03.03.2015 Views

Jaarbericht DELTA N.V. 2013

Description

Description

SHOW MORE
SHOW LESS

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.

<strong>Jaarbericht</strong><br />

<strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong>


Over dit<br />

verslag<br />

In dit jaarbericht legt <strong>DELTA</strong> verantwoording af over de activiteiten in <strong>2013</strong>.<br />

Voor het eerst zijn dit jaar het maatschappelijke en financiële verslag zoveel<br />

mogelijk geïntegreerd in één verslag. Voor <strong>DELTA</strong> is dat een logisch gevolg van de<br />

samenhang tussen de operationele, financiële en maatschappelijke activiteiten.<br />

<strong>DELTA</strong> werkt aan transparantie en een open dialoog met de stakeholders.<br />

Financiële en maatschappelijke verantwoording<br />

De financiële verantwoording is opgesteld volgens de<br />

International Financial Reporting Standards (IFRS) en de<br />

relevante bepalingen van het Burgerlijk Wetboek (BW).<br />

In <strong>2013</strong> hebben we in de financiële cijfers de nieuwe<br />

regelgeving voor de presentatie van deelnemingen gevolgd.<br />

<strong>DELTA</strong> heeft een aantal belangrijke activiteiten die samen<br />

met partners in de vorm van een joint venture worden<br />

gedreven. De activiteiten die in een aparte juridische entiteit<br />

worden uitgevoerd, en waar <strong>DELTA</strong> gelijke rechten en<br />

verplichtingen als de partners heeft uit hoofde van<br />

aandeelhouderschap en als afnemer, worden vanaf <strong>2013</strong><br />

anders meegenomen in de geconsolideerde cijfers. In plaats<br />

dat we het aandeel in het vermogen van de betreffende joint<br />

venture op onze balans houden met het aandeel in het<br />

resultaat van de activiteit in de resultatenrekening, tellen we<br />

ons aandeel in alle afzonderlijke activa en passiva, en<br />

opbrengsten en kosten, op bij onze cijfers. Dit geeft meer<br />

inzicht in de opbouw van ons vermogen en resultaat.<br />

De verschillen in de cijfers tussen beide methodes worden<br />

toegelicht in de jaarrekening.<br />

Bij de maatschappelijke verantwoording ligt de nadruk op<br />

de energie-activiteiten van het bedrijf, in het bijzonder<br />

binnen de groepsmaatschappijen en joint ventures.<br />

De afvalverwerkingsactiviteiten zijn volledig ondergebracht<br />

bij dochteronderneming Indaver. Indaver brengt zelf een<br />

MVO-rapportage uit (te downloaden via www.indaver.com).<br />

Ook waterbedrijf Evides, waarin <strong>DELTA</strong> een belang heeft van<br />

50%, is niet meegenomen in dit verslag. Evides brengt via<br />

www.evides.nl zelf verslag uit over het MVO-beleid en de<br />

activiteiten die hieruit voortvloeien. De belangrijkste<br />

informatie over de elektriciteits- productie wordt in dit<br />

verslag samengevat weergegeven. Uitvoeriger informatie<br />

is te vinden op www.epz.nl, www.sloecentrale.nl en<br />

www.bmcmoerdijk.nl.<br />

Transparantiebenchmark <strong>2013</strong><br />

<strong>DELTA</strong> MVO beleid heeft nog niet de structuur, zoals die is<br />

vastgelegd bij met name beursgenoteerde ondernemingen.<br />

<strong>DELTA</strong> heeft bij het opstellen van dit jaarbericht de criteria van<br />

de Transparantiebenchmark als uitgangspunt genomen. Wij<br />

realiseren ons dat we niet volledig aan deze criteria kunnen<br />

voldoen. In 2014 hebben we de ambitie verder te werken aan<br />

transparante verslaglegging op maatschappelijk gebied.<br />

<strong>Jaarbericht</strong> <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

3


1<strong>Jaarbericht</strong> <strong>2013</strong><br />

4


Inhoudsopgave<br />

<strong>Jaarbericht</strong><br />

1 Jaarverslag <strong>2013</strong> 6<br />

1.1 <strong>DELTA</strong> verbindt toekomstgericht 6<br />

1.2 Profiel en kerncijfers 10<br />

1.3 Toelichting op de financiën 14<br />

1.4 Focus 16<br />

1.5 <strong>DELTA</strong> en MVO 18<br />

1.6 <strong>DELTA</strong> en zijn mensen 22<br />

1.7 <strong>DELTA</strong> en corporate governance 26<br />

1.8 Kansen en risico’s 34<br />

1.9 Energie & MultiMedia 38<br />

1.10 Netwerken 44<br />

1.11 Afvalverwerking 48<br />

1.12 Verklaring Raad van Bestuur 50<br />

2 Jaarrekening <strong>2013</strong> 52<br />

3 Overige gegevens bij de Jaarrekening <strong>2013</strong> 148<br />

4 <strong>DELTA</strong> in cijfers 152<br />

<strong>Jaarbericht</strong> <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

5


1.1<br />

<strong>DELTA</strong> verbindt toekomstgericht<br />

<strong>DELTA</strong> verbindt<br />

toekomstgericht<br />

<strong>2013</strong> stond voor <strong>DELTA</strong> in het teken van verbinden. Intern werden logische<br />

verbindingen gelegd tussen verschillende activiteiten om nog beter in te kunnen<br />

spelen op marktontwikkelingen en het ontzorgen van onze klanten. Extern ging<br />

<strong>DELTA</strong> nieuwe, innovatieve verbindingen aan met partners uit zorg, welzijn en<br />

toerisme en verbond <strong>DELTA</strong> als werkgever, partner, leverancier en organisatie<br />

mensen en activiteiten met elkaar, binnen én buiten Zeeland.<br />

Ook in <strong>2013</strong> hebben wij de robuustheid en stabiliteit van het<br />

multi-utility concept aan kunnen tonen door hoge scores<br />

voor klanttevredenheid en heeft de diversiteit van onze<br />

activiteiten een goed evenwicht gecreëerd tussen risico’s,<br />

rendement en werkgelegenheid én waarborging van de<br />

sociaaleconomische impact in de Zuidwestelijke Delta.<br />

Relatief goed financieel resultaat<br />

Dankzij het diverse karakter van <strong>DELTA</strong> was <strong>2013</strong> een relatief<br />

goed jaar. De energiemarkt heeft nog weinig verandering<br />

laten zien en is zelfs verder verslechterd in <strong>2013</strong>. Structureel<br />

economische herstel is nog uitgebleven met de bijbehorende<br />

negatieve effecten op elektriciteitsproducenten. Groei werd<br />

in <strong>2013</strong> vooral gerealiseerd door de andere <strong>DELTA</strong><br />

activiteiten. We boekten een nettoresultaat van bijna<br />

€ 75 miljoen en realiseerden een netto omzet van<br />

€ 2,1 miljard. Een resultaat waar we gelet op de<br />

marktomstandigheden tevreden mee en trots op zijn.<br />

Per voornaamste activiteit<br />

Bij Multimedia lag de focus op een verdere verschuiving<br />

van analoge naar digitale dienstverlening. In combinatie<br />

met het leggen van nieuwe verbindingen en kansen voor<br />

multimediale oplossingen in diverse sectoren, zorgde dat<br />

voor een positief financieel resultaat in <strong>2013</strong>. Voor betere<br />

synergie tussen de Energie en Multimedia activiteiten, en<br />

voor grotere flexibiliteit in het volgen van de markt, zijn de<br />

activiteiten per 1 juli <strong>2013</strong> samengegaan in één divisie:<br />

Energie & MultiMedia. De waardering voor ons aanbod<br />

kregen we vertaald in een hoge mate van klanttevredenheid<br />

maar ook in het binnenhalen van aan aantal nieuwe klanten<br />

in met name het zakelijke segment.<br />

<strong>DELTA</strong> heeft een goede mix van energieproductie. Als<br />

gevolg van de diversiteit zijn wij gebalanceerd en goed<br />

gepositioneerd om in te kunnen spelen op de diverse<br />

ontwikkelingen in de markt. Onze productie eenheden<br />

wekken stroom op uit kernenergie (EPZ), gas (ELSTA en Sloe<br />

centrales), kolen (EPZ), wind en kippenmest (BMC).<br />

Ook het <strong>DELTA</strong> netwerkbedrijf en <strong>DELTA</strong> Infra hebben in <strong>2013</strong><br />

goed gepresteerd. In <strong>2013</strong> zijn alle voorbereidingen<br />

getroffen voor het samengaan van deze twee divisies in de<br />

<strong>DELTA</strong> Netwerkgroep die sinds 1 januari 2014 een feit is.<br />

Samengaan van de twee divisies zorgt dat de nieuwe<br />

Netwerkgroep nog effectiever en efficiënter kan werken<br />

en proactief op marktontwikkelingen kan inspelen.<br />

Het afvalverwerkingsbedrijf Indaver, waarin <strong>DELTA</strong><br />

een belang heeft van 75%, heeft een goed jaar gehad.<br />

Ondanks toenemende prijsdruk in de markt, vooral door<br />

kostenbesparingen bij overheden, groeide de omzet en het<br />

klantenbestand in Nederland, België, Duitsland en Ierland.<br />

Indaver heeft zich in <strong>2013</strong> een plek verworven tussen de<br />

belangrijke Europese spelers in afvalverwerking.<br />

Het drink- en industrie-waterbedrijf Evides waar <strong>DELTA</strong> voor<br />

50% eigenaar van is heeft <strong>2013</strong> af weten te sluiten met<br />

indrukwekkende resultaten. Dit is te meer indrukwekkend<br />

omdat wederom in <strong>2013</strong> de tarieven voor drinkwater niet<br />

zijn verhoogd.<br />

‘<strong>2013</strong> was voor <strong>DELTA</strong> een<br />

relatief goed jaar.<br />

We boekten een nettoresulaat<br />

van bijna € 75 miljoen.’<br />

6


<strong>DELTA</strong> en MVO<br />

De MVO strategie van <strong>DELTA</strong> is gebaseerd op drie pijlers:<br />

de energietransitie, het voeren van een verantwoorde<br />

bedrijfsvoering en Zeeuwse betrokkenheid.<br />

Duurzame energie<br />

<strong>DELTA</strong> werkt op allerlei manieren mee aan de transitie naar<br />

een duurzamer energiesysteem, met projecten op het gebied<br />

van wind- en zonne-energie, biomassa en groen gas. <strong>DELTA</strong><br />

is actief betrokken bij de ontwikkeling van projecten op het<br />

gebied van waterkracht en wind (op zee). Voor windenergie<br />

was <strong>2013</strong> een belangrijk jaar, in september nam <strong>DELTA</strong><br />

samen met Eneco, Scheldewind en Winvast, het Windpark<br />

Kreekraksluis in gebruik. Dit windpark vergroot in één klap<br />

de totale windenergiecapaciteit in Zeeland met 25%. Het<br />

<strong>DELTA</strong> deel betreft 16 molens met een opgesteld vermogen<br />

van 42 MWh.<br />

<strong>DELTA</strong>’s ambitie in <strong>2013</strong> was om de kolencentrale om te<br />

bouwen tot een biomassa gestookte centrale. Samen met<br />

een bijdrage van de landelijke overheid wilde <strong>DELTA</strong><br />

bijdragen aan de verdere verduurzaming van de<br />

energieproductie en vermindering van de CO 2-uitstoot.<br />

In het Energieakkoord werd biomassa helaas uitgesloten<br />

waar het grotere toepassingen betreft. <strong>DELTA</strong> blijft in<br />

overleg met betrokken partijen om tot een voor ons bedrijf<br />

uitgebalanceerde uitvoering van het akkoord te komen. Ook<br />

op het vlak van kleinschalige opwekking werd gewerkt aan<br />

vergroting van het aandeel duurzame energie. In het najaar<br />

van 2012 introduceerde <strong>DELTA</strong> ‘Zon Garant’, een aanbod<br />

waarmee consumenten zelf elektriciteit kunnen opwekken.<br />

Ook ziet <strong>DELTA</strong> bewustwording rond energieverbruik als<br />

één van haar maatschappelijke taken. Zo werd in <strong>2013</strong><br />

bijvoorbeeld de <strong>DELTA</strong> Comfort Wijzer voor consumenten<br />

geïntroduceerd die beter inzicht geeft in energieverbruik.<br />

Om reductie van energieverbruik verder te stimuleren<br />

initieerde <strong>DELTA</strong> in <strong>2013</strong> een aantal projecten, waaronder het<br />

<strong>DELTA</strong> Op-maat advies, aansluiting bij platform ‘Meer met<br />

Minder’ en de basisscholierenactie ‘Sjaak zoekt Sjakies’.<br />

Verantwoorde bedrijfsvoering<br />

<strong>DELTA</strong> maakt in zijn bedrijfsvoering, daar waar mogelijk,<br />

verantwoorde keuzes. Deze hebben betrekking op inkoop,<br />

energiegebruik, recycling, en autogebruik. Maar ook op<br />

de manier waarop <strong>DELTA</strong> met zijn medewerkers omgaat,<br />

met aandacht voor thema’s als veiligheid, persoonlijke<br />

ontwikkeling en ziekteverzuim. Persoonlijke veiligheid en<br />

veilige werk- en productieprocessen zijn voor <strong>DELTA</strong><br />

cruciaal. De in onze industrie gebruikelijke maatstaf van<br />

afwezigheidsuren als gevolg van een bedrijfsongeval, de<br />

zogenaamde LTIR <strong>2013</strong> is uitgekomen op 2,30 en is gelijk<br />

aan die van 2012. Dit cijfer willen we verder verbeteren. We<br />

hebben in <strong>2013</strong> een stijgend aantal leermomenten en<br />

de opvolging hiervan mogen waarnemen. Ook is in <strong>2013</strong><br />

de variabele beloningscomponent van leidinggevenden<br />

afhankelijk gemaakt van de bijdrage die zij leveren aan een<br />

veilige organisatie.<br />

In <strong>2013</strong> heeft <strong>DELTA</strong> de reorganisatie ‘Redesign’<br />

doorgevoerd. Voor mensen op functies die hierdoor<br />

kwamen te vervallen is zorgvuldig intern naar andere<br />

vacatures gezocht. Als dit niet lukte zijn zij begeleid door<br />

een reorganisatiebedrijf. Gedurende het proces is zoveel<br />

mogelijk ruimte ingebouwd voor de dialoog met<br />

medewerkers.<br />

‘We zijn betrokken bij<br />

vele maatschappelijke<br />

ontwikkelingen en<br />

activiteiten in de regio’<br />

Betrokken Zeeuwse organisatie<br />

<strong>DELTA</strong> is een Zeeuws bedrijf. Dat uit zich in de grote<br />

betrokkenheid bij vele maatschappelijke ontwikkelingen<br />

en activiteiten in de regio. Samen met veel Zeeuwen en<br />

bezoekers van buiten Zeeland genoten we dit jaar weer van<br />

de <strong>DELTA</strong> Ride for the Roses en Concert at SEA. Maar ook was<br />

<strong>DELTA</strong> ondersteunend aan gemeenschappelijke projecten<br />

met o.a. Welzijn voor Ouderen, Sport Zeeland, SCOOP en de<br />

Zeeuwse Bibliotheek. Vanuit het <strong>DELTA</strong> Zeeland Fonds zijn<br />

ook weer tal van projecten op gebied van kunst & cultuur,<br />

natuur & milieu, sport & vrije tijd en zorg & welzijn in de<br />

regio gerealiseerd.<br />

Blik op de toekomst<br />

Ondanks het goede <strong>DELTA</strong> resultaat in <strong>2013</strong>, is de toekomst<br />

niet zo zeker als wij zouden willen. De vooruitzichten voor de<br />

energiemarkt blijven uitdagend. Wisseling en<br />

onduidelijkheid van subsidiebeleid zorgen voor veel<br />

onzekerheid en verstoring van de marktwerking terwijl we<br />

gezamenlijk invulling proberen te geven aan een verdere<br />

verduurzaming van onze samenleving. Ook de al dan niet<br />

gedwongen splitsing van ons bedrijf blijft een zaak van veel<br />

aandacht. Het afsplitsen van onze netbeheerder is door ons<br />

altijd beschreven als een slechte oplossing voor een niet<br />

bestaand probleem. De procedure bij de rechter loopt nog<br />

steeds.<br />

In de loop van 2014 zal de uitspraak van de Hoge Raad meer<br />

duidelijkheid geven of de netbeheerder zich volledig moet<br />

afsplitsen. <strong>DELTA</strong> blijft op het standpunt staan dat splitsing<br />

niet bijdraagt aan meer concurrentie op de markt, maar wel<br />

zorgt voor een financieel minder gezond bedrijf. Daarnaast<br />

heeft de wet een vergaande scheiding tussen leverancier en<br />

netbeheerder al geregeld en is het toezicht door ACM<br />

optimaal. Ook zijn er nieuwe inzichten over de<br />

netbeheerders die samenwerkend met energie bedrijven<br />

decentrale opwek mogelijk maken. Er is dan ook geen enkele<br />

noodzaak voor splitsing. Voor Zeeland zou splitsing<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

7


<strong>DELTA</strong> verbindt toekomstgericht<br />

uiteindelijk ook slecht zijn voor de werkgelegenheid, omdat<br />

de kans groter is dat een losstaande energieleverancier en<br />

een netbeheerder op termijn in grotere verbanden worden<br />

ondergebracht.<br />

Het is nu zaak de juiste strategie te kiezen die rekening<br />

houdt met de uitdagingen van een snel, en voortdurend,<br />

veranderende energiemarkt. De keuze voor een zelfstandig<br />

<strong>DELTA</strong>, een fusie of (gedeeltelijke) verkoop staat in het<br />

voorjaar van 2014 op de agenda.<br />

<strong>DELTA</strong><br />

In oktober <strong>2013</strong> verliet CEO Rob Frohn <strong>DELTA</strong>. In januari 2014<br />

benoemde de Raad van Commissarissen de nieuwe CEO<br />

Arnoud Kamerbeek. Wij zijn Rob Frohn dankbaar voor de<br />

bijdrage die hij heeft geleverd aan <strong>DELTA</strong>.<br />

Samenvattend kunnen we zeggen dat <strong>DELTA</strong> in <strong>2013</strong>,<br />

ondanks een aantal uitdagingen en voortdurende<br />

onzekerheden, een goed resultaat heeft behaald. Dit is een<br />

collectief resultaat en wij spreken onze dank dan ook uit aan<br />

al onze werknemers en natuurlijk onze trouwe en loyale<br />

klanten. Wij koesteren de sterke verbindingen tussen <strong>DELTA</strong><br />

en zijn omgeving en zien deze als garantie voor een<br />

duurzame toekomst van onze organisatie.<br />

Arnoud Kamerbeek, CEO per 16 januari 2014.<br />

Frank Verhagen, CFO, CEO a.i. tussen 1 november <strong>2013</strong> en<br />

16 januari 2014<br />

<strong>DELTA</strong> momenten <strong>2013</strong><br />

Januari Februari Maart<br />

<strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf wint Europese<br />

Innovatie Award<br />

Start project Goes proeftuin<br />

100ste opstelpunt WiFi ZEELAND<br />

Indaver start bouw GFT vergister in<br />

Alphen aan den Rijn<br />

HD zenders worden gratis en introductie<br />

Second screen<br />

Introductie nieuwe Alles-in-1 pakketten<br />

RepTrak<br />

April Mei Juni<br />

<strong>DELTA</strong> wint customer centric<br />

Marieke Schöningh nieuw lid Raad van Energiecafé in Zeeuwse Bibliotheek<br />

DNA Award en ZeelandNet beste Commissarissen<br />

provider volgens Consumentenbond<br />

<strong>DELTA</strong> lanceert storings-app en<br />

Comfort Wijzer<br />

Start bouw windturbine van <strong>DELTA</strong><br />

en Kloosterboer<br />

Introductie <strong>DELTA</strong> Comfort Wijzer<br />

<strong>DELTA</strong> Ride for the Roses<br />

en Concert at SEA<br />

Juli Augustus September<br />

<strong>DELTA</strong> krijgt nieuw <strong>DELTA</strong> verbindt logo<br />

Opening Windpark Kreekraksluis<br />

Energieakkoord: <strong>DELTA</strong> blijft inzetten<br />

op biomassa<br />

<strong>DELTA</strong> klantvriendelijkste<br />

energieleverancier van Nederland<br />

Oktober November December<br />

ZeelandNet verhoogt internetsnelheden Sjaak gaat weer op zoek naar Sjakies<br />

Uitbreiding standaard pakket digitale<br />

televisie<br />

ZeelandNet.nl gekozen tot Website van<br />

het Jaar in de sector telecommunicatie<br />

<strong>DELTA</strong> TV krant op de mat bij alle<br />

Zeeuwen<br />

8


Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 9


1.2<br />

Profiel en kerncijfers<br />

Profiel<br />

en kerncijfers<br />

<strong>DELTA</strong> is een zelfstandige leverancier van energie – en afval diensten. Het bedrijf<br />

levert energie, afvalverwerking, infrastructuur en digitale diensten. <strong>DELTA</strong> wil het<br />

de klant zo makkelijk mogelijk maken en zoekt voortdurend naar manieren om<br />

toegevoegde waarde te bieden. Het bedrijf is één van de weinige leveranciers van<br />

dergelijke diensten die nog in publieke handen is. De aandelen zijn in het bezit<br />

van Zeeuwse, Brabantse en Zuid-Hollandse gemeenten en de provincie Zeeland<br />

en Noord-Brabant. Het hoofdkantoor van <strong>DELTA</strong> is gevestigd in Middelburg. Het<br />

personeelsbestand van <strong>DELTA</strong> en zijn dochterondernemingen bestaat uit 3.394 fte’s.<br />

1.2.1 Wat we doen<br />

Groepsmaatschappijen<br />

<strong>DELTA</strong><br />

Netwerkgroep<br />

<strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Energie &<br />

Multimedia<br />

Afval<br />

Producten en diensten<br />

<strong>DELTA</strong> wekt elektriciteit op, handelt in energie en levert gas,<br />

elektriciteit en digitale diensten aan particuliere en zakelijke<br />

klanten in Zeeland en daarbuiten. Daarnaast biedt <strong>DELTA</strong><br />

drinkwater en diensten op het gebied van afvalwater via de<br />

deelneming in Evides. De Zeeuwse Reinigingsdienst (ZRD),<br />

dochter van Indaver, exploiteert milieustraten door heel<br />

Zeeland en verzorgt de inzameling van huishoudelijk afval<br />

voor bijna alle Zeeuwse gemeenten.<br />

Zeeuwse<br />

Netwerkholding<br />

<strong>DELTA</strong><br />

Netwerkbedrijf<br />

<strong>DELTA</strong> Infra<br />

<strong>DELTA</strong> Energy<br />

<strong>DELTA</strong> Comfort<br />

Indaver<br />

N.V.<br />

Een overzicht van de geconsolideerde en niet<br />

geconsolideerde deelnemingen is te vinden op pagina XX<br />

van de jaarrekening.<br />

Netwerkgroep<br />

<strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf B.V. (DNWB) en <strong>DELTA</strong> Infra B.V.<br />

zijn vanaf 1 januari 2014 samengevoegd in de <strong>DELTA</strong><br />

Netwerkgroep. DNWB is de regionale netbeheerder voor<br />

elektriciteit en gas. Het bedrijf is verantwoordelijk voor het<br />

beheer van de distributienetwerken voor gas en elektriciteit<br />

in Zeeland. <strong>DELTA</strong> Infra B.V. verzorgt de aanleg van en het<br />

onderhoud aan deze netten, evenals het onderhoud en de<br />

aanleg van waterleidingnetten van Evides waterbedrijf en het<br />

kabelnetwerk van <strong>DELTA</strong>. Daarnaast voert <strong>DELTA</strong> Infra B.V.<br />

ook activiteiten uit op het gebied van onder andere<br />

hoogspanning en meettechniek, zowel in Zeeland als<br />

in de rest van Nederland.<br />

10


Afvalverwerking<br />

De bedrijfsactiviteiten van <strong>DELTA</strong> op het gebied van<br />

afvalverwerking zijn samengebracht in dochteronderneming<br />

Indaver N.V., waarvan <strong>DELTA</strong> voor 75% eigenaar is. Indaver<br />

biedt hoogwaardige, duurzame oplossingen voor het<br />

afvalbeheer van industriële bedrijven en overheden. De<br />

focus ligt daarbij steeds op een milieuveilige verwerking van<br />

alle afvalstoffen en maximaal hergebruik van energie en<br />

materialen. Het bedrijf verwerkt afval in eigen installaties,<br />

maar ook in installaties van andere partijen. De onderneming<br />

kiest voor elke soort afval de beste verwerkingstechniek:<br />

recycling, verwerking tot biomassa of Waste-to-Energy<br />

(verbranding).<br />

Indaver groeide de afgelopen jaren uit tot een internationale<br />

speler in Europa, met installaties en activiteiten in België,<br />

Duitsland, Ierland en Nederland. Het bedrijf beheert jaarlijks<br />

zo’n 5 miljoen ton afvalstoffen en heeft zo’n 1.700<br />

medewerkers.<br />

1.2.2 Waar we voor staan<br />

<strong>DELTA</strong> biedt zijn klanten het gemak van duurzame en<br />

innovatieve multi-utility oplossingen. Het bedrijf staat<br />

garant voor continuïteit in aanbod en relatie. <strong>DELTA</strong> is de<br />

vanzelfsprekende partner voor de afnemers van utility<br />

diensten en producten zoals energie, water, digitale<br />

diensten en afvalinzameling en -verwerking, op kleine<br />

én grote schaal.<br />

Ook <strong>DELTA</strong> ziet dat traditionele energiebronnen eindig zijn.<br />

Daarom investeert <strong>DELTA</strong> in het verduurzamen van zijn<br />

processen en technieken. Zowel voor het opwekken van<br />

energie als voor afvalverwerking en water. In een steeds<br />

complexer wordende omgeving zal <strong>DELTA</strong> zijn producten en<br />

diensten verder integreren om in te spelen op de behoefte<br />

aan inzicht en gemak van klanten.<br />

<strong>DELTA</strong> streeft naar een CO 2-neutrale elektriciteitsopwekking<br />

in 2050. Als alle opgewekte energie gemaakt is vanuit<br />

CO 2-vrije opwekkingsmethoden, spreken we van<br />

CO 2-neutraal. Een andere variant bestaat eruit dat<br />

zoveel aanvullende maatregelen zijn genomen die deze<br />

CO 2-uitstoot compenseren. Een volledig duurzame<br />

energiehuishouding is in de komende decennia nog niet<br />

haalbaar. De visie van <strong>DELTA</strong> op energievoorziening is dat<br />

kernenergie nodig om de betrouwbaarheid van de<br />

energievoorziening op peil te houden en om nodeloze<br />

uitstoot van broeikasgassen te vermijden. Kernenergie heeft<br />

bij de opwekking geen CO 2-uitstoot en minder uitstoot van<br />

andere vervuilende stoffen, zoals stikstofoxiden (NO x ),<br />

zwaveldioxide (SO 2 ) en roet. <strong>DELTA</strong> vindt het daarom een<br />

verantwoorde manier van energieopwekking.<br />

1.2.3 De wereld waarin we opereren<br />

<strong>DELTA</strong> is, door zijn publieke aandeelhouders en klanten,<br />

sterk verbonden met de omgeving. Het bedrijf staat<br />

dichtbij de Zeeuwse maatschappij en neemt graag zijn<br />

maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wat goed is voor<br />

<strong>DELTA</strong>, is immers ook goed voor de Zuidwestelijke Delta.<br />

In 2012 is <strong>DELTA</strong> gestart met een reputatieonderzoek onder<br />

het algemeen publiek en stakeholders in Zeeland en<br />

zakelijke klanten in Nederland. Het onderzoek, de RepTrak<br />

wordt verzorgd door het Reputation Institute. Dit instituut<br />

onderzoekt de reputatie van tal van organisaties over de<br />

gehele wereld. In <strong>2013</strong> scoorde <strong>DELTA</strong> 79.2 in de RepTrak.<br />

Deze hoge score is uniek in de branche en geeft aan dat het<br />

algemeen publiek <strong>DELTA</strong> zeer hoog waardeert. In 2014 is de<br />

ambitie deze unieke hoge score minimaal vast te houden.<br />

Naast het ontwikkelen van een KPI-model wordt de reputatie<br />

in plaats van jaarlijks, maandelijks onderzocht. Op deze<br />

manier wil <strong>DELTA</strong> nog beter kunnen sturen op de reputatie.<br />

‘Traditionele<br />

energiebronnen zijn<br />

eindig. Daarom investeren<br />

we in het verduurzamen<br />

van processen en<br />

technieken.’<br />

Het multi-utility concept biedt <strong>DELTA</strong> een stabiele basis.<br />

De spreiding van de activiteiten over verschillende<br />

business-segmenten (energie en multimedia, netwerken<br />

en afvalverwerking) verlaagt het risicoprofiel van de<br />

onderneming en maakt dat <strong>DELTA</strong> minder gevoelig is voor<br />

conjuncturele schommelingen. <strong>DELTA</strong> heeft het schaalnadeel<br />

gecompenseerd door risicospreiding en stabiele<br />

inkomstenbronnen. Daarom zoekt <strong>DELTA</strong> voortdurend<br />

naar manieren om toegevoegde waarde te bieden en<br />

klanten te ontzorgen. Bijvoorbeeld door meerdere<br />

producten te leveren of maatwerkoplossingen te bieden.<br />

De situatie waarin <strong>DELTA</strong> verkeert is complex maar biedt<br />

kansen. <strong>DELTA</strong> moet erin zien te slagen de financiële ratio’s<br />

op een beter niveau te krijgen. Hiervoor zijn een eenduidige,<br />

behoudende strategie en uitvoering van noodzakelijke<br />

maatregelen vereist. Deze maatregelen zullen niet altijd<br />

eenvoudig zijn en het kost tijd ze te implementeren, maar<br />

het is noodzakelijk voor de continuïteit van de onderneming.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

11


Profiel en kerncijfers<br />

Financieel<br />

Financiële highlights (in mln €) <strong>2013</strong> 2012 2011<br />

Netto-omzet 2.104 2.168 2.185<br />

Bruto marge 786 826 636<br />

EBITDA 301 379 282<br />

Netto resultaat 75 81 83<br />

Investeringen in (im)materiele vaste activa 168 141 149<br />

Net Debt 633 630 671<br />

Omzetverdeling (in mln €) <strong>2013</strong> 2012 2011<br />

Levering van en handel in elektriciteit 970 1.046 1.002<br />

Levering van en handel in gas 344 332 424<br />

Transport elektriciteit & gas 118 112 105<br />

Kabel, internet en telecommunicatie 79 75 72<br />

Afvallogistiek en milieudiensten 514 519 499<br />

Overige omzet 79 84 83<br />

Totaal netto omzet 2.104 2.168 2.185<br />

Netto resultaat toekomend aan de aandeelhouders 74,8 81,0 82,7<br />

Maatschappelijk resultaat (in €) <strong>2013</strong> 2012 2011<br />

Dividend 20.000.000,- 40.000.000,- 40.000.000,-<br />

Investeringen in onderwijs 500.000 500.000,- 500.000,-<br />

Roosevelt Academy 398.854 418.950 438.395<br />

Sponsoring en donaties: 900.000,- 928.326,- 1.171.900,-<br />

Milieu<br />

Aandeel CO 2-neutrale en hernieuwbare <strong>2013</strong> 2012 2011<br />

CO 2 -neutraal 27,2% 28,3%<br />

Nucleair 17,3% 18,0%<br />

Hernieuwbaar* 9,9% 10,3%<br />

(*wind/water/biomassa)<br />

CO 2 -uitstoot <strong>DELTA</strong> (g/kWh) <strong>2013</strong> 2012 2011<br />

421,3 376,6<br />

De CO 2<br />

-gegevens voor <strong>2013</strong> met betrekking tot de<br />

brandstofmix zijn ten tijde van de vervaardiging van het<br />

jaarbericht nog niet gereed. De definitieve emissieverslagen<br />

komen pas later dit jaar beschikbaar. Het aandeel CO 2<br />

-<br />

neutrale en hernieuwbare energie daalde in 2012 ten<br />

opzichte van 2011. Deze daling wordt naar verwachting ook<br />

in <strong>2013</strong> doorgezet. Door de huidige economische<br />

omstandigheden draait de Sloecentrale veel minder,<br />

terwijl de Kolencentrale baseload draait. In <strong>2013</strong> heeft<br />

bovendien de kerncentrale een aantal weken stil gelegen,<br />

waardoor er verhoudingsgewijs meer opwek met CO 2<br />

-<br />

uitstoot heeft plaatsgevonden.<br />

De vaststelling van de CO 2<br />

-footprint <strong>2013</strong> wordt in juni van<br />

2014 gedaan.<br />

12


‘Passie voor de klant’ van <strong>DELTA</strong> Energie voor de Klein Zakelijke Markt: die passie deelt <strong>DELTA</strong> met zijn klanten, dat is wat ons verbindt.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 13


1.3<br />

Toelichting op de financiën<br />

Toelichting op de financiën<br />

Veelzijdigheid bedrijfsactiviteiten en scherp financieel<br />

beleid zorgen voor positieve afsluiting <strong>2013</strong><br />

<strong>DELTA</strong> heeft in <strong>2013</strong> dankzij de veelzijdigheid en spreiding aan activiteiten, de<br />

uitvoering van een reorganisatie en scherp financieel beleid, een relatief goed<br />

jaar gekend. Het nettoresultaat bedroeg € 74,8 miljoen en er werd een omzet<br />

gerealiseerd van € 2,1 miljard. De energiemarkt heeft nog weinig verandering<br />

laten zien. Structureel economisch herstel bleef uit, met de bijbehorende<br />

negatieve effecten voor het resultaat van de elektriciteitsproductie. De prijzen voor<br />

elektriciteit zijn in <strong>2013</strong> verder verslechterd. Dankzij de goede resultaten van de<br />

overige onderdelen kijken we toch tevreden terug op <strong>2013</strong>. MultiMedia noteerde<br />

een positief financieel resultaat en ook <strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf, <strong>DELTA</strong> Infra en de<br />

deelnemingen Indaver en Evides presteerden in <strong>2013</strong> goed.<br />

Toepassing IFRS 10, 11, 12, IAS 19 (herzien) en IAS 27<br />

(herzien) en 28 (herzien)<br />

In het verslagjaar zijn de nieuwe regels onder IFRS, alle<br />

endorsed in 2012, toegepast. Hierdoor zijn de deelnemingen<br />

waarin <strong>DELTA</strong> samen met een partner een belang heeft<br />

opnieuw bezien; hierbij is beoordeeld of deze moeten<br />

worden verwerkt als ‘gezamenlijke bedrijfsactiviteit’ (partiële<br />

consolidatie), dan wel als ‘joint venture’ (consolidatie op<br />

basis van de equity methode). De vergelijkende cijfers zijn<br />

volgens de voorschriften in de regelgeving aangepast,<br />

inclusief het verloop tussen de cijfers op basis van de oude<br />

wijze van consolideren en de nieuwe wijze. De onderstaande<br />

toelichting is gebaseerd op de cijfers <strong>2013</strong> en de naar de<br />

nieuwe regels opgestelde cijfers 2012.<br />

Omzet en resultaat<br />

De omzet in het verslagjaar was iets lager dan het niveau van<br />

2012. Het multimedia bedrijf realiseerde een goed resultaat<br />

door goed in te spelen op de verschuiving van analoog naar<br />

digitaal. Ook het netwerkbedrijf en <strong>DELTA</strong> Infra kenden goede<br />

resultaten. Het afvalverwerkingsbedrijf Indaver, waarin<br />

<strong>DELTA</strong> een belang heeft van 75%, heeft een goed jaar gehad<br />

ondanks toenemende prijsdruk in de markt, vooral door<br />

kostenbesparingen bij overheden, groeide het klantenbestand<br />

in Nederland, België, Duitsland en Ierland. Indaver<br />

heeft zich in <strong>2013</strong> een plek verworven tussen de belangrijke<br />

Europese spelers in afvalverwerking. <strong>2013</strong> was ondanks het<br />

uitblijven van een tariefstijging voor drinkwater voor<br />

waterbedrijf Evides waar <strong>DELTA</strong> voor 50% eigenaar van is,<br />

zeer succesvol.<br />

Het netwerksegment zette de lijn van 2012 voort en<br />

profiteerde van de gunstige tarifering van het gereguleerde<br />

transport van elektriciteit en gas. Hierdoor nam de omzet<br />

met 6% in het netwerkbedrijf toe. Het infrabedrijf had een<br />

aantal grote contracten onderhanden en de omzet en<br />

brutomarge bleven op het niveau van 2012. Binnen het<br />

energiesegment daalde het salesvolume, onder andere<br />

door het faillissement van een grote klant medio 2012 en<br />

de vorig jaar ingezette strategie om op toegevoegde<br />

waarde te sturen in plaats van omzet. Verder zorgde<br />

een strikt debiteurenbeheer wederom voor een<br />

aanzienlijke vermindering van het werkkapitaalbeslag.<br />

Afvalverwerkingsbedrijf Indaver behaalde opnieuw een<br />

omzet van boven de € 500 mln. De hoge bezettingsgraad<br />

van de installaties was hiervan de voornaamste oorzaak.<br />

Ten opzichte van het vorig boekjaar is de totale brutomarge<br />

afgenomen met € 50 mln. (- 5,8%). De belangrijkste oorzaak<br />

hiervan was de uitval van de kerncentrale binnen EPZ, waar<br />

een storing in het conventionele gedeelte van de centrale<br />

tot gevolg had dat de centrale 2,5 maand van het net lag.<br />

14


De bedrijfslasten bleven onder controle door het<br />

voortdurende kostenbesparingsprogramma en de<br />

efficiencyverbeteringen. In het verslagjaar is de reorganisatie<br />

‘Redesign’ uitgevoerd die heeft geleid tot een kleinere staf<br />

op Holdingniveau en een verhoogde efficiency in de divisies<br />

door het plaatsen van ondersteunende diensten in de<br />

divisies.<br />

Het aantal medewerkers is gedurende het verslagjaar<br />

licht gedaald. Ultimo <strong>2013</strong> was sprake van 3.394 FTE bij de<br />

verschillende groepsmaatschappijen, ten opzichte van 3.470<br />

eind 2012. Deze cijfers zijn inclusief het voltallige personeel<br />

in de betreffende ‘gezamenlijke bedrijfsactiviteiten’.<br />

De afname is het gevolg van strikt aannamebeleid en<br />

ingevoerde efficiencyprogramma’s.<br />

In <strong>2013</strong> ligt het resultaat uit deelnemingen met € 41,5 mln.<br />

onder het niveau van 2012 (€ 73,2 mln.). De daling wordt<br />

verklaard door de boekwinst in 2012 op de verkoop van de<br />

participatie in N.V. KEMA. Ten opzichte van 2012 is de externe<br />

financieringsbehoefte in het verslagjaar verbeterd met<br />

€ 17,4 mln. De rentedragende schulden onder aftrek van<br />

de beschikbare liquiditeiten namen in het verslagjaar toe<br />

met € 2,6 mln. naar € 632,7 mln. ultimo <strong>2013</strong>. De betaalde<br />

intrestlasten bedroegen € 26,6 mln. in <strong>2013</strong>. De rentedotatie<br />

aan de voorzieningen bleef op niveau met € 18,4 mln,€ 1,5<br />

mln lager dan in 2012. In 2012 werden de financiële baten en<br />

lasten positief beïnvloed door ontvangen gelden uit de zgn.<br />

‘Landsbanki-claim’. Het totaal van de financiële baten en lasten<br />

nam in het verslagjaar toe ten opzichte van afgelopen jaar.<br />

De hoogte van de vennootschapsbelastinglast werd<br />

sterk beïnvloed door een lager fiscaal resultaat in <strong>2013</strong>,<br />

restituties uit voorgaande boekjaren (zowel bij <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

als bij Indaver N.V.) en lagere vpb-last bij de gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteiten EPZ en Sloe.<br />

De nagekomen resultaten verantwoord onder ‘resultaat<br />

na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten’ houden<br />

verband met de verkochte deelneming van <strong>DELTA</strong> Industriële<br />

Reiniging begin <strong>2013</strong><br />

Per saldo wordt <strong>2013</strong> afgesloten met een winst na<br />

belastingen van € 74,8 mln. (2012: € 81,0 mln), toekomende<br />

aan de aandeelhouders van <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Kasstroom en investeringen<br />

Met uitzondering van het energieproductiesegment zijn<br />

de kasstromen uit de bedrijfsactiviteiten positief.<br />

De operationele kasstroom werd positief beïnvloed door de<br />

beheersing van het werkkapitaal. Vooral in het zakelijke<br />

energiesegment heeft dit tot goede resultaten heeft geleid. In<br />

totaal was sprake van een operationele kasstroom van<br />

€ 224,6 mln. De investeringskasstroom bedroeg € 187,2 mln.<br />

Hiervan heeft € 37,9 mln. betrekking op het segment<br />

Netwerken (uitbreiding en vervanging netwerken en<br />

equipment), exclusief de bijdragen van derden op<br />

deze investeringen, € 39,8 mln. heeft betrekking op<br />

afvalverwerkingsactiviteiten (naast reguliere<br />

vervangingsinvesteringen werd gebouwd aan een<br />

nieuwe vergistingsinstallatie in Nederland), EPZ investeerde<br />

33,7 mln., waarvan circa € 31 mln (onderhouds)investeringen<br />

in de kerncentrale en de bijbehorende conventionele<br />

systemen. De investeringen in het Energie & MultiMediasegment<br />

betroffen Windpark Kreekraksluis, het nieuwe<br />

facturatiesysteem voor de consument en in het kabelnetwerk.<br />

In het verslagjaar waren de uitgaven voor investeringen in<br />

Materiële vaste activa en Immateriële vaste activa in<br />

evenwicht met de afschrijvingen. De verkoopopbrengst van<br />

het minderheidsaandeel KEMA in 2012 is in dat jaar onder<br />

‘vervreemding van groepsmaatschappijen en deelnemingen’<br />

opgenomen.<br />

De vrije kasstroom na betaling van een dividend van € 40<br />

mln. aan onze aandeelhouders bedroeg € 2,6 mln. negatief.<br />

In een jaar waarin de activiteiten op het gebied van<br />

energieproductie sterk onder druk stonden en waarbij<br />

de uitval van een belangrijke centrale voor <strong>DELTA</strong> een<br />

aanvullende kasuitstroom met zich meebracht, is dit<br />

een positief resultaat.<br />

Vermogenspositie en solvabiliteit<br />

Het saldo van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten<br />

in <strong>2013</strong> bedraagt € 79,8 mln. Door de toevoeging van<br />

dit resultaat aan de reserves, de waardetoename van de<br />

putoptie Indaver van € 5,1 mln., en de uitkering van dividend<br />

aan onze aandeelhouders van € 40 mln. is het eigen<br />

vermogen toerekenbaar aan de aandeelhouders van<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. toegenomen tot € 1.213 mln.<br />

De solvabiliteit bedraagt ultimo <strong>2013</strong> 31,8%; dit is een lichte<br />

verbetering ten opzichte van ultimo 2012 toen deze 31,1%<br />

bedroeg.<br />

Het behaalde resultaat in <strong>2013</strong> stelt ons in staat om<br />

€ 20 mln. dividend uit te keren. Dit is minder dan over<br />

2012 omdat de slechte omstandigheden op de energiemarkt<br />

aanhouden en wij onze financiële reserves op peil moeten<br />

houden als buffer voor een onzekere toekomst.<br />

Het dividendvoorstel zal in de aandeelhoudersvergadering<br />

worden gebracht.<br />

Vooruitzichten<br />

De vooruitzichten voor de energiemarkt blijven negatief.<br />

Onduidelijkheid over het subsidiebeleid zorgen voor veel<br />

onzekerheid en verstoring van de marktwerking. Ook de<br />

al dan niet gedwongen splitsing van ons bedrijf blijft een<br />

zaak van veel aandacht.<br />

Directie en RvC stellen zich tot doel de juiste strategie voor<br />

<strong>DELTA</strong> te kiezen, een strategie die rekening houdt met de<br />

uitdagingen van een snel, en voortdurend, veranderende<br />

energiemarkt. Deze keuze voor een zelfstandig <strong>DELTA</strong>, een<br />

fusie of (gedeeltelijke) verkoop staat in het voorjaar van<br />

2014 op de agenda.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

15


1.4<br />

Focus<br />

Focus<br />

De situatie van <strong>DELTA</strong> is complex, maar biedt ook mooie kansen. Om de financiële<br />

ratio’s van <strong>DELTA</strong> in <strong>2013</strong> op een beter niveau te krijgen, is gekozen voor een<br />

eenduidige, behoudende strategie en uitvoering van noodzakelijke maatregelen.<br />

Met als doel een ‘zelfstandig en gezond’ bedrijf.<br />

Voor de totstandkoming van de strategie van <strong>DELTA</strong> in het<br />

jaar <strong>2013</strong> zijn meerdere scenario’s nauwkeurig afgewogen.<br />

Van belang daarbij waren de discussie over zelfstandigheid,<br />

over al dan niet tegenvallende financiële resultaten, de<br />

onzekere economische omstandigheden, de verder onder<br />

druk komende energiemarkt en verdergaande wet- en<br />

regelgeving. Alles in aanmerking nemend was de keuze<br />

voor ‘zelfstandig en gezond’ evident.<br />

Focus van de strategie in <strong>2013</strong> was: behoud van<br />

de robuustheid en stabiliteit van het multi-utility<br />

concept, versterking van de continuïteit van <strong>DELTA</strong>,<br />

een goed evenwicht creëren tussen risico’s,<br />

rendement en werkgelegenheid én waarborging<br />

van de sociaaleconomische impact in de<br />

Zuidwestelijke Delta.<br />

‘In <strong>2013</strong> lag de focus op<br />

‘zelfstandig en gezond’.<br />

Voor de komende jaren<br />

hebben we een aangepaste<br />

strategie nodig.’<br />

In <strong>2013</strong> is versterkt de focus gericht op rendement en<br />

kasstromen, zijn geen grote investeringen gedaan, is de<br />

organisatie in lijn gebracht met de bedrijfseconomische<br />

omstandigheden, zijn divisies efficiënter georganiseerd,<br />

is meer verantwoordelijkheid in de divisies komen te liggen,<br />

is een kleinere holdingstaf in Middelburg gecreëerd, en is<br />

de controle op bedrijfs- en financiële processen verder<br />

geprofessionaliseerd. De specifieke uitwerking van deze<br />

strategie beschrijven we in dit verslag per divisie.<br />

Wil <strong>DELTA</strong> ook in de toekomst rendement voor de<br />

aandeelhouders realiseren, werkgelegenheid in Zeeland<br />

behouden, en zijn maatschappelijke rol vervullen, dan is<br />

een aangepaste strategie nodig voor 2014 en de jaren<br />

daarna. Die strategie is een van de onderwerpen van gesprek<br />

met de aandeelhouders en andere stakeholders. Eind <strong>2013</strong><br />

hebben de aandeelhouders de Raad van Bestuur verzocht<br />

een onderzoek te verrichten naar drie opties: fusie,<br />

overname of verder gaan met als uitgangspunt de<br />

strategie “zelfstandig en gezond”.<br />

16


Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 17


1.5<br />

<strong>DELTA</strong> en MVO<br />

<strong>DELTA</strong><br />

en MVO<br />

<strong>DELTA</strong> is onlosmakelijk verbonden met Zeeland. Verbonden door de kabels<br />

en leidingen die Zeeuwen van elektriciteit, gas en internet voorzien, maar ook<br />

doordat <strong>DELTA</strong> één van de grootste werkgevers in de regio is. En door de manier<br />

waarop <strong>DELTA</strong> zijn maatschappelijke taak vervult met het steunen van projecten<br />

en evenementen. Daar wil <strong>DELTA</strong> ook verantwoording over afleggen.<br />

De afgelopen jaren heeft <strong>DELTA</strong> jaarlijks een apart<br />

MVO-verslag uitgebracht. Dit jaar is de MVO verslaglegging<br />

geïntegreerd in het financiële jaarbericht. Voor <strong>DELTA</strong> is<br />

dit een logische stap: maatschappelijk verantwoord<br />

ondernemen is immers integraal onderdeel van de<br />

bedrijfsvoering. Zowel op bedrijfsniveau als in de divisies<br />

is het besef onderdeel te zijn van, en verantwoordelijkheid<br />

te nemen voor de maatschappij, diep geworteld. MVO komt<br />

bij <strong>DELTA</strong> terug op drie gebieden: energietransitie,<br />

verantwoorde bedrijfsvoering en een betrokken Zeeuwse<br />

organisatie. In dit hoofdstuk bespreken we de MVOresultaten<br />

van <strong>DELTA</strong> in <strong>2013</strong> op bedrijfsniveau. De divisies<br />

hebben elk de verantwoordelijkheid voor het vaststellen,<br />

en realiseren van MVO-doelstellingen. Afzonderlijk<br />

MVO resultaten per divisie zijn terug te vinden in de<br />

betreffende hoofdstukken.<br />

<strong>DELTA</strong> realiseert zich dat er op het gebied van MVO nog winst<br />

te behalen is. Bij het werken aan MVO kijkt <strong>DELTA</strong> naar de<br />

ISO-26000 leidraad. De daarin verwoorde zeven belangrijke<br />

principes van maatschappelijke verantwoordelijkheid zijn:<br />

verantwoording afleggen, transparantie, ethisch gedrag,<br />

respect voor stakeholdersbelangen, respect voor de wet,<br />

respect voor internationale gedragsregels en respect voor<br />

mensenrechten.<br />

Communicatie<br />

<strong>DELTA</strong> heeft zijn communicatiekanalen zo ingericht dat<br />

stakeholders altijd met <strong>DELTA</strong> de dialoog kunnen aangaan.<br />

De afdeling Communicatie en Public Affairs verstuurt<br />

informatie over belangrijke gebeurtenissen, rapporteert over<br />

financiën en resultaten en heeft via traditionele en sociale<br />

media, maar ook persoonlijk, contact met stakeholders.<br />

Periodiek kwam het omgevingsblad Zeeland Magazine uit,<br />

dat ook online te lezen was. Vanwege kostenbesparende<br />

maatregelen is de uitgave van het blad in maart <strong>2013</strong><br />

gestopt. Ter vervanging worden nu regelmatig digitale<br />

nieuwsbrieven verstuurd.<br />

Sociaal-economische impact<br />

Onder andere door de hoofdkantoorfunctie en de<br />

consumentenbestedingen van <strong>DELTA</strong>-medewerkers draagt<br />

<strong>DELTA</strong> € 600 miljoen bij aan het Bruto Regionaal Product van<br />

Zeeland. Daarnaast is het dividend voor provincie en<br />

gemeenten een belangrijke financiële motor achter lokale en<br />

regionale beleidsinitiatieven. <strong>DELTA</strong> is daarmee van groot<br />

belang voor de regionale werkgelegenheid en zorgt daarmee<br />

voor een substantiële bijdrage aan de regionale economie.<br />

‘MVO is integraal onderdeel<br />

van onze bedrijfsvoering.<br />

Al realiseren we ons wel dat<br />

er nog winst te behalen is.’<br />

Veranderingen in de energievoorziening<br />

De elektriciteitsmarkt is al jaren sterk in beweging. In<br />

Nederland is er op dit moment sprake van overcapaciteit<br />

door een dalende vraag vanwege de economische situatie.<br />

Het prijsniveau van elektriciteit nivelleert en de prijs van<br />

CO 2-emissierechten is laag. Maar ook buitenlandse<br />

ontwikkelingen hebben steeds meer direct effect op de<br />

Nederlandse elektriciteitsmarkt, denk aan de winning van<br />

schaliegas in Amerika, en de versnelde Energiewende in<br />

Duitsland waardoor (goedkope) Duitse elektriciteit de<br />

Nederlandse markt instroomt.<br />

18


Energieakkoord<br />

In september <strong>2013</strong> is het Energieakkoord gepresenteerd.<br />

Ruim veertig organisaties, waaronder de overheid,<br />

werkgevers, vakbeweging, natuur- en milieuorganisaties,<br />

andere maatschappelijke organisaties en financiële<br />

instellingen, verbinden zich aan het Energieakkoord voor<br />

duurzame groei. Kern van het akkoord is hoe in 2023 16%<br />

duurzame energie kan worden gerealiseerd, op welke<br />

manier energiebesparing kan worden gestimuleerd en hoe<br />

CO 2-reductie kan worden bereikt. De afspraken uit het<br />

Energieakkoord zijn van invloed op de huidige en<br />

toekomstige bedrijfsvoering van <strong>DELTA</strong>. Meer hierover<br />

leest u in de betreffende hoofdstukken.<br />

Verantwoorde bedrijfsvoering<br />

<strong>DELTA</strong> maakt in zijn bedrijfsvoering, daar waar mogelijk,<br />

verantwoorde keuzes. Deze hebben betrekking op inkoop,<br />

energiegebruik, recycling, en autogebruik. Maar ook op de<br />

manier waarop <strong>DELTA</strong> met zijn medewerkers omgaat,<br />

met aandacht voor thema’s als veiligheid, persoonlijke<br />

ontwikkeling en ziekteverzuim. Meer hierover leest u<br />

in het hoofdstuk <strong>DELTA</strong> en zijn mensen.<br />

1.5.1 CO 2 -footprint<br />

<strong>DELTA</strong> voert al een aantal jaren een CO 2-benchmark uit,<br />

mede om te zien op welke terreinen reductie mogelijk is.<br />

De CO 2-footprint van de kantoororganisatie van <strong>DELTA</strong> is in<br />

