren 2013 en verder -> prijspeil 2012)
5) Mutatie deelgemeentefonds 3.351 2.874 7.437 11.385
Resterende algemene ruimte 189 -/- 6.114 11.670 9.369
2. Bijstelling dividendraming Eneco conform kaderbrief
De dividendinkomsten van Eneco zijn in 2010 lager uitgekomen dan begroot (€ 7,2 mln). Voorzichtigheidshalve wordt dit
structureel doorgetrokken.
3. Vrijval voorziening Havenbedrijf
Zoals in de kaderbrief is aangegeven wordt ervan uitgegaan dat in 2012 de voorziening “garantieclaims HbR” kan vrijvallen.
Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Stadsvisie
De Intensiveringen ten behoeve van de Stadsvisie 2020 zijn onderdeel van het Investeringsfonds Rotterdam. Conform de
uitwerking worden geprognostiseerde baten en lasten (€ 21.000) in de begroting opgenomen.
2. Aanloopverliezen en Frictiekosten
In de begroting is op concernniveau voor de jaarschijf 2011 een bestemmingsreserve gevormd ter dekking van de verwachte
directe kosten van het programma Organisatie en Financiën, aanloopverliezen vanwege vertraagde besluitvorming, kosten
van reorganisaties bij clusters, frictiekosten en flankerend beleid. Deze bestemmingsreserve zal naar verwachting worden
ingezet bij het oplossen van de totale financiële problematiek, waarbij zowel de maatregelen gericht op formatiereductie als
ook de besparingen binnen de concernbrede bedrijfsvoering worden meegenomen. Deze begrotingswijziging is hiervan een
afgeleide gefaseerde uitwerking.
3. Investeringen Rozenburg
De lasten (en baten) zijn gebaseerd op de prognoses van de ontwikkeling van het multifunctionele centrum (MFC) in
Rozenburg. Het MFC vervangt het zwembad de Zeehond, Sporthal de Rozet, gymlokaal De Beer en het sociaal cultureel
centrum de Nieuwe Schans. Tevens wordt begroot voor investeringen in de vernieuwing van het raadhuisplein in Rozenburg.
Voor de investering wordt de bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg ingezet.
Trend
Gemeente Rotterdam is in het Gemeentefonds gecompenseerd voor prijspeilstijgingen. Hiervan is € 12,0 mln ingezet
voor het algemene beeld. Het restant is ingezet voor prijspeilcompensatie over de beleidsmatige inspanningen en de
gemeenschappelijke regelingen.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in de bijlage 12.
5 (Taak)mutaties in het gemeentefonds worden over in principe verrekend met budgetten van gemeentelijke diensten en kostenplaatsen. Nadere
informatie is opgenomen bij de desbetreffende beleidsmatige inspanningen.
pagina 48 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Beheer algemene middelen baten lasten saldo
Beheer algemene middelen 1.304.709 158.449 1.146.260
Financiering 156.635 148.035 8.600
Deelnemingen 77.945 15.633 62.312
Verzekeringen 14.110 14.140 -30
Personeel opgeheven diensten 1.191 3.323 -2.132
Verstrekking leningen en garanties 37.534 37.534 0
Totaal 1.592.124 377.114 1.215.010
Product Beheer algemene middelen
Op dit product worden de baten die gemeente Rotterdam vanuit het Gemeentefonds ontvangt verantwoord: algemene
uitkering, specifieke uitkeringen, decentralisatie uitkeringen, taakmutaties. De mutaties met de algemene reserve worden hier
geboekt. Dit geldt ook voor enige bestemmingsreserves die niet specifiek aan een ander product zijn toe te wijzen. Daarnaast
verlopen ook de IFR-projecten via dit product . Tenslotte worden centrale ombuigingsoperaties veelal hier neergezet in
afwachting van de definitieve doorvertaling naar andere producten.
Product Financiering
Het op de geldmarkt aantrekken van middelen bij een geconsolideerd liquiditeitstekort zodat de gemeente aan de lopende
verplichtingen kan voldoen, het op de geldmarkt uitzetten van middelen bij een geconsolideerd liquiditeitsoverschot en de
financiering van de gemeentelijke activa door middelen van interne middelen, langlopende geldleningen en kortlopende
schuld vinden plaats op dit product.
Product Deelnemingen
Op dit product worden de lasten en baten die samenhangen met verbonden partijen, bijvoorbeeld ontvangen dividenden
verantwoord.
Product verzekeringen
Onder het product verzekeringen valt het gemeentelijk risicobeheer waarbij sprake is van verzekeringscontracten. De
gemeente houdt op grond van budgettaire en beleidsmatige overwegingen een groot deel van het risico in eigen beheer.
De risico’s boven dit eigen beheer worden bij derden verzekerd. De verzekeringspremie en de kosten van het eigen beheer
worden door middel van een omslagstelsel over de totale waarde van het verzekerde risico doorberekend aan gemeentelijke
organisaties, aan de gemeente gelieerde instellingen en verzelfstandigde gemeentelijke organisaties.
Product Personeel opgeheven diensten
Ook in het jaar 2012 zal het accent liggen op het vinden van – bij voorkeur structureel – werk voor de herplaatsings- en
re-integratiekandidaten van de dienst. Dat aantal daalt gestaagd en zal naar verwachting in 2012 verder dalen. Op 1 januari
2012 zijn naar verwachting 110 personen in beheer. Dit aantal zal naar verwachting in de komende jaren door ontslag,
ouderdomspensionering of het eindigen van de uitkering verminderen met 21 personen in 2012. De baten bestaan voor het
merendeel uit het doorbelasten van personeelskosten en de lasten beslaan voor het grootste deel salariskosten en sociale
uitkering van (voormalig) personeel).
Product Verstrekking leningen en garanties
De uitvoering van de publieke taken heeft de gemeente Rotterdam deels belegd bij andere rechtspersonen. Om deze
uitvoering mogelijk te maken zijn leningen en garanties verstrekt. De aangegane verplichtingen vormen vanwege de grote
bedragen en de lange looptijd een substantieel risico voor de gemeente. Om een verantwoorde invulling te kunnen geven aan
het beheer is besloten om dit te concentreren en hiervoor een nieuw product Verstrekking leningen en garanties in te stellen.
De uitgangspunten worden verder uitgewerkt in een Beleidskader ‘Leningen en garanties’ ten behoeve van rechtspersonen,
dat na vaststelling door het college ter kennisneming wordt gezonden aan de raad.
Vooruitlopend op dit beleidskader worden in de begroting 2012 reeds op dit product de verstrekte leningen aan de voormalige
gemeentelijke organisaties HbR en RET verantwoord. In de loop van 2012 zal gestart worden met het concentreren van de
overige leningen en garanties die nu nog decentraal worden verantwoord.
Hoofdstuk 4.2 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Algemene middelen | pagina 49

pagina 50 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.3

Beleidsveld 3
Cultuur, sport en recreatie
Wat willen we bereiken
Meer Rotterdammers sporten en nemen deel aan sportieve, recreatieve en culturele activiteiten.
Toelichting
Sport is een belangrijk instrument voor het ontwikkelen van talenten. Persoonlijke ontplooiing staat centraal. Sport draagt
ook bij aan verschillende maatschappelijke doelstellingen zoals een betere gezondheid, re-integratie naar werk, bestrijding
van jeugdoverlast, en versterking van de sociale binding in wijken. Sport (gymnastiek en bewegen) verhoogt ook de
onderwijsprestaties. Daarom willen wij dat meer Rotterdammers gaan sporten. Een deel van de talenten zal zich ontwikkelen
tot toptalent.
Cultuur brengt mensen met elkaar in contact, wakkert de discussie aan en motiveert kinderen en jongeren hun talenten te
ontwikkelen. We stimuleren kennismaking met cultuur voor (jonge) kinderen en jongeren via het onderwijs.
Hoofdstuk 4.3 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie | pagina 51

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Cultuur, sport en recreatie Cultureel klimaat Subsidieverlening culturele instellingen,
gezelschappen en activiteiten
Baten 61.246 Baten 4.164 Baten 395
Lasten 230.969 Lasten 132.573 Lasten 108.942
Bibliotheek
Baten 3.229
Lasten 23.631
Topsport en vergroten deelname
sport en recreatie
Stimulering topsport, breedtesport
en recreatie
Baten 57.082 Baten 4.513
Lasten 98.396 Lasten 34.681
Target:
Het verhogen van de sportparticipatie
onder Rotterdammers vanaf 6 jaar tot
64 % aan het einde van deze collegeperiode.
Inzet voor deelgemeenten
Baten 52.382
Lasten 61.757
Natuur en milieu-educatie
Baten 187
Lasten 1.958
pagina 52 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

3.1 Beleidmatige inspanning Cultureel klimaat
Focus van de inspanningen: het bevorderen van het culturele klimaat in de gemeente Rotterdam door subsidieverlening aan culturele
instellingen, het adviseren aan derden en het ontwikkelen van een samenhangend kunst- en cultuurbeleid.
Cultuur brengt mensen met elkaar in contact, wakkert de discussie aan en motiveert kinderen en jongeren hun talenten te
ontwikkelen. Voor het versterken van Rotterdam als bruisende stad is het van belang om cultuur, sport, winkelen en uitgaan in
samenhang te benaderen. Het succesvolle cultuuraanbod wordt de komende jaren behouden, maar het accent wordt gelegd
op vernieuwend aanbod.
Toelichting Inspanningen
Uitgangspunten Cultuurplan 2013–2016
In 2012 besluiten wij over de instellingssubsidies in het Cultuurplanperiode 2013–2016. De komende maanden zullen wij
uw raad(scommissie) regelmatig hierover informeren en spreken. Wij willen in het komende cultuurplan, in lijn met ons
Collegewerkprogramma, kiezen voor drie speerpunten:
1) de talentontwikkeling van Rotterdammers;
2) het concentreren van cultuur in de (binnen)stad en;
3) ondernemerschap.
In mei 2012 brengt de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur zijn advies aan ons uit over de (in december 2011) ingediende
subsidieaanvragen. Dit advies vormt de belangrijkste basis voor ons verdelingsvoorstel. Bij de selectie van de op te nemen
instellingen zal er voor het eerst, naast de artistiek-inhoudelijke en de bedrijfmatigheidstoets, dus ook getoetst worden op
de genoemde speerpunten. Dit betekent dat wij culturele organisaties en hun activiteiten naast de vereisten van artistieke
kwaliteit en gezonde bedrijfsvoering, scherper dan voorheen beoordelen op hun bijdrage aan de realisering van ons
collegewerkprogramma.
Tijdens de begrotingsbehandeling in november 2012 stellen wij met u de subsidiebedragen per instelling definitief vastgesteld.
Algemene korting 2%
Gezien de financiële situatie van de gemeente Rotterdam is het onvermijdelijk dat ook op kunst en cultuur wordt bezuinigd.
Een bezuiniging van € 1,5 mln wordt gerealiseerd door de structurele subsidies die worden verstrekt aan instellingen vanaf
2012 met 2% te verminderen. Deze 2% korting op de subsidies bedraagt in 2012 in totaal € 1,9 mln. Het verschil van € 0,4 mln
gebruiken wij om te verwachte frictiekosten op te vangen.
Popmuziek
Tijdens de afgelopen voorjaarsretraite hebben wij moeten vast stellen dat de huidige financiële kaders ons geen ruimte
laten om vanuit de gemeente in de ontwikkeling van een nieuwe stedelijk poppodium te investeren. Het behoud van
popprogrammering voor de stad Rotterdam achten wij in de tussentijd echter van belang. Wij hebben het voornemen om voor
2012 € 4 mln van het voormalige WATT-budget te reserveren voor popprojecten.
Cultureel vastgoed
Gouvernestraat
In 2011 besloten wij het voormalige Lanteren/Venster-pand aan de Gouvernestraat te verwerven en daarmee de culturele
functie van dit pand te verlengen. Het pand wordt ontwikkeld tot een ‘huis voor talentontwikkeling voor theater- en dans’
waarin verschillende gezelschappen zullen zijn gehuisvest en waar zij hun producties kunnen presenteren. In 2012 maken
jeugdtheatergroep MAX en Stichting Productiehuis van de Schouwburg en Dansateliers gebruik van het pand.
Depotgebouw
Op basis van scenarioanalyses hebben wij in 2011 besloten tot het Collectiegebouw als definitieve oplossing van het
depotprobleem bij Museum Boijmans van Beuningen. In samenspraak met het museum laten wij door dienst Kunst en
Cultuur en dienst Stadsontwikkeling nu een voorstel voor dit collectiegebouw verder definiëren. Zij werken aan een definitief
Programma van Eisen, een locatiekeuze en een marktverkenning. Als deze in de loop van 2012 gereed zijn zullen wij de
resultaten en verdere ontwikkeling met uw raad bespreken.
Kostendekkende huur
Wij zullen de huren van de culturele instellingen voor vastgoed dat wij als gemeente in portefeuille hebben op kostendekkend
niveau vastgestellen. Aanpassingen worden vanaf de nieuwe cultuurplanperiode (2013–2016) doorgevoerd. Exacte termijnen
van invoering zullen mede afhankelijk zijn van de looptijd van huidige contracten. De precieze omvang van de aanpassingen
per instelling en sectorbreed laten wij thans in kaart brengen.
Hoofdstuk 4.3 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie | pagina 53

Programma Internationalisering
Het programma Internationalisering stopt eind 2012. Het laatste jaar staat in het teken van het uitvoeren van maatregelen die
in eerdere jaren van het programma zijn ontwikkeld.
Programma Cultuurbereik
Het programma Cultuurbereik 2009–2012 (“Meer Rotterdammers doen mee(r) aan cultuur”) gaat in 2012 zijn laatste jaar in.
Het landelijke Fonds Cultuurparticipatie fungeert als medefinancier van het programma. Met het programma stellen wij ons tot
doel kunst en cultuur in de wijken te stimuleren om zo de participatiegraad van bevolkingsgroepen in vooral wijken met een
lage Sociale Index te vergroten. Het programma kent geen specifieke doelgroep, maar gelet op de onderdelen ervan ligt de
aandacht vooral bij jongeren.
Cultuureducatie
In het kader van talentontwikkeling blijven wij de komende jaren inzetten op de binnenschoolse cultuureducatie: kennismaken
van kinderen en jongeren met kunst en cultuur zijn de eerste stap in de keten van talentontwikkeling. Het streven is erop
gericht cultuureducatie te verankeren in primair en voortgezet onderwijs door middel van langlopende activiteiten in een
doorlopende leerlijn.
Mediabeleid
Eind 2011 stellen wij een nieuwe beleidsnota Lokaal Mediabeleid vast die wij ter bespreking aan u voor zullen leggen. Ons
randvoorwaardelijke kader voor het lokale mediabeleid verandert substantieel in 2012. De opcentenafdracht van UPC aan
de gemeente loopt de komende collegeperiode verder terug met naar verwacht ruim € 120 in 2012 tot ruim € 270 in 2014.
Het mediabudget gaat op gelijke voet structureel omlaag. Het afdrachtcontract met UPC loopt af eind 2018. Wij zullen onze
beleidsinspanningen hoofdzakelijk concentreren op de wettelijke zorgplicht van gemeenten voor de lokale omroep. De
convenanten met het Rijk over MTNL en FunX stoppen eind 2012, over de periode daarna moet nog besluitvorming plaats
vinden. Wij zullen uw raad verder informeren over ons standpunt daarover in de aanstaande beleidsnota.
Bibliotheek
Lezen, Leren, Informeren
Bibliotheek Rotterdam inspireert en stimuleert de zoektocht naar kennis en informatie en het plezier in lezen en taal. Daarbij
zijn de kernwaarden: actueel, betrouwbaar en laagdrempelig.
In de Meerjarenvisie 2010–2013 staan de volgende vier programma’s benoemd:
– Collectie en Informatie: Rotterdammers op eigentijdse wijze toegang bieden tot de inspirerende wereld van kennis,
cultuur en informatie;
– Lezen en Leren: De taalvaardigheid, het leesplezier en de mediawijsheid van Rotterdammers stimuleren;
– Cultuur en Literatuur: De literaire cultuur in Rotterdam breed verspreiden;
– Bibliotheek van de Rotterdammers: Het inzetten van een nieuw vestigingsbeleid.
De herstructurering van het bibliotheekwerk leidt tot minder en betere bibliotheken met ruime openingstijden, een brede
collectie, eigentijdse digitale faciliteiten en voor minder mobiele Rotterdammers de uitbreiding van de Bibliotheek aan Huis.
Dit betekent voor 2012 de sluiting van zeven wijkvestigingen en de oplevering van twee vestigingen nieuwe stijl.
Talentontwikkeling van de jeugd staat bij de herstructurering voorop: er komt een bibliotheekservice beschikbaar voor alle
scholen en voorschoolse instellingen, gericht op kinderen van 0 tot 13 jaar. In 2012 worden onder 15 scholen pilots uitgevoerd.
In 2012 wordt de verzelfstandiging voorbereid van de dienst tot stichting per 1 januari 2013.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Cultureel klimaat
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 6.471 6.245 4.164 4.112 4.058 3.250
Lasten 142.447 134.887 132.371 120.783 119.800 117.938
Resultaat voor reserveringen -135.976 -128.642 -128.207 -116.671 -115.742 -114.688
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 2.062 93 0 635 0 0
Toevoeging aan reserves 202 202 202 202 202 0
Resultaat na reserveringen -134.116 -128.751 -128.409 -116.238 -115.944 -114.688
pagina 54 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Cultureel klimaat
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -131.427 -117.412 -117.132 -117.122
Mutaties kaderbrief en begroting 3.018 1.174 1.188 2.434
Totaal -128.409 -116.238 -115.944 -114.688
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
bedragen x € 1.000,-
Cultureel klimaat
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Depot museum Boijmans van
Beuningen (tijdelijke maatregelen)
412 -412 -412 -412
2. Collectiegebouw museum Boijmans 0 0 -2.500 -2.500 -2.500
3. Arthouse 528 -528 -528 -528 -528
Ombuigingen
1. Cultuurplan -1.500 1.500 4.000 4.000 4.000
2. Niet cultuurplan 800 800 800
Ramingsbijstellingen
1. Vrijval subsidies o.a. WATT 2012 -1.500 1.500
2 Depot museum Boijmans van
Beuningen bijstelling begroting 2011 ev.
-397 397 -863 -834
Trend 49 1.091 -1.042 -928 -943 -943
Technische wijzigingen -1.603 1.603 1.603 1.603 1.603
Totaal 49 -2.969 3.018 1.174 1.188 2.434
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Depot museum Boijmans van Beuningen (tijdelijke maatregelen)
Bij de behandeling van de begroting 2011 heeft uw raad de motie Verveen e.a. aangenomen (Dekking depot Boijmans van
Beuningen (2010-2843)). In de motie wordt verzocht de tijdelijke maatregelen, ad € 2,548 mln, voor het depot van museum
Boijmans van Beuningen niet ten koste te laten gaan van de Cultuurplanperiode 2013–2016. Bij de rekening 2010
(p. 219) is reeds € 900 ten laste van het concernresultaat gekomen. Teneinde de motie af te doen heeft het college bij de
1 e bestuursrapportage 2011 voorgesteld om ook het restant ad € 1,648 mln ten laste te brengen van het concern in de jaren
2011–2014, € 412 per jaar.
2. Collectiegebouw museum
Vanaf 2013 wordt aanvullend € 2,5 mln omgebogen in het cultuurplan ter financiering van de kapitaallasten of huurlasten van
het nieuwe collectiegebouw van het museum Boijmans. Deze ombuiging heeft tot gevolg dat het financieel kader voor het
nieuwe cultuurplan 2013–2016 verlaagd wordt. Met het nieuwe collectiegebouw wordt de kunstcollectie van de gemeente op
een verantwoorde wijze beheerd.
3. Arthouse
Op 26 januari 2010 heeft de raad besloten een aanvullende investering ter beschikking te stellen voor de uitvoering van de
afbouw en de inrichting van Arthouse op de Wilhelminapier.
Hoofdstuk 4.3 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie | pagina 55

Ombuigingen
1. Cultuurplan
Voor het cultuurplan 2012 ev. zullen wij minder middelen beschikbaar stellen. Voorgesteld wordt de structurele subsidies in
2012 met € 1,5 mln te verlagen. De culturele instellingen zijn op de hoogte gebracht van een korting van 2% op de structurele
subsidie. Vanaf 2013 wordt aanvullend € 2,5 mln omgebogen ter financiering van de kapitaallasten of huurlasten) van het
nieuwe collectiegebouw van het museum Boijmans. Deze ombuiging heeft tot gevolg dat het financieel kader voor het nieuwe
cultuurplan 2013–2016 verlaagd wordt. Mocht het knelpunt collectiegebouw zich later dan in 2013 voordoen, dan volgt de
ombuiging (dekking van het knelpunt € 2,5 mln) ook later dan 2013.
2. Niet cultuurplan
Als aanvullende bezuiniging, ten opzichte van de kaderbrief 2011, stelt het college uw raad voor de begroting cultuur (niet
cultuurplan) vanaf 2013 te verminderen met € 800. Een aantal instellingen wordt gefinancierd uit middelen die beschikbaar
zijn vanuit het sociaal programma. Structureel is hiervoor € 1,7 mln beschikbaar. Op dit budget wordt € 0,8 mln structureel
bezuinigd vanaf 2013 en resteert er dus € 0,9 mln per jaar.
Ramingsbijstellingen
1. Vrijval subsidies o.a. WATT 2012
De bijstelling heeft betrekking op de vrijval van o.a. de subsidie WATT 2012.
2. Depot museum Boijmans van Beuningen bijstelling begroting 2011 ev
Als gevolg van de motie Verveen e.a. (Dekking depot Boijmans van Beuningen (2010-2843)) moet de begroting 2011 en de
volgende jaren worden gecorrigeerd. Dit betekende al een verlaging van de begroting 2011 bij de 1 e bestuursrapportage met
€ 1,3 mln Voor 2012 betekent dit een verlaging van € 397 en begrotingstoenamen van € 863 en € 834 in 2013 respectievelijk
2014.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Cultureel klimaat baten lasten saldo
Subsidieverlening culturele instellingen, gezelschappen en activiteiten 935 108.942 -108.007
Bibliotheek 3.229 23.631 -20.402
Totaal 4.164 132.573 -128.409
Toelichting per product
Product Subsidieverlening culturele instellingen, gezelschappen en activiteiten
Op dit product worden de incidentele en structurele subsidies verantwoord die worden gegeven aan culturele instellingen,
gezelschappen en media-instellingen voor de activiteiten die zij uitvoeren. Daarnaast worden de uitgaven voor het apparaat
en kapitaallasten van de dienst Kunst en Cultuur op dit product verantwoord. Een deel van de lasten wordt gedekt uit (externe)
baten. Het betreft hier de baten uit de overeenkomst met UPC die opcenten afdraagt aan de gemeente voor de analoge
aansluitingen voor radio en tv en een vergoeding voor kapitaallasten door derden.
Product Bibliotheek
Naast de Gemeentelijke bijdragen ontvangt Bibliotheek Rotterdam in 2012 baten van leden en gebruikers van Bibliotheek
Rotterdam (69% van de niet gemeentelijke bijdragen), overige baten zoals inkomsten uit verhuur (20% van de niet
gemeentelijke bijdragen) en subsidiegelden (11% van de niet gemeentelijke baten).
Het product Bibliotheek is te verdelen in de volgende 4 programma’s:
– Bibliotheek van de Rotterdammers (43% van de lasten)
– Collectie en Informatie: Rotterdammers op eigentijdse wijze toegang bieden tot de inspirerende wereld van kennis,
cultuur en informatie (40% van de lasten)
– Lezen en Leren: De taalvaardigheid, het leesplezier en de mediawijsheid van Rotterdammers stimuleren; (11% van de lasten).
– Cultuur en Literatuur: De literaire cultuur in Rotterdam breed verspreiden (6% van de lasten).
pagina 56 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

3.2 Beleidmatige inspanning Topsport en vergroten deelname sport en recreatie
Focus van de inspanning: meer Rotterdammers nemen deel aan sport waardoor onder andere de gezondheid van Rotterdammers, de
onderwijsprestaties van de jeugd en de sociale binding en leefbaarheid in de wijken verbetert.. Daarnaast nemen meer Rotterdammers
deel aan recreatieve en culturele activiteiten. Dit draagt bij aan talentontwikkeling van Rotterdammers.
Door een goed aanbod op het gebied van sport en vrijetijdsbesteding en samenwerking met diverse partijen in de stad, wordt
bijgedragen aan de stedelijke ambities talentontwikkeling, gezondheid, verhogen onderwijsprestaties, participatie, sociale
samenhang, leefbaarheid en de versterking van de economie van de stad. Met als effecten het verhogen van de deelname
van Rotterdammers aan sport en vrije tijd en het versterken van het imago van Rotterdam als sportstad. De doelstelling is
het verhogen van de sportparticipatie onder Rotterdammers vanaf zes jaar naar 64% eind 2013 en 70% in 2016 waarmee
Rotterdam op Olympisch niveau wordt gebracht. In 2011 wordt de sportparticipatie gemeten, het resultaat zal begin 2012
bekend zijn
De inspanningen worden gedaan op de volgende, nadrukkelijk met elkaar samenhangende, zes renbanen die volgen uit de
sportnota 2016 en verder zijn uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma sport 2011–2014 (het UP Sport):
1. Sportwaarden en onderwijs: op alle onderwijsinstellingen wordt een sport- en beweegprogramma aangeboden, met als
effecten talentontwikkeling, tegengaan van overgewicht en betere schoolprestaties;
2. Maatschappelijke thema’s: sport als middel om bij te dragen aan de ambities van de gemeente op andere beleidsvelden:
onderwijs, gezondheid, werkgelegenheid, economie, veilig en fysiek;
3. Breedtesport en sportontwikkeling: het verhogen van de sportparticipatie onder Rotterdammers tot 70% in 2016 (met als
collegetarget 64% in 2014);
4. Evenementen en accommodaties: het aanbod aan sportprogrammering en sportvoorzieningen versterken waar dat nodig is;
5. Topsport: het versterken van het aanbod aan topsport (evenementen, accommodaties en ondersteuning topsportverenigingen
en toptalenten) en Rotterdam Olympic-proof maken;
6. Media en citymarketing: versterken van het imago van Rotterdam als sportstad.
In 2012 zal € 5,15 mln worden ingezet voor de uitvoering van de diverse maatregelen uit het UP Sport.
Toelichting Inspanningen
Stimulering topsport, breedtesport en recreatie
Om de sportparticipatie te verhogen zal het UP Sport 2011–2014 in 2012 verder uitgevoerd worden.
Door de afgekondigde verplichtingenstop voor 2011 zijn nog niet alle nieuwe onderdelen van het UP Sport in 2011 opgestart.
Deze onderdelen zullen in 2012 van start gaan, dit betekent dat de resultaten die in 2011 gehaald zouden moeten worden
nu in 2012 meegenomen worden daar waar dit mogelijk is. Dit kan betekenen dat niet alle doelstellingen voor 2012 volledig
behaald kunnen worden. Dit geldt voor lekker Fit! 0-6 jaar, talentcentra, sport & bewegen voor ouderen en communicatie.
De belangrijkste maatregelen uit het UP Sport zijn:
1. Sportwaarden en onderwijs
De relatie tussen sport en onderwijs wordt verder verstevigd. Sport en onderwijs versterken elkaar als belangrijke pijlers
voor de talentontwikkeling van de jeugd. Regelmatig sporten leidt tot een gezonder lichaam, minder overgewicht, verbeterde
concentratie en verhoogde onderwijsprestaties. Sportwaarden, die bijdragen aan de individuele ontwikkeling van kinderen
zijn: het omgaan met winst en verlies, respect voor tegenstrevers, het beste uit je zelf halen, het omgaan met lichamelijke
mogelijkheden en onmogelijkheden, het accepteren van autoriteit en het samen met anderen iets bewerkstelligen.
Deze sportwaarden worden ook via het onderwijs uitgedragen.
In de afgelopen jaren zijn 18 schoolsportverenigingen opgezet, een samenwerkingsverband tussen scholen en
sportverenigingen. Hiermee worden 1.500 kinderen bereikt. Schoolsportverenigingen richten zich met name op de
wijken, waar weinig of geen sportvoorzieningen zijn. In of nabij de school wordt sport aangeboden door trainers van de
vereniging. Door het aanbieden van sport in de nabije omgeving zijn meer kinderen in staat deel te nemen aan sport wat
de sportparticipatie ten goede komt. We zullen in 2012 de bestaande schoolsportverenigingen continueren en er zullen vier
schoolsportverenigingen bij komen in 2012.
Hoofdstuk 4.3 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie | pagina 57

Het concept van Lekker Fit wordt verder uitgebreid met:
– Lekker Fit! Jonge kind: 0 tot 4 jarigen en hun ouders. De inzet zal plaatsvinden via peuterspeelzalen,
kinderopvanginstellingen en Centra voor Jeugd en Gezin (CJG’s). De activiteiten zullen zich richten op voeding en
beweging. De activiteiten zullen niet zoals gepland starten in 2011, maar in 2012. In 2011 wordt wel de aanpak ontwikkeld.
Om mogelijke partners te enthousiasmeren is in 2011 wel het project makkelijke moestuinen gestart, dit wordt in 2012
naar meer kinderdagverblijven en peuterspeelzalen wordt uitgebreid;
– Lekker Fit! Kleuters: de groepen 1 en 2 in het basisonderwijs. De inzet zal zich onder meer richten op signalering van
motorische achterstanden en voorlichting aan ouders op de belangrijk overgang van peuter naar kleuter. De eerste
maanden van 2012 zullen gebruikt worden om de aanpak te ontwikkelen, de uitvoering van de aanpak start dus later dan
oorspronkelijk gepland;
– Lekker Fit! JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht) aanpak: dit project beoogt een aanpak te ontwikkelen waardoor het
bereik van ouders wordt vergroot en zij ook daadwerkelijk een gedragsverandering ondergaan waardoor hun kinderen
een gezondere leefstijl kunnen ontwikkelen. Ouders worden hiermee actief betrokken bij het vergroten van de gezondheid
van hun kinderen.
2. Maatschappelijke thema’s
We gaan sport als middel nadrukkelijk inzetten om bij te dragen aan maatschappelijke doelen op het gebied van onder
andere gezondheid, onderwijs, economie en leefbaarheid. Een van de inspanningen die we hiervoor gaan doen is de
maatschappelijke betrokkenheid van 10 sportverenigingen in 2012 vergroten (eind 2014 moeten er 30 verenigingen
maatschappelijk betrokken zijn). Deze Rotterdamse sportclubs worden als belangrijke schakel in de sportinfrastructuur
van Rotterdam actief ingezet als instrument voor het behalen van doelstellingen op andere beleidsterreinen. Verbinding
met sectoren als veiligheid, onderwijs, werk en inkomen, gezondheid en participatie liggen daarbij voor de hand. Vitale
verenigingen ontwikkelen zich met behulp van professionele ondersteuning tot essentiële partner in hun wijk. Met
ondersteuning van verenigingsmanagers, -adviseurs, pedagogen en andere specialisten wordt de doorontwikkeling van de
verenigingen vormgegeven en de maatschappelijke projecten in de vereniging ingebed. De ontwikkeling van maatschappelijke
actieve sportvereniging moet op maat, per vereniging en per wijk, gebeuren. Vanuit de ambities van Rotterdam en de kracht
van sport zijn thema’s benoemd die voor de hand liggen om nader uit te gaan werken: sport & werk, sport & onderwijs, sport &
veiligheid, sport & gezondheid, sportparticipatie voor bijzondere doelgroepen. Naast de sportclubs stimuleren we ook private
partijen om sport als middel in te zetten. Een voorbeeld hiervan is het buddyproject van Challenge Sports waarbij sport wordt
ingezet in re-integratie trajecten voor werkloze jongeren.
3. Breedtesport en sportontwikkeling
De deelgemeenten zijn essentiële partners bij de uitvoering van het sportbeleid. Om de verhoging van de sportparticipatie
een extra impuls te geven maken we budget vrij voor sportinitiatieven vanuit de deelgemeenten, in cofinanciering met de
betreffende deelgemeente. Hierbij vragen wij specifiek aandacht voor de ongeorganiseerde sportbeoefening (dus buiten
verenigingsverband) zoals skaten, breakdance en pannavoetbal. We vinden het belangrijk dat de inwoners zelf ook bij het
initiatief zijn betrokken en richten ons specifiek op een aantal doelgroepen waar de sportparticipatie nu nog laag is.
De sportparticipatie onder Rotterdammers vanaf 65 jaar ligt op 41% (meting Vrijetijdsomnibus 2009). Dit is een forse toename
ten opzichte van 2005 (26%), maar wij willen dit aantal nog verder omhoog stuwen, naar minimaal 50% in 2016. Juist voor
deze groep is sport en bewegen van groot belang, voor zowel het lichamelijke als het sociaal-geestelijk welbevinden.
Bovendien draagt het bij aan de zelfredzaamheid. Wij gaan het sportaanbod (van sportverenigingen, sportstimulering van
SenR en de sportactiviteiten van welzijnsorganisaties) meer toesnijden op de vraag onder ouderen. Het recent opgezette
netwerk ‘Fit for life Rotterdam’ zal in 2012 nog steviger worden neergezet en speelt een grote rol in het verbinden van vraag
naar en aanbod van sport. Hiermee zullen interventieprogramma’s waar nodig worden aangescherpt en aangevuld zodat
meer ouderen gaan bewegen en sporten. Door het wegvallen van de middelen voor sport en bewegen voor ouderen in 2011 is
een achterstand opgelopen in het in beweging krijgen van deze doelgroep. Al het mogelijke wordt gedaan om samen met de
partners de achterstand in 2012 en de jaren erna in te lopen.
Een andere belangrijke doelgroep in het Rotterdamse sportbeleid zijn mensen met een beperking. In 2009 en 2010 is
het Servicepunt Sport en Handicap ontwikkeld. Dit Servicepunt zorgt voor het bijeenbrengen van sportvraag en -aanbod
voor mensen met een beperking, het adviseren van sporters met een beperking en het verbeteren van deskundigheid van
sporttrainers om te werken met mensen met een beperking. In 2012 zullen minimaal 300 mensen met een handicap intensief
(individueel) worden begeleid naar sport. Met informatie over sporten met een handicap worden 10.000 potentiële sporters
bereikt.
In opdracht van de deelgemeenten biedt de dienst SenR in alle wijken sportstimulering aan: een divers aanbod aan
sportactiviteiten in buurthuizen en de openbare buitenruimte. Per jaar worden 5.800 activiteiten in dit kader ontplooid. Wij
willen dit aanbod meer gaan toesnijden op de specifieke behoeften in de buurt en op doelgroepen. Ook zorgen we voor een
passend sport- en beweegaanbod voor mensen die worden doorverwezen in het kader van Beweegkracht en Beweegkuur.
pagina 58 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Rotterdam verstrekt subsidie aan het Jeugdsportfonds dat vervolgens zorgt voor een tegemoetkoming aan de kosten
voor lidmaatschap van een sportvereniging voor kinderen van 4 tot en met 17 jaar van ouders die maximaal 120% van het
minimuminkomen verdienen.
4. Sportevents
We gaan sportevenementen nog steviger benutten als uithangbord van Rotterdam als sportstad, maar de evenementen zullen
ook worden gebruikt voor verhoging van de sportparticipatie. Door middel van schoolprogramma’s, clinics en side events,
zowel in de aanloop naar een evenement als tijdens een evenement (zoals de Grand Départ van de Tour de France 2010 en
WK Tafeltennis 2011), krijgen Rotterdammers de gelegenheid om actief kennis te maken met de sport en vindt introductie
van en doorverwijzing naar Rotterdamse sportclubs plaats. Naast de internationale topsportevenementen die veelvuldig
in Rotterdam neerstrijken willen wij ook nationale sportevenementen naar Rotterdam halen: minimaal twee nationale
kampioenschappen per jaar. Ook deze evenementen willen we benutten voor side events en daarmee het verhogen van de
sportdeelname onder de Rotterdammers.
5. Topsport
We ondersteunen 15 Rotterdamse topsportverenigingen en begeleiden toptalenten onder andere op het gebied van het
combineren van sport en studie en het vinden van huisvesting. Ons imago als (top)sportstad willen we vasthouden en
versterken door meer internationale en nationale sportevenementen naar de stad te halen. Doordat we deze evenementen
nadrukkelijk koppelen aan breedtesport en onderwijs, door onder andere het organiseren van side events in de wijken,
leveren de evenementen een bijdrage aan de sportparticipatie in de stad.
In vier takken van sport zullen, in nauwe samenwerking met de sportbonden, regionale talentcentra ontwikkeld worden.
De focus ligt op de doorlopende carrièrelijn van beginnend sporter tot gearriveerde topsporter (10 jaar tot einde carrière).
Hierbij spelen de breedtesportverenigingen en schoolsport een cruciale rol.
Talenten worden ook geholpen met praktische zaken, zoals het vinden van huisvesting en de combinatie tussen sport
en studie. In 2011 kon door de verplichtingenstop nog niet gestart worden met het opzetten van de drie talentcentra. De
gesprekken hierover met bonden hebben wel plaatsgevonden in 2011. Hierdoor kan het project snel doorgang vinden en
zullen er in 2012 vier talentcentra opgezet worden.
6. Communicatie
Communicatie is een belangrijk instrument om de ambities en successen van het sportbeleid bekend te maken en
om doelgroepen en externe partners te bereiken en te betrekken bij onze inzet op sportgebied. Een stevige inzet op
communicatie en citymarketing is ook noodzakelijk om het imago van Rotterdam als sportstad vast te houden en te
versterken.
Collegetarget
Het verhogen van de sportparticipatie onder Rotterdammers vanaf 6 jaar tot 64% aan het eind van deze collegeperiode.
Indicator
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Target Sportparticipatie* 60% 64%
Lekker Fit! in basisonderwijs (aantal scholen) 88 88 94 100**
Aantal schoolsportverenigingen 23 26 30 35
Vitaliteitscore sportverenigingen (schaal 1-6) 4,20 4,30 4,50 4,55
Begeleiding Rotterdamse toptalenten 130 140 150 160
Aantal maatschappelijke sportclubs 10 20 30 40
* Wordt eens in de twee jaar gemeten (metingen zijn eind 2011 en eind 2013, resultaten zijn begin 2012 respectieveleijk 2014 bekend).
** onder voorbehoud van voldoende beschikbare accommodaties
Infrastructuur
In 2012 zal begonnen worden met een volledige restauratie van het Oostelijk Zwembad zodat de gebruikshorizon van dit
zwembad wordt verlengd tot 2035. Na oplevering in 2013 zal het Van Maanenbad worden gerenoveerd.
In 2011 is gestart met de aanleg van de Willem Alexander baan.
In 2012 werken we ook verder aan de realisatie van 4 gymlokalen. Doel is deze gymlokalen bij de start van het schooljaar
2014/2015 in gebruik te kunnen nemen. Daarnaast dragen we bij aan de bouw van een sporthal in de Motorstraat, die
geschikt wordt gemaakt voor gebruik door zowel scholen als sportverenigingen.
Hoofdstuk 4.3 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie | pagina 59

In 2012 zullen bovendien Blijdorp en Plaswijckpark een investeringssubsidie ontvangen. Blijdorp krijgt de subsidie als bijdrage
in de restauratie van enkele Van Ravesteijn Monumenten in de Diergaarde. Deze bijdrage wordt uitgekeerd in 3 jaarlijkse
tranches. De bijdrage is mede bedoeld ter compensatie van wegvallende subsidiebijdragen in de exploitatie. Over de bijdrage
voor Plaswijckpark zal uw raad op korte termijn nader worden geïnformeerd.
Tot slot werken we verder aan de voorbereiding van de Sportcampus in het Stadionpark en de vervanging van zwembad
Charlois in het Hart van Zuid. Realisatie van beide plannen staat gepland voor de langere termijn, 2015 tot 2020.
Sportcampus Stadionpark
In het Stadionpark komen alle onderdelen van het sportbeleid bij elkaar. Met het besluit om de Sportcampus op te
nemen in de Lange Termijn Investeringsplanning hebben we de aanzet gegeven voor de gemeentelijke inzet. In 2012
zal de voorbereiding voor het realiseren van een sportcampus verder opgepakt worden door uitvoering te geven aan de
ontwikkelstrategie voor dit gebied.
Olympische Spelen 2028
In 2021 maakt het IOC bekend waar de Olympische Spelen van 2028 zullen plaatsvinden. Nederland is voornemens om
zich kandidaat te stellen en wil zijn kansen vergroten door al in de komende jaren op ‘olympisch niveau’ te komen en de
hele samenleving in beweging te zetten. Rotterdam is daarin een belangrijke partner. De versteviging van het sportklimaat
en de verhoging van de sportparticipatie zijn belangrijke maatregelen. Rotterdam draagt bovendien op constructieve wijze
bij aan het ontwerp van de Olympische Hoofdstructuur en het verder uitdragen van Holland 2028. Rotterdam hecht aan het
ontwikkelen van een bid dat Nederland de meeste kans geeft om de spelen van 2028 te organiseren en dat op langere termijn
leidt tot de meest optimale economische, sociaal maatschappelijke en sportieve effecten voor Nederland. Uitgangspunt
daarbij is dat werk met werk wordt gemaakt: bestaande ontwikkelingen worden ingezet om de olympische droom dichterbij te
brengen, waarbij de Spelen een maximale spin-off hebben voor de Rotterdammer..
Inzet voor deelgemeenten
De meeste accommodaties op sport- en recreatiegebied behoren tot de deelgemeentelijke bestuurlijke bevoegdheid.
De deelgemeenten zijn hiervoor opdrachtgever van de dienst Sport en Recreatie. Sportvoorzieningen en het aanbod aan
sportstimulering in alle deelgemeenten is randvoorwaardelijk voor minimaal behoud van de sportparticipatie.
Veel deelgemeenten hebben besloten tot zeer forse bezuinigingen. Deze moeten de komende jaren hun beslag krijgen.
De bezuinigingen bestaan uit het sluiten van wijkaccommodaties, het verminderen van de dienstverlening en uit
tariefsverhogingen. Conform de bestuursakkoorden wordt er zo veel mogelijk naar gestreefd om negatieve gevolgen voor de
sportparticipatie te voorkomen. Door de zwaarte van de bezuinigingen is dat echter niet altijd overal te voorkomen.
Voorts laten wij op het gebied van sport en recreatie momenteel een ‘kerntakenanalyse’ uitvoeren. Hierover zal nader overleg
plaats gaan vinden met de deelgemeenten.
Natuur en Mileu-educatie
Voor een duurzame leefstijl is het van groot belang bij de jeugd te beginnen. We willen de Rotterdamse jeugd dan ook
mogelijkheden bieden voor natuur- en milieueducatie (NME). Daarnaast bieden de voorzieningen op gebied van NME een
belangrijke basis voor de vrijetijdsbesteding en dragen zodoende bij aan de sociale samenhang, gezondheid en leefbaarheid
van de stad. De voorzieningen en activiteiten op het gebied van NME behoren ook tot de deelgemeentelijke bestuurlijke
bevoegdheid. Mede vanwege de financiële situatie bij zowel gemeente als deelgemeenten (de grootste opdrachtgever voor
NME), wordt in 2012 verder gewerkt aan een vernieuwing van het NME aanbod in Rotterdam, dat zich meer focust op de
doelstellingen vanuit het programma Duurzaam.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Topsport en vergroten deelname
sport en recreatie
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 61.596 65.371 56.311 55.362 55.362 -1.191
Lasten 110.063 106.134 98.396 95.207 93.205 39.669
Resultaat voor reserveringen -48.467 -40.763 -42.085 -39.845 -37.843 -40.860
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 586 1.804 771 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -47.881 -38.959 -41.314 -39.845 -37.843 -40.860
pagina 60 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Topsport en vergroten deelname sport en recreatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -40.188 -38.904 -38.743 -43.603
Mutaties kaderbrief en begroting -1.126 -941 900 2.743
Totaal -41.314 -39.845 -37.843 -40.860
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Topsport en vergroten deelname sport en
recreatie
Mutaties die invloed hebben op de algemene
middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Bedrijfsvoering SenR 4.000 -4.000 -4.000 -4.000 -4.000
Ombuigingen
1. Stelselwijziging afschrijving vastgoed -1.171 1.171 995 773 553
2. Kerntaken SenR -750 750 2.000 4.000 6.000
3. Kwaliteitsverlaging sportvelden -200 200 200 200 200
Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Onttrekking bestemmingsreserves voeding / 771 771 0
beweging en combinatiefuncties
Trend 422 787 -365 -356 -345 -345
Technische wijzigingen -664 -1.782 1.118 220 272 335
Totaal 529 1.655 -1.126 -941 900 2.743
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Bedrijfsvoering SenR
Het knelpunt heeft betrekking op de bedrijfsvoering van SenR. Op de personeelskosten is een structureel knelpunt onder
andere door reorganisaties uit het verleden. Verder zijn er structurele kosten in de ICT sfeer waar het budget van SenR
ontoereikend voor is. Om te voorkomen dat deze, zoals in voorgaande jaren, bij de rekening als tekort zichtbaar worden wordt
de begroting bijgesteld.
Ombuigingen
1. Stelselwijziging afschrijving vastgoed
Eind 2009 heeft het college ingestemd met het voorstel om met ingang van 2010 annuïtair te gaan afschrijven op
vastgoedobjecten in plaats van het lineaire stelsel. De financiële consequenties met betrekking tot deze stelselwijziging, het
verlagen van de begroting SenR, is aldus verwerkt. De afroming ad € 1,171 mln wordt gereserveerd ten behoeve van concern
knelpunten kostprijsdekkende huren.
2. Kerntaken SenR (€ 750 in 2012, oplopend tot € 6 mln in 2015)
Per taak wordt onderzocht of deze nog moet worden voortgezet in de huidige vorm, dan wel in een andere vorm moet
terugkomen. Daarnaast wordt onderzocht op welke wijze de uitvoering van de producten het meest efficiënt kan worden
georganiseerd. in eigen beheer door de gemeente, via uitbesteding aan een verzelfstandigde organisatie of via aanbesteding
aan marktpartijen. De uitkomsten van het zogenoemde ‘kerntakenonderzoek’ leveren op termijn een besparing op. In de
huidige constellatie zal dit voordeel grotendeels vallen binnen de deelgemeentelijke begrotingen, omdat het grootste deel van
de SenR - producten thans onder verantwoordelijkheid en financiering van de deelgemeenten valt. Alleen indien gekozen zou
worden voor centralisatie van de producten van SenR valt dit voordeel ten gunste van de stedelijke begroting.
3. Kwaliteitsverlaging sportvelden
SenR realiseert een ombuiging van € 200 per jaar door een verlaging in het onderhoud van de sportvelden.
Hoofdstuk 4.3 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie | pagina 61

Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. onttrekking bestemmingsreserves voeding / beweging en combinatiefuncties
De bestemmingsreserves voeding / beweging en combinatiefuncties worden geheel onttrokken.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Topsport en vergroten deelname sport en recreatie baten lasten saldo
Stimulering topsport, breedtesport en recreatie 4.513 34.681 -30.168
Inzet voor deelgemeenten 52.382 61.757 -9.375
Natuur en milieu-educatie 187 1.958 -1.771
Totaal 57.082 98.396 -41.314
Toelichting per product
Product Stimulering topsport, breedtesport en recreatie
Het overgrote deel van de baten zijn de externe bijdragen voor de activiteiten die door SenR worden uitgevoerd. Het grootste
deel heeft betrekking op de aanleg van de Roeibaan Eendragtspolder. Andere inkomsten worden gegenereerd uit de
exploitatie van de stedelijke objecten en activiteiten zoals de LCC’s, Kermis en buitenhuizen.
De lasten zijn de uitvoeringskosten van de verschillende programma’s waarvan, naast de aanleg van de Roeibaan
Eendragtspolder, de twee grootste Lekker Fit! en het uitvoeringsprogramma Sport zijn. Ook de subsidieverstrekking wordt
voor een deel onder dit programma verantwoord.
De budgetten zijn voor het grootste deel structureel. Bij de begroting 2011 is een omvangrijk ombuigings-pakket op de
subsidies vastgesteld. De omvang van de subsidies neemt de komende jaren af. Hiertegenover staat een verhoging van de
middelen voor het UP sport. De Lekker Fit! gelden zijn voor een groot deel rijksgelden. Op dit moment is er nog geen indicatie
dat deze bijdrage zal afnemen. Er is dan ook uitgegaan van een structureel karakter.
Product Inzet voor deelgemeenten
De baten bij dit product zijn de opdrachten van de deelgemeenten tot het uitvoeren van de activiteiten op het gebied van
sport, recreatie en NME.
De lasten zijn de uitvoeringslasten voor deze activiteiten, waarbij het nadelig saldo de overhead op deze producten is.
Door de deelgemeenten zijn omvangrijke bezuinigingsmaatregelen aangekondigd die invloed hebben op de exploitatie van
SenR. Deze zijn in de huidige cijfermatige opstellingen nog niet verwerkt omdat nog onvoldoende helder is waar ze exact
gerealiseerd worden. Het gesprek met de deelgemeenten vindt hier nog over plaats.
Product Natuur en milieu-educatie
De baten van dit product betreffen voornamelijk de bijdrage voor Groene schoolpleinen.
De lasten zijn de uitvoeringslasten voor dit product, deels personeel en deels de exploitatielasten van de Groene schoolpleinen
en de stedelijke ondersteuning van de kinderboerderijen, CNME en tuinen.
pagina 62 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 4.3 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Cultuur, sport en recreatie | pagina 63

pagina 64 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.4

Beleidsveld 4
Veilig
Wat willen we bereiken
In 2014 zijn er geen onveilige en probleemwijken meer. Het stedelijke veiligheidsniveau is gestabiliseerd op een 7+, wat
geldt als een ondergrens.
Toelichting
Sinds 2001 heeft het veiligheidsbeleid grote betekenis in Rotterdam. Sterke inzet en een innovatieve, integrale aanpak
hebben geleid tot een stijging van het stedelijk veiligheidsniveau naar een 7.3 op de veiligheidsindex. Het lopende Meerjaren
Actieprogramma maakt de slag naar het aanpakken van de oorzaken van onveiligheid, terwijl de inzet op toezicht en
handhaving op peil blijft.
De gemeente moet over de hele linie bezuinigen. Het college beseft zijn verantwoordelijkheid voor de veiligheid. Door een
scherpere focus en het herinrichten van bestaande structuren handhaven we daarom dezelfde ambities als in 2010 gesteld
zijn.
In het Meerjaren Actieprogramma Veiligheid 2010–2014 zijn in de risicoparagraaf bezuinigingen reeds aangekondigd.
Inmiddels is meer duidelijk over de omvang van (zowel Rijks- als Gemeente) bezuinigingen. De bezuinigingsopgave voor het
college is dermate groot dat evident is dat deze onderdelen van de veiligheidsindex zal beïnvloeden. Tegelijkertijd is nu nog
niet te overzien welke effecten de optelsom van de bezuinigingen zullen zijn. Reden te meer om scherpe focus te houden met
gerichte inzet van mensen en middelen(repressief en preventief) in de meest kwetsbare wijken.
Risico’s die nu in beeld zijn, zijn de mogelijke negatieve effecten van:
– korting wijkveiligheidsmiddelen deelgemeenten;
– verminderde inzet op “schoon en heel” (ambities worden wel gerealiseerd maar daar geen “plus” meer op);
– bezuinigingen nazorg detentie;
– vervallen rijksmiddelen Marokkanen en waarschijnlijk Antillianen m.i.v. 2013.
De exacte uitwerking in de uitvoering van de bezuinigingen door zowel de gemeentelijke diensten als bij deelgemeenten
moet zijn weerslag nog krijgen in de stad. In 2012 zal hierover meer bekend worden. In de midterm review in 2012 zal hieraan
expliciet aandacht worden gegeven.
Hoofdstuk 4.4 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Veilig | pagina 65

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Veilig Wijkveiligheid Gebiedsgerichte veiligheid
Baten 22.915 Baten 19.723 Baten 326
Lasten 136.061 Lasten 55.658 Lasten 5.882
Target:
Aan het einde van deze collegeperiode
scoren de vier Focuswijken veilig (Oude
Westen, Nieuwe Westen, Hillesluis en
Tarwewijk) minimaal een ‘zes’ op de
veiligheidsindex.
Handhaven wet- en regelgeving
Baten 19.397
Lasten 49.776
Geweld en (jeugd-)overlast
Bestrijden geweld en overlast (jeugd)
Baten 1.193 Baten 1.193
Lasten 14.929 Lasten 14.929
Target:
Het percentage Rotterdammers dat aangeeft
vaak last te hebben van groepen
jongeren daalt in deze collegeperiode
met 25% ten opzichte van de veiligheidsindex
2010.
Target:
Aan het einde van deze collegeperiode
is het aantal geweldsincidenten tegen
publieke functionarissen met minimaal
20% gedaald.
Crisisbeheersing en handhaven
Crisisbeheersing en brandweerzorg
openbare orde
Baten 1.999 Baten 0
Lasten 65.474 Lasten 58.433
Handhaven openbare orde
Baten 1.203
Lasten 5.613
Regie en coördinatie
maatschappelijke integriteit
Baten 796
Lasten 1.428
pagina 66 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

4.1 Beleidsmatige inspanning Wijkveiligheid
Focus van de inspanning: Wijkveiligheid staat centraal. Het college zorgt ervoor dat er geen onveilige en probleemwijken meer zijn.
De focus ligt op het Oude Westen, Nieuwe Westen, Hillesluis en Tarwewijk. Er wordt gestuurd op het veiligheidsgevoel van bewoners
en ondernemers in hun eigen omgeving. Daarnaast staat iedere wijk in 2014 (minimaal) in dezelfde categorie in de Veiligheidsindex als
in 2010.
Toelichting inspanningen
Sinds 2010 wordt er meer gefocust gewerkt in de wijken. De inzet van mensen en middelen is gecentreerd en wordt
doelgerichter ingezet. Rotterdammers worden expliciet betrokken bij het bepalen van de inzet in de wijk. De beleving van
bewoners en ondernemers staat voorop. De projecten Buurt Bestuurt en de Stuurgroep in de wijk zijn hier voorbeelden van.
Deze projecten zullen doorgezet worden in 2012. Binnen het wijkveiligheidsbeleid richten wij onze aanpak specifiek op de
wijken Oude Westen, Nieuwe Westen, Hillesluis en Tarwewijk. Dit zijn de vier probleemwijken waar de veiligheidssituatie het
meest broos is. In deze vier wijken zijn stadsmariniers actief. Ons college streeft ernaar deze wijken minimaal een zes op de
Veiligheidsindex te laten scoren. Voor een aantal andere wijken geldt dat onze specifieke aandacht onverminderd nodig blijft.
Ook is er een stadsmarinier op het terrein van veilig ondernemen.
Collegetarget focuswijken
Collegetarget: Focuswijken scoren een 6
op VI *:
Oude Westen
Nieuwe Westen
Hillesluis
Tarwewijk
Nulmeting
Score VI jaar
2009
4.1
5.3
4.3
3.9
Begroting
2011 Score VI
jaar 2011
5,0
5,6
5,1
4,9
Begroting
2012
nvt
Raming 2013
Score VI jaar
2013
minimaal een
6 voor alle
focuswijken
Raming
2014
nvt
Raming
2015
Meetbare inspanningen gericht op de target
Aantal stads-mariniers in alle focuswijken 4 4 4 4 4
Meetbare inspanningen gericht op de target
Aantal stads- wachten met opsporingsbevoegdheid
van 300 naar 450
300 fte 465 fte 450 fte 450 fte 450 fte 450 fte
Uitvoering Meerjaren actieprogramma
Veilig (VJAP) 2010–2014
* Veiligheidsindex
Zie VJAP
2010–2014
Zie VJAP
2010–2014
Zie VJAP
2010–2014
Zie VJAP
2010–2014
Zie VJAP
2010–2014
Zie VJAP
2010–2014
Baten en lasten (me erjarenraming)
Wijkveiligheid
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 19.284 20.172 19.397 19.397 19.397 19.565
Lasten 66.443 61.165 55.658 54.716 54.535 54.535
Resultaat voor reserveringen -47.159 -40.993 -36.261 -35.319 -35.138 -34.970
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 748 327 326 326 168 0
Toevoeging aan reserves 250 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -46.661 -40.666 -35.935 -34.993 -34.970 -34.970
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Wijkveiligheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -36.460 -35.530 -34.017 -34.017
Mutaties kaderbrief en begroting 525 537 -953 -953
Totaal -35.935 -34.993 -34.970 -34.970
Hoofdstuk 4.4 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Veilig | pagina 67

Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Wijkveiligheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. BOA opleidingen onderhouden (STZ) 0 1.739 -1.739 -1.739 -1.739 -1.739
Ombuigingen
1. In elk van de vier regio’s één hand-
0 -3.400 3.400 3.400 3.400 3.400
havingsteam minder
2. Afbouwen toezicht fiets- en voet-
-928 -1.679 751 751 751 751
gangersdeel Maastunnel
3. Team milieucontroles 0 -1.900 1.900 1.900 1.900 1.900
Trend 153 372 -219 -209 -186 -186
Technische wijzigingen 4.961 8.529 -3.568 -3.566 -5.079 -5.079
Totaal 4.186 3.661 525 537 -953 -953
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Afgelopen jaren zijn handhavers omgeschoold naar BOA’s. Voor 2012 en verder is structureel budget nodig voor
Verplichte herhalingscursussen voor gecertificeerde medewerkers en het opleiden van nieuw geworven handhavers. Naast
het personeel en de accommodatie zijn er ook additionele kosten als verplichte examens, assessoren en literatuur.
Ombuigingen
1. Elk van de vier Regio’s voor toezicht en handhaving levert één team in
Dit houdt in dat we 72 fte aan handhavingscapaciteit besparen. Daar staat tegenover een vermindering van de baten met ca. 10%.
Doordat we minder zichtbaar zijn op straat komt de veiligheidsindex onder druk te staan alsmede de betalingsgraad parkeren.
2. Afbouwen toezicht fiets- en voetgangersdeel Maastunnel
Er vindt een versobering van het toezicht plaats van 75 naar 40 fte.
3. Team milieucontroles
Het team milieucontroles wordt opgeheven.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Wijkveiligheid baten lasten saldo
Gebiedsgerichte veiligheid 326 5.882 -5.556
Handhaven wet- en regelgeving 19.397 49.776 -30.379
Totaal 19.723 55.658 -35.935
Toelichting per product
Product Gebiedsgerichte veiligheid
Onder het product Gebiedsgerichte Veiligheid met een totale begroting van € 5,7 mln vallen de Stadsmariniers, Cameratoezicht,
Veiligheidsindex, Evenementen en Informatiemanagement. De grootste lastenpost betreft personeelslasten van 2,1 mln.
pagina 68 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Product Handhaven wet- en regelgeving
De baten bestaan voornamelijk uit opbrengsten fiscale naheffingen, vergoeding voor de zogenaamde Mulderbonnen,
vergoedingen van deelgemeenten en id subsidie ter dekking van beveiligingskosten Maastunnel.
De lasten betreffen de exploitatie van het handhavingsapparaat, zoals personeelkosten, huren, automatisering etc.
Hoofdstuk 4.4 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Veilig | pagina 69

4.2 Beleidsmatige inspanning Geweld en (jeugd-)overlast
Focus van de inspanning: Geweld ontwricht de samenleving en bedreigt de veiligheid in ernstige mate. Het tegengaan van geweld blijft
daarom een van de topprioriteiten van de gemeente Rotterdam. Speciale aandacht heeft geweld tegen publieksfunctionarissen, waarbij
gericht wordt op 20% minder incidenten. Overlast is een verzamelbegrip voor allerlei andere fenomenen die de (ervaren) veiligheid van
de stad verminderen. Het college richt zich, naast de inzet op overige vormen van overlast, op een afname van overlast van groepen
jongeren van 25%. Door geweld en overlast te beperken dragen we bij aan een veiliger stad.
Toelichting Inspanningen
Geweld
Het tegengaan van geweld, waaronder overvallen, huiselijk geweld, uitgaansgeweld en voetbalgeweld, is en blijft een
belangrijk speerpunt in ons veiligheidsbeleid. Ten aanzien van de verschillende vormen van geweld handhaven wij in grote
lijnen onze aanpak en doelstellingen. De aanpak van geweldsincidenten tegen publieksfunctionarissen zal meer gefocust
worden. Er wordt onderzocht welke slagen we moeten maken om de target te realiseren en of dit mogelijk is binnen de
gestelde periode, mede gelet op de beschikbare capaciteit.
Er is een toename van het aantal wettelijke taken op het terrein van veiligheid, zonder dat hier extra middelen tegenover
staan. Daarnaast worden bestaande wettelijke bevoegdheden steeds vaker ingezet. Hierdoor is er minder capaciteit voor
preventie en het aanpakken van oorzaken. Het accent verschuift dus naar repressie en handhaving.
Overlast
Jeugdoverlast blijft een belangrijk speerpunt. De ombuigingen in het jeugdveld en het redesign van de jeugdketen moet leiden
tot tot een effectievere inzet van instrumenten en een strakkere zorgcoördinatie.
In aansluiting hierop wordt gewerkt aan een vernieuwde aanpak van jeugd binnen het veiligheidsdomein. Door de
ombuigingen is het mogelijk dat we langer de tijd nodig hebben om de target te realiseren. De focus hierin ligt op het
terugdringen van overlast en criminaliteit op straat. Binnen dit programma krijgt ook de aanpak van Marokkaanse en
Antilliaanse risicogroepen en het terugdringen van recidive een plaats.
Collegetarget Jongerenoverlast
Collegetarget:
Het % Rotterdammers dat aangeeft vaak
last te hebben van groepen jongeren daalt
met 25%.
Meetbare inspanningen gericht op de target
Uitvoering Meerjaren actieprogramma
Veilig (VJAP) 2010–2014
Nulmeting
Score VI jaar
2009
Zie VJAP
2010–2014
Begroting
2011 Score VI
jaar 2011
Begroting
2012
Raming 2013
Score VI jaar
2013
20%* 17,5%* nvt 15%*
Zie VJAP
2010–2014
Zie VJAP
2010–2014
Zie VJAP
2010–2014
Raming
2014
Zie VJAP
2010–2014
* De veiligheidsindex meet welk percentage Rotterdammers aangeeft vaak last te hebben van groepen jongeren. In 2010 gaf 20% van de
Rotterdammers dit aan. Het doel is om dit met een kwart te laten dalen tot 15% aan het eind van de collegeperiode. De veiligheidsindex is
een tweejaarlijks onderzoek dat wordt gepubliceerd in de even jaren.
Raming
2015
College target terugdringen geweld tegen publieke functionarissen
Nulmeting Begroting
2011
Begroting
2012
Raming
2013
Raming
2014
Raming
2015
Het aantal geweldsincidenten tegen
publieke functionarissen daalt minimaal
20%*
Volgt -5% -11,5% -20% nvt nvt
pagina 70 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Baten en lasten (meerjarenraming)
Geweld en (jeugd-)overlast
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 635 1.192 1.193 1.193 1.193 1.193
Lasten 12.927 14.235 14.929 11.920 9.210 9.210
Resultaat voor reserveringen -12.292 -13.043 -13.736 -10.727 -8.017 -8.017
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -12.292 -13.043 -13.736 -10.727 -8.017 -8.017
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Geweld en (jeugd-)overlast
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -10.128 -7.137 -5.958 -5.958
Mutaties kaderbrief en begroting -3.608 -3.590 -2.059 -2.059
Totaal -13.736 -10.727 -8.017 -8.017
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Geweld en (jeugd-)overlast
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans 0 863 -863 -863 -863 -863
Trend 0 103 -103 -79 -61 -61
Technische wijzigingen 1.193 3.835 -2.642 -2.648 -1.135 -1.135
Totaal 1.193 4.801 -3.608 -3.590 -2.059 -2.059
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag. De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, onderstaande tabel.
Van Montfrans
Beleidsmatige inspanning 2012 2013 2014 2015
Leer- en schoolprestaties VSV 815 815 815 815
Leer- en schoolprestaties handhaving leerplicht 420 420 420 420
Leer- en schoolprestaties leertijduitbreiding 640 640 640 640
Leer- en schoolprestaties ondersteuning onderwijskwaliteit 200 200 200 200
Participatie jeugd jongerenactiviteiten 662 662 662 662
Maatschappelijke participatie stadsburgerschap 300 300 300 300
Kwetsbare personen en huiselijk geweld huiselijk geweld 1.023 1.023 1.023 1.023
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding risicojeugd 1.842 1.842 1.842 1.842
Kwetsbare personen en huiselijk geweld maatschappelijke opvang 2.920 2.920 2.920 2.920
Geweld- en jeugdoverlast DOSA 1.363 1.363 1.363 1.363
Wijkveiligheid wijkveiligheid 2.100 2.100 2.100 2.100
Wijkveiligheid landelijke opschoondag 200 200 200 200
Totaal 12.485 12.485 12.485 12.485
vervolg tabel zie volgende pagina
Hoofdstuk 4.4 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Veilig | pagina 71

vervolg tabel vorige pagina
Beleidsmatige inspanning 2012 2013 2014 2015
ombuiging 2012 2013 2014 2015
Leer- en schoolprestaties onderwijsvoorzieningen -500 -500 -500 -500
Leer- en schoolprestaties jeugdkansenzones -1.200 -1.200 -1.200 -1.200
Maatschappelijke participatie Opzoomeren -300 -300 -300 -300
Kwetsbare personen en huiselijk geweld besparing onderzoek 0 -600 -600 -600
Crisisbeheersing en openbare orde éénmalig -2.000 0 0 0
Geweld- en jeugdoverlast DOSA -500 -500 -500 -500
Wijkveiligheid wijkveiligheid -2.100 -2.100 -2.100 -2.100
Wijkveiligheid landelijke opschoondag -200 -200 -200 -200
Kwetsbare personen en huiselijk geweld huiselijk geweld -1.023 -1.023 -1.023 -1.023
Totaal -7.823 -6.423 -6.423 -6.423
te verrekenen met
deelgemeenten
4.662 6.062 6.062 6.062
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Geweld en (jeugd-)overlast baten lasten saldo
Bestrijden geweld en overlast (jeugd) 1.193 14.929 -13.736
Totaal 1.193 14.929 -13.736
Toelichting per product
Product Bestrijden geweld en overlast (jeugd)
Het Veiligheidshuis wordt voor circa 80% gefinancierd door externe ketenpartners, wat zich vertaalt € 1,2 mln externe baten.
De overige 20% wordt gefinancierd vanuit de begroting Bestrijden Geweld en Overlast.
Naar verwachting worden de gelden inzake het JVAP (€ 4,4 mln), DOSA (€ 1,5 mln), Antillianen (€ 1,8 mln), Marokkanen
(€ 2,3 mln) en het Veiligheidshuis (€ 1,5 mln) volledig ingezet ter uitvoering van de lopende programma’s. Het Marokkanen
budget loopt af in 2012, het Antillianen budget in 2013.
pagina 72 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

4.3 Beleidsmatige inspanning Crisisbeheersing en handhaven openbare orde
Focus van de inspanning: Zowel bij crisis als openbare orde moet maatschappelijke ontwrichting en incidenten voorkomen, of hun
gevolgen beperkt worden.
Toelichting Inspanningen
Om de openbare orde te handhaven en crises te beheersen richten we ons vooral op het verbeteren van openbare orde en
evenementen en het beperken van (de gevolgen van) incidenten. Onze inzet blijft op hetzelfde niveau als de afgelopen jaren.
De VRR heeft in 2010 een bezuinigingstaakstelling van 5% opgelegd gekregen. Om het veiligheidsniveau te waarboren is
ervoor gekozen om deze bezuinigingstaakstelling gefaseerd in te voeren. In 2014 zal deze volledige operatie van bezuinigen,
ombuigen en investeren zijn uitgevoerd en de taakstelling behaald zijn. Verdere bezuinigingen zijn door het bestuur van de
veiligheidsregio vooralsnog afgewezen. Wel wordt nog een efficiencyonderzoek uitgevoerd.
Ook de komende jaren houden we een sterke focus op bestuurlijke maatregelen op het terrein van maatschappelijke integriteit
(mensenhandel, vastgoedfraude en drugs), horeca en voetbalwedstrijden. Het belang van goede samenwerking neemt toe
door de beperktere capaciteit bij zowel de gemeentelijke diensten, als bij onze handhavingspartners. De samenwerking met
deze partners heeft daarom onze prioriteit, zodat de complexe bestuurlijke maatregelen stand houden op basis van kwalitatief
goede dossiers.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Crisisbeheersing en handhaven
openbare orde
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 1.634 1.990 1.999 1.999 1.999 1.999
Lasten 66.480 64.321 65.474 65.180 64.758 64.758
Resultaat voor reserveringen -64.846 -62.331 -63.475 -63.181 -62.759 -62.759
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 41 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -64.805 -62.331 -63.475 -63.181 -62.759 -62.759
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Crisisbeheersing en handhaven openbare orde
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -63.862 -62.027 -62.006 -62.006
Mutaties kaderbrief en begroting 387 -1.154 -753 -753
Totaal -63.475 -63.181 -62.759 -62.759
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Crisisbeheersing en handhaven
openbare orde
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans 0 -2.000 2.000 0 0 0
Trend 9 1.747 -1.738 -1.683 -1.682 -1.682
Technische wijzigingen 0 -125 125 529 929 929
Totaal 9 -378 387 -1.154 -753 -753
Hoofdstuk 4.4 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Veilig | pagina 73

Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag. De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, Beleidsmatige inspanning 4.2
‘Geweld en (jeugd-)overlast’.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Crisisbeheersing en handhaven openbare orde baten lasten saldo
Crisisbeheersing en brandweerzorg 0 58.433 -58.433
Handhaven openbare orde 1.203 5.613 -4.410
Regie en coördinatie maatschappelijke integriteit 796 1.428 -632
Totaal 1.999 65.474 -63.475
Toelichting per product
Product Crisisbeheersing en brandweerzorg
Onder dit product zijn opgenomen: dienstverleningsovereenkomst VRR (inclusief inwonersbijdrage, DVO+ taken, FLO en
levensloopregelingen), Gezamenlijke Brandweer (inclusief Maasvlakte II) en Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer, welke
reeks oploopt naar € 4,75 mln in 2016.
Product Handhaven openbare orde
De clusters Horeca Vergunningen en Evenementen zijn eind 2010 bij Bestuursdienst (directie Veiligheid, afdeling Stadszaken)
gevoegd. Voor het overige deel zit het budget met name bij Openbare Inrichtingen, Genotmiddelen, Rampen en ISPR. De
baten betreffen volledig de verwachte legesopbrengsten en de lasten bestaan hoofdzakelijk uit personeelslasten en interne
ICT kosten vanuit de SDR.
Product Regie en coördinatie maatschappelijke integriteit
Onder dit product vallen het RIEC, BIBOB Kenniscentrum en Maatschappelijk Integriteit.
De begrote baten zijn betreffen bijdragen vanuit het Rijk en de regiogemeenten inzake het RIEC.
De lasten betreffen voornamelijk personeelslasten.
pagina 74 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 4.4 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Veilig | pagina 75

pagina 76 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.5

Beleidsveld 5
Onderwijs
Wat willen we bereiken: hogere onderwijsresultaten van Rotterdamse Leerlingen
Rotterdam heeft een enorm potentieel aan talent dat onvoldoende wordt benut. Om te bereiken dat onze
beroepsbevolking beter wordt opgeleid, leggen we de lat hoger. Een beter opgeleide beroepsbevolking begint
bij de basis. We richten ons op hogere onderwijsresultaten van leerlingen en een vermindering van voortijdig
schoolverlaten. Daarvoor zijn twee targets geformuleerd:
– Aan het eind van deze collegeperiode liggen de scores voor taal en rekenen significant dichter bij het landelijk
gemiddelde dan in 2010;
– Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters (VSV-ers) neemt jaarlijks af met 10%.
Hoofdstuk 4.5 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Onderwijs | pagina 77

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Onderwijs Leer- en schoolprestaties Ondersteuning onderwijskwaliteit
Baten 45.619 Baten 45.619 Baten 0
Lasten 187.000 Lasten 187.000 Lasten 0
Target:
Aan het eind van deze collegeperiode
liggen de scores voor taal en rekenen
in Rotterdam significant dichterbij het
landelijk gemiddelde dan in 2010.
Onderwijshuisvesting
Baten 1.753
Lasten 68.492
Target:
Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters
(ongekwalificeerde uitstroom uit
het onderwijs) neemt in deze collegeperiode
jaarlijks af met 10% in deze
collegeperiode.
Leertijduitbreiding (waaronder vooren
vroegschoolse educatie)
Baten 31.696
Lasten 81.425
Zorg in en op school
Baten 8.537
Lasten 17.602
Handhaven leerplicht
Baten 0
Lasten 0
Voortijdig schoolverlaten functie/
Regionale meld- en coördinatiefunctie
en handhaving kwalificatieplicht
Baten 3.748
Lasten 19.481
pagina 78 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

5.1 Beleidsmatige inspanning Leer- en schoolprestaties
Het Rotterdamse Onderwijsbeleid 2011–2014 is een tweeluik: Beter Presteren en Aanval op Uitval. De schoolbesturen en de
gemeente richten zich met het programma Beter Presteren op de verhoging van de onderwijsresultaten. De focus ligt daarbij
op taal en rekenen, vakken die de basis vormen voor elke opleiding. Er worden concrete doelen afgesproken op schoolniveau.
Het Rotterdamse onderwijsbeleid sluit daarmee nauw aan bij het kabinetsbeleid. Door middel van het programma Aanval op
Uitval zetten schoolbesturen en gemeente zich ervoor in dat jongeren gemotiveerd aan het onderwijs deelnemen en daardoor
niet uitvallen.
Goed onderwijs is gediend met een goede zorg voor de kinderen die dat nodig hebben. Zo helpt het programma Ieder
Kind Wint (IKW) de zorgstructuur op de school te verbeteren. IKW wordt onder het beleidsveld Volksgezondheid en Zorg
toegelicht.
Programmatische aanpak: Beter Presteren en Aanval op Uitval
A. Programma Beter Presteren
Het programma Beter Presteren bestaat uit drie actielijnen (leertijdverlenging, ouderbetrokkenheid en professionele school),
twee ondersteuningsarrangementen (intensieve schoolontwikkeling en topklassen) en resultaatmeting.
Leertijdverlenging omvat een kwalitatieve en kwantitatieve impuls van de extra leertijd van de voorschool tot en met het
middelbaar beroepsonderwijs. Zo worden groepen voor Voor- en Vroegschoolse Educatie (vve) omgevormd tot groep Nul. Het
gaat daarbij met name om de kwaliteit van de peuterleidsters, uitbreiding van het aantaldagdelen en de introductie van een
ouderprogramma.
In 2012 is er ruimte om meer basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs extra leertijd aan te laten bieden, gericht
op betere taal- en rekenprestaties. Het merendeel van de scholen doet dat in de verlengde schooldag. Er zullen in 2012 ook
meer vakantiescholen zijn. Daarbij zullen de scholen investeren in hun eigen professionaliteit en in de betrokkenheid van
ouders. De professionele school spitst zich toe op de kwalitatieve en kwantitatieve behoefte aan leerkrachten in Rotterdam.
Scholen worden geholpen door middel van twee ondersteuningsarrangementen: Intensieve School Ontwikkeling (ISO),
voor scholen die door de Inspectie als (zeer) zwak zijn beoordeeld en Topklassen, om voldoende presterende scholen nog
professioneler en beter te maken. Twee maal per jaar rapporteert het programma Beter Presteren over de voortgang. Eén
maal per jaar omvat dit de vorderingen van de onderwijsresultaten.
B. Programma Aanval op Uitval
Het programma Aanval op Uitval heeft twee doelen: jongeren op school houden en uitgevallen jongeren erugleiden naar
school.
Om leerlingen gemotiveerd op school te houden, zet Rotterdam zich met de schoolbesturen in voor één Rotterdamse aanpak,
gericht op loopbaan- en beroepskeuze die aansluit bij de vraag van de arbeidsmarkt. Dat begint ermee dat leerlingen zich
al vanaf de basisschool oriënteren op hun loopbaan. Vervolgens is de inzet om leerlingen hun schoolcarrière tot het einde
toe ongehinderd te laten doorlopen. Voor leerlingen die dat nodig hebben, organiseren schoolbesturen met gemeentelijke
steun noodzakelijke hulp. Om het veelvuldige uitval van jongeren bij de overgang van vmbo naar mbo tegen te gaan, wordt de
doorstroom naar het mbo verbeterd.
Het mbo1 niveau wordt omgevormd tot een entree-opleiding. Voor jongeren die op jonge leeftijd al weten dat zij vakman of
-vrouw willen worden in een specifieke sector wordt vakonderwijs op één plek ingericht. Tot slot wordt dreigende uitval van
leerlingen met een stevige 100% verzuimaanpak in de kiem gesmoord.
Als leerlingen dan toch uitvallen, zetten gemeente en schoolbesturen er stevig op in om ze terug te geleiden naar school.
Dat begint met een scherp beeld van de uitvallers. Daarvoor worden in samenwerking met het rijk landelijke en lokale
onderwijsgegevens gekoppeld.
Om de schoolcarrière van uitgevallen jongeren niet onnodig te vertragen, wordt het mogelijk dat zij – als zij opnieuw
gemotiveerd zijn – flexibel instromen gedurende het schooljaar. Jongeren met een grote afstand tot het onderwijs kunnen
niet zomaar terug naar een reguliere opleiding. Voor hen is er de wijkschool. Daar leren zij basisvaardigheden en een goede
leer- en werkhouding. met het oog op uitstroom richting regulier mbo dan wel werk. Ook verleent de wijkschool hen de
noodzakelijke zorg.
C. Overige onderdelen
Naast de twee programma’s wordt binnen het onderwijsbeleid een aantal ondersteunende taken uitgevoerd. Deze hebben
betrekking op hulpconciërges, bewegingsonderwijs, onderwijshuisvesting en leerlingvervoer.
Schoolbesturen worden nu door de gemeente gesubsidieerd voor hulpconciërges. De loonkostensubsidies (ID/WIW) die
worden verstrekt zullen in drie jaar tijd tot 0 worden afgebouwd met ingang van schooljaar 2012–2013. Rotterdam blijft haar
bijdrage leveren aan de conciërgeregeling van het ministerie van OC&W. Deze regeling houdt in dat scholen, de gemeente en
het Rijk zorgen voor de bekostiging van de reguliere conciërges.
Hoofdstuk 4.5 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Onderwijs | pagina 79

Ten behoeve van het bewegingsonderwijs in het primair en voortgezet onderwijs worden locaties en eventueel vervoer ter
beschikking gesteld.
In 2011 wordt ten behoeve van onderwijshuisvesting het Integraal Huisvestingsplan voor de kalenderjaren 2013 en 2014
vastgesteld. De aanvragen voor bouwplannen van schoolbesturen zullen hieraan worden getoetst. Het leerlingvervoer is in
2011 aanbesteed en deze wettelijke taak wordt ook in 2012 gecontinueerd.
Targets en overige prestatie-indicatoren
In de onderstaande tabel zijn de prestatie-indicatoren opgenomen. De ontbrekende mijlpalen voor de jaren 2011, 2012 en
2013 worden eind 2011 in nauw overleg tussen gemeente en de schoolbesturen vastgesteld aan de hand van de eerste
resultaatmeting van het Rotterdams Onderwijsbeleid.
Target: Verhogen onderwijsresultaten
van leerlingen in het
PO
Target: Het aantal nieuwe VSV’ers
daalt jaarlijks met 10%.
Realisatie 2010/
nulmeting
Mijlpaal/planning
Het
Rotterdamse
gemiddelde
op de CITO
eindtoets is
531,2.
2011 2012 2013 2014 2015
531,9 Het
Rotterdamse
gemiddelde
op de CITO
eindtoets is ≥
534,0.
Mijlplaan/Planning 6,3% 5,7% 5,0% 4,4% 3,8%
Baten en lasten (meerjarenraming)
bedragen x € 1.000,-
Leer- en schoolprestaties
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 18.083 48.847 45.619 45.619 45.619 45.619
Lasten 194.556 188.550 187.000 189.776 192.729 146.740
Resultaat voor reserveringen -176.473 -139.703 -141.381 -144.157 -147.110 -147.576
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 2.411 1.196 115 46 37 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -174.062 -138.507 -141.266 -144.111 -147.073 -147.576
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Leer- en schoolprestaties
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -142.501 -147.302 -151.435 -150.738
Mutaties kaderbrief en begroting 1.235 3.191 4.362 3.162
Totaal -141.266 -144.111 -147.073 -147.576
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
bedragen x € 1.000,-
Leer- en schoolprestaties
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans 2.075 -2.075 -2.075 -2.075 -2.075
2. Onderwijshuisvesting -1.200
Vervolg tabel zie volgende pagina
pagina 80 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Vervolg tabel vorige pagina
Leer- en schoolprestaties
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Ombuigingen
1. Middelen van Montfrans -1.700 1.700 1.700 1.700 1.700
2. Onderwijsopvangvoorzieningen en
-800 800 800 800 800
doelsubsidie BOOR
3. Onderwijsbeleid -2.500 2.500 4.500 5.700 5.700
4. Leerlingenvervoer -500 500 500 500 500
Lasten die worden gedekt uit de
reserves
1. Onttrekking bestemmingsreserve
0
Deltaplus in 2014
Trend 39 1.841 -1.802 -1.846 -1.875 -1.875
Technische wijzigingen -700 -312 -388 -388 -388 -388
Totaal -661 -1.896 1.235 3.191 4.362 3.162
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag. De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, Beleidsmatige inspanning 4.2
‘Geweld en (jeugd-)overlast’.
2. Onderwijshuisvesting (€ 1,2 mln in 2015)
Voor de OHV problematiek is een investeringsscenario uitgewerkt, waarbij de periode 2011–2015 budgettair neutraal verloopt.
In de uitwerking is rekening gehouden met onder andere een andere berekening van de kapitaalslasten door een andere
afschrijvingsmethodiek bij het OBR. Per saldo resulteert dit in een toevoeging van € 1,2 mln in 2011 (besluit 1 e bestuursrapportage
2011) en € 1,2 mln in 2015.
Ombuigingen
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag. De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, Beleidsmatige inspanning 4.2
‘Geweld en (jeugd-)overlast’.
2. Onderwijsopvangvoorzieningen en doelsubsidie BOOR
De ombuiging leidt tot een vermindering van de middelen voor onderwijsopvangvoorzieningen (€ 500) en de doelsubsidie
BOOR (€ 300).
3. Onderwijsbeleid
De ombuiging leidt tot een vermindering van de middelen voor leertijduitbreiding. Als aanvullende bezuiniging, ten opzichte
van de kaderbrief 2011, stelt het college uw raad voor de begroting onderwijs in 2012 te verminderen met € 1,0 mln. Daarna
met € 2,5 mln.
4. Leerlingenvervoer
De ombuiging leidt tot een vermindering van de middelen voor leerlingenvervoer.
Hoofdstuk 4.5 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Onderwijs | pagina 81

Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Onttrekking bestemmingsreserve Deltaplus in 2014
Ter dekking van de meerjaren verplichtingen Deltaplus wordt in 2014 het resterende bedrag uit de bestemmingsreserve
ingezet. Hierna worden de activiteiten Deltaplus beëindigd.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Leer- en schoolprestaties baten lasten saldo
Ondersteuning onderwijskwaliteit 0 0 0
Onderwijshuisvesting 1.753 68.492 -66.739
Leertijduitbreiding (waaronder voor- en vroegschoolse Educatie en Brede School 31.696 81.425 -49.729
Zorg in en op school 8.537 17.602 -9.065
Handhaving leerplicht 0 0 0
Voortijdig Schoolverlaten functie / Regionale meld- en coördinatiefunctie en handhaving
3.748 19.481 -15.733
kwalificatieplicht
Totaal 45.734 187.000 -141.266
Toelichting per product
Product Ondersteuning onderwijskwaliteit
Het product Ondersteuning onderwijskwaliteit is met ingang van 2012 toegevoegd aan het product Leertijduitbreiding.
Product Onderwijshuisvesting
De lasten voor het product onderwijshuisvesting bestaan voor het overgrote deel uit huur van scholen. De huur wordt betaald
aan Stadsontwikkeling. De schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van de meerjarig onderhoudsplannen
aan scholen. Daarvoor maakt de gemeente middelen over aan de schoolbesturen. De overige uitgaven hebben onder meer
betrekking op kleine aanpassingen van schoolgebouwen en verzekeringen van de scholen.
De baten bestaan uit opbrengsten van verhuur. Enkele scholen huisvesten ook welzijnsinstellingen, zoals peuterspeelzalen.
De huur hiervan wordt doorbelast aan deze instellingen.
Product Leertijduitbreiding (waaronder voor- en vroegschoolse Educatie en Brede School
De lasten voor het product Leertijduitbreiding en Onderwijskwaliteit hebben voornamelijk betrekking op de uitvoering van het
programma Beter Presteren. Schoolbesturen worden gesubsidieerd om er voor te zorgen dat er meer leertijd is op scholen.
Hierbij gaat het om de volgende activiteiten: Voor- en vroegschoolse educatie, groep 0, meer leertijd in het primair onderwijs
en voortgezet onderwijs (brede school), vakantieschool, professionele school, ouderbetrokkenheid, topklassenarrangenemten
en ISO-arrangementen. Daarnaast worden de schoolbesturen gesubsidieerd voor bewegingsonderwijs en conciërges. Verder
bestaan de lasten uit de apparaatskosten.
De baten komen van het rijk en bestaan uit de middelen die het rijk in het kader van het bestrijden van onderwijsachterstanden
ter beschikking stelt.
Product Zorg in en op school
De lasten voor het product Zorg in en op school hebben voornamelijk betrekking op leerlingenvervoer en de zorgstructuur.
Ouders of verzorgers van kinderen die een handicap hebben of die speciaal onderwijs volgen en waarvan de school ver van
huis is gevestigd kunnen bij de gemeente een vergoeding aanvragen. Deze aanvragen worden getoetst aan de verordening
die hierop van toepassing is. Voor het in stand houden van een verantwoorde zorgstructuur worden onder meer subsidies
voor schoolmaatschappelijk werk verstrekt. Daarnaast worden ook instellingen gesubsidieerd die zorgen voor onderwijs
opvangvoorzieningen voor Rotterdamse Leerlingen.
De baten komen van het rijk en bestaan uit de middelen die het rijk in het kader van het bestrijden van onderwijsachterstanden
ter beschikking stelt.
pagina 82 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Product Handhaving leerplicht
Het product Handhaving leerplicht onderwijskwaliteit is met ingang van 2012 toegevoegd aan het product Schoolverlaten
functie / Regionale meld- en coördinatiefunctie en handhaving kwalificatieplicht.
Product Voortijdig Schoolverlaten functie / Regionale meld- en coördinatiefunctie en handhaving kwalificatieplicht
De lasten voor dit product hebben betrekking op de uitvoering van het programma aanval op de uitval. Om leerlingen op
school te houden wordt aan schoolbesturen subsidies verstrekt voor uiteenlopende activiteiten, zoals het stimuleren van
juiste loopbaan- en beroepskeuze gericht op de arbeidsmarkt, het organiseren van noodzakelijke hulp voor leerlingen,
het versterken van in- en doorstroom naar het Mbo, het geven van vakonderwijs voor jongeren die een vak willen leren,
het organiseren van werkscholen en het uitvoeren van de verzuimaanpak. Daarnaast worden subsidies verstrekt aan
schoolbesturen om jongeren terug te leiden naar school. Het gaat hierbij om middelen die worden ingezet om de flexibele
instroom op het mbo te bevorderen, de financiering van de wijkscholen en de uitvoering van het project de Nieuwe Kans.
De lasten bestaan voorts uit de apparaatskosten voor leerplichtambtenaren en ambtenaren die de kwalificatieplicht
handhaven.
De baten komen vanuit het Rijk voor uitvoering van de kwalificatieplicht en vanuit het Participatiefonds waaruit een deel van
de lasten voor de wijkscholen wordt gefinancierd.
Hoofdstuk 4.5 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Onderwijs | pagina 83

pagina 84 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.6

Beleidsveld 6
Volksgezondheid en zorg
Wat willen we bereiken
Het verbeteren van de gezondheidssituatie van Rotterdammers in zowel lichamelijk, geestelijk als sociaal opzicht:
– De streefwaarde voor capaciteiten conform de sociale index is een 6,5 in 2020 (5,1 in 2010);
– De streefwaarde voor goede gezondheid is een 6.0 in 2020 (4,8 in 2010).
Toelichting
De Rotterdamse bevolking is in vergelijking met de rest van Nederland lager opgeleid en heeft een lager inkomen. Dit heeft
invloed op de gezondheidscijfers van onze stad, die minder goed scoren in vergelijking met het Nederlands gemiddelde.
Gezondheid hangt samen met leefstijl, die weer samenhangt met opleiding, inkomen en werk. Ook huisvesting en
luchtkwaliteit zijn van invloed. De situatie van mensen kan verbeteren door zowel de gezondheid als de sociaal-economische
positie te versterken. Omgekeerd geldt dat gezonde mensen productiever zijn en beter presteren.
De aanpak in andere beleidsvelden, vooral als het gaat om participatie, sport, wonen en milieu, leveren een belangrijke
bijdrage aan de verbetering van de basisgezondheid. Stadsbreed wordt ingezet op wijken waar de gezondheidsachterstanden
het grootst zijn. Aandachtspunten zijn overgewicht, alcohol- en drugsgebruik.
Eerdere, betere, snellere jeugdzorg
Meer kinderen moeten opgroeien op in een stabiele en kansrijke gezinssituatie. Het programma Ieder Kind Wint stond de
afgelopen jaren in het teken van de bewustwording dat er forse veranderingen nodig waren om de jeugd binnen stad en
regio de goede uitgangspositie te geven. Nu deze fase is afgerond, is het tijd om te gaan sturen op daadwerkelijke resultaten
en effecten die op de werkvloer voelbaar zijn. Het vervolg van het programma Ieder Kind Wint gaat uit van de kracht van
gezinnen. Waar het op eigen kracht niet lukt, past ondersteuning of ingrijpen.
Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 85

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Volksgezondheid en zorg Volksgezondheid Bestrijding infectieziekten
Baten 54.501 Baten 14.731 Baten 9.816
Lasten 173.405 Lasten 27.042 Lasten 13.311
Target:
Aan het eind van deze collegeperiode is
de gemiddelde ervaren gezondheid in
tenminste twee achterstandswijken met
10% verbeterd t.o.v. 2010.
Medische milieukunde en technische
hygiënezorg
Baten 838
Lasten 1.893
Brede zorgcoördinatie volwassenen
Baten 4.077
Lasten 11.839
Jeugdgezondheidszorg en
opvoeding
Centrum voor jeugd en gezin
Baten 13.612
Baten 28.008 Lasten 26.979
Lasten 53.985
Samenhang / integratie beleid
jeugdgezondheidszorg
Baten 13.260
Lasten 19.629
Kwetsbare personen en huiselijk
geweld
Sociaal medische indicatie en
inspectie kinderopvang
Baten 779
Lasten 6.688
.
Jeugdconsul
Baten 357
Lasten 689
Zorg voor Kwetsbare personen
(LZN, PGA)
Baten 11.762 Baten 1.188
Lasten 92.377 Lasten 8.230
Target:
Aan het eind van deze collegeperiode is
er bij 9.200 zeer kwetsbare Rotterdammers
sprake van een stabiele situatie
voor leefgebieden zoals wonen, zorg,
justitie, dagbesteding (werk, stage,
scholing), inkomen en sociaal netwerk.
Regie op kwetsbare groepen
(MO, verslavingszorg)
Baten 9.093
Lasten 75.791
Bestrijding huiselijk geweld
Baten 1.481
Lasten 8.356
pagina 86 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

