Activiteitenverslag 2009 - IWT

Deel 4 - Steun aan basisonderzoek
1. Inleiding
Naast de steun aan projecten geïnitieerd door de bedrijven, heeft het IWT een aantal
steunmaatregelen die eerder gericht zijn op het verhogen van kennis tot ondersteuning van
innovatie. De gesteunde projecten worden uitgevoerd door kenniscentra of vorsers. Dit omvat
de volgende steunmaatregelen:
• Subsidies voor Strategisch BasisOnderzoek (SBO)
Budgettair gezien is dit de omvangrijkste maatregel van deze groep. Binnen deze regeling
worden projecten gesteund met een belangrijke potentiële economische of maatschappelijke
impact op lange termijn. Ze worden in hoofdzaak uitgevoerd door onderzoeksinstellingen. In
2009 werd de zevende oproep van SBO uitgevoerd. Op basis van een effectenmeting
uitgevoerd in 2007 werd in 2008 het programma herzien. Deze herziening werd verder
uitgewerkt in 2009 met nadruk op het stimuleren van een goede interactie tussen
kennisinstellingen en de gebruikers, bij voorkeur voor de opstart van het project. De
praktijkseminaries waarbij uitvoerders van verschillende projecten ervaringen kunnen delen,
opgestart in 2008, werden verdergezet in 2009 en kunnen op veel bijval rekenen van
aanvragers in spe.
• Mandaten en beurzen voor individuele onderzoekers (Onderzoeksmandaten - OZM - en
doctoraatsbeurzen)
In tegenstelling tot SBO, dat zich richt op grotere projecten met omvangrijke consortia wordt
hier de individuele vorser gesteund. Er zijn twee verschillende populaties: de ervaren
onderzoeker die zijn kennis wil overdragen naar bedrijven kan beroep doen op een
onderzoeksmandaat. De doctoraatsbeurzen daarentegen steunen doctoraatstudenten, in
principe aan het begin van hun onderzoeksloopbaan. In 2009 werd het besluit voor toekenning
van doctoraatsbeurzen gewijzigd. Hierbij zijn diplomavereisten afgeschaft en worden de
beurzen toegespitst op uitvoering van strategisch basisonderzoek, namelijk vernieuwend en
doctoraatswaardig onderzoek dat in geval van succes op termijn aanleiding kan geven tot
toepassingen. In een eerste fase worden de beurzen beperkt tot strategisch basisonderzoek
met een economische finaliteit. In het najaar 2009 werden de kandidaat-bursalen op deze
basis geëvalueerd en werden voor de eerste maal beurzen voor strategisch basisonderzoek
toegekend.
Het stelsel van de onderzoeksmandaten bleef ongewijzigd in 2009. Het proces werd lichtjes
bijgestuurd met de mogelijkheid om de aanvragen gebundeld te behandelen, in combinatie
met andere projectaanvragen.
In 2009 werden een nieuw programma gestart voor toekenning van zogenoemde
Baekelandmandaten. Deze mandaten worden toegekend met het doel individuele onderzoekers
de kans te bieden een doctoraat uit te voeren in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven.
Bij een Baekelandmandaat is enerzijds een Vlaams bedrijf betrokken; dit bepaalt de
strategische oriëntatie van het project en zorgt voor cofinanciering. Anderzijds staat een
Vlaamse universiteit in voor de begeleiding naar en de toekenning van een doctoraat volgens
de gangbare kwaliteitsnormen. Ook andere kennisinstellingen - strategische onderzoekscentra,
onderzoeksinstituten, hogescholen, enz. - kunnen optreden als gastinstelling voor de
doctorandus, indien zij samenwerken met een promotor verbonden aan een Vlaamse
universiteit. Het bedrijf - dat een samenwerkingsovereenkomst afsluit met de kennisinstelling -
treedt op als de hoofdaanvrager naar het IWT. Na goedkeuring wordt aan het bedrijf
projectmatige steun toegekend. De werkzaamheden kunnen plaatsgrijpen bij zowel de
kennisinstelling als het bedrijf. In 2009 werden 30 mandaten goedgekeurd.
• Subsidies voor Toegepast Biomedisch onderzoek met een primair Maatschappelijke Finaliteit
(TBM)
In de loop van 2006 werd een nieuw programma opgestart voor financiering van toegepast
biomedisch onderzoek met een primair maatschappelijke finaliteit. Dit programma richt zich
naar biomedisch onderzoek dat zich reeds ver in het traject van ontdekking naar toepassing
bevindt met een uitgesproken maatschappelijke maar slechts een beperkte of onbestaande
industriële toepasbaarheid. Dit programma voorziet 5 miljoen euro per jaar en staat open voor
22