03.03.2015 Views

Resultaten over 2012 visie op 2020

Description

Description

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

201 2<br />

<strong>Resultaten</strong><br />

<strong>over</strong> <strong>2012</strong>


Colofon<br />

Dit verslag <strong>2012</strong> is een<br />

uitgave van de afdeling<br />

Communicatie en Public<br />

Affairs van DELTA N.V.<br />

Redactie:<br />

Luppo Huizenga<br />

Mariska van der Hulst<br />

Vormgeving:<br />

Miriam de Vos<br />

Fotografie:<br />

Ton Stanowicki<br />

Evert van Moort<br />

Drukwerk:<br />

Drukkerij LNO, Zierikzee<br />

Voor vragen, <strong>op</strong>merkingen<br />

of suggesties kunt u<br />

contact <strong>op</strong>nemen met de<br />

afdeling Communicatie<br />

en Public Affairs via<br />

telefoonnummer<br />

0118 882000 of via<br />

info@DELTA.nl.<br />

DELTA N.V.<br />

Afdeling Communicatie<br />

en Public Affairs<br />

Poelendaelesingel 10<br />

4335 JA Middelburg


1<br />

<strong>2020</strong> onder<br />

de loep<br />

2<br />

Goede<br />

resultaten<br />

in <strong>2012</strong><br />

3<br />

Zeeuwen<br />

dichter bij<br />

elkaar


Dit verslag wordt verspreid onder klanten, relaties en<br />

andere betrokkenen bij DELTA.<br />

Deze uitgave wordt ook via het internet<br />

(www.DELTA.nl) gepubliceerd.<br />

Inhoud<br />

4<br />

Vergroening<br />

dankzij<br />

innovatief<br />

netwerk<br />

5<br />

Zo min<br />

mogelijk<br />

verspillen<br />

6<br />

Profiel en<br />

kerncijfers


6<br />

01 2


<strong>2020</strong> onder<br />

de loep<br />

In een jaarverslag wordt teruggeblikt: hoe ging het in het afgel<strong>op</strong>en<br />

jaar en wat hebben we gepresteerd? Maar minstens zo interessant<br />

is het om vooruit te kijken. Want een scherp beeld van de toekomst<br />

biedt ons de beste inspiratie voor een succesvolle strategie.<br />

Door onze veelzijdige multi-utility dienstverlening is DELTA nauw<br />

betrokken bij veel verschillende maatschappelijke ontwikkelingen.<br />

Nieuwe technologie, duurzaamheid en ‘de consument van de<br />

toekomst’: we zijn in hoog tempo <strong>op</strong> weg naar morgen. Voor de<br />

drie bedrijfsdomeinen - Netwerken, Energie & Multimedia en<br />

Afvalverwerking - brengen we in dit jaarverslag een aantal in het oog<br />

springende ontwikkelingen voor het voetlicht.<br />

Geen science fiction<br />

Het gaat ons niet om science fiction, we schetsen een<br />

zo concreet mogelijk beeld van de nabije toekomst en<br />

richten ons <strong>op</strong> <strong>2020</strong>. Wat is er <strong>over</strong> zeven jaar anders dan<br />

nu? En hoe speelt DELTA daar<strong>op</strong> in? Mensen met een kijk<br />

<strong>op</strong> de toekomst komen aan het woord en aan de hand<br />

van onderzoeksgegevens wordt de consument van <strong>2020</strong><br />

geschetst. DELTA-deskundigen lichten toe <strong>op</strong> welke manier we<br />

ons nu voorbereiden <strong>op</strong> het nieuwe decennium.<br />

Iemand met zo’n toekomst<strong>visie</strong> is Herman Wijffels,<br />

geboren Zeeuw en deeltijdhoogleraar duurzaamheid en<br />

maatschappelijke verandering aan de Universiteit Utrecht.<br />

Aan hem vroegen we hoe hij aankijkt tegen <strong>2020</strong>: “Tegen die<br />

tijd is er een forse stap gezet in decentrale energie<strong>op</strong>wekking<br />

met slimme technieken en naar een biobased economy. De<br />

‘prosument’, de consument die zelf produceert wat hij nodig<br />

heeft aan bijvoorbeeld energie, ouderenzorg en (stads)<br />

landbouw, is een vast gegeven in onze economie. Het<br />

bedrijfsleven gaat veel zorgvuldiger om met grondstoffen en<br />

‘urban mining’, waardevolle stoffen halen uit stadsafval,<br />

is gangbaar.”<br />

Apart MVO-verslag<br />

In de zomer van 2013 publiceert DELTA een apart MVO-verslag.<br />

Daarin beschrijven we de belangrijkste prestaties <strong>op</strong> het<br />

gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In dat<br />

verslag onder meer aandacht voor de milieudoelstellingen<br />

rond de elektriciteitscentrales en de plannen <strong>op</strong> het gebied van<br />

duurzame energie.<br />

<strong>2020</strong> Onder de loep<br />

7


Goede<br />

resultaten<br />

in <strong>2012</strong><br />

DELTA deed het goed in <strong>2012</strong>. Het netto resultaat <strong>over</strong> het afgel<strong>op</strong>en jaar<br />

bedroeg 81 miljoen en de omzet bleef stabiel <strong>op</strong> bijna 2,2 miljard euro.<br />

Het uitblijven van economisch herstel en <strong>over</strong>capaciteit <strong>op</strong> de<br />

elektriciteitsmarkt hadden een negatief effect. Dankzij de multi-utility<br />

strategie liet DELTA echter stabiele resultaten zien.<br />

8


Goede resultaten in <strong>2012</strong><br />

9


Financiële highlights<br />

bedragen in miljoenen euro’s<br />

Netto omzet<br />

Bruto marge<br />

EBITDA<br />

Netto resultaat<br />

Investeringen in (im)materiele vaste activa<br />

Net Debt<br />

Medewerkers (in FTE)<br />

<strong>2012</strong><br />

2.172<br />

649<br />

293<br />

81<br />

110<br />

538<br />

2.954<br />

2011<br />

2.185<br />

655<br />

282<br />

83<br />

168<br />

622<br />

2.977<br />

De daling van de resultaten bij de productie van elektriciteit<br />

is tekenend voor de situatie waarin de Noordwest-Eur<strong>op</strong>ese<br />

energiemarkt zich bevindt. Binnen dit bedrijfsonderdeel<br />

daalde de brutomarge met meer dan 30%. Binnen het segment<br />

Netwerken werd goed gepresteerd, DELTA Netwerkbedrijf<br />

(DNWB) en DELTA Infra realiseerden in <strong>2012</strong> een uitstekend<br />

financieel resultaat. Bij DNWB is dat ten dele het gevolg van<br />

de door de Energiekamer gereguleerde tariefontwikkeling voor<br />

het transport van elektriciteit en gas. DELTA Infra wist enkele<br />

belangrijke nieuwe <strong>op</strong>drachten te verwerven. Ook binnen het<br />

business-segment multimedia kon het jaar met goede cijfers<br />

worden afgesloten.<br />

Afvalverwerkingsbedrijf Indaver, waarin DELTA een belang<br />

heeft van 75%, behaalde voor het eerst in zijn bestaan een<br />

omzet van meer dan EUR 500 mln. De hoge bezettingsgraad<br />

van de installaties en de ingebruikname van de nieuwe<br />

verbrandingsinstallatie voor medisch afval in Antwerpen<br />

droegen bij aan het gunstige resultaat. De nieuwe<br />

afvalverbrandingsinstallatie in Meath (Ierland) heeft een<br />

eerste volledig kalenderjaar naar verwachting goed gedraaid.<br />

Het resultaat uit deelnemingen steeg naar EUR 77,7 miljoen, in<br />

2011 bedroeg dit EUR 71,8 miljoen. Waterbedrijf Evides boekte<br />

een even goed resultaat als vorig jaar. EPZ werd dit jaar voor<br />

70% meegenomen in de resultaten, nadat in 2011 een extra<br />

20%-belang werd verworven. De verko<strong>op</strong> van de deelneming<br />

in N.V. KEMA droeg ook bij aan het resultaat.<br />

Ondanks de magere resultaten binnen het energiesegment is<br />

CEO Rob Frohn tevreden <strong>over</strong> de financiële gang van zaken:<br />

“De financiering van ons bedrijf zag er eind <strong>2012</strong> solide uit<br />

en weerspiegelt de goede bedrijfsresultaten van een aantal<br />

bedrijfsonderdelen, de eenmalige baten, de beperking van de<br />

investeringen en de verbetering van het werkkapitaal”.<br />

De voortdurende ongunstige situatie <strong>op</strong> de energiemarkt<br />

en de gewijzigde <strong>op</strong>vatting <strong>over</strong> de kernenergieplannen<br />

vormden medio <strong>2012</strong> voor de directie aanleiding om de<br />

bedrijfsstrategie te herzien. Als onderdeel van de gewijzigde<br />

strategie werden in het verslagjaar voorbereidingen<br />

getroffen om een kleinere holdingorganisatie mogelijk<br />

te maken en werd een vacaturest<strong>op</strong> afgekondigd. Verder<br />

werden dochterondernemingen Triqua/DELTA MBR<br />

(afvalwaterzuivering) en DELTA Industriële Reiniging verkocht<br />

en st<strong>op</strong>te DELTA Infra met de activiteiten <strong>op</strong> het gebied<br />

10


CFO Frank Verhagen (r) en CEO Rob Frohn.<br />

“De financiering van ons bedrijf zag er eind <strong>2012</strong> solide uit en<br />

weerspiegelt de goede resultaten van een aantal bedrijfsonderdelen,<br />

de eenmalige baten, de beperking van de investeringen en de<br />

verbetering van het werkkapitaal.”<br />

van lichttechniek. Het verscherpte financiële beleid leverde<br />

het afgel<strong>op</strong>en jaar een aanmerkelijke verbetering <strong>op</strong> van de<br />

schuldpositie. De netto schuld nam met EUR 84 miljoen af tot EUR<br />

538 miljoen per ultimo <strong>2012</strong>.<br />

Vooruitzichten<br />

De komende periode hanteert DELTA een terughoudend<br />

investeringsbeleid. Wel is er ruimte voor initiatieven die<br />

samenhangen met de energietransitie naar duurzame <strong>op</strong>wekking<br />

van elektriciteit. Zo worden de netwerken beter geschikt gemaakt<br />

voor het faciliteren van decentrale <strong>op</strong>wekking en zal de verdere<br />

toepassing van slimme meters bijdragen aan bewuster verbruik<br />

van energie. Dit jaar zal het vernieuwde windpark Kreekraksluis<br />

duurzame energie gaan leveren.<br />

Dankzij de aangepaste bedrijfsstrategie zijn de voorwaarden<br />

aanwezig om onze aandeelhouders een dividend te kunnen<br />

blijven bieden en blijft de werkgelegenheid in de regio in<br />

belangrijke mate in stand. Door de ongunstige omstandigheden<br />

<strong>op</strong> de energiemarkt zal het <strong>op</strong>erationeel resultaat uit normale<br />

bedrijfsvoering dit jaar naar verwachting echter lager uitvallen<br />

dan dat in <strong>2012</strong>.<br />

Goede resultaten in <strong>2012</strong><br />

11


Een blik in de toekomst<br />

Zeeuwen<br />

dichter bij<br />

elkaar<br />

In <strong>2020</strong> heb je vanuit de huiskamer rechtstreeks toegang tot<br />

een breed scala aan diensten via je tele<strong>visie</strong> of tabletcomputer.<br />

Een <strong>over</strong>zicht <strong>op</strong> maat met bijvoorbeeld zorgverleners,<br />

onderwijsinstellingen en entertainment & media. Maar ook<br />

communicatie met de buitenwereld en allerlei huishoudelijke<br />

toepassingen <strong>op</strong> het gebied van energiemanagement, verwarming en<br />

verlichting zijn binnen handbereik. Alles <strong>over</strong>zichtelijk bij elkaar <strong>op</strong><br />

één scherm en ook nog gemakkelijk te bedienen. DELTA en ZeelandNet<br />

zetten de komende periode vol<strong>op</strong> in <strong>op</strong> het dichter bij elkaar brengen<br />

van Zeeuwse dienstverleners en huishoudens. Het motto voor de<br />

komende jaren? DELTA verbindt.<br />

Energie & multimedia <strong>2020</strong><br />

13


14<br />

“Ons einddoel is alle relevante<br />

diensten <strong>over</strong>zichtelijk <strong>op</strong> een rij<br />

<strong>op</strong> het scherm in de huiskamer. ”