6.1 Beleidsmatige inspanning Volksgezondheid
Ambitie
De afgelopen jaren is hard gewerkt aan verbetering van gezondheid van Rotterdammers, maar deze is nog steeds
onvoldoende. Dat is niet alleen onacceptabel vanuit gezondheidsoogpunt, maar ook vanuit sociaal-economisch perspectief.
Gezonde mensen zijn productiever en presteren beter.
Toelichting Inspanningen
Stadsbrede en wijkgerichte inzet
In wijken met de grootste gezondheidsachterstanden in Rotterdam zetten we in samenwerking met de deelgemeente, zorg
en andere partners een wijkgerichte aanpak in gericht op het verkleinen van sociaal-economische gezondheidsverschillen
(SEGV). Dit doen we onder andere met het programma ‘Samen Werken aan een Goede Gezondheid’.
Product: Brede zorgcoördinatie volwassenen
Belangrijk in dit kader is met name het programma ‘Samen Werken aan een Goede Gezondheid’. Een verbeterde ervaren
gezondheid is resultaat van inzet van gecombineerde samenhangende activiteiten op buurt-, wijk- en waar nodig op
wijkoverstijgend niveau.
Aan de ene kant zetten we effectieve beïnvloedingsmogelijkheden in om de burgers meer hun eigen verantwoordelijkheid
te laten nemen voor hun eigen gezondheid. Door dicht aan te sluiten bij de leefwereld, normen, waarden en behoeften van
burgers willen we de diepere achtergrond van lage gezondheidsscores beter gaan begrijpen. Tegelijkertijd willen we samen
met professionals inzetten op het versterken van de eigen kracht van de burger en diens omgeving en het daarmee zelf
kunnen nemen van verantwoordelijkheid en regie voor de eigen gezondheid.
Aan de andere kant gaat het om activiteiten vanuit gezondheidsdeterminanten die niet altijd direct door burgers zelf beïnvloedof
uitvoerbaar zijn, maar wel bijdragen aan een beter ervaren gezondheid. We scheppen condities die kunnen bijdragen aan
een beter ervaren gezondheid. De meest kansrijke lijnen om achterstanden in gezondheid in te lopen zijn:
– opleiding, werk of andere vormen van zinvolle participatie;
– gezonde leefstijl (zoals bewegen, gezonde voeding, matig alcoholgebruik);
– verbinden zorg en welzijn (kwaliteit, toegankelijkheid, integrale aanpak brede zorg en hulpvragen);
– een gezonde fysieke en sociale leefomgeving.
Het programma werkt samen met diverse andere programma’s zoals Arbeidsmarktontwikkeling, Full Engagement, Sport,
Duurzaamheid, Kwaliteitsprong op Zuid en heeft verbinding met diverse beleidsprogramma’s en activiteiten zoals WMO en
armoedebeleid.
Product: Bestrijding Infectieziekten & technische hygiëne zorg
De GGD neemt maatregelen om de bevolking te beschermen tegen besmetting met infectieziekten. De gemeente heeft
een wettelijke basistaak bij de bestrijding van infectieziekten. Als zich binnen een instelling of een groep personen meer
infectieziekten dan gebruikelijk voordoen, onderzoekt de GGD of er een verband is tussen de ziektegevallen, en welke
bestrijdingsmaatregelen men moet nemen om verspreiding te voorkomen. De burgemeester is bestuurlijk verantwoordelijk
voor bestrijdingsmaatregelen. Recente epidemieën – Influenza A (H1N1) en de Klebsiella Oxa 48 in het Maasstad ziekenhuis
– laten het belang zien van snel inspelen op infectieziekteontwikkelingen. Behandelend artsen zijn bij wet verplicht 46
infectieziekten bij de GGD te melden; de GGD beoordeelt of actie nodig is. Ook een individuele infectieziekte kan een directe
actie van de GGD vragen.
Teneinde besmetting met infectieziekten te voorkomen bevorderen we een veilige en hygiënische omgeving door advisering
over hygiënemaatregelen en het uitvoeren van hygiëne-inspecties.
De inzet van de GGD is de slagkracht en zichtbaarheid van het bestrijdingsapparaat op een kwalitatief aanvaardbaar niveau
te houden voor de gehele regio ondanks de versobering van het wettelijk basistakenpakket.
Product: Medische milieukunde
De gemeente geeft uitvoering aan de basistaak: medische milieukunde. We nemen maatregelen om het contact van burgers
met milieuverontreiniging te beperken en werken aan een aantrekkelijke leefomgeving die uitnodigt tot gezond gedrag en waar
bewoners zich kunnen ontspannen en ontplooien. We zorgen voor een koppeling tussen de sociale en fysieke inzet. Dit wordt
o.a. bereikt door het geven van advies aan deelgemeenten over de inrichting van een (groene) woonomgeving en door het
uitvoeren van belevingsonderzoek bij bewoners.
Collegetargets
Aan het einde van deze collegeperiode is de gemiddelde ervaren gezondheid in tenminste twee achterstandswijken met 10%
verbeterd ten opzichte van 2010.
Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 87

(Overige) Indicatoren
Indicator
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
1 10% verbetering gemiddeld ervaren gezondheid in 2014 in twee van zie onder * idem idem idem
de zes targetwijken ten opzichte van 2010.
2 Aantal meldingen infectieziekten (excl.reizigers en tbc). 1.350 1.350 1.350 1.350
3 % huisartsen dat meedoet aan door de gemeente gefaciliteerde
45 55** 65** 65**
leefstijltrajecten
* De nulmeting is de gemiddelde ervaren gezondheid van Rotterdammers van 15 jaar en ouder in 2010 uit de geselecteerde wijken, zoals
deze door de vraag ‘Hoe zou u over het algemeen uw gezondheid noemen’ gemeten wordt. Met behulp van deze vraag is het
percetage inwoners dat de gezondheid als matig of slecht ervaart bepaald. In onderstaande tabel staat per wijk de nulmeting weergegeven.
** De beweegkuur komt niet in het basispakket. Er wordt gewerkt aan een plan B waar vergelijkbare effecten met marktpartijen worden
beoogd.
Percentage inwoners van 15 jaar en ouder met een matig tot slecht ervaren gezondheid
Afrikaanderwijk 32,8
Bloemhof 30,5
Hillesluis 26,9
Tarwewijk 18,8
Nieuwe Westen 19,1
Lombardijen 22,0
Bron: Sociale Index 2010
Eind 2013 is de gemiddelde ervaren gezondheid van Rotterdammers van 15 jaar en ouder in tenminste twee achterstandswijken
met 10% verbeterd ten opzichte van 2010.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Volksgezondheid
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 17.519 13.442 14.731 13.924 13.924 135
Lasten 31.506 25.777 27.042 25.757 25.546 11.448
Resultaat voor reserveringen -13.987 -12.335 -12.311 -11.833 -11.622 -11.313
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 829 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 1 0 0 0
Resultaat na reserveringen -13.158 -12.335 -12.312 -11.833 -11.622 -11.313
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Volksgezondheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -14.066 -13.958 -13.847 -13.757
Mutaties kaderbrief en begroting 1.754 2.125 2.225 2.444
Totaal -12.312 -11.833 -11.622 -11.313
pagina 88 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Volksgezondheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Ombuigingen
1. Eerste lijn -551 551 921 1.021 1.240
2. IZB milieu en hygiëne -200 200 200 200 200
Trend 108 232 -124 -123 -123 -123
Technische wijzigingen 834 -293 1.127 1.127 1.127 1.127
Totaal 942 -812 1.754 2.125 2.225 2.444
Toelichting op de mutaties
Ombuigingen
1. Eerste lijn
Een bezuiniging oplopend van € 551 in 2012 tot € 1,24 mln in 2015 wordt gerealiseerd door de afbouw van diverse
ondersteunende structuren in de eerstelijnszorg, een bezuiniging op subsidies voor verslavingspreventie en prostitutiezorg,
de afbouw van activiteiten ter vermindering van gezondheidsverschillen en verminderde personele inzet. Bij deze
bezuinigingsoperatie worden de meest kwetsbare doelgroepen (onder andere vrouwen die door mensenhandel in prostitutie
zijn beland) ontzien.
2. Infectieziektebestrijding (IZB), milieu en hygiëne
Voorlichting over soa en seksualiteit voor jongeren, migranten en mannen die sex hebben met mannen (MSM) wordt deels
afgebouwd door te bezuinigen op inzet van publieksvoorlichters). Daarnaast wordt bezuinigd op de inzet van personeel op het
gebied van milieu en hygiëne in de voorlichting en de bijscholing over een gezond binnenmilieu.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Volksgezondheid baten lasten saldo
Bestrijding infectieziekten 9.816 13.311 -3.495
Medische milieukunde en technische hygiënezorg 838 1.893 -1.055
Brede zorgcoördinatie volwassenen 4.077 11.839 -7.762
Totaal 14.731 27.043 -12.312
Toelichting per product
Product Bestrijding infectieziekten
De GGD heeft een wettelijke basistaak bij de bestrijding van infectieziekten. Als zich binnen een instelling of een groep
van personen meer infectieziekten dan gebruikelijk voordoen, onderzoekt de GGD of er een mogelijk verband is tussen
de ziektegevallen, of er een risico van verspreiding is en welke bestrijdingsmaatregelen men moet nemen. Behandelend
artsen zijn bij wet verplicht infectieziekten te melden. Tot dit product behoren (onder andere) activiteiten met betrekking tot
Rampenbestrijdingsplan Infectieziekten, reizigerszorg, tuberculosebestrijding en seksuele gezondheid.
De lasten voor dit product bestaan met name uit inzet eigen personeel en materiële (project)kosten. De baten behelzen
inkomsten uit de regiogemeenten voortvloeiend uit de taken voor de gemeenschappelijke regeling OGZRR, inkomsten uit
reizigerszorg voor burgers en rijksbijdragen voor projecten.
Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 89

Product Medische milieukunde en technische hygiënezorg
De GGD geeft binnen dit product uitvoering aan de wettelijke basistaken “medische milieukunde” en “technische
hygiënezorg”. Deze twee taken hebben tot doel de gezondheid van burgers te beschermen en bevorderen door het contact
met milieuverontreiniging te beperken en een veilige en hygiënische omgeving te bevorderen.
De lasten voor dit product bestaan vooral uit inzet eigen personeel. Baten zijn afkomstig van regiogemeenten en van andere
GGD’en vanwege de uitvoering van wettelijke basistaken.
Product Brede zorgcoördinatie volwassenen
Tot brede zorgcoördinatie volwassenen behoren activiteiten die in algemene zin een positieve invloed hebben op
de gezondheid van de Rotterdamse bevolking zonder dat ze direct te koppelen zijn aan specifieke activiteiten zoals
infectieziektebestrijding of verslavingszorg. Tot dit product behoren (onder andere) activiteiten met betrekking tot
gezondheidsinformatie en -onderzoek, versterking eerste lijn gezondheidszorg (o.a. leefstijlbevordering) en medisch advies &
indicatiestellingen.
De lasten voor dit product hebben zowel betrekking op inzet van eigen personeel als op uitbesteed werk (voor onderzoek en
indicatiestellingen) en subsidies voor bijv. preventie alcohol- en cannabisgebruik.
pagina 90 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

6.2 Beleidsmatige inspanning Jeugdgezondheidszorg en opvoeding
Ambitie
Meer kinderen groeien op in een stabiele en kansrijke gezinssituatie. Aan het einde van deze collegeperiode is een
trendbreuk waarneembaar in de groei van het aantal jeugdigen dat instroomt in zwaardere vormen van jeugdzorg.
Rotterdam is voorbereid op de nieuwe jeugdzorgtaken die per 2014 gedecentraliseerd worden. Aan het einde van de
collegeperiode is Rotterdam klaar voor de uitvoering van deze nieuwe taken.
Toelichting Inspanningen
Het Rotterdams programma Ieder Kind Wint (IKW), zorg voor de toekomst. wordt uitgevoerd. Dit gebeurt langs 3 actielijnen,
die aan het eind van deze collegeperiode gerealiseerd zijn:
1. Een sterke basis. Voor alle kinderen en hun ouders is er een goed en makkelijk bereikbaar aanbod van opvoedsteun: een
passend aanbod in elke wijk, aansluiting tussen zorg en onderwijs en het CJG als spin in het web;
2. Professionals aan zet. Alle professionals in Rotterdam werken vanuit een gedeelde visie op de zorg voor jeugd.
Zij worden hiervoor toegerust en ondersteund. Met bestuurders en professionals werken we volgens de Rotterdamse
afspraken over informatie-uitwisseling, zorgcoördinatie en op- en afschalen;
3. Een betere sturing op de zorg voor jeugd. Partnerschap en resultaatgerichtheid zijn de kernmerken van de Rotterdamse
samenwerking rond zorg voor de jeugd. We sturen op heldere verantwoordelijkheden en resultaten.
Dit lokale programma is een uitwerking van de stadsregionale beleidsagenda en wordt in nauwe samenhang met de
voorbereiding op de decentralisatie jeugdzorg vormgegeven. Dat wil zeggen dat de ontwikkelingen die tijdens de vorige
collegeperiode zijn ingezet met Ieder Kind Wint I, nu worden voortgezet in de uitvoering van Ieder Kind Wint, zorg voor
de toekomst, en worden doorgezet in de voorbereiding op decentralisatie. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de
gemeenten uit de stadsregio en met het veld (o.a. Bureau Jeugdzorg en het Centrum voor Jeugd en Gezin). Met de
decentralisatie van de jeugdzorgtaken krijgt de gemeente de regie over alle vormen van de zorg voor jeugd, inclusief
de daarbij behorende middelen. Dat betekent dat de gemeente tussen 2014 en 2016, naast de jeugdgezondheidszorg,
opvoed- en opgroeiondersteuing en licht ambulante zorg verantwoordelijk wordt voor ambulante zorg, dagbehandeling, open
residentiële zorg, pleegzorg, crisisopvang en zorg, gesloten jeugdzorg, jeugdbescherming, jeugdreclassering, jeugd-LVG,
jeugd-GGZ en PGB op basis van jeugd-GGZ of jeugd-LVG.
Op deze manier moet worden gerealiseerd dat de zorg voor de jeugd beter op elkaar wordt afgestemd en beter aansluit op de
vragen van kinderen en gezinnen.De raad ontvangt in de eerste helft van 2012 een transitieplan.
Hierbij is van groot belang dat Rotterdam de bij deze opgave passende financiële middelen ontvangt. We zetten onverminderd
in op een aanpassing van de huidige verdeelsystematiek zodat recht wordt gedaan aan de Rotterdamse problematiek.
Naast de decentralisatie van de jeugdzorg zorgt het wegvallen van de Van Montfransgelden voor de noodzaak tot het
herinrichten van de zorgcoördinatie-structuren en het interventieaanbod. Samen met de deelgemeenten wordt bezien welke
jeugdinterventies behouden moeten worden. Hierbij is het van groot belang dat de uitkomsten van dit traject passen binnen
het perspectief van de decantralisatie van de jeugdzorg.
In overleg met het Rijk en samen met de gemeenten van de Stadsregio zijn voorbereidingen getroffen voor proeftuinen in het
kader van de decentralisatie van de Jeugdzorg, die in 2012 van start gaan.
Product Centrum voor jeugd en gezin
In Rotterdam is Stichting CJG Rijnmond de organisatie die de jeugdgezondheidszorg aan 0-19 jarigen (integraal) in opdracht
en met subsidie van de GGD Rotterdam-Rijnmond uitvoert. Per 2012 ontvangt het CJG een structurele subsidie, waarbij een
taakstellende bezuiniging wordt opgelegd, met het oog op efficiency.
Het CJG wordt, mede met het oog op de toekomstige decentralisatie van de jeugdzorgtaken, meer dan voorheen de
frontoffice voor zorg aan gezinnen, waar risicosignalen en informatie samenkomen en van waaruit zonodig wordt gehandeld.
Het CJG biedt naast haar reguliere preventieve taken voor alle ouders en kinderen, samen met andere partners, professionele
hulp aan multiprobleemgezinnen bij de oplossing van hun ernstige problemen. In 2012 wordt KIEN (Kwaliteit voor Ieder Kind
door Effectief en Efficiënt Noodzakelijke JGZ) ingevoerd op alle CJG’s. Hiermee wordt gerealiseerd dat de basiszorg voor alle
kinderen gegarandeerd wordt en er tegelijkertijd meer tijd besteed kan worden aan kinderen die dat nodig hebben.
Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 91

De relatie tussen de Zorgadviesteams (ZAT) in het onderwijs en CJG’s wordt verstevigd, zodat de zorg in en om de school
wordt verbeterd. Hierbij sluiten we nauw aan bij de ontwikkelingen rond passend onderwijs. We geven in samenspel
met de schoolbesturen ondersteuning en advies bij de doorontwikkeling van interne zorgstructuren op scholen en de
professionalisering van deskundigen.
Product samenhang en integratie beleid Jeugdgezondheidszorg
De gemeente heeft de wettelijke taak om de gezondheid te bevorderen door middel van onderzoek, beleidsontwikkeling en
interventies. Jeugdgezondheidszorg is te beschouwen als een onderdeel van de publieke zorg voor de jeugd waarvoor een
samenhangend pakket van maatregelen wordt ingezet.
Wij zetten collectieve preventie gebiedsgericht en gericht op specifieke risico’s in, zodat de vraag naar geïndiceerde zorg
afneemt. Zo stimuleert het programma Gezonde school onderwijsinstellingen structureel te werken aan gezondheidsbevordering
en vroegsignalering. Het programma Klaar voor een Kind zet in op vroegtijdige interventies ter voorkoming van
perinatale sterfte. Per 2012 wordt een aantal bezuinigingen doorgevoerd, onder meer in de vorm van beperking in omvang
van de programma’s. Daarnaast wordt de focus op de wijken die laag scoren op de Sociale Index versterkt.
De middelen voor geïndiceerde jeugdzorg worden, tot aan het moment van de decentralisatie van de jeugdzorgtaken, door de
GGD in mandaat van de Stadsregio via subsidies toebedeeld aan de zorgaanbieders in de regio.
De gegevensuitwisseling tussen de verschillende organisaties die hulp- en zorg bieden wordt gestroomlijnd en de ketensamenwerking
wordt geoptimaliseerd. Binnen de actielijn ‘professionals aan zet’ binnen IKW investeren we in het verder
vergroten in de kwaliteit van de professionals. De meldcode en SISA zijn daarvoor belangrijke instrumenten. Wij investeren in
de kwaliteit van professionals.
Product Sociaal medische indicatie en inspectie Kinderopvang
Op grond van het beleid kinderopvang op sociaal-medische indicatie is het sinds 1 januari 2005 financieel mogelijk dat een
kind voor een deel van de week een veilig en goed klimaat wordt geboden in een kindercentrum, op het moment dat de
ouder(s) vanwege problemen bij ouder(s) en/of kind niet zelf in staat is/zijn om voor het kind te zorgen. Met kinderopvang
Sociaal Medische Indicatie wordt beoogd (dreigende) ontwikkelingsachterstanden te voorkomen bij kinderen. De al in 2010
ingezette aanscherping van het beleid (voornamelijk inperking van de omvang en duur) leidt ook in 2012 tot substantiële
inperking van de kosten.
Volgens de Wet kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen houdt de gemeente toezicht op de kwaliteit van kinderdagverblijven,
buitenschoolseopvanglocaties, peuterspeelzalen, gastouders en gastouderbureaus. In Rotterdam voert de GGD de
handhaving, het beleid en registervoering (Landelijk Register Kinderopvang) uit. De taken worden gefinancierd door het Rijk
via het gemeentefonds.
In 2012 zal een volgende stap worden gezet in de uitbreiding van handhaving. Ons beleid is om strenger aan de poort te
selecteren en strenger te handhaven wanneer niet wordt voldaan aan de kwaliteitseisen van de wet.
Product Jeugdconsul
De jeugdconsul functioneert als hoogste escalatieniveau in individuele casuïstiek en is adviseur van het College ten aanzien
van het functioneren van de jeugdsector. De jeugdconsul heeft de opdracht om crisissituaties in de hulpverlening aan
multiprobleemgezinnen en -jongeren op te lossen en stagnerende zorgtrajecten weer in beweging te krijgen. Daartoe wordt
ingezet op een integrale, efficiënte en effectieve samenwerking door alle betrokken partijen volgens het principe “een kind,
één gezin, één plan en één regisseur”.
De jeugdconsul heeft, binnen de wettelijke kaders, doorzettingsmacht om in complexe gevallen een doorbraak te realiseren.
Door met alle betrokken partijen casussen te evalueren en leerpunten te formuleren, wordt een nadrukkelijke bijdrage
geleverd aan verbetering van het systeem van zorg- en hulpverlening. Versterking van professionele handelen vormt
nadrukkelijk ook onderdeel van het programma Ieder Kind Wint, zorg voor de toekomst. Vanuit dit programma wordt,
in samenwerking met de partners uit het jeugdzorgveld, gewerkt aan het (verder) versterken van de kracht van de professional
en het uitvoering geven aan een aantal van de door de jeugdconsul in de analyse 2010 gedane aanbevelingen (aanbevelingen
1, 4 en 5).
De komende tijd worden de mogelijkheden verkend om de functionaliteit jeugdconsul uiterlijk aan het einde van deze
collegeperiode onder te brengen en te borgen binnen de bestaande organisatie. In het herontwerp van de zorgcoördinatie
komen aspecten van op- en afschaling ook aan de orde.
pagina 92 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

(Overige) Indicatoren
indicator
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
1 Bereik CJG per contactmoment 6 90% 7 90% 90% 90%
Baten en lasten (meerjarenraming)
bedragen x € 1.000,-
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding
rekening
2010
raming 2011
begroting
2012
raming 2013 raming 2014 raming 2015
Baten 28.675 25.627 28.008 27.791 27.651 91
Lasten 61.661 53.523 53.985 52.369 51.483 23.830
Resultaat voor reserveringen -32.986 -27.896 -25.977 -24.578 -23.832 -23.739
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 254 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -32.732 -27.896 -25.977 -24.578 -23.832 -23.739
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -18.081 -17.193 -16.673 -16.580
Mutaties kaderbrief en begroting -7.896 -7.385 -7.159 -7.159
Totaal -25.977 -24.578 -23.832 -23.739
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
bedragen x € 1.000,-
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans 1.842 -1.842 -1.842 -1.842 -1.842
2. Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) 6.000 -6.000 -6.000 -6.000 -6.000
Ombuigingen
1. Jeugdbeleid -500 500 500 500 500
2. Jeugdketen -500 500 1.000 1.000 1.000
3. CJG -500 500 500 500 500
4. Preventie jeugd en gezonde school -500 500 500 500 500
Trend -10 336 -346 -335 -313 -313
Technische wijzigingen 86 1.794 -1.708 -1.708 -1.504 -1.504
Totaal 76 7.972 -7.896 -7.385 -7.159 -7.159
6 Definitie bereik: “Een kind is door de JGZ bereikt als de JGZ over voldoende informatie beschikt op basis waarvan gesteld kan worden hoe het met het
kind gaat. Het kind is in beeld”.
7 Op alle kinderen die in eerste instantie niet bereikt worden, wordt het protocol non- bereik toegepast en gerichte vervolgacties in gang gezet. Hierdoor
zullen de meeste kinderen alsnog in beeld komen en bereikt worden. Een klein deel zal ook hiermee niet in beeld komen. In die gevallen wordt
standaard een melding in SISA gedaan.
Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 93

Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag. De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, Beleidsmatige inspanning 4.2
‘Geweld en (jeugd-)overlast’.
2. Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG)
Het CJG is opgericht per 01–01–2010 en voert voor de gemeente taken uit op het vlak van de jeugdgezondheidszorg en
ondersteuning van jongeren en hun ouders. Gezien het belang van deze taken in het totaal van het jeugdbeleid is het nu zaak
een structurele financiële basis onder het CJG te leggen. Daar komt bij, dat van het CJG een belangrijke rol wordt verwacht
bij de voorgenomen decentralisatie van de jeugdzorg per 2014. Hierbij zal het CJG naar verwachting een centrale rol in
ondersteuning en toeleiding naar specialistischer hulp en zorg krijgen met mogelijk een aantal taken van het huidige Bureau
Jeugdzorg. Voor een succesvolle voorbereiding van de decentralisatie is een goed functionerend CJG een voorwaarde.
Ombuigingen
1. Jeugdbeleid
Door middel van inkrimping in preventieve interventies en verminderde monitoring op het programma Ieder Kind Wint (IKW) is
het mogelijk te bezuinigen op personele inzet en projectkosten.
2. Jeugdketen
Door diverse partijen is in het verleden geïnvesteerd om de risico’s rond kinderen in kaart te brengen en via interventies
zoveel mogelijk te beperken. Met name door de diensten JOS, GGD en de directie Veiligheid zijn instrumenten en gremia
in het leven geroepen om deze zogenaamde Jeugdketen te kunnen sturen en beter te laten werken. Een inventarisatie van
aanbod en gremia in de Jeugdketen leidt tot de conclusie dat het mogelijk is hier efficiënter in op te treden.
3. CJG
Bij een grondige analyse op de bedrijfsvoering van het CJG bleek dat er onder andere door middel van een grotere
uniformiteit in de uitvoering op de verschillende CJG’s locaties of via het afsluiten van voordeligere meerjarige contracten een
efficiency voordeel haalbaar moet zijn. Dit efficiencyvoordeel is vastgelegd in de afspraken met het CJG over toekomstige
subsidies.
4. Preventie jeugd en gezonde school
De bezuiniging op preventie voor Jeugd en de Gezonde School wordt behaald door een afbouw in het aantal Gezonde
Scholen (van 75 naar 65), waarbij meer inzet gevraagd wordt vanuit de scholen zelf én door middel van een versobering in de
communicatie rondom Jeugdtandzorg.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding baten lasten saldo
Centrum voor jeugd en gezin 13.612 26.979 -13.367
Samenhang / integratie beleid jeugdgezondheidszorg 13.260 19.629 -6.369
Sociaal medische indicatie en inspectie kinderopvang 779 6.688 -5.909
Jeugdconsul 357 689 -332
Totaal 28.008 53.985 -25.977
pagina 94 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting per product
Product Centrum voor jeugd en gezin
Gemeenten zijn op grond van de Wet op de jeugdzorg verplicht een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) tot stand te brengen.
Vanuit het CJG wordt voorzien in de vijf gemeentelijke taken op het terrein van opgroei- en opvoedhulp, die in het kader
van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) zijn benoemd: signalering, advies en consultatie, lichte pedagogische
hulpverlening, zorgcoördinatie en toeleiding naar zorg.
Daarnaast wordt het wettelijk basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 0–19 aangeboden. Bij het CJG zijn werkzaam:
jeugdartsen, CJG-manager, CJG-regisseur, pedagogen, interventieverpleegkundigen en gezinscoaches. Verder wordt binnen
het CJG samengewerkt met de voorpostfunctionaris van Bureau Jeugdzorg.
In Rotterdam is Stichting CJG Rijnmond de organisatie die de jeugdgezondheidszorg aan 0-19 jarigen (integraal) in opdracht
en met subsidie van de GGD Rotterdam-Rijnmond uitvoert. Per 2012 ontvangt het CJG een structurele subsidie, waarbij een
taakstellende bezuiniging wordt opgelegd, met het oog op efficiency.
Het CJG wordt, mede met het oog op de toekomstige decentralisatie van de jeugdzorgtaken, meer dan voorheen de
frontoffice voor zorg aan gezinnen, waar risicosignalen en informatie samenkomen en van waaruit zonodig wordt gehandeld.
Vrijwel alle lasten voor dit product worden via een subsidie verleend aan de stichting CJG Rijnmond. De baten hebben
betrekking op de Doeluitkering CJG van het Rijk die aan het gemeentefonds wordt toegevoegd in 2012.
Product Samenhang / integratie beleid jeugdgezondheidszorg
De gemeente heeft de wettelijke taak om de gezondheid te bevorderen door middel van onderzoek, beleidsontwikkeling en
interventies. Jeugdgezondheidszorg is te beschouwen als een onderdeel van de publieke zorg voor de jeugd waarvoor een
samenhangend pakket van maatregelen wordt ingezet.
Wij zetten collectieve preventie gebiedsgericht en gericht op specifieke risico’s in, zodat de vraag naar geïndiceerde zorg
afneemt. Zo stimuleert het programma Gezonde school onderwijsinstellingen structureel te werken aan gezondheidsbevordering
en vroegsignalering. Het programma Klaar voor een Kind zet in op vroegtijdige interventies ter voorkoming van
perinatale sterfte.
De lasten voor dit product bestaat voor ca. 50% uit loon- en materiële kosten en voor 50% uit subsidies. De baten komen
grotendeels van het Rijk, aangevuld met inkomsten van regiogemeenten, van andere gemeentelijke instellingen en
projectinkomsten.
Product Sociaal medische indicatie en inspectie kinderopvang
Op grond van het beleid kinderopvang op sociaal-medische indicatie is het sinds 1 januari 2005 financieel mogelijk dat een
kind voor een deel van de week een veilig en goed klimaat wordt geboden in een kindercentrum, op het moment dat de
ouder(s) vanwege problemen bij ouder(s) en/of kind niet zelf in staat is/zijn om voor het kind te zorgen. Met kinderopvang
Sociaal Medische Indicatie wordt beoogd (dreigende) ontwikkelingsachterstanden te voorkomen bij kinderen.
Volgens de Wet kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen houdt de gemeente toezicht op de kwaliteit van kinderdagverblijven,
buitenschoolseopvanglocaties, peuterspeelzalen, gastouders en gastouderbureaus. In Rotterdam voert de GGD de
handhaving, het beleid en registervoering (Landelijk Register Kinderopvang) uit. De taken worden gefinancierd door het Rijk
via het gemeentefonds.
De GGD houdt toezicht op de kwaliteit van kinderopvanginstellingen, zoals onder andere: kinderdagopvang, peuterspeelzalen,
gastouders en gastouderbureaus, en voert namens de gemeente Rotterdam de handhaving op dit gebied uit.
De kosten bestaan uit subsidies aan uitvoerende instanties en uit bijdragen in de kosten voor de kinderopvanginstellingen,
voorzover het de kinderopvang op sociaal-medische indicatie betreft. Toezicht en handhaving van kinderopvanginstellingen
wordt gedaan met inzet van eigen personeel. Baten hebben vooral betrekking op inkomsten vanuit regiogemeenten, waar de
GGD toezicht houdt op kinderopvanginstellingen.
Product Jeugdconsul
De doelgroep voor Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) wordt gevormd door alle kwetsbare personen: kwetsbaar
als gevolg van psychiatrische, psychosociale, verstandelijke en/of verslavingsproblematiek. Deze mensen zijn niet in staat om
in eigen bestaan te voorzien, zoals huisvesting, inkomen, sociale contacten en zelfverzorging, en zorgen soms voor overlast.
De door GGD opgezette persoonsgerichte zorg is gericht op signalering, onderzoek en toeleiding van kwetsbare personen
naar een adequaat zorg- en welzijnsaanbod.
De lasten bestaan grotendeels uit de kosten van inzet van eigen personeel. De baten zijn met name afkomstig uit de regiogemeenten.
Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 95

6.3 Beleidsmatige inspanning Kwetsbare personen en huiselijk geweld
Ambitie
Wij gaan ervan uit dat elke Rotterdamse burger iets bijdraagt aan de stad. Daar waar sprake is van belemmeringen bieden wij
ondersteuning. In ruil daarvoor verwachten wij van mensen dat zij alles op alles zetten om hun beperkingen te overwinnen en
mee te doen in de samenleving.
Toelichting Inspanningen
Product: Regie op kwetsbare groepen
Een klein deel van de Rotterdamse bevolking is niet zelfredzaam en heeft last van verweven problematiek op meerdere
leefgebieden tegelijk. Het gaat om circa 30.000 mensen (5%). Deze mensen zijn de sturing op hun leven kwijt, vinden hun
weg in zorg niet, mijden de zorg zelfs. Zo haken groepen af zoals kwetsbare jongeren, zwerfjongeren, dak- en thuislozen,
mensen met meervoudige GGz-problematiek, justitiabelen en kwetsbare ouderen. De zelfredzaamheid van deze mensen
moet omhoog. Dat doen we door hen gekwalificeerd te laten starten (jongeren), op een tijdige en effectieve manier te laten
aansluiten bij de bestaande zorg (dak- en thuislozen/verslaafden/.GGZ) of door hun vitaliteit langer te laten behouden
(ouderen). Hiertoe hebben wij het Programma Kwetsbare Personen (KP) opgestart. Dit meerjarige programma richt zich op
deze 30.000 meest kwetsbare Rotterdammers. Dit programma is in juni 2011 door het college vastgesteld.
Het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang II (MO II), onderdeel van het Programma KP, bevat de doelgroepen daken
thuislozen, meervoudig/GGZ en zwerfjongeren. Het plan MO werkt in een geregisseerd samenspel van de volgende
processen:
1. persoonsgerichte integrale aanpak (gemeente, zorginstellingen, politie en openbaar ministerie samen);
2. resultaatgerichte zorginkoop (een zorginkoopteam voor alle leefgebieden 8 en financiers);
3. adequaat nimby 9 -management (verdeling en geprotocolleerde aanpak van MO en GGz voorzieningen in wijken en
buurten).
Als gevolg van deze aanpak leveren deze mensen een constructieve bijdrage aan de samenleving, en overlast en criminaliteit
neemt fors af. Economisch gezien is vroegtijdig investeren voordeliger dan later ingrijpen. Wij hebben het van belang geacht
de exogene financiële ontwikkelingen die van invloed zijn op het programma (zoals bijvoorbeeld de dalende rijksmiddelen Van
Montfrans) te compenseren zodat het programma volledig ten uitvoer kan worden gebracht. Door de rijksbezuinigingen op
de AWBZ loopt de meest kwetsbare groep echter alsnog het risico niet de zorg te krijgen die men nodig heeft. Ook door de
voortdurende economische onzekere situatie moet rekening gehouden worden met een toenemende hulpvraag. Wij monitoren
deze ontwikkelingen nauwkeurig om zo waar nodig bij te sturen. De gemeenteraad wordt tweemaal per jaar geïnformeerd
(juni en november) over het programma en de relevante maatschappelijke effecten.
Product: Zorg voor kwetsbare personen
De zorg voor kwetsbare personen is gericht op individuele burgers van Rotterdam met een meervoudige problematiek
(materiele, psychiatrische, sociale en/of somatische problemen). Het geeft invulling aan het hierboven bij het Plan van Aanpak
MO eerste genoemde proces: de persoonsgerichte integrale aanpak. Het gaat om kwetsbare mensen die niet in staat of
bereid zijn gebruik te maken van het zorg- en welzijnsaanbod en daardoor risico lopen op meerdere leefgebieden. Denk
aan dak- en thuislozen, overlastgevende verslaafden, burgers getroffen door geweld achter de voordeur, zorgwekkende
zorgmijders, mishandelde ouderen en verkommerde en verloederde psychiatrische patiënten.
Teneinde deze mensen in een vroegtijdig stadium te bereiken en te begeleiden naar een passend zorg- en welzijnsaanbod
worden zij in een individueel traject geplaatst waarop de gemeente (door middel van de GGD) de regie heeft. Net zo worden
verslaafde individuen, teneinde overlast op straat en in de wijk terug te brengen en recidive van verslaafden te voorkomen, in
trajecten geplaatst waarbij de samenwerking tussen strafrechtelijke en hulpverlenende maatregelen centraal staat. Dit betreft
de zorgcoördinatie ten behoeve van zorgbehoevende Rotterdammers die als veelpleger of aanstaande ex- gedetineerde in
het Veiligheidshuis voorkomen.
In het kader van de bezuinigingen kiezen we er voor het aantal Lokale Zorgnetwerken en de Lokale Teams Huiselijk Geweld
te herstructureren. Hierbij zullen de werkzaamheden voor de meest kwetsbare groepen wel doorlopen. De gevolgen van deze
aanpassing zullen we beperken door in te zetten op een grotere efficiency in de werkwijze en door het intensiveren van de
inzet van de stedelijke Vangnet teams. Tevens zullen we de gevolgen van deze aanpassing monitoren.
8 Leefgebieden: inkomen, dagbesteding, huisvesting, familie relaties, geestelijke gezondheid, fysieke gezondheid, verslaving, algemene dagelijkse
levensvaardigheden, sociaal, maatschappij en justitie.
9 NIMBY; not in my backyard.
pagina 96 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Product: Huiselijk geweld
In het najaar van 2011 wordt het uitvoeringsprogramma Veilig Thuis, aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling
centrumgemeente Rotterdam 2011–2014 vastgesteld. Doel van het programma is het versterken van een thuis waar kinderen
veilig kunnen opgroeien en zich ontwikkelen en volwassenen geweldloos kunnen samenleven. In Veilig Thuis zal veel meer
dan eerdere jaren aandacht zijn voor kindermishandeling als belangrijk onderwerp binnen de aanpak. Er zal daarom ook nog
meer dan reeds het geval is worden samengewerkt en opgetrokken met AMK/BJZ en overige jeugdpartners in de aanpak van
huiselijk geweld en kindermishandeling in brede zin.
Op basis van de volgende drie actielijnen binnen het programma zal de aanpak de komende vier jaar vorm krijgen:
1. Opsporen: eerder en beter signaleren
Deze eerste actielijn richt zich vooral op activiteiten om huiselijk geweld zo vroeg mogelijk zichtbaar te maken. Maar ook
op mogelijkheden om dát wat zichtbaar is beter te kunnen beoordelen om zo tot een passend (zorg)aanbod of interventie
te komen. Daarbij is van belang dat er in Rotterdam sprake is van één brede, geïntegreerde aanpak van huiselijk
geweld en kindermishandeling. Zowel operationeel als inhoudelijk. Onderwerpen binnen deze actielijn zijn de verdere
uitrol en implementatie van de Rotterdamse meldcode, deskundigheidsbevordering en het gebruik van triage voor
incidentmeldingen huiselijk geweld in het ASHG.
2. Oppakken: steviger en effectiever ingrijpen
Deze tweede actielijn zet vooral in op alle maatregelen en interventies die ingezet worden in gezinnen om huiselijk
geweld en kindermishandeling zo vroeg mogelijk een stevig halt toe te roepen. Uitgangspunt is een harde, duidelijke
aanpak gekoppeld aan hulpverlening voor alle betrokkenen. Binnen deze actielijn is de strafrechtelijke aanpak stevig
geborgd, wordt het uitgangspunt van werken met één gereedschapskist van (bestuursrechtelijke, civielrechtelijke en
strafrechtelijke) interventies vormgegeven is de verbinding met het Veiligheidshuis geregeld en is veel aandacht voor de
problematiek van kindermishandeling onder meer bij de inzet van het tijdelijk huisverbod.
3. Oplossen: werken aan een veilige toekomst.
Deze derde actielijn richt zich op hoe slachtoffers, kinderen, gezinnen in staat gesteld worden om zelf weer
verantwoordelijkheid te kunnen nemen voor een veilig thuis. Op basis van hun eigen kracht en mogelijkheden. Het gaat
om het hulpaanbod en de interventies die beschikbaar moeten zijn zodra betrokkenen of omstanders zelf om hulp hebben
gevraagd. En om het aanbod nadat er van buitenaf is ingegrepen vanwege signalen van (ernstige dreiging van) huiselijk
geweld en kindermishandeling of vanwege een escalatie
Collegetargets
Aan het eind van deze collegeperiode (01–01–2014) is er bij 9.200 zeer kwetsbare Rotterdammers sprake van een stabiele
situatie voor leefgebieden zoals wonen, zorg, justitie, dagbesteding (werk/stage/scholing), inkomen en sociaal netwerk.
(Overige) Indicatoren
Indicator
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Aantal kwetsbare personen dat zich ontwikkeld heeft tot zelfredzaamheid. 6.550 9.200 9.200 9.200
Baten en lasten (meerjarenraming)
Kwetsbare personen en huiselijk
geweld
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 11.493 3.940 5.968 5.968 5.968 -25.878
Lasten 89.012 95.289 92.377 84.159 82.735 50.331
Resultaat voor reserveringen -77.519 -91.349 -86.409 -78.191 -76.767 -76.209
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 1.167 9.960 5.794 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -76.352 -81.389 -80.615 -78.191 -76.767 -76.209
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Kwetsbare personen en huiselijk geweld
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -36.204 -32.441 -31.017 -30.419
Mutaties kaderbrief en begroting -44.411 -45.750 -45.750 -45.790
Totaal -80.615 -78.191 -76.767 -76.209
Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 97

Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Kwetsbare personen en huiselijk
geweld
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
Raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans 2.920 -2.920 -2.920 -2.920 -2.920
2. Risico grensstrook 3.000 -3.000 -3.000 -3.000 -3.000
3. Huisverboden 1.000 -1.000 -1.000 -1.000 -1.000
4. PvA huisvesting zwerfjongeren -2.500 -2.500 -2.500
Ombuigingen
1. Middelen van Montfrans 600 600 600
2. PvA MO -1.588 1.588 1.955 1.955 1.955
3. Lokale Zorg Netwerk (LZN) -980 980 980 980 980
4. Zorgregie -300 300 300 300 300
Lasten die worden gedekt uit de
reserves
1. Onttrekking bestemmingsreserves
3.300 3.300 0
fysieke woonvoorziening en bijzondere
huisvesting
Trend 24 558 -534 -476 -465 -465
Technische wijzigingen -25.902 13.923 -39.825 -39.689 -39.700 -39.740
Totaal -22.578 21.833 -44.411 -45.750 -45.750 -45.790
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag. De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, Beleidsmatige inspanning 4.2
‘Geweld en (jeugd-)overlast’.
2. Risico grensstrook
De Grensstrook bestaat uit een aantal voorzieningen die landelijk onder het regime van de AWBZ gebracht zouden moeten
worden, omvang € 38,5 mln. Voor Rotterdam staat er € 8 mln op de grensstrook. Lukt overheveling naar de AWBZ dan wordt
het overgehevelde bedrag gekort op de Rijksuitkering. Terug komt het Rotterdamse aandeel uit de overgehevelde bedragen.
Slaagt de hele overhevelingoperatie dan wordt Rotterdam dus gekort voor € 8 mln, maar krijgt 10,9% (het landelijk aandeel
Rotterdam) van € 38,5 mln terug van het Rijk. Recent is echter gebleken dat van de € 38,5 mln slechts de helft AWBZ waardig
is (VWS 11 maart 2011). Dat betekent dat het niet over te hevelen volume met ingang van 2012 op de rijksuitkering wordt
gekort. Voor Rotterdam betekent dit per saldo een terugloop van de rijksuitkering met in gang van 2012 van € 3 mln.
3. Huisverboden
Sinds 2009 voert de GGD Rotterdam Rijnmond namens de gemeente Rotterdam als centrumgemeente van de regio voor de
vrouwenopvang de Wet tijdelijk huisverbod uit. Reeds voorafgaand aan de inwerkingtreding van de Wet tijdelijk huisverbod in
2009 was duidelijk dat de middelen vanuit het Rijk voor de uitvoering van de Wet tijdelijk huisverbod niet dekkend waren. Het
Rijk ging uit van 1.000 c.q. 2.000 huisverboden landelijk op jaarbasis, terwijl Regio Rotterdam Rijnmond alleen al rekening
hield met 400 tot 600 huisverboden op jaarbasis (in 2010 werden er 417 huisverboden opgelegd in CG Rotterdam).
4. Huisvesting zwerfjongeren (€ 2,5 mln vanaf 2013).
In het kader van de opvang en begeleiding van zwerfjongeren is de financiering van 200 begeleidingsplaatsen (licht en zwaar)
niet geregeld vanaf 2013. Aan de begroting wordt daarom vanaf 2013 € 2,5 mln toegevoegd.
pagina 98 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Ombuigingen
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag). De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, Beleidsmatige inspanning 4.2
‘Geweld en (jeugd-)overlast’.
2. PvA MO
Een bezuiniging van € 1,588 mln in 2012 en € 1,955 mln vanaf 2013. Realisatie door verdubbeling van de caseload en andere
werkwijze van cliëntmanagers bij de instellingen.
3. Lokale Zorg Netwerk (LZN)
Een bezuiniging van € 700. Realisatie door samenvoeging van LZN en LTHG naar één per deelgemeente, vermindering van
trajectregisseurs en vermindering van ketenregisseurs en beleidsadviseurs binnen de staf.
4. Zorgregie
Niet verhogen van de subsidies met het rijksaccres
Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Onttrekking bestemmingsreserves fysieke woonvoorziening en bijzondere huisvesting
Het verwachte saldo ultimo 2011 bedraagt € 5,794 mln aan bestemmingsreserves voor fysieke woonvoorzieningen en
bijzondere jongerenhuisvesting. Door de correctie van € 3,3 mln wordt € 5,794 mln in 2012 onttrokken.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Kwetsbare personen en huiselijk geweld baten lasten saldo
Zorg voor Kwetsbare personen (LZN, PGA) 1.188 8.230 -7.042
Regie op kwetsbare groepen (MO, verslavingszorg) 9.093 75.791 -66.698
Bestrijding huiselijk geweld 1.481 8.356 -6.875
Totaal 11.762 92.377 -80.615
Toelichting per product
Product Zorg voor Kwetsbare personen (LZN, PGA)
De doelgroep voor Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) wordt gevormd door alle kwetsbare personen: kwetsbaar
als gevolg van psychiatrische, psychosociale, verstandelijke en/of verslavingsproblematiek. Deze mensen zijn niet in staat om
in eigen bestaan te voorzien, zoals huisvesting, inkomen, sociale contacten en zelfverzorging, en zorgen soms voor overlast.
De door GGD opgezette persoonsgerichte zorg is gericht op signalering, onderzoek en toeleiding van kwetsbare personen
naar een adequaat zorg- en welzijnsaanbod.
De lasten bestaan grotendeels uit de kosten van inzet van eigen personeel. De baten zijn met name afkomstig uit de
regiogemeenten.
Product Regie op kwetsbare groepen (MO, verslavingszorg)
Het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang II is het vervolg op het Plan van Aanpak MO 2006–2010. De doelgroep
bestaat uit dak- en thuislozen, zwerfjongeren en de doelgroep meervoudig/GGZ en hun omgeving.
Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 99

Het plan MO werkt in een geregisseerd samenspel van de volgende processen:
1. persoonsgerichte integrale aanpak (gemeente, zorginstellingen, politie en openbaar ministerie samen);
2. resultaatgerichte zorginkoop (een zorginkoopteam voor alle leefgebieden en financiers);
3. adequaat nimby-management (verdeling en geprotocolleerde aanpak van MO en GGz voorzieningen in wijken en
buurten).
De baten bestaan deels uit onttrekkingen uit de bestemmingsreserves voor de realisatie van woonvoorzieningen en deels uit
rijksbijdragen. Aan de uitgavenkant staan met name de verstrekte subsidies aan instellingen.
Product Bestrijding huiselijk geweld
Met huiselijk geweld wordt bedoeld: fysiek, psychisch of seksueel geweld of bedreiging daarmee, door iemand uit de huiselijke
kring van het slachtoffer. Daaronder kunnen tevens worden verstaan: eergerelateerd geweld en ouderenmishandeling. Vaak
is er bij huiselijk geweld sprake van een afhankelijkheidsrelatie. Verreweg de meeste slachtoffers van huiselijk geweld zijn
vrouwen en kinderen.
In het najaar van 2011 wordt het uitvoeringsprogramma Veilig Thuis, aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling
centrumgemeente Rotterdam 2011–2014 vastgesteld. Doel van het programma is het versterken van een thuis waar kinderen
veilig kunnen opgroeien en zich ontwikkelen en volwassenen geweldloos kunnen samenleven. In Veilig Thuis zal veel meer
dan eerdere jaren aandacht zijn voor kindermishandeling als belangrijk onderwerp binnen de aanpak, Er zal daarom ook nog
meer dan reeds het geval is worden samengewerkt en opgetrokken met AMK/BJZ en overige jeugdpartners in de aanpak van
huiselijk geweld en kindermishandeling in brede zin.
De lasten bestaan voor bijna de helft uit inzet van eigen personeel. Andere grote kostenposten zijn verstrekte subsidies en
uitbesteed werk (onderzoeken in G-4 verband). Baten zijn met name afkomstig uit andere G-4 gemeenten en van het Rijk.
pagina 100 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 4.6 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Volksgezondheid en zorg | pagina 101

pagina 102 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.7

Beleidsveld 7
Participatie
Wat willen we bereiken
Iedereen participeert, op zijn of haar manier, in de samenleving:
– De streefwaarde voor capaciteiten conform de sociale index is een 6,5 in 2020 (5,1 in 2010);
– De streefwaarde voor voldoende taalbeheersing is een 7.0 in 2020 (4,8 in 2010);
– De streefwaarde voor voldoende inkomen is een 6.0 in 2020 (4,4 in 2010);
– De streefwaarde voor ‘meedoen’ conform de sociale index is een 7.3 in 2020 (6,2 in 2010);
– De streefwaarde voor sociale contacten is een 7,0 in 2020 (5,2 in 2010);
– De streefwaarde voor sociale en culturele activiteiten is een 7,5 in 2020 (6,7 in 2010);
– De streefwaarde voor werk en school is een 7,0 in 2020 (6,1 in 2010);
– De streefwaarde voor sociale inzet is een 7,5 in 2020 (6,6 in 2010);
– De streefwaarde voor sociale binding conform de sociale index is een 7,0 in 2020 (5,8 in 2010);
– De streefwaarde voor ervaren binding is een 7,5 in 2020 (5,7 in 2010);
– De streefwaarde voor mutaties is een 6,5 in 2020 ( 6,0 in 2010).
Toelichting
Iedereen doet mee
Ook al heb je beperkingen, iedereen kan iets en daar richten we ons op. Daar waar sprake is van belemmeringen bieden wij
ondersteuning. In ruil daarvoor verwachten wij van mensen dat zij zich maximaal inzetten om hun beperkingen te overwinnen
en meedoen in de samenleving.
Wij vragen aan iedereen om de Nederlandse taal te spreken, aan het werk te gaan of onderwijs te volgen.
Arbeidsparticipatie en arbeidsmarkt
We gaan door met de inzet om de arbeidsparticipatie in Rotterdam te verhogen. We blijven daarvoor inzetten op toeleiding
van mensen naar werk. Dit binnen een context van economische stagnatie, middelen die krimpen en de krapte op de
arbeidsmarkt.
Door de afnemende bevolkingsgroei en de ontwikkeling naar een duurzame en dienstverlenende economie veranderen
ook de eisen die de arbeidsmarkt aan werkgevers en werknemers stelt. De Rotterdamse arbeidsmarkt wordt – ondanks
verbetering in de afgelopen jaren – gekenmerkt door een relatief laag opleidingsniveau en een beperkte groei van
de werkgelegenheid. Om de noodzakelijke kwaliteitslag te maken is het investeren in de talentontwikkeling van elke
Rotterdammer – werkend, niet werkend of op school – van het grootste belang. Eén collegeperiode is te kort om alle ambities
te realiseren, maar geeft voldoende tijd om samen met het bedrijfsleven en onderwijs de noodzakelijke beweging in gang
te zetten. We benutten onze (regionale) netwerken, waarin we met het bedrijfsleven, de overheid en de onderwijs- en
kennisinstellingen participeren om een gezamenlijke agenda opstellen, waarbij bovengenoemde ambities leidend zijn.
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 103

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Participatie Arbeidsparticipatie Werkgelegenheid en participatie
Baten 737.979 Baten 721.603 Roteb
Lasten 1.004.916 Lasten 775.593 Baten 118.209
Target:
In deze collegeperiode activeren we
20.000 bijstandgerechtigde
Rotterdammers:
– 10.000 stromen uit naar betaald
werk;
– 10.000 die nog niet kunnen uitstromen
naar werk, ontwikkelen zich een
stap op de Participatieladder
Lasten 124.805
Sociale werkvoorziening SoZaWe
Baten 683
Lasten 1.574
Reïntegratietrajecten
Baten 147.255
Lasten 168.598
Inkomensverstrekking
Baten 455.456
Lasten 480.616
Maatschappelijke participatie
Taal- en participatietrajecten
Baten 12.069 Baten 1
Lasten 161.755 Lasten 3.165
Target:
In deze collegeperiode zet 60% van de
Volwasseneducatie
deelnemers aan een taal- en
Baten 0
participatietraject één of meerdere
Lasten 2.776
stappen op de participatieladder
(behaalt het participatieresultaat).
Target:
Het aantal Rotterdamse vrijwilligers blijft
in de periode tot en met 2014 tenminste
stabiel op 140.000.
Stadsburgerschap
Baten 0
Lasten 16.859
Individuele voorzieningen
Baten 9.049
Lasten 117.449
Specifieke doelgroepen
Baten 3.019
Lasten 21.506
Participatie jeugd
Jongerenactiviteiten / faciliteren
Baten 2.200 jongeren participatie
Lasten 11.490 Baten 0
Lasten 1.685
Begeleiden jeugd naar onderwijs e/o
arbeidsmarkt
Baten 2.200
Lasten 9.805
Armoedebestrijding
Bijzondere bijstand
Baten 1.580 Baten 173
Lasten 55.551 Lasten 29.825
Schulddienstverlening
Baten 1.407
Lasten 12.584
pagina 104 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Kwijtschelding
Baten 0
Lasten 13.142

7.1 Beleidsmatige inspanning Arbeidsparticipatie
Focus van de inspanning: onze ambitie is het verhogen van de arbeidsparticipatie; we willen dat iedereen iets terug doet voor zijn
uitkering.
Toelichting Inspanningen
Inzet om het verhogen van de arbeidsparticipatie in Rotterdam wordt gecombineerd met een grotere eigen inspanning van
mensen met een uitkering. De context waarin we dit doen is aan grote veranderingen onderhevig. Ten opzichte van het
financiële crisisjaar 2009 is het aantal WWB’ers gestegen. Sedert juli 2011 is deze trend dankzij forse inspanningen gekeerd.
Daarnaast wordt van rijkswege zwaar bezuinigd. Ook zijn de voorbereidingen voor de introductie van de Wet Werken naar
Vermogen (WWNV) in volle gang. Deze wet wordt naar verwachting in 2013 ingevoerd en vervangt de Wet Werk en Bijstand
(WWB), Wet Investeren in Jongeren (WIJ), Wajong en WSW. Dit heeft grote consequenties voor de uitvoering door gemeente
en UWV.
Veranderopgave domein Werk en Inkomen
Het College heeft geconstateerd dat een fundamentele herinrichting van de keten Werk en Inkomen nodig is om meer
evenwicht te krijgen tussen het rijksbudget en de uitkeringslasten. Het College kiest voor het samenbrengen van de betrokken
eenheden binnen het concern in een nieuw Cluster Werk en Inkomen. Dit cluster moet excelleren op het gebied van het
zoveel mogelijk aan het werk helpen van mensen. Rotterdam heeft een uitzonderlijke problematiek en vraagt daarmee om
een uitzonderlijke aanpak.
De Rotterdamse arbeidsmarkt heeft verhoudingsgewijs veel lager opgeleiden en minder banen voor hoger opgeleiden. Het is
onze ambitie om meer evenwicht in de arbeidsmarkt van de stad te brengen. De liftfunctie van de stad moet worden verbeterd
om het relatief grote aandeel lageropgeleiden te laten participeren op de arbeidsmarkt en het aandeel hoger opgeleiden te
vergroten.
Om de mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt aan te pakken, wordt er samen met het bedrijfsleven,
onderwijs- en kennisinstellingen gewerkt aan het programma arbeidsmarktontwikkeling. De focus ligt zoveel mogelijk
op het inspelen op de vraag van werkgevers en de sectoren die voor onze economie relevant zijn, zoals zorg en
consumentendienstverlening.
We willen de arbeidsparticipatie in Rotterdam verhogen door in te zetten op de activering van bijstandsgerechtigden.
Daarnaast streven we er naar de doorstroming op de arbeidsmarkt te verbeteren. Dit komt tot uitdrukking in de hieronder
genoemde collegetargets;
In deze collegeperiode activeren 20.000 bijstandsgerechtigde Rotterdammers:
– 10.000 bijstandsgerechtigde Rotterdammers stromen uit naar betaald werk;
– 10.000 bijstandsgerechtigde Rotterdammers die nog niet kunnen uitstromen naar werk, ontwikkelen zich een stap
omhoog op de participatieladder.
Het maatregelenpakket werk, inkomen en maatschappelijke ontwikkeling wordt op elkaar afgestemd. Door de kortingen op
het P-budget is een verschuiving van het beleidsinstrumentarium onvermijdelijk. Vooralsnog houden we wel vast aan de
vastgestelde targets.
Inspanning Uitkeringsverstrekking
Medio 2011 hebben wij u nader geïnformeerd over de financiële gevolgen van enerzijds de forse toename van het aantal
Rotterdammers die aangewezen zijn op de WWB en de WIJ en anderzijds de verlaging van het WWB-budget middels korting
door het Rijk.
Aansluitend hebben wij u onder de titel ‘Beperking tekort op de WWB en de WIJ‘ een pakket maatregelen gepresenteerd om
deze situatie te verbeteren. Deze maatregelen rusten op de pijlers:
– beperken van de instroom;
– bevorderen van de uitstroom naar (tijdelijk) werk en parttime werk;
– terugbrengen van de kosten per uitkering;
– consequent handhaven;
De maatregelen zijn gericht op een grotere eigen verantwoordelijkheid en zelfsturing van klanten, strengere controles aan de
poort, sterkere focus op uitstroom naar (tijdelijk) werk en parttime werk en een blijvend doelmatige aanpak van handhaving.
Het pakket aan maatregelen moet in 2012 optellen tot een beperking van de uitgaven van circa € 87 mln op het inkomensdeel
(het I-deel). Deze besparing wordt gerealiseerd door een combinatie van het terugbrengen van het totale bijstandsvolume en
de kosten per uitkering. Het pakket aan maatregelen is door het bureau PwC nader onderzocht (realitycheck).
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 105

Hoewel de voorgenomen maatregelen worden onderschreven, concludeert PwC dat de financiële besparingen te gunstig
worden ingeschat. Voor 2012 wordt voor de ombuiging een bandbreedte ingeschat van € 40 tot € 80 mln.
We zetten voor 2012 in op een gemiddeld aantal klanten van 31.000. Dat betekent een forse opgave. Wij zijn ons bewust
dat we hiermee opnieuw de lat hoog leggen, maar willen het sociale domein scherp houden en alle innovatie uitlokken en
benutten. Tegelijkertijd vereist dit hoge ambitieniveau financiële rugdekking. De economische- en arbeidsmarktontwikkeling
is slecht voorspelbaar en de financiële positie van het concern laat nauwelijks tegenvallers toe. Daarom vormen we op
concernniveau een risicoreserve (€ 47 mln) die onverhoopte tegenvallers in het na te streven bijstandvolume kan opvangen.
In de begroting 2012 gaan we uit van een inkomstenraming van € 447,8 mln; dit bedrag bestaat uit het voorlopig vastgestelde
rijksbudget, aangevuld met het bedrag aan besluit bijstandsverlening zelfstandigen (€ 1,9 mln) en de € 30 mln aan
aangekondigde bijstellingen in het rijksbudget (compensatie WWNV en aflopen bestuursakkoord). De neerwaartse bijstelling
van het voorlopig budget van juli 2011 (€ 9,3 mln) wordt voorshands voor 2012 eenmalig gereserveerd in de risicoreserve.
Na Prinsjesdag zal het voorlopige budget voor 2012 bekend worden gemaakt. Wij zullen u hierover informeren zodat u dit bij
de begrotingsbehandeling mee kunt nemen.
In 2012 zullen we een aanvraag indienen voor toekenning van de incidentele aanvullende uitkering. Uitgaande van de
beoogde besparing (€ 10 mln) in 2011 en de neerwaartse bijstelling van het BUIG-budget voor 2011 (met € 9,3 mln) zal de
aanvraag voor de aanvullende incidentele uitkering (IAU) over 2011 uitkomen op € 57,7 mln. De aanvraag wordt medio 2012
ingediend; in de tweede helft van 2012 wordt een uitspraak verwacht over eventuele toekenning. Deze potentiële incidentele
meevaller is niet in de financiële ramingen verwerkt.
In de meerjarenraming (2013 e.v.) gaan we er voorshands vanuit dat baten en lasten voor de uitkeringen in evenwicht zijn, op
het laatst bekende niveau. Hoe de inkomsten zich precies ontwikkelingen is – mede gezien de wijzigingen in de regelgeving –
ongewis.
Handhaven en terugvordering
Handhaven draagt er aan bij dat uitkeringen alleen terecht komen bij burgers die (nog) niet in staat zijn om in de eigen kosten
van levensonderhoud te voorzien. Het maakt onderdeel uit van de inzet om de beoogde volumereductie te realiseren en
richt zich niet alleen op rechtmatigheidsaspecten zoals controle van inkomen, vermogen of woonsituatie. Het gaat ook om
handhaving op doelmatigheidsaspecten, de aanpak van klanten die onvoldoende moeite doen om zelf in eigen inkomen
te voorzien. Beschikbare capaciteit wordt efficiënt ingezet onder meer door strikte controles aan de poort, risicosturing,
effectieve gegevensuitwisseling en afhandeling van fraudesignalen en themagerichte controles (zoals bijv. klanten met
parttime inkomsten mbt. uitbreiding van uren, klanten met bestelbussen mbt. controle op bijklussen, alleenstaande ouders bij
wie tijdens de bijstand (niet-erkende) kinderen worden geboren mbt samenwonen en/of bijstandsverhaal).
Wijzigingen WWB/Intrekking WIJ
In juni 2011 heeft het kabinet een voorstel tot aanpassing van de WWB en intrekking van de WIJ bij de Tweede Kamer
ingediend. Het voorstel bevat diverse maatregelen, waarin de eigen verantwoordelijkheid van de bijstandsgerechtigde en het
tijdelijke karakter van de bijstandsuitkering voorop staan. In het wetsvoorstel zijn de volgende maatregelen opgenomen:
– aanscherping van de regels voor jongeren;
– invoering van de huishoudtoets;
– tegenprestatie naar vermogen;
– beperking verblijfsduur in het buitenland;
– aanscherping van de regels voor alleenstaande ouders;
– normering inkomensgrens gemeentelijk minimabeleid tot 110% sociaal minimum.
De maatregelen, met name voor de huishoudtoets, hebben een grote impact op zowel het inkomen van de betrokken
gezinnen als op de uitvoering door gemeenten. Tevens is er een directe relatie met de nog in te voeren WWNV. Jongeren
met een arbeidshandicap die straks niet meer in aanmerking komen voor een Wajong-uitkering krijgen bijvoorbeeld onder de
WWNV ook met de huishoudtoets te maken. Beoogde ingangsdatum van de wetswijziging is 1 januari 2012.
VNG en ICT-bedrijven hebben aangegeven dat er meer tijd nodig is voor de invoering van de in het wetsvoorstel opgenomen
maatregelen. Dat geldt met name voor de huishoudtoets.
Mocht dit consequenties voor de invoering hebben zullen wij de raad hierover zo snel mogelijk informeren
Participatiebudget
Van rijkswege wordt zwaar bezuinigd op het participatiebudget. Er is onvoldoende budget om de huidige voorzieningen voor
werk en re-integratie in stand te houden. Het participatiebudget kan alleen nog worden ingezet ten gunste van dat deel van de
Rotterdamse bijstandspopulatie dat met enige ondersteuning binnen afzienbare tijd naar een reguliere baan kan uitstromen.
pagina 106 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Keuzes zijn daarom onvermijdelijk, een aangepast voorstel voor meerjarige invulling van het P-budget wordt u separaat
toegezonden. Om de bezuinigingen enigszins te compenseren wordt de samenwerking met partijen die baat hebben bij onze
ambities zoals (zorg)verzekeraars, werkgevers/O&O-fondsen, woningcorporaties en onderwijsinstellingen verder versterkt.
ID/WiW
De ruimte binnen het participatiebudget om uitstroombevorderend beleid te voeren wordt in hoge mate bepaald door de
keuzes die worden gemaakt rondom de bekostiging van de uitvoering van de ID en de WiW. Bij gelijkblijvend beleid zal in
2014 bijna 60% van het totale participatiebudget worden besteed aan deze vormen van klassieke gesubsidieerde arbeid. Wij
hebben besloten de klassieke gesubsidieerde arbeid in de komende periode af te bouwen en zullen u daarover separaat een
voorstel sturen.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van het verloop van het aantal ID- en ex-Wiw-werknemers in de afgelopen jaren.
Gesubsidieerde arbeid 2005 2006 2007 2008 2009 2010 T2 2011
ID-werknemers (ultimo) 5.218 4.416 3.428 1.983 1.557 1.462 1.371
Wiw-werknemers (ultimo) 1.176 1.103 1.011 906 841 820 783
Uitgaven (in miljoenen) € 170,6 € 148,6 € 124,6 € 112,7 € 74,6 € 64,3 € 60,2
Tabel : overzicht verloop aantal ID- en ex-Wiw-werknemers
Arbeidsmarktgerichte re-integratie
Vanuit het principe dat de vraag van de arbeidsmarkt leidend is zetten wij met name in op (kortdurende) trajecten waarin
werken en leren worden gecombineerd. Verder gaan we bij de inkoop van diensten en producten bij opdrachtnemers meer
dan voorheen afspraken maken over de inzet van bijstandsgerechtigden (bredere inzet 5%-regeling).
Full engagement, meedoen naar vermogen
Inmiddels is het principe van full engagement in zeven wijken ingevoerd. Klanten worden geacht om naar vermogen een
tegenprestatie voor hun gemeentelijke uitkering of inkomensvoorziening te leveren. Eind 2011 worden de resultaten van full
engagement geëvalueerd en zullen wij uw raad hierover informeren.
Wet werken naar vermogen (WWNV)
In het regeerakkoord is opgenomen dat er één nieuwe regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt komt, waarin de
WWB (bijstand) geheel en de WSW (sociale werkplaatsen) en de Wajong (jonggehandicapten) gedeeltelijk opgaan. Dit wordt
neergelegd in een nieuwe wet: de Wet werken naar vermogen (WWNV), waarvan de uitvoering wordt opgedragen aan de
gemeenten. De nieuwe wet moet op 1 januari 2013 in werking treden. Op 21 april jl. heeft het kabinet een hoofdlijnennotitie
over werken naar vermogen naar de Tweede Kamer gestuurd, het wetsvoorstel wordt in het najaar van 2011 verwacht.
Wij staan positief tegenover het voornemen van het kabinet om de bestaande voorzieningen voor de onderkant van de
arbeidsmarkt onder te brengen in één regeling. Onnodige schotten tussen regelingen worden hiermee geslecht, waardoor
gemeenten op een meer effectieve en slagvaardige wijze werken naar vermogen kunnen stimuleren en realiseren. Een
belangrijk instrument hierbij is de mogelijkheid om voor iedereen die niet in staat is om zelfstandig het wettelijk minimumloon
te verdienen, loondispensatie toe te passen. Er moeten echter, zowel landelijk als lokaal, nog wel enkele voorwaarden vervuld
worden, voordat dit instrument op grote schaal kan worden toegepast. In een aantal gemeenten, waaronder Rotterdam, lopen
er op dit moment pilots, waarin geëxperimenteerd wordt met loondispensatie. Daarnaast zal er in het wetsvoorstel WWNV
duidelijkheid moeten komen over de exacte voorwaarden, waaronder gemeenten dit instrument kunnen toepassen.
De WWNV heeft aanzienlijke gevolgen voor de gemeenten. Het is echter nog onduidelijk onder welke financiële
voorwaarden de uitvoering van de WWNV aan de gemeenten wordt opgedragen. Dit onderwerp maakt onderdeel uit van de
onderhandelingen tussen het kabinet en de lagere overheden over het Bestuursakkoord, maar een ruime meerderheid van de
gemeenten heeft op het VNG-congres van 8 juni jl. niet ingestemd met dit onderdeel van het Bestuursakkoord, vanwege de
onevenredig grote risico’s voor de gemeenten. Kabinet en VNG zijn in overleg over hoe het nu verder moet.
Sociale werkvoorziening
Als gevolg van de Wet werken naar vermogen dient de huidige beschutte sociale werkvoorziening te worden teruggebracht
tot 1/3 van de huidige omvang in 2015. De voorziening is dan nog slechts bestemd voor diegenen die minder dan 20%
verdiencapaciteit hebben. Verder bezuinigt het Rijk fors terwijl de bestaande rechten van Wsw-werknemers (CAO) niet worden
aangetast. Daarom vinden wij een omslag noodzakelijk. Wij zetten dan ook in op activiteiten om een deel van de huidige
populatie te bewegen naar reguliere arbeid en de infrastructuur van Roteb in te krimpen. Doelstelling is een verhouding 1/3
beschut/binnen en 2/3 buiten de SW-infrastructuur. Dat betekent dat de strikt beschutte populatie per 2015 moet worden
teruggebracht naar ca. 700 medewerkers (640 arbeidsjaren). Eind juni 2011 werken er ca. 1350 SW-medewerkers (1235
arbeidsjaren) in een strikt beschutte situatie.
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 107

Baten en lasten (meerjarenraming)
Arbeidsparticipatie
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 869.407 793.764 721.603 681.324 639.316 640.401
Lasten 1.005.144 932.026 775.593 717.396 663.596 660.979
Resultaat voor reserveringen -135.737 -138.262 -53.990 -36.072 -24.280 -20.578
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 494 662 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -135.243 -137.600 -53.990 -36.072 -24.280 -20.578
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Arbeidsparticipatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -33.585 -27.960 -20.691 -22.823
Mutaties kaderbrief en begroting -20.405 -8.112 -3.589 2.245
Totaal -53.990 -36.072 -24.280 -20.578
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Arbeidsparticipatie
Begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Tekort WSW -4.000 0 -4.000 -3.000 -2.000 -1.000
2. Tekort WWB 0 136.123 -136.123 -134.750 -137.000 -137.000
3. Participatiefonds 0 0 0 -6.200 -2.700 0
4. Sociale teams 0 -800 800
Ombuigingen
1. Concernhuisvesting 0 -350 350 350 350 350
2. WWB 0 -116.970 116.970 132.750 135.000 135.000
Trend 3.816 1.480 2.336 2.359 2.382 2.382
Technische mutaties -71.943 -71.205 -738 379 379 2.513
Totaal -72.127 -51.722 -20.405 -8.112 -3.589 2.245
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Tekort WSW
Het budget dat Rotterdam voor de uitvoering van de WSW van het Rijk ontvangt is vanaf 2010 een aantal keren gekort
waardoor inmiddels een structureel tekort is ontstaan van € 14 mln. In 2011 is een pakket aan maatregelen geformuleerd dat
voor de jaren na 2011 het financiële rendement van de uitvoering Wsw beïnvloedt, waarmee het tekort wordt teruggedrongen.
Door sturing op de WSW-populatie, afbouw van de infrastructuur, uitplaatsing van SW-medewerkers via begeleid werken
en het fundamenteel anders inrichten van de uitvoeringsorganisatie wordt het tekort teruggedrongen naar € 4 mln, aflopend
naar € 1 mln in 2015. Dit gegeven het huidige financiële kader. Als het scenario van verder afnemende rijksbijdragen (zoals
aangekondigd in het Bestuursakkoord) bewaarheid wordt dan zullen er opnieuw substantieel grotere tekorten ontstaan op de
uitvoering van de SW.
pagina 108 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

2. Tekort WWB
De trend van een stijgend aantal WWB-ers is gekeerd, maar ten opzichte van de meerjarenraming in de begroting 2011
blijft er sprake van een tekort. De korting op het macrobudget van de wet werk en bijstand (WWB), die nog voortvloeit uit
het bestuursakkoord met het vorige kabinet en de ongunstige financieringssystematiek van het Rijk werken hier nog in door.
Hiertoe hogen wij het lastenbudget structureel met € 136,1 mln op. Het maatregelenpakket en de bijgestelde (verwachte)
inkomstenraming voor de uitkeringslasten leidt ertoe dat in 2012 budget en lasten dichter naar elkaar toegroeien. Vanaf 2013
gaan we er voorshands van uit dat budget en lasten in evenwicht zijn.
3. Participatiefonds
Het Participatiebudget daalt van ca € 206 mln in 2011 naar ca € 69 mln in 2014. Het accent van de inzet van het
Participatiefonds wordt gelegd op uitstroom naar Werk. Daarnaast wordt ingezet op ondersteuning, onderwijs, jongeren.
De bijdrage vanuit het Participatiefonds aan de zorgstructuur ROC’s 2012 wordt voortgezet. Daarnaast is besloten dat uit
het Participatiefonds een bijdrage wordt geleverd aan reïntegratieactiviteiten die vanuit Roteb voor de bijstandspopulatie
worden ingezet. Het geheel aan activiteiten in dit kader wordt mede gefinancierd uit een additionele verhoging van de
Afvalstoffenheffing en een efficiencyslag in de sector Stadsbeheer die € 3 mln oplevert. Het ambitieniveau op “schoon” kan
daarmee worden gehandhaafd. Omdat een tekort resteert bedraagt de bijdrage vanuit de algemene middelen € 6,2 mln in
2013 en € 2,7 mln in 2014.
4. Sociale teams
Door sturing en keuzes ontstaat er in 2012 ruimte van € 0,8 mln. Deze middelen vloeien naar de algemene middelen.
Ombuigingen
1. Concernhuisvesting
Dit is onderdeel van de uitwerking van de ombuiging Wonen, RO, buitenruimte en gebiedsontwikkeling.
2. WWB
Sinds de economische crisis in 2009 is het aantal Rotterdammers die aangewezen zijn op de wet Werk en Bijstand (WWB)
en de wet Investeren in jongeren (WIJ) aanzienlijk toegenomen. Ons college heeft een aantal maatregelen getroffen
die zijn gericht op een beperking van de instroom en bevordering van de uitstroom. Hierbij gaat het om een grote eigen
verantwoordelijkheid van klanten, strengere controles bij een aanvraag, sterke focus op uitstroom naar (tijdelijk) werk,
aanscherpen van de fraudeaanpak en een sterke sturing en monitoring van de maatregelen. De haalbaarheid om in 2012
het na te streven bedrag van circa € 87 mln aan ombuigingen te realiseren is mede afhankelijk van de aanwezigheid
van voldoende werk om WWB-ers naar toe te laten vloeien. Door de afloop van het oude bestuursakkoord eind 2011 zal
Rotterdam naar verwachting € 20 mln meer ontvangen uit het macrobudget. Daarnaast wordt rekening gehouden met een
bedrag van € 10 mln aan compensatie voor de korting op het participatiefonds.
In de raming 2012 wordt ingezet op een ambitieuze ombuiging (€ 87 mln) op de inkomensvertrekking. Deze hoge ambitie
laten we gepaard gaan met een behoedzame, en naar ons inzicht realistische, begrotingsopstelling. We houden daartoe een
risicoreserve aan om onverhoopte tegenvallers in de ontwikkeling van het bijstandsvolume op te vangen. De risicoreserve
wordt aangehouden op het concernniveau en bedraagt € 47 mln. Daarnaast wordt eenmalig de in juli 2011 aangekondigde
verlaging van het inkomstenbudget (BUIG) die mogelijk doorwerkt in 2012 ad € 9,3 mln in de risicoreserve – en dus niet in de
productraming – opgenomen.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische mutaties
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 109

Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Arbeidsparticipatie baten lasten saldo
Werkgelegenheid en participatie Roteb 118.209 124.805 -6.596
Sociale werkvoorziening SoZaWe 683 1.574 -891
Reïntegratietrajecten 147.255 168.598 -21.343
Inkomensverstrekking 455.456 480.616 -25.160
Totaal 721.603 775.593 -53.990
Toelichting per product
Product Werkgelegendheid en participatie Roteb
Binnen dit product valt de uitvoering van de Sociale Werkvoorziening, de uitvoering van de WIW en het aanbieden van
re-integratietrajecten en werkervaringsplaatsen als springplank voor toeleiding naar reguliere vacatures binnen en buiten het
bedrijf.
Product Sociale werkvoorziening SoZaWe
Het product Sociale werkvoorziening omvat de regiefunctie (van de dienst SoZaWe) op de sociale werkvoorziening.
De programmakosten voor de WSW vallen met ingang van 2012 onder een ander product. De Sociale Werkvoorziening (SW)
is bedoeld voor mensen die door lichamelijke, psychische en/of verstandelijke beperkingen geen ‘gewone’ baan kunnen
vinden.
Product Reïntegratietrajecten
Het product re-integratie omvat de kosten van inspanningen gericht op de ontwikkeling van Rotterdammers die een uitkering
ontvangen, zodat zij economische zelfstandigheid verkrijgen en uitstromen uit de uitkering. Wanneer betaald werk (nog)
niet binnen het bereik ligt, zijn zij actief door een nuttige bijdrage aan de stad te leveren. Ook het bevorderen van het
opleidingsniveau van werkenden en werkzoekenden valt onder dit product.
Product Inkomensverstrekking
Iedere burger van Rotterdam moet zoveel mogelijk proberen zelf in zijn of haar levensonderhoud te voorzien. Betaald werk is
daarvoor het belangrijkste middel. Als het vinden van werk niet meteen lukt, er geen eigen inkomsten zijn en aan de gestelde
voorwaarden wordt voldaan, dan heeft de persoon in kwestie recht op een uitkering. Door middel van een uitkering kan
ervoor worden gezorgd dat er voldoende inkomsten zijn om van te leven. De kosten hiervoor worden geboekt op het product
Inkomensverstrekking.
pagina 110 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

7.2 Beleidsmatige inspanning Maatschappelijke participatie
Focus van de inspanning: het verhogen van de participatiegraad en terugdringen van taalachterstanden bij Rotterdammers (van
buitenlandse- en Nederlandse herkomst).
Toelichting Inspanningen
Specifieke doelgroepen
Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) richten wij de focus op de groep Rotterdammers die (tijdelijk)
verminderd zelfredzaam is en ondersteuning nodig heeft om dagelijks te kunnen functioneren en participeren. Het gaat om
circa 120.000 Rotterdammers. Deze Rotterdammers worden op verschillende manieren ondersteund (o.a. welzijnsactiviteiten,
ouderenwerk, maatschappelijk werk, ondersteuning door vrijwilligers en mantelzorgers en individuele voorzieningen zoals
woningaanpassingen, Vervoer op Maat, hulpmiddelen, rolstoelen en huishoudelijke verzorging).
Woonservicegebieden
Woonservicegebieden zijn prettige wijken of buurten waarin Rotterdammers zo zelfstandig mogelijk de eigen regie behouden
en kunnen blijven wonen. In het woonservicegebied werken burgers, instellingen en lokale overheden met elkaar samen
en is sprake van vraaggestuurde zorg- en serviceverlening. Naast de fysieke toegankelijkheid wordt ook de “sociale
toegankelijkheid” vorm gegeven, waardoor senioren en mensen met een beperking zich thuisvoelen in de wijken en een
eventuele ondersteuningsvraag op wijkniveau zelf kunnen invullen. Om invulling te kunnen geven aan zelfredzaamheid
is het van belang dat Rotterdammers beschikken over vaardigheden, zoals een sociaal netwerk kunnen organiseren en
onderhouden, een huishouden kunnen voeren en naar vermogen in het vrijwilligerswerk actief zijn.
De toegankelijkheid van de woon- en leefomgeving is een voorwaarde voor participatie, daarom wordt gewerkt aan
woonservicegebieden en toegankelijke wijken. Wat gaat er specifiek in 2012 gebeuren. In 2012 worden de eerder
geselecteerde (16) Rotterdamse woonservicegebieden gemonitord op voortgang en verder ontwikkeld. Daarmee zijn deze in
2013 een voorbeeld voor het ontwikkelen van andere kansrijke gebieden in Rotterdam.
Vrijwilligers
Per 1 januari 2012 wordt de centrale entree voor vraag, aanbod en ondersteuning van vrijwilligerswerk in aanzet gevormd.
Daarmee gaan wij versnippering van menskracht en middelen tegen.
Hoofdproducten van de centrale entree zijn:
– ondersteuning van het vrijwilligerswerk voor minder zelfredzame Rotterdammers;
– organisatie van plaatsen van en ondersteuning bij de maatschappelijke stage, die verplicht is voor scholieren van het
voortgezet onderwijs;
– aanbod van vacatures onbetaalde arbeid en ondersteuning bij begeleiding van uitkeringsgerechtigden i.h.k.v. werken cq
meedoen naar vermogen.
Collegetarget: 140.000 Rotterdammers zetten zich vrijwillig in voor de stad en haar burgers.
Meting: Omnibus-enquête 1 x per 2 jaar. De meting over 2011 wordt gepubliceerd in 2012.
Gebiedsgerichte inkoop
In juni 2011 hebben wij besloten tot nieuwe vormen van samenwerking tussen stad, deelgemeenten, welzijnsorganisaties
en zorgaanbieders. Met de deelgemeenten wordt gekeken wat het (collectieve) ondersteuningsaanbod moet zijn en hoe dat
met maatschappelijke organisaties kan worden organiseren zodat producten en diensten effectief en efficiënt gezamenlijk
kunnen worden ingekocht. Dit sluit aan bij de ondersteuning die stad de deelgemeenten biedt bij de uitvoering van het
Actieprogramma Vraagwijzer 2010–2014. Daarnaast worden de actieprogramma’s Senioren, Mensen met een beperking en
Vrijwilligerswerk herijkt.
Op 1 januari 2012 start 1 deelgemeente met het gebiedsgericht inkopen van zorg en welzijn, in de tweede helft van 2012
volgen twee andere deelgemeenten. Met zorgaanbieders loopt een traject om te komen tot een gebiedsgerichte inkoop van
collectieve voorzieningen.
Effecten in termen van kostenreductie kunnen in de loop van 2012 geconcretiseerd worden.
Overhevelen functies AWBZ naar Wmo
Het Rijk heeft besloten de functie begeleiding (inclusief dagbesteding) uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)
te schrappen en onder het Wmo regime te brengen. In het regeerakkoord staat opgenomen dat gemeenten vanaf 2013
verantwoordelijk zijn voor die mensen die voor het eerst of opnieuw een beroep doen op extramurale (nu AWBZ) begeleiding
en dat gemeenten vanaf 2014 verantwoordelijk zijn voor alle mensen die in aanmerking komen voor begeleiding.
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 111

De fasering van het traject van AWBZ naar Wmo is als volgt:
– 2011–Aanpassing wet- en regelgeving en parlementair traject;
– 2012–Voorbereiding gemeenten en aanbieders op de invoering;
– 2013–Overgangsjaar: gemeenten worden verantwoordelijk voor nieuwe instroom;
– 2014–Ook oude cliënten uit AWBZ vallen onder het nieuwe Wmo-regime.
Het in 2013 (naar rato) en 2014 over te hevelen bedrag staat momenteel nog niet vast en kent de nodige financiële
onzekerheden. Als de hoogte van het bedrag bekend is en meer informatie is over de cliënten en vorm van begeleiding,
kunnen wij effecten voor Rotterdam aangeven.
Individuele voorzieningen: van individueel naar collectief
Wij stimuleren Rotterdammers zo lang mogelijk en zo zelfstandig mogelijk mee te doen aan de samenleving, ook als ze ouder
worden of een beperking hebben. De capaciteiten die iemand heeft of kan verwerven staan centraal en niet de beperkingen
of de belemmeringen. Dit vereist een vraaggerichte aanpak waarin – samen met de klant – breed gekeken wordt naar zijn
situatie en ondersteuningsvraag. Wij vragen mensen ook of zijzelf in oplossingen kunnen voorzien, bijvoorbeeld door het
eigen sociaal netwerk in te schakelen, reeds bestaande voorzieningen in de stad of wijk te benutten of door financieel bij te
dragen in de kosten van een voorziening. Als blijkt dat iemand niet voldoende in staat is om zelf in oplossingen te voorzien om
zijn belemmeringen in het dagelijks leven op te lossen, kan (aanvullend) een individuele voorziening worden verstrekt. Dit sluit
aan bij het compensatiebeginsel dat in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is neergelegd. Deze heroriëntatie op
individuele voorzieningen wordt in 2012 voortgezet.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Maatschappelijke participatie
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 34.369 12.069 11.769 11.769 11.769 11.468
Lasten 190.222 163.635 161.755 147.885 139.789 133.155
Resultaat voor reserveringen -155.853 -151.566 -149.986 -136.116 -128.020 -121.687
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 5.563 400 300 300 300 300
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -150.290 -151.166 -149.686 -135.816 -127.720 -121.387
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Maatschappelijke participatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -155.695 -148.148 -143.740 -136.740
Mutaties kaderbrief en begroting 6.009 12.332 16.020 15.353
Totaal -149.686 -135.816 -127.720 -121.387
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Maatschappelijke participatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans -300 0 -300 -300 -300 -300
2. Bestuursopdracht Organisatie
0 -2.000 2.000 8.333 13.000 16.333
Gemeentelijke Overheid Rotterdam (OGOR)
Ombuigingen
1. Middelen van Montfrans 0 -300 300 300 300 300
2. Stadsinitiatieven 0 -1.000 1.000 2.000 1.000 -3.000
3. Bewonersinitiatieven -250 250 250 250 250
Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Specifieke Doelgroepen, Stedelijk welzijn 300 300 0 0 0 0
Trend 95 490 -395 -377 -356 -356
Technische wijzigingen 2.247 -907 3.154 2.126 2.126 2.126
Totaal 2.342 -3.667 6.009 12.332 16.020 15.353
pagina 112 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag. De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, onderstaande tabel.
2. Bestuursopdracht Organisatie Gemeentelijke Overheid Rotterdam (OGOR)
In de Kaderbrief 2011 is voor de bestuursopdracht Organisatie Gemeentelijke Overheid Rotterdam (OGOR) – een opdracht
waarin stad en deelgemeenten in gezamenlijkheid komen tot voorstellen voor een efficiëntere taakverdeling tussen de
besturen – een financiële taakstelling opgenomen (11,7 mln in 2012, oplopend naar 55,6 mln structureel vanaf 2015).
Onderdeel van deze taakstelling is de te realiseren besparing door gezamenlijke inkoop van welzijns- en zorgactiviteiten te
weten € 6,0 mln in 2012 oplopend naar € 49 mln in 2015. Deze taakstelling wordt voor 1/3 gerealiseerd op beleidsmatige
inspanning Maatschappelijke participatie. De bedragen opgenomen voor de jaren 2013 tot en met 2015 zijn indicatief en
gebaseerd op de verdeling tussen stad en deelgemeenten in 2012. Reële opbrengsten van de diverse OGOR-sporen zullen
bij het opstellen van de desbetreffende begrotingen worden betrokken.
Ombuigingen
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag. De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, onderstaande tabel.
2. Stadsinitiatieven
Bij de begrotingsbehandeling 2011 is voor het programma Stadsinitiatief voor de periode 2011- 2014 een budget van € 5 mln per
jaar (totaal €20 mln) beschikbaar gesteld. Bij de Eerste bestuursrapportage en de Kaderbrief 2011 is door uw raad besloten dit
bedrag bij te stellen naar € 16 mln voor de periode 2012– 2015 (2012: € 5 mln, 2013 en 2014 € 4 mln en 2015 € 3 mln).
Als aanvullende bezuiniging, ten opzichte van de kaderbrief 2011, stelt het college uw raad voor de € 16 mln voor de periode
2012–2015 te verminderen met € 2 mln naar € 14 mln.
3. Bewonersinitiatieven
Als aanvullende bezuiniging, ten opzichte van de kaderbrief 2011, stelt het college uw raad voor de begroting bewonersinitiatieven
vanaf 2012 te verminderen met € 250.
Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Specifieke Doelgroepen, Stedelijk welzijn
De bestemmingsreserve MO wordt gebruikt voor de doorontwikkeling van het clientvolgsysyteem van Centraal Onthaal en
het opstellen van een business case voor (Z)onderdak. Bestemmingsreserve MO is bestemd voor de overschrijding van de
uitgaven in het kader van het project (Z)Onderdak. Volgens het PvA MO II zal de opvang van de meest kwetsbare groepen de
komende jaren alleen maar toenemen.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 113

Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Maatschappelijke participatie baten lasten saldo
Taal-en participatietrajecten 1 3.165 -3.164
Volwasseneducatie 0 2.776 -2.776
Stadsburgerschap 0 16.859 -16.859
Individuele voorzieningen 9.049 117.449 -108.400
Specifieke doelgroepen 3.019 21.506 -18.487
Totaal 12.069 161.755 -149.686
Toelichting per product
Product Taal-en participatietrajecten
De lasten voor dit product hebben betrekking op kinderopvang van inburgeraars, uitvoeringskosten voor inburgering en
taaltrajecten.
Product Volwasseneducatie
De lasten voor het product hebben voornamelijk betrekking op leertrajecten voor volwassenen.
Product Stadsburgerschap
De lasten voor het product Stadsburgerschap hebben voornamelijk betrekking op subsidies die worden verstrekt voor
Participatie en Burgerschap, het Stadsinitiatief en Bewoner- en Burger-initiatieven.
Product Individuele voorzieningen
Rotterdammers worden gestimuleerd zo lang mogelijk en zo zelfstandig mogelijk mee te doen aan de samenleving, ook als ze
ouder worden of een beperking hebben. Uitgangspunt daarbij is het bevorderen en benutten van de eigen kracht van mensen.
Als blijkt dat iemand niet voldoende in staat is om zelf in oplossingen te voorzien om zijn belemmeringen in het dagelijks leven
op te lossen, kan een individuele voorziening worden verstrekt.
Product Specifieke doelgroepen
Betreft o.a. het ontwikkeling van stedelijk welzijnsbeleid en verstrekken van subsidies in het kader van armoede-,
maatschappelijke dienstverlening, vrijwilligers-, ouderen-, gehandicapten-, jeugd-, dak- en thuislozenbeleid, opvang
Slachtoffers Huiselijk Geweld en inburgering.
pagina 114 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