2012 voor het laatst gemeten. De footprint van <strong>2013</strong> wordt<br />

in de zomer van 2014 gedaan, de resultaten daarvan zullen<br />

worden meegenomen in het verslag over 2014. <strong>DELTA</strong><br />

probeert zoveel mogelijk te besparen en zijn CO 2-uitstoot te<br />

verminderen. Dit blijft een aandachtspunt, want de uitstoot<br />

van <strong>DELTA</strong> ligt nog altijd 22% hoger dan van de gemiddelde<br />

(vergelijkbare) kantoororganisatie. Vooral de factoren<br />

vervoer en verwarming van een oud monumentaal pand<br />

dragen bij aan de CO 2-footprint. De CO 2-footprint is in 2012<br />

met 5% gestegen ten opzichte van 2011 naar 5.505 ton CO 2.<br />

Het inkopen van groene stroom levert een grote bijdrage<br />

aan het verlagen van de uitstoot. In vergelijking met de<br />

benchmark is er in totaal theoretisch circa 62% te reduceren.<br />

Vanwege beperkte beschikbaarheid van openbaar vervoer in<br />

Zeeland zal deze totale reductie praktisch niet haalbaar zijn.<br />

Wel is er op het gebied van vervoer in 2012 een kleine daling<br />

gerealiseerd door de bescheiden inzet van elektrische auto’s<br />

in het wagenpark van <strong>DELTA</strong>.<br />

1.5.2 In dialoog met de stakeholders<br />

<strong>DELTA</strong> gaat graag het gesprek aan met iedereen die op<br />

wat voor manier dan ook een belang heeft bij de<br />

ontwikkelingen van de organisatie. Op het hoofdkantoor in<br />

Middelburg staat daartoe de deur open. <strong>DELTA</strong> zorgt ervoor<br />

dat de onderneming met al zijn stakeholders de dialoog<br />

aangaat, en dat ieders belang afgewogen wordt bij<br />

beleidskeuzes. <strong>DELTA</strong> is trots op zijn rol en reputatie in de<br />

Zeeuwse samenleving en gaat daar zorgvuldig mee om.<br />

Die zorgvuldigheid uit zich in de vele interacties die de<br />

onderneming heeft met zijn stakeholders. <strong>DELTA</strong> zoekt<br />

‘We gaan graag het<br />

gesprek aan met onze<br />

stakeholders. De deur op<br />

het hoofdkantoor staat<br />

altijd open.’<br />

stakeholders die rechtstreeks betrokken zijn op, zodat ze<br />

mee kunnen praten over een specifiek onderwerp. Daarbij<br />

moeten de stakeholders zelf een duidelijk belang hebben<br />

of behartigen bij een bepaald onderwerp. Belangrijke<br />

(nieuwe) thema’s verkent <strong>DELTA</strong> regelmatig in structureel of<br />

ad hoc overleg met gesprekspartners. <strong>DELTA</strong> zoekt zoveel<br />

mogelijk pro-actief de dialoog op door aanwezig te zijn bij<br />

regionale evenementen op het gebied van sport of cultuur,<br />

of bij vakinhoudelijke bijeenkomsten die een link met de<br />

werkgebieden van <strong>DELTA</strong> hebben of relevant voor de<br />

regio zijn.<br />

<strong>DELTA</strong>’s stakeholders zijn o.a.: klanten (zakelijk en<br />

consumenten), vak-, branche en netwerkorganisaties<br />

(energie, afval, netwerken, multimedia, algemeen),<br />

overheden (regionaal, landelijk en Europees),<br />

maatschappelijke organisaties, leveranciers en<br />

partners, onderwijsinstellingen, (sport, cultuur en<br />

andere) verenigingen, toezichthouders, financiers,<br />

leveranciers en natuurlijk de aandeelhouders. <strong>DELTA</strong><br />

medewerkers zijn een zeer belangrijke groep<br />

stakeholders, informatie hierover staat op pagina 22.<br />

Steenkooldialoog<br />

In juni 2010 nam EnergieNederland het initiatief tot het<br />

opzetten van de ‘Steenkooldialoog’ waarin energiebedrijven,<br />

mijnbouwbedrijven, NGO’s en vakbonden de invulling<br />

van ketenverantwoordelijkheid van Nederlandse<br />

energiebedrijven agendeerden. De aanleiding voor<br />

dit initiatief vormden publicaties over Nederlandse<br />

energiebedrijven die steenkool kopen bij mijnbouwbedrijven<br />

in Colombia en Zuid-Afrika. Deze mijnbouwbedrijven zouden<br />

mogelijk betrokken zijn bij ernstige schendingen van de<br />

mensenrechten. <strong>DELTA</strong> is een van de partijen die meedoet<br />

aan de steenkooldialoog.<br />

Smart Delta Resources<br />

Begin <strong>2013</strong> is <strong>DELTA</strong> de aanjager geweest van een<br />

manifest voor de ombouw van de kolencentrale naar een<br />

Bio-energiecentrale. Vooraanstaande vertegenwoordigers<br />

van acht Zeeuwse organisaties ondertekenden op dinsdag<br />

15 januari <strong>2013</strong> een manifest, waarin zij de politiek<br />

oproepen subsidie mogelijk te maken voor dit voor<br />

Nederland unieke duurzame project. Het manifest heeft<br />

begin 2014 een vervolg gekregen met de oprichting van<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

19


<strong>DELTA</strong> en MVO<br />

het Smart Delta Resources platform. Twaalf energie- en<br />

grondstof-intensieve bedrijven, waaronder <strong>DELTA</strong>, willen<br />

door samenwerking de Zeeuwse industrie versterken.<br />

De deelnemende bedrijven hebben een gezamenlijk<br />

energieverbruik van ongeveer 25% van de totale<br />

Nederlandse gasconsumptie. Dit biedt grote mogelijkheden<br />

voor synergie en innovatie. Ze zoeken gezamenlijk naar<br />

slimme oplossingen voor het huidige internationale<br />

concurrentienadeel en verlies van werkgelegenheid als<br />

gevolg van de nadelige energie- en grondstoffenpositie.<br />

Klantgericht<br />

<strong>DELTA</strong> wil graag weten wat de klant belangrijk vindt en hoe<br />

deze klant de dienstverlening waardeert. Daarvoor gaat het<br />

bedrijf zelf de dialoog met klanten aan via de klantenservice,<br />

de website en in persoonlijke gesprekken. Daarnaast zijn er<br />

in <strong>2013</strong> Advisory Boards gestart. <strong>DELTA</strong> gaat ook serieus om<br />

met alle klachten. In <strong>2013</strong> ontving <strong>DELTA</strong> de Customer<br />

Centric DNA Award in de categorie energie. <strong>DELTA</strong> ontving<br />

deze prijs omdat het van alle energiebedrijven de beste<br />

ontwikkeling op klantgerichtheid liet zien. Dit bleek uit TNO<br />

NIPO onderzoek naar de ervaringen met klantgerichtheid<br />

van o.a. de energiesector onder 10.000 consumenten.<br />

Overheden<br />

Energie beweegt zich op een sterk gereguleerde markt, een<br />

regulering die afkomstig is van de nationale en de Europese<br />

wetgever. De uitdagingen op het gebied van duurzaamheid<br />

en leveringszekerheid staan hoog op de politieke agenda.<br />

Om de posities in deze discussies goed te bepalen en<br />

hierover de politieke en ambtelijke stakeholders te<br />

informeren, heeft <strong>DELTA</strong> een Public Affairs afdeling. De<br />

verantwoordelijkheid van de afdeling is niet alleen landelijk<br />

of Europees, maar ook regionaal. <strong>DELTA</strong> onderhoudt binnen<br />

Zeeland nauw contact met de politieke en ambtelijke<br />

stakeholders. Ook worden samen met de regionale<br />

overheden verschillende projecten uitgevoerd.<br />

Maatschappelijk<br />

In <strong>2013</strong> heeft <strong>DELTA</strong> diverse dialogen met stakeholders<br />

gevoerd. Zo is er gesproken met partijen uit de zorgsector<br />

over het faciliteren met multimedia voorzieningen, die<br />

ouderen helpen langer thuis en zelfstandig te wonen.<br />

<strong>DELTA</strong> is betrokken bij de stichting ‘Vier het Leven’ en<br />

spreekt met ouderenorganisaties over het welzijn van<br />

ouderen. Samen met partijen als de Zeeuwse<br />

Milieufederatie, de Zeeuwse Bibliotheek en de Provincie<br />

is nagedacht over de verspreiding van kennis en het<br />

faciliteren van de dialoog over verduurzaming van energie,<br />

wat resulteerde in ‘Energie in de etalage’, een digitaal<br />

platform over duurzame energie. In <strong>2013</strong> heeft het initiatief<br />

‘Elke stap telt’ van de Zeeuwse vereniging Welzijn Ouderen<br />

en SportZeeland samen met <strong>DELTA</strong> vorm gekregen. Dit is een<br />

laagdrempelig wandelproject voor senioren, waarbij het<br />

opbouwen van de conditie en het stimuleren van sociale<br />

contacten centraal staan.<br />

Kennis<br />

<strong>DELTA</strong> neemt deel aan de dialoog van de Wetenschappelijke<br />

Raad Zeeland (WRZ) over de kennisinfrastructuur in Zeeland,<br />

als motor van innovatie en economische groei voor de regio.<br />

Een nieuwe lichting monteurs heeft de <strong>DELTA</strong> Infra<br />

vakopleiding (DIVO) afgerond. Deze opleiding is in 2012<br />

in samenwerking met opleidingsbedrijf InstallatieWerk<br />

Brabant-Zeeland en het Markiezaat College in Bergen op<br />

Zoom opgezet.<br />

Aandeelhouders<br />

De belangrijkste dialoog die in <strong>2013</strong> gevoerd is, is de<br />

dialoog over de toekomst van <strong>DELTA</strong>. In november heeft de<br />

Provincie, als belangrijkste aandeelhouder, gesproken over<br />

de aandeelhoudersstrategie. Deze is bepalend voor de<br />

toekomst van <strong>DELTA</strong>. Er is gediscussieerd over drie mogelijke<br />

opties: zelfstandig verder gaan, fusie of overname. Besloten<br />

is om deze opties uit te diepen, de dialoog hierover is<br />

gaande tussen <strong>DELTA</strong> en de aandeelhouders.<br />

‘Een belangrijke dialoog<br />

die we in <strong>2013</strong> voerden,<br />

was die over onze<br />

toekomst. Daar gaan we<br />

in 2014 mee verder.’<br />

20


1.5.3 Donaties en sponsoring<br />

<strong>DELTA</strong> is nauw betrokken bij leefbaarheid van de Zeeuwse<br />

maatschappij. Niet alleen voor <strong>DELTA</strong> als werkgever, maar<br />

vooral vanuit maatschappelijke verantwoordelijkheid van<br />

<strong>DELTA</strong>. Eén van de manieren waarop <strong>DELTA</strong> bijdraagt aan de<br />

leefbaarheid is door de financiering van de Stichting het<br />

<strong>DELTA</strong> Zeeland Fonds. Ook in <strong>2013</strong> zijn via dit fonds diverse<br />

vernieuwende initiatieven op het gebied van kunst & cultuur,<br />

natuur & milieu, sport & vrije tijd en zorg & welzijn<br />

gefinancierd.<br />

In <strong>2013</strong> werden 99 aanvragen, die een structurele bijdrage<br />

leveren aan de Zeeuwse maatschappij, gehonoreerd en werd<br />

een bedrag van € 320.100 uitgekeerd. Er wordt gestreefd<br />

naar een goede verdeling van donaties, echter in sommige<br />

categorieën blijven de aanvragen achter. <strong>DELTA</strong> bepaalt niet<br />

zelf aan welk initiatief geld wordt toegekend. Hiervoor<br />

heeft het Fonds een bestuur van zeven leden, waarvan de<br />

vicevoorzitter in dienst is bij <strong>DELTA</strong>. De andere zes komen uit<br />

alle delen van Zeeland en zijn deskundig op tenminste één<br />

van de vier aandachtsvelden.<br />

<strong>2013</strong> 2012 2011<br />

<strong>2013</strong> 2012 2011<br />

Kunst & cultuur 132.850 133.000 131.500<br />

Natuur & milieu 11.500 32.500 43.500<br />

Sport & vrije tijd 99.500 139.576 120.000<br />

Zorg & welzijn 76.250 93.250 87.200<br />

TOTAAL 320.100 398.326 382.200<br />

Sponsoring<br />

<strong>DELTA</strong> sponsorde in <strong>2013</strong> twee grote evenementen in<br />

Zeeland. Dit waren Concert at SEA en de <strong>DELTA</strong> Ride for the<br />

Roses. Doel van de sponsoring van deze twee evenementen<br />

is onder andere om te laten zien welke essentiële producten<br />

<strong>DELTA</strong> voor zo’n groot evenement kan leveren. Bij Concert at<br />

SEA verzorgt <strong>DELTA</strong> de voorzieningen op het gebied van<br />

water, elektriciteit en internet en ruimt het na afloop het<br />

afval op. De opbrengst van alle deelnemers van de vijfde<br />

<strong>DELTA</strong> Ride for the Roses was € 169.760. Doordat <strong>DELTA</strong> de<br />

organisatiekosten verzorgde, kon het hele bedrag worden<br />

overgemaakt aan KWF Kankerbestrijding. Daarnaast steunt<br />

<strong>DELTA</strong> jaarlijks activiteiten die zijn gericht op twee specifieke<br />

groepen: kwetsbare ouderen en jongeren met een beperking.<br />

In <strong>2013</strong> werd onder andere een speeldag voor kinderen<br />

met een beperking georganiseerd. In samenwerking met<br />

Stichting Vier het Leven werd er voor ouderen een filmavond<br />

bij Film by the Sea en een privé concert van Willeke Alberti<br />

georganiseerd.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

21


1.6<br />

<strong>DELTA</strong> en zijn mensen<br />

<strong>DELTA</strong><br />

en zijn mensen<br />

<strong>DELTA</strong> en de Zeeuwse samenleving zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.<br />

Naast de producten en diensten die Zeeuwen bij ons afnemen, is <strong>DELTA</strong> een van<br />

de grootste werkgevers in Zeeland. Het bedrijf creëert voor zijn medewerkers een<br />

goed en veilig werkklimaat, met voldoende ruimte voor loopbaanontwikkeling.<br />

1.6.1 Formatie en bezetting<br />

Het personeelsbestand van <strong>DELTA</strong> (inclusief deelnemingen)<br />

had op 31 december <strong>2013</strong> een omvang van totaal 3.394 fte.<br />

Daarvan behoorde 1.297 fte toe aan de Zeeuwse <strong>DELTA</strong>onderdelen<br />

in Goes, Middelburg en Vlissingen. De sociale<br />

kengetallen van de deelnemingen EPZ en Indaver zijn niet<br />

meegenomen in dit verslag. Zij brengen zelf een verslag uit.<br />

Aantal FTE <strong>DELTA</strong> inclusief deelnemingen<br />

<strong>2013</strong> 2012 2011<br />

Totaal: 3.394 2.954 2.975<br />

Bij de Zeeuwse <strong>DELTA</strong>-onderdelen is 74% van de<br />

medewerkers man. Dat komt vooral door het grote aandeel<br />

technisch personeel. In leidinggevende posities is de<br />

verhouding redelijk gelijkwaardig.. De gemiddelde leeftijd<br />

over <strong>2013</strong> was 44,5 jaar en is ten opzichte van vorig jaar<br />

weer iets gestegen. Op enkele directieleden na, valt iedereen<br />

bij <strong>DELTA</strong> onder de cao voor productie-en leveringsbedrijven.<br />

‘In <strong>2013</strong> vond een redesign<br />

van de organisatie plaats<br />

bij de Zeeuwse <strong>DELTA</strong><br />

divisies en de holdingstaf’<br />

1.6.2 Instroom / uitstroom<br />

Het aantal personeelsleden is bij de Zeeuwse<br />

<strong>DELTA</strong>-onderdelen het afgelopen jaar afgenomen, mede<br />

door de reorganisatie van de divisies en holdingstaf.<br />

In <strong>2013</strong> stroomden 88 personen uit en verwelkomde <strong>DELTA</strong><br />

28 nieuwe medewerkers. Door de afronding van het project<br />

Kompas zijn ook veel inleencontracten beëindigd. <strong>DELTA</strong> kijkt<br />

de komende jaren kritisch naar het inleenbeleid. <strong>DELTA</strong> wil<br />

de doorstroming van medewerkers bevorderen om op die<br />

manier het eigen potentieel zoveel mogelijk te benutten, te<br />

laten groeien en te behouden. Dat biedt medewerkers<br />

kansen en er wordt bespaard, omdat er minder gebruik<br />

gemaakt hoeft te worden van duurdere inleenkrachten.<br />

Door de leeftijdsopbouw verlaat de komende jaren een<br />

relatief grote groep collega’s <strong>DELTA</strong>. Ongeveer 20% van de<br />

medewerkers zal tussen nu en 5 jaar uitstromen. <strong>DELTA</strong> Infra<br />

is daarom in samenwerking met opleidingsbedrijf Installatie-<br />

Werk Brabant-Zeeland en het Markiezaat College in Bergen<br />

op Zoom een programma gestart dat werk en opleiding<br />

combineert. Het doel is om hiermee jonge monteurs te<br />

werven en deze zelf verder op te leiden. In <strong>2013</strong><br />

stroomden op die manier twintig nieuwe monteurs in.<br />

Ook met andere scholen zijn er nauwe contacten. Met de HZ<br />

University of Applied Sciences heeft <strong>DELTA</strong> een convenant<br />

getekend om een betere match voor stageplaatsen te<br />

bewerkstelligen. Jaarlijks organiseert <strong>DELTA</strong> voor potentiele<br />

stagiairs introductiebijeenkomsten. Daarnaast neemt<br />

<strong>DELTA</strong> zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid door<br />

werkervaringsplaatsen aan te bieden aan mensen met een<br />

afstand tot de arbeidsmarkt. <strong>DELTA</strong> is tevens lid van de<br />

commissie Arbeidsmarkt en Opleiding van de Brabants-<br />

Zeeuwse Werkgeversvereniging.<br />

1.6.3 Redesign<br />

In <strong>2013</strong> vond een redesign van de organisatie plaats bij de<br />

Zeeuwse <strong>DELTA</strong> divisies en holdingstaf. Het doel was om<br />

taken en verantwoordelijkheden dieper in de organisatie<br />

neer te leggen en de staf in te richten volgens het ‘lean &<br />

mean-principe’. Allereerst was Middelburg aan de beurt,<br />

waar de divisies Origination, Trade and Supply (OTS),<br />

Consument en Zakelijk en delen van Asset Development &<br />

Operation (AD&O) werden samengevoegd tot één nieuwe<br />

divisie. De corporate staf werd flink verkleind door<br />

(onderdelen van) staffuncties, waaronder ook HR, deels<br />

te decentraliseren in de divisie en deels te reduceren door<br />

22


activiteiten voortaan niet meer te doen. Later in het jaar<br />

zijn in Goes de voorbereidingen in gang gezet voor de<br />

samenvoeging per 1 januari 2014 van <strong>DELTA</strong> Infra en <strong>DELTA</strong><br />

Netwerkbedrijf in de nieuwe <strong>DELTA</strong> Netwerkgroep.<br />

‘Ontplooiingsmogelijkheden<br />

hebben een positieve<br />

invloed op de inzetbaarheid<br />

en bevlogenheid van<br />

medewerkers’<br />

De reorganisatie ging gepaard met het verlies van honderd<br />

arbeidsplaatsen, waarvoor in overleg met de vakbonden een<br />

goed sociaal plan is opgesteld. Dat gaat uit van werk naar<br />

werk. De vertrekpremie is in het sociaal plan versoberd. Het<br />

afspiegelingsbeginsel is toegepast en waar mogelijk zijn<br />

zoveel mogelijk boventalligen herplaatst op andere vacante<br />

functies. In eerste instantie zijn tijdelijke contracten niet<br />

verlengd en inleencontracten waar mogelijk stopgezet,<br />

zodat vaste medewerkers op die posities herplaatst konden<br />

worden. Daarbij is gebruik gemaakt van een matching<br />

methodiek om te kijken of medewerkers ook echt passen<br />

in de nieuwe functie.<br />

Uiteraard gaat een reorganisatie altijd gepaard met<br />

emotionele momenten, omdat medewerkers noodgedwongen<br />

afscheid moeten nemen van hun vertrouwde werkzaamheden.<br />

<strong>DELTA</strong> heeft het hele proces zo zorgvuldig mogelijk doorlopen.<br />

Er is een bezwarencommissie ingesteld en . een speciale<br />

plaatsingscommissie, bestaande uit een vertegenwoordiger<br />

van de Centrale Ondernemingsraad, het management en<br />

HR-specialisten van <strong>DELTA</strong>, heeft het hele reorganisatieproces<br />

gevolgd en getoetst op zorgvuldige en eenduidige<br />

toepassing van de regels en het sociaal plan.<br />

Naast de reorganisatie vond op onderdelen in <strong>2013</strong> een<br />

versobering van de arbeidsvoorwaarden plaats.<br />

1.6.4 HR Speerpunten<br />

Tijdens de reorganisatie is veel veranderd voor de holdingstafafdeling<br />

HR. Beleid is nog steeds gecentraliseerd in de<br />

holdingstaf, maar de uitvoering van het HR-beleid is nu<br />

ondergebracht in de divisies. Elke divisie heeft een eigen<br />

HR-manager die hiërarchisch rapporteert aan de divisiedirecteur.<br />

Het HR-beleid kende in <strong>2013</strong> drie speerpunten.<br />

Speerpunt Interne Mobiliteit en Duurzame Inzetbaarheid<br />

De actualiteit (het economisch klimaat) en het veiligstellen<br />

van de toekomst van <strong>DELTA</strong> maken interne mobiliteit tot een<br />

belangrijke bouwsteen voor het realiseren van de strategie<br />

in de komende jaren. Ontplooiingsmogelijkheden vormen<br />

een energiebron en hebben een positieve invloed op de<br />

inzetbaarheid en bevlogenheid van medewerkers.<br />

We richten ons op de gehele <strong>DELTA</strong> organisatie, inclusief de<br />

meerderheidsdeelnemingen, bij het door laten stromen van<br />

medewerkers en voorrang geven op vacatures. Zo zijn er met<br />

alle divisies afspraken gemaakt over de uitwisseling van<br />

vacatures en is de samenwerking verder geïntensiveerd<br />

door onder andere het mobiliteitsplatform.<br />

Speerpunt (Persoonlijk) leiderschap<br />

Om medewerkers te faciliteren reikt <strong>DELTA</strong> middelen als<br />

assessments, Persoonlijke Ontwikkelings Plannen en<br />

mogelijkheden voor opleidingen aan. Zo kunnen<br />

medewerkers actief met mobiliteit en ontwikkeling aan de<br />

slag. Naast persoonlijk leiderschap, regie over de eigen,<br />

persoonlijke situatie, vraagt <strong>DELTA</strong> van iedereen in een<br />

leidinggevende positie verantwoordelijkheid te nemen voor<br />

mens en resultaat door richting te geven, te inspireren en te<br />

motiveren en door de samenwerking te zoeken met anderen<br />

binnen en buiten de eigen afdeling/divisie om zo het beste<br />

resultaat voor <strong>DELTA</strong> te realiseren.<br />

Strategische personeelsplanning<br />

Hoogwaardige werkgelegenheid bieden in Zeeland creëert<br />

meerwaarde voor <strong>DELTA</strong>. Naar medewerkers toe wil <strong>DELTA</strong><br />

voor voldoende energiebronnen zorgen en uitdagend werk<br />

bieden, waarbij het welzijn en de sociale en fysieke<br />

veiligheid geborgd zijn. HR ondersteunt deze doelen onder<br />

andere door de inzet van strategische personeelsplanning.<br />

De haalbaarheid van strategische en tactische<br />

bedrijfskeuzes wordt getoetst aan de eventueel<br />

vacante positie en in- en doorstroom mogelijkheden.<br />

In <strong>2013</strong> zijn de speerpunten voor 2014 vastgesteld.<br />

Deze zijn op hoofdlijnen gelijk gebleven, zij het dat er een<br />

accentverschuiving plaatsvindt. Gegeven de hoeveelheid<br />

interne (functie)wijzigingen, reorganisaties, kostenreducties<br />

en inkrimpingen is het zaak om de kwaliteit van<br />

dienstverlening op pijl te houden, dan wel te verbeteren<br />

met een flexibiliteit waarin we kunnen meebewegen met<br />

veranderingen in de markt en wetgeving. In 2014 legt<br />

<strong>DELTA</strong>, nog meer dan in <strong>2013</strong>, het accent op de duurzame<br />

inzetbaarheid, kwaliteit en flexibiliteit van zijn medewerkers.<br />

1.6.5 Tevreden medewerkers<br />

Eens per twee jaar wordt medewerkertevredenheidsonderzoek<br />

gehouden. In <strong>2013</strong> is daarom geen Medewerkertevredenheidsonderzoek<br />

gedaan. Wel is <strong>DELTA</strong> actief aan de slag gegaan<br />

met de belangrijkste resultaten uit het onderzoek van 2012.<br />

Uit dat onderzoek, dat gecombineerd werd met een periodiek<br />

medisch onderzoek en een onderzoek naar de sociale<br />

veiligheid, bleek dat 21% van de medewerkers ‘bevlogen’ en<br />

optimaal inzetbaar is. 29% van de medewerkers kampte met<br />

stressklachten, waarvan 8% risico liep op een burn out. 86%<br />

van de medewerkers was in 2012 tevreden over het werken<br />

bij <strong>DELTA</strong>. De sociale veiligheid kreeg een gemiddeld<br />

rapportcijfer van 7,2.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

23


<strong>DELTA</strong> en zijn mensen<br />

‘Veiligheid staat<br />

bij ons voorop. Het<br />

veiligheidsbewustzijn<br />

is in <strong>2013</strong> nog verder<br />

toegenomen.’<br />

Aantal gemelde veiligheidsincidenten <strong>DELTA</strong><br />

(exclusief deelnemingen)<br />

<strong>2013</strong> 2012 2011<br />

Aantal letsel met verzuim 5 7 9<br />

Aantal letsel zonder verzuim 9 16 14<br />

Totaal 14 23 23<br />

Overige leermomenten 435 238 90<br />

<strong>DELTA</strong> vindt het belangrijk dat medewerkers niet alleen<br />

tevreden, maar ook bevlogen zijn. Bevlogen medewerkers<br />

zijn volgens <strong>DELTA</strong> tot meer in staat en blijven langer<br />

gemotiveerd en vitaal. Elke divisie heeft in <strong>2013</strong> een actieplan<br />

opgesteld om de bevlogenheid te verbeteren. Het belangrijkste<br />

uitgangspunt daarbij is luisteren naar medewerkers. De divisies<br />

organiseerden in <strong>2013</strong> verbetersessies en intervisiegroepen<br />

om meer feedback te krijgen vanuit de medewerkers op hun<br />

energiebronnen en stressoren. Dit zijn randvoorwaarden<br />

voor de mate van bevlogenheid. Daarnaast is er extra<br />

geïnvesteerd om te zorgen dat het management<br />

bevlogenheid bij medewerkers beter kan stimuleren.<br />

1.6.6 Veiligheid<br />

Veiligheid staat bij <strong>DELTA</strong> nadrukkelijk voorop. In <strong>2013</strong> is<br />

vooral ingezet op het voorbeeldgedrag van leidinggevenden.<br />

De variabele beloningscomponent van een grote groep<br />

leidinggevenden is afhankelijk gemaakt van een actieve<br />

bijdrage aan een veiliger organisatie. Bij DNWB en <strong>DELTA</strong><br />

Infra is een veiligheidsverklaring opgesteld waaraan<br />

medewerkers zich moeten conformeren. Uiteraard krijgt<br />

veiligheid vanwege de extra risico’s bij <strong>DELTA</strong> Infra en DNWB<br />

extra aandacht, maar ook binnen de kantoororganisatie<br />

wordt actief gewerkt aan het vergroten van het<br />

veiligheidsbewustzijn. Daar worden bijvoorbeeld<br />

werkplekinspecties en BHV-oefeningen uitgevoerd.<br />

Dat het veiligheidsbewustzijn in <strong>2013</strong> verder is toegenomen,<br />

blijkt onder andere uit het toenemend aantal leermomenten<br />

dat wordt gemeld via de HSE-portal. In totaal zijn er in <strong>2013</strong><br />

via het intranet 449 meldingen gedaan voor leermomenten<br />

(als gevolg van een (potentieel) onveilige situatie). Dit is een<br />

aanzienlijke toename van het aantal meldingen in het jaar<br />

ervoor (261 in 2012). Op basis van de toename lijkt de<br />

veiligheid hard achteruit te gaan, terwijl de stijging<br />

voortkomt uit de campagne om meer leermomenten te<br />

melden. Het aantal veiligheidsincidenten met letsel nam in<br />

<strong>2013</strong> af. Uiteraard blijft het streven nul incidenten.<br />

1.6.7 Sociale veiligheid<br />

Om de sociale veiligheid bij <strong>DELTA</strong> te bevorderen zijn een<br />

aantal jaar geleden vertrouwenspersonen ingesteld. Omdat<br />

daar weinig gebruik van werd gemaakt, is begin <strong>2013</strong> door<br />

de Raad van Bestuur nogmaals benadrukt dat openheid<br />

belangrijk is. Uiteindelijk zijn er in <strong>2013</strong> 32 meldingen<br />

binnen gekomen bij de vertrouwenspersonen die gerelateerd<br />

waren aan sociale veiligheid.<br />

In 2012 is een Gedragscode opgesteld, waarin alle normen<br />

en waarden die gelden bij <strong>DELTA</strong>, zijn opgenomen. In <strong>2013</strong><br />

zijn een aantal nieuwe onderdelen toegevoegd aan de<br />

Gedragscode, waaronder het Alcohol en Drugsbeleid.<br />

6.8 Ziekteverzuim<br />

In <strong>2013</strong> bedroeg het ziekteverzuim bij de Zeeuwse<br />

<strong>DELTA</strong>-onderdelen, net als een jaar eerder, 4,1%.<br />

Dat is onder de vooraf gestelde norm van 4,5%.<br />

Werkgerelateerd psychisch verzuim is in <strong>2013</strong> niet<br />

als zodanig apart geregistreerd. Om burn-outs of stress<br />

gerelateerde klachten te voorkomen, zijn leidinggevenden<br />

in <strong>2013</strong> getraind in het herkennen van stresssignalen.<br />

Preventief gezondheidsmanagement moet bijdragen aan<br />

duurzaam inzetbare medewerkers.<br />

Ziekteverzuim <strong>DELTA</strong> (exclusief deelnemingen)<br />

<strong>2013</strong> 2012 2011 Norm<br />

Ziekteverzuim 4,1% 4,1% 4,2% 4,5%<br />

24


‘Zorgeloos genieten’ met Zon Garant: de Zeeuwse zon is er vrijwel altijd. Met <strong>DELTA</strong> kun je hier zorgeloos van genieten.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 25


1.7<br />

<strong>DELTA</strong> en corporate governance<br />

<strong>DELTA</strong> en<br />

corporate governance<br />

Goed ondernemerschap, integer handelen, respect, toezicht, transparante<br />

verslaglegging en het anderszins afleggen van verantwoording vormen de<br />

belangrijkste leidraad voor het corporate governancebeleid van <strong>DELTA</strong>. <strong>DELTA</strong> volgt<br />

de Nederlandse Corporate Governance Code, die is opgesteld voor in Nederland<br />

aan de beurs genoteerde vennootschappen. De best practice-bepalingen worden<br />

gevolgd voor zover van toepassing op <strong>DELTA</strong>, een naamloze vennootschap<br />

waarvan de aandelen op naam zijn uitgegeven. Dit betekent dat de bepalingen<br />

ten aanzien van beschermingsconstructies niet van toepassing zijn.<br />

Corporate Governance Structuur<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. is een structuurvennootschap in de zin van<br />

artikel 2:154 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek.<br />

De consequenties die het Burgerlijk wetboek hieraan<br />

verbindt wordt in de governance van <strong>DELTA</strong> niet geheel<br />

passend ervaren. De betrokkenheid van de Algemene<br />

Vergadering van Aandeelhouders (AvA) en Raad van<br />

Commissarissen (RvC) bij de gang van zaken van de<br />

onderneming heeft haar weerslag gevonden in statuten en<br />

diverse reglementen. Deze zijn terug te vinden op<br />

www.<strong>DELTA</strong>.nl/RvC. Daarin is ook vastgelegd waar<br />

goedkeuring nodig is van de RvC dan wel de AvA op<br />

voorgenomen directiebesluiten met betrekking tot<br />

investeringen en/of overnames of bij het afstoten van (delen)<br />

van de onderneming. Als het hiermee gemoeide bedrag de<br />

som van vijf miljoen euro te boven gaat, is voor voorgenomen<br />

besluiten de instemming vereist van de RvC. Gaat het om<br />

investeringen met een waarde van meer dan 55 miljoen euro,<br />

dan is de voorafgaande instemming van de aandeelhouders<br />

van <strong>DELTA</strong> vereist.<br />

Aandeelhouders<br />

Statuten<br />

Externe accountant<br />

Raad van Commissarissen<br />

Reglement RvC<br />

-Audit Committee<br />

- Remuneratiecommissie<br />

- Benoemingscommissie<br />

Raad van Bestuur<br />

- Directie reglement<br />

- Besturingskader concernniveau<br />

Divisies<br />

- Besturingskader divisies<br />

- <strong>DELTA</strong> gedragscode<br />

26


Raad van Bestuur<br />

De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad<br />

van Bestuur zijn vastgelegd in het directiereglement.<br />

Hierin zijn onder andere de leden van de Raad van Bestuur<br />

en de diverse bestuurstaken verdeeld, zijn de interne<br />

procuraties geformuleerd, is de besluitvorming binnen<br />

de Raad van Bestuur vormgegeven en zijn de uit de<br />

Nederlandse Corporate Governance Code voortvloeiende<br />

regels neergelegd, zoals regels betreffende tegenstrijdige<br />

belangen van leden van de Raad van Bestuur.<br />

<strong>DELTA</strong> onderschrijft de regelgeving over de evenwichtige<br />

verdeling in de Raad van Bestuur conform art. 391.7 titel 9<br />

Boek 2 BW zoals deze per 1 januari <strong>2013</strong> van kracht<br />

geworden is. In voorkomende gevallen wordt rekening<br />

gehouden met deze richtlijnen.<br />

Raad van Commissarissen<br />

De RvC van <strong>DELTA</strong> houdt toezicht op het totale functioneren<br />

van de onderneming, inclusief de nagestreefde beleidsregels<br />

en de behaalde resultaten door de Raad van Bestuur,<br />

de financiële positie, het risicoprofiel van de vennootschap<br />

en de financiële verslaglegging. Daarnaast vervult de RvC<br />

de rol van sparring partner van de Raad van Bestuur. Om die<br />

rol goed in te vullen, heeft de RvC een profiel dat aansluit bij<br />

dat van de onderneming. De profielschets zoals die in 2010<br />

door de RvC is opgesteld, geeft inzicht in de kwaliteiten die<br />

leden dienen te bezitten, één en ander met inachtneming<br />

van het versterkte voordrachtrecht van de Centrale<br />

Ondernemingsraad (COR).<br />

Ook op het punt van de samenstelling (onafhankelijkheid,<br />

diversiteit naar leeftijd, achtergrond en expertise) voldoet<br />

de RvC aan de Code. Ondanks de benoeming van Marieke<br />

Schöningh als lid van de Raad van Commissarissen blijft<br />

de diversiteit naar geslacht een aandachtspunt. Taken en<br />

bevoegdheden, evenals interne besluitvormingsprocessen<br />

en de rol van de voorzitter van de RvC zijn opgenomen in een<br />

RvC-reglement. Daarin zijn ook zaken neergelegd, zoals de<br />

periodieke evaluatie van het eigen functioneren, conform het<br />

gestelde in de Code.<br />

Audit Committee<br />

De Audit Committee rekent, naast onderwerpen van<br />

financiële en fiscale aard ook het toezicht op de risico’s<br />

die de onderneming wenst te lopen tot zijn taak.<br />

Risicomanagement en rapportage over het gevoerde beleid<br />

staan dan ook regelmatig op de agenda van de Audit<br />

Committee, maar ook op die van de voltallige RvC.<br />

Aandeelhouders<br />

De rol van de aandeelhouders van <strong>DELTA</strong> en de bevoegdheden<br />

van de Algemene Vergadering zijn vastgelegd in de<br />

statuten. Aandeelhouders van <strong>DELTA</strong> zijn betrokken en<br />

gedreven, mede ingegeven door hun publieke karakter<br />

(allen zijnde gemeenten of provincies). Zoals de Code<br />

aangeeft, geldt ook voor <strong>DELTA</strong>-aandeelhouders dat zij<br />

bij hun handelen in beginsel hun eigen belang mogen<br />

nastreven, binnen het kader van de wettelijke maatstaven<br />

van redelijkheid en billijkheid. Door de ruime bevoegdheden<br />

die de AvA van <strong>DELTA</strong> krachtens de statuten heeft, is de wijze<br />

waarop aandeelhouders hun stemrecht uitoefenen van grote<br />

invloed op de gang van zaken binnen de onderneming.<br />

‘Aandeelhouders van <strong>DELTA</strong><br />

zijn betrokken en gedreven,<br />

mede ingegeven door hun<br />

publieke karakter’<br />

De commissie-Frijns constateerde dit in bredere zin in tal van<br />

andere vennootschappen in Nederland en beveelt bilaterale<br />

contacten tussen de vennootschap en zijn aandeelhouders<br />

aan. Bij <strong>DELTA</strong> heeft een dergelijk beleid vorm gekregen in<br />

gemaakte afspraken in periodiek, informeel overleg tussen<br />

de Raad van Bestuur en de aandeelhouders, hetgeen met<br />

grote regelmaat in het verslagjaar heeft plaatsgevonden.<br />

Ondernemingsraad<br />

In het geheel van statuten, reglementen en andersoortige<br />

overeenkomsten mag de relatie met de (C)OR van de <strong>DELTA</strong><br />

Groep niet onvermeld blijven. Een relatie die ingegeven is<br />

door wederzijds respect heeft vorm gekregen in een<br />

gestructureerd overleg tussen bestuurder/ondernemer en<br />

de (C)OR. In divisies vindt een gestructureerd overleg plaats<br />

met de op dat niveau ingestelde ondernemingsraden.<br />

Compliance<br />

<strong>DELTA</strong> heeft een door de RvC vastgesteld<br />

‘Klokkenluidersreglement’ dat medewerkers, in aanvulling<br />

op de activiteiten van de compliance officer, de gelegenheid<br />

geeft om vermoedens van een misstand bij de Raad van<br />

Bestuur en/of vertrouwenspersoon te melden zonder het<br />

risico te lopen van enige benadeling in zijn positie als<br />

werknemer. Indien gewenst kan melding bij een externe<br />

functionaris plaats vinden.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

27


<strong>DELTA</strong> en corporate governance<br />

1.7.1 Personalia Raad van Bestuur<br />

De Raad van Bestuur van <strong>DELTA</strong> N.V. werd in <strong>2013</strong> gevormd<br />

door Rob Frohn (CEO) en Frank Verhagen (CFO). Rob Frohn<br />

ging op 31 oktober <strong>2013</strong> uit dienst, waarna Frank Verhagen<br />

de CEO-functie tijdelijk heeft waargenomen.<br />

1.7.2 Verslag Raad van Commissarissen<br />

De Raad van Commissarissen brengt hiermee verslag uit over<br />

de activiteiten die in <strong>2013</strong> zijn ondernomen. Ook over de<br />

manier waarop wij onze toezichthoudende en adviserende<br />

taak hebben ingevuld wordt gerapporteerd.<br />

Samenstelling<br />

De Raad van Commissarissen van <strong>DELTA</strong> bestond in <strong>2013</strong> uit<br />

de volgende leden:<br />

• de heer ir. D. van Doorn (president-commissaris);<br />

• de heer drs. ing. J. Bout;<br />

• de heer J. G. van der Werf;<br />

• de heer B.P.T. de Wit, MA;<br />

• mevrouw M. Schöningh (vanaf 17 mei <strong>2013</strong>)<br />

Dhr. drs. Rob J. Frohn<br />

(1960), CEO<br />

Nationaliteit: Nederlandse<br />

Indiensttreding: 1 juni 2012<br />

Uitdiensttreding: 31 oktober <strong>2013</strong><br />

Nevenfuncties:<br />

• Lid RvC Nutreco N.V.<br />

• Lid RvT Hogeschool Arnhem en Nijmegen<br />

• Lid RvC Havenbedrijf Rotterdam N.V.<br />

• Voorzitter Audit Committee genoemde organisaties<br />

Vergaderingen en overige activiteiten Raad van<br />

Commissarissen<br />

De Raad van Commissarissen is in <strong>2013</strong> vijf maal bij elkaar<br />

geweest in aanwezigheid van het statutaire bestuur.<br />

Tijdens deze vergaderingen zijn onder meer de volgende<br />

onderwerpen behandeld.<br />

• Vaststelling van functies binnen de Raad en de<br />

commissies.<br />

De RvC hanteert de filosofie dat vrijwel alle onderwerpen<br />

besproken zullen worden in de voltallige RvC. Vanuit een<br />

collectieve verantwoordelijkheid is in de visie van de RvC<br />

dan ook geen plaats voor tal van commissies samengesteld<br />

uit haar leden die primaire verantwoordelijkheid zouden<br />

dragen op deelterreinen. Een uitzondering heeft de RvC<br />

gemaakt voor de audit commissie in lijn met de<br />

Nederlandse Corporate Governance Code. Ook deelname in<br />

de benoemingscommissie voor de nieuwe CEO is hier een<br />

uitzondering op.<br />

• Op 17 mei <strong>2013</strong> is Mw. Marieke Schöningh benoemd tot<br />

nieuw lid van de RvC. Mevrouw Schöningh heeft vanaf<br />

begin <strong>2013</strong> in de vergaderingen van de RvC geparticipeerd.<br />

Daarom heeft ze de volledige vergoeding voor <strong>2013</strong><br />

ontvangen. De volledige remuneratie is te vinden op pagina<br />

31.<br />

• Financiële onderwerpen, zoals kwartaalrapportages,<br />

de jaarrekening en het ondernemingsplan met de operationele<br />

en financiële doelstellingen van de vennootschap.<br />

Dhr. drs. Frank Verhagen RA<br />

(1961), CFO<br />

Nationaliteit: Nederlandse<br />

Indiensttreding: 1 februari 2009, herbenoemd voor<br />

vier jaar tot 1 februari 2017<br />

Nevenfuncties:<br />

• Lid RvT Admiraal de Ruyter Ziekenhuizen<br />

• Bestuurslid werkgeversvereniging WENb<br />

• Strategische kwesties, waaronder acquisities en (des)<br />

investeringen. Naast zaken van strategische aard kwamen<br />

ook de belangrijkste risico’s van het gevoerde beleid ter<br />

sprake.<br />

• Dividendbeleid, investerings- en financieringsbeleid,<br />

risicomanagement en corporate governance.<br />

• Er werd aandacht besteed aan hoe de onderneming de<br />

aandeelhouders kan assisteren bij de formulering van de<br />

aandeelhoudersstrategie, binnen de governance.<br />

28


• Ontwikkelingen in verband met de Wet Onafhankelijk<br />

Netbeheer en gesprekken met aandeelhouders over<br />

ontwikkelingen in verband met het aandeelhouderschap in<br />

waterbedrijf N.V. Evides.<br />

• Ontwikkelingen terzake de inpassing van N.V. EPZ in de<br />

<strong>DELTA</strong> organisatie waarbij vooral aspecten rondom<br />

veiligheid en governance de aandacht kregen.<br />

Buiten aanwezigheid van het statutaire bestuur heeft de<br />

Raad van Commissarissen het eigen functioneren<br />

geëvalueerd. Daarbij werd stilgestaan bij de belangrijkste<br />

taken en verantwoordelijkheden van de Raad (toezicht,<br />

advies) en komen ook cultuur- en gedragsaspecten aan<br />

de orde. De RvC heeft ook een aantal malen buiten<br />

aanwezigheid van de Raad van Bestuur vergaderd.<br />

Jaarrekening<br />

De Raad van Commissarissen heeft met instemming<br />

kennisgenomen van het door het statutaire bestuur<br />

voorgelegde jaarbericht over het boekjaar <strong>2013</strong>, de<br />

jaarrekening en de toelichting daarop. Op grond daarvan is<br />

door de Raad van bestuur de jaarrekening <strong>2013</strong> opgemaakt<br />

en is door de RvC aan de Algemene Vergadering van<br />

Aandeelhouders voorgesteld deze zonder voorbehoud vast te<br />

stellen. Het dividendvoorstel, dat ter goedkeuring aan de<br />

aandeelhouders wordt voorgelegd in de AvA, is om € 20 mln.<br />

uit te keren en het overige deel van de netto winst aan de<br />

reserves toe te voegen.<br />

Namens de Raad van Commissarissen van <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Ir. D. van Doorn,<br />

Voorzitter<br />

Audit Committee<br />

Sinds 1 januari 2011 is het aantal vaste comités van de RvC<br />

beperkt tot de Audit Committee. Indien noodzakelijk worden<br />

ad hoc commissies opgericht. Overige onderwerpen worden<br />

plenair in de RvC besproken. De Audit Committee is teruggebracht<br />

naar twee personen en is in het verslagjaar vijf maal<br />

bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken:<br />

management letter, groepsplan, kwartaalrapportages,<br />

halfjaarbericht, jaarrekening, financiële uitkomsten van<br />

projecten en investeringen, risicomanagement, IFRS en<br />

enkele andere (des)investeringsvoorstellen.<br />

De Audit Committee bestaat uit de heer drs. ing. J. Bout en de<br />

heer B.P.T. de Wit, MA. Tevens woonden de Raad van Bestuur<br />

en de manager Group Internal Control, alsmede de externe<br />

accountant de bijeenkomsten bij.<br />

Benoemingscommissie CEO<br />

RvC voorzitter de heer ir. Daan van Doorn maakte deel uit van<br />

de ad hoc benoemingscommissie voor de CEO. Met behulp<br />

van een extern bureau is een voordracht gedaan aan deze<br />

commissie.<br />

Naam<br />

Dhr. D. (Daan) van<br />

Doorn, voorzitter<br />

Dhr. J. (Johan) van der<br />

Werf, vicevoorzitter<br />

Dhr. J. (Jan) Bout, OR<br />

commissaris<br />

Dhr. P. (Peter) de Wit<br />

Mevr. M. (Marieke)<br />

Schöningh<br />

Datum<br />

benoeming<br />

Einde<br />

zittingsperiode<br />

21 juni 2010 20 juni 2014<br />

25 juni 2012 3 juni 2014<br />

13 december<br />

2010<br />

13 december<br />

2010<br />

12 december<br />

2014<br />

12 december<br />

2014<br />

17 mei <strong>2013</strong> 16 mei 2017<br />

Samenstelling Statutair Bestuur<br />

Het statutaire bestuur bestond als gevolg van het vertrek van<br />

de heer Frohn eind <strong>2013</strong> uit de heer drs. F. Verhagen RA.<br />

Bezoldiging Statutair Bestuur<br />

Het beloningsbeleid voor de statutaire bestuurders is<br />

op voorstel van de Raad van Commissarissen vastgesteld<br />

door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.<br />

Het uitgangspunt voor het beloningsbeleid is dat <strong>DELTA</strong><br />

een zodanige beloning toekent dat de juiste mensen<br />

aangetrokken kunnen worden en voor het bedrijf kunnen<br />

worden behouden. De Raad van Commissarissen stelt<br />

jaarlijks, binnen de kaders van het beleid, de bezoldiging<br />

van de statutaire bestuurders vast.<br />

De Raad van Commissarissen stelde binnen de kaders van<br />

het beloningsbeleid de bezoldiging vast voor de beide<br />

statutaire directieleden. De beloning van de nieuwe CEO<br />

werd met de aandeelhouderscommissie afgestemd.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

29


<strong>DELTA</strong> en corporate governance<br />

1.7.3 Personalia Raad van Commissarissen<br />

Dhr. ir. D. (Daan) van Doorn (1948), president-commissaris<br />

Nationaliteit: Nederlandse<br />

In functie: 21 juni 2010<br />

Lopende termijn: 20 juni 2014<br />

Beroep/hoofdfunctie: voormalig voorzitter directie VION<br />

Food Group<br />

Nevenfuncties: Voorzitter RvC Brunel International N.V.,<br />

voorzitter Fundraising Committee Universiteit Wageningen,<br />

voorzitter Raad van Advies Science Groep Universiteit<br />

Wageningen, voorzitter Producentenorganisatie Nederlandse<br />

Mosselcultuur, voorzitter Strategic Board Delta regio,<br />

voorzitter RvC Rabobank Oosterschelde, lid RvC A-ware Food<br />

Group<br />

Dhr. J.G. (Johan) van der Werf (1952), vicevoorzitter<br />

Nationaliteit: Nederlandse<br />

In functie: sinds 2001<br />

Dhr. B.P.T. (Peter) de Wit, MA (1949)<br />

Nationaliteit: Nederlandse<br />

In functie: 1 januari 2011<br />

Lopende termijn: tot eind 2014<br />

Beroep/hoofdfunctie: voormalig President Directeur Shell<br />

Nederland B.V.<br />

Nevenfuncties: non executive board director Caithness<br />

Petroleum, London, lid Raad van Advies van Energy Delta Gas<br />

Research (EDGaR)<br />

Mw. A.M.H. (Marieke) Schöningh (1963)<br />

Nationaliteit: Nederlandse<br />

In functie: 17 mei <strong>2013</strong><br />

Lopende termijn: tot 16 mei 2017<br />

Beroep/hoofdfunctie: Program Director Profit Improvement<br />

DSM<br />

Lopende (en laatste) termijn: 3 juni 2014<br />

Beroep/hoofdfunctie: voormalig lid RvB AEGON N.V.<br />

Nevenfuncties: voorzitter RvC Ordina, voorzitter RvT NOS,<br />

voorzitter RvC Blauwtrust Groep, voorzitter RvT UMC Utrecht,<br />

lid RvC De Lotto, lid RvC ONVZ, lid RvA SVB, lid RvT<br />

Nederlands DansTheater<br />

Dhr. drs. ing. J. (Jan) Bout (1946)<br />

Nationaliteit: Nederlandse<br />

In functie: 1 januari 2011<br />

Lopende termijn: tot eind 2014<br />

Beroep/hoofdfunctie: voormalig bestuursvoorzitter Royal<br />

Haskoning<br />

Nevenfuncties: lid van de RvC van Ballast - Nedam N.V.: lid<br />

van de RvC van Brunel International NV, tevens voorzitter van<br />

de Audit Committee; lid van de RvC van de Koninklijke<br />

Haskoning DHV Groep B.V., tevens lid van de Audit<br />

Committee; lid van de RvT van Deltares, tevens lid van de<br />

Audi Committee; vice voorzitter van de Commissie Mer;<br />

Mede oprichter van Bout & Co, Adviesbureau voor<br />

strategische positionering; voorzitter van de Adviesraad voor<br />

duurzame zorg van het UMCN St Radboud; voorzitter van de<br />

High Level Groep Exportfinanciering; lid van het Algemeen<br />

Bestuur van het Ubbo Emmius Fonds.<br />

30


Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 31


1.7.4 Verslag van de Ondernemingsraad<br />

<strong>DELTA</strong> vindt medezeggenschap belangrijk. Deze is goed<br />

ingericht, met ondernemingsraden op verschillende niveaus.<br />

De verschillende divisies en stafdiensten van <strong>DELTA</strong><br />

begonnen <strong>2013</strong> met elk een eigen OR. De medezeggenschap<br />

was als volgt georganiseerd:<br />

• Centrale Ondernemingsraad (COR)<br />

- OR Stafdiensten<br />

- OR O.T.S.<br />

- OR Consument en Zakelijk<br />

- OR Netwerkbedrijf<br />

- OR Infra B.V.<br />

- OR EPZ<br />

Vanuit elke OR zaten er in <strong>2013</strong> in totaal dertien<br />

vertegenwoordigers in de Centrale Ondernemingsraad (COR).<br />

Daarnaast kende <strong>DELTA</strong> ook in <strong>2013</strong> een Europese<br />