Méér dan<br />

internet<br />

“Er ligt een wereld aan onze voeten, want voor dienstverleners en consumenten<br />

zijn de voordelen van de voortschrijdende internettechnologie enorm. Alles<br />

draait om toegankelijkheid. Allerlei diensten worden bereikbaarder door<br />

internettechnologie en dankzij de goede infrastructuur die we in Zeeland hebben.<br />

Voor ons is belangrijk dat we méér willen bieden dan ‘slechts’ goede infrastructuur<br />

en internettoegang.” zegt Willem Jan Krab, manager business unit multimedia.<br />

“We willen toe naar totaalconcepten die we per branche gaan<br />

invullen. Daarom werken we samen met het onderwijs, de<br />

toeristische sector en de zorg. Samen zoeken we naar het<br />

antwoord <strong>op</strong> de vraag <strong>op</strong> welke manier de student, de toerist of<br />

de patiënt baat kan hebben bij dienstverlening <strong>op</strong> maat, die we<br />

met behulp van moderne technologie in de huiskamer brengen.”<br />

Gezamenlijke aanpak<br />

“Door een gezamenlijke aanpak is de kans van slagen<br />

het grootst. Als organisaties verschillende systemen en<br />

technieken gaan gebruiken ligt het gevaar van versnippering<br />

en efficiency-verlies <strong>op</strong> de loer. Het gevolg? De gebruiker weet<br />

straks niet waar hij moet zijn.”<br />

“Neem bijvoorbeeld de zorg. De ‘zorgconsument’ wil<br />

gemakkelijk toegang hebben tot de apotheker, huisarts,<br />

fysiotherapeut en bijvoorbeeld het ziekenhuis. Als deze<br />

dienstverleners gebruikmaken van dezelfde platforms en<br />

infrastructuur dan helpt dat enorm bij het toegankelijk maken<br />

van álle diensten. DELTA en ZeelandNet hebben wat dat<br />

betreft al goede ervaring. Zo hebben we voor zorginstellingen<br />

aparte glasvezelnetten ingericht die voldoen aan hoge<br />

kwaliteitseisen <strong>op</strong> het gebied van veiligheid en snelheid.<br />

De basis is dus in orde, nu zoeken we naar wegen om die<br />

infrastructuur <strong>op</strong>timaal te gaan benutten. Ons einddoel is:<br />

alle relevante diensten <strong>over</strong>zichtelijk <strong>op</strong> een rij <strong>op</strong> het scherm<br />

in de huiskamer. Dat scherm ziet er trouwens voor iedereen<br />

anders uit, want het maakt nogal wat uit of je student bent, of<br />

gepensioneerd, of moeder van een jong gezin.<br />

Services voor iedereen<br />

Sommige diensten zullen juist wél voor vrijwel iedereen<br />

van toepassing zijn, want wie maakt geen contact met de<br />

buitenwereld via telefoon of internet? Anders dan nu zal in<br />

de toekomst wel meer en meer gebruik worden gemaakt van<br />

beeldbel-verbindingen. Ook een categorie als ‘Entertainment<br />

& media’ biedt voor elk wat wils. Alleen de manier waar<strong>op</strong><br />

gebruik wordt gemaakt van ‘content’, zoals tv-programma’s,<br />

zal wel veel meer zijn afgestemd <strong>op</strong> het individuele ritme van<br />

de kijker. Want door diensten als ‘Uitzending gemist’ en ‘video<br />

on demand’ bepaal je voortaan zélf wanneer je kijkt. En waar<br />

je kijkt, want intussen kijk je tv <strong>op</strong> tablet, lapt<strong>op</strong> en<br />

zelfs smartphone.<br />

Ook de huishoudelijke toepassingen, ook wel ‘domotica’,<br />

behoren tot de diensten die voor vrijwel iedereen van<br />

toepassing zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om de bediening<br />

van licht, verwarming en bijvoorbeeld beveiligingsinstallaties.<br />

Ook energiebeheer hoort hierbij: door toepassing van de<br />

slimme meter en een energiemanagementsysteem krijgen<br />

consumenten steeds beter inzicht in hun energieverbruik. Ook<br />

kan nauwkeurig worden bijgehouden hoeveel elektriciteit zelf<br />

wordt <strong>op</strong>gewekt met zonnepanelen bijvoorbeeld. Verbruikers<br />

worden zich steeds meer bewust van hun verbruik.<br />

Duurzaamheid en kostenbeheersing spelen daarbij een<br />

belangrijke rol. Daarom beschouwt DELTA energiemanagement<br />

& domotica als een logisch onderdeel van het ‘startscherm<br />

van de toekomst’.<br />

Energie & multimedia <strong>2020</strong><br />

15


E - health<br />

Dienstverlening is steeds minder gebonden aan plaats en tijd.<br />

Dankzij de snelle ontwikkeling van de internettechnologie wordt het<br />

steeds makkelijker om verbinding te maken. Tekst, videobeelden<br />

en geluid: de kwaliteit van de verbindingen is al goed en wordt<br />

steeds beter. En diensten zijn niet meer alleen via een computer<br />

te benaderen, ook de tv en de smartphone doen prima dienst als<br />

serviceloket. Een voorbeeld uit de zorg.<br />

Het is 8 november <strong>2020</strong>, mevrouw Joziasse uit Veere is net<br />

<strong>op</strong>gestaan en maakt via haar tele<strong>visie</strong> contact met haar<br />

dochter die pas naar Bergen <strong>op</strong> Zoom is verhuisd.<br />

“Goed geslapen mam? Je ziet er uitgerust uit.”<br />

- “Ja, ik voel me prima. De afspraak met de huisdokter is naar<br />

vanmiddag verschoven, gelukkig hoef ik er niet voor naar<br />

buiten, het is zulk slecht weer.”<br />

“Oh, je zit in het ‘videospreekuur’?”<br />

- “Ja, met die beeldverbinding lijkt het wel of hij bij mij aan<br />

tafel zit.”<br />

“Mooi. En gaat je video-date met je bridgevriendinnen nog door?”<br />

- “We hebben om half 11 afgesproken, dan doen we zo’n<br />

virtueel koffiekransje! Ik ben er intussen helemaal aan<br />

gewend. En nu ik niet meer zo gemakkelijk de deur uitkom zie<br />

ik ze tenminste nog eens!”<br />

Binnen de zorg snijdt het mes aan twee kanten. Meer diensten<br />

<strong>op</strong> afstand toegankelijk, bijvoorbeeld dankzij ‘beeldbellen’<br />

<strong>op</strong> de tv of computer. De patiënt, vaak wat ouder, hoeft niet<br />

meer altijd de deur uit en de zorgverlener kan toch gericht<br />

diagnostiseren en adviseren. Dit biedt niet alleen meer<br />

gemak, door het ‘in huis halen’ van zorgverlening wordt het<br />

ook mogelijk om oudere hulpbehoevende mensen langer thuis<br />

te laten wonen. Professionele zorgverleners en mantelzorgers<br />

zijn binnen handbereik en dat biedt de zorgconsument<br />

zekerheid en het gevoel: ‘ik heb de regie in handen’. Samen<br />

met een zorginstelling in Zeeuws Vlaanderen werkt DELTA <strong>op</strong><br />

dit moment aan voorbereidingen voor een pilot om nieuwe<br />

vormen van dienstverlening in de praktijk te testen.<br />

16


De consument<br />

in <strong>2020</strong><br />

Eind <strong>2012</strong> bracht onderzoeksbureau Motivaction* in Amsterdam de tijdgeest in<br />

kaart. Op basis van een reeks onderzoeken en gesprekken tussen onderzoeker<br />

Martijn Lampert en Herman Wijffels werd eind <strong>2012</strong> een verkenning <strong>op</strong>gesteld,<br />

een beeld van de ‘burger van vandaag’ en de belangrijkste aanstaande<br />

mentaliteitsveranderingen. De rapportage biedt een paar belangrijke<br />

aankn<strong>op</strong>ingspunten voor onze toekomststrategie en identificeert vier factoren<br />

die mogelijk aanzetten ‘tot alternatieve <strong>op</strong>lossingen voor de organisatie van<br />

economie en samenleving’. Een korte samenvatting.<br />

1. Toegang belangrijker dan bezit<br />

“Het gebruiken van producten en diensten is uiteindelijk<br />

belangrijker dan het bezitten ervan. De technologie die nu<br />

voorhanden is kan ‘het delen’ bevorderen. Clouddiensten, zoals<br />

muziekservice Spotify, toenemend gezamenlijk autogebruik en<br />

nieuwe vormen van online samenwerking illustreren deze trend.<br />

2. Meer belangstelling voor het immateriële<br />

De meeste mensen verwachten een lager welvaartsniveau, de focus<br />

ligt minder <strong>op</strong> ‘consumeren’. Tegelijk ontstaat er meer aandacht voor<br />

immateriële zaken zoals wandelen, fietsen en internetten.<br />

3. Meer zelf doen en ‘nieuw realisme’<br />

Meer dan in het verleden vinden Nederlanders dat de burger<br />

meer eigen verantwoordelijkheid moet nemen. Voor een deel<br />

komt dit voort uit ideologie en voor een deel heeft het te maken<br />

met de <strong>op</strong>vatting dat de <strong>over</strong>heidskosten te hoog <strong>op</strong>l<strong>op</strong>en.<br />

4. Voorkeur voor netwerk boven hiërarchie<br />

Grote groepen geven steeds vaker de voorkeur aan eigen<br />

initiatief in plaats van uitbesteding aan bureaucratische<br />

organisaties. Dit is onder meer zichtbaar <strong>op</strong> het gebied van<br />

onderwijs, energievoorziening, ouderen- en thuiszorg. Ook in<br />

hun eigen woonomgeving en <strong>op</strong> het werk willen mensen vaak<br />

meer zeggenschap.<br />

Motivaction schetst een beeld van de toekomstige burger<br />

en consument dat aansluit <strong>op</strong> de dienstverlening die<br />

DELTA voor ogen heeft:<br />

• toegang tot meer gezamenlijke diensten en producten;<br />

• meer eigen initiatief en regie in bijvoorbeeld de zorg;<br />

• internet wordt nog belangrijker dan het al is.<br />

* Motivaction in samenwerking met het Utrecht Sustainability Institute:<br />

‘Netwerksamenleving biedt route uit crisis’, december <strong>2012</strong>)<br />

Energie & multimedia <strong>2020</strong><br />

17


Energie en<br />

multimedia<br />

gang van zaken in <strong>2012</strong><br />

DELTA produceert energie met eigen installaties en door centrales<br />

in gezamenlijk bezit met partners. DELTA handelt daarnaast<br />

<strong>op</strong> verschillende markten in brandstoffen (gas, kolen, olie),<br />

elektriciteit en emissierechten en levert aan zakelijke klanten en<br />

consumenten. Ongeveer driekwart van de omzet van DELTA hangt<br />

samen met de energie-activiteiten van het bedrijf.<br />

Naast energie levert DELTA multimediadiensten, zoals internet- en<br />

telefoniediensten via dochteronderneming ZeelandNet. DELTA<br />

biedt via het kabelnet ook doorgifte van tele<strong>visie</strong>- en radiozenders.<br />

De multimediadienstverlening van DELTA en ZeelandNet richt zich<br />

<strong>op</strong> consumenten en de zakelijke markt in Zeeland.<br />

In <strong>2012</strong> boekte DELTA minder goede resultaten binnen het<br />

energiesegment. Jarenlang nam de vraag naar elektriciteit<br />

toe met 2 à 3% per jaar, maar door de ongunstige<br />

economische situatie stagneert deze groei. Daarnaast zijn<br />

de elektriciteitsprijzen <strong>op</strong> de groothandelsmarkt laag door<br />

<strong>over</strong>capaciteit en de prijzen van sommige brandstoffen zijn juist<br />

hoog waardoor de marges terugl<strong>op</strong>en.<br />

Energie <strong>op</strong> de zakelijke markt<br />

Vooral <strong>op</strong> de zakelijke energiemarkt zijn de matige economische<br />

omstandigheden voelbaar. Desondanks wist DELTA Zakelijk in<br />

<strong>2012</strong> een stevige positie te handhaven en nieuwe klanten te<br />

werven. Door strikt contract- en debiteurenbeheer werden de<br />

resultaten binnen het huidige klantenbestand verbeterd.<br />

Voor zakelijke afnemers weet DELTA een goed serviceniveau te<br />

combineren met vernieuwende dienstverlening. Op de zakelijke<br />

energiemarkt introduceerde DELTA in <strong>2012</strong> DELTA Management<br />

Informatie. Via een webbased applicatie krijgen klanten<br />

gespecificeerd inzicht in hun energieverbruik. Inzicht in verbruik is<br />

een eerste stap <strong>op</strong> weg naar bewuster en zuiniger verbruik, vooral<br />

voor de energie-intensieve bedrijven en industrie is dat van groot<br />

belang. Om klanten te adviseren <strong>op</strong> het gebied van duurzamer<br />

energieverbruik werd in de zomer van <strong>2012</strong> de samenwerking<br />

beklonken met BAM Techniek, Tebodin en SunSolutions. Vanuit<br />

een onafhankelijke positie kunnen deze bedrijven industrie en<br />

<strong>over</strong>heden adviseren <strong>over</strong> technische aanpassingen waardoor<br />

energie-efficiency fors kan worden verhoogd.<br />

De klanttevredenheid is de afgel<strong>op</strong>en jaren gestaag<br />

gestegen en kwam in <strong>2012</strong> uit <strong>op</strong> 7,6. Vergeleken met<br />