7.3 Beleidsmatige inspanning Participatie jeugd
Focus van de inspanning: wij vinden dat Rotterdam als ‘jonge’ stad ervoor moet zorgen dat jongeren meedoen en mee kúnnen doen.
Jongeren moeten daarvoor op een positieve manier worden aangesproken op hun ideeën en talenten.
Toelichting Inspanningen
Jongerenactiviteiten/jongerenparticipatie
Rotterdam als ‘jonge’ stad zorgt ervoor dat jongeren meedoen en mee kúnnen doen. Dat geldt in de buurt op pleinen en
straten, op school en voor de toegankelijkheid van voorzieningen. Jongeren moeten daarvoor op een positieve manier worden
aangesproken op hun ideeën en talenten. Deze ambities vertalen zich in jongerenparticipatie.
Het beoogde maatschappelijk effect van jongerenparticipatie is:
1. het creëren van een verbinding tussen verschillende initiatieven in de stad door het entameren van een stedelijke
infrastructuur voor jongerenparticipatie;
2. dat projecten bijdragen aan participatie, talentontwikkeling en verbinding van jongeren met hun leefomgeving.
Begeleiden van jongeren naar onderwijs en/of arbeidsmarkt
Met de Verzuimaanpak houdt het Jongerenloket zoveel mogelijk jongeren op school. Die jongeren die toch uitvallen, worden
door het Jongerenloket samen met de deelgemeenten thuis bezocht en teruggeleid naar school, werk of zorg. De huidige
werkwijze wordt strakker ingericht. Dit is nodig om voortijdig schooluitval te bestrijden door jongeren kort na uitval in beeld te
hebben en te begeleiden en zo min mogelijk jongeren in de uitkering terecht te laten komen.
Om dit mogelijk te maken kan het Jongerenloket inmiddels beschikken over een alternatief onderwijsaanbod en gebruik
maken van een aantal maatregelen om jongeren naar onderwijs toe te leiden. Deze maatregelen worden nader toegelicht in
het programma Aanval op de uitval, dat is beschreven bij het beleidsveld Onderwijs.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Participatie jeugd
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 2.955 3.304 2.200 2.200 2.200 1.538
Lasten 14.276 13.086 11.490 11.494 11.494 10.632
Resultaat voor reserveringen -11.321 -9.782 -9.290 -9.294 -9.294 -9.094
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 152 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -11.169 -9.782 -9.290 -9.294 -9.294 -9.094
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Participatie jeugd
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -8.999 -9.003 -9.003 -8.803
Mutaties kaderbrief en begroting -291 -291 -291 -291
Totaal -9.290 -9.294 -9.294 -9.094
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Participatie jeugd
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans 0 662 -662 -662 -662 -662
Trend 0 85 -85 -85 -85 -85
Technische wijzigingen 2.727 2.271 456 456 456 456
Totaal 2.727 3.018 -291 -291 -291 -291
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 115

Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Middelen van Montfrans
Met ingang van 2012 vervalt de doeluitkering Leefbaar en veiligheid (de van Montfransmiddelen). Vanuit deze doeluitkering
vanuit het rijk werden tot en met 2011 diverse programma’s leefbaarheid en veiligheid gefinancierd (€ 12,5 mln). Het college
kiest er voor de programma’s voort te zetten, behalve wijkveiligheid en schoonmaakdag). De dekking komt uit andere
programma’s van de diensten of een andere aanpak waardoor het programma toch kan worden voortgezet of wordt verrekend
met deelgemeenten. Zie voor de verdeling over de diverse Beleidsmatige inspanningen, Beleidsmatige inspanning 4.2
‘Geweld en (jeugd-)overlast’.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Participatie jeugd baten lasten saldo
Jongerenactiviteiten/faciliteren jongeren participatie 0 1.685 -1.685
Begeleiding jeugd naar onderwijs en/of arbeidsmarkt 2.200 9.805 -7.605
Totaal 2.200 11.490 -9.290
Toelichting per product
Product Jongerenactiviteiten/faciliteren jongeren participatie
De lasten voor dit product hebben voornamelijk betrekking op subsidies die aan diverse instanties worden verstrekt om de
participatie van de Jeugd te bevorderen.
Product Begeleiding jeugd naar onderwijs en/of arbeidsmarkt (Jongerenloket)
De lasten bestaan uit de apparaatskosten voor het Jongerenloket. De baten komen uit het Participatiefonds, waaruit een deel
van de apparaatskosten wordt gedekt.
pagina 116 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

7.4 Beleidsmatige inspanning Armoedebestrijding
Focus van de inspanning: Onze ambitie is dat een laag inkomen voor Rotterdammers geen belemmering mag zijn om actief mee te
doen in de samenleving.
Toelichting Inspanningen
In de Notitie Rotterdamse armoedebestrijding 2011–2014 hebben wij de visie op het Rotterdamse armoedebeleid neergelegd
en is een pakket aan maatregelen gepresenteerd waarmee de benodigde financiële taakstellingen meerjarig en op een
verantwoorde manier worden ingevuld. Ons uitgangspunt hierbij is, dat Rotterdammers die de aansluiting met de samenleving
zijn kwijtgeraakt, ondersteuning kunnen krijgen om hun leven op orde te krijgen. Tegelijkertijd wordt aan Rotterdammers
gevraagd om hun verantwoordelijkheid te nemen, waar dat kan.
De visie op het Rotterdamse armoedebeleid rust op de volgende drie fundamenten:
– Werk en participatie als beste remedie tegen armoede;
– Meer maatwerk, minder generiek;
– Speciale aandacht voor kinderen.
Bijzondere bijstand
Het budget voor de bijzondere bijstand daalt in het jaar 2012 met € 4 mln, in het jaar 2013 met € 5 mln en in het jaar 2014 met
€ 6 mln. Binnen deze financiële kaders staat er in Rotterdam een verantwoord armoedebeleid.
Het kabinet heeft het voornemen de inkomensgrens van het categoriale minimabeleid met ingang van 1 januari 2012 te
normeren tot 110% van het sociaal minimum (bijstandsnorm). Bij invoering van de 110% is Rotterdam verplicht om deze grens
over te nemen. Hierdoor is op rijksniveau een besparing ter hoogte van € 40 mln (landelijk) ingeboekt. Deze besparing wordt
gerealiseerd door een korting op het gemeentefonds van € 4,2 mln. 10
Mogelijkheden om extra te bezuinigingen binnen het armoedebeleid vanaf 2012 zijn beperkt. De generieke maatregelen
waarop extra kan worden bezuinigd zijn de toeslag 65+, de kindertoelage, de landurigheidstoeslag, voorzieningen voor
wonen en de collectieve zorgverzekering. In juni 2011 hebben wij u aangegeven te koersen op een verlaging van de
langdurigheidstoeslag met 15% en het afschaffen van de toeslag 65+. Bij vaststelling van de programmabegroting 2012 kunt u
hierover een definitief besluit nemen.
Schulddienstverlening
Wij willen voorkomen dat problematische schulden Rotterdammers belemmeren aan de samenleving deel te nemen.
Om dit te bereiken zetten we in op preventie: voorkomen dat schulden ontstaan door verkeerd omgaan met geld. Wij
vragen daarom ketenpartners, zoals het maatschappelijk werk en het onderwijs een aandeel te leveren op het gebied van
gedragsverandering. Door daarnaast de samenwerking met schuldeisers te verbeteren kunnen onder andere onnodige
incassokosten worden voorkomen.
Wij intensiveren de huidige koers schulddienstverlening, waarbij de eigen verantwoordelijkheid en motivatie van de klant
voorop staan. We intensiveren de samenwerking met welzijns- en maatschappelijk werk instellingen.
De Wet op de gemeentelijke schuldhulpverlening (WGS) is in voorbereiding. Hierbij worden gemeenten verplicht
schulddienstverlening aan te bieden. Wij staan positief tegenover de invoering van deze wet, omdat de wet onze ingezette
koers ondersteunt.
In de Kadernota Lokale Lasten voor deze raadsperiode worden geen beleidsmatige wijzigingen in het kwijtscheldingsbeleid in
2012 voorzien. Dat betekent dat:
– volledige kwijtschelding voor afvalstoffenheffing en OZB gebruikers niet-woningen wordt verleend op maximaal 100% van
de bijstandnorm;
– tot 2013 bewoners van de deelgemeente Rozenburg ook voor kwijtschelding hondenbelasting in aanmerking kunnen
komen;
– kwijtschelding zoveel mogelijk geautomatiseerd wordt toegekend op basis van toetsing door het landelijke
Inlichtingenbureau;
– Ondernemers alleen voor kwijtschelding in aanmerking kunnen komen als sprake is van algehele sanering van schulden.
10 Inmiddels is uit de Miljoenennota gebleken dat het kabinet voornemens is om in 2012 landelijk € 90 mln extra uit te trekken voor de Bijzondere Bijstand
mbt. ouderen, gehandicapten en chronisch zieken. Dit zou betekenen dat de bezuinigingen, behorend bij de korting van € 4,2 mln op de Bijzondere
Bijstand, zoals die hier staan vermeld mogelijk niet nodig zijn.
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 117

Hoewel voor 2012 geen beleidsmatige wijzigingen zijn voorzien stijgt het bedrag aan kwijtscheldingslasten de komende jaren
significant omdat de tarieven voor afvalstoffenheffing boventrendmatig zullen stijgen. Daartegenover staat dat op grond van
de huidige inzichten het aantal geraamde gehonoreerde kwijtscheldingsverzoeken lager is (-4.000) dan waarmee reeds in de
vigerende meerjarenbegroting rekening is gehouden. Voor 2012 wordt verwacht dat daarmee binnen het bestaande budget
gebleven wordt.
In de periodieke rapportages zullen we u nader informeren over het aantal mensen dat een beroep doet op de bijzondere
bijstand, de (gemiddeld) verstrekte bedragen, e.d.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Armoedebestrijding
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 4.431 8.493 1.580 1.580 1.580 1.580
Lasten 56.187 68.557 55.551 54.562 53.562 53.562
Resultaat voor reserveringen -51.756 -60.064 -53.971 -52.982 -51.982 -51.982
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -51.756 -60.064 -53.971 -52.982 -51.982 -51.982
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Armoedebestrijding
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -59.488 -58.529 -57.529 -57.529
Mutaties kaderbrief en begroting 5.517 5.547 5.547 5.547
Totaal -53.971 -52.982 -51.982 -51.982
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Armoedebestrijding
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Correctieboeking GBR 0 30 -30 0 0 0
Trend 20 228 -208 -208 -208 -208
Technische mutaties -574 -6.329 5.755 5.755 5.755 5.755
Totaal -554 -6.071 5.517 5.547 5.547 5.547
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Correctieboeking
Dit betreft een correctieboeking bij de belastingdienst.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische mutaties
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
pagina 118 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Armoedebestrijding baten lasten saldo
Bijzondere bijstand 173 29.825 -29.652
Schulddienstverlening 1.407 12.584 -11.177
Kwijtschelding 0 13.142 -13.142
Totaal 1.580 55.551 -53.971
Toelichting per product
Product Bijzondere bijstand
Bijzondere bijstand wordt verstrekt als vanwege bijzondere omstandigheden extra kosten moeten worden gemaakt die niet
van een inkomen kunnen worden betaald en er een vergoeding kan worden aangevraagd voor die kosten. De lasten voor de
gemeente worden op dit product verantwoord.
Product Schulddienstverlening
Betreft het bieden van schuldhulpverlening (materieel en immaterieel) aan Rotterdammers met problematische schulden, o.a.
door bemiddeling bij en regeling cq. sanering van schulden.
Product Kwijtschelding
Dit product is vanaf 2011 een separaat beleidsproduct geworden en kent alleen lasten. Tot 2011 zijn de lasten verantwoord
onder het product ‘Belastingen’. De lasten bestaan uit directe personeelslasten verbonden aan de uitvoering van het
kwijtscheldingsbeleid (€ 0,3 mln) en uit de bedragen die worden kwijtgescholden (€ 12,8 mln). Deze laatste bedragen zijn ook
te beschouwen als negatieve belastingopbrengsten.
Hoofdstuk 4.7 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Participatie | pagina 119

pagina 120 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.8

Beleidsveld 8
Ruimtelijke ontwikkeling
en wonen
Wat willen we bereiken
Een aantrekkelijke woon- werk- en leefklimaat.
Toelichting
De Stadsvisie als leidend document voor de ruimtelijk-economische ontwikkeling van de stad blijft het uitgangspunt.
Alle Rotterdammers moeten in een goede woning en een prettig woon- en leefklimaat in onze stad kunnen wonen. Daarom
blijven wij ons richten op verbetering van de kwaliteit en diversiteit van de woningvoorraad, op verkorting van wachtlijsten en
op kansen op de woningmarkt voor iedereen. Er wordt extra aandacht besteed aan studenten, ouderen en gezinnen.
Voor het versterken van de Rotterdamse economische structuur is het nodig om selectieve migratie tegen te gaan en hoger
opgeleiden en midden- en hoge inkomens aan de stad te binden.
We behouden Rotterdammers voor de stad door woonmilieus en mogelijkheden tot wooncarrière te bieden die aansluiten
bij hun behoeften. Voor gezinnen moet de woning groot genoeg zijn en kinderen moeten veilig kunnen spelen, voor starters
is betaalbaarheid van belang. Voor degenen die zich nu nog op een woning buiten de stad oriënteren moeten er serieuze
alternatieven binnen de stad zijn. Op het gebied van kwaliteit is nieuwbouw weliswaar een belangrijke impuls, maar er is veel
winst te halen door slim te investeren in de bestaande woningvoorraad.
Naast aanpassingen in het aanbod van woningen realiseren we een prettig woon- en leefklimaat, door ongestoord woongenot
voor alle Rotterdammers te garanderen. Voor een prettig woon- en leefklimaat is een positieve omgang tussen bewoners en
een goed gebruik en beheer van de woning van groot belang. Van alle Rotterdammers mag worden verwacht dat zij netjes
omgaan met hun woning en zich correct gedragen naar hun buren. Velen doen dit uiteraard al, maar niet iedereen. In die
gevallen grijpen we in.
Het gebruik van onze vastgoedportefeuille is gericht op ruimtelijke, economische en maatschappelijke doelen van de
gemeente Rotterdam. Dat betekent dat vastgoed dat niet aan deze eis voldoet, wordt afgestoten.
Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 121

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Ruimtelijke ontwikkeling en wonen
Ruimtelijke ordening en
Regie stedebouw / planvorming
Baten 1.179.883 gebiedsontwikkeling
Baten 66.314
Lasten 1.205.616 Baten 801.038 Lasten 77.590
Lasten 881.640
Target:
Aan het einde van deze collegeperiode heeft
de binnenstad ten opzichte van 2010: 5%
meer bewoners, 5% meer werknemers en
10% meer bezoekers in de binnenstad.
Target:
Aan het einde van deze collegeperiode is
het areaal groen en water toegenomen in 10
buurten, die in 2010 het minst groen zijn.
Grondzaken
Baten 287.190
Lasten 294.058
Engineering
Baten 415.661
Lasten 402.661
Inrichting openbare ruimte
Baten 31.318
Lasten 36.509
Monumenten
Baten 555
Lasten 822
Wonen
Vergunningen
Baten 62.375 Baten 18.458
Lasten 102.752 Lasten 22.532
Target:
Aan het einde van deze collegeperiode is het aandeel van de Rotterdammers
dat tevreden is met de eigen woonsituatie en geen overlast
ervaart (hoge waardering van woning en woonomgeving, buurt en
samenleven) met 15% ten opzichte van 2009 gestegen.
Target:
Gedurende deze collegeperiode slagen wij erin meer gezinnen, hoger
opgeleiden en hogere inkomens voor de stad te behouden. In 2013
is het aandeel van de gezinnen, de hoger opgeleiden en de hogere
inkomens in de verhuisstroom uit de stad met 10% ten opzichte van
2009 gedaald.
Target:
In 2014 is het aandeel van de gezinnen, de hoger opgeleiden en de
hogere inkomens in de verhuisstroom uit Zuid met 15% ten opzichte
van 2010 gedaald.
Toezicht kwaliteit en gebruik
gebouwen
Baten 9.841
Lasten 15.545
Regie op wonen
Baten 2.181
Lasten 4.599
Investeren in wonen RO
Baten 31.895
Lasten 60.076
Vastgoed
Exploitatie vastgoed MPRV
Baten 316.470 Baten 182.083
Lasten 291.224 Lasten 187.346
Exploitatie vastgoed niet-MPRV
Baten 39.353
Lasten 37.440
Incidentele opbrengsten vastgoed
Baten 54.628
Lasten 45.775
Erfpacht
Baten 40.406
Lasten 20.663
pagina 122 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Doorbelasting economie
Baten 0
Lasten 0

8.1 Beleidsmatige inspanning Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling
We willen de ruimtelijke kwaliteit verhogen, en daarmee bijdragen aan de sociaal en ruimtelijk economische doelstellingen voor deze
college periode en de langere termijn. Conform het CWP en de Lange Termijn Investeringsplanning (LTIP) focussen we onze inzet op
de binnenstad, Zuid en Stadshavens, waarbij gezien de ombuigingen met beperktere middelen resultaat geboekt moet worden.
De inzet op Noord wordt beperkt, extra inzet vindt plaats als daarvoor alternatieve financiering gevonden wordt, eventueel met
bijdragen van derden (deelgemeenten, corporaties of marktpartijen).
Het programma Duurzaam levert hieraan ook een belangrijke bijdrage. Daarnaast wordt de stad ook aantrekkelijker gemaakt door
meer en een betere kwaliteit van het groen. Het doel hiervan is, door het versterken van het groene karakter van Rotterdam, het
woonplezier en de economische waarde van de woningen verhogen.
Toelichting Inspanningen
Binnenstad
Onze ambitie voor de binnenstad is dat er meer mensen in de binnenstad gaan wonen en werken. Ook willen we dat er meer
mensen de binnenstad bezoeken en er langer blijven en meer besteden. Om dit te bereiken gaan we door met het ontwikkelen
van de binnenstad tot een plek waar altijd iets te doen is. Een plek waar het aangenaam is om te verblijven en te verpozen
voor bewoners, bezoekers, studenten en bedrijven en waar je gastvrij ontvangen wordt.
Wij zetten door op het Binnenstadsplan 2008–2020, de Binnenstad als Citylounge. In het Collegewerkprogramma 2010–2014
is nadrukkelijk gekozen voor een integrale aanpak. Met deze integrale aanpak gaan we door. Dat wil zeggen dat de ruimtelijke
en economische ontwikkeling van de binnenstad wordt gecombineerd met het vergroten van de leefbaarheid, gastvrijheid en
publieksaantrekkelijkheid van de binnenstad.
De beperkte beschikbaarheid van investeringsmiddelen en ambtelijke capaciteit vragen om een accentverschuiving zonder
dat we de ambitie op voorhand terugdraaien: we leggen meer verantwoordelijkheid neer bij private partijen en zullen als
overheid daarin ondersteunen en daar waar wenselijk deze ontwikkelingen beïnvloeden. In 2012 zal de inzet van de gemeente
gericht zijn op:
– De uitvoering van het buitenruimteprogramma met een extra accent op vergroening; de uitvoering verloopt iets meer
gespreid in de tijd dan voorheen omdat de budgetten zijn afgenomen;
– De gebiedsontwikkeling Rotterdam Central District; doelstelling is de ontwikkeling van een mixed zone gebied van
internationale betekenis. De bouwactiviteiten zullen in 2012 een hoogtepunt hebben (spooroverkapping, stationshal,
Kruispleingarage, the first en Calypso);
– De gebiedsontwikkeling Coolhaven/Erasmus MC; doelstelling is het realiseren van een cluster van medische
bedrijvigheid, cultuur op topniveau en onderwijs, gecombineerd met een interessant woonmilieu aan het water;
– De gebiedsontwikkeling Lijnbaankwartier en Laurenskwartier worden gecontinueerd;
– De herstructurering Oude Westen; in 2011 is een concreet uitvoeringsprogramma tot stand gekomen. De eerste
resultaten zullen al in 2012 zichtbaar worden;
– Het faciliteren en stimuleren van intiatieven om de levendigheid en de gastvrijheid in de binnenstad verder te brengen.
Verder implementeren van duurzaamheid in gebiedsontwikkelingen.
Zuid (exclusief Kwaliteitssprong Zuid/Bijzondere Aanpak Zuid)
In december 2011 wordt de dialoogfase voor de marktpartijen, als onderdeel van de aanbestedingsprocedure, gestart voor
Hart van Zuid. Hierna kan medio 2012 de gunning van het project aan een consortium (of een ander samenwerkingsverband
van verschillende marktpartijen) plaatsvinden en, parallel aan het uitwerken van de visie van het consortium, het publieke
traject (o.a. gebiedsbestemmingsplan) opgestart.
Indien uw raad besluit tot een vervolgaanpak voor Stadionpark, kan naast de grondexploitatie van het desbetreffende gebied,
de Feijenoordfamilie een start maken met de uitwerking van het bouwplan voor het nieuwe stadion. We zullen, samen met
onderwijsinstellingen, de Sportcampus uitwerken tot een forum voor sport en onderwijs. Voor het gebied rondom het Stadion
en de Sportcampus worden een Milieu Effect Rapport (MER) en een concept-ontwerpbestemmingsplan opgesteld. Tot slot zal
het spin-off programma Stadionpark verder vormgegeven worden.
In Rotterdam-Zuid ligt de focus op de volgende grote gebiedsontwikkelingen:
– De verdere invulling van de olievlek-gedachte Kop van Zuid door de uitwerking van kansrijke woonmilieus en de
ontwikkeling van Parkstad-Afrikaanderwijk waar de afzetbaarheid van nieuwe woningen nauwlettend in de gaten
gehouden moet worden;
Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 123

– De groenstedelijke woonmilieus in Lombardijen, Pendrecht, Zuidwijk en Hoogvliet, waar investeringen in de buitenruimte
gekoppeld aan maatschappelijke voorzieningen bijdragen aan de herstructurering en daarmee het behouden van
gezinnen en middeninkomens;
– De verdere centrumontwikkeling winkelcentrum Keizerswaard in IJsselmonde.
Stadshavens
Met de inzet in Stadshavens beogen we bij te dragen aan de ambities uit het CWP te weten: het creëren van meer
arbeidsplaatsen voor hoger opgeleiden, een bijdrage leveren aan een krachtige, weerbare en duurzame economie en inzetten
op een duurzame wereldhavenstad. Daarnaast moeten de ontwikkelingen bijdragen aan het behouden van Rotterdammers
door juiste woonmilieus en mogelijkheden voor wooncarrière te bieden. Ten aanzien van Stadshavens richten we ons in 2012
op twee hoofdonderwerpen:
1) de voorbereiding van grootschalige gebiedsontwikkeling vanaf 2015–2020. Dit betreft onder andere drijvend bouwen in
de Rijnhaven en integrale gebiedsontwikkeling van Merwe-Vierhavens (PPS-uitvraag in 2012). Naast de opbouw van
de publiek-private samenwerkingsverbanden, worden voor Waal-Eemhaven en Merwe-Vierhavens geactualiseerde
bestemmingsplannen gemaakt;
2) de voorbereiding van de uitvoering van concrete projecten. In het Waal-Eemhavengebied betreft dit onder andere
de herontwikkeling van Heijplaat, de doorontwikkeling van RDM, Sluisjesdijk en Waalhavenboulevard (maritieme
dienstverlening) en Waalhaven-Zuid. In de Rijn-Maashaven gaat het om de doorontwikkeling van Katendrecht en
de ontwikkeling van Het Scharnier en parkeeroplossing en park aan de Rijnhaven. Sommige projecten worden
getemporiseerd vanwege wegvallende marktvraag en/of ontbrekende publieke middelen.
Gebiedsontwikkelingen
Diverse gebiedsontwikkelingen zoals Schieveen, Brainpark centrum, Alexanderknoop, Hoogvliet, Heijplaat, Wielewaal,
Parkstad en Lombardijen zijn getemporiseerd, zoals aangekondigd in de meerjarige investeringsplanning uit de begroting
2011. Daarbij geldt voor Schieveen dat het alleen om de bedrijventerreinontwikkeling gaat; de natuur- en recreatieontwikkeling
en de kleinschalige woningbouwontwikkeling gaan wel door. Voor de Alexanderknoop geldt dat ontwikkelingen alleen worden
gefaciliteerd als marktpartijen zelf de financiering regelen en er verkeerskundig geen belemmeringen zijn.
Voor een aantal andere gebieden, waaronder de Bonnenpolder en de Oranjebuitenpolder, worden ambtelijke inspanningen
gedaan om de gewenste ontwikkelingen verder te brengen. In de Vlinderstrik wordt 750 ha natuur in het kader van PMR
ontwikkeld.
Gebiedsontwikkelingen buiten de prioritaire gebieden zoals Nesselande, Park Zestienhoven, Nieuw Crooswijk, Jaffa en
het Lloydkwartier worden voortgezet mits er sprake is van een sluitende grondexploitatie óf de gebiedsexploitatie door
een particulier wordt gevoerd. Nieuwe gebiedsontwikkelingen op particuliere grond worden alleen opgestart als daar een
anterieure overeenkomst aan ten grondslag ligt waarmee de gemeentelijke kosten zoveel mogelijk op de initiatiefnemer
worden verhaald.
In 2011 is voor elke deelgemeente een ruimtelijk-economisch gebiedsprogramma opgesteld, als nadere concretisering van de
deelgemeentelijke gebiedsvisies. In 2012 zal Stadsontwikkeling deze programma’s herijken en verder verfijnen.
Begin 2012 is een midtermreview uitgevoerd op de programma’s ISV 3 en IFR/MIP. De belangrijkste doelstelling van deze
midtermreview is om de overmaat op beide programma’s terug te dringen zodat er geen (verkeerde) verwachtingen gecreëerd
worden naar de buitenwereld en om geen projecten in voorbereiding te nemen waarvoor dekking nog niet geregeld is en het
zeer lastig zal zijn alsnog dekking te regelen. Daarnaast wordt de MTR aangegrepen om de fondsen naar elkaar toe te laten
groeien. Dit houd in een synchronisatie in afwegingsmoment en -proces.
De uitkomsten van de midtermreview kunnen leiden tot een heroverweging van het investeringspakket, dus tot een
herschikking van middelen. Ook ten aanzien van het programma Investeringsfonds Rotterdam (IFR) wordt een
evaluatiemoment ingebouwd en opgeleverd bij de Voorjaarsretraite 2012.
Vergroening
Om de stad groener te maken, vergroenen we in 2012 en 2013 de minst groene wijken en starten we, in samenwerking met
de deelgemeente Charlois, begin 2012 met de aanleg van het eerste deel van de Blauwe Verbinding in Zuidwijk.
In nauwe samenwerking met de stadsregio, de provincie Zuid-Holland en natuurbeschermingsorganisaties werken we aan de
ontwikkeling van ecologische routes en groengebieden rond de stad. De financiering hiervan staat echter onder druk door de
aangekondigde stopzetting van de rijksfinanciering. Samen met de stadsregio en de provincie wordt gezocht naar versobering
van projecten en alternatieve financieringsmogelijkheden.
pagina 124 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

We realiseren 160.000 m 2 groene gevels en daken. In samenwerking met deelgemeenten, buurtbewoners en andere
stakeholders worden tien ‘stenige’ plekken in de stad groener gemaakt en worden de komende twee jaar naar schatting 1800
extra (kwaliteit) bomen in de stad gepland 11 . Hiermee versterken we ook de ecologische structuur in de stad. De plantschalen
in het centrum blijven behouden. Initiatieven op het gebied van stadslandbouw en het vermarkten van regionale producten
worden ondersteund. Bij de vergroening van de stad rekenen we op (financiële) bijdragen van burgers en bedrijven. Er is
gestart met pilots publiek-private samenwerking. Hierin wordt minimaal één lokaal ondernemersfonds betrokken (OBR).
Collegetargets
Aan het einde van de collegeperiode trekt de binnenstad 5% meer bewoners, 5% meer werknemers en 10% meer bezoekers.
Aan het einde van de collegeperiode is het areaal groen en water toegenomen in 10 wijken die in 2010 het minst groen zijn.
Rekening
2010
Begroting
2011
Begroting
2012
Raming
2013
Raming
2014
Target
Meetbare inspanningen gericht op de target
1. 10 plekken zijn vergroend 7 plekken 3 plekken
Overige prestatie-indicatoren
1. Vastgestelde ruimtelijke/economische
20 15 13 10
kaders:Bestemmingsplannen
Raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming)
Ruimtelijke ordening en
gebiedsontwikkeling
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 699.667 624.840 716.709 662.435 653.684 641.165
Lasten 922.418 713.604 811.640 689.414 640.762 633.540
Resultaat voor reserveringen -222.751 -88.764 -94.931 -26.979 12.922 7.625
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 2.401 86.007 84.329 26.000 0 0
Toevoeging aan reserves 12.710 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -233.060 -2.757 -10.602 -979 12.922 7.625
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 252 5.518 13.037 13.037
Mutaties kaderbrief en begroting -10.854 -6.497 -115 -5.412
Totaal -10.602 -979 12.922 7.625
11 Het gaat hierbij om een schatting, omdat de inzet van middelen als gevolg van bezuinigingen bij de stad en de deelgemeenten is verbreed naar
vergroening in het algemeen en dus niet meer alleen ingezet wordt ten behoeve van extra (kwaliteit) bomen. Tevens wordt inzet van middelen voor een
belangrijk deel bepaald door de initiatieven bij deelgemeenten.
Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 125

Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Ruimtelijke ordening en
gebiedsontwikkeling
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Grondexploitaties 69.809 77.134 -7.325 -1.032 8.396 2.638
2. Recreatieschappen 945 -945 0 0 0
3. Bedrijfsvoeringsknelpunten agv naijl
0 1.541 -1.541 -1.079 0 0
economische crisis
4. Frictiekosten besluit woninggebonden
0 300 -300 -150 0 0
subsidies
5. Park Zestienhoven 0 500 -500 -500 -500 -500
6. Afnemend werkpakket -10.008 0 -10.008 -9.933 -11.933 -11.933
Ombuigingen
1. Regie Stedebouw/planvorming 2015 462
Lasten die worden gedekt uit de
reserves
1. Bestemmingsreserve Infrastructuur 61.627 61.627 0 0 0 0
Trend 1.637 1.626 11 159 258 258
Technische wijzigingen 72.457 62.703 9.754 6.038 3.664 3.663
Totaal 195.522 206.376 -10.854 -6.497 -115 -5.412
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Grondexploitaties
Bij de grondexploitaties is in de begroting de doorwerking van de Herijking Grondexploitaties verwerkt. Het gaat hierbij
met name om een andere fasering en bijgestelde verwachtingen. Daarnaast is ook rekening gehouden met de gefaseerde
implementatie van een kostendekkend grondbedrijf. De negatieve bijstellingen 2011 t/m 2013 worden in 2014 en 2015 naar
verwachting gecompenseerd.
2. Bijdrage recreatieschappen
Het gemeentelijk budget voor de verplichte bijdrage aan Koepelschap (en recreatieschappen) is op dit moment te laag. Voor
2012 worden de hogere kosten nu in de begroting verwerkt. Voor 2013 en verder zal met het nieuwe bestuur van de provincie
een strategie worden ingezet om tot lagere kosten te komen.
3. Bedrijfsvoeringsknelpunten Stadsontwikkeling
De organisatie Stadsontwikkeling staat onder grote druk. De cumulatie van bezuinigingen uit het coalitieakkoord, de
bedrijfsvoeringstaakstellingen en het teruglopende werkpakket als gevolg van bezuinigingen intern en bij derden, leiden
ertoe dat de financiële kaders voor de organisatie veel omvangrijker zijn en sneller afnemen dan door middel van
personeelsreductie kan worden opgevangen. De doorlooptijd die nodig is om, aanvullend op het natuurlijke verloop, tot
organisatorische aanpassing te komen heeft meer tijd nodig. In de komende jaren zal door reorganisatie, een stringente
personeelsstop en mobiliteitsinspanningen het tekort worden afgebouwd.
4. Frictiekosten Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS)
De BWS middelen zijn bij de jaarrekening 2009 volledig afgeroomd, de aanvraag voor het vormen van een bestemde reserve
voor de geleidelijke afbouw van personeel is toen niet gehonoreerd. Ten behoeve van het gefaseerd afbouwen van werk en
personeel BWS worden voor de periode tot en met 2013 frictiekosten opgenomen.
5. Park Zestienhoven
In het kader van de herijking van het deelgemeentefonds is de bestuurlijke afspraak gemaakt dat deelgemeenten financieel
zullen worden gecompenseerd voor de meerkosten van de ontwikkeling van grote bouwprojecten, voor zover deze de
financiële draagkracht van de desbetreffende deelgemeente overstijgen. Er is een inventarisatie gemaakt van relevante
projecten waarvoor dat mogelijk geldt. Op basis hiervan komt de deelgemeente Overschie in aanmerking voor extra
compensatie ten aanzien van dit project.
pagina 126 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

6. Afnemend werkpakket Gemeentewerken
Er is meerjarig een winstafdracht geraamd van € 23 mln. De economische crisis heeft gezorgd voor een afname
van de opdrachten van 20% in 2011. De trend is dat dit de komende jaren nog verder zal afnemen. De markt voor
engineeringsopdrachten is kleiner geworden en de marges staan onder druk. Gemeentewerken neemt alle mogelijke
maatregelen om op de verschuivingen in te spelen en kosten te verlagen. Zij zal echter de komende jaren ten hoogste een
afdracht van ca. € 13 mln realiseren. De meerjarenraming wordt hierop aangepast.
Ombuigingen
1. Regie Stedebouw/planvorming
Dit betreft een verdere besparing op Regie Stedebouw/planvorming, zoals verwerkt bij de begroting 2011 en waarbij
afspraken zijn gemaakt t/m 2015. Het betreft een ombuiging op de ontwikkelingstaken verband houdend met de uitvoering van
de stadsvisie, beleid hogere overheden, monumentenbeleid en beleid ruimtelijke ordening.
Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Bestemmingsreserve infrastructuur
De bestemmingsreserve infrastructuur wordt ingezet voor de dekking van het project Rotterdam Centraal. Naarmate uitgaven
worden gedaan worden deze ten laste van deze reserve gebracht. De inzichten voor de begroting zijn geactualiseerd.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling baten lasten saldo
Regie stedebouw / planvorming 66.314 77.590 -11.276
Grondzaken 287.190 294.058 -6.868
Engineering 415.661 402.661 13.000
Inrichten openbare ruimte 31.318 36.509 -5.191
Monumenten 555 822 -267
Totaal 801.038 811.640 -10.602
Toelichting per product
Product Regie Stedenbouw en planvorming
Onder dit product zijn de taken opgenomen die betrekking hebben op de stedelijke inrichting van Rotterdam. Hieronder vallen
o.a. het opstellen van bestemmingsplannen, het uitwerken van plannen ten behoeve van de vergroening van wijken en de
aanpak van Rotterdam Zuid. De lasten bestaan hoofdzakelijk uit apparaats- en projectmatige kosten. Hier staan projectbaten
tegenover.
Daarnaast zijn onder dit product tijdelijk alle personeelslasten van voormalig OBR medewerkers opgenomen. Deze overgang
is noodzakelijk als gevolg van het samengaan van de diensten OBR en dS+V in de cluster Stadsontwikkeling. Een soortgelijke
constructie is ook toegepast voor de apparaatskosten van programma Duurzaam. Deze kosten worden doorbelast naar de
Kostenplaats Bijzondere Geldstromen en het voormalig OBR. De begrote kosten en baten zijn daarom saldoneutraal.
Product Grondzaken
De baten op het product Grondzaken bestaan uit de winstnemingen en geactiveerde apparaatskosten. De lasten bestaan uit
verliesnemingen, de kosten van studieprojecten / bestuurshulp en apparaatskosten.
Op grond van wet- en regelgeving (BBV) worden de baten van grondverkopen in de exploitatie verwerkt met een
tegenboeking bij de lasten. Het effect op het resultaat is derhalve nihil.
Product Engineering
Gemeentewerken voert in opdracht van concernleden en derden werkzaamheden (projecten) in de buitenruimte uit. Een
gedeelte van deze werkzaamheden (met name voorbereiding, directievoering en beheer) voert Gemeentewerken zelf uit.
Het grootste gedeelte van de uitvoerende activiteiten wordt via bestekken op de markt gezet.
Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 127

Product Inrichten openbare ruimte
Onder dit product vallen projecten als Bestaand Rotterdams Gebied (BRG), waarvoor baten verkregen worden van
Havenbedrijf en rijk, en de bijdragen aan de recreatieschappen. Ook worden hieronder verantwoord de kosten van het
programma Buitenruimte Binnenstad en de werkzaaamheden aan Spoor- en Provenierssingel, die beide gedeclareerd worden
bij het IFR, en de bijdrage aan de Joodse gemeente ten behoeve van het onderhoud en beheer van de Joodse begraafplaats.
Daarnaast vallen ook de kosten van de vergroening, alsmede de lasten met betrekking tot kindvriendelijke wijken, waarvoor
de baten afkomstig zijn van het rijk, hieronder.
Product Monumenten
De lasten bestaan uit de kosten voor ‘Groenvoorziening Vreewijk’, waarvoor vanuit het rijk middels het gemeentefonds een
bijdrage is verstrekt, die hiertegenover als baat is opgevoerd. Tevens vallen hieronder de uitgaven aan het onderhoud van
kerken en de kosten van opdrachten en bijdragen aan derden in het kader van het monumentenbeleid ten laste van het
structurele monumentenbudget.
pagina 128 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

8.2 Beleidsmatige inspanning Wonen
Ondanks het feit, dat het economisch klimaat niet gunstig is, blijft het onze ambitie dat alle Rotterdammers in een goede woning en
een prettig woon- en leefklimaat in onze stad moeten kunnen wonen. Daarom blijven wij ons richten op verbetering van de kwaliteit
en diversiteit van de woningvoorraad, op verkorting van wachtlijsten en op kansen op de woningmarkt voor iedereen. Wij willen
mogelijkheden bieden voor een wooncarrière in de stad. Studenten, ouderen en gezinnen hebben onze bijzondere belangstelling.
Toelichting Inspanningen
Uitvoeringsprogramma Woonvisie
In het Uitvoeringsprogramma Woonvisie 2010–2014 en de daaraan gekoppelde programma’s voor de nieuwbouw en de
bestaande voorraad geven wij (samen met onze externe partners) de concrete inspanningen aan waarmee we bovenstaande
ambitie willen bereiken. Onderstaande inspanningen hebben binnen de bouw- en verbeteropgave hoge prioriteit. Jaarlijks
wordt in de Stand van het Wonen aan de raad gerapporteerd over de resultaten. In 2012 wordt tevens gerapporteerd over de
tussenmeting van de twee collegetargets in het hoofdstuk Woonstad van het Collegewerkprogramma: een verhoging van de
woontevredenheid en meer gezinnen, hoger opgeleiden en hogere inkomens die voor de stad behouden worden.
Realiseren van 3.000 woningen voor gezinnen in de periode 2010 tot en met 2013
Onder woningen voor gezinnen wordt verstaan: eengezinswoningen, maisonnettes, beneden-bovenwoningen en
gezinsvriendelijke appartementen zoals gedefinieerd in de nota ‘Bouwstenen voor een kindvriendelijk Rotterdam’.
Onder realisatie wordt verstaan: in aanbouw genomen (nieuwbouw) en in de voorraad toegevoegd (aanpak bestaande
voorraad). Het streven is erop gericht om aan het einde van deze collegeperiode 3.000 woningen voor gezinnen gerealiseerd
te hebben.
Ontwikkelen kindvriendelijke wijken
Uitgaande van de stedenbouwkundige visie ‘Bouwstenen voor een kindvriendelijk Rotterdam’ worden ontwikkelende partijen
gestimuleerd om bij nieuwbouw of herstructurering op basis van de KIWI-bouwstenen te ontwikkelen. Vanuit de stad wordt
regie gevoerd op de realisatie van kindvriendelijke wijken. Verantwoordelijkheid voor de uitvoering ligt voornamelijk bij de
deelgemeenten. Met hen is afgesproken, dat zij de Rotterdamse buitenspeelnorm realiseren als dat financieel en ruimtelijk
haalbaar is. In 2012 wordt hierbij voortgebouwd op de resultaten van de in 2011 in 11 wijken uitgevoerde Kiwi-scans.
Ontwikkelen woonservicegebieden
Een woonservicegebied is een wijk of buurt, waar ouderen en mensen met een beperking zo zelfstandig mogelijk op een
prettige manier en met de juiste zorg kunnen wonen. Hiervoor zijn slimme verbindingen nodig tussen (deel)gemeente,
corporaties, zorgaanbieders, welzijnsorganisaties en bewoners. Maatregelen zijn er onder meer op gericht vraag en aanbod
van aangepaste en aanpasbare woningen beter op elkaar af te stemmen. Vanuit de stad wordt regie gevoerd op de verdere
ontwikkeling van de aangewezen prioritaire woonservicegebieden. Ook hier ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering
grotendeels bij de deelgemeenten. Per woonservicegebied zijn/worden samenwerkingsafspraken tussen alle betrokken
partijen (gemeente/deelgemeente, corporaties, zorg- en welzijnspartijen etc.) vastgelegd in een convenant.
Verbeteren van 8.000 woningen in de periode 2010 tot en met 2013
De verbetering van woningen heeft betrekking op zowel het bezit van woningcorporaties als dat van particuliere verhuurders
en eigenaar-bewoners. In de corporatiesector worden deze collegeperiode 5.000 woningen verbeterd. Hierover zijn afspraken
met de corporaties gemaakt. In de particuliere sector bedraagt de verbeteringsopgave deze collegeperiode 3.000 woningen.
De financiering hiervan zal gedaan moeten worden vanuit het Investeringsfonds Rotterdam (IFR) en het Investeringsfonds
Stedelijke Vernieuwing (ISV3).
Aanpak verloederd particulier bezit
Deze aanpak is onderdeel van de Keten handhaving pand en persoon, waarin wordt gestuurd op een gebiedsgerichte en op
het principe van het casemanagement gebaseerde inzet van instrumenten. Aanscherping van regelgeving, deels te realiseren
door een aanvulling van de Rotterdamwet, is in 2011 op ambtelijk en bestuurlijk niveau bij de rijksoverheid op de agenda
gezet. In 2012 wordt het overleg hierover met het rijk voortgezet en nader gericht op concrete invulling en invoering.
Keten handhaving/hennepaanpak
Binnen de Keten handhaving pand en persoon worden de voor toezicht en handhaving beschikbare gemeentelijke middelen
zo effectief en efficiënt mogelijk ingezet, teneinde toezicht en handhaving optimaal te laten bijdragen aan veilige en leefbare
wijken. Iedere melding van een potentiële hennepkwekerij wordt binnen één werkdag in behandeling genomen. Waar mogelijk
wordt bestuursrechtelijk ontmanteld en de kosten verhaald op de overtreder. Eigenaren worden aangesproken op hun
verantwoordelijkheid om misbruik van hun bezit te voorkomen en te bestrijden.
Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 129

Overige handhavingstaken
De vraag naar en behoefte aan handhaving is groter dan waaraan met de beschikbare handhavingcapaciteit van Toezicht
Gebouwen voldaan kan worden. Door de noodzakelijke bezuinigingen zal het spanningsveld tussen vraag en aanbod
groter worden. Dit vereist, naast het maken van afwegingen ten aanzien van de inzet op handhaving (aan de hand van
de risicoanalyse), het ontwikkelen van nieuwe handhavingstrategieën. Een strategie waarbij de inzet zich de komende
collegeperiode van reactief handhaven naar proactief handhaven moet ontwikkelen. Een ontwikkeling waarbij gezocht zal
worden naar samenwerking met marktpartijen die actief zijn in het beheer en onderhoud van onroerende zaken. Ook de
burger zal gevraagd worden zelf meer initiatief te nemen bij oplossen van klachten.
Duurzaamheid: energiereductie in bestaande voorraad
Met woningcorporaties hebben wij afgesproken dat zij in 2014 10% energiereductie bereiken in hun bezit. Voor nieuwbouw
maken we afspraken met ontwikkelaars en beleggers over duurzaam bouwen. Voor de bestaande gebouwen richten we ons
op verenigingen van eigenaren (VvE’s) en de MKB-sector. We faciliteren hen bij de mogelijkheid om energie-investeringen te
financieren. We stimuleren investeringen in energiebesparing en duurzame energieopwekking voor Rotterdammers. Dat doen
we onder meer in een pilot waarin bewoners via investeringen in een collectief duurzaam energiesysteem aan zichzelf energie
leveren. We versterken onze inzet op het nuttig toepassen van restwarmte en duurzame koeling.
Kwaliteitssprong Zuid
Wij geven, samen met het Rijk en (lokale) partners uitvoering aan het nationaal programma Kwaliteitssprong Zuid. Waar in
eerdere jaren veel nadruk lag op de ruimtelijke ontwikkeling, kiezen we er nu voor om de sociaal-economische ontwikkeling
leidend te laten zijn, fysieke ontwikkeling ondersteunt dit proces. We werken toe naar de door alle partners gedeelde stip
op de horizon voor Zuid. In de uitvoering ligt de focus op de 7 wijken in het midden van Zuid waar de problematiek zich het
sterkst en gestapeld voordoet en waar doorbraken noodzakelijk zijn om de ontwikkeling van heel Zuid en Rotterdam verder te
brengen.
Dit integrale programma steunt op 3 pijlers: talentontwikkeling, economie & arbeidsmarkt en fysieke kwaliteitsverbetering
(waarbij vooral ook wordt gestuurd op de dwarsverbanden tussen deze terreinen). Binnen de pijler talent zetten we in op
betere prestaties (via de Children’s Zone) en aanval op de schooluitval met bijzondere aandacht voor vakmanschap. Voor
economie & arbeidsmarkt richten we ons op het ontwikkelen van economische brandpunten (werken en leren) gericht op
techniek en zorg, het verhogen van de arbeidsparticipatie (benutten van het arbeidspotentieel) en op het stimuleren van
ondernemerschap in de wijk. In de pijler fysieke kwaliteitsverbetering zetten we in op de vervanging en verbetering (en
beheer) van de particuliere woningvoorraad en van de sociale voorraad (in samenwerking met de corporaties) en spannen we
ons in voor het versterken van de leefbaarheid (o.a. bereikbaarheid, buitenruimte en veiligheid).
Collegetargets
Gedurende deze collegeperiode slagen wij erin meer gezinnen, hoger opgeleiden en hogere inkomens voor de stad te
behouden. Wij meten dit af aan het aandeel van deze groepen in de verhuisstroom uit de stad: in 2013 is dit aandeel met 10%
ten opzichte van 2009 gedaald.
Zeker voor Rotterdam Zuid hebben wij daarin een grote ambitie, omdat we willen dat Zuid op dit punt extra vooruit gaat. Wij
meten dit af aan het aandeel van deze groepen in de verhuisstroom uit Zuid: in 2013 is dit aandeel met 15% ten opzichte van
2009 gedaald.
Aan het eind van deze collegeperiode is het aandeel van de Rotterdammers dat tevreden is met de eigen woonsituatie en
geen overlast ervaart (hoge waardering van woning en woonomgeving, buurt en samenleven) met 15% ten opzichte van 2008
gestegen.
(Overige) indicatoren
De te leveren prestaties ten aanzien van handhaving zijn meetbaar te maken in prestatie-indicatoren. Echter, vanwege de
forse bezuinigingsopgaven kan op dit moment geen gegronde analyse plaatsvinden over wat exact haalbaar is in 2012. De te
leveren prestaties voor 2012 zullen daarom worden opgenomen in het nog op te stellen handhavingsbeleidsplan, daarin zal
ook worden aangegeven waar de bezuinigen zullen landen in 2012.
Per 1 oktober 2010 is de omgevingsvergunning ingevoerd. Benoemde prestatie-indicatoren zijn: vergunningverlening binnen
wettelijke termijnen en percentage direct ontvankelijke aanvragen. De eerste acht maanden hebben in het teken gestaan
van inwerken in nieuwe werkprocessen. De realisatiecijfers over deze periode geven nog geen representatief beeld over de
prestatie-indicatoren.
pagina 130 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Doelstellingen worden benoemd zodra de realisatiecijfers over een representatieve periode bekend zijn.
Target
Meetbare inspanningen gericht op de target
Realiseren 3.000 woningen voor gezinnen
in periode 2010 t/m 2013
Verbeteren 8.000 woningen in periode
2010 t/m 2013
Digitale aanvragen als % van totaal aantal
aanvragen omgevingsvergunning
Rekening
2010
Begroting
2011
669 1.500
cumulatief
1.688 4.000
cumulatief
Begroting
2012
2.250
cumulatief
6.000
cumulatief
Raming
2013
3.000
cumulatief
8.000
cumulatief
Raming
2014
Raming
2015
80% 80% 80% 80%
Baten en lasten (meerjarenraming)
bedragen x € 1.000,-
Wonen
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 101.052 94.905 62.375 44.552 43.877 43.407
Lasten 120.739 147.563 102.752 84.659 77.930 47.756
Resultaat voor reserveringen -19.687 -52.658 -40.377 -40.107 -34.053 -4.349
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 3.311 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -16.376 -52.658 -40.377 -40.107 -34.053 -4.349
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Wonen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -39.626 -39.964 -36.066 -36.066
Mutaties kaderbrief en begroting -751 -143 2.013 31.717
Totaal -40.377 -40.107 -34.053 -4.349
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
bedragen x € 1.000,-
Wonen
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Bedrijfsvoeringsknelpunten 0 1.688 -1.688 -1.182 0 0
2. Kernregistraties -1.300 0 -1.300 -1.300 -1.300 -1.300
3. Vervallen middelen Woonwagenbeleid
2015
1.727
4. WABO -7.000 -7.000 -7.000 -7.000 -7.000
Ombuigingen
1. Toezicht kwaliteit en gebruik
gebouwen 2015
491
2. Woondiensten/huurteams 2015 43
3. WABO 7.000 7.000 7.000 7.000 7.000
Trend 698 611 87 82 122 122
Technische wijzigingen 13.334 11.184 2.150 2.257 3.191 30.634
Totaal 12.732 13.483 -751 -143 2.013 31.717
Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 131

Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Bedrijfsvoeringsknelpunten
De organisatie Stadsontwikkeling staat onder grote druk. De cumulatie van bezuinigingen uit het coalitieakkoord, de
bedrijfsvoeringstaakstellingen en het teruglopende werkpakket als gevolg van bezuinigingen intern en bij derden leiden
ertoe dat de financiële kaders voor de organisatie veel omvangrijker zijn en sneller afnemen dan door middel van
personeelsreductie kan worden opgevangen. De doorlooptijd die nodig is om aanvullend op het natuurlijke verloop tot
organisatorische aanpassing te komen heeft meer tijd nodig. In de komende jaren zal door reorganisatie, een stringente
personeelsstop en mobiliteitsinspanningen het tekort worden afgebouwd.
2. Kernregistraties
De Basisregistratie, Adressen en Gebouwen (BAG), is een wettelijke taak. Het gebruik hiervan door andere diensten wordt
met ingang van 2011 niet meer intern verrekend, maar wordt zichtbaar als lasten bij de beleidsmatige inspanning Wonen.
3. Vervallen tijdelijke middelen Woonwagenbeleid
De middelen voor Woonwagenbeleid zijn tijdelijk en eindigen in 2014. Deze mutatie betreft het corrigeren van deze middelen
in 2015.
4. WABO (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht)
Door de terugloop van nieuwe bouwprojecten is de verwachting dat de legesopbrengsten WABO in de planperiode € 7 mln
lager zijn dan vorig jaar begroot. Als oplossing is gekozen voor invoering van kostendekkende tarieven waardoor de totale
legesopbrengsten WABO per saldo gelijk blijven.
Ombuigingen
1. Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen
Dit betreft een verdere besparing op Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen, zoals verwerkt bij de begroting 2011 en waarbij
afspraken zijn gemaakt t/m 2015. De inzet op toezicht gebouwen wordt de komende jaren verminderd oplopend tot een
reductie van 40% in 2015. Een deel van deze ombuiging wordt gecompenseerd door herprioritering en nieuwe manieren van
werken binnen de ketenhandhaving. De inzet op projectmatig handhaven valt buiten het werkingsgebied van de keten en zal
de komende jaren gehalveerd worden. Daarnaast wordt het budget voor de leningen funderingsherstel verlaagd ten hebhoeve
van de instandhouding van het funderingsloket als advies- en helpdesk.
2. Woondiensten/huurteams
Dit betreft een verdere besparing op Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen, zoals verwerkt bij de begroting 2011 en waarbij
afspraken zijn gemaakt t/m 2015. Voor deze ombuiging wordt de dienstverlening van de huurteams meer aangesloten op de
armoedebestrijding, met als doel een laagdrempelig woonlastenloket te formeren.
3. WABO (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht)
Door de terugloop van nieuwe bouwprojecten is de verwachting dat de legesopbrengsten WABO in de planperiode € 7 mln
lager zijn dan vorig jaar begroot. Als oplossing is gekozen voor de invoering van kostendekkende tarieven waardoor de totale
legesopbrengsten WABO per saldo gelijk blijven.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Wonen baten lasten saldo
Vergunningen 18.458 22.532 -4.074
Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen 9.841 15.545 -5.704
Regie op wonen(dS+V) 2.181 4.599 -2.418
Investeren in wonen en RO 31.895 60.076 -28.181
Totaal 62.375 102.752 -40.377
pagina 132 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting per product
Product Vergunningen
Dit product heeft betrekking op het verlenen van (omgevings)vergunningen. De baten bestaan uit opbrengsten voor opgelegde
leges met betrekking tot omgevingsvergunningen, bouwvergunningen die niet tot de omgevingsvergunningen behoren,
straathandel, splitsingen en onttrekkingen. De lasten bestaan uit apparaatskosten en materiële kosten en kosten voor de
uitvoering van de kernregistraties.
Product Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen
Dit product heeft betrekking op het houden van toezicht op de kwaliteit en gebruik van de gebouwen. Hieronder valt aanpak
verloederd particulier bezit, keten handhaving en de hennepaanpak. De lasten bestaan uit apparaatskosten en materiële
kosten. De baten bestaan uit subsidies van mede-overheden en bijdragen van andere diensten.
Product Regie op wonen (dS+V)
De baten en lasten van dit product hebben betrekking op de taken die wij uitvoeren in het kader van de uitvoering en
ontwikkeling van het Uitvoeringsprogramma Woonvisie en overige gemeentelijke doelstellingen op het gebied van wonen en
woon- en leefklimaat.
Product Investeren in wonen en RO
Dit product heeft betrekking op programma’s Pact op Zuid (POZ) en Bestaande Voorraad (BV), Investeringsbudget Stedelijke
Vernieuwing (ISV-1, ISV-2 en ISV-3) en projecten van Wonen en RO. POZ en BV zijn saldoneutrale posten, baten en
lasten zijn gelijk. ISV-2 was een saldoneutrale post en ISV-3 is als toegestaan tekort opgenomen. Opgenomen lasten zijn
rijksbijdragen afkomstig van VROM. Projecten van Wonen en RO betreffen voornamelijk afwikkeling van rijksregelingen zoals
voor BWS, PWVB, Voorziening gehandicapten, en vangnetregeling; financiële afwikkeling van verstrekte gemeenteleningen
aan woningbouwverenigingen en particulieren;afwikkeling van Groeifondsprojecten als Sociale Impuls, de financiele gevolgen
van het (doen) verstrekken van leningen ten behoeve van funderingsherstel, alsmede opdrachtverstrekking aan de Stichting
Urbannerdam in het kader van bewonersondersteuning, nu woondiensten genoemd. Deze vormen de lasten. Baten zijn
rijksbijdragen, gemeentelijke bijdragen (bijvoorbeeld uit het IFR – voor Pact op Zuid en Bestaande Voorraad – en Groeifonds)
en rente-inkomsten van woningbouwverenigingen.
Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 133

8.3 Beleidsmatige inspanning Vastgoed
Focus van de inspanning: het gebruik van onze vastgoedportefeuille is gericht op ruimtelijke, economische en maatschappelijke
doelen van de gemeente Rotterdam.
Toelichting Inspanningen
Om het gemeentelijk vastgoed zo optimaal mogelijk in te kunnen zetten en voldoende onderhoudsniveau in verhouding tot
de huurprijs en functie te kunnen garanderen, is een professionele vastgoedorganisatie essentieel. In de route naar een
professionele vastgoedorganisatie (Routekaart 2008–2012) is weergegeven welke resterende stappen in 2012 genomen
moeten worden om dit kunnen bereiken. Eén van de stappen is om een kleinere kernportefeuille, de MPRV portefeuille, door
middel van verkopen te realiseren. Dit brengt met zich mee dat, daar waar het kan, ontwikkelingen aan de markt worden
overgelaten of gezamenlijk met de markt worden opgepakt.
Belangrijke strategische dossiers in 2012 zijn de voorzieningenplannen (maatschappelijk vastgoed), concernhuisvesting en
de kostprijsdekkende huren. Eind 2012 is voor elke deelgemeente een voorzieningenplan opgesteld waarin vraag en aanbod
op elkaar zijn afgestemd. Dit leidt niet alleen tot een beter voorzieningenaanbod, maar op termijn ook tot kostenreductie
en minder leegstand. De doelstelling van het project concernhuisvesting is het efficiënter en effectiever huisvesten van het
ambtenarenapparaat. Conform de lijn van het MPRV werkt de vastgoedorganisatie naar een afgeslankte vastgoedportefeuille
die tenminste kostendekkend is.
Tevens zal in 2012 de eerste tranche van het project Rotterdamse Groene gebouwen worden geëvalueerd en zal aan de hand
daarvan besluitvorming plaatsvinden over een tweede tranche en verder. Daarmee kan de motie Bonte over verduurzaming
van de gemeentelijke vastgoedportefeuille worden afgedaan en laten we zien op welke wijze we onze gemeentelijke
vastgoedportefeuille verduurzamen.
Targets 2012
De sector Vastgoed is onder te verdelen in vier producten. Hiervoor zijn afzonderlijke doelstellingen en targets benoemd.
MPRV portefeuille (kernportefeuille)
De doelstelling van deze portefeuille is het zo efficiënt mogelijk inzetten van het vastgoed voor de maatschappelijke doelstellingen van de stad,
waarbij wordt gestreefd naar een kostendekkende exploitatie.
KPI’s
Begroting
2012
Raming
2014
Leegstand MPRV portefeuille op basis van m 2 VVO
(met name frictieleegstand t.b.v. strategische inzet van vastgoed en het efficiënter huisvesten met als gevolg
11% 9%
afstoot van vastgoed)
Kostendekkendheid MPRV portefeuille -> gerealiseerde huur t.o.v. kostendekkende huur 67% 100%
Opgeleverde voorzieningenplannen 100% 100%
Meerjaren onderhoudsplannen 100% 100%
Omvang MPRV-portefeuille.
(Kleinere portefeuille te realiseren door o.a. uitvoeringsmaatregelen voorzieningenplannen)
Kleinere
portefeuille
Niet- MPRV portefeuille (niet-kernportefeuille)
De primaire doelstelling is het afstoten van dit vastgoed. Totdat het vastgoed wordt afgestoten, is het doel om het vastgoed financieel gezien zo
optimaal mogelijk te beheren, zodat de portefeuille beter rendeert.
KPI’s
Begroting
2012
Raming
2014
Leegstand niet-MPRV portefeuille op basis van m 2 VVO 9,5% 7%
Kostendekkendheid niet-MPRV portefeuille -> gerealiseerde huur t.o.v. kostendekkende huur ≥ 100%
Incidentele opbrengsten / verkoopresultaat
Het doel van deze productgroep is het financieel gezien zo optimaal mogelijk verkopen van de objecten in de niet-MPRV portefeuille. Het
neveneffect dat door het verkopen van slecht renderende panden wordt bereikt, is dat het exploitatieresultaat van de MPRV en niet-MPRV
portefeuille verbetert.
Geen KPI’s
pagina 134 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Erfpachten
Het doel van deze productgroep is het beheren van de erfpachtcontracten en daar waar mogelijk de afkoop en verkoop naar eigendom van
erfpachtrecht (conversie).
Geen KPI’s
Baten en lasten (meerjarenraming)
Vastgoed
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 291.977 294.952 316.470 321.345 319.310 318.309
Lasten 279.052 265.040 291.224 297.136 296.136 295.136
Resultaat voor reserveringen 12.925 29.912 25.246 24.209 23.174 23.173
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 1.438 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 29.003 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -14.640 29.912 25.246 24.209 23.174 23.173
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Vastgoed
begroting
2012
bedragen x € 1.000,-
raming 2013 raming 2014 raming 2015
Begroting 2011 22.818 21.813 20.808 20.807
Mutaties kaderbrief en begroting 2.428 2.396 2.366 2.366
Totaal 25.246 24.209 23.174 23.173
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Vastgoed
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Trend 3.816 2.069 1.747 1.717 1.687 1.687
Technische wijzigingen 18.714 18.033 681 679 679 679
Totaal 22.530 20.102 2.428 2.396 2.366 2.366
Toelichting op de mutaties
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Er is alleen sprake van technische wijzigingen. Hierin zijn verschuivingen tussen de producten opgenomen als gevolg van
aanpassing van de definities van de producten (zie de toelichting na de uitsplitsing per product). Daarnaast wordt een deel
van de verdienvermogenopdracht gerealiseerd op het product Erfpacht (ca € 5 mln).
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Vastgoed baten lasten saldo
Exploitatie vastgoed MPRV 182.083 187.346 -5.263
Exploitatie vastgoed niet-MPRV 39.353 37.440 1.913
Incidentele opbrengsten vastgoed 54.628 45.775 8.853
Erfpacht 40.406 20.663 19.743
Doorbelasting Economie 0 0 0
Totaal 316.470 291.224 25.246
Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 135

Toelichting per product
Product Exploitatie vastgoed MPRV
Dit product heeft betrekking op de maatschappelijke portefeuille vastgoed (onderwijs, sport, kunst & cultuur, welzijn & zorg
en parkeren). De baten bestaan uit de huurinkomsten, de lasten bestaan uit eigenaarslasten zoals kapitaallasten, zakelijke
lasten, onderhoud, beheerkosten en apparaatskosten. De doelstelling van de maatschappelijke portefeuille is kostendekkend
met ingang van 2013.
Product Exploitatie vastgoed niet-MPRV
Dit product heeft betrekking op al het vastgoed dat niet onder de maatschappelijke portefeuille vastgoed valt. De baten en
lasten zijn hetzelfde. Daarnaast valt onder dit product ook de inkomsten brandstofverkooppunten (litervergoedingen en
veilingopbrengsten) en inkomsten vanuit reclamecontracten (ca € 6 mln per jaar).
Product Incidentele opbrengsten vastgoed
Dit product bestaat uit de incidentele verkoopopbrengsten van verkocht vastgoed. Daarnaast staat hierop een baat begroot
in verband met de verdienvermogenopdracht, die nog verdere uitwerking behoeft (€ 7,5 mln). De lasten op het product
Incidenteel bestaan uit de afboeking van de boekwaarde van het verkochte vastgoed, de afwaardering van de boekwaarde
van niet verkocht vastgoed dat is opgenomen op het verkoopplan, verkoopkosten (taxaties, kosten verkoopgereed maken) en
ambtelijke inzet om verkoop mogelijk te maken.
Product Erfpacht
De baten op het product Erfpacht bestaan uit canonopbrengst, begrote uitpondingen en conversieopbrengsten. De lasten
bestaan uit rente op de grondwaardes en afschrijving op de contractwaardes, en apparaatskosten.
pagina 136 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 4.8 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Ruimtelijke ontwikkeling en wonen | pagina 137

pagina 138 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.9

Beleidsveld 9
Verkeer en vervoer
Wat willen we bereiken
Het college richt zich op het vergroten van de bereikbaarheid van de economische centra in Rotterdam. Een goede
bereikbaarheid van de Rotterdamse regio is essentieel voor een goede economie en een aantrekkelijke woonstad.
Toelichting
Een goede bereikbaarheid van Rotterdam is essentieel voor het bereiken van de doelstellingen van de Stadsvisie: een goede
economie en een aantrekkelijke woonstad. Het gaat daarbij om bereikbaarheid op verschillende schaalniveaus.
Op randstedelijk en regionaal niveau gaat het om snelle verbindingen tussen en naar de economische centra. Binnen de stad
is het belangrijk om de voorzieningen, onderwijsinstellingen en arbeidslocaties op een eenvoudige en betrouwbare manier
bereikbaar te maken voor de inwoners van de stad, zowel per auto, fiets als OV.
Naast de stadsvisie vormen het Verkeers- en Vervoersplan 2003–2020 (VVPR) en het bijbehorende Uitvoeringsprogramma
(UVVR) het kader voor alle taken op dit beleidsveld.
Aangezien de stedelijke bereikbaarheid speelt op verschillende schaalniveau’s heeft de gemeente in deze een belangrijke
taak, maar ze kan bovenstaande doelstelling niet alleen bereiken. In de MIRT-verkenning Rotterdam Vooruit is een
gezamenlijk langere termijnperspectief geschetst voor de bereikbaarheid van de regio Rotterdam. De komende jaren werken
we dit uit in concrete projecten, investeringen en bijdragen van de verschillende partners.
Hoofdstuk 4.9 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Verkeer en vervoer | pagina 139

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Verkeer en vervoer Stedelijke bereikbaarheid Autobereikbaarheid
Baten 126.833 Baten 117.058 (en verkeersmanagement)
Lasten 143.198 Lasten 128.180 Baten 60
Target:
In deze collegeperiode blijft de gemiddelde
snelheid op de zes hoofdroutes
naar het centrum op 25 km/h:
Maasboulevard, Dorpsweg, Stadionweg,
Tjalklaan, Vaanweg, Stadhoudersweg.
Target:
De autobereikbaarheid van de haven
moet al tijdens de ombouw van de A15
verbeteren. Aan het einde van deze
collegeperiode heeft de automobilist
die in de spits op de A15 reist tussen
Maasvlakte en Vaanplein, gemiddeld
91% zekerheid dat zijn reis niet langer
duurt dan 38 minuten. In 2009 bedroeg
deze zekerheid 83%.
Lasten 13.593
Investeren in parkeren / realiseren
parkeervoorzieningen
Baten 28.505
Lasten 29.801
Exploitatie en beheer parkeren
Baten 79.001
Lasten 72.364
Beleid verkeer en vervoer
Baten 9.492
Lasten 12.422
Duurzame mobiliteit en
verkeersveilige stad
Fiets / openbaar vervoer / schone
vervoerswijzen
Baten 9.775 Baten 9.775
Lasten 15.018 Lasten 14.197
Verkeersveiligheid en leefkwaliteit
Baten 0
Lasten 821
.
pagina 140 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

9.1 Beleidsmatige inspanning Stedelijke bereikbaarheid
Focus van de inspanning: het college richt zich op het vergroten van de bereikbaarheid van de economische centra in Rotterdam.
Een goede bereikbaarheid van de Rotterdamse regio is essentieel voor een goede economie en een aantrekkelijke woonstad.
Toelichting Inspanningen
Nieuwe infrastructuur
Om de bereikbaarheid van de regio te verbeteren, zijn wij in gesprek met Rijk en stadsregio over lange termijn investeringen
in rijkswegen en over de kwaliteit van het OV op Zuid. Dit gebeurt o.a. via de samenwerking in de MIRT deelstudies
Kwaliteitssprong OV op Zuid en Herontwerp Brienenoord- en Algeracorridor. De volgende projecten hebben de komende
jaren prioriteit:
Realisatie van de A13/16, mits een goede inpassing gegarandeerd is;
– Aanleg van de Nieuwe Westelijke Oeververbinding;
– Uitwerken van de voorkeursprojecten uit de kwaliteitssprong van het OV op Zuid en uitvoering van geselecteerde
aanloopinvesteringen;
– Uitvoering van de verbreding van de A15 conform huidige planning, evenals de aanleg van de A4 Delft-Schiedam.
Bestaande infrastructuur beter benutten
Rotterdam beschikt over een aantal economische centra met een sterk (boven)regionale functie. Een betrouwbare
bereikbaarheid is een randvoorwaarde voor het succes van deze economische centra. Optimale benutting van de bestaande
infrastructuur zowel binnen als buiten de Ruit is derhalve noodzakelijk. Hiervoor leveren we de volgende inspanningen:
Mobiliteitsmanagement: Samen met het rijk, de stadsregio, Kamer van Koophandel en VNO-NCW voeren we het programma
Slim Bereikbaar uit. Doelstelling is 5% minder autoverkeer in de spits naar werklocaties in het centrum, rondom Kralingse
Zoom en Alexander. Daarnaast werkt Rotterdam in de Verkeersonderneming samen met het Rijk, de stadsregio en het
Havenbedrijf om een reductie te halen van 20% spitsverkeer op de A15, om de doorstroming tijdens de ombouw van de
A15 zo veel mogelijk te waarborgen. Om tot een efficiënte uitvoering van mobiliteitsmanagement te komen, hebben we de
uitvoering van Slim Bereikbaar bij de Verkeersonderneming ondergebracht. In 2012 willen we in het kader van Beter Benutten
een opschaling bereiken van deze programma’s naar een hogere doelstelling en een groter gebied.
Dynamisch Verkeersmanagement: Samen met de partners in de Zuidvleugel rollen we in 2012 een Dynamisch
Verkeersmanagement programma uit, zodat weggebruikers op de Ruit over voldoende actuele informatie beschikken over
(alternatieve) routes, P+R terreinen en openbaar vervoer naar de Binnenstad.
Operationeel verkeersmanagement en de verkeersmarinier. Operationeel verkeersmanagement is een noodzaak om
doorstroming in het verkeer te houden bij wegwerkzaamheden, evenementen en incidenten. Op de zeven hoofdroutes
naar het centrum geven we informatie over de actuele reistijd per auto naar de rand van het centrum, ook bij evenementen,
incidenten en werkzaamheden. De verkeersregie in Rotterdam zal structureel geregeld worden via een verkeersregiekamer.
Taken van de verkeersmarinier zullen hierin worden geïncorporeerd.
Parkeren
Het Park+Walk- en Park+Ride-programma wordt voortgezet conform de gedachten achter het verkeersplan binnenstad dat
eind 2009 door uw raad is vastgesteld. Conform het coalitieakkoord is het parkeervergunningtarief gehalveerd. Dit leidt
uiteraard tot opbrengstenderving. De exploitatie van de hele parkeersector is doorgelicht, zowel straat- als garageparkeren.
In de parkeerrapportage is een aantal maatregelen benoemd om het tekort dat dreigt te ontstaan af te wenden. Deze
maatregelen zullen verder worden uitgewerkt.
Collegetargets
Ons college zet zich in voor een goede bereikbaarheid van de economische centra, zowel binnen de stad als in de haven.
We meten de bereikbaarheid op twee manieren:
– In deze collegeperiode blijft de gemiddelde snelheid op de volgende 6 hoofdroutes van en naar het centrum 25 km per
uur: Maasboulevard, Dorpsweg, Stadionweg, Tjalklaan, Vaanweg, Stadhoudersweg;
– Aan het einde van deze collegeperiode heeft de automobilist die in de spits op de A15 reist tussen Maasvlakte en
Vaanplein, in beide richtingen 91% zekerheid dat zijn reis niet langer duurt dan 38 minuten.
(Overige) Indicatoren
Indicator
Begroting
2012
Dynamische routegeleiding op elke bundel Operationeel eind tweede kwartaal 2012
Verkeersregiekamer geheel operationeel geheel operationeel eind eerste kwartaal 2012
Begroting
2013
Begroting
2014
Hoofdstuk 4.9 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Verkeer en vervoer | pagina 141

Baten en lasten (meerjarenraming)
Stedelijke bereikbaarheid
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 103.545 97.514 101.779 102.079 102.079 102.020
Lasten 113.155 120.510 114.733 116.113 123.777 122.754
Resultaat voor reserveringen -9.610 -22.996 -12.954 -14.034 -21.698 -20.734
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 11.678 17.939 15.279 16.667 24.318 23.380
Toevoeging aan reserves 8.200 7.700 13.447 13.747 13.747 13.747
Resultaat na reserveringen -6.132 -12.757 -11.122 -11.114 -11.127 -11.101
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Stedelijke bereikbaarheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -22.977 -22.114 -21.749 -21.749
Mutaties kaderbrief en begroting 11.855 11.000 10.622 10.648
Totaal -11.122 -11.114 -11.127 -11.101
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
bedragen x € 1.000,-
Stedelijke bereikbaarheid
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Knelpunten
1. Bedrijfvoeringsknelpunten 0 440 -440 -308 0 0
2. Investeren in Parkeren; extra bijdrage
STZ resultaat 2010
3. Autobereikbaarheid; Uitvoerings_
programma Verkeer & Vervoer
0 747 -747 -747 -747 -747
1.900 1.900 0 -991 -1.920 -2.258
4. Doorkijk parkeersector 5.300 -5.300 -7.200 -11.400 -13.000
Ombuigingen
1. Doorkijk parkeersector 5.300 5.300 0 0 0 0
2. Beleid Verkeer en Vervoer 364
3. Modernisering straatparkeren -800 800 2.700 6.900 8.500
4. Tariefmaatregel straatparkeren
Centrum
4.500 4.500 4.500 4.500 4.500
Lasten die worden gedekt uit reserves
1. Bestemmingsreserve Parkeerfonds 3.994 3.994 0 0 0 0
2. Bestemmingsreserve C2000 177 177 0 0 0 0
Trend 134 599 -465 -465 -462 -462
Technische wijzigingen 25.128 11.621 13.507 13.511 13.751 13.751
Totaal 40.833 28.978 11.855 11.000 10.622 10.648
pagina 142 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Bedrijfvoeringsknelpunten
De organisatie Stadsontwikkeling staat onder grote druk. De cumulatie van bezuinigingen uit het coalitieakkoord, de
bedrijfsvoeringstaakstellingen en het teruglopende werkpakket als gevolg van bezuinigingen intern en bij derden, leiden
ertoe dat de financiële kaders voor de organisatie veel omvangrijker zijn en sneller afnemen dan door middel van
personeelsreductie kan worden opgevangen. De doorlooptijd die nodig is om aanvullend op het natuurlijke verloop tot
organisatorische aanpassing te komen heeft meer tijd nodig. In de komende jaren zal door reorganisatie, een stringente
personeelsstop en mobiliteitsinspanningen het tekort worden afgebouwd.
2. Investeren in Parkeren; extra bijdrage Stadstoezicht resultaat 2010
Het positieve resultaat 2010 van Stadstoezicht is niet onmiddellijk toegevoegd aan de bestemmingsreserve Parkeerfonds.
Dit zal met ingang van 2012 gebeuren in 5 jaarlijkse tranches van € 747. Op deze manier wordt vastgehouden aan de motie
van der Born.
3. Autobereikbaarheid; Uitvoeringsprogramma Verkeer & Vervoer
In het voorjaar is een plan uitgewerkt voor de dekking van het Uitvoeringsprogramma Verkeer & Vervoer. Gezien de
financiële situatie is het ambitieniveau bijgesteld. Een deel van de kosten zal worden gedekt uit beschikbare middelen 2011.
Bij de 2 e bestuursrapportage wordt voorgesteld deze middelen te reserveren in een bestemmingsreserve. Het bijgestelde
ambitieniveau is in de begroting verwerkt.
4. Doorkijk parkeersector
Hier zijn de financiële knelpunten uit de doorkijk Parkeersector van maart jongstleden in opgenomen.
Ombuigingen
1. Doorkijk parkeersector
In het voorjaar 2011 is de Doorkijk Parkeersector gepresenteerd waarin zowel negatieve ontwikkelingen als mogelijke
oplossingen werden gepresenteerd. De nadere uitwerking hiervan is verwerkt in bijgaande begroting. Door de invoering
van de modernisering van het straatparkeren en de tariefmaatregelen in het centrum kunnen toekomstige tekorten in de
parkeersector worden opgevangen. Dit past binnen het uitgangspunt van de motie Van der Born. Komende jaren zullen
kosten en opbrengsten in de parkeersector worden gemonitord en halfjaarlijks worden gerapporteerd. Afhankelijk van de
resultaatsontwikkeling de komende jaren, zal blijken of extra maatregelen nodig zijn na 2015.
2. Beleid Verkeer en Vervoer
Dit betreft een verdere besparing op Verkeer en Vervoer, zoals verwerkt bij de begroting 2011 en waarbij afspraken zijn
gemaakt t/m 2015, waardoor minder planvorming op dit terrein zal plaatsvinden. De uitvoering van de wettelijke taken zoals
ontwerp en functioneel beheer van wegen en beheer van verkeersregelinstallaties wordt voortgezet.
3. Modernisering straatparkeren
In het kader van de doorkijk Parkeersector worden 2 maatregelen genomen, modernisering straatparkeren en een
tariefsaanpassing in het centrum.
De maatregelen modernisering straatparkeren bestaan uit het invoeren van kentekenparkeren per 1 januari 2014 en het
herontwerp en de verdere digitalisering van parkeerproducten en daarmee samenhangende (klant)processen.
4. Tariefmaatregel straatparkeren Centrum
In het kader van de doorkijk Parkeersector worden 2 maatregelen genomen, modernisering straatparkeren en een
tariefsaanpassing in het centrum.
Lasten die worden gedekt uit reserves
1. Bestemmingsreserve Parkeerfonds
Op grond van de meest recente evaluatie van het Parkeerfonds dienen de begrote uitgaven ten laste van dit fonds, alsmede
de daarvoor benodigde onttrekking aan de bestemde reserve, verhoogd te worden. Dit betekent een wijziging van de
begroting in de jaren 2012 t/m 2014.
Hoofdstuk 4.9 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Verkeer en vervoer | pagina 143

2. Bestemmingsreserve C2000
Deze bestemmingsreserve is gevormd voor het aanbrengen van C2000 systeem in parkeergarages. De bestemmingsreserve
zal jaarlijks worden onttrokken voor de dekking van de kapitaallasten.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Stedelijke bereikbaarheid baten lasten saldo
Autobereikbaarheid (en verkeersmanagement) 60 13.593 -13.533
Investeren in parkeren / realiseren parkeervoorzieningen 28.505 29.801 -1.296
Exploitatie en beheer parkeren 79.001 72.364 6.637
Beleid Verkeer en Vervoer 9.492 12.422 -2.930
Totaal 117.058 128.180 -11.122
Toelichting per product
Product Autobereikbaarheid (en verkeersmanagement)
De lasten voor dit product bestaan uit de kosten voor onderhoud en beheer van de verkeersregelinstallaties, de jaarlijkse
bijdrage aan de verkeersonderneming, alsmede de kapitaallasten op reeds uitgevoerde aanpassingen aan wegen, waaronder
doorstromingsverbeterende maatregelen in het kader van het Uitvoeringsprogramma Verkeer & Vervoer, en de kapitaalslasten
van de bestaande verkeersregelinstallaties.
De baten betreffen een bijdrage van Rijkswaterstaat voor het beheer van verkeersregelinstallaties op specifieke plaatsen.
Product Investeren in parkeren / realiseren parkeervoorzieningen
De baten van dit product bestaan uit de afdracht uit de parkeerexploitatie door Stadstoezicht en de opbrengsten van
parkeereisen (de afkoopsommen, die betaald moeten worden als, ter verkrijging van een bouwvergunning niet voldaan
wordt aan het voorgeschreven aantal parkeerplaatsen in het plan). Tevens vallen onder de baten de onttrekkingen aan de
reserve parkeerfonds, die plaats moeten vinden ter dekking van exploitatietekorten op parkeergarages en fietsparkeren, die
als lasten binnen het product worden verantwoord. Andere lasten betreffen de storting in de daarvoor bestemde voorziening
van de opbrengsten van de parkeereisen, terwijl tevens zowel de baten als de lasten van het Parkeergeleidingssysteem hier
verantwoord worden. Als laatste onderwerp vallen onder dit product de kapitaalslasten van parkeervoorzieningen, die via de
KPBG zijn aangelegd.
Product Exploitatie en beheer parkeren
De baten bestaan voornamelijk uit opbrengsten straatparkeren (waaronder vergunningen) en opbrengsten parkeergarages
STZ. De lasten voornamelijk uit de exploitatie van de parkeergarages, handhaving en toezicht parkeren en een afdracht aan
het Parkeerfonds.
Product Beleid Verkeer en Vervoer
Hierin worden de baten en lasten verantwoord die betrekking hebben op het uitwerken van beleid op het terrein van Verkeer
en Vervoer beleid. Hieronder vallen o.a. de bestedingen die betrekking hebben op het verbeteren van mobiliteitsmanagement,
verkeersmanagement en de taken van de verkeersmarinier. De baten worden voornamelijk ontvangen van de Stadsregio,
DCMR en andere gemeentelijke diensten.
pagina 144 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

9.2 Beleidsmatige inspanning Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad
Focus van de inspanning: we continueren de aanpak om het verkeer veiliger te maken. Om de groei in vervoersbewegingen duurzaam
te realiseren, is onze strategie gericht op schoon gebruik, schone voertuigen en schone brandstoffen.
Toelichting inspanningen
Het college zet zich in om het gebruik van de fiets, het openbaar vervoer, elektromobiliteit en andere schone vormen van
vervoer optimaal te faciliteren. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan de realisatie van het programma duurzaamheid en
de doelen van het Rotterdam Climate Initiative en het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit. Specifiek voor de
binnenstad werken we een pakket van maatregelen uit waarmee we een goede bereikbaarheid van het centrum waarborgen,
de leefbaarheid verbeteren en economische activiteit stimuleren. Belangrijkste onderdelen van dit pakket zijn investeringen in
de aanleg van fietspaden en fietsenstallingen, mobiliteitsmanagement, verdere uitrol van dynamisch verkeersmanagement en
de stimulering van duurzame stedelijke distributie.
Brandstoffen en elektrisch vervoer
Om de groei in vervoersbewegingen duurzaam te realiseren (schoner en stiller) is onze strategie gericht op schoon gebruik,
schone voertuigen en schone brandstoffen. Deze ontwikkeling versnellen we door Rotterdam te positioneren als proeftuin
voor innovatieve bedrijven op het gebied van elektrisch vervoer. Daarnaast zorgen we, mits ondersteund met rijksgelden,
voor 1000 oplaadpalen voor in Rotterdam geregistreerde voertuigen. Hierover wordt gerapporteerd in het kader van het
programma Duurzaam. Specifiek voor de binnenstad werken we een pakket van maatregelen uit, zodat het centrum zowel
bereikbaar als leefbaar blijft.
Openbaar Vervoer
In 2012 zal een aangepaste regeling voor het gratis OV 65+ worden ingevoerd, waarbij de mogelijkheid om gratis te reizen
alleen zal gelden voor een specifieke doelgroep. Ook voeren we periodiek overleg met de Stadsregio over de dienstregeling
en uitvoering van het openbaar vervoer in de stad.
Fiets
In afstemming met de Stadsregio wordt een vervolg gegeven aan het fietsplan, o.a. door aanleg van ontbrekende schakels
in het fietsnetwerk. We sluiten hierbij zoveel mogelijk aan bij bestaande (onderhouds)werkzaamheden. We voeren een extra
slag uit in de fietsparkeerplekken bij tram- en metrohaltes en in het centrum.
Verkeersveiligheid
Het is belangrijk dat de basis van het verkeerssysteem goed op orde blijft. De blackspot-aanpak wordt gecontinueerd.
De aanpak van knelpunten in de verkeersveiligheid en uitvoeren van functionele wijzigingen in het wegennet combineren we
met onderhoud. Ook verkeerseducatie maakt onderdeel uit van deze aanpak.
De vervanging van verkeersregelinstallaties is kostbaar maar noodzakelijk, vooral ten behoeve van de veiligheid. We proberen
delen van installaties langer te gebruiken wanneer dat haalbaar is en spreken daarom van ‘renovatie’.
(Overige) Indicatoren
Indicator
Begroting
2012
Begroting
2013
Begroting
2014
Schakels in fietspaden verbeteren 7 schakels aangepakt n.t.b. n.t.b.
Extra slag fietsparkeerplaatsen bij tram en metro
450 plekken
Black spots saneren 10 10 10
Verkeersregelinstallaties vervangen 15 15 15
Baten en lasten (meerjarenraming)
Duurzame mobiliteit en verkeersveilige
stad
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 7.213 6.066 9.775 16.951 35.913 35.913
Lasten 15.487 14.729 15.018 22.714 41.916 38.916
Resultaat voor reserveringen -8.274 -8.663 -5.243 -5.763 -6.003 -3.003
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 0 840 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 166 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -8.440 -7.823 -5.243 -5.763 -6.003 -3.003
Hoofdstuk 4.9 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Verkeer en vervoer | pagina 145

Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -7.779 -7.819 -7.819 -7.819
Mutaties kaderbrief en begroting 2.536 2.056 1.816 4.816
Totaal -5.243 -5.763 -6.003 -3.003
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Duurzame mobiliteit en verkeersveilige
stad
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
Knelpunten
1. Fiets/OV; ophoging budget
gratis OV 65+
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
0 700 -700 -700 -700 -700
Ombuigingen
1. OV65+ doelgroepbeleid -3.000 3.000 3.000 3.000 6.000
2. Verkeerslichten -400 400
Trend 0 164 -164 -244 -484 -484
Technische wijzigingen -5.260 -5.260 0 0 0 0
Totaal -5.260 -7.796 2.536 2.056 1.816 4.816
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Ophoging budget gratis OV 65+
De kosten van het gratis openbaar vervoer voor 65-plussers zijn begroot op € 6 mln per jaar. Het tot op heden jaarlijks
beschikbare budget bedraagt € 5,3 mln. De aanvullend benodigde middelen zijn nu in de begroting verwerkt.
Ombuigingen
1. OV 65+ doelgroepbeleid
In 2012 zal een aangepaste regeling voor het gratis OV 65+ worden ingevoerd, waarbij de mogelijkheid om gratis te reizen
alleen zal gelden voor een specifieke doelgroep. Ook voeren we periodiek overleg met de Stadsregio over de dienstregeling
en uitvoering van het openbaar vervoer in de stad.
2. Verkeerslichten
De vervanging van een aantal installaties wordt vertraagd. Dit leidt tot lagere investeringen en dus tot meer vrijval. Daarnaast
verwachten we eenmalig aan elektriciteitskosten een voordeel omdat sneller dan gepland de verkeerslichten-lampen door
LED lampen zijn vervangen.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad baten lasten saldo
Fiets / Openbaar vervoer / Schone vervoerswijzen 9.775 14.197 -4.422
Verkeersveiligheid en leefkwaliteit 0 821 -821
Totaal 9.775 15.018 -5.243
pagina 146 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting per product
Product Fiets / Openbaar vervoer / Schone vervoerswijzen
De baten van dit product bestaan uit bijdragen van de Stadsregio in de aanleg van bijvoorbeeld fietspaden, de dekking
door de Stadsregio van haar opdrachten met betrekking tot de aanleg van railinfrastructuur, alsmede de bijdrage van de
betreffende deelgemeente in de kosten van het project ‘Oudedijk’.
De lasten worden gevormd door de uitgaven voor bovengenoemde projecten, terwijl tevens de kosten van het gratis
openbaar vervoer voor 65-plussers via dit product verantwoord worden. Daarnaast worden ook de kapitaalslasten van reeds
uitgevoerde projecten (fietspaden) hier verantwoord.
Product Verkeersveiligheid en leefkwaliteit
Voor dit product bestaan de lasten vooralsnog uitsluitend uit de kapitaalslasten op reeds gerealiseerde verkeersvoorzieningen
in het kader van Blackspots en Lokale Leefomgeving.
Hoofdstuk 4.9 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Verkeer en vervoer | pagina 147

pagina 148 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.10

Beleidsveld 10
Economie
Wat willen we bereiken
Het versterken van de Rotterdamse economische structuur.
Toelichting
De Rotterdamse economie moet de komende jaren krachtiger, weerbaarder en duurzamer worden. Hiervoor zetten we
in op het uitbouwen van de kansrijke clusters, het verbeteren van het vestigingsklimaat, het ondersteunen van (startend)
ondernemerschap en innovatie en het intensiveren van de relatie met de Rotterdamse regio. Wij gaan nog intensiever
samenwerken met onze partners. Om de ontwikkeling van de Rotterdamse economie als geheel inzichtelijk te maken en te
meten hoe we er voor staan ontwikkelen we een economisch index. De activiteiten die we gaan uitvoeren om de Rotterdamse
economie over vier jaar krachtiger, weerbaarder en duurzamer te maken leggen we vast in een programma regionale en
stedelijke economie.
Hoofdstuk 4.10 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Economie | pagina 149

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Economie
Economische structuur en
Versterken economische structuur
vestigingsklimaat
Baten 7.041 Baten 7.041 Baten 3.000
Lasten 38.625 Lasten 38.625 Lasten 19.405
Target:
Het aantal HBO’ers en WO’ers afgestudeerd
aan Rotterdamse instellingen
voor hoger onderwijs dat anderhalf jaar
na afstuderen in de regio en daarbinnen
de stad werkt neemt over de collegeperiode
gemiddeld met anderhalf procent
punt toe ten opzichte van het gemiddelde
over de afgelopen vijf jaar.
Versterken vestigingsklimaat
Baten 397
Lasten 13.457
Versterken kansenstructuur
Baten 0
Lasten 1.802
Target:
Het met behulp van de Rotterdam
Investment Agency realiseren van 100
investeringsprojecten (succesvolle
proposities) in deze collegeperiode.
Beheer markten
Baten 3.644
Lasten 3.961
.
.
pagina 150 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