Ondernemingsraad, met daarin vertegenwoordigers van de<br />

COR en de dochteronderneming Indaver. De organisatieverandering<br />

die in <strong>2013</strong> plaatsvond, heeft ook invloed gehad<br />

op de organisatie van de ondernemingsraden. Redesign<br />

Middelburg heeft tot gevolg gehad dat de divisies OTS en<br />

C&Z samengevoegd zijn, daarmee zijn ook de OR OTS en de<br />

OR C&Z samengevoegd tot één overgangsondernemingsraad<br />

E&M. De ondernemingsraad van de Stafdiensten is<br />

opgeheven. Redesign Goes heeft tot gevolg gehad dat<br />

DNWB en de divisie Infra samengevoegd zijn, daarmee zijn<br />

ook de OR DNWB en Infra samengevoegd tot één overgangsondernemingsraad<br />

DNWG. In mei 2014 worden er vervroegd<br />

ondernemingsraad verkiezingen gehouden.<br />

In <strong>2013</strong> organiseerde iedere OR zes eigen vergaderingen<br />

en zes overleggen met de eigen bestuurder. Daarin werden<br />

onderwerpen behandeld die betrekking hadden op de eigen<br />

divisie. In de COR werden vooral divisie overstijgende<br />

onderwerpen behandeld, of onderwerpen die van invloed<br />

waren op de gehele onderneming. In de faciliteitenregeling<br />

voor de OR is vastgesteld hoeveel vrijstelling een<br />

medewerker krijgt voor taken die hij of zij voor de OR<br />

verricht.<br />

De medezeggenschapsstructuur bij <strong>DELTA</strong> is medio <strong>2013</strong><br />

als volgt gestructureerd:<br />

Europese<br />

Ondernemingsraad<br />

(COR + Indaver)<br />

Centrale<br />

Ondernemingsraad<br />

(COR)<br />

Behandelde onderwerpen<br />

Reorganisatie<br />

Veel aandacht ging uit naar de herinrichting van de<br />

organisatie, die een reductie van het personeelsbestand<br />

tot gevolg had. De ondernemingsraden zijn in een vroeg<br />

stadium door de bestuurders van de verschillende<br />

onderdelen betrokken bij de planvorming. In overleg met<br />

de vakbonden en de bestuurder is een goed sociaal plan<br />

opgesteld, waarbij de herplaatsing van boventallige<br />

medewerkers het belangrijkste uitgangspunt was.<br />

Toekomstdiscussie<br />

Ook de discussie over de toekomst van <strong>DELTA</strong> werd in <strong>2013</strong><br />

door de COR met belangstelling gevolgd. Leden van de COR<br />

en OR-en participeerden in de werkgroepen die de drie<br />

toekomstscenario’s hebben geschetst die in 2014 nader<br />

worden onderzocht.<br />

Gedragscode<br />

<strong>DELTA</strong> heeft in 2012 een Gedragscode vastgesteld voor<br />

alle medewerkers en leidinggevenden. Die is in <strong>2013</strong> verder<br />

uitgewerkt. De ondernemingsraden hebben een adviserende<br />

rol gehad bij het opstellen van die Gedragscode en<br />

controleren of de Gedragscode door iedereen wordt<br />

nageleefd. Op verzoek van de COR heeft <strong>DELTA</strong> in <strong>2013</strong><br />

extra aandacht besteed aan de leiderschapsstijl van de<br />

leidinggevenden.<br />

Vertrek algemeen directeur<br />

De leden van de ondernemingsraden betreurden het besluit<br />

van CEO Rob Frohn om per 31 oktober <strong>2013</strong> <strong>DELTA</strong> te verlaten<br />

en waren in december betrokken bij gesprekken met nieuwe<br />

kandidaten.<br />

Samenstelling Centrale Ondernemingsraad<br />

Dagelijks Bestuur:<br />

Voorzitter Bram Nonnekes Energie & Multimedia<br />

Vicevoorzitter Bart van Houte Energie & Multimedia<br />

Secretaris Harrie Martens Netwerkgroep<br />

Vicesecretaris Huub Knoors EPZ<br />

Overige leden:<br />

Stephan de Beer<br />

Leen Boer<br />

Tonny Jobse –Griep<br />

Martijn Hofman<br />

Peter Maljers<br />

Angelique van Nielen<br />

Theo Nieuwburg<br />

Jan Scheele<br />

Hans van Stel<br />

Energie & Multimedia<br />

Netwerkgroep<br />

EPZ<br />

Netwerkgroep<br />

EPZ<br />

Concern Staf<br />

Netwerkgroep<br />

Energie & Multimedia<br />

Concern Staf<br />

OR Energie &<br />

Multimedia<br />

OR <strong>DELTA</strong><br />

Netwerkgroep<br />

OR EPZ<br />

32


Samenstelling Europese Ondernemingsraad<br />

per 31 december <strong>2013</strong><br />

Werknemersdelegatie:<br />

Stephan de Beer COR <strong>DELTA</strong> N.V. Nederland<br />

Huub Knoors COR <strong>DELTA</strong> N.V. Nederland<br />

Bram Nonnekes COR <strong>DELTA</strong> N.V. Nederland<br />

Karin Aspeslagh OR Indaver Nederland<br />

Christof Kooiman OR Indaver België<br />

Guy Smits OR Indaver België (secretaris)<br />

Rainer Martens OR SAV Duitsland<br />

Rudi Wachtel OR SAV Duitsland<br />

Werkgeversdelegatie:<br />

Frank Verhagen CFO, interim CEO <strong>DELTA</strong> N.V. (voorzitter)<br />

Paul de Bruycker CEO Indaver<br />

Michel van Neutigem Directeur HRM <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Karin Smet<br />

Groups HR Manager Indaver<br />

André van Os Ambtelijk secretaris <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

7.5 Remuneratie<br />

Op basis van het definitief indexcijfer ‘jaargemiddelde<br />

Consumentenprijsindices (CPI) alle huishoudens’ is voor<br />

2012 de indexering op 2,5% vastgesteld. De vergoedingen in<br />

het jaar <strong>2013</strong> bedragen:<br />

Dhr. Daan van Doorn, RvC Voorzitter<br />

€ 42.100,-<br />

Dhr. Jan Bout, RvC lid en lid van het Audit Committee<br />

€ 31.600,-<br />

Dhr. Johan van der Werf, RvC lid<br />

€ 29.500,-<br />

Dhr. Peter de Wit, RvC lid en lid van het Audit Committee<br />

€ 31.600,-<br />

Mw. Marieke Schöningh, RvC lid<br />

€ 26.300,-<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

33


1.8<br />

Kansen en risico’s<br />

Kansen<br />

en risico’s<br />

<strong>DELTA</strong> wil kansen in de markt benutten en de risico’s zoveel mogelijk beperken.<br />

Daarom heeft <strong>DELTA</strong> een intelligent risicomanagementsysteem en wij zien erop<br />

toe dat dit op alle terreinen wordt toegepast en nageleefd. Hierbij houdt <strong>DELTA</strong><br />

rekening met de specifieke kenmerken van de markten waarin op divisieniveau<br />

wordt geopereerd en op bedrijfsniveau wordt geconsolideerd.<br />

<strong>DELTA</strong> Internal Control Framework<br />

De Raad van Bestuur is eindverantwoordelijk voor het<br />

risicomanagement binnen <strong>DELTA</strong>. De verantwoordelijkheid<br />

begint op divisieniveau, waar medewerkers en<br />

divisiemanagement (de 1e lijn) primair verantwoordelijk<br />

zijn voor een adequate uitvoering van werkzaamheden op<br />

het gebied van risicomanagement en interne beheersing.<br />

Om de divisies te helpen met de invulling van deze<br />

verantwoordelijkheid heeft de stafafdeling Group Internal<br />

Control (2e lijn) een systematiek ontwikkeld: het <strong>DELTA</strong><br />

Internal Control Framework (DICF), gebaseerd op het<br />

COSO-ERM model. Onderdeel van het DICF zijn een jaarlijks<br />

Strategic Risk Assessment (SRA) en meerdere Process Risk<br />

Assessments (PRA). Ontwikkelingen die invloed hebben op<br />

de risico’s worden minstens twee keer per jaar door de<br />

divisiedirecteuren besproken met de Raad van Bestuur.<br />

Group Internal Control helpt bij implementatie en naleving van<br />

dit uitgebreide risicobeheersingssysteem dat is ontwikkeld<br />

om risico’s en kansen te identificeren en te beoordelen Het<br />

risicomanagementsysteem is er op gericht dat:<br />

• <strong>DELTA</strong> tijdig op de hoogte is van de mate waarin<br />

strategische, operationele en financiële doelstellingen<br />

bereikt worden;<br />

• de financiële verslaglegging betrouwbaar is;<br />

• dat <strong>DELTA</strong> handelt in overeenstemming met wet- en<br />

regelgeving;<br />

• bedrijfsmiddelen veilig zijn gesteld;<br />

• <strong>DELTA</strong> zijn verplichtingen goed in beeld heeft;<br />

• er effectieve en efficiënte processen in de hele<br />

onderneming zijn.<br />

Management in Control Statement<br />

Over <strong>2013</strong> verstrekte het management van elke divisie twee<br />

keer een Management in Control Statement aan de Raad van<br />

Bestuur. Daarmee verklaarden zij dat zij daadwerkelijk ‘in<br />

control’ zijn geweest over de betreffende periode.<br />

De Management in Control Statements van de divisies<br />

vormen de basis van de in Control verklaring die is<br />

opgenomen in dit jaarbericht.<br />

Interne audits<br />

De risicobeheersing van de divisies is onderwerp van<br />

periodieke audits die door de onafhankelijke afdeling<br />

Internal Audit (3e lijn) worden uitgevoerd. Hierbij worden<br />

o.a. het kwaliteitsmanagementsysteem, de procedures<br />

rondom risicomanagement, control en compliance<br />

beoordeeld.<br />

Externe accountant<br />

In het kader van de jaarrekeningcontrole beoordeelt de<br />

externe accountant (4e lijn) de opzet, het bestaan en de<br />

werking van maatregelen van interne beheersing gericht op<br />

financiële verslaglegging. Bevindingen en aanbevelingen<br />

die voortkomen uit de controlewerkzaamheden worden<br />

vastgelegd in een jaarlijkse Managementletter en<br />

gerapporteerd aan de Raad van Bestuur, Auditcommissie<br />

en de Raad van Commissarissen. De managementletter<br />

vormt de basis voor verdere aanscherping van processen<br />

door de 1e lijn.<br />

Raad van Commissarissen<br />

De Raad van Bestuur van <strong>DELTA</strong> rapporteert en legt<br />

verantwoording af over de opzet en de effectieve werking<br />

van het systeem van interne risicobeheersing aan de<br />

Auditcommissie en de Raad van Commissarissen (5e lijn).<br />

Externe partijen als de Autoriteit Consument & Markt houden<br />

toezicht op correcte toepassing van wet- en regelgeving.<br />

34


Risico’s en beheersmaatregelen <strong>2013</strong><br />

Het garanderen van energievoorziening, het verwerken van<br />

afval en het bieden van internettoegang zijn belangrijke<br />

maatschappelijke taken. Daarnaast is <strong>DELTA</strong> één van de<br />

belangrijkste werkgevers in Zeeland en een belangrijke<br />

economische partij voor de publieke en private sector.<br />

<strong>DELTA</strong> brengt de risico’s die die taken in gevaar kunnen<br />

brengen daarom zo duidelijk mogelijk in kaart, en beperkt<br />

die waar mogelijk.<br />

<strong>DELTA</strong> handelt op de internationale gas- en elektriciteitsmarkten.<br />

De prijzen op deze markten bewegen sterk.<br />

Door gebruik te maken van financiële instrumenten mitigeert<br />

<strong>DELTA</strong> commodity marktrisico’s, valutarisico’s, renterisico’s,<br />

liquiditeitsrisico’s en kredietrisico’s. De randvoorwaarden<br />

hiervoor zijn vastgelegd in het Risk Policy Document en het<br />

Treasury Statuut.<br />

Het Risk Management Committee heeft – onder<br />

verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur –<br />

algemene procedures en limieten vastgesteld en ziet<br />

er op toe dat de energiehandel- en verkoopactiviteiten<br />

van <strong>DELTA</strong> binnen de gestelde risicomarges blijven.<br />

Hierna wordt een toelichting gegeven op verschillende<br />

soorten risico’s en de wijze waarop <strong>DELTA</strong> daarmee omgaat.<br />

Commodity prijsrisico’s<br />

Marktrisico’s vloeien voort uit prijsbewegingen in de<br />

inkoop- en verkoopmarkten waarin <strong>DELTA</strong> actief is (gas,<br />

elektriciteit, kolen, olie, CO 2, valuta, transportcapaciteit,<br />

import/exportcapaciteit, etc). Het beleid van <strong>DELTA</strong> is erop<br />

gericht om op korte termijn de gevolgen van prijsbewegingen<br />

te beperken en op lange termijn de vigerende marktprijzen te<br />

volgen. Voor deze systematische beheersing bepaalt <strong>DELTA</strong>,<br />

afhankelijk van de verwachte prijsontwikkelingen, de inzet<br />

van zijn activa en welke posities worden ingenomen.<br />

Deze posities worden op dagelijkse basis gevolgd.<br />

Handelsrisico’s worden beperkt door strikte toepassing<br />

van een stelsel van limieten.<br />

Value-at-Risk<br />

<strong>DELTA</strong> hanteert in de commoditymarkten waarin hij<br />

opereert de Value-at-Risk-methodiek (VaR) om de<br />

marktrisico’s te berekenen en te beoordelen. Hierbij<br />

wordt een aantal aannames voor diverse veranderingen<br />

in marktomstandigheden gehanteerd. De VaR geeft,<br />

met een betrouwbaarheid van 95%, de maximale daling<br />

van de waarde van de portefeuille aan als gevolg van<br />

prijsveranderingen over een periode van drie dagen<br />

(derhalve kan in 5% van de gevallen de waardedaling van<br />

de portefeuille de VaR overstijgen). De VaR wordt bepaald<br />

via Monte Carlo simulatie op basis van historische volatiliteit<br />

en correlaties. Doordat portfolio’s tegengestelde posities<br />

bevatten en er een onderlinge correlatie is, is de VaR op de<br />

totale portfolio kleiner dan de som van de individuele<br />

portfolio’s.<br />

Binnen <strong>DELTA</strong> is VaR een belangrijk instrument voor het<br />

beheer van de portfolio’s en deze wordt daarom dagelijks<br />

berekend en gerapporteerd.<br />

Cashflow hedges<br />

<strong>DELTA</strong> gebruikt financiële instrumenten om fluctuaties in<br />

verwachte cashflows zoveel mogelijk te beperken. Om de<br />

risico’s van toekomstige veranderingen in marktprijzen<br />

te beheersen maakt <strong>DELTA</strong> gebruik van derivaten zoals<br />

termijncontracten, opties en swaps. De hedging instrumenten<br />

zijn derivaten in de door <strong>DELTA</strong> verhandelde commodity’s<br />

die afgesloten worden om het cashflow-, prijs- en valutarisico<br />

te beperken. Hedge-accounting wordt toegepast om de<br />

totale waardemutatie van deze derivaten te dempen.<br />

Waar toegestaan neemt <strong>DELTA</strong> deze financiële instrumenten<br />

en fysieke aankoop- en verkoopcontracten boekhoudkundig<br />

op in een cashflow hedge-relatie onder IAS 39.<br />

Valutarisico’s<br />

Valutarisico’s hebben betrekking op het prijsrisico dat<br />

samenhangt met de wijziging van wisselkoersen. Het<br />

risicobeleid van <strong>DELTA</strong> is er op gericht om valutarisico’s<br />

op ingenomen posities in vreemde valuta af te dekken.<br />

Voor het afdekken van de risico’s gebruikt <strong>DELTA</strong> financiële<br />

instrumenten (forward-transacties) om fluctuaties in<br />

verwachte kasstromen zoveel mogelijk te voorkomen.<br />

Ingenomen valutaposities, die voortvloeien uit afgesloten<br />

(commodity)contracten, worden dagelijks gerapporteerd<br />

aan de afdeling Treasury en op groepsniveau afgedekt.<br />

Valutarisico limieten worden periodiek in overleg met de<br />

Risk Management Committee vastgesteld en vervolgens<br />

bewaakt door de afdeling Treasury.<br />

Renterisico’s<br />

Het risicobeleid van <strong>DELTA</strong> met betrekking tot renterisico’s<br />

is er op gericht om de invloed van renteschommelingen te<br />

beperken. Voor het afdekken van de risico’s maakt <strong>DELTA</strong><br />

gebruik van derivaten zoals interest rate swaps. Met behulp<br />

van deze swaps wordt bewerkstelligd dat de variabele rente<br />

wordt omgezet in een vaste rente.<br />

Liquiditeitsrisico<br />

Liquiditeitsrisico is het risico dat <strong>DELTA</strong> onvoldoende<br />

financiële middelen ter beschikking heeft om aan zijn<br />

verplichtingen te voldoen. Het beleid van <strong>DELTA</strong> op het<br />

gebied van kapitaalbeheer is er op gericht om het<br />

aantrekken en aflossen van financiële middelen en het<br />

beheer van de liquide middelen zo veel mogelijk te<br />

centraliseren in de holdingmaatschappij <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Op basis van het ondernemingsplan wordt jaarlijks het<br />

financieringsplan opgesteld dat richting geeft aan de<br />

activiteiten van de afdeling Treasury van <strong>DELTA</strong> N.V. Een<br />

onderdeel hiervan is de jaarlijkse vaststelling van de<br />

verhouding tussen kort en lang vreemd vermogen.<br />

Daarnaast stuurt <strong>DELTA</strong> gericht op het in ruime mate voldoen<br />

aan bancaire ratio’s en ratio’s die gerelateerd zijn aan het<br />

behoud van de corporate credit rating en het optimaliseren<br />

van werkkapitaalbeheer. Bovendien geldt een zeer restrictief<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

35


Kansen en risico’s<br />

beleid ten aanzien van het afgeven van garanties en het<br />

storten van cash collateral.<br />

Om te kunnen voorzien in zijn werkkapitaalbehoefte,<br />

beschikt <strong>DELTA</strong> over een stand-by kredietfaciliteit.<br />

Dit geeft <strong>DELTA</strong> de noodzakelijke flexibiliteit in verband<br />

met seizoensmatige kasfluctuaties, de voorfinanciering<br />

van projecten en eventuele acquisities. Voor zelfstandige<br />

projecten, onderdelen waar <strong>DELTA</strong> geen 100% aandelenbezit<br />

heeft en onderdelen waarvoor dit op basis van vigerende<br />

wetgeving vereist is, zijn zelfstandige kredietlijnen<br />

ingeregeld, zonder regres op <strong>DELTA</strong> NV.<br />

De creditrating van <strong>DELTA</strong> afgegeven door Standard & Poor’s<br />

is ook in <strong>2013</strong> ongewijzigd gebleven: BBB+ met een stable<br />

outlook.<br />

Overzicht van de belangrijkste risico’s<br />

In de onderstaande tabel is een aantal van de belangrijkste<br />

risico’s van <strong>DELTA</strong> beschreven. Tevens is per risico<br />

aangegeven op welke wijze de kans en/of impact van<br />

dat risico wordt verlaagd.<br />

Risicomanagement in 2014<br />

Ook in 2014 zullen de belangrijkste risico’s gevolgd<br />

en gemitigeerd worden voor zover mogelijk en<br />

bedrijfseconomisch verantwoord. Specifieke aandacht<br />

zal gegeven worden aan risico’s in verband met<br />

informatiebeveiliging gezien de toenemende spanning<br />

tussen de groeiende professionaliteit van cybercriminelen<br />

en het wijdverbreide gebruik van informatietechnologie.<br />

Onethisch en frauduleus gedrag van medewerkers vormt een<br />

belangrijk risico. In de <strong>DELTA</strong> Gedragscode is o.a. vastgelegd<br />

hoe we omgaan met onze bedrijfseigendommen en met<br />

bedrijfsinformatie. In <strong>2013</strong> heeft de Raad van Bestuur het<br />

“Beleidsdocument Beheersing Frauderisico” vastgesteld.<br />

In het beleidsdocument wordt o.a. ingegaan op gedragsbevordering,<br />

fraudepreventie, -monitoring, -detectie en<br />

-respons. In 2014 zal hier nadere invulling aan worden<br />

gegeven.<br />

De veiligheidsrisico’s blijven in 2014 onverminderd in focus.<br />

<strong>DELTA</strong> zorgt voor goede werkomstandigheden, robuuste<br />

en betrouwbare bedrijfsprocessen en competente<br />

medewerkers. Binnen <strong>DELTA</strong> geldt:<br />

“ik werk veilig of ik werk niet”.<br />

Belangrijkste risico’s en beheersmaatregelen<br />

Omschrijving risico<br />

Verplichte afsplitsing van het Netwerkbedrijf<br />

De kans bestaat dat het Netwerkbedrijf als gevolg van een<br />

gerechtelijke uitspraak moet worden afgesplitst.<br />

Verdere negatieve ontwikkeling van de spreads bij<br />

elektriciteitsproductie<br />

Als gevolg van dalende verkoopprijzen van elektriciteit<br />

waarbij de inkoopkosten niet evenredig dalen, zal het<br />

rendement op de energiecentrales verder onder druk<br />

komen.<br />

Ongeplande uitval van energiecentrales<br />

Als gevolg van ongeplande uitval van energiecentrales<br />

bestaat de kans dat geplande volumes niet kunnen worden<br />

gerealiseerd waardoor inkomsten wegvallen, reeds<br />

verkochte energie in de markt moet worden teruggekocht<br />

en mogelijk onbalanskosten ontstaan.<br />

Oninbaarheid van vorderingen<br />

Als gevolg van de verslechterde economische situatie<br />

bestaat een verhoogde kans dat klanten niet aan hun<br />

financiële verplichtingen kunnen voldoen waardoor<br />

vorderingen op die klanten oninbaar worden.<br />

Ongunstige wijziging van wetgeving in verband met<br />

afvalverbranding<br />

Als gevolg van wijzigingen in de wetgeving bestaat de kans<br />

dat de opbrengsten uit Groene Stroom Certificaten<br />

verminderen of verdwijnen en / of de hoogte van de<br />

ontvangen gate-fees afneemt.<br />

Beheersmaatregel<br />

<strong>DELTA</strong> laat zich ondersteunen door topjuristen en poogt de<br />

beleidsmakers ervan te overtuigen dat de beoogde effecten<br />

van de splitsingswet niet noemenswaardig zijn en dat de<br />

negatieve effecten daarentegen groot zijn.<br />

Op basis van marktverwachtingen en modellen worden<br />

toekomstige posities gehedged middels lock-in. Hierdoor<br />

wordt het risico op verder dalende spreads gemitigeerd<br />

maar vermindert tevens de mogelijkheid om te profiteren<br />

van gunstige marktontwikkelingen.<br />

Middels adequate onderhoudsprogramma’s, voldoende<br />

spare-parts en benchmarks worden storingen zoveel<br />

mogelijk voorkomen c.q. beperkt. In <strong>2013</strong> is gebleken<br />

dat <strong>DELTA</strong> desondanks met langdurige ongeplande uitval<br />

geconfronteerd kan worden.<br />

<strong>DELTA</strong> hanteert - binnen door het RMC vastgestelde<br />

kaders - strakke procedures t.a.v. kredietlimieten die aan<br />

handelspartijen en klanten worden toegekend. Grote<br />

klanten worden alleen geaccepteerd voor zover de kredietverzekeraar<br />

een limiet afgeeft. Ten slotte wordt het<br />

betaalgedrag van klanten nauwgezet gevolgd en wordt er<br />

direct actie genomen indien nodig.<br />

De directie van Indaver probeert de wetgever ervan te<br />

overtuigen de wetgeving ongewijzigd te laten. Daarnaast<br />

voert zij tevens afval aan ter verbranding in Nederlandse<br />

installaties waardoor de overcapaciteit daar vermindert<br />

en de druk om de (Europese) wetgeving te wijzigen wordt<br />

verminderd.<br />

36


‘Zo Han en Bep, zo <strong>DELTA</strong>’ van <strong>DELTA</strong> Energie voor consumenten: de relatie tussen <strong>DELTA</strong> en zijn klanten is vanzelfsprekend.<br />

<strong>DELTA</strong> kent de klant.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 37


1.9<br />

Energie & MultiMedia<br />

Energie<br />

& MultiMedia<br />

<strong>DELTA</strong> produceert energie met eigen installaties en centrales in gezamenlijk bezit<br />

met partners. <strong>DELTA</strong> handelt daarnaast op verschillende markten in brandstoffen<br />

(gas, kolen, olie), elektriciteit en emissierechten en levert aan zakelijke klanten en<br />

consumenten. Ongeveer driekwart van de omzet van <strong>DELTA</strong> hangt samen met de<br />

energie-activiteiten van het bedrijf.<br />

Op 1 juli <strong>2013</strong> zijn de bedrijfsonderdelen Origination, Trade<br />

and Supply (OTS), Consument en Zakelijk en AD&O (Asset<br />

Development & Operation) samengevoegd tot één nieuwe<br />

divisie: Energie & MultiMedia. De samenvoeging moet meer<br />

synergie opleveren. Ook stafafdelingen als Finance, HR en IT<br />

zijn nu opgenomen in de divisie. Naast energie levert <strong>DELTA</strong><br />

multimediadiensten, zoals internet en telefoniediensten via<br />

dochteronderneming ZeelandNet. <strong>DELTA</strong> biedt via het<br />

kabelnet ook doorgifte van televisie- en radiozenders.<br />

ICT<br />

In <strong>2013</strong> zijn een aantal grote wijzigingen in de IT-structuur<br />

en de administratieve processen doorgevoerd. <strong>DELTA</strong> stapte<br />

over van ICT-dienstverlener ATOS naar Cegeka, waarmee<br />

een nieuw servicecontract werd afgesloten. Om klanten<br />

nog beter te bedienen werd het project Kompas<br />

geïmplementeerd. In een nieuw geautomatiseerd systeem<br />

zijn alle klantgegevens, die voorheen in verschillende<br />

systemen stonden, samengevoegd. Met het systeem kan<br />

<strong>DELTA</strong> ook voldoen aan nieuwe werkwijzen vanuit de sector,<br />

is er beter zicht op de behoeften van de klanten en kan<br />

<strong>DELTA</strong> overzichtelijker factureren.<br />

Daarnaast is de afhandeling van administratieve processen<br />

voor de consumentenmarkt verbeterd, in het kader van het<br />

programma ‘Stroomopwaarts’. Per 1 augustus <strong>2013</strong> is een<br />

belangrijke wetswijziging ingegaan. Met de invoering van<br />

het Verplicht Leveranciersmodel per 1 augustus <strong>2013</strong> krijgen<br />

alle klanten met één of meer kleinverbruikaansluitingen nog<br />

maar één factuur. Dit betekent dat klanten vanaf 1 augustus<br />

<strong>2013</strong> nog maar één factuur ontvangen voor het afgenomen<br />

energieverbruik (elektriciteit als gas) én de netwerkkosten<br />

van de netbeheerder (waaronder de transportkosten en<br />

periodieke aansluitvergoeding). Daarnaast is op 1 augustus<br />

<strong>2013</strong> het Nieuwe Metermarktmodel ingevoerd. Daarmee<br />

neemt <strong>DELTA</strong> als energieleverancier de verantwoordelijkheid<br />

voor het collecteren en vaststellen van de meterstanden over<br />

van de netbeheerder. De systemen zijn daar in de loop van<br />

<strong>2013</strong> op aangepast. Helaas heeft de overgang naar het<br />

nieuwe systeem problemen opgeleverd. Bij zo’n 8.000<br />

huishoudens is door een fout in het systeem in november<br />

en december geen voorschot afgeschreven of te laat<br />

afgeschreven. Begin 2014 is het probleem voor het overgrote<br />

deel opgelost en is met de gedupeerden een regeling<br />

getroffen.<br />

1.9.1 Energie op de zakelijke markt<br />

De energietak had het in <strong>2013</strong> vooral lastig door de hoge<br />

grondstofprijzen, overcapaciteit en de concurrentie van<br />

goedkope gesubsidieerde duurzame energie vanuit<br />

Duitsland. De marges liepen daardoor opnieuw terug en<br />

de omzet daalde iets ten opzichte van 2012. Vooral op<br />

de zakelijke energiemarkt zijn de matige economische<br />

omstandigheden voelbaar. Desondanks wist <strong>DELTA</strong> op de<br />

zakelijke markt in <strong>2013</strong> een stevige positie te handhaven<br />

en nieuwe klanten te werven. Ondanks dat <strong>DELTA</strong> diep<br />

geworteld is in de Zuidwestelijke Delta, komt zo’n 80% van<br />

de zakelijke klanten van buiten de provincie Zeeland. In de<br />

Nederlandse zakelijke elektriciteitsmarkt staat <strong>DELTA</strong> in de<br />

top vier van grootste aanbieders. Net als op de particuliere<br />

markt wordt onderscheidend vermogen op de zakelijke<br />

markt steeds belangrijker. <strong>DELTA</strong> deed dat ook in <strong>2013</strong><br />

door voor zakelijke afnemers een goed serviceniveau te<br />

combineren met vernieuwende dienstverlening, zoals de<br />

in 2012 geïntroduceerde webbased applicatie “<strong>DELTA</strong><br />

Management Informatie”. Daarnaast is er kritisch gekeken<br />

naar de contractvoorwaarden, waardoor de resultaten<br />

binnen het huidige klantenbestand zijn verbeterd. Er is meer<br />

focus op waarde dan op volume, wat ten goede komt aan de<br />

marges. De gemiddelde klanttevredenheid in de zakelijke<br />

markt in <strong>2013</strong> was 7,8. De switchrate voor de zakelijke markt<br />

was 8%. Landelijk was dit in <strong>2013</strong> gemiddeld 12,7%.<br />

1.9.2 Energie op de particuliere markt<br />

Al bijna een eeuw lang zorgt <strong>DELTA</strong> voor een comfortabel<br />

thuis in Zeeland. Het overgrote deel van de Zeeuwen is<br />

38


trouwe klant bij <strong>DELTA</strong>. In <strong>2013</strong> was er zelfs opnieuw sprake<br />

van een lichte stijging, mede door de scherpe tariefstelling<br />

en de sterke inzet op service. De marges op elektriciteit<br />

en gas zijn laag. <strong>DELTA</strong> probeert vooral klanten aan zich<br />

te binden door toegevoegde waarde te bieden.<br />

De klantvriendelijkheid en klantgerichtheid werden in<br />

<strong>2013</strong> beloond met de onafhankelijke Customer Centric DNA<br />

Award <strong>2013</strong>. <strong>DELTA</strong> kwam, op basis van een groot onderzoek<br />

onder 10.000 consumenten, als meest klantgerichte<br />

energieleverancier uit de bus. De jury roemde <strong>DELTA</strong> als<br />

“enige energieleverancier die een dikke acht weet te scoren<br />

op vertrouwen; een stevige pijler onder de krachtige positie<br />

van <strong>DELTA</strong> als regionale speler”. Daarnaast werd <strong>DELTA</strong> door<br />

marktonderzoekbureau MarketResponse uitgeroepen tot de<br />

klantvriendelijkste energieleverancier van Nederland.<br />

De gemiddelde klanttevredenheid in de particuliere markt in<br />

<strong>2013</strong> was 7,7. De switchrate lag met 3,1% ver onder het<br />

landelijke gemiddelde van boven de 10%. Aangezien <strong>DELTA</strong><br />

meer klanten mocht verwelkomen dan er weg gingen, is het<br />

totale klantenbestand in <strong>2013</strong> met 0,5% toegenomen.<br />

‘We proberen onze klanten<br />

vooral toegevoegde<br />

waarde te bieden’<br />

<strong>DELTA</strong> Comfort Wijzer<br />

In mei <strong>2013</strong> introduceerde <strong>DELTA</strong> de <strong>DELTA</strong> Comfort Wijzer.<br />

Het systeem biedt consumenten inzicht in hun<br />

energieverbruik en daarmee de mogelijkheid om gericht<br />

energie te besparen. De hoofdrol speelt de ‘gateway’<br />

die in de meterkast geplaatst wordt. Die verzamelt de<br />

gegevens van de elektriciteit- en gasmeter en de smart plugs<br />

(tussenstekkers die het elektriciteitsverbruik van individuele<br />

apparaten meten). Daarnaast kan de elektriciteit worden<br />

gemeten die met zonnepanelen van bijvoorbeeld <strong>DELTA</strong> Zon<br />

Garant wordt opgewekt. De gateway is verbonden met<br />

internet zodat de klant, via een website of app, alle gegevens<br />

via smartphone, tablet of laptop kan bekijken. Zo worden<br />

feilloos de grootste energieverslinders in de woning<br />

ontmaskerd en kunnen klanten gericht energie besparen.<br />

Bovendien kunnen de apparaten die via smart plugs met<br />

het systeem zijn verbonden via de website of app aan- en<br />

uitgeschakeld en geprogrammeerd worden.<br />

Duurzaam bewustzijn<br />

<strong>DELTA</strong> ziet het vergroten van de bewustwording rondom<br />

energieverbruik als maatschappelijke taak. In <strong>2013</strong> vonden<br />

verschillende projecten en programma’s plaats die daaraan<br />

bijdroegen. Via het <strong>DELTA</strong> Op-maat advies kunnen klanten<br />

hun woning door één van <strong>DELTA</strong>’s gecertificeerde EPAadviseurs<br />

laten toetsen naar de landelijke richtlijnen van het<br />

EPA. Daarnaast is <strong>DELTA</strong> aangesloten bij het platform<br />

‘Meer met Minder’, dat klanten begeleidt bij het vinden<br />

van leveranciers die hen helpen bij het nemen van<br />

energiebesparende maatregelen. Op 4 juni <strong>2013</strong><br />

organiseerde <strong>DELTA</strong> samen met Zeeuwse Bibliotheek/SCOOP,<br />

de ZMf en de Provincie Zeeland in de aula & foyer van de<br />

Zeeuwse Bibliotheek een avondprogramma over duurzaam<br />

en energiezuinig wonen.<br />

Om jonge kinderen bewust te maken van energieverbruik,<br />

vond eind oktober de actie ‘Sjaak zoekt Sjakies’ plaats.<br />

Acht basisscholen in Zeeland gingen de strijd met elkaar aan<br />

om binnen een aantal weken de grootste energiebesparing<br />

te realiseren. De scholen die aan de competitie meedoen,<br />

werden ondersteund met lesmateriaal dat invulling kan<br />

geven aan de vakken van de leergang Natuur en Techniek,<br />

allerlei promotiemateriaal en een eigen webpagina op<br />

sjaakzoektsjakies.nl. Onderdeel van de competitie was<br />

‘Het Groene Huis’: een educatieve online game waarin<br />

kinderen een zo groen mogelijk huis bouwen waarmee<br />

zogenaamde Delta’s verdiend kunnen worden. De jury van<br />

de Dutch Interactive Awards nomineerde ‘Het Groene Huis’<br />

in de categorie Best Campaign.<br />

Met deelname aan de competitie konden scholen € 1.000<br />

verdienen. Zij moesten zich dan wel aantoonbaar inzetten<br />

voor de bewustwording van het belang van energiebesparing.<br />

Aan het eind van de competitie is een spetterend feest<br />

georganiseerd bij de school die de meeste punten in de<br />

game wist te scoren én bij de school die de meest creatieve<br />

inzet toonde tijdens de competitie.<br />

1.9.3 MultiMedia<br />

In een sterk concurrerende consumentenmarkt wist <strong>DELTA</strong> zich<br />

als leverancier van multimedia diensten goed staande te<br />

houden. <strong>DELTA</strong> gelooft dat de kracht van het verbinden de<br />

toekomst is. In plaats van producten en diensten aan te<br />

bieden zoals energie, internet, telefonie en televisie, zoekt<br />

<strong>DELTA</strong> naar totaaloplossingen voor de klant. Door goed te<br />

luisteren naar klanten, bijvoorbeeld in de advisory boards<br />

die in <strong>2013</strong> gestart zijn, ontstaan diensten die het leven<br />

efficiënter of comfortabeler maken. Daarbij staan interactie<br />

en een Zeeuwse identiteit centraal. In <strong>2013</strong> zijn daarvoor<br />

belangrijke stappen gezet. Omdat er onder consumenten<br />

een toenemende behoefte is aan gemak en voordeel,<br />

introduceerden <strong>DELTA</strong> en ZeelandNet in het eerste kwartaal<br />

drie nieuwe Alles-in-1 pakketten voor bellen, tv-kijken en<br />

internet. Klanten die een tweejarig abonnement afsloten,<br />

ontvingen in de actieperiode een gratis tablet. De actie was<br />

een succes; in een week tijd werden er ongeveer 12.000<br />

contracten gesloten. Door het geclusterde aanbod is het voor<br />

consumenten gemakkelijker om dit aanbod met dat van<br />

andere providers - die ook vaak Alles-in-1 pakketten bieden -<br />

te vergelijken.<br />

Eind oktober werden de internetsnelheden bij ZeelandNet<br />

overal in Zeeland opnieuw flink verhoogd, het hoogste<br />

abonnement tot 200 Mb/s.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

39


Energie & MultiMedia<br />

Televisie in HD<br />

Vanaf 1 maart <strong>2013</strong> heeft <strong>DELTA</strong> DIGITALE TV het HDzenderpakket<br />

opgenomen in het Standaardpakket. <strong>DELTA</strong><br />

beschouwt HD-kwaliteit sindsdien als de standaard voor de<br />

meest bekeken zenders en abonnees hoeven nu niet meer<br />

extra te betalen voor de zenders in HD-kwaliteit.<br />

Begin november <strong>2013</strong> is <strong>DELTA</strong> gestart met het aanbieden<br />

van interactieve tv op kanaal 12 van <strong>DELTA</strong> DIGITALE TV.<br />

Op Het Portaal van Zeeland, zoals het interactieve platform<br />

heet, worden diensten (‘applicaties’) aangeboden, zoals<br />

Uitzending Gemist, twee dagelijkse nieuwsflitsen van<br />

Omroep Zeeland, lokale (Zeeuwse) weerberichten,<br />

Buienradar, Videoland, NOS Sport, een televisiefilmgids<br />

en een mogelijkheid om foto's te bekijken die individuele<br />

Zeeuwen via ZeelandNet geüpload hebben.<br />

Second screen<br />

Omdat er steeds meer behoefte bleek aan een ‘second<br />

screen’ in huis, introduceerde <strong>DELTA</strong> begin <strong>2013</strong> zowel voor<br />

gebruikers van Apple als Android een gratis app waarmee<br />

de klant eenvoudig televisie kan kijken op de computer<br />

of smartphone. Via het draadloze thuisnetwerk hebben<br />

Zeelandnet abonnees rechtstreeks toegang tot 12<br />

populaire zenders uit het basispakket.<br />

WiFi in Zeeland<br />

Om aan de vraag naar mobiel internet te kunnen voldoen,<br />

heeft <strong>DELTA</strong> in 2012 met de Provincie Zeeland en Promotie<br />

Zeeland Delta (PZD) de handen ineen geslagen om WiFi te<br />

ontwikkelen voor zogenoemde ‘hotspots’ in Zeeland.<br />

Eind maart <strong>2013</strong> werd alweer het honderdste opstelpunt<br />

voor WiFi ZEELAND geïnstalleerd. Daarmee is WiFi ZEELAND<br />

inmiddels bereikbaar voor inwoners en bezoekers van de<br />

gemeenten Goes, Hulst, Kapelle, Middelburg, Noord-<br />

Beveland, Schouwen-Duiveland, Sluis, Terneuzen, Tholen<br />

en Vlissingen. Begin <strong>2013</strong> maakten gemiddeld maar liefst<br />

3.000 personen per week gebruik van het netwerk.<br />

Daarnaast staat <strong>DELTA</strong> recreatieondernemers die hun klanten<br />

internetvoorzieningen willen bieden met raad en daad<br />

terzijde. In <strong>2013</strong> werd het project ‘Het Kustlicht’ opgeleverd.<br />

<strong>DELTA</strong> heeft het kabelnetwerk van het recreatiepark in<br />

Zoutelande zodanig aangepast dat het nog beter geschikt<br />

is voor internet en digitale televisie.<br />

Verbinding met de zorg<br />

<strong>DELTA</strong> zocht in <strong>2013</strong> ook actief de verbinding met de zorg.<br />

<strong>DELTA</strong> participeert in het Project Zeeuwse huiskamer, waar in<br />

proefwoningen nieuwe technologie voor zorg op afstand,<br />

energiebesparing en veiligheid worden gecombineerd.<br />

In augustus <strong>2013</strong> werd daarvoor een intentieovereenkomst<br />

getekend, samen met IZ-Zeeland (Innovatie in de Zorg)<br />

en ontwikkelingsmaatschappij Impuls Zeeland.<br />

Goede service<br />

In april <strong>2013</strong> riep de Consumentenbond ZeelandNet, de<br />

internetprovider van <strong>DELTA</strong>, voor de 14e achtereenvolgende<br />

keer uit tot ‘beste provider’. <strong>DELTA</strong>/ZeelandNet kreeg in april<br />

al twee jaar en vier maanden aaneengesloten in Nederland<br />

de hoogste notering als het gaat om klanttevredenheid over<br />

internet, bellen en digitale televisie. Voor alle onderdelen<br />

behaalde <strong>DELTA</strong>/ZeelandNet het rapportcijfer 8,0.<br />

Zeelandnet.nl werd in november voor het derde jaar op<br />

rij gekozen tot Website van het Jaar in de sector<br />

telecommunicatie.<br />

1.9.4 Energieopwekking<br />

Naast fossiele brandstoffen en hernieuwbare energie<br />

gebruikt <strong>DELTA</strong> kernenergie om elektriciteit te produceren.<br />

Ongeveer een derde van de stroom wordt - via joint ventures<br />

in exploitatiemaatschappijen- CO 2-neutraal opgewekt.<br />

Uiteindelijk streeft <strong>DELTA</strong> naar een brandstofmix van ruwweg<br />

1/3 nucleair, 1/3 gas en 1/3 duurzaam, dus 2/3 CO 2<br />

neutraal. <strong>DELTA</strong> streeft ernaar om in 2050 CO 2-neutraal<br />

elektriciteit te produceren. De situatie op de energiemarkt is<br />

op dit moment zeer ongunstig door de hoge inkoopprijzen<br />

voor grondstoffen, overcapaciteit en de recessie. Ook de<br />

opbrengsten van CO 2-emissierechten lopen terug. Dat geheel<br />

maakt dat <strong>DELTA</strong> een conservatief investeringsbeleid moet<br />

voeren.<br />

<strong>DELTA</strong> exploiteert samen met andere partijen onderstaande<br />

centrales en windparken:<br />

• Kolencentrale (Borssele 12)<br />

• Kerncentrale ( Borssele 30)<br />

• Gascentrale (Sloecentrale)<br />

• Warmtekrachtcentrale (Elstacentrale)<br />

• Biomassacentrale (BMC-centrale)<br />

• Windparken<br />

Kolencentrale<br />

In 2012 werd gewerkt aan de plannen om de kolencentrale<br />

van EPZ in Borssele om te bouwen tot een 100% biomassa<br />

gestookte centrale en werden de vergunningsaanvragen<br />

ingediend. Als deze centrale volledig zou draaien op biomassa<br />

komt dat neer op een toename van de Nederlandse duurzame<br />

elektriciteitsproductie met 20%. Daarmee zou de centrale<br />

een belangrijke bijdrage leveren aan de duurzaamheidsdoelstellingen<br />

van de regering, want in 2020 moet het aandeel<br />

duurzame energie 14% bedragen, nu is dat ongeveer 4%. In<br />

<strong>2013</strong> heeft <strong>DELTA</strong> lokaal draagvlak voor dit project gecreëerd<br />

via het manifest ‘Bio-energiecentrale Zeeland’ waarin acht<br />

publieke, private en maatschappelijke Zeeuwse organisaties<br />

hun krachten hebben gebundeld. Een 100% biomassa<br />

gestookte centrale kan bovendien een rol spelen in de<br />

ontwikkeling van de bio-based economy. Medio <strong>2013</strong> werden<br />

de benodigde vergunningen voor een 100% biomassa<br />

gestookte centrale onherroepelijk. Hiernaast heeft <strong>DELTA</strong><br />

verschillende gesprekken gevoerd met het Rijk over financiering<br />

van dit plan. De gevraagde subsidie werd helaas in augustus van<br />

dit jaar onwaarschijnlijk, doordat er in het landelijk Energieakkoord<br />

kwam te staan dat er geen biomassasubsidies verstrekt<br />

worden aan kolencentrales uit de jaren ‘80. <strong>DELTA</strong> is nog in gesprek<br />

met het Ministerie, omdat uitvoering van het akkoord ‘on<br />

hold’ staat sinds de Autoriteit Consument en Markt (ACM) in het<br />

najaar concludeerde dat sluiten van vijf kolencentrales nadelig<br />

is voor de consument en in strijd met concurrentiewetgeving.<br />

40


Ondanks dat de kolencentrale in <strong>2013</strong> geen winst draaide,<br />

viel het uiteindelijke rendement in <strong>2013</strong> mee. Dit kwam<br />

vooral door een lagere inkoopprijs van kolen en kosten<br />

reducerende maatregelen in de bedrijfsvoering.<br />

Kerncentrale<br />

In maart <strong>2013</strong> ging Minister Henk Kamp van Economische<br />

Zaken akkoord met de aanvraag tot wijziging van de kernenergiewetvergunning<br />

in verband met de bedrijfsduurverlenging<br />

van 40 naar 60 jaar. Met gericht onderhoud,<br />

inspecties en vervangingen blijft de kerncentrale Borssele<br />

tot 2034 aantoonbaar bij de 25 procent veiligste kerncentrales<br />

in de westerse wereld behoren – één van de voorwaarden uit<br />

het convenant tussen EPZ, haar aandeelhouders en de Staat<br />

waarbij overeengekomen werd de centrale tot ultimo 2034<br />

open te houden.<br />

Op productiegebied kende de kerncentrale een tegenvaller.<br />

De centrale werd op 13 september <strong>2013</strong> uit bedrijf genomen<br />

wegens schade aan de twee generatorkoelers. De twee defecte<br />

generatorkoelers moesten vervangen worden en de generator<br />

moest worden geïnspecteerd en gereinigd. De generator is<br />

geen nucleair onderdeel van de kerncentrale en is ondergebracht<br />

in het conventioneel gedeelte buiten het reactorgebouw.<br />

Op maandag 2 december kon de centrale weer in<br />

gebruik worden genomen. De maandenlange productiestop<br />

heeft een flinke negatieve invloed op het financiële resultaat.<br />

In februari <strong>2013</strong> kreeg EPZ een onherroepelijke vergunning<br />

om Mengoxide (MOX) splijtstof in te zetten. Mengoxide is<br />

een splijtstof dat is samengesteld uit uranium en plutonium.<br />

Plutonium is een restproduct dat bij het recyclen van gebruikte<br />

splijtstofelementen vrijkomt. Het gebruik van plutonium maakt<br />

EPZ minder afhankelijk van prijsfluctuaties op de markt voor<br />

natuurlijk uranium. Bovendien kan het gebruik van natuurlijk<br />

uraniumerts in de kerncentrale verder worden verminderd.<br />

Daarnaast hoeft EPZ haar Plutonium niet meer over te dragen<br />

aan derden en wordt een bijproduct nuttig hergebruikt.<br />

Medio 2012 werden door middel van een ultrasooninspectie<br />

afwijkingen aangetroffen in het reactorvat van kerncentrale<br />

Doel 3 in België. Bij de inspectie werden veel (8.000)<br />

afwijkingen gerapporteerd. Nader onderzoek toonde aan dat<br />

het ging om scheurtjes die tijdens de fabricage veroorzaakt<br />

zijn door waterstofophoping. Naar aanleiding van deze<br />

gebeurtenis analyseerde EPZ in 2012 en <strong>2013</strong> de bouw-,<br />

onderhouds- en inspectiehistorie (inclusief ultrasoon<br />

onderzoek) van het vat. Mede op basis van de originele<br />

documenten kon worden vastgesteld dat in het reactorvat<br />

van Borssele geen sprake is van het Doel-3 fenomeen.<br />

Daarnaast heeft EPZ een uitgebreide inspectie aan het<br />

reactorvat uitgevoerd. De inspectie van het reactorvat in<br />

Borssele is gedaan door het onafhankelijke geaccrediteerde<br />

inspectiebedrijf NRG uit Arnhem. De inspectie zelf en de<br />

resultaten zijn namens de overheid gecontroleerd door het<br />

expertbureau Lloyd’s Register. Ook toezichthouder KFD<br />

bevestigde in mei <strong>2013</strong> dat er geen sprake is van het ‘Doel-3<br />

fenomeen’ in Borssele.<br />

Gascentrales<br />

De gasgestookte Sloecentrale in Vlissingen-Oost en ELSTA<br />

centrale in Hoek, hebben door de ongunstige marktsituatie<br />

een zwaar jaar achter de rug. De inkoopprijs van gas ligt<br />

relatief hoog, terwijl de opbrengst van stroom door de<br />

overcapaciteit en import van groene stroom uit buurlanden<br />

zoals Duitsland, laag is. Mede daardoor heeft de<br />

Sloecentrale in <strong>2013</strong> regelmatig stil gelegen. De centrale<br />

werd vooral gebruikt als buffer om de energievoorziening<br />

op peil te houden. De rustige periodes worden benut om<br />

de centrale technisch te verbeteren. Ook de ELSTA centrale<br />

draaide in <strong>2013</strong> niet op vol vermogen. Van de drie<br />

gasturbines waren er twee in bedrijf, om de kosten te<br />

reduceren.<br />

Biomassacentrale Moerdijk<br />

De biomassacentrale in Moerdijk (BMC) draaide opnieuw een<br />

goed jaar. Er was sprake van een positieve cashflow en het<br />

rendement werd verbeterd. De biomassacentrale is de enige<br />

centrale op het Europese vasteland die pluimveemest omzet<br />

in groene stroom. In 2017 stopt de MEP-subsidie voor de<br />

centrale, waardoor de rendabiliteit onder druk komt. <strong>DELTA</strong><br />

beraadt zich dan ook volop over een tweede toekomst voor<br />

de centrale.<br />

Windparken<br />

Op vrijdag 27 september <strong>2013</strong> namen <strong>DELTA</strong>, Eneco,<br />

Scheldewind en Winvast officieel ‘Windpark Kreekraksluis’<br />

in Zeeland in gebruik; het grootste windpark in Zeeland.<br />

De bouw van het windpark is veilig, binnen de tijd en binnen<br />

budget gerealiseerd. Windpark Kreekraksluis is met 31<br />

windturbines en een totaal vermogen van 77,5 MegaWatt<br />

uniek in de provincie. In totaal leveren de windturbines<br />

genoeg stroom voor het verbruik van 55.000 huishoudens<br />

per jaar. De realisatie van het park zorgde voor een toename<br />

van 25% van de Zeeuwse capaciteit aan windenergie. Verder<br />

levert het windpark een belangrijke bijdrage aan de<br />

beperking van het broeikaseffect, omdat er 138.000 ton aan<br />

CO 2 reductie wordt gerealiseerd. Dit komt overeen met de<br />

uitstoot van 15.000 huishoudens.<br />

De windturbines hebben een levensduur van ongeveer<br />

20 jaar. Van de 31 windmolens die er nu staan heeft <strong>DELTA</strong><br />

er 16 gebouwd. Eneco 7, Scheldewind 6 en Winvast 2.<br />

In november <strong>2013</strong> werd een windturbine op het terrein van<br />

Kloosterboer in Vlissingen-Oost opgeleverd. De opgewekte<br />

stroom gaat Kloosterboer via het netwerk gebruiken voor het<br />

functioneren van de koelinstallaties ten bate van de koelen<br />

vrieshuizen. De windturbine produceert circa 4.000<br />

Megawattuur per jaar. Er wordt op jaarbasis circa 2.320 ton<br />

CO 2-reductie gerealiseerd. De CO 2-reductie gedurende de<br />

levensduur van de turbine is circa 34.800 ton CO 2.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

41


Energie & MultiMedia<br />

Brandstofmix energieopwekking <strong>DELTA</strong> in <strong>2013</strong><br />