18


andere leveranciers blijft de switchrate - net als <strong>op</strong> de<br />

consumentenmarkt - laag. Nieuwe service-initiatieven dragen<br />

bij aan de hogere klanttevredenheid. De maandelijkse market<br />

reports en de publicatie van white papers bieden klanten<br />

achtergrondinformatie en inzicht in actuele prijsontwikkelingen<br />

<strong>op</strong> de energiemarkten.<br />

Energie voor huishoudens<br />

Net als in voorgaande jaren is de ‘switchrate’ laag: DELTA weet zijn<br />

klanten vast te houden, minder dan 2% koos een andere aanbieder<br />

in <strong>2012</strong>. Bij andere aanbieders ligt het aantal <strong>over</strong>stappers bijna<br />

10% hoger. Aan het einde van het verslagjaar heeft DELTA meer<br />

huishoudens als klant dan aan het begin van het jaar, de gunstige<br />

tariefstelling en goede service dragen daaraan bij.<br />

Dat hoge serviceniveau werd ook in <strong>2012</strong> vastgesteld door<br />

bureau Intomart Gfk in <strong>op</strong>dracht van het Ministerie van<br />

Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Uit het onderzoek<br />

bleek dat DELTA-klanten de dienstverlening beoordeelden met<br />

een rapportcijfer 8,2.<br />

In het najaar introduceerde DELTA Zon Garant, de eerste<br />

zonne-installatie voor particulieren met gegarandeerde<br />

elektriciteits<strong>op</strong>brengst gedurende 10 jaar. Alle zorg wordt uit<br />

handen genomen: van installatie tot garantie kunnen Zeeuwse<br />

huishoudens rekenen <strong>op</strong> service van DELTA.<br />

Multimedia<br />

In <strong>2012</strong> konden consumenten rekenen <strong>op</strong> vernieuwde<br />

dienstverlening en nieuwe producten binnen het businesssegment<br />

multimedia. Zo werd in oktober kwaliteitszender HBO<br />

aan het tv-aanbod toegevoegd en internetters konden vanaf dat<br />

moment rekenen <strong>op</strong> de snelste verbindingen van Nederland: 160<br />

Mb/seconde voor downloaden en 10 Mb/seconde voor uploaden.<br />

Met een iets minder uitgebreid abonnement kan nog altijd een<br />

downloadsnelheid van 50 Mb/seconde en een uploadsnelheid<br />

van 5 Mb/seconde worden behaald.<br />

De hoge snelheden zijn mogelijk doordat DELTA/ZeelandNet<br />

gebruikmaakt van de nieuwste techniek <strong>op</strong> het gebied van<br />

data <strong>over</strong> kabel. In Zeeland zijn de concurrenten aangewezen<br />

<strong>op</strong> dataverkeer via DSL-verbindingen. Het ‘oude’ ADSL maakt<br />

weliswaar - ook in Zeeland - steeds meer plaats voor het<br />

nieuwere VDSL, maar de snelheid blijft substantieel achter<br />

bij die van de kabel, zeker voor klanten die wat verder van de<br />

telefooncentrale wonen.<br />

In het voorjaar leverde ZeelandNet Zakelijk, in <strong>op</strong>dracht van<br />

de stichting ZIEN (Zeeuws Initiatief Educatief Netwerk) de<br />

tweede fase <strong>op</strong> van het glasvezelnetwerk voor het Zeeuwse<br />

onderwijs. In deze tweede fase werden 76 basisschoollocaties<br />

voorzien van een snelle glasvezelverbinding. In de eerste fase<br />

werden al 27 basisscholen <strong>op</strong> het netwerk aangesloten: alle<br />

locaties in het voortgezet onderwijs, MBO, HBO en alle Zeeuwse<br />

bibliotheken. Door het nieuwe netwerk kunnen de Zeeuwse<br />

basisscholen moderne leer- en werkomgevingen inrichten en<br />

beter samenwerken.<br />

Opwekking van elektriciteit<br />

Naast fossiele brandstoffen en hernieuwbare energie gebruikt<br />

DELTA kernenergie om elektriciteit te produceren. Ruwweg een<br />

derde van de stroom wordt - via joint ventures in exploitatiemaatschappijen<br />

- CO2-neutraal <strong>op</strong>gewekt. DELTA streeft ernaar<br />

om in 2050 CO2-neutraal elektriciteit te produceren. Een<br />

<strong>over</strong>zicht van de belangrijkste gebeurtenissen <strong>op</strong> het gebied van<br />

elektriciteitsproductie in <strong>2012</strong>.<br />

Service <strong>op</strong> niveau<br />

In oktober riep de Consumentenbond DELTA en<br />

ZeelandNet voor de 11e keer uit tot beste provider<br />

voor internet, bellen en digitale tele<strong>visie</strong>. Sinds<br />

februari 2011 is DELTA/ZeelandNet in de zogenaamde<br />

Providermonitor van de Consumentenbond de beste<br />

aanbieder <strong>op</strong> het gebied van internet en telefonie,<br />

sinds mei <strong>2012</strong> wordt ook digitale tele<strong>visie</strong> in de<br />

uitslag meegenomen.<br />

Ook uit het eerder genoemde onderzoek van Intomart<br />

Gfk bleek service een van onze pluspunten. In<br />

dat onderzoek werd onder meer gekeken naar de<br />

vriendelijkheid van de medewerker, de wachttijd,<br />

de kosten en de manier waar<strong>op</strong> de klacht werd<br />

afgehandeld. Van de 12 aanbieders behaalde<br />

ZeelandNet <strong>op</strong> alle negen gemeten onderdelen de<br />

beste score. ZeelandNet kreeg van zijn klanten het<br />

rapportcijfer 7,8. Dat de goede service z’n vruchten<br />

afwerpt bleek onder andere uit de toename van het<br />

aantal bellers: in mei verwelkomde ZeelandNet de<br />

50.000e klant voor digitale telefonie, een mijlpaal<br />

voor de Zeeuwse provider.<br />

Energie & multimedia <strong>2012</strong><br />

19


Oproep: meer biomassa<br />

In september deed CEO Rob Frohn een <strong>op</strong>roep aan de<br />

Haagse politiek, hij pleitte voor efficiënte inzet van<br />

duurzaamheidssubsidies. “DELTA pleit voor meer inzet<br />

van biomassa. De huidige marktcondities zorgen ervoor<br />

dat investeringen in CO2-arme stroom<strong>op</strong>wekking zonder<br />

ondersteuning niet rendabel en verantwoord zijn. Dat geldt<br />

voor windenergie, voor zonne-energie en ook voor biomassa.<br />

Maar het kan anders. Door een stabiel langetermijnbeleid<br />

komt de haalbaarheid van de doelstellingen alsnog binnen<br />

handbereik. Daarbij moeten we alle schone energie-<strong>op</strong>ties<br />

voor ogen houden.”<br />

“Een megawatt uit biomassa is <strong>op</strong> dit moment 30%<br />

goedk<strong>op</strong>er dan een megawatt uit wind <strong>op</strong> zee. Omdat de<br />

prijs van ‘biomassastroom’ relatief gunstig is, houden we<br />

de betaalbaarheid van onze energievoorziening <strong>op</strong> peil. De<br />

toepassing van biomassa moet daarom prioriteit krijgen. Deze<br />

<strong>op</strong>wekmethode is <strong>op</strong> korte termijn te realiseren, is stabiel en<br />

draagt fors bij aan de reductiedoelstelling. Grootschalige,<br />

100%-biomassa gestookte energieproductie wordt al wel in<br />

België en het Verenigd Koninkrijk met steun van de <strong>over</strong>heid<br />

toegepast, maar nog niet in Nederland.”<br />

Tweede leven voor de kolencentrale?<br />

In <strong>2012</strong> werd gewerkt aan de plannen om de kolencentrale<br />

in Borssele volledig geschikt te maken voor biomassa.<br />

Als deze centrale volledig zou draaien <strong>op</strong> biomassa<br />

komt dat neer <strong>op</strong> een toename van de Nederlandse<br />

duurzame elektriciteitsproductie met 20%. Daarmee<br />

zou de centrale een belangrijke bijdrage leveren aan de<br />

duurzaamheidsdoelstellingen van de regering, want in <strong>2020</strong><br />

moet het aandeel duurzame energie 16% bedragen, nu is<br />

dat ongeveer 4%. Ook zou de centrale daarmee een tweede<br />

leven zijn gegund, want stoken <strong>op</strong> kolen wordt te duur<br />

onder de huidige marktomstandigheden. In het verslagjaar<br />

draaide de kolencentrale met verlies, door <strong>over</strong>capaciteit<br />

<strong>op</strong> de elektriciteitsmarkt zijn de prijzen ongunstig. In 2013<br />

wordt bekend in welke mate er politiek draagvlak is om de<br />

kolencentrale volledig te laten omschakelen <strong>op</strong> biomassa.<br />

20<br />

Biomassacentrale presteert goed<br />

De biomassacentrale in Moerdijk (BMC) draait steeds beter.<br />

Het afgel<strong>op</strong>en jaar liep de beschikbaarheid <strong>op</strong> tot 95%. De<br />

centrale startte in september 2008. In het daar<strong>op</strong>volgende jaar<br />

werd 182.998 MWh geproduceerd, in <strong>2012</strong> was dat ca. 296.000<br />

MWh. Dat komt neer <strong>op</strong> stroom voor 70.000 huishoudens.<br />

Vooral door de meer homogene samenstelling van de brandstof,<br />

pluimveemest, is het rendement van de biomassacentrale ook<br />

het afgel<strong>op</strong>en jaar verder verbeterd.<br />

Kerncentrale: levensduurverlenging<br />

In september werd de aanvraag voor vergunningwijziging<br />

ingediend bij het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw<br />

en Innovatie, waardoor de kerncentrale in Borssele langer <strong>op</strong>en<br />

kan blijven. De beoogde bedrijfsduur was in 1973 veertig jaar.<br />

Deze periode zou in 2013 afl<strong>op</strong>en. Omdat de technische conditie<br />

van de centrale en de economische omstandigheden een langere<br />

bedrijfsduur toestaan, sloten de Nederlandse regering en de<br />

aandeelhouders van EPZ in 2006 een convenant. Hierin werd<br />

afgesproken dat de centrale onder voorwaarden in bedrijf mag<br />

blijven tot 2034. Eén van die voorwaarden is dat de kerncentrale<br />

tot 2034 bij de 25 procent veiligste kerncentrales in de westerse<br />

wereld moet blijven behoren.<br />

Gasgestookte centrales: Elsta en Sloecentrale<br />

In het voorjaar van <strong>2012</strong> nam de import van stroom in Nederland<br />

enorm toe. Niet eerder werd er zoveel elektriciteit geïmporteerd,<br />

onder andere in Duitsland werd veel stroom gekocht voor<br />

Nederlands gebruik. De afgel<strong>op</strong>en jaren hebben onze<br />

oosterburen fors geïnvesteerd in zonne- en windenergie. Vooral<br />

<strong>over</strong>dag is er daardoor sprake van een elektriciteits<strong>over</strong>schot in<br />

Duitsland. Dat <strong>over</strong>schot komt in Nederland terecht, waardoor de<br />

elektriciteitsprijs daalt.<br />

Nederland produceert veel elektriciteit met behulp van<br />

aardgascentrales, zo’n 60% van onze stroomvoorziening<br />

is daar<strong>op</strong> gebaseerd. De aardgasprijs, gek<strong>op</strong>peld aan de<br />

prijs van olie, steeg in 2011 en <strong>2012</strong>. De prijs van olie stijgt<br />

door de wereldwijd toenemende vraag naar deze brandstof.<br />

Hoge brandstofprijzen en lagere verko<strong>op</strong>prijzen van<br />

elektriciteit zorgen voor een mager resultaat van Nederlandse<br />

aardgascentrales. DELTA heeft belangen in twee gasgestookte<br />

centrales: de Sloecentrale in Vlissingen en de ELSTA centrale in<br />

Hoek (Zeeuws-Vlaanderen).