10.1 Beleidsmatige inspanning Economische structuur en vestigingsklimaat
Focus van de inspanning: de Rotterdamse economie moet over vier jaar krachtiger, weerbaarder en duurzamer, zijn. Hiervoor
zetten we in op het uitbouwen van de kansrijke clusters, het verbeteren van het vestigingsklimaat, het ondersteunen van (startend)
ondernemerschap en innovatie en het intensiveren van de relatie met de Rotterdamse regio. Wij gaan om dit te bereiken intensiever
samenwerken met onze partners. Om de ontwikkeling van de Rotterdamse economie als geheel inzichtelijk te maken en te meten hoe
we er voor staan ontwikkelen we een economisch index. De activiteiten die we gaan uitvoeren om de Rotterdamse economie over vier
jaar krachtiger, weerbaarder en duurzamer te maken leggen we vast in een programma regionale en stedelijke economie.
Toelichting Inspanningen
De inspanningen van het college zijn gericht op:
– het verbeteren van de concurrerende vestigingsvoorwaarden;
– het vergroten van de concurrentiepositie van sterke sectoren;
– het voldoen aan de vraag naar arbeid.
Dienstverlening aan ondernemers en het binden van bedrijven zijn hierbij de belangrijkste activiteiten. Samenwerking met
partijen in de stad en regio is essentieel. In 2011 is hiertoe het programma Economie en Arbeidsmarkt opgesteld. In 2012
staat de uitvoering van dit programma centraal.
Om de samenwerking tussen gemeente en stedelijke partners bij de realisatie van het programma en de daarvoor benodigde
analyse te kunnen sturen is in 2011 het Strategisch Beraad opgericht. In 2012 wordt dit voortgezet. De Economische
Verkenning en de Werkgelegenheidsmonitor zijn ook in 2012 weer de graadmeters hoe we ervoor staan met de Economie en
de Arbeidsmarkt.
Programma Economie en Arbeidsmarkt
Concurrerende vestigingsvoorwaarden bieden
Voor ondernemers zijn optimale dienstverlening, bereikbaarheid, goede vestigingslocaties, een goed functionerende
arbeidsmarkt en een aantrekkelijk woonklimaat essentiële vestigingsvoorwaarden. Rotterdam wordt gezien als een echte
ondernemersstad en daar zijn we trots op. De gemeente werkt met stedelijke en regionale partners om de positie van
Rotterdam als stad met goede vestigingsvoorwaarden verder uit te bouwen.
Accountmanagement en acquisitie
Met de Rotterdam Investment Agency (RIA) wordt onverminderd ingezet op het aantrekken en behouden van meer
buitenlandse bedrijven en investeerders naar de stad. De expatdesk vervult daarbij een belangrijke rol voor (hoogopgeleide)
werknemers uit het buitenland. Steeds vaker worden via de expatdesk verblijfsvergunningen geregeld via de zogenaamde
kennismigrantenregeling.
Ook het bezoeken van alle toonaangevende bedrijven in Rotterdam is voor de RIA een belangrijke activiteit. Deze
toonaangevende bedrijven zijn een belangrijke bron van werkgelegenheid en potentiële uitbreidingsinvesteringen. Het is
essentieel deze bedrijven op regelmatige basis te bezoeken (relatiemanagement) en ze hiermee voor de stad te behouden of
ze te bewegen tot het doen van additionele investeringen. Daarnaast leveren deze bezoeken waardevolle informatie op over
hoe bedrijven in de stad kijken naar het Rotterdamse vestigingsklimaat, zoals de arbeidsmarkt, de bereikbaarheid van de
stad en de quality of life. Hierover wordt viermaandelijks aan het college gerapporteerd. Aansluitend op het bezoeken van de
bedrijven, organiseert de RIA jaarlijks een aantal bijeenkomsten om netwerken tussen (regionale en) Rotterdamse bedrijven
onderling en de gemeentelijke overheid te faciliteren en te verstevigen.
Voor het MKB zetten we ook het instrument key/accountmanagement in. Het accountmanagement is extern gericht
en verbindt publieke en private partijen om meer zicht te krijgen op de arbeidsmarktparticipatie en inzicht te krijgen
in de retailtrends. Accountmanagement MKB wordt in 2012 gericht op het verder uitbouwen van de relaties met de
ondernemerscollectieven, op smaakmakers in de gebieden en op de sterke economische clusters. Samen met het
ondernemershuis (ondernemersbalie en digitale voorziening voor ondernemers) is het accountmanagement de eerste ingang
voor ondernemers voor ondernemersvragen, informatie en ondersteuning bij problemen en knelpunten gerelateerd aan de
gemeentelijke organisatie.
Verminderen regeldruk, verbeteren dienstverlening aan ondernemers en bevorderen ondernemerschap
De ondernemersbalie is de fysieke plek voor de vragen/issues van de ondernemers. Naast deze fysieke plek maken de
ondernemers ook gebruik van Mijn Loket voor Bedrijven van de gemeente Rotterdam. De ondernemersbalie is gebouwd als
één integraal loket vanuit vraag van ondernemers.
Hoofdstuk 4.10 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Economie | pagina 151

Onder de verzamelnaam het ondernemershuis staan de ondernemersbalie en de digitale voorziening voor ketensamenwerking
inclusief kostendeling in samenwerking met marktpartijen. Het ondernemershuis is aangesloten achter het
gemeentelijke telefoonnummer 14010.
In het kader van het verminderen van regeldruk ondernemers wordt in 2012 ingezet op het schrappen van onnodige regels,
verbeteren van de digitale dienstverlening (Mijn Loket voor Bedrijven, ondernemersdossier) en de aanpak van de irritatie
top10 van ondernemers. Met de inzet van intern casemanagement worden ondernemers ondersteund bij problemen en
knelpunten die zij hebben tijdens het vergunningenproces of andere processen die een relatie hebben met administratieve
lastendruk.
Werklocaties
Werklocaties zijn essentieel. We werken met marktpartijen aan een evenwichtig, hoogwaardig gebruik en aanbod van
bedrijventerreinen, winkels en kantoren. De ontwikkelingen worden ook in 2012 via de Navigator werklocaties gevolgd.
Deze wordt twee keer per jaar opgesteld.
In 2011 is een convenant met marktpartijen afgesloten om de leegstand van kantoren aan te pakken. In 2012 zetten we de
aanpak van de in 2011 geselecteerde pilots door.
De uitvoering van de herstructurering van zes bedrijventerreinen, Spaanse Polder, Noord/West, Hordijk, Gadering,
Schiebroek en de Laagjes, is in volle gang. Er blijft behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen, met name aan de zuidkant.
Afstemming in de Stadsregio, maar ook bovenregionaal, blijft daarom in 2012 van belang.
In 2012 gaan we voor 25 – nader te prioriteren – winkelgebieden een vitaliteitscan uitvoeren en analyseren met stakeholders.
Daarvoor ontwikkelen we een drietal instrumenten, te weten scenarioplanning, maatschappelijke kosten-/batenanalyses en
coaching van samenwerking tussen publieke en private stakeholders. Met de inzet van die instrumenten is de vitaliteitscan
richtinggevend voor alle stakeholders en voor de toekomst van een winkelgebied (instandhouding, functiemenging, of
-verandering).
Economische structuur versterken
De economie van Rotterdam en regio kenmerkt zich door een mix van grote en kleine bedrijven, internationaal en regionaal,
starters, doorgroeiers en gevestigde ondernemingen. Het omvangrijke havenindustrieel complex (HIC), en de medische en
zorgsector zijn van groot belang. Maar ook zakelijke dienstverlening, consumentendiensten en de creatieve sector krijgen
aandacht.
We creëren goede randvoorwaarden qua ruimte, infrastructuur, arbeidsmarkt en imago. Innovatie en samenwerking in
regionaal verband zijn essentieel. Doel is de concurrentiepositie van de sterke economische clusters verder uit te bouwen.
Medisch en zorg
Doelstelling is om de Rotterdamse zorgeconomie een gezonde economische sector te laten zijn met veel bedrijvigheid en
werkgelegenheid.
In de gebiedsontwikkeling zetten we verder in op de ontwikkeling van de Science Tower en de invulling van de zorgboulevard
Coolhaven.
De in 2011 opgestelde Rotterdamse propositie moet leiden tot het vestigen van ten minste 1 internationaal bedrijf op het
gebied van medisch en zorg. Het in 2011 opgerichte Platform Zorg gaat de vraagstukken met betrekking tot de arbeidsmarkt
verder uitwerken. In regionaal verband (Medical Delta) worden samenwerkingsprojecten op biomedisch gebied en innovaties
in de zorg verder geïntensiveerd.
Havengerelateerd cluster
Het Haven- en Industrieel Cluster (HIC) is van groot belang voor Nederland en dus voor onze stad en regio. Het cluster levert
met ruim 70.000 banen een belangrijke bijdrage aan de werkgelegenheid in onze regio.
Na het verschijnen van de Havenvisie 2030, wordt nu gewerkt aan een nieuw uitvoeringsprogramma. Belangrijke thema’s die
daarin worden opgepakt zijn het vormgeven van de publieke taken voor ondernemers in het havengebied, het onderhouden
van de kennis over het haven- en industrieel complex en het bouwen aan een krachtig regionaal netwerk.
Activiteiten zullen worden ontwikkeld in samenwerking met de partners in de stad en haven en zullen zich o.a. richten op
arbeidsmarkt en scholing, economische projectontwikkeling, accountmanagement en kennisdeling.
Innovatie
De Rotterdamse Innovatieagenda is in 2011 opgesteld als kader van waaruit verschillende activiteiten zullen worden
geïnitieerd om een innovatief klimaat te bevorderen. De gemeente participeert in Triple Play 2020, een valorisatieprogramma
met onderwijs, kennisinstellingen en bedrijfsleven uit Rotterdam waarvoor subsidie is aangevraagd bij Agentschap NL. Verder
is de gemeente met de Hogeschool Rotterdam actief in het project Rotterdam Open Data. Met het toegankelijk maken van
openbare data wil Rotterdam de ontwikkeling van producten en diensten stimuleren. Een aantal voorbeeldprojecten wordt
geselecteerd en uitgevoerd. Starters in de incubator op het RDM terrein worden ondersteund (Innovatieketen).
De regionale samenwerking in TriDelta verband zal verder ontwikkeld worden. Activiteiten zoals een netwerk rondom het
speerpunt architectuur worden opgezet en de speerpunten van de regio zullen via lobby bij het rijk en de EU onder de
aandacht gebracht worden.
pagina 152 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Consumentendiensten
Onder consumentendiensten rekenen we de sectoren leisure, detailhandel en horeca.
In 2012 wordt het evenementenbeleid conform de beleidsnota “Dieper in de stad, verder in de wereld” nader uitgevoerd.
Naast de jaarlijkse succesvolle evenementen zoals het IFFR filmfestival, North Sea Jazz en de Wereldhavendagen vinden in
2012 een aantal Europese Kampioenschappen plaats, zoals het EK Honkbal en het EK Handbal voor dames. Door marketing
en promotie en specifieke werving op de congresmarkt wordt ingezet op een langer verblijf van de toeristische en zakelijke
bezoeker in de stad.
Creatieve Economie
We zetten in op het behouden en realiseren van nieuwe creatieve werkplaatsen in de stad en op een voor creatieve en
kenniswerkers aantrekkelijk uitgaansklimaat in de binnenstad. Daarbij willen we de kleinschalige en/of experimentele
initiatieven en evenementen die de creatieve sector zelf organiseert zo veel mogelijk faciliteren, waarbij zij de ruimte krijgen
die initiatieven uit te voeren. Met het oog op innovatie voeren we regie op het samenbrengen en koppelen van partijen uit de
creatieve sector, overig bedrijfsleven en kennisinstellingen.
Regio
De economie van Rotterdam is nauw verbonden met die van de regio. In meerdere samenwerkingsverbanden (Metropoolregio
Rotterdam-Den Haag, Zuidvleugel en DelTri) wordt met andere gemeenten en marktpartijen gewerkt aan omvattende
regionale economische agenda’s.
Er wordt ook sectorspecifiek samengewerkt: in Medical Delta wordt gewerkt aan vergaande samenwerking tussen de
universiteiten onderling en met het bedrijfsleven. Binnen Clean Tech Delta worden concrete business cases uitgewerkt.
TriDelta bouwt zijn samenwerkingsstructuur verder uit. De Rotterdamse inzet is ook geborgd in de topsectorenaanpak van het
ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. De uitvoering van het topsectorenbeleid wordt in samenwerking
met het ministerie komend jaar vormgegeven.
Voldoen aan de vraag naar arbeid
De gemeente Rotterdam wil er alles aan doen om aan de toenemende vraag naar arbeid in de economie te voldoen. Steeds
nadrukkelijker wordt een aantrekkelijke en flexibele arbeidsmarkt, met mensen die wat kunnen, een vestigingsfactor voor het
bedrijfsleven om rekening mee te houden.
De ambities zijn gericht op het vergroten van de arbeidsparticipatie, het verhogen van het opleidingsniveau van de
beroepsbevolking, het bevorderen van de doorstroming en het optimaliseren van de aansluiting tussen onderwijs en
arbeidsmarkt. Hierop zetten we niet alleen in vanuit het beleidsveld Economie, maar ook vanuit de beleidsvelden Participatie
en Jeugd.
Sectoragenda’s
Werkgevers zijn bepalend voor de vraag op de arbeidsmarkt. Daarom werken we samen met het bedrijfsleven en het
onderwijsveld aan een goed functionerende arbeidsmarkt. Samen met deze strategische partners werken we, voor de
economisch relevante sectoren, aan een agenda om de opgaven op de arbeidsmarkt aan te pakken.
Integraal onderdeel van het versterken van de Medisch en Zorgsector is de ontwikkeling van de arbeidsmarkt. Ook
in 2012 werken we, binnen het Platform Zorg en op basis van het convenant zorg verder aan het terugdringen van de
personeelstekorten in deze sector. Aandachtspunten zijn de diversiteit van het personeelsaanbod en de opleidingscapaciteit
(en rendement). Onze inzet richt zich op het continueren van de imagocampagne, de beroepsoriëntatie en het verbreden van
de werving.
Voor het versterken van de sectoren Haven, Industrie en Techniek is de ontwikkeling van arbeidsmarkt van groot belang.
Ook in de Havenvisie 2030 is de ontwikkeling van de arbeidsmarkt een belangrijk thema. Het vergroten en verbeteren van de
uitstroom uit het onderwijs is voor deze sector een belangrijk aandachtspunt. Hiervoor is het onder andere noodzakelijk om
de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren. Diverse initiatieven, zoals het oprichten van twee vakscholen
techniek (onderdeel van het programma Aanval op Uitval) en het verbeteren van de beroepsoriëntatie lopen al. In 2012 zullen
we op basis van een gezamenlijke agenda – waarin nadrukkelijk ook aandacht is voor de zij-instroom, doorstroming en de
aantrekkelijkheid van deze sector – verder uitvoering geven aan de ontwikkeling van de arbeidsmarkt in deze sector.
Rotterdam Carrièrestad
Daarnaast werken we aan maatregelen om hoger opgeleiden aan onze stad te binden. Belangrijk onderdeel is het
ontwikkelen van een carrièreperspectief voor hoger opgeleiden. In 2012 zullen de eerste afstudeerders kunnen instromen op
een baanarrangement binnen een dwarsdoorsnede van het Rotterdamse bedrijfsleven. Maar in 2012 worden meer activiteiten
en initiatieven uitgevoerd op basis van het plan dat met bedrijfsleven en onderwijsveld is opgesteld. Dit is een integraal
plan dat aansluit bij de agenda voor Hoger Onderwijs en waarin bijvoorbeeld ook aandacht is voor de aantrekkelijkheid van
Rotterdam.
Hoofdstuk 4.10 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Economie | pagina 153

Generieke acties
Binnen de sectorale agenda’s is de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt een belangrijk thema. Daarom zetten we
ook generiek in op de verbetering van deze match. Hiervoor zijn de acties uit het Rotterdams Onderwijsbeleid gericht op het
tegengaan van schooluitval en het verbeteren van de beroeps- en loopbaanoriëntatie essentieel.
Daarnaast is het belangrijk om aandacht te hebben voor sociale innovatie en duurzaam werken en de doorstroming op
de arbeidsmarkt. In 2012 zullen we verschillende activiteiten ontplooien waarin we het bedrijfsleven stimuleren om hun
bedrijfsprocessen anders in te richten en zo het menselijk kapitaal beter te benutten. Ook bevorderen we, onder andere met
de introductie van de leercheque in 2012, de intersectorale en opwaartse mobiliteit van werknemers. Hierin sluiten we onder
andere aan op het thema duurzaam werken in het programma Samen Werken aan een Goede Gezondheid.
De derde generieke actie is gericht op een eenduidige werkgeversbenadering. Op het gebied van de werkgeversservice
zullen we de samenwerking met de regiogemeenten in 2012 verder uitbreiden.
Collegetargets
Het met behulp van de Rotterdam Investment Agency realiseren van 100 investeringsprojecten (succesvolle proposities) in
deze collegeperiode.
Het aantal Hbo’ers en WO’ers afgestudeerd aan Rotterdamse instellingen voor hoger onderwijs dat anderhalf jaar na
afstuderen in de regio en binnen de stad werkt, neemt over de collegeperiode gemiddeld met anderhalf procent punt toe ten
opzichte van het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar.
Overige Indicatoren
Aantal investeringsprojecten (cumulatief, jaarlijks per 31-12) 2012 2013
70 100
Gemiddeld groeipercentage WO en HBO afgestudeerden
2013 (gegevens over 2008–2012) 1,5%
Administratieve lastendruk (cumulatief, jaarlijks per 31–12) 2012 2013
-15%
Economische ontwikkeling warenmarkten
Het college heeft verschillende maatregelen genomen om de kwaliteit van de Rotterdamse warenmarkten te verbeteren. De
brancheringsbesluiten uit 2010 hebben als doel het overaanbod van aardappelen, groenten en fruit (AGF) en kleding op de
drie grote markten terug te dringen en meer diversiteit in het productaanbod op de markt te realiseren. Schorsingsverzoeken
en bezwaren tegen deze besluiten zijn afgewezen. Wij kijken daarom met vertrouwen naar de beroepszaken die bij
de rechtbank zijn aangespannen. In 2011 zijn de eerste positieve effecten van de brancheringsbesluiten zichtbaar, de
verwachting is dat de positieve trend zich in 2012 voortzet.
Verdere verbeteringen worden verwacht, onder andere door het tussentijds toewijzen van vrijgekomen plaatsen als vaste
plaats aan meelopers. Hierdoor wordt een halt toegeroepen aan de structurele leegstand van kramen op de markten. Het
college is voornemens om de standwerkerplaatsen op de markten per 1 januari 2012 elektronisch te verloten. De verdeling
van standwerkplaatsen vindt daardoor objectief en zonder menselijke tussenkomst plaats. Doordat de uitslag van de loting
een week van te voren bekend wordt gemaakt willen wij ook standwerkers van buiten de regio motiveren om in Rotterdam
te komen standwerken en zo de diversiteit en kwaliteit van de Rotterdamse markten verder te verbeteren. Daarnaast zal het
beheer van de Rotterdamse warenmarkten in 2012 kostendekkend worden gemaakt. Tenslotte zal naar verwachting begin
2012 de iPad beschikbaar komen voor de marktmeesters: hiermee loopt Rotterdam landelijk gezien voorop, voor wat betreft
automatisering op de markten. Door deze automatisering bij de buitendienst wordt het mogelijk meerdere administratieve
processen te automatiseren. Verdere verbeteringsvoorstellen worden naar verwachting eind 2011 besproken bij de
behandeling van het uitvoeringsprogramma Rotterdamse Warenmarkten 2011–2014.
pagina 154 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Baten en lasten (meerjarenraming)
Economische structuur en
vestigingsklimaat
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 17.701 8.505 6.541 6.541 6.541 6.541
Lasten 57.374 41.286 38.625 38.630 38.767 38.129
Resultaat voor reserveringen -39.673 -32.781 -32.084 -32.089 -32.226 -31.588
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 68 1.599 500 500 638 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -39.605 -31.182 -31.584 -31.589 -31.588 -31.588
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Economische structuur en vestigingsklimaat
begroting
2012
bedragen x € 1.000,-
raming 2013 raming 2014 raming 2015
Begroting 2011 -32.032 -32.036 -32.036 -32.036
Mutaties kaderbrief en begroting 448 447 448 448
Totaal -31.584 -31.589 -31.588 -31.588
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Economische structuur en
Vestigingsklimaat
Mutaties die invloed hebben op de
algemene middelen
begroting
2012
raming
2014
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Ombuigingen
1. Economie 0 -1.500 1.500 1.500 1.500 1.500
2a. Lagere baten markten -750 0 -750 -750 -750 -750
2b. Kostendekkende markttarieven 750 0 750 750 750 750
Trend 25 423 -398 -402 -401 -401
Technische wijzigingen -2.078 -1.424 -654 -651 -651 -651
Totaal -2.053 -2.501 448 447 448 448
Toelichting op de mutaties
Ombuigingen
1. Economie
In 2012 vindt er een ombuiging plaats van € 1,5 mln. Dit wordt gevonden in de budgetten voor de “uitvoeringsprogramma
Haven” en “ruimte voor ondernemen/bedrijfsterreinen” door deze beiden te verlagen met een bedrag van € 0,75 mln. Hierna
resteert voor het uitvoeringsprogramma Haven in 2012 € 0,55 mln en voor bedrijfsterreinen € 1,25 mln. Voor 2013 en
volgende jaren wordt de bezuiniging van € 1,5 mln voor € 0,3 mln ook ingevuld in het uitvoeringsprogramma Haven. Voor de
invulling van een bedrag van € 1,2 mln wordt voor de begroting 2013 een voorstel uitgewerkt.
2. Kostendekkende markttarieven
In de Begroting 2011 is aangekondigd dat er een nieuw voorstel voor de markttarieven komt. Er is sprake van wegvallende
baten waardoor de markttarieven verhoogd moeten worden. De wegvallende baten bestaan uit drie componenten. De
daling van de opbrengsten met € 160 door de ingevoerde extra verhoging deels terug te draaien was nog niet in de
meerjarenbegroting verwerkt. Daarnaast worden de baten van de straathandel (ca. € 365) vanaf de omissieregeling 2011
niet meer ten behoeve van het product beheer markten ingezet. Ten derde zijn de middelen uit de reserve frictiekosten
markten ( ca. € 200) uitgeput. Om de komende jaren tot kostendekkendheid te komen wordt voorgesteld om de marktgelden
met ingang van 2012 met 30% boventrendmatig te verhogen (de jaarlijkse trendmatige verhoging op basis van het
consumentenprijsindexcijfer (CPI) komt hier nog bovenop).
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Hoofdstuk 4.10 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Economie | pagina 155

Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Economische structuur en vestigingsklimaat baten lasten saldo
Versterken economische structuur 3.000 19.405 -16.405
Versterken vestigingsklimaat 397 13.457 -13.060
Versterken kansenstructuur 0 1.802 -1.802
Beheer markten 3.644 3.961 -317
Totaal 7.041 38.625 -31.584
Toelichting per product
Product Versterken economische structuur
Het verbeteren van de concurrentieposities van de Rotterdamse sterke clusters en topsectoren o.a. door een zo gunstig
mogelijke vestigingsklimaat te creëren en door netwerken te organiseren en stimuleren waarin bedrijven samenwerken. Hier
vallen o.a. de volgende sectoren onder: HIC, Medisch & Zorg, Innovatief klimaat, Kennisintensieve zakelijke dienstverlening,
Consumentendiensten en Duurzaamheid. De baten zijn bijdragen van het IFR en batig saldo op deelnemingen. De kosten
worden gemaakt voor investeringen, bijdragen, programma’s en activiteiten op het gebied van digitale technologie,
consumentendiensten, innovatieve ontwikkelingen, creatieve bedrijvigheid en Medisch en Zorg.
Product Versterken vestigingsklimaat
Het verbeteren van belangrijke vestigingsfactoren, waaronder bereikbaarheid, werklocaties en goede kwaliteit van de
gemeentelijke dienstverlening.
De baten bestaan uit bijdragen van het Rijk. De uitgaven worden ingezet om ondernemerschap te bevorderen, administratieve
lasten te reduceren en acquisitie en accountmanagement voor grote bedrijven en instellingen. Op het gebied van werklocaties
wordt gewerkt aan het voorkomen van leegstand, ruimte voor ondernemen op bedrijventerreinen en de revitalisering van
winkelgebieden.
Product Versterken kansenstructuur
Binnen de hoofddoelstelling “voldoen aan de vraag naar arbeid in de economie” kent het programma arbeidsmarkt de
volgende ambities:
– Optimaliseren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt;
– Vergroten van de arbeidsparticipatie;
– Bevorderen van de doorstroming op de arbeidsmarkt;
– Verhogen van het opleidingsniveau van de beroepsbevolking.
De lasten bestaan uit het participeren in en opzetten van programma’s die bijdragen aan deze doelstellingen. Voorbeelden
hiervan zijn de programma’s Beter Presteren, Aanval op Uitval, Werk en Re-integratie en Rotterdam Carrièrestad.
Product Beheer markten
De baten bestaan voornamelijk uit opbrengsten marktgelden, de lasten bestaan voornamelijk uit personeelskosten toezicht
markten en overige kosten zoals schoonmaakkosten marktterreinen, etc.
pagina 156 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 4.10 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Economie | pagina 157

pagina 158 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.11

Beleidsveld 11
Milieu en duurzaamheid
Wat willen we bereiken
Een schone, groene en gezonde stad. Dát is wat Rotterdam wil realiseren. Een stad die economisch sterk is, waar
bedrijven zich graag vestigen, ondernemers de ruimte krijgen en waar aantrekkelijk en hoogwaardig werk te vinden
is. Een groene stad waar je met plezier woont en recreëert. Een gezonde stad met een goede luchtkwaliteit en weinig
geluidsoverlast. En een stad waar je tot goede leerprestaties komt en je je talent optimaal kunt ontwikkelen. Een stad
met een hoge kwaliteit van leven. Dat is waaraan we in de periode tot en met 2014 hard werken via de uitvoering van
het programma Duurzaam.
Toelichting
De ambitie is om via het programma Duurzaam van Rotterdam de duurzaamste havenstad in zijn soort te maken: schoon,
groen en gezond. Hierbij streven we naar een betere balans tussen sociale (people), ecologische (planet) en economische
(prosperity) belangen. We werken samen met tal van partners aan een stad waar het prettig, veilig en gezond toeven is én
waar de Rotterdamse economie kan floreren.
We houden vast aan de hoofddoelstelling van het Rotterdam Climate Initiative: in 2025 is de CO 2
-uitstoot ten opzichte van
1990 gehalveerd en is Rotterdam 100% klimaatbestendig. Voor de korte termijn leveren we een belangrijke bijdrage aan het
realiseren van de collegetargets.
De langetermijnambitie voor geluid is dat in 2025 30% minder mensen dan in 2007 last hebben van geluid. Voor luchtkwaliteit
geldt dat we een bredere aanpak ontwikkelen gericht op structurele verbetering, met name met het oog op het bereiken
van een betere gezondheidsituatie. Op de korte termijn willen we werken aan het oplossen van de knelpunten in de stad.
Verder hanteren we als uitgangspunt dat elke ruimtelijke verandering moet leiden tot een verbetering van de kwaliteit van de
leefomgeving. Zo dragen we bij aan het voorkomen van nieuwe knelpunten op het gebied van luchtkwaliteit en geluidsoverlast
en zorgen we dat de leefomgeving bijdraagt aan een aantrekkelijkere stad en een betere gezondheid van de Rotterdammers.
Hoofdstuk 4.11 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Milieu en duurzaamheid | pagina 159

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Milieu / duurzaamheid Milieu en duurzaamheid Regie lucht, geluid, bodem,
Baten 1.750 Baten 1.750 vergunningverlening en handhaving
Lasten 28.603 Lasten 28.603 Baten 0
Target:
Aan het einde van de collegeperiode
is in Rotterdam en de haven voor
minimaal € 350 mln in duurzaamheid
geïnvesteerd.
Lasten 0
Regie duurzaamheid (RCI en RCP)
Baten 0
Lasten 0
Target:
15.000 Rotterdammers hebben aan
het einde van de collegeperiode in hun
woning een geluidsbelasting als gevolg
van verkeerslawaai die minimaal
3 decibel lager ligt dan in 2010.
Regie duurzaamheid
Baten 0
Lasten 8.860
Regie klassieke milieutaken
Baten 1.750
Lasten 19.996
.
.
pagina 160 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

11.1 Beleidsmatige inspanning Milieu en duurzaamheid
Ambitie van het programma is – met duurzaamheid als katalysator – Rotterdam te transformeren tot de duurzaamste wereldhaven
stad, met de grootste groen-blauwe economie en een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving. Met het programma zetten we primair
in op de duurzaamheidsthema’s klimaat, energie en water, omdat we hiervan de grootste economische spin-off verwachten. We gaan
door met de klassieke milieutaken en richten ons hierbij vooral op de verbetering van de leefbaarheid via aanpak van de knelpunten op
het gebied van geluid en lucht.
Toelichting Inspanningen
Inleiding
Het college heeft in 2011 het programma Duurzaam “Investeren in duurzame groei”, vastgesteld en aan de stad
gepresenteerd. Centraal doel is het realiseren van een schone, groene en gezonde stad waarbij winst wordt geboekt op
sociaal en economisch terrein. De insteek van het programma is economisch en sluit aan op de ambitie om Rotterdam de
meest duurzame wereldhavenstad in zijn soort te laten zijn. Het programma is daarom breed, met raakvlakken met veel,
zo niet alle beleidsterreinen van de gemeente Rotterdam. Om deze reden zal het thema duurzaamheid ook bij andere
beleidsvelden nader worden uitgewerkt.
De uitvoering van het programma Duurzaam is in 2011 gestart. Een belangrijk resultaat hiervan moet zijn dat het duurzame
werken en handelen in alle onderdelen van de gemeentelijke organisatie wordt geborgd en dat, in samenwerking met
Rotterdammers, instellingen en bedrijven, inhoudelijke resultaten op de genoemde thema’s tot stand worden gebracht.
Om dit te bereiken, bevat het programma Duurzaam 10 opgaven en 89 concrete maatregelen op het gebied van energie
(Rotterdam Climate Initiative), water (Rotterdam Climate Proof) en de klassieke milieutaken (o.a. lucht en geluid) die in deze
collegeperiode worden uitgevoerd. Deze acties zijn gekoppeld aan de collegetargets en moeten leiden tot ten minste € 350
mln aan duurzame investeringsbeslissingen, vooral te nemen door private partijen.
De raadsbehandeling van het programma Duurzaam heeft geleid tot het stoppen van de sloopregeling voor (benzine)scooters
(motie 2011-1597) en het opstellen van een afwegingskader om een maximaal effect per Euro te bereiken (motie 2011-1598).
Ook is in 2011 het programma Duurzaam in deze collegeperiode een taakstellende bezuiniging van € 2,70 mln opgelegd.
Hiervan wordt € 2 mln vanuit het programma Duurzaam ingezet voor het vergroenen van de stad en in 2012 wordt er € 0,7 mln
bezuinigd.
De bezuinigingen op het programmabudget Duurzaam betekenen dat er in 2012 en verder nog meer winst zal worden gezocht
in het maken van slimme combinaties van prioritaire thema’s, doelen en cofinanciering via partnerships binnen en vooral
buiten de gemeente. In 2012 wordt prioriteit gegeven aan:
– Het realiseren van twee CCS-demoprojecten (ROAD van EON en Electrabel en Clean Hydrogen van Air Liquide); het
bevorderen van grootschalige toepassing van CCS bij de energie- en industriesector en het uitvoeren van Rotterdam
Bioport. Doelen hierbij:
– internationale positionering als CO 2
-hub en Bioport;
– versterking HIC-gebied als aantrekkelijke vestigingsplaats voor nieuwe, innovatieve economische activiteiten.
– arbeidsmarktontwikkeling.
– Het aanleggen van de Stoompijp Botlek West en doorontwikkeling hiervan richting Botlek Zuid, het realiseren van het
Maaskoudenet en het borgen van het masterplan Energieopslag (wko) in het centrumgebied. Doelen hierbij:
– grotere energie-efficiency bij het haven- en industriecomplex, kantoren en winkels leidt tot kostenbesparingen en
daarmee financieel sterkere en concurrerende bedrijven;
– arbeidsmarktontwikkeling.
– Het realiseren van drijvende woningen in de Nassauhaven en de Rijnhaven en het opstellen van een toetsingskader
voor buitendijkse waterveiligheid om duurzaam adaptief bouwen verder te ontwikkelen. Het uitbreiden van (gemeentelijke)
Rotterdamse Groene Gebouwen met nieuwe clusters (bijv. scholen als onderdeel Green Deal); een proef met
multifunctioneel gebruik van een waterkering. En de definitieve vestiging van het Nationaal Watercentrum als etalage voor
de Nederlandse watersector. Doelen hierbij:
– de Rotterdamse duurzame gebiedsontwikkeling en adaptatieaanpak profileren als (inter)nationale innovatieve
showcases;
– acquisitie nieuwe bedrijven;
– verdere ontwikkeling duurzaamheid (duurzame gebiedsontwikkeling, buildingretrofit en water) als exportproducten;
– verbetering binnenklimaat scholen en daarmee gezondheid en leerprestaties;
– ontwikkeling werkgelegenheid en;
– economische groei.
Hoofdstuk 4.11 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Milieu en duurzaamheid | pagina 161

– Het neerzetten van een laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer en het bevorderen van fietsverkeer. Doelen hierbij zijn:
– behalen (wettelijke) lucht- en geluiddoelen;
– bevorderen bereikbaarheid;
– vergroten leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de stad om te wonen en als duurzame vestigingslocatie;
– verbeteren gezondheid.
– Het opzetten van een garantiefonds, het ontwikkelen van een Blok-voor-Blok aanpak voor het energiezuinig maken van
bestaande bouw, het faciliteren van duurzame energie (o.a. wind en zelflevering) alsook het ontwikkelen en delen van
duurzame kennis. Doelen hierbij:
– vergroten arbeidsmarktkansen;
– energie/kostenbesparing en dus lastenverlichting bij lagere- en midden inkomensgroepen, (sport)verenigingen, MKB,
bedrijven etc.;
– vergroten leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de stad om te wonen en als duurzame vestigingslocatie;
– kennisontwikkeling;
– bieden handelingsperspectief aan de burger en daarmee ook het stimuleren van participatie (Heijplaat).
Tot slot wordt in 2012 nadruk gelegd op het ontwikkelen van alternatieve instrumenten die het behalen van de
duurzaamheidsdoelen versnellen, denk aan (beleids)kaders, bestemmingsplannen, regelgeving, eventuele garantiefonds en
andere financiële constructies (met minimale belasting gemeentelijke inzet en begroting) etc.
Regie Duurzaamheid
Rotterdam Climate Initiative
Op het gebied van mitigatie, het verminderen van CO 2
-uitstoot in stad als haven, worden de lopende activiteiten in 2012
doorgezet. Met de RCI-partners wordt gewerkt aan het verduurzamen van haven en industrie. Uiteindelijk doel is om in
het haven-industrieel complex een verbetering van 2% energie efficiency per jaar te realiseren. Bovendien wordt in 2012
hiertoe accent gelegd op de ontwikkeling van een adequaat monitoringsinstrument. Daarnaast wordt in 2012 gewerkt aan
grootschalige opvang en opslag van CO 2
. Voor 2012 staan specifiek op de rol het verbreden van draagvlak bij burgers,
bedrijven, medeoverheden en andere maatschappelijke organisaties, o.a. via het realiseren van een gedragen regionaal
CCS-akkoord. Dit moet mede bijdragen aan het doel voor 2015, namelijk om over een operationeel CCS-netwerk te
beschikken. De uitwisseling van stoom in de Botlek blijft een belangrijk aandachtspunt. De warmte-infrastructuur van het
Warmtebedrijf wordt 2012 aangelegd. Hierdoor wordt vanaf 2013 industriële restwarmte aan de stad geleverd.
Opwekking van duurzame energie blijft onverminderd van belang om de gemeentelijke en landelijke doelstellingen te halen.
Daartoe wordt het programma Rotterdam Bioport doorgezet. De werkzaamheden bij de uitvoering van het windconvenant
Rotterdamse Haven moet leiden tot 150 MW extra windenergie in 2020. De mogelijkheden van zonne-energie binnen haven
en stad worden onderzocht en zullen in 2012 resulteren in concrete projectvoorstellen.
Het bevorderen van duurzame mobiliteit en transport, volgens de trits schoon gebruik, schone voertuigen en schone
brandstoffen, heeft ook in 2012 prioriteit. Bij beleidsveld 9 ‘Verkeer en Vervoer’ wordt een inhoudelijke toelichting op dit thema
gegeven.
Het beleidsveld 8 ‘Ruimtelijke ontwikkeling en wonen’, gaat ook in op elementen uit het programma Duurzaam zoals het
groener maken van de stad en het verduurzamen van vastgoed. De basis die de afgelopen jaren met de marktpartijen via de
samenwerkingsovereenkomst Duurzaam Ontwikkelen is neergelegd, zal in 2012 verder worden geëffectueerd en gemonitord.
Voor het gemeentelijk vastgoed geldt dat na de succesvolle pilot van de retrofitting van de gemeentelijke zwembaden,
voorstellen zullen worden ontwikkeld voor de aanpak van clusters van gebouwen. In het najaar zal besloten worden welke
clusters dit betreffen.
Vanuit het programma Duurzaam ligt de focus qua gebiedsontwikkelingen op de Binnenstad, Zuid en Stadshavens, en
specifiek op het project ‘Klimaatneutraal Heijplaat’.
Met partners wordt gewerkt om de ambities qua energiereductie, gebruik van reststromen en duurzaam opwekken binnen
deze plannen te verankeren. In ‘Klimaatneutraal Heijplaat’ komt dit mooi bijeen. Via dit project werken de gemeente, Eneco,
Stedin en het WNF samen met de bewoners aan een duurzaam Heijplaat. Onderdeel hiervan is de ambitie om Heijplaat
energieneutraal te laten zijn via zelflevering. 2012 is het jaar dat de haalbare business cases in Heijplaat worden uitgevoerd.
Daarnaast blijft het aansluiten van zowel nieuwbouw als bestaande bouw op het warmtenet een speerpunt. Hiertoe worden
in 2012 worden ca. 2.000 nieuwe aansluitingen gerealiseerd. Verdere verduurzaming van het warmtenet via geothermie,
restwarmte, of biomassa wordt in 2012 onderzocht. Dit zal resulteren in voorstellen voor nieuwe projecten. Ook worden de
mogelijkheden onderzocht voor het aanbieden van duurzame koeling, bijvoorbeeld via natuurlijke koude vanuit de Maas. Voor
de binnenstad en Rotterdam Central District is het masterplan energieopslag in de bodem in 2012 beschikbaar.
pagina 162 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Het betreft hier de uitvoering van de motie Diepe Geothermie. Dit zal nog in 2012 voor de betrokken marktpartijen leidend zijn
bij hun vastgoedontwikkeling. Het toepassen van het masterplan zal op termijn leiden tot een CO 2
-reductie van maximaal
2,2 kiloton in 2024.
Samen met de onderwijsinstellingen wordt onderzocht hoe de kloof tussen enerzijds de onderwijs- en onderzoeksprogramma’s
en de reële praktische uitdagingen op het gebied van duurzaam van de stad verder gedicht kan worden.
Basis hiervoor wordt gelegd in de strategische kennisagenda die in 2012 wordt opgesteld. Ook wordt in 2012 een voorstel
geformuleerd voor de invulling van een Garantiefonds; hiermee wordt invulling gegeven aan de ambities van het bestuur om
o.a. sportverenigingen, MKB, burgers, maatschappelijke organisatie etc. te ondersteunen bij het realiseren van hun duurzame
initiatieven.
Rotterdam Climate Proof
Op het gebied van klimaatadaptatie, gericht op de aanpassing van de stad aan de gevolgen van de klimaatverandering,
worden de in 2011 ingezette activiteiten doorgezet. Samen met rijk en regiopartners worden binnen het Deltaprogramma
Rijnmond-Drechtsteden de maatregelen bepaald die nodig zijn om deze regio, inclusief de haven, blijvend te beschermen
tegen het water en van voldoende zoet water te blijven voorzien. Hierbij wordt met name gezocht naar maatregelen die de
ruimtelijke en economische ontwikkeling van Rotterdam versterken.
In 2012 worden met marktpartijen de voorbereidende activiteiten uitgevoerd voor realisatie van drijvend bouwen in o.a.
Nassauhaven en Rijnhaven. Bij het RDM-terrein worden innovatieve vormen van drijvende bouwwerken en flexibele
waterkeringen ontwikkeld en beproefd.
Er wordt in 2012 bijgedragen aan de verdere ontwikkeling van het Nationaal Watercentrum in het Stadshavensgebied en op
basis van onderzoek, onder andere via het nationale subsidieprogramma Kennis voor Klimaat, wordt verder invulling gegeven
aan de Rotterdamse adaptatiestrategie.
Het (inter)nationaal profileren van Rotterdam als duurzame en innovatieve havenstad wordt voortgezet. Dit is van belang om
Rotterdam te positioneren als duurzame vestigingsstad voor het (inter)nationale bedrijfsleven en voor kennisinstellingen.
Hiertoe worden o.a. de contacten tussen Rotterdam en andere deltasteden binnen het netwerk Connecting Delta Cities
gecontinueerd en uitgebouwd met nieuwe landen. Verder wordt de relatie met Brussel actief benut voor onze Rotterdamse
doelen. Dit via o.a. Smart Cities, een subsidietraject waar we samen met andere Europese steden op hebben ingezet.
De uitkomst hiervan is begin 2012 bekend en zal nog in datzelfde jaar leiden tot de voorbereidingen c.q. de start van de
uitvoering van de ingediende projecten. In het voorjaar van 2012 wordt ook bekend of Rotterdam wordt genomineerd voor de
European Green Capital Award. Een eventuele nominatie geeft ons een uitstekende mogelijkheid om de stad internationaal
neer te zetten als duurzame en innovatieve havenstad waar gemeente, bedrijfsleven en kennisinstellingen samen succesvol
optrekken.
Regie Klassieke Milieutaken
Luchtkwaliteit en geluidhinder zijn de prioritaire milieudossiers. Om ervoor te zorgen dat deze zaken vroegtijdig en goed in
de ruimtelijke planontwikkeling worden meegenomen, is het Kader LeefOmgevingsKwaliteit (KLOK) vastgesteld. Dit zal deel
uitmaken van Duurzame Gebiedsontwikkeling. In 2012 wordt verder gewerkt aan een integrale aanpak van gebiedsgericht
werken en omgevingskwaliteit.
Lucht
De Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit (RAL) en het (samen met de Stadsregio opgestelde) Regionale Actie Programma lucht
vormen een maatregelenpakket dat is gekoppeld aan het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL).
De betrokken overheden (rijk, provincies, regio’s, gemeenten) hebben geconcludeerd dat het gezamenlijk uitvoeren
van het NSL voldoende is om in 2011 voor fijn stof (PM10) en in 2015 voor stikstofdioxide (NO2) een situatie te bereiken
zonder knelpunten op het gebied van luchtkwaliteit. Voor het behalen hiervan is echter inzet van het rijk op generieke
maatregelen vereist. In 2011 wordt een herijking van het uitvoeringsprogramma RAL bestuurlijk vastgesteld. Een groot
deel van de maatregelen heeft betrekking op duurzame mobiliteit. De Stadsregio richt zich vooral op het verlagen van de
achtergrondconcentraties. In 2012 wordt de uitvoering van het maatregelenpakket gecontinueerd. Ten behoeve van de
uitvoering van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) stelt het rijk fasegewijs geld beschikbaar aan
gemeenten. Eind 2011 wordt duidelijk welke middelen uit de 4e (laatste) tranche aan Rotterdam worden toegekend.
Geluid
De collegetarget op gebied van geluid moet worden bereikt met de uitvoering van concrete maatregelen op het gebied van
gevelsaneringen en het (laten) plaatsen van geluidschermen. Daarnaast heeft het aanleggen van stil asfalt prioriteit.
Hoofdstuk 4.11 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Milieu en duurzaamheid | pagina 163

Bodem
In 2012 wordt een nieuw beleidskader bodem ter bestuurlijke vaststelling aangeboden, dat is gebaseerd op de herziening
van de nota BOBEL uit 2010 (Gezamenlijk bodemsaneringbeleid bevoegde gezagen Zuid-Holland). Ook wordt in 2012 het
beheerplan Nazorg (nodig vanwege de wijziging van de Wet Bodembescherming) vastgesteld en uitgevoerd. Daarnaast wordt
ieder jaar het (wettelijk verplichte) Uitvoeringsprogramma Bodem opgesteld en uitgevoerd.
Water
Samen met de hoogheemraad- en waterschappen, de provincie en het Havenbedrijf werkt Rotterdam aan een Bestuurlijk
Arrangement Gebiedsgericht Grondwaterbeheer, gericht op het (kosteneffectief) beheersen of aanpakken van grootschalige
of complexe bodemverontreinigingen in het diepe grondwater. Bestuurlijke behandeling is voorzien in voorjaar 2012. Het
havengebied neemt een bijzondere positie in vanwege de grootschalige en complexe verontreinigingen die zich jarenlang
hebben verspreid en gemengd. Het rijk heeft € 5 mln toegekend voor de eerste fase van een pilot. Deze wordt in 2012
uitgevoerd.
Collegetargets
Het programma Duurzaam houdt onverkort vast aan de hoofddoelstelling van het Rotterdam Climate Initiative: in 2025 is de
CO 2
-uitstoot ten opzichte van 1990 gehalveerd en is Rotterdam 100% klimaatbestendig. Verder is de langetermijnambitie voor
geluid dat in 2025 30% minder mensen dan in 2007 last hebben van geluid. Voor luchtkwaliteit geldt dat een bredere aanpak
wordt ontwikkeld gericht op structurele verbetering, vooral met het oog op het bereiken van een betere gezondheidsituatie.
Voor deze collegeperiode wordt met de uitvoering van het programma een belangrijke bijdrage geleverd aan het realiseren
van de volgende collegetargets:
1. Aan het einde van de collegeperiode is in Rotterdam en de haven voor minimaal €350 mln in duurzaamheid
geïnvesteerd.
2. 15.000 Rotterdammers hebben aan het einde van de collegeperiode in hun woning een geluidbelasting als gevolg van
verkeerslawaai die minimaal 3 decibel lager ligt dan in 2010.
3. Aan het einde van deze collegeperiode is het areaal groen en water toegenomen in de tien buurten die in 2010 het minst
groen waren.
Baten en lasten (meerjarenraming)
Milieu en duurzaamheid
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 9.769 1.131 1.750 1.750 0 0
Lasten 46.461 34.677 28.603 30.320 30.305 18.689
Resultaat voor reserveringen -36.692 -33.546 -26.853 -28.570 -30.305 -18.689
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 8.106 6.641 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -28.586 -26.905 -26.853 -28.570 -30.305 -18.689
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Milieu en duurzaamheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -28.867 -28.889 -29.894 -29.894
Mutaties kaderbrief en begroting 2.014 319 -411 11.205
Totaal -26.853 -28.570 -30.305 -18.689
pagina 164 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Milieu en duurzaamheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Onderschrijding begroting 2011 -1.715
Ombuigingen
1. Duurzaam 0 -700 700 0 0 0
Trend 0 320 -320 -315 -330 -330
Technische wijzigingen 1.750 116 1.634 634 1.634 11.535
Totaal 1.750 -264 2.014 319 -411 11.205
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Onderschrijding begroting 2011
Voor duurzaam is in de prognose van de begroting 2011 sprake van een onderbesteding van € 1,7 mln. Het betreft
getemporiseerde activiteiten, deze zullen later worden ingelopen worden. De middelen worden toegevoegd aan de begroting
2014.
Ombuigingen
1. Duurzaam
Binnen het Programma Duurzaamheid vindt in 2012 een extra ombuiging plaats van € 0,7 mln. Binnen het programma zal nog
meer winst worden gehaald worden in slimme combinaties van thema’s, doelen en cofinanciering via partnerships.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Milieu en duurzaamheid baten lasten saldo
Regie lucht, geluid, bodem, vergunningverlening en handhaving 0 0 0
Regie Duurzaamheid (RCI en RCP) 0 0 0
Regie duurzaamheid 0 8.607 -8.607
Regie klassieke milieutaken 1.750 19.996 -18.246
Totaal 1.750 28.603 -26.853
Toelichting per product
Product Regie lucht, geluid, bodem, vergunningverlening en handhaving
Dit product is opgegaan in het product Regie klassieke milieutaken.
Product Regie Duurzaamheid (RCI en RCP)
Dit product is opgegaan in het product Regie Duurzaamheid.
Hoofdstuk 4.11 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Milieu en duurzaamheid | pagina 165

Product Regie duurzaamheid
Voor de baten gaat het om het verwachte investeringsbedrag voor de eerste fase van een pilot voor het gebiedsgericht
grondwaterbeheer in het havengebied.
De lasten vloeien voort uit de uitvoering van het programma Duurzaam. Het programma omvat 10 opgaven en 89 concrete
maatregelen op het gebied van energie en water (regie duurzaamheid). De lasten bestaan uit kosten van voorbereiding,
opstarten en uitvoeren van (pilot)projecten in de haven en stad, lobby bij Rijk en de EU voor subsidies en regelgeving en
algemene programmakosten.
Product Regie klassieke milieutaken
Dit product heeft betrekking op de regie op de klassieke milieutaken zoals lucht en geluid. De lasten voor ‘regie klassieke
milieutaken’ vloeien voor een belangrijk deel voort uit de operationele uitvoering van het RCI-werkplan door DCMR.
pagina 166 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 4.11 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Milieu en duurzaamheid | pagina 167

pagina 168 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 4.12

Beleidsveld 12
Fysiek beheer van de stad
Wat willen we bereiken
Rotterdam wil een groene stad zijn die schoon en heel is en voor iedereen prettig om in te verblijven. Onze ambitie is
om de huidige schoon- en heel niveaus vast te houden met extra focus op plekken die vervuild of verloederd zijn.
Wij streven naar meer groen, vooral op de meest ‘versteende’ plekken.
Toelichting
De buitenruimte is van groot belang voor het welbevinden van de burgers in Rotterdam. Een buitenruimte die schoon, heel
en groen is, bindt mensen aan de stad, is aantrekkelijk en vormt een voorwaarde voor een gezonde leefomgeving. Daarnaast
wordt een groene buitenruimte steeds belangrijker voor klimaatverandering en duurzaamheid. Een aantrekkelijke buitenruimte
is ook een belangrijke randvoorwaarde voor de groei van onze economie.
Een grote betrokkenheid van burgers, ondernemers en instellingen (waaronder scholen en woningcorporaties) is noodzakelijk
om deze doelstelling te verwezenlijken. Het is een uitdaging om samen met deze partners de kwaliteit van de buitenruimte op
peil te houden en waar nodig te verbeteren. Wij benadrukken dat de gebruikers van de stad ook zélf hun verantwoordelijkheid
moeten nemen en meer zélf doen. Wij sturen ook aan op een duidelijke mentaliteitsverandering bij burgers die zich nu nog
niet aan de normale gedragsregels in de buitenruimte houden.
De buitenruimte wordt beheerd en onderhouden op een kwalitatief goed niveau, zowel in technische staat als in beeldkwaliteit.
Wij vervangen én investeren de buitenruimte conform Rotterdamse Stijl.
Hoofdstuk 4.12 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Fysiek beheer van de stad | pagina 169

edragen x € 1.000,-
Beleidsveld Beleidsmatige inspanning Product
Fysiek beheer van de stad Schoon (maken van de stad) Afvalinzameling / verwerking
Baten 301.505 Baten 201.970 ingezameld afval en gebracht afval
Lasten 341.083 Lasten 202.292 Baten 154.050
Lasten 129.954
Reiniging openbare ruimte
Baten 47.920
Lasten 72.338
Heel (maken van de stad)
Wegen, water en groen
Baten 99.535 Baten 13.097
Lasten 138.791 Lasten 64.790
Riolering en gemalen
Baten 70.491
Lasten 57.929
Openbare verlichting
Baten 9.467
Lasten 9.508
Beheer begraafplaatsen en
crematorium
Baten 6.480
Lasten 6.564
.
.
pagina 170 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

12.1 Beleidsmatige inspanning Schoon (maken van de stad)
Focus van de inspanning: Focus van de inspanning: in de buitenruimte houden we de basis op orde. Het gemiddelde schoonniveau
in de wijken is voor alle schoonproducten gemiddeld een 4[1]. Dit is een inspanningsverplichting die niet alleen afhankelijk is van de
hoogte van de (deel)gemeentelijke schoonbudgetten, maar ook van de participatie van de deelgemeenten, burgers en bedrijven en
de inzet op handhaving. Daarom hebben we afspraken gemaakt met alle deelgemeentebesturen om voor de hele stad dit niveau te
handhaven.
Toelichting Inspanningen
Onze ambitie is dat het gemiddelde schoonniveau in alle wijken gemiddeld een 4 blijft. Wij blijven dat doen met inzet van
mensen met een arbeidsbeperking of met een afstand tot de arbeidsmarkt.
In de aanpak om vervuiling en verloedering te bestrijden werken Roteb en Stadstoezicht intensief samen om de meest
genoemde ergernissen: afval en zwerfvuil, aan te pakken. Daarnaast werken we samen met burgers en bedrijven in het
kader van bewustwording van de eigen verantwoordelijkheid via het programma gedragsverandering. De wijkconciërge heeft
in de deelgemeente Delfshaven en in de deelgemeente Hoogvliet zijn toegevoegde waarde bewezen. We onderzoeken of
deze succesvolle aanpak is uit te breiden. Tevens blijven we activiteiten ondernemen de afvalscheiding op een hoger plan te
brengen.
We hebben besloten om de tarieven Afvalstoffenheffing en Rioolheffing versneld kostendekkend te maken, met ingang van
2012. Dit doen wij niet in een keer, maar gezien de financiele situatie wel sneller dan in het coalitieakkoord is afgesproken.
Voor 2012 betekent het versneld ophogen van de Afvalstoffenheffing een bedrag van € 12,5 mln aan extra baten.
(Overige) Indicatoren
Indicator
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Productniveau schoon (op basis van afspraken met deelgemeenten over op
4 4 4 4
peil houden budgetten).
Kilo’s gescheiden ingezameld glas per huishouden.* 11 12 13 14
Kilo’s gescheiden ingezameld papier en karton per huishouden.* 30 31 32 33
Kilo’s ingezameld textiel per huishouden.* 2,5 2,5 3 3
Afhandeling meldingen uit meldingensysteem: 95% binnen 3 dagen.** 95% 95% 95% 95%
* Deze indicatoren geven aan in hoeverre de inrichting van voorzieningen en campagnes gericht op gedragsbeïnvloeding leiden tot een bewuster gedrag van
de Rotterdammers bij afvalscheiding.
** Deze indicator bevat de servicenorm (Burgerjaarverslag) en deze geeft inzicht in de snelheid waarmee meldingen over een vervuilde buitenruimte opgelost
worden. Vuil op straat trekt vaak nog meer vuilnis aan. Door tijdig een melding af te handelen wordt voorkomen dat de leefomgeving verder vervuilt en het
schoonniveau daalt. De norm ‘binnen 3 dagen’ laat onverlet dat in de praktijk waar nodig dezelfde dag wordt opgetreden.
Baten en lasten (meerjarenraming
Schoon
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 174.129 183.604 201.970 209.931 217.695 217.737
Lasten 194.869 197.278 202.292 202.710 202.769 202.813
Resultaat voor reserveringen -20.740 -13.674 -322 7.221 14.926 14.924
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -20.740 -13.674 -322 7.221 14.926 14.924
Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Schoon
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -14.711 -11.138 -7.514 -5.382
Mutaties kaderbrief en begroting 14.389 18.359 22.440 20.306
Totaal -322 7.221 14.926 14.924
Hoofdstuk 4.12 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Fysiek beheer van de stad | pagina 171

Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Schoon
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Ombuigingen
1. Kostendekkendheid Afvalstoffenheffing 12.560 0 12.560 16.620 20.700 20.700
2. Innovatie in systemen -250 250 250 250 250
Ramingsbijstellingen
1. Lagere opbrengst Bedrijfsreinigingsrecht
-900 -900 -900 -900 -900
Trend 325 1.452 -1.127 -1.128 -1.127 -1.127
Technische wijzigingen 2.392 -1.214 3.606 3.517 3.517 1.383
Totaal 14.377 -12 14.389 18.359 22.440 20.306
Toelichting op de mutaties
Ombuigingen
1. Kostendekkendheid Afvalstoffenheffing
Voor 2012 stijgen de opbrengsten vanuit de Afvalstoffenheffing vanwege het voorgenomen besluit om deze versneld
kostendekkend te maken. De meeropbrengsten voor 2012 bedragen € 12,56 mln. Voor 2013 en 2014 zullen de
meeropbrengsten vanuit de Afvalstoffenheffing ten opzichte van 2011 respectievelijk € 16,6 mln en € 20,7 mln bedragen.
Meerjarig zullen de tarieven voor de Afvalstoffenheffing als volgt zijn:
bedragen x €
2012 2013 2014 2015
Tarief € 315,40 € 342,60 € 369,90 € 369,90
2. Innovatie in systemen
Door het slimmer inzetten van diverse technische hulpmiddelen binnen het cluster Stadsbeheer wordt het mogelijk geacht een
verdere efficiencyslag te maken.
Ramingsbijstellingen
1. Lagere opbrengst Bedrijfsreinigingsrecht
Eind 2010 zijn de opbrengsten uit Afvalstoffenheffing, Bedrijfsreinigingsrecht en Bedrijfsafvalcontracten over 2010 en
voorgaande jaren geanalyseerd. In deze analyse is geconstateerd dat de opbrengsten uit Bedrijfsreinigingsrecht structureel
met € 0,9 mln lager zullen uitvallen.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Schoon baten lasten saldo
Afvalinzameling/verwerking ingezameld en gebracht afval 154.050 129.954 24.096
Reiniging openbare ruimte 47.920 72.338 -24.418
Totaal 201.970 202.292 -322
pagina 172 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting per product
Product Afvalinzameling/verwerking ingezameld en gebracht afval
Binnen dit product vallen alle activiteiten rondom de (Afval)inzameling zoals de vuilophaaldienst, milieuparken, de
Piekfijnwinkels en het Fietspunt. Daarnaast zijn ook de activiteiten van het bedrijfsonderdeel Lease hieronder opgenomen.
Het lastenniveau voor de activiteiten rondom Inzameling bedraagt € 84,2 mln. Dit betreffen met name personeelskosten,
verwerkingskosten van afval en voertuigen. Het lastenniveau rondom de activiteiten van Lease bedraagt € 45,1 mln.
De baten voor Afvalinzameling hebben betrekking op opbrengsten van Afvalstoffenheffing, Bedrijfsreinigingsrecht,
Bedrijfsafvalcontracten en verkopen in de Piekfijnwinkels. De baten vanuit Lease hebben betrekking op de in rekening
gebrachte leasetermijnen.
Product Reiniging openbare ruimte
Binnen dit product vallen alle activiteiten rondom reinigen van Openbare Ruimte inclusief graffityverwijdering,
Ongediertebestrijding en Rioolreiniging.
De baten hebben met name betrekking op bijdragen vanuit de deelgemeenten van € 29 mln (Deze staan onder druk vanwege
de deelgemeentelijke bezuinigingen). De lasten van € 71,7 mln hebben met name betrekking op salarissen (€ 44,7 mln),
voertuigen (€ 9,1 mln) en kosten van verwerking van het veegvuil (€ 2,4 mln). Het resterende bedrag heeft betrekking op
overige personele kosten, kapitaallasten, huisvesting en overige kosten.
Hoofdstuk 4.12 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Fysiek beheer van de stad | pagina 173

12.2 Beleidsmatige inspanning Heel (maken van de stad)
Focus van de inspanning: in de buitenruimte houden we de basis op orde. De straat blijft “heel” op niveau 3,5. De buitenruimte
wordt beheerd en onderhouden op een kwalitatief goed niveau, zowel in technische staat als in beeldkwaliteit. Bij het vervangen én
investeren in de buitenruimte staat de Rotterdamse Stijl centraal. Dit is een inspanningsverplichting die niet alleen afhankelijk is van
de hoogte van de heelbudgetten, maar ook van de samenwerking met deelgemeenten, burgers en bedrijven en handhaving. Daarom
hebben we afspraken gemaakt met alle deelgemeentebesturen om voor de hele stad dit niveau te handhaven.
Toelichting Inspanningen
Heel niveau 3,5
In het collegewerkprogramma 2010–2014 is afgesproken dat de buitenruimte op het heel-niveau 3,5 blijft. Met de
deelgemeenten zijn over dit heel-niveau afspraken gemaakt in de bestuursakkoorden. Samen met burgers en Roteb
beoordeelt GW periodiek het heel-niveau in de buitenruimte
98% openbare verlichting functioneert, duurzame vormgeving Openbare Verlichting bij nieuwbouw of
vervangingsprogramma’s
Duurzaamheid is een van de pijlers van het Lichtplan Rotterdam. Uitgangspunt bij het vervangen van lampen is dat lampen
met een verlengde levensduur worden gebruikt. Bij de keuze voor nieuwe armaturen is een voorwaarde dat ze niet of
nauwelijks lichtvervuiling veroorzaken. Met nieuwe technologie zoals led worden proeven uitgevoerd.
Aanpak 5 meest genoemde ergernissen
Storingsonderhoud behelst onder andere het opheffen van storingen aan wegen, bebording, kolken, rioolaansluitingen,
overhangend groen, boomwortels, het verwijderen van onkruid, vuil, graffity e.d. en het verwijderen van o.a. fietswrakken,
onbeheerd staande auto’s, aanhangwagens.
Meldingen in het Meldingen Systeem Buitenruimte moeten binnen 3 werkdagen afgehandeld zijn (gereed gemeld of in
behandeling zijn genomen met een reden waarom nog niet afgehandeld kan worden). De top 5 van de meest genoemde
ergernissen bestaat uit: afval, zwervuil, defecte openbare verlichting, verzakte wegen en wateroverlast.
Kaderbrief 2011
Vervangingsinvesteringen stedelijke objecten als gevolg van einde levensduur
Voor de stedelijke bruggen, tunnels en overige objecten zijn op korte termijn vervangingen als gevolg van einde levensduur
(veiligheid) noodzakelijk. In onze opdracht is de investeringsopgave voor een periode van 5 (overig) respectievelijk 10 jaar
(bruggen) opgesteld. Door temprisering van het programma en een vernieuwde afschrijvingsmethode zijn de kapitaallasten
verlaagd. Vanaf 2013 zal op basis van de meest actuele ramingen en uitgaven extra budget ter dekking van de kapitaallasten
worden toegekend. In totaal is er ca. € 49 mln beschikbaar tot 2015 voor het vernieuwen van de Sluis Boterdorpse Verlaat,
Berg- en Broekse Verlaatbrug, Hefbrug Koningshaven, Nieuwe Leuvebrug, Oost-Abtsbrug, Koninginnebrug, Stadionviaduct,
Maastunnel, Linker- en Rottekade en Filterbakken DWL-terrein.
Bezuinigingsmaatregelen
Vanaf 2011 en volgende jaren is er € 6 mln minder beschikbaar voor het beheer en onderhoud van hoofdwegen, water,
bruggen, tunnels, kademuren, glooiingen, grafische vastgoedinformatie, begraafplaatsen en archeologie. Ook zijn vanaf 2011
door het vorige college voor € 6 mln prioriteiten beëindigd op het gebied van hoofdwegen, resultaat op straat, kleur in de stad
en meerjareninvesteringsprogramma buitenruimte. Vanaf 2012 wordt er ook nog eens € 0,350 mln bezuinigd op kleurrijke
plantschalen (vermindering) en ingezet op een mogelijke verkoop van molens of het onderbrengen van deze molens in een
stichting.
Daarbovenop gelden in 2012 eenmalig ten behoeve van beheer en onderhoud in de buitenruimte drie bezuinigingen. Er wordt
€ 1,5 mln minder uitgegeven op de hoofd- en verzamelwegen. En er wordt € 0,270 mln bezuinigd op het Bomenstructuurplan.
Ten slotte wordt met beleid € 0,5 mln onderhoud aan bruggen uitgesteld. De gevolgen hiervan worden zichtbaar gemaakt in
de navolgende targets in de kolommen Begroting 2012 en Raming 2013.
pagina 174 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

CWP-targets en overige prestatie-indicatoren
Target
Rekening
2010
Begroting
2011
Begroting
2012
Raming
2013
Meetbare inspanningen gericht op de target
1. Heel niveau 3,5 Behaald Behaald Behaald Behaald
2. Starten aanleg Blauwe Verbinding PVE noordelijk trace is
vastgesteld
Noordelijk trace is
aangelegd
3. 98 % Openbare Verlichting funtioneert 98 98 98 98
4. Aanpak 5 meest genoemde
ergenissen:
Defecte openbare verlichting
Verzakte wegen
Wateroverlast
Afval
Zwerfvuil
5. Structurele borging middelen vervan
ging civiele werken aan het einde van
de levensduur
83,8% (GW)
90,2% (GW)
84,4% (GW)
93,6% (ROTEB)
89,5%(ROTEB)
MSB: 80%
(GW)/95%
(ROTEB/STZ)
van de meldingen
binnen 3 werkdagen
afgehandeld
MSB:80%
(GW)/95%
(ROTEB/STZ)
van de meldingen
binnen 3 werkdagen
afgehandeld
MSB:80%
(GW)/95%
(ROTEB/STZ) van de
meldingen binnen
3 werkdagen
afgehandeld
n.v.t. n.v.t. n.v.t. Middelen zijn
structureel verankerd
in begroting
Overige prestatie-indicatoren
1. Hoofd- en verzamelwegen (hectare) 8,0 8,0 2,4 8,0
85 85 85 12
2. Hoofd- en verzamelwegen: min 85%
voldoende en/of matig
3. Fietspaden in rood asfalt: min 85 %
voldoende en/of matig
4. Bomenstructuurplan: aantal verbeterde
bomen
N.v.t. i.v.m wijziging
prestatie-indicator
N.v.t. i.v.m wijziging
85 85 85
prestatie-indicator
1.152 550 0 550
5. Leidingvergunningen: verstrekt binnen 100 100 100 100
de geldende termijn (in % van de norm)
6. Actualiteit Kernregistratie Geografie (in 99,7 >95 >95 >95
% mutaties voldoen aan de norm van
95%)
7. Baggeren: slib in 1.000 m 3 55 54 52 49
8. Vervangen armaturen openbare 7.990 4.500 1.500 1.500
verlichting
9. Vervangen palen openbare verlichting 1.474 3.000 1.500 1.500
10. Brandende lampen in % 98 98 98 98
11. Rioolvernieuwing in km 40,5 40 40 40
12. Geintegreerde uitvoering in % 97 75 75 75
13. Reiniging riolen in km 141 145 145 145
14. Reiniging kolken x 1.000 stuks 160 170 170 170
15. Uitvaarten: aantal 3.208 3.099 3.099 3.099
16. Handhaven 100% dekkingsgraad
begraafplaatsen en crematoria
98 99 99 99
Baten en lasten (meerjarenraming)
Heel
rekening
2010
raming
2011
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Baten 97.226 90.907 92.551 98.889 101.115 103.504
Lasten 152.899 133.928 138.791 145.535 148.852 152.637
Resultaat voor reserveringen -55.673 -43.021 -46.240 -46.646 -47.737 -49.133
Resultaatbestemming
Onttrekking aan reserves 4.706 211 6.984 1.514 418 116
Toevoeging aan reserves 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reserveringen -50.967 -42.810 -39.256 -45.132 -47.319 -49.017
12 in de loop van 2012 wordt duidelijk of de target van 85% met het verlaagde budget in 2011 en 2012 kan worden behaald.
Hoofdstuk 4.12 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Fysiek beheer van de stad | pagina 175

Aansluiting met voorgaande begroting (na reservering)
Heel
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Begroting 2011 -44.721 -44.246 -44.246 -44.246
Mutaties kaderbrief en begroting 5.465 -886 -3.073 -4.771
Totaal -39.256 -45.132 -47.319 -49.017
Specificatie mutaties kaderbrief en begroting
Heel
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
bedragen x € 1.000,-
raming
2015
Mutaties die invloed hebben op de
baten lasten saldo saldo saldo saldo
algemene middelen
Knelpunten
1. Onderhoud Stadsparken 0 1.320 -1.320 -1.320 -1.320 -1.320
2. Onderhoud binnenstad 0 0 0 -2.100 -2.500 -2.500
3. Vervanging deelgemeentelijke objecten 0 0 0 -2.000 -4.000 -6.000
4. Correctie dekking veegkosten -654 0 -654 -622 -418 -116
Ombuigingen
1. Kostendekkendheid Riolering 0 0 0 3.710 5.000 5.000
2. Stijging rioolheffing GRP-3 2013–2015 0 2.060 -2.060 -1.514 -418 -116
3. Verminderen aantal plantschalen 0 -200 200 200 200 200
4. Onderhoudsbesparing door verkoop
0 -150 150 150 150 150
molens
5. Temporisering onderhoud buitenruimte -2.300 2.300 0 0 0
Lasten die worden gedekt uit de
reserves
1. Kostendekkendheid Riolering 5.000 0 5.000 1.290
2. Aansluiting bestemmingsreserve GRP 2.060 0 2.060 1.514 418 116
3. Rozenburg 578 0 578
Trend 1.661 1.315 346 363 372 372
Technische wijzigingen 3.168 4.303 -1.135 -557 -557 -557
Totaal 11.813 6.348 5.465 -886 -3.073 -4.771
Toelichting op de mutaties
Knelpunten
1. Onderhoud Stadsparken
Het Zuiderpark, Kralingse Bos en Het Park zijn stadsparken. De deelgemeenten die verantwoordelijk zijn voor het onderhoud,
stellen dat er bij de verdeling van het deelgemeentefonds onvoldoende rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die aan
een stadspark worden gesteld. Vanaf 2012 zijn hiervoor extra middelen beschikbaar.
2. Onderhoud binnenstad
De uitvoering van het Binnenstadsplan in de Rotterdamse Stijl vraagt om een intensiever en hoogwaardig onderhoud van de
buitenruimte. In de uitkering van het deelgemeentefonds krijgt de deelgemeente Centrum hiervoor onvoldoende middelen.
In 2011 en 2012 worden de oplopende onderhoudstekorten nog gedekt uit de IFR-gelden. Vanaf 2013 worden aanvullende
middelen beschikbaar gesteld.
3. Vervanging deelgemeentelijke objecten
Als onderdeel van de herijking van het deelgemeentefonds (2009) is (package-deal deelgemeenten, spoor 2) een centrale
dekking van de vervanging van deelgemeentelijke kapitaalgoederen bij einde technische levensduur nader uitgewerkt. Vanaf
2013 zijn hiervoor oplopende budgetten beschikbaar.
4. Correctie dekking veegkosten
In het huidige Gemeentelijk rioleringsplan 3 is reeds een bedrag aan dekking voor veegkosten opgenomen zodat de extra
toerekening van veegkosten aan de rioolheffing daarmee gecorrigeerd wordt. De totale toerekening van veegkosten is
hiermee netto € 5 mln.
pagina 176 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Ombuigingen
1. Kostendekkendheid Riolering
Vanaf 2011 wordt een deel van de veegkosten toegerekend aan de rioolheffing. In 2011 en 2012 vindt dit plaats door een
onttrekking aan de bestemmingsreserve. Vanaf 2013 is een extra tariefstijging ter dekking van de veegkosten noodzakelijk.
2. Stijging rioolheffing 2013–2015 conform GRP-3
Om de in het Gemeentelijke Rioleringsplan 2011–2015 (GRP-3) verwoorde opgaven te realiseren zijn middelen nodig. De
middelen komen beschikbaar door middel van de rioolheffing. In het GRP-3 is het uitgangspunt gehanteerd dat er pas vanaf
2013 sprake kan zijn van een stijging van de rioolheffing. Om de opgaven voor de planperiode 2013 tot 2015 te realiseren is
een gemiddelde stijging van de rioolheffing nodig van 3,2% per jaar. Door onttrekking vanuit de bestemmingsreserve kan het
tarief in de jaren 2011 en 2012 gelijk blijven. De extra middelen worden gestort in de voorziening vervangingsinvesteringen.
De te realiseren rioolvervanging wordt ten laste van deze voorziening uitgevoerd.
3. Verminderen plantschalen
Als gevolg van gemeentelijke bezuinigingen komen de bloempiramides langs doorgaande wegen niet meer terug. Ook worden
er minder plantschalen op publiekslokaties geplaats als gevolg van financiële tekorten. Het verminderen van schalen heeft
ook gevolgen voor de werkgelegenheid bij Roteb.
4 . Onderhoudsbesparing verkoop molens
Als het lukt de vier molens (ook rijksmonumenten) van de hand te doen of deze onder te brengen in een stichting kan er
jaarlijks onderhoudsgeld bespaard worden.
5. Temporisering onderhoud buitenruimte
Voorgesteld wordt in 2012 onderhoud aan de buitenruimte gedeeltelijk uit te stellen. Het gaat om onderhoud op hoofd-en
verzamelwegen, bomenstructuurplan en bruggen en tunnels voor in totaal € 2,3 mln. Het onderhoud wordt zoveel mogelijk
ingelopen in 2013, er kan sprake zijn van meerkosten voor storingsonderhoud. Alles wordt in het werk gesteld de afgesproken
targets inzake buitenruimte te behalen, echter de opgave om dit met minder middelen te realiseren is groot.
Lasten die worden gedekt uit de reserves
1. Vanaf 2011 wordt een deel van de veegkosten toegerekend aan de rioolheffing. In 2011 en 2012 vindt dit plaats door een
onttrekking aan de bestemmingsreserve. Vanaf 2013 is een extra tariefstijging ter dekking van de veegkosten noodzakelijk.
2. Om de vaste bijdrage voor het Gemeentelijke Rioleringsplan ten laste van de algemene middelen te handhaven vindt er
een onttrekking uit de bestemmingsreserve plaats. Doordat de tarieven in 2011 en 2012 gelijk blijven wordt er een bedrag
onttrokken ter dekking van te toename van de lasten
3. Ter voorkoming van ruimtegebrek zal de begraafplaats Rozenburg worden uitgebreid. In 2011 vindt de voorbereiding plaats,
waarna de uitvoering in 2012 plaats kan vinden. Dit wordt gedekt door een onttrekking uit de bestemmingsreserve Rozenburg.
De verhoging van het lastenbudget is verantwoord onder technische wijzigingen.
Trend
De trend is de loon- en prijsontwikkeling. Zie voor een nadere uitleg Beleidsmatige inspanning 2.2 ‘Beheer algemene
middelen’.
Technische wijzigingen
De technische wijzigingen per beleidsmatige inspanning zijn toegelicht in bijlage 12.
Uitsplitsing per product (na reservering)
bedragen x € 1.000,-
Heel (maken v/d stad) baten lasten saldo
Wegen, water en groen 13.097 64.790 -51.693
Riolering en gemalen 70.491 57.929 12.562
Openbare verlichting 9.467 9.508 -41
Beheer begraafplaatsen en crematorium 6.480 6.564 -84
Totaal 99.535 138.791 -39.256
Hoofdstuk 4.12 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Fysiek beheer van de stad | pagina 177

Toelichting per product
Product Wegen, water en groen
De baten hebben grotendeels betrekking op de uitvoering van de verordening Leges Leidingen, de Rijksbijdrage opsporen
niet gesprongen explosieven en de afkoopsom HbR voor de in 2011 overgedragen objecten.
De lasten bestaan voornamelijk uit kapitaallasten(rente en aflossing investeringen), beheer en onderhoud wegen,
straatmeubilair, bruggen en tunnels en waterkeringen. Verder uit de uitvoering verordening Leges Leidingen, opsporen niet
gesprongen explosieven, beheer van alle groen in de stedelijke hoofdstructuur, registratie geogafische gegevens Rotterdam,
baggeren open watergangen en beheer en onderhoud beeldende kunstwerken, kerktorens en molens alsmede budget
oudheidkundig onderzoek. De overige lasten bestaan voor het merendeel uit: waterschapslasten, stedelijke evenementen,
nazorg bodemsaneringslocaties en bestuursondersteuning.
Product Riolering en gemalen
De baten en lasten hebben betrekking op de uitvoering van het Gemeentelijk Rioleringsplan 2011–2015. De lasten worden
gedekt door de rioolheffing.
Product Openbare verlichting
De baten en lasten hebben betrekking op de uitvoering van het Beheerplan Openbare Verlichting 2008–2012. De lasten
worden gedekt door (onderhouds)bijdragen van de deelgemeenten (€ 6.968) en reclame-opbrengsten (€ 2.474).
Product Beheer begraafplaatsen en crematorium
De baten en lasten hebben betrekking op de uitvoering van het beleidsplan begraafplaatsen en crematorium. De lasten
worden gedekt door de lijkbezorgingsrechten.
pagina 178 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 4.12 | Verslag per beleidsveld | Beleidsveld Fysiek beheer van de stad | pagina 179

pagina 180 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Hoofdstuk 5

5. Concernbrede
onderwerpen
Inleiding
Dit hoofdstuk schetst u een dwarsdoorsnede van de begroting vanuit beheersmatig perspectief.
Hierbij gaat het met name om de aspecten met een groot financieel belang, of een groot belang voor de realisatie van de
beleidsvoornemens. De onderwerpen zijn als paragraaf verplicht gesteld vanuit de regelgeving (BBV).
1. Lokale heffingen
De paragraaf lokale heffingen gaat in op het beleid ten aanzien van de lokale heffingen, de lokale lastendruk, de voorgestelde
tarieven 2012, de geraamde gemeentelijke inkomsten uit heffingen en het kwijtscheldingsbeleid.
2. Weerstandsvermogen
De paragraaf Weerstandsvermogen gaat over de financiële risico’s, waarbij de kans bestaat dat ze niet of onvoldoende
kunnen worden opgevangen door een voorziening of verzekering. Het weerstandsvermogen wordt gebruikt als buffer
voor de financiële risico’s op te vangen. Het weerstandsvermogen bestaat uit de algemene concernreserve en de
Financieringsreserve.
3. Onderhoud kapitaalgoederen
De gemeente beschikt over een grote hoeveelheid aan kapitaalgoederen, zoals: wegen, riolering, water, groen en gebouwen.
In deze paragraaf worden de beleidsuitgangspunten en systematiek ten aanzien van het onderhoud van kapitaalgoederen
beschreven.
4. Deelnemingen
Het aangaan van banden met derde partijen komt voort uit een publiek belang. Per deelneming is sprake van een financieel
en bestuurlijk belang. De paragraaf deelnemingen geeft de visie op deelnemingen en de relatie met de doelstellingen zoals
beschreven in de beleidsvelden.
5. Financiering
De financieringsparagraaf handelt over het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie. Één van
de belangrijkste onderdelen is het beheersen van de financiële risico’s die gepaard gaan met de financiële stromen,
vermogenswaarden en posities.
6. Grondbeleid
Het Grondbeleid speelt een grote rol bij het realiseren van doelstellingen in diverse beleidsvelden. Daarnaast is sprake van
een substantieel financieel belang.
7. Bedrijfsvoering
Bedrijfsvoering bevat de beleidsvoornemens voor 2012 op het gebied van de bedrijfsvoering en bestaat uit de onderdelen:
concernontwikkelingen, P&O, externe inhuur, uitbesteed werk en ICT.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 181

5.1 Lokale heffingen
1. Inleiding
In deze paragraaf wordt ingegaan op de samenstelling van het voorgestelde pakket aan gemeentelijke belastingen en
heffingen in 2012; de relatieve druk van de lokale belastingen en heffingen; de stand van zaken en de voornemens voor het
begrotingsjaar rondom een aantal beleidsitems. Tot slot wordt ingegaan op het kwijtscheldingsbeleid.
2. Beleidsuitgangspunten
Richtsnoer voor de ontwikkeling van de gemeentelijke tarieven in 2012 vormen de uitgangspunten van het
Collegewerkprogramma:
– In economisch zware tijden moeten lastenverzwaringen voor burgers en bedrijven worden voorkomen;
– Ons algemene uitgangspunt blijft dat de ontwikkeling van de tarieven de Consumenten Prijsindex (CPI) niet te boven mag
gaan;
– OZB voor huiseigenaren en bedrijven zal met 1,5% in 2011 en 3% in 2012 ten opzichte van 2010 dalen;
– Er wordt afgezien van heffing van precario op kleine terrassen en kleine reclame uitingen;
– Roerende woon- en bedrijfsruimtebelasting wordt ingevoerd;
– Een eerste parkeervergunning voor Rotterdammers wordt voortaan de helft goedkoper;
– Kostendekkendheid van een aantal tarieven (met name riool- en afvalstoffenheffing) blijft het uitgangspunt.
Hoewel in het coalitieakkoord is aangegeven dat kostenstijgingen niet eerder dan in 2013 gefaseerd in de tarieven
terugkomen, is bij Kaderbrief 2011 besloten dat, gezien de financiële situatie van de gemeente, het echter niet langer
verantwoord is dat uitvoerende activiteiten niet kostendekkend zijn. Daarom is besloten om de tarieven riool- en
afvalstoffenheffing gefaseerd reeds met ingang van 2012 kostendekkend te maken.
3. Actualisatie beleidsitems 2012
Op het terrein van lokale lasten staan in 2012 de volgende beleidsitems en bedrijfsvoeringszaken centraal.
Voortbestaan precariobelasting ondergrondse kabels en leidingen
In november 2010 is een motie in de Tweede Kamer aangenomen met als strekking vrijstelling van deze heffing per 1 januari
2012 voor nutsbedrijven. Voor onze gemeente betekent dat een daling van de jaarlijkse opbrengsten precariobelasting met
€ 10 mln.
Vlak voor het zomerreces 2011 heeft minister Donner een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin hij aangeeft met een
wetsvoorstel te komen die erin voorziet netwerken van nutsbedrijven vrij te stellen van precariobelasting.
De minister geeft daarmee gehoor aan de wens van de Tweede Kamer om een eerder ingetrokken wetsvoorstel, dat die
vrijstelling regelde, alsnog in te dienen.
In zijn brief geeft de minister aan dat in overleg met de VNG en de Unie van Waterschappen zal worden gezocht naar een
uitwerking van het wetsvoorstel, waarbij de gevolgen voor de decentrale overheden zo beperkt mogelijk worden gehouden.
Gedacht kan worden aan een overgangstermijn voor de decentrale overheden die nu al precariobelasting heffen.
Via de reguliere P&C-producten wordt de raad over de stand van uitvoering van deze motie gerapporteerd.
Bedrijven Investeringszones (BI-zones)
De Experimenteerwet BI-zones maakt het de gemeenteraad mogelijk om op verzoek van ondernemersverenigingen zgn.
Bedrijven Investeringszones in te stellen. Deze activiteiten zijn aanvullend op het basisniveau waarvoor de gemeente
verantwoordelijk is.
Een Bedrijven Investeringszone (BI-zone) is een door de ondernemers zelf afgebakend gebied, waarbinnen zij gezamenlijk
investeren in een aantrekkelijker en veiliger bedrijfsomgeving.
Bij voldoende draagvlak betalen alle ondernemers mee. De gemeente stelt hiervoor een heffing in en keert de opbrengst van
de heffing uit aan de vereniging of stichting die de activiteiten namens de ondernemers uitvoert.
De basis van een BI-zone is een plan van aanpak van de ondernemersvereniging bestaande uit duurzame, niet eenmalige
activiteiten die aanvullend zijn op de diensten van de gemeente. Voorbeelden hiervan zijn: inhuur van gezamenlijke
surveillancediensten, camerabewaking, vaker schoonmaken, graffitiverwijdering of een luifelplan. Ondernemers bepalen zelf
of zij in hun gebied die gezamenlijke investeringen willen doen.
BI-zone is hiermee een instrument dat het voor ondernemers mogelijk maakt om gezamenlijk te investeren in hun bedrijfsomgeving,
en de organisatie en lasten evenwichtig te verdelen.
pagina 182 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Succesvolle invoering van een BI-zone versterkt ook de lokale organisatie van groepen ondernemers.
Per 1 januari 2011 zijn in de gemeente Rotterdam vijf BI-zones in werking getreden: Nieuwe Binnenweg, Hillegersberg,
Lusthofstraat, Van Oldenbarneveltstraat en Witte de Withkwartier.
In februari 2011 is bij Koninklijk Besluit de experimentenwet BI-zone verlengd tot 31 december 2011.
Begin april 2011 hebben vijf ondernemersverenigingen een BI-zone-aanvraag ingediend. Hiervan hebben drie verenigingen
tijdig een BI-zone-plan aangeleverd en is de aanvraag verder door de gemeente in behandeling genomen. Het betreft de
bedrijventerreinen Distripark Botlek, Bedrijventerrein Schiebroek en het winkelgebied Oudedijk en omstreken.
In september jl. hebben wij uw raad de verordeningen voor deze potentiële BI-zones ter vaststelling voorgelegd, waarna per
BI-zone een draagvlakmeting (oktober/ november) wordt uitgevoerd. Bij een positieve uitkomst van de draagvlakmeting zullen
de nieuwe BI-zones met ingang van 1 januari 2012 in werking treden.
Uitbreiding werkingssfeer Invorderingswet
De uitbreiding beoogd een deel van de gemeentelijke vorderingen die wij incasseren onder de werking van de Invorderingswet
te brengen. Vorderingen mogen dan door gemeentelijke deurwaarders worden ingevorderd. Dit idee past in het
Kabinetsstreven van deregulering en lastenverlichting. Het voorstel tot uitbreiding werkingssfeer is inmiddels ingediend bij de
Minister Veiligheid en Justitie en de Tweede Kamer. Op dit moment nog geen zicht op uiteindelijk resultaat.
Onderzoek regionale samenwerking lokale belastingkantoren
Het doel van dit onderzoek is of en zo ja welke omliggende gemeenten bereid zijn om de afdelingen belastingheffing samen
te voegen. Samenwerking kan leiden tot efficiëntievoordelen door het vergroten van volumes, het verminderen van de
kwetsbaarheid van de afzonderlijke afdelingen en het verminderen administratieve lastendruk (combineren van nota’s en
contacten met burger). Wij hebben met dit onderzoek ingestemd en hebben de opdracht gegeven de mogelijkheden voor
regionale samenwerking in stadsregionaal verband verder te onderzoeken, alsook de gevolgen voor de achterblijvende
organisatie. Daartoe wordt een business case opgesteld. Onderdeel van deze businesscase is het inzicht verschaffen in de
integrale kostprijs van de bestaande producten en processen van de dienst. Najaar 2011 wordt deze businesscase het college
voorgelegd.
Verbeteren dienstverlening
Het verbeteren van de dienstverlening aan de burger en ondernemer en het verder besparen van kosten voor GBR vormen
belangrijke speerpunten. Daartoe wordt intensief gewerkt aan de uitbreiding van de mogelijkheden om digitaal belastingzaken
te regelen en processen te vereenvoudigen. Vooral burgers hebben profijt van meer mogelijkheden via Mijn Loket door het
verbeteren van de service. Met ingang van 2011 is de mogelijkheid gecreëerd om digitaal vervolgstappen te nemen naar
aanleiding van de opgelegde aanslag. Zo kan een verzoek om een betalingsregeling en kwijtschelding digitaal worden
ingediend, kan een wijziging van het bankrekeningnummer van een lopende automatische incasso digitaal worden gemeld en
kan digitaal bezwaar worden ingediend tegen de nota lokale lasten. Begin 2012 wordt het onder meer mogelijk voor de burger
om het formulier voor inkomen en vermogen voor de kwijtschelding online in te vullen, digitaal (met behulp van een digitale
handtekening) een automatische incasso aan te vragen en in te trekken en taxatierapporten online in te zien. In 2012 is GBR
verder voornemens van start te gaan met het digitaal indienen van bezwaren tegen parkeerboetes en het aan- en afmelden
en indienen van bezwaar hondenbelasting via Mijn Loket.
De afdoeningstermijnen van publieksreacties (zoals bezwaren en verzoeken tot kwijtschelding) zullen verder worden verkort.
Voor ondernemers is het inmiddels mogelijk om digitaal via Mijn Loket aangifte Logiesbelasting te kunnen doen.
Bij verdere verbetering van de dienstverlening wordt steeds gezocht naar die taken waarvan door burgers of ondernemers
wordt aangegeven dat het digitaal kunnen uitvoeren van die taken het meest wordt gemist. Hierbij wordt door middel van een
business case inzichtelijk gemaakt wat de besparingen zijn van de verwachte verschuivingen van de dienstverlening van het
ene naar het andere kanaal.
Horizontaal toezichtregime / samenwerkend waarderen
Bij de wijze van uitvoeren van de waardering van de ca. 325.000 objecten in onze gemeente wordt een doelgroep gerichte
benadering gevolgd. Voor de groep woningen gelden voorschriften voor het modelmatig waarderen; voor de groep nietwoningen
worden waar mogelijk taxatiewijzers (landelijk) ontwikkeld en gebruikt. Met de grotere exploitanten van onroerende
zaken en instellingen in de zorgsector zijn al afspraken gemaakt. Vanaf 2011 wordt, waar mogelijk, voor de groep unieke
objecten in vooral het Havengebied gewerkt volgens uitgangspunten die de Rijksbelastingdienst hanteert in het kader van
Horizontaal Toezicht. Essentieel daarbij is om uit te gaan van wederzijds vertrouwen en het maken van afspraken voor de
toekomst. Bij de huidige werkwijze ligt de nadruk op controles en correctie achteraf. De aanpak moet er mede toe leiden
dat, net als voor de waardering van woningen, het waarderingsproces voor betrokkenen transparanter wordt en beter
voorspelbaar qua uitkomsten en dat door het preventieve karakter ondernemers ook eerder dan nu zekerheid hebben over de
financiële verplichtingen aan de gemeente. De inschatting is dat er ca. drie jaar nodig is om deze nieuwe manier van werken
(samenwerkend waarderen) volledig ingevoerd te krijgen. Ook deze aanpak vormt onderdeel van het programma deregulering
en lastenverlichting.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 183