Grondstof GWh %<br />

Aardgas 1.538,7 22,86%<br />

Aardgas cogen 876,6 13,02%<br />

Steenkool 1.698,1 25,23%<br />

Olie - 0,00%<br />

Nucleair 1.916,3 28,47%<br />

Overig - 0,00%<br />

Wind 263,0 3,91%<br />

Zon 2,3 0,03%<br />

Biomassa 436,0 6,48%<br />

Totaal 6.730,9 100,00%<br />

1.9.5 Duurzame projecten uit het Borssele convenant<br />

In 2006 werd het zogenaamde ‘Borssele convenant’ gesloten<br />

door staatssecretaris Van Geel en de eigenaren van de<br />

kerncentrale in Borssele (<strong>DELTA</strong> en Essent). De centrale<br />

kreeg toestemming om nog tot 2034 open te blijven.<br />

In het convenant is afgesproken dat <strong>DELTA</strong> en Essent ieder<br />

minimaal 125 miljoen euro investeren in nieuwe, innovatieve<br />

projecten om meer duurzame energie te produceren en<br />

minder CO 2 uit te stoten. Eind <strong>2013</strong> publiceerden Wise, ZMf<br />

en Stroom naar de Toekomst een onderzoek naar de gelden<br />

die zouden worden geïnvesteerd in het Borssele convenant.<br />

Het rapport concludeerde dat het onduidelijk is in welke<br />

duurzame projecten <strong>DELTA</strong> en Essent investeren.<br />

<strong>DELTA</strong> is druk bezig met de uitvoering van het convenant en<br />

voelt zich verbonden aan de doelstellingen van innovatie en<br />

CO 2 besparing. <strong>DELTA</strong> heeft onder andere al € 25 miljoen<br />

beschikbaar gesteld aan het Sustainable Energy Technology<br />

(SET) fonds en verschillende additionele innovatieve<br />

projecten bij de Commissie AIP (Additionele Innovatieve<br />

Projecten) ingediend. Vanwege concurrentiegevoeligheid<br />

was <strong>DELTA</strong> terughoudend in het aangeven van welke concrete<br />

projecten bij de Commissie AIP zijn ingediend.<br />

<strong>DELTA</strong> heeft in <strong>2013</strong> besloten meer inzichtelijk te maken<br />

welke projecten ingediend zijn bij de commissie AIP en zijn<br />

goedgekeurd. Een deel hiervan is inmiddels gerealiseerd,<br />

maar het mag duidelijk zijn dat <strong>DELTA</strong> vanwege het<br />

verslechterde economisch klimaat niet alle projecten<br />

heeft kunnen realiseren. In het convenant is immers ook<br />

afgesproken dat projecten economisch rendabel moeten<br />

zijn. Het gaat daarbij om de volgende projecten:<br />

Pyrolyse<br />

project<br />

Windproject<br />

EPZ<br />

STBE project<br />

Solwafer<br />

project<br />

Groen gas<br />

Windpark<br />

Solsilc<br />

Windpark<br />

Kreekraksluis<br />

Zon Garant<br />

Waterkracht<br />

Oosterschelde<br />

Dit project gaat over het ontwikkelen van<br />

een pyrolyse installatie, waarmee veel<br />

biomassa extra bijgestookt kan worden in<br />

de kolencentrale.<br />

Het project betreft het ontwikkelen van<br />

twee grote windturbines op een opslagplaats<br />

voor steenkool in beheer bij OVET<br />

en in eigendom van Zeeland Seaports.<br />

Het project betreft het ontwikkelen en in<br />

de markt zetten van een patent, waarmee<br />

glycerine (restproduct van biodieselproductie)<br />

omgezet wordt in STBE, een<br />

dieselvervanger die kan worden<br />

bijgemengd bij biodiesel.<br />

Het project betreft de ontwikkeling van een<br />

geheel nieuw procedé voor de productie<br />

van zgn. wafers (basis-chip voor zonnecellen).<br />

alsmede de benodigde investering<br />

om tot grootschalige productie te komen<br />

waaronder de bouw en inrichting van een<br />

productiefaciliteit.<br />

Groen Gas is één van de speerpunten van<br />

het transitiebeleid van de overheid.<br />

De ambitie is om in 2020 10% van het<br />

aardgas te vervangen door Groen Gas,<br />

uit vergisting en vergassing van biomassa.<br />

<strong>DELTA</strong> wil hieraan bijdragen met twee<br />

projectvoorstellen.<br />

Het gaat hier om een pilot-project met in<br />

eerste instantie één of twee zeer grote<br />

turbines, en later een groter project met<br />

acht of negen van deze turbines elders in<br />

Zeeland.<br />

Dit project betreft zowel een pilot-project<br />

als een eerste fabriek waarin het halfproduct<br />

voor de zonnecelindustrie op een<br />

nieuwe wijze wordt gemaakt uit speciale<br />

grondstoffen.<br />

Dit project betreft een nieuw windpark op<br />

8 km afstand van vliegbasis Woensdrecht<br />

bestaande uit vier deelparken van <strong>DELTA</strong>,<br />

Eneco, Winvast respectievelijk Scheldewind.<br />

Dit project heeft verder een spin-off<br />

naar andere vliegvelden in Nederland<br />

waardoor potentiële windprojecten in de<br />

toekomst een gunstiger business case<br />

zullen kennen.<br />

Dit project betreft de verhuur van Zon-PV<br />

systemen aan consumenten in Zeeland in<br />

combinatie met een Energie Management<br />

Systeem, actieve monitoring en<br />

‘ontzorgen’ van de klant.<br />

Het gaat hier om een pilot met drie<br />

turbines bevestigd aan de stormvloedkering<br />

in de Oosterschelde. De energie<br />

wordt opgewekt zowel uit de horizontale<br />

(stroming) als verticale (golf) bewegingen.<br />

42


Controle op herkomst steenkool<br />

In juni 2010 nam EnergieNederland het initiatief tot het opzetten van de ‘Steenkooldialoog’ waarin energiebedrijven,<br />

mijnbouwbedrijven, NGO’s en vakbonden de invulling van ketenverantwoordelijkheid van Nederlandse energiebedrijven<br />

agendeerden. De aanleiding voor dit initiatief vormden publicaties over Nederlandse energiebedrijven die steenkool<br />

kopen bij mijnbouwbedrijven in Colombia en Zuid-Afrika die mogelijk betrokken zouden zijn bij ernstige schendingen<br />

van de mensenrechten.<br />

De kolencentrale van EPZ gebruikt gemiddeld twee en een half miljoen kilo steenkolen per dag. De brandstof wordt per<br />

schip aangevoerd en opgeslagen op het 'kolenpark' in het Sloegebied.<br />

De vraag om helderheid over de herkomst van de steenkool die EPZ gebruikt, en het effect van de winning van deze<br />

brandstof op de omgeving, neemt <strong>DELTA</strong> uiterst serieus. Binnen de Nederlandse kolendialoog heeft EPZ samen met<br />

Nederlandse energieproducenten aangegeven transparantie te geven over de herkomst van de kolen welke toegepast<br />

worden voor de opwekking van elektriciteit met de Nederlandse kolencentrales. Deze transparantie wordt gegeven door<br />

middel van een top 5 van mijnen van waaruit het grootste volume aan steenkool in een betreffend jaar geleverd is aan<br />

Nederlandse kolencentrales van de genoemde bedrijven.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

43


1.10<br />

Netwerken<br />

Netwerken<br />

<strong>2013</strong> was een druk jaar voor <strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf (DNWB) en <strong>DELTA</strong> Infra.<br />

Beide organisaties, gevestigd in Goes, werkten toe naar een samenvoeging.<br />

Op 1 januari 2014 zijn beide bedrijven samengevoegd onder de naam <strong>DELTA</strong><br />

Netwerkgroep. De organisatieverandering was nodig om meer synergie te<br />

bereiken en efficiënter te kunnen werken. Het werk ging in de tussentijd<br />

natuurlijk wel gewoon door. Succesvol, want opnieuw lag het aantal<br />

storingsminuten in Zeeland, vergeleken met het landelijk gemiddelde, laag.<br />

Van 2 naar 1<br />

<strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf (DNWB) heeft binnen <strong>DELTA</strong><br />

een eigen status die wettelijk is vastgelegd.<br />

Als netbeheerder zorgt DNWB voor veilig,<br />

betrouwbaar en efficiënt beheer van de gas- en<br />

elektriciteitsnetten. De Raad van Commissarissen<br />

van DNWB houdt toezicht. <strong>DELTA</strong> Infra zorgt voor de<br />

uitvoering van het onderhoud aan deze netten en<br />

legt nieuwe voorzieningen aan. Daarnaast verzorgt<br />

<strong>DELTA</strong> Infra het onderhoud van het waterleiding- en<br />

het kabelnetwerk in Zuidwest-Nederland. <strong>DELTA</strong> Infra<br />

levert ook diensten aan onder andere industriële<br />

opdrachtgevers, ook buiten de regio.<br />

DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra hebben een goed jaar achter de rug.<br />

De Autoriteit Consument & Markt kondigde wel begin<br />

oktober <strong>2013</strong> aan dat de netbeheerders de tarieven, die zij<br />

in rekening brengen aan consumenten voor het transport van<br />

energie, de komende drie jaar sterk moeten verlagen. In<br />

<strong>2013</strong> werden minder nieuwe huisaansluitingen aangelegd,<br />

een gevolg van de haperende woningmarkt. <strong>DELTA</strong> Infra<br />

haalde wel een aantal mooie nieuwe opdrachten binnen.<br />

Bij Zeeland Refinery in Vlissingen-Oost werd binnen de<br />

gestelde tijd en budget en zonder ongevallen een nieuw<br />

transformator schakelstation gebouwd. Daarnaast heeft<br />

<strong>DELTA</strong> Infra in <strong>2013</strong> een belangrijke bijdrage geleverd aan<br />

het project World Class Wind Turbine Maintenance. In dit<br />

project van het Dutch Institute World Class Maintenance<br />

(DI-WCM) werken 23 grote en kleine bedrijven, kennisinstellingen<br />

en scholen samen aan een onafhankelijk,<br />

hoogwaardig onderhoudsprogramma voor windturbines.<br />

Leveringsbetrouwbaarheid<br />

Net als voorgaande jaren was de leveringsbetrouwbaarheid<br />

goed. Het aantal storingsminuten lag onder de vooraf<br />

gestelde norm en ruim onder het landelijk gemiddelde.<br />

Helaas vonden er wel twee grote gasstoringen plaats.<br />

Jaarlijkse uitvalduur elektriciteit<br />

DNWB<br />

Realisatie<br />

DNWB<br />

Norm<br />

Landelijk<br />

<strong>2013</strong> 17,6 21 22,4 (voorlopig)<br />

2012 19,4 21 26,0<br />

De jaarlijkse uitvalduur (in minuten) = gemiddelde<br />

onderbrekingsduur (in minuten) x onderbrekingsfrequentie<br />

Redesign Goes<br />

Veel aandacht ging in <strong>2013</strong> uit naar de voorbereidingen voor<br />

de samenvoeging van DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra in de <strong>DELTA</strong><br />

Netwerkgroep. De klant krijgt door de samenvoeging een<br />

betere en snellere dienstverlening en <strong>DELTA</strong> Infra kan nog<br />

scherpere tarieven hanteren. Redesign Goes is vlot verlopen.<br />

Vooraf is zorgvuldig getoetst of samenvoeging wettelijk<br />

toegestaan is. Vrijwel alle boventallige medewerkers<br />

zijn intern herplaatst. Werkprocessen zijn afgestemd op<br />

elkaar en eind <strong>2013</strong> is een traject opgestart om tot een<br />

gezamenlijke cultuur en identiteit te komen. Uit het<br />

Medewerkertevredenheidsonderzoek van 2012 bleek dat<br />

vooral oudere medewerkers soms gevoeliger zijn voor<br />

stressoren tijdens de werkzaamheden. In <strong>2013</strong> zijn<br />

verschillende workshops met medewerkers georganiseerd,<br />

waarin actief gezocht is naar oplossingsrichtingen.<br />

44


Splitsingswet<br />

Met veel interesse werd in <strong>2013</strong> de discussie rondom de Wet<br />

onafhankelijk netbeheer (splitsingswet) gevolgd. <strong>DELTA</strong> voert<br />

een juridische procedure tegen deze eigendomssplitsing.<br />

Het Europees Hof van Justitie heeft de zaak in <strong>2013</strong><br />

behandeld. De Hoge Raad moet nu een definitief oordeel<br />

geven. Op verzoek van <strong>DELTA</strong> N.V. heeft PwC in <strong>2013</strong><br />

onderzoek gedaan naar wat de invoering van de Wet<br />

onafhankelijk netbeheer heeft opgeleverd. <strong>DELTA</strong> wil<br />

daarmee inhoud geven aan een discussie die al zeven jaar<br />

duurt over de voor- en nadelen van splitsing. Het onderzoek<br />

richtte zich vooral op de zogenaamde eigendomssplitsing:<br />

het verbod voor netbeheerders enerzijds en producenten,<br />

handelaren en leveranciers van elektriciteit en gas<br />

anderzijds, om niet langer tot dezelfde (juridische) groep te<br />

mogen behoren. Het onderzoek onderschrijft de stelling van<br />

<strong>DELTA</strong> dat het ver doorgevoerde Nederlandse beleid niet<br />

noodzakelijk is voor een goed functionerende energiemarkt.<br />

Digitale toepassingen<br />

De overheid heeft besloten dat de komende jaren, tot 2020,<br />

alle huidige gas- en elektriciteitsmeters in Nederland<br />

vervangen worden door slimme meters. Op de digitale<br />

slimme meter kunnen meterstanden op afstand worden<br />

uitgelezen. De energiemeter maakt het mogelijk dat de klant,<br />

zonder meteropnemer of meterstandenkaart, beter inzicht<br />

krijgt in het energieverbruik. In Zeeland moeten voor 2020<br />

zo’n 200.000 slimme meters worden geïnstalleerd. Vanaf 1<br />

januari 2012 is <strong>DELTA</strong> hier kleinschalig mee gestart. In <strong>2013</strong><br />

zijn bijna 30.000 slimme meters geplaatst bij klanten.<br />

In 2014 begint de grootschalige uitrol.<br />

Aantal geïnstalleerde slimme meters (gas en elektriciteit)<br />

in <strong>2013</strong><br />

Doelstelling Resultaat<br />

Aantal slimme meters 27.400 29.200<br />

Voor klanten met een smartphone introduceerde <strong>DELTA</strong><br />

Netwerkbedrijf in <strong>2013</strong> een nieuwe speciale app. Met de<br />

gratis storings-app kunnen klanten 24 uur per dag nagaan of<br />

er in Zeeland een storing is in het elektriciteits- of gasnet en<br />

wat de oorzaak daarvan is.<br />

In januari werd in Londen bekend gemaakt dat DNWB een<br />

Europese Innovatie Award heeft gewonnen met de mobiele<br />

app SMARAPP (Smart Meter Administrative Roll-out<br />

APPlication). De app helpt de monteurs van DNWB bij een<br />

efficiëntere administratieve dataverwerking bij de plaatsing<br />

van slimme meters. De administratie en registratie van<br />

adresgegevens, meterstanden en serienummers bij de<br />

plaatsing van slimme meters gebeurt tot nu toe gedeeltelijk<br />

handmatig met behulp van een laptop. Deze methode is<br />

gevoelig voor fouten, tijdrovend en daardoor duurder.<br />

Dankzij SMARAPP kan dit proces vrijwel volledig<br />

geautomatiseerd worden uitgevoerd. De app kreeg een<br />

prijs in de categorie ‘roll out innovation <strong>2013</strong>’.<br />

Duurzame bedrijfsvoering<br />

DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra hebben in <strong>2013</strong> op verschillende<br />

manieren de bedrijfsprocessen verduurzaamd. Er werden<br />

nieuwe, zuinigere bedrijfswagens aangeschaft. Die<br />

vervanging van het wagenpark heeft een besparing<br />

opgeleverd van 5.761 kg CO 2. Deze zet zich naar verwachting<br />

de komende jaren door tot een totale besparing van 37.443<br />

kg CO 2. Medewerkers van DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra die veel<br />

onderweg zijn, kregen in <strong>2013</strong> een cursus defensief rijden<br />

aangeboden. Die levert naar verwachting een<br />

brandstofbesparing op van ongeveer vijf procent.<br />

Veilig voor mens en milieu<br />

<strong>DELTA</strong> voerde in <strong>2013</strong> concernbreed preventieve maatregelen<br />

in om de veiligheid te bevorderen, zoals werkplekinspecties.<br />

Om het veiligheidsbewustzijn van de medewerkers van<br />

DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra nog verder te vergroten, hebben alle<br />

buiten medewerkers van <strong>DELTA</strong> Infra in <strong>2013</strong> het certificaat<br />

‘Veiligheidsbewust Persoon Energiebranche’ van DEKRA<br />

behaald. Daarnaast is er een veiligheidsverklaring opgesteld<br />

en ondertekend door het managementteam, met als titel<br />

‘Ik werk veilig of ik werk niet’. De verklaring bevat tien<br />

veiligheidsregels die gelden voor alle medewerkers van<br />

DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra. De regels worden eens per jaar<br />

geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Ze zijn onderdeel<br />

van de RGA cyclus, waardoor elke medewerker zich<br />

committeert aan de regels.<br />

Top 10 veiligheidsregels DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra<br />

1 Ik denk bij alle werkzaamheden (vooraf) na over<br />

veiligheid en overzie de gevolgen van mijn<br />

handelen<br />

2 Ik signaleer onveilig gedrag, spreek anderen<br />

hierop aan en anderen mogen mij hierop<br />

aanspreken<br />

3 Ik maak veiligheid bespreekbaar<br />

4 Ik heb een voorbeeldfunctie als het gaat om<br />

veiligheid<br />

5 Ik gebruik de voorgeschreven persoonlijke<br />

beschermingsmiddelen en goedgekeurde<br />

gereedschappen<br />

6 Ik ben zelf verantwoordelijk voor het creëren<br />

van veilige werkomstandigheden<br />

7 Ik houd mijn werkplek schoon en overzichtelijk<br />

en voorkom schade aan het milieu<br />

8 Ik respecteer anderen en handel op basis van<br />

openheid en oprechtheid<br />

9 Ik durf gemaakte fouten toe te geven,<br />

bespreekbaar te maken en er lering uit te trekken<br />

10 Ik kies in geval van twijfel altijd eerst voor<br />

veiligheid<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

45


Netwerken<br />

Het meldingssysteem van ongewenste HSE-situaties op het<br />

intranet is in <strong>2013</strong> volop gebruikt. Alle voorvallen, van<br />

ongevallen met verzuim tot kleine leermomenten en<br />

verbetervoorstellen, worden daarin geregistreerd zodat er<br />

lering uit kan worden getrokken. In <strong>2013</strong> kwamen 384<br />

leermomenten binnen. Ruimschoots meer dan de vooraf<br />

gestelde doelstelling van 200. De LTIR (aantal ongevallen<br />

met verzuim per 1 miljoen gewerkte uren) kwam in <strong>2013</strong> uit<br />

op 6,52. De doelstelling van 5 werd helaas niet behaald.<br />

Er zijn 15 milieu-gerelateerde meldingen opgevoerd.<br />

Aantal voorvallen en ingediende leermomenten bij DNWB<br />

en <strong>DELTA</strong> Infra<br />

Voorval met verzuim 5<br />

Voorval zonder verzuim 7<br />

Voorval met aangepast werk<br />

1 (derde partij)<br />

Voorval met materiële schade 23<br />

Leermomenten / verbetervoorstellen 348<br />

Ook in <strong>2013</strong> stond DNWB als wettelijke beheerder van<br />

het elektriciteits- en gasnet in Zeeland onder toezicht<br />

van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en de<br />

rijksinspectiedienst Staatstoezicht op de Mijnen (SodM).<br />

Daarnaast hebben voor verschillende certificeringen audits<br />

plaatsgevonden. Deze zijn allemaal goed doorlopen.<br />

Overzicht van behaalde en gestopte accreditaties/<br />

certificeringen<br />

Behouden<br />

DNWB:<br />

• ISO 9001<br />

• ISO 27001<br />

• NTA8120<br />

<strong>DELTA</strong> Infra:<br />

• ISO 9001<br />

• VCA **<br />

• CKB<br />

• Meterpool<br />

Gestopt<br />

DNWB:<br />

• VCO; de reden hiervan is dat DNWB<br />

en Delta Infra zijn opgegaan in 1<br />

organisatie. Daardoor is deze<br />

certificering voor DNWB als<br />

opdrachtgever naar Infra overbodig<br />

geworden. Wel worden belangrijke<br />

elementen uit VCO geborgd binnen<br />

de bedrijfsvoering van de nieuwe<br />

<strong>DELTA</strong> Netwerkgroep.<br />

Nieuwe aanwas<br />

Om ook in de toekomst voldoende goed geschoold technisch<br />

personeel te kunnen krijgen, is <strong>DELTA</strong> Infra in 2012 in<br />

samenwerking met opleidingsbedrijf InstallatieWerk<br />

Brabant-Zeeland en het Markiezaat College in Bergen op<br />

Zoom een eigen tweejarige vakopleiding gestart:<br />

de <strong>DELTA</strong> Infra vakopleiding (DIVO). Ook in <strong>2013</strong> zijn weer<br />

een aantal nieuwe studenten van start gegaan met deze<br />

‘on-the-job-training’, zodat de oude garde tijdig kennis<br />

kan overdragen op de jonge monteurs in spé.<br />

Daarnaast waren er bij DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra in <strong>2013</strong> weer<br />

een aantal werkervaringsplekken voor mensen met een<br />

afstand tot de arbeidsmarkt.<br />

Toekomst<br />

Sinds 1 januari 2014 zijn DNWB en <strong>DELTA</strong> Infra<br />

samengevoegd in de <strong>DELTA</strong> Netwerkgroep (DNWG).<br />

De relatief kleine organisatie maakt het mogelijk om snel<br />

te schakelen en te anticiperen op marktontwikkelingen.<br />

DNWG is en blijft een smart follower. Vanwege de beperkte<br />

omvang is het niet mogelijk om voorop te lopen op het<br />

gebied van innovatie. Toch probeert DNWG trends en<br />

innovaties zo goed mogelijk te volgen, vooral om de<br />

betrouwbaarheid van de dienstverlening te verbeteren.<br />

In de toekomst verandert de netwerkbehoefte in Nederland.<br />

De opwekking van energie gaat steeds meer decentraal<br />

plaatsvinden, bij de klant. Bijvoorbeeld via zonnepanelen of<br />

windturbines. Het bestaande netwerk is er echter juist op<br />

gebouwd om energie naar de klant te brengen. Van 380 kV,<br />

via midden- en laagspanningsnetten, naar de voordeur. De<br />

veranderingen stellen hoge eisen aan de infrastructuur: het<br />

net wordt intensiever belast en er is meer sprake van<br />

tweerichtingsverkeer. Daardoor wordt het steeds complexer<br />

om vraag en aanbod van elektriciteit in balans te houden en<br />

moeten er manieren worden gezocht om stroom op te slaan.<br />

<strong>DELTA</strong> speelt nu al in op die toekomstige ontwikkelingen en<br />

houdt in de meerjarenplannen rekening met grote<br />

aanpassingen die moeten plaatsvinden in het netwerk.<br />

Daarnaast participeert <strong>DELTA</strong> in lokale initiatieven voor<br />

decentrale energieopwekking die plaatsvinden binnen de<br />

gereguleerde kaders. Een voorbeeld daarvan is de Proeftuin<br />

in Goes, waarin DNWB en <strong>DELTA</strong> met een aannemer en een<br />

woningcorporatie experimenteert met de energievoorziening<br />

van de toekomst.<br />

‘De netwerkbehoefte in<br />

Nederland verandert.<br />

Opwekking gaat<br />

steeds meer decentraal<br />

plaatsvinden.’<br />

46


Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 47


1.11<br />

Afvalverwerking<br />

Afvalverwerking<br />

De bedrijfsactiviteiten van <strong>DELTA</strong> op het gebied van afvalbeheer en -verwerking<br />

zijn samengebracht in dochteronderneming Indaver N.V., waarvan <strong>DELTA</strong> voor 75%<br />

aandeelhouder is. Indaver biedt hoogwaardige, duurzame oplossingen voor het<br />

afvalbeheer van industriële bedrijven en openbare overheden.<br />

Twee dienstverleningsconcepten<br />

Indaver onderscheidt twee dienstverleningsconcepten.<br />

In het segment Industrieel & Gevaarlijk<br />

afval neemt het bedrijf een leidende positie in op de<br />

Noordwest-Europese markt met het Total Waste<br />

Management-concept en de thermische verwerking<br />

van gevaarlijk afval. Dat concept houdt in dat een<br />

totaalpakket wordt geboden dat begint bij advies en<br />

preventie van afval en eindigt bij verwerking en,<br />

desgewenst, volledige exploitatie van installaties.<br />

In verschillende typen installaties wordt zoveel als<br />

mogelijk materiaal teruggewonnen. Public waste<br />

PartnershipS is het dienstverleningsconcept<br />

waarmee de markt voor huishoudelijk en<br />

vergelijkbaar bedrijfsafval wordt benaderd.<br />

In België, Nederland en Ierland is Indaver op dit<br />

terrein een belangrijke partner voor overheden.<br />

De belangrijkste verwerkingsmethoden binnen<br />

dit segment zijn recycling en verbranding in<br />

combinatie met energieproductie.<br />

Indaver heeft een goed jaar achter de rug. Het bedrijf<br />

behaalde een omzet van 520 miljoen euro en boekte een<br />

hoge nettowinst. De omzet en afzet was mooi verdeeld over<br />

de vier belangrijkste regio’s waar het bedrijf actief is:<br />

Nederland, België, Duitsland en Ierland. Indaver is<br />

daarmee een belangrijke Europese speler op de<br />

afvalverwerkingsmarkt geworden.<br />

De markt waarin Indaver opereert, had het lastig in <strong>2013</strong>.<br />

Dit resulteerde in een sterke prijsdruk, vooral vanwege<br />

de kostenbesparende maatregelen die belangrijke<br />

overheidsklanten moesten nemen. Toch heeft Indaver goed<br />

standgehouden en het klantenbestand uit weten te breiden.<br />

Een poging om de Nederlandse afvalverwerker Attero over<br />

te nemen, mislukte.<br />

De doelstellingen op het gebied van afvalverwerking werden<br />

in Nederland, België en Ierland behaald. In Duitsland werd<br />

een deel van de doelstellingen gehaald. Enkele installaties<br />

in Duitsland hadden namelijk te kampen met een lagere<br />

beschikbaarheid vanwege technische problemen. Daarnaast<br />

was er bij Indaver in Duitsland, waar voornamelijk<br />

installaties staan voor de verwerking van industrieel afval,<br />

sprake van een lagere aanvoer van industrieel afval uit<br />

Zuid-Europa. Om de installaties op orde te brengen en een<br />

hogere aanvoer te realiseren is een actieplan opgesteld,<br />

waarvan eind <strong>2013</strong> de eerste positieve resultaten zichtbaar<br />

werden.<br />

Ook Indaver verbindt<br />

<strong>2013</strong> stond voor Indaver in het teken van een verdere<br />

consolidatie. Het bedrijf is erin geslaagd om in alle regio’s<br />

waarin het bedrijf actief is, Indaver als één sterk merk neer<br />

te zetten. Alle bedrijfsonderdelen opereren nu dus onder de<br />

naam Indaver. De verschillende bedrijfsonderdelen zijn<br />

daarnaast meer en meer gaan werken volgens één<br />

Indaver-gedachte. In een cooperation agreement zijn de<br />

rechten en plichten van de bedrijfsonderdelen ten opzichte<br />

van de groep en vice versa helder weergegeven. Ook<br />

onderlinge werkafspraken tussen de verschillende<br />

bedrijfsonderdelen zijn in dat cooperation agreement<br />

opgenomen. Daarnaast is voor de gehele Indaver-groep een<br />

geïntegreerd managementsysteem ingevoerd, zodat alle<br />

bedrijfsonderdelen met een vergelijkbare leiderschapsstijl<br />

werken. Die gaat uit van 3 C’s:<br />

• Care: ondernemen met respect voor mensen<br />

• Connect: ondernemen met een team<br />

• Coach: help elkaar om doelstellingen te bereiken.<br />

Duurzame oplossingen<br />

Indaver wil toonaangevend zijn in duurzaam afvalbeheer.<br />

Het bedrijf werkte in <strong>2013</strong> dan ook hard aan een verdere<br />

verduurzaming van zijn eigen bedrijfsprocessen en die van<br />

zijn klanten. Het is voor Indaver moeilijk om doelstellingen<br />

te formuleren voor bijvoorbeeld de vermindering van de<br />

CO 2-uitstoot, omdat die uitstoot sterk afhankelijk is van het<br />

aanbod afval dat verwerkt moet worden. Het bedrijf zocht<br />

daarom voor alle afvalstoffen die het verwerkte naar de<br />

meest duurzame route om dat te doen. Uitgangspunt daarbij<br />

is het maximaal hergebruik van de materialen, zonder<br />

kwaliteitsverlies. Wanneer dat niet mogelijk is, wordt<br />

gekozen voor waste-to-energy. Indaver wil voorkomen dat<br />

48


verontreinigde stoffen terug in de kringloop komen.<br />

De restanten van gevaarlijke afvalstoffen die niet verwerkt<br />

kunnen worden, slaat het bedrijf op een veilige manier<br />

op zodat ze geen gevaar op kunnen leveren voor mens<br />

en milieu.<br />

naar efficiencywinst. Het streven is om alle installaties op<br />

volle capaciteit te laten draaien en het klantenbestand<br />

verder uit te breiden. Daarbij dient de financieringsstructuur<br />

in lijn te worden gebracht met de strategische doelstellingen<br />

voor de toekomst.<br />

In <strong>2013</strong> werd ongeveer 40% van de verwerkte afvalstoffen<br />

hergebruikt zonder kwaliteitsverlies, 40% van de<br />

afvalstoffen werd omgezet in energie, waarvan 50%<br />

groene energie, en 20% werd verwerkt (vernietigd of<br />

opgeslagen). De vrijgekomen warmte bij de processen<br />

wordt op veel locaties hergebruikt, bijvoorbeeld door ze via<br />

warmteleidingen af te voeren naar nabijgelegen bedrijven.<br />

‘Indaver zoekt altijd naar<br />

de meest duurzame<br />

route om afvalstoffen te<br />

verwerken’<br />

In <strong>2013</strong> werd op de bestaande GFT-composteringslocatie<br />

in Alphen aan den Rijn gestart met de bouw van een<br />

vergistingsinstallatie voor een duurzame verwerking<br />

van GFT-afval. Bij vergisting wordt uit ‘natte’ organische<br />

afvalstromen biogas gemaakt. In Alphen aan den Rijn wordt<br />

het biogas omgezet in groen gas met dezelfde kwaliteit<br />

als aardgas. Het groene gas wordt ingevoerd in het<br />

aardgasnetwerk. De locatie met vergister en compostering<br />

heeft een capaciteit van 75 kton per jaar en gaat jaarlijks<br />

circa 4 miljoen m3 groen gas produceren.<br />

Veiligheidsinspanningen<br />

Indaver heeft in <strong>2013</strong> volop geïnvesteerd in veiligheid, vooral<br />

door de inzet van een uitgebreide veiligheidscampagne.<br />

Die moest het veiligheidsbewustzijn onder de medewerkers<br />

en contractors nog verder vergroten. Met succes.<br />

De veiligheidsprestaties waren in <strong>2013</strong> goed. Helaas was<br />

er begin <strong>2013</strong> wel sprake van een dodelijk ongeval op de<br />

vestiging van Indaver in Beveren, België. Een chauffeur<br />

kwam bekneld te zitten onder zijn gekantelde afvalwagen.<br />

Ondanks dat het niet om een vaste contractor ging, voelt<br />

Indaver zich sterk betrokken bij het ongeval. Naar aanleiding<br />

van de treurige gebeurtenis heeft Indaver in de sector<br />

aangedrongen op scherpere veiligheidsmaatregelen.<br />

Toekomst<br />

Indaver wil ook de komende jaren op zoek gaan naar nieuwe<br />

innovatieve oplossingen voor afvalbeheer. Het bedrijf<br />

onderscheidt zich daarin van concurrenten door met<br />

hoogopgeleide mensen en innovatieve assets op<br />

projectmatige basis maatwerk te bieden aan de klant.<br />

In 2014 ligt de focus op het samen met de klant zoeken<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

49


1.12<br />

Verklaring Raad van Bestuur<br />

Verklaring<br />

Raad van Bestuur<br />

In control verklaring<br />

Als Raad van Bestuur zijn we verantwoordelijk voor de<br />

inrichting en effectieve werking van ons systeem van<br />

risicomanagement en interne beheersing: het <strong>DELTA</strong> Internal<br />

Control Framework (DICF). Wij hebben de opzet en werking<br />

gedurende <strong>2013</strong> geëvalueerd mede op basis van de<br />

Management in Control Statements van de divisies, de<br />

Internal Audit rapportage en de verklaring van externe<br />

accountant.<br />

Risico’s nemen is onlosmakelijk verbonden met ondernemen<br />

en met het uitvoeren van de strategie. Het DICF stelt <strong>DELTA</strong><br />

in staat ondernemingsrisico’s te onderkennen, beheerst<br />

te nemen, actief te volgen en daar waar nodig passende<br />

actie te nemen. Wij streven ernaar de kans op en de<br />

impact van fouten, verkeerde beslissingen en onvoorziene<br />

omstandigheden zoveel mogelijk te reduceren. Wij realiseren<br />

ons dat het geen absolute zekerheid biedt voor het<br />

realiseren van bedrijfsdoelstellingen, noch kan het alle<br />

onjuistheden, verlies, fraude en overtredingen van wetten<br />

en regels geheel voorkomen.<br />

Bestuursverklaringen<br />

Voor zover ons bekend,<br />

• geeft de jaarrekening een betrouwbaar beeld van de activa,<br />

de passiva, de financiële positie en de winst van <strong>DELTA</strong><br />

N.V.;<br />

• geeft de additionele informatie, zoals opgenomen in dit<br />

jaarbericht, een goed beeld over de toestand op<br />

31 december <strong>2013</strong> en de gang van zaken gedurende het<br />

boekjaar <strong>2013</strong> van <strong>DELTA</strong> N.V.;<br />

• zijn in het jaarbericht in het hoofdstuk Kansen en Risico’s<br />

de wezenlijke risico’s waarmee <strong>DELTA</strong> N.V. zou kunnen<br />

worden geconfronteerd, beschreven.<br />

Middelburg, 26 maart 2014<br />

De Raad van Bestuur<br />

Arnoud Kamerbeek, voorzitter Raad van Bestuur CEO<br />

Frank Verhagen, lid Raad van Bestuur CFO<br />

In het kader van de jaarrekeningcontrole <strong>2013</strong> beoordeelde<br />

de externe accountant de opzet, het bestaan en de werking<br />

van maatregelen van interne beheersing gericht op<br />

financiële verslaggeving. De externe accountant<br />

rapporteerde zijn bevindingen aan de Raad van Bestuur,<br />

Audit Committee en de Raad van Commissarissen.<br />

Met inachtneming van het bovenstaande is de Raad van<br />

Bestuur van mening dat het risicomanagement en interne<br />

beheersing in <strong>2013</strong> naar behoren heeft gewerkt en een<br />

redelijke mate van zekerheid geeft dat de jaarrekening over<br />

het verslagjaar geen onjuistheden van materieel belang<br />

bevat.<br />

De Raad van Bestuur zal ook in 2014 toezien op een verdere<br />

versterking en professionalisering van het DICF.<br />

50


‘Straks thuis, lekker warm’ van <strong>DELTA</strong> Comfort Wijzer: Op afstand apparaten in en uitschakelen én mogelijkheden om energie te<br />

besparen, dat biedt een comfortabel thuis.<br />

Jaarverslag <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 51


2Jaarrekening <strong>2013</strong><br />

Jaarrekening<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

52


Inhoudsopgave<br />

Jaarrekening<br />

Geconsolideerde jaarrekening<br />

Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2013</strong> 54<br />

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 55<br />

Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 56<br />

Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen 60<br />

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 59<br />

Grondslagen voor de financiële verslaglegging 60<br />

Toelichting op de geconsolideerde balans 80<br />

Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 116<br />

Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht 127<br />

Gebeurtenissen na balansdatum 127<br />

Geconsolideerde deelnemingen 128<br />

Niet geconsolideerde deelnemingen 130<br />

Vennootschappelijke Jaarrekening <strong>2013</strong><br />

Vennootschappelijke balans per 31 december <strong>2013</strong> 134<br />

Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening 134<br />

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 135<br />

Toelichting op de vennootschappelijke balans 136<br />

Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening 146<br />

Aanpassing vergelijkende cijfers in de jaarrekening <strong>2013</strong><br />

Als gevolg van wijzigingen in de IFRS-regelgeving en de betreffende voorschriften over<br />

presentatie van deze wijzigingen zijn de vergelijkende cijfers in deze jaarrekening aangepast<br />

naar de nieuwe standaarden. Bovendien heeft op grond van de IFRS-voorschriften<br />

aanpassing van de cijfers per 1 januari 2012 plaatsgevonden. De aangepaste cijfers zijn<br />

in de jaarrekening aangeduid met 2012 A, 01-01-2012 A en 31-12-2012 A.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

53


Geconsolideerde balans per 31 december <strong>2013</strong> (voor resultaatverdeling)<br />

(Bedragen x EUR 1.000) REF. NR. 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012 A 01-01-2012 A<br />

VASTE ACTIVA<br />

IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 1 473.189 480.919 489.454<br />

MATERIËLE VASTE ACTIVA 2 1.783.584 1.780.017 1.810.100<br />

Joint ventures, geassocieerde en overige deelnemingen 3 412.522 391.642 402.353<br />

Leningen u/g deelnemingen 4 15.366 14.352 14.370<br />

Uitgestelde belastingvorderingen 4 90.670 89.094 95.246<br />

Overige financiële vaste activa 4 89.725 78.281 11.881<br />

Derivaten 5 88.080 101.402 68.007<br />

FINANCIËLE VASTE ACTIVA 696.363 674.771 591.857<br />

TOTAAL VASTE ACTIVA 2.953.136 2.935.707 2.891.411<br />

VLOTTENDE ACTIVA<br />

VOORRADEN 6 87.445 87.212 72.691<br />

Handelsvorderingen 7 384.408 371.275 395.247<br />

Actuele belastingvorderingen 7 24.814 1.815 6.583<br />

Overige vorderingen 7 52.760 81.579 47.002<br />

Derivaten 5 141.856 137.165 230.250<br />

TOTAAL VORDERINGEN 603.838 591.834 679.082<br />

ACTIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP 24 143 1.743 2.647<br />

TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA 691.426 680.789 754.420<br />

LIQUIDE MIDDELEN 8 174.115 194.068 257.545<br />

TOTAAL ACTIVA 3.818.677 3.810.564 3.903.376<br />

Eigen vermogen 1.093.289 1.051.656 1.046.221<br />

Netto resultaat lopend jaar 74.788 80.963 82.690<br />

VERMOGEN TOEREKENBAAR AAN AANDEELHOUDERS <strong>DELTA</strong> N.V. 1.168.077 1.132.619 1.128.911<br />

Minderheidsbelang derden 45.352 52.521 53.570<br />

GROEPSVERMOGEN 1.213.429 1.185.140 1.182.481<br />

Voorzieningen 9 592.393 633.409 597.531<br />

Pensioenverplichting 9 31.322 27.012 16.763<br />

Langlopende financiële verplichtingen 10 616.361 630.024 798.459<br />

Uitgestelde belastingverplichtingen 11 60.689 53.705 59.028<br />

Vooruitontvangen omzet 11 87.381 77.286 70.999<br />

Overige langlopende verplichtingen 11 198.578 198.117 37.840<br />

Derivaten 5 115.839 137.635 104.838<br />

LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN 1.702.563 1.757.188 1.685.458<br />

Handelscrediteuren 12 341.048 303.614 332.507<br />

Actuele belastingverplichtingen 12 100.548 88.574 73.279<br />

Vooruitontvangen omzet 12 15.130 19.391 19.911<br />

Kortlopend deel van voorzieningen 12 15.301 12.254 15.876<br />

Overige kortlopende verplichtingen 12 148.344 170.078 257.117<br />

Bankkrediet 12 120.998 125.803 101.762<br />

Derivaten 5 160.555 146.861 230.535<br />

SUBTOTAAL VLOTTENDE PASSIVA 901.924 866.575 1.030.987<br />

PASSIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP 24 761 1.661 4.450<br />

VLOTTENDE PASSIVA 902.685 868.236 1.035.437<br />

TOTAAL PASSIVA 3.818.677 3.810.564 3.903.376<br />

54


Geconsolideerde winst-en-verliesrekening<br />

(Bedragen x EUR 1.000) REF. NR. <strong>2013</strong> 2012 A<br />

NETTO OMZET 13 2.103.593 2.167.709<br />

INKOOPWAARDE VAN DE OMZET 14 (1.317.921) (1.341.936)<br />

OPERATIONELE BRUTO MARGE 785.672 825.773<br />

Overige bedrijfsopbrengsten 15 24.676 39.375<br />

Reële waardemutatie handelsportefeuille 16 (683) (5.002)<br />

BRUTO MARGE 809.665 860.146<br />

Diensten van derden 17 287.786 302.410<br />

Personeelskosten 18 256.725 243.146<br />

Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 19 174.262 208.970<br />

Overige bedrijfskosten 20 9.337 28.664<br />

TOTAAL NETTO BEDRIJFSLASTEN 728.110 783.190<br />

BEDRIJFSRESULTAAT 81.555 76.956<br />

Resultaat deelnemingen 21 41.548 73.245<br />

OPERATIONEEL RESULTAAT 123.103 150.201<br />

Financiële baten en lasten 22 (39.584) (32.184)<br />

RESULTAAT VOOR BELASTINGEN 83.519 118.017<br />

Vennootschapsbelasting 23 (3.278) (28.847)<br />

RESULTAAT NA BELASTINGEN UIT VOORTGEZETTE BEDRIJFSACTIVITEITEN 80.241 89.170<br />

Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten 24 (705) (1.385)<br />

RESULTAAT IN HET JAAR 79.536 87.785<br />

RESULTAAT TOE TE REKENEN AAN:<br />

Minderheidsbelangen 4.748 6.822<br />

AANDEELHOUDERS VAN <strong>DELTA</strong> N.V. 74.788 80.963<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

55


Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en<br />

niet-gerealiseerde resultaten<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012 A<br />

RESULTAAT IN HET JAAR NA<br />

VENNOOTSCHAPSBELASTING<br />

NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN:<br />

- ITEMS DIE NIET NAAR DE<br />

WINST-EN-VERLIESREKENING<br />

ZULLEN WORDEN OVERGEBOEKT<br />

79.536 87.785<br />

Overige wijzigingen in het pensioensaldo bij<br />

toegezegd pensioenregelingen (remeasurements)<br />

Overige wijzigingen in het pensioensaldo<br />

bij toegezegd pensioenregelingen (3.409) (9.850)<br />

(Uitgestelde) winstbelastingen 1.000 3.162<br />

TOTAAL NIET-GEREALISEERDE<br />

RESULTATEN DIE NIET NAAR DE<br />

WINST-EN-VERLIESREKENING<br />

ZULLEN WORDEN OVERGEBOEKT<br />

- ITEMS DIE NAAR DE WINST-EN-<br />

VERLIESREKENING KUNNEN<br />

WORDEN OVERGEBOEKT<br />

(2.409) (6.688)<br />

Effectieve deel van winsten en<br />

verliezen op afdekkingsinstrumenten<br />

in een kasstroomafdekking<br />

Energiederivaten (bruto) (14.737) 3.706<br />

Herclassificatie van niet-gerealiseerd<br />

naar gerealiseerd resultaat 2.112 177<br />

(12.625) 3.883<br />

Rentederivaten (bruto) 22.011 (3.209)<br />

Herclassificatie van niet-gerealiseerd<br />

naar gerealiseerd resultaat (9.235) (3.831)<br />

12.776 (7.040)<br />

(Uitgestelde) winstbelastingen (97) 713<br />

54 (2.444)<br />

Aandeel in niet gerealiseerde<br />

resultaten van joint ventures en<br />

geassocieerde deelnemingen<br />

Aandeel in niet gerealiseerde<br />

resultaten van joint ventures en<br />

geassocieerde deelnemingen 2.597 (7.603)<br />

Herclassificatie van niet-gerealiseerd<br />

naar gerealiseerd resultaat - -<br />

2.597 (7.603)<br />

(Uitgestelde) winstbelastingen - -<br />

2.597 (7.603)<br />

TE TRANSPORTEREN 2.651 (2.409) 79.536 (10.047) (6.688) 87.785<br />

56


TRANSPORT 2.651 (2.409) 79.536 (10.047) (6.688) 87.785<br />

Translatiereserve verschillen<br />

Translatiereserve verschillen (10) 4<br />

Herclassificatie van niet-gerealiseerd<br />

naar gerealiseerd resultaat - -<br />

(10) 4<br />

(Uitgestelde) winstbelastingen - -<br />

(10) 4<br />

Overige mutaties<br />

Overige mutaties - -<br />

Herclassificatie van niet-gerealiseerd<br />

naar gerealiseerd resultaat - (22.891)<br />

- (22.891)<br />

(Uitgestelde) winstbelastingen - -<br />

- (22.891)<br />

Niet gerealiseerde resultaten activa<br />

aangehouden voor verkoop - -<br />

TOTAAL NIET-GEREALISEERDE<br />

RESULTATEN DIE NAAR DE<br />

WINST-EN-VERLIESREKENING<br />

KUNNEN WORDEN OVERGEBOEKT<br />

2.641 (32.934)<br />

Totaal van niet gerealiseerde<br />

resultaten 232 (39.622)<br />

TOTAAL VAN GEREALISEERDE EN<br />

NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN 79.768 48.163<br />

TOTAAL VAN GEREALISEERDE EN<br />

NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN<br />

TOE TE REKENEN AAN:<br />

Minderheidsbelangen 4.310 4.455<br />

AANDEELHOUDERS VAN <strong>DELTA</strong> N.V. 75.458 43.708<br />

Voor toelichting van de mutaties in energie- en rentederivaten wordt verwezen naar hoofdstuk 5.<br />

De mutatie met betrekking tot IAS19 (herzien) heeft volledig betrekking op mutaties bij Indaver N.V..<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

57


Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL GESTORT<br />

AANDELEN-<br />

KAPITAAL<br />

WETTELIJKE<br />

RESERVE<br />

HEDGE HERWAAR-<br />

RESERVE DERINGS<br />

RESERVE<br />

DEELNEMING<br />

OVERIGE<br />

RESERVES<br />

ONVER-<br />

DEELD<br />

RESULTAAT<br />

AANDEEL<br />

DERDEN<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER<br />

2011<br />

1.179.820 6.937 202.007 (6.044) 23.115 942.546 (42.832) 54.091<br />

Aanpassing a.g.v. IAS 19 2.661 3.182 (521)<br />

Aanpassing a.g.v. IFRS 11 - 24.628 (24.628)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER<br />

2011<br />

1.182.481 6.937 226.635 (30.672) 23.115 945.728 (42.832) 53.570<br />

Resultaatverdeling 2011 - - - - - (42.832) 42.832 -<br />

Dividendbetaling (40.000) - - - - (40.000) - -<br />

Overige mutaties - - (1.849) - - 1.849 - -<br />

Overboeking naar verplichtingen (5.504)) - - - - - - (5.504)<br />

a.g.v. putopties<br />

Totaal van gerealiseerde en<br />

48.163 - (6.084) (3.645) (23.115) (4.411) 80.963 4.455<br />

niet-gerealiseerde resultaten<br />

Resultaatverdeling 2012 - - 7.126 - - - (7.126) -<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER<br />

2012<br />

1.185.140 6.937 225.828 (34.317) - 860.334 73.837 52.521<br />

Resultaatverdeling 2012 - - - - - 73.837 (73.837) -<br />

Dividendbetaling (40.000) - - - - (40.000) - -<br />

Overige mutaties (4.900) - - - - - - (4.900)<br />

Overboeking naar verplichtingen (6.579) - - - - - - (6.579)<br />

a.g.v. putopties<br />

Totaal van gerealiseerde en<br />

79.768 - 2.603 (341) - (1.592) 74.788 4.310<br />

niet-gerealiseerde resultaten<br />

Resultaatverdeling <strong>2013</strong> - - (13.565) - - - 13.565 -<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER<br />

<strong>2013</strong><br />

1.213.429 6.937 214.866 (34.658) - 892.597 88.353 45.352<br />

De wettelijke reserve betreft de niet-uitgekeerde winsten van<br />

deelnemingen; dientengevolge is de wettelijke reserve niet<br />

vrij uitkeerbaar. Dit geldt evenzeer voor de hedge-reserve welke<br />

in relatie moet worden gezien met de niet-gerealiseerde<br />

resultaten uit de reële waardemutatie van de derivaten,<br />

gebruikt voor hedge-doeleinden.<br />

De veranderingen in de reële waarde na belastingen van de<br />

derivaten vormen onderdeel van de hedge-reserve; dit is een<br />

niet vrij uitkeerbare reserve. Voor nadere toelichting zie 5.<br />

Grondslagen voor de waardering van financiële instrumenten<br />

en 5.1.3. van de Toelichting op de geconsolideerde balans.<br />

De overige reserves omvatten met name de winstreserves.<br />

De overboeking naar verplichtingen als gevolg van putopties<br />

in <strong>2013</strong> heeft betrekking op het minderheidsbelang van derden<br />

in Indaver N.V. Aan deze aandeelhouders, die 25% van de<br />

aandelen Indaver N.V. bezitten, is een putoptie verstrekt.<br />

Deze is opgenomen onder langlopende verplichtingen.<br />

Het aandeel derden in het geconsolideerde eigen vermogen<br />

van <strong>DELTA</strong> N.V. heeft met name betrekking op het minderheidsbelang<br />

van NEIF (NIBC European Infrastructure Fund) in het<br />

Duitse afvalverwerkingsbedrijf Indaver Deutschland GmbH.<br />

58


Geconsolideerd kasstroomoverzicht<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012 A<br />

UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN<br />

Bedrijfsresultaat 81.555 76.956<br />

Reële waardemutaties handelsportefeuille 682 5.002<br />

Correctie vooruitontvangen omzet 2.263 3.776<br />

Afschrijvingen en waardeverminderingen 174.262 208.970<br />

Voorzieningen (62.657) (21.876)<br />

Voorraden/Onderhanden werk (4.038) (10.919)<br />

Handelsvorderingen (13.133) 23.972<br />

Handelsschulden 37.434 (28.893)<br />

Overige vorderingen/schulden 8.823 (5.062)<br />

Overige mutaties (3.812) 128<br />

UIT BEDRIJFSACTIVITEITEN 221.379 252.054<br />

Kasstromen voortvloeiend uit ontvangen dividenden uit deelnemingen 33.975 46.205<br />

Kasstromen voortvloeiend uit financiële baten en lasten (20.991) (12.604)<br />

Kasstromen voortvloeiend uit winstbelastingen (9.728) (18.533)<br />

KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN 224.635 267.122<br />

UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN<br />

Investeringen en desinvesteringen in (im)materiële vaste activa (167.751) (141.071)<br />

Investeringen en desinvesteringen in groepsmaatschappijen en<br />

deelnemingen (na aftrek van verworven liquide middelen) (10.765) (2.739)<br />

Vervreemding van groepsmaatschappijen en deelnemingen<br />

(na aftrek van afgestane liquide middelen) (77) 22.735<br />

Overige financiële vaste activa (8.610) (65.462)<br />

KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN (187.203) (186.537)<br />

UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN<br />

Bankkrediet (4.805) 24.041<br />

Opgenomen leningen 47.257 239.722<br />

Aflossingen op leningen (59.837) (367.825)<br />

Uitgekeerde dividenden (40.000) (40.000)<br />

KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN (57.385) (144.062)<br />

ONTWIKKELING KASPOSITIE IN HET JAAR (19.953) (63.477)<br />

Saldo liquide middelen begin boekjaar 194.068 257.545<br />

Ontwikkeling kaspositie in het jaar (19.953) (63.477)<br />

Eindsaldo liquide middelen volgens balans 174.115 194.068<br />

VRIJE KASSTROOM VOOR DIVIDEND 37.432 80.585<br />

MUTATIE NET DEBT (2.568) 40.585<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

59


Grondslagen<br />

voor de financiële verslaglegging<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. is een naar Nederlands recht opgerichte naamloze<br />

vennootschap en is de moedermaatschappij van een aantal<br />

groepsmaatschappijen die zich bezig houden met:<br />

• opwekken, transporteren, handelen in en leveren van<br />

energie;<br />

• verrichten van milieudiensten m.b.t. afvalverwerking;<br />

• leveren van kabeldiensten, zowel met betrekking tot<br />

analoge en digitale televisie alsook internet, mobiele<br />

en digitale telefonie;<br />

• ontwikkelen en produceren van duurzame energie,<br />

onder andere op het gebied van windenergie,<br />

wateractiviteiten.<br />

Mede in dit kader heeft de groep belangen in een aantal<br />

gezamenlijke overeenkomsten, geassocieerde deelnemingen<br />

en overige deelnemingen.<br />

De aandeelhouders van <strong>DELTA</strong> N.V. zijn de provincie Zeeland,<br />

de Zeeuwse gemeentes, enige Zuid-Hollandse en Noord-<br />

Brabantse gemeentes en de provincies Zuid-Holland en<br />

Noord-Brabant.<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. is statutair gevestigd in Middelburg aan de<br />

Poelendaelesingel 10.<br />

In <strong>2013</strong> hebben de volgende wijzigingen zich voorgedaan in<br />

de groep:<br />

1. PVNED UK Ltd is per 1 februari <strong>2013</strong> opgericht;<br />

2. <strong>DELTA</strong> Mourik Industrial Services vof is per 22 april<br />

<strong>2013</strong> ontbonden;<br />

3. Partners Vliegveld Zeeland B.V. is per 1 juli <strong>2013</strong><br />

ontbonden; <strong>DELTA</strong> neemt per 27 juni <strong>2013</strong> rechtstreeks<br />

deel in Zeeland Airport B.V.;<br />

4. <strong>DELTA</strong> Personeel B.V. is per 9 juli <strong>2013</strong> opgericht;<br />

5. Zeeuwgrond B.V. is per 15 augustus <strong>2013</strong> verkocht;<br />

6. Vedis Reiniging B.V. is ontbonden per 20 december<br />

<strong>2013</strong>;<br />

7. <strong>DELTA</strong> COM B.V. is per 30 december <strong>2013</strong> opgericht;<br />

<strong>DELTA</strong> Comfort B.V. is per 31 december <strong>2013</strong> verhangen<br />

van <strong>DELTA</strong> Energy B.V. naar <strong>DELTA</strong> COM B.V..<br />