In <strong>2012</strong> werd gewerkt aan de plannen om de kolencentrale<br />

Energie & multimedia <strong>2012</strong><br />

in Borssele geschikt te maken voor biomassa. 21


Opwekcapaciteit DELTA<br />

EPZ (70% eigendom)<br />

Brandstof kerncentrale: uranium<br />

Vermogen: 512 MW (DELTA: 70%)<br />

Brandstof kolencentrale: kolen en biomassa<br />

Vermogen: 426 MW (DELTA: 70%)<br />

ELSTA (25% eigendom)<br />

Brandstof: gas<br />

Vermogen: 405 MW (DELTA: 50% van de reststroom)<br />

Sloecentrale (50% eigendom)<br />

Brandstof: gas<br />

Vermogen: 870 MW (DELTA: 50%)<br />

Biomassacentrale (50% eigendom)<br />

Brandstof: pluimveemest<br />

Vermogen: 36,5 MW (DELTA 100%)<br />

Windparken (eigendom, deelnemingen en contracten)<br />

DELTA eigendom: 30 MW<br />

Deelnemingen: 42 MW<br />

Contracten: 27 MW<br />

Totaalvermogen: 99 MW<br />

Warmtekrachtk<strong>op</strong>peling<br />

Totaalvermogen: 60 MW (DELTA: 100%)<br />

Zonne-energie<br />

Zonnepark Willebroek (B) (49% eigendom)<br />

Totaalvermogen: 2,6 MWp (DELTA: 100%)<br />

Windenergie: herinrichting Kreekrak<br />

In maart begon de uitvoering van de herinrichting van het<br />

windpark Kreekraksluis in de gemeente Reimerswaal. De oude<br />

turbines werden gedemonteerd en afgevoerd. Er is gekozen voor<br />

herinrichting van het huidige park omdat met een beperkt aantal<br />

extra turbines een hoger rendement behaald kan worden. De 31<br />

nieuwe windturbines leveren een totale energie<strong>op</strong>brengst die<br />

zeven tot tien keer hoger is dan de elektriciteits<strong>op</strong>brengst van<br />

de huidige windturbines. De nieuwe exemplaren zorgen voor<br />

een beter rendement, terwijl er gebruik wordt gemaakt van een<br />

bestaande locatie.<br />

In het oude park stonden alle turbines langs de Kreekraksluis<br />

aan de noordzijde van de A58. Bij de herinrichting komen<br />

13 van de 31 windturbines aan de zuidzijde van de A58 te<br />

staan. Dat is nodig omdat de nieuwe exemplaren hoger zijn<br />

en daardoor meer ruimte nodig hebben. Alle windturbines<br />

<strong>op</strong> het park zullen 80 meter hoog worden. Samen heeft het<br />

park een vermogen van 77,5 MW, dat komt neer <strong>op</strong> stroom<br />

voor ongeveer 55.000 huishoudens. De realisatie van dit park<br />

zorgt voor forse uitbreiding van het aandeel windenergie in<br />

Zeeland, een toename van 25% ten <strong>op</strong>zichte van de bestaande<br />

windenergieproductie. Windpark Kreekraksluis wordt<br />

gerealiseerd door DELTA, Eneco, Scheldewind en Winvast.<br />

DELTA exploiteert 16 windturbines, Eneco 7, Scheldewind<br />

6 en Winvast 2. Het park zal vanaf medio 2013 energie<br />

gaan leveren.<br />

Beschikbaarheid van centrales<br />

De beschikbaarheid van de Sloecentrale in Vlissingen<br />

en ELSTA centrale in Hoek was goed in <strong>2012</strong>. Toch lag de<br />

productie van beide centrales beduidend lager dan gepland<br />

door de ongunstige marge-ontwikkeling voor gascentrales.<br />

De biomassacentrale Moerdijk voldeed ruimschoots aan de<br />

verwachtingen met een goede beschikbaarheid en een hoge<br />

energieproductie. De beschikbaarheid van de kolencentrale in<br />

Borssele was minder dan gepland. Dit had te maken met een<br />

aantal ketellekkages en trillingen in de lagedrukgenerator.<br />

Desondanks kwam de stroomproductie uit <strong>op</strong> een heel<br />

behoorlijke <strong>op</strong>brengst van 2640 GWh. De splijtstofwisselst<strong>op</strong><br />

van de kerncentrale duurde langer dan gepland, hierdoor was<br />

ook de beschikbaarheid van deze centrale minder dan verwacht,<br />

22


Op de zakelijke energiemarkt introduceerde DELTA in <strong>2012</strong> DELTA Management Informatie.<br />

Via een webbased applicatie krijgen klanten gespecificeerd inzicht in hun energieverbruik.<br />

de productie kwam uit <strong>op</strong> ruim 3700 GWh.<br />

Ook in <strong>2012</strong> is een aantal WKK-installaties verkocht of<br />

verwijderd vanwege de aflo<strong>op</strong> van de economische levensduur.<br />

De windturbines produceerden een normale hoeveelheid<br />

elektriciteit bij een vrij constant windniveau, met een uitschieter<br />

naar beneden in maart en naar boven in december. Het zonnepark<br />

in Willebroek (België) produceerde volgens verwachting.<br />

Trading<br />

Elektriciteit, brandstoffen (gas, olie en kolen) en emissierechten<br />

verwisselen via verschillende markten dagelijks van eigenaar. Bij<br />

DELTA verzorgt de afdeling Trading onder meer de verko<strong>op</strong> van<br />

elektriciteit en de aanko<strong>op</strong> van brandstoffen voor de centrales. Er<br />

wordt gehandeld <strong>op</strong> markten in Nederland, België en Frankrijk. Door<br />

deze handel worden de risico’s die samenhangen met fluctuerende<br />

energieprijzen beperkt en de levering van energie veiliggesteld.<br />

In <strong>2012</strong> vertoonden de elektriciteitsprijzen een dalende trend<br />

door de stagnerende economische groei en de verplaatsing<br />

van energie-intensieve industrieën van Eur<strong>op</strong>a naar Azië en<br />

Amerika. Aan de aanbodzijde speelde, vooral in Duitsland, de<br />

explosieve groei van hernieuwbare energie (wind- en zonneenergie),<br />

als gevolg van het omvangrijke subsidiebeleid van<br />

de Duitse <strong>over</strong>heid. Dit heeft een sterk prijsdrukkend effect <strong>op</strong><br />

de Duitse stroomprijs gehad. Door import van Duitse stroom<br />

leidde dat ook tot een lagere stroomprijs in Nederland. Ook de<br />

dalende prijzen van kolen en CO2-emissierechten hebben aan<br />

een lagere stroomprijs bijgedragen. De lagere kolenprijzen zijn<br />

onder meer het gevolg van terugl<strong>op</strong>ende vraag vanuit China en<br />

een groter aanbod van de Verenigde Staten. Door de toegenomen<br />

schaliegasproductie kunnen de VS hun kolen<strong>over</strong>schot exporteren.<br />

Mede als gevolg van de toegenomen vraag naar gas vanuit<br />

Azië stegen de gasprijzen in <strong>2012</strong> licht, in lijn met de eveneens<br />

licht gestegen olieprijzen. De prijs van CO2-emissierechten is<br />

in <strong>2012</strong> gedaald onder invloed van de economische crisis en<br />

de toegenomen duurzame elektriciteitsproductie. Vanwege de<br />

gestegen gasprijzen en gedaalde elektriciteits- en CO2-prijzen<br />

zijn met name de marges voor gasgestookte centrales sterk<br />

onder druk komen te staan, zodanig dat deze centrales steeds<br />

minder produceren, ten gunste van productie <strong>op</strong> basis van<br />

hernieuwbare energiebronnen en kolenverbranding.<br />

Energie & multimedia <strong>2012</strong><br />

23


Een blik in de toekomst<br />

Vergroening<br />

dankzij<br />

innovatief<br />

netwerk<br />

Bij duurzaamheid wordt vaak gedacht aan in het oog springende<br />

verschijnselen, zoals windmolens en zonnepanelen. Maar om<br />

duurzaamheid een rol van betekenis te laten spelen is een<br />

infrastructuur nodig die die groene weelde kan dragen. Het<br />

netwerk is het ‘groene scharnier’, want zonder geschikt netwerk<br />

is geen duurzame energievoorziening mogelijk. Van slimme<br />

meter tot intelligente netwerken: de komende jaren krijgen<br />

we allemaal - consumenten en bedrijfsleven - te maken met<br />

netwerkvernieuwingen die voor een belangrijk deel in het teken<br />

staan van een duurzame energievoorziening.<br />

24


Inzicht in eigen verbruik en de energieprijs <strong>op</strong> een bepaald moment<br />