Medio 2011 is een evaluatie gemaakt van een aantal dit jaar gehouden pilots en is beoordeeld welke wijze van horizontaal
toezicht het meest past binnen de uitvoering van de werkzaamheden door GBR. Gestreefd wordt naar een uniforme wijze
van horizontaal toezicht dat wordt toegepast op een groep van objecten dat zich hiervoor leent. De verwachting is dat eind
2011 de integrale richtlijnen vastgesteld zijn en dat deze kunnen worden besproken met de geselecteerde bedrijven en/of hun
gemachtigden. Invoering van horizontaal toezicht / samenwerkend waarderen wordt met ingang van 2012 verwacht.
4. De ontwikkeling van Rotterdamse lastendruk
In onderstaande schetsen wij u de tarievenontwikkeling 2009–2012 in onze gemeente.
Ontwikkeling Rotterdamse woonlasten 2009–2012
We stellen voor de gemeentelijke woonlasten (d.w.z. het totaal van het gemiddeld aanslag OZB-eigenaar woningen, riool- en
afvalstoffenheffing) in 2012 met € 59,52 (+9,48%) ten opzichte van 2011 te laten stijgen.
Tarief 2010
(in €)
Tarief 2011
(in €)
Stijging 2011
t.o.v. 2010
(in %)
Tarief 2012
(in €)
Stijging 2012
t.o.v. 2011
(in %)
OZB- eigenaar woning 180,89 180,89 0,0 184,11 1,78
Afvalstoffenheffing 259,04 263,60 1,75 315,40 19,65
Rioolheffing 180,00 183,20 1,78 187,70 2,46
Totale woonlasten 619,93 627,69 1,25 687,21 9,48
De tarieven 2012 zullen nog door uw raad separaat worden vastgesteld.
Rotterdamse lastenontwikkeling 2010–2011 ten opzichte van het landelijk gemiddelde
Bij de vergelijking van de lokale lastendruk in Rotterdam met andere gemeenten, gaan we uit van COELO-atlas. Het COELO
(Centrum voor Onderzoek Economie van de Lagere Overheden) is een onafhankelijk onderzoeksinstituut verbonden aan de
Rijksuniversiteit van Groningen. Het onderzoek richt zich op onderwerpen die verband houden met provincies, gemeenten en
waterschappen en publiceert jaarlijks over de lokale lastendruk.
Het COELO heeft een vergelijkend onderzoek onder de 35 grootste gemeenten uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de gemeentelijke
tarieven 2011 gemiddeld met 1,3% stijgen tot een gemiddelde woonlast van € 644,00.
De woonlasten worden berekend als de som van de onroerende zaakbelasting eigenaar woningen (OZB), de rioolheffing en
de afvalstoffenheffing.
Uit de Kerngegevens belastingen grote gemeenten 2011 blijkt dat de gemeentelijke tarieven in 2011 ten opzichte van 2010
gemiddeld met 1,3% stijgen tot een gemiddelde woonlast van € 644,00. De woonlasten zijn in 2011 het laagst in Alkmaar
(€ 526) en het hoogst in Groningen (€ 731). Acht gemeenten verlagen hun woonlasten ten opzichte van 2010; Dordrecht het
meest (met 3,4%) terwijl Emmen deze het sterkst verhoogd, namelijk met 5,2%.
In de rangorde van gemeente met de hoogste woonlasten staat Rotterdam in 2011 op een 26 e plaats (in 2010: 8 e plaats) en
binnen G4-verband op een 3 e plaats (in 2010: 2 e plaats).
Totale woonlasten (bedragen in €) 2010 2011
Rotterdam 620 625
Gemiddelde stijging grote gemeenten 610 644
Bronnen: COELO – BOGG 2009 en 2010 en Kerngegevens belastingen grote gemeenten 2011
Rotterdamse lastenontwikkeling binnen de G4
Vergelijking ontwikkeling woonlasten Rotterdam 2011 ten opzichte van de overige G4-gemeenten en het gemiddelde van de
35 grootste gemeenten (afgerond in hele euro’s)
Totale woonlasten (bedragen in €) 2011 % stijging in
2011
Rotterdam 625 1,3
Amsterdam 634 2,9
’s Gravenhage 551 0,0
Utrecht 705 1,8
G-35 644 1,3
Bronnen: COELO –Kerngegevens belastingen grote gemeenten 2011
pagina 184 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Uit hiervoorgaande tabel blijkt dat de gemeentelijke tarieven van de 35 grootste gemeenten in 2011 ten opzichte van 2010
gemiddeld met 1,3% stijgen tot een gemiddelde woonlast van € 644,00. De stijging in Rotterdam komt overeen met de
gemiddelde stijging bij de G35 en is in G4-verband de een na laagste.
In onderstaande tabel wordt een vergelijking gemaakt tussen de stijgingspercentages van de belangrijkste tarieven in
Rotterdam ten opzichte van die van de G35.
Percentage 2011 t.o.v. 2010 Rotterdam Gem. 35
grootste
gemeenten
OZB eigenaar 0,1% 1,3%
Afvalstoffenheffing 1,8% 0,3%
Rioolheffing 1,8% 3,6%
Totale woonlasten 1,3% 1,3%
Bron: COELO – Kerngegevens belastingen grote gemeenten 2011
Rotterdamse lastendruk 2011 ten opzichte van de regio
Van belang is ook hoe de Rotterdamse tarieven afsteken tegen de tarieven in de omliggende gemeenten. Een vergelijking
per afzonderlijk tarief kan echter een vertekening opleveren, omdat een gemeente er voor kan kiezen om de OZB wat meer te
belasten ten gunste van een lager rioolheffing.
Er ontstaat echter wel een globaal beeld wanneer de drie belangrijkste tarieven (die betrekking hebben op meerpersoonshuishoudens)
met elkaar worden vergeleken.
Tarieven 2011 (in hele €’s)
OZB–
eigenaar
woning
Afvalstoffenheffing
Rioolheffing
eigenaar +
gebruiker
Totale
woonlasten
Rangorde
laagste
woonlasten
Rotterdam 0,1123 % 263 183 625 86
Albrandswaard 0,1061 % 270 218 784 391
Ridderkerk 0,00917 % 335 148 676 206
Barendrecht 0,0983 % 257 263 789 396
Spijkenisse 0,1172 % 336 106 643 134
Vlaardingen 0,1128 % 312 158 668 185
Schiedam 0,1035 % 299 171 636 113
Lansingerland 0,0982 % 359 191 839 426
Capelle a/d IJssel 0,0979 % 321 205 716 295
Bron: COELO – atlas 2011
Hieruit blijkt dat Rotterdam dat de totale woonlasten als laagste in de regio moet worden beschouwd; per afzonderlijk tarief is
de situatie wisselend.
5. Tariefsontwikkeling 2012 en kostendekkendheid
Beleidsuitgangspunt is dat de gemeentelijke tarieven, op basis van de CPI-methodiek, in 2012 met maximaal 2,5% mogen
stijgen ten opzichte van 2011.
In het raadsvoorstel bij de verschillende belastingverordeningen 2012 stijgen deze tarieven dan ook in principe niet meer dan
met 2,5% ten opzichte van 2011.
Dit is exclusief de afronding van tarieven op een veelvoud van € 0,10 of naar hele euro’s.
Onderstaande tarieven zijn een uitzondering op dit beleidsuitgangspunt: om reden van het bereiken van kostendekkendheid
(een ander beleidsuitgangspunt) stijgt een aantal met meer dan de trend.
Afvalstoffenheffing
Het tariefvoorstel voor de Afvalstoffenheffing in 2012 is € 315,40. Dit tarief is een stijging van bijna 20% ten opzichte van 2011.
Deze stijging wordt met name veroorzaakt door het voorgenomen besluit om de Afvalstoffenheffing versneld kostendekkend
te krijgen. Hierdoor stijgen de meeropbrengsten in 2012 met bijna € 14,5 mln ten opzichte van 2011.
Daarnaast is het tarief voor de Afvalstoffenheffing met het CPI van 2,5% verhoogd.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 185

Leges leidingen
De afgelopen twee jaren was er sprake van een dekkingstekort op de leges leidingen. De oorzaken hiervoor zijn:
– Bij de invoering van de gedifferentieerde metertarieven blijken de normuren te laag te zijn ingeschat.
– Er is sprake van een sterke afname van het aantal beschikkingen en het aantal vergunde kilometers. Geëxtrapoleerd
over 2011 komt de afname van het aantal beschikkingen uit op bijna 20% en de afname in kilometers rond de 40%.
De berekening van de tarieven voor 2012 is gebaseerd op een maximale stijging van 2,5% (CPI). Uitgaande van de
handhaving van een 100% kostendekking hebben deze ontwikkelingen een extra tariefstijging tot gevolg die varieert van 0,5%
tot 12,2% ten opzichte van 2011.
Marktgelden
Marktgelden kunnen worden geheven voor het innemen van standplaatsen of het plaatsen van kramen op voor de openbare
dienst bestemde gemeentegrond.
Voor zover standplaatsen geen onderdeel van een markt vormen, vallen zij niet onder het marktgeld, maar wordt standplaats
precariobelasting geheven.
In de afgelopen jaren is door diverse oorzaken een nadelig saldo beheer markten ontstaan. De toename van de baten uit
marktgelden heeft onvoldoende tred gehouden met de stijgende lasten als gevolg van hogere kosten voor het schoonmaken
van de marktterreinen.
Om de komende jaren tot kostendekkendheid te komen wordt voorgesteld om met ingang van 2012 de marktgelden met in
totaal 30% boventrendmatig te verhogen (de jaarlijkse trendmatige verhoging op basis van het CPI komt hier nog bovenop).
Bedrijfsreinigingsrecht
In de verordening voor 2011 wordt een vijftal hoofdcategorieën van bedrijven onderscheiden en per categorie een staffel van
vijf verschillende tarieven op grond van aantal fte’s dan wel oppervlakte. Deze tarievenstructuur is bedoeld om een redelijke
heffing voor een meer of minder vervuilend bedrijf te garanderen; in de praktijk betekent deze differentiatie een redelijke
administratieve lastendruk zowel voor de belastingplichtigen als de organisatie. Roteb heeft de afgelopen tijd samen met
GBR een verbeterde tarievenstructuur opgesteld die daarenboven de tarievenstructuur zodanig aanpast zodat er een betere
aansluiting van het tarief met het aangeboden afval ontstaat.
Ten slotte voorziet deze structuur tot de invoering van de categorie Bedrijven aan Huis. Hiermee wordt een extra categorie
in de BRR in het leven geroepen die voorkomt dat kleine ondernemers aan huis, die afval aanbieden wat qua samenstelling
gelijk is aan het huishoudelijke afval beide aanslagen, namelijk ASH en BRR, volledig moeten voldoen.
OZB
De geraamde, totale opbrengsten OZB 2012 bedragen circa € 176 mln.
Deze opbrengsten zijn de uitkomst van de rekeningsom: waarde onroerend goed maal tarief. Omdat de waarde van het
onroerend goed een autonoom gegeven is dat jaarlijks via taxatie wordt bepaald en de opbrengsten voor ieder begrotingsjaar
taakstellend door de raad worden vastgesteld, is de hoogte van de OZB-tarieven voor enig belastingjaar hiervan de
rekenkundige afgeleide.
Voor het belastingjaar 2012 wordt een gemiddelde waardedaling met 2% voor de woningen geraamd en voor de nietwoningen
een gemiddelde waardestijging van 1,5%. In de taakstellende opbrengsten wordt ondermeer rekening gehouden
met enerzijds de, in het Coalitieakkoord afgesproken, lastenverlichting van € 3 mln. ten opzichte van 2011 en met een
trendmatige stijging van de opbrengsten van 2,5% ten opzichte van 2011.
Gegeven deze waardeontwikkeling enerzijds en de taakstellende opbrengsten anderzijds wordt voorgesteld het tarief OZB
eigenaar woningen en het tarief OZB gebruiker niet-woningen met 3% t.o.v. 2011 te laten stijgen. Verder wordt voorgesteld het
tarief OZB eigenaar niet-woning met 5% te laten stijgen. In deze tariefsbepaling wordt rekening gehouden met oninbare OZBaanslagen
en met leegstand.
Precario- en reclamebelasting
In het kader van een duurzaam materieel sluitende meerjarenbegroting stellen wij voor de tarieven precariobelasting voor
terrassen met een grootte van meer dan 50 m 2 alsmede de reclamebelasting voor aankondigingen groter dan 30 m 2 te
verhogen met 20%.
Ons college houdt vast aan de eerder gekozen stimulering van het MKB door de kleine terrassen en aankondigingen niet
langer te belasten.
In de raming van de opbrengsten is zowel de trendmatige verhoging van de opbrengsten met 2,5% t.o.v. 2011 als de
lastenverlichting van € 1,7 mln voor kleine terrassen en reclameuitingen verrekend.
Logiesbelasting
Om de taakstellende opbrengst van netto € 2,5 mln logiesbelasting te realiseren behoeft het tarief in 2012 t.o.v. 2011 niet te
stijgen.
pagina 186 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

6. Specificatie belastingopbrengsten
In onderstaande tabel wordt een specificatie van de opbrengsten van de belastingsoorten gegeven. De geraamde
opbrengsten 2012 zijn op basis van de voorgestelde tarieven:
Rekening
2010
Begroting
2011
Begroting
2012
Onroerend zaakbelasting * 171.453 173.178 175.760
Hondenbelasting 2.025 2.058 2.170
Logiesbelasting** 1.900 2.727 2.727
Reclame- en precariobelasting 26.383 23.765 24.150
Bedrijfsreinigingsrecht 4.813 4.882 5.019
Rioolheffing 62.912 61.835 63.357
Afvalstoffenheffing 71.501 73.149 87.681
* Bij de tariefsbepaling wordt rekening gehouden met de verdisconteerde verwachte oninbare OZB-opbrengsten.
** Bij de tariefsbepaling wordt rekening gehouden met zowel het voornemen het evenementenfonds jaarlijks met € 2,5 mln te voeden uit
opbrengsten logiesbelasting, als met de hieraan verbonden perceptiekosten ad € 0,18 mln.
Opgemerkt wordt ten slotte dat circa € 7,2 mln van de hierboven geraamde belastingopbrengsten door de gemeente zelf
wordt opgebracht.
7. Kwijtschelding Afvalstoffenheffing
Op grond van de Kadernota Lokale Lasten voor deze raadsperiode omvat het kwijtscheldingsbeleid het volgende:
– volledige kwijtschelding alleen voor afvalstoffenheffing en OZB gebruikers niet-woningen kan worden verleend op
maximaal 100% van de bijstandnorm;
– tot 2013 kunnen bewoners van de deelgemeente Rozenburg ook voor kwijtschelding hondenbelasting in aanmerking
komen;
– kwijtschelding wordt zoveel mogelijk geautomatiseerd toegekend op basis van toetsing door het landelijke
Inlichtingenbureau;
– ondernemers kunnen thans alleen voor kwijtschelding in aanmerking komen als sprake is van algehele sanering van
schulden.
Bij Kaderbrief 2011 is besloten het tarief Afvalstoffenheffing met ingang van 2012 geleidelijk kostendekkend te maken.
Wij stellen derhalve een boventrendmatige stijging van het tarief Afvalstoffenheffing voor 2012 voor.
Voor 2012 is nu de verwachting dat, hoewel het tarief dat kwijtgescholden wordt hoger is dan oorspronkelijk begroot, het
aantal gehonoreerde kwijtscheldingsverzoeken daarentegen lager is dan oorspronkelijk begroot.
Voorjaar 2012 wordt op basis van de laatste ontwikkelingen in het aantal kwijtscheldingsverzoeken en gegeven de
tariefsontwikkelingen Afvalstoffenheffing een nieuwe prognose van de kwijtscheldingslasten voor 2012 en volgende jaren
gemaakt.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 187

5.2 Weerstandsvermogen
5.2.1 Inleiding
Weerstandsvermogen is de mate waarin financiële gevolgen van onvoorziene gebeurtenissen kunnen worden opgevangen.
Dit zonder dat dit leidt tot een directe aanpassing van het beleid. Hierbij wordt wat beschikbaar is aan middelen om dit
op te vangen, de beschikbare weerstandscapaciteit, afgezet tegen de risico’s die de gemeente loopt, de benodigde
weerstandscapaciteit. Kenmerkend aan risico’s in het kader van weerstandsvermogen is dat er sprake is van niet of
nauwelijks beïnvloedbare (externe) strategische risico’s.
Voor weerstandsvermogen moeten de strategische risico’s worden onderscheiden van de reguliere. Bij die laatste groep
gaat het om risico’s die zich regelmatig voordoen en die in het algemeen vrij goed meetbaar zijn. Daarvoor worden
toereikende voorzieningen gecreëerd of verzekeringen afgesloten. Daarnaast is een goed functionerende planning en
control en administratieve organisatie een voorwaarde om dit soort risico’s te herkennen en op te nemen in de begroting en
meerjarenraming.
Deze definiëring van het begrip weerstandsvermogen sluit aan bij artikel 11 van het Besluit Begroting en Verantwoording
provincies en gemeenten (BBV). Tevens komt dit overeen met de door de rekenkamer gepresenteerde relatie tussen
begroting, voorzieningen en weerstandsvermogen in haar brief aan de raad van 21 juli 2011.
5.2.2 Benodigde Weerstandscapaciteit
De afgelopen jaren is het risicoprofiel van de gemeente verhoogd en complexer geworden door grote veranderingen in de
omgeving. De gemeente neemt door de voortgaande decentralisatie van taken steeds meer verantwoordelijkheden van het
Rijk over. Met het overhevelen van taken zijn ook de risico’s en financiële verantwoordelijkheid voor die risico’s overgenomen.
Te denken valt aan de Wet Werk en Bijstand en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Daarnaast zijn door conjuncturele
veranderingen risico’s vergroot.
Het continue veranderende risicolandschap werkt door in het weerstandsvermogen. De risico’s worden groter waardoor de
benodigde weerstandscapaciteit toeneemt. De beschikbare weerstandscapaciteit die daar tegenover staat, wordt door het
optreden van risico’s aangesproken.
Alle geïnventariseerde risico’s worden periodiek beoordeeld op de mogelijke consequenties voor de financiële positie
van de gemeente. In elk geval bij begroting, rekening en bestuursrapportages. De tien risico’s met de grootste financiële
gevolgen die volgens de definitie van weerstandsvermogen in aanmerking komen om gedekt te worden door de beschikbare
weerstandscapaciteit zijn in onderstaande tabel weergegeven en toegelicht.
Gemeentebrede Risico’s die samen de benodigde weerstandscapaciteit bepalen
Nr Beleidsveld Omschrijving risico Minimum Maximum Nieuw/
bestaand
1 Algemene middelen Renterisico – beïnvloeding van de resultaten van het -8 mln 24 mln bestaand
concern door rentewijzigingen
2 Algemene middelen Bijzondere positie G-4 0 170 mln bestaand
3 Algemene middelen Afschaffen precariobelasting 0 16 mln bestaand
4 Fysiek beheer van de stad Nadeelcompensatie verlegregeling Eneco als
0 15 mln bestaand
leidingexploitant
5 Fysiek beheer van de stad Onverzekerde brandschade 0 10 mln bestaand
6 Ruimtelijke ontwikkeling en Grondexploitaties 0 48 mln bestaand
Wonen
7 Participatie WWB 0 47 mln bestaand
8 Ruimtelijke ontwikkeling en Risico-opslag voor grote projecten 0 25 mln nieuw
Wonen
9 Algemene middelen Risico-opslag voor de niet-kwantificeerbare risicos 0 50 mln nieuw
pagina 188 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Toelichting tabel
Risico
Omschrijving
Beleidsveld
1. Renterisico
Het risico dat de werkelijke rente op het moment van afsluiten van nieuwe leningen of bijstelling van de rente op bestaande
leningen afwijkt van de geraamde rente.
Algemene middelen
Risico 2. Bijzondere positie G-4
Omschrijving Momenteel is er discussie over het loslaten van de bijzondere positie van de G4. Rotterdam ontvangt ca. € 170 mln extra uit
het Gemeentefonds.
Beleidsveld Algemene middelen
Risico
Omschrijving
Beleidsveld
3. Afschaffen precariobelasting
In november 2010 is een motie ingediend in de Tweede Kamer aangenomen met als strekking de vrijstelling van precariobelasting
ondergrondse infrastructuur voor nutsbedrijven per 1 januari 2012.
Vlak voor het zomerreces 2011 heeft minister Donner een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin hij aangeeft met een
wetsvoorstel te komen dat erin voorziet netwerken van nutsbedrijven vrij te stellen van precariobelasting.
Voor onze gemeente betekent dat een daling van de jaarlijkse opbrengsten precariobelasting met in totaal € 16 mln.
Algemene middelen
Risico
Omschrijving
Beleidsveld
4. Nadeelcompensatie verlegregeling Eneco als leidingexploitant
Over de toepassing van de leidingenverordening Rotterdam 2005/ Verlegregeling Rotterdam 2005 bestaat een geschil tussen
gemeente en Eneco. Daarbij is Eneco zowel een civielrechtelijke als bestuursrechterlijke procedure aangegaan. Het totale
risico voor de gemeente is ruim € 15 mln. In de lopende juridische procedures wordt getoetst of de Leidingenverordening en
Verlegregeling van Rotterdam terecht de basis zijn voor Eneco in het proces waarbij bij noodzaak tot verleggen aanwijzingen
aan netbeheerders gegeven worden en gebruik gemaakt kan worden van de daaraan gekoppelde compensatieregeling.
Ruimtelijke gebiedsontwikkeling en Wonen
Risico
Omschrijving
Beleidsveld
5. Onverzekerde brandschade
In het door Willis B.V. in december 2004 opgestelde rapport ‘Reservetoetsing verzekeringen’ is de benodigde omvang van de
reserve in verband met risico’s vastgesteld op € 10 mln. Met ingang van 2008 is de reserve verzekeringen op de kostenplaats
ORM komen te vervallen en komen de risico’s van de verzekeringen ten laste van het weerstandsvermogen.
Algemene middelen
Risico
Omschrijving
Beleidsveld
6. Grondexploitaties
In de tweede helft van 2010 heeft een grootschalige herziening van de grondexploitatieportefeuille plaatsgevonden. Bij de
jaarafsluiting van 2010 is in totaal voor ongeveer € 195 mln aan verlies genomen en voorzieningen getroffen. Met deze grootschalige
herziening zijn alle grondexploitaties aangepast aan de recente marktomstandigheden en is het risicoprofiel van de
portefeuille aanzienlijk verlaagd. Naast directe verliesnemingen is voor een aantal potentiële risico’s een voorziening op
portefeuilleniveau aan gelegd die een groter deel van de risico’s afdekt. De omvang van deze voorziening bedraagt € 78 mln
en is opgebouwd uit risico’s op het gebied van marktomstandigheden en -afzet, verliesgevende plannen in de portefeuille en
risico’s op het gebied van vastgoedbeheer en engineering.
In augustus 2011 is weer gestart met het opstellen van het meerjarenperspectief Rotterdamse grondexploitaties (MPRG).
Als onderdeel hiervan is een uitgebreide risicoanalyse van de grondexploitatieportefeuille gemaakt. Hierbij zijn alle potentiële
risico’s binnen de grondexploitaties in kaart gebracht, waar mogelijk financieel vertaald en risicoscenario’s opgesteld. Ook de
project specifieke risico’s zoals sanering en archeologie èn de reguliere vastgoedmarktrisico’s zoals vertraging van productie
en (grond)prijsontwikkelingen zijn hierin meegenomen. Het benodigde weerstandsvermogen is in deze analyse voor het
product grondexploitaties gecalculeerd op € 48 mln. Om deze risico’s te minimaliseren en te voorkomen worden er meerdere
beheersmaatregelen toegepast. Voorbeelden hiervan zijn monitoren van de markt voor werklocaties (op basis van de visie
werklocaties) en een actieve projectcontrol zoals vastgelegd in de Rotterdamse standaard voor projectmatig werken.
Ruimtelijke gebiedsontwikkeling en Wonen
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 189

Risico
Omschrijving
Beleidsveld
7. risico WWB
Van de verwachte ‘opbrengst’ van de ombuigingen 2012 (€ 87 mln) is de bandbreedte een resultaat tussen € 40 en € 80 mln.
In de expertmeeting met de raad op 7 sept. jl. is dit beeld bevestigd. De kans dat de maximale opbrengst gehaald wordt zal
gering zijn. Dit vormt aanleiding om een risicoreserve in de begroting op te nemen (€ 47 mln.) en tegelijkertijd vast te houden
aan de ingezette maatregelen.
participatie
Risico
Omschrijving
Beleidsveld
8. risico opslag investeringsprojecten
Voor de grote investeringsprojecten waarover in de monitor grote projecten wordt gerapporteerd is in de berekening rekening
gehouden een post onvoorzien. Voor deze vastgoed- en infrastructurele projecten wordt in het risicocumulatiemodel een risico
opslag meegenomen voor onvoorziene ontwikkelingen die de post onvoorzien te boven gaan.
Ruimtelijke ontwikkeling en wonen
Risico
Omschrijving
Beleidsveld
9. risico opslag voor niet kwantificeerbare risico’s
Voor de hierna genoemde niet kwantificeerbare risico’s wordt een opslag van € 50 mln in het risicocumulatiemodel
opgenomen om ze mee te kunnen nemen in de bepaling van de benodigde weerstandscapaciteit.
Algemene middelen
Niet kwantificeerbare risico’s
Onderstaande onderwerpen houden mogelijk een risico in. Deze risico’s zijn niet goed kwantificeerbaar en daarom niet
separaat opgenomen in het risicocumulatiemodel, maar door middel van een risico-opslag. Jaarlijks wordt bezien wat de
stand van zaken is; op grond daarvan zullen, indien noodzakelijk, maatregelen worden voorgesteld.
Nr Beleidsveld Omschrijving risico Nieuw/
bestaand
10 Cultuur, sport en recreatie Risico op schade aan gemeentelijke kunstcollectie bestaand
11 Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen Vastgoedrisico-marktontwikkelingen bestaand
12 Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen Risico’s als gevolg van de Gemeente-garantieverordening
bestaand
Eigen Woningen 1995
13 Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen Risico’s achtervang door Waarborgfonds Eigen Woningen verstrekte bestaand
garanties
14 Algemene middelen Bezuinigingen op specifieke uitkeringen door het Rijk bestaand
15 Algemene middelen Uitkomsten Rijk inzake Decentralisatie, herverdeling en herindeling bestaand
Ter onderbouwing van de weerstandscapaciteit heeft een risicosimulatie plaatsgevonden. Het risico-cumulatiemodel
werkt met kansinschattingen (kans dat het risico zich voordoet) en inschattingen van de financiële gevolgen als het risico
zich daadwerkelijk voordoet. Daar alle risico’s nooit allemaal tegelijk en met een maximale omvang zullen optreden, wordt
uitgegaan van een zekerheidspercentage van 95%.
De risico’s in de hiervoor weergegeven tabel zijn opgenomen in het risico-cumulatiemodel. Bij 95% zekerheid is de hoogte
van de benodigde weerstandscapaciteit voor de gemeentebrede risico’s € 177 mln. Dat houdt in dat de weerstandscapaciteit
van deze omvang in 95% van de gevallen toereikend is. Dit is een stijging ten opzichte van de begroting 2011 met € 8 mln. Dit
is voornamelijk het gevolg van het behoedzamer waarderen van risico’s en van de consequenties van de economische crisis.
5.2.3 Beschikbare Weerstandscapaciteit
Tegenover de strategische risico’s staat de beschikbare weerstandscapaciteit: het geheel van middelen en mogelijkheden die
kunnen worden ingezet om onvoorziene gebeurtenissen op te vangen.
In 2011 lijkt een tekort te ontstaan dat groter is dan de beschikbare weerstandscapaciteit van dit moment. De belangrijkste
redenen voor het tekort zijn de tegenvallende volumeontwikkelingen in de WWB, de vertraagde doorwerking van de gevolgen
van de economische recessie (grond, bouw, organisatie) en wegvallende (specifieke) rijksuitkeringen die niet volledig worden
gecompenseerd door gemeentelijke bezuinigingen. Omdat de beschikbare weerstandscapaciteit niet toereikend is voor het
opvangen van het tekort 2011 wordt een uitname uit het IFR voorgesteld.
pagina 190 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Om de algemene concernreserve weer op peil te brengen zijn in deze begroting maatregelen genomen die leiden tot
meerjarige overschotten. Deze overschotten worden toegevoegd aan de weerstandscapaciteit. Daardoor zal in 2015 de
weerstandscapaciteit met € 140 mln zijn toegenomen. In onderstaande tabel blijkt dit uit de reeks “Meerjarenprognose
begroting 2012”. Hiermee wordt voldaan aan de motie 2011-1911”overschotten naar het weerstandsvermogen”.
Weerstandsvermogen 2011 2012 2013 2014 2015
Beginstand 93.196 8.307 0 19.148 88.348
Geraamde toevoegingen 29.824 11.981 13.901 21.491 17.491
Geraamde onttrekkingen -20.839 -28.194 -3.885 -8.658 -10.686
Voorgestelde toevoeging 2 e burap 6.800
Geprognotiseerd tekort 1 e burap 2011 -86.224
Geprognotiseerd tekort 2 e burap 2011 -89.812
Geprognotiseerd weerstandsvermogen 2011 -67.055
Meerjarenprognose begroting 2012 7.906 9.132 56.367 66.439
Voorgestelde onttrekking IFR 75.362
Eindstand 8.307 0 19.148 88.348 161.592
Toelichting tabel
In de tabel wordt de beginstand 2011 van het weerstandsvermogen gepresenteerd, waarna de geraamde toevoegingen en
onttrekkingen worden weergegeven. In de begroting 2011 is aangegeven dat de geraamde onttrekking aan de algemene
reserve in 2012 groter dan de geraamde toevoeging. Dit komt door een tijdelijk tempoverschil tussen geraamde toevoegingen
en onttrekkingen. Vanaf 2013 neemt het weerstandsvermogen weer toe.
In 2011 lijkt een tekort te ontstaan dat groter is dan de beschikbare weerstandscapaciteit van dit moment (-/- € 67,1 mln).
Dit zou betekenen dat de Algemene Reserve negatief zou worden, hetgeen niet toegestaan is. Andere
vermogenscomponenten zijn evenwel nog beschikbaar, mits daartoe wordt besloten. Omdat de Algemene Reserve niet
toereikend is voor het opvangen van het tekort 2011, wordt in de tweede bestuursrapportage 2011 een tijdelijke uitname
uit het IFR voorgesteld, waarbij de hoofdsom van het IFR zo snel mogelijk weer zal worden aangevuld uit opbrengsten
van verkoop van deelnemingen. Echter, door de in de begroting 2011 gepresenteerde hogere onttrekking in 2012 zou het
weerstandsvermogen eind 2012 wederom negatief worden. Daarom stellen wij voor om de onttrekking aan het IFR in 2011
zo groot te laten zijn, dat het weerstandsvermogen eind 2012 op 0 sluit (in concreto € 75,4 mln). In de latere jaren stijgt het
weerstandsvermogen als gevolg van de geraamde overschotten naar 162 mln.
Om de Algemene Reserve en de Financieringsreserve weer op peil te brengen zijn maatregelen nodig. Het college stelt
daarom voor om alle geraamde overschotten in de meerjarenramingen toe te voegen aan de weerstandscapaciteit. Doel is om
de weerstandscapaciteit met ca € 140 mln aan te vullen, waardoor deze eind 2015 gelijk is aan de stand van de beschikbare
weerstandscapaciteit op 1 januari 2010 (€ 160 mln).
5.2.4 Beleidsnota
Het college legt rond het einde van 2011 een beleidsnota Weerstandsvermogen voor aan de raad. Daarin zal het
voorgenomen beleid ten aanzien van het weerstands-vermogen en het risicomanagement vastgelegd worden.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 191

5.3 Onderhoud kapitaalgoederen
De gemeente heeft een groot aantal kapitaalgoederen, zoals: wegen, riolering, water, groen en gebouwen. Deze goederen
zijn nodig om de beleidsdoelen te realiseren. In deze paragraaf wordt ingegaan op de beleidsuitgangspunten (zoals
beleidsvoornemens) en de systematiek van het onderhoud van de kapitaalgoederen. De lasten van het onderhoud worden bij
verschillende beleidsvelden weergegeven. Een transparant en overkoepelend overzicht is daarom van belang voor een goed
inzicht in de financiële positie van de gemeente.
De kapitaalgoederen zijn hieronder per categorie weergegeven. Het betreft de categorie wegen, rioleringen, bomen, water,
kunstwerken (bruggen, viaducten en tunnels), Kademuren en glooiingen, begraafplaatsen en crematoria, beeldende kunst en
gebouwen, openbare verlichting en vastgoed
(inclusief theaters en musea en onderwijshuisvesting) en Sportvelden.
Per categorie wordt bij het beleidskader aangegeven welke beleid- en onderhoudsplannen zijn vastgesteld. Daarna worden de
beleidsontwikkelingen en –voornemens beschreven. Tenslotte wordt ingegaan op de beschikbare middelen voor onderhoud
en investeringen, met verwijzing naar de relevante beleidsvelden en producten in de begroting.
Categorie
Wegen
Beleidskader – Beheerplan voor Hoofd- en verzamelwegen 2008–2012
– Onderhoud: Meerjarenplan 2008–2012
– Kwaliteitsmeting: 2 jaarlijkse inspectie op schadebeelden
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
In 2007 is het beheerplan van de hoofd- en verzamelwegen voor de periode 2008–2012 opgesteld. Op basis van
voortzetting van het huidige beleid en inspecties is aangegeven welke maatregelen er in de komende 5 jaar nodig zijn
om de hoofd- en verzamelwegen op een technisch kwaliteitspeil van minimaal 75% goed/matig te houden. Daarbij
werden de onderstaande prestatie-indicatoren gehanteerd:
– Kwaliteit hoofd- en verzamelwegen: maximaal 25% slecht;
– Jaarlijks onderhoud hoofd- en verzamelwegen: minimaal 8 ha;
– In 2010 zijn alle fietspaden langs hoofd- en verzamelwegen in rood asfalt uitgevoerd;
– Technische kwaliteit van de fietspaden: maximaal 25% slecht.
Met ingang van 2010 is het wegbeheersysteem voor stedelijke en deelgemeentelijke wegen vernieuwd. Hierdoor
kunnen er landelijk meer en beter kwaliteitsontwikkelingen vergeleken worden. Ook zijn daarbij de prestatieindicatoren
vernieuwd. Zowel het areaal van de hoofd- en verzamelwegen en de fietspaden heeft als streefwaarde
85% voldoende tot matig gekregen.
Met ingang van 2012 wordt het budget structureel verlaagd met € 2 mln. Dit heeft tot gevolg dat de vernieuwde
prestatiedoelstelling (streefwaarde 85 % voldoende of matig) nog moeilijk gerealiseerd kan worden.
Om inzicht te krijgen in de onderhoudstoestand van de hoofd- en verzamelwegen wordt minimaal één keer in de twee
jaar het totale areaal geïnspecteerd. Onderstaande tabellen geven het onderhoudsbeeld en de actuele stand van
zaken weer.
Tabel 1: Onderhoud Hoofd- en verzamelwegen
Omschrijving
totaal
areaal
verslag
2010
begroting
2011
begroting
2012
Onderhouden wegenareaal (in ha) 342 8,0 8,0 8,0
Onderhouden wegenareaal (in %) 100 2,3 2,3 2,3
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
Tabel 2: Kwaliteitsbeeld wegen (in % van het totaal)
Omschrijving areaal (ha) verslag 2009 verslag 2010
goed % matig % slecht % goed % matig % slecht %
Hoofd- en
verzamelwegen
342 64,4 11,0 24,6 64,4 11,0 24,6
Omschrijving
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
Onderhoud 6.752 5.284 3.284
Investeringen 0 0 0
Fysiek beheer van de stad
Wegen, water en groen
pagina 192 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Categorie
Rioleringen
Beleidskader – Gemeentelijk Rioleringsplan 2011–2015 (GRP 3)
– Onderhoud: Aansluitplan Rotterdam
– Onderhoudsbeleidsplan Gemalen en Persleidingen 2003–2017
– Kwaliteitsmeting: Inspectie en benchmark
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
Beheer en onderhoud vinden plaats zoals aangegeven in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2011–2015 (GRP 3). Het
plan geeft de Rotterdamse invulling van de zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater. Hierbij
wordt voldaan aan de Europese-, nationale- en lokale wet- en regelgeving. De rioleringszorg draagt bij aan de realisatie
van een aantrekkelijke stad onder het motto: droge voeten, gezonde stad.
Omschrijving
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
Onderhoud 11.882 22.890 22.925
Investeringen 39.950 44.055 47.743
Fysiek beheer van de stad
Riolering en rioolgemalen
Categorie
Bomen
Beleidskader – Bomenstructuurplan 2007–2011
– Onderhoud: Onderhoudsplan 2007–2011
– Kwaliteitsmeting: Monitoring
Beleidsontwikkelingen
&
-voornemens
Het onderhoud van openbaar groen en bomen is een taak van deelgemeenten. Aanvullend zijn er stedelijke middelen
beschikbaar voor het in stand houden en verbeteren van de hoofdbomenstructuur door groeiplaatsverbetering en
snoeien, het voorkomen en bestrijden van ziektes (zoals iepenziekte, bloedingsziekte kastanjebomen, etc), het inspecteren
van monumentale bomen en het vervangen van onveilige boomsoorten in het kader van de wettelijke zorgplicht.
Ook is, als tijdelijke opslagplaats, een bomendepot in gebruik voor het hergebruiken van verplantbare grote bomen.
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
De uitvoering van het Bomenstructuurplan wordt jaarlijks afgestemd met stedelijke en deelgemeentelijke onderhoudsen
vernieuwingsplannen. Met ingang van 2011 is het budget structureel met 1/3 verlaagd (niveau 2008) en bedraagt
de prestatie-indicator ‘aantal verbeterde bomen’ 550 i.p.v. 1090. Het bomenstructuurplan wordt vernieuwd voor de
plan-periode 2013–2016.
De bezuiniging in 2012 betekent dat er alleen middelen beschikbaar zijn ter voorkoming en bestrijding van ziektes, het
inspecteren en het vervangen van onveilige boomsoorten.
Omschrijving
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
Onderhoud 1.449 530 260
Investeringen 0 0 0
Fysiek beheer van de stad
Wegen, water en groen
Categorie
Beleidskader
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
Water
– Waterplan 2 Rotterdam
– Deelgemeentelijke (meerjaren)baggerplannen
– Kwaliteitsmeting: Schouw
De klimaatverandering zal resulteren in grotere neerslaghoeveelheden, perioden met meer droogte, een hogere
zeespiegel en grotere rivierafvoeren. Hierdoor zal onder andere de behoefte aan meer waterberging toenemen. In
het Waterplan 2 Rotterdam is gewerkt aan een totaalvisie hoe de benodigde waterberging (de stedelijke wateropgave)
kan worden gerealiseerd. In 2009 is gestart met de uitvoering van maatregelen uit het Waterplan 2, zoals de Blauwe
verbinding en diverse studies in het kader van waterveiligheid.
Naar aanleiding van nieuwe beleidsontwikkelingen op het gebied van bodembeheer en de nieuwe situatie na afronding
van de subsidieregeling Subbied is in samenwerking met de waterschappen gestart met het opstellen van een
nieuw uitvoeringsplan baggeren. Belangrijk aandachtspunt in het nieuwe plan is de lokale verwerking van bagger
waardoor kan worden bespaard op transport en verwerkingskosten.
De gemeente en de waterschappen voeren een aantal pilots uit om tot een zo efficiënt mogelijke werkwijze te komen
bij het baggeren. Het betreft dan vooral het combineren van baggerwerk in hoofd- en overige watergangen en de
taakverdeling bij de voorbereiding en de uitvoeringsbegeleiding. De pilots worden in 2011 geëvalueerd De kostentoewijzing
van het baggerwerk blijft vooralsnog ongewijzigd. Wel wordt de interne kostenverdeling tussen deelgemeentelijke
en centrale middelen, die nu 50/50 bedraagt, op termijn heroverwogen.
Omschrijving
rekening begroting begroting
2010 2011 2012
Onderhoud 2.236 2.457 2.246
Investeringen 0 0 0
Fysiek beheer van de stad
Wegen, water en groen
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 193

Categorie
Kunstwerken (bruggen, tunnels en viaducten)
Beleidskader – Beheerplan Bruggen en Viaducten (2008–2012)
– Onderhoud: Uitvoeringsjaarplan Bruggen en Viaducten
– Kwaliteitsmeting: Periodieke inspectie
– Ontwerp investeringsplan Bruggen en Viaducten
– Onderhoud: Meerjarenplan (2009–2012)
– Kwaliteitsmeting: Technische inspecties (o.a. constructieve veiligheid)
– Beleidsplan Maastunnelcomplex (2010–2014)
– Onderhoud: Veiligheidsplan Maastunnel
– Kwaliteitsmeting: Periodieke inspectie
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
In het beheerplan Bruggen en Viaducten 2008–2012 is het kader voor het planmatig beheren en onderhouden van
stedelijke bruggen en viaducten beschreven. Deze vormen een cruciaal onderdeel in de fysieke infrastructuur van
Rotterdam. In het beheerplan zijn aan de hand van scenario’s ambities geformuleerd waaraan de objecten kwalitatief
moeten voldoen. Er is gekozen voor het 3 e scenario waarbij alle objecten zowel in de stedelijke hoofdinfrastructuur als
in de overige infrastructuur technisch redelijk in orde zijn, maar dat de beeldkwaliteit van een lager niveau is.
Ondanks de gemeentelijke bezuinigingen in de openbare ruimte is de technische staat van bruggen, tunnels en
viaducten niet in het geding. Er was een bedrag € 10,4 mln euro beschikbaar voor het beheer, onderhoud van bruggen,
viaducten en tunnels. Hierop is per 1 januari 2011 structureel € 0,6 mln bezuinigd. Het is van groot belang dat
objecten die niet meer voldoen, tijdig vervangen of grondig gerenoveerd kunnen worden. Hiervoor zijn in deze collegeperiode
voor ongeveer € 50 mln aan vervangingsinvesteringen beschikbaar. De kapitaallasten komen niet ten laste
van de middelen voor beheer en onderhoud.
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
Het Beleidsplan ter instandhouding van het Maastunnelcomplex 2010–2014 bevat voorziene maatregelen op het
gebied van veiligheid die uitgevoerd worden om de Maastunnel per 1 mei 2014 te laten voldoen aan vigerende tunnelwetgeving.
Aan deze wetgeving moet voldaan worden wil de Maastunnel na deze datum in gebruik mogen blijven als
tunnel voor autoverkeer. Tijdens de grondige inspectie die zomer 2011 na de asbestsanering van de ventilatiekanalen
van de westbuis kon worden uitgevoerd, bleek de betonschade aan de tunnelbodem groter te zijn dan kon worden
aangenomen. TNO heeft een nader onderzoek uitgevoerd naar de gevolgen hiervan en zal op korte termijn aangeven
wat de urgentie is om deze schade te herstellen. Duidelijk is al wel dat het betonherstel in 2014 gereed moet zijn. De
externe kosten die dit herstel met zich meebrengt worden nader in kaart gebracht en zullen zeer waarschijnlijk leiden
tot hogere investeringskosten voor rente en afschrijvingen vanaf 2015.
Omschrijving
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
Onderhoud 12.920 9.592 13.921
Investeringen 2.662 12.963 37.823
Fysiek beheer van de stad
Wegen, water en groen
Categorie
Beleidskader
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
Kademuren en glooiingen
– Beheerplan kademuren 2013–2016 (Concept)
– Onderhoud: Uitvoeringsplan
– Kwaliteitsmeting: Handboek inspecties kademuren
– Beheerplan glooiingen i.v.m. over te dragen havens
– Onderhoud: Projectplannen
– Kwaliteitsmeting: Inspecties
De gemeente Rotterdam is sinds 2003 verantwoordelijk voor ca. 15 kilometer kademuren. Met ingang van 2011 heeft
het HbR nog eens 13 km kademuren in stedelijk gebied overgedragen. Het (concept) beheerplan wordt nog aangepast
met deze overdracht. In het beheerplan worden kwaliteitsdoelen geformuleerd. Aan de hand van inspecties
(visuele inspecties, duikonderzoek, deformatiemetingen en conditiemeting) wordt de kwaliteitsontwikkeling gevolgd.
Afhankelijk van deze inspecties wordt onderhoud uitgevoerd. Voor de huidige collegeperiode zijn de knelpunten in
beeld gebracht en opgenomen in het vervangingsinvesterings-programma.
Omschrijving
rekening begroting begroting
2010 2011 2012
Onderhoud 1.247 816 816
Investeringen 0 0 0
Fysiek beheer van de stad
Wegen, water en groen
pagina 194 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Categorie
Begraafplaatsen en crematoria
Beleidskader – Beleidsplan begraafplaatsen en crematorium 2008–2011
– Onderhoud: Uitvoeringsjaarplan
– Kwaliteitsmeting: Schouw
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
De primaire lijkbezorging (begraven, cremeren en gedenken) dient bij 3.055 uitvaarten tegen een 100% kostendekkende
exploitatie uitgevoerd te worden.
Met ingang van 2010 is door de toevoeging van de begraafplaats Rozenburg het aantal uitvaarten met 44 gestegen
en de kostendekking gedaald naar 99%. Dit komt door frictiekosten. Het streven blijft wel om 100% van de kosten te
dekken.
Voor het parkbeheer wordt in het beleidsplan de gewenste beeldkwaliteit als volgt voorgesteld:
– Beeldkwaliteit “Hoog” (goed onderhouden) is bestemd voor grafvakken en bijbehorende verhardingen;
– Beeldkwaliteit “Basis” (matig onderhouden) is bestemd voor verstrooiing (strooivelden), singels en groen buiten de
grafvakken;
– Beeldkwaliteit “Laag” (slecht onderhouden, weinig tot geen onderhoud, die geen gevaar oplevert voor de
gebruikers/bezoekers) is bestemd voor de reserve-capaciteit op de begraafplaatsen.
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
Als gevolg van bezuinigingen staat het dagelijks onderhoud van de parken op de begraafplaatsen onder druk. Voor
groot onderhoud en/of vernieuwen van paden, riolering en groen zijn weinig middelen beschikbaar.
Omschrijving
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
Onderhoud 6.855 6.825 7.545
Investeringen 27 171 0
Fysiek beheer van de stad
Wegen, water en groen
Beheer begraafplaatsen en crematorium
Categorie
Beeldende kunst en gebouwen
Beleidskader – Beheerplan Beeldende Kunst en Gebouwen (2008–2012)
– Onderhoud: Uitvoeringsjaarplan
– Kwaliteitsmeting: Inspecties
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
De onderhoudsstaat van de objecten (huizen, torens, poorten, standbeelden en gedenkmonumenten) wordt bepaald
en gevolgd door middel van periodieke technische inspecties.
In het Beheerplan Beeldende Kunst en Gebouwen (2008–2012) zijn de uitgangspunten voor het technisch beheer en
onderhoud van de beeldende kunstwerken en gebouwen opgenomen. Het culturele erfgoed wordt op een voldoende
basisveiligheidsniveau onderhouden. Voor de hogere onderhoudsambities van het stedelijk cultureel erfgoed zijn
echter onvoldoende middelen beschikbaar.
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
Een mogelijke verkoop van de vier molens (ook rijksmonumenten) of deze onder te brengen in een stichting verlaagt
de jaarlijkse onderhoudskosten van beeldende kunst en gebouwen.
Omschrijving
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
Onderhoud 1.114 820 820
Investeringen 2.248 1.885 0
Fysiek beheer van de stad
Wegen, water en groen
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 195

Categorie
Openbare Verlichting
Beleidskader – Beheerplan openbare verlichting in Rotterdam 2008–2012
– Onderhoud: Stedelijk onderhoudsplan
– Deelgemeentelijke (her)investeringsplannen
– Kwaliteitsmeting: Inspecties
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
Sinds 1 januari 2004 is de gemeente Rotterdam weer eigenaar van ruim 98.500 lichtpunten in de stad en haven.
Het beheer en onderhoud van deze lichtpunten is nu vastgelegd in het ‘Beheerplan Openbare Verlichting 2008–2012’.
Het plan bevat de volgende onderdelen:
– De bestuurlijke verantwoordelijkheden;
– De organisatie van het beheer en onderhoud;
– Het huidige en toekomstige beleid met betrekking tot het beheer en onderhoud;
– De noodzakelijke maatregelen, zowel technisch als functioneel, in relatie tot het toekomstige beleid.
In het plan zijn de volgende beleidsdoelen opgenomen:
– Sneller oplossen van storingen;
– Meer masten vervangen;
– Minder soorten masten en armaturen;
– Meer duurzaamheid.
Financiële
consequenties
Beleidsveld
Product
Jaarlijks worden met deelgemeenten onderhoudsplannen en herinvesteringen afgesproken om tot d e bovenstaande
beleidsdoelen te komen. Deelgemeenten zijn voor het merendeel van de openbare verlichting budgethouder.
Omschrijving
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
Onderhoud 7.639 6.626 6.626
Investeringen 6.090 6.839 6.280
Genoemde bedragen voor onderhoud zijn exclusief de kosten voor energie en netbeheer. Deze kosten worden verantwoord
door de deelgemeenten.
Fysiek beheer van de stad
Openbare Verlichting
Categorie
Beleidskader
Beleidsontwikkelingen
& -voornemens
Financiële
consequenties
Beleidsvelden
Product
Vastgoed en sportvelden
In het Meerjaren Perspectief Rotterdams Vastgoed dat is vastgesteld door het College en de Raad is opgenomen dat
voor alle objecten die van strategisch of van maatschappelijk belang zijn een conditiemeting wordt verricht, waarmee
het huidige kwaliteitsniveau kan worden bepaald. De conditiemetingen voor gebouwen worden verricht op basis van
de NEN 2767 norm en van terreinen (bijv. volkstuinen) op basis van de CROW systematiek. Het uitgangspunt is dat de
objecten op een sober en doelmatig kwaliteitsniveau worden onderhouden. Op basis van dit uitgangspunt wordt voor
elk object een Meerjaren Onderhoudsplan (MOP) gemaakt.
De portefeuillemanagers geven aan voor welke objecten een conditiemeting moet worden verricht. Technisch Beheer
draagt zorg voor de uitvoering van de conditiemetingen en stelt in overleg met de assetmanagers de bijbehorende
MOP’s op. Wanneer de benodigde middelen zijn goedgekeurd, landen de werkzaamheden in een jaarplan en zorgt
Technisch Beheer voor de uitvoering van het onderhoud.
De MOP’s worden op basis van conditiemetingen opgesteld en gaan uit van een onderhoudstermijn van minimaal
20 jaar. Aan de hand van een MOP kan de gemiddelde onderhoudskosten van elk afzonderlijk object worden vastgesteld.
Dit bedrag wordt meegenomen in de berekening van de kostendekkende huur. Het voordeel hiervan is dat
het resultaat van Vastgoed onafhankelijk is van het onderhoudsbudget, hiervoor worden de mogelijkheden van een
bestemmingsreserve of voorziening onderzocht.
In 2010 is gestart met de conditiemetingen. Naar verwachting is in 2012 elk object in de kernportefeuille voorzien van
een conditiemeting en een MOP.
Het onderhoudsbudget in 2012 is begroot op € 48,7 mln. Het geplande onderhoud in 2012 is vanwege de wens tot
versobering zeer summier gehouden. Een deel van het planmatig onderhoud is daarom doorgeschoven naar volgende
jaren. Dit brengt het risico met zich mee dat er meerkosten ontstaan vanwege degeneratie van de kwaliteit van
het object.
Vastgoed
pagina 196 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

5.4 Verbonden Partijen (deelnemingen)
1. Inleiding
Het deelnemingenbeleid voor de raadsperiode 2010–2014 is opgenomen in het geactualiseerde Beleidskader voor
het oprichten, aangaan, beheren en afstoten van deelnemingen in gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en
vennootschappen”, samengevat: ‘het beleidskader Deelnemingen’. De juridische term voor deelnemingen is ‘verbonden
partijen’. De beleidsvoornemens voor de deelnemingen zijn in de paragraaf Verbonden Partijen van de begroting opgenomen
en de realisatie van die beleidsvoornemens worden opgenomen in de rekening van het concern.
Bij de beleidsvoornemens delen we de deelnemingen in naar vennootschappen, gemeenschappelijke regelingen, stichtingen
en verenigingen. Bij de beschrijving wordt een indeling aangehouden zoals geformuleerd bij de beleidsuitgangspunten.
2. Beleidsuitgangspunten
De doelstelling van het beleidskader deelnemingen is een goede afweging te maken bij de vraag of bepaalde taken voor
verzelfstandiging in aanmerking komen en of het gewenst is hiervoor een deelneming aan te gaan. Deze afweging is ook
noodzakelijk bij het oprichten, aangaan of afstoten van deelnemingen buiten het kader van verzelfstandiging. Hiervoor zijn
criteria ontwikkeld. De criteria zijn eveneens van toepassing bij de evaluatie van deelnemingen en de vraag of er nog steeds
een publiek belang is bij het handhaven daarvan en of dit belang (nog) voldoende opweegt tegen de financiële risico’s die bij
de deelneming zijn betrokken. In de voorgaande raadsperiode hebben wij de deelnemingen geëvalueerd. Voor een aantal
deelnemingen is gebleken dat nog nadere besluitvorming noodzakelijk is voordat wij een besluit kunnen nemen om deze
deelnemingen te continueren of af te stoten. Voor andere deelnemingen hebben wij besloten de kritische succesfactoren vast
te stellen van de deelnemingen die we willen voortzetten. Bij de beleidsvoornemens 2011 en de beleidsmatige verantwoording
in 2010 hebben wij al kennis gegeven van het voornemen om een aantal deelnemingen af te stoten, omdat er niet langer
een publiek belang gediend wordt bij de voortzetting van die deelnemingen. Dit proces wordt in 2012 voortgezet en in deze
paragraaf schetsen wij u de laatste stand van zaken. De deelnemingen zullen in 2012 volgens het opvolgend schema verder
worden geëvalueerd. Dit geldt in het bijzonder voor deelnemingen in Gemeenschappelijke Regelingen en Stichtingen. In 2012
zullen wij de centralisatie van het beheer van de deelnemingen afronden.
De beleidsuitgangspunten en -voornemens hebben wij beschreven aan de hand van de volgende indeling:
– voornemens tot het aangaan van nieuwe deelnemingen
– voornemens tot het evalueren van bestaande deelnemingen
– voornemens tot het wijzigen en/of beëindigen van bestaande deelnemingen
– voornemens tot het wijzigen van de doelstelling van een deelneming
De deelnemingen hebben wij ingedeeld volgens onderstaande verschijningsvormen, c.q. rechtspersonen.
Vennootschappen
Een deelneming in een vennootschap betreft een besloten of naamloze vennootschap, waarin de gemeente aandelen heeft.
Gemeenschappelijke regelingen
Naast vennootschappen zijn gemeenschappelijke regelingen ook deelnemingen. De Wet gemeenschappelijke regelingen
(Wgr) biedt de mogelijkheid voor openbare lichamen om een deel van hun bestuurstaken over te dragen aan een gezamenlijk
verband waaraan ook andere partijen, meestal andere gemeenten, meedoen. Zo kunnen we gezamenlijk bepaalde belangen
behartigen. Dit wordt verlengd lokaal bestuur genoemd.
Stichtingen
Een derde vorm van deelnemen wordt gevormd door stichtingen. Alleen die stichtingen waarin we een bestuurlijk en
financieel belang hebben, niet zijnde een subsidierelatie, vallen in dit kader onder de term “deelnemingen”.
Verenigingen
Een vierde vorm om deel te nemen is de vereniging, waaronder de coöperatieve vereniging en de onderlinge
waarborgmaatschappij.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 197

3. Vennootschappen
Voor het begrotingsjaar 2012 gaan we uit van een sobere raming van de winstuitkeringen van onze deelnemingen.
Evenals voorgaand jaar is de economie nog niet hersteld van de wereldwijde financiële crisis. Een incidentele meevaller door
economisch herstel verwachten wij dan ook niet en daarom houden wij een stabiel begrotingsbeeld aan.
Voornemens tot het aangaan van nieuwe vennootschappen
Icos Cleantech Early Stage Fund II (ICF II)
In de loop van 2011 is met een nieuwe deelneming gestart, te weten in ‘Icos Cleantech Early Stage Fund II (ICF II)’, in het
kader van het project Stadshavens Rotterdam. Voor de beoordeling van de deelneming ICF II en of het publiek belang nog
gediend is bij de continuering van deze deelneming zullen beoordelingscriteria worden vastgesteld en zal er flankerend beleid
worden opgesteld. De gemeente krijgt een stemgerechtigde zetel in het Investment Advisory Committee (IAC) en oefent
hiermee invloed uit op vestigingsbeslissingen ten gunste van Rotterdam.
Voornemens tot het wijzigen en/of beëindigen van bestaande vennootschappen
Zoals wij onder de beleidsuitgangspunten hebben beschreven, zijn er bij een aantal deelnemingen ontwikkelingen gaande
om de betreffende deelneming te wijzigen of te beëindigen. Deze ontwikkelingen kunnen ook leiden tot wijziging van de
wijze waarop wij het aandeelhouderschap of het beheer van een deelneming invullen. Hieronder volgen de belangrijkste
ontwikkelingen per deelneming voor 2012.
Bank Nederlandse Gemeenten NV
De strengere eisen van toezicht op de bancaire sector uit Bazel III, zullen, als deze onverkort ook worden toegepast op de
BNG als bank van de gemeentelijke overheid, consequenties krijgen voor deze deelneming. In het uiterste geval zal het aan
te houden kapitaal van de bank voor uitstaande verplichtingen verhoogd moeten worden. Het is nog onduidelijk op welke
wijze de bank dat, indien nodig, zal realiseren. De gemeente houdt in VNG-verband een vinger aan de pols.
Eneco Holding NV
Wij houden er rekening mee dat de onzekerheid over de splitsing van Eneco in een productie- en leveringsbedrijf enerzijds
en een netwerkbedrijf anderzijds ook in 2012 zal voortduren. Dat bemoeilijkt een aantal discussies met Eneco, zoals over het
bezoldigingsbeleid voor de leden van de Raad van Bestuur van Eneco en over de toekomst van het aandeelhouderschap van
onze gemeente. Pas als de onzekerheid rond de splitsing is weggenomen kunnen wij u naar verwachting voorstellen doen
over genoemde onderwerpen.
Eneco heeft baat bij het zijn (en blijven) van een geïntegreerd (ongesplitst) energiebedrijf en zal doorgaan met de uitvoering
van zijn strategie. Deze strategie behelst het bouwen van duurzame productiecapaciteit in Nederland en daarbuiten. Voor de
komende jaren is de uitvoering van een omvangrijk investeringsprogramma voorzien. Voor de financiering van dit programma
is mogelijk ook een rol weggelegd voor de bestaande aandeelhouders. Eneco heeft een voorstel in voorbereiding voor
aanpassing van het bestaande dividendbeleid. Wij houden de komende jaren al rekening met een lager dividend. Dit kan
betekenen dat de dividendraming voor Eneco in de loop van volgend jaar verder naar beneden moet worden bijgesteld.
Wij blijven intussen, samen met medeaandeelhouders, in gesprek met Eneco over mogelijkheden tot een (gedeeltelijke) exit
van bestaande aandeelhouders.
GBE/Evides NV
De winstregulering van de drinkwatersector zal naar verwachting in 2012 ingaan. Deze winstregulering heeft (op termijn)
gevolgen voor de hoogte van de winst en daarmee voor de hoogte van het dividend van het drinkwaterbedrijf van Evides.
In de begroting 2012 wordt rekening gehouden met een stabiel dividendbeleid van Evides.
Havenbedrijf Rotterdam NV
De gemeente Rotterdam is als aandeelhouder van HbR van mening dat er sinds enkele jaren geen reden meer is om de
in de balans van HbR opgenomen voorziening voor vermeend afgegeven garanties te handhaven. Bij vrijval wordt deze
voorziening als dividend uitgekeerd aan de gemeente Rotterdam. Bij het vaststellen van de jaarrekening 2010 van HbR is de
gemeente akkoord gegaan met het handhaven van de voorziening, mits bevestigd werd dat ook de toegerekende rente bij een
eventuele vrijval van de voorziening als dividend aan de gemeente zou worden uitgekeerd (zie brief 11GR799). Zoals reeds
aangekondigd in de Kaderbrief 2011 rekenen wij erop dat de discussie met HbR zal leiden tot een volledige uitkering van de
voorziening als dividend in 2012.
pagina 198 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Luchthaven Schiphol NV
In 2012 zullen wij bezien of de omstandigheden nog gunstig zijn om actief bij te dragen aan de ontwikkeling van de Regionale
Luchthaven Rotterdam The Hague Airport met een eventuele directe participatie in deze dochter van Luchthaven Schiphol.
Regionale OntwikkelingsMaatschappij Drechtsteden CV en NV
Uiterlijk 2012 zal een besluit worden genomen na een evaluatie van de gewijzigde doelstelling, of en zo ja, op welke wijze wij
deze deelneming zullen voortzetten.
RET NV
Sinds 1 juni 2011 is de gemeente Rotterdam weer volledig eigenaar van RET. Met ingang van die datum zijn de aandelen op
verzoek van de Stadsregio Rotterdam gedecertificeerd.
De komende jaren zullen de Rijksbezuinigingen in het openbaar vervoer hun beslag krijgen. Dit zal grote gevolgen hebben
voor de bedrijfsvoering van de RET en de winstgevendheid kunnen drukken.
In 2012 zal bekend worden welke vervoersonderneming de busconcessie in onze regio vanaf 2013 gaat uitvoeren. Naar
verwachting gaat ook RET meedingen op deze concessie. Daarover zal de aandeelhouder Rotterdam nog nader besluiten.
Roteb-deelnemingen
Na de overdracht van Multidiensten Rotterdam BV en Multiflex Rotterdam BV aan SDR resteren bij Roteb op dit moment nog
twee actieve dochters van multidiensten: Ro!Entree en ontwikkelmaatschappij Rijnmond (OMR). Voor Ro!Entree geldt dat in
het najaar 2011 evaluatie plaatsvindt waarbij de wijze van voortzetting van de activiteiten aan de orde zal komen ( BV of niet,
gemeentelijke taak of niet etc.).
De evaluatie van OMR zal plaatsvinden zodra besluitvorming over de WIW/ID regeling heeft plaatsgevonden, omdat dit grote
impact op de levensvatbaarheid van OMR zou kunnen hebben.
Deze besluitvorming wordt eveneens najaar 2011 verwacht.
Stadion Sparta BV
In 2011 hebben we het besluit genomen om deze deelneming af te stoten. We verwachten dat het verkoopproces uiterlijk 2012
zal zijn afgerond.
Stadsvastgoed NV
Nog altijd geldt ons voornemen om deze deelneming af te bouwen en te beëindigen. De verwachting is dat de deelneming
uiterlijk in 2014 zal zijn beëindigd.
Warmtebedrijf NV
Medio 2010 is Warmtebedrijf NV als gevolg van het besluit over de definitieve doorstart omgevormd tot Warmtebedrijf INFRA
NV en is Warmtebedrijf EXPLOITATIE opgericht. In 2011 zal de aanleg van de warmtetransportinfrastructuur vanaf de AVI
Rozenburg naar Zuidplein en het Maasstadziekenhuis starten en in 2012 worden voltooid waarna de warmtelevering zal
starten.
Voornemens tot het wijzigen van de doelstelling van een deelneming
Wij hebben geen voornemens om doelstellingen van deelnemingen te wijzigen.
Hieronder geven wij een overzicht van onze vennootschappen ingedeeld naar kostenplaats en diensten.
Naam Vennootschap Dienst Beleidsveld Bestuurlijke
zeggenschap
Bank Nederlandse Gemeenten NV Kpl CF Algemene middelen ja
Beurs Rotterdam NV Kpl CF Algemene middelen ja
Consortium Beursplein VOF Kpl Economie Economie en Haven ja
Commandiet Rotterdam BV OBR Grondzaken ja
ENECO Holding NV Kpl CF Algemene middelen ja
BV Gemeenschappelijk Bezit Evides Kpl CF Algemene middelen ja
Erasmus MC Biomedical Fund BV Kpl Economie Economie en haven ja
Holding Gemeentewerken NV GW Algemene middelen ja
Havenbedrijf Rotterdam NV Kpl CF Algemene middelen ja
Multidiensten Rotterdam BV SDR Sociale werkvoorziening ja
SSC Flex BV (voorheen Multiflex) SDR Sociale werkvoorziening ja
Participatiemaatschappij ondernemersfonds Rotterdam BV Kpl Economie Economie en Haven ja
RET Infra BV en RGM BV Kpl CF Algemene middelen ja
vervolg tabel zie volgende pagina
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 199

vervolg tabel vorige pagina
Naam Vennootschap Dienst Beleidsveld Bestuurlijke
zeggenschap
RET NV Kpl CF Algemene middelen ja
Regionale Ontwikkelings Maatschappij Drechtsteden Kpl Economie Economie en Haven ja
Beheer NV
Regionale Ontwikkelings Maatschappij Drechtsteden CV Kpl Economie Economie en Haven ja
NV Luchthaven Schiphol Kpl CF Algemene middelen ja
Science Port Holland NV Kpl Economie Economie en Haven ja
BV Stadion Sparta Kpl CF Algemene middelen ja
Stadsherstel Historisch Rotterdam NV OBR Grondzaken ja
NV Stadsvastgoed Kpl Bijzondere geldstromen Grondzaken ja
Tower Hotel Rotterdam BV (WTE) Kpl Economie Economie en haven ja
Warmtebedrijf NV i.o. Kpl Economie Milieu ja
Wijkontwikkelingsmaatschappij (WOM) Tarwewijk beheer OBR Grondzaken ja
NV
Wijkontwikkelingsmaatschappij (WOM) Vastgoed BV Kpl Economie Economie en haven ja
4. Gemeenschappelijke regelingen
Naast deelnemingen zijn ook gemeenschappelijke regelingen bestuurlijke participaties. De Wet gemeenschappelijke
regelingen (Wgr) biedt de mogelijkheid aan openbare lichamen om een deel van hun bestuurstaken te verplaatsen naar een
andere bestuurslaag. Dit wordt ook verlengd lokaal bestuur genoemd: besturen van twee of meer openbare lichamen worden
in de gelegenheid gesteld om te gaan samenwerken om bepaalde belangen te behartigen. Gemeenten kunnen een openbaar
lichaam instellen. Een dergelijk openbaar lichaam is een rechtspersoon en kent drie organen. Die organen zijn een algemeen
bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter. Nagenoeg alle gemeenschappelijke regelingen waarin wij deelnemen, zijn
openbare lichamen.
Voornemens tot het aangaan van nieuwe gemeenschappelijke regelingen
Vanwege het kabinetsvoornemen om de wettelijke verplichting op te heffen tot instandhouding van de gemeenschappelijke
regeling Stadsregio Rotterdam, zal, gelet op de toenemende samenwerking binnen de Metropoolregio Rotterdam-Den
Haag en mede in relatie tot de BDU-middelen Verkeer en Vervoer, bezien moeten worden op welke wijze hieraan een
bestuursrechtelijke grondslag zal of zal moeten worden gegeven.
Bij de studies over de te verkiezen samenwerkingsvorm tussen de drie betrokken gemeenten (Barendrecht, Ridderkerk en
Rotterdam) bij de mogelijke toekomstige ontwikkeling van het bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard zijn ook de mogelijkheden
voor een samenwerking op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen verkend. Dit heeft geleid tot ons voornemen om
een Gemeenschappelijke Regeling aan te gaan met de gemeenten Ridderkerk en Barendrecht.
Voornemens tot het wijzigen en/of beëindigen van bestaande gemeenschappelijke regelingen
Het huidige kabinet heeft het voornemen om de wettelijke plicht tot instandhouding van de gemeenschappelijke regeling
‘Stadsregio Rotterdam’ te laten vervallen per 1 januari 2013.
Onderstaand geven we de gemeenschappelijke regelingen weer waarin wij participeren.
Naam Gemeenschappelijke Regeling Dienst Beleidsveld Bestuurlijke
Stadsregio Rotterdam Rijnmond BSD Bestuurlijke zaken ja
Instandhouding en beheer DCMR GW/Kpl ORM Milieu ja
Koepelschap Buitenstedelijk Groen dSV Fysieke infrastructuur ja
Natuur- en recreatiegebied IJsselmonde dSV Fysieke infrastructuur ja
Recreatieschap Midden-Delfland dSV Fysieke infrastructuur ja
Recreatieschap Rottemeren dSV Fysieke infrastructuur ja
Recreatiegebied Voorne-Putten-Rozenburg dSV Fysieke infrastructuur ja
Grondbank RZG Zuidplas OBR Fysieke infrastructuur ja
Regionale Ontwikkelingsorganisatie Zuidplas OBR Fysieke Infrastructuur ja
vervolg tabel zie volgende pagina
pagina 200 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

vervolg tabel vorige pagina
Naam Gemeenschappelijke Regeling Dienst Beleidsveld Bestuurlijke
Voorzieningen Gezondheidszorg Rotterdam e.o. GGD Volksgezondheid ja
Openbaar Lichaam Gezamenlijke Brandweer BSD Veiligheid ja
Openbaar lichaam Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond BSD Veiligheid ja
Gemeenschappelijke regeling HALT
Rotterdam Rijnmond STZ Veiligheid ja
Volwasseneneducatie Rijnmond JOS Participatie ja
5. Stichtingen
De derde vorm van bestuurlijke participaties wordt gevormd door stichtingen. Alleen die stichtingen waarin we een bestuurlijk
en financieel belang hebben, zijn bij dit concernbrede onderwerp betrokken. Stichtingen met een subsidierelatie worden in dit
verband niet als bestuurlijke participatie gezien.
Voornemens tot het aangaan van nieuwe stichtingen
Wij hebben thans geen voornemens tot het aangaan, oprichten van nieuwe stichtingen.
Voornemens tot het evalueren van bestaande stichtingen
Met de deelnemers van stichting VvE-010 is overeengekomen dat regelmatig de efficiëntie van de bedrijfsvoering, de
organisatieopzet, effectiviteit en doelmatigheid van Stichting VVE-010 zal worden geëvalueerd. Voor deze evaluatie worden
beoordelingscriteria vastgesteld, zoals, de mate waarin de bestaande onderhoudsachterstand bij particulier woningbezit en
de woonomgeving en woonbeleving in adoptiewijken zijn verbeterd, of de financiële doelstellingen zijn behaald en hoe de
samenwerking tussen de deelnemers verloopt.
Bij de uitvoering van de evaluatie worden ook indicatoren en criteria in ogenschouw genomen in relatie tot het door de Raad
van Commissarissen vastgestelde jaarplan en het Bedrijfsplan
Voornemens tot het wijzigen en/of beëindigen van bestaande stichtingen
Wij hebben geen voornemens tot het wijzigen en/of beëindigen van stichtingen
In de onderstaande tabel hebben we de geactualiseerde lijst van stichtingen opgenomen.
Naam stichting Dienst Beleidsveld Bestuurlijke
zeggenschap
Stichting CJG Rijnmond GGD Volksgezondheid en zorg ja
Stichting FBNR Sozawe Werk en Inkomen ja
Stichting Fonds instandhouding Laurenskerk K&C Kunst en Cultuur ja
Stichting Medische Opvang Asielzoekers Zuid-Holland GGD Volksgezondheid en zorg ja
Stichting PROSCO en BOOR Kpl CF Onderwijs ja
Stichting R-iX OBR Economie ja
Stichting VvE-010 DSV Fysieke Infrastructuur ja
Stichting Verkeersonderneming DSV Verkeer en Vervoer ja
6. Verenigingen
De gemeente is lid van een vereniging tot uitvoering van het verenigingsdoel. In het geval van een Coöperatieve Vereniging
geldt dat het doel zich strekt tot het voorzien in bepaalde stoffelijke behoeften van haar leden, waarbij in tegenstelling tot de
gewone vereniging, de aansprakelijkheid van de leden kan worden beperkt of uitgesloten.
Voornemens tot het aangaan van nieuwe verenigingen
Voor 2012 hebben we geen voornemens tot het aangaan van nieuwe verenigingen.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 201

Voornemens tot het evalueren van bestaande stichtingen.
Wij hebben het voornemen om de vereniging Wigo4it te evalueren. Voor deze evaluatie en de jaarlijkse beoordeling worden
kritische succesfactoren vastgesteld, waaronder realisatie van de Dienstverleningsovereenkomst.
Voornemens tot het wijzigen en/of beëindigen van bestaande verenigingen.
Voor 2012 hebben we geen wijzigingen of beëindigingen van verenigingen voorgenomen.
In de onderstaande tabel hebben we de geactualiseerde lijst van verenigingen opgenomen.
Naam Vereniging Dienst Beleidsveld Bestuurlijke
zeggenschap
CV UA Wigo4it SoZaWe Werk en Inkomen ja
pagina 202 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

5.5 Financiering
Inleiding
Deze paragraaf verschaft u inzicht in de financieringsfunctie. Onder de financieringsfunctie verstaan we alle activiteiten die
voorzien in de vermogensbehoefte van de gemeente. Naast het aantrekken van geldleningen en het beleggen van tijdelijk
overtollige geldmiddelen valt hieronder het beheersen van de financiële risico’s, die gepaard gaan met de geldstromen,
de financiële posities en de vermogenswaarden. Het beleid is erop gericht om de rentekosten te beheersen en te verlagen
en de renteopbrengsten risicomijdend te optimaliseren. Hieronder leest u de beleidsuitgangspunten met inbegrip van de
ontwikkelingen rond de financieringsfunctie.
Beleidsuitgangspunten
Algemeen
Ingevolge artikel 212 van de Gemeentewet is de gemeentelijke regelgeving met betrekking tot de financieringsfunctie
vastgelegd in de verordening Financiële Huishouding 2006. Deze verordening vormt de kapstok voor de verdere regelgeving
waarin het geldstromenbeheer, het geld- en kapitaalmarktverkeer en het garantiebeleid is vastgesteld. Dit instrumentarium
regelt de voorwaarden van de financieringsfunctie. Daaraan wordt invulling gegeven door de begroting en rekening (hoeveel
geld en waarvoor) en door mandaten en volmachten (wie mag wat met het geld en onder welke voorwaarden).
Gemeenten mogen uitsluitend geldleningen aangaan, middelen uitzetten en garanties verlenen ten behoeve van de publieke
taak. We spreken van een publieke taak wanneer overheidsingrijpen noodzakelijk is om een maatschappelijk belang te
realiseren. De raad bepaalt wat tot de publieke taak behoort. Bij het verstrekken van geldleningen en garanties is een
voldoende motivering van de overwegingen vereist, zodat de gemeenteraad en de toezichthouder dit kunnen toetsen.
Beleid verstrekking leningen en garanties
Verstrekking van leningen en garanties vindt op dit moment nog decentraal plaats. Gezien de grote bedragen die gepaard
gaan met de verstrekking van geldleningen en garanties en de lange looptijd van de aangegane verplichtingen is een
centrale risicobeheersing gewenst. Er wordt een Beleidskader leningen en garanties opgesteld waarin het kader voor dit
centrale risicobeheer wordt vastgelegd. Na afronding zal dit beleidskader aan de raad worden gestuurd. Naar verwachting
kan in de loop van 2012 worden gestart met de uitvoering van dit beleidskader. Eén van de belangrijke elementen binnen de
risicobeheersing is het instellen van een Kredietrisicoreserve die dient als buffer voor de risico’s op wanbetaling op door de
gemeente verstrekte of gegarandeerde geldleningen. Deze Kredietrisicoreserve wordt bij deze begroting reeds ingesteld.
De geraamde dotatie aan deze reserve in 2012 bedraagt voorlopig € 850 en bestaat uit de opslag op de leningen die zijn
verstrekt aan RET Railgebonden voertuigen BV. In het beleidskader zal nader worden ingegaan op de benodigde hoogte en
de voeding van de Kredietrisicoreserve.
Rentebeeld
De onrust op de financiële markten houdt onverminderd aan. Na het uitbreken van de kredietcrisis en de daarop volgende
economische recessie heeft de wereldeconomie een enorme tik gekregen. Vanaf januari 2010 kwamen de risico’s op de
staatsleningen aan de financieel zwakkere Eurolanden met hoge begrotingstekorten sterk in de belangstelling te staan van de
financiële markten. Deze landen zagen zich hierdoor geconfronteerd met sterk stijgende kapitaalmarktrentes. Een omvangrijk
reddingsplan is nodig om de financiering van die landen en daarmee het voortbestaan van de euro te kunnen garanderen.
Dit heeft geleid tot grote financiële en politieke spanningen binnen de Eurozone. Ook in de Verenigde Staten zijn er politieke
spanningen met betrekking tot het terugdringen van het overheidstekort. De economische indicatoren geven aan dat er op
korte en middellange termijn niet al te veel economische groei kan worden verwacht. Al met al blijven er veel onzekerheden
bestaan met betrekking tot de economische ontwikkelingen in de komende jaren. De huidige marktrente bevindt zich op
dit moment op historisch lage niveaus. We gaan er vanuit dat deze in de komende jaren geleidelijk zal stijgen naar hogere
niveaus.
Rentebeleid
De financiering van de gemeentelijke activa vindt plaats met reserves en voorzieningen (interne middelen) en met extern
aangetrokken geldleningen. De rentelasten van de financieringsmiddelen belasten we binnengemeentelijk door aan de
gemeentelijke onderdelen via de omslagrente.
Door reserves en voorzieningen te gebruiken voor interne financiering hoeven we minder externe leningen aan te trekken en
kunnen we besparen op de rentelasten. Van deze met behulp van reserves en voorzieningen bespaarde rente in 2012 wordt
€ 8,6 mln ingezet voor de dekking van het begrotingsbeeld.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 203

Het resultaat van de financieringsfunctie wordt verrekend met de financieringsreserve. In het geval van een beperkte
rentestijging kunnen we een beroep doen op de financieringsreserve om de omslagrente op het gewenste niveau te
handhaven. Op basis van het meerjarenperspectief kan besloten worden tot aanpassing van de omslagrente of afroming van
de financieringsreserve.
De omslagrente is in de afgelopen jaren gestaag gedaald tot 4%. Dit wordt gedeeltelijk veroorzaakt door een dalende
marktrente en gedeeltelijk door gewijzigd intern rentebeleid. Uit onderstaande grafiek blijkt dat de schommelingen in de
marktpercentages gematigd en vertraagd doorwerken in de omslagrente. Dit komt doordat de herfinanciering van de
leningenportefeuille geleidelijk verloopt en doordat er in het verleden middelen aan de financieringsreserve zijn onttrokken
voor algemene dekking. In de meerjarenbegroting wordt dit omslagpercentage gehandhaafd.
Omslagrente vs kapitaalmarktrente
9,0%
8,0%
7,0%
6,0%
5,0%
4,0%
3,0%
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
lange rente verwachting omslagrente
Het resultaat van de financieringsfunctie en de ontwikkeling van de financieringsreserve hangen in hoge mate samen met
binnengemeentelijke ontwikkelingen. Belangrijke factoren die het resultaat van dit product bepalen zijn de beschikbaarheid
van interne financieringsmiddelen, de omvang van investeringen en daarmee beroep op nieuwe financieringsmiddelen, het
vastgestelde interne rentepercentage en het rentepercentage waartegen de gemeente nieuwe leningen kan aantrekken.
De huidige besluitvorming voorziet in het benutten van reserves en voorzieningen. De marktrente ligt volgens verwachting
de komende jaren hoger dan de interne rente en heeft een geleidelijk stijgend karakter. Onder deze omstandigheden zal
het gemeentelijk renteresultaat bij gelijkblijvende interne rente eerst nog toenemen maar vanaf 2013 onder druk komen te
staan. De verrekening van het verwachte negatieve rekeningresultaat 2011 met de beschikbare weerstandscapaciteit heeft
waarschijnlijk tot gevolg dat de financieringsreserve in 2011 volledig zal worden ingezet. De ruimte in de meerjarenbegroting
zal worden gebruikt om de financieringsreserve op termijn weer op het benodigde niveau te brengen. Meer informatie
hierover vindt u in de paragraaf Weerstandsvermogen.
Kortlopende schuld
De gemeentelijke financieringsbehoefte zal naast de interne financieringsmiddelen worden ingevuld met kortlopende en
langlopende leningen. Bij het aantrekken van kortlopende geldleningen met een looptijd tot 1 jaar, dient rekening gehouden
te worden met de kasgeldlimiet. De Wet Financiering decentrale overheden (Wet Fido) maximeert met de kasgeldlimiet
de kortlopende schuld in de vorm van rekening-courantkrediet of kortlopende leningen. De kasgeldlimiet is gelijk aan een
bepaald percentage (8,5%) van het begrotingstotaal (€ 4,4 mld) en bedraagt in 2012 naar verwachting € 375 mln. Doordat
de kortlopende schuld niet structureel groter mag zijn dan de kasgeldlimiet, wordt het risico beperkt dat grote fluctuaties
in de korte rente het begrotingsevenwicht in gevaar brengen. Aangezien we rekening moeten houden met tijdelijke
uitschieters in de behoefte aan kort geld, bijvoorbeeld door de betaling van salarissen of uitkeringen, wordt niet de volledige
kasgeldlimietruimte structureel benut.
pagina 204 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

edragen x € 1 mln
Renterisico op de korte schuld 2012 2013 2014 2015
Kasgeldlimiet 375 (8,5%) 375 (8,5%) 375 (8,5%) 375 (8,5%)
Korte schuld 250 (5,7%) 250 (5,7%) 250 (5,7%) 250 (5,7%)
Ruimte (+) / overschrijding (-) 132 (2,8%) 132 (2,8%) 132 (2,8%) 132 (2,8%)
Tussen haakjes worden de bedragen in percentage van het begrotingstotaal weergegeven.
Opgenomen langlopende geldleningen
De behoefte aan nieuwe langlopende financiering is afhankelijk van de ontwikkeling van de gemeentelijke investeringen
in vaste activa en onderhanden werk, de ontwikkeling van de interne financieringsmiddelen en de ontwikkeling van de
bestaande portefeuille met opgenomen geldleningen. Onder de vaste activa rekenen we naast de materiële vaste activa
ook de deelnemingen en de verstrekte geldleningen. Naar verwachting zal de boekwaarde van de totale gemeentelijke
investeringen de komende jaren teruglopen. In het hoofdstuk Investeringen is aangegeven dat ervoor wordt gekozen om te
blijven investeren in structuurversterking op het gebied van economie, gebiedsontwikkeling en de aantrekkelijke woonstad.
Dit zal naar verwachting in de komende jaren leiden tot een toename van de boekwaarden van de materiële vaste activa. Hier
tegenover staat echter dat het volume aan verstrekte geldleningen zal afnemen door de reguliere aflossingen. Volgens de
meerjarenplanning daalt het gemiddeld volume aan reserves en voorzieningen in de komende jaren. De komende jaren daalt
ook de bestaande portefeuille met opgenomen leningen door reguliere aflossingsverplichtingen. Het bovenstaande resulteert
in een behoefte aan nieuw aan te trekken leningen ten behoeve van de gemeentelijke financiering voor een bedrag van
ongeveer € 640 mln in 2012.
De omvang van de opgenomen langlopende geldleningen is in de afgelopen jaren teruggelopen. Belangrijke oorzaken
waren de diverse verzelfstandigingen van organisatieonderdelen, de afname van de portefeuille verstrekte leningen aan
woningbouwcorporaties en de verkoop van deelnemingen. Ook de toename van de reserves en voorzieningen in de
afgelopen jaren resulteerde in een verminderde behoefte aan externe financiering. In 2009 heeft zich een omslag voorgedaan
in de ontwikkeling van de lange schuldpositie van de gemeente. Gezien de eerder geschetste ontwikkelingen zal in de
komende jaren het volume aan opgenomen geldleningen naar verwachting verder stijgen.
(x € 1 mln)
3.000
Opgenomen langlopende geldleningen
(stand per 1 januari)
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Bij het bepalen van de looptijd en het verloop van de aan te trekken geldleningen, moeten we rekening houden met
de renterisiconorm die in de Wet Fido wordt voorgeschreven. De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij
herfinanciering van de langlopende geldleningen te beheersen. Het renterisico wordt daarbij bepaald als de som van de
renteherzieningen en de aflossingen. Van belang is dat deze renteherzieningen en aflossingen in de tijd gespreid zijn. Een te
grote concentratie van renterisico in enig jaar kan tot problemen leiden als de dan geldende marktrente nadelig afwijkt van de
in de begroting geraamde rente. Het renterisico in de meerjarenbegroting dient te worden gerelateerd aan het begrotingstotaal
van het komende begrotingsjaar en mag niet hoger zijn dan 20% van dit begrotingstotaal (€ 4,4 mld). De renterisiconorm
voor 2012 en verdere jaren komt uit op € 882 mln. Zoals ook uit de onderstaande tabel blijkt, is het renterisico in de huidige
leningenportefeuille goed gespreid en blijft er de komende jaren een aanzienlijke ruimte onder de renterisiconorm.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 205

edragen x € 1 mln
Renterisico op de lange schuld 2012 2013 2014 2015
1. Renteherzieningen 0 (0%) 0 (0%) 0 (0%) 0 (0%)
2. Aflossingen 428 (10%) 312 (7%) 333 (7%) 285 (6%)
3. Totaal renterisicobedrag (1+2) 428 (10%) 312 (7%) 333 (7%) 285 (6%)
4. Renterisiconorm 882 (20%) 882 (20%) 882 (20%) 882 (20%)
5. Ruimte onder renterisiconorm (4-3) 454 (10%) 570 (13%) 549 (13%) 597 (14%)
Tussen haakjes worden de bedragen in percentage van het begrotingstotaal weergegeven.
Verstrekte langlopende geldleningen
Gemeenten kunnen leningen verstrekken voor de uitoefening van de publieke taak 13 . Hierbij betracht de Gemeente
Rotterdam grote terughoudendheid. De geldleningen zijn voornamelijk verstrekt aan woningbouwcorporaties en
voormalige gemeentelijke onderdelen. Tot 1994 verstrekte de gemeente leningen aan woningbouwcorporaties. In 1994 is
de gemeente een overeenkomst met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) aangegaan waardoor de leningen
van woningbouwcorporaties worden gewaarborgd door het WSW. Sinds dat moment trekken de woningbouwcorporaties
zelfstandig hun leningen aan op de kapitaalmarkt en verstrekt de gemeente geen leningen meer.
(x € 1 mln)
2.500
Verstrekte langlopende geldleningen
(stand per 1 januari)
2.000
1.500
1.000
500
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
De stijging in de verstrekte geldleningen in 2007 wordt verklaard door de verzelfstandiging van het de RET. Bij de
verzelfstandiging van de gemeentelijke dienst RET is de exploitatie ondergebracht bij de RET NV en de infrastructuur bij
RET Infrastructuur BV en is bestaande interne kapitaalverstrekking omgezet in externe leningen. Hierbij is besloten dat de
financiering van de RET Infrastructuur BV via de gemeente blijft verlopen. In 2010 heeft de gemeente ook de financiering van
het railgebonden materieel (metro’s en trams) op zich genomen. Dit materieel is ondergebracht in een nieuwe vennootschap,
RET Railgebonden Voertuigen BV, waar de gemeente indirect via RET Infrastructuur BV alle aandelen in houdt en ook alle
stemrecht in heeft. Dit railgebonden materieel wordt aan de RET NV verhuurd.
Bij de integratie van de voormalige gemeente Rozenburg is een belegging van € 25 mln van de voormalige gemeente
Rozenburg conform de gemeentelijke regelgeving overgenomen door de gemeente Rotterdam. Destijds is deze afkoopsom
via BNG Vermogensbeheer belegd in een 30-jarige pandbrief. Deze wordt uitgegeven door de Deutsche Pfandbriefbank AG.
Deze belegging heeft een AAA rating (de hoogste kredietwaardigheid) en voldoet aan de voorwaarden die zijn gesteld in de
Wet Fido.
13 Het besluit om te bepalen wat een publieke taak is, wordt in beginsel aan de gemeente zelf overgelaten, waarbij een voldoende motivering en
onderbouwing van de overwegingen vereist zijn zodat dit getoetst kan worden door de raad en door de toezichthouder (wet Fido).
pagina 206 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Onderstaande tabel toont het verwachte verloop van de schuldrestanten in de bestaande portefeuille verstrekte geldleningen
per categorie.
bedragen x € 1 mln
Verstrekte geldleningen 2012 2013 2014 2015
Woningbouwcorporaties 250 223 210 201
Deelnemingen 964 698 519 388
waarvan:
– HbR 404 219 121 72
– RET Rail 347 294 241 188
– RET Infra 203 175 147 118
– Warmtebedrijf 10 10 10 10
Financiële instellingen 25 25 25 25
Overig 10 9 7 6
Totaal 1.249 955 761 620
Limieten beleggingen tijdelijke liquiditeitsoverschotten
Het in- en doorlenen van geld met als doel het genereren van inkomsten rekent de Wet Fido niet tot de publieke
taak. Dit betekent niet dat de Wet Fido een efficiënt middelenbeheer uitsluit. Er wordt ruimte geboden om tijdelijke
liquiditeitsoverschotten op de markt tegen rentevergoeding uit te lenen. Om een verstandig beheer van de middelen te
garanderen stelt de Wet Fido in dit geval eisen aan de kredietwaardigheid van de tegenpartij.
Geldleningen mogen alleen verstrekt worden aan (of onder garantie van) andere overheden (gemeenten, provincies, rijk)
en aan voldoende kredietwaardige financiële tegenpartijen. De kredietwaardigheid wordt vormgegeven door een rating
(kredietbeoordeling). Naar aanleiding van de onrust op de financiële markten, is de regelgeving in 2009 aangescherpt.
Decentrale overheden die overtollige middelen voor een periode langer dan drie maanden willen beleggen, mogen dat
alleen doen bij een financiële onderneming die kan aantonen dat zij minimaal een credit rating bezit van AA-minus. Voor een
periode tot en met drie maanden mag worden belegd bij een financiële onderneming die aantoont minimaal een A-rating te
bezitten. De ratings dienen te zijn afgegeven door minimaal twee erkende ratingbureaus. Daarnaast geldt in alle gevallen een
landencriterium, dat inhoudt dat de financiële onderneming gevestigd is in een land binnen de Europees Economische Ruimte
met minimaal een AA-rating.
Naar verwachting zal onze gemeente de komende jaren niet geconfronteerd worden met tijdelijke overliquiditeit en zal
het beleggen hiervan niet aan de orde zijn. Mochten onverwachte ontwikkelingen toch leiden tot een overliquiditeit, dan
worden conform de gemeentelijke regelgeving grenzen per tegenpartij gehanteerd, afhankelijk van de kredietwaardigheid.
In onderstaande tabel vindt u de aanwijzingen zoals deze gelden in 2012. Deze tabel geeft hiermee het kader voor het
kredietrisico van de verstrekte geldleningen uit hoofde van treasury.
bedragen x € 1 mln
rating ≤ 1 mnd ≤ 3 mnd ≤ 1 jaar ≤ 5 jaar > 5 jaar
Overheid onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt onbeperkt
Overheidsbank, extreem kredietwaardig AAA onbeperkt onbeperkt 200 100 50
Niet-overheidsbank, extreem kredietwaardig AAA 200 150 100 50 25
Zeer kredietwaardig AA 100 50 25 0 0
Voldoende kredietwaardig A 50 25 0 0 0
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 207

5.6 Paragraaf Grondbeleid
1. Beleidskader en doelstellingen
De doelstelling van de gemeente Rotterdam is om een duurzaam, kwalitatief aantrekkelijk ruimtelijk vestigingsmilieu in de
stad te bevorderen. De missie in de fysieke sector luidt “wij faciliteren, initiëren, investeren en werken samen met de markt
aan een sterke (economische) ontwikkeling van Rotterdam”. Om de doelstelling te kunnen bereiken, worden o.a. instrumenten
van grondbeleid voor de verbetering van stedelijke kwaliteiten ingezet.
In de “Stadsvisie Rotterdam, ruimtelijke ontwikkelingsstrategie 2030”, in 2007 vastgesteld door de gemeenteraad, is op
hoofdlijnen het gemeentelijke ruimtelijke beleid voor de toekomst geschetst. Hierin staan twee sporen voor de toekomstige
ruimtelijk economische ontwikkeling van Rotterdam centraal:
(1) het versterken van de economische structuur: de ontwikkeling van de kennis- en diensteneconomie met accent op de
clusters Haven & Industrie, Medisch en Creatief, en;
(2) een “aantrekkelijke woonstad” door het verbeteren van het woon- en leefklimaat in de stad.
2. Veranderde marktomstandigheden
De markt voor met name kantoren en nieuwbouwwoningen is de afgelopen twee jaar als gevolg van de wereldwijde
economische crisis sterk verslechterd. Ook de beperkte financieringsmogelijkheden van marktpartijen maken het lastig om in
deze tijd ruimtelijke ontwikkelingen gaande te houden. Daarbij komt dat er de laatste decennia zoveel schaarste was dat de
gemeente het zich kon permitteren bewust te sturen op een ander aanbod aan woningen dan er vanuit de markt vraag was.
Deze zogeheten aanbodgerichte programmering was beleidsmatig bewust opgezet om nieuwe doelgroepen naar de stad te
halen. Hoewel nog niet duidelijk is hoe de markt zich precies gaat ontwikkelen, is de algemene aanname dat een herstel naar
het niveau van voor de crisis nog jarenlang op zich laat wachten en dat dit niveau wellicht zelfs niet meer wordt gehaald.
Daarom zijn we als stad genoodzaakt de omslag te maken van de huidige aanbodgerichte naar een meer vraaggerichte
programmering, waarbij de rol van de consument steeds belangrijker wordt. Tevens willen we de hoge ambities van de
Stadsvisie overeind houden. Met de beperkte middelen van zowel markt als overheid noodzaakt dit tot selectief investeren.
Daarvoor moeten kansen worden gepakt en dus meer vraaggericht ontwikkeld worden.
Aanpassen fasering werklocaties en woningbouw
Het algemene beeld voor de Rotterdamse werklocaties is dat er steeds sprake is van een vervangingsmarkt in plaats van
een groeimarkt. Dat impliceert een stedelijke ontwikkeling met de focus op kwaliteitsverbetering en niet op volumevergroting.
Bij een stagnerende toename van de (beroeps)bevolking en een lage economische groei gaat het om behoud en zo mogelijk
een vergroting van het marktaandeel in de (boven)regionale marktvraag. Daar moet de prijs/kwaliteit van het locatieaanbod
vergelijkbaar of beter zijn dan van concurrerende regio’s.
Daarnaast blijft leegstand in de werklocaties (en in het bijzonder bij kantoren) een aandachtspunt. Zo is bij kantoren het
metrage in aanbouw en in ontwikkeling genomen projecten groter dan de verwachte marktvraag. Hierop wordt geanticipeerd
in het opgestarte actieprogramma kantorenleegstand, waarbij onder andere gewerkt wordt aan transformatie van leegstaande
kantoorpanden.
Ook op het gebied van woningbouw is een terugval in marktvraag voor de komende jaren te verwachten. Bovendien
lijken de gevolgen van de kredietcrisis meer structurele gevolgen te hebben op de toekomstige vraag naar woningen.
Inkomensontwikkeling en financieringsmogelijkheden van consumenten zijn daarbij sterk bepalende factoren. Het aantal te
starten woningen zal naar verwachting in 2011 en 2012 verder terugvallen ten opzichte van 2010. Ook voor de middellange
termijn moeten we uitgaan van een zeer voorzichtige inschatting van woningbouwaantallen. De marktomstandigheden
zorgen er dan ook voor dat een kwantitatieve target voor de jaarlijks te bouwen woningen niet realistisch is. We verwachten
bovendien geen volledig herstel van de behoefte maar wel een verandering in vraag. Daarnaast is er sprake van onzekere
omstandigheden als de aangescherpte hypotheeknormen, de tijdelijk afgeschafte overdrachtsbelasting en de daling van het
consumentenvertrouwen. Dit heeft consequenties voor de vraag op de korte termijn.
Vitalisering Rotterdamse grondexploitaties
De Rotterdamse grondexploitatieportefeuille staat als gevolg van de economische crisis zwaar onder druk. Net als
elke grote Nederlandse gemeente heeft ook Rotterdam in 2010 ingegrepen op de inzet en waarde van de lopende
grondexploitatieportefeuille, één van de belangrijkste instrumenten voor stedelijke ontwikkeling de afgelopen 25 jaar.
De herijking die Stadsontwikkeling in opdracht van het college in de zomer van 2010 heeft uitgevoerd betrof in belangrijke
mate de overstap naar het vraaggericht programmeren.
pagina 208 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