Zowel <strong>DELTA</strong> Energy B.V. als <strong>DELTA</strong> Comfort B.V. vallen<br />

daardoor rechtstreeks onder <strong>DELTA</strong> COM B.V.;<br />

<strong>DELTA</strong> Infra B.V. valt per 31 december <strong>2013</strong> rechtstreeks<br />

onder Zeeuwse Netwerkholding N.V.;<br />

8. Als gevolg van de juridische fusie tussen Indaver<br />

Nederland B.V. en <strong>DELTA</strong> Milieu B.V. per 1 januari <strong>2013</strong><br />

zijn de statutaire namen van diverse Indaver<br />

dochterondernemingen aangepast.<br />

De functionele valuta is de Euro. Alle bedragen zijn,<br />

tenzij anders vermeld, opgenomen in duizenden Euro’s.<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. heeft gebruik gemaakt van de optie in Titel 9<br />

Boek 2 BW om de vennootschappelijke jaarrekening op te<br />

stellen volgens de IFRS grondslagen die worden gehanteerd<br />

in de geconsolideerde jaarrekening, met uitzondering van<br />

de groepsmaatschappijen en deelnemingen die worden<br />

gewaardeerd op netto vermogenswaarde.<br />

De vennootschappelijke winst-en-verliesrekening is op<br />

basis van artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW in beknopte vorm<br />

weergegeven.<br />

Deze jaarrekening <strong>2013</strong> is op 26 maart 2014 ondertekend<br />

en vrijgegeven voor publicatie door de Raad van<br />

Commissarissen. De Raad van Commissarissen zal de<br />

jaarrekening ter vaststelling voorleggen aan de Algemene<br />

Vergadering van Aandeelhouders op 16 mei 2014.<br />

60


1A. Overeenstemmingverklaring IFRS en samenvatting<br />

van wijzigingen in de waarderingsregels IFRS<br />

De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap is<br />

opgesteld in overeenstemming met de International Financial<br />

Reporting Standards (IFRS), uitgegeven door de International<br />

Accounting Standards Board (IASB), en de interpretaties<br />

uitgegeven door het IFRS Interpretations Committee (IFRS IC)<br />

van de IASB die door Europese Commissie (EC) zijn<br />

goedgekeurd tot en met 31 december <strong>2013</strong>.<br />

Ten opzichte van het voorgaande boekjaar zijn de volgende<br />

nieuwe richtlijnen of aanvullingen/verbeteringen door de<br />

IASB uitgegeven en door de EC goedgekeurd voor gebruik<br />

binnen de Europese Unie. De nog niet door de EC<br />

goedgekeurde wijzigingen zijn niet in onderstaand overzicht<br />

meegenomen.<br />

1A.1 De volgende richtlijnen en verbeteringen zijn<br />

door <strong>DELTA</strong> toegepast in de jaarrekening <strong>2013</strong><br />

1) IAS 1 Presentatie van de jaarrekening – Presentatie van<br />

posten van niet-gerealiseerde resultaten<br />

De wijzigingen moeten de presentatie van het toenemende<br />

aantal posten van niet-gerealiseerde resultaten verduidelijken<br />

en gebruikers van jaarrekeningen helpen bij het maken van<br />

een onderscheid tussen de posten van niet-gerealiseerde<br />

resultaten die daarna naar winst of verlies kunnen worden<br />

overgeboekt en die welke nooit naar winst of verlies zullen<br />

worden overgeboekt.<br />

2) IAS 19 Personeelsbeloningen<br />

IAS 19 is herzien. De wijzigingen in IAS 19 moeten gebruikers<br />

van jaarrekeningen een beter inzicht helpen verwerven in de<br />

wijze waarop toegezegd-pensioenregelingen de financiële<br />

positie, financiële prestatie en kasstromen van een entiteit<br />

beïnvloeden.<br />

De belangrijkste wijzigingen zijn:<br />

a) Het uitstellen van de verwerking van actuariële winsten<br />

en/of verliezen middels de corridor methodiek is niet<br />

langer toegestaan; deze dienen nu direct te worden<br />

verwerkt in het eigen vermogen (niet-gerealiseerde<br />

resultaten);<br />

b) ‘Interest costs’ en ‘Expected return on assets’<br />

verdwijnen uit de pensioenlast en worden vervangen<br />

door één post: ‘Net interest’. Deze post is gebaseerd<br />

op de IAS 19 discount rate en de (un)funded status;<br />

c) In het algemeen is het gemakkelijker geworden om<br />

onder IAS 19 (herzien) een pensioenregeling te kunnen<br />

classificeren als toegezegde-bijdrageregeling;<br />

d) In de bepaling van de pensioenverplichting mogen ook<br />

componenten meegenomen worden die zien op<br />

risicodeling en gedeelde financiering.<br />

3) IAS 12 Winstbelastingen – uitgestelde belastingen:<br />

realisatie van onderliggende activa<br />

Doel van de wijzigingen in IAS 12 is in een uitzondering op<br />

het in IAS 12 vastgelegde waarderingsprincipe te voorzien in<br />

de vorm van een weerlegbaar vermoeden dat de boekwaarde<br />

van een tegen reële waarde gewaardeerde vastgoedbelegging<br />

via verkoop zou worden gerealiseerd en dat de entiteit van<br />

het op de verkoop van het onderliggende actief toepasselijke<br />

belastingtarief zou moeten gebruikmaken.<br />

4) IFRS 13 Waardering tegen reële waarde<br />

IFRS 13 bevat één enkel IFRS-kader voor het bepalen van de<br />

reële waarde en een uitvoerige leidraad voor de waardering<br />

tegen reële waarde van zowel financiële en niet-financiële<br />

activa en verplichtingen. IFRS 13 is van toepassing wanneer<br />

een andere IFRS waarderingen tegen reële waarde of<br />

informatieverschaffingen over waarderingen tegen reële<br />

waarde voorschrijft of toestaat.<br />

5) IFRS 7 Wijzigingen in IFRS 7 Financiële instrumenten:<br />

informatieverschaffing – Saldering van financiële vaste<br />

activa en financiële verplichtingen<br />

Met de wijziging van IFRS 7 wordt beoogd de verstrekking<br />

van aanvullende kwantitatieve informatie verplicht te stellen,<br />

zodat gebruikers de uit hoofde van de IFRS verstrekte gegevens<br />

en de uit hoofde van de Generally Accepted Accounting<br />

Principles van de Verenigde Staten verstrekte gegevens beter<br />

met elkaar kunnen vergelijken en op elkaar kunnen doen<br />

aansluiten.<br />

6) IFRS 1 Wijzigingen in IFRS 1 Eerste toepassing van<br />

International Financial Reporting Standards –<br />

Overheidsleningen<br />

Deze wijzigingen in IFRS 1 hebben betrekking op leningen<br />

die van overheden zijn ontvangen tegen een rente onder de<br />

marktrente en het doel ervan is aan eerste toepassers van de<br />

IFRS bij overgang naar de IFRS ontheffing van volledige<br />

retroactieve toepassing te verlenen.<br />

7) Verbeteringen in International Financial Reporting<br />

Standards cyclus 2009 - 2011<br />

Drie verbeteringen (bijlage D van IFRS 1 met betrekking tot<br />

financieringskosten, IAS 16 met betrekking tot reserveonderdelen,<br />

reserveapparatuur en onderhoudsbenodigdheden<br />

en IAS 34 met betrekking tot gesegmenteerde informatie) zijn<br />

verduidelijkingen of verbeteringen. Drie andere verbeteringen<br />

(IFRS 1 betreft situaties waarin een entiteit die tijdens een<br />

voorafgaande verslagperiode IFRS heeft toegepast, maar<br />

waarvan de recentste voorafgaande jaarrekening geen<br />

expliciete en onvoorwaardelijke verklaring van overeenstemming<br />

met IFRSs bevatte, IAS 1 met betrekking tot verduidelijking<br />

van de vereisten voor vergelijkende informatie en IAS 32 met<br />

betrekking tot belastinginvloeden op uitkeringen aan<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

61


aandeelhouders) omvatten veranderingen in de bestaande<br />

vereisten of bijkomende leidraden betreffende de uitvoering<br />

van die leidraden.<br />

1A.2 De richtlijnen IFRS 10, IFRS 11, IFRS 12 en IAS 27<br />

(herzien) en IAS 28 (herzien) zijn met ingang van<br />

de jaarrekening <strong>2013</strong> toegepast door <strong>DELTA</strong> en<br />

zijn onderstaand toegelicht<br />

1) IFRS 10 Geconsolideerde jaarrekening<br />

Doel van IFRS 10 is in één enkel consolidatiemodel te<br />

voorzien waarbij zeggenschap als grondslag voor de<br />

consolidatie van alle soorten entiteiten wordt vastgesteld.<br />

IFRS 10 vervangt IAS 27 Geconsolideerde jaarrekening en<br />

enkelvoudige jaarrekening en interpretatie SIC 12<br />

Consolidatie – Voor een bijzonder doel opgerichte entiteiten.<br />

2) IFRS 11 Gezamenlijke overeenkomsten<br />

IFRS 11 stelt grondslagen vast voor de financiële verslaggeving<br />

door partijen bij een gezamenlijke overeenkomst en vervangt<br />

IAS 31 Belangen in joint ventures en interpretatie SIC 13<br />

Entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt<br />

uitgeoefend / Niet- monetaire bijdragen door deelnemers in<br />

een joint-venture.<br />

3) IFRS 12 Informatieverschaffing over belangen in andere<br />

entiteiten<br />

IFRS 12 combineert, versterkt en vervangt de voor dochterondernemingen,<br />

gezamenlijke overeenkomsten, geassocieerde<br />

deelnemingen en niet-geconsolideerde gestructureerde<br />

entiteiten geldende eisen inzake informatieverschaffing.<br />

4) IAS 27 Enkelvoudige jaarrekening<br />

Als gevolg van de nieuwe IFRS 10, IFRS 11 en IFRS 12 is IAS 27<br />

herzien.<br />

5) IAS 28 Investeringen in geassocieerde deelnemingen<br />

en joint ventures<br />

Als gevolg van de nieuwe IFRS 10, IFRS 11 en IFRS 12 is IAS 28<br />

herzien.<br />

6) IFRS 10, IFRS 11 en IFRS 12 Overgangsleidraden<br />

IFRS 10 Geconsolideerde jaarrekening, IFRS 11 Gezamenlijke<br />

overeenkomsten en IFRS 12 Informatieverschaffing over<br />

belangen in andere entiteiten worden gewijzigd. Doel is het<br />

verduidelijken van de eerste toepassingsleidraad in IFRS 10.<br />

De wijzigingen verlenen tevens additionele overgangsondersteuning<br />

voor IFRS 10, IFRS 11 en IFRS 12 en beperken<br />

het vereiste om slechts aan de vorige vergelijkende periode<br />

aangepaste vergelijkende informatie te verschaffen. Voorts<br />

wordt als gevolg van de wijzigingen voor informatieverstrekking<br />

betreffende niet-geconsolideerde gestructureerde entiteiten<br />

het vereiste geschrapt om vergelijkende informatie in te<br />

dienen voor perioden vóór toepassing van IFRS 12.<br />

1A.3 De volgende richtlijnen en verbeteringen zijn door<br />

<strong>DELTA</strong> nog niet toegepast in de jaarrekening <strong>2013</strong><br />

(officieel van toepassing vanaf 1 januari 2014 of later)<br />

1) Wijzigingen in IAS 32 Financiële instrumenten:<br />

presentatie – Saldering van financiële vaste activa en<br />

financiële verplichtingen<br />

IAS 32 is gewijzigd om aanvullende leidraden te verschaffen,<br />

zodat de standaard minder inconsequent wordt toegepast in<br />

de praktijk. Wij verwachten hiervan geen materiële invloed<br />

op de cijfers.<br />

2) Wijzigingen in IFRS 10 Geconsolideerde jaarrekening,<br />

IFRS 12 Informatieverschaffing over belangen in andere<br />

entiteiten en IAS 27 (herzien) Enkelvoudige<br />

jaarrekening – Beleggingsentiteiten<br />

IFRS 10 is gewijzigd om beter aan te sluiten bij het bedrijfsmodel<br />

van beleggingsentiteiten. Op grond van deze standaard<br />

zijn beleggingsentiteiten verplicht hun dochterondernemingen<br />

te waarderen tegen reële waarde met verwerking van<br />

waardeveranderingen in de winst-en-verliesrekening in<br />

plaats van hen te consolideren. IFRS 12 is gewijzigd om de<br />

verschaffing van specifieke informatie over dergelijke<br />

dochterondernemingen van beleggingsentiteiten verplicht<br />

te stellen. Als gevolg van de wijzigingen in IAS 27 (herzien)<br />

beschikken beleggingsondernemingen tevens niet meer<br />

over de mogelijkheid om investeringen in bepaalde<br />

dochterondernemingen ofwel tegen kostprijs, ofwel tegen<br />

reële waarde in hun enkelvoudige jaarrekening te waarderen.<br />

Wij verwachten hiervan geen invloed op de cijfers door het<br />

ontbreken van beleggingsentiteiten binnen de Groep.<br />

3) Wijzigingen in IAS 36 Bijzondere waardeverminderingen<br />

van activa – Informatieverschaffing over de<br />

realiseerbare waarde van niet-financiële activa<br />

Met de wijzigingen wordt beoogd te verduidelijken dat het<br />

toepassingsgebied van de informatieverschaffing over de<br />

realiseerbare waarde van activa beperkt blijft tot activa die<br />

een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan,<br />

wanneer deze realiseerbare waarde op de reële waarde<br />

minus vervreemdingskosten is gebaseerd. Toepassing van<br />

deze IAS heeft geen invloed op de cijfers.<br />

4) Wijzigingen in IAS 39 Financiële instrumenten; opname<br />

en waardering – Novatie van derivaten en voortzetting<br />

van hedge accounting<br />

Deze wijzigingen willen uitkomst bieden in situaties waarin<br />

een centrale tegenpartij als gevolg van wet- of regelgeving<br />

in het kader van een novatie de plaats inneemt van een<br />

tegenpartij bij een derivaat dat als afdekkingsinstrument is<br />

aangewezen. Op die manier kan de hedge accounting<br />

ondanks de novatie toch worden voortgezet, wat zonder de<br />

wijziging niet zou zijn toegestaan. Wij verwachten hiervan<br />

geen materiële invloed op de cijfers.<br />

62


1B. Belangrijkste waarderingswijzigingen in balans en winst-en-verliesrekening 2012<br />

1B.1 IAS 19 (herzien) Personeelsbeloningen<br />

In de gewijzigde IAS 19 is de corridorbenadering komen te<br />

vervallen en worden bepaalde herwaarderingen van toegezegdpensioenregelingen<br />

in de niet-gerealiseerde resultaten verwerkt.<br />

1B.2 IFRSs 10, 11 en 12 en IAS 27 (herzien) en<br />

28 (herzien): Classificatie deelnemingen<br />

In kader van de eerste toepassing van de IFRSs 10 en 11 en<br />

IAS 27 (herzien) en 28 (herzien) heeft <strong>DELTA</strong> de deelnemingen<br />

behorend binnen de Groep opnieuw beoordeeld op de wijze<br />

van verantwoording in de geconsolideerde cijfers. Voor een<br />

aantal materiële deelnemingen is geconstateerd dat deze op<br />

grond van IFRS 11 (gezamenlijke overeenkomsten)<br />

classificeren als gezamenlijke bedrijfsactiviteit. Op grond<br />

hiervan kan niet langer de equity methode van waardering<br />

toegepast worden, maar dat moet worden overgegaan naar<br />

een partiële consolidatie van de betrokken deelnemingen.<br />

Hieronder volgt een toelichting op de belangrijkste<br />

overwegingen tot classificatie van een deelneming in de<br />

vorm van een gezamenlijke overeenkomst, als gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteit dan wel als joint venture.<br />

In mei 2011 is door de IASB de richtlijn IFRS 11 uitgevaardigd;<br />

samenvattend heeft deze richtlijn tot gevolg dat niet meer de<br />

juridische structuur doorslaggevend voor verslaglegging in de<br />

jaarrekening zal zijn maar de economische realiteit: ‘substance<br />

over form’. IFRS 11 is in december 2012 door de Europese<br />

Commissie goedgekeurd voor toepassing binnen de EU.<br />

Voor de juiste classificatie of sprake is van een gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteit, danwel een van joint venture is leidend<br />

hoe de afspraken tussen aandeelhouders en andere<br />

belanghebbenden ten aanzien van de bedrijfsactiviteiten<br />

(de ‘gezamenlijke overeenkomst’) zijn geregeld. Daarbij is<br />

zeggenschap van belang, met name ten aanzien van de rechten<br />

op de activa en de verplichtingen ter zake van de passiva en<br />

de mogelijkheden die de aandeelhouder/belanghebbende<br />

heeft voor input- en output sturing en resultaat beïnvloeding,<br />

i.e. de mate waarin de (partiële) aandeelhouder in control is<br />

aangaande de betreffende vennootschap. Vooral het al of<br />

niet bestaan van unanimiteit in besluitvorming is in eerste<br />

instantie leidend voor het classificeren van gezamenlijke<br />

overeenkomsten ofwel ‘joint arrangements’.<br />

Van alle gezamenlijke overeenkomsten is apart nagegaan of<br />

sprake is van een gezamenlijke bedrijfsactiviteit dan wel van<br />

een joint venture onder de voorschriften van IFRS 11.<br />

Hieronder zijn de belangrijkste overwegingen weergegeven<br />

voor de verschillende gezamenlijk met een partner of met<br />

meerdere partners gedreven ondernemingen om deze<br />

deelnemingen te classificeren als gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteit dan wel joint venture.<br />

1B.3 Toelichting overwegingen classificatie<br />

belangrijkste gezamenlijke overeenkomsten<br />

1. Gezamenlijke bedrijfsactiviteiten<br />

Sloe Centrale Holding B.V. / Sloe Centrale B.V.<br />

Bij Sloe Centrale Holding B.V. bestaat gezamenlijke<br />

zeggenschap; er is unanimiteit voor relevante besluiten<br />

benodigd en de aandeelhouders zijn middels een tollingovereenkomst<br />

de enige afnemers van de geproduceerde<br />

elektriciteit. De aandeelhouders/tollers hebben geen<br />

primaire verantwoordelijkheid voor de aangetrokken<br />

project-financiering; deze is op het niveau van Sloe Centrale<br />

B.V. aangetrokken en wordt geserviced door de tollingfees<br />

van beide tollers.<br />

N.V. Elektriciteit-Productiemaatschappij Zuid-Nederland (EPZ)<br />

Bij N.V. EPZ bestaat gezamenlijke zeggenschap voor<br />

belangrijke besluiten die vooraf gedefinieerd zijn; er is<br />

unanimiteit voor relevante besluiten (buiten de vooraf<br />

overeengekomen) benodigd en de aandeelhouders zijn<br />

middels een tollingovereenkomst de enige afnemers van<br />

de geproduceerde elektriciteit.<br />

SLECO Centrale nv<br />

Bij SLECO Centrale nv is sprake van gezamenlijke<br />

zeggenschap over de installatie en belangrijke besluiten<br />

over de bedrijfsvoering. De beide aandeelhouders garanderen<br />

de aanvoer van afval voor de installatie. De hiervoor te betalen<br />

gate fee wordt in gezamenlijkheid bepaald. Verkoop van de<br />

opgewekte energie vindt plaats aan een derde partij middels<br />

een gezamenlijk contract. Deze opbrengsten zijn echter<br />

ondergeschikt aan de andere voordelen uit de overeenkomst<br />

voor de aandeelhouders.<br />

SVEX nv<br />

De werkzaamheden van SVEX nv worden enkel uitgevoerd<br />

ten behoeve van het exploitatie en het onderhoud van<br />

specifieke installaties van de aandeelhouders. SVEX nv<br />

verstrekt geen diensten aan derden. De doelstelling van het<br />

bedrijf is om te opereren op break-even basis. Omdat de<br />

activiteiten in dermate belangrijke wijze zijn verbonden met<br />

de activiteiten van SLECO Centrale nv wordt SVEX nv<br />

eveneens beschouwd als een gezamenlijke bedrijfsactiviteit.<br />

2. Joint ventures<br />

Evides N.V.<br />

Bij Evides N.V. bestaat gezamenlijke zeggenschap, er is<br />

unanieme goedkeuring nodig voor belangrijke besluiten die<br />

het mandaat van de directie en de Raad van Commissarissen<br />

te boven gaan. Beide aandeelhouders delen voor gelijke<br />

delen in het dividend van de vennootschap. De afnemers van<br />

Evides N.V. zijn consumenten en bedrijven in met name de<br />

Provincies Zuid-Holland en Zeeland.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

63


ELSTA B.V. & Co. C.V.<br />

Bij ELSTA B.V. & Co. C.V. bestaat gezamenlijke zeggenschap,<br />

er is unanieme goedkeuring nodig voor belangrijke besluiten.<br />

Een gedeelte van de output bestaande uit stoom (volledig)<br />

en elektriciteit wordt geleverd aan één afnemer, niet zijnde<br />

een aandeelhouder. Het restant van de opgewekte<br />

elektriciteit wordt geleverd aan twee van de drie vennoten.<br />

De vennootschap is niet volledig afhankelijk van de vennoten<br />

voor het voldoen van zijn financieringsverplichtingen omdat<br />

er meerdere afnemende partijen zijn.<br />

1B.4 Gevolgen voor de wijziging van verantwoording<br />

in de <strong>DELTA</strong>-cijfers<br />

IAS 19 (herzien)<br />

In de gewijzigde IAS 19 is de corridorbenadering komen te<br />

vervallen en worden bepaalde herwaarderingen van<br />

toegezegd-pensioenregelingen in de niet-gerealiseerde<br />

resultaten verwerkt.<br />

IFRSs 10, 11 en 12 en IAS 27 (herzien) en 28 (herzien):<br />

Classificatie deelnemingen<br />

De deelnemingen die met ingang van toepassing van IFRS 11<br />

als gezamenlijke bedrijfsactiviteit worden gekwalificeerd<br />

worden vanaf het boekjaar <strong>2013</strong> als zodanig verantwoord.<br />

Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de vergelijkende cijfers<br />

2012 eveneens aangepast. Bovendien heeft op grond van<br />

IFRS 11 en IAS 1 aanpassing van de cijfers per 1 januari 2012<br />

plaatsgevonden. De aangepaste cijfers zijn in dit hoofdstuk<br />

aangeduid met 2012 A, 01-01-2012 A en 31-12-2012 A.<br />

De belangrijkste wijzigingen zijn de volgende:<br />

Balans<br />

De bedrijven die vóór toepassing van IFRS 11 als ‘joint<br />

ventures’ binnen de financiële vaste activa werden<br />

verantwoord en nu als gezamenlijke bedrijfsactiviteit zijn<br />

gereclassificeerd, zijn partieel geconsolideerd. Dit heeft tot<br />

gevolg dat de afzonderlijke activa en passiva voor het<br />

evenredige percentage van het belang in de betreffende<br />

gezamenlijke bedrijfsactiviteit zijn opgenomen in de<br />

geconsolideerde cijfers.<br />

Immateriële vaste activa<br />

De toename van de immateriële vaste activa wordt onder<br />

andere verklaard door de verantwoording van de goodwill<br />

van de onder IFRS 11 als gezamenlijke bedrijfsactiviteit<br />

geclassificeerde deelneming in SLECO Centrale nv. Deze<br />

goodwill was voorheen geclassificeerd bij de joint venture in<br />

de financiële vaste activa. Daarnaast is sprake van opname<br />

van het evenredige deel van de ICT-systemen zoals verantwoord<br />

onder de immateriële vaste activa van Sloecentrale.<br />

Materiële vaste activa<br />

Het materiële vaste activa wordt verhoogd met het evenredige<br />

deel in het belang in de boekwaarde van de terreinen,<br />

gebouwen, centrales en installaties en overige materieel vast<br />

actief van de gezamenlijke bedrijfsactiviteiten die vóór<br />

toepassing van IFRS 11 binnen de jont ventures verantwoord<br />

waren. Bovendien wordt onder deze noemer de fair value<br />

verantwoord die <strong>DELTA</strong> heeft toegekend aan de kerncentrale<br />

EPZ bij aankoop van het 20% belang in 2010; deze was<br />

voorheen geclassificeerd binnen de financiële vaste activa.<br />

Financiële vaste activa<br />

De joint ventures die vóór toepassing van IFRS 11 onder de<br />

FVA waren verantwoord en onder IFRS 11 als gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteit zijn gereclassificeerd, worden verwerkt naar<br />

de onderscheidende posten in de activa en passiva van de<br />

gezamenlijke bedrijfsactiviteiten. In de financiële vaste<br />

activa muteert verder het fonds voor de beheergelden voor<br />

de ontmanteling van kerncentrale, het evenredige deel van<br />

de minderheids-deelnemingen van de voormalige joint<br />

ventures en overige langlopende vorderingen (o.a.<br />

belastinglatenties) van Sloe Centrale B.V., N.V. EPZ en SLECO<br />

Centrale nv.<br />

Kortlopende activa en passiva<br />

De vlottende activa en passiva muteren eveneens met het<br />

evenredige deel van de toegevoegde gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteiten. De onderlinge groepsverhoudingen zijn<br />

volledig geëlimineerd.<br />

Eigen Vermogen van <strong>DELTA</strong><br />

Het eigen vermogen muteert niet als gevolg van de toepassing<br />

van IFRS11.<br />

Voorzieningen<br />

De toevoegingen aan de voorzieningen betreffen hoofdzakelijk<br />

de voorzieningen die betrekking hebben op amovering van de<br />

centrales en installaties van de gezamenlijke bedrijfsactiviteiten.<br />

Bovendien wordt de voorziening Opslag- en opwerkkosten met<br />

betrekking tot de kerncentrale Borssele hieronder verantwoord.<br />

Langlopende schulden<br />

De langlopende schulden worden voornamelijk verhoogd<br />

met de het evenredige deel van de aangetrokken bancaire<br />

financiering door de gezamenlijke bedrijfsactiviteiten.<br />

Winst-en-verliesrekening<br />

De netto omzet muteert door de eliminatie van de leveringen<br />

aan de voormalige joint ventures die vóór toepassing van<br />

IFRS 11 waren verantwoord als externe omzet en nu<br />

onderlinge leveringen betreffen. De omzet omvat in de cijfers<br />

ná toepassing van IFRS 11 de aanvullende externe omzet die<br />

de gezamenlijke bedrijfsactiviteiten maken op klanten die<br />

niet verbonden zijn aan de gezamenlijke bedrijfsactiviteit als<br />

aandeelhouder.<br />

De omzet van en de inkoop bij de ondernemingen die vóór<br />

toepassing van IFRS 11 als joint venture werden geclassificeerd<br />

vallen onder de nieuwe regelgeving zelfstandig voor hun<br />

respectievelijke belang in de omzet resp. inkoopcijfers.<br />

Daardoor vervallen de inkoopkosten die <strong>DELTA</strong> voorheen<br />

verantwoordde door productie af te nemen bij de betreffende<br />

64


joint ventures. De bruto marge stijgt na toepassing van IFRS 11<br />

als gevolg van de hierboven beschreven verwerking van het<br />

evenredige deel van de omzet en inkoopkosten van de<br />

gemeenschappelijke bedrijfsovereenkomst die in de<br />

consolidatie betrokken zijn na toepassing van IFRS 11.<br />

De bedrijfslasten nemen toe met het evenredige belang in<br />

de kosten van de gezamenlijke bedrijfsactiviteit.<br />

Het netto resultaat is ongewijzigd; het verschafte inzicht voor<br />

gebruikers van de jaarrekening is evenwel verbeterd door de<br />

afzonderlijke evenredige opname van de cijfers van de<br />

gezamenlijke bedrijfsactiviteiten in de geconsolideerde<br />

cijfers van <strong>DELTA</strong> N.V..<br />

Voor de algemene grondslagen voor de consolidatie,<br />

balanswaardering en de resultaatbepaling wordt verwezen<br />

naar de betreffende hoofdstukken.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

65


1B.5 Invloed op de winst-en-verliesrekening als gevolg van toepassing IFRS 11 en IAS 19R<br />

(Bedragen x EUR 1.000) REF. NR. 2012 IAS 19R IFRS 11 2012 A<br />

NETTO OMZET 13 2.171.793 - (4.084) 2.167.709<br />

INKOOPWAARDE VAN DE OMZET 14 (1.551.017) - 209.081 (1.341.936)<br />

OPERATIONELE BRUTO MARGE 620.776 - 204.997 825.773<br />

Overige bedrijfsopbrengsten 15 33.431 - 5.944 39.375<br />

Reële waardemutatie handelsportefeuille 16 (5.002) - - (5.002)<br />

BRUTO MARGE 649.205 - 210.941 860.146<br />

Diensten van derden 17 240.862 - 61.548 302.410<br />

Personeelskosten 18 204.054 219 38.873 243.146<br />

Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 19 131.835 - 77.135 208.970<br />

Overige bedrijfskosten 20 17.113 - 11.551 28.664<br />

TOTAAL NETTO BEDRIJFSLASTEN 593.864 219 189.107 783.190<br />

BEDRIJFSRESULTAAT 55.341 (219) 21.834 76.956<br />

Resultaat deelnemingen 21 77.674 (16) (4.413) 73.245<br />

OPERATIONEEL RESULTAAT 133.015 (235) 17.421 150.201<br />

Financiële baten en lasten 22 (29.783) - (2.401) (32.184)<br />

RESULTAAT VOOR BELASTINGEN 103.232 (235) 15.020 118.017<br />

Vennootschapsbelasting 23 (13.901) 74 (15.020) (28.847)<br />

RESULTAAT NA BELASTINGEN UIT VOORTGEZETTE<br />

BEDRIJFSACTIVITEITEN<br />

89.331 (161) 0 89.170<br />

Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten 24 (1.385) - - (1.385)<br />

RESULTAAT IN HET JAAR 87.946 (161) 0 87.785<br />

RESULTAAT TOE TE REKENEN AAN:<br />

Minderheidsbelangen 6.862 (40) - 6.822<br />

AANDEELHOUDERS VAN <strong>DELTA</strong> N.V. 81.084 (121) - 80.963<br />

66


1B.6 Invloed op de balans per 1 januari 2012<br />

(Bedragen x EUR 1.000) REF. NR. 01-01-2012 IAS 19R IFRS 11 01-01-2012 A<br />

VASTE ACTIVA<br />

IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 1 394.801 - 94.653 489.454<br />

MATERIËLE VASTE ACTIVA 2 1.035.754 - 774.346 1.810.100<br />

Joint ventures, geassocieerde en overige deelnemingen 3 867.809 443 (465.899) 402.353<br />

Leningen u/g deelnemingen 4 14.370 - - 14.370<br />

Uitgestelde belastingvorderingen 4 75.851 (13) 19.408 95.246<br />

Overige financiële vaste activa 4 9.305 - 2.576 11.881<br />

Derivaten 5 68.007 - - 68.007<br />

FINANCIËLE VASTE ACTIVA 1.035.342 430 (443.915) 591.857<br />

TOTAAL VASTE ACTIVA 2.465.897 430 425.084 2.891.411<br />

VLOTTENDE ACTIVA<br />

VOORRADEN 6 17.303 - 55.388 72.691<br />

Handelsvorderingen 7 390.303 - 4.944 395.247<br />

Actuele belastingvorderingen 7 7.324 - (741) 6.583<br />

Overige vorderingen 7 46.629 (1.246) 1.619 47.002<br />

Derivaten 5 230.250 - - 230.250<br />

TOTAAL VORDERINGEN 674.506 (1.246) 5.822 679.082<br />

ACTIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP 24 2.647 - - 2.647<br />

TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA 694.456 (1.246) 61.210 754.420<br />

LIQUIDE MIDDELEN 8 52.390 - 205.155 257.545<br />

TOTAAL ACTIVA 3.212.743 (816) 691.449 3.903.376<br />

Eigen vermogen 1.043.039 3.182 - 1.046.221<br />

Netto resultaat lopend jaar 82.690 - - 82.690<br />

VERMOGEN TOEREKENBAAR AAN AANDEELHOUDERS <strong>DELTA</strong> N.V. 1.125.729 3.182 - 1.128.911<br />

Minderheidsbelang derden 54.091 (521) - 53.570<br />

GROEPSVERMOGEN 1.179.820 2.661 - 1.182.481<br />

Voorzieningen 9 236.824 (1.433) 362.140 597.531<br />

Pensioenverplichting 9 21.869 (4.879) (227) 16.763<br />

Langlopende financiële verplichtingen 10 588.606 - 209.853 798.459<br />

Uitgestelde belastingverplichtingen 11 57.470 1.774 (216) 59.028<br />

Vooruitontvangen omzet 11 70.999 - - 70.999<br />

Overige langlopende verplichtingen 11 25.472 - 12.368 37.840<br />

Derivaten 5 77.149 - 27.689 104.838<br />

LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN 1.078.389 (4.538) 611.607 1.685.458<br />

Handelscrediteuren 12 324.381 - 8.126 332.507<br />

Actuele belastingverplichtingen 12 59.191 - 14.088 73.279<br />

Vooruitontvangen omzet 12 13.401 - 6.510 19.911<br />

Kortlopend deel van voorzieningen 12 15.876 - - 15.876<br />

Overige kortlopende verplichtingen 12 247.082 1.061 8.974 257.117<br />

Bankkrediet 12 66.429 - 35.333 101.762<br />

Derivaten 5 223.724 - 6.811 230.535<br />

SUBTOTAAL VLOTTENDE PASSIVA 950.084 1.061 79.842 1.030.987<br />

PASSIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP 24 4.450 - - 4.450<br />

VLOTTENDE PASSIVA 954.534 1.061 79.842 1.035.437<br />

TOTAAL PASSIVA 3.212.743 (816) 691.449 3.903.376<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

67


1B.7 Invloed op de balans per 31 december 2012<br />

(Bedragen x EUR 1.000) REF. NR. 31-12-2012 IAS 19R IFRS 11 31-12-2012 A<br />

VASTE ACTIVA<br />

IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 1 390.232 - 90.687 480.919<br />

MATERIËLE VASTE ACTIVA 2 1.010.059 - 769.958 1.780.017<br />

Joint ventures, geassocieerde en overige deelnemingen 3 826.459 18 (434.835) 391.642<br />

Leningen u/g deelnemingenen 4 14.352 - - 14.352<br />

Uitgestelde belastingvorderingen 4 63.122 3 25.969 89.094<br />

Overige financiële vaste activa 4 9.337 - 68.944 78.281<br />

Derivaten 5 101.232 - 170 101.402<br />

FINANCIËLE VASTE ACTIVA 1.014.502 21 (339.752) 674.771<br />

TOTAAL VASTE ACTIVA 2.414.793 21 520.893 2.935.707<br />

VLOTTENDE ACTIVA<br />

VOORRADEN 6 16.916 - 70.296 87.212<br />

Handelsvorderingen 7 370.792 - 483 371.275<br />

Actuele belastingvorderingen 7 2.949 - (1.134) 1.815<br />

Overige vorderingen 7 71.212 (1.427) 11.794 81.579<br />

Derivaten 5 136.557 - 608 137.165<br />

TOTAAL VORDERINGEN 581.510 (1.427) 11.751 591.834<br />

ACTIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP 24 1.743 - - 1.743<br />

TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA 600.169 (1.427) 82.047 680.789<br />

LIQUIDE MIDDELEN 8 48.931 - 145.137 194.068<br />

TOTAAL ACTIVA 3.063.893 (1.406) 748.077 3.810.564<br />

Eigen vermogen 1.052.889 (1.233) - 1.051.656<br />

Netto resultaat lopend jaar 81.084 (121) - 80.963<br />

VERMOGEN TOEREKENBAAR AAN AANDEELHOUDERS<br />

1.133.973 (1.354) - 1.132.619<br />

<strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Minderheidsbelang derden 53.892 (1.371) - 52.521<br />

GROEPSVERMOGEN 1.187.865 (2.725) - 1.185.140<br />

Voorzieningen 9 230.088 - 403.321 633.409<br />

Pensioenverplichting 9 22.158 4.502 352 27.012<br />

Langlopende financiële verplichtingen 10 429.087 - 200.937 630.024<br />

Uitgestelde belastingverplichtingen 11 51.939 (1.266) 3.032 53.705<br />

Vooruitontvangen omzet 11 77.286 - - 77.286<br />

Overige langlopende verplichtingen 11 177.691 (1.917) 22.343 198.117<br />

Derivaten 5 101.283 - 36.352 137.635<br />

LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN 1.089.532 1.319 666.337 1.757.188<br />

Handelscrediteuren 12 311.725 - (8.111) 303.614<br />

Actuele belastingverplichtingen 12 73.414 - 15.160 88.574<br />

Vooruitontvangen omzet 12 13.172 - 6.219 19.391<br />

Kortlopend deel van voorzieningen 12 12.254 - - 12.254<br />

Overige kortlopende verplichtingen 12 136.623 - 33.455 170.078<br />

Bankkrediet 12 98.303 - 27.500 125.803<br />

Derivaten 5 139.344 - 7.517 146.861<br />

SUBTOTAAL VLOTTENDE PASSIVA 784.835 - 81.740 866.575<br />

PASSIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP 24 1.661 - - 1.661<br />

VLOTTENDE PASSIVA 786.496 - 81.740 868.236<br />

TOTAAL PASSIVA 3.063.893 (1.406) 748.077 3.810.564<br />

68


1B.8 Invloed op activa, passiva en eigen vermogen op 31 december <strong>2013</strong> als gevolg van toepassing<br />

van de herziene standaard IAS 19<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong><br />

Deelnemingen gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode (199)<br />

Langlopende verplichtingen uit hoofde van vergoedingen na uitdiensttreding (3.121)<br />

Overige langlopende verplichtingen (Putoptie Indaver) 528<br />

Uitgestelde belastingverplichtingen 907<br />

IMPACT OP NETTO-ACTIVA (1.885)<br />

Minderheidsbelang 302<br />

Winst (Verlies) van het boekjaar -<br />

Overige ingehouden winsten (overgedragen verliezen) 1.583<br />

Ingehouden winsten (overgedragen verliezen) 1.583<br />

IMPACT OP EIGEN VERMOGEN 1.885<br />

1B.9 Invloed op de kasstroom 2012 als gevolg van toepassing IFRS 11<br />

2012<br />

Kasstroom uit operationele activiteiten 45.074<br />

Kasstroom uit investeringsactiviteiten (88.820)<br />

Kasstroom uit financieringsactiviteiten (16.272)<br />

ONTWIKKELING KASPOSITIE IN HET JAAR (60.018)<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

69


2. Algemene grondslagen<br />

2.1 Schattingen en veronderstellingen<br />

Het opstellen van een jaarrekening brengt met zich mee dat<br />

gebruik wordt gemaakt van schattingen en veronderstellingen<br />

die zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op<br />

factoren die naar het oordeel van het management<br />

aanvaardbaar zijn. Deze schattingen hebben voornamelijk<br />

betrekking op de opbrengsten uit levering en transport van<br />

elektriciteit en gas aan kleinverbruikers in verband met<br />

gespreide meteropname, op uitgestelde belastingvorderingen,<br />

de hoogte van voorzieningen.<br />

Deze schattingen en veronderstellingen hebben invloed op<br />

de jaarrekeninggegevens, waarbij de werkelijke gegevens<br />

kunnen afwijken. De effecten van schattingswijzigingen<br />

worden prospectief verwerkt in de winst-en-verliesrekening.<br />

Schattingswijzigingen kunnen eveneens leiden tot<br />

wijzigingen in activa en verplichtingen of in componenten<br />

van het eigen vermogen. Dergelijke schattingswijzigingen<br />

worden verwerkt in de periode waarin een schattingswijziging<br />

heeft plaatsgevonden.<br />

Bij de toelichtingen van de balans en winst-en-verliesrekening<br />

zijn eventuele bijzonderheden met betrekking tot schattingen<br />

en veronderstellingen apart vermeld.<br />

2.2 Bijzondere waardevermindering van activa<br />

Gedurende het verslagjaar wordt beoordeeld of er aanwijzingen<br />

zijn voor een bijzondere waardevermindering van activa.<br />

Indien dit het geval is, wordt een schatting gemaakt van de<br />

realiseerbare waarde van het actief; deze is gelijk aan de<br />

hoogste van de reële waarde minus verkoopkosten (fair value<br />

less costs to sell) en de bedrijfswaarde (value in use). Als de<br />

reële waarde minus verkoopkosten leidt tot niet vermijdbare<br />

uitgaven, zal hiervoor een verplichting worden opgenomen.<br />

De bedrijfswaarde wordt bepaald door de contante waarde<br />

van de geschatte toekomstige kasstromen, gebaseerd op de<br />

intern opgestelde en door de statutaire directie goedgekeurde<br />

ondernemingsplannen, gebruik makend van een disconteringsvoet<br />

vóór belastingen die onder andere de actuele marktrente<br />

weergeeft. Specifieke risico’s met betrekking tot het actief of<br />

de kasstroomgenererende unit zijn in de geschatte toekomstige<br />

kasstromen opgenomen. Ten aanzien van verantwoorde<br />

goodwill wordt jaarlijks een impairmentberekening opgemaakt.<br />

Een bijzondere waardevermindering wordt verwerkt indien<br />

de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende<br />

eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de<br />

realiseerbare waarde.<br />

Bijzondere waardeverminderingen van aan kasstroomgenererende<br />

eenheden toegewezen activa worden eerst in<br />

mindering gebracht op de boekwaarde van aan kasstroomgenererende<br />

eenheden (of groepen van eenheden) toegerekende<br />

goodwill en vervolgens naar rato in mindering gebracht op<br />

de boekwaarde van de overige activa van de eenheid (groep<br />

van eenheden). De betreffende activa worden niet lager<br />

gewaardeerd dan de eigen (individuele) realiseerbare waarde.<br />

Een bijzondere waardevermindering wordt teruggenomen<br />

indien vastgesteld wordt dat de uitgangspunten zijn veranderd<br />

op basis waarvan in het verleden de realiseerbare waarde is<br />

bepaald. Een bijzondere waardevermindering wordt alleen<br />

teruggenomen voor zover de resterende boekwaarde van het<br />

actief niet hoger is dan de boekwaarde die, na aftrek van<br />

afschrijvingen, zou zijn bepaald in de veronderstelling dat<br />

geen bijzondere waardevermindering had plaatsgevonden.<br />

Een bijzondere waardevermindering of terugname hiervan wordt<br />

ten laste of ten gunste van het resultaat gebracht. Bijzondere<br />

waardeverminderingen van goodwill worden niet teruggenomen.<br />

2.3 Waardering financiële instrumenten<br />

Tenzij anders aangegeven bij de toelichting op de<br />

afzonderlijke posten in de jaarrekening is het management<br />

van oordeel dat de boekwaarde van financiële instrumenten<br />

een redelijke benadering vormt van de reële waarde van het<br />

financieel instrument.<br />

2.4 Overheidssubsidies<br />

Overheidssubsidies worden opgenomen zodra het redelijkerwijs<br />

zeker is dat aan de voorwaarden voor verkrijging is of wordt<br />

voldaan en dat de subsidies zijn of zullen worden ontvangen.<br />

Bij activering van investeringsprojecten worden ontvangen<br />

subsidies, evenals ontvangen bijdragen in de aanlegkosten,<br />

in mindering gebracht op de aanschafwaarde van de activa.<br />

Exploitatiesubsidies worden opgenomen onder de opbrengsten.<br />

Fiscale subsidieregelingen worden opgenomen bij de<br />

berekening van de belastingplicht.<br />

2.5 Vreemde valuta<br />

De activa en passiva die in vreemde valuta worden gehouden,<br />

worden omgerekend tegen de valutakoersen welke gelden<br />

aan het einde van de verslagperiode. De verschillen die verband<br />

houden met de wijziging van valutakoersen worden verwerkt<br />

in de winst-en-verliesrekening voor zover deze geen betrekking<br />

hebben op de netto investering in buitenlandse deelnemingen;<br />

deze laatste leiden als onderdeel van de niet-gerealiseerde<br />

resultaten tot een mutatie in het eigen vermogen.<br />

In de winst-en-verliesrekening zijn de kosten en opbrengsten<br />

luidend in vreemde valuta, omgerekend naar Euro’s tegen de<br />

koers op het moment van de transactie.<br />

70


3. Grondslagen voor de consolidatie<br />

De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële<br />

gegevens van <strong>DELTA</strong> N.V. en zijn groepsmaatschappijen.<br />

Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen<br />

waarin zeggenschap terzake van het bestuur en<br />

het operationele en financiële beleid wordt uitgeoefend.<br />

Volgens IFRS 10 wordt zeggenschap uitgeoefend als de<br />

investeerder blootgesteld is aan of rechten heeft op<br />

veranderlijke opbrengsten uit hoofde van zijn betrokkenheid<br />

bij de deelneming, en over de mogelijkheid beschikt deze<br />

opbrengsten via zijn macht over de deelneming te beïnvloeden.<br />

Bij de bepaling of er sprake is van zeggenschap worden de<br />

bestaande en potentiële stemrechten, die op balansdatum<br />

uitoefenbaar of converteerbaar zijn, meegewogen. Daarnaast<br />

wordt hierbij beoordeeld in hoeverre andere overeenkomsten<br />

aanwezig zijn die <strong>DELTA</strong> N.V. de mogelijkheid bieden het<br />

operationele en financiële beleid te bepalen.<br />

Groepsmaatschappijen worden in de consolidatie betrokken<br />

vanaf het moment waarop van zeggenschap sprake is.<br />

Anderzijds wordt vanaf de datum waarop van zeggenschap<br />

geen sprake meer is, de consolidatie beëindigd.<br />

De groepsmaatschappijen zijn geconsolideerd volgens de<br />

integrale methode, waarbij vermogen en resultaat voor<br />

100% in de consolidatie worden opgenomen. In het geval<br />

dat het belang in een groepsmaatschappij minder bedraagt<br />

dan 100% wordt het aandeel van derden afzonderlijk in de<br />

balans en de winst-en-verliesrekening tot uiting gebracht.<br />

Gezamenlijke overeenkomsten (Joint arrangements) worden<br />

verantwoord voor het aandeel dat <strong>DELTA</strong> (of een van zijn<br />

groepsmaatschappijen) heeft in de overeenkomst indien het<br />

gezamenlijke bedrijfsactiviteiten betreft. Ze worden betrokken<br />

in de consolidatie vanaf het moment waarop de overeenkomst<br />

tot stand gekomen is. Anderzijds wordt de consolidatie<br />

beëindigd vanaf de datum waarop de overeenkomst tot<br />

beëindiging is gekomen.<br />

Gezamenlijke overeenkomsten die in de vorm van ‘gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteiten’ worden gevoerd, worden geconsolideerd<br />

volgens de partiële methode.<br />

Hierbij verwerkt de investeerder zijn belang als volgt in zijn<br />

geconsolideerde jaarrekening:<br />

• Activa waarop de investeerder directe rechten heeft,<br />

verwerkt de investeerder volledig in de jaarrekening;<br />

• Schulden waar de investeerder direct voor<br />

verantwoordelijk is, verwerkt de investeerder volledig in<br />

de jaarrekening;<br />

• De opbrengsten uit de verkoop van de output van de<br />

gezamenlijke bedrijfsactiviteit door de gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteit zelf, en waarop de investeerder recht<br />

heeft, verwerkt de investeerder volledig in de jaarrekening<br />

(de gezamenlijke bedrijfsactiviteit is zelfstandig<br />

verantwoordelijk voor de verkoop van de output);<br />

• De opbrengsten van de verkoop van de output van de<br />

gezamenlijke bedrijfsactiviteit waarop de investeerder<br />

recht heeft, en waar de investeerder zelf voor gezorgd<br />

heeft, verwerkt de investeerder volledig in de jaarrekening;<br />

• De kosten die direct aan de investeerder kunnen<br />

worden toegerekend verwerkt de investeerder volledig<br />

in de jaarrekening;<br />

• Activa, schulden, opbrengsten en kosten die niet direct<br />

aan de investeerders kunnen worden toegerekend,<br />

worden op indirecte wijze aan de investeerders toegekend<br />

op basis van hun relatieve aandeel in het belang in de<br />

gezamenlijke bedrijfsactiviteit.<br />

Gezamenlijke overeenkomsten die in de vorm van een ‘joint<br />

venture’ worden uitgeoefend, worden volgens de equitymethode<br />

gewaardeerd.<br />

Ook Geassocieerde deelnemingen wordt volgens de equitymethode<br />

gewaardeerd.<br />

Purchase accounting wordt toegepast bij de verwerking van<br />

verwerving van groepsmaatschappijen. De waarderingsgrondslagen<br />

van groepsmaatschappijen worden, indien nodig,<br />

aangepast teneinde een uniforme toepassing binnen <strong>DELTA</strong><br />

te realiseren. In het geval van putopties wordt het hiermee<br />

samenhangende minderheidsbelang geclassificeerd onder<br />

langlopende dan wel kortlopende verplichtingen.<br />

De uitoefening van de putoptie (verworven in 2007) wordt<br />

gezien als onderdeel van de acquisitieprijs, waardoor<br />

uiteindelijk de goodwill zal muteren.<br />

Reikwijdte van de consolidatie<br />

De gezamenlijke bedrijfsactiviteiten die onder IFRS 11<br />

partieel in de consolidatie betrokken moeten worden waren<br />

tot vóór toepassing van IFRS gewaardeerd op basis van de<br />

equity methode. In <strong>2013</strong> zijn er geen andere wijzigingen<br />

opgetreden in de consolidatiekring.<br />

In deze jaarrekening is separaat een overzicht opgenomen<br />

van de belangrijkste dochterondernemingen, deelnemingen<br />

en joint ventures, inclusief de betreffende kapitaalbelangen.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