biedt de consument de keuze: nu energie gebruiken of even uitstellen?<br />

Netwerken <strong>2020</strong><br />

25


“Omdat we meer en meer afhankelijk<br />

worden van elektriciteit neemt de<br />

storingstolerantie verder af . We werken<br />

daarom aan een nog lagere storingsduur ”<br />

26


Slimmer,<br />

flexibeler,<br />

beter<br />

Sommigen voorspellen dat de stroomconsumptie <strong>over</strong> 30 jaar<br />

misschien wel vier keer zo groot zal zijn. Elektrische auto’s en<br />

verdere informatisering zorgen voor een enorme toename van<br />

de stroomconsumptie. Omdat we meer en meer afhankelijk<br />

worden van elektriciteit neemt de ‘storingstolerantie’ steeds<br />

verder af. Erik Duim, directeur van DELTA Infra: “Nederland scoort<br />

uitstekend als het gaat om netbetrouwbaarheid en in Zeeland<br />

zitten we met de storingsduur nog eens ruim onder het landelijk<br />

gemiddelde. Door de toenemende afhankelijkheid van elektriciteit<br />

is het noodzaak om dat nóg verder omlaag te krijgen. De komende<br />

jaren investeren we in technieken om dat mogelijk te maken.”<br />

Maar er wordt niet alleen gewerkt aan het verder omlaag<br />

brengen van het aantal storingsminuten. Het net van de<br />

toekomst moet ook goed kunnen omspringen met een ander<br />

aanbod van elektriciteit. Er moet meer ‘regelvermogen’<br />

worden ingebouwd: “Opwekking van elektriciteit vindt steeds<br />

vaker decentraal plaats, bijvoorbeeld door windturbines<br />

en zonnepanelen. Het stroomaanbod is minder statisch<br />

omdat weersinvloeden een rol spelen. Het netwerk moet die<br />

dynamiek kunnen <strong>op</strong>vangen zonder dat het evenwicht tussen<br />

productie en verbruik wordt verstoord.”<br />

Netwerken <strong>2020</strong><br />

27


Meters en netwerken<br />

met een hoog IQ<br />

Dankzij de slimme<br />

meter krijgen<br />

mensen inzicht in<br />

wat ze verbruiken.<br />

Piekbelasting<br />

Maar er is nog een reden om de ‘load flow’ <strong>op</strong> het net<br />

beter te kunnen beïnvloeden. De capaciteit van het<br />

elektriciteitsnet moet voldoende zijn om de zogenaamde<br />

piekbelasting te kunnen verwerken. Dat zijn de<br />

momenten waar<strong>op</strong> de vraag naar stroom het grootst is.<br />

Als je erin slaagt om die piekbelasting terug te brengen<br />

heeft dat een gunstig effect <strong>op</strong> de benodigde capaciteit<br />

en daarmee <strong>op</strong> de investeringen die nodig zijn om de<br />

infrastructuur <strong>op</strong> peil te houden. “In Goes gaat dit<br />

voorjaar een proef van start die mede als doel heeft de<br />

vraag naar elektriciteit beter te reguleren door mensen<br />

inzicht te geven in de kostprijs van elektriciteit <strong>op</strong> een<br />

bepaald moment.” (Zie ook: ‘Duurzaam en betaalbaar:<br />

slimme stroom in Goes’.)<br />

Storingstolerantie<br />

Als ze zich voordoen zijn stroomstoringen steeds<br />

problematischer omdat we steeds afhankelijker worden<br />

van elektriciteit. Erik Duim: “De storingstolerantie<br />

neemt steeds verder af. Daarom werken we aan<br />

netwerkinnovaties die ervoor moeten zorgen dat wij<br />

in geval van storingen onze klanten weer sneller van<br />

stroom kunnen voorzien. Op Tholen doen we momenteel<br />

onderzoek naar technieken waarmee we het net <strong>op</strong><br />

afstand kunnen bedienen. Door toepassing van deze<br />

technologie kunnen we in geval van een storing de<br />

stroomvoorziening vanuit onze centrale regelkamer in<br />

Middelburg sneller omleiden en kan de storingsmonteur<br />

gerichter <strong>op</strong> pad. Als de proef slaagt zullen we naar<br />

verwachting het net in onze regio met deze voorzieningen<br />

gaan uitrusten. Het aantal storingsminuten zal daardoor<br />

nog verder afnemen.”<br />

“Dankzij de slimme meter krijgen mensen inzicht in wat<br />

ze verbruiken. Daardoor kunnen klanten makkelijker<br />

energie besparen en daarmee hun energierekening<br />

verlagen. Een goede zaak voor zowel de consument als<br />

het milieu.” Minister Kamp verwacht dat er eind 2013<br />

bij ongeveer een half miljoen huishoudens een slimme<br />

meter is geïnstalleerd. Ook in Zeeland wordt de slimme<br />

meter intussen toegepast en vanaf 2014 wordt het<br />

geavanceerde telwerk grootschalig ingevoerd. Maar niet<br />

alleen de meters worden slim, ook aan het netwerk wordt<br />

intelligentie toegevoegd. Want ‘smart grids’ maken een<br />

duurzamere energievoorziening mogelijk.<br />

Lange tijd was sprake van eenrichtingsverkeer:<br />

grootschalige centrales voorzien het omliggende<br />

gebied volledig van elektriciteit. Maar steeds meer<br />

zal een verschuiving plaatsvinden naar kleinschalige,<br />

decentrale <strong>op</strong>wek in combinatie met een centrale<br />

‘basisproductie’. Het meest sprekende voorbeeld<br />

daarvan: zonnepanelen. In een woonwijk wordt<br />

elektriciteit <strong>op</strong>gewekt, de stroom is bedoeld voor<br />

gebruik in het betreffende huis. Het <strong>over</strong>schot wordt<br />

teruggeleverd aan het publieke net. In huis kan<br />

<strong>op</strong>wekking van elektriciteit ook plaatsvinden met een<br />

kleine WKK-installatie (micro-warmtekrachtk<strong>op</strong>peling).<br />

Een ander voorbeeld van relatief kleinschalige <strong>op</strong>wek<br />

zijn windmolens. Het elektriciteitsnet krijgt door deze<br />

nieuwe bronnen van energie de komende jaren met<br />

verschillende veranderingen te maken. De belasting en<br />

het tweerichtingsverkeer neemt toe door kleinschaliger<br />

productie en meer dan vroeger zullen de verschillende<br />

hernieuwbare energiebronnen leiden tot schommelingen<br />

<strong>op</strong> het net.<br />

Slimme netwerken kunnen, ondanks die schommelingen,<br />

vraag en aanbod in balans houden. Door de netwerken<br />

uit te rusten met uitgebreide voorzieningen <strong>op</strong> het gebied<br />

van datacommunicatie kan het systeem zelf inspelen<br />

<strong>op</strong> wisselend aanbod. Als er bijvoorbeeld sprake is van<br />

veel - en daardoor goedk<strong>op</strong>e - stroom als gevolg van<br />

<strong>over</strong>vloedige zonneschijn of veel wind, dan schakelt de<br />

slimme meterkast thuis de stroom in die bijvoorbeeld de<br />

elektrische auto moet <strong>op</strong>laden. Op deze manier wordt<br />

de vraag naar elektriciteit beter gereguleerd en kan<br />

het aanbod worden afgestemd <strong>op</strong> de behoefte <strong>op</strong> een<br />

bepaald moment.<br />

28


Duurzaam en<br />

betaalbaar: slimme<br />

stroom in Goes<br />

DELTA Netwerkbedrijf<br />

wint Eur<strong>op</strong>ese<br />

Innovatie Award<br />

Begin 2013 won DNWB in Londen de Eur<strong>op</strong>ean Smart<br />

Metering Award voor de SMARAPP. Deze door DNWB<br />

ontwikkelde app helpt de monteur bij de administratieve<br />

verwerking van slimme meters. De SMARAPP (Smart Meter<br />

Administrative Roll-out APPlication) zorgt voor goedk<strong>op</strong>ere<br />

installatie van slimme meters en verkleint de kans <strong>op</strong> fouten.<br />

Voor <strong>2020</strong> worden in Eur<strong>op</strong>a meer dan 236 miljoen slimme<br />

elektriciteitsmeters geïnstalleerd. In Nederland zijn dat er<br />

7 miljoen en in Zeeland 200.000. Een mega-<strong>op</strong>eratie die<br />

vlekkeloos moet verl<strong>op</strong>en, want als de ‘kassa’ niet werkt is<br />

óf de klant óf de leverancier óf de netbeheerder de dupe.<br />

De administratie en registratie van adresgegevens,<br />

meterstanden en serienummers bij de plaatsing van slimme<br />

meters gebeurt tot nu toe gedeeltelijk handmatig, met<br />

behulp van een lapt<strong>op</strong> of met traditionele PDA-toestellen.<br />

Deze methode is gevoelig voor fouten, tijdrovend en<br />

daardoor duurder. Dankzij SMARAPP kan dit proces nu<br />

vrijwel volledig geautomatiseerd en met minder kans <strong>op</strong><br />

fouten worden uitgevoerd.<br />

Eind februari 2013 ondertekenden vertegenwoordigers van<br />

DELTA, Woningstichting RWS, bouwbedrijf Heijmans, DELTA<br />

Netwerkbedrijf en projectmanagementbureau Marsaki de<br />

samenwerkings<strong>over</strong>eenkomst ‘Goese Proeftuin’. In deze pilot<br />

gaan de verschillende partners de komende jaren een aantal<br />

slimme energieconcepten testen. Het doel is: beheersbare<br />

energielasten en ruimte voor duurzame <strong>op</strong>lossingen. Bij de<br />

pilot in Goes zijn 78 bestaande woningen betrokken en 80<br />

nog te bouwen huizen.<br />

In het voorjaar van 2013 wordt bij een aantal huishoudens<br />

in Goes West de slimme meter en het energie<br />

managementsysteem geïnstalleerd. Later dit jaar wordt <strong>op</strong><br />

verzoek ook nog een slimme schakelaar toegevoegd. Die<br />

schakelaar geeft de bewoner <strong>op</strong> ieder moment van de dag<br />

inzicht in zijn verbruik en de energieprijs van het moment.<br />

De consument heeft daardoor de keuze om zijn verbruik<br />

eventueel aan te passen.<br />

In de proeftuin wordt ook gekeken naar het slimmer<br />

omgaan met warmte. Onderzocht wordt of het mogelijk<br />

is de warmtepompen te activeren <strong>op</strong> basis van de<br />

beschikbaarheid van voordelige energie. Een ander<br />

element is onderzoek naar het <strong>op</strong>slaan van elektriciteit en<br />

het werken met een slimme transformator die het mogelijk<br />

maakt elektriciteit terug te leveren die is <strong>op</strong>gewekt via<br />

zonnepanelen of windturbines.<br />

De partners in de Goese proeftuin zijn erg enthousiast <strong>over</strong><br />

het project. Jaap Rieter, directeur Energie & Multimedia<br />

bij DELTA: “De Goese Proeftuin is een mooie manier om<br />

onze klanten mee te nemen in de transitie naar duurzame<br />

energie. Bovendien doen we zo ervaringen <strong>op</strong> met<br />

verschillende manieren om energieverbruik te beheersen<br />

en krijgen we nog beter inzicht in wat voor onze klant wel<br />

en niet werkt.”<br />

Netwerken <strong>2020</strong><br />

29


Netwerken<br />

gang van zaken in <strong>2012</strong><br />

De afgel<strong>op</strong>en jaren konden huishoudens, industrie en<br />

bedrijfsleven in Zeeland rekenen <strong>op</strong> betrouwbare dienstverlening:<br />

het aantal storingsminuten ligt in Zeeland, vergeleken met het<br />

landelijk gemiddelde, laag. Dit is vooral het gevolg van consistent<br />

investeringsbeleid in de afgel<strong>op</strong>en jaren waardoor de huidige<br />

infrastructuur <strong>op</strong> orde is. Ook de efficiënte samenwerking tussen<br />

netwerkbedrijf en service provider en een adequaat <strong>op</strong>ererende<br />

storingsorganisatie dragen bij aan het goede resultaat.<br />

Ook in financieel <strong>op</strong>zicht presteerden DNWB en DELTA Infra<br />

goed in <strong>2012</strong>. De omzetstijging bij DNWB is vooral het gevolg<br />

van de door de Energiekamer gereguleerde tariefontwikkeling<br />

voor het transport van elektriciteit en gas. DELTA Infra wist het<br />

afgel<strong>op</strong>en jaar de relatie met bestaande <strong>op</strong>drachtgevers verder te<br />

<strong>op</strong>timaliseren en belangrijke nieuwe <strong>op</strong>drachten te verwerven.<br />

Soepeler energiemarkt<br />

In de lo<strong>op</strong> van 2013 treedt naar verwachting het nieuwe<br />

marktmodel voor de energiesector in werking. Dit nieuwe model<br />

is wettelijk verankerd en heeft als doel om de geliberaliseerde<br />

elektriciteitsmarkt soepeler te laten functioneren. Daarvoor<br />

moeten administratieve processen worden vereenvoudigd<br />

en verschuiven de verantwoordelijkheden van marktpartijen<br />

zoals netbeheerders en leveranciers. Het resultaat is dat<br />

alle kleinverbruikers in Nederland nog maar één rekening<br />

ontvangen voor alle kosten die samenhangen met de levering<br />

van elektriciteit. De meeste leveranciers, waaronder DELTA,<br />

hanteerden dit model <strong>over</strong>igens al. Onder andere voor de<br />

netbeheerders is dit een ingrijpende verandering omdat nieuwe<br />

informatiesystemen en -processen werden ingevoerd, waaronder<br />

het Centraal Aansluitingen register (C-AR). Dit register vervangt<br />

het huidige decentrale systeem waarbij alle netbeheerders een<br />

eigen register hebben. De Zeeuwse netbeheerder heeft in <strong>2012</strong><br />

hard gewerkt om deze omschakeling mogelijk te maken. Eind juni<br />

was het z<strong>over</strong>: als een van de eerste Nederlandse netbeheerders<br />

lukte het DNWB om het C-AR in gebruik te nemen. EDSN, de<br />

beheerder van het register, meldde daar toen <strong>over</strong>: “Sinds het<br />

afgel<strong>op</strong>en weekend heeft het centraal aansluitingenregister<br />

(C-AR) een tweede gebruiker. DELTA Netwerkbedrijf heeft de<br />

ruim 400.000 aansluitingen vlot weten te migreren en sinds<br />

maandagochtend werken medewerkers en achterliggende<br />

systemen succesvol samen met het C-AR.”<br />

30


DNWB en DELTA Infra<br />

DELTA Netwerkbedrijf (DNWB) heeft binnen DELTA<br />

een eigen status die wettelijk is vastgelegd. DNWB<br />

zorgt voor veilig, betrouwbaar en efficiënt beheer<br />

van de gas- en elektriciteitsnetten. De Raad van<br />

Commissarissen van DNWB houdt toezicht.<br />

DELTA Infra zorgt voor de uitvoering van het onderhoud<br />

aan deze netten en legt nieuwe voorzieningen aan.<br />

Daarnaast verzorgt DELTA Infra het onderhoud van<br />

het waterleiding- en het kabelnetwerk in Zuidwest-<br />

Nederland. DELTA Infra levert ook diensten aan onder<br />

andere industriële <strong>op</strong>drachtgevers.<br />

Veiligheid<br />

Ook <strong>op</strong> een heel ander vlak realiseerde DNWB in <strong>2012</strong> goede<br />

resultaten. In december behaalde het bedrijf als eerste het<br />

ISO 27001-certificaat. ISO 27001 bevat specificaties voor<br />

een gedocumenteerd ‘Information Security Management<br />

System’ (ISMS). DNWB laat daarmee zien dat het bedrijf grip<br />

heeft <strong>op</strong> de informatiebeveiliging van de databestanden en<br />

informatieprocessen. Het belang van veilige informatiestromen<br />

zal de komende jaren alleen maar toenemen, bijvoorbeeld<br />

door de verdere invoering van de slimme meter. De ISO<br />

27001-certificering biedt klanten van DNWB vertrouwen in<br />

solide dienstverlening.<br />

Naast de beveiliging van informatiestromen wordt ook gewerkt<br />

aan voortdurende verbetering van de fysieke veiligheid.<br />

Zo behaalde DNWB in december het VCO certificaat. VCO<br />

(Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Opdrachtgevers)<br />

is bedoeld om <strong>op</strong>drachtgevers zodanig met aannemers te laten<br />

samenwerken, dat een <strong>op</strong>timale situatie wordt bereikt <strong>op</strong> de<br />

aspecten veiligheid, gezondheid en milieu. Vertegenwoordigers<br />

van DELTA Infra en van DNWB vormen samen een permanente<br />

veiligheidscommissie die werkt <strong>op</strong> basis van de zogenaamde<br />

‘Hudson-ladder’. Deze methode helpt organisaties om de<br />

veiligheidscultuur verder te verbeteren. Juist de gezamenlijke<br />

aanpak zorgt daarbij voor efficiency en een <strong>op</strong>timaal resultaat.<br />