De fasering van woningbouwprojecten en werklocaties is aangepast aan de nieuwe marktsituatie die is ontstaan als gevolg
van de economische crisis. Daarnaast zijn een aantal technische uitgangspunten van de grondexploitaties aangepast
om de uitkomsten hiervan betrouwbaarder te maken en zijn de consequenties van een aantal wettelijke richtlijnen (BBV)
doorgevoerd. Hierdoor heeft een verliesneming op de portefeuille plaatsgevonden van circa €190 mln.
In de zomer van 2011 zal wederom een grondige analyse van risico’s en uitgangspunten van de grondexploitaties
plaatsvinden om zo meer grip te krijgen op het resultaat van de portefeuille. Waar mogelijk kan dan tijdig worden ingegrepen
en bijgestuurd om zo grotere verliesnemingen in de toekomst te vermijden. Daarnaast wordt een Meerjarenperspectief
Rotterdamse Grondexploitaties opgesteld.
In 2012 wordt verder ingegaan op: de verwerking/specificatie van conclusies uit de herijking en bijsturingsmogelijkheden
werklocaties en woningbouw in het planaanbod, de gebiedsprogramma’s en de afronding en implementatie van de
reorganisatie van de sector Gebiedsontwikkeling.
3. Financiën en risico’s
De omvang van de consequenties van de herijking bedroegen voor de concernrekening in 2010 circa € 190 mln.
Als onderdeel van dit bedrag zijn een aantal voorzieningen meegenomen die de grootste risico’s binnen de portefeuille
afdekken. Zo vormt de aanpassing van de fasering, naar aanleiding van de crisis, een belangrijk deel van de herijking.
De verkoop van bouwgrond wordt namelijk uitgesteld. Een vertraging van bijvoorbeeld 1 jaar leidt dan tot 1 jaar extra
rentelasten over de al gemaakte kosten. Daarnaast kan het voorkomen dat de geprognosticeerde opbrengst niet binnen
komt. Dat leidt tot inkomstenderving. Tevens is de subsidiestroom vanuit het Rijk, provincie, etc. eindig. Hiermee komt de
uitvoerbaarheid van de gebiedsontwikkelingen in de toekomst onder druk te staan.
In 2011 wordt verder gewerkt aan het scherp krijgen van alle bekende risico’s. Daarnaast zal ook dit jaar wederom een
inventarisatie van alle risico’s binnen de grondexploitaties plaatsvinden om tijdig te kunnen anticiperen op mogelijke
verslechteringen van resultaten. In 2011 worden deze bijsturings- en optimaliseringmogelijkheden (dus ook bijstelling in
positieve zin) verder uitgewerkt. In het kader van de reorganisatie van het onderdeel Gebiedsontwikkeling (voormalig OBR)
wordt gewerkt een kostendekkende organisatie (bestuursopdracht kostendekkend Grondbedrijf). Hierna wordt ingegaan op
de consequenties van de nieuwe markt op het verdienvermogen, waarna wordt ingegaan op de risico’s. In paragraaf 4 wordt
ingegaan op de bestuursopdracht ‘kostendekkend Grondbedrijf’.
Verdienvermogen
Om blijvend te kunnen investeren in stedelijke kwaliteit, bijvoorbeeld voor de realisatie van hoogwaardige woonmilieus voor
midden- en hogere inkomensgroepen, is het stoppen van de winstgevendheid van grondexploitaties een punt van zorg.
De uitbreidingslocaties vormden in het verleden een bron van inkomsten die weer konden worden gebruikt voor stedelijke
investeringen op andere plekken. Tegenwoordig bevindt het merendeel van de projecten zich op locaties in de stad die
nauwelijks “eigen opbrengsten” genereren. Ze kunnen pas in ontwikkeling worden genomen indien er subsidies beschikbaar
worden gesteld. Voor de in uitvoering zijnde grondexploitaties was er bij 85% aanvullende subsidie nodig om de projecten te
kunnen uitvoeren.
Het verdienvermogen van de grondexploitatieportefeuille bedraagt ultimo 2010 nog enkele tientallen miljoenen. Dit is de
som van de verwachte projectresultaten van de grondexploitaties in uitvoering. De verwachte winst heeft vooral betrekking
op de uitbreidingslocatie Nesselande. De binnenstedelijke locaties die in ontwikkeling zijn of nog moeten worden gebracht,
dragen nauwelijks bij aan het resultaat. In vele gevallen verlopen deze ontwikkelingen uiterst moeizaam en zijn slechts met
behulp van subsidie rendabel te krijgen. Voorbeelden hiervan zijn “de Kop van Zuid” en “het Laurenskwartier”. Gezien het feit
dat de projecten met een verwacht positief resultaat eindig zijn en omdat er nauwelijks financieel positieve projecten aan de
portefeuille zullen worden toegevoegd, zal het verdienvermogen verdwijnen.
Actualiseren grondexploitaties – de spelregels
Elke vier maanden worden de grondexploitaties geactualiseerd. Dit houdt in dat de projectteams ieder kwartaal alle
projectbegrotingen tegen het licht houden en daar waar nodig aanpassingen doorvoeren. De opgetreden verschillen worden
verklaard. In het verlengde van de vitalisering van de grondexploitatie portefeuille in 2010 zal ook in 2011 weer een herijking
van de uitgangspunten plaatsvinden. Daarnaast worden de volgende spelregels gehanteerd:
Toerekening interne apparaatskosten
– De interne apparaatskosten worden op basis van het aantal uren maal het uurtarief toegerekend aan de plannen.
Resultaatneming
Het principe voor resultaatneming bij het cluster Stadsontwikkeling is dat winst wordt genomen op grondexploitaties als een
project gereed of nagenoeg gereed is. Verliezen worden door het cluster Stadsontwikkeling genomen zodra ze bekend zijn.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 209

Hieronder zijn de richtlijnen opgenomen.
– De voorwaarden voor winst nemen zijn:
– Een plan is nagenoeg gereed als minimaal 70% van de kosten en 70% van de opbrengsten zijn gerealiseerd. Vanaf
dat moment wordt beoordeeld of winst kan worden genomen en zo ja, hoeveel.
– Er wordt alleen winst genomen als de gerealiseerde opbrengsten de gerealiseerde kosten overstijgen. De te nemen
winst is maximaal gelijk aan de (negatieve) stand van de boekwaarde.
– Berekenen van de te nemen winst
– Als het realisatiepercentage groter is dan 70% wordt maximaal dit percentage van het plansaldo als winst genomen.
Op dit plansaldo wordt eerst nog een voorziening in mindering gebracht van 20% van de nog te realiseren kosten en
opbrengsten;
– Winstneming vindt ultimo jaar plaats op basis van de stand bij het derde kwartaal van dat jaar. Als hierop in het
vierde kwartaal substantiële wijzigingen optreden worden deze meegenomen in het jaarverslag;
– Vanwege de (grote) verschillen tussen projecten en omdat de richtlijn is gebaseerd op een theoretische exercitie
bestaat de mogelijkheid om ervan af te wijken. Hier moet een goede onderbouwing voor worden opgesteld.
_
Verliesneming op Bouwgronden in Exploitatie (BIE)
– Bij projecten met een verwacht negatief resultaat wordt verlies genomen, tenzij:
1. Vermijdbaarheid van kosten nog reëel is en kan worden aangetoond;
2. Deze kosten nog direct beïnvloedbaar zijn door de projectorganisatie zelf (door aanpassing van de
uitgangspunten van het plan);
3. Door het projectteam aan een optimalisatie van het plan en de grondexploitatie wordt gewerkt;
4. Het plan nog een lange looptijd heeft (minimaal 7 jaar) en het verlies niet groter is dan 10% van de nog te
realiseren kosten.
– Ten aanzien van de punten 1 t/m 3 moet het verlies in maximaal één jaar zijn weggewerkt (door optimalisatie of
verliesneming);
– Onvermijdbare verliezen worden verwerkt in het plan. Voor waarschijnlijke, maar qua financiële omvang onzekere
verliezen (afhankelijk van toekomstige economische ontwikkelingen) wordt een voorziening getroffen.
– Verliesneming op Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG)
Niet In Exploitatie Genomen Gronden (NIEGG) worden gewaardeerd tegen de marktwaarde indien deze lager is dan de
verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Het verschil wordt dan als verlies genomen.
– (Des)investeringen
Voor de investeringen wordt het benodigde krediet niet per grondexploitatie ineens vooraf verleend. Voor alle grondexploitaties
samen wordt jaarlijks krediet verleend voor de uitgaven die in het betreffende jaar worden verwacht, de
zogenaamde jaarschijfmethode.
– Reserve in relatie tot de risico’s
Het uitvoeren van grondexploitaties brengt risico’s met zich mee. Deze risico’s worden onder andere veroorzaakt door
de lange looptijd van projecten en door veranderende marktomstandigheden. De gemeente heeft slechts een beperkte
invloed op externe markt- c.q. kredietontwikkelingen en kan dit risico minder goed beheersen. Het resultaat is daarnaast
sterk afhankelijk van economische, fiscale en maatschappelijke ontwikkelingen. Ook hebben gemeentelijke en de
landelijke wet- en regelgeving (parkeernormen, milieu, ruimte voor water) invloed op de toekomstige resultaten.
Om deze financiële risico’s te beperken, investeert de gemeente niet eerder dan wanneer een redelijke mate
van zekerheid over de realisatie van het betreffende project bestaat. Daarnaast worden bij de uitvoering van de
grondexploitaties de regels uit het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) nauwgezet toegepast. Per vier maanden
worden de grondexploitaties geactualiseerd. Om te voorkomen dat een cumulatie van financiële risico’s voor de
gemeente plaatsvindt binnen de portefeuille, wordt ieder jaar beoordeeld of op eventueel ontstane verliezen op plannen
moeten worden ingegrepen. Waar nodig wordt een verlies genomen of wordt een voorziening getroffen.
Sinds 2010 heeft de cluster Stadsontwikkeling geen eigen algemene reserve meer en worden deze risico’s afgedekt op
concernniveau.
.
Optimalisatiemogelijkheden voor gebiedsontwikkeling
Onderdeel van de “vitalisering van de grondexploitaties” betreft ook het scherp krijgen van bredere oplossingsrichtingen.
Gebiedsontwikkelingen vinden plaats in een vastgesteld bestuurlijk en maatschappelijke kader voor ruimtelijke
ontwikkelingen. Aanpassingen van dit kader bieden optimalisatiemogelijkheden die mogelijk een positief effect hebben.
Immers, ook al is er geen vanzelfsprekende dekking vanuit grondexploitaties meer, de ontwikkeling van de stad blijft om inzet
vanuit de gemeente vragen. Onze strategie, werkwijze en omgang met andere partijen is bepalend voor de mogelijkheden om
toch deze ontwikkelingen te faciliteren of door te zetten.
pagina 210 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Relevant daarbij zijn kwesties als:
– Waar zien we de meest optimale economische kansen voor de stad
– Hoe gaan we in de stad om met parkeren
– Hoe gaan we om met sociale huur qua prijs en programma
– Welke kosten brengen we aan ontwikkelaars in rekening
– Wat zijn de verdienmogelijkheden met erfpacht
– Wat zijn opties voor strategische verwervingen
– Is er ketenoptimalisatie van de dienstverlening en uitvoering (bijvoorbeeld één intake).
Risico’s
De volgende activiteiten hebben invloed op de ontwikkeling van het plansaldo van de grondexploitaties. De effecten daarvan
zijn bekend of worden onderzocht. Voor elk onderdeel is een specifiek proces opgestart die tot doel hebben om de risico’s te
minimaliseren:
– Wet op de Ruimtelijke Ordening (Wro) en Grondexploitatie (Grex)- wetgeving;
– De Crisis en Herstelwet;
– WABO;
– Wateropgave;
– Luchtkwaliteit;
– Bodemkwaliteit;
– Geluidshinder;
– Munitieruiming;
– Externe Veiligheid;
– Archeologie;
– Publiek private samenwerking.
4. Verandertraject
De omgeving waarin de directie Gebiedsontwikkeling opereert, is de afgelopen jaren sterk veranderd. Het gaat om
veranderende marktomstandigheden, het teruglopen van de omvang van de gemeentelijke grondportefeuille en een
afnemende rol van de rijksoverheid in lokale gebiedsontwikkeling. Deze veranderde omstandigheden dwingen niet alleen tot
herziening van technische uitgangspunten van de grondexploitaties, maar ook aanzetten tot nadenken over de toekomstige
mogelijkheden voor ruimtelijk-economische ontwikkeling en de gewenste rol van de gemeente daarbinnen.
Toekomstbeeld
Afname van de grondportefeuille en financiële armslag van de overheid dwingt tot bezinning op de manier waarop de
gemeentelijke overheid ruimtelijke ontwikkelingen faciliteert, aanjaagt en financiert. Er is een einde gekomen aan de
mogelijkheid om te sturen op realisatie van grootschalige ruimtelijke ontwikkeling op basis van grondposities. De directie
Gebiedsontwikkeling zal zich meer toeleggen op een faciliterende en initiërende rol, waarbij zij het voor anderen mogelijk
maakt te werken aan de ruimtelijk-economische ontwikkeling van de stad. De werkzaamheden van de toekomstige sector
Gebiedsontwikkeling zijn te vertalen in drie rollen:
1. Kaders en prioriteiten stellen;
2. Publiek ontwikkelen;
3. Ambtelijk opdrachtgever.
De drie rollen zijn hieronder kort toegelicht.
Kaders en prioriteiten stellen
Het krimpen van de gemeentelijke grondportefeuille betekent niet dat de gemeente geen middelen meer heeft om te
sturen op de kwaliteit van de ruimtelijk-economische ontwikkeling van Rotterdam. Het is juist aan de gemeente om haar
algemene doelen te vertalen in een ruimtelijke opgave voor de stad. Het vertalen van de collegedoelstellingen in wenselijke
ontwikkelingen is een taak van de directie Gebiedsontwikkeling. Ze zal hieraan vormgeven door middel van het opstellen
van gebiedsprogramma’s. Het belangrijkste doel van de gebiedsprogramma’s is dat voor alle partijen die zich bezig houden
met ruimtelijke ontwikkeling in Rotterdam, per gebied helder is omschreven binnen welke randvoorwaarden ruimtelijke
ontwikkeling kan plaatsvinden en waar de aandacht van de gemeente naar uitgaat.
Een eerste stap naar een meer vraaggerichte benadering is in 2010 gezet door de grondexploitatieportefeuille aan te
passen aan vraaggerichte werkwijze. De hieruit volgende prioritering van woningbouw en werklocaties is vertaald in
een handelingsstrategie per deelgemeente. Dit gemeentelijke voorstel tot prioritering is, op het gebied van woningbouw,
vervolgens voorgelegd aan betrokken marktpartijen en waar nodig verder uitgewerkt in de ‘Maatregelen van Marseille’ met
het Platform Marktsector (november 2011). De handelingsstrategieën vormen, samen met de bestuursakkoorden, de basis
voor de gebiedsprogramma’s.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 211

In de gebiedsprogramma’s worden de activiteiten die Stadsontwikkeling in een deelgemeente verricht opgenomen. Voor
externe partijen maken de gebiedsprogramma’s duidelijk welke doelen en prioriteiten de gemeente en deelgemeente voor
een gebied stellen. In de g ebiedsprogramma’s is ook de vertaling van het Collegewerkprogramma naar de deelgemeenten
te vinden voor de onderdelen waar Stadsontwikkeling verantwoordelijk voor is. De gemaakte keuzes zijn overzichtelijk in één
document terug te vinden. Duidelijk is welke ontwikkelingen de gemeente zal faciliteren, maar ook welke niet. Tot nu toe was
er nog niet zo’n meerjarig integraal totaaloverzicht van de activiteiten vanuit Stadsontwikkeling per gebied.
Publiek ontwikkelen
In plaats van zelf risicodragend trekker te zijn van ruimtelijke projecten, zal de gemeente in haar nieuwe rol vaker
andere partijen faciliteren om uitvoering te geven aan de ruimtelijke ontwikkeling. Net als de gemeente bezinnen ook
andere partners in de stad zich op hun kerntaken. Hierdoor ontstaan nieuwe verhoudingen in de wereld van ruimtelijke
ontwikkeling. Het is de taak van de directie Gebiedsontwikkeling om samen met anderen te zoeken naar nieuwe manieren
om toekomstige ontwikkelingen mogelijk te maken. Dit vraagt om een grote(er) variatie aan samenwerkingsverbanden,
nieuwe financieringsmodellen en een cultuurverandering binnen de gemeentelijke organisatie. Er wordt de komende periode
onderzoek gedaan naar nieuwe financieringsvormen, nieuwe mogelijkheden voor het voeren van grondbeleid en andere
samenwerkingsverbanden met marktpartijen, zoals beleggers, ontwikkelaars en corporaties, maar ook met gebruikers van
maatschappelijk vastgoed. Kern is een werkwijze te ontwikkelen die aansluit op de veranderende context en extern duidelijk
te maken hoe we als gemeenten handelen en welke afwegingen we daarbij maken. Immers Gebiedsontwikkeling heeft een
initiërende rol door actief investeerders en ontwikkelaars te interesseren voor de ontwikkeling van de stad. Deze uitleg van de
taak van de directie Gebiedsontwikkeling noemen we publiek ontwikkelen.
Ambtelijk opdrachtgever
Door het bij elkaar brengen van de belangen van de verschillende partijen faciliteert de directie Gebiedsontwikkeling
ruimtelijke ontwikkeling. Gebiedsontwikkeling kan haar rol als publiek ontwikkelaar niet alleen waarmaken. Ze heeft
andere delen van de gemeentelijke organisatie nodig voor advies en uitvoering van werkzaamheden. Binnen het cluster
Stadsontwikkeling is Gebiedsontwikkeling ambtelijk opdrachtgever van ruimtelijk-economische opgaven, zoals dat is
beschreven in de Rotterdamse Standaard Projectmatig werken. Opdrachtnemers zijn primair de vakafdelingen van Stedelijke
Inrichting en het Projectmanagementbureau Rotterdam.
pagina 212 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

5.7 Bedrijfsvoering
Inleiding
In deze paragraaf vindt u onze beleidsvoornemens voor 2012 op het gebied van bedrijfsvoering.
Hieronder worden om te beginnen de concernontwikkelingen geschetst. Hierna volgt het collegewerkprogramma
Organisatie & Financiën, met daarin de onderdelen concernhuisvesting/HNW010, governance van de bedrijfsvoering,
monitoren van de bezuinigingen en de verbetering van de financiële huishouding. Daarna komen de onderdelen
Personeel&Organisatie, externe inhuur, uitbesteed werk en ICT aan bod.
1.1 Concernontwikkelingen
De grote opgave waar de gemeentelijke organisatie voor staat is voor het komende jaar 2012 onverminderd groot. Centrale
sturing is een noodzaak om de opgaven te kunnen realiseren. In 2012 wordt ingezet op een versnelling en synchronisatie
in de clustervorming, alsmede de inrichting van een nieuw cluster Werk en Inkomen. Dat vraagt om leiderschap vanuit het
concern, waarbij de dienstverlening aan de stad en de burger onverminderd voortgezet wordt. De te maken keuzes hangen
direct samen met de bezuinigingen waarvan de urgentie door bezuinigingen vanuit het Rijk, vermindering van inkomsten en
financiële tegenvallers in de loop van 2011 alleen maar groter is geworden.
Er worden keuzes voorgelegd over de kerntaken van de gemeente, en daar waar overcapaciteit is worden de consequenties
bekeken en conclusies getrokken. De dienstverlening aan de Rotterdammer en het resultaat op straat blijven uiteraard ook in
2012 voorop staan.
1.2 Collegewerkprogramma Organisatie & Financiën
Het programma O&F startte eind 2010 met de opdracht om richting te geven aan de hierboven genoemde organisatieontwikkeling
(clustermodel), de bezuinigingen op de bedrijfsvoering en het efficiënter inrichten daarvan. De rol van het
programma is om concernbreed de lijnen uit te zetten en de concerndirectie te ondersteunen in de uitvoering ervan. Die rol
wordt uitgevoerd door een kleine programmaorganisatie die flexibel is en gericht kaders stelt, monitort en bijstuurt, en zich
snel kan aanpassen aan de actualiteit van het moment.
De steeds toenemende urgentie om te bezuinigen en, daarmee samenhangend, de financiële huishouding te verbeteren, leidt
tot een verschuiving van de O naar de F kant in het programma O&F. Dit heeft tot gevolg dat de verbetering van de financiële
huishouding binnen het programma wordt opgepakt en veel prioriteit krijgt.
Waar dat kan worden ook taken in de staande organisatie terug gelegd. Dat geldt op dit moment met name voor de
onderwerpen die vallen onder P&O, zoals mobiliteit en het monitoren van de personele ontwikkeling.
De focus binnen het programma Organisatie en Financiën ligt in 2012 dan ook bij:
– Concernhuisvesting en Het Nieuwe Werken (HNW010);
– Governance bedrijfsvoering/doorontwikkeling serviceorganisatie;
– Monitoren van de bezuinigingen;
– Verbetering van de financiële huishouding.
1.2.1 Concernhuisvesting en Het Nieuwe Werken (HNW010)
Een slimmere manier van werken is HNW010, het nieuwe werken op z’n Rotterdams. Dat is geen hype; het is meer dan
thuiswerken en gadgets. Het is de toekomst. HNW010 zorgt ervoor dat mensen slimmer werken, beter kennis met elkaar
delen, met als eindresultaat een beter product voor de Rotterdammer.
HNW010 betekent:
– Tijd- en plaatsonafhankelijk werken waar dat kan;
– Afrekenbaar zijn op prestaties en vooraf in overleg het resultaat bepalen;
– Vrije toegang tot kennis, ervaring en informatie;
– Een flexibele arbeidsrelatie met arbeidsvoorwaarden afgestemd op levensstijl en -fase.
HNW010 vraagt om een andere organisatie en een nieuwe manier van werken. Een organisatie die als werkgever voorbereid
is op de toekomst en het talent van medewerkers voorop zet. Het nieuwe werken is voor iedereen geschikt maar betekent
niet voor iedereen hetzelfde. Daarom werken we de kenmerken uit voor verschillende groepen in het concern. Tijd-, plaats
en organisatie-onafhankelijk werken is direct van invloed op de ontwikkeling van de kantoorhuisvesting van de organisatie.
Een eigen werkplek met voorzieningen is straks voor lang niet iedereen meer nodig. Je goed kunnen richten op de opgaven
in de stad vraagt om samenwerken, collega’s en Rotterdammers vaker opzoeken en dus vaker van locatie wisselen. Kantoren
worden meer en meer ontmoetingsplaatsen.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 213

De voorzieningen op het gebied van ICT en facilitaire zaken moeten daar op worden aangepast. Zo moet je overal kunnen
inloggen, moet het beveiligingsbeleid zo worden ingericht dat je daar naar binnen kan waar dat nodig is en moeten
leidinggevenden meer gaan sturen op prestaties. Ook de ‘look and feel’ van de kantoorpanden moet meer gericht worden op
openheid en samenwerken De schotten moeten er letterlijk en figuurlijk tussenuit.
De basisportefeuille kantoorhuisvesting is vastgesteld en zal op termijn (2015) gaan bestaan uit zes panden: Stadhuis,
Coolsingel 6, Stadskantoor, Schiedamsedijk, Librijesteeg en de Rotterdam. De marktconsultatie over De Rotterdam wordt
in 2011 afgerond. Mocht deze positief uitpakken, dan zal deze locatie in de markt worden verhuurd en wordt een alternatief
gezocht. Het huidige ruimtebeslag voor kantoorpersoneel zal daarmee op termijn (2015) nagenoeg worden gehalveerd en de
huidige portefeuille van 39 panden zal in de komende jaren grotendeels worden opgezegd en afgestoten. Met het opzeggen
van op korte termijn expirerende huurcontracten is reeds gestart. In 2012 zullen er meerdere verhuisbewegingen ontstaan
om toe te bewegen naar de uiteindelijke huisvesting in de zes genoemde panden. Op termijn zijn er met deze nieuwe manier
van werken en bijbehorende maatregelen aanzienlijke besparingen te realiseren. Op korte termijn echter zijn er wel kosten te
maken voor verhuizing, herinrichting, ICT voorzieningen etc.
1.2.2 Governance bedrijfsvoering/doorontwikkeling serviceorganisatie
Voor wat betreft de organisatie ontwikkeling zal in 2012 de nadruk liggen op de versnelling en synchronisatie in de
clustervorming; Maatschappelijke Ontwikkeling, Stadsontwikkeling, Stadsbeheer en Dienstverlening.
In 2011 is gestart met de herinrichting van de organisatie van de bedrijfsvoering. Ook hier wordt de versnelling gezocht.
Uitgangspunt is centralisatie van de bestaffing in de nieuwe service-organisatie en gedeconcentreerde inzet op clusterniveau
(“centralisatie tenzij….”). Door de bedrijfsvoeringsfuncties – zoals financiën, personeel & organisatie en communicatie –
centraal voor het concern in te richten en uit te voeren is het mogelijk om de doelmatigheid te verbeteren, de kwaliteit te
verhogen en tot meer mobiliteit en flexibiliteit te komen. Om dit te bereiken wordt de standaardisatiegraad en de mate van
uniformering in ondersteunende diensten, producten en processen omhoog gebracht. Ook hierbij geldt “standaard, tenzij… ”.
Maatwerk wordt zoveel mogelijk beperkt.
Verdere efficiencyslagen worden gemaakt door het optimaliseren van de bestaande shared services en uitrol van de nieuwe
shared services voor Communicatie en HR Dienstverlening.
De (door-) ontwikkeling van shared services is integraal onderdeel van de herinrichting van de bedrijfsvoering. Leidend
principe voor de wijze waarop de serviceorganisatie opereert is ‘operational excellence’: betrouwbaar leveren van een vooraf
afgesproken, zo standaard mogelijk, pakket aan producten en diensten tegen zo laag mogelijke kosten.
Het sturingsmodel dat hier aan ten grondslag ligt, kent drie hoofdrollen: kaderstelling/control (concerndirectie), vraagformulering
(diensten/clusters) en uitvoering (serviceorganisatie).
sturende rol (concerndirectie)
Kerntaken:
– beleid vaststellen en evalueren
– budget vaststellen
– toezien op naleving
– ketenregie
vraagrol (clusters)
Kerntaken:
– behoeften aangeven
– evalueren dienstverlening
– business partner (vraagarticulatie,
strategisch advies, etc)
uitvoerende rol (SO)
Kerntaken:
– uitvoeren van afgesproken
dienstverlening
– afstemming met gebruikers
– adviseren over procesinrichting
Het transformatieproces waarlangs de herinrichting van de bedrijfsvoering uitgevoerd wordt zal in 2012 zijn afgerond.
pagina 214 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

1.2.3 Monitoren van de bezuinigingen
De bezuinigingen op de bedrijfsvoering tellen in 2015 op tot een bedrag van 73 mln. In 2012 moet hiervan in totaal 51,3 mln
gerealiseerd worden. De opbouw van dit bedrag staat in onderstaande tabel:
Concernbrede besparingen bedrijfsvoering 2011 2012 2013 2014 2015
Terugdringen inhuur externen 9,0 12,0 12,0 12,0 12,0
HR, arbeidsvoorwaarden 3,0 5,0 5,0 5,0 5,0
Stroomlijnen juridische functie 1,0 2,0 2,0 2,0 2,0
Stroomlijnen communicatiefunctie 3,0 3,0 3,0 3,0 3,0
BSD hoogwaardige concernstaf 2,0 2,0 2,0 2,0 2,0
Besparing efficiënte inkoop 2,5 5,0 10,0 10,0 10,0
Versoberen arbeidsvoorwaardenpakket 5,3 5,3 5,3 6,3 5,0
Projectcommunicatie 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0
Interne verrekeningen / bureaucratie 2,5 4,0 6,0 6,0 6,0
Additionele krimp (370 fte) - 10,0 15,0 20,0 25,0
Motie Moti voorziening* -2,0 -2,0 -2,0 -2,0 -2,0
Totaal 31,3 51,3 63,3 69,3 73,0
In 2011 zijn maatregelen getroffen (zie 1 e en 2 e bestuursrapportage) om de jaarschijf 2011 structureel in te vullen. De lasten
(resterende 15,3 mln) zijn bij de 2 e bestuursrapportage verdeeld binnen de begroting. Langs dezelfde lijn zal ook in 2012 een
toedeling naar budgetten van de diensten plaatsvinden. Additionele krimp (150 fte) wordt gevonden binnen de staffuncties.
1.2.4 Verbeteren van de financiële huishouding
De economische recessie en de bezuinigingen drukken een groot stempel op het beleid van de gemeente Rotterdam.
Teruglopende financiële middelen zijn ook hier het gevolg. Al langere tijd was er behoefte om zowel de planning&control
cyclus als de inrichting van de concernverantwoording beter in te richten. Het belang van een huishoudboekje dat op orde (en
op tijd) is, is ondertussen alleen maar toegenomen. Zowel een rapport van de externe accountant als een raadsbrede motie 14
zijn aanleiding geweest voor het ‘Verbeterplan financiële huishouding’.
Doel: “de discipline in het financieel beheer moet beter, het proces en de controle erop moeten centraal plaatsvinden, en de
verantwoording moet kwalitatief en tijdig worden opgeleverd”.
De nieuwe contouren van het concern krijgen door de kanteling naar het clustermodel steeds meer vorm, in een centrale
aansturing en centrale bedrijfsvoering. Een eis bij de verbetering van de financiële functie is dan ook dat deze aansluit bij die
nieuwe contouren en centraal wordt ingericht De impact van de veranderingen zal groot zijn; de kanteling van het beheer van
de financiële processen op dienstniveau naar een centraal niveau is ingrijpend, en bovendien hangt die sterk samen met de
primaire processen. Dat geeft tevens de complexiteit aan.
Eerdere initiatieven voor deze verbetering, zoals ‘verbetering verantwoording en controle (controletoren)’ en de invoering van
R12 zijn in dit verbeterplan opgenomen 15 .
Dit plan is onderdeel van het collegewerkprogramma Organisatie & Financiën. De aansturing gebeurt door de ambtelijk en
politiek verantwoordelijken.
1.3 Personeel
De beoogde resultaten van het collegewerkprogramma zijn ook in 2012 het uitgangspunt voor de ontwikkeling van de
organisatie en inzet van personeel binnen de gemeente.
We streven onverminderd naar een kwalitatief betere organisatie, die flexibel en efficiënt is. Naar een organisatie met één
werkgeverschap, een passende bezetting en mobiele medewerkers, die adequaat wordt geleid en gemanaged.
1.3.1 Personele bezetting
Primaire opgave voor de personele functie binnen de gemeente in 2012 is het realiseren van een passende bezetting.
Dat wil zeggen een bezetting die recht doet aan het streven naar een kleinere organisatieomvang en die ons tegelijkertijd in
staat stelt om onze taken goed uit te blijven voeren.
We streven naar een flexibele organisatie, die de beschikbare middelen zo slim mogelijk inzet.
De gewenste omvang van de bezetting kan wijzigen al naar gelang de ontwikkeling van de vraag vanuit de stad en de toe- of
afname van gemeentelijke taken.
14 Motie. Financiële huishouding toe aan renovatie, raad 290610
15 Verbeterplan Financiële huishouding’
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 215

Een vaste formatie kan belemmerend werken voor een flexibele inzet van personeel, die soms nodig is als gevolg van
piekbelasting, seizoenspatronen, vraaguitval, taakoverdracht, etc. Anderzijds kan het vanuit financieel perspectief soms
aantrekkelijk zijn om externe inhuur te vervangen voor (goedkoper) vast personeel.
Daarom wordt binnen de grenzen, die het financiële kader biedt, steeds gestreefd naar een goede balans tussen vaste
bezetting en externe inhuur.
Ter ondersteuning van het realiseren van een kleinere bezetting, zijn in 2011 twee maatregelen genomen. Er is een externe
vacaturestop ingesteld en we sturen op afbouw van tijdelijke aanstellingen.
Er is voorzien in enkele maatwerkmogelijkheden op de genomen maatregelen. Op die manier zorgen we, bij de realisatie van
de beoogde krimp in de bezetting, tegelijkertijd voor de continuïteit van de organisatie. Ook op de langere termijn. Zo wordt
instroom van jong talent geborgd door voortzetting van het traineeprogramma.
Een escalatieprocedure m.b.t. de afbouw van tijdelijke aanstellingen, voorkomt uitstroom van medewerkers waar dat, met
het oog op de continuïteit en kwaliteit van het primair proces dan wel op grond van efficiency overwegingen, niet gewenst
is. Ook voor de externe vacaturestop en externe inhuur geldt een escalatieprocedure. Verzoeken voor externe instroom, het
omzetten van tijdelijke contracten in vaste aanstellingen, alsmede verzoeken voor externe inhuur worden ter besluitvorming
voorgelegd aan de concerndirectie.
Deze maatregelen lopen door in 2012, of zo lang als noodzakelijk is.
Het realiseren van de personele taakstelling, zoals gesteld in het collegeprogramma, betekent dat de organisatie, qua
personele bezetting, in 2012 verder zal krimpen. Voor 2012 wordt een bezetting begroot van 12.079 fte. Dat is een
verwachte afname van 823 fte ten opzichte van de stand per eind 2009 (nulmeting). Deze verwachte afname is groter dan de
krimpdoelstelling, zoals opgenomen in de eerste bestuursrapportage 2011, die uitgaat van een afname van 663 fte per eind
2012 (ten opzicht van de nulmeting).
In de krimpdoelstelling zijn exogene factoren (voor zover nu nog niet te voorzien), die de vereiste bezetting mogelijk nog
zullen beïnvloeden, niet meegenomen. Ook de uitkomsten van de nog uit te voeren analyses naar afstoten of uitbesteden van
taken zijn hierin niet verwerkt.
Voor externe inhuur geldt met ingang van 2010 een zogenaamd concernplafond (maximaal 15% van de totale loonsom
inclusief inhuurbedragen). Voor 2012 begroten we de lasten voor externe inhuur op circa 54,5 mln. Daarmee komt de externe
inhuur op 7,2% van de totale loonsom (inclusief huurbedragen).
1.3.2 Mobiliteit
Een belangrijke uitdaging voor 2012 is de begeleiding van medewerkers, waarvan de functie verdwijnt, naar ander werk.
De omvang van de bezetting eind 2012 is mede afhankelijk de mate waarin we in staat zullen zijn deze medewerkers
succesvol te herplaatsen, bij voorkeur buiten de gemeente.
De prognose van het aantal herplaatsingskandidaten uit op dit moment voor 2012 voorziene reorganisaties wordt ingeschat
op ca. 300.
In 2012 wordt gestuurd op een krachtige inzet van het mobiliteitscentrum voor het begeleiden van medewerkers die als gevolg
van reorganisatie op zoek moeten naar ander werk. De blik is daarbij nadrukkelijk gericht op het begeleiden van medewerkers
naar ander werk buiten de gemeentelijke organisatie.
Ook het meer flexibel inzetten van medewerkers daar waar ze op enig moment de grootste toegevoegde waarde voor het
concern hebben heeft prioriteit.
Voor de inzet van het overige personele instrumentarium, zoals bijvoorbeeld investeringen in opleiding en ontwikkeling en
toepassing van het arbeidsvoorwaardelijk kader, geldt als uitgangspunt, dat deze met name worden ingezet ten dienste van
het realiseren van deze doeleinden.
1.3.3 Ziekteverzuim
Voor 2012 wordt een verzuimpercentage van 5,5% en een verzuimfrequentie van 1,5.of lager gehandhaafd. Een verdere
aanscherping van het percentage t.o.v. de begroting 2011 is, gezien de ontwikkelingen binnen de organisatie en de druk die
er met name op het personele apparaat staat, voor 2012 niet reëel.
pagina 216 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

1.4 Uitbesteed werk
In de COR-advies over de jaarrekening 2010 kwam naar voren dat er behoefte is aan meer inzicht in de post uitbesteed werk.
In totaal is voor 2012 aan uitbesteed werk een bedrag van € 419 mln begroot, in de onderstaande tabel is dit naar diensten
gespecificeerd.
Lasten uitbesteed werk per dienst 2012
ASR € -
GAR € -
GBR € 1.053
BR € -
dS+V € 3.857
GW € 248.086
OBR (Incl. Economie) € 54.783
GGD € 8.609
PZR € -
Roteb € 9.335
BSD € 2.389
JOS € 17.834
SoZaWe € 48.370
S&R € 793
STZ € 186
DKC € -
SDR € 22.612
Kpl Raad € 175
KPCF € 664
VOIL € 5
Totaal € 418.751
Het grootste deel van de uitgaven op deze post zitten bij GW, OBR en SoZaWe. GW voert veel projecten voor gemeentelijke
diensten, waarbij ze een adviserende rol hebben en de uitvoering veelal via aanbestedingen op de markt wegzetten. Hierbij
valt te denken aan rioolvervangingen, sloopwerkzaamheden, vervanging van tramsporen en vervanging van bruggen.
Bij het OBR gaat het om het onderhoud en beheer van vastgoed, bij SoZaWe gaat het vooral om het uitbesteden van
re-integratietrajecten.
Ten opzichte van de rekening 2010 (€ 483 mln) is in de begroting 2012 sprake van een daling met € 64 mln. Voor 2011 wordt
voor uitbesteed werk een bedrag van € 423 mln geprognositiceerd, de begroting 2012 ligt € 4 mln lager.
Daarnaast zijn er vragen gesteld of de definities van zowel ‘externe inhuur’ als ‘uitbesteed werk’ voldoende afgebakend zijn.
De definitie van externe inhuur in de regels “Inhuur Externen” luidt als volgt:
‘Het uitvoeren van werkzaamheden in opdracht van een bij de gemeente Rotterdam in dienst zijnde opdrachtgever, door een
private organisatie met winstoogmerk, middels het tegen betaling inzetten van personele capaciteit en deskundigheid, zonder
dat daar een arbeidsovereenkomst dan wel aanstelling tussen opdrachtgever en de private organisatie aan ten grondslag ligt.’
De huidige regelgeving ‘Inhuur Externen’ en de opgestelde toolkit bieden daarbij voldoende houvast voor diensten om dit
onderscheid te kunnen maken.
1.5 ICT
De begroting voor de ICT exploitatiekosten 2012 bedraagt ca. € 120 mln. Vergeleken met de begroting van 2011 laat
deze prognose een stijging zien van ca. € 10 mln. De belangrijkste oorzaak van deze stijging betreft een toename van de
kapitaallasten (ca. € 8 mln.) in verband met gedane investeringen in concern bedrijfsvoeringssystemen.
Vanaf 2011 worden ICT investeringen, conform de vastgestelde governance, vooraf getoetst door de CIO. Voor 2012 is voor
een bedrag van ca. € 2,5 mln aan aanvragen ingedien.
De ICT kosten 2010 van de gemeente Rotterdam zijn in augustus 2011 door een extern bureau (Berenschot) vergeleken met
overige 100.000+ gemeenten. Het algemene beeld uit deze benchmark is dat de ICT kosten van de gemeente Rotterdam in
lijn zijn met de 100.000+ gemeenten. In de 8-Maandsrapportage 2011 wordt inhoudelijk ingegaan op deze benchmark.
Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 217

In 2011 is binnen het ICT domein de sturing op projecten en beheer versterkt en in lijn gebracht met de inmiddels
vastgestelde governance op de bedrijfsvoering. Ook is de SSC-vorming versneld doorgezet.
De agenda voor 2012–2014 wordt voor een belangrijk deel bepaald door het informatiebeleid 2010–2014. Het informatiebeleid
geeft richting aan de ontwikkeling en verandering van de informatiehuishouding. Daarvoor is het noodzakelijk dat
de sturing en het opdrachtgeverschap op orde zijn. De uitvoering van het beleid wordt langs de thema’s “Versterken” en
“Vernieuwen” ingericht. Waar de aandacht tot dusverre vooral was gericht op de lijn “Versterken”, komt vanaf 2012 het thema
“Vernieuwen” nadrukkelijker aan de orde.
Vervolgactiviteiten binnen het thema “Versterken“ richten zich op de basiskwaliteit van informatie en ICT. Centraal hierin staat
de afronding van het SSC ICT. Ingezet wordt op een verdergaande standaardisatie, vereenvoudiging en het terugbrengen
van het aantal systemen. Dit moet leiden tot gestandaardiseerde dienstverlening van goede kwaliteit tegen marktconforme
tarieven. Opzet is om de vorming van het SSC ICT in 2012 af te ronden waarbij in 2012 de eerste inververdieneffecten zijn
geëffectueerd. Daarnaast wordt binnen dit thema ingezet om voor de primaire en ondersteunende processen meer en meer
gebruik te maken van centrale voorzieningen.
Via het programma vernieuwing financiële huishouding wordt tevens ingezet op het versterken van IT-controls in en rond
kernsystemen van de gemeente zodat de betrouwbaarheid van de financiële informatie geborgd is. In het kader van het
programma wordt onderzoek gedaan naar de kwaliteit van beheerprocedures rondom, en geautomatiseerde validaties
binnen, de kritieke systemen van de gemeente.
Binnen het thema “Vernieuwen” zal versterkt worden ingezet op procesgericht werken. Het optimaliseren van processen
en de ICT-ondersteuning staan hierin centraal. Dit vereist nauwe samenwerking tussen business, procesanalisten en
IT-professionals. In dit kader zal dan ook een verder geprofessionaliseerd decentraal informatiemanagement worden
vormgegeven.
Om verder invulling te geven aan het informatiebeleid zal de in 2011 ingezette samenwerking met o.a. het Rijk, G4 en het
bedrijfsleven verder worden geïntensiveerd.
pagina 218 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Hoofdstuk 5 | Concernbrede onderwerpen | pagina 219

pagina 220 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
Bijlagen

Bijlagen
Bijlagen | pagina 221

Bijlage 1: Baten en lasten per product
Beleidsmatige inspanning product B2012 B2013 B2014 B2015
baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo
Besluitvorming en ondersteuning Raad Raad 0 4.934 -4.934 0 4.720 -4.720 0 4.670 -4.670 0 4.670 -4.670
Besluitvorming en ondersteuning Raad Ondersteuning raad/griffie 0 2.444 -2.444 0 2.463 -2.463 0 2.463 -2.463 0 2.529 -2.529
Besluitvorming en ondersteuning Raad Rapporten Rekenkamer 157 1.472 -1.315 157 1.438 -1.281 157 1.408 -1.251 157 1.408 -1.251
Besluitvorming en ondersteuning Raad Rapporten Ombudsman 160 1.384 -1.224 160 1.163 -1.003 160 1.163 -1.003 160 1.097 -937
Besluitvorming en advisering College College 25 3.142 -3.117 25 3.143 -3.118 25 3.143 -3.118 25 3.143 -3.118
Besluitvorming en advisering College Ondersteuning bestuurlijke besluitvorming 6.437 64.056 -57.619 6.287 66.409 -60.122 6.287 67.769 -61.482 6.287 67.769 -61.482
Besluitvorming en advisering College Auditrapportages 2.638 5.806 -3.168 2.638 5.590 -2.952 2.638 5.285 -2.647 2.638 4.834 -2.196
Totaal Besluitvorming en advisering College 9.100 73.004 -63.904 8.950 75.142 -66.192 8.950 76.197 -67.247 8.950 75.746 -66.796
Bestuurlijke samenwerking Uitkering deelgemeenten 0 311.648 -311.648 0 291.133 -291.133 0 280.563 -280.563 0 270.004 -270.004
Bestuurlijke samenwerking Uitkering gemeenschappelijke regeling 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Totaal Bestuurlijke samenwerking 0 311.648 -311.648 0 291.133 -291.133 0 280.563 -280.563 0 270.004 -270.004
Dienstverlening Publieksdiensten 19.123 32.033 -12.910 15.757 28.184 -12.427 15.757 28.185 -12.428 15.757 28.185 -12.428
Dienstverlening Archivering en beschikbaar stellen van
1.332 9.400 -8.068 1.327 9.220 -7.893 1.327 9.178 -7.851 1.327 9.178 -7.851
archieven
Dienstverlening Beveiliging gemeentelijke gebouwen 10.891 10.795 96 10.891 10.803 88 10.891 10.803 88 10.891 10.803 88
Dienstverlening Interne dienstverlening 117.228 163.590 -46.362 117.092 163.504 -46.412 116.956 163.381 -46.425 116.820 163.245 -46.425
Totaal Dienstverlening 148.574 215.818 -67.244 145.067 211.711 -66.644 144.931 211.547 -66.616 144.795 211.411 -66.616
Belastingen Belastingheffing 215.002 27.210 187.792 218.174 27.412 190.762 223.389 27.412 195.977 228.389 27.412 200.977
Totaal Belastingen 215.002 27.210 187.792 218.174 27.412 190.762 223.389 27.412 195.977 228.389 27.412 200.977
Beheer algemene middelen Beheer algemene middelen 1.299.976 153.716 1.146.260 1.174.993 102.997 1.071.996 1.153.205 144.737 1.008.468 1.089.307 143.435 945.872
Beheer algemene middelen Financiering 156.635 148.035 8.600 155.868 155.868 0 155.190 155.190 0 155.637 155.637 0
Beheer algemene middelen Deelnemingen 77.945 15.633 62.312 77.945 15.633 62.312 77.945 15.633 62.312 77.945 15.633 62.312
Beheer algemene middelen Verzekeringen 14.110 14.140 -30 14.110 14.140 -30 14.110 14.140 -30 14.110 14.140 -30
Beheer algemene middelen Personeel opgeheven diensten 1.191 3.323 -2.132 944 2.863 -1.919 775 2.213 -1.438 725 1.856 -1.131
Beheer algemene middelen Verstrekking leningen en garanties 37.534 37.534 0 26.791 26.791 0 18.463 18.463 0 13.930 13.930 0
Totaal Beheer algemene middelen 1.592.124 369.209 1.222.915 1.454.791 313.300 1.141.491 1.423.210 297.531 1.125.679 1.354.604 281.143 1.073.461
Cultureel klimaat Subsidieverlening culturele instellingen,
935 108.942 -108.007 884 97.627 -96.743 832 97.576 -96.744 24 95.522 -95.498
gezelschappen en activiteiten
Cultureel klimaat Bibliotheek 3.229 23.631 -20.402 3.863 23.358 -19.495 3.226 22.426 -19.200 3.226 22.416 -19.190
Totaal Cultureel klimaat 4.164 132.573 -128.409 4.747 120.985 -116.238 4.058 120.002 -115.944 3.250 117.938 -114.688
4.513 34.681 -30.168 2.793 32.944 -30.151 2.793 32.170 -29.377 -1.580 42.314 -43.894
Topsport en vergroten deelname sport en
recreatie
Stimulering topsport, breedtesport en recreatie
Topsport en vergroten deelname sport en Inzet voor deelgemeenten 52.382 61.757 -9.375 52.382 60.484 -8.102 52.382 59.379 -6.997 389 -2.355 2.744
recreatie
Topsport en vergroten deelname sport en Natuur en milieu-educatie 187 1.958 -1.771 187 1.779 -1.592 187 1.656 -1.469 0 -290 290
recreatie
Totaal Topsport en vergroten deelname sport en recreatie 57.082 98.396 -41.314 55.362 95.207 -39.845 55.362 93.205 -37.843 -1.191 39.669 -40.860
Wijkveiligheid Gebiedsgerichte veiligheid 326 5.882 -5.556 326 5.882 -5.556 168 5.701 -5.533 168 5.701 -5.533
Wijkveiligheid Handhaven wet- en regelgeving 19.397 49.776 -30.379 19.397 48.834 -29.437 19.397 48.834 -29.437 19.397 48.834 -29.437
Totaal Wijkveiligheid 19.723 55.658 -35.935 19.723 54.716 -34.993 19.565 54.535 -34.970 19.565 54.535 -34.970
Geweld en (jeugd-)overlast Bestrijden geweld en overlast (jeugd) 1.193 14.929 -13.736 1.193 11.920 -10.727 1.193 9.210 -8.017 1.193 9.210 -8.017
Totaal Geweld en (jeugd-)overlast 1.193 14.929 -13.736 1.193 11.920 -10.727 1.193 9.210 -8.017 1.193 9.210 -8.017
vervolg bijlage 1 zie volgende pagina
pagina 222 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

vervolg bijlage 1 vorige pagina
Beleidsmatige inspanning product B2012 B2013 B2014 B2015
baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo
Participatie jeugd Jongerenactiviteiten/faciliteren jongeren
0 1.685 -1.685 0 1.686 -1.686 0 1.686 -1.686 -662 8.546 -9.208
participatie
Participatie jeugd Begeleiding jeugd naar onderwijs en/of
2.200 9.805 -7.605 2.200 9.808 -7.608 2.200 9.808 -7.608 2.200 2.086 114
arbeidsmarkt
Totaal Participatie jeugd 2.200 11.490 -9.290 2.200 11.494 -9.294 2.200 11.494 -9.294 1.538 10.632 -9.094
Armoedebestrijding Bijzondere bijstand 173 29.825 -29.652 173 28.829 -28.656 173 27.829 -27.656 173 27.829 -27.656
Armoedebestrijding Schulddienstverlening 1.407 12.584 -11.177 1.407 12.591 -11.184 1.407 12.591 -11.184 1.407 12.591 -11.184
Armoedebestrijding Kwijtschelding 0 13.142 -13.142 0 13.142 -13.142 0 13.142 -13.142 0 13.142 -13.142
Totaal Armoedebestrijding 1.580 55.551 -53.971 1.580 54.562 -52.982 1.580 53.562 -51.982 1.580 53.562 -51.982
Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Regie stedebouw / planvorming 66.314 77.590 -11.276 66.314 76.535 -10.221 66.314 74.013 -7.699 63.574 70.812 -7.238
Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Grondzaken 287.190 294.058 -6.868 230.339 229.747 592 208.521 195.350 13.171 197.363 189.950 7.413
Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Engineering 415.661 402.661 13.000 384.661 371.661 13.000 374.161 361.161 13.000 375.661 362.661 13.000
Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Inrichten openbare ruimte 31.318 36.509 -5.191 7.121 11.299 -4.178 4.688 10.066 -5.378 4.567 9.945 -5.378
Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Monumenten 555 822 -267 0 172 -172 0 172 -172 0 172 -172
Totaal Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling 801.038 811.640 -10.602 688.435 689.414 -979 653.684 640.762 12.922 641.165 633.540 7.625
Wonen Vergunningen 18.458 22.532 -4.074 18.462 22.123 -3.661 18.467 20.879 -2.412 18.467 20.879 -2.412
Wonen Toezicht kwaliteit en gebruik gebouwen 9.841 15.545 -5.704 9.841 14.740 -4.899 9.841 13.378 -3.537 9.841 12.887 -3.046
Wonen Regie op wonen(dS+V) 2.181 4.599 -2.418 2.181 4.612 -2.431 2.181 4.138 -1.957 2.181 2.368 -187
Wonen Investeren in wonen en RO 31.895 60.076 -28.181 14.068 43.184 -29.116 13.388 39.535 -26.147 12.918 11.622 1.296
Totaal Wonen 62.375 102.752 -40.377 44.552 84.659 -40.107 43.877 77.930 -34.053 43.407 47.756 -4.349
Vastgoed Exploitatie vastgoed MPRV 182.083 187.346 -5.263 184.111 187.342 -3.231 187.111 187.342 -231 187.112 187.343 -231
Vastgoed Exploitatie vastgoed niet-MPRV 39.353 37.440 1.913 39.353 43.353 -4.000 39.353 42.353 -3.000 39.353 41.353 -2.000
Vastgoed Incidentele opbrengsten vastgoed 54.628 45.775 8.853 59.505 45.778 13.727 56.500 45.778 10.722 56.498 45.777 10.721
Vastgoed Erfpacht 40.406 20.663 19.743 38.376 20.663 17.713 36.346 20.663 15.683 35.346 20.663 14.683
Vastgoed Doorbelasting Economie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Totaal Vastgoed 316.470 291.224 25.246 321.345 297.136 24.209 319.310 296.136 23.174 318.309 295.136 23.173
Stedelijke bereikbaarheid Autobereikbaarheid (en verkeersmanagement)
60 13.593 -13.533 60 14.618 -14.558 60 15.547 -15.487 60 15.885 -15.825
Stedelijke bereikbaarheid Investeren in parkeren / realiseren parkeervoorzieningen
28.505 29.801 -1.296 30.193 31.489 -1.296 37.844 39.140 -1.296 36.847 38.143 -1.296
Stedelijke bereikbaarheid Exploitatie en beheer parkeren 79.001 72.364 6.637 79.001 71.827 7.174 79.001 71.827 7.174 79.001 71.827 7.174
Stedelijke bereikbaarheid Beleid Verkeer en Vervoer 9.492 12.422 -2.930 9.492 11.926 -2.434 9.492 11.010 -1.518 9.492 10.646 -1.154
Totaal Stedelijke bereikbaarheid 117.058 128.180 -11.122 118.746 129.860 -11.114 126.397 137.524 -11.127 125.400 136.501 -11.101
Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad Fiets / Openbaar vervoer / Schone vervoerswijzen
9.775 14.197 -4.422 16.951 21.453 -4.502 35.913 40.655 -4.742 35.913 37.655 -1.742
Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad Verkeersveiligheid en leefkwaliteit 0 821 -821 0 1.261 -1.261 0 1.261 -1.261 0 1.261 -1.261
Economische structuur en vestigingsklimaat Versterken economische structuur 3.000 19.405 -16.405 3.000 18.846 -15.846 3.138 18.983 -15.845 2.500 18.345 -15.845
Economische structuur en vestigingsklimaat Versterken vestigingsklimaat 397 13.457 -13.060 397 14.022 -13.625 397 14.022 -13.625 397 14.022 -13.625
Economische structuur en vestigingsklimaat Versterken kansenstructuur 0 1.802 -1.802 0 1.799 -1.799 0 1.799 -1.799 0 1.799 -1.799
Economische structuur en vestigingsklimaat Beheer markten 3.644 3.961 -317 3.644 3.963 -319 3.644 3.963 -319 3.644 3.963 -319
Totaal Economische structuur en vestigingsklimaat 16.816 53.643 -36.827 23.992 61.344 -37.352 43.092 80.683 -37.591 42.454 77.045 -34.591
vervolg bijlage 1 zie volgende pagina
Bijlagen | pagina 223

vervolg bijlage 1 vorige pagina
Beleidsmatige inspanning product B2012 B2013 B2014 B2015
baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo
Crisisbeheersing en handhaven openbare Crisisbeheersing en brandweerzorg 0 58.433 -58.433 0 58.169 -58.169 0 57.747 -57.747 0 57.747 -57.747
orde
Crisisbeheersing en handhaven openbare orde
Handhaven openbare orde 1.203 5.613 -4.410 1.203 5.583 -4.380 1.203 5.583 -4.380 1.203 5.583 -4.380
796 1.428 -632 796 1.428 -632 796 1.428 -632 796 1.428 -632
Crisisbeheersing en handhaven openbare
orde
Regie en coîrdinatie maatschappelijke
integriteit
Totaal Crisisbeheersing en handhaven openbare orde 1.999 65.474 -63.475 1.999 65.180 -63.181 1.999 64.758 -62.759 1.999 64.758 -62.759
Leer- en schoolprestaties Ondersteuning onderwijskwaliteit 0 136 -136 0 128 -128 0 122 -122 -1.772 -12.023 10.251
Leer- en schoolprestaties Onderwijshuisvesting 1.753 68.492 -66.739 1.753 69.513 -67.760 1.753 69.513 -67.760 -661 2.541 -3.202
Leer- en schoolprestaties Leertijduitbreiding (waaronder voor- en
31.696 81.289 -49.593 31.627 82.625 -50.998 31.618 85.458 -53.840 2.832 159.448 -156.616
vroegschoolse Educatie en Brede School
Leer- en schoolprestaties Zorg in en op school 8.537 17.602 -9.065 8.537 18.019 -9.482 8.537 17.969 -9.432 0 -2.904 2.904
Leer- en schoolprestaties Handhaving leerplicht 0 56 -56 0 56 -56 0 56 -56 -420 -7.377 6.957
Leer- en schoolprestaties Voortijdig Schoolverlaten functie / Regionale 3.748 19.425 -15.677 3.748 19.435 -15.687 3.748 19.611 -15.863 -815 7.055 -7.870
meld- en coîrdinatiefunctie en handhaving
kwalificatieplicht
Totaal Leer- en schoolprestaties 45.734 187.000 -141.266 45.665 189.776 -144.111 45.656 192.729 -147.073 -836 146.740 -147.576
Volksgezondheid Bestrijding infectieziekten 9.816 13.311 -3.495 9.816 13.313 -3.497 9.816 13.316 -3.500 647 12.940 -12.293
Volksgezondheid Medische milieukunde en technische
838 1.893 -1.055 838 1.895 -1.057 838 1.895 -1.057 48 -236 284
hygiënezorg
Volksgezondheid Brede zorgcoîrdinatie volwassenen 4.077 11.839 -7.762 3.270 10.549 -7.279 3.270 10.335 -7.065 -560 -1.256 696
Totaal Volksgezondheid 14.731 27.043 -12.312 13.924 25.757 -11.833 13.924 25.546 -11.622 135 11.448 -11.313
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Centrum voor jeugd en gezin 13.612 26.979 -13.367 13.612 26.979 -13.367 13.612 26.980 -13.368 -1.543 21.622 -23.165
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Samenhang / integratie beleid jeugdgezondheidszorg
13.260 19.629 -6.369 13.260 18.230 -4.970 13.260 17.768 -4.508 1.720 2.720 -1.000
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Sociaal medische indicatie en inspectie
779 6.688 -5.909 779 6.690 -5.911 779 6.690 -5.911 -86 -506 420
kinderopvang
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding Jeugdconsul 357 689 -332 140 470 -330 0 45 -45 0 -6 6
Totaal Jeugdgezondheidszorg en opvoeding 28.008 53.985 -25.977 27.791 52.369 -24.578 27.651 51.483 -23.832 91 23.830 -23.739
Kwetsbare personen en huiselijk geweld Zorg voor Kwetsbare personen (LZN, PGA) 1.188 8.230 -7.042 1.188 8.136 -6.948 1.188 8.035 -6.847 -71 -3.340 3.269
Kwetsbare personen en huiselijk geweld Regie op kwetsbare groepen
9.093 75.791 -66.698 3.299 67.999 -64.700 3.299 66.819 -63.520 -23.970 52.631 -76.601
(MO, verslavingszorg)
Kwetsbare personen en huiselijk geweld Bestrijding huiselijk geweld 1.481 8.356 -6.875 1.481 8.024 -6.543 1.481 7.881 -6.400 -1.837 1.040 -2.877
Totaal Kwetsbare personen en huiselijk geweld 11.762 92.377 -80.615 5.968 84.159 -78.191 5.968 82.735 -76.767 -25.878 50.331 -76.209
Arbeidsparticipatie Werkgelegendheid en participatie Roteb 118.209 124.805 -6.596 119.117 124.714 -5.597 120.153 124.751 -4.598 121.238 124.834 -3.596
Arbeidsparticipatie Sociale werkvoorziening SoZaWe 683 1.574 -891 683 1.581 -898 683 1.581 -898 683 1.581 -898
Arbeidsparticipatie Reãntegratietrajecten 147.255 168.598 -21.343 106.068 133.160 -27.092 63.024 86.616 -23.592 63.024 83.916 -20.892
Arbeidsparticipatie Inkomensverstrekking 455.456 480.616 -25.160 455.456 457.941 -2.485 455.456 450.648 4.808 455.456 450.648 4.808
Totaal Arbeidsparticipatie 721.603 775.593 -53.990 681.324 717.396 -36.072 639.316 663.596 -24.280 640.401 660.979 -20.578
Maatschappelijke participatie Taal-en participatietrajecten 1 3.165 -3.164 1 5.500 -5.499 1 4.730 -4.729 0 19.813 -19.813
Maatschappelijke participatie Volwasseneducatie 0 2.776 -2.776 0 2.269 -2.269 0 1.762 -1.762 0 -4 4
Maatschappelijke participatie Stadsburgerschap 0 16.859 -16.859 0 14.457 -14.457 0 14.051 -14.051 -300 -2.567 2.267
Maatschappelijke participatie Individuele voorzieningen 9.049 117.449 -108.400 9.049 107.726 -98.677 9.049 102.731 -93.682 9.049 100.231 -91.182
Maatschappelijke participatie Specifieke doelgroepen 3.019 21.506 -18.487 3.019 17.933 -14.914 3.019 16.515 -13.496 3.019 15.682 -12.663
Totaal Maatschappelijke participatie 12.069 161.755 -149.686 12.069 147.885 -135.816 12.069 139.789 -127.720 11.768 133.155 -121.387
vervolg bijlage 1 zie volgende pagina
pagina 224 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

vervolg bijlage 1 vorige pagina
Beleidsmatige inspanning product B2012 B2013 B2014 B2015
baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo
Milieu en duurzaamheid Regie lucht, geluid, bodem, vergunningverlening
0 187 -187 0 187 -187 0 187 -187 0 187 -187
en handhaving
Milieu en duurzaamheid Regie Duurzaamheid (RCI en RCP) 0 133 -133 0 128 -128 0 143 -143 0 143 -143
Milieu en duurzaamheid Regie duurzaamheid 0 8.474 -8.474 0 10.196 -10.196 0 11.916 -11.916 0 1.701 -1.701
Milieu en duurzaamheid Regie klassieke milieutaken 1.750 19.809 -18.059 1.750 19.809 -18.059 0 18.059 -18.059 0 16.658 -16.658
Totaal Milieu en duurzaamheid 1.750 28.603 -26.853 1.750 30.320 -28.570 0 30.305 -30.305 0 18.689 -18.689
Schoon (maken v/d stad) Afvalinzameling/verwerking ingezameld en 154.050 129.954 24.096 162.030 130.353 31.677 169.767 130.507 39.260 169.843 130.586 39.257
gebracht afval
Schoon (maken v/d stad) Reiniging openbare ruimte 47.920 72.338 -24.418 47.901 72.357 -24.456 47.928 72.262 -24.334 47.894 72.227 -24.333
Schoon (maken v/d stad) Toezicht en handhaving milieu 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Totaal Schoon (maken v/d stad) 201.970 202.292 -322 209.931 202.710 7.221 217.695 202.769 14.926 217.737 202.813 14.924
Heel (maken v/d stad) Wegen, water en groen 13.097 64.790 -51.693 13.097 70.934 -57.837 13.097 73.334 -60.237 13.097 75.334 -62.237
Heel (maken v/d stad) Riolering en gemalen 70.491 57.929 12.562 71.937 59.107 12.830 73.067 60.024 13.043 75.154 61.809 13.345
Heel (maken v/d stad) Openbare verlichting 9.467 9.508 -41 9.467 9.508 -41 9.467 9.508 -41 9.467 9.508 -41
Heel (maken v/d stad) Beheer begraafplaatsen en crematorium 6.480 6.564 -84 5.902 5.986 -84 5.902 5.986 -84 5.902 5.986 -84
Totaal Heel (maken v/d stad) 99.535 138.791 -39.256 100.403 145.535 -45.132 101.533 148.852 -47.319 103.620 152.637 -49.017
TOTAAL 4.449.244 4.449.244 0 4.205.858 4.205.858 0 4.132.404 4.132.404 0 3.879.812 3.879.812 0
Bijlagen | pagina 225

Bijlage 2:
Baten en lasten per economische categorie
Stand Begroting 2011 betreft na 1 e Bestuursrapportage 2011
Omschrijving baten
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
B0000 Niet in te delen baten 435 -5.685 16.511
B2100 Werkelijk ontvangen rente en winstuitkeringen 0 0 300
B2110 Werkelijk ontvangen rente langlopende leningen 79.663 72.421 61.768
B2120 Werkelijk ontvangen rente kortlopende leningen 1.065 756 63
B2130 Winstuitkeringen 63.425 77.767 84.605
B2210 Rente rekening courant 0 0 0
B2290 Overige toegerekende rente 366 0 0
B3000 Vergoeding voor personeel 22.177 30.961 24.375
B3210 Huren 53.201 70.529 68.656
B3220 Pachten 59.272 41.900 44.335
B3310 Opbrengst van grondverkopen 56.260 78.330 151.599
B3320 Overige verkopen duurzame goederen 25.251 50.082 51.357
B3400 Overige goederen en diensten 598.578 512.409 525.079
B4010 Belasting op producenten 175.961 177.269 180.595
B4020 Belasting op inkomen van gezinnen 54.865 54.824 56.179
B4030 Vermogensheffing 0 0 0
B4110 Inkomstenoverdrachten van het Rijk 2.003.949 1.920.698 1.786.433
B4120 Vermogensoverdrachten van het Rijk 11.208 1.682 472
B4210 Baten m.b.t. vergoeding en verhaal sociale uitkeringen 39 0 11
B4220 Overige-inkomensoverdrachten van overheid (niet-Rijk) 91.229 74.045 61.119
B4230 Overige inkomensoverdrachten 151.539 144.871 124.697
B4310 Investeringsbijdragen en overige kapitaaloverdrachten van overheid (niet-Rijk) 0 1.960 0
B4320 Overige investeringsbijdrage en overige kapitaaloverdrachten 806 15.934 962
B5100 Chartaal geld en deposito’s 0 0 0
B5200 Kortlopende effecten m.u.v. aandelen 0 0 0
B5300 Langlopende effecten m.u.v. aandelen 0 0 0
B5400 Financiâle derivaten 0 0 0
B5500 Kortlopende leningen 0 0 0
B5600 Langlopende leningen 227 227 0
B5700 Aandelen en overige deelnemingen 54 0 0
B5800 Handelskredieten en transitorische posten 0 0 0
B6000 Reserveringen 526.600 332.942 235.279
B6010 Voorzieningen 29.290 1.221 806
B6110 Omslagrente 125.224 133.861 168.114
B6120 Rente kort geld 5.928 0 0
B6130 Afschrijving 554 0 554
B6210 Verrekening kostenplaatsen voor investeringsprojecten 719 0 0
B6220 Overige verrekeningen van kostenplaatsen 354.647 322.433 313.289
B6221 Vergoeding voor inhuur 173.913 54.026 93.423
B6222 Overige kosten 59.984 115.167 130.096
B6300 Overige verrekeningen 305.675 310.507 318.567
5.032.104 4.591.137 4.499.244
Omschrijving lasten
pagina 226 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
L0000 Niet in te delen lasten 22 3.010 82.448
L1110 Loonbetalingen en sociale premies 834.574 809.134 759.594
L1150 Vergoeding personeel ca 0 7.427 7.501
L1200 Sociale uitkeringen (voormalig) personeel 8.792 9.221 7.156
L2100 Werkelijk betaalde rente 0 0 800
L2110 Werkelijk betaalde rente langlopende leningen 71.978 91.379 109.497
L2120 Werkelijk betaalde rente kortlopende leningen 4.169 7.650 5.974
L2210 Rente rekening courant 0 0 0
L2230 Rente vaste activa 0 0 0
L2290 Overige toegerekende rente 0 0 0
vervolg bijlage 2 zie volgende pagina

vervolg bijlage 2 vorige pagina
Omschrijving lasten
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
L2300 Normale afschrijving 51.214 5.040 4.096
L2360 Extra afschrijving 0 0 0
L3000 Personeel van derden 237 10 0
L3010 Uitzendkrachten 99.386 65.878 51.480
L3020 Overige inhuur personeel van derden 0 0 3.086
L3100 Energie 31.793 51.364 36.141
L3310 Kosten algemene plannen 0 0 0
L3311 Kosten algemene plannen van derden 0 0 0
L3312 Kosten algemene plannen overig 0 0 0
L3320 Aankoop gronden 3.138 0 0
L3330 Overige aankopen en uitbesteding duurzame goederen 0 0 0
L3331 Uitbestede werkzaamheden 5.374 1.451 0
L3332 Overige kosten 11.507 4.160 -616
L3410 Betaalde belastingen 14.978 10.767 6.209
L3420 Betaalde pachten en erfpachten 0 826 20
L3430 Aankopen niet duurzame goederen en diensten 0 0 0
L3431 Uitbestede werkzaamheden 483.526 362.529 418.752
L3432 Overige kosten 583.480 460.603 522.870
L4110 Inkomstenoverdrachten aan het rijk 28.182 1.026 925
L4120 Vermogensoverdrachten aan het rijk 0 0 0
L4210 Subsidies aan marktproducenten 89.916 11.921 25.204
L4220 Sociale uitkeringen in geld 513.524 558.928 488.218
L4230 Sociale uitkeringen in natura aan personen 119.172 6.391 107.671
L4240 Inkomensoverdrachten aan overheid (niet-Rijk) 449.809 412.418 403.196
L4250 Overige inkomensoverdrachten 474.160 681.288 393.912
L4310 Investeringsbijdragen en overige kapitaaloverdrachten aan overheid (niet-Rijk) 0 0 0
L4320 Overige investeringsbijdragen en overige kapitaaloverdrachten 41 0 0
L5100 Chartaal geld en deposito’s 0 0 0
L5200 Kortlopende effecten m.u.v. aandelen 0 0 0
L5300 Langlopende effecten m.u.v. aandelen 0 0 0
L5400 Financiele derivaten 0 0 0
L5500 Kortlopende leningen 0 0 0
L5600 Langlopende leningen 0 96 96
L5700 Aandelen en overige deelnemingen 0 0 0
L5800 Handelskredieten en transitorische 0 0 0
L6000 Reserveringen 109.650 89.161 86.819
L6010 Voorzieningen 59.944 61.849 34.031
L6100 Kapitaallasten 0 -1.120 251
L6110 Omslagrente 126.003 134.361 170.177
L6120 Rente kort geld 6.039 -301 0
L6130 Afschrijving 119.837 152.185 163.080
L6210 Verrekening kostenplaatsen voor investeringsprojecten 0 0 0
L6220 Overige verrekeningen van kostenplaatsen 113.387 167.104 137.200
L6221 Kosten voor inhuur 35.274 15.417 21.112
L6222 Overige kosten 386.636 303.044 307.072
L6300 Overige verrekeningen 254.738 193.144 145.272
5.090.480 4.677.361 4.499.244
omschrijving
rekening
2010
begroting
2011
begroting
2012
totaal baten 4.505.504 4.258.195 4.263.965
totaal lasten 4.980.830 4.588.200 4.412.425
exploitatieresultaat -475.326 -330.005 -148.460
baten reserveringen 526.600 332.942 235.279
lasten reserveringen 109.650 89.161 86.819
resultaat na reserveringen -58.376 -86.224 0
Bijlagen | pagina 227

Bijlage 3: Baten en lasten per beleidsmatige inspanning
beleidsmatige inspanning product B2012 B2013 B2014 B2015
baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo baten lasten saldo
Totaal Besluitvorming en ondersteuning Raad 317 10.234 -9.917 317 9.784 -9.467 317 9.704 -9.387 317 9.704 -9.387
Totaal Besluitvorming en advisering College 9.100 73.004 -63.904 8.950 75.142 -66.192 8.950 76.197 -67.247 8.950 75.746 -66.796
Totaal Bestuurlijke samenwerking 0 311.648 -311.648 0 291.133 -291.133 0 280.563 -280.563 0 270.004 -270.004
Totaal Dienstverlening 148.574 215.818 -67.244 145.067 211.711 -66.644 144.931 211.547 -66.616 144.795 211.411 -66.616
Totaal Belastingen 215.002 27.210 187.792 218.174 27.412 190.762 223.389 27.412 195.977 228.389 27.412 200.977
Totaal Beheer algemene middelen 1.587.391 372.381 1.215.010 1.450.651 318.292 1.132.359 1.419.688 350.376 1.069.312 1.351.654 344.631 1.007.023
Totaal Cultureel klimaat 4.164 132.573 -128.409 4.747 120.985 -116.238 4.058 120.002 -115.944 3.250 117.938 -114.688
Totaal Topsport en vergroten deelname sport 57.082 98.396 -41.314 55.362 95.207 -39.845 55.362 93.205 -37.843 -1.191 39.669 -40.860
en recreatie
Totaal Wijkveiligheid 19.723 55.658 -35.935 19.723 54.716 -34.993 19.565 54.535 -34.970 19.565 54.535 -34.970
Totaal Geweld en (jeugd-)overlast 1.193 14.929 -13.736 1.193 11.920 -10.727 1.193 9.210 -8.017 1.193 9.210 -8.017
Totaal Crisisbeheersing en handhaven openbare
1.999 65.474 -63.475 1.999 65.180 -63.181 1.999 64.758 -62.759 1.999 64.758 -62.759
orde
Totaal Leer- en schoolprestaties 45.734 187.000 -141.266 45.665 189.776 -144.111 45.656 192.729 -147.073 -836 146.740 -147.576
Totaal Volksgezondheid 14.731 27.043 -12.312 13.924 25.757 -11.833 13.924 25.546 -11.622 135 11.448 -11.313
Totaal Jeugdgezondheidszorg en opvoeding 28.008 53.985 -25.977 27.791 52.369 -24.578 27.651 51.483 -23.832 91 23.830 -23.739
Totaal Kwetsbare personen en huiselijk
11.762 92.377 -80.615 5.968 84.159 -78.191 5.968 82.735 -76.767 -25.878 50.331 -76.209
geweld
Totaal Arbeidsparticipatie 721.603 775.593 -53.990 681.324 717.396 -36.072 639.316 663.596 -24.280 640.401 660.979 -20.578
Totaal Maatschappelijke participatie 12.069 161.755 -149.686 12.069 147.885 -135.816 12.069 139.789 -127.720 11.768 133.155 -121.387
Totaal Participatie jeugd 2.200 11.490 -9.290 2.200 11.494 -9.294 2.200 11.494 -9.294 1.538 10.632 -9.094
Totaal Armoedebestrijding 1.580 55.551 -53.971 1.580 54.562 -52.982 1.580 53.562 -51.982 1.580 53.562 -51.982
Totaal Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling
801.038 811.640 -10.602 688.435 689.414 -979 653.684 640.762 12.922 641.165 633.540 7.625
Totaal Wonen 62.375 102.752 -40.377 44.552 84.659 -40.107 43.877 77.930 -34.053 43.407 47.756 -4.349
Totaal Vastgoed 316.470 291.224 25.246 321.345 297.136 24.209 319.310 296.136 23.174 318.309 295.136 23.173
Totaal Stedelijke bereikbaarheid 117.058 128.180 -11.122 118.746 129.860 -11.114 126.397 137.524 -11.127 125.400 136.501 -11.101
Totaal Duurzame mobiliteit en verkeersveilige 9.775 15.018 -5.243 16.951 22.714 -5.763 35.913 41.916 -6.003 35.913 38.916 -3.003
stad
Totaal Economische structuur en vestigingsklimaat
7.041 38.625 -31.584 7.041 38.630 -31.589 7.179 38.767 -31.588 6.541 38.129 -31.588
Totaal Milieu en duurzaamheid 1.750 28.603 -26.853 1.750 30.320 -28.570 0 30.305 -30.305 0 18.689 -18.689
Totaal Schoon (maken v/d stad) 201.970 202.292 -322 209.931 202.710 7.221 217.695 202.769 14.926 217.737 202.813 14.924
Totaal Heel (maken v/d stad) 99.535 138.791 -39.256 100.403 145.535 -45.132 101.533 148.852 -47.319 103.620 152.637 -49.017
Totaal 4.499.244 4.499.244 0 4.205.858 4.205.858 0 4.133.404 4.133.404 0 3.879.812 3.879.412 0
pagina 228 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Bijlage 4: Begroting 2012 ten opzichte van raming 2011
Beleidsmatige inspanningen
begroting
2012
raming
2011*
bedragen x € 1.000,-
verschil**
1 Besluitvorming en ondersteuning Raad -9.917 -9.116 -801
2 Besluitvorming en advisering College -63.904 -62.988 -916
3 Bestuurlijke samenwerking -311.648 -332.010 20.362
4 Dienstverlening -67.244 -62.504 -4.740
5 Belastingen 187.792 183.231 4.561
6 Beheer algemene middelen 1.222.915 1.260.306 -37.391
7 Cultureel klimaat -128.409 -128.751 342
8 Topsport en vergroten deelname sport en recreatie -41.314 -38.959 -2.355
9 Wijkveiligheid -35.935 -40.666 4.731
10 Geweld en (jeugd-)overlast -13.736 -13.043 -693
11 Crisisbeheersing en handhaven openbare orde -63.475 -62.331 -1.144
12 Leer- en schoolprestaties -141.266 -138.507 -2.759
13 Volksgezondheid -12.312 -12.335 23
14 Jeugdgezondheidszorg en opvoeding -25.977 -27.896 1.919
15 Kwetsbare personen en huiselijk geweld -80.615 -81.389 774
16 Arbeidsparticipatie -53.990 -23.641 -30.349
17 Maatschappelijke participatie -149.686 -151.166 1.480
18 Participatie jeugd -9.290 -9.782 492
19 Armoedebestrijding -53.971 -174.023 120.052
20 Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling -10.602 -2.757 -7.845
21 Wonen -40.377 -52.658 12.281
22 Vastgoed 25.246 29.912 -4.666
23 Stedelijke bereikbaarheid -11.122 -12.757 1.635
24 Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad -5.243 -7.823 2.580
25 Economische structuur en vestigingsklimaat -31.584 -31.182 -402
26 Milieu en duurzaamheid -26.853 -26.905 52
27 Schoon (maken v/d stad) -322 -13.674 13.352
28 Heel (maken v/d stad) -39.256 -42.810 3.554
* raming 2011 is de stand 1 e bestuursrapportage 2011
** voor de oorzaak van de verschillen zie de toelichting bij de beleidsmatige inspanningen
7.905 -86.224 94.129
Bijlagen | pagina 229

Bijlage 5:
Baten en lasten per beleidsmatige inspanning (structureel / incidenteel)
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Besluitvorming en ondersteuning
Raad
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
raming
2015
Baten 317 317 317 317 317 0 0 0 0
Lasten 10.234 9.784 9.704 9.704 9.704 530 80 0 0
Resultaat voor reservering -9.917 -9.467 -9.387 -9.387 -9.387 -530 -80 0 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -9.917 -9.467 -9.387 -9.387 -9.387 -530 -80 0 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Besluitvorming en advisering College begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 8.883 8.883 8.883 8.883 8.883 0 0 0 0
Lasten 73.004 75.142 76.197 75.746 75.746 -2.742 -604 451 0
Resultaat voor reservering -64.121 -66.259 -67.314 -66.863 -66.863 2.742 604 -451 0
Onttrekking aan de reserves 217 67 67 67 67 150 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -63.904 -66.192 -67.247 -66.796 -66.796 2.892 604 -451 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Bestuurlijke samenwerking
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Lasten 311.648 291.133 280.563 270.004 270.004 41.644 21.129 10.559 0
Resultaat voor reservering -311.648 -291.133 -280.563 -270.004 -270.004 -41.644 -21.129 -10.559 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -311.648 -291.133 -280.563 -270.004 -270.004 -41.644 -21.129 -10.559 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Dienstverlening
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 148.574 145.067 144.931 144.795 144.795 3779 272 136 0
Lasten 215.818 211.711 211.547 211.411 211.411 4.407 300 136 0
Resultaat voor reservering -67.244 -66.644 -66.616 -66.616 -66.616 -628 -28 0 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -67.244 -66.644 -66.616 -66.616 -66.616 -628 -28 0 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Belastingen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 215.002 218.174 223.389 228.389 228.389 -13387 -10215 -5000 0
Lasten 27.210 27.412 27.412 27.412 27.412 -202 0 0 0
Resultaat voor reservering 187.792 190.762 195.977 200.977 200.977 -13.185 -10.215 -5.000 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering 187.792 190.762 195.977 200.977 200.977 -13.185 -10.215 -5.000 0
vervolg bijlage 5 zie volgende pagina
pagina 230 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

vervolg bijlage 5 vorige pagina
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Beheer algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 1.466.727 1.392.472 1.361.386 1.292.324 1.292.324 174403 100.148 69.062 0
Lasten 299.212 250.693 221.169 211.024 211.024 88.188 39.669 10.145 0
Resultaat voor reservering 1.167.515 1.141.779 1.140.217 1.081.300 1.081.300 86.215 60.479 58.917 0
Onttrekking aan de reserves 120.664 58.179 58.302 59.330 59.330 61.334 -1.151 -1.028 0
Toevoeging aan de reserves 73.169 67.599 129.207 133.607 133.607 -60.438 -66.008 -4.400 0
Resultaat na reservering 1.215.010 1.132.359 1.069.312 1.007.023 1.007.023 207.987 125.336 62.289 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Cultureel klimaat
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 4.164 4.112 4.058 3.250 3.250 914 862 808 0
Lasten 132.371 120.783 119.800 117.938 117.938 14.433 2.845 1.862 0
Resultaat voor reservering -128.207 -116.671 -115.742 -114.688 -114.688 -13.519 -1.983 -1.054 0
Onttrekking aan de reserves 0 635 0 0 0 0 635 0 0
Toevoeging aan de reserves 202 202 202 0 0 202 202 202 0
Resultaat na reservering -128.409 -116.238 -115.944 -114.688 -114.688 -13.721 -1.550 -1.256 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Topsport en vergroten deelname
sport en recreatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
raming
2015
Baten 56.311 55.362 55.362 -1.191 -1.191 57502 56553 56553 0
Lasten 98.396 95.207 93.205 39.669 39.669 58.727 55.538 53.536 0
Resultaat voor reservering -42.085 -39.845 -37.843 -40.860 -40.860 -1.225 1.015 3.017 0
Onttrekking aan de reserves 771 0 0 0 0 771 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -41.314 -39.845 -37.843 -40.860 -40.860 -454 1.015 3.017 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Wijkveiligheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 19.397 19.397 19.397 19.565 19.565 -168 -168 -168 0
Lasten 55.658 54.716 54.535 54.535 54.535 1.123 181 0 0
Resultaat voor reservering -36.261 -35.319 -35.138 -34.970 -34.970 -1.291 -349 -168 0
Onttrekking aan de reserves 326 326 168 0 0 326 326 168 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -35.935 -34.993 -34.970 -34.970 -34.970 -965 -23 0 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Geweld en (jeugd-)overlast
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 1.193 1.193 1.193 1.193 11.93 0 0 0 0
Lasten 14.929 11.920 9.210 9.210 9.210 5.719 2.710 0 0
Resultaat voor reservering -13.736 -10.727 -8.017 -8.017 -8.017 -5.719 -2.710 0 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -13.736 -10.727 -8.017 -8.017 -8.017 -5.719 -2.710 0 0
vervolg bijlage 5 zie volgende pagina
Bijlagen | pagina 231

vervolg bijlage 5 vorige pagina
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Crisisbeheersing en handhaven
openbare orde
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
raming
2015
Baten 1.999 1.999 1.999 1.999 1.999 0 0 0 0
Lasten 65.474 65.180 64.758 64.758 64.758 716 422 0 0
Resultaat voor reservering -63.475 -63.181 -62.759 -62.759 -62.759 -716 -422 0 0
Oonttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -63.475 -63.181 -62.759 -62.759 -62.759 -716 -422 0 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Leer- en schoolprestaties
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 45.619 45.619 45.619 -836 -836 46455 46455 46455 0
Lasten 187.000 189.776 192.729 146.740 146.740 40.260 43.036 45.989 0
Resultaat voor reservering -141.381 -144.157 -147.110 -147.576 -147.576 6.195 3.419 466 0
Onttrekking aan de reserves 115 46 37 0 0 115 46 37 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -141.266 -144.111 -147.073 -147.576 -147.576 6.310 3.465 503 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Volksgezondheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 14.731 13.924 13.924 135 135 14596 13789 13789 0
Lasten 27.042 25.757 25.546 11.448 11.448 15.594 14.309 14.098 0
Resultaat voor reservering -12.311 -11.833 -11.622 -11.313 -11.313 -998 -520 -309 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 1 0 0 0 0 1 0 0 0
Resultaat na reservering -12.312 -11.833 -11.622 -11.313 -11.313 -999 -520 -309 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 28.008 27.791 27.651 91 91 27917 27700 27560 0
Lasten 53.985 52.369 51.483 23.830 23.830 30.155 28.539 27.653 0
Resultaat voor reservering -25.977 -24.578 -23.832 -23.739 -23.739 -2.238 -839 -93 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -25.977 -24.578 -23.832 -23.739 -23.739 -2.238 -839 -93 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Kwetsbare personen en huiselijk
geweld
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 5.968 5.968 5.968 -25.878 -25.878 31846 31846 31846 0
Lasten 92.377 84.159 82.735 50.331 50.331 42.046 33.828 32.404 0
Resultaat voor reservering -86.409 -78.191 -76.767 -76.209 -76.209 -10.200 -1.982 -558 0
Onttrekking aan de reserves 5.794 0 0 0 0 5794 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -80.615 -78.191 -76.767 -76.209 -76.209 -4.406 -1.982 -558 0
vervolg bijlage 5 zie volgende pagina
pagina 232 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

vervolg bijlage 5 vorige pagina
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Arbeidsparticipatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 721.603 681.324 639.316 640.401 640.401 81202 40923 -1085 0
Lasten 775.593 717.396 663.596 660.979 660.979 114.614 56.417 2.617 0
Resultaat voor reservering -53.990 -36.072 -24.280 -20.578 -20.578 -33.412 -15.494 -3.702 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -53.990 -36.072 -24.280 -20.578 -20.578 -33.412 -15.494 -3.702 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Maatschappelijke participatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 11.769 11.769 11.769 11.468 11.468 301 301 301 0
Lasten 161.755 147.885 139.789 133.155 133.155 28.600 14.730 6.634 0
Resultaat voor reservering -149.986 -136.116 -128.020 -121.687 -121.687 -28.299 -14.429 -6.333 0
Onttrekking aan de reserves 300 300 300 300 300 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -149.686 -135.816 -127.720 -121.387 -121.387 -28.299 -14.429 -6.333 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Participatie jeugd
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 2.200 2.200 2.200 1.538 1.538 662 662 662 0
Lasten 11.490 11.494 11.494 10.632 10.632 858 862 862 0
Resultaat voor reservering -9.290 -9.294 -9.294 -9.094 -9.094 -196 -200 -200 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -9.290 -9.294 -9.294 -9.094 -9.094 -196 -200 -200 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Armoedebestrijding
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 1.580 1.580 1.580 1.580 1.580 0 0 0 0
Lasten 55.551 54.562 53.562 53.562 53.562 1.989 1.000 0 0
Resultaat voor reservering -53.971 -52.982 -51.982 -51.982 -51.982 -1.989 -1.000 0 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -53.971 -52.982 -51.982 -51.982 -51.982 -1.989 -1.000 0 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Ruimtelijke ordening en
gebiedsontwikkeling
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
raming
2015
Baten 716.709 662.435 653.684 641.165 641.165 75544 21270 12519 0
Lasten 811.640 689.414 640.762 633.540 633.540 178.100 55.874 7.222 0
Resultaat voor reservering -94.931 -26.979 12.922 7.625 7.625 -102.556 -34.604 5.297 0
Onttrekking aan de reserves 84.329 26.000 0 0 0 84329 26000 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -10.602 -979 12.922 7.625 7.625 -18.227 -8.604 5.297 0
vervolg bijlage 5 zie volgende pagina
Bijlagen | pagina 233

vervolg bijlage 5 vorige pagina
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Wonen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 62.375 44.552 43.877 43.407 43.407 18968 1145 470 0
Lasten 102.752 84.659 77.930 47.756 47.756 54.996 36.903 30.174 0
Resultaat voor reservering -40.377 -40.107 -34.053 -4.349 -4.349 -36.028 -35.758 -29.704 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -40.377 -40.107 -34.053 -4.349 -4.349 -36.028 -35.758 -29.704 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Vastgoed
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 316.470 321.345 319.310 318.309 318.309 -1839 3036 1001 0
Lasten 291.224 297.136 296.136 295.136 295.136 -3.912 2.000 1.000 0
Resultaat voor reservering 25.246 24.209 23.174 23.173 23.173 2.073 1.036 1 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering 25.246 24.209 23.174 23.173 23.173 2.073 1.036 1 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Stedelijke bereikbaarheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 101.779 102.079 102.079 102.020 102.020 -241 59 59 0
Lasten 114.733 116.113 123.777 122.754 122.754 -8.021 -6.641 1.023 0
Resultaat voor reservering -12.954 -14.034 -21.698 -20.734 -20.734 7.780 6.700 -964 0
Onttrekking aan de reserves 15.279 16.667 24.318 23.380 23380 -8101 -6713 938 0
Toevoeging aan de reserves 13.447 13.747 13.747 13.747 13747 -300 0 0 0
Resultaat na reservering -11.122 -11.114 -11.127 -11.101 -11.101 -21 -13 -26 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Duurzame mobiliteit en
verkeersveilige stad
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
raming
2015
Baten 9.775 16.951 35.913 35.913 35.913 -26138 -18962 0 0
Lasten 15.018 22.714 41.916 38.916 38.916 -23.898 -16.202 3.000 0
Resultaat voor reservering -5.243 -5.763 -6.003 -3.003 -3.003 -2.240 -2.760 -3.000 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -5.243 -5.763 -6.003 -3.003 -3.003 -2.240 -2.760 -3.000 0
bedragen x € 1.000
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Economische structuur en
vestigingsklimaat
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten 6.541 6.541 6.541 6.541 6.541 0 0 0 0
Lasten 38.625 38.630 38.767 38.129 38.129 496 501 638 0
Resultaat voor reservering -32.084 -32.089 -32.226 -31.588 -31.588 -496 -501 -638 0
Onttrekking aan de reserves 500 500 638 0 0 500 500 638 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -31.584 -31.589 -31.588 -31.588 -31.588 4 -1 0 0
vervolg bijlage 5 zie volgende pagina
pagina 234 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

vervolg bijlage 5 vorige pagina
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Milieu en duurzaamheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 1.750 1.750 0 0 0 1750 1750 0 0
Lasten 28.603 30.320 30.305 18.689 18.689 9.914 11.631 11.616 0
Resultaat voor reservering -26.853 -28.570 -30.305 -18.689 -18.689 -8.164 -9.881 -11.616 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -26.853 -28.570 -30.305 -18.689 -18.689 -8.164 -9.881 -11.616 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Milieu en Schoon (maken van de stad)
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 201.970 209.931 217.695 217.737 217.737 -15767 -7806 -42 0
Lasten 202.292 202.710 202.769 202.813 202.813 -521 -103 -44 0
Resultaat voor reservering -322 7.221 14.926 14.924 14.924 -15.246 -7.703 2 0
Onttrekking aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaat na reservering -322 7.221 14.926 14.924 14.924 -15.246 -7.703 2 0
raming
2015
Baten en lasten (meerjarenraming) Stuctureel Incidenteel
Heel (maken van de stad)
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
begroting
2012
raming
2013
bedragen x € 1.000
raming
2014
Baten 92.551 98.889 101.115 103.504 103.504 -10953 -4615 -2389 0
Lasten 138.791 145.535 148.852 152.637 152.637 -13.846 -7.102 -3.785 0
Resultaat voor reservering -46.240 -46.646 -47.737 -49.133 -49.133 2.893 2.487 1.396 0
Onttrekking aan de reserves 6.984 1.514 418 116 116 6868 1398 302 0
Toevoeging aan de reserves 0 0 0 0 0 0 0 0 0
raming
2015
Resultaat na reservering -39.256 -45.132 -47.319 -49.017 -49.017 9.761 3.885 1.698 0
Bijlagen | pagina 235