71


4. Grondslagen voor de balanswaardering<br />

De jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten,<br />

met uitzondering van de waardering op reële waarde van<br />

derivaten (financiële instrumenten) en hieronder aangegeven<br />

verschillen. Alle transacties in financiële instrumenten<br />

worden verantwoord op transactiedatum.<br />

4.1 Immateriële vaste activa<br />

De immateriële vaste activa hebben betrekking op betaalde<br />

goodwill, ontwikkelingskosten, software, klantenbestanden<br />

alsmede gekochte transportrechten.<br />

Goodwill<br />

De goodwill vertegenwoordigt het positieve verschil tussen<br />

de verwervingsprijs van groepsmaatschappijen en de reële<br />

waarde van de verwerving.<br />

Goodwill betaald bij de overname van groepsmaatschappijen<br />

en gezamenlijke overeenkomsten wordt verantwoord onder<br />

immateriële vaste activa. Goodwill betaald bij de overname<br />

van een joint venture of geassocieerde deelneming wordt<br />

inbegrepen in de verkrijgingprijs van de betreffende<br />

deelnemingen. Indien de overnameprijs lager is dan de reële<br />

waarde van de overgenomen identificeerbare activa,<br />

verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen (negatieve<br />

goodwill), dan wordt dit verschil direct in het resultaat verwerkt.<br />

De boekwaarde van goodwill omvat de historische kostprijs<br />

verminderd met de cumulatieve bijzondere waardeverminderingen.<br />

Op goodwill wordt niet afgeschreven.<br />

Jaarlijks wordt door middel van impairmenttests vastgesteld of<br />

sprake is van noodzaak tot een bijzondere waardevermindering<br />

van goodwill. Bij het uitvoeren van de impairmenttests wordt<br />

goodwill toegewezen aan kasstroomgenererende eenheden.<br />

Indien een transactie kan worden aangemerkt als een<br />

transactie tussen aandeelhouders, zal het verschil tussen de<br />

aankoopprijs en de reële waarde worden verwerkt in het<br />

eigen vermogen.<br />

Ontwikkelingskosten<br />

Ontwikkelingskosten worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs<br />

en worden afgeschreven over een periode van 10 jaar<br />

volgens het patroon van de extra kasstromen die<br />

gegenereerd worden door de verworven proceskennis.<br />

Software<br />

De geactiveerde software is gewaardeerd tegen historische<br />

kostprijs onder aftrek van afschrijvingen. Zij wordt in<br />

beginsel over een periode van 5 jaar lineair afgeschreven.<br />

De gebruiksduur wordt jaarlijks beoordeeld. Eventuele<br />

aanpassingen worden prospectief verwerkt.<br />

Klantcontracten<br />

Klantcontracten zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs en<br />

worden afgeschreven volgens het patroon van de extra<br />

kasstromen, die gegenereerd worden door de overgenomen<br />

klantcontracten.<br />

Transportrechten<br />

Transportrechten zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs en<br />

worden lineair afgeschreven over een periode van 20 jaar. De<br />

gebruiksduur wordt jaarlijks beoordeeld. Eventuele<br />

aanpassingen worden prospectief verwerkt.<br />

4.2 Materiële vaste activa<br />

De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs,<br />

onder aftrek van gecumuleerde lineaire afschrijvingen op<br />

basis van een geschatte levensduur, welke op technischeconomische<br />

maatstaven wordt bepaald, rekening houdend<br />

met een geschatte restwaarde en onder aftrek van (eventuele)<br />

gecumuleerde bijzondere waardeverminderingen.<br />

Op terreinen wordt niet afgeschreven.<br />

Ontvangen bijdragen van derden in aanlegkosten van vaste<br />

bedrijfsmiddelen zijn, in navolging van IFRIC 18, met<br />

terugwerking naar 1 januari 2009 niet meer in mindering<br />

gebracht op de waarde van de activa maar gepassiveerd als<br />

vooruitontvangen omzet.<br />

Onder de materiële vaste activa is ook opgenomen het<br />

gedisconteerde bedrag dat naar verwachting benodigd is<br />

voor eindafdichting van de stortplaatsen aan het einde van<br />

de stortperiode. De afschrijving is gebaseerd op de werkelijk<br />

in de periode verbruikte stortcapaciteit. Wijzigingen in de<br />

eindwaarde als gevolg van technische of economische<br />

ontwikkelingen en gevolgen van hantering van een gewijzigde<br />

disconteringsvoet worden gemuteerd onder de vaste activa<br />

en worden via de afschrijvingen in de toekomstige jaren ten<br />

gunste/laste van het resultaat gebracht. Indien het activum<br />

is afgeschreven wordt het verschil direct in het resultaat<br />

verantwoord.<br />

Kosten van externe financiering van activa (bouwrente)<br />

worden in de kostprijs opgenomen indien deze rechtstreeks<br />

aan het activum kunnen worden toegerekend.<br />

Als een actief uit meerdere componenten met verschillende<br />

afschrijvingstermijnen en restwaarden bestaat, worden deze<br />

componenten afzonderlijk verantwoord. Investeringen voor<br />

vervanging van componenten worden geactiveerd onder<br />

gelijktijdige afwaardering van de te vervangen componenten.<br />

De geschatte levensduur en de geschatte restwaarde worden<br />

jaarlijks ten tijde van het opstellen van het ondernemingsplan<br />

beoordeeld. Indien op basis van impairmentberekeningen<br />

72


sprake is van een bijzondere waardevermindering, wordt de<br />

waardering aangepast.<br />

De materiële vaste activa in aanbouw zijn in de balans<br />

opgenomen tegen de per balansdatum bestede kosten van<br />

materiaal en diensten, kosten van directe manuren,<br />

een passend gedeelte van de direct toerekenbare overheadkosten<br />

en de rechtstreeks aan het activum toe te kennen<br />

financieringskosten.<br />

Indaver N.V. heeft in 1999 een cross border lease overeenkomst<br />

afgesloten met een Amerikaanse investeerder met betrekking<br />

tot het gebruik van lijn 1 en 2 van de verbrandingsoven in<br />

Doel. In deze transacties is het juridische en economisch<br />

eigendom bij de vennootschap behouden gebleven.<br />

Deze activa zijn dus in de geconsolideerde jaarrekening<br />

opgenomen overeenkomstig de waarderingsgrondslagen die<br />

worden toegepast voor de materiële vaste activa.<br />

4.3 Financiële vaste activa<br />

Algemeen<br />

Een bedrijfscombinatie is het samenbrengen van afzonderlijke<br />

entiteiten of bedrijfsactiviteiten in één verslaggevende<br />

entiteit. Een bedrijfscombinatie die in het toepassingsgebied<br />

valt wordt verwerkt volgens de overnamemethode, waarbij de<br />

volgende stappen genomen worden:<br />

1. Identificatie van de overnemende partij;<br />

2. Bepalen van de kostprijs van de bedrijfscombinatie;<br />

3. Toerekenen van de kostprijs van de bedrijfscombinatie<br />

op de overnamedatum.<br />

De kostprijs van een bedrijfscombinatie is het totaal van de<br />

reële waarde, op de datum van de ruil, van afgestane activa,<br />

aangegane of overgenomen verplichtingen en door de<br />

overnemende partij uitgegeven eigen vermogen instrumenten.<br />

Hieraan werden onder IFRS 3 (goedgekeurd in 2004 door de<br />

EU) de rechtstreeks aan de bedrijfscombinatie toe te schrijven<br />

kosten toegevoegd. Sinds de herziening van IFRS 3 (vanaf<br />

2009 toegepast) worden de rechtstreeks aan de verwerving<br />

toe te rekenen kosten niet langer verwerkt als onderdeel van<br />

de kostprijs van de bedrijfscombinatie, maar direct ten laste<br />

van het resultaat gebracht. Goodwill wordt gewaardeerd als<br />

de waarde waarmee de kostprijs van de bedrijfscombinatie<br />

het belang van de overnemende partij in de netto reële<br />

waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en<br />

voorwaardelijke verplichtingen overschrijdt.<br />

Negatieve goodwill wordt direct in de winst-enverliesrekening<br />

opgenomen en minderheidsbelangen in<br />

het eigen vermogen.<br />

Joint ventures, geassocieerde deelnemingen en overige<br />

deelnemingen<br />

Joint ventures zijn gezamenlijke overeenkomsten waarbij<br />

de partijen die gezamenlijke zeggenschap over de<br />

overeenkomst hebben rechten hebben op de netto activa van<br />

de overeenkomst. Deze partijen worden deelnemers in een<br />

joint venture genoemd.<br />

Een gezamenlijke bedrijfsactiviteit is een gezamenlijke<br />

overeenkomst waarbij de partijen die gezamenlijke<br />

zeggenschap over de overeenkomst hebben (waaronder <strong>DELTA</strong><br />

N.V. of een van zijn dochtermaatschappijen), rechten hebben<br />

op de activa en aansprakelijk zijn voor de verplichtingen die<br />

verband houden met de overeenkomst. Deze partijen worden<br />

deelnemers in een gezamenlijke bedrijfsactiviteit genoemd.<br />

<strong>DELTA</strong> neemt bij een gezamenlijke bedrijfsactiviteit zijn<br />

activa en verplichtingen, opbrengsten en lasten voor zijn<br />

aandeel in de gezamenlijke bedrijfsactiviteit op; het aandeel<br />

in het eigen vermogen van de gezamenlijke bedrijfsactiviteit<br />

vormt daarmee geen Financieel vast actief.<br />

Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. direct of indirect invloed van betekenis heeft,<br />

maar geen beslissende zeggenschap. In het algemeen is<br />

hiervan sprake indien <strong>DELTA</strong> N.V. tussen 20% en 50% van<br />

de stemrechten kan uitoefenen.<br />

Overige deelnemingen zijn niet-geassocieerde deelnemingen<br />

waarin <strong>DELTA</strong> N.V. een belang heeft dat kleiner is dan 20%.<br />

In de jaarrekening is een overzicht opgenomen van de<br />

belangrijkste gezamenlijke overeenkomsten en deelnemingen.<br />

Waardering Joint ventures en (geassocieerde) deelnemingen<br />

Investeringen in joint ventures en geassocieerde deelnemingen<br />

worden in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt volgens<br />

de ‘equity methode’. Volgens deze methode vindt de initiële<br />

waardering plaats tegen kostprijs, i.e. de reële waarde van<br />

de onderliggende activa en passiva, waarbij derhalve ook de<br />

betaalde goodwill in dit bedrag is opgenomen. Indien de<br />

reële waarde hoger is dan de kostprijs, wordt het positieve<br />

resultaat bij de deelneming verantwoord. Jaarlijks wordt het<br />

aandeel in het resultaat bij- of afgeboekt en worden<br />

dividenduitkeringen op de waardering in mindering gebracht.<br />

Indien de (gecumuleerde) verliezen van de joint venture en/<br />

of geassocieerde deelneming zouden leiden tot een negatieve<br />

boekwaarde, dan worden deze verliezen niet meer verwerkt,<br />

tenzij <strong>DELTA</strong> N.V. de verplichting heeft, of betalingen heeft<br />

gedaan, om deze verliezen aan te zuiveren.<br />

Mutaties in overige deelnemingen worden geboekt in de<br />

niet-gerealiseerde resultaten tenzij sprake is van een<br />

duurzame waardevermindering, deze wordt direct ten laste<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

73


van het resultaat geboekt. Indien onvoldoende informatie<br />

beschikbaar is vindt waardering plaats tegen kostprijs.<br />

Niet-uitgekeerde resultaten van joint ventures en<br />

geassocieerde deelnemingen alsmede rechtstreekse<br />

vermogensvermeerderingen betreffende deelnemingen<br />

waarvan uitkering niet zonder beperking kan worden<br />

bewerkstelligd, worden toegevoegd aan de wettelijke reserve.<br />

De waarderingsgrondslagen van joint ventures en<br />

deelnemingen worden indien nodig aangepast om een<br />

consistente toepassing van waarderingsgrondslagen<br />

binnen de <strong>DELTA</strong>-groep te realiseren.<br />

Leningen u/g overige deelnemingen<br />

Verstrekte leningen aan deelnemingen of aan externe partijen<br />

worden bij eerste waardering gewaardeerd tegen de reële<br />

waarde en vervolgens tegen de geamortiseerde kostprijs.<br />

Door de korte looptijd is de geamortiseerde kostprijs in de<br />

regel gelijk aan de nominale waarde van de lening. Waar nodig<br />

wordt een voorziening getroffen in verband met mogelijke<br />

oninbaarheid, die in mindering wordt gebracht op deze waarde.<br />

Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen<br />

Onder financiële vaste activa zijn ook uitgestelde<br />

belastingvorderingen opgenomen. Deze zijn een gevolg van<br />

het verschil in commerciële en fiscale waardering, alsmede<br />

verrekenbare verliezen. Uitgestelde belastingvorderingen en<br />

-verplichtingen worden tegen nominale waarde gewaardeerd<br />

op basis van vennootschapsbelastingtarieven waarvan het<br />

wetgevingsproces materieel is afgesloten per balansdatum.<br />

Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen als<br />

redelijkerwijs kan worden aangenomen dat verrekening kan<br />

plaatsvinden met toekomstige fiscale resultaten. Jaarlijks<br />

wordt een herbeoordeling gedaan voor de opname van de<br />

uitgestelde belastingvordering.<br />

4.4 Voorraden<br />

Voorraden worden gewaardeerd tegen een gewogen<br />

gemiddelde kostprijs, gebaseerd op basis van de FIFO-methode<br />

(first in first out) of tegen de netto opbrengstwaarde als deze<br />

lager is, onder aftrek van een voorziening voor incourantheid.<br />

De waardeverminderingen op voorraden worden ten laste<br />

van het resultaat geboekt en afzonderlijk vermeld.<br />

4.5 Vorderingen<br />

De handelsvorderingen worden bij eerste opname verwerkt<br />

tegen reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen<br />

geamortiseerde kostprijs, onder aftrek van bijzondere<br />

waardeverminderingen. Door de korte looptijd is de<br />

geamortiseerde kostprijs in de regel gelijk aan de nominale<br />

waarde van de vorderingen.<br />

4.6 Onderhanden projecten in opdracht van derden<br />

<strong>DELTA</strong> hanteert de methode ‘percentage of completion’ voor<br />

de onderhanden projecten in opdracht van derden om de<br />

kosten en opbrengsten te bepalen die in het resultaat van de<br />

verslagperiode worden verwerkt. Voor het bepalen van het<br />

stadium van voltooiing worden de productiemetingen gebruikt.<br />

Onderhanden projecten in opdracht van derden worden<br />

gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van een voorziening<br />

voor waarschijnlijke verliezen en reeds gefactureerde<br />

termijnen. Indien de gerealiseerde winst naar rato van de<br />

voortgang van het project betrouwbaar kan worden<br />

vastgesteld, wordt deze opgenomen in de waardering.<br />

4.7 Vaste activa aangehouden voor verkoop en<br />

bedrijfsbeëindiging<br />

<strong>DELTA</strong> classificeert een actief (of een groep van activa) als<br />

aangehouden voor verkoop indien de boekwaarde<br />

hoofdzakelijk door een verkooptransactie zal worden<br />

gerealiseerd en niet door het voortgezette verbruik ervan.<br />

Hiervoor dient het actief in de huidige staat onmiddellijk<br />

beschikbaar te zijn voor verkoop en de verkoop dient ook<br />

zeer waarschijnlijk te zijn en naar verwachting binnen één<br />

jaar plaats te vinden.<br />

Bij de (voorgenomen) afstotingen van een groep van activa<br />

zullen ook de rechtstreeks daaraan verbonden verplichtingen<br />

worden opgenomen in de waardering. Direct na de classificatie<br />

als aangehouden voor verkoop wordt de waardering van de<br />

activa gesteld op de laagste waarde van de boekwaarde en<br />

de reële waarde minus verkoopkosten en wordt de<br />

afschrijving stopgezet. Bijzondere waardeverminderingen<br />

worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening.<br />

4.8 Liquide middelen<br />

Onder de liquide middelen worden niet alleen de geldmiddelen<br />

opgenomen maar ook kasequivalenten, die zonder materieel<br />

risico van waardeverandering in liquide middelen kunnen<br />

worden omgezet. Liquide middelen worden gewaardeerd<br />

tegen reële waarde.<br />

4.9 Eigen vermogen<br />

In het mutatieoverzicht eigen vermogen wordt het verloop<br />

van het eigen vermogen toegelicht.<br />

Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt<br />

EUR 9.080.000 en is verdeeld in 20.000 aandelen met een<br />

nominale waarde van elk EUR 454,-. Per 31 december <strong>2013</strong><br />

is EUR 6.937.120,- geplaatst en volgestort. Dividenden worden<br />

opgenomen als een verplichting in de periode waarover ze<br />

worden toegekend. Gedurende het verslagjaar is hierin<br />

geen wijziging opgetreden. Alle aandelen kennen geen<br />

voorkeursrechten of beperkingen.<br />

74


4.10 Voorzieningen<br />

Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare<br />

feitelijke verplichtingen welke samenhangen met de<br />

bedrijfsactiviteiten. De voorzieningen worden opgenomen<br />

tegen de contante waarde van de te verwachten uitgaven.<br />

De contante waarde wordt berekend met behulp van een<br />

disconteringsvoet vóór belasting waarin de actuele marktbeoordeling<br />

van de tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt.<br />

De verwachte uitgaven binnen één jaar na balansdatum<br />

worden opgenomen onder de kortlopende verplichtingen.<br />

4.11 Personeelsverplichtingen<br />

Daar waar deze voorzieningen betrekking hebben op<br />

pensioenverplichtingen en ziektekosten, zijn deze berekend<br />

op basis van actuariële grondslag. Deze verplichtingen worden<br />

apart zichtbaar gemaakt op de balans.<br />

Dit is alleen het geval bij de groepsmaatschappij Indaver.<br />

Indaver voorziet in vergoedingen na uitdiensttreding voor de<br />

meeste van zijn medewerkers. Deze vergoedingen worden<br />

verstrekt onder toegezegde-bijdrageregelingen en toegezegdpensioenregelingen<br />

via een verzekeringsplan of via een<br />

ongefinancierde regeling. De betaalde bijdrage op basis van<br />

de toegezegde bijdrageregeling wordt onmiddellijk in de<br />

winst-en-verliesrekening opgenomen.<br />

De voorziening uit hoofde van de toegezegde pensioenregeling<br />

wordt afzonderlijk bepaald, waarbij gebruik gemaakt wordt<br />

van de actuariële ‘Projected Unit Credit’ waarderingmethode.<br />

aflossingsverplichtingen op langlopende verplichtingen<br />

worden opgenomen onder de kortlopende verplichtingen.<br />

Bij financiële leases (alle aan het eigendom verbonden<br />

voordelen en risico’s zijn voor rekening van de lessee) wordt<br />

bij aanvang van een leaseperiode de financiële lease als<br />

activum en de verplichtingen onder de passiva opgenomen<br />

tegen de reële waarde. De afschrijving van het actief wordt<br />

bepaald conform de geldende regels voor materiële vaste<br />

activa.<br />

Bij operationele lease (alle aan het eigendom verbonden<br />

voordelen en risico’s zijn voor rekening van de lessor) worden<br />

de leasebetalingen op tijdsevenredige basis in de winst-enverliesrekening<br />

opgenomen.<br />

Het langlopende deel van de vooruit ontvangen omzet wordt<br />

onder langlopende verplichtingen geclassificeerd. Het gedeelte<br />

dat het eerstvolgende jaar vrijvalt wordt onder de kortlopende<br />

verplichtingen opgenomen. Het gedeelte dat betrekking<br />

heeft op het huidige verslagjaar is verwerkt in de omzet.<br />

4.13 Putopties<br />

Putopties worden tegen reële waarde opgenomen,<br />

toekomend aan de desbetreffende putoptiehouder,<br />

minus eventueel uitgekeerd dividend. Deze waarde wordt<br />

gebaseerd op de indirecte opbrengstwaarde van het<br />

desbetreffende minderheidsbelang.<br />

De jaarlijkse pensioenkosten zijn opgebouwd uit:<br />

• kosten voor de jaarlijkse pensioenopbouw (service<br />

costs);<br />

• netto financieringskosten of -inkomsten op het<br />

pensioensaldo (net interest);<br />

• overige wijzigingen in het pensioensaldo<br />

(remeasurements).<br />

De kosten voor de jaarlijkse pensioenopbouw inclusief de<br />

lasten over verstreken diensttijd worden verwerkt in de<br />

winst-en-verliesrekening. De netto financieringskosten of<br />

-inkomsten op het pensioensaldo worden verwerkt winsten-verliesrekening.<br />

Overige wijzigingen zoals actuariële<br />

resultaten, afwijkingen tussen het rendement en het<br />

verwachte rendement op beleggingen en wijzigingen in het<br />

effect van de limiet van de op te nemen pensioenvordering,<br />

worden verwerkt via de niet-gerealiseerde resultaten.<br />

Verschillen als gevolg van ‘remeasurements’ komen<br />

onmiddellijk tot uiting via de niet-gerealiseerde resultaten<br />

in het eigen vermogen en zullen ook in toekomstige jaren<br />

niet via de winst-en-verliesrekening lopen.<br />

4.12 Langlopende verplichtingen<br />

De langlopende verplichtingen worden gewaardeerd tegen<br />

geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve<br />

rentemethode. De binnen één jaar vervallende<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

75


5. Grondslagen voor de waardering van financiële instrumenten<br />

5.1 Financiële instrumenten<br />

<strong>DELTA</strong> maakt gebruik van financiële instrumenten om de<br />

normale marktrisico’s die samenhangen met zijn energie-,<br />

valuta- en renteposities te beheersen en te optimaliseren.<br />

<strong>DELTA</strong> past de richtlijnen IAS 32 ‘Financial Instruments:<br />

Presentation’ en IAS 39 ‘Financial Instruments: Recognition<br />

and Measurement’ toe. Op grond van deze richtlijnen worden<br />

derivaten (afgeleide financiële instrumenten) gewaardeerd<br />

tegen reële waarde (fair value) en worden handelscontracten<br />

in de winst-en-verliesrekening verwerkt op basis van ‘fair<br />

value through P&L’.<br />

Definiëring<br />

Een derivaat is een financieel instrument of ander contract<br />

dat binnen het toepassingsgebied van IAS 39 valt en dat de<br />

drie volgende kenmerken bezit:<br />

• de waarde verandert als gevolg van veranderingen in<br />

een bepaalde rentevoet, prijs van een financieel<br />

instrument, commodityprijs, valutakoers, index van<br />

prijzen of rentevoeten of andere variabele, mits,<br />

in geval van een niet-financiële variabele, de variabele<br />

niet specifiek voor een contractpartij geldt<br />

(soms ‘de onderliggende waarde’ genoemd);<br />

• er is geen of slechts een geringe netto aanvangsinvestering<br />

benodigd in verhouding tot andere soorten<br />

contracten die op vergelijkbare wijze reageren op<br />

veranderingen in marktfactoren;<br />

• de afwikkeling vindt in de toekomst plaats.<br />

5.2 Derivaten<br />

<strong>DELTA</strong> handelt in contracten voor gas, elektriciteit, kolen,<br />

olie, CO 2<br />

-certificaten en valuta voor het lopende kalenderjaar<br />

plus de vijf eerstvolgende jaren. <strong>DELTA</strong> beschouwt de<br />

markten voor deze producten als liquide voor deze periode:<br />

hiervoor zijn betrouwbare prijzen beschikbaar via brokers,<br />

beurzen en dataleveranciers. Zo nodig worden deze<br />

gepubliceerde prijzen aangevuld met een seizoens- of<br />

uurpatroon op basis van historische verhoudingen. De reële<br />

waarde van commodity-contracten wordt bepaald via de<br />

DCF-methode op basis van deze prijzen; er wordt geen<br />

gebruik gemaakt van eigen waarderingsmodellen. De reële<br />

waarde van rentederivaten wordt eveneens via de DCF-methode<br />

bepaald op basis van een yieldcurve uitgaande van op ECB<br />

(Europese Centrale Bank) data gebaseerde noteringen.<br />

Rubricering en saldering<br />

Derivaten worden onder de kortlopende, respectievelijk<br />

langlopende activa geclassificeerd indien de reële waarde<br />

positief is en onder de kort-, respectievelijk langlopende<br />

verplichtingen indien de reële waarde negatief is.<br />

Vorderingen en verplichtingen uit hoofde van derivaten voor<br />

verschillende transacties met dezelfde tegenpartij worden<br />

gesaldeerd indien er een contractueel of juridisch recht tot<br />

saldering bestaat en <strong>DELTA</strong> de desbetreffende kasstromen<br />

eveneens op gesaldeerde basis verrekent.<br />

Verwerking reële waarde mutaties<br />

Onder IAS 39 worden energie commodity-contracten<br />

(elektriciteit, gas, kolen, olie en CO 2<br />

-certificaten alsmede de<br />

daaraan gerelateerde posities in vreemde valuta) en<br />

renteswap contracten als derivaat aangemerkt. Onder IAS 32<br />

en 39 en onder IFRS 7 worden alle derivaten vanaf eerste<br />

opname gewaardeerd tegen reële waarde.<br />

Als algemeen uitgangspunt geldt dat aanpassingen in de<br />

reële waarde van derivaten in het resultaat dienen te worden<br />

verwerkt. Ten aanzien van dit algemene uitgangspunt<br />

bestaan twee uitzonderingen:<br />

1. Own use behandeling: voor commodity-contracten voor<br />

eigen gebruik, productie en in- en verkoopcontracten<br />

die bestemd zijn voor fysieke levering aan eindgebruikers<br />

past <strong>DELTA</strong> accrual accounting toe, hetgeen<br />

impliceert dat tussentijdse waardestijgingen niet in het<br />

resultaat worden verwerkt. Dergelijke transacties<br />

worden op het moment van effectuering tegen de dan<br />

geldende prijzen verwerkt als aan- of verkoop;<br />

2. Hedge-accounting: dit biedt de mogelijkheid om het<br />

effect van fair value mutaties op het resultaat te<br />

beperken, doordat bij hedge-accounting rekening wordt<br />

gehouden met tegengestelde effecten op het resultaat<br />

van fair value mutaties van de hedge-transacties en van<br />

de afgedekte positie; de fair value mutaties van<br />

derivaten worden in dit geval (via het overzicht van de<br />

niet-gerealiseerde resultaten) in het eigen vermogen<br />

verwerkt tot het moment dat de afgedekte positie/<br />

transactie wordt afgewikkeld.<br />

Hedge-accounting<br />

<strong>DELTA</strong> maakt gebruik van derivaten om prijs- en valutarisico’s<br />

die voortvloeien uit energie commodity-contracten (elektriciteit,<br />

gas, kolen en olie) af te dekken. Door afgesloten renteswaps<br />

wordt het risico van fluctuaties in de kasstroom als gevolg<br />

van rentemutaties afgedekt.<br />

<strong>DELTA</strong> past hiervoor cashflow hedging (kasstroomafdekking)<br />

toe, waarbij door middel van hedge-transacties het risico van<br />

schommelingen in (toekomstige) kasstromen die het<br />

resultaat kunnen beïnvloeden, worden afgedekt. De hedges<br />

zijn toewijsbaar aan een specifiek risico dat is gerelateerd<br />

aan een balanspost of een toekomstige transactie die hoogst<br />

waarschijnlijk is. Het effectieve deel van de wijzigingen in de<br />

reële waarde wordt (via het overzicht van de niet-gerealiseerde<br />

resultaten) in het eigen vermogen onder de hedge-reserves<br />

76


verwerkt. Het niet-effectieve deel wordt verwerkt in het resultaat.<br />

De cumulatieve bedragen die in het eigen vermogen zijn<br />

verwerkt, worden overgeheveld naar het resultaat in<br />

dezelfde periode waarin de afgedekte transactie in het<br />

resultaat wordt verwerkt.<br />

Criteria voor toepassing van hedge-accounting<br />

Voor het toepassen van hedge-accounting gelden strikte regels<br />

ten aanzien van noodzakelijke documentatie en effectiviteitmeting.<br />

Een derivaat kan onder hedge-accounting worden<br />

gebracht indien het voldoet aan de volgende criteria:<br />

1. bij het aangaan van de transactie dient het derivaat<br />

formeel als hedge te worden aangemerkt en moeten de<br />

hedge-relatie, de doelstellingen van de hedge en de<br />

risicomanagement strategie worden gedocumenteerd;<br />

2. voor cashflow hedges geldt dat ingedekte verwachte<br />

toekomstige transacties hoogst waarschijnlijk dienen te<br />

zijn en dat voornoemde verwachte toekomstige transacties<br />

de onderneming blootstellen aan schommelingen in<br />

(toekomstige) kasstromen, die invloed op het resultaat<br />

kunnen hebben;<br />

3. de effectiviteit van de hedge-transactie kan betrouwbaar<br />

worden vastgesteld;<br />

4. de hedge-transactie is naar verwachting in hoge mate<br />

effectief;<br />

5. de hedge-transactie wordt periodiek beoordeeld op<br />

effectiviteit.<br />

Effectiviteitmeting van hedges<br />

<strong>DELTA</strong> beoordeelt formeel, zowel bij het aangaan van de<br />

hedge-relatie als gedurende de looptijd daarvan, of de<br />

derivaten waarvan gebruik is gemaakt ten behoeve van<br />

hedge-transacties, effectief zijn voor het opvangen van<br />

veranderingen in de reële waarde of kasstromen van de<br />

afgedekte positie. Hiertoe beoordeelt en bepaalt <strong>DELTA</strong> of<br />

veranderingen in de reële waarde of kasstromen van de<br />

afgedekte positie worden gecompenseerd door<br />

veranderingen in de reële waarde of kasstromen van het<br />

hedge-instrument.<br />

Hierbij wordt een bandbreedte van 80% tot 125% gehanteerd.<br />

Het ineffectieve deel van een hedge-relatie wordt bepaald<br />

door de mate waarin de veranderingen in de reële waarde<br />

van het derivaat verschillen van de veranderingen in de reële<br />

waarde van de afgedekte positie in een reële waarde hedge<br />

of de mate waarin veranderingen in de reële waarde van het<br />

derivaat afwijken van de reële waardeverandering van de<br />

verwachte kasstroom in een kasstroom hedge.<br />

Ineffectieve hedges en winsten en verliezen op componenten<br />

van een derivaat die bij de beoordeling van de effectiviteit<br />

van de hedge-transactie buiten beschouwing worden<br />

gelaten, worden direct in het resultaat verwerkt. <strong>DELTA</strong><br />

beëindigt de hedge-accounting indien de hedge-relatie niet<br />

langer effectief is of indien niet langer verwacht wordt dat<br />

deze effectief zal blijven.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

77


6. Grondslagen voor de resultaatbepaling<br />

6.1 Netto omzet<br />

Onder de netto omzet worden de direct toerekenbare<br />

opbrengsten verantwoord van aan derden geleverde<br />

goederen en diensten, onder aftrek van kortingen en over<br />

de omzet geheven en af te dragen belastingen zoals de<br />

omzetbelasting en energiebelasting.<br />

Opbrengsten worden opgenomen als de wezenlijke risico’s<br />

en voordelen van eigendom van de goederen zijn overgedragen<br />

aan de koper. Opbrengsten van diensten worden opgenomen<br />

naar rato van de verrichte prestaties aan het einde van de<br />

verslagperiode.<br />

De verantwoording van de opbrengsten uit hoofde van<br />

transportdiensten en levering van elektriciteit en gas is<br />

gebaseerd op de verrichte leveringen in het kalenderjaar.<br />

De opbrengst van leveringen aan kleinverbruikers is voor een<br />

deel geraamd in verband met de over het jaar gespreide<br />

meteropnames.<br />

Voor de verantwoording van de omzet van elektriciteit wordt er<br />

van de promesse uitgegaan dat de geproduceerde elektriciteit<br />

uit de eigen productiemiddelen (incl. gezamenlijke<br />

overeenkomsten) aan derden wordt verkocht, terwijl de aan<br />

eindverbruikers geleverde elektriciteit volledig bij derden<br />

wordt ingekocht.<br />

Inkoop- en verkoopwaarden van handelscontracten met<br />

betrekking tot gas en elektriciteit die geen fysieke levering<br />

betreffen zijn gesaldeerd, mits dit contractueel<br />

overeengekomen is.<br />

De omzet die wordt verantwoord onder telecommunicatie<br />

betreft naast de abonnementsgelden voor signaallevering<br />

ook de opbrengsten uit internetdiensten en overige<br />

datatransmissieactiviteiten.<br />

De baten binnen het afval segment worden toegerekend aan<br />

de periode waarin de activiteiten plaatsvinden.<br />

Opbrengsten uit projecten in opdracht van derden worden in<br />

het resultaat verwerkt volgens de methode van winstneming<br />

naar rato van de verrichte prestaties.<br />

6.2 Netto bedrijfslasten<br />

De netto bedrijfslasten worden bepaald op basis van verkregen<br />

prestaties en op basis van de hiervoor reeds gememoreerde<br />

grondslagen met betrekking tot waardering en afschrijving.<br />

De kosten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij<br />

betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in het jaar<br />

waarin zij daadwerkelijk worden geëffectueerd; verliezen<br />

worden genomen in het jaar waarin zij voorzienbaar zijn.<br />

6.3 Financiële baten en lasten<br />

De financiële baten en lasten worden toegerekend aan de<br />

periode waarop zij betrekking hebben volgens de effectieve<br />

rente methode. Kosten van externe financiering, gerelateerd<br />

aan de vervaardiging of verwerving van vaste activa (bouwrente)<br />

worden door <strong>DELTA</strong> in voorkomende gevallen geactiveerd.<br />

6.4 Vennootschapsbelasting<br />

Vennootschapsbelasting over het resultaat wordt berekend<br />

door toepassing van het nominaal geldende tarief op het in<br />

de jaarrekening getoonde resultaat voor belasting, rekening<br />

houdend met permanente verschillen tussen dit resultaat en<br />

het resultaat op basis van fiscale grondslagen.<br />

Per 31 december <strong>2013</strong> is de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. gesplitst in twee fiscale eenheden.<br />

Binnen beide fiscale eenheden van <strong>DELTA</strong> N.V. wordt de<br />

no-settlement methode gehanteerd; dit met uitzondering<br />

voor de verrekening van voorvoegingsverliezen. Voor het<br />

netwerkbedrijf wordt vanwege het speciaal toezichtregiem<br />

de separate return approach gevolgd.<br />

6.5 Beëindigde bedrijfsactiviteiten<br />

In de winst-en-verliesrekening zijn alle financiële consequenties<br />

die voortvloeien uit de definitieve besluitvorming met<br />

betrekking tot de verkoop en beëindiging van activiteiten,<br />

alsmede het reguliere resultaat over <strong>2013</strong>, verantwoord onder<br />

‘resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten’.<br />

78


7. Grondslagen voor het kasstroomoverzicht<br />

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte<br />

methode en op basis van de werkelijke balansmutaties.<br />

Onderscheid is aangebracht tussen de operationele,<br />

investerings- en financieringsactiviteiten. Het kortlopend<br />

deel van de langlopende verplichtingen is in de balans<br />

opgenomen als onderdeel van de overige (kortlopende)<br />

verplichtingen, de mutatie op het kortlopende deel van de<br />

langlopende verplichtingen is in het kasstroomoverzicht echter<br />

verantwoord onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.<br />

Kasstromen, gerelateerd aan minderheidsdeelnemingen<br />

(uitkering van dividenden), financiële baten en lasten en<br />

winstbelastingen (belastingaanslagen) zijn gebaseerd op<br />

de werkelijke ontvangsten en betalingen.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

79


Toelichting<br />

op de geconsolideerde balans<br />

1. Immateriële vaste activa<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL GOODWILL SOFTWARE KLANT<br />

CONTRACTEN<br />

TRANSPORT<br />

RECHTEN<br />

OVERIG<br />

2012<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2012 489.454 433.417 40.055 3.732 7.809 4.441<br />

Investeringen 13.284 - 13.284 - - -<br />

Afschrijvingen (17.165) - (15.676) (478) (1.011) -<br />

Bijzondere waardeverminderingen (4.286) (4.286) - - - -<br />

Desinvesteringen (402) - - - - (402)<br />

Earn Out 620 620 - - - -<br />

Wijziging consolidatiekring 298 298 - - - -<br />

Overige mutaties (884) - (884) - - -<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 480.919 430.049 36.779 3.254 6.798 4.039<br />

Cumulatieve afschrijvingen en impairments 325.397 103.744 167.639 22.238 12.510 19.266<br />

Aanschafwaarde per 31 december 2012 806.317 533.793 204.418 25.492 19.308 23.306<br />

<strong>2013</strong><br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI <strong>2013</strong> 480.919 430.049 36.779 3.254 6.798 4.039<br />

Investeringen 7.365 - 7.365 - - -<br />

Afschrijvingen (14.308) - (12.691) (435) (1.182) -<br />

Desinvesteringen (87) - - - - (87)<br />

Earn Out (9) (9)<br />

Overige mutaties (691) - (691) - - -<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 473.189 430.040 30.762 2.819 5.616 3.952<br />

Cumulatieve afschrijvingen en impairments 339.705 103.744 180.330 22.673 13.692 19.266<br />

Aanschafwaarde per 31 december <strong>2013</strong> 812.894 533.784 211.092 25.492 19.308 23.218<br />

Afschrijvingstermijnen in jaren nvt 5 divers 20 divers<br />

Algemeen<br />

In <strong>2013</strong> hebben, net als in 2012, geen noemenswaardige afwaarderingen plaatsgevonden.<br />

GOODWILL PER KASSTROOM GENERERENDE EENHEID 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Indaver 418.807 418.816<br />

Kreekraksluis 1.390 1.390<br />

ZeelandNet 9.843 9.843<br />

TOTAAL GOODWILL 430.040 430.049<br />

80


Goodwill<br />

IFRS schrijft voor dat voor die groepsmaatschappijen waarvoor<br />

in het verleden goodwill is betaald, jaarlijks een berekening<br />

van de bedrijfswaarde dient te worden gemaakt om vast te<br />

stellen of een impairment op de geactiveerde goodwill dient<br />

plaats te vinden.<br />

Indaver<br />

Met betrekking tot de activiteiten van Indaver zijn impairmentberekeningen<br />

gemaakt op het niveau van diens Kasstroom<br />

Genererende Eenheden. Het management heeft de kasstroomvoorspellingen<br />

daarbij gebaseerd op de ondernemingsplannen<br />

voor de jaren 2014-2016 en in enkele gevallen voor een langere<br />

zichtperiode. Na de zichtperiode is een eeuwigdurende reeks<br />

gehanteerd. Hierbij is rekening gehouden met de beschikbare<br />

informatie met betrekking tot marktontwikkelingen. Er is geen<br />

gebruik gemaakt van extrapolaties met groeipercentages<br />

welke uitgaan boven inflatie.<br />

De impairmentberekeningen zijn uitgevoerd op basis van<br />

een disconteringsvoet per entiteit. Rekening houdend met<br />

de verhoudingen eigen vermogen/vreemd vermogen welke<br />

gebruikelijk zijn in de markt en de risicopercepties per land<br />

en per branche, is met betrekking tot de disconteringvoet<br />

een aantal scenario’s uitgewerkt; hierbij is uitgegaan van<br />

een disconteringsvoet per entiteit in een range van 7,6% tot<br />

9,1% vóór belastingen. Vanuit deze berekeningen is er geen<br />

aanleiding tot een impairment gebleken.<br />

Om de risico’s ten aanzien van de waardering te beoordelen<br />

is een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd bij een disconteringsvoet<br />

die per entiteit 0,5% hoger is, respectievelijk een inflatie<br />

die 0,75% lager is. In beide gevallen is er geen aanleiding<br />

tot een impairment.<br />

De toename in geactiveerde goodwill ten opzichte van de in<br />

2012 vóór toepassing van IFRS 11 gerapporteerde cijfers<br />

bedraagt geheel de betaalde goodwill voor het belang in de<br />

SLECO Centrale nv ten tijde van de verwerving van Indaver<br />

N.V. (EUR 89,4 mln., waarbij rekening is gehouden met<br />

bijzondere waardeverminderingen in voorgaande jaren).<br />

Vóór toepassing van IFRS 11 was de goodwill op SLECO<br />

Centrale nv begrepen in de equity waardering van de joint<br />

venture.<br />

Software<br />

In <strong>2013</strong> is het nieuwe klantregistratie- en facturatie systeem<br />

voor de retailmarkt ‘Kompas’ in gebruik genomen. In het<br />

kader van uitbreiding, vervanging en samenvoeging van<br />

enkele belangrijke software applicaties, zowel met betrekking<br />

tot de commerciële als de netwerkactiviteiten, heeft in <strong>2013</strong><br />

versnelde afschrijving van ICT plaatsgevonden.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

81


2. Materiële vaste activa<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL GEBOUWEN<br />

EN<br />

TERREINEN<br />

MACHINES<br />

EN<br />

INSTALLATIES<br />

ANDERE VASTE<br />

BEDRIJFS-<br />

MIDDELEN<br />

ACTIVA IN<br />

AANBOUW<br />

BIJDRAGE<br />

VAN DERDEN<br />

2012<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2012 1.810.100 272.656 1.535.763 30.232 125.613 (154.163)<br />

Investeringen 129.625 1.073 30.040 22 100.920 (2.429)<br />

Geactiveerde financieringskosten 513 - - - 513 -<br />

Afschrijvingen (165.261) (20.058) (144.079) (7.390) - 6.265<br />

Bijzondere waardeverminderingen (23.950) (673) (24.507) (789) - 2.019<br />

Desinvesteringen (4.363) (339) (1.116) (2.908) - -<br />

Wijziging consolidatiekring (846) 7 (853) - -<br />

Naar activa aangehouden voor verkoop (1.600) - - (1.600) - -<br />

Overige mutaties/Activeringen 35.800 43.294 102.099 23.930 (135.946) 2.422<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 1.780.017 295.960 1.497.347 41.497 91.099 (145.886)<br />

BOEKWAARDE VOOR AFTREK BIJDRAGEN 1.925.903 295.960 1.497.347 41.497 91.099<br />

Cumulatieve afschrijvingen en impairments 1.497.908 183.810 1.245.114 64.507 4.478<br />

Aanschafwaarde per 31 december 2012 3.423.812 479.770 2.742.461 106.004 95.577<br />

<strong>2013</strong><br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI <strong>2013</strong> 1.780.017 295.960 1.497.347 41.497 91.099 (145.886)<br />

Investeringen 162.379 1.578 30.354 21 132.424 (1.997)<br />

Geactiveerde financieringskosten 364 - - - 364 -<br />

Afschrijvingen (159.409) (19.632) (135.098) (10.705) - 6.026<br />

Bijzondere waardeverminderingen (545) (545) - - - -<br />

Desinvesteringen (2.116) (369) (1.526) (18) (203) -<br />

Overige mutaties/Activeringen 2.893 (3.097) 123.777 33.830 (154.448) 2.832<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 1.783.584 273.895 1.514.854 64.625 69.236 (139.025)<br />

BOEKWAARDE VOOR AFTREK BIJDRAGEN 1.922.609 273.895 1.514.854 64.625 69.236<br />

Cumulatieve afschrijvingen en impairments 1.663.888 203.987 1.380.212 75.211 4.478<br />

Aanschafwaarde per 31 december <strong>2013</strong> 3.586.497 477.882 2.895.065 139.836 73.714<br />

Afschrijvingstermijnen in jaren 0 - 40 7 - 40 5 - 15 nvt<br />

82


Het investeringsniveau is ten opzichte van <strong>2013</strong> hoger dan in<br />

2012; dit is mede het gevolg van de investeringen in<br />

Windpark Kreekraksluis (Zeeland) dat eind september <strong>2013</strong><br />

is opgeleverd. Deze investering is verantwoord onder ‘machines<br />

en installaties’. Daarnaast hadden de investeringen in<br />

machines en installaties (inclusief de mutaties in activa in<br />

aanbouw) met name betrekking op de uitbreiding en<br />

vervanging in elektriciteit- en gasnetwerken (netwerkbedrijf)<br />

en de uitbreiding en renovatie van de afvalverwerkingsinstallaties<br />

en de bouw van een vergistingsinstallatie in<br />

Alpen aan den Rijn (Indaver) en de investeringen in de<br />

kerncentrale bij EPZ. De ‘andere vaste bedrijfsmiddelen’<br />

betreffen investeringen bij EPZ.<br />

Het niveau van de investeringen per onderdeel is als volgt:<br />

Netwerken<br />

EUR 37,9 mln<br />

Indaver<br />

EUR 39,8 mln<br />

EPZ<br />

EUR 33,7 mln<br />

Energie & Multimedia EUR 53,2 mln<br />

De verkrijgingsprijs van de tollingrechten verkregen bij<br />

acquisities wordt afgeschreven over de resterende<br />

levensduur van de betreffende activiteiten. Dit heeft in het<br />

verslagjaar geleid tot een afschrijvingslast van EUR 16 mln.<br />

In 2012 was deze last EUR 20 mln.<br />

In 2012 heeft een bijzondere waardevermindering plaats<br />

gevonden door de afwaardering van warmtekracht koppelingen<br />

(WKK) en de afwaardering van een transportaansluiting van<br />

een industrieel bedrijventerrein. Op basis van de portfolio<br />

van de WKK’s, met bijbehorende contractuele looptijden en<br />

de verwachte ontwikkeling van de energieprijzen is in <strong>2013</strong><br />

beoordeeld of de afwaardering van deze WKK’s kon worden<br />

teruggenomen; dit was ultimo <strong>2013</strong> niet het geval. Ook de<br />

impairment van de transportaansluiting als gevolg van een<br />

sterk verminderde afname door de bedrijven op het<br />

betreffende industrieel bedrijventerrein blijft gehandhaafd.<br />

Voor beide beoordelingen is een disconteringsvoet van 7,8%<br />

vóór belastingen gehanteerd.<br />

Conform IFRIC 18 worden met ingang van 1 januari 2009 de<br />

in het kader van aanleg van vaste bedrijfsmiddelen<br />

ontvangen bijdragen van derden niet meer in mindering<br />

gebracht op de activa (waarvoor de bijdrage is ontvangen),<br />

maar verantwoord als vooruit ontvangen omzet.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

83


3. Joint ventures, geassocieerde deelnemingen en<br />

overige deelnemingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL JOINT VENTURES GEASSOCIEERDE<br />

DEELNEMINGEN<br />

OVERIGE<br />

DEELNEMINGEN<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2012 402.354 309.419 52.869 40.066<br />

Acquisities 16 9 7 -<br />

Investeringen/ Verkopen (22.663) - - (22.663)<br />

Ontvangen dividenden (46.205) (29.686) (6.726) (9.793)<br />

Resultaat 56.043 23.409 6.618 26.016<br />

IAS 39 mutatie (23.115) - - (23.115)<br />

Overige mutaties 25.212 23.203 (145) 2.154<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 391.642 326.354 52.623 12.665<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI <strong>2013</strong> 391.642 326.354 52.623 12.665<br />

Acquisities 492 265 227 -<br />

Investeringen/ Verkopen 3.817 143 - 3.674<br />

Ontvangen dividenden (33.975) (25.621) (8.104) (250)<br />

Resultaat 41.548 33.411 8.884 (747)<br />

Overige mutaties 8.998 9.054 (254) 198<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 412.522 343.606 53.376 15.540<br />

De ontvangsten uit hoofde van dividenduitkeringen zijn met<br />

name toe te rekenen aan het waterbedrijf Evides, aan enkele<br />

kleinere joint ventures en geassocieerde deelnemingen op<br />

het gebied van energieproductie die werken op basis van<br />

een tollingovereenkomst met onder andere <strong>DELTA</strong>, netwerken<br />

en afvalverwerking.<br />

De overige mutaties hebben met name betrekking op een<br />

verandering in het eigen vermogen van een joint venture en<br />

de verrichte stortingen en waardeontwikkeling gedurende<br />

het jaar in het SET (Sustainable Energy Technology) Fund C.V.<br />

en SET Fund II C.V..<br />

De afronding van de verkoop van de aandelen N.V. KEMA<br />

heeft in 2012 geleid tot afboeking van het belang en boeking<br />

van de gerealiseerde verkoopwaarde. Deze posten zijn in dat<br />

verslagjaar verwerkt onder ‘Overige Deelnemingen’.<br />

84


3.1 Joint Ventures<br />

Samenvattende balans- en resultaatinformatie met betrekking tot de joint ventures (op basis van 100%).<br />

EVIDES N.V.<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vlottende activa 68.096 59.083<br />

Vaste activa 1.025.661 1.021.124<br />

Vlottende passiva (154.133) (338.985)<br />

Langlopende verplichtingen (500.555) (317.024)<br />

<strong>2013</strong> 2012<br />

Omzet 295.303 271.295<br />

Netto resultaat uit voortgezette activiteiten 56.802 73.117<br />

Netto resultaat uit beëindigde activiteiten - -<br />

Netto resultaat 56.802 73.117<br />

Niet-gerealiseerde resultaten - -<br />

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 56.802 73.117<br />

Ontvangen dividend door <strong>DELTA</strong> 23.550 28.250<br />

BOVENSTAANDE WINST-EN-VERLIESREKENING BEVAT HET VOLGENDE:<br />

Afschrijvingen en bijzondere waardevermindering 65.837 64.121<br />

Totaal van rentelasten en -baten 9.286 8.720<br />

Vennootschapsbelasting 1.321 621<br />

31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vermogen 439.069 424.198<br />

Aandelenbelang 50% 50%<br />

Goodwill 95.502 95.502<br />

BOEKWAARDE 315.037 307.601<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

85


ELSTA B.V. & CO. C.V.<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vlottende activa 79.269 53.358<br />

Vaste activa 100.069 118.210<br />

Vlottende passiva (35.590) (31.644)<br />

Langlopende verplichtingen (84.680) (99.706)<br />

<strong>2013</strong> 2012<br />

Omzet 73.205 73.011<br />

Netto resultaat uit voortgezette activiteiten 25.883 23.728<br />

Netto resultaat uit beëindigde activiteiten - -<br />

Netto resultaat 25.883 23.728<br />

Niet-gerealiseerde resultaten - -<br />

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 25.883 23.728<br />

Ontvangen dividend door <strong>DELTA</strong> - -<br />

BOVENSTAANDE WINST-EN-VERLIESREKENING BEVAT HET VOLGENDE:<br />

Afschrijvingen en bijzondere waardevermindering 18.928 18.816<br />

Totaal van rentelasten en -baten 7.539 9.251<br />

Vennootschapsbelasting - -<br />

31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vermogen 59.068 33.185<br />

Aandelenbelang 25% 25%<br />

Goodwill - -<br />

Overig 1.938 1.753<br />

BOEKWAARDE 16.557 9.966<br />

OVERIGE JOINT VENTURES<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Netto resultaat uit voortgezette activiteiten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. (1.396) (19.023)<br />

Netto resultaat uit beëindigde activiteiten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. - -<br />

Niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. - -<br />

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. (1.396) (19.023)<br />

TOTALE BOEKWAARDE 12.012 8.786<br />

86


3.2 Geassocieerde deelnemingen<br />

Samenvattende balans- en resultaatinformatie met betrekking tot de geassocieerde deelnemingen (op basis van 100%).<br />

AZN HOLDING B.V.<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vlottende activa niet beschikbaar 32.676<br />

Vaste activa niet beschikbaar 256.303<br />

Vlottende passiva niet beschikbaar (68.789)<br />

Langlopende verplichtingen niet beschikbaar (88.392)<br />

<strong>2013</strong> 2012<br />

Omzet niet beschikbaar 142.303<br />

Netto resultaat uit voortgezette activiteiten 24.148 24.359<br />

Netto resultaat uit beëindigde activiteiten - -<br />

Netto resultaat 24.148 24.359<br />

Niet-gerealiseerde resultaten - -<br />

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 24.148 24.359<br />

Ontvangen dividend door <strong>DELTA</strong> 2.341 1.984<br />

31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vermogen 138.553 139.214<br />

Aandelenbelang 20% 20%<br />

Goodwill - -<br />

Overig 11.861 10.906<br />

BOEKWAARDE 39.572 38.749<br />

IHM CVBA<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vlottende activa 10.032 10.784<br />

Vaste activa 30.379 30.312<br />

Vlottende passiva (1.999) (3.677)<br />

Langlopende verplichtingen (6.765) (7.194)<br />

<strong>2013</strong> 2012<br />

Omzet 8.130 8.502<br />

Netto resultaat uit voortgezette activiteiten 1.421 1.779<br />

Netto resultaat uit beëindigde activiteiten - -<br />

Netto resultaat 1.421 1.779<br />

Niet-gerealiseerde resultaten - -<br />

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 1.421 1.779<br />

Ontvangen dividend 457 463<br />

31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vermogen 31.647 30.226<br />

Aandelenbelang 30% 30%<br />

Goodwill - -<br />

Overig (11) 456<br />

BOEKWAARDE 9.483 9.524<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

87


Overige geassocieerde deelnemingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Netto resultaat uit voortgezette activiteiten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. 3.628 1.212<br />

Netto resultaat uit beëindigde activiteiten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. - -<br />

Niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. - -<br />

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. 3.628 1.212<br />

TOTALE BOEKWAARDE 4.321 4.350<br />

3.3 Overige deelnemingen<br />

Alle participaties die gerapporteerd worden onder de overige<br />

deelnemingen zijn opgenomen in het overzicht van<br />

niet-geconsolideerde deelnemingen.<br />

In het licht van het Borssele convenant is in 2007 het<br />

Sustainable Energy Technology Fund opgericht (SET Fund C.V.),<br />

waarin de toenmalige energiebedrijven <strong>DELTA</strong> (via <strong>DELTA</strong><br />

Investeringsmaatschappij B.V. als stille vennoot) en Essent<br />

(huidig onderdeel van RWE) beide voor 50% participeren.<br />

Gelet op de statuten van dit fonds en de gewijzigde aandelenverhouding<br />

in N.V. EPZ is per 23 december 2011 een nieuw<br />

fonds, SET Fund II C.V., opgericht. In SET Fund II C.V. participeert<br />

<strong>DELTA</strong> voor 69,65% en Essent (RWE) voor 29,85% in het initieel<br />

kapitaal van EUR 10 mln. Gezien de beperkte zeggenschap<br />

worden beide ondernemingen gekwalificeerd als ‘financiële<br />

instrumenten’ en gewaardeerd tegen reële waarde.<br />

3.4 Transacties met verbonden partijen<br />

Hieronder zijn de transacties met verbonden partijen<br />

opgenomen voorzover de waarde van de verbonden partij<br />

materieel is in de <strong>DELTA</strong> jaarcijfers en de verkoop- en<br />

inkooptransacties, debiteuren en crediteuren en de<br />

verstrekte leningen niet minder bedragen dan EUR 5 mln.<br />

(Bedragen x EUR 1.000) VERKOCHTE GOEDEREN INGEKOCHTE GOEDEREN DEBITEUREN<br />

Elsta B.V & Co C.V. 24,75%<br />

Elsta B.V. 25,00%<br />

% Deelneming <strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

}<br />

- 103 25.315 25.065 12 12<br />

BMC Moerdijk B.V. 50,00% 1.767 1.732 5.829 5.819 136 484<br />

Zebra Gasnetwerk B.V. 33,33% - 786 495 3.360 - 397<br />

IHM cvba 30,00% 983 856 401 166 379 178<br />

Evides N.V. 50,00% 29.621 27.148 - - 2.690 1.536<br />

TOTAAL 32.371 30.625 32.040 34.410 3.217 2.607<br />

(Bedragen x EUR 1.000) CREDITEUREN VERSTREKTE LENINGEN BETAALDE RENTE<br />

Elsta B.V & Co C.V. 24,75%<br />

Elsta B.V. 25,00%<br />

% Deelneming 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012 <strong>2013</strong> 2012<br />

}<br />

2.664 2.481 - 132 - -<br />

BMC Moerdijk B.V. 50,00% 1.000 1.137 12.703 14.320 2.550 1.552<br />

Zebra Gasnetwerk B.V. 33,33% 9 - - - - -<br />

IHM cvba 30,00% 150 61 - - - -<br />

Evides N.V. 50,00% 821 - - - - -<br />

TOTAAL 4.644 3.679 12.703 14.452 2.550 1.552<br />

Transacties met Elsta zijn gebaseerd op tollingovereenkomsten<br />

(cost-plus methodiek).<br />

De overige transacties zijn marktconform.<br />

Ten behoeve van de vorderingen op verbonden partijen zijn<br />

geen voorzieningen voor oninbaarheid opgenomen omdat<br />

hier geen noodzaak toe bestaat.<br />

De aandeelhouders van <strong>DELTA</strong> (provincies en gemeentes) zijn<br />

weliswaar verbonden partijen maar er vinden geen significante<br />

transacties plaats tussen <strong>DELTA</strong> en zijn aandeelhouders.<br />

De vergoedingen aan Raad van Bestuur en Commissarissen<br />

zijn toegelicht onder de personeelskosten en de overige<br />

bedrijfskosten.<br />

88


3.5 Geconsolideerde deelneming met materieel minderheidsbelang<br />

INDAVER N.V.<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Vlottende activa 173.656 162.890<br />

Vaste activa 694.834 707.900<br />

Vlottende passiva (281.001) (273.838)<br />

Langlopende verplichtingen (238.076) (274.709)<br />

Eigen vermogen toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. 228.046 202.292<br />

