ASS-diagnose bij volwassenen: puzzelen voor profi's - RUhosting

Omdat van een waterdichte screening geen sprake is, gebruikt Sizoo liever de
term casefinding. Veel volwassenen die zich aanmelden, doen dat namelijk omdat
het autisme wordt vermoed door de partner of al is vastgesteld bij één of
meerdere kinderen in het gezin. Bovendien suggereert screening een oplossing
in de preventieve sfeer en daarvan is bij de chronische stoornis ASS geen sprake.
Na een beknopte bespreking van de genoemde vragenlijsten komt Sizoo tot de
slotsom dat veel vragenlijsten nader onderzoek verdienen. De AQ – en met name
de Nederlandse versie hiervan – komt op dit moment echter het beste uit de bus
en is dan ook de meest geschikte lijst om te gebruiken.
“Er is nog geen enkel instrument waarop we zondermeer kunnen vertrouwen.
Het zijn namelijk geen lijsten die je zomaar kunt afvinken. Daarom is het van
groot belang dat de onderzoeker grondige kennis heeft van autismespectrumstoornissen.
Dat is vooral nodig om te kunnen beoordelen hoe iemand
opdrachten uitvoert en tot de scores gekomen is. Dat neemt niet weg dat deze
lijsten goed kunnen worden gebruikt om te bepalen of verder diagnostisch
onderzoek zinvol is.”
Ontwikkelingsanamnese
Om ASS bij volwassenen te kunnen diagnosticeren, is het noodzakelijk om inzicht
te krijgen in de manier waarop iemand zich tijdens zijn jeugd en adolescentie
heeft ontwikkeld. Dat is geen eenvoudige opgave, omdat onderzoekers hierbij
tegen allerlei praktische problemen aanlopen. De verhalen en ervaringen van
ouders kunnen bijvoorbeeld gekleurd en onvolledig zijn. Dat geldt ook voor de
herinneringen van de cliënt zelf. Daarom komt het bij het afnemen van een
ontwikkelingsanamnese vooral aan op gedetailleerd doorvragen, benadrukt drs.
Marjan van Oosten, psychiater bij GGZ Delfland.
Dankzij afnemende symptomen, zelf ontwikkelde compensatiestrategieën en een
goed gestructureerde omgeving slagen veel volwassenen met ASS erin redelijk
met hun stoornis te leven. Juist hierom kunnen verhalen over het verloop van de
eigen ontwikkeling nuttige informatie opleveren voor een ASS-diagnose. Was de
cliënt als kind bijvoorbeeld overgevoelig voor prikkels of in zijn waarneming
extreem gefocust op details Of was er sprake van ongewone interesses en
preoccupaties
Om de antwoorden op dit soort vragen goed te kunnen beoordelen, heeft de
onderzoeker wederom kennis van het klinische beeld nodig, maar daarnaast ook
van de normale ontwikkeling van kinderen. Met deze bagage kan per fase (baby,
peuter, kleuter, kind, puber, jongere en adolescent) gedetailleerd worden
ingezoomd op de somatische, motorische, sociale, cognitieve en seksuele
ontwikkeling. Op al deze terreinen moet gericht worden doorgevraagd om de
benodigde informatie boven tafel te krijgen, hoe moeilijk dat – jaren later – vaak
ook is.
“Door schaamte zijn ouders soms geneigd ervaringen te bagatelliseren”, weet
Van Oosten uit ervaring. “Ook kunnen zij door vergelijkbare problematiek
geneigd zijn te ontkennen. Of ze zijn het onderling oneens. In zulke gevallen is
het nodig dat je blijft doorvragen naar voorbeelden.”
Behalve ouders kunnen ook tantes, broers, zussen en buren waardevolle
informatiebronnen zijn. Verder kan ook het doornemen van fotoalbums en
schoolrapporten helpen bij het losmaken van herinneringen.