Sinds april <strong>2012</strong> is een deeltijdmedewerker in dienst die<br />

zich volledig toelegt <strong>op</strong> het verder versterken van een aantal<br />

strategische trajecten <strong>op</strong> het gebied van veiligheid.<br />

Vernieuwingen en duurzaamheid<br />

Op het gebied van netwerkinnovatie werden in <strong>2012</strong> nieuwe<br />

stappen gezet. Zo werd aan het eind van het jaar <strong>op</strong> Tholen voor<br />

het eerst een kleinschalig ‘slim netwerk’ in gebruik genomen.<br />

Door deze pilot wordt ervaring <strong>op</strong>gedaan met het <strong>op</strong> afstand<br />

schakelen, waardoor stroringen in de toekomst sneller verholpen<br />

kunnen worden. De vernieuwingen rond de slimme meter l<strong>op</strong>en<br />

<strong>op</strong> schema. In het verslagjaar werden 13.556 nieuwe meters<br />

geplaatst, ruim boven de planning van 9.700. Vanaf 2014<br />

zal dit nieuwe type meter, dat moet bijdragen aan bewuster<br />

energieverbruik, grootschalig worden ingevoerd.<br />

Op het gebied van duurzaamheid werkt DNWB mee aan een<br />

onderzoek van de Hogeschool Zeeland naar het verduurzamen<br />

van de energiehuishouding <strong>op</strong> Schouwen-Duiveland met<br />

behulp van slimme netwerken. DNWB verzamelt <strong>op</strong> deze manier<br />

kennis <strong>over</strong> de rol van slimme netwerken bij het veranderende<br />

energie-aanbod door de energietransitie, zoals het gebruik van<br />

zonnepanelen en windenergie.<br />

DNWB: netbeheerder<br />

DNWB beheert in Zeeland de 10 kV-, 20 kV- en 50 kV-netten<br />

voor het transport en de aansluiting van grootverbruikers. Ook<br />

beheert DNWB de laagspanningsnetten voor huishoudens,<br />

kleinzakelijke gebruikers en <strong>op</strong>enbare verlichting. DNWB<br />

is daarnaast verantwoordelijk voor de regionale gasnetten<br />

met een druk van 4 en 8 bar (ten behoeve van transport en<br />

grootverbruikers) en 30-100 mbar voor de huishoudens. Verder<br />

is een een extra hogedruknet in beheer waarmee gas wordt<br />

getransporteerd naar industriële afnemers en tuinders. Deze<br />

Midden Zeeland leiding is gek<strong>op</strong>peld aan het gasnetwerk van<br />

ZEBRA Gasnetwerk B.V. dat van Zelzate (B) naar Moerdijk lo<strong>op</strong>t.<br />

DNWB is gevestigd in Goes, bij het bedrijf werken 132 mensen.<br />

Netwerken <strong>2012</strong><br />

31


Netwerk van de toekomst in Goes<br />

Samen met de di<strong>visie</strong> Consument en Zakelijk van DELTA<br />

werkt DELTA Netwerkbedrijf aan een proeftuin in Goes waarin<br />

wordt geëxperimenteerd met de energievoorziening van de<br />

toekomst. De verwachting is dat de vraag naar elektriciteit zal<br />

toenemen, bijvoorbeeld door gebruik van elektrische auto’s<br />

en warmtepompen. Tegelijkertijd neemt ook de decentrale<br />

<strong>op</strong>wekking van elektriciteit een vlucht door toenemend<br />

gebruik van onder andere zonnepanelen en windturbines.<br />

Deze veranderingen stellen hoge eisen aan de infrastructuur:<br />

het net wordt intensiever belast en er is meer sprake van<br />

tweerichtingsverkeer. Daardoor wordt het steeds complexer om<br />

vraag en aanbod van elektriciteit in balans te houden.<br />

Om deze vernieuwingen mogelijk te maken zonder al te grote<br />

investeringen wordt de infrastructuur ‘slimmer’ gemaakt. Zo gaat<br />

bijvoorbeeld de wasmachine aan als de zon schijnt en worden<br />

de elektrische auto’s in de straat niet allemaal tegelijkertijd<br />

<strong>op</strong>geladen. Het uitgangspunt is wel dat het woon- en leefcomfort<br />

van de consument <strong>op</strong> het vertrouwde niveau wordt gehandhaafd.<br />

Deze proeftuin maakt deel uit van het Smart Energy Collective<br />

(www.smartenergycollective.nl). In dit collectief werken 25<br />

toonaangevende bedrijven samen om <strong>op</strong>lossingen te realiseren<br />

om het energielandschap slimmer te maken. DELTA maakt deel<br />

uit van dit collectief. In de proeftuin in Goes wordt samengewerkt<br />

met woningcorporatie RWS Wonen, projectontwikkelaar Marsaki<br />

en Heijmans.<br />

Organisatie-ontwikkeling<br />

Onder de noemer ‘Plug & Perform’ is DNWB in <strong>2012</strong> gestart met<br />

een nieuwe manier van werken. Een deel van het personeel kreeg<br />

hierdoor meer ruimte om zelf te bepalen <strong>op</strong> welke manier het werk<br />

wordt uitgevoerd (‘flexwerken’).<br />

Aanpassingen aan het kantoorgebouw werden gecombineerd met<br />

een programma dat is gericht <strong>op</strong> samenwerking, feedback geven en<br />

persoonlijk leiderschap.<br />

Op uiteenl<strong>op</strong>ende terreinen, zoals veiligheid, netwerkinnovaties<br />

en sectorbrede vernieuwingen, werkten de professionals van<br />

DNWB in <strong>2012</strong> aan betere dienstverlening. Ondertussen ging<br />

de reguliere dienstverlening gewoon door en werd een gunstig<br />

financieel resultaat geboekt: ‘business as usual’, maar wel met<br />

oog voor verbetering en vernieuwing.<br />

Ook DELTA Infra boekte in <strong>2012</strong> een gunstig financieel resultaat<br />

en combineerde dat met goede cijfers <strong>op</strong> het gebied van<br />

veiligheid. Daarnaast wist de service provider omvangrijke<br />

nieuwe <strong>op</strong>drachten te verwerven.<br />

DELTA Infra: full service dienstverlener<br />

DELTA Infra biedt zakelijke <strong>op</strong>drachtgevers full service<br />

dienstverlening. De klantengroep is divers en bestaat uit<br />

beheerders van (distributie)netten, <strong>over</strong>heden, industriële<br />

klanten en andere ondernemingen, bijvoorbeeld in de<br />

toeristenindustrie. DELTA Infra is gevestigd in Goes, bij het<br />

bedrijf werken 487 mensen.<br />

Veiligheid: training en <strong>op</strong>leiding<br />

In januari maakte de directie van DELTA Infra bekend dat <strong>2012</strong><br />

een ‘t<strong>op</strong> veiligheidsjaar’ moest worden. De leden van het<br />

management team bekrachtigden de ‘T<strong>op</strong> 10 Veiligheidsregels’<br />

door hun handtekening te zetten onder deze prioriteitenlijst.<br />

Hoewel er nog steeds sprake is van veiligheidsissues,<br />

concludeerde DELTA-CFO Frank Verhagen tijdens de<br />

nieuwjaarsreceptie begin 2013 dat “Infra een jaar achter de rug<br />

heeft zonder ernstige veiligheidsincidenten”. Daaraan heeft<br />

ongetwijfeld ook het hercertificeringsprogramma bijgedragen.<br />

Twee jaar geleden werden alle personeelsleden getraind om<br />

het veiligheidsbewustzijn verder te vergroten. In het verslagjaar<br />

vond <strong>op</strong>nieuw een omvangrijk trainingsprogramma plaats<br />

vanuit Stipel (Stichting Persoonscertificatie Energietechniek).<br />

Een medewerker met een persoonscertificaat van Stipel <strong>op</strong><br />

32


zak is vakbekwaam en heeft alles in huis om zijn werk goed<br />

en zonder risico’s uit te voeren. Begin december hadden 160<br />

medewerkers de benodigde certificaten behaald, een groep<br />

van ongeveer 90 collega’s zal nog volgen. Naast de uitvoerige<br />

trainingsprogramma’s werd in <strong>2012</strong> ook de <strong>op</strong>zet van de<br />

zogenaamde toolboxmeetings (personeelsbijeenkomsten rond<br />

het thema veiligheid) gewijzigd: een interactieve <strong>op</strong>zet zorgt voor<br />

meer betrokkenheid bij de deelnemers.<br />

Nieuwe aanwas<br />

In samenwerking met <strong>op</strong>leidingsbedrijf InstallatieWerk Brabant-<br />

Zeeland en het Markiezaat College in Bergen <strong>op</strong> Zoom startte<br />

DELTA Infra in <strong>2012</strong> een eigen tweejarige vak<strong>op</strong>leiding: de DELTA<br />

Infra vak<strong>op</strong>leiding (DIVO). Van de 100 aanmeldingen werden 17<br />

studenten geselecteerd: zij zijn intussen <strong>op</strong> weg en kunnen zich<br />

straks Monteur data/elektra of Monteur gas/water noemen. Als<br />

het <strong>op</strong>leidingprogramma succesvol wordt doorl<strong>op</strong>en, kunnen de<br />

deelnemers rekenen <strong>op</strong> een baan bij DELTA Infra. Op deze manier<br />

wordt niet alleen de verwachte uitstroom van personeel de<br />

komende jaren gecompenseerd, door deze ‘on-the-job-training’<br />

wordt ook de vakkennis van de oude garde <strong>over</strong>gedragen <strong>op</strong> de<br />

jonge monteurs in spé.<br />

Organisatieveranderingen<br />

In het verslagjaar werd gewerkt aan de voorbereidingen<br />

voor een nieuw organisatiemodel. De bestaande<br />

indeling in marktsegmenten (Technische Infrastructuur,<br />

Hoogspanningstechniek, Meettechniek en Utility Services) wordt<br />

losgelaten en maakt plaats voor drie bedrijfsonderdelen: Projects,<br />

Operations en Total Utility & Metering Services (TUMS). Deze<br />

indeling sluit logischer aan <strong>op</strong> de bedrijfsprocessen. Daarmee<br />

wordt beoogd de klanttevredenheid verder te vergroten. In <strong>2012</strong><br />

werd besloten te st<strong>op</strong>pen met de activiteiten rond lichttechniek<br />

omdat deze onvoldoende aansloten bij de kernactiviteiten<br />

van het bedrijf. De 20 medewerkers van deze afdeling werden<br />

ondergebracht bij andere afdelingen van DELTA Infra.<br />

Netwerken <strong>2012</strong><br />

33


Een blik in de toekomst<br />

Zo min mogelijk<br />

verspillen<br />

Tot halverwege de vorige eeuw werd het meeste afval gewoon<br />

weggegooid. In grote delen van de wereld gebeurt dat nog steeds.<br />

Maar in Noordwest-Eur<strong>op</strong>a is die situatie intussen drastisch gewijzigd.<br />

Volgens cijfers van het Ministerie van Economische Zaken wordt in<br />

Nederland intussen 80% van alle afval gerecycled. Het gaat dus de<br />

goede kant <strong>op</strong>, maar het moet nog beter: “Onze <strong>op</strong>gave is te komen<br />

tot een circulaire economie waarbij we veel effectiever gebruikmaken<br />

van eindige hulpbronnen en zo min mogelijk tot niets verspillen.”<br />

34


Afvalverwerking <strong>2020</strong><br />

35


36<br />

“In een circulaire economie<br />

is onze rol anders”


Afval steeds<br />

waardevoller<br />

Op het gebied van technologie verwacht Paul de Bruycker, CEO van<br />

Indaver, tot aan <strong>2020</strong> geen ingrijpende veranderingen: “Vergeet niet<br />

dat we in dit deel van Eur<strong>op</strong>a al mijlenver voor<strong>op</strong>l<strong>op</strong>en”. Wel denkt<br />

hij dat <strong>op</strong> langere termijn de rol van de afvalverwerkingsindustrie<br />

gaat veranderen. Wat in <strong>2020</strong> anders zal zijn? “Onze relatie met onze<br />

klanten, we zullen nog sneller en nog flexibeler moeten <strong>op</strong>ereren”.<br />