Eigen vermogen toe te rekenen aan derden 121.367 119.952<br />

<strong>2013</strong> 2012<br />

Omzet 514.661 519.292<br />

Kosten (472.609) (488.051)<br />

NETTO RESULTAAT 42.052 31.241<br />

Resultaat toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. 31.539 23.431<br />

Resultaat toe te rekenen aan derden 10.513 7.810<br />

Netto resultaat 42.052 31.241<br />

Niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. (1.284) (3.979)<br />

Niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan derden (438) (2.368)<br />

NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN (1.722) (6.347)<br />

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan <strong>DELTA</strong> N.V. 30.255 19.452<br />

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan derden 10.075 5.442<br />

TOTAAL VAN GEREALISEERDE EN NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN 40.330 24.894<br />

Dividend betaald aan derden 1.500 1.250<br />

Kasstroom uit operationele activiteiten 79.632 67.427<br />

Kasstroom uit investeringsactiviteiten (37.488) (38.572)<br />

Kasstroom uit financieringsactiviteiten (41.250) (32.243)<br />

ONTWIKKELING KASPOSITIE IN HET JAAR 894 (3.388)<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

89


4. Overige financiële vaste activa<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL LENINGEN U/G<br />

DEELNEMINGEN<br />

UITGESTELDE<br />

BELASTING<br />

VORDERINGEN<br />

OVERIGE<br />

FINANCIËLE<br />

VASTE ACTIVA<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2012 121.497 14.370 95.246 11.881<br />

Terugboeking kortlopend gedeelte 814 3.350 - (2.536)<br />

Nieuwe vorderingen 70.823 1.685 - 69.138<br />

Resultaat (10.423) - (10.423) -<br />

Ontvangen aflossingen (1.229) (618) - (611)<br />

Ten gunste van eigen vermogen i.v.m. hedgereserve 184 - 184 -<br />

Overige mutaties 4.086 (450) 4.087 449<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 185.751 18.337 89.094 78.321<br />

Kortlopend gedeelte (4.025) (3.985) - (40)<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI <strong>2013</strong> (LANGLOPEND) 181.726 14.352 89.094 78.281<br />

Terugboeking kortlopend gedeelte 4.025 3.985 - 40<br />

Nieuwe vorderingen 11.702 1.257 - 10.445<br />

Resultaat (9.351) - (9.351) -<br />

Ontvangen aflossingen (3.342) (2.643) - (699)<br />

Ten gunste van eigen vermogen i.v.m. hedgereserve (235) - (235) -<br />

Overige mutaties 12.971 - 11.163 1.808<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 197.496 16.951 90.670 89.875<br />

Kortlopend gedeelte (1.735) (1.585) - (150)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> (LANGLOPEND) 195.761 15.366 90.670 89.725<br />

4.1 Leningen u/g deelnemingen<br />

De vorderingen op deelnemingen betreffen leningen u/g aan<br />

joint ventures, geassocieerde deelnemingen en overige<br />

deelnemingen. De leningen zijn gewaardeerd op nominale<br />

waarde. Voor een bedrag van EUR 14,1 mln. is sprake van<br />

achtergestelde leningen.<br />

De gewogen gemiddelde rentevoet bedraagt per ultimo<br />

<strong>2013</strong>: 6,9% (2012: 7,2%).<br />

4.2 Uitgestelde belastingvorderingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

(Im)materiële vaste activa 29.419 (8.455)<br />

Financiële vaste activa 6.352 5.565<br />

Voorzieningen 18.986 59.157<br />

Verrekenbare verliezen 27.177 20.307<br />

Hedgereserve ingevolge IAS 39/derivaten 8.723 12.381<br />

Overig 13 139<br />

TOTAAL 90.670 89.094<br />

90


De latente belastingvorderingen hebben betrekking op de<br />

waardering van (im)materiële vaste activa en gevormde<br />

voorzieningen.<br />

De vordering inzake (im)materiële vaste activa is voor een<br />

belangrijk deel het gevolg van de tijdelijke verschillen die<br />

zijn ontstaan door de verschillen tussen de fiscale<br />

waardering en de bedrijfseconomische boekwaarde in de<br />

jaarrekening per 1 januari 1998 (fiscale openingsbalans<br />

voor <strong>DELTA</strong>). Voorts is voor verrekenbare verliezen die naar<br />

verwachting in de komende jaren kunnen worden<br />

gecompenseerd, een uitgestelde belastingvordering<br />

opgenomen. Met de Belastingdienst is overleg gaande<br />

over het vaststellen van de omvang van deze verrekenbare<br />

verliezen. Afhankelijk van de uitkomst van deze gesprekken<br />

kan de latente belastingvordering wijzigen. De uitgestelde<br />

belastingvorderingen inzake verliescompensatie worden<br />

jaarlijks beoordeeld en worden opgenomen voor zover naar<br />

verwachting verrekening kan plaatsvinden met toekomstige<br />

fiscale resultaten. Voor <strong>DELTA</strong> N.V. zijn aanslagen vennootschapsbelasting<br />

tot en met 2009 definitief vastgesteld.<br />

Sinds 2006 wordt een hedge-reserve gevormd voor<br />

niet-gerealiseerde waardemutaties op derivaten en<br />

handelscontracten ingevolge IAS 39/32. Voor deze<br />

ongerealiseerde resultaten wordt eveneens een<br />

belastinglatentie gevormd. Ultimo <strong>2013</strong> is de betreffende<br />

hedge-reserve negatief (debet), hetgeen resulteert in een<br />

toename van de (uitgestelde) belastingvordering.<br />

Ultimo <strong>2013</strong> is een latente belastingvordering ten bedrage<br />

van EUR 27,4 mln. niet in de balans opgenomen vanwege het<br />

feit dat het onzeker is of en op welke termijn de (in binnenen<br />

buitenland) compensabele verliezen c.q. de belastingvoordelen<br />

gerealiseerd kunnen worden. Van de in verband<br />

met compensabele verliezen gevormde latentie vervalt<br />

EUR 8,8 mln. binnen 5 jaar; het restant heeft een<br />

compensatieperiode van langer dan 5 jaar.<br />

Ultimo <strong>2013</strong> is de voorheen bestaande fiscale eenheid<br />

vennootschapsbelasting <strong>DELTA</strong> N.V. opgesplitst.<br />

De opsplitsing zorgt ervoor dat een deel van de voorheen in<br />

deze paragraaf gerapporteerde latentie vanaf de jaarrekening<br />

<strong>2013</strong> wordt gerapporteerd onder de latente belastingschulden.<br />

De verschuiving is in <strong>2013</strong> verantwoord onder<br />

overige mutaties.<br />

4.3 Overige financiële vaste activa<br />

De overige financiële activa bestaan ultimo <strong>2013</strong> voornamelijk<br />

uit vooruitbetalingen. Daarnaast is onder de financiële vaste<br />

activa de Stichting opgenomen die de financiële zekerheid<br />

biedt die de Kernenergiewet vereist omtrent het aanwezig<br />

zijn van voldoende financiële middelen voor ontmanteling<br />

van de Kerncentrale na de verwachte sluitingsdatum.<br />

Doordat de gelden in een aparte stichting vallen, wordt het<br />

risico’s gedekt dat bij een faillissement van de vergunninghouder<br />

de beschikbare gelden in de boedel vallen.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

91


5. Derivaten en risicomanagement<br />

<strong>DELTA</strong> handelt in contracten voor gas, elektriciteit, kolen,<br />

olie, CO 2<br />

-certificaten en valuta voor het lopende kalenderjaar<br />

plus de vier daaropvolgende jaren. <strong>DELTA</strong> beschouwt de<br />

markten voor deze producten als liquide voor deze periode:<br />

hiervoor zijn betrouwbare prijzen beschikbaar via brokers,<br />

beurzen en dataleveranciers. De reële waarde van<br />

commodity-contracten worden bepaald op basis van deze<br />

gepubliceerde prijzen; er wordt geen gebruik gemaakt van<br />

eigen waarderingsmodellen. De gepubliceerde maand-,<br />

kwartaal- en jaarprijzen worden slechts bewerkt om aan<br />

te sluiten op de relatieve perioden in de trade-systemen.<br />

Voor het afdekken van de renterisico’s maakt <strong>DELTA</strong> gebruik<br />

van derivaten zoals interest rate swaps. Met behulp van deze<br />

swaps wordt bewerkstelligd dat de variabele rente wordt<br />

omgezet in een vaste rente.<br />

In dit hoofdstuk worden de volgende onderdelen behandeld:<br />

5.1 Derivaten<br />

5.1.1 Samenhang derivaten in de jaarrekening<br />

5.1.2 Derivatenpositie<br />

5.1.3 Verloop van de hedge-reserve<br />

5.1.4 Hiërarchie van financiële instrumenten<br />

5.2 Risicomanagement<br />

5.2.1 Risicobeheer<br />

5.2.2 Marktrisico’s<br />

5.2.3 Liquiditeitsrisico<br />

5.2.4 Kredietrisico’s<br />

5.1 Derivaten<br />

5.1.1 Samenhang derivaten in de jaarrekening <strong>2013</strong><br />

(Bedragen x EUR 1.000) STAND DERIVATEN MUTATIE DERIVATEN<br />

activa<br />

<strong>2013</strong><br />

activa<br />

2012<br />

Passiva<br />

<strong>2013</strong><br />

Passiva<br />

2012<br />

Mutatie<br />

<strong>2013</strong><br />

activa<br />

Mutatie<br />

<strong>2013</strong><br />

passiva<br />

DERIVATEN OP DE BALANS (ZIE 5.1.2)<br />

Vaste activa 88.080 101.402 (13.322)<br />

Belastinglatentie (zie 5.1.3) 11.915 12.012 (97)<br />

Vlottende activa 141.856 137.165 4.691<br />

241.851 250.579 (8.728)<br />

Langlopende Verplichting 115.839 137.635 (21.796)<br />

Kortlopende Verplichting 160.555 146.861 13.694<br />

276.394 284.496 (8.102)<br />

OVERIGE BALANSPOSITIES GERELATEERD AAN DERIVATEN<br />

Hedge-reserve (zie 5.1.3) (34.657) (34.316) (341)<br />

Minderheidsbelang i.v.m. swaps (zie 5.1.3) (556) (951) 395<br />

SUBTOTAAL (35.213) (35.267) 54<br />

Rentederivaten netwerkbedrijf 2.250 2.250 -<br />

Gecumuleerde ineffectiviteit (2.104) (2.106) 2<br />

Gecumuleerde ineffectiviteit (Market-to-Market) 524 1.206 (682)<br />

(34.543) (33.917) (626)<br />

TOTAAL 241.851 250.579 241.851 250.579 (8.728) (8.728)<br />

92


5.1.2 Derivatenpositie<br />

(Bedragen x EUR 1.000)<br />

ACTIVA<br />

Vaste activa<br />

Vlottende activa<br />

<strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012<br />

COMMODITY CONTRACTEN<br />

Gas 33.532 24.774 43.946 52.123<br />

Elektriciteit 51.502 57.358 75.770 57.528<br />

Kolen - 1.805 4.398 1.596<br />

Olie - 1.243 2.981 4.037<br />

Overige - 2.847 - 5.205<br />

OVERIGE DERIVATEN<br />

Valuta contracten 2.827 13.061 14.715 16.367<br />

Renteswaps 219 314 46 309<br />

TOTAAL 88.080 101.402 141.856 137.165<br />

(Bedragen x EUR 1.000) VERPLICHTINGEN PER SALDO<br />

Langlopend<br />

Kortlopend<br />

<strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012<br />

COMMODITY CONTRACTEN<br />

Gas (30.577) (37.335) (50.923) (56.284) (4.022) (16.722)<br />

Elektriciteit (47.898) (39.918) (64.146) (47.781) 15.227 27.187<br />

Kolen (2.337) (3.168) (13.285) (8.228) (11.224) (7.995)<br />

Olie - - (84) (709) 2.897 4.571<br />

Overige (1.239) (10.440) (7.261) (14.193) (8.500) (16.581)<br />

OVERIGE DERIVATEN<br />

Valuta contracten (6.886) (8.262) (17.408) (10.694) (6.752) 10.472<br />

Renteswaps (26.902) (38.512) (7.448) (8.972) (34.084) (46.861)<br />

TOTAAL (115.839) (137.635) (160.555) (146.861) (46.458) (45.929)<br />

Van de waardemutaties is een bedrag van EUR 0,2 mln.<br />

positief (2012: EUR 3,2 mln. negatief) verwerkt via de<br />

hedge-reserve.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

93


5.1.2a Saldering van financiële activa<br />

(Bedragen x EUR 1.000)<br />

ACTIVA<br />

Vaste activa<br />

Vlottende activa<br />

Bruto Netting Netto Bruto Netting Netto<br />

<strong>2013</strong><br />

COMMODITY CONTRACTEN<br />

Gas 50.526 16.994 33.532 94.866 50.920 43.946<br />

Elektriciteit 254.531 203.029 51.502 622.935 547.165 75.770<br />

Kolen 1.064 1.064 - 45.036 40.638 4.398<br />

Olie - - - 6.127 3.146 2.981<br />

Overige 2.455 2.455 - 7.061 7.061 -<br />

OVERIGE DERIVATEN<br />

Valuta contracten 2.827 - 2.827 14.715 - 14.715<br />

Renteswaps 219 - 219 46 - 46<br />

TOTAAL 311.622 223.542 88.080 790.786 648.930 141.856<br />

5.1.2b Saldering van financiële passiva<br />

(Bedragen x EUR 1.000)<br />

VERPLICHTINGEN<br />

Langlopend<br />

Kortlopend<br />

Bruto Netting Netto Bruto Netting Netto<br />

<strong>2013</strong><br />

COMMODITY CONTRACTEN<br />

Gas (47.571) (16.994) (30.577) (101.842) (50.919) (50.923)<br />

Elektriciteit (250.928) (203.030) (47.898) (611.312) (547.166) (64.146)<br />

Kolen (3.401) (1.064) (2.337) (53.923) (40.638) (13.285)<br />

Olie - - - (3.230) (3.146) (84)<br />

Overige (3.694) (2.455) (1.239) (14.321) (7.060) (7.261)<br />

OVERIGE DERIVATEN<br />

Valuta contracten (6.886) - (6.886) (17.408) - (17.408)<br />

Renteswaps (26.902) - (26.902) (7.448) - (7.448)<br />

TOTAAL (339.382) (223.543) (115.839) (809.484) (648.929) (160.555)<br />

94


5.1.3 Verloop van de hedge-reserve<br />

De veranderingen in de reële waarde na belastingen van<br />

de derivaten vormen onderdeel van de hedge-reserve; dit<br />

is een niet vrij uitkeerbare reserve.<br />

De hedge-reserve vertoonde het volgende verloop over de<br />

afgelopen twee jaar.<br />

(Bedragen x EUR 1.000) COMMODITY CONTRACTEN SWAPS<br />

Gas<br />

Elektriciteit<br />

Kolen Olie CO 2<br />

Valuta Totaal Rente<br />

swaps<br />

Totaal<br />

2012<br />

HEDGE-RESERVE 1-1-2012 BRUTO 1.109 2.275 (3.808) 2.906 (21.512) 14.876 (4.154) (39.968) (44.122)<br />

MUTATIES 2012<br />

Opgenomen in Eigen Vermogen (4.875) 11.478 (5.755) 3.213 (4.552) 4.197 3.706 (3.209) 497<br />

Vrijval naar resultaat (7.367) 5.244 2.723 (107) 7.532 (7.848) 177 (3.831) (3.654)<br />

TOTAAL MUTATIES 2012 (12.242) 16.722 (3.032) 3.106 2.980 (3.651) 3.883 (7.040) (3.157)<br />

HEDGE-RESERVE 31-12-2012 BRUTO (11.133) 18.997 (6.840) 6.012 (18.532) 11.225 (271) (47.008) (47.279)<br />

Uitgestelde belasting 2.783 (4.815) 1.710 (1.503) 4.633 (2.806) 2 12.010 12.012<br />

Minderheid (121) (121) 1.072 951<br />

HEDGE-RESERVE 31-12-2012 (8.350) 14.061 (5.130) 4.509 (13.899) 8.419 (390) (33.926) (34.316)<br />

<strong>2013</strong><br />

HEDGE-RESERVE 1-1-<strong>2013</strong> BRUTO (11.133) 18.997 (6.840) 6.012 (18.532) 11.225 (271) (47.008) (47.279)<br />

MUTATIES <strong>2013</strong><br />

Opgenomen in Eigen Vermogen 1.994 33 (9.818) 2.060 (1.563) (7.443) (14.737) 22.011 7.274<br />

Vrijval naar resultaat 1.872 (5.287) 6.718 (5.844) 10.811 (6.158) 2.112 (9.235) (7.123)<br />

TOTAAL MUTATIES <strong>2013</strong> 3.866 (5.254) (3.100) (3.784) 9.248 (13.601) (12.625) 12.776 151<br />

HEDGE-RESERVE 31-12-<strong>2013</strong> BRUTO (7.267) 13.743 (9.940) 2.228 (9.284) (2.376) (12.896) (34.232) (47.128)<br />

Uitgestelde belasting 1.817 (3.438) 2.485 (557) 2.321 594 3.222 8.693 11.915<br />

Minderheid (5) (5) 561 556<br />

HEDGE-RESERVE 31-12-<strong>2013</strong> (5.450) 10.300 (7.455) 1.671 (6.963) (1.782) (9.679) (24.978) (34.657)<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

95


De opbouw van de bruto hedge-reserve ultimo <strong>2013</strong> met<br />

betrekking tot de commodities kan als volgt worden<br />

toegewezen aan de komende jaren:<br />

Stand Hedge-reserve commodities bruto<br />

(Bedragen x EUR 1.000)<br />

COMMODITIES<br />

Gas Elektriciteit Kolen Olie CO 2<br />

Valuta Totaal<br />

2014 (7.463) 7.920 (8.094) 2.228 (7.711) (1.673) (14.793)<br />

2015 (453) 5.060 (1.846) - (1.573) (703) 485<br />

2016 649 763 - - - 1.412<br />

2017 - - - - - - -<br />

TOTAAL (7.267) 13.743 (9.940) 2.228 (9.284) (2.376) (12.896)<br />

De vrijval uit de hedge-reserve naar het resultaat komt ten<br />

gunste van de operationele bruto marge.<br />

De verwachte kasstromen vallen niet altijd samen met het<br />

moment van opname in het resultaat. De reden hiervoor is<br />

dat in sommige hedges een zogenaamd tijdsverschuivend<br />

effect zit. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de meeste<br />

gashedges waarbij de gasprijs voor het eerste kwartaal van<br />

een jaar bepaald kan worden door de gemiddelde olie prijs<br />

over het halve jaar voorafgaand aan dat kwartaal. De waarde<br />

van de swaps die gebruikt worden in zo'n hedge-relatie en<br />

die settelen in het halve jaar voorafgaande aan het kwartaal<br />

van levering, wordt tot het kwartaal van levering meegenomen<br />

in de hedge-reserve en wordt ten gunste of ten laste van het<br />

resultaat gebracht ten tijde van het eerste kwartaal van<br />

levering. De maximale tijdsverschuiving bij contracten die in<br />

een hedge-relatie worden gebracht, bedraagt 9 maanden.<br />

Er is in het afgelopen jaar geen sprake geweest van hedgerelaties<br />

die gediscontinueerd zijn in verband met het niet<br />

doorgaan van een verwachte transactie.<br />

5.1.4 Hiërarchie van financiële instrumenten<br />

De financiële instrumenten betreffen uitsluitend<br />

terugkerende waarderingen, gewaardeerd tegen reële<br />

waarde, en zijn geclassificeerd volgens onderstaande<br />

hiërarchie zoals vereist door IFRS 13 Waardering tegen reële<br />

waarde:<br />

Niveau 1: Inputs van niveau 1 zijn op actieve markten<br />

genoteerde prijzen (niet gecorrigeerd) voor identieke activa<br />

of verplichtingen, waartoe de entiteit toegang heeft op de<br />

waarderingsdatum.<br />

Niveau 2: Inputs van niveau 2 zijn andere inputs dan in<br />

niveau 1 opgenomen genoteerde prijzen die direct of indirect<br />

voor het actief of de verplichting waarneembaar zijn.<br />

Inputs op niveau 2 omvatten:<br />

a) Op actieve markten genoteerde prijzen voor<br />

soortgelijke activa of verplichtingen;<br />

b) Op niet-actieve markten genoteerde prijzen voor<br />

identieke of soortgelijke activa of verplichtingen;<br />

c) Andere inputs dan genoteerde prijzen die voor het<br />

actief of de verplichting waarneembaar zijn,<br />

bijvoorbeeld:<br />

i) rentevoeten en rentecurves die regelmatig worden<br />

gepubliceerd<br />

ii) impliciete volatiliteiten en<br />

iii) creditspreads (renteverschillen);<br />

d) Door de markt onderbouwde inputs.<br />

Niveau 3: Inputs van niveau 3 zijn niet-waarneembare inputs<br />

voor het actief of de verplichting.<br />

96


Activa en Passiva gewaardeerd tegen reële waarde<br />

(Bedragen x EUR 1.000)<br />

REËLE WAARDE HIËRACHIE<br />

Totaal 31 december Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3<br />

<strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012<br />

ACTIVA<br />

Derivaten 229.936 238.567 - - 229.936 238.567 - -<br />

Gedeelte van Overige deelnemingen en overige<br />

financiële vaste activa 95.566 80.004 - - - - 95.566 80.004<br />

TOTAAL ACTIVA 325.502 318.571 - - 229.936 238.567 95.566 80.004<br />

PASSIVA<br />

Derivaten 276.394 284.496 - - 276.394 284.496 - -<br />

Put optie 156.905 151.826 - - - - 156.905 151.826<br />

TOTAAL PASSIVA 433.299 436.322 - - 276.394 284.496 156.905 151.826<br />

De mutatie in <strong>2013</strong> van ‘Gedeelte van overige deelnemingen<br />

en overige financiële vaste activa’ bedraagt EUR 15,6 mln.<br />

Hiervan is EUR 14,4 mln. Investeringen/nieuwe vorderingen<br />

en EUR 1,2 mln. resultaat.<br />

Tot de overige deelnemingen behoren o.a. de participaties in<br />

SET Fund C.V. en SET Fund II C.V. (zie ook toelichting 3.3).<br />

Onder de overige financiële vaste activa is o.a. opgenomen<br />

Stichting beheer ontmantelingsgelden kerncentrale Borssele<br />

(zie onder ook toelichting 4.3).<br />

De reële waarden zijn gebaseerd op:<br />

• waardering in overeenstemming met International<br />

Private Equity and Venture Capital Guidelines<br />

uitgegeven door International Private Equity and<br />

Venture Capital (IPEVC) en goedgekeurd door European<br />

Private Equity and Venture Capital Association (EVCA);<br />

• speciaal opgerichte vermogensfondsen met een eigen<br />

marktwaarde per participatie.<br />

5.2 Risicomanagement<br />

5.2.1 Risicobeheer<br />

<strong>DELTA</strong> handelt op de internationale gas- en elektriciteitsmarkten.<br />

De prijzen op deze markten bewegen sterk. Door gebruik te<br />

maken van financiële instrumenten mitigeert <strong>DELTA</strong> commodity<br />

marktrisico’s, valutarisico’s, renterisico’s, liquiditeitsrisico en<br />

kredietrisico’s. Hiervoor zijn de randvoorwaarden vastgelegd<br />

in het Risk Policy Document en in het Treasury Statuut.<br />

De Risk Management Committee heeft -onder<br />

verantwoordelijkheid van het statutair bestuur- algemene<br />

procedures en limieten vastgesteld en ziet er op toe dat de<br />

energiehandel- en verkoopactiviteiten van <strong>DELTA</strong> binnen de<br />

gestelde risicomarges blijven.<br />

Hierna worden de verschillende soorten risico’s en de wijze<br />

waarop <strong>DELTA</strong> daarmee omgaat toegelicht.<br />

De putopties zijn verstrekt aan de minderheidsaandeelhouder<br />

in het kader van de overname van Indaver in 2007 en kunnen<br />

worden uitgeoefend gedurende het kalenderjaar 2015.<br />

Het aan de minderheidsaandeelhouders in Indaver toe te rekenen<br />

aandeel in het resultaat van de vennootschap wordt toegerekend<br />

aan de verplichtingen met betrekking tot de putopties.<br />

De uitoefenprijs van de opties is te bepalen op basis van een<br />

discounted cashflow methodiek, waarbij diverse schattingen<br />

aan de orde zijn. Om deze reden hanteert <strong>DELTA</strong> een<br />

bandbreedte ten aanzien van de bepaling van de fair value<br />

van de putopties. De waardering van de putopties per<br />

balansdatum past binnen deze bandbreedte.<br />

Er hebben gedurende <strong>2013</strong> geen herclassificaties plaatsgevonden<br />

tussen de drie niveaus van de reële waardehiërarchie.<br />

5.2.2 Marktrisico’s<br />

5.2.2.1 Commodity prijsrisico’s<br />

Marktrisico’s vloeien voort uit prijsbewegingen in de inkoopen<br />

verkoopmarkten waarin <strong>DELTA</strong> actief is (gas, elektriciteit,<br />

kolen, olie, CO 2<br />

, valuta, transportcapaciteit, import/<br />

exportcapaciteit, etc). Het beleid van <strong>DELTA</strong> is erop gericht<br />

om op korte termijn de gevolgen van prijsbewegingen te<br />

beperken en op lange termijn de vigerende marktprijzen te<br />

volgen. Voor deze systematische beheersing bepaalt <strong>DELTA</strong>,<br />

afhankelijk van de verwachte prijsontwikkelingen, de inzet<br />

van zijn activa en welke posities worden ingenomen. Deze<br />

posities worden op dagelijkse basis gevolgd. Handelsrisico’s<br />

worden beperkt door strikte toepassing van een stelsel van<br />

limieten.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

97


5.2.2.2 Value-at-Risk<br />

<strong>DELTA</strong> hanteert in de commoditymarkten waarin zij opereert<br />

de Value-at-Risk-methodiek (VaR) om de marktrisico’s te<br />

berekenen en te beoordelen. Hierbij wordt een aantal<br />

aannames voor diverse veranderingen in marktomstandigheden<br />

gehanteerd. Binnen <strong>DELTA</strong> is de VaR een belangrijk instrument<br />

voor de toetsing van het marktrisico. De VaR geeft, met een<br />

betrouwbaarheid van 95%, de maximale daling van de waarde<br />

van de portefeuille aan als gevolg van prijsveranderingen<br />

over een periode van drie dagen (derhalve kan in 5% van de<br />

gevallen de waardedaling van de portefeuille de VaR<br />

overstijgen). De VaR wordt bepaald via Monte Carlo simulatie<br />

op basis van historische volatiliteit en correlaties.<br />

Doordat portfolio’s tegengestelde posities bevatten en er<br />

een onderlinge correlatie is, is de VaR op de totale portfolio<br />

kleiner dan de som van de individuele portfolio’s.<br />

Value at Risk<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Asset Book 8.539 12.977<br />

Trade Books 1.137 2.546<br />

Diversificatie over Books (1.837) (2.665)<br />

TOTAAL 7.839 12.858<br />

Binnen <strong>DELTA</strong> is VaR een belangrijk instrument voor het<br />

beheer van de portfolio’s en deze wordt daarom dagelijks<br />

berekend en gerapporteerd. De VaR voor het Asset Book en<br />

voor de totale portfolio wordt wel dagelijks gerapporteerd<br />

maar is geen sturingsparameter. Het Asset Book wordt<br />

gehedged via een vooraf vastgesteld afbouwschema om de<br />

gemiddelde marktwaarde te incasseren. Afwijkingen van dit<br />

afbouwschema vallen binnen de Trade Books, waarvoor VaR<br />

wel de leidende risicomaatstaf is.<br />

5.2.2.3 Cashflow hedges<br />

<strong>DELTA</strong> gebruikt financiële instrumenten om fluctuaties in<br />

verwachte cashflows zoveel mogelijk te beperken. Om de<br />

gevolgen van toekomstige veranderingen in marktprijzen te<br />

beheersen maakt <strong>DELTA</strong> gebruik van derivaten zoals termijncontracten,<br />

opties en swaps. De hedging instrumenten zijn<br />

derivaten in de door <strong>DELTA</strong> verhandelde commodities welke<br />

afgesloten worden om het cashflow-, prijs- en valutarisico te<br />

beperken. Hedge-accounting wordt toegepast om de totale<br />

waardemutatie van deze derivaten te dempen.<br />

Waar toegestaan neemt <strong>DELTA</strong> deze financiële instrumenten<br />

en fysieke aankoop- en verkoopcontracten boekhoudkundig<br />

op in een cashflow hedge-relatie onder IAS 39. Hierbij is het<br />

hedged item de toekomstige aankooptransactie (centrales,<br />

lange termijn sourcing) of verkooptransactie (sales) van gas<br />

of elektriciteit.<br />

98


Cash flow hedges<br />

(Bedragen x EUR 1.000)<br />

2014 2015 2016 2017<br />

en later<br />

CASHFLOW HEDGES<br />

Totaal<br />

Gemiddelde<br />

prijs<br />

Contract<br />

waarde<br />

<strong>2013</strong><br />

Gas forwards (8.752) (15) 163 - (8.605) 0,266 (226.135)<br />

Elektriciteit forwards 6.887 3.252 577 - 10.716 48,395 (460)<br />

Kolen swaps (9.264) (2.183) - - (11.447) 68,622 (100.669)<br />

Olie swaps 2.981 - - - 2.981 626,694 (33.841)<br />

CO 2<br />

forwards (4.565) (2.649) - - (7.214) 6,832 (27.219)<br />

Valutaswaps 1.525 (871) - - 654 0,899 (263.676)<br />

TOTAAL (11.189) (2.466) 740 - (12.914)<br />

<strong>2013</strong> 2014 2015 2016 en later Totaal Gemiddelde<br />

prijs<br />

Contract<br />

waarde<br />

2012<br />

Gas forwards (1.484) (11.075) (1.023) - (13.582) 0,266 (268.713)<br />

Elektriciteit forwards 3.168 9.742 1.612 - 14.522 53,461 98.521<br />

Kolen swaps (3.216) (758) - - (3.974) 82,993 (29.304)<br />

Olie swaps 2.860 1.243 - - 4.103 660,307 (106.573)<br />

CO 2<br />

forwards (10.294) (4.458) (815) - (15.567) 11,015 (40.975)<br />

Valutaswaps 3.993 7.471 740 - 12.204 0,921 (291.213)<br />

TOTAAL (4.973) 2.165 514 - (2.294)<br />

In de hedge-reserve is de waardeontwikkeling van<br />

onderliggende derivaten opgenomen in de periode dat deze<br />

opgenomen zijn in een effectieve hedge-relatie. De in het<br />

overzicht ‘cash flow hedges’ weergegeven derivaten<br />

betreffen de derivaten die per balansdatum opgenomen zijn<br />

in een hedge-relatie.<br />

Een mismatch ontstaat doordat:<br />

• in het overzicht ‘cash flow hedges’ ook het ineffectieve<br />

deel van de hedge-instrumenten is opgenomen;<br />

• de waardeontwikkeling in de hedge-instrumenten tot<br />

het aangaan van een hedge relatie ook is opgenomen in<br />

het overzicht ‘cashflow hedges’;<br />

• in de hedge-reserve de waardeontwikkeling is<br />

opgenomen van de hedge-instrumenten welke in het<br />

verleden waren opgenomen in een hedge-relatie, doch<br />

per einde boekjaar niet daarin zijn opgenomen.<br />

De in de hedge-reserve gerapporteerde waarden houden<br />

rekening met de toewijzingsdatum van een instrument in een<br />

hedge-relatie; deze kan afwijken van de handelsdatum.<br />

Daarnaast wordt in de hedge-reserve alleen het effectieve<br />

gedeelte van de totale in de hedge toegewezen reële waarde<br />

van de hedge- instrumenten meegenomen.<br />

5.2.2.4 Valutarisico’s<br />

Valutarisico’s hebben betrekking op het prijsrisico dat<br />

samenhangt met de wijziging van wisselkoersen.<br />

Het risicobeleid van <strong>DELTA</strong> is er op gericht om valutarisico’s<br />

op ingenomen posities in vreemde valuta af te dekken.<br />

Voor het afdekken van de risico’s gebruikt <strong>DELTA</strong> financiële<br />

instrumenten (forward-transacties) om fluctuaties in<br />

verwachte kasstromen zoveel mogelijk te voorkomen.<br />

Ingenomen valutaposities, welke voortvloeien uit afgesloten<br />

(commodity)contracten, worden dagelijks gerapporteerd aan<br />

de afdeling Treasury en op groepsniveau aldaar afgedekt.<br />

Valutarisico limieten worden periodiek in overleg met de Risk<br />

Management Comittee vastgesteld en vervolgens bewaakt<br />

door de afdeling Treasury.<br />

Ten behoeve van de omrekening van in de balans begrepen<br />

valuta-posities zijn de volgende koersen ten opzichte van de<br />

Euro gebruikt:<br />

MIDDENKOERSEN 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Amerikaanse dollar 1,3770 1,3175<br />

Britse pond 0,8322 0,8150<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

99


5.2.2.5 Renterisico’s<br />

Het risicobeleid van <strong>DELTA</strong> met betrekking tot renterisico’s is<br />

er op gericht om de invloed van renteschommelingen te<br />

beperken. Voor het afdekken van de risico’s maakt <strong>DELTA</strong><br />

gebruik van derivaten zoals interest rate swaps.<br />

Afgedekte leningen<br />

<strong>DELTA</strong> heeft een aantal renteswaps. Deze swaps zijn alle<br />

effectief per balansdatum. De gevoeligheid is berekend door<br />

de floating spot met 10% te verhogen respectievelijk te<br />

verlagen. Enkele van deze rentederivaten zijn te classificeren<br />

als optiecontracten waarvoor de uitzondering genoemd in<br />

IAS 39, alinea 74, geldt. De verandering in de intrinsieke<br />

waarde wordt verwerkt in de hedge-reserve, de verandering<br />

in de tijdswaarde wordt verwerkt in de winst-en-verliesrekening.<br />

In de tabel is het verschil van de 10% stijging,<br />

dan wel 10% daling weergegeven ten opzichte van de<br />

boekwaarde per 31 december <strong>2013</strong>. Over de rente derivaten<br />

wordt geen Value-at-Risk (VaR) berekend.<br />

Gevoeligheidsanalyse renterisico’s<br />

(Bedragen x EUR 1.000) STIJGING 10% DALING 10%<br />

Positie 31<br />

december<br />

Waarde t.o.v.<br />

yieldcurve<br />

Waardestijging<br />

t.o.v. actuele<br />

balans<br />

Waarde t.o.v.<br />

yieldcurve<br />

Waardedaling t.o.v.<br />

actuele balans<br />

<strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012<br />

DERIVAAT<br />

Derivaat (34.084) (46.861) (31.400) (44.516) 2.684 2.345 (36.768) (49.245) (2.684) (2.384)<br />

Uitgestelde belasting 8.693 12.010 8.014 11.430 (679) (580) 9.372 12.601 679 591<br />

TOTAAL (25.391) (34.851) (23.386) (33.086) 2.005 1.765 (27.396) (36.644) (2.005) (1.793)<br />

RENTESWAPS<br />

Hedgereserve 24.978 33.926 22.982 32.238 (1.996) (1.688) 26.972 35.645 1.994 1.719<br />

Minderheid 561 1.072 536 1.037 (25) (35) 586 1.105 25 33<br />

TOTAAL 25.539 34.998 23.518 33.275 (2.021) (1.723) 27.558 36.750 2.019 1.752<br />

RESULTAAT SWAPS 2.104 2.106 2.118 2.061 14 (45) 2.088 2.144 (16) 38<br />

De rentederivaten laten per 31 december <strong>2013</strong> een schuldpositie<br />

zien. Bij een hogere yieldcurve neemt deze<br />

schuldpositie af.<br />

De hedge-reserve in verband met renteswaps heeft per 31<br />

december <strong>2013</strong> een debetstand binnen het eigen vermogen.<br />

Bij een hogere yieldcurve ontstaat een lagere debetstand<br />

binnen het eigen vermogen.<br />

Niet afgedekte leningen<br />

Als de interestpercentages op niet afgedekte rentedragende<br />

leningen met een variabele rente 10% hoger dan wel lager<br />

zouden zijn dan de stand op 31 december <strong>2013</strong> en alle<br />

andere variabelen constant worden gehouden, zou het<br />

resultaat (voor minderheidsbelangen) dalen respectievelijk<br />

stijgen met EUR 0,6 mln. per jaar.<br />

5.2.3. Liquiditeitsrisico<br />

Liquiditeitsrisico is het risico dat <strong>DELTA</strong> onvoldoende<br />

financiële middelen ter beschikking heeft om aan zijn<br />

verplichtingen te voldoen.<br />

Het beleid van <strong>DELTA</strong> op het gebied van kapitaalbeheer is er<br />

op gericht om het aantrekken en aflossen van financiële<br />

middelen en het beheer van de liquide middelen zo veel<br />

mogelijk te centraliseren in de holdingmaatschappij <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Op basis van het ondernemingsplan wordt jaarlijks het<br />

financieringsplan opgesteld dat richting geeft aan de<br />

activiteiten van de afdeling Treasury van <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Een onderdeel hiervan is de jaarlijkse vaststelling van de<br />

verhouding tussen kort en lang vreemd vermogen.<br />

Daarnaast stuurt <strong>DELTA</strong> gericht op het in ruime mate voldoen<br />

aan bancaire ratio’s en ratio’s die gerelateerd zijn aan het<br />

behoud van de corporate credit rating en het optimaliseren<br />

van werkkapitaalbeheer. Daarnaast geldt een zeer restrictief<br />

beleid ten aanzien van het afgeven van garanties en het<br />

aangaan van verplichtingen met een liquiditeitsrisico.<br />

100


<strong>DELTA</strong> heeft in maart <strong>2013</strong> de Revolving Credit Facility<br />

geherfinancierd voor een periode van vijf jaar tot maart 2018.<br />

De hoogte van de RCF bedraagt EUR 450 mln. Middels een<br />

accordeon optie welke is opgenomen in de faciliteit, kan de<br />

hoofdsom met EUR 50 mln. worden verhoogd. De RCF is<br />

deels een standby faciliteit en wordt deels gebruikt voor de<br />

financiering van werkkapitaal en het opvangen van seizoen<br />

fluctuaties. Investeringen in langlopende activa worden<br />

gefinancierd middels langlopende leningen. In 2012 zijn<br />

voor EUR 180 mln. langlopende onderhandse leningen<br />

afgesloten op <strong>DELTA</strong> N.V. niveau.<br />

Een aantal onderdelen van de <strong>DELTA</strong> Groep hebben een eigen<br />

financieringslijn, te weten:<br />

1. Indaver beschikt over kredietlijnen voor de financiering<br />

van de werkkapitaalbehoefte. De projectfinancieringen<br />

voor Indaver Duitsland zijn in <strong>2013</strong> volledig<br />

geherfinancierd door Indaver. Indaver heeft ultimo<br />

<strong>2013</strong> EUR 170 mln. opgenomen onder de bestaande<br />

kredietlijnen;<br />

2. <strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf B.V. heeft, in overeenstemming<br />

met de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON), eigen<br />

faciliteiten ter grootte van EUR 190 mln. per balansdatum.<br />

Inmiddels is hier in <strong>2013</strong> EUR 40 mln. op afgelost;<br />

3. Sloe Centrale B.V. is gefinancierd middels<br />

projectfinanciering ad EUR 202 mln. (obv 50%-belang);<br />

4. De financiering bij Sleco Centrale nv bedraagt per jaar<br />

ultimo EUR 22 mln. (obv 50%-belang).<br />

De creditrating van <strong>DELTA</strong> afgegeven door Standard & Poor’s<br />

is in <strong>2013</strong> ongewijzigd gebleven: BBB+ met een stable<br />

outlook.<br />

Om inzicht te verschaffen in het liquiditeitsrisico zijn in de<br />

volgende tabel de contractuele looptijden weergegeven van<br />

de financiële verplichtingen:<br />

Contractuele looptijd van financiële verplichtingen ultimo <strong>2013</strong><br />

(Bedragen x EUR 1.000) < 1 JAAR 1-5 JAAR > 5 JAAR TOTAAL<br />

Crediteuren 341.048 - - 341.048<br />

Rentedragende leningen 285.799 277.570 243.436 806.805<br />

Derivaten 160.555 115.839 - 276.395<br />

Overige 208.243 286.696 1.658 496.597<br />

TOTAAL 995.645 680.105 245.094 1.920.845<br />

Te betalen rente 11.033 26.239 5.581 42.833<br />

Contractuele looptijd van financiële verplichtingen ultimo 2012<br />

(Bedragen x EUR 1.000) < 1 JAAR 1-5 JAAR > 5 JAAR TOTAAL<br />

Crediteuren 303.614 - - 303.614<br />

Rentedragende leningen 220.975 348.382 255.245 824.602<br />

Derivaten 146.861 137.635 - 284.496<br />

Overige 220.422 276.192 1.973 498.587<br />

TOTAAL 891.872 762.209 257.218 1.911.299<br />

Te betalen rente 11.620 30.799 8.436 50.855<br />

De contractuele looptijd van de financiële verplichtingen<br />

geeft de te verwachten uitgaande kasstromen weer met<br />

betrekking tot de op de balansdatum uitstaande schulden.<br />

Onder de post overige zijn met name de vooruit ontvangen<br />

omzet, de actuele belastingen en de putoptie Indaver<br />

verwerkt.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

101


5.2.4. Kredietrisico’s<br />

Kredietrisico betreft het verlies dat zou kunnen ontstaan<br />

indien een tegenpartij in gebreke blijft bij het voldoen aan de<br />

contractuele verplichting. <strong>DELTA</strong> heeft kredietlimieten<br />

opgesteld met betrekking tot zijn externe tegenpartijen<br />

teneinde het kredietrisico te beperken. Een intern kredietbeoordelingssysteem<br />

stelt voor elke externe tegenpartij een<br />

kredietlimiet vast. Dit interne beoordelingssysteem is<br />

gebaseerd op beschikbare, gepubliceerde informatie over<br />

de betreffende onderneming of de garantsteller daarvan<br />

(jaarverslagen, creditratings, etc.). Indien de creditrating<br />

van een externe tegenpartij of de garantsteller daarvoor niet<br />

(langer) Investment grade is, wordt geen (additioneel)<br />

kredietrisico geaccepteerd. Dit is gedurende <strong>2013</strong> voor<br />

meerdere externe tegenpartijen opgetreden.<br />

Ultimo <strong>2013</strong> ziet de procentuele verdeling van de<br />

creditrating van de externe tegenpartijen van <strong>DELTA</strong> over<br />

de verschillende ratingklassen er als volgt uit:<br />

35%<br />

30%<br />

25%<br />

20%<br />

15%<br />

10%<br />

5%<br />

0%<br />

AA+ AA AA- A+ A A- BBB+ BBB BBB- BB+<br />

■ <strong>2013</strong><br />

■ 2012<br />

Naast de hierop gebaseerde kredietlimieten hanteert <strong>DELTA</strong><br />

verschillende instrumenten om kredietrisico’s te beheersen,<br />

waaronder het handelen onder standaardcontracten en<br />

voorwaarden, het handelen via beurzen, het diversifiëren naar<br />

eindgebruikers en het vragen van aanvullende zekerheden.<br />

Voor eindgebruikers waaraan door <strong>DELTA</strong> energie wordt<br />

geleverd, wordt de kredietwaardigheid bepaald op basis van<br />

gegevens van externe informatieleveranciers. Bij bestaande<br />

klanten is ook het historische betaalgedrag een afweging<br />

voor het al dan niet aangaan van een leveringscontract. Voor<br />

een deel van de zakelijke eindgebruikers is het debiteurenrisico<br />

afgedekt door middel van een kredietverzekering.<br />

Zo nodig worden aanvullende zekerheden in de vorm van<br />

bankgarantie, waarborgsom of vooruitbetaling gevraagd.<br />

102


6. Voorraden<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Grondstoffen 71.347 71.784<br />

Hulpmateriaal 5.883 6.398<br />

Eindprodukt 6.241 6.292<br />

Handelsgoederen 4.582 3.390<br />

TOTAAL 88.053 87.864<br />

af: Voorziening incourante voorraden (608) (652)<br />

TOTAAL VOORRADEN 87.445 87.212<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

103


7. Vorderingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Handelsdebiteuren 384.408 371.275<br />

Actuele belastingvorderingen 24.814 1.815<br />

Onderhanden projecten voor derden 202 -<br />

Liquide middelen niet direct opeisbaar 26.739 49.300<br />

Kortlopend deel langlopende uitgegeven gelden 1.735 4.025<br />

Overige en overlopende activa 24.084 28.254<br />

Totaal overige vorderingen 52.558 81.579<br />

TOTAAL VORDERINGEN (EXCLUSIEF DERIVATEN) 461.982 454.669<br />

De liquide middelen die niet direct opeisbaar zijn, betreffen<br />

aangehouden geldmiddelen in het kader van de handelsactiviteiten<br />

op beurzen.<br />

Op de vorderingen op handelsdebiteuren is een voorziening<br />

in verband met mogelijke oninbaarheid in mindering<br />

gebracht van EUR 20,1 mln. (2012: EUR 20,2 mln.).<br />

Ouderdomsanalyse Handelsdebiteuren<br />

OUDERDOM (DAGEN) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

< 30 364.254 343.667<br />

31-60 13.228 17.049<br />

61-90 2.966 6.791<br />

91-120 2.450 3.948<br />

> 120 21.593 20.068<br />

OPERATIONELE DEBITEUREN (BRUTO) 404.491 391.523<br />

Voorziening voor dubieuze debiteuren (20.083) (20.248)<br />

OPERATIONELE DEBITEUREN (NETTO) 384.408 371.275<br />

In de categorie ‘< 30 dagen’ is voor een bedrag van EUR<br />

166,5 mln. (in 2012: EUR 145,9 mln.) vorderingen<br />

voortvloeiend uit handelsactiviteiten op beurzen<br />

opgenomen. Deze debiteurenposities worden altijd binnen<br />

een maand tussen de partijen vereffend.<br />

Mutaties in voorziening voor dubieuze debiteuren<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

VOORZIENING PER 1 JANUARI 20.248 13.794<br />

Onttrekking wegens oninbare vorderingen (2.781) (1.711)<br />

Dotaties/vrijval 2.616 8.165<br />

VOORZIENING PER 31 DECEMBER 20.083 20.248<br />

In 2012 zijn meerdere bedragen gedoteerd aan de<br />

voorziening als gevolg van het faillissement van een<br />

belangrijke multi-utility klant.<br />

104


8. Liquide middelen<br />

Onder de liquide middelen zijn niet alleen de geldmiddelen<br />

opgenomen, maar ook kasequivalenten die zonder materieel<br />

risico van waardeverandering in liquide middelen kunnen<br />

worden omgezet.<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Deposito's 77.130 123.559<br />

Kas/Bank 96.985 70.509<br />

TOTAAL LIQUIDE MIDDELEN 174.115 194.068<br />

De bedragen welke op deposito zijn geplaatst vallen vrij<br />

binnen een termijn van 3 maanden.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

105


9. Voorzieningen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL MILIEU<br />

GERELA-<br />

TEERD<br />

ONREN-<br />

DABELE<br />

CONTRACTEN<br />

PERSO-<br />

NEELS<br />

KOSTEN<br />

AMOVERING<br />

VOOR-<br />

ZIENING<br />

OVERIGE<br />

VOOR-<br />

ZIENINGEN<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2012 597.531 62.845 165.560 5.500 174.592 189.034<br />

Terugboeking kortlopend gedeelte van voorzieningen 15.876 9.710 - 830 3.474 1.862<br />

Dotaties 91.311 4.256 27.021 1.093 34.467 24.474<br />

Rentedotaties 19.909 2.846 6.758 92 4.485 5.728<br />

Vrijval (48.431) - (46.788) (63) (2.104) 524<br />

Onttrekkingen (29.338) (484) - (1.163) - (27.691)<br />

Overige mutaties (1.196) (885) - (86) - (225)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 645.662 78.288 152.551 6.203 214.914 193.706<br />

Kortlopend gedeelte van voorzieningen (12.253) (9.299) - (461) (1.370) (1.123)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 633.409 68.989 152.551 5.742 213.544 192.583<br />

Terugboeking kortlopend gedeelte van voorzieningen 12.253 9.299 - 461 1.370 1.123<br />

Dotaties 28.777 89 6.482 5.282 (329) 17.253<br />

Rentedotaties 18.398 2.970 5.765 150 4.999 4.514<br />

Vrijval (48.573) (44) (46.755) - (4) (1.770)<br />

Onttrekkingen (40.900) (1.238) - (784) - (38.878)<br />

Overige mutaties 4.330 4.329 - - - 1<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 607.694 84.394 118.043 10.851 219.580 174.826<br />

Kortlopend gedeelte van voorzieningen (15.301) (10.199) - (2.910) (1.366) (826)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 592.393 74.195 118.043 7.941 218.214 174.000<br />

De vrijval van de voorzieningen die binnen een jaar is gepland<br />

ad EUR 15,3 mln. (2012: EUR 12,3 mln.) is opgenomen onder<br />

de kortlopende verplichtingen.<br />

Hieronder volgt een toelichting op de voorzieningen voor<br />

zover deze meer dan EUR 5 mln. bedragen:<br />

Milieu gerelateerde kosten<br />

Binnen Indaver zijn voorzieningen gevormd voor de<br />

eindafdichting en nazorg van de afvalbergingen welke<br />

thans in gebruik zijn. Er wordt verwacht dat gedurende de<br />

eerstvolgende 5 jaar een bedrag van ca. EUR 25,4 mln. aan<br />

de voorziening onttrokken zal worden. De kosten worden<br />

door het management geraamd volgens de ‘best estimate’<br />

methode op basis van de huidige technologie en de kennis<br />

aangaande technologische ontwikkelingen. Discontering<br />

heeft plaatsgevonden op basis van 4,0% (2012: 4,67%,<br />

5,0% en 5,1%) over de regio’s heen.<br />

Het kortlopend gedeelte van de voorziening heeft met name<br />

betrekking op de in 2005 gesloten afvalberging Koegorspolder.<br />

Binnen Indaver zijn voor EUR 4,2 mln. voorzieningen<br />

opgenomen voor verwachte kosten als gevolg van<br />

vastgestelde verontreinigingen op bepaalde locaties.<br />

Onrendabele contracten<br />

In het licht van de huidige marktprijzen voor elektriciteit die<br />

onder druk staan als gevolg van de economische ontwikkeling<br />

in relatie tot de beschikbare productiecapaciteit en anderzijds<br />

de stijging van de brandstofprijzen als gevolg van de wereldwijd<br />

toenemende vraag, zijn enkele in het verleden afgesloten<br />

energie inkoop/verkoopcontracten niet meer renderend.<br />

Daarom is ter afdekking van het onrendabele deel van enkele<br />

contracten een voorziening voor onrendabele contracten<br />

getroffen. Jaarlijks worden onttrekkingen gedaan ten gunste<br />

van de opgelopen negatieve bruto marge. Het eventuele<br />

resultaat van een betrokken productie-eenheid wordt jaarlijks<br />

toegevoegd aan deze voorziening, vanwege het causaal<br />

verband tussen het resultaat van de deelneming en de<br />

vorming van de voorziening. De voorzieningen worden ieder<br />

jaar opnieuw beoordeeld in het licht van de ontwikkelingen<br />

op de elektriciteits- en brandstofmarkten, de relevante<br />

wetgeving en de contractuele afspraken. De prijsontwikkelingen<br />

van elektriciteit en brandstofcomponenten zijn gebaseerd op<br />

de onafhankelijke Pöyry (mid) prijscurves.<br />

De disconteringsvoet voor berekening van deze voorziening<br />

bedraagt 4,25% (2012: 4,25%).<br />

De ultimo <strong>2013</strong> resterende voorziening heeft voornamelijk<br />

betrekking op contracten met een gezamenlijke<br />

bedrijfsactiviteit en een joint venture.<br />

106


Personeelskosten<br />

Deze voorzieningen zijn gevormd om aan bestaande<br />

toekomstige financiële verplichtingen te kunnen voldoen.<br />

De voorziening kent op basis van CAO-afspraken een diensttijdgebonden<br />

uitkering toe aan personeelsleden. Vanaf het<br />

moment van indiensttreding wordt voor deze uitkeringen een<br />

voorziening gevormd op basis van verstreken dienstjaren,<br />

verwachte prijs- en salarisstijgingen en kansen op ontslag,<br />

invaliditeit en sterfte.<br />

Daarnaast is in het kader van de overgangsmaatregel m.b.t. de<br />

ziektekostenverzekering van IZA/IZR voor ex-medewerkers<br />

een voorziening gevormd. Deze maatregel is in 2006 met de<br />

sociale partners overeengekomen voor een periode van<br />

10 jaar. Verder wordt onder deze post een voorziening voor<br />

te betalen ziekengeld opgenomen, wanneer er sprake is van<br />

meer dan 2 jaar ziekte (per ultimo <strong>2013</strong> is dit niet het geval).<br />