Bijlage 6:
Nieuw Beleid
Kaderbrief en begroting 2012 2013 2014 2015
Gemeentefonds 14.589 8.286 26.070 23.769
Ramingsbijstellingen 7.020 -21.734 -21.734 -21.734
Knelpunten -216.440 -226.328 -218.596 -217.611
Ombuigingen 202.737 248.908 270.627 282.015
0
Toevoeging aan de algemene reserve -7.906 -9.132 -56.367 -66.439
Totaal 0 0 0 0
Ramingsbijstellingen 2012 2013 2014 2015
Belastingramingen
Negatieve bijstelling belastingramingen -5.000 -7.000 -7.000 -7.000 *
Minder opbrengsten BRR -900 -900 -900 -900
Vrijval subsidies (oa WATT 2012) 2.500 0 0 0
Ramingen leges
Wabo -3.000 -3.000 -3.000 -3.000 *
Opbrengsten dividenden
Bijstelling dividendraming Eneco -7.234 -7.234 -7.234 -7.234
Vrijval voorziening HbR 24.254 0 0 0
Rente
Rentederving IFR -3.600 -3.600 -3.600 -3.600
Totaal 7.020 -21.734 -21.734 -21.734
Knelpunten 2012 2013 2014 2015
Volksgezondheid, jeugd en welzijn
Huisvesting Zwerfjongeren 0 -2.500 -2.500 -2.500
Risico grensstrook -3.000 -3.000 -3.000 -3.000
Centrum voor Jeugd en Gezin -6.000 -6.000 -6.000 -6.000 *
Middelen Van Montfrans -5.162 -6.562 -6.573 -6.562
Onderwijs participatie en werk
WWB -136.123 -134.750 -137.000 -137.000 *
WSW -14.000 -14.000 -14.000 -14.000 *
Armoede -4.000 -4.000 -4.000 -4.000 *
Onderwijshuisvesting 0 0 0 -1.200
ID/WIW -2.340 -4.000 -5.800 -5.800
Participatiefonds (spaarsaldo) 0 -6.200 -2.700 0
Sociale teams 800 0 0 0 *
Sport en cultuur
Depot Boymans (tijdelijke maatregelen) -412 -412 -412 0
Collectiegebouw museum Boymans 0 -2.500 -2.500 -2.500
Depot Boymans 397 -863 -834 0 *
Begrotingsbijstelling DKC (agv vrijval 2011) -1.000 0 0 0
Arthouse -528 -528 -528 -528 *
Veiligheid
BOA (STZ) -1.738 -1.738 -1.738 -1.738
Huisverboden -1.000 -1.000 -1.000 -1.000 *
Economie, haven, duurzaamheid en infrastructuur
Autobereikbaarheid; Uitvoeringsprogramma Verkeer en Vervoer -1.900 -2.758 -3.987 -5.025
Tekort op OV 65+ -700 -700 -700 -700 *
Parkeren -747 -747 -747 0
Wonen, RO, buitenruimte en gebiedsontwikkeling
Kernregistraties -1.300 -1.300 -1.300 -1.300 *
Grondexploitaties -7.325 -1.032 8.396 2.638 *
Stelstelwijziging afschrijving Vastgoed -5.302 -4.658 -3.988 -3.353 *
Frictiekosten BWS -300 -150 0 0 *
Vervanging deelgemeentelijke objecten -2.000 -4.000 -6.000 -8.000
vervolg bijlage 6 zie volgende pagina
pagina 236 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

vervolg bijlage 6 vorige pagina
Knelpunten 2012 2013 2014 2015
Wonen, RO, buitenruimte en gebiedsontwikkeling
Onderhoud stadsparken -1.320 -1.320 -1.320 -1.320
Onderhoud Binnenstad 0 -2.100 -2.500 -2.500
Recreatieschappen -945 -1.103 -1.103 -1.103
Correctie dekking veegkosten (ORM) -654 -622 -418 -116 *
Duurzaam 0 0 -1.715 0
Park Zestienhoven -500 -500 -500 -500
Krimpend werkpakket ingenieursbureau -10.008 -9.933 -11.933 -11.933 *
Organisatie en financien, bedrijfsvoering, overig
Bedrijfsvoeringsknelpunten stadsontwikkeling -3.669 -2.569 0 0 *
1 e Tranche dienstverlening -3.000 -2.500 -2.500 -2.500 *
BedrijfsvoeringsSenR -4.000 -4.000 -4.000 -4.000 *
Ombuiging taken SenR 750 2.000 4.000 6.000
Kwaliteitsverlaging sportvelden 200 200 200 200
Mutaties concernfinancien 1.012 -369 96 1.721
Correcties 33 91 133 133
Raad -659 -205 -125 -125
Totaal -216.440 -226.328 -218.596 -217.611
Ombuigingen 2012 2013 2014 2015
Volksgezondheid, jeugd en welzijn
Eerste lijn 831 1.201 1.301 1.520
IZB milieu en hygiëne 200 200 200 200
PvA MO 1.588 1.955 1.955 1.955
Lokale Zorg Netwerken (LZN) 700 700 700 700
Zorgregie 300 300 300 300
Centrum voor Jeugd en Gezin 500 500 500 500
Onderwijsopvangvoorzieningen 500 500 500 500
Deel schrappen doelsubsidie BOOR 300 300 300 300
Jeugdbeleid 500 500 500 500
Jeugdketen 500 1.000 1.000 1.000
Preventie Jeugd en gezonde school 500 500 500 500
Onderwijs participatie en werk
WWB
Volume en prijs 66.970 66.970 66.970 66.970 *
Aanscherpen WIJ 10.000 10.000 10.000 10.000 *
Bestuursakkoord 20.000 20.000 20.000 20.000 *
Compensatie P naar I deel 10.000 10.000 10.000 10.000 *
Nog in te vullen maatregelen 10.000 25.780 28.030 28.030 *
WSW
Maatregelen WSW 10.000 11.000 12.000 13.000 *
Armoede
Maatregelen armoede 4.000 4.000 4.000 4.000 *
Onderwijs
Onderwijsbeleid (JOS) 1.500 2.000 3.200 3.200
Leerlingenvervoer (JOS) 500 500 500 500
Onderwijs 1.000 2.500 2.500 2.500
Sport en cultuur
Cultuurplan 1.500 4.000 4.000 4.000
Ombuiging cultuur 0 800 800 800
Veiligheid
In elk van de vier regio’s één handhavingsteam minder 3.400 3.400 3.400 3.400
Afbouwen toezicht fiets- en voetgangers-deel Maastunnel 750 750 750 750
Team Milieucontroles 1.900 1.900 1.900 1.900
vervolg bijlage 6 zie volgende pagina
Bijlagen | pagina 237

vervolg bijlage 6 vorige pagina
Ombuigingen 2012 2013 2014 2015
Economie, haven, duurzaamheid en infrastructuur
Autobereikbaarheid; Uitvoeringsprogramma Verkeer en Vervoer 1.900 1.767 2.067 2.767
Verkeerslichten 400 0 0 0
OV65+ doelgroepbeleid 3.000 3.000 3.000 6.700
Economie 1.500 1.500 1.500 1.500
Wonen, RO, buitenruimte en gebiedsontwikkeling
Concernhuisvesting (Sozawe, S&R en STZ) 700 700 700 700
S&R (sportaccomodaties) 1.026 850 628 408 *
Vervangen deelgemeentelijke objecten uitstellen tot 2013 2.000 2.000 2.000 2.000
25% veegkosten betalen uit rioolheffingsoverschot 2010 5.000 0 0 0 *
Verminderen aantal plantenschalen 200 200 200 200
Onderhoudsbesparing door verkoop molens 150 150 150 150
Bestuurlijk overleg met recreatieschappen 0 1.103 1.103 1.103
Onderhoud temporiseren (Gemeentewerken) 2.300 0 0 0
Innovatie systemen (buitenruimte) 250 250 250 250
Duurzaam 700 0 0 0
Stadsinitiatieven
Stadsinitiatieven 1.000 2.000 1.000 -3.000 *
Bewonersinitiatieven (stedelijk deel) 250 250 250 250
Kostendekkendheid tarieven
Kostendekkendheid ASH scenario D 7.560 11.620 15.700 15.700
Kostendekkendheid Riolen 0 5.000 5.000 5.000
Kostendekkendheid wabo 3.000 3.000 3.000 3.000 *
Precario 20% verhogen 700 700 700 700
Organisatie en financien, bedrijfsvoering, overig
Van Montfrans (stedelijk en deelgemeentelijk) 5.162 6.562 6.573 6.562
Organisatie Gemeentelijke Overheid Rotterdam (gemeentelijk en
6.000 25.000 39.000 49.000
deelgemeentelijk)
Soberheidskorting/trend 12.000 12.000 12.000 12.000
Totaal 202.737 248.908 270.627 282.015
* Structurele doorwerking van (voorgestelde) begrotingswijzigingen in eerste en tweede bestuursrapportage 2011
pagina 238 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Bijlage 7:
Netto begroting
Inleiding
In het COR rapport 2007 adviseerde de Commissie tot Onderzoek van de Rekening de voorkeur voor een netto
begroting. Daarmee bedoelde zij; een rekening en begroting zonder interne verrekeningen. Daarbij opgemerkt dat
de interne verrekeningen separaat inzichtelijk gemaakt zouden kunnen worden. De gemeenteraad van 9 juli 2009,
ter bespreking bij de kaderbrief 2009, heeft hiertoe een motie aangenomen. De begroting 2011 bevat een uitgebreide
toelichting op de afdoening van de motie en de werkwijze. Voor de begroting 2012 zijn dezelfde uitgangspunten
gehanteerd.
In deze bijlage zijn de effecten van de interne leveringen per beleidsmatige inspanning weergegeven.
Bijzonderheden
Er zijn drie bijzonderheden te onderscheiden die het beeld van de interne verrekeningen bemoeilijken:
– Het toepassen van op- en toeslagen op interne dienstverlening heeft tot gevolg dat een relatie tussen interne
verrekeningen en oorspronkelijk / externe lasten niet één op één te maken is;
– Administratieve toerekeningssystematieken worden gemeentebreed niet eenduidig gehanteerd;
– Investeringprojecten, waar eerder middelen voor zijn gereserveerd, in de vorm van kredieten, reserves en voorzieningen
op de balans worden vaak onderling uitbesteed. Voor deze uitbesteding worden interne baten bij de uitvoerder
opgenomen maar worden de lasten bij de opdrachtgever en geactiveerd op de balans. Dit betekent dat interne baten
en lasten niet in evenwicht zijn, omdat zij deels in de exploitatie en deels via de balans worden verwerkt. Ook interne
financiering levert een onbalans tussen baten en lasten.
Definities
De financiële transacties worden in separate kostencategorieën gepresenteerd. In bijlage 2 zijn deze voor het concern
gepresenteerd. Het betreft alle baten en lasten in de economische categorieën die met een ‘6’ beginnen. In onderstaande
tabellen zijn deze baten en lasten opgenomen exclusief: de reserves (6.000), de voorzieningen (6.010) en de
afschrijvingslasten (6.130).
Besluitvorming en ondersteuning Raad
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 0 0 0 0
Lasten 1.317 1.317 1.317 1.317
Resultaat interne verrekeningen -1.317 -1.317 -1.317 -1.317
Interne verrekeningen: Baten € 0, Lasten € 1.317
De lasten zijn voor HR-dienstverlening, ICT dienstverlening, facilitaire dienstverlening van de Servicedienst en huurlasten van
de vastgoedorganisatie (OBR).
Besluitvorming en advisering College
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 1.833 1.833 1.833 1.833
Lasten 19.354 19.377 19.467 19.467
Resultaat interne verrekeningen -17.521 -17.544 -17.634 -17.634
Interne verrekeningen: Baten € 1.833, Lasten € 19.354
De baten zijn doorberekeningen aan andere diensten als gevolg van huur, externe betrekkingen en portikosten. De lasten zijn
het gevolg van gecentraliseerde diensten van de Servicedienst zoals; de dienstverleningsovereenkomst Juridische Service,
ICT dienstverlening, facilitair en huurlasten van de vastgoedorganisatie.
Bijlagen | pagina 239

Bestuurlijke samenwerking
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 0 0 0 0
Lasten 0 0 0 0
Resultaat interne verrekeningen 0 0 0 0
Geen interne verrekeningen begroot
Dienstverlening
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 126.076 122.569 122.433 122.297
Lasten 29.969 31.229 31.467 31.152
Resultaat interne verrekeningen 96.107 91.340 90.966 91.145
Interne verrekeningen: Baten € 126.076, Lasten € 29.969
De baten zijn voornamelijk het gevolg van doorberekeningen van de diensten van de Servicedienst. De voornaamste
producten van de Servicediensten zijn: Facilitaire dienstverlening (ongeveer 40%), en ICT dienstverlening (ongeveer 23%).
De baten zijn ten opzichte van gedaald vanwege de budgetoverheveling vanuit de overige inspanningen naar de
beleidsmatige inspanning Dienstverlening teneinde onderlinge facturatie tussen de Servicedienst en de overige diensten
terug te dringen. De lasten zijn voor huisvesting zijn verrekeningen met de vastgoedorganisatie.
Belastingen
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 12.188 12.188 12.188 12.188
Lasten 4.240 4.201 4.161 4.161
Resultaat interne verrekeningen 7.948 7.987 8.027 8.027
Interne verrekeningen: Baten € 12.188, Lasten € 4.240
De baten bestaan uit belastingheffingen (OZB) binnen eigen diensten. Verder, baten voor rente (kort geld) en wat overige
verrekeningen. De lasten bestaan voornamelijk uit doorberekeningen voor ICT dienstverlening met de Servicedienst en lasten
voor accountancy diensten met de auditdienst.
Beheer algemene middelen
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 179.088 173.744 168.293 166.712
Lasten 103.673 87.589 77.580 72.610
Resultaat interne verrekeningen 75.415 86.155 90.713 94.102
Interne verrekeningen: Baten € 179.088, Lasten € 103.673
De baten en lasten zijn voornamelijk het gevolg van doorberekeningen voor (omslag) rente.
Cultureel klimaat
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 43 42 40 40
Lasten 4.564 4.573 4.562 4.462
Resultaat interne verrekeningen -4.521 -4.531 -4.522 -4.422
Interne verrekeningen: Baten € 43, Lasten € 4.564
De lasten bestaan doorberekeningen voor juridische, facilitaire en ICT dienstverlening van de Servicedienst.
pagina 240 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Topsport en vergroten deelname sport en recreatie
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten -465 -1.414 -1.414 -1.611
Lasten 16.217 16.342 16.512 -2.211
Resultaat interne verrekeningen -16.682 -17.756 -17.926 600
Interne verrekeningen: Baten € -465, Lasten € 16.217
De baten zijn overige verrekeningen van eigen kostenplaatsen. De lasten worden voornamelijk verklaard door huurlasten die
aan het vastgoedbedrijf worden betaald.
Wijkveiligheid
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 425 425 425 425
Lasten 13.591 12.622 12.622 12.622
Resultaat interne verrekeningen -13.166 -12.197 -12.197 -12.197
Interne verrekeningen: Baten € 425, Lasten € 13.591
De baten worden verklaard door verhuur van de toezichthouders aan andere diensten. De lasten bestaan voornamelijk
uit perceptiekosten (aan de belastingdienst) en huurlasten aan het ontwikkelbedrijf en ICT en facilitaire lasten van de
Servicedienst.
Geweld en (jeugd-)overlast
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 0 0 0 0
Lasten 610 450 310 310
Resultaat interne verrekeningen -610 -450 -310 -310
Interne verrekeningen: Baten € 0, Lasten € 610
De lasten zijn het gevolg van overige lasten.
Crisisbeheersing en handhaven openbare orde
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 0 0 0 0
Lasten 1.075 1.075 1.075 1.075
Resultaat interne verrekeningen -1.075 -1.075 -1.075 -1.075
Interne verrekeningen: Baten € 0, Lasten € 1.075
De lasten zijn het gevolg van detacheringen en overige lasten.
Leer- en schoolprestaties
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 1.900 1.900 1.900 1.900
Lasten 71.029 71.023 71.017 17.985
Resultaat interne verrekeningen -69.129 -69.123 -69.117 -16.085
Interne verrekeningen: Baten € 1.900, Lasten € 71.029
De lasten betreffen voornamelijk vergoedingen voor onderwijshuisvesting aan het vastgoedbedrijf, leeftijduitbreiding en ICT
dienstverlening van de Servicedienst.
Bijlagen | pagina 241

Volksgezondheid
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 2.058 2.058 2.058 1.436
Lasten 2.698 2.638 2.625 1.187
Resultaat interne verrekeningen -640 -580 -567 249
Interne verrekeningen: Baten € 2.058, Lasten € 2.698
De baten worden gerealiseerd door detacheringen en enkele overige verrekeningen. De lasten betreffen verrekeningen met
de Servicedienst voor facilitaire dienstverlening, ICT dienstverlening en personeelsdiensten.
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 4.002 4.002 4.002 3.205
Lasten 1.806 1.787 1.768 -755
Resultaat interne verrekeningen 2.196 2.215 2.234 3.960
Interne verrekeningen: Baten € 4.002, Lasten € 1.806
De baten zijn het gevolg van diverse overige verrekeningen. De lasten betreft verrekeningen met de Servicedienst waaronder:
facilitaire dienstverlening, ICT dienstverlening en personeelsdiensten.
Kwetsbare personen en huiselijk geweld
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 245 245 245 194
Lasten 2.110 54 54 -2.991
Resultaat interne verrekeningen -1.865 191 191 3.185
Interne verrekeningen: Baten € 245, Lasten € 2.110
De baten zijn het gevolg van diverse overige verrekeningen. De lasten betreffen verrekeningen met de Servicedienst voor
facilitaire dienstverlening, ICT dienstverlening en personeelsdiensten.
Arbeidsparticipatie
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 1.790 2.441 2.441 1.035
Lasten 17.741 29.861 29.873 10.687
Resultaat interne verrekeningen -15.951 -27.420 -27.432 -9.652
Interne verrekeningen: Baten € 1.790, Lasten € 17.741
De baten zijn het gevolg van inleenvergoedingen van JOS en ICT dienstverlening van de Servicedienst. De lasten
worden voornamelijk verklaard door doorberekeningen voor ruimtelijk ontwikkeling en wonen en verrekeningen voor het
inkoopbureau, huurlasten aan het vastgoedbedrijf en communicatie, facilitaire en HR dienstverlening van de Servicedienst.
Maatschappelijke participatie
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 693 0 0 0
Lasten 4.111 2.371 2.371 324
Resultaat interne verrekeningen -3.418 -2.371 -2.371 -324
Interne verrekeningen: Baten € 693, Lasten € 4.111
De lasten zijn het gevolg van doorberekeningen uit de exploitatie van vastgoed.
pagina 242 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Participatie jeugd
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 2.200 2.200 2.200 2.200
Lasten 1.817 1.817 1.817 1.243
Resultaat interne verrekeningen 383 383 383 957
Interne verrekeningen: Baten € 2.200, Lasten € 1.817
De lasten betreft interne detacheringen en doorberekeningen voor overige lasten.
Armoedebestrijding
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 0 0 0 0
Lasten 333 859 859 9
Resultaat interne verrekeningen -333 -859 -859 -9
Interne verrekeningen: Baten € 0, Lasten € 333
De lasten zijn doorberekeningen voor de exploitatie van vastgoed.
Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 437.381 385.545 373.850 372.489
Lasten 131.271 114.714 112.181 112.060
Resultaat interne verrekeningen 306.110 270.831 261.669 260.429
Interne verrekeningen: Baten € 437.381, Lasten € 131.271
De baten worden voornamelijk verklaard door beheer en onderhoud / milieu. De lasten zijn verrekeningen voor omslagrente
met product algemene middelen, belastingen (OZB), en detacheringen.
Wonen
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 24.590 8.163 8.163 8.163
Lasten 59.477 48.225 44.679 17.638
Resultaat interne verrekeningen -34.887 -40.062 -36.516 -9.475
Interne verrekeningen: Baten € 24.590, Lasten € 59.477
Baten zijn verrekeningen voor diensten, vergoedingen voor huisvestingslasten en ontvangen declaraties voor subsidieprojecten.
De lasten betreffen verrekeningen voor ICT-dienstverlening, facilitaire lasten en detacheringen met de
Servicedienst.
Vastgoed
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 158.930 165.835 165.830 165.829
Lasten 96.325 96.327 96.327 96.327
Resultaat interne verrekeningen 62.605 69.508 69.503 69.502
Interne verrekeningen: Baten € 158.930, Lasten € 96.325
De baten betreffen vergoedingen voor huisvesting. Vanuit de centrale vastgoed organisatie worden alle diensten belast voor
huurlasten. De lasten zijn het gevolg van verrekeningen voor erfpacht, assurantiepremie, belasting (OZB) en overige interne
toerekeningen binnen het Ontwikkelbedrijf.
Bijlagen | pagina 243

Stedelijke bereikbaarheid
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 33.138 33.438 33.438 33.408
Lasten 55.620 56.733 64.383 64.383
Resultaat interne verrekeningen -22.482 -23.295 -30.945 -30.975
Interne verrekeningen: Baten € 33.138, Lasten € 55.620
De baten zijn verrekeningen voor het parkeerfonds en dekking van kapitaallasten. De lasten zijn verrekeningen voor: ICT en
facilitaire dienstverlening met de Servicedienst, huurlasten met het vastgoedbedrijf en verrekeningen voor verkeersprojecten
en de publiekswinkel.
Duurzame mobiliteit en verkeersveilige stad
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 0 0 0 0
Lasten 1.201 1.221 1.221 1.221
Resultaat interne verrekeningen -1.201 -1.221 -1.221 -1.221
Interne verrekeningen: Baten € 0, Lasten € 1.201
De lasten zijn verrekeningen met de Servicedienst voor ICT dienstverlening en huurlasten met het vastgoedbedrijf.
Economische structuur en vestigingsklimaat
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 1.500 1.500 1.500 1.500
Lasten 14.245 13.946 13.945 13.945
Resultaat interne verrekeningen -12.745 -12.446 -12.445 -12.445
Interne verrekeningen: Baten € 1.500, Lasten € 14.245
De baten en lasten worden verklaard door overige interne verrekeningen.
Milieu en duurzaamheid
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 1.750 1.750 0 0
Lasten 2.977 3.171 3.209 1.790
Resultaat interne verrekeningen -1.227 -1.421 -3.209 -1.790
Interne verrekeningen: Baten € 1.750, Lasten € 2.977
De lasten zijn verrekeningen voor beheer en onderhoud, dienstverlening van Roteb.
Schoon (maken v/d stad)
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 25.801 26.003 26.104 26.104
Lasten 24.129 24.095 24.008 23.850
Resultaat interne verrekeningen 1.672 1.908 2.096 2.254
Interne verrekeningen: Baten € 25.801, Lasten € 24.129
Baten zijn interne verrekeningen voor facilitair en onderhoud voor transportmiddelen. De lasten het gevolg van verrekeningen
met de Servicedienst voor ICT, HR, facilitaire en communicatie dienstverlening en detacheringen.
Heel (maken v/d stad)
begroting
2012
begroting
2013
begroting
2014
begroting
2015
Baten 8.323 8.323 8.323 8.323
Lasten 99.584 106.126 109.090 111.917
Resultaat interne verrekeningen -91.261 -97.803 -100.767 -103.594
Interne verrekeningen: Baten € 8.323, Lasten € 99.584
De baten zijn onder andere verrekeningen voor reclame. De lasten bestaan uit vooral verrekeningen voor beheer en
onderhoud, omslagrente en uitvoering ten laste van investeringen.
pagina 244 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Bijlage 8: Reserves
Dienst
afk.
Omschrijving Beginbalans
01-01-2011
Toevoeging Onttrekking Beginbalans
01-01-2012
Toevoeging Onttrekking Beginbalans
01-01-2013
Beginbalans
01-01-2014
Beginbalans
01-01-2015
Eindbalans
31-12-2015
CF Algemene Reserve 18.306 14.141 20.839 11.608 11.287 28.194 -5.299 17.640 95.404 179.239
Totaal algemene reserve 18.306 14.141 20.839 11.608 11.287 28.194 -5.299 17.640 95.404 179.239
Bibl Nieuwbouw en Verbetering 635 0 0 635 0 0 635 0 0 0
Bibl Onderhoud en vervanging Wijkbibliotheken 229 0 93 136 0 0 136 136 136 136
BSD Antillianenbeleid 570 0 0 570 0 0 570 570 570 570
BSD Marokkanenbeleid 550 0 0 550 0 0 550 550 550 550
BSD RCP Groene Daken 323 0 0 323 0 0 323 323 323 323
BSD Rotterdam Climate Initiative 7.038 0 6.641 397 0 0 397 397 397 397
BSD Uitbreiding cameratoezicht 1.146 0 327 819 0 326 493 167 -1 -1
BSD Verbouwing Stadhuis 733 0 67 666 0 67 599 532 465 398
BSD Werkplan Integriteit 300 0 0 300 0 150 150 150 150 150
CF Aanloopverliezen en frictie 0 17.500 17.500 0 20.000 20.000 0 0 0 0
CF Ahoy en Markthal 2.000 0 2.000 0 0 0 0 0 0 0
CF Bommenregeling 1.500 5.700 5.700 1.500 5.700 5.700 1.500 1.500 1.500 1.500
CF Concernsystemen 0 380 0 380 0 0 380 380 380 380
CF Financieringsreserve 74.890 15.683 0 90.573 8.599 0 99.172 95.381 86.817 76.225
CF Groeifonds 2.699 0 1.698 1.001 0 0 1.001 1.001 1.001 1.001
CF Intensiveringen OBR 7.140 0 2.000 5.140 0 0 5.140 5.140 5.140 5.140
CF Investeringen Rozenburg 28.806 0 0 28.806 0 10.500 18.306 7.806 6.806 6.806
CF Investeringsfonds Rotterdam (IFR) 646.042 22.000 146.914 521.128 22.000 52.976 490.152 489.352 489.452 488.552
CF Kredietrisicoreserve 0 0 0 0 850 0 850 1.576 2.203 2.731
CF Plan van aanpak kredietcrisis 1.500 0 0 1.500 0 0 1.500 1.500 1.500 1.500
CF Programma Sociaal 2.264 0 1.142 1.122 0 0 1.122 1.122 1.122 1.122
CF RECP 9.650 0 181 9.469 0 1.544 7.925 6.381 4.837 3.293
CF Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed 0 5.855 0 5.855 4.733 0 10.011 14.151 17.673 20.623
CF Taakmutaties Gemeentefonds 9.792 0 0 9.792 0 1.750 8.042 6.292 6.292 6.292
dKC Fonds Stadsverfraaiing 202 202 0 404 202 0 606 808 1.010 1.010
dKC cultuurparticipatie 385 0 0 385 0 0 385 385 385 385
dKC Verzelfstandigde TvD 14 0 0 14 0 0 14 14 14 14
dSV Nieuwe wet RO 400 0 87 313 0 0 313 313 313 313
Economie Innovatiefonds 2.138 0 428 1.710 0 500 1.210 710 72 72
Economie Kansenzones 382 0 382 0 0 0 0 0 0 0
Economie Revitalisering winkelgebieden 590 0 590 0 0 0 0 0 0 0
GAR Allemaal mensenwerk 25 0 25 0 0 0 0 0 0 0
GGD Fysieke woonvoorziening maatschappelijke
8.186 0 5.692 2.494 0 4.794 -2.300 -2.300 -2.300 -2.300
opvang
GGD Pooierboys 125 0 125 0 0 0 0 0 0 0
GGD PVA MO/ Overdracht van SoZaWe 4.143 0 4.143 0 0 1.000 -1.000 -1.000 -1.000 -1.000
JOS Bestemmingreserve onderwijsgebouwen
1.309 0 0 1.309 0 0 1.309 1.309 1.309 1.309
Rozenburg
JOS CED-activiteiten 906 0 906 0 0 0 0 0 0 0
JOS Deltaplus 488 0 290 198 0 115 83 37 0 0
JOS Innovatiefonds WMO 105 0 105 0 0 0 0 0 0 0
vervolg bijlage 8 zie volgende pagina
Bijlagen | pagina 245

vervolg bijlage 8 vorige pagina
Dienst
afk.
Omschrijving Beginbalans
01-01-2011
Toevoeging Onttrekking Beginbalans
01-01-2012
Toevoeging Onttrekking Beginbalans
01-01-2013
Beginbalans
01-01-2014
Beginbalans
01-01-2015
Eindbalans
31-12-2015
KPBG Actualisatie B+I 2010 4.500 0 0 4.500 0 0 4.500 4.500 4.500 4.500
KPBG C2000-systeem 2.650 0 0 2.650 0 177 2.473 2.296 2.119 2.119
KPBG Fort Hoek van Holland 1.259 0 1.259 0 0 0 0 0 0 0
KPBG Korte klappe 172 0 106 66 0 0 66 66 66 66
KPBG Parkeerfonds (ns) 35.067 7.700 15.111 27.656 13.447 15.102 26.001 23.258 12.864 3.231
KPBG Proef gratis openbaarvervoer 65-plussers 340 0 340 0 0 0 0 0 0 0
KPBG project Brandgrens 126 0 126 0 0 0 0 0 0 0
KPBG Rotterdam Fietst 500 0 500 0 0 0 0 0 0 0
OBR Infrastructuur 134.129 0 84.429 49.700 -10.200 84.329 -24.429 -24.429 -24.429 -24.429
OBR Stadshavens 271 0 0 271 0 0 271 271 271 271
ORM Kralingse Plas 847 0 211 636 0 0 636 636 636 636
ORM Riolen en rioolgemalen 14.856 0 0 14.856 0 6.406 8.450 6.936 6.518 6.402
ORM Uitbreiding begraafplaats Rozenburg 628 0 0 628 0 578 50 50 50 50
ORM Wijken en Buitenruimte 110 0 0 110 0 0 110 110 110 110
PZR Implementatie Masterplan Dienstverlening 440 0 440 0 0 0 0 0 0 0
PZR Masterplan Dienstverlening 4.215 0 4.215 0 0 0 0 0 0 0
PZR Stadswinkels 717 0 717 0 0 0 0 0 0 0
Raad Klokkenluidersregeling 10 0 0 10 0 0 10 10 10 10
Raad Ombudsman 88 0 0 88 0 0 88 88 88 88
Raad Ombudsman derdengelden 20 0 0 20 0 0 20 20 20 20
Raad Rekenkamer 143 0 0 143 0 0 143 143 143 143
Roteb Voormalige Stichting Luchthaven 892 0 662 230 0 0 230 230 230 230
SDR Tekort dekking vanwege vertraging SSC 1.658 0 1.148 510 0 0 510 510 510 510
SDR Ontwikkeling SSC’s 1.298 0 510 788 0 0 788 788 788 788
SDR Reguliere exploitatie SSC 347 0 0 347 0 0 347 347 347 347
SenR Combinatiefuncties 1.457 0 1.034 423 0 362 61 61 61 61
SenR Eurogames 465 0 465 0 0 0 0 0 0 0
SenR Voeding en Beweging 714 0 305 409 0 409 0 0 0 0
SoZaWe Deelgemeentelijke middelen 25 0 0 25 0 0 25 25 25 25
SoZaWe Fit 4 Work 965 0 0 965 0 0 965 965 965 965
SoZaWe Jeugdwerkloosheid 1.022 0 0 1.022 0 0 1.022 1.022 1.022 1.022
SoZaWe Maatschappelijke Opvang 0 0 272 -272 0 0 -272 -272 -272 -272
SoZaWe Ouderenbeleid 23 0 23 0 0 0 0 0 0 0
SoZaWe Sociaal Raadslieden Rotterdam 299 0 0 299 0 0 299 299 299 299
SoZaWe Wet maatschappelijke Opvang 1.224 0 0 1.224 0 300 924 624 324 24
SoZaWe WMO Rozenburg 120 0 0 120 0 0 120 120 120 120
STZ Frictiekosten opheffing Marktwezen 199 0 199 0 0 0 0 0 0 0
Totaal bestemmingsreserves 1.029.001 75.020 309.108 794.913 65.331 207.085 673.559 653.934 635.078 615.404
Totaal reserves 1.047.307 89.161 329.947 806.521 76.618 235.279 668.260 671.574 730.482 794.643
De beginstand, toevoeging en onttrekking 2011 zijn inclusief de mutaties in de eerste bestuursrapportage 2011, met uitzondering van de algemene reserve en de financieringsreserve, maar exclusief de voorgestelde mutaties in de
tweede bestuursrapportage.
Voor bestemmingsreserves Infrastructuur, PVA MO/ overdracht SoZaWe en Fysieke woonvoorzieningen maatschappelijke opvang geldt dat de negatieve beginstanden 2013 zich niet voor doen indien de voorstellen
tot aanpassing van de onttrekking 2011 in de tweede bestuursrapportage worden vastgesteld.
pagina 246 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Bijlage 9: Voorzieningen
Dienst
afk.
Omschrijving Beginbalans
01-01-2011
Toevoeging
Onttrekking
Afdracht Beginbalans
01-01-2012
Toevoeging
Onttrekking
Afdracht Beginbalans
01-01-2013
BSD B&W-fonds 417 25 40 0 402 25 40 0 387 372 357 342
BSD Pensioenen Bestuurders 9.276 787 374 0 9.689 457 374 0 9.772 9.855 9.938 10.021
Centrum Gegarandeerde geldlening KORN 38 0 0 0 38 0 0 0 38 38 38 38
Centrum Pensioenleden dagelijks bestuur 31 0 0 0 31 0 0 0 31 31 31 31
CF Brielselaan 0 145 0 0 145 0 0 0 145 145 145 145
CF Niet subs infra structurele investeringen 1.578 1.762 2.000 0 1.340 1.768 3.102 0 6 8 10 12
dKC Bezwaarschriften 53 0 0 0 53 0 0 0 53 53 53 53
dSV Duurzaam Veilig 1.170 0 263 0 907 0 513 0 394 394 394 394
Economie WOM Vastgoed B.V. 513 0 0 0 513 0 0 0 513 513 0 0
GAR Document Management Systeem 11 0 0 0 11 0 11 0 0 0 0 0
GBR Overig 11.356 0 0 0 11.356 0 0 0 11.356 11.356 11.356 11.356
GGD Subsidieverplichtingen 3.534 0 0 0 3.534 0 0 806 2.728 2.728 2.728 2.728
GW Overig 215 0 0 0 215 0 215 0 0 0 0 0
GW Bouw en reststoffen 3.132 0 0 0 3.132 0 3.132 0 0 0 0 0
GW C2-deponie 1.799 0 800 0 999 0 620 0 379 -220 -220 -220
GW Claims meerwerk 311 0 0 0 311 0 311 0 0 0 0 0
GW ICT-licenties 321 0 0 321 0 0 0 0 0 0 0 0
KPBG Lopende Projecten Parkeren 1.107 0 0 0 1.107 0 0 0 1.107 1.107 1.107 1.107
KPBG Risico’s N.V. Stads Vastgoed 170 0 0 0 170 0 0 0 170 170 170 170
KPBG Parkeerfonds 2.248 200 0 0 2.448 209 200 0 2.457 2.466 2.475 2.484
KPBG Lopende Projecten 1.101 0 0 0 1.101 0 0 0 1.101 1.101 1.101 1.101
KPBG Risico’s N.V. Stads Vastgoed 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -170 -170
KPBG Lopende Projecten Parkeren 0 0 0 0 0 3 0 0 3 6 9 12
OBR Garantstelling Grondbank Zuidplaspolder 12.000 0 0 0 12.000 0 0 0 12.000 12.000 12.000 12.000
OBR Garantstelling WOM Tarwewijk 750 0 0 0 750 0 0 0 750 750 750 750
ORM Vooruit ontvangen bedragen wegen 91 0 91 0 0 0 0 0 0 0 0 0
ORM Vooruitontvangen bedragen milieu 576 0 37 0 539 0 0 0 539 539 539 539
ORM Verzekeringen 1.439 0 0 0 1.439 0 0 0 1.439 1.439 1.439 1.439
ORM Overig Milieu 1.147 0 0 0 1.147 0 0 0 1.147 1.147 1.147 1.147
ORM Projecten wegen, water, groen 95 0 0 0 95 0 0 0 95 95 95 95
ORM Vervangingsinvesteringen riolering 450 28.864 29.331 0 -17 30.115 29.700 0 415 808 1.189 1.570
ORM Zandsuppletie Hoek van Holland 120 0 0 0 120 0 0 0 120 120 120 120
PZR Burgerzaken 258 0 0 0 258 0 0 0 258 258 258 258
Raad Pensioenraadsleden en bestuurders 1.515 172 172 0 1.515 172 0 0 1.687 1.859 2.031 2.133
Raad Commissiereizen 100 55 55 0 100 60 75 0 85 120 125 130
Roteb Rente-egalisatiefonds 2.087 0 1.200 900 -13 1.218 300 0 905 1.823 2.741 2.759
SoZaWe WIN 7.942 0 0 0 7.942 0 0 0 7.942 7.942 7.942 7.942
SoZaWe Risico’s SoZaWe 0 0 0 0 0 4 0 0 4 244 484 488
SoZaWe ID/WIW 21.446 0 0 0 21.446 0 0 0 21.446 21.446 21.446 21.446
SoZaWe IAU 0 29.839 0 0 29.839 0 0 0 29.839 29.839 29.839 29.839
88.397 61.849 34.363 1.221 114.662 34.031 38.593 806 109.311 110.552 111.667 112.259
Beginbalans
01-01-2014
Beginbalans
01-01-2015
Eindbalans
31-12-2015
Bijlagen | pagina 247

Bijlage 10:
Investeringskader
Conform de verordening financiële huishouding stelt uw raad jaarlijks het investeringskader vast. Het investeringskader 2012
betreft alle investeringen waarvan de uitvoering start in 2012. Ons college voteert het krediet meerjarig.
De investeringsuitgaven kunnen derhalve betrekking hebben op meerdere jaren.
De kapitaallasten (rente en afschrijving) van de overige investeringskredieten zijn verwerkt in de financiële raming van
de beleidsvelden van deze begroting. Het investeringskader bevat zowel de investeringsprojecten van de Meerjarige
investeringsplanning, als de investeringen met een regulier karakter, zoals grondexploitaties, vastgoed, onderhoud aan
bruggen, huisvesting en ICT.
Investeringskader 2012
bedragen x € 1.000
Investering Dienst Bestaand/
nieuw
1 Oostelijke Zwembad S&R Nieuw 8.900
2 Eendragtspolder S&R Bestaand 1.200
3 Plaswijckpark S&R Bestaand 2.500
4 Blijdorp S&R Bestaand 1.500
5 Investeren sportaccommodaties S&R Bestaand 3.000
6 Investeringen grondexploitaties OBR Bestaand 217.800
7 Machines en Installaties robedrief 2012 Roteb Nieuw 600
8 Containers Service en Reinigingsbedrijven 2012 Roteb Nieuw 600
9 Vervanging Inzamelmiddelen 2012 Roteb Bestaand 3.150
10 ICT/Bedrijfsvoering 2012 Roteb Bestaand 600
11 Lease voertuigen/werktuigen 2012 Roteb Bestaand 28.000
12 Verbouwing Coolsingel BSD Bestaand 550
Totaal 268.400
Toelichting bij investeringen
Ad 1 Oostelijk Zwembad (€8.900)
Ons college heeft besloten om het Oostelijk Zwembad volledig te laten renoveren zodat de levensduur van dit zwembad
met veertig jaar zal worden verlengd. De totale renovatiekosten zijn berekend op € 8,94 mln. In de berekening is rekening
gehouden met de verwerving van het inpandige Beatrixbad, taxatie- en notariskosten en de toegerekende kosten voor een
overkapping van het Van Maanenbad om overdekt zwemwater beschikbaar te houden. Op basis van de totale investering
van € 8,94 mln bedraagt de kostprijsdekkende huur € 165 (inclusief onderhoud, maar exclusief groot onderhoud). Deze zal
na eigendomsoverdracht en renovatie worden doorberekend aan de huidige exploitanten SSRZ (Stichting Samenwerkende
Rotterdamse Zwembaden) en EMOZ (Exploitatie Maatschappij Oostelijk Zwembad). Er ontstaat zo geen claim op de
algemene middelen. Met de hierboven beschreven wijze van financiering wordt voorzien in een volledige restauratie van het
zwembad door een volledige dekking van middelen.
Ad 2 Eendragtspolder (€ 1.200)
Het project herinrichting Eendragtspolder is aanbesteed (Engineering & Construct) en de aanleg van de roeibaan is in
uitvoering. Het recreatieschap Rottemeren zal de roeibaan gefaseerd opleveren, waarna de roeibaanvoorzieningen zullen
worden aangebracht en de accommodaties worden gebouwd. Dit werk is recent aanbesteed (Design & Construct) en gegund
aan de BAM. De geplande oplevering van de roeibaanvoorzieningen is mei 2012 en die van de accommodaties eind augustus
2012. Einddatum herinrichting Eendragtspolder is 2013.
In 2009 hebben wij besloten om middelen te besteden aan een goede waterkwaliteit in de roeibaan. Ten aanzien van
de dekking daarvan hebben wij opdracht gegeven om te bezien of deze uit andere budgetten dan het IFR mogelijk was,
bijvoorbeeld uit EFRO. Mocht dit niet lukken, dan diende het bedrag ten laste van het IFR te worden gebracht. Nu blijkt dat er
voor waterkwaliteit geen ruimte is bij EFRO. De EFRO-bijdrage van € 1,9 mln voor de roeibaan was het maximaal haalbare en
kan niet ingezet worden voor de waterkwaliteit.
Met het nu voorgestelde bedrag van € 1,2 mln wordt de dekking van het eerder genomen besluit definitief geregeld. Het totale
budget is ongewijzigd ten opzichte van hetgeen in de Grote Projecten Monitor eerder met uw raad gecommuniceerd is.
pagina 248 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Ad 3 Plaswijckpark (€ 2.500)
Met een investeringssubsidie ter hoogte van € 2,5 mln wordt de stichting Plaswijckpark in staat gesteld om een binnenspeelvoorziening
te realiseren. Onderzoek van Plaswijckpark heeft aangetoond dat de exploitatie van het park vooral te lijden
heeft van slechte weersomstandigheden. Met een binnenspeellocatie wordt het park ook op regenachtige en koude dagen
aantrekkelijk voor bezoekers en kan Plaswijckpark daardoor zijn exploitatie verbeteren. Doel is, dat Plaswijckpark vanaf 2015
volledig onafhankelijk van subsidie kan bestaan. Contra-expertise heeft aangetoond dat dit een haalbare ambitie is. Er zijn
voldoende kansen geconstateerd om zonder een jaarlijkse subsidie van de gemeente een succesvolle exploitatie middels een
overdekte speelaccommodatie te realiseren. Tot 2015 wordt, zoals reeds besloten, de subsidie jaarlijks afgebouwd.
Ad 4 Blijdorp (€ 1.500)
Nagegaan is of de investeringsbijdrage van € 4,5 mln voor de renovatie van de Rivièrahal, die eerder als cadeau bij het
150-jarig bestaan van de diergaarde was gereserveerd, opnieuw ter beschikking kan worden gesteld. Conform de motie is de
besteding aan een van de andere Van Ravesteyn monumenten nadrukkelijk aan de orde gekomen. Blijdorp heeft daartoe een
aantal mogelijke alternatieven voor de investering in de Rivièrahal geïnventariseerd en beoordeeld aan de hand van enkele
criteria (zoals vergroting van de attractiviteit van de Diergaarde, bijdrage aan een verbetering van de exploitatie, renovatie
van een monument). Op grond hiervan stelt Blijdorp voor om drie monumentale dierenverblijven gefaseerd te renoveren:
het dikhuidenverblijf in de Rivièrahal, het huidige okapi binnenverblijf en het roofdierengebouw. Deze renovaties moeten
de aantrekkelijkheid van de dierentuin vergroten en bijdragen aan de instandhouding van de betreffende monumenten. In
het voorstel van Blijdorp zal er dus geen totale restauratie van de Rivièrahal plaatsvinden. De Rivièrahal zal wel door het
uitvoeren van noodzakelijk groot onderhoud gezekerd worden, zodat op de langere termijn restauratie alsnog mogelijk blijft.
Naast de gemeentelijke bijdrage zullen voor de nu voorgestelde investering ook bijdragen van derden nodig zijn. Ook zal
Blijdorp een beroep doen op een rijkssubsidieregeling voor monumenten. Blijdorp zal het project starten in 2012. Blijdorp stelt
voor de bijdrage van de gemeente als volgt in te zetten: in de jaren 2012, 2013 en 2014 ieder jaar € 1,5 mln, totaal € 4,5 mln.
Wij ondersteunen dit voorstel van Blijdorp. Wij hebben daarom besloten om inderdaad de gevraagde middelen te reserveren.
Bij de besluitvorming in uw raad over de begrotingen 2012, 2013 en 2014 zullen wij derhalve een voorstel opnemen
tot reservering van de benodigde middelen. Op basis van een verdere uitwerking van de plannen zullen de middelen
daadwerkelijk beschikbaar worden gesteld in 2012 en volgende jaren.
Ad 5 Investeringen sportaccommodaties 2012 (€ 3.000)
Voor het jaar 2012 wordt € 3,0 mln investeringskrediet gevraagd om investeringen door sportverenigingen, sport en
welzijnsorganisaties in de accommodatiesfeer (mede) te kunnen financieren, waarbij de jaarlijkse kapitaallasten aan
de betreffende vereniging/organisatie in rekening worden gebracht. Middels toetsingscriteria, waaronder vitaliteit,
kredietwaardigheid en het belang voor de sport in Rotterdam kan met instemming het OBR en/of de deelgemeente een
bijdrage worden verstrekt ter investering en verbetering van de accommodatie. Voordat een individuele bijdrage groter dan
€ 500 wordt verleend, zal uw raad hierover geïnformeerd worden.
Ad 6 Investeringen grex (€ 217.800)
Voor de grondexploitaties wordt jaarlijks de begrote jaarschijf aan uw raad voorgelegd. Het gaat om een groot aantal
langlopende projecten. Voor de investeringen gaat het om € 217,8 mln en voor de desinvesteringen om € 196 mln.
Ad 7. Machines en installaties Robedrijf 2012 (€600)
Dit krediet betreft een stelpost voor de aanschaf van machines en installaties voor de bedrijfsonderdelen die vallen onder het
product Werkgelegenheid en Participatie.
Ad 8 Containers Service en Reinigingsbedrijven 2012 (€600)
Dit krediet betreft een stelpost en wordt aangewend voor:
– de aanschaf en vervanging van mini en maxi containers;
– de aanschaf en vervanging van containers ten behoeve van de milieuparken.
De aanschaf van deze inzamelmiddelen en containers is onvermijdelijk in het kader van het inzamelen van afval.
Ad 9 Vervanging Inzamelmiddelen 2012 (€ 3.150)
Dit krediet betreft een stelpost en is bestemd voor de vervanging van bestaande onderlossende containers (binnenbakken) en
Rotterdambakken. De dekking van het krediet vindt plaats uit het IFR.
Ad 10 ICT/Bedrijfsvoering 2012 (€ 600)
Dit krediet heeft betrekking op uitgaven voor software en investeringen in de huisvesting en bedrijfsondersteunende middelen.
Ad 11 Lease voertuigen/werktuigen 2012 (€28.000)
Deze stelpost is gevoteerd voor de aanschaf van voertuigen en aanschaf van middelen van de onderhoudswerkplaats door
het bedrijfsonderdeel Lease. Deze investering wordt terug verdiend vanuit de exploitatie van Lease.
Bijlagen | pagina 249

Ad 12 Verbouwing Coolsingel (€550)
Het krediet was bestemd voor de verbouwing en inrichting van Coolsingel 6 na het vertrek uit het oude Stadskantoor en de
restauratie en herinrichting van het Stadhuis. Bij de vaststelling van het benodigde budget voor deze investeringen is rekening
gehouden met een toegekend frictiebudget vanuit het OBR van € 800. Achteraf bleek de ASR niet in te stemmen met het
gebruik van dit frictiebudget voor genoemde investeringen. Door kritisch te kijken naar de benodigde investeringen is het
gelukt om het hierdoor ontstane tekort van € 800 terug te brengen naar € 550 waarvoor hierbij toestemming wordt gevraagd
om dit te voteren.
pagina 250 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Bijlage 11:
Projecten IFR
Factsheets per groot investeringsproject
Bij afdoening van de motie Van Tijn ‘Informatievoorziening Kostenoverschrijdingen Museumparkgarage’ (2010-333) heeft uw
raad onder meer besloten om bij begroting alle grote investeringsprojecten te benoemen, en te voorzien van een inhoudelijke
toelichting (factsheets). Aan de hand daarvan kan uw raad om een expliciet besluit tot goedkeuring van een krediet per
investeringsproject (waar nodig en gedekt) worden gevraagd. Onderhavige factsheets betreffen de uitvoering van dit besluit.
Factsheets I: Investeringsprogramma 2012
De eerste reeks factsheets in deze bijlage heeft betrekking op de projecten uit het investeringsprogramma 2012. In dit
programma is aantal onvermijdelijke projecten verwerkt die ook al als zodanig in de MIP waren opgenomen. Dit zijn
projecten waarvoor al zware juridische verplichtingen zijn aangegaan of projecten waarbij er sprake is van nog niet gedekte
verplichtingen uit het verleden die niet kunnen worden bijgesteld (geen keuzemogelijkheid meer). Ook de kapitaalslasten van
in 2011 toegekende (activeerbare) investeringen zijn vanaf 2012 onvermijdelijk.
De onvermijdelijke projecten zijn: Noodzakelijk beheer Buitenruimte Binnenstad, Bestaande Voorraad Oud, Pact op Zuid
(kaslening), P&R Kralingse Zoom, Rotterdam Centraal (indexering), Kadeconstructie Fenixloodsen, Gymlokalen Lekker
Fit! en A15 Blauwe Verbinding. Deze projecten zijn samengevoegd in één factsheet. Voor de overige projecten uit het
investeringsprogramma 2012 is per project een factsheet opgesteld.
Factsheets II: Lange Termijn Investeringsplanning
De tweede reeks factsheets bevat informatie over de grote projecten die zijn opgenomen in de Lange Termijn Investeringsplanning
2015–2020. Het gaat dan om de volgende projecten: Hart van Zuid, Stadionpark, A13/A16, Stadshavens Merwe/
Vierhavens en het programma Particuliere Woningvoorraad. Over deze projecten wil ons college deze periode een
investeringsbesluit nemen. De projecten waar nu wel aan voorbereid mag worden, maar waar een volgend college pas een
definitief besluit over zal nemen, zijn om deze reden niet opgenomen in de factsheets.
Bijlagen | pagina 251

Factsheets I: Investeringsprogramma 2012
Onvermijdelijke projecten
Noodzakelijk beheer Buitenruimte Binnenstad
Betreft eenmalige noodzakelijke beheer- en onderhoudskosten na invoering van de Centrumstijl en is onderdeel van de gereserveerde
middelen voor Buitenruimte Binnenstad. De voorgestelde toekenning betreft de laatste tranche. Voor de jaren na 2012 heeft het college
opdracht gegeven om dekking te vinden binnen de keten buitenruimte.
Bestaande Voorraad Oud
Project is als onvermijdelijke claim opgenomen in de MIP als gevolg van aanschrijvingen uit het verleden. Het opgenomen bedrag is
noodzakelijk om op minimale kasbasis aan deze verplichtingen te voldoen.
Pact op Zuid (kaslening)
Uit het programma Bestaande Voorraad is met vorige begrotingen een lening verstrekt aan Pact op Zuid. Het in de MIP opgenomen bedrag
is noodzakelijk om Pact op Zuid in staat te stellen dit bedrag af te lossen en om alsdan op kasbasis aan de verplichtingen te voldoen van het
programma bestaande voorraad.
P&R Kralingse Zoom
Realisatie van P&R terrein Kralingse Zoom. IFR-bijdrage voor dit project is eerder als investering toegekend conform besluitvorming in 2011.
Dit betreft echter een out-of-pocket bijdrage en komt daarmee in één keer ten laste van het beschikbare budget in 2012.
Rotterdam Centraal
Contractuele Indexering en kostenstijging van Rotterdam Centraal.
Kadeconstructie Fenixloodsen
Onderdeel van de herontwikkeling van de Fenixloodsen op Katendrecht (o.a. inpassing aanlanding Rijnhavenbrug). Betreft dekking van
doorlopende kapitaalslasten conform besluitvorming in 2011.
Gymlokalen Lekker Fit!
Bouw van nieuwe gymlokalen in het kader van het Lekker Fit! Programma. Betreft dekking van doorlopende kapitaalslasten conform
besluitvorming in 2011.
A15 Blauwe Verbinding
Watergang tussen het Zuiderpark in Rotterdam en het Landschapspark het Buytenland in Albrandswaard ten behoeve van aanvoer van schoon
water, ecologische verbinding en recreatieve vaarroute. Betreft dekking van doorlopende kapitaalslasten conform besluitvorming in 2011.
pagina 252 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Blaak Zuidzijde
Algemeen
Projectnummer
Type project
Gebied
Beleidsveld
Korte omschrijving project
IFR-006-11
Buitenruimte
Binnenstad - Waterstad
Ruimtelijke ontwikkeling & wonen
Het gebied rondom Blaak (tunnellocatie) en Oude Haven is volop in ontwikkeling. Om het openbaar gebied
beter te laten aansluiten bij deze ontwikkeling is er een bijdrage vanuit IFR noodzakelijk. De bijdrage heeft
betrekking op de buitenruimte van de Wijnhaven, Oude Haven, Verlengde Willemsbrug, Gelderseplein en de
Blaak ter hoogte van de nieuwbouw.
In de IFR bijdrage is ook opgenomen het compenseren van 30 parkeerplaatsen ten behoeve van het Witte
Huis. Met de ontwikkeling van de Sp oortunnel zijn er tussen de eigenaar van het Witte Huis en de gemeente
afspraken met betrekking tot het parkeren gemaakt. Onder andere zijn er toentertijd 30 parkeerplaatsen in
het openbaar gebied aangelegd waarbij de eigenaar het alleen recht heeft om deze parkeerplaatsen tot 2057
te gebruiken, zonder daar een vergoeding voor te betalen.
Binnen het huidige inrichtingsplein van het Gelderseplein vervallen alle parkeerplaatsen in het openbaar
gebied, dus ook de 30 parkeerplaatsen ten behoeve van het Witte Huis. Om deze plaatsen te compenseren
is er een overeenkomst gesloten met de eigenaar van de parkeergarage die momenteel in aanbouw is onder
het Gelderseplein. Deze parkeergarage is niet openbaar toegankelijk en is alleen bedoeld voor de bezoekers
voor het hotel en kantoren die momenteel in aanbouw zijn. Derhalve is deze parkeergarage ook niet opgenomen
in het B&I programma. Inmiddels is de buitenruimte rondom de Oude Haven en Wijnhaven nagenoeg
afgerond en zal de buitenruimte voor de Verlengde Willemsbrug en Blaak begin 2012 starten. Het Gelderseplein
zal pas na gereedkomen van de nieuwbouw rondom dit plein in 2013 worden aangelegd.
Planning
Startdatum 2010
Einddatum (verwacht) 2013
Huidige fase
uitvoering
Financiering
Totaal
€ 8,6 mln
Gemeente (IFR 2012) € 4,6 mln (€ 3,0 mln in 2012 en € 1,6 mln in 2013)
Gemeente (overig)
€ 2,0 mln (IFR oud)
Derden
€ 2,0 mln
Inhoudelijke argumentatie
Bij de begroting van 2011 is – als gevolg van vertraging in het project – ten onrechte voorgesteld en besloten
om de toegekende middelen voor dit project vrij te laten vallen. Er bleken echter, gelet op de fase van het
project, al realisatie (€ 2 mln) en verplichtingen te zijn aangegaan. Omdat de uitvoering in 2012 en 2013
plaatsvindt, stellen we voor opnieuw een IFR-bijdrage van € 3,0 mln in 2012 en € 1,6 mln in 2013 voor het
project ter beschikking te stellen.
Bijlagen | pagina 253

Buitenruimte Binnenstad
Algemeen
Projectnummer
IFR-009-11
Type project
Buitenruimte
Gebied
Binnenstad - Centrum
Beleidsveld
Fysiek beheer van de stad
Onderdeel van programma Programma Binnenstad 2010–2014
Korte omschrijving project Realiseren van een kwalitatief hoogwaardige buitenruimte in de Binnenstad waar het aangenaam verblijven is
en waar gebouwen, buitenruimte en gebruik in balans zijn. Het programma voor 2012 zal, rekening houdend
met het totaal voor deze periode beschikbare budget, nog nader worden ingevuld. Voorgesteld wordt om de
vrije ruimte binnen het programma 2011 te gebruiken voor het tekort op de concernbegroting. Hiermee wordt
het programma getemporiseerd. Daarnaast wordt voorgesteld om € 3 mln in 2012 voor het programma ter
beschikking te stellen.
Planning
Startdatum 07–07–2012
Einddatum (verwacht) 01–02–2013
Huidige fase
voorlopig ontwerp
Financiering
Totaal
PM
Gemeente (IFR 2012)
€ 3,0 mln
Gemeente (overig)
€ 65,9 mln (IFR oud) + € 1,6 mln (IFR 2012 noodzakelijk beheer buitenruimte)
Derden
PM
Inhoudelijke argumentatie
De binnenstad is van groot belang voor de ontwikkeling van de stad, zowel economisch als ruimtelijk en sociaal.
Het project geeft invulling aan de randvoorwaarde van de doelstelling van de Stadsvisie (aantrekkelijke
woonstad en economisch sterke stad) om de kwaliteit van de buitenruimte in de binnenstad te verbeteren.
Het programma neemt ook een prominente plek in het collegewerkprogramma in. In de uitwerking van de
Stadsvisie voor de Binnenstad, het Binnenstadsplan 2008–2020 en de daarvan onderdeel uitmakende visie
openbare ruimte Binnenstad, wordt aangegeven hoe het kwalitatief verbeteren van de buitenruimte in de binnenstad
dient te worden vormgegeven. Die kwalitatieve verbetering moet tot stand worden gebracht door het
realiseren van een kwalitatief goed netwerk van openbare plekken en verbindingen.
pagina 254 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Erasmus University College
Algemeen
Projectnummer
Type project
Gebied
Beleidsveld
Korte omschrijving project
IFR-169-11
Vastgoedontwikkeling
Binnenstad - Laurenskwartier
Hoger Onderwijs
Op 26 april jl. is het besluit genomen over de bijdrage die de gemeente kan leveren aan de vestiging en start
van het Erasmus University College (EUC) in het pand van het Onderwijsmuseum in het centrum van Rotterdam.
De Erasmus Universiteit heeft dit aanbod geaccepteerd.
Planning
Startdatum 2012
Einddatum (verwacht) 2013
Huidige fase
voorbereiding
Financiering
Totaal Zie brief gemeenteraad d.d. 27 april 2011 (11/3347)
Gemeente (IFR 2012)
€ 2,0 mln
Gemeente (overig) Zie brief gemeenteraad d.d. 27 april 2011 (11/3347)
Derden Zie brief gemeenteraad d.d. 27 april 2011 (11/3347)
Inhoudelijke argumentatie
De vestiging van het EUC in onze stad geeft de kans om de positie van Rotterdam als onderwijsstad te
verstevigingen. Er ontstaat een wisselwerking tussen arbeidsplaatsen, werkgelegenheid en hoogwaardige
opleidingen: deze elementen versterken elkaar.
De komst van het EUC draagt bij aan de vorming van een hoogwaardig studentenmilieu langs de zogenaamde
Kennisas. Bovendien wordt met de huisvesting van studenten het aantal bewoners vergroot en
daarmee de gewenste levendigheid van het centrum.
Enkele cijfers ter onderbouwing hiervan:
– Het programma omvat in totaal ca 5.000 m 2 (studie-, werk, staf- en algemene ruimten).
-– Naar verwachting zal het aantal nieuwe studenten van ca. 170 in de startfase, in zes jaar uitgroeien naar
ca 750.
– Het EUC levert ca 60 arbeidsplaatsen op (hoogleraren en staf).
– De studenten kunnen in de eerste jaren gebruik maken van bestaande woningen van Stadswonen. Het
uitgangspunt is om de studenten zoveel mogelijk in clusters te huisvesten in verband met de gewenste
sociale interactie. In de nabijheid van het pand aan de Nieuwemarkt zijn voldoende studentenwoningen
beschikbaar voor de ingroeifase, zelfs voor de structurele situatie. Op termijn kan het gebied rondom het
EUC uitgroeien tot een volwaardige city campus. Dat is een wens van de EUR. En dit streven past in het
Binnenstadsplan (Citylounge o.a.).
De gemeentelijke bijdrage daarin krijgt vorm via:
– Het financieren van een deel van de aanlooptekorten met behulp van een ingroeiregeling
(het zogenaamde “backloaden”);
– Een eenmalige bijdrage in het aanlooptekort.
– Een eenmalige subsidie via de stichtingskosten;
In de collegebrief aan de gemeenteraad d.d. 27 april jl. is de financiële uitwerking van deze constructie onder
geheimhouding aan u verstrekt.
Bijlagen | pagina 255

Groen
Algemeen
Projectnummer
Type project
Gebied
Beleidsveld
Korte omschrijving project
IFR-092-11
Buitenruimte
Algemeen / stedelijk
Fysiek beheer van de stad
Project is de vergroeningsopgave uit het Collegewerkprogramma. Het vergroenen van de 10 minst groene
wijken (vindt plaats door toevoegen van groene elementen aan de buitenruimte, zoals bomen, tuinen, plantvakken
en groene daken en gevels. Het project wordt gerealiseerd in samenwerking met de deelgemeenten
en is onderdeel van de bestuursakkoorden. In samenwerking met de deelgemeenten worden de komende
2 jaar 10 ‘stenige plekken’ vergroend en worden naar schatting 1.800 extra (kwaliteit) bomen gepland 16 .
De vergroening van 10 ‘stenige plekken’ vindt plaats samen met bewoners, ondernemers en andere stakeholders.
Van de eerder in 2011 toegekende middelen ter hoogte van € 2,0 mln, is er € 1,65 mln ingeleverd als gevolg
van de verplichtingenstop. Van de resterende € 0,35 mln is er € 0,2 mln bestemd voor investeringen. Dit wordt
doorgeschoven naar 2012. Daarnaast stellen wij voor in 2012 € 2,0 mln IFR ter beschikking te stellen. In 2012
is er dan € 2,2 mln beschikbaar voor de vergroeningsopgave. In 2013 is er nog eens € 1,0 mln in de planning
opgenomen.
Planning
Startdatum 01–01–2012
Einddatum (verwacht) 31–12–2012
Huidige fase
voorbereiding / uitvoering
Financiering
Totaal
€ 2,35 mln
Gemeente (IFR 2012)
€ 2,0 mln
Gemeente (overig)
€ 0,35 mln (IFR oud)
Derden -
Inhoudelijke argumentatie
Het planten van bomen gaat door de hele stad. De focus ligt hierbij op de 10 minst groene wijken en op de
groene hoofdstructuur. Door het afmaken van structuren, concentratie van nieuw groen en een uitgekiende
locatie gaat het niet om speldenprikken, maar wordt een bijdrage geleverd aan de beleving van vergroening.
Een enkele (monumentale) boom op de juiste plek levert een meer dan evenredig (groenbelevings)effect.
Hiermee wordt de woon-, werk en verblijfomgeving aantrekkelijker. In het algemeen levert vergroening een
positief effect op beleving, gezondheid en economie.
16 Het gaat hierbij om een schatting, omdat de inzet van middelen – als gevolg van bezuinigingen bij de stad en de deelgemeenten – is verbreed naar
vergroening in het algemeen. En niet meer alleen ingezet wordt voor extra (kwaliteit) bomen. Tevens wordt inzet van middelen voor een belangrijk deel
bepaald door initiatieven bij deelgemeenten.
pagina 256 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Levendige Binnenstad (cultuur kleinschalig)
Algemeen
Projectnummer
IFR-009-11-B
Type project
Buitenruimte
Gebied
Binnenstad - Centrum
Beleidsveld
Fysiek beheer van de stad
Onderdeel van programma Programma Binnenstad 2010–2014
Korte omschrijving project Verlevendigen van de Binnenstad door vasthouden van cultuur en het versterken en verbinden van het
huidige aanbod. Naast cultuur worden ook sport- en andere vrijetijdsvoorzieningen benut om een integraal
binnenstadsaanbod te realiseren gericht op bezoekers en (toekomstige) bewoners. Om dit waar te maken
wordt ingezet op fysieke ingrepen zoals het aanpakken van plinten en openen van gevels, concentreren
culturele functies, creatieve en verrassende invulling van tijdelijke leegstand, ondersteunen initiatief van
bewoners en ondernemers en aanbod toevoegen voor studenten en jongeren.
Planning
Startdatum 01–01–2012
Einddatum (verwacht) 31–12–2012
Huidige fase
voorbereiding
Financiering
Totaal
€ 1,2 mln
Gemeente (IFR 2012)
€ 1,2 mln
Gemeente (overig)
Bundeling met relevante bestaande budgetten
Derden
Stimuleren van actieve betrokkenheid van derden, inhoudelijk en financieel
Inhoudelijke argumentatie
In het Collegewerkprogramma is veel aandacht voor (het aantrekken en vasthouden van) kansrijke doelgroepen:
hoger opgeleiden, creatieve klasse en sociale stijgers. Ook het terughalen van de ‘zilveren golf’ uit de
randgemeenten past in dit perspectief. De aantrekkelijkheid van de stad als woon- en werkplek is cruciaal
voor het vasthouden en aantrekken van deze doelgroepen die sterk bijdragen aan de economische continuïteit
van de stad. Voorzieningen op gebied van cultuur, sport en vrije tijd en een aantrekkelijke binnenstad
spelen hierbij een onmisbare rol, zo blijkt veelvuldig uit onderzoek.
Niet alleen voor de bewoners en bezoekers, ook voor het bedrijfsleven zijn de sfeer van de binnenstad en
ontmoetingsfuncties steeds belangrijker. Het gaat dan in de basis natuurlijk om de kwaliteit van de inrichting
openbare ruimte, goede afwikkeling van het autoverkeer, ruimte voor de flanerende voetganger, maar vooral
ook om de invulling van plinten op de begane grond van gebouwen en de levendigheid op straat.
De geambieerde sfeerverbetering (verlevendiging) is in die zin een optelsom van strategisch gekozen fysieke
en programmatische ingrepen. Een sterk aanbod van culturele en (andere) vrijetijdsvoorzieningen is zo
onlosmakelijk verbonden met het verbeteren van de buitenruimte. Terrassen, culturele instellingen, verrassend
en aansprekend (tijdelijk) aanbod in o.a. de plinten, ruimte voor sporten en spelen en (kleinschalige)
evenementen geven de stad de sfeer die bewoners en bezoekers bindt.
Bijlagen | pagina 257

Nieuwe Binnenweg
Algemeen
Projectnummer
IFR-168-11
Type project
Buitenruimte / Economie
Gebied
Noord - Binnen de ring (deelgemeente Delfshaven)
Beleidsveld
Economie
Onderdeel van programma Actieprogramma Winkelgebieden
Korte omschrijving project Het project Revitalisering Nieuwe Binnenweg, gelegen tussen de ‘s Gravendijkwal en de Lage Erfbrug is
gebaseerd op het Actieprogramma Winkelgebieden. De straat omvat 220 winkelpanden en 450 woningen.
De aanpak bestaat uit een aantal maatregelen waaronder de aanpak van verpauperde panden middels
aanschrijving en het met subsidie integraal opkappen van de panden, het aantrekken van nieuwe winkels,
passend in het brancheringsprofiel en het realiseren van een aantrekkelijke verblijfsstraat middels het
herinrichten met klinkerbestrating en het invoeren van een 30-km-straat.
Planning
Startdatum 01–01–2008
Einddatum (verwacht) 31–12–2013
Huidige fase
uitvoering
Financiering
Totaal
€ 49,2 mln
Gemeente (IFR 2012)
€ 0,6 mln
Gemeente (overig)
€ 0,6 mln (deelgemeente Delfshaven), € 6,9 mln (EFRO), € 6,6 mln (RET/regio), € 9,5 (overig)
Derden
€ 25,0 mln (ondernemers & eigenaren)
Inhoudelijke argumentatie
In 2008 is er aan toenmalig wethouder Buitenruimte cofinanciering gevraagd (als onderdeel van de benodigde
cofinanciering bij de EFRO-aanvraag) voor de herstructurering van de Binnenweg voor een bedrag
van € 1,9 mln. Dit bedrag moest gedekt worden uit onderbesteding van het MIB (Meerjarige Investeringsprogramma
Buitenruimte). Echter, in 2010 blijkt er hiervoor geen reserve meer opgenomen te zijn. Eind mei
is voor uitvoering van de herinrichting Nieuwe Binnenweg middels de aanbestedingsprocedure ambtelijke/
bestuurlijke helderheid nodig m.b.t. de dekking van de contractueel vastgelegde toezegging van wethouder
Buitenruimte. Gebeurt dit niet, dan stopt het project Revitalisering Nieuwe Binnenweg, aangezien dan niet
aan de verplichte cofinancieringeis kan worden voldaan.
Een eerste doorrekening van het financiële risico van het stopzetten van dit project op grond van claims en
contractuele verplichtingen beloopt een bedrag van € 2,2 mln. In totaal is het tekort op de benodigde
cofinanciering € 3,1 mln. Een deel van dit tekort zal gedekt worden door Kostenplaats Economie (€ 1,2 mln),
vrijval groenplan (€ 0,75 mln), ISV (€ 0,6 mln). Voor het resterende tekort wordt nu een beroep op het IFR
gedaan.
pagina 258 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Oostelijk Zwembad
Algemeen
Projectnummer
IFR-041-11
Type project
Vastgoedontwikkeling
Gebied
Noord - Binnen de ring (deelgemeente Noord)
Beleidsveld
Cultuur, sport en recreatie
Onderdeel van programma Masterplan Zwembaden 2020–2030
Korte omschrijving project De renovatie van het Oostelijk zwembad is zeer urgent vanwege de slechte staat en hangt nauw samen met
de renovatie van het Van Maanenbad. Er is intensief gezocht naar renovatiemogelijkheden waarbij zowel
het Oostelijk Zwembad als het Van Maanenbad gedurende de geplande renovaties voor elkaars opvang
van bezoekers kunnen zorgen. Hiermee wordt in ieder geval voorkomen dat beide baden tegelijk dicht zijn.
Desalniettemin blijft er, ook bij achtereenvolgende sluiting per bad, een tekort aan zwemwater ontstaan in
met name Noord en Oost. Dit tekort wordt opgevangen door, gedurende de renovaties, het buitenbad van
het Van Maanenbad voor twee jaar te overkappen. Op deze manier ontstaat er geen tekort aan zwemwater
gedurende de gehele renovatieperiode van het Oostelijk Zwembad en het Van Maanenbad.
Planning
Startdatum 2012
Einddatum (verwacht) 2013
Huidige fase
voorlopig ontwerp
Financiering
Totaal
€ 8,9 mln
Gemeente (IFR 2012)
€ 8,3 mln
Gemeente (overig)
€ 0,6 mln (kostendekkende huur)
Derden -
Inhoudelijke argumentatie
Het Oostelijk Zwembad is al diverse malen door de Provinciale Dienst gewezen op tekortkomingen inzake de
Wet op Hygiëne en Veiligheid Bad- en Zweminrichtingen. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat een groot
deel van de installaties in een matige, soms slechte staat verkeert en aan het eind van haar levensduur is.
Tevens is er ook bouwkundig veel achterstallig onderhoud (lekkages e.d.). Het niet op korte termijn volledig
renoveren van het Oostelijk Zwembad zal dan ook naar verwachting tot sluiting, al dan niet in opdracht van
de provincie, van het zwembad leiden.
Het Oostelijk Zwembad heeft bij de vaststelling van de begroting 2008 al € 3,0 mln toegekend gekregen.
Omdat de kosten die samenhangen met onderhoud, beheer en vervanging in principe niet in aanmerking
komen voor het IFR, laten we deze bijdrage vrijvallen. Tegelijkertijd constateren we dat er op dit moment
geen ruimte in de S&R begroting is om de extra exploitatielasten als gevolg van de renovatie op te kunnen
vangen en dat de renovatie op zeer korte termijn moet plaatsvinden. Bovendien is er € 5,3 mln meer nodig
is. Het Oostelijk Zwembad is daarom als aanvullende investering in het investeringsprogramma voor 2012
opgenomen.
Ook de eerder toegekende middelen voor het Van Maanenbad (€ 7,0 mln) vallen vrij vanwege dezelfde
argumenten als die voor het Oostelijk Zwembad gelden. De start van de renovatie van het Van Maanenbad
vindt in 2013 plaats. Dit leidt tot in 2015 tot een verhoogde exploitatielast. Op dat moment is er ruimte binnen
het exploitatiebudget van SenR om dit op te vangen.
Bijlagen | pagina 259

Particuliere woningvoorraad (nieuw)
Algemeen
Projectnummer
IFR-063-11-B
Type project
Vastgoedontwikkeling
Gebied
Zuid - Oud-Zuid (en deels Noord)
Beleidsveld
Ruimtelijke ontwikkeling & wonen
Onderdeel van programma Programma Particuliere Woningvoorraad 2010–2014
Korte omschrijving project Als vervolg op het programma bestaande voorraad van het vorige college, opnemen van 3.000 bestaande
woningen (hele collegeperiode) in een traject om te komen tot particuliere woningverbetering waarbij de
focus op de oude wijken op Zuid ligt en het ontwikkelen en implementeren van nieuwe en goedkopere
instrumenten.
Planning
Startdatum 2012
Einddatum (verwacht) 2013
Huidige fase
voorbereiding / uitvoering
Financiering
Totaal
€ 53 mln
Gemeente (IFR 2012)
€ 3,0 mln
Gemeente (overig)
€ 15,0 mln (ISV3 totale periode) + reservering MIP
Derden -
Inhoudelijke argumentatie
De gemeente bouwt met het programma particuliere woningverbetering aan een aantrekkelijke woonstad
waar Rotterdammers met plezier wonen. Daarbij heeft de woon- en leefomgeving prioriteit. In deze periode
worden 3.000 particuliere woningen verbeterd. Met de ontwikkeling van nieuwe instrumenten stimuleert de
gemeente woningeigenaren om in beweging te komen en hun bezit te onderhouden.
Inmiddels heeft de Commissie Deetman/Mans de resultaten van het onderzoek naar ontwikkeling op Zuid
opgeleverd. De situatie m.b.t. de particuliere woningvoorraad vormde nadrukkelijk één van de aandachtspunten
in het onderzoek en is onderwerp van de Intentieverklaring die op 16 februari 2011 getekend is. In
dit kader zal door gemeente, rijk, corporaties, centraal fonds, Aedes en pensioenfondsen gezamenlijk een
businesscase worden uitgewerkt voor de herstructurering van de wijken.
De inzet van IFR-middelen voor het programma Particuliere Woningvoorraad zal – binnen de randvoorwaarden
van de inspanningsverplichting uit het CWP – beïnvloed worden door de uitkomsten van de Midterm
Review ISV3/IFR, de Businesscase Kwaliteitssprong op Zuid en het toewerken naar een fondsconstructie.
Als de resultaten van de Midterm Review en vooral de businesscase Kwaliteitssprong op Zuid bekend zijn,
zal beoordeeld kunnen worden in hoeverre de opgave voor het programma op een andere manier dan de
huidige gestalte kan krijgen en in hoeverre andere partijen dan de gemeente bij kunnen dragen aan de
financiering van de opgave.
pagina 260 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Plaswijckpark
Algemeen
Projectnummer
Type project
Gebied
Beleidsveld
Korte omschrijving project
IFR-130-11
Vastgoedontwikkeling
Noord - buiten de ring (deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek)
Cultuur, sport en recreatie
Met deze investeringsbijdrage wordt Plaswijckpark in staat gesteld een binnenspeelvoorziening te realiseren.
Onderzoek van Plaswijckpark heeft aangetoond dat de exploitatie van het park vooral te lijden heeft van
slechte weersomstandigheden. Met een binnenspeellocatie wordt het park ook op regenachtige en koude
dagen aantrekkelijk voor bezoekers. Daardoor kan Plaswijckpark zijn exploitatie verbeteren. Doel is, dat
Plaswijckpark vanaf 2015 volledig onafhankelijk van subsidie kan bestaan. Tot die tijd wordt, zoals reeds
besloten, de structurele exploitatiesubsidie jaarlijks afgebouwd.
Planning
Startdatum 1 e kwartaal 2012
Einddatum (verwacht) 1 e kwartaal 2013
Huidige fase
voorbereiding
Financiering
Totaal
€ 4,0 mln
Gemeente (IFR 2012)
€ 2,5 mln
Gemeente (overig) -
Derden
€ 1,5 mln
Inhoudelijke argumentatie
Bij de behandeling van de begroting 2011 werd door de raad geconstateerd dat de afbouw van de subsidie
aan Plaswijckpark niet past op het pas in 2012 beschikbaar stellen van middelen voor bouw van de binnenspeellocatie.
Daarom is door de raad de motie ‘Investering Winterspeelplaats Plaswijckpark’ aangenomen.
Met deze motie verzoekt de raad het college om samen met Plaswijckpark te onderzoeken of een constructie
met gedeeltelijke voorfinanciering vanuit Plaswijckpark zelf, dan wel vanuit de gemeente Rotterdam, mogelijk
is om een start van de bouw in 2011 van de binnenspeellocatie mogelijk te maken.
Er is onderzocht of een investeringsbijdrage van € 2,5 mln daadwerkelijk en op langere termijn leidt tot een
Plaswijckpark dat zonder jaarlijkse budgetsubsidie kan bestaan. Het resultaat van dit onderzoek is positief.
Er zijn voldoende kansen geconstateerd om zonder een jaarlijkse subsidie van de gemeente een succesvolle
exploitatie middels een overdekte speelaccommodatie te realiseren.
Bijlagen | pagina 261

Roeibaan Eendragtspolder
Algemeen
Projectnummer
IFR-043-11
Type project
Sportaccommodatie
Gebied
Noord - buiten de ring
Beleidsveld
Cultuur, sport en recreatie
Korte omschrijving project Betreft de aanleg van een door de wereldroeibond (FISA) goedgekeurde internationale trainings- en
wedstrijdroeibaan als onderdeel van het project herinrichting Eendragtspolder. De gemeente draagt financieel
bij aan de realisatie van de roeibaan zelf, de voorzieningen rond de roeibaan, de infrastructuur en het
beheer.
Planning
Startdatum 2010
Einddatum (verwacht) 2013
Huidige fase
uitvoering
Financiering
Totaal
€ 16,4 mln
Gemeente (IFR 2012)
€ 1,2 mln
Gemeente (overig)
€ 11,9 mln (IFR oud) + € 1,9 mln (EFRO)
Derden
€ 1,4 mln
Inhoudelijke argumentatie
Het project herinrichting Eendragtspolder is aanbesteed (Engineering & Construct) en de aanleg van de
roeibaan is in uitvoering. Het recreatieschap Rottemeren zal de roeibaan gefaseerd opleveren, waarna de
roeibaanvoorzieningen zullen worden aangebracht en de accommodaties worden gebouwd. Dit werk is
recent aanbesteed (Design & Construct) en gegund aan de BAM. De geplande oplevering van de roeibaanvoorzieningen
is mei 2012 en die van de accommodaties eind augustus 2012. Einddatum herinrichting
Eendragtspolder is 2013.
In 2009 hebben wij besloten om middelen te besteden aan een goede waterkwaliteit in de roeibaan. Ten
aanzien van de dekking daarvan hebben wij opdracht gegeven om te bezien of deze uit andere budgetten
dan het IFR mogelijk was, bijvoorbeeld uit EFRO. Mocht dit niet lukken, dan diende het bedrag ten laste van
het IFR te worden gebracht.
Nu blijkt dat er voor waterkwaliteit geen ruimte is bij EFRO. De EFRO-bijdrage van € 1,9 mln voor de
roeibaan was het maximaal haalbare en kan niet ingezet worden voor de waterkwaliteit.
Met het nu voorgestelde bedrag van € 1,2 mln wordt de dekking van het eerder genomen besluit definitief
geregeld. Het totale budget is ongewijzigd ten opzichte van hetgeen in de Grote Projecten Monitor eerder
met u gecommuniceerd is.
pagina 262 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Van Ravesteyn Monumenten Blijdorp
Algemeen
Projectnummer
IFR-134-11
Type project
Renovatie van monumenten
Gebied
Noord - binnen de ring (deelgemeente Noord)
Beleidsveld
Cultuur, sport en recreatie
Korte omschrijving project Betreft een gemeentelijke bijdrage aan de restauratie van enkele Van Ravesteyn Monumenten in de
Diergaarde ter compensatie van de wegvallende subsidiebijdrage in de exploitatie.
Planning
Startdatum 2012
Einddatum (verwacht) 2014
Huidige fase
voorbereiding (planvorming)
Financiering
Totaal
€ 5,0 mln
Gemeente (IFR 2012) € 4,5 mln (€ 1,5 mln in 2012 en € 1,5 mln in 2013 en 2014)
Gemeente (overig)
€ 0,5 mln (Monumentenzorg)
Derden
Nog te bepalen in door Blijdorp uit te werken gedetailleerd plan. Afhankelijk van de hoogte van die bijdragen
van derden zal er meer of minder geïnvesteerd kunnen worden.
Inhoudelijke argumentatie
Met deze investering wordt de attractiviteit van dit drukst bezochte attractiepark van Nederland (op de
Efteling na) op peil gehouden. Dit is van belang voor het imago van de stad. Bovendien kan Diergaarde
Blijdorp hierdoor het bezoekersaantal op het huidige niveau handhaven. Dat is van belang, zoals door de
gemeenteraad in de motie van november 2010 gevraagd, om de gefaseerde afbouw met € 3 mln totaal van
de jaarlijkse (structurele) subsidie van de gemeente aan Diergaarde Blijdorp mede te kunnen opvangen. In
die zin kan deze investeringsbijdrage ook beschouwd worden als compensatie voor die subsidieafbouw.
Bijlagen | pagina 263

Factsheets II: Lange Termijn Investeringsplanning
Hart van Zuid
Algemeen
Projectnummer
Type project
Gebied
Beleidsveld
Korte omschrijving project
IFR-082-LTIP
Gebiedsontwikkeling
Zuid - Charlois (Hart van Zuid)
Ruimtelijke ontwikkeling & wonen
Hart van Zuid is de gebiedsontwikkeling rondom Ahoy, Zuidplein en het Motorstraatgebied. Met het project
Hart van Zuid willen we een centrumgebied creëren waar men kan wonen, werken, ondernemen en ontspannen.
Hiermee ontstaat een ontmoetingsplek die omliggende wijken en diens bewoners met elkaar bindt.
De komende jaren zal de woon-, leef- en verblijfsomgeving een enorme impuls krijgen. Dit betreft het volgende:
integrale aanpak van het gebied met daarin nieuwbouw van noodzakelijke maatschappelijke voorzieningen:
één op één vervanging van het huidige zwembad Charlois, een nieuw busstation, een nieuw theater,
aanpak van de openbare ruimte en infrastructuur. Uitbreiding voorzieningen ten behoeve van economische
ontwikkeling Rotterdam Zuid waaronder een grootschalige vernieuwing van het winkelcentrum, renovatie van
Ahoy beurshallen, een hotel en internationaal congrescentrum. Ontwikkeling van woningen in middenklasse
segment en vervanging huidige kantoorfuncties.
Planning
Startdatum 2014
Einddatum (verwacht) 2030
Huidige fase
voorbereiding
Financiering
Totaal
PM
Gemeente (IFR LTIP)
€ 90 mln (waarvan € 10,0 mln voorbereidingskosten)
Rijk of provincie
€ 8,9 mln (BIRK subsidie VROM) + € 12 mln (reservering Stadsregio)
Derden
PM
Financiële hefboom
De totale private investering van de gebiedsontwikkeling Hart van Zuid is geraamd op circa € 750 mln
(excl. private investeringen in het Motorstraatgebied). Hiervoor is een businesscase opgesteld waarin zowel
grondexploitatie als vastgoedexploitatie is opgenomen. Dit bedrag is de verwachte totale private investering in
de gebiedsontwikkeling als gevolg van de financiële hefboom die wordt gecreëerd door de publieke investering.
De vereiste publieke gemeentelijke investering die deze gewenste hefboom faciliteert, behelst € 90
mln. Dit bedrag is tot stand gekomen op basis van een maatschappelijke kosten baten analyse (MKBA), de
businesscase en de risicoanalyse.
Inhoudelijke argumentatie
De belangrijkste conclusie is dat onder de gekozen aanpak, inclusief de realisering van de publieke ambitie
binnen de vorm van een langlopend PPS-contract, het project maatschappelijk gezien een netto positief eindsaldo
van € 50 mln heeft, hetgeen uitzonderlijk is voor binnenstedelijke herstructurering van dergelijke schaal.
Dat rendement berust mede op reële aannames over de verbeterde leefbaarheid in de omliggende wijken, het
grote aantal toegevoegde banen (ruim 4.000 fte in totaal waarvan 420 fte voor laagopgeleiden en langdurige
werkelozen op Zuid) die met het project kunnen worden gerealiseerd en de omzetstijging voor ondernemers
in het gebied van € 90 mln per jaar. Voor de inzet van laatste groep werklozen is buiten het project wel goede
gemeentelijke inzet nodig om de arbeidsplaatsen ook daadwerkelijk onder laagopgeleiden te werven. Verder
is er nauwelijks sprake van programmatische concurrentie. Kantoorruimte betreft vervanging, geen uitbreiding.
Toevoeging van beperkt aantal woningen t.b.v. sociale veiligheid. Retail programma richt zich op optimale
branchering en kwaliteitsversterking. Optimale locatie van hotel, congres en zwembad is onderzocht en onderbouwd.
Wanneer de PPS-constructie wordt losgelaten, laten MKBA en businesscase op grond van conventionele
methodes voor kostenraming in publieke grondexploitaties een negatieve uitkomst voor het project zien.
Bovendien, als het project stopt, blijft de vraag wat te doen met het theater en het zwembad. Het zwembad
is zo goed als zeker opgebruikt in 2014 (installaties). Op de middellange termijn zal het busstation moeten
worden aangepakt en volgens contractverplichting 80% van de Ahoyhallen; functieverlies van winkelcentrum
Zuidplein dreigt eveneens en een verslechtering van de leefbaarheid in de omliggende wijken. Er ontstaat dan
een weglekeffect werkgelegenheid en koopkracht m.b.t. het winkelcentrum. Op termijn komt als gevolg van de
groei van het vervoer per OV de functie van het busstation verder onder druk te staan.
pagina 264 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Stadionpark
Algemeen
Projectnummer
Type project
Gebied
Beleidsveld
Korte omschrijving project
IFR-172-LTIP
Gebiedsontwikkeling
Zuid - IJsselmonde (Stadionpark)
Cultuur, sport en recreatie
De elementen van de gebiedsontwikkeling Stadionpark zijn het Nieuwe Stadion, de Sportcampus Stadionpark
en verbetering van recreatieve voorzieningen. Met betrekking tot het Nieuwe Stadion gaat het hier om
het verwerven en bouwrijp maken van grond en het verplaatsen van een aantal bedrijven. De bouw van het
stadion zelf wordt gerealiseerd door de Stadion NV en Feyenoord. Het gebied krijgt een brede sportcultuur,
met onder andere extra sportvelden, trapveldjes en andere publieke sportvoorzieningen (o.a. 400-meter
IJsbaan). Daarnaast ontwikkelt er zich op de la nge termijn een vervoersknooppunt en zal er worden
gewoond, gewerkt en gerecreëerd.
Planning
Startdatum 2012 (fase 1) en 2022 (fase 2)
Einddatum (verwacht) 2022 (fase 1) en 2032 (fase 2)
Huidige fase
voorbereiding
Financiering
Totaal
PM
Gemeente (IFR LTIP)
€ 140 mln
Rijk of provincie -
Derden
€ 480 mln + PM
Toelichting
Voor Stadionpark is per onderdeel bekeken welke gemeentelijke bijdrage nodig is. De opname in de planning
betreft de kosten van de eerste fase tot 2020. In onderstaande tabel zijn in de kolom ‘Totaal’ de (nominale)
bedragen opgenomen die als basis dienen voor de LTIP. De onderdelen infrastructuur, vastgoed en kunstgrasvelden
betreffen investeringen die geactiveerd kunnen worden. Voor deze onderdelen zijn in de volgende
kolommen alleen de kapitaalslasten opgenomen. Deze lopen door in de periode na 2020.
Projectonderdeel I/O Totaal 2015–2020 2020–2025 2025–2030
Stadion tekort GREX
(incl. voorbereidingskosten) O 31 31
Stadion infrastructuur
(incl. evenementen) I 60 24 20 20
Sportcampus tekort GREX O 7 7
Sportcampus vastgoed I 28 8 6 6
Sportcampus kunstgrasvelden I 14 12 8
Totaal 140 82 34 26
Inhoudelijke argumentatie
Wat betreft de bouw van het stadion zelf ligt er inmiddels een sluitende businesscase (BC3.0), waarin tevens
de kosten van de grondverwerving zijn opgenomen (via erfpacht). Dit laatste leidt, samen met een belangrijke
bezuiniging in verkeer en vervoer in het plan, tot een sterk verbeterde grondexploitatie en positieve MKBA
(gebaseerd op de herziene uitgangspunten).
Met betrekking tot de onderdelen van de gebiedsontwikkeling is er, rekening houdend met mogelijke weglekeffecten
(€ 7,4 mln) naar buiten de gemeente, een positief maatschappelijk saldo op gemeenteniveau van in
totaal ruim € 31 mln (NB. Volgens de laatste MKBA versie van 16 mei 2011, die ook naar de Raadscommissie
is gegaan). Onder weglekeffecten worden consumentwaarden verstaan die zich als gevolg van investeringen
binnen de gemeente voordoen, maar niet in het stedelijke economische verkeer worden ‘afgerekend.’ Het
gaat bijvoorbeeld om extra bezoekers, betere bereikbaarheid, extra werkgelegenheid buiten de gemeente.
Per saldo resulteert voor het onderdeel Het Nieuwe Stadion een positief saldo van ruim € 22 mln. Als alternatief
voor een nieuw stadion zijn de renovatievarianten van de huidige Kuip doorgerekend. Hieruit is gebleken
dat een ‘grote’ of een ‘kleine’ renovatie geen haalbare optie is.
Vervolg Stadionpark zie volgende pagina
Bijlagen | pagina 265