“Ik voorzie voor de komende jaren geen ingrijpende<br />

veranderingen als het gaat om onze verwerkingstechnologie.<br />

Onze verbrandingstechnieken en reinigingsmethoden zijn ver<br />

doorontwikkeld. Er is nog wel vooruitgang te boeken als het<br />

gaat om efficiency en rendement. Bijvoorbeeld <strong>op</strong> het gebied<br />

van elektriciteitsproductie door onze verwerkingsinstallaties<br />

en ook als het gaat om de flexibiliteit van deze productie.<br />

Vergeet niet dat we in Noordwest-Eur<strong>op</strong>a mijlenver<br />

vooruitl<strong>op</strong>en. In andere werelddelen wordt veel afval nog<br />

gestort, terwijl dat hier nog maar een beperkt percentage is. In<br />

Nederland en Vlaanderen belandt nog maar 4% van het afval<br />

<strong>op</strong> de stortplaats.<br />

Meer bronscheiding<br />

“Het belang van bronscheiding neemt toe. Bronscheiding staat<br />

tegen<strong>over</strong> nascheiding. Bij die laatste vorm wordt pas aan het<br />

einde van de rit waardevol materiaal uit de afvalstroom gevist,<br />

dat is moeilijker en de kwaliteit van het gerecyclede materiaal<br />

is daardoor ook minder. De waarde van brongescheiden<br />

materialen neemt toe omdat grondstoffen schaarser worden<br />

en omdat <strong>over</strong>heden strengere eisen zullen stellen aan<br />

productieprocessen uit oogpunt van duurzaamheid.”<br />

Schoonmaak<strong>op</strong>eraties<br />

“In de wat verdere toekomst verandert onze rol mogelijk. Als we<br />

dichter bij de circulaire economie terechtkomen wordt onze rol<br />

als afvalverwerker minder van belang, want stel dat de circulaire<br />

economie voor 100% draait, dan is er geen sprake meer van<br />

afval. Het gaat dan veel meer om de vraag: hoe zorg je ervoor dat<br />

je materialen weer terugwint? Hoe richt je productieprocessen<br />

in zonder materiaalverlies? Het gaat erom ‘downgrading’ van<br />

materiaal te voorkomen, zodat we dezelfde stoffen kunnen<br />

blijven gebruiken. Het belang van gespecialiseerde en<br />

geavanceerde schoonmaak<strong>op</strong>eraties neemt toe. Wat Indaver<br />

doet bij Tata Steel in IJmuiden is daar een voorbeeld van. Daar<br />

wordt het gebruikte zoutzuur voor bijna 100% teruggewonnen,<br />

gezuiverd en <strong>op</strong>nieuw toegepast. Deze werkwijze zal voor veel<br />

meer stoffen en productieprocessen gaan gelden.”<br />

Afvalverwerking <strong>2020</strong><br />

37


“Telkens <strong>op</strong>nieuw<br />

beschikbare stromen”<br />

Herman Wijffels (hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke<br />

verandering aan de Universiteit Utrecht) ziet de komst van de<br />

circulaire economie als belangrijkste <strong>op</strong>gave voor de komende jaren.<br />

“Ons economische model hapert en economen leggen dit uit<br />

als een economische crisis. Dit is echter ook een milieucrisis,<br />

veroorzaakt door <strong>over</strong>belasting. Bij de aanvang van de<br />

industriële revolutie had de aarde één miljard bewoners.<br />

De lineaire groei die toen inzette, waarbij steeds nieuwe<br />

grondstoffen gebruikt worden, was destijds heel goed<br />

mogelijk; de aarde kon die belasting aan. Maar in circa 150<br />

jaar zijn we gegroeid naar zeven miljard mensen. Een deel<br />

van deze bevolking legt een onevenredig groot beslag <strong>op</strong> het<br />

draagvermogen van de aarde.”<br />

“Onze <strong>op</strong>gave is te komen tot een circulaire economie waarbij<br />

we veel effectiever gebruikmaken van eindige natuurlijke<br />

hulpbronnen, zoals fossiele brandstoffen, mineralen en ertsen<br />

en zo min mogelijk tot niets verspillen. We moeten ook de<br />

productiviteit van organische hulpbronnen (hout, rubber,<br />

biomassa) in stand houden door de daarvoor benodigde<br />

voedingsstoffen terug te brengen in de bron. Er gaat een transitie<br />

komen van economische processen waarmee we grondstoffen<br />

<strong>op</strong>gebruiken (lineair) naar oogsten uit telkens <strong>op</strong>nieuw<br />

beschikbaar komende stromen: circulair.”<br />

38


Minder afval<br />

sinds 2000<br />

Het afvalbeleid van de afgel<strong>op</strong>en decennia is succesvol. In het<br />

landelijk Afvalbeheerplan 2009 – 2021 staat dat de groei van de<br />

afvalproductie tussen 1985 en 2000 afnam, terwijl de economische<br />

groei doorzette. En sinds 2000 neemt het afvalaanbod zelfs<br />

af. Het beleid was - en is - gericht <strong>op</strong> het voorkomen van afval<br />

door recycling en de nuttige toepassing van afvalstromen door<br />

bijvoorbeeld compostering en de <strong>op</strong>wekking van elektriciteit in<br />

afvalverbrandingsinstallaties.<br />

Intussen is steeds meer sprake van ‘afvalketenbeleid’ in<br />

plaats van ‘afvalbeleid’. Het gaat erom afval te vermijden<br />

en grondstoffen zó te gebruiken dat ze steeds <strong>op</strong>nieuw<br />

toegepast kunnen worden. Meer en meer wordt gezocht naar<br />

mogelijkheden om eerder in het productieproces afval te<br />

vermijden en ervoor te zorgen dat afval in een later stadium<br />

<strong>op</strong>nieuw gebruikt kan worden: “Er wordt gezocht naar<br />

aangrijpingspunten eerder in de keten, zoals productontwerp,<br />

waarbij er voor moet worden gezorgd dat er geen milieudruk<br />

<strong>op</strong> andere fases van de materiaalketen wordt afgewenteld.<br />

De toenemende schaarste van grondstoffen stimuleert de<br />

innovatiekracht en internationale concurrentiekracht van<br />

bedrijven om te komen tot vermindering van de milieudruk<br />

door energie- en materiaalgebruik.”<br />

Overheidsdoelstellingen<br />

• Nuttige toepassing van afvalstoffen:<br />

van 83% in 2006 naar 85% in 2015.<br />

• Nuttige toepassing van huishoudelijk afval:<br />

van 51% in 2006 naar 60% in 2015.<br />

• Nuttige toepassing van industrieel afval: stabiel houden<br />

<strong>op</strong> 90%, ondanks de verwachte productietoename.<br />

• Optimaal benutten van de energie-inhoud van afval dat<br />

niet kan worden hergebruikt (Waste-to-Energy).<br />

Afvalverwerking <strong>2020</strong><br />

39


Afvalverwerking<br />

gang van zaken in <strong>2012</strong><br />

Indaver is er in <strong>2012</strong> in geslaagd een Eur<strong>op</strong>ees bedrijf te worden,<br />

het bedrijf heeft z’n internationale ambities kunnen waarmaken.<br />

Werd voorheen het merendeel van de omzet in België<br />

gerealiseerd, intussen leveren alle businessregio’s (België,<br />

Nederland, Ierland & UK en Duitsland) een substantiële bijdrage<br />

aan het resultaat van de onderneming.<br />

40<br />

Indaver is voor 75% eigendom van DELTA. Het hoofdkantoor is<br />

gevestigd in het Belgische Mechelen en richt zich <strong>op</strong> <strong>over</strong>heden<br />

(vooral in België, Nederland en Ierland) en industrie (Noordwest-<br />

Eur<strong>op</strong>a) met een volledig aanbod afvalverwerkingsmethoden.<br />

Indaver is vooral in de volgende sectoren actief: chemie,<br />

farmacie, automotive en elektronica.<br />

Door <strong>over</strong>names en de ontwikkeling van nieuwe activiteiten is<br />

het werkterrein van Indaver in Noordwest-Eur<strong>op</strong>a de afgel<strong>op</strong>en<br />

jaren flink uitgebreid. In <strong>2012</strong> stond consolidatie centraal:<br />

het creëren van één merk en één bedrijf dat met een tweetal<br />

eenduidige marktconcepten (zie inzet) groei wil realiseren.<br />

De nadruk lag sterk <strong>op</strong> internationale samenwerking <strong>op</strong> alle<br />

niveaus: management, binnen de business-segmenten en ook<br />

bij de ondersteunende diensten vond kennisuitwisseling plaats.<br />

Indaver is in Eur<strong>op</strong>a intussen de nummer twee <strong>op</strong> het gebied van<br />

de verwerking van gevaarlijk afval.<br />

In <strong>2012</strong> is ook de dispatching van afvalverwerking naar<br />

een hoger niveau getild: het aanbod van afval wordt<br />

centraal geregistreerd en uitgezet, zodat de beschikbare<br />

verwerkingscapaciteit <strong>op</strong>timaal wordt benut. Het<br />

afgel<strong>op</strong>en jaar resulteerde dat al in betere bezetting van de<br />

verwerkingsinstallaties. Voorheen gebeurde deze planning<br />

decentraal, binnen de vier afzonderlijke businessregio’s.<br />

Ondanks de matige economische omstandigheden boekte<br />

Indaver in <strong>2012</strong> zeer goede resultaten. De bezettingsgraad van<br />

de bestaande installaties nam verder toe en ook de nieuwe<br />

verwerkingsinstallatie in Ierland droeg bij.


Twee dienstverleningsconcepten<br />

Indaver onderscheidt twee dienstverleningsconcepten<br />

voor twee aparte markten. In het businesssegment<br />

Industrieel & Gevaarlijk afval neemt het bedrijf<br />

een leidende positie in <strong>op</strong> de Noordwest-Eur<strong>op</strong>ese<br />

markt met het Total Waste Management-concept en<br />

de thermische verwerking van gevaarlijk afval. Dat<br />

concept houdt in dat een totaalpakket wordt geboden<br />

dat begint bij advies en preventie van afval en eindigt<br />

bij verwerking en, desgewenst, volledige exploitatie<br />

van installaties. In verschillende typen installaties<br />

wordt zoveel als mogelijk materiaal teruggewonnen.<br />

Het <strong>over</strong>ige materiaal wordt verbrand en tegelijkertijd<br />

wordt energie <strong>op</strong>gewekt.<br />

Public waste PartnershipS is het<br />

dienstverleningsconcept waarmee de markt voor<br />

huishoudelijk en vergelijkbaar bedrijfsafval wordt<br />

benaderd. In België, Nederland en Ierland is Indaver<br />

<strong>op</strong> dit terrein een belangrijke partner voor <strong>over</strong>heden.<br />

De belangrijkste verwerkingsmethoden binnen dit<br />

segment zijn recycling en verbranding in combinatie<br />

met energieproductie.<br />

Ierland<br />

In september 2011 ging de nieuwe verwerkingsinstallatie in<br />

het Ierse Meath, niet ver van Dublin, van start. In <strong>2012</strong> heeft<br />

de Waste-to-Energy-plant zijn eerste volledige <strong>op</strong>erationele<br />

jaar achter de rug. De installatie verwerkte in <strong>2012</strong> 207.000<br />

ton afval. De aanvoer van materiaal naar de installatie verliep<br />

boven verwachting, de contractportefeuille was zelfs zo groot<br />

dat een deel (40.000 ton) in Nederland werd verwerkt. Ook<br />

de aansluiting <strong>op</strong> het elektriciteitsnet in Ierland is nu volledig<br />