Vervolg stadionpark vorige pagina
Stadionpark
Ook voor de Sportcampus is een positief MKBA-saldo van bijna € 22 mln berekend. De campus betreft de
aanleg van kunstgrasvelden en de bouw van een clubverzamelgebouw, sportonderwijsgebouw, kantoren en
woningen. De maatschappelijke voordelen worden met name verwacht van een fors toegenomen deelname
van jongeren aan breedtesport (‘bewegen op normniveau’) en van het mengen van kansrijke en kansarme
leerlingen. Met name deze baten kunnen de publieke kosten van de campus rechtvaardigen, onder de voorwaarde
dat de nieuwe doelgroep wordt geworven en toegevoegd aan de reeds sportende jeugd.
De recreatieve voorzieningen (Park de Twee Heuvels, Kreek, Brienenoordeiland, fietspaden in het gebied)
kennen een negatief maatschappelijk saldo van € 9 mln.
Tot slot is er een aantal overall effecten die niet één-op-één te koppelen zijn aan de individuele deelplannen
van de gebiedsontwikkeling Stadionpark. Deze effecten resulteren per saldo in een positief resultaat van
€ 3,8 mln. Hierbij is het uitgangspunt dat de IJsbaan alleen gerealiseerd wordt als hiervoor initiatieven vanuit
de markt zijn.
Projectonderdeel Kosten Opbrengsten Saldo
Het Nieuwe Stadion (excl. bouw stadion) 11,9 34,0 + PM 22,1 + PM
Sportcampus 28,5 50,3 + PM 21,8 + PM
Recreatieve voorzieningen 10,2 1,2 -9,0
Overall effecten 49,9 53,6 + PM 3,8 + PM
Subtotaal 100,5 139,2 + PM 38,7 + PM
Weglek naar buiten gemeente – – 7,4
Totaal 100,5 139, 2 + PM 31,3 + PM
Conclusie
De MKBA laat zien dat het project onder de huidige stand van zaken een positief maatschappelijk saldo
heeft, waarbij het mogelijk nog verder geoptimaliseerd kan worden. Het maatschappelijk rendement is onder
de huidige omstandigheden ten minste positief. Verder draagt het project bij aan het bereiken van beleidsdoelstellingen.
De Sportcampus helpt om de relatieve positie van Rotterdam-Zuid te verbeteren. Er kunnen
substantiële effecten verwacht worden voor breedtesport en onderwijs, mits de nieuwe doelgroep wordt
geworven in de wijken (op Zuid) en op normniveau gaat bewegen. Het Nieuwe Stadion draagt bij in de zin
van imagowerking en eventuele resulterende uitstraling voor de stad. Een overheidsbijdrage is gelegitimeerd,
aangezien het financiële tekort wordt gecompenseerd door de verwachte maatschappelijke effecten. Het
nadere onderzoek naar financiële optimalisaties kan eventueel uitwijzen dat er nog efficiencyvoordelen te
halen zijn.
pagina 266 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

A13/A16
Algemeen
Projectnummer
IFR-075-LTIP
Type project
Infra
Gebied
Noord - buiten de ring
Beleidsveld
Verkeer en vervoer
Korte omschrijving project Inpassing van de A13/A16. Gezien de aard en kwaliteiten van het gebied waarin het tracé van de weg ligt,
worden hieraan hoge eisen gesteld ten aanzien van het voorkomen van overlast en behouden van kwaliteit
van het groen en leefgebieden. Regionale partijen gaan uit van een bijdrage voor de bovenwettelijke inpassingeisen
van € 100 mln. Het rijk is niet bereid om de kosten van bovenwettelijke inpassingswensen voor
haar rekening te nemen en verlangt hiervoor een bijdrage van regionale partijen. De € 40 mln betreft de
maximale gemeentelijke IFR-bijdrage ten behoeve van een bijdrage aan de kosten van regionale
inpassingswensen. In de onderhandelingen met het rijk moet nader bezien worden in hoeverre een deel
met grond ingebracht kan worden waardoor de druk op het IFR vermindert. Omdat deze onderhandelingen
zullen gaan plaatsvinden nadat de minister de trajectnota heeft vastgesteld, kunnen wij nu geen informatie
verschaffen over de waarde van grondinbreng, dit maakt immers deel uit van die onderhandeling.
Planning
Startdatum 2015
Einddatum (verwacht) 2020
Huidige fase
voorbereiding
Financiering
Totaal
De totale kosten van dit project zijn afhankelijk van de keuze van de voorkeursvariant. Hierover en over de
totale financiering van het project vindt nog overleg plaats met het ministerie van I&M. Zodra hierover
duidelijkheid is zal dat aan raden en commissies van betrokken partijen worden medegedeeld.
Gemeente (IFR LTIP)
€ 40 mln
Rijk of provincie
PM
Derden
PM
Inhoudelijke argumentatie
De realisatie van de A13/A16 is van groot belang voor de bereikbaarheid van de stad en regio, zowel via
het rijkswegennet als het stedelijke wegennet. De regel dat bovenwettelijke eisen door Rotterdam (en regio)
gesteld moeten worden is dat zodoende waardevolle woongebieden en groen- en recreatiegebieden worden
beschermd. Door de realisatie van de A13/A16 neemt de geluidhinder en luchtvervuiling in het plangebied
toe. Bij investering moet deze toename tot een minimum worden beperkt (voor zover financieel en technisch
mogelijk). De ontwikkeling van de A13/A16 moet in ieder geval bijdragen aan minder geluid en lucht vervuiling
in andere gebieden. Dus bewoners langs A20 en A13 moeten er dan op vooruit gaan. Per saldo moet
nieuwe weginfrastructuur voor Rotterdam dus bijdragen aan duurzaamheiddoelstellingen, van essentieel
belang voor een evenwichtige bevolkingsopbouw. Dat laatste is een noodzakelijkheid voor het goed functioneren
van de stad op economisch en sociaal cultureel gebied. Het zorgt voor een goede bereikbaarheid van
de Binnenstad maar ook op de regio. Dit levert een toegevoegde waarde aan Rotterdam als vestigingsplaats.
Er is geen sprake van programmatische concurrentie. RijksMKBA is positief.
Bijlagen | pagina 267

Merwe/Vierhavens
Algemeen
Projectnummer
Type project
Gebied
Beleidsveld
Onderdeel van programma
Korte omschrijving project
IFR-027-LTIP
Gebiedsontwikkeling
Noord - binnen de ring
Ruimtelijke ontwikkeling & wonen
Stadshavens
Het Stadshavensprogramma bestaat uit 4 deelgebieden waarbij afspraken zijn gemaakt met het Havenbedrijf
over de regie van de ontwikkeling van de deelgebieden. De gemeente staat aan de lat voor de gebieden
Heijplaat, Rijn/Maashaven en het Merwe/Vierhavensgebied. Volgens planning zal de uitvoering van de
gebieden Heijplaat en Rijn/Maashaven grotendeels in de collegeperiode plaatsvinden en gedekt worden met
de huidige toegekende geldstromen. Die gebieden zijn dan een flink eind op streek. Een volgend college kan
besluiten of deze gebieden verder in uitvoering worden genomen. De crux van de uitvoering in de periode
hierna ligt op de noordoever: Merwe/Vierhavens. Om die uitvoering conform planning en zoals vastgesteld in
de Structuurvisie (ook met een naar beneden bijgestelde ambitie) te laten voortgaan moeten in deze periode
beslissingen worden genomen voor de langere termijn. De herontwikkeling van Merwe/Vierhavens vergt
voorbereidingen zoals bodemsanering, strategische verwervingen, verplaatsing fruitsector, en herinrichting
(contour) Eon Centrale.
Er is € 40 mln in de periode na 2020 in de planning opgenomen dat bestemd is voor de verwerving van gronden
in dat gebied. Het definitieve bedrag is afhankelijk van de uitkomsten van de nog op te stellen
businesscase. In deze businesscase zal nader onderzocht worden wat de werkelijke reële marktwaarde
c.q. aankoopwaarde is, inclusief mogelijke huuropbrengsten, beheerskosten, afkoop erfpachtsommen en
rentelasten.
Planning
Startdatum 2015
Einddatum (verwacht) 2030
Huidige fase
voorbereiding
Financiering
Totaal
PM
Gemeente (IFR LTIP)
€ 40 mln
Rijk of provincie
PM
Derden
PM
Inhoudelijke argumentatie
Voor het totale Stadshavensprogramma is ten behoeve van de aanvraag Nota Ruimtegelden een MKBA
opgesteld. Het totale project Stadshavens lost bereikbaarheidproblemen op, creëert extra werkgelegenheid
en pakt vooral de sociale problematiek van onveiligheid, verloedering en verpaupering van bedrijventerreinen
en wijken aan, met als resultaat verbetering van leefkwaliteit en vastgoedwaardestijging. Daarnaast trekken
de investeringen en het vastgoedprogramma midden en hoge inkomens aan, bedrijven die relevante
economische clusters versterken en bezoekersaantallen. Het duurzaamheidgehalte en de innovatieve kracht
van Stadshavens is vooral kwalitatief ingeschat. In totaal staan tegenover € 323 mln financiële kosten ongeveer
€ 226 mln maatschappelijke baten, wat het programma rendabel maakt. We merken hierbij overigens op
dat deze baten alleen worden gerealiseerd als de projecten in de deelgebieden binnen de rekenvoorwaarden
van de businesscase blijven. Daarom koppelen we de IFR-gelden aan de voorwaarde van gezamenlijke
investeringen van rijk, gemeente en private partijen, de uitwerking van concrete business cases én het
aantonen van het maatschappelijk rendement per project dat ingediend wordt bij de jaarlijkse afwegingsronde
in de Investeringsstrategie.
pagina 268 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Particuliere woningvoorraad
Algemeen
Projectnummer
IFR-063-LTIP
Type project
Vastgoedontwikkeling
Gebied
Zuid - Oud-Zuid (Oud-Charlois, Carnisse, Tarwewijk)
Beleidsveld
Ruimtelijke ontwikkeling & wonen
Onderdeel van programma Programma Particuliere Woningvoorraad 2010–2014
Korte omschrijving project Het aanpakken/opknappen van 3.000 woningen in de verouderde particuliere woningvoorraad in Rotterdam
in de periode 2010–2014. De aanpak in deze periode leidt tot een onvermijdelijke verplichting ter hoogte van
€ 21 mln in de periode erna als gevolg van het systeem van aanschrijven. Het accent van deze opgave ligt in
Rotterdam-Zuid. Daarom is er ook een gezamenlijke opgave met Pact op Zuid en Kwaliteitsprong op Zuid.
Planning
Startdatum 2010
Einddatum (verwacht)
PM
Huidige fase
voorbereiding / uitvoering
Financiering
Totaal
PM
Gemeente (IFR LTIP)
€ 10 mln (ISV3 LTIP) + € 11 mln (ISV3) + PM (IFR huidige periode)
Rijk of provincie -
Derden -
Inhoudelijke argumentatie
De gemeente bouwt met het programma particuliere woningverbetering aan een aantrekkelijke woonstad
waar Rotterdammers met plezier wonen. Daarbij heeft de woon- en leefomgeving prioriteit. Inmiddels heeft
de Commissie Deetman/Mans de resultaten van het onderzoek naar ontwikkeling op Zuid opgeleverd.
De situatie m.b.t. de particuliere woningvoorraad vormde nadrukkelijk één van de aandachtspunten in het
onderzoek en is onderwerp van de Intentieverklaring die op 16 februari 2011 getekend is. In dit kader zal
door gemeente, rijk, corporaties, centraal fonds, Aedes en pensioenfondsen gezamenlijk een businesscase
worden uitgewerkt voor de herstructurering van de wijken. Met het Rijk en maatschappelijke partners wordt
een nationaal programma opgezet om op Zuid een Kwaliteitsprong te maken zodat de kansen van dit stadsdeel
kunnen worden verzilverd en problemen worden aangepakt die de stad als geheel momenteel remmen
in groei en ontwikkeling. Aanpak van de woningvoorraad is cruciaal om Rotterdam verder te krijgen. De
goedkope, slechte, energie onzuinige en eenzijdige woningvoorraad concentreert zich in een aantal wijken
op Zuid. Deze voorraad houdt de hoge doorstroom in stand waardoor stijgers de stad verlaten en steeds
weer de meest kansarmen instromen (met de sociaal-economische problemen en het prijskaartje dat daaraan
hangt van dien). Gericht ingrijpen in de woningvoorraad is cruciaal om tot doorbraken op Zuid te komen.
Dat het voor een heel groot deel om particuliere woningen gaat maakt de opgave complex en kostbaar.
Om de target van verbetering van 3.000 woningen uit het huidige collegewerkprogramma te halen, is in de
volgende collegeperiode nog € 21 mln nodig. In het ISV3-programma is al een deel beschikbaar gesteld voor
de aanpak van de particuliere voorraad. Het college gaat op zoek naar nieuw instrumentarium (van subsidiëren
naar financieren) waardoor meer woningen met minder gemeentelijk geld kunnen worden verbeterd. Als
de resultaten van de Midtermreview (in 2012) en vooral de businesscase Kwaliteitssprong op Zuid bekend
zijn, zal beoordeeld kunnen worden in hoeverre de opgave voor het programma op een andere manier dan
de huidige gestalte kan krijgen en in hoeverre andere partijen dan de gemeente bij kunnen dragen aan de
financiering van de opgave en op welke wijze deze € 21 mln ten laste kan komen van het ISV3.
Bijlagen | pagina 269

Bijlage 12:
Beleidsveld 1:
Technische wijzigingen
Bestuur en dienstverlening
Besluitvorming en ondersteuning Raad
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten Lasten Saldo Saldo Saldo Saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Herijking budgetten -86 -86 0 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Concerncertificering ASR 0 -14 14 14 14 14
2. Webcast 0 85 -85 -85 -85 -85
Totaal -86 -15 -71 -71 -71 -71
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Herijking budgetten
Binnen de beleidsmatige inspanning ‘besluitvorming en ondersteuning Raad’ heeft een herijking van de budgetten plaats
gevonden. De baten en lasten zijn op deze manier realistischer begroot.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Concerncertificering ASR
In de meerjarenbegroting 2011–2013 van diensten en kostenplaatsen is een budget begroot voor de accountantskosten
gebaseerd op de situatie dat de jaarrekening nog werd voorzien van een accountantsverklaring. Met ingang van 2010
is de certificering van de dienstjaarrekeningen vervallen, dit leidt tot een andere financieringswijze. De kosten voor de
concerncertificering liggen vanaf 2011 bij de kostenplaats Concernfinancien, hiervoor worden de budgetten van de
verschillend diensten afgeroomd.
2. Webcast
Het budget webcast wordt vanuit de Bestuursdienst overgeheveld naar de Kostenplaats Raad.
Besluitvorming en advisering College
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
Baten Lasten Saldo Saldo Saldo Saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Technische correctie OBB 2.505 2.505 0 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Concerncertificering ASR -2.706 -115 -2.591 -2.591 -2.591 -2.591
2. Herfinanciering Servicedienst 0 -16.672 16.672 16.672 16.672 16.672
3. Overheveling audit budget -1.544 0 -1.544 -1.544 -1.544 -1.544
4. Terugdraaien taakstelling productiviteit 0 -49 49 49 49 49
5. Monitoring ICT projecten en
programma’s
0 300 -300 -300 -300 -300
6. Herschikking budget BSD 0 900 -900 -900 -900 -900
7. Taakoverheveling directie veiligheid
naar OBB
0 531 -531 -531 -531 -531
8. Jeugdconsul 0 -204 204 204 0 0
9. Overheveling webcast Griffie 0 -85 85 85 85 85
10.Korting Stadsregio 0 -87 87 116 145 145
Totaal -1.745 -12.976 11.231 11.260 11.085 11.085
pagina 270 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Technische correctie OBB
Dit betreft een nadere specificatie van de eerder ingediende begroting. De baten en lasten zijn op deze manier realistischer
begroot.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Concerncertificering ASR
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’
2. Herfinanciering Servicedienst
Ten einde onderling factureren tussen de diensten terug te dringen en daarmee tevens bij te dragen aan een efficiënter
afstemmingsproces van vorderingen en schulden tussen de diensten, is besloten tot herfinanciering van de Servicedienst ter
grootte van 44,180 mln.
Dit betekent een herverdeling van budgetten voor de diensten. Het bedrag wordt bij de andere diensten afgeroomd waardoor
de Servicedienst dit bedrag niet meer bij de diensten in rekening hoeft te brengen.
3. Overheveling audit budget
Het beschikbare budget voor de audits die ASR uitvoert in het kader van 213A, rol onafhankelijke toezichthouder (voorheen
MOAP) en overige concernaudits wordt gepositioneerd bij de ASR. De baten van ASR nemen af, bij Concern financiën nemen
de lasten af met hetzelfde bedrag.
4. Terugdraaien taakstelling productiviteit
De taakstelling betreft het aan ASR opgelegde deel van de productiviteitskorting. De opgehaalde baten voor deze taakstelling
zijn als onrechtmatig beoordeeld en worden hierbij teruggedraaid. De lasten bij ASR worden verlaagd, zo ook de baten van
concernfinanciën.
5. Monitoring ICT projecten en programma’s
De ASR hevelt € 300 over naar de BSD in het kader van de overgedragen taak ‘monitoring ICT projecten en programma’s’.
6. Herschikking budget binnen Bestuursdienst
Om tot een sluitende begroting van de Bestuursdienst te komen, is de taakstelling zoals die in 2010 van toepassing was, ook
in 2011 aan de directies van de Bestuursdienst opgelegd. Dit leidt tot een herschikking binnen het product Ondersteuning
bestuurlijke besluitvorming en een overheveling vanuit de Directie Veiligheid naar het product Ondersteuning bestuurlijke
besluitvorming.
7. Taakoverheveling directie veiligheid naar OBB
Dit betreft een overheveling van taken binnen de Bestuursdienst. Naar aanleiding van de reorganisatie van de Directie
Veiligheid worden twee taken overgedragen naar de afdeling IZB en BGS (informatiemanagement en integriteitsbeleid).
8. Jeugdconsul
Bij de beleidsmatige inspanning besluitvorming en advisering college en de beleidsmatige inspanning wijkveiligheid worden
de lasten met € 100 verlaagd. Het budget ad € 200 is overgeheveld naar de beleidsmatige inspanning jeugdgezondheidszorg
en opvoeding.
9. Overheveling webcast Griffie
Dit betreft de overheveling van budget voor de webcast naar de Griffie.
10. Korting Stadsregio
Namens 20 regiogemeenten is aan gemeenschappelijke regelingen een taakstelling opgelegd, oplopend van 3% in 2012, 4%
in 2013 en 5% met ingang van 2015.
Bestuurlijke samenwerking
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Correctie Rozenburg 0 280 -280 -280 -280 -280
Totaal 0 280 -280 -280 -280 -280
Bijlagen | pagina 271

Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Correctie Rozenburg
Bij de ontvlechting van de begroting van de voormalige gemeente Rozenburg is per abuis een deel van het budget
voor ouderenwerk aan de begroting van de gemeente Rotterdam toegevoegd, terwijl de kosten van de desbetreffende
voorzieningen voor rekening van de deelgemeente komen. Dit wordt nu gecorrigeerd, door het budget over te hevelen naar
het deelgemeentefonds en aldus beschikbaar te houden voor de deelgemeente Rozenburg.
Dienstverlening
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Wabo 461 461 0 0 0 0
2. Programma dienstverlening 3.468 3.468 0 0 0 0
3. Telefonie 14010 (intern) 682 682 0 0 0 0
4. ID-banen -55 -55 0 0 0 0
5. Mutaties interne dienstverlening 13.362 13.362 0 0 0 0
6. Aanpassing kapitaallasten
4.102 4.102 0 0 0 0
Servicedienst
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Herfinanciering Servicedienst -44.180 -1.450 -42.730 -42.730 -42.730 -42.730
2. Concerncertificering 0 -204 204 204 204 204
3. Ceremonie Nederlanderschap 0 1 -1 -1 -1 -1
4. Overheveling Oracle budget 0 2.045 -2.045 -2.045 -2.045 -2.045
5. Bankkosten Servicedienst 0 25 -25 -25 -25 -25
6. Overheveling taakstelling stadswinkels 0 3.000 -3.000 -3.000 -3.000 -3.000
Totaal -22.130 25.437 -47.597 -47.597 -47.597 -47.597
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Wabo
De uitvoering van frontoffice werkzaamheden door publiekszaken in het kader van de Wabo was nog niet opgenomen in de
meerjarenbegroting. Op basis van realisatie worden de kosten gedekt door een declaratie bij de dienst Stadsontwikkeling.
2. Programma dienstverlening
De lasten zijn in verband met uitgaven voor het programma dienstverlening incidenteel verhoogd. De uitgaven worden gedekt
door hogere baten vanuit opdrachtgevers.
3. Telefonie 14010 (intern)
De kosten van telefonie 14010 worden thans nog door publiekszaken doorbelast naar de diensten. Met ingang van 2012 zal
de doorbelasting worden vervangen door een budgetoverheveling en wordt het budget telefonie gecentraliseerd. Het voorstel
daartoe zal na het bekend worden van de realisatiegegevens 2011 worden ingediend. In veerband met de vorming van een
centraal budget 14010 is de interne doorbelasting publiekszaken met betrekking tot 14010 in de baten en lasten opgenomen.
4. ID-banen
Door het vertrek van twee medewerkers die een zogenaamd ID-baan hebben, worden de salariskosten in 2012 verlaagd.
Daar staat tegenover dat hiervoor ook geen subsidie meer van SoZaWe zal worden ontvangen.
5. Mutaties interne dienstverlening
Dit betreft een nadere specificatie van de eerder ingediende begroting. De baten en lasten zijn op deze manier realistischer
begroot.
6. Aanpassing kapitaallasten Servicedienst
De kapitaallasten van de servicedienst zijn als gevolg van een nieuwe ICT investeringen aangepast.
pagina 272 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
2. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
3. Ceremonie Nederlanderschap
Het budget voor de ceremonie Nederlanderschap wordt van Sozawe overgedragen naar Publiekszaken.
4. Overheveling Oracle budget
Het kostenbudget van € 2,045 mln voor het beheer van Oracle HR en Oracle FIN wordt vanuit Beheer algemene middelen
overgebracht naar interne dienstverlening, omdat daar de kosten gemaakt worden. Dit perkt de interne facturering in.
5. Bankkosten Servicedienst
Met ingang van 2010 zijn de taken rond verwerken salarissen overgedragen aan de Servicedienst; in vervolg hierop is per
begin 2011 de financiële administratie overgedragen, inclusief de desbetreffende bankrekening. Dit verloopt budgettair
neutraal met de beleidsmatige inspanning Beheer Algemene Middelen.
6. Overheveling bestuursopdracht Organisatie Gemeentelijke Overheid Rotterdam (OGOR)
De taakstelling stadswinkels wordt ten laste van de deelgemeente gebracht.
Bijlagen | pagina 273

Beleidsveld 2:
Algemene Middelen
Belastingen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Herfinanciering Servicedienst 0 - 624 624 624 624 624
2. Afroming budgetten
0 - 126 126 126 126 126
Concerncertificering
3. Toerekening uitvoeringskosten
0 -322 322 322 322 322
kwijtscheldingslasten
Totaal 0 -1.072 1.072 1.072 1.072 1.072
1. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
2. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
3. Toerekening uitvoeringskosten kwijtscheldingslasten
Het betreft hier de overheveling van de directe personeelskosten inzake de utvoering van het kwijtscheldingsbeleid tussen de
beleidsmatige inspanning belastingen en armoedebestrijding.
Beheer algemene middelen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning
1. Nieuw product Leningen en garanties 37.534 37.534 0 0 0 0
2. Technische correcties -2.809 -2.809 0 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Concerncertificering ASR 0 -55 55 55 55 55
2. Overheveling Oracle budget 0 -2.045 2.045 2.045 2.045 2.045
3. Onderwijshuisvesting vanuit IFR 0 -1.250 1.250 1.250 1.250 1.250
4. Actualisatie IFR 22.676 27.676 -5.000 -1.200 0 0
5. Regie duurzaamheid, bomen 0 1.000 -1.000 0 -1.000 0
6. Overig -49 5 -54 -485 -914 -914
Totaal 57.352 60.056 -2.704 1.665 1.436 2.436
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Nieuw product ‘Leningen en garanties’
De uitvoering van de publieke taken heeft de gemeente Rotterdam deels belegd bij andere rechtspersonen. Om deze
uitvoering mogelijk te maken zijn leningen en garanties verstrekt. De aangegane verplichtingen vormen vanwege de grote
bedragen en de lange looptijd een substantieel risico voor de gemeente. Om een verantwoorde invulling te kunnen geven aan
het beheer is besloten om dit te concentreren en hiervoor een nieuw product Verstrekking leningen en garanties in te stellen.
De uitgangspunten worden verder uitgewerkt in een Beleidskader ‘Leningen en garanties’ ten behoeve van rechtspersonen,
dat na vaststelling door het college ter kennisneming wordt gezonden aan de raad. Vooruitlopend op dit beleidskader worden
in de begroting 2012 reeds op dit product de verstrekte leningen aan de voormalige gemeentelijke organisaties HbR en RET
verantwoord. In de loop van 2012 zal gestart worden met het concentreren van de overige leningen en garanties die nu nog
decentraal worden verantwoord.
pagina 274 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

2. Technische mutaties
Binnen de beleidsmatige inspanning ‘Beheer algemene middelen’ heeft een actualisatie van de budgetten plaats gevonden.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’
2. Overheveling Oracle budget
Het kostenbudget van € 2,045 mln voor het beheer van Oracle HR en Oracle FIN wordt vanuit beleidsmatige inspanning
‘Beheer algemene middelen’ overgebracht naar ‘Interne dienstverlening’, omdat daar de kosten gemaakt worden. Dit perkt de
interne facturering in.
3. Onderwijshuisvesting vanuit IFR
Vanuit het Investeringsfonds Rotterdam (IFR) wordt een structureel bedrag van € 1,25 mln per jaar toegevoegd aan de
meerjarenbegroting van het product ‘Onderwijshuisvesting’. Deze bijdrage is bedoeld ter dekking van de kapitaallasten van
nieuwe bouwprojecten.
4. Actualisatie IFR
Door middel van deze mutatie sluiten de toevoegingen en onttrekkingen aan de bestemmingsreserve IFR aan bij het
Investeringsvoorstel 2012. Daarnaast worden in 2012 en 2013 resp. € 5 en € 1,2 mln aan kosten gedeclareerd voor de
Spoor- en Provenierssingel wat budgettair neutraal verloopt met beleidsmatige inspanning ‘Ruimtelijke ordening en
gebiedsontwikkeling.’
5. Regie Duurzaamheid; Bomen
Voor de doelstelling Groen wordt vanuit het programma Duurzaam € 2 mln toegevoegd aan het Investeringsfonds Rotterdam
(IFR), € 1 mln in 2012 en € 1 mln. in 2014. De middelen worden vanuit het IFR voor 2012 ter beschikking gesteld voor de
collegetarget.
6. Overig
Deze begrotingswijziging is het saldo van onderstaande overhevelingen:
Beleidsmatige inspanning Omschrijving 2012 2013 2014 2015
Besluitvorming en advisering College Overheveling audit budget 1.544 1.544 1.544 1.544
Besluitvorming en advisering College Terugdraaien taakstelling
-49 -49 -49 -49
productiviteit
Cultureel klimaat
Budgetafroming inkoop en facilitair
-258 -258 -258 -258
Bibliotheek
Cultureel klimaat
Taakstelling bedrijfsvoering
-329 -331 -331 -331
Bibliotheek
Besluitvorming en advisering College Monitoring ICT projecten en
300 300 300 300
programma’s
Besluitvorming en advisering College Korting stadsregio -87 -116 -145 -145
Beleidsmatige Inspanning Crisisbeheersing
en handhaven openbare
orde
Taakstelling Gemeenschappelijke
regeling Veiligheidsregio Rotterdam
-1.200 -1.600 -2.000 -2.000
Dienstverlening Bankkosten 25 25 25 25
Totaal -54 -485 -914 -914
Bijlagen | pagina 275

Beleidsveld 3:
Cultuur, sport en recreatie
Cultureel klimaat
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
Raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Budgetafroming inkoop en facilitair
0 -258 258 258 258 258
Bibliotheek
2. Taakstelling bedrijfsvoering Bibliotheek 0 -329 329 331 331 331
3. Herfinanciering Servicedienst 0 -872 872 872 872 872
4. Afroming budgetten Concerncertificering
0 -36 36 36 36 36
5. Rijksbijdrage (IU) Bibliotheek 0 14 -14 -14 -14 -14
6. Budgetafroming concerncertificering
0 -43 43 43 43 43
DKC
7. Budgetafroming inzake Servicedienst /
0 -79 79 79 79 79
DKC
Totaal 0 -1.603 1.603 1.605 1.605 1.605
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Budgetafroming inkoop en facilitair Bibliotheek
Bij de begroting 2010 zijn de budgetafromingen inkoop en facilitair niet ingedaald bij de bibliotheek. Deze stonden nog
‘geparkeerd’ bij Concernfinanciën. Bij de 1e bestuursrapportage 2011 en bij de begroting 2012 dalen deze afromingen alsnog
in (€ 258).
2. Taakstelling bedrijfsvoering Bibliotheek
Bij de begroting 2010 is de taakstelling bedrijfsvoering niet ingedaald bij de bibliotheek. Deze stonden nog ‘geparkeerd’ bij
Concernfinanciën. Bij de begroting 2012 daalt deze taakstelling alsnog in (€ -329). De bibliotheek was vrijgesteld van de jaren
2010 en 2011.
3. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’
4. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’
5. Rijksbijdrage (IU) Bibliotheek
Door het rijk is een Integratie Uitkering verstrekt aan de Bibliotheek van € 14.
6. Budgetafroming concerncertificering DKC
In de meerjarenbegroting 2011–2013 van diensten en kostenplaatsen is een budget begroot voor de accountantskosten
gebaseerd op de situatie dat de jaarrekening nog werd voorzien van een accountantsverklaring. Met ingang van 2010
is de certificering van de dienstjaarrekeningen vervallen, dit leidt tot een andere financieringswijze. De kosten voor de
concerncertificering liggen vanaf 2011 bij de kostenplaats Concernfinanciën, hiervoor worden de budgetten van de
verschillende diensten afgeroomd.
7. Budgetafroming inzake Servicedienst / DKC
Ten einde onderling factureren tussen de diensten terug te dringen en daarmee tevens bij te dragen aan een efficiënter
afstemmingsproces van vorderingen en schulden tussen de diensten, is besloten tot herfinanciering van de Servicedienst ter
grootte van € 44 mln.
pagina 276 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Topsport en vergroten deelname sport
en recreatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Budgetafroming budgetten
0 -153 153 153 153 153
concerncertificering
2. Budgetafroming Servicedienst 0 -2.038 2.038 2.038 2.038 2.038
3. Correctie stelselwijziging afschrijving
0 364 -364 -313 -261 -198
vastgoed
4. Rijksbijdrage (DU) Impuls brede
0 45 -45 -45 -45 -45
scholen combinatiefuncties
5. Rijksbijdrage (DU) combinatiefuncties
-664 0 -664 -1.613 -1.613 -1.613
( - baten)
Totaal -664 -1.782 1.118 220 272 335
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’
2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’
3. Correctie stelselwijziging afschrijving vastgoed
Eind 2009 heeft het college ingestemd met het voorstel om met ingang van 2010 annuïtair te gaan afschrijven op
vastgoedobjecten in plaats van het lineaire stelsel. De financiële consequenties m.b.t. deze stelselwijziging (het verlagen
van de begroting senr is aldus verwerkt. De afroming ad € 1,171 mln wordt gereserveerd ten behoeve van knelpunten
kostprijsdekkende huren. Abusievelijk is er een onjuiste afroming gedaan.
4. Rijksbijdrage (DU) Impuls brede scholen combinatiefuncties
Door het rijk is een Doel Uitkering impuls brede scholen combinatiefuncties verstrekt aan senr van € 45.
5. Rijksbijdrage (DU) combinatiefuncties
Door het rijk is een Doel Uitkering combinatiefuncties verstrekt aan senr van € 664. Vanaf 2013 is dit € 1,613 mln.
Bijlagen | pagina 277

Beleidsveld 4:
Veiligheid
Wijkveiligheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Herijking begroting Handhaven wet-
4.870 15.453 -10.583 -10.583 -10.583 -10.583
en regelgeving
2. Herfinanciering Servicedienst 0 -1.818 1.818 1.818 1.818 1.818
3. Afroming budgetten Concerncertificering
0 -49 49 49 49 49
4. Technische corr. producten Veiligheid 91 -3.626 3.717 3.719 2.206 2.206
5. Taakstelling tbv BSD bij Veilig 0 -900 900 900 900 900
6. Overheveling budget BSD/directie
0 -531 531 531 531 531
Veilig naar BSD/IZB (P-lasten
Communicatie ICT en Adm.
Totaal 4.961 8.529 -3.568 -3.566 -5.079 -5.079
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Herijking begroting Handhaven wet- en regelgeving
De herijking van de begroting van de producten Handhaven wet- en regelgeving en exploitatie en beheer parkeren is
gebaseerd op het uitgavenpatroon van de afgelopen jaren. In feite is het een budgettair neutrale correctie op achterliggende
jaren. De herijkte begroting geeft een reëler beeld van de kosten en opbrengsten op productniveau en per economische
categorie. Dit is een noodzakelijke ingreep voor de interne financiële sturing en de verantwoording die moet worden afgelegd.
Dit verloopt budgettair neutraal met de beleidsmatige inspanning Stedelijke Bereikbaarheid.
2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
3. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’
4. Technische corr. producten Veiligheid
Medio 2010 is de eerste versie van de begroting van het voormalige product Veiligheid conform de nieuwe DIM structuur
opgesteld, waarbij de begroting is verdeeld over in totaal 6 producten, inclusief Jeugdconsul.
Sinds februari 2011 is de nieuwe organisatiestructuur van Directie Veiligheid formeel van kracht. Parallel aan deze
reorganisatie zijn de taken op het gebied van Veiligheid definitief verdeeld over de producten en zijn bezuinigingstaakstellingen
zoals op het budget van de stadsmariniers als aangegeven bij begroting 2010, de doorwerking van
concernbrede taakstellingen en als bij overboeking 5 (gebiedgerichte veiligheid) staat aangegeven in de begroting verwerkt.
Bovenstaande heeft verschuivingen van budgetten over de verschillende producten tot gevolg gehad. Momenteel zijn zowel
de organisatie- als taakverdeling conform de nieuwe DIM productstructuur definitief. Dit zal de transparantie van de financiële
rapportages in de toekomst ten goede komen.
5. Taakstelling tbv BSD bij Veilig
Om tot een sluitende begroting begroting van de Bestuursdienst te komen, is de taakstelling zoals die in 2010 van toepassing
was, meerjarig aan de kern directies van de bestuursdienst opgelegd. Dit leidt tot een herschikking binnen het product
Ondersteuning Bestuurlijke Besluitvorming en een overheveling vanuit het product Gebiedsgerichte veiligheid naar het
product Ondersteuning Bestuurlijke Besluitvorming.
6. Overheveling budget BSD/directie Veilig naar BSD/IZB (P-lasten Communicatie ICT en Adm.
Naar aanleiding van de reorganisatie van de Directie Veiligheid worden twee taken (informatiemanagement en
integriteitsbeleid) overgedragen van het product Gebiedsgerichte veiligheid overgedragen naar het product Ondersteuning
Bestuurlijke Besluitvorming.
Dit betreft een overheveling van taken binnen de Bestuursdienst.
pagina 278 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Geweld en (jeugd-)overlast
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Technische correctie producten
-1.193 -3.835 -2.642 -2.648 -1.135 -1.135
Veiligheid
Totaal -1.193 -3.835 -2.642 -2.648 -1.135 -1.135
1. Technische correctie producten Veiligheid
Medio 2010 is de eerste versie van de begroting van het voormalige product Veiligheid conform de nieuwe DIM structuur
opgesteld, waarbij de begroting is verdeeld over in totaal 6 producten, inclusief Jeugdconsul.
Sinds februari 2011 is de nieuwe organisatiestructuur van Directie Veiligheid formeel van kracht. Parallel aan deze
reorganisatie zijn de taken op het gebied van Veiligheid definitief verdeeld over de producten en zijn bezuinigingstaakstellingen
zoals op het budget van de stadsmariniers als aangegeven bij begroting 2010, de doorwerking van concernbrede
taakstellingen en als bij overboeking 5 (gebiedgerichte veiligheid) staat aangegeven in de begroting verwerkt. Bovenstaande
heeft verschuivingen van budgetten over de verschillende producten tot gevolg gehad. Momenteel zijn zowel de organisatieals
taakverdeling conform de nieuwe DIM productstructuur definitief. Dit zal de transparantie van de financiële rapportages
in de toekomst ten goede komen. Ter verduidelijking de producten Gebiedsgerichte veiligheid, Bestrijden geweld en overlast,
Handhaven openbare orde en Regie en coördinatie maatschappelijke integriteit , vormen gezamenlijk de begroting van het
derde Vijfjarenactieprogramma Veiligheid.
Crisisbeheersing en handhaven
openbare orde
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Technische correctie producten
0 1.075 -1.075 -1.071 -1.071 -1.071
Veiligheid
2. Taakstelling Gemeenschappelijke
-1.200 1.200 1.600 2.000 2.000
regeling Veiligheidsregio Rotterdam
Totaal 0 -125 125 529 929 929
1. Technische correctie producten Veiligheid
Medio 2010 is de eerste versie van de begroting van het voormalige product Veiligheid conform de nieuwe DIM structuur
opgesteld, waarbij de begroting is verdeeld over in totaal 6 producten, inclusief Jeugdconsul.
Sinds februari 2011 is de nieuwe organisatiestructuur van Directie Veiligheid formeel van kracht. Parallel aan deze
reorganisatie zijn de taken op het gebied van Veiligheid definitief verdeeld over de producten en zijn bezuinigingstaakstellingen
in de begroting verwerkt. De bezuinigingen richten zich met name op het sterk terugdringen van de kosten
communicatie, een sterk gereduceerd programma ISPR, € 200 bezuiniging op Veilig Ondernemen en het beperken van de
budgetten van de StadsmariniersBovenstaande heeft verschuivingen van budgetten over de verschillende producten tot
gevolg gehad. Momenteel zijn zowel de organisatie- als taakverdeling conform de nieuwe DIM productstructuur definitief. Dit
zal de transparantie van de financiële rapportages in de toekomst ten goede komen.
2. Taakstelling Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Rotterdam
De taakstelling op de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Rotterdam (VRR) van 3% in 2012, 4% in 2013 en 5% met
ingang van 2015 wordt niet aan de VRR opgelegd. Financiële middelen vloeien naar de algemene middelen. Bijbehorende
taakstelling wordt opgevangen binnen het product Crisisbeheersing en brandweerzorg, onderdeel Sociale Veiligheid
Openbaar Vervoer.
Om de financiële consequenties van de taakstelling ongedaan te maken worden de middelen opgevangen binnen
beleidsmatige inspanning. Momenteel wordt in opdracht van het algemeen bestuur van de VRR een efficiency-onderzoek
naar de bedrijfsvoering van de VRR uitgevoerd. Eind 2011 is bekend welke effecten de uitkomsten van dit onderzoek zullen
hebben op de VRR begroting voor 2013.
Bijlagen | pagina 279

Beleidsveld 5:
Onderwijs
Leer- en schoolprestaties
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Budgetneutrale correctie OHV -700 -700 0 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Budgetafroming inzake Servicedienst /
0 -921 921 921 921 921
JOS
2. Budgetneutrale correctie mentoring 0 59 -59 -59 -59 -59
3. Toevoeging kapitaallasten uit het IFR
0 1.250 -1.250 -1.250 -1.250 -1.250
aan het product OHV
Totaal -700 -312 -388 -388 -388 -388
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Budgetneutrale correctie OHV
Vanaf 2010 worden de nutscontracten voor gemeentelijke schoolgebouwen overgezet naar de schoolbesturen. Voorheen
betaalde JOS deze kosten, die vervolgens werden verhaald op de schoolbesturen. De nieuwe werkwijze zorgt per 2012
voor € 300 lagere baten en lasten. Daarnaast zullen door de overdracht van directe verhuurpanden aan het OBR de
verhuuropbrengsten met € 400 dalen. Tegenover deze lagere baten staan € 400 lagere huurlasten omdat deze panden niet
meer worden gehuurd. Dit betekent dat in de meerjarenbegroting de baten en lasten in het product onderwijshuisvesting met
€ 700 mln naar beneden kunnen worden bijgesteld.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Budgetafroming Servicedienst - JOS
Ten einde onderling factureren tussen de diensten terug te dringen en daarmee tevens bij te dragen aan een efficiënter
afstemmingsproces van vorderingen en schulden tussen de diensten, is besloten tot herfinanciering van de Servicedienst ter
grootte van € 44 mln. Dit betekent een herverdeling van budgetten voor de diensten. Het bedrag wordt bij de andere diensten
afgeroomd waardoor de Servicedienst dit bedrag niet meer bij de diensten in rekening hoeft te brengen.
2. Budgetneutrale correctie mentoring
Dit betreft een verschuiving van de beleidsmatige inspanning participatie jeugd ( - € 59) naar de beleidsmatige inspanning
leer- en schoolprestaties (€ 59)
3. Toevoeging kapitaallasten uit het IFR aan het product OHV
Vanuit het Investeringsfonds Rotterdam (IFR) wordt een structureel bedrag van € 1,25 mln per jaar toegevoegd aan de
meerjarenbegroting van het product onderwijshuisvesting. Deze bijdrage is bedoeld ter dekking van de kapitaallasten van
nieuwe bouwprojecten. Deze kosten worden na oplevering van de projecten aan de dienst JOS in rekening gebracht door het
OBR in de huurnota.
pagina 280 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Beleidsveld 6.
Volksgezondheid en zorg
Volksgezondheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Afroming budgetten Concerncertificering
0 -22 22 22 22 22
2. Herfinanciering Servicedienst 0 -701 701 701 701 701
3. Budgetneutrale correctie tussen de
834 430 404 404 404 404
beleidsmatige inspanningen van het
beleidsveld volksgezondheid en zorg
Totaal 834 -293 1.127 1.127 1.127 1.127
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
3. Budgetneutrale correctie tussen de beleidsmatige inspanningen van het beleidsveld volksgezondheid en zorg.
Jeugdgezondheidszorg en opvoeding
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Rijksbijdrage versterking toezicht en
0 18 -18 -18 -18 -18
handhaving kwaliteit gastouderopvang
2. Afroming budgetten Concerncertificering
0 -44 44 44 44 44
3. Herfinanciering Servicedienst 0 -501 501 501 501 501
4. Jeugdconsul 0 204 -204 -204
5. Budgetneutrale correctie binnen het
86 2.117 -2.031 -2.031 -2.031 -2.031
beleidsveld volksgezondheid en zorg
Totaal 86 1.794 -1.708 -1.708 -1.504 -1.504
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Rijksbijdrage versterking toezicht en handhaving kwaliteit gastouderopvang
Vanaf 2012 ontvangt de GGD een rijksbijdrage voor gastouderopvang via het gemeentefonds van € 18 per jaar.
2. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
3. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
4. Jeugdconsul
Bij de beleidsmatige inspanning besluitvorming en advisering college en de beleidsmatige inspanning wijkveiligheid worden
de lasten met € 100 verlaagd. Het budget ad € 200 is overgeheveld naar de beleidsmatige inspanning jeugdgezondheidszorg
en opvoeding.
5. Budgetneutrale correctie tussen de beleidsmatige inspanningen in het beleidsveld volksgezondheid en zorg.
Bijlagen | pagina 281

Kwetsbare personen en huiselijk
geweld
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Budgetafroming concerncertificering
0 -78 78 78 78 78
GGD
2. Budgetafroming Servicedienst –
0 -621 621 621 621 621
GGD
3. Rijksbijdrage vrouwenopvang (DU) -5.066 118 -5.184 -5.171 -5.171 -5.171
4. Rijksbijdrage maatschappelijke opvang -19.245 17.602 -36.847 -36.724 -36.724 -36.724
en OGGz (DU)
5. Budgetneutrale overheveling Clean
120 -120 -120 -120 -120
Team van SZW naar GGD
6. Budgetneutrale correctie binnen het
-1.591 -3.218 1.627 1.627 1.627 1.627
beleidsveld volksgezondheid en zorg
7. Nagekomen budgetneutrale correctie
0 0 0 0 -11 -51
binnen het beleidsveld
volksgezondheid en zorg
Totaal -25.902 13.923 -39.825 -39.689 -39.700 -39.740
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
3. Rijksbijdrage vrouwenopvang (DU)
In 2012 ontvangt de GGD een doeluitkering (DU) vrouwenopvang via het gemeentefonds van € 5,184 mln per jaar. Vanaf 2013
bedraagt deze € 5,171 mln per jaar.
4. Rijksbijdrage maatschappelijke opvang en OGGz (DU)
Vanaf 2012 ontvangt de GGD een doeluitkering (DU) maatschappelijke opvang en OGGz via het gemeentefonds van ruim
€ 36 mln per jaar.
5. Budgetneutrale overheveling Clean Team van SZW naar GGD.
6. Budgetneutrale correctie tussen de beleidsmatige inspanningen in het beleidsveld volksgezondheid en zorg.
7. Nagekomen budgetneutrale correctie tussen de beleidsmatige inspanningen in het beleidsveld volksgezondheid en zorg.
pagina 282 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Beleidsveld 7:
Participatie
Arbeidsparticipatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Afroming budgetten concern-
0 -571 571 571 571 571
certificering
2. Afroming overhead Servicedienst 0 -6.902 6.902 6.902 6.902 6.902
3. Verschuivingen Roteb -7.868 -5.645 -2.223 -2.134 -2.134 0
4. Correctie Rozenburg (verschuiving
0 4 -4 -4 -4 -4
binnen producten SoZaWe)
5. Budgetoverheveling Taalplein 2012 0 1.028 -1.028 0 0 0
6. Budgetoverheveling Taalcursussen
0 160 -160 -160 -160 -160
JOS 2011
7. Mutatie Gemeentefonds Keten-
0 -204 204 204 204 204
samenwerking
8. ID/WIW -5.000 0 -5.000 -5.000 -5.000 -5.000
Overboekingen (saldoneutraal binnen
beleidsmatige inspanningen)
1. DB&W (SoZaWe) -11.894 -11.894 0 0 0 0
2. DB&W (Roteb) 11.894 11.894 0 0 0 0
3. Rijksbijdrage WSW -4.593 -4.593 0 0 0 0
4. Participatiefonds - lager budget -53.994 -53.994 0 0 0 0
5. Inkomen -488 -488 0 0 0 0
Totaal -71.943 -71.205 -738 379 379 2.513
1. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
3. Verschuivingen Roteb
De technische verschuivingen hebben met name betrekking op het toepassen van een andere verdeelsleutel bij de begroting
2012 ten opzichte van de begroting 2011 dit is saldoneutraal tussen de beleidsmatige inspanning Schoon en de beleidsmatige
inspanning Arbeidsparticipatie
4. Correctie Rozenburg (verschuiving binnen producten SoZaWe)
De aanpassing van de baten en lasten ten gevolge van de overkomst van de gemeente Rozenburg wordt hier gecorrigeerd.
Dit is gemeentebreed saldoneutraal. Zie ook beleidsmatige inspanning Maatschappelijke participatie
5. Budgetoverheveling Taalplein 2012
De kosten van de afwikkeling van inburgeringstrajecten worden met ingang van 2011 hier verantwoord. Dit is het zogeheten
Taalplein, voorheen onderdeel van het Centraal Inburgeringsloket (CIL). Daarom is er een incidentele budgetoverheveling
van € 1.028 van de beleidsmatige inspanning Maatschappelijke participatie naar deze beleidsmatige inspanning. Dit is
gemeentebreed saldoneutraal.
6. Doorwerking overdracht Taalcursussen JOS 2011
De kosten van de afwikkeling van de taalovereenkomsten met de Regionale Opleidingscentra (ROC’s) worden met
ingang van 2011 hier verantwoord. Daarom is er een structurele overheveling van € 160 van de beleidsmatige inspanning
Maatschappelijke participatie,naar deze beleidsmatige inspanning. Dit is gemeentebreed saldoneutraal
7. Mutatie Gemeentefonds Ketensamenwerking
Er is een structurele en oplopende uitname uit het gemeentefonds. Het kabinet benadrukt hiermee het belang om de
effectiviteit en inrichting van de keten te verbeteren om op die manier meer mensen van het werk te krijgen. Van CWI, UWV
en gemeenten wordt verwacht dat zij hun werkzaamheden op elkaar afstemmen. De middelen worden -weer- toegevoegd
aan het WWB-werkbudget. De kosten van SoZaWe zijn niet declarabele kosten voor het WWB-werkdeel. Dit is de uitwerking
daarvan.
Bijlagen | pagina 283

8. ID/WIW
Er is sprake van wegvallende rijksinkomsten voor de ID/WIW. Deze worden gecompenseerd door de tariefsverhoging van
de Afvalstoffenheffing. Deze tariefsverhoging is opgenomen in de beleidsmatige inspanning Schoon. Daarmee is deze 5 mln
budgettair neutraal.
Overboekingen (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanningen)
1/2. Detacheren en Begeleid Werken (D&BW)
Dit betreft de financiële mutatie van de taakoverdracht (en bijbehoredne formatie) voor de uitvoering van detacheren en
begeleid werken van de dienst SoZaWe naar de Roteb.
3. Rijksbijdrage WSW
Dit betreft een mutatie (korting) in het Gemeentefonds die wordt doorbelast aan het product WSW.
4. Participatiefonds
Dit betreft de verwerking van de korting op het participatiebudget. Zie ook bij knelpunten ad 3.
5. Inkomen
Dit betreft een administratieve correctie op het product Inkomensverstrekking.
Maatschappelijke participatie
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
Raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Budgetoverheveling Rozenburg 0 -280 280 280 280 280
2. Budgetneutrale correctie Taalpleinen 0 -2.746 2.746
3. Taalpleinen 2.247 2.247 0 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Overheveling budget taaltrajecten 0 -160 160 160 160 160
2. Rijksbijdrage DU uitvoeringskosten
0 -1.233 1.233 1.233 1.233 1.233
inburgering
3. Herfinanciering Servicedienst 0 -200 200 200 200 200
4. Jeugd cultuurfonds 0 100 -100 -100 -100 -100
5. Budgetoverheveling Taalplein 2012 0 1.718 -1.718
6. Budgetoverheveling Cleanteam 0 -120 120 120 120 120
7. Gemeentefonds Maatschappelijke
0 -184 184 184 184 184
stages
8. Rozenburg 0 -49 49 49 49 49
Totaal 2.247 -907 3.154 2.126 2.126 2.126
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Budgetoverheveling Rozenburg
Voor de uitvoering van de ceremonie verkrijgen Nederlanderschap hevelen wij structureel € 1 over naar de beleidsmatige
inspanning Dienstverlening. Bij de deelgemeente Rozenburg zijn taken voor ( € 0,279 mln Careyn ouderenvoorziening.
Hiertoe hevelen wij structureel € 279 over naar de beleidsmatige inspanning Bestuurlijke samenwerking . Gemeentebreed is
dit saldoneutraal.
2. Budgetneutrale correctie Taalpleinen (CIL) van JOS naar SZW 2012
3. Taalpleinen
Tot 2011 liep de financiering van het Taalplein op basis van facturering aan de dienst JOS, regiehouder van het product
Inburgering. In 2011 is het budget voor 2011 overgeheveld naar de dienst SoZaWe. Middels deze mutatie wordt de wijze van
financiering, facturering ongedaan gemaakt door de baten en lasten evenredig te verlagen.
pagina 284 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Overheveling budget taaltrajecten
Met ingang van 2012 wordt het budget taaltrajecten (Participatiebudget) overgeheveld van de beleidsmatige inspanning
maatschappelijke participatie naar arbeidsparticipatie.
2. Rijksbijdrage DU uitvoeringskosten inburgering
De doeluitkering voor de uitvoeringskosten inburgering wordt vanaf 2012 met € 1,233 mln per jaar verlaagd.
3. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
4. Doorwerking mutatie Jeugdcultuurfonds
In verband met hogere kosten van het Jeugdcultuurfonds hevelen wij € 100 over van de beleidsmatige inspanning
Armoedebestrijding naar deze beleidsmatige inspanning. Wij verhogen het lastenbudget hier structureel met € 100.
5. Budgetoverheveling Taalplein
De kosten van de afwikkeling van inburgeringstrajecten worden met ingang van 2011 hier verantwoord. Dit is het zogeheten
Taalplein, voorheen onderdeel van het Centraal Inburgeringsloket (CIL). Daarom is er een incidentele budgetoverheveling van
€ 1.718 binnen deze beleidsmatige inspanning. Dit is gemeentebreed saldoneutraal.
6. Budgetoverheveling Cleanteam
De verantwoordelijkheden rondom het schoonmaken van vervuilde woningen worden geconcentreerd bij de dienst SoZaWe.
Daarom wordt structureel € 120 lastenbudget overgeheveld van de beleidsmatige inspanning Volksgezondheid en zorg naar
deze beleidsmatige inspanning.
7. Mutatie Gemeentefonds Maatschappelijke stages
Het rijk heeft middelen beschikbaar gesteld voor maatschappelijke stages. Hiertoe hogen wij structureel het lastenbudget met
€ 184 op. Dit is gemeentebreed saldoneutraal.
8. Rozenburg
De aanpassing van de baten en lasten ten gevolge van de overkomst van de gemeente Rozenburg wordt hier gecorrigeerd.
Dit is gemeentebreed saldoneutraal. Zie ook beleidsmatige inspanning Arbeidsparticipatie.
Participatie jeugd
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Budgetneutrale correctie beleidsmatige
2.727 2.727 0 0 0 0
inspanning participatie jeugd
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Budgetneutrale correctie mentoring 0 -59 59 59 59 59
2. Herfinanciering Servicedienst 0 -218 218 218 218 218
3. Afroming budgetten Concern-
0 -179 179 179 179 179
certificering
Totaal 2.727 2.271 456 456 456 456
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Budgetneutrale correctie beleidsmatige inspanning participatie jeugd
In 2012 en 2013 komt een deel van de dekking van de uitvoeringskosten van het Jongerenloket ten laste van de rijksmiddelen
Participatiebudget (declaratie aan SZW). De baten en lasten binnen het product begeleiding Jeugd naar onderwijs en/of
arbeidsmarkt worden hiertoe in 2012 en 2013 verhoogd.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Budgetneutrale correctie mentoring
Dit betreft een verschuiving van de beleidsmatige inspanning participatie jeugd ( - € 59) naar de beleidsmatige inspanning
leer- en schoolprestaties (€ 59)
Bijlagen | pagina 285

2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
3. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
Armoedebestrijding
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal binnen
beleidsmatige inspanningen)
1. Aanpassing lagere baten en lasten
-574 -574 0 0 0 0
2012 product SDV
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Jeugdcultuurfonds 0 -100 100 100 100 100
2. Kwijtschelding 0 322 -322 -322 -322 -322
3. Correctie Rozenburg 0 45 -45 -45 -45 -45
4. Mutatie Gemeentefonds 2012
0 -4.275 4.275 4.275 4.275 4.275
normering lokaal inkomensbeleid
5. Mutatie Gemeentefonds schuldhulp-
0 -1.747 1.747 1.747 1.747 1.747
verlening
Totaal -574 -6.329 5.755 5.755 5.755 5.755
Overboekingen (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanningen)
1. Aanpassing lagere baten en lasten 2012 product SDV
Bij het product Schulddienstverlening is sprake van structureel € 574 lagere baten Dit is het gevolg van onder andere lagere
renteontvangsten. Hiertegenover staan lagere lasten. Dit leidt tot een structurele verlaging van zowel het baten- als het
lastenbudget met € 574.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Jeugdcultuurfonds en Armoedebeleid 2011
Omdat de het onderdeel Jeugdcultuurfonds overgeheveld is naar de beleidsmatige inspanning Maatschappelijke participatie)
wordt het lastenbudget hier structureel met € 100 verlaagd.
2. Kwijtschelding
Er vindt een verschuiving plaats tussen de beleidsmatige inspanningen Armoedebestrijding (product Kwijtschelding)
en Belastingen (product Belastingheffing) Dit wordt veroorzaakt door een wijziging in de toerekening van kosten van
kwijtschelding. Hiertoe verlagen wij de lasten structureel met € 322.
3. Correcties Rozenburg
Met de overgang van de gemeente Rozenburg naar de gemeente Rotterdam zijn budgetten overgeheveld. Deze worden hier
intern overgeboekt. Dit leidt tot een verschuiving van lasten tussen de beleidsmatige inspanning Armoedebestrijding (product
Schulddienstverlening € 45 structureel hogere lasten) en Maatschappelijke participatie (product Specifieke doelgroepen € 49
structureel lagere lasten) en Arbeidsparticipatie (product Reintegratietrajecten € 4 structureel hogere lasten) Daarnaast is er
een verschuiving tussen de beleidsmatige inspanning Armoedebestrijding (product Specifieke doelgroepen € 280 structureel
lagere lasten) en de beleidsmatige inspanning Dienstverlening (product Publieksdiensten € 1 structureel hogere lasten in
verband met kosten ceremonie Nederlanderschap) en de beleidsmatige inspanning Bestuurlijke samenwerking (product
Uitkering deelgemeentefonds € 279 structureel lagere lasten vanwege bij de deelgemeente Rozenburg achtergebleven taken
voor de Careyn ouderenvoorziening).
4/5. Mutaties Gemeentefonds
Door normering van het lokaal inkomensbeleid verlagen wij de lastenbudgetten voor bijzondere bijstand structureel met
€ 4.275 en schuldhulpverlening met structureel € 1.747. Dit is gemeentebreed saldoneutraal.
pagina 286 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Beleidsveld 8:
Ruimtelijke ontwikkeling en wonen
Ruimtelijke ordening en
gebiedsontwikkeling
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Actualisatie begroting -4.052 -4.052 0 0 0 0
2. Bomen 2.000 2.000 0 0 0 0
3. Buitenruimte binnenstad 20.504 20.504 0 0 0 0
4. Bijstelling Inrichten openbare ruimte 4.024 4.024 0 0 0 0
5. Groenvoorziening Vreewijk 555 555 0 0 0 0
6. Overdracht duurzaam 2.065 2.065 0 0 0 0
7. Inschatting O&F Projecten 5.488 5.488 0 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Actualisatie begrotingsopbouw 38.173 40.266 -2.093 -2.104 -3.278 -3.279
2. Herfinanciering Servicedienst -5.997 5.997 5.997 5.997 5.997
3. Afroming budgetten Concern-
-364 364 364 364 364
certificering
4. Overdracht Rotterdam Info -581 581 581 581 581
5. Spoor- en Provenierssingel 3.700 -1.300 5.000 1.200
6. Aandachtswijken 95 -95 0 0 0
Totaal 72.457 62.703 9.754 6.038 3.664 3.663
Overboekingen (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanningen)
1. Actualisatie begroting
Deze wijziging betreft een aanpassing van baten en lasten naar actuele inzichten binnen de beleidsmatige inspanning.
2. Bomen
In 2012 wordt € 2 mln gereserveerd in het Investeringsfonds Rotterdam (IFR) voor Bomen, deze middelen worden
gedeclareerd bij het IFR.
3. Buitenruimte binnenstad
Voor Buitenruimte binnenstad zijn middelen gereserveerd in het Investeringsfonds Rotterdam (IFR), voor 2012 wordt begroot
dat hiervan € 20,4 mln zal worden gedeclareerd.
4. Inrichten openbare ruimte
In de begroting ‘Inrichten openbare ruimte’ vinden tal van projecten plaats, de verwachtingen over de baten en lasten zijn in
de begroting verwerkt.
5. Groenvoorziening Vreewijk
Bij Beheer Algemene Middelen zijn middelen gereserveerd uit het Gemeentefonds die worden ingezet voor de groenaanleg in
Vreewijk. Voor 2012 zullen deze middelen worden uitgegeven en gedeclareerd.
6. Overdracht duurzaam
Het gaat om een overheveling van personele kosten bij de beleidsmatige inspanning Milieu en Duurzaamheid.
7. Inschatting Organisatie&Financiën Projecten
Het gaat hier om een inschatting van het verloop van projecten die gefinancierd worden met overige financiering.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Actualisatie begroting Stadsontwikkeling
De organisatorische aanpassingen Stadsontwikkeling hebben ook consequenties voor de baten en lasten per product.
Per saldo zijn de wijzigingen budgettair neutraal met de beleidsmatige inspanningen Wonen, Vastgoed en Stedelijke
bereikbaarheid.
Bijlagen | pagina 287

2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
3. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
4. Overdracht Rotterdam Info
Bij de vorming van Stadsontwikkeling is het budget voor Rotterdam Info verschoven van de beleidsmatige inspanningen
Ruimtelijke ordeningen en gebiedsontwikkeling en Wonen naar de beleidsmatige inspanning Economische structuur en
vestigingsklimaat.
5. Spoor- en Provenierssingel
In de begroting is € 5 mln. en € 1,2 mln voor de jaren 2012 en 2013 aan de lastenkant opgenomen. Echter, doordat deze
kosten nu gedeclareerd dienen te worden bij het Investeringsfonds Rotterdam worden deze baten ook aan de batenkant
worden doorgevoerd, dit is budgettair neutraal met de beleidsmatige inspanning Beheer Algemene Middelen. Daarnaast is het
totale beschikbare budget voor Spoor- en Provenierssingel met € 1,8 mln. verlaagd, dit leidt tevens tot een andere verdeling
over de jaren.
6. Extra budget Herbestemming en herontwikkeling aandachtswijken
In het gemeentefonds zijn hiervoor extra middelen ter beschikking gesteld. Deze wijziging is budgettair neutraal met de
beleidsmatige inspanning Beheer Algemene Middelen.
Wonen
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Actualisatie begroting -5.261 -5.261 0 0 0 0
2. Pact op Zuid 13.427 13.427 0 0 0 0
3. Bestaande voorraad 3.000 3.000 0 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Actualisatie begroting 2.168 1.591 577 584 1.518 1.518
2. Herfinanciering Servicedienst 0 -1.322 1.322 1.322 1.322 1.322
3. Afroming budgetten Concern-
0 -173 173 173 173 173
certificering
4. ISV3 Doeluitkering Gemeentefonds 0 100 -100 0 0 27.443
5. Overdracht Rotterdam Info 0 -178 178 178 178 178
Totaal 13.334 11.184 2.150 2.257 3.191 30.634
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning):
1. Actualisatie begroting: het gaat om aanpassing van baten en lasten naar actuele inzichten binnen de beleidsmatige
inspanning.
2. Pact op Zuid
De begrote middelen voor Pact op Zuid worden gedeclareerd bij het Investerings Fonds Rotterdam (IFR) en zijn daarom
verwerkt bij de baten en de lasten.
3. Bestaande voorraad
De begrote middelen voor 2012 voor de Bestaande Voorraad worden gedeclareerd bij het Investerings Fonds Rotterdam (IFR)
en zijn daarom verwerkt bij de baten en de lasten.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Actualisatie begroting
De organisatorische aanpassingen Stadsontwikkeling hebben ook consequenties voor de baten en lasten per product. Per
saldo zijn de wijzigingen budgettair neutraal met de beleidsmatige inspanningen Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling
en Stedelijke bereikbaarheid.
pagina 288 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
3. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
4. ISV3 Doeluitkering Gemeentefonds
Voor 2012 is sprake van een kleine verhoging van het budget maar met ingang van 2015 komt de rijksbijdrage ISV3 te
vervallen. De wijziging is budgettair neutraal met de beleidsmatige inspanning Beheer Algemene Middelen.
5. Overdracht Rotterdam Info
Bij de vorming van Stadsontwikkeling is het budget voor Rotterdam Info verschoven van de beleidsmatige inspanningen
Ruimtelijke ordeningen en gebiedsontwikkeling en Wonen naar de beleidsmatige inspanning Economische structuur en
vestigingsklimaat.
Vastgoed
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Actualisatie begroting 18.714 18.744 -30 -32 -32 -32
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Herfinanciering Servicedienst 0 -582 582 582 582 582
2. Afroming budgetten Concern-
0 -129 129 129 129 129
certificering
Totaal 18.714 18.033 681 679 679 679
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning):
1. Actualisatie begroting
De baten (en lasten) stijgen met ca. € 18 mln ten opzichte van de eerdere begroting jaarschijf 2012 met name doordat
meerdere objecten in exploitatie zijn genomen, die eerder nog niet in de begroting jaarschijf 2012 waren opgenomen.
Voorbeelden zijn de Museumparkgarage, Ahoy, verschillende schoolgebouwen en de van S&R overgenomen Voetbal Visie
Vitaal velden.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen):
1. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
2. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
Bijlagen | pagina 289

Beleidsveld 9:
Verkeer en vervoer
Stedelijke Bereikbaarheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Herfinanciering Servicedienst 0 -951 951 951 951 951
2. Afroming budgetten Concern-
0 -63 63 63 63 63
certificering
3. Overdracht Rotterdam Info 0 -47 47 47 47 47
4. Actualisatie begroting Stadstoezicht 21.158 10.575 10.583 10.583 10.583 10.583
5. Actualisatie begroting
3.970 2.107 1.863 1.867 2.107 2.107
Stadsontwikkeling
Totaal 25.128 11.621 13.507 13.511 13.751 13.751
1. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
2. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
3. Overdracht Rotterdam Info
Bij de vorming van Stadsontwikkeling is het budget voor Rotterdam Info verschoven van de beleidsmatige inspanningen
Ruimtelijke ordeningen en gebiedsontwikkeling en Wonen naar de beleidsmatige inspanning Economische structuur en
vestigingsklimaat.
4. Actualisatie begroting Stadstoezicht
De actualisatie van de begroting van de producten Handhaven wet- en regelgeving en exploitatie en beheer parkeren is
gebaseerd op het uitgavenpatroon van de afgelopen jaren. In feite is het een budgettair neutrale correctie op achterliggende
jaren. De herijkte begroting geeft een reëler beeld van de kosten en opbrengsten op productniveau en per economische
categorie. Dit is een noodzakelijke ingreep voor de interne financiële sturing en de verantwoording die moet worden afgelegd.
Dit verloopt budgettair neutraal met de beleidsmatige inspanning Wijkveiligheid.
5. Actualisatie begroting Stadsontwikkeling
De organisatorische aanpassingen Stadsontwikkeling hebben ook consequenties voor de baten en lasten per product. Per
saldo zijn de wijzigingen budgettair neutraal met de beleidsmatige inspanningen Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling
en Stedelijke bereikbaarheid.
Duurzame mobiliteit en verkeersveilige
stad
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Opdrachten stadsregio -5.260 -5.260 0 0 0 0
Totaal -5.260 -5.260 0 0 0 0
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Opdrachten stadsregio
De opdrachten van de Stadsregio ten behoeve van railinfra en fietsprojecten, zijn door verschillende oorzaken (wijziging
politieke verhouding Ridderkerk bij de Ridderkerklijn, vertragingen in de besluitvorming Hoekselijn) fors lager. Deze
opdrachten worden volledig gefinancierd door de Stadsregio. Als er minder wordt uitgevoerd, wordt er daardoor een gelijk
bedrag aan lagere inkomsten ontvangen.
pagina 290 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Beleidsveld 10: Economie
Economische structuur en vestigingsklimaat
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Actualisatie begroting -2.078 -2.078 0 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Samenvoegen staven
0 317 -317 -314 -314 -314
Stadsontwikkeling
2. Herfinanciering Servicedienst 0 -369 369 369 369 369
3. Afroming budgetten Concern-
0 -100 100 100 100 100
certificering
4. Verschuiven budget Rotterdam Info 0 806 -806 -806 -806 -806
Totaal -2.078 -1.424 -654 -651 -651 -651
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning):
1. Actualisatie begroting
Het programma Economie en Arbeidsmarkt heeft verder vorm gekregen. Dit heeft geleid tot vaststelling van het Uitvoeringsprogramma
in de zomer van 2011. Hierbij zijn de benodigde middelen verder gespecificeerd toegewezen aan de producten
en economische categorieën. Dit resulteert in begrotingswijzigingen voor de producten Versterken Economische Structuur,
Versterken Vestigingsklimaat en Versterken Kansenstructuur. De drie producten vallen onder het beleidsveld Economie en
de begrotingswijzigingen zijn daarbinnen neutraal. Voor Economie als geheel zijn zowel de baten als de lasten met € 2,1 mln.
verlaagd. Dit wordt veroorzaakt door het aflopen van de subsidieregelingen kansenzones en OKR-2, die mede gefinancierd
worden door het Rijk.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen):
1. Samenvoegen staven Stadsontwikkeling
De samenvoeging van de staven Stadsontwikkeling is verwerkt in de begroting 2012 en budgettair neutraal met het
beleidsveld Ruimtelijke Ordening en Wonen.
2. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
3. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
4. Verschuiven budget Rotterdam Info
Bij de vorming van Stadsontwikkeling is het budget voor Rotterdam Info verschoven van het beleidsveld Ruimtelijke Ordening
en Wonen naar het beleidsveld Economie.
Bijlagen | pagina 291

Beleidsveld 11: Milieu en duurzaamheid
Milieu en duurzaamheid
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige
inspanning)
1. Regie Klassieke Milieutaken;
1.750 1.750 0 0 0 0
gebiedsgericht grondwaterbeheer
havengebied
Overboekingen (saldoneutraal
tussen beleidsmatige
inspanningen)
1. Beheer Nazorg milieulocaties 0 -634 634 634 634 634
2. Beëindiging doeluitkering
0 0 0 1.401
Bodemsanering
3. Regie Duurzaamheid; Bomen 0 -1.000 1.000 0 1.000 0
4. Beëindiging middelen
9.500
Duurzaam
Totaal 1.750 116 1.634 634 1.634 11.535
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Regie Klassieke Milieutaken; gebiedsgericht grondwaterbeheer havengebied
Voor Taakmutaties Gemeentefonds 2010 is een bestemmingsreserve gevormd bij de beleidsmatige inspanning Beheer
algemene middelen. Voor 2012 en 2013 worden ten laste van deze reserve werkzaamheden verricht voor gebiedsgericht
grondwaterbeheer havengebied.
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Beheer Nazorg milieulocaties
De mutatie is budgettair neutraal met de beleidsmatige inspanning Heel (maken van de stad).
2. Beëindiging doeluitkering Bodemsanering
De doeluitkering Bodemsanering komt met ingang van 2015 te vervallen.
3. Regie Duurzaamheid; Bomen
Voor de doelstelling Groen wordt vanuit het programma Duurzaam € 2 mln toegevoegd aan het Investeringsfonds Rotterdam
(IFR), € 1 mln in 2012 en € 1 mln in 2014. De middelen worden vanuit het IFR voor 2012 ter beschikking gesteld voor de
collegetarget.
4. Beëindiging middelen Duurzaam
De middelen Duurzaam zijn voor een periode van 4 jaar ter beschikking gesteld. Met ingang van 2015 komen deze middelen
te vervallen.
pagina 292 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Beleidsveld 12: Fysiek beheer van de stad
Schoon
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Verschuivingen Roteb 2.392 169 2.223 2.134 2.134 0
2. Afroming budgetten concern-
0 -98 98 98 98 98
certificering
3. Herfinanciering Servicedienst 0 -1.285 1.285 1.285 1.285 1.285
Totaal 2.392 -1.214 3.606 3.517 3.517 1.383
Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Verschuivingen Roteb
De technische verschuivingen hebben met name betrekking op het toepassen van een andere verdeelsleutel bij de begroting
2012 ten opzichte van de begroting 2011 dit is saldoneutraal met beleidsmatige inspanning arbeidsparticipatie.
2. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
3. Herfinanciering Servicedienst
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning College’.
Heel (maken v/d stad)
begroting
2012
raming
2013
raming
2014
raming
2015
baten lasten saldo saldo saldo saldo
Technische mutaties (saldoneutraal
binnen beleidsmatige inspanning)
1. Leges Leidingen -1.114 -1.114 0 0 0 0
2. Overdracht Hbr-objecten 4.329 4.329 0 0 0 0
3. Overige begrotingscorrecties -47 531 -578 0 0 0
Overboekingen (saldoneutraal tussen
beleidsmatige inspanningen)
1. Afroming budgetten concern-
0 -77 77 77 77 77
certificering
2. Beheer Nazorg bodemsanerings-
0 634 -634 -634 -634 -634
locaties
Totaal 3.168 4.303 -1.135 -557 -557 -557
Technische mutaties (saldoneutraal binnen beleidsmatige inspanning)
1. Leges leidingen
In de afgelopen jaren is gebleken dat de tarieven voor de Leges Leidingen niet kostendekkend waren. Door de tarieven met
6% extra te laten stijgen wordt de 100% kostendekkendheid hersteld.
Voor de begroting 2012 is het aantal vergunningen geactualiseerd. Dit heeft een budgettair neutrale daling van de baten en
lasten tot gevolg.
2. Overdracht Hbr-objecten
Op 15 maart 2011 is een overeenkomst aangegaan met het Havenbedrijf Rotterdam N.V. (HbR) inzake ‘Verdeling beheer en
onderhoud stedelijk gebied en haven- en industrieel complex’. De van HbR te ontvangen jaarlijkse vergoeding van € 4,3 mln
dient ter dekking van het dagelijks- en groot onderhoud van deze objecten.
3. Overige begrotingscorrecties
Dit betreft kleine budgettair neutrale correcties binnen de beleidsmatige inspanning
Bijlagen | pagina 293

Overboekingen (saldoneutraal tussen beleidsmatige inspanningen)
1. Afroming budgetten Concerncertificering
Zie beleidsmatige inspanning ‘Besluitvorming en ondersteuning Raad’.
2. Beheerplan nazorg bodemsaneringslocaties
De nazorg van bodem saneringslocaties wordt uitgevoerd door Gemeentewerken en verantwoord op de kostenplaats ORM.
Als gevolg van het opheffen van het product Regie lucht, geluid, bodem vergunningverlening en handhaving wordt het budget
voor het beheerplan Nazorg bodemsaneringslocaties overgeheveld naar het product Wegen, water en groen.
pagina 294 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Bijlagen | pagina 295

Bijlage 13:
EMU-saldo
Het EMU-saldo is het saldo van de inkomsten en uitgaven van de totale overheid, en komt vrijwel overeen met het
vorderingensaldo van de overheid uit de Nationale rekeningen.
Niet-financiële transacties betaald aan derden beïnvloeden het EMU-saldo nadelig, zoals salarissen, betaalde rente, aankoop
goederen en diensten, investeringen en verstrekte overdrachten en subsidies.
Niet-financiële transacties ontvangen van derden beïnvloeden het EMU-saldo voordelig, zoals ontvangen rente, dividend,
desinvesteringen, belastingen en ontvangen overdrachten.
Op basis van de wet Financiering Decentrale Overheden (Fido) behoort ingrijpen tot de mogelijkheden bij een dreigende
overschrijding van het 3% EMU-tekort voor zover dit wordt veroorzaakt door een ongewenste ontwikkeling van het EMU-saldo
van de lokale overheid.
Met het oog op goede informatievoorziening is in een Bestuurlijk Overleg tussen de ministeries van BZK en Financiën en
de VNG en IPO afgesproken dat in het vervolg een raming van het eigen EMU-saldo wordt opgenomen in de begroting. Het
ministerie van Financiën heeft hiervoor het volgende formaat opgesteld.
Bijdrage gemeente Rotterdam in het EMU-saldo
Omschrijving 2011 2012
Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves + -148.460 -22.686
Afschrijvingen ten laste van de exploitatie + 156.733 165.662
Bruto dotaties aan de post voorzieningen ten laste van de exploitatie + 34.031 32.479
Investeringen in (im)materiële vaste activa die op de balans worden geactiveerd - 182.049 222.189
Baten uit bijdragen van andere overheden, de Europese Unie en overigen + 0 0
uit desinvesteringen in (im)materiële vaste activa + 0 0
Aankoop van grond en de uitgaven aan bouw-, woonrijp maken e.d. - 233.500 217.800
Baten voorzover transacties niet op exploitatie verantwoord” + 237.100 196.000
Lasten op balanspost Voorzieningen - 34.363 38.593
Lasten ivm transacties met derden, rechtstreeks ten laste van de reserves - 0 0
Verkoop van effecten + 0 0
Berekend EMU-saldo -170.508 -107.127
pagina 296 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Bijlage 14:
Financiering
Balans (gemiddelde volumes) 2012 2013 2014 2015
Activa kapitaalverstrekking 2.337.787 2.506.072 2.589.357 2.672.642
Woningbouwcorporaties 193.040 173.138 165.443 159.394
Woningbouw leningen (stadsvernieuwing) 46.179 44.294 42.233 39.979
Overige verstrekte leningen 840.036 628.774 461.376 360.690
Vaste activa 3.417.042 3.352.279 3.258.409 3.232.705
Reserves 727.657 561.321 546.178 542.636
Voorzieningen 113.809 106.266 105.112 103.889
Leningen 1.589.792 1.393.511 1.212.465 1.130.847
Vaste passiva 2.431.258 2.061.098 1.863.755 1.777.372
Financieringstekort 985.784 1.291.181 1.394.654 1.455.333
Bijlagen | pagina 297

Bijlage 15: Borgstellingen en garantieverplichtingen
verwacht restantbedrag
naam garantie en naam
begunstigde
oorspronkelijk
bedrag
lening
% v/d lening
(bedrag)
looptijd
beginbalans
2012
beginbalans
2013
beginbalans
2014
beginbalans
2015
Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam
Gemeenschappelijke
regeling grondbank RZG
Zuidplas
145.400 40% Jaarlijks wordt
een gedeelte
van het te
lenen bedrag
opgenomen.
De leningen
hebben een
looptijd van 5
tot 10 jaar.
105.000 105.000 105.000 105.000
Totaal 145.400 105.000 105.000 105.000 105.000
Gemeentelijke Gezondheidsdienst
Revalidatiecentrum
5.693 100% 15–07–2017 1.139 949 759 569
Rijndam
GGZ Groep Europoort 862 100% 01–06–2027 345 323 302 280
ST. Horizon 1.420 100% 02–06–2027 568 532 497 461
ST. PameierKeerkring 295 100% 18–01–2012 11 4 0 0
ASVZ Zuid West 250 100% 01–03–2014 58 40 21 0
ST. Zorg Compass 2.269 100% 15–09–2019 605 529 453 378
ST. Laurens 1.361 100% 01–12–2012 34 0 0 0
ST. Laurens 908 100% 01–07–2013 45 23 0 0
Gezondheidscentrum
1.248 100% 01–03–2028 927 897 866 882
Beverwaard
ST. Tarwezicht op Zuid 100 100% 01–09–2014 27 17 6 0
ST. Zuiderkroon 200 100% 01–04–2013 38 12 0 0
ST. Zuiderkroon 200 50% 01–12–2012 25 0 0 0
Totaal 14.806 3.822 3.326 2.904 2.570
Jeugd, Onderwijs en Samenleving
Albeda College 9.461 45,40% Tot 18 febr 3.963 3.083 2.133 1.108
2015
Totaal 9.461 3.963 3.083 2.133 1.108
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
ST. Zeemanshuis
2.382 100% 02–01–2024 714 655 0 0
Rotterdam
ST. Zeemanshuis
1.361 100% 19–03–2012 45 0 0 0
Rotterdam
Vereniging Buurt- &
1.815 100% 01–09–2017 792 698 0 0
Speeltuin
ST. Humanitas inzake
4.537 100% 22–01–2012 113 0 0 0
kliniek
ST. Humanitas inzake
8.622 100% 02–01–2028 3.664 3.449 0 0
H. Dekhuijzen
ST. Humanitas inzake
2.723 100% 15–08–2030 1.293 1.225 0 0
H. Dekhuijzen
ST. Sgros Zorggroep 4.070 100% 15–08–2018 2.017 1.830 0 0
ST. Sgros Zorggroep 1.975 100% 01–11–2016 771 662 0 0
ST. Sgros Zorggroep 1.471 100% 01–09–2019 791 728 0 0
ST. Sgros Zorggroep 214 100% 01–09–2022 90 82 0 0
Zorggroep Rijnmond 817 100% 01–02–2029 368 347 0 0
ST. Laurens inzake
2.155 33,33% 05–01–2017 681 567 0 0
Stadszicht
vervolg bijlage 15 zie volgende pagina
pagina 298 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

vervolg tabel 15 vorige pagina
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
ST. Laurens inzake
2.587 100% 15–08–2017 681 544 0 0
Stadszicht
ST. Laurens inzake
681 100% 15–11–2017 204 170 0 0
Stadszicht
ST. Laurens inzake
1.509 100% 15–05–2017 476 397 0 0
Stadszicht
ST. Laurens inzake A.
4.887 100% 01–07–2025 2.443 2.268 0 0
Binnenweg
ST. Laurens inzake A.
4.277 100% 01–07–2025 2.065 1.917 0 0
Binnenweg
Totaal 46.083 17.208 15.539 0 0
Dienst Sport & Recreatie
Stg Kon Rott Diergaarde 2.950 100% 20 295 147 0 0
Stg Kon Rott Diergaarde 2.042 100% 20 204 102 0 0
Stg Kon Rott Diergaarde 13.613 100% 20 4.084 3.403 2.723 2.042
Stg Kon Rott Diergaarde 6.807 100% 20 2.722 2.383 2.042 1.702
Stg Kon Rott Diergaarde 4.538 100% 20 2.042 1.815 1.588 1.361
Stg Kon Rott Diergaarde 6.035 100% 20 3.018 2.716 2.414 2.112
Stg Kon Rott Diergaarde 102 100% 30 64 62 59 56
Excelsior (St BV SC
1.180 100% 25 802 716 669 622
Excelsior)
Feijenoord Stadion 1.410 100% 12 470 352 235 117
Feijenoord Stadion 1.574 100% 12 525 394 262 131
Feijenoord Stadion 1.298 100% 12 433 325 217 108
Feijenoord Stadion 1.018 100% 12 339 254 170 85
Watersport ver. Aegir 68 100% 30 47 45 43 42
De Waterweg SV 68 100% 20 13 7 2 0
STIT Plaswijck 57 100% 15 13 10 6 3
Totaal 42.761 15.071 12.731 10.430 8.381
Kostenplaats Bijzondere Geldstromen
Niet-winstbeogende
11.374 Div. 10.800 10.300 9.700 9.100
instellingen
Garanties WSW 6.878.003 Div. 7.200.000 7.600.000 8.000.000 8.400.000
Hypotheekgaranties 133.582 Div. 125.000 117.000 108.000 98.000
Garanties WEW 5.036.000 Div. 5.500.000 5.200.000 4.900.000 4.600.000
Garantie NRF-leningen 13.495 Div. 13.500 13.500 13.500 13.500
Garantie SVn-leningen 1.111 Div. 900 690 480 270
Totaal 12.073.565 12.850.200 12.941.490 13.031.680 13.120.870
Dienst Kunst en Cultuur
SKVR 1.316 100% 30 483 439 395 351
Aankoop pand W.
Buijtewechstraat 70
SKVR 1.200 100% 10 1.080 960 840 720
Verbouw Rotterdam
Building
SKVR 1.179 100% 30 629 590 551 511
Aankoop verbouw
Hennekijnstraat
SKVR 450 100% 10 135 90 45 0
Verhoging
Hennekijnstraat
Meekers 136 100% 30 61 44 28 12
Aankoop pand
Ro Theater 1.239 100% 25 414 362 310 259
Aankoop pand
vervolg bijlage 15 zie volgende pagina
Bijlagen | pagina 299

vervolg tabel 15 vorige pagina
Dienst Kunst en Cultuur
Ro Theater 295 100% 15 55 35 15 0
Verhoging lening pand
SKAR 166 100% 25 33 25 18 12
Berkelselaan 44
SKAR 350 100% 10 105 70 35 0
Verbouw en aankoop
Totaal 6.331 2.995 2.615 2.237 1.865
Kostenplaats Concern Financiën
Warmtebedrijf NV 104.000 1,80% 104.000 104.000 104.000 104.000
Totaal 104.000 104.000 104.000 104.000 104.000
Totaal 12.442.407 13.102.259 13.187.784 13.258.384 13.343.794
pagina 300 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam

Bijlage 16: Kengetallen bedrijfsvoering
bedragen x € 1.000,- (in fte’s) (in %) bedragen x € 1.000,-
rek
2010
loonkosten**** bezetting ziekteverzuim inhuur externen
begr
2011*
begr
2012
ASR Audit Services Rotterdam 4.604 4.288 4.329 61 60 53 8,9 4,5 8,0 692 170 178
GAR Gemeentearchief Rotterdam 5.072 4.906 4.661 96 96 91 5,7 5,0 5,0 259 200 198
GBR Gemeentelijkebelastingen Rotterdam 13.419 15.128 15.038 232 239 239 6,3 6,1 7,0 2.457 1.621 1.394
Bibl Bibliotheek 13.193 12.928 12.194 250 230 230 7,7 5,8 6,2 809 36 161
SO Cluster Stadsontwikkeling (incl. kpl. Econ.)** 102.091 89.199 91.114 1.475 1.349 1.250 4,9 5,7 5,7 7.712 9.260 8.240
GW Gemeentewerken 125.185 120.592 113.230 2.131 2.024 1.870 4,3 4,5 4,5 19.358 18.151 4.712
GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst 35.872 35.840 33.011 557 573 512 5,2 4,8 4,8 3.059 3.540 1.439
PZR Publiekszaken Rotterdam 17.325 15.558 14.428 302 244 253 4,6 5,5 5,5 7.039 1.341 1.983
ROTEB Roteb 94.202 94.313 98.116 2.001 1.986 2.038 9,5 8,5 8,5 10.069 10.933 7.549
BSD Bestuursdienst 43.829 39.428 36.775 543 512 490 4,1 3,5 3,0 4.686 3.651 3.478
JOS Jeugd, Onderwijs en Samenleving 22.947 23.052 27.566 359 415 408 5,3 5,0 5,0 1.858 2.095 2.118
SZW Sociale Zaken en Werkgelegenheid 111.437 105.491 95.669 2.027 1.832 1.790 5,8 5,0 5,3 17.888 8.164 2.974
SenR Sport en Recreatie 37.289 34.790 33.888 763 750 715 7,6 6,5 7,5 3.719 1.778 2.755
STZ Stadstoezicht 58.301 62.724 59.358 1.258 1.360 1.202 8,7 8,0 7,5 5.463 1.434 2.431
SDR Servicedienst Rotterdam 52.797 54.780 55.382 860 825 864 4,0 3,6 4,2 12.382 19.319 14.406
dKC Dienst Kunst en Cultuur 1.984 1.830 1.756 27 25 25 5,6 3,0 5,0 439 387 336
Kpl. Raad Kosten plaats Raad*** 3.642 3.467 3.708 48 48 49 8,9 3,6 3,5 312 233 194
CF Kostenplaats Concern Financiën n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 53 20 20
rek
2010
Totaal 743.189 718.314 700.223 12.990 12.568 12.079 98.254 82.333 54.566
begr
2011*
begr
2012
rek
2010
begr
2011*
begr
2012
rek
2010
begr
2011*
begr
2012
* Betreft de begroting 2011 zoals opgenomen in de 1 e bestuursrapportage (i.v.m. een in de omissieregeling nog niet over de diensten verdeelde taakstelling).
** Door de samenvoeging van cluster Stadsontwikkeling is voor wat betreft het verzuim uitgegaan van de opgave zoals gedaan in de begroting 2012 (realisatie 2010 en prognose 2011).
*** Door de samenvoeging van kostenplaats Raad is voor wat betreft het verzuim uitgegaan van de opgave zoals gedaan in de begroting 2012 (realisatie 2010 en prognose 2011).
**** Exclusief aandeel WSW/WIW/raad en VOIL
Bijlagen | pagina 301

Colofon
De begroting 2012 is een uitgave van de Gemeente Rotterdam
Bezoekadres:
Stadhuis
Coolsingel 40
Postadres:
Postbus 70012
3000 KP Rotterdam
Redactie:
Bestuursdienst Gemeente Rotterdam, Directie Middelen en Control
Tel.: 14010
Fotografie*:
Marc Heeman: cover achterzijde, pag 1, 2, 8, 40, 120, 168
Hannah Anthonysz: pag 6, 158, 220
Daarzijn: pag 14
Rob Niemantsverdriet: cover voorzijde, pag 24
Jan van der Ploeg: pag 26, 50, 148
Rotterdam Marketing: pag 4, 84, 180
Rotterdam Image Bank : pag 64
Beelden van Enith: pag 76
Ben Wind: pag 102
Claire Droppert: pag 138
* Alle foto’s zijn geselecteerd uit de Rotterdam Image Bank (http://www.rotterdamimagebank.nl/)
Grafisch ontwerp en productiebegeleiding:
Studio Drijvers (info@drijvers.com | 010 340 26 07)
Drukwerk:
Veenman Drukkers, Rotterdam
Oplage:
350
Datum:
september 2011
De begroting 2012 is verkrijgbaar bij de bibliotheek van het Stadhuis à € 15,- zolang de voorraad strekt.
Telefoon: 14010
pagina 302 | Begroting 2012 | Gemeente Rotterdam