<strong>op</strong>erationeel, zodat ook deze productie maximaal rendement<br />

<strong>op</strong>levert. De turbine levert 20 MW, voldoende om 20.000<br />

huishoudens van stroom te voorzien.<br />

De behoefte aan verwerkingscapaciteit in Ierland is gegroeid<br />

doordat de Eur<strong>op</strong>ese Unie de lidstaten verplicht het storten van<br />

afval terug te brengen. Tegelijkertijd dringt bij bedrijven het<br />

besef door dat duurzamer afvalbeheer bijdraagt aan gezondere<br />

bedrijfsvoering. Daarnaast biedt de verwerkingsinstallatie<br />

in Meath de Ierse ‘toeleveranciers’ gemak: het te verwerken<br />

materiaal kan snel en gemakkelijk worden aangeleverd, terwijl<br />

het storten van materiaal omslachtiger is en - vanwege het<br />

Eur<strong>op</strong>ese beleid - boetes met zich meebrengt. Tenslotte: de Ierse<br />

industriële sector draait goed en Indaver profiteert daarvan mee.<br />

Duitsland<br />

Ook in Duitsland is in <strong>2012</strong> sprake van relatief gunstige<br />

economische ontwikkeling, met in die businessregio een gezond<br />

financieel resultaat als gevolg. Het afgel<strong>op</strong>en jaar stond in<br />

het teken van de verdere integratie van de twee bedrijven die<br />

onderdeel uitmaken van de groep die Indaver in 2008 heeft<br />

<strong>over</strong>genomen: HIM, met zijn hoofdkantoor in Biebesheim, en<br />

AVG, gevestigd in Hamburg. De twee bedrijven exploiteren vier<br />

afvalverbrandingsinstallaties en beschikken daarnaast <strong>over</strong><br />

andere afvalverwerkingsinstallaties, <strong>op</strong> verschillende locaties in<br />

het noorden en zuidwesten van Duitsland. Deze zijn nu onder één<br />

naam in de Duitse markt actief: Indaver Deutschland en dat is<br />

positief in de markt ontvangen.<br />

Het bedrijf kan zich nu profileren als een nationale<br />

dienstverlener, terwijl voorheen sprake was van een meer<br />

regionale positionering. Vooral bij de grote chemiebedrijven<br />

pakt dit goed uit; het bedrijf wordt meer en meer gezien<br />

als een partner <strong>op</strong> het gebied van duurzaam afvalbeheer<br />

in plaats van een technisch georiënteerde leverancier van<br />

verwerkingscapaciteit. Het dienstverleningsconcept Total<br />

Waste Management dat in de Benelux en Ierland intussen wordt<br />

toegepast, zal ook worden vermarkt in Duitsland.<br />

De deelname van Indaver aan de IFAT beurs in München in mei<br />

markeert deze <strong>over</strong>gang: de aanpak van Indaver werd voor het<br />

eerst breed in de markt gezet. De beurs is een van de belangrijkste<br />

platforms binnen de sector en trekt meer dan 100.000 bezoekers.<br />

Door de <strong>over</strong>name van HIM en AVG in 2008 kan Indaver<br />

efficiënter inspelen <strong>op</strong> de behoeften van klanten in<br />

de Eur<strong>op</strong>ese markt. De belangrijkste klanten zijn<br />

multinationals in de chemie, de petrochemie, farma<br />

en de automobielindustrie. Bedrijven in deze sectoren<br />

vragen een integrale aanpak voor hun gevaarlijk en<br />

niet-gevaarlijk afval <strong>op</strong> al hun vestingen in Eur<strong>op</strong>a. Het<br />

aanbieden van deze aanpak vereist voldoende eigen<br />

verwerkingscapaciteit en een voldoende geografische<br />

spreiding. Door de <strong>over</strong>name in Duitsland werd aan die<br />

strategie verder vormgegeven.<br />

Afvalverwerking <strong>2012</strong><br />

41


Dankzij MediPower kan Indaver een duurzame<br />

en veilige <strong>op</strong>lossing bieden voor voor de<br />

verwerking van risicohoudend medisch afval.<br />

42<br />

Nederland<br />

In Nederland groeide de markt voor gevaarlijk afval in <strong>2012</strong>,<br />

Indaver Nederland weet zijn positie binnen dit marktsegment<br />

verder te versterken. De markt voor huishoudelijk afval is,<br />

ondanks de turbulente economische omstandigheden, relatief<br />

stabiel. Indaver Nederland is <strong>op</strong> dat gebied vooral in de provincie<br />

Zeeland actief.<br />

De bedrijfsstructuur van Indaver Nederland werd in <strong>2012</strong><br />

vereenvoudigd, het aantal BV’s werd teruggebracht. De portfolioorganisatie,<br />

waarbij iedere business <strong>op</strong> zichzelf stond, is<br />

aan het verdwijnen en een nieuwe, integrale dienstverlener<br />

ontstaat. Op die manier kunnen de afzonderlijke activiteiten<br />

zichzelf én elkaar versterken: iedere klant wordt een compleet<br />

verwerkingsportfolio (waste-to-energy, compostering, stort)<br />

voorgehouden. Dat levert de organisatie als geheel het meeste<br />

rendement <strong>op</strong>.<br />

Indaver Nederland is in 2010 ontstaan door de<br />

samenvoeging van drie bedrijven: DELTA Milieu B.V, AROC<br />

B.V. (zoutzuur-regeneratie) en Indaver Gevaarlijk Afval<br />

B.V. Het Nederlandse hoofdkantoor staat in Nieuwdorp<br />

(Zeeland). Indaver Nederland heeft ruim 300 medewerkers,<br />

verspreid <strong>over</strong> meer dan 30 locaties in Nederland,<br />

voornamelijk in Zeeland en Zuid-Holland.<br />

In <strong>2012</strong> werden ook de voorbereidingen getroffen om de<br />

naamsverandering, per 1 januari 2013, mogelijk te maken.<br />

Sinds 2010 voerde het bedrijf twee merken naast elkaar,<br />

namelijk Indaver en DELTA Milieu. Belangrijkste reden voor de<br />

wijziging is dat Indaver het volledige dienstenaanbod sterker<br />

wil positioneren in de Nederlandse markt: Indaver kan de<br />

volledige afvalketen voor industrie en <strong>over</strong>heid verzorgen. Per<br />

1 januari gaat de onderneming in Nederland verder onder de<br />

naam Indaver.<br />

Sinds 28 december <strong>2012</strong> wordt er geen afval meer gestort <strong>op</strong> de<br />

Derde Merwedehaven in Dordrecht, een van de stortplaatsen<br />

van Indaver Nederland. Oorspronkelijk zou de exploitatie van<br />

de afvalberging <strong>op</strong> 1 januari 2017 gestaakt worden. Na <strong>over</strong>leg<br />

met verschillende stakeholders kwamen de provincie Zuid-<br />

Holland, de gemeente Dordrecht, exploitant DELTA Milieu en het<br />

provinciaal afvalbedrijf Proav N.V. eind 2010 <strong>over</strong>een om dat te<br />

vervroegen, mede als gevolg van geluiden uit de samenleving.<br />

Met de gemeente en provincie is afgesproken de voormalige<br />

afvalberging om te vormen tot een parkachtig recreatiegebied<br />

van ongeveer 55 hectare groot. In de buurt van de voormalige<br />

stortplaats blijft aan de kade een kleinschalig bedrijventerrein


van ongeveer vier hectare bestaan.<br />

Het nieuwe recreatiegebied is naar verwachting in 2022 klaar.<br />

Deze lange duur heeft te maken met de vereiste rusttijd die nodig<br />

is om het gestorte materiaal te laten inklinken. In de periode <strong>2020</strong>-<br />

2021 kan dan de bovenlaag worden gerealiseerd. Er ontstaat een<br />

parkachtig natuurgebied dat geschikt is voor recreatie.<br />

België<br />

Op 9 oktober werd de hypermoderne MediPower-installatie<br />

in Antwerpen officieel ge<strong>op</strong>end, in aanwezigheid van de heer<br />

Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse regering.<br />

Dankzij MediPower kan Indaver een duurzame en veilige<br />

<strong>op</strong>lossing bieden voor de verwerking van risicohoudend<br />

medisch afval (RMA). In Vlaanderen alleen produceert<br />

de zorgsector 7.000 ton RMA per jaar, 20.000 kg per dag.<br />

MediPower zal jaarlijks zo’n 30.000 ton afval verwerken door<br />

gecontroleerde verbranding te combineren met de <strong>op</strong>wekking<br />

van elektriciteit.<br />

De warmte die tijdens de verbranding vrijkomt, wordt<br />

omgezet in stoom en stroom voor de eigen gebouwen en<br />

productieprocessen. Daarnaast wordt elektriciteit geleverd<br />

aan het publieke net: de installatie biedt genoeg stroom voor<br />

ongeveer 14.000 gezinnen. De installatie is uniek omdat het<br />

energierendement zeer hoog is en omdat de manier waar<strong>op</strong><br />

het afval in de installatie wordt gebracht vrijwel volledig<br />

is geautomatiseerd. Dat bevordert niet alleen de snelheid<br />

waarmee het materiaal kan worden verwerkt, het is ook veel<br />

veiliger voor het personeel. Indaver heeft <strong>op</strong> dezelfde locatie<br />

in Antwerpen al twee draaitrommelovens. De drie installaties<br />

vormen elkaars back-up, waardoor klanten kunnen rekenen <strong>op</strong><br />

continuiteit van dienstverlening.<br />

Het najaar van <strong>2012</strong> was voor MediPower een <strong>op</strong>startfase<br />

waarbij de installatie nauwkeurig kon worden afgesteld en<br />

kinderziektes werden aangepakt. In 2013 zal de installatie<br />

volledig <strong>op</strong>erationeel zijn.<br />

Op dezelfde locatie in Beveren werd in <strong>2012</strong> voor het eerst<br />

meer dan een miljoen ton afval verwerkt. Dat werd mogelijk<br />

doordat een nieuwe, derde turbine werd geïnstalleerd. Er is nu<br />

voldoende capaciteit beschikbaar om <strong>op</strong> ieder gewenst moment<br />

afval te verwerken en om te zetten in elektriciteit of stoom.<br />

Afvalverwerking <strong>2012</strong><br />

43


Profiel en<br />

kerncijfers<br />

DELTA is een zelfstandige multi-utility onderneming <strong>op</strong> het gebied<br />

van energie, netwerken en afvalverwerking. De aandelen zijn in het<br />

bezit van Zeeuwse, Brabantse en Zuid-Hollandse gemeenten en<br />

de provincie Zeeland. Het hoofdkantoor van DELTA is gevestigd in<br />

Middelburg. Bij het bedrijf werken ongeveer 3.000 mensen.<br />

44


Profiel en kerncijfers <strong>2012</strong><br />

45


Kerncijfers<br />

bedragen in miljoenen euro’s<br />

<strong>2012</strong><br />

2011<br />

Levering elektriciteit<br />

Levering gas<br />

Transport elektriciteit & gas<br />

Kabel, internet en telecommunicatie<br />

Afvallogistiek en milieudiensten<br />

Overige omzet<br />

1.084<br />

337<br />

112<br />

75<br />

505<br />

59<br />

1.002<br />

424<br />

105<br />

72<br />

499<br />

83<br />

Totaal netto omzet<br />

Netto resultaat toekomend aan aandeelhouder<br />

2.172<br />

81<br />

2.185<br />

83<br />

Energie<br />

Naast de <strong>op</strong>wekking van elektriciteit en de handel in energie<br />

levert DELTA gas en elektriciteit aan particuliere en zakelijke<br />

klanten. In Zeeland biedt DELTA behalve energie ook digitale<br />

diensten (internet, telefonie, tv- en radiosignalen) en water<br />

via de deelneming in Evides. Met deze multi-utility benadering<br />

bedient de onderneming een groot deel van de huishoudens en de<br />

zakelijke markt in Zeeland en in toenemende mate ook daarbuiten.<br />

Netwerken<br />

DELTA Netwerkbedrijf B.V. (DNWB) en DELTA Infra B.V.<br />

maken deel uit van het segment Netwerken. DNWB is de<br />

regionale netbeheerder in de zin van de elektriciteits- en<br />

gaswet. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het beheer van<br />

de distributienetwerken voor gas en elektriciteit. DELTA Infra<br />

zorgt voor de uitvoering van de aanleg van - en het onderhoud<br />

aan deze netten. Daarnaast verzorgt deze di<strong>visie</strong> de aanleg<br />

van en het onderhoud aan de waterleidingnetten van Evides<br />

waterbedrijf en het kabelnetwerk van DELTA. Verder voert<br />

DELTA Infra activiteiten uit <strong>op</strong> het gebied van onder andere<br />

hoogspanning en meettechniek, zowel in Zeeland als<br />

in de rest van Nederland.<br />

Afvalverwerking<br />

Alle bedrijfsactiviteiten <strong>op</strong> het gebied van afvalverwerking<br />

zijn samengebracht in dochteronderneming N.V. Indaver, 75%<br />

eigendom van DELTA. Indaver richt zich <strong>op</strong> <strong>over</strong>heden (vooral<br />

in Nederland, België en Ierland), medische instellingen en<br />

industriële bedrijven (Noordwest-Eur<strong>op</strong>a). Indaver verwerkt het<br />

afval voor het grootste deel in eigen installaties, maar ook in<br />

installaties van andere partijen. De onderneming beschikt <strong>over</strong><br />

meerdere afvalverwerkingstechnieken waaronder recycling,<br />

verwerking tot biomassa en Waste-to-Energy: afvalverbranding<br />

gecombineerd met energieproductie.<br />

46


DELTA N.V. | Poelendaelesingel 10 | 4335 JA Middelburg | T +31 (0)118 88 20 00 | F + 31 (0)118 88 21 00 | E info@DELTA.nl | W www.DELTA.nl<br />

Ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Ko<strong>op</strong>handel te Middelburg onder nummer 22031457.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!