Ook de verplichting voor reeds ingegane uitkeringen op grond<br />

van de werkloosheidswet maakt deel uit van deze voorziening.<br />

De disconteringsvoet bedraagt 4,5% (2012: 4,5%). Vanwege<br />

het langlopende karakter van deze verplichtingen is de<br />

disconteringsvoet niet gewijzigd.<br />

Amovering energieproductie-eenheden<br />

Deze voorziening is bestemd om in de toekomst de amovering<br />

van de buiten bedrijf te stellen eenheden te kunnen bekostigen.<br />

De verwachte uiteindelijke amoveringskosten zijn gebaseerd<br />

op de uitkomsten van periodieke studies, vermeerderd met<br />

de benodigde aanpassing voor prijsontwikkelingen, eventuele<br />

actuele inzichten en een inschatting van mogelijke<br />

milieuconsequenties. De voorziening voor amovering van de<br />

kerncentrale is zodanig opgebouwd dat -overeenkomstig de<br />

afspraken met de Rijksoverheid in het Convenant kerncentrale<br />

Borssele- amovering van de kernenergie-eenheid kan plaatsvinden<br />

direct nadat de exploitatie is beëindigd in 2034.<br />

De voorzieningen zijn contant gemaakt met een<br />

disconteringsvoet van 4,5% (2012: 4,5%).<br />

Overige voorzieningen<br />

Onder de Overige voorzieningen is begrepen:<br />

Voorziening voor opwerkings- en opslagkosten<br />

Deze voorziening is gevormd in het kader van de huidig<br />

bestaande verplichtingen en is bepaald als de contante<br />

waarde van de geraamde bedragen voor de toekomstige<br />

opwerkings- en opslagkosten, verminderd met de geschatte<br />

contante waarde van de in de toekomst vrijkomende<br />

restproducten en het saldo van de betaalde, respectievelijk<br />

ontvangen bedragen. De disconteringsvoet bedraagt 4,5%<br />

(2012: 4,5%).<br />

liggen de actuariële en beleggingsrisico’s nagenoeg volledig<br />

bij de deelnemers. Bij deze regeling aangesloten werkgevers<br />

hebben geen verplichting tot het voldoen van aanvullende<br />

bijdragen als sprake is van een tekort bij het fonds.<br />

Onze verplichtingen bestaan uit het voldoen van de door het<br />

fonds vastgestelde premie. Het bestuur van ABP stelt deze<br />

premie jaarlijks vast, op basis van eigen bestandsgegevens<br />

en met inachtneming van de door de toezichthouder van ABP<br />

(de Nederlandsche Bank) voorgeschreven parameters en<br />

vereisten. De premieplicht komt voort uit de aansluiting bij<br />

het fonds in het betreffende jaar en niet uit de aansluiting in<br />

voorgaande jaren. De ABP-regeling classificeert verslaggevingtechnisch<br />

als een toegezegde-bijdrageregeling. Uit dien<br />

hoofde zijn de premies verantwoord als last en zijn verdere<br />

toelichtingen niet vereist.<br />

Pensioenverplichtingen in het buitenland<br />

Indaver voert een ‘defined benefit plan’ voor medewerkers<br />

van Indaver Holding en sommige deelnemingen die voor<br />

31 december 2007 onderdeel uitmaakten van de Indaver<br />

groep. Het betreft twee polissen afgesloten bij verschillende<br />

verzekeringsmaatschappijen.<br />

Daarnaast kent Indaver ‘unfunded defined benefit plans’<br />

voor de medewerkers van Indaver Deutschland GmbH.<br />

Voor nieuwe medewerkers die na 1 januari 2008 in dienst<br />

zijn getreden bij de Holding en bij sommige deelnemingen<br />

in België en voor de medewerkers van Indaver Ierland voert<br />

Indaver ‘defined contribution plans’.<br />

Op basis van deze uitgangspunten resulteren voor Indaver<br />

onderstaande lange termijn verplichtingen:<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Pensioenverplichtingen 31.322 27.012<br />

TOTAAL 31.322 27.012<br />

Daarnaast zijn onder kortlopende schulden pensioenverplichtingen<br />

opgenomen voor een bedrag van EUR 0,8 mln.<br />

(2012: EUR 1,0 mln.).<br />

Pensioenverplichtingen<br />

Pensioenverplichtingen in Nederland<br />

Nagenoeg alle werknemers van de Nederlandse vestigingen<br />

van de <strong>DELTA</strong> Groep zijn voor hun pensioenregeling<br />

aangesloten bij Stichting Pensioenfonds ABP (ABP). De ABPregeling<br />

is een Multi-employer regeling. In deze regeling<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

107


Pensioenvoorzieningen buiten Nederland (Indaver)<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

België Duitsland België Duitsland<br />

1 NETTO VERPLICHTING<br />

Contante waarde van de bruto verplichting 38.416 16.792 32.835 15.594<br />

Reële waarde van de fondsbeleggingen (24.114) (1.549) (21.352) (1.427)<br />

CONTANTE WAARDE VAN DE NETTO VERPLICHTINGEN 14.302 15.243 11.483 14.167<br />

Actuariële winsten of verliezen 1.968 - 1.572 -<br />

Toegezegde bijdrage regeling met eenvoudige actuariële berekening 457 190 268 483<br />

NETTO VERPLICHTING OPGENOMEN IN DE BALANS 16.727 15.433 13.323 14.650<br />

2 WIJZIGINGEN IN DE CONTANTE WAARDE<br />

Verplichting per 1 januari 32.835 15.594 24.951 12.794<br />

Betaalde bijdragen 2.264 316 1.817 254<br />

Interestkosten 1.354 650 1.321 688<br />

Herwaardering (winsten)/verliezen 2.567 835 6.314 2.513<br />

aanpassingen op basis van ervaringen (653) (464) 941 113<br />

act. (winsten)/verliezen uit veranderingen demografische assumpties 627 - - (2)<br />

act. (winsten)/verliezen uit veranderingen in financiële assumpties 2.593 1.299 5.373 2.402<br />

Bijdragen door deelnemers 282 - 281 -<br />

Betaalde kosten (83) - (59) -<br />

Betaalde premies (306) - (300) -<br />

Betaalde vergoedingen (497) (603) (1.472) (613)<br />

Netto transfer in/uit - - - (42)<br />

Inperkingen en afwikkelingen - - (18) -<br />

VERPLICHTING PER 31 DECEMBER 38.416 16.792 32.835 15.594<br />

3 WIJZIGINGEN IN DE REËLE WAARDE<br />

Reële waarde per 1 januari 21.352 1.427 20.393 1.246<br />

Rendement op fondsbeleggingen 1.276 30 976 34<br />

verwacht rendement 938 62 1.146 13<br />

winst/(verlies) 338 (32) (170) 21<br />

Bijdragen door werkgever 2.090 92 1.485 147<br />

Bijdragen door deelnemers 282 - 281 -<br />

Betaalde kosten (83) - (59) -<br />

Betaalde premies (306) - (300) -<br />

Betaalde vergoedingen (497) - (1.472) -<br />

Afwikkelingen - - (13) -<br />

Overige - - 61 -<br />

REËLE WAARDE PER 31 DECEMBER 24.114 1.549 21.352 1.427<br />

4 PENSIOENKOSTEN<br />

Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten 2.264 315 1.817 254<br />

Netto rentekosten op ‘toegezegd penisoen-regeling’ 416 576 175 662<br />

OPGENOMEN IN PERSONEELSKOSTEN 2.680 891 1.992 916<br />

108


5 ACTUARIËLE VERONDERSTELLINGEN<br />

Verplichtingen voor personeelsbeloningen<br />

Disconteringsvoet 3,75% 3,75% 4,25% 4,25%<br />

Verwacht rendement 3,75% 3,75% 4,30% 4,30%<br />

Toekomstige loonsverhogingen 3,50% 2,00% 3,50% 2,00%<br />

Ontwikkeling medische kosten (inflatiepercentage) 3,00% 3,00%<br />

6 EFFECTIEF RENDEMENT OP FONDSBELEGGINGEN<br />

Het effectief rendement van de fondsbeleggingen in <strong>2013</strong> was EUR 1,3 mln. (2012: EUR 1,0 mln.).<br />

7 SENSITIVITEIT<br />

1% stijging van:<br />

Discontovoet (5.934) (2.366) (5.285) (2.117)<br />

Toekomstige salarisverhogingen 3.555 91 3.075 86<br />

Toekomstige stijging in medische kosten 349 nvt 230 nvt<br />

1% daling van:<br />

Discontovoet 5.281 3.036 4.486 2.692<br />

Toekomstige salarisverhogingen (4.739) (85) (4.311) (82)<br />

Toekomstige stijging in medische kosten (266) nvt (180) n.v.t<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

109


10. Mutatieoverzicht van langlopende<br />

financiële verplichtingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

WAARDE PER 1 JANUARI 701.149 829.590<br />

Opgenomen leningen 47.257 239.722<br />

Mutaties CBL (367) (338)<br />

Aflossingen (59.837) (367.825)<br />

688.202 701.149<br />

Aflossingen in het volgend boekjaar (71.841) (71.125)<br />

TOTAAL 616.361 630.024<br />

De schulden betreffen verplichtingen aan kredietinstellingen.<br />

Van dit saldo heeft EUR 226 mln. een looptijd van meer dan<br />

vijf jaar. De gemiddelde rentevoet van de schuld per<br />

31 december <strong>2013</strong> was 1,7% (2012: 1,9%).<br />

<strong>DELTA</strong> heeft met een vijftal banken een corporate stand-by<br />

kredietfaciliteit ter grootte van EUR 450 mln. Voor deze<br />

faciliteit zijn geen zekerheden verstrekt.<br />

Als waarborg voor de negatieve fair value van de intrest rate<br />

swaps die in voorgaande jaren zijn aangegaan door Indaver<br />

Duitsland zijn zekerheden ter hoogte van EUR 1,8 mln.<br />

verstrekt.<br />

110


11. Overige langlopende verplichtingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Uitgestelde belastingverplichtingen 60.689 53.705<br />

Vooruitontvangen omzet 87.381 77.286<br />

Putoptie Indaver 156.905 151.826<br />

Overige langlopende verplichtingen 41.673 46.291<br />

TOTAAL 346.648 329.108<br />

Uitgestelde belastingverplichting<br />

De uitgestelde belastingverplichting heeft betrekking op<br />

waarderingsverschillen tussen de commerciële en fiscale<br />

balans. De latente belastingverplichting vloeit met name<br />

voort uit acquisities in het verleden. Bij de verwerving van<br />

een aandelenbelang worden de materiële en immateriële<br />

activa gewaardeerd tegen reële waarde. Aanpassingen naar<br />

reële waarde worden fiscaal niet erkend. Vandaar dat in relatie<br />

tot deze aanpassingen naar reële waarde van (im)materiële<br />

vaste activa een uitgestelde belastingverplichting wordt<br />

gevormd. Deze belastingverplichting neemt af naar rato van<br />

de afschrijvingen op de reële waarde aanpassingen, dit met<br />

uitzondering van de reële waarde aanpassingen op grond.<br />

Daarnaast wordt het tijdelijke verschil, ontstaan doordat de<br />

commercieel in aanmerking genomen voorziening voor<br />

onrendabele contracten fiscaal niet is gevormd, in de<br />

uitgestelde belastingverplichting betrokken.<br />

Door opsplitsing van de fiscale eenheid vennootschapsbelasting<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. heeft ultimo <strong>2013</strong> een overboeking<br />

vanuit de latente belastingvordering plaats gevonden naar<br />

de latente belastingverplichting. Door de overboeking<br />

worden de afzonderlijke latente belastingverplichtingen en<br />

vordering van de fiscale eenheden separaat gerapporteerd.<br />

De overboeking heeft een toename van de latente<br />

belastingverplichting tot gevolg.<br />

Evenzo wordt bij de vorming van een voorziening een<br />

uitgestelde belastingvordering opgenomen; deze muteert<br />

naar rato van de onttrekkingen aan de voorzieningen.<br />

De uitgestelde belastingverplichting vloeit voort uit:<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Immaterieel vast actief 2.347 2.943<br />

Materieel vast actied 95.638 52.342<br />

Overige activa (37.296) (1.580)<br />

TOTAAL 60.689 53.705<br />

Vooruitontvangen omzet<br />

De vooruitontvangen omzet heeft deels betrekking op<br />

ontvangen vergoedingen voor nog te verwerken afval bij<br />

Indaver. De toename van de vooruit ontvangen omzet wordt<br />

zowel in <strong>2013</strong> als in 2012 veroorzaakt door de ontvangen<br />

bijdragen van derden voor nieuwe investeringen binnen het<br />

netwerkbedrijf (conform IFRIC 18).<br />

Putoptie Indaver<br />

<strong>DELTA</strong> heeft in 2008 zijn belang in Indaver uitgebreid naar<br />

75%. Aan de minderheidsaandeelhouders zijn in het kader<br />

van de overname van Indaver in 2007 putopties verstrekt;<br />

deze kunnen worden uitgeoefend gedurende het jaar 2015.<br />

Om deze reden is de putoptie ultimo <strong>2013</strong> opgenomen onder<br />

langlopende verplichtingen. Waardering heeft<br />

plaatsgevonden tegen reële waarde per 31 december.<br />

Het aan de minderheidsaandeelhouders in Indaver toe te<br />

rekenen aandeel in het resultaat van de vennootschap en<br />

overige mutaties in de equity value worden toegerekend aan<br />

de verplichtingen met betrekking tot de putoptie.<br />

De uitoefenprijs van de optie is bepaald op basis van een<br />

discounted cashflow methodiek, waarbij diverse schattingen<br />

aan de orde zijn. Het management heeft de kasstroomvoorspellingen<br />

gebaseerd op de ondernemingsplannen voor<br />

de jaren 2014-2016 en in enkele gevallen voor een langere<br />

zichtperiode.<br />

Na de zichtperiode is een eeuwigdurende reeks gehanteerd.<br />

Hierbij is rekening gehouden met de beschikbare informatie<br />

met betrekking tot marktontwikkelingen. Er is geen gebruik<br />

gemaakt van extrapolaties met groeipercentages welke<br />

uitgaan boven inflatie.<br />

Vanwege diverse schattingen die hierbij aan de orde zijn<br />

hanteert <strong>DELTA</strong> een bandbreedte ten aanzien van de bepaling<br />

van de reële waarde van de putoptie. De waardering van de<br />

putoptie per balansdatum past binnen deze bandbreedte.<br />

Overige langlopende verplichtingen<br />

Hieronder is de verplichting van N.V. EPZ opgenomen van de<br />

kosten ter dekking van de Iaatste splijtstoflading welke bij<br />

beëindiging van de Ievensduur van de kernenergie-eenheid<br />

nog in de kern van de reactor aanwezig zal zijn.<br />

De opgenomen verplichting is gebaseerd op de ultimo <strong>2013</strong><br />

bekende splijtstofkosten met betrekking tot de Iaatste<br />

splijtstoflading, welke is bepaald als de contante waarde<br />

met een disconteringsvoet van 4,5% van de geraamde<br />

bedragen voor toekomstige waarde van de restkern,<br />

inclusief opwerkings- en opslagkosten.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

111


11.2 Mutatieoverzicht Overige langlopende verplichtingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

WAARDE PER 1 JANUARI 329.108 167.867<br />

Mutatie uitgestelde belastingverplichtingen 6.984 (5.323)<br />

Vrijval vooruitontvangen omzet (via resultaat) (8.577) (8.143)<br />

Vooruitontvangen omzet 18.672 14.430<br />

Mutatie putoptie Indaver 5.079 151.826<br />

Overige mutaties (4.618) 8.451<br />

TOTAAL 346.648 329.108<br />

112


12. Kortlopende verplichtingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Handelscrediteuren 341.048 303.614<br />

Actuele vennootschapsbelasting 6.122 19.170<br />

Overige actuele belastingverplichtingen 94.426 69.404<br />

Vooruitontvangen omzet 15.130 19.391<br />

Onderhanden projecten voor derden - 3.603<br />

Kortlopend deel van voorzieningen 15.301 12.254<br />

Kortlopend deel van de langlopende verplichtingen 71.841 71.125<br />

Overlopende passiva 76.503 95.350<br />

Overige kortlopende verplichtingen 148.344 166.475<br />

Bankkrediet 120.998 125.803<br />

TOTAAL KORTLOPENDE VERPLICHTINGEN (EXCLUSIEF DERIVATEN) 741.369 719.714<br />

De overige actuele belastingverplichtingen bestaan voor het<br />

grootste deel uit nog af te dragen omzetbelasting.<br />

Verder bestaan de actuele belastingverplichtingen uit te<br />

betalen loonbelasting en sociale lasten, vennootschapsbelasting<br />

en af te dragen energiebelasting.<br />

Onder kortlopende verplichtingen zijn naast de overige<br />

kortlopende schulden en transitorische posten, ook de voor<br />

2014 geplande aflossingen op langlopende leningen en<br />

onttrekkingen aan voorzieningen opgenomen.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

113


Niet uit de balans<br />

blijkende rechten en verplichtingen<br />

Hieronder is een overzicht opgenomen van de niet uit de<br />

balans blijkende rechten en verplichtingen, voor zover deze<br />

naar de inschatting van <strong>DELTA</strong> een impact van EUR 5 mln. op<br />

het resultaat overschrijden.<br />

A. Operationeel<br />

Portfolio handelscontracten <strong>DELTA</strong> Energy B.V.<br />

Het risicobeleid van <strong>DELTA</strong> is erop gericht om de uit de<br />

productieactiva en lange termijn inkoopcontracten resulterende<br />

risicoposities actief te beheersen. Uit handelstransacties<br />

voortvloeiende posities worden door middel van een strikt<br />

toegepast systeem van limieten in omvang beperkt. Daarbij<br />

wordt gebruik gemaakt van zowel financiële als<br />

energiederivaten, waaronder swaps, opties en forwards.<br />

De in de portfolio opgenomen verkoopcontracten hangen<br />

samen met de energieleveringen aan eindverbruikers en<br />

handelspartijen en de daaraan gerelateerde financiële<br />

instrumenten. Op balansdatum bedraagt de waarde van de<br />

verkoopcontracten EUR 1.314 mln. (2012: EUR 1.040 mln.).<br />

De in de portfolio opgenomen inkoopcontracten hebben<br />

betrekking op de productie- en inkoopovereenkomsten met<br />

handelspartijen en daaraan gerelateerde contracten aangaande<br />

financiële instrumenten. Op balansdatum bedraagt de<br />

waarde van de inkoopcontracten ultimo <strong>2013</strong> EUR 3.329 mln.<br />

(2012: EUR 3.238 mln.).<br />

De waardering van de financiële instrumenten wordt in<br />

samenhang met transacties die zijn afgesloten in het kader<br />

van de fysieke goederenhandel op basis van marktwaarden<br />

vastgesteld.<br />

Lange termijn contracten voor de verwerking van afval<br />

Indaver heeft diverse lange termijn contracten afgesloten<br />

voor de verwerking van afval. Deze worden gedekt door<br />

up-front betalingen. Deze betalingen zijn opgenomen op de<br />

balans (<strong>2013</strong>: EUR 39,9 mln.; 2012: EUR 44,8 mln.).<br />

In enkele gevallen is aan klanten een putoptie toegekend die<br />

het recht verleent om een gedeelte van deze rechten terug te<br />

verkopen aan Indaver. Hiervoor wordt geen verplichting<br />

opgenomen, aangezien het niet aannemelijk wordt geacht<br />

dat deze putopties worden uitgeoefend.<br />

Investeringsverplichtingen<br />

Ultimo <strong>2013</strong> is de vennootschap financiële verplichtingen<br />

aangegaan voor een bedrag van ca. EUR 55,5 mln.<br />

(2012: EUR 120,7 mln.) met betrekking tot nog uit te voeren<br />

investeringswerken.<br />

Borssele convenant<br />

In 2006 is met de landelijke overheid een convenant gesloten<br />

met betrekking tot de openstelling van de kerncentrale tot<br />

ultimo 2033. In dit kader zijn ook afspraken gemaakt ten<br />

aanzien van de inspanningen welke <strong>DELTA</strong> (en Essent) zich<br />

zal getroosten om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van<br />

duurzame energie technisch en financieel ter hand te nemen<br />

en te ondersteunen.<br />

Naast participatie in Sustainable Energy Technology (SET)<br />

Fund C.V. betreft dit verplichtingen aangaande investeringen<br />

in Additionele Innovatieve Projecten. In 2012 is ook een<br />

participatie genomen in Sustainable Energy Technology<br />

(SET) Fund II C.V.<br />

Cross border lease verbrandingsoven<br />

Op 17 augustus 1999 heeft Indaver een cross border lease<br />

overeenkomst afgesloten met een Amerikaanse investeerder<br />

met betrekking tot het gebruik van lijn 1 en 2 van de<br />

verbrandingsoven in Doel. De initiële leasetermijn heeft een<br />

looptijd van 25,4 jaar met de optie voor een onderhoudscontract<br />

voor een extra termijn van 13 jaar. Onder de<br />

afspraken van deze lease heeft Indaver op de ingangsdatum<br />

van de lease een bedrag ad USD 135 mln. ontvangen en<br />

hiervan USD 129,4 mln. op deposito geplaatst. Met het<br />

geplaatste deposito is bij banken met een hoge credit rating<br />

een vrijwel volledig gedekte betalingsovereenkomst<br />

afgesloten. In 2011 is een additionele bankgarantie gesteld<br />

ten behoeve van de Amerikaanse tegenpartij.<br />

114


B. Zekerheden en garanties<br />

<strong>DELTA</strong> heeft financiële zekerheden verstrekt en ontvangen als<br />

waarborg voor aangegane transacties:<br />

(Bedragen x EUR 1.000)<br />

TERMIJN IN JAREN<br />

< 1 jaar 1 - 5 jaren > 5 jaar Totaal<br />

VERSTREKTE ZEKERHEDEN<br />

Zekerheden verstrekt voor geassocieerde deelnemingen en joint ventures 21.709 11.447 9.533 42.690<br />

Overige verstrekte zekerheden 83.777 11.255 62.701 157.734<br />

TOTAAL VERSTREKTE ZEKERHEDEN 105.486 22.703 72.235 200.424<br />

TERMIJN IN JAREN<br />

< 1 jaar 1 - 5 jaren > 5 jaar Totaal<br />

ONTVANGEN ZEKERHEDEN<br />

Ontvangen zekerheden voor geassocieerde deelnemingen en joint venturess - - - -<br />

Overige ontvangen zekerheden 23.393 40.799 117.368 181.561<br />

TOTAAL ONTVANGEN ZEKERHEDEN 23.393 40.799 117.368 181.561<br />

Belangrijkste verstrekte zekerheden<br />

<strong>DELTA</strong> heeft zich borg gesteld ten behoeve van de provincie<br />

Zeeland voor de financiële verplichtingen die samenhangen<br />

met de eindafdichting van de afvalbergingen Koegorspolder<br />

en Noord en Midden Zeeland; deze borgtocht bedraagt in<br />

totaliteit EUR 22,3 mln. Evenzo heeft <strong>DELTA</strong> zich ten behoeve<br />

van de provincie Zuid-Holland borg gesteld tot financiële<br />

zekerheid voor de eindafdichting van de Afvalberging Derde<br />

Merwedehaven te Dordrecht; deze borgtocht bedraagt<br />

EUR 24,6 mln.<br />

Indaver heeft voor een bedrag van EUR 112,3 mln. bankgaranties<br />

uitgegeven, waarvan EUR 64,6 mln. samenhangt met<br />

transport en behandeling van afvalstromen en EUR 35,5 mln.<br />

met een cross border lease die in het verleden is aangegaan.<br />

Ook heeft Indaver zich garant gesteld voor haar aandeel in<br />

de bankleningen aangegaan door SLECO Centrale nv.<br />

Per 31 december <strong>2013</strong> bedraagt deze garantie EUR 22 mln.<br />

C. Juridische procedures en claims<br />

Splitsingsplan – Wet Onafhankelijke Netwerkbedrijven (WON)<br />

De Minister heeft op 2 december 2009 het splitsingsplan<br />

goedgekeurd. Het Gerechtshof in ’s-Gravenhage heeft op<br />

22 juni 2010 de Splitsingswet op onderdelen onverbindend<br />

verklaard. In het licht van dit vonnis is de splitsing niet<br />

geëffectueerd; wel is zoveel mogelijk en zover als<br />

noodzakelijk voldaan aan de voorwaarden gesteld door de<br />

Minister. Tegen de uitspraak is cassatie ingesteld door de<br />

Staat. Op 24 februari 2012 heeft de Hoge Raad de zaak<br />

doorverwezen naar het Hof van Justitie van de Europese Unie<br />

in Luxemburg. Op 14 januari <strong>2013</strong> vond mondelinge<br />

toelichting van de casus door partijen plaats bij het Hof.<br />

De uitspraak van het Europese Hof op de gestelde vragen<br />

volgde eind <strong>2013</strong> en vervolgens is de zaak terugverwezen<br />

naar de Hoge Raad. Naar verwachting zal de Hoge Raad in<br />

2014 arrest wijzen.<br />

Belangrijkste ontvangen zekerheden<br />

De ontvangen zekerheden hebben voor een bedrag van EUR<br />

151,2 mln. betrekking op ontvangen garanties voor<br />

handelsactiviteiten van <strong>DELTA</strong>.<br />

Indaver heeft bankgaranties ontvangen van klanten en<br />

leveranciers voor een bedrag van EUR 11,6 mln.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

115


Toelichting<br />

op de geconsolideerde<br />

winst-en-verliesrekening<br />

13. Netto omzet<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012<br />

Levering van en handel in elektriciteit 970.030 1.045.684<br />

Levering van en handel in gas 343.938 331.560<br />

Transport elektriciteit en gas 118.270 111.677<br />

Kabel, internet en telecommunicatie 78.995 75.076<br />

Afvallogistiek en milieudiensten 514.441 519.292<br />

Overige omzet 77.919 84.420<br />

TOTAAL 2.103.593 2.167.709<br />

De levering en handel van elektriciteit was lager in het verslagjaar<br />

doordat de levering aan een grote afnemer is weggevallen<br />

als gevolg van diens faillissement in medio 2012. Van de<br />

totale omzet elektriciteit en gas is een deel geraamd in relatie<br />

tot de over het kalenderjaar gespreide meteropneming bij de<br />

kleinverbruikers. Binnen het energiesegment nam het<br />

handelsvolume toe. Ondanks toenemende prijsdruk bleef de<br />

bezetting van de installaties bij Indaver op peil, en bleef de<br />

omzet boven EUR 500 mln. Door de introductie van nieuwe<br />

diensten en de toename van het aandeel digitale tv-kijkers<br />

steeg de omzet in het kabelsegment met 5%.<br />

De omzet kan als volgt worden gespecificeerd naar<br />

geografie:<br />

(Bedragen x EUR 1.000)<br />

OMZET NAAR LAND<br />

<strong>2013</strong> 2012<br />

Nederland 1.333.067 1.399.133<br />

België 242.068 208.461<br />

Groot-Brittannië & Ierland 314.276 355.370<br />

Duitsland 168.955 173.193<br />

Overig EU 40.117 28.723<br />

Buiten EU 5.110 2.831<br />

TOTAAL 2.103.593 2.167.709<br />

De omzet per land bestaat uitsluitend uit externe<br />

opbrengsten. De omzet buiten Nederland wordt vrijwel<br />

geheel gerealiseerd binnen de segmenten Energie en Afval.<br />

116


14. Inkoopwaarde van de omzet<br />

Een deel van de benodigde elektriciteit wordt ingekocht<br />

bij verbonden partijen Elsta en BMC Moerdijk<br />

(beide verantwoord als joint ventures), waarin <strong>DELTA</strong> een<br />

kapitaalbelang heeft. Deze inkoop vindt grotendeels plaats<br />

op cost-plus basis. Daarnaast is enkele weken sprake<br />

geweest van uitval van een belangrijke productie-unit,<br />

waardoor er elektriciteit ingekocht moest worden.<br />

15. Overige bedrijfsopbrengsten<br />

De overige opbrengsten bestaan voornamelijk uit vergoeding<br />

door derde partijen voor verleende diensten en uitgekeerde<br />

vergoedingen vanwege schades.<br />

16. Waardering reële waardemutatie handelsportefeuille<br />

<strong>DELTA</strong> maakt gebruik van derivaten om prijs- en valutarisico’s<br />

die voortvloeien uit energie commodity-contracten<br />

(elektriciteit, gas, kolen en olie) af te dekken. <strong>DELTA</strong> past<br />

hiervoor cashflow-hedging (kasstroom afdekking) toe,<br />

waarbij door middel van hedge-transacties het risico van<br />

schommelingen in (toekomstige) kasstromen die het<br />

resultaat kunnen beïnvloeden, wordt afgedekt.<br />

De hedges zijn toewijsbaar aan een specifiek risico dat is<br />

gerelateerd aan een balanspost dan wel een toekomstige<br />

transactie die hoogst waarschijnlijk is. Het effectieve deel<br />

van de wijzigingen in de reële waarde van de hedge-reserve<br />

wordt in het eigen vermogen onder de hedge-reserve verwerkt.<br />

De cumulatieve bedragen die in het eigen vermogen zijn<br />

verwerkt, worden overgeheveld naar het resultaat in dezelfde<br />

periode als waarin de afgedekte transactie in het resultaat<br />

wordt verwerkt.<br />

Het gedeelte van de waardemutatie van de contractenportfolio<br />

dat niet is afgedekt door hedge-contracten (de niet-effectieve<br />

hedges) wordt als reële waardemutatie in de resultatenrekening<br />

opgenomen.<br />

De prijsontwikkelingen op de energiemarkten hebben in <strong>2013</strong><br />

geleid tot een negatieve ontwikkeling van de reële waarde van<br />

de contractenportfolio van EUR 13,3 mln., waarvan EUR 0,7 mln.<br />

ten laste van het resultaat is gekomen en EUR 12,6 mln. ten<br />

laste van het eigen vermogen.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

117


17. Diensten van derden, materiaalkosten<br />

en andere externe kosten<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012<br />

Werkzaamheden en diensten van derden 184.751 205.551<br />

Materiaalverbruik 65.909 65.191<br />

Andere externe kosten 37.126 31.668<br />

TOTAAL 287.786 302.410<br />

De overige werkzaamheden van derden betreffen<br />

voornamelijk kosten in verband met elektriciteits-, gas- en<br />

digitale infrastructuur. Ook zijn de ICT-kosten onder<br />

werkzaamheden en diensten van derden opgenomen.<br />

Een groot deel van de externe kosten is gerelateerd aan de<br />

operationele activiteiten van Indaver, EPZ en Sloe. De kosten<br />

voor materiaalverbruik door Indaver, EPZ en Sloe bedragen<br />

EUR 62,4 mln. in <strong>2013</strong>, de kosten voor werkzaamheden en<br />

diensten van derden EUR 119,8 mln. en overige externe<br />

kosten EUR 17,2 mln.<br />

118


18. Personeelskosten<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012<br />

Salarissen 187.109 184.642<br />

Sociale lasten 31.633 30.151<br />

Pensioenlasten 21.089 20.101<br />

Overige personeelskosten 20.437 14.656<br />

PERSONEELSKOSTEN 260.268 249.550<br />

Geactiveerde personeelskosten (3.543) (6.404)<br />

TOTAAL 256.725 243.146<br />

Aantal medewerkers (FTE) per 31 december <strong>2013</strong> resp. 2012 3.216 3.413<br />

FTE m.b.t. beëindigde bedrijfsactivteiten/aangehouden voor verkoop - 128<br />

Aantal FTE gerelateerd aan bovenstaande personeelskosten 3.216 3.285<br />

Gemiddeld aantal FTE (gerelateerd aan bovenstaande personeelskosten) 3.256 3.282<br />

Het aantal FTE’s dat werkzaam is bij <strong>DELTA</strong> inclusief het volledig<br />

aantal FTE bij de gezamenlijke overeenkomsten (N.V. EPZ, Sloe<br />

Centrale B.V., SLECO Centrale nv en Svex nv) bedraagt 3.394.<br />

(2012: 3.470).<br />

De FTE’s gerelateerd aan beëindigde bedrijfsactiviteiten<br />

hebben betrekking op <strong>DELTA</strong> Industriële Reiniging B.V.<br />

FTE gemiddeld per segment <strong>2013</strong><br />

Energie + Corporate 698<br />

EPZ 379<br />

Afval 1.537<br />

Netwerken 642<br />

TOTAAL 3.256<br />

FTE gemiddeld geografisch <strong>2013</strong><br />

Nederland 1.990<br />

Buiten Nederland 1.266<br />

TOTAAL 3.256<br />

De pensioenlasten betreffen voor een bedrag van EUR 3,57 mln. ‘defined benefit regelingen’ (2012: 2,91 mln.).<br />

Bezoldiging statutaire bestuurders <strong>DELTA</strong> N.V. conform<br />

inschrijving Kamer van Koophandel<br />

Het beloningsbeleid voor de statutaire bestuurders is op<br />

voorstel van de Raad van Commissarissen vastgesteld door<br />

de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.<br />

Het uitgangspunt voor het beloningsbeleid is dat <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

een zodanige beloning toekent dat de mensen die beschikken<br />

over de juiste kennis en ervaring uit de markt aangetrokken<br />

kunnen worden, en voor <strong>DELTA</strong> N.V. kunnen worden behouden.<br />

De statutaire bestuurders hebben een arbeidsovereenkomst<br />

voor onbepaalde tijd en worden statutair voor een periode van<br />

vier jaar benoemd. Het arbeidscontract is daarop afgestemd en<br />

bevat naast een opzegtermijn een geclausuleerde beëindigingvergoeding<br />

van maximaal één jaar conform de Governance Code.<br />

De Raad van Commissarissen stelt jaarlijks de bezoldiging<br />

van de statutaire bestuurders vast. Vanaf 2010 geldt hiervoor<br />

het M-niveau van de bestuurdersmarkt in Nederland als het<br />

ijkpunt voor het vaststellen van het bruto vast salaris;<br />

dit betekent dat de helft van de vergelijkbare functies<br />

(middels een Hay waardering) in de markt hoger wordt<br />

beloond en de helft lager.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

119


De jaarlijkse beloning kent ook een variabel deel; dit wordt<br />

gerelateerd aan de realisatie van een aantal overeengekomen<br />

doelstellingen binnen het lopende jaar. Het maximum van<br />

deze variabele beloning bedraagt 30% van het bruto vast<br />

jaarsalaris.<br />

Jaarlijks worden de in dit kader te behalen doelstellingen<br />

door de Raad van Commissarissen en de CEO geformuleerd<br />

en vastgesteld; deels zijn deze doelstellingen van financiële<br />

aard (netto resultaat en kasstromen) en deels gerelateerd<br />

aan persoonlijke doelstellingen, het persoonlijk functioneren<br />

en het leveren aan een bijdrage aan bedrijfs-brede HR<br />

doelstellingen.<br />

De statutaire bestuurders nemen ook deel aan de voor alle<br />

werknemers van de onderneming geldende pensioenregeling<br />

(Stichting Pensioenfonds ABP).<br />

Specificatie bezoldiging bestuurders <strong>2013</strong><br />

(Bedragen in EUR)<br />

R.J. FROHN<br />

CEO<br />

F. VERHAGEN<br />

CFO<br />

Bruto vast jaarsalaris 312.500 280.000<br />

Belaste onkostenvergoeding 17.708 9.630<br />

Pensioenlasten werkgever 91.455 81.300<br />

Vervullen ad interim positie CEO - 23.750<br />

Variabele beloning - 63.000<br />

TOTAAL 421.663 457.680<br />

Per 1 november <strong>2013</strong> heeft de heer Frohn afscheid genomen<br />

als CEO van <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

De variabele beloning betreft het over <strong>2013</strong> toegekende<br />

bedrag. Frank Verhagen heeft op grond van vooraf gemaakte<br />

afspraken recht op 30% variabele beloning. In overleg is,<br />

gezien de economische omstandigheden en positie van<br />

<strong>DELTA</strong> in de moeilijke markt, besloten de variabele bonus te<br />

maximeren op het target niveau van 22,5%. Daarnaast heeft<br />

de heer Verhagen over <strong>2013</strong> een extra variabele bedrag<br />

toegekend gekregen voor het vervullen van de positie van<br />

ad interim CEO. De variabele beloning is betaalbaar gesteld<br />

in het volgende boekjaar.<br />

De crisisheffing is verschuldigd ten behoeve van bestuurders<br />

als gevolg van de in 2012 in werking getreden ‘Wet<br />

uitwerking fiscale maatregelen Begrotingsakkoord <strong>2013</strong>’;<br />

de éénmalig geachte heffing is voor een extra jaar doorgezet<br />

en bedraagt voor <strong>2013</strong> EUR 61.885,-<br />

(2012: EUR 32.672,-). Gezien de aard van deze heffing is dit<br />

bedrag niet opgenomen in de post ‘bezoldiging bestuurders’.<br />

De bezoldiging bestuurders bedroeg in 2012 in totaal<br />

EUR 892.423.<br />

120


19. Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012<br />

IMMATERIËLE VASTE ACTIVA<br />

Afschrijvingen op immateriële vaste activa 14.308 17.165<br />

Bijzondere waardeverminderingen - 4.286<br />

MATERIËLE VASTE ACTIVA<br />

Afschrijvingen op materiële vaste activa 165.435 171.526<br />

Bijzondere waardeverminderingen 545 23.950<br />

Vrijval bijdragen van derden (ontvangen voor 2009) (6.026) (6.265)<br />

Naar resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten - (1.692)<br />

TOTAAL 174.262 208.970<br />

De bijzondere waardevermindering op materiële vaste activa<br />

in 2012 heeft met name betrekking op een afwaardering van<br />

warmtekracht koppeling (WKK) installaties en de<br />

afwaardering van een transportaansluiting van een<br />

industrieel bedrijventerrein. In <strong>2013</strong> hebben er geen<br />

noemenswaardige waardeverminderingen plaatsgevonden.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

121


20. Overige bedrijfskosten<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012<br />

Dotatie voorziening debiteuren 2.616 8.165<br />

Overige bedrijfskosten 3.004 3.252<br />

Dotaties overige voorzieningen 3.717 17.247<br />

TOTAAL 9.337 28.664<br />

De belangrijkste reden voor extra dotatie aan de voorziening<br />

debiteuren in 2012 is het faillissement van een belangrijke<br />

multi-utility klant.<br />

Onder de overige bedrijfskosten worden ook de honoraria<br />

die zijn uitgekeerd aan de leden van de Raad van<br />

Commissarissen van de vennootschap verantwoord.<br />

De dotaties aan de overige voorzieningen betreffen met<br />

name dotaties aan voorzieningen van EPZ in verband met de<br />

kerncentrale.<br />

Beloning Raad van Commissarissen <strong>2013</strong><br />

Vanaf 1 januari 2011 bestaat de Raad van Commissarissen<br />

(RvC) uit de voorzitter en vier commissarissen.<br />

De bezoldiging bedraagt op jaarbasis:<br />

Voorzitter RvC EUR 42.100,-<br />

Lid RvC EUR 26.300,-<br />

Lid Audit Committee EUR 5.300,-<br />

De totale vergoeding aan de leden van de RvC bedroeg in<br />

<strong>2013</strong> EUR 161.100,- (2012: EUR 169.000,-).<br />

122


21. Resultaat uit deelnemingen<br />

Het resultaat uit deelnemingen betreft het resultaat dat<br />

toekomt aan <strong>DELTA</strong> vanuit de participatie in joint ventures<br />

en geassocieerde deelnemingen.<br />

In <strong>2013</strong> ligt het resultaat uit deelnemingen met EUR 41,5 mln.<br />

onder het niveau van 2012 (EUR 73,2 mln.). Dit wordt met<br />

name verklaard door de boekwinst die in 2012 is<br />

gerealiseerd op de verkoop van de participatie in N.V. KEMA.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

123


22. Financiële baten en lasten<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012<br />

Financieringsbaten 3.709 19.932<br />

Financieringslasten (26.602) (33.900)<br />

Rentedotatie aan voorzieningen (18.398) (19.910)<br />

Overige financiele baten en lasten 1.343 1.181<br />

(39.948) (32.697)<br />

Geactiveerde rente 364 513<br />

TOTAAL (39.584) (32.184)<br />

De financieringslasten zijn met EUR 26,2 mln. ongeveer<br />

EUR 7,3 mln. lager dan in 2012. Dit wordt met name<br />

veroorzaakt door de lagere schuldpositie in <strong>2013</strong> en<br />

betaalde (afkoop)kosten aan een renteswap in 2012.<br />

De renteopbrengsten zijn in 2012 significant hoger dan in<br />

<strong>2013</strong>, dit wordt met name verklaard door een uitkering en<br />

een herwaardering van de Landsbanki-gelden bij EPZ.<br />

Het gehanteerde rentepercentage voor activering van de<br />

bouwrente bedroeg in <strong>2013</strong> 1,9% (2012: 1,9%).<br />

124


23. Vennootschapsbelasting<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012<br />

VENNOOTSCHAPSBELASTING<br />

Vennootschapsbelasting over boekjaar (1.834) (20.892)<br />

Mutaties uitgestelde belastingvorderingen/-verplichtingen (953) (7.253)<br />

TOTAAL BELASTINGEN (2.787) (28.145)<br />

Waarvan gerapporteerd onder beëindigde bedrijfsactiviteiten 491 702<br />

BELASTINGEN GERAPPORTEERD IN DE WINST-EN-VERLIESREKENING (3.278) (28.847)<br />

EFFECTIEVE BELASTINGDRUK (INCLUSIEF BEËINDIGDE BEDRIJFSACTIVITEITEN) 3,3% 27,2%<br />

VENNOOTSCHAPSBELASTING OVER BOEKJAAR<br />

De aansluiting tussen het resultaat voor belastingen en het feitelijk belastbaar bedrag<br />

met de hieruit voortvloeiende belastinglast is als volgt:<br />

Resultaat voor belastingen (incl. beëindigde bedrijfsactiviteiten) 83.519 103.395<br />

Deelnemingsvrijstelling (98.422) (133.545)<br />

Tijdelijke verschillen in verband met waardering van activa en voorzieningen (incl. VAMIL) (38.094) 3.695<br />

Overige verschillen 1.577 646<br />

BELASTBAAR BEDRAG BINNENLAND (51.420) (25.809)<br />

Vigerende belastingtarief Nederland vanaf 2011 25,00% 25,00%<br />

Belasting in het boekjaar - -<br />

Correctie voorgaande jaren 8.267 1.890<br />

Belasting binnenlandse gezamenlijk bedrijfsactiviteiten (joint operations conform IFRS 11) (3.744) (9.218)<br />

Belasting buitenlandse geconsolideerde (inclusief partieel geconsolideerde) deelnemingen (6.356) (13.564)<br />

VENNOOTSCHAPSBELASTING OVER BOEKJAAR (1.833) (20.892)<br />

MUTATIES UITGESTELDE BELASTINGVORDERINGEN/-VERPLICHTINGEN<br />

De bate vloeit voort uit verschillen tussen de commerciële en fiscale winstberekening alsmede uit toekomstige verliescompensatie.<br />

Toepasbare verliescompensatie 6.317 6.452<br />

Tijdelijke verschillen (8.957) (4.697)<br />

Mutaties in de latentie voor verrekenbare verliezen 643 (10.757)<br />

Correctie voorgaande jaren 1.594<br />

Mutaties belastingvoorzieningen bij binnenlandse gezamenlijke bedrijfsactiviteiten (joint operations<br />

conform IFRS 11) (1.284) (606)<br />

Mutaties belastingvoorzieningen bij buitenlandse geconsolideerde (inclusief partieel<br />

geconsolideerde) deelnemingen 2.328 761<br />

MUTATIES IN DE BELASTINGVOORZIENINGEN (953) (7.253)<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

125


24. Activiteiten aangehouden voor verkoop en beëindigde<br />

bedrijfsactiviteiten<br />

Op 6 maart 2012 heeft de Raad van Bestuur van <strong>DELTA</strong><br />

besloten om de activiteiten van <strong>DELTA</strong> Industriële Reiniging<br />

B.V. niet langer te continueren binnen de <strong>DELTA</strong> groep.<br />

Op 1 februari <strong>2013</strong> heeft de closing van de verkoop van de<br />

activiteiten plaatsgevonden. In <strong>2013</strong> zijn nog kosten<br />

gemaakt om niet in de verkoop betrokken activa en passiva<br />

af te wikkelen.<br />

In totaal is de operationele kasstroom van de beëindigde<br />

bedrijfsactiviteiten ongeveer EUR 1 mln. negatief.<br />

Deze uitgaven zijn verwerkt op de lijn ‘overige mutaties’.<br />

Daarnaast zijn onder de beëindigde bedrijfsactiviteiten nog<br />

enkele nagekomen opbrengsten verantwoord van de in 2012<br />

verkochte deelneming Fesil Sunergy AS.<br />

Op basis van bovenstaande ontwikkelingen zijn alle hieruit<br />

voortvloeiende financiële gevolgen in kaart gebracht;<br />

deze zijn in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder<br />

‘resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten’<br />

en op de balans onder ‘activa/passiva aangehouden voor<br />

verkoop’.<br />

24.1 Winst-en-verliesrekening<br />

Het gecombineerde resultaat van bovengenoemde activiteiten<br />

op de winst-en-verliesrekening van <strong>DELTA</strong> kan als volgt<br />

worden weergegeven:<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012<br />

Resultaat voor belastingen (1.196) (2.087)<br />

Vennootschapsbelasting 491 702<br />

NETTO RESULTAAT (705) (1.385)<br />

Het grootste aandeel in het negatieve resultaat uit<br />

beëindigde bedrijfsactiviteiten in <strong>2013</strong> is toe te rekenen<br />

aan de afwikkeling van de activa en passiva van <strong>DELTA</strong><br />

Industriële Reiniging B.V.<br />

24.2 Balans<br />

De waarde van de ‘activa, aangehouden voor verkoop’ is<br />

conform IFRS 5 per saldo vastgesteld op ongeveer EUR 0,1 mln.<br />

Dit bedrag is een inschatting van de directe<br />

opbrengstwaarde, rekening houdend met verkoopkosten.<br />

24.3 Kasstroomoverzicht<br />

In het geconsolideerde kasstroomoverzicht van <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

zijn de volgende bedragen opgenomen voor bovengenoemde<br />

activiteiten:<br />

126


Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht<br />

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte<br />

methode. Gezien het feit dat enkele posten in de winst-enverliesrekening<br />

en de balans geen directe kasstroom<br />

effecten genereren, is voor deze bestanddelen de kasstroom<br />

geneutraliseerd. Dit betreft met name een drietal onderdelen:<br />

• Behandeling derivaten<br />

De reële waardemutatie van handelscontracten leidt enerzijds<br />

tot (langlopende en kortlopende) mutaties op zowel de activa<br />

als op de passivazijde van de balans. Anderzijds worden deze<br />

mutaties deels verwerkt in het bedrijfsresultaat en deels in<br />

de hedge-reserve, als onderdeel van het Groepsvermogen.<br />

Geen van deze wijzigingen heeft echter een directe kasstroom<br />

tot gevolg. Daarom zijn alle mutaties binnen de operationele<br />

kasstroom verwerkt, waardoor de positieve en negatieve<br />

mutaties elkaar neutraliseren;<br />

• Resultaat uit deelnemingen<br />

Het resultaat uit deelnemingen wordt slechts gedeeltelijk<br />

uitgekeerd in de vorm van dividenden; het gedeelte dat niet<br />

wordt uitgekeerd leidt tot een toename van het eigen vermogen<br />

van de betreffende onderneming en daarmee tot een<br />

balans-mutatie van de financiële vaste activa bij <strong>DELTA</strong>.<br />

Dientengevolge is er voor gekozen om in de kasstroom alleen<br />

de werkelijke dividendontvangsten te verwerken;<br />

• Vennootschapsbelasting<br />

In het resultaat is niet alleen rekening gehouden met de te<br />

betalen vennootschapsbelasting, gerelateerd aan het<br />

belastbaar resultaat, maar ook met de latente belastingvorderingen<br />

en -verplichtingen welke voortvloeien uit<br />

compensabele verliezen en de overeenkomst met de<br />

Belastingdienst ten aanzien van de fiscale waardering van<br />

de openingsbalans 1998. Daar de mutaties in de latenties<br />

niet leiden tot een daadwerkelijke kasstroom zijn de<br />

mutaties in de latente belastingvorderingen en schulden<br />

uit de kasstroom geëlimineerd.<br />

De kasstroom uit bedrijfsactiviteiten is ondanks een<br />

verbeterde werkkapitaalpositie lager dan in 2012, dit is met<br />

name het gevolg van een ongeplande uitval in het<br />

conventionele deel van de kerncentrale die een aantal weken<br />

aanhield in het tweede halfjaar.<br />

De investeringsuitgaven voor materieel en immaterieel vast<br />

actief zijn in <strong>2013</strong> hoger dan in 2012; dit is mede het gevolg<br />

van de investeringen in Windpark Kreekraksluis (Zeeland) en<br />

een vergistingsinstallatie in Alphen aan den Rijn.<br />

Gebeurtenissen na balansdatum<br />

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum te vermelden.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

127


Geconsolideerde deelnemingen<br />

DEELNEMING<br />

HOOFD-<br />

ACTIVITEIT<br />

VESTIGINGS-<br />

PLAATS<br />

AANDEEL IN DE<br />

DEELNEMING<br />

STEM<br />

RECHTEN<br />

31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Zeeuwse Netwerkholding N.V. Netwerk Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf B.V. Netwerk Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Personeel B.V. Overige Middelburg 100% n.v.t. 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Infra B.V. Infrastructureel Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Energy B.V. Energie Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Ficus Holding B.V. Energie Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Pipe B.V. Energie Middelburg 100% 100% 100%<br />

Deltius B.V. Energie Ritthem 100% 100% 100%<br />

Windpark Kreekraksluis B.V. Energie Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Tolling Sloe B.V. Energie Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Saefthinge N.V. Energie Doel, België 99,9% 99,9% 99,9%<br />

Limo Energie Nederland B.V. Energie Middelburg 100% 100% 100%<br />

Litro Energie Nederland B.V. Energie Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Energy Belgium N.V. Energie Doel, België 99,9% 99,9% 99,9%<br />

<strong>DELTA</strong> Comfort B.V. Multi-media Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Kabelcomfort Netten B.V. Multi-media Middelburg 100% 100% 100%<br />

ZeelandNet B.V. Multi-media Kamperland 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> COM B.V. Energie Middelburg 100% n.v.t. 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Industriële Reiniging B.V. Bergen op Zoom 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Investerings Maatschappij B.V. Overige Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Onroerend Goed Ontwikkelingsmaatschappij B.V. Overige Middelburg 100% 100% 100%<br />

Stichting <strong>DELTA</strong> Zeeland Fonds Overige Middelburg 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Development & Water B.V. Middelburg 100% 100% 100%<br />

Triqua B.V. Wageningen 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Biovalue B.V. (in staat van faillissement) Eemshaven 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Biovalue Nederland B.V. (in staat van<br />

Eemshaven 100% 100% 100%<br />

faillissement)<br />

<strong>DELTA</strong> Biopat B.V. (in staat van faillissement) Eemshaven 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Solar B.V. Middelburg 100% 100% 100%<br />

Sunergy Investco B.V. Middelburg 100% 100% 100%<br />

Het aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming is vermeld.<br />

128


DEELNEMING<br />

HOOFD-<br />

ACTIVITEIT<br />

VESTIGINGS-<br />

PLAATS<br />

AANDEEL IN DE<br />

DEELNEMING<br />

STEM<br />

RECHTEN<br />

31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Indaver N.V. Waste België 75% 75% 75%<br />

Indaver Participaties N.V. Overige België 99,9% 99,9% 99,9%<br />

Indaver Logistics N.V. Waste en Transport België 99,9% 99,9% 99,9%<br />

Indaver Medical Services N.V. Overige België 99,9% 99,9% 99,9%<br />

Indaver Italia S.R.L. Waste Italië 100% 100% 100%<br />

Indaver Ireland Ltd Waste Ierland 100% 100% 100%<br />

Indaver Energy Ltd Overige Ierland 100% 100% 100%<br />

Indaver Nederland B.V. Overige Nederland 100% 100% 100%<br />

Indaver Gevaarlijk Afval B.V. Waste Nederland 100% 100% 100%<br />

Indaver Personeel B.V. Overige Nederland 100% 100% 100%<br />

Indaver ARP B.V. 1) Waste Nederland 100% 100% 100%<br />

<strong>DELTA</strong> Milieu B.V. Terneuzen n.v.t. 100% n.v.t.<br />

Indaver Compost & Biomassa B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Bio Energie B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Groencompost B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Compost B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Impex B.V. 1) Waste ‘s-Gravenpolder 100% 100% 100%<br />

Zeeuwse Reinigingsdienst B.V. Waste Terneuzen 99% 99% 99%<br />

Indaver Verwerking B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Recycling B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Perex B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Afvalberging B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Derde Merwedehaven B.V. Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Stortplaats Koegorspolder B.V. Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Stortplaats Noord en Midden Zeeland B.V. Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Waste to Energy B.V. 1) Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Depmer B.V. Waste Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Afval & Milieu Personeel B.V. 1) Overige Terneuzen 100% 100% 100%<br />

Indaver Portugal SA Waste Portugal 100% 100% 100%<br />

Indaver Schweiz AG Overige Zwitserland 100% 100% 100%<br />

Indaver UK Ltd Waste Groot-Brittannië 100% 100% 100%<br />

Indaver Deutschland GmbH Overige Duitsland 51% 51% 51%<br />

SAV Zweite Beteiligungs GmbH & Co. KGHIM GmbH Overige Duitsland 94,90% 94,90% 94,90%<br />

AVG Abfall-Verwertungs-Gesellschaft GmbH Waste Duitsland 99,74% 99,74% 99,74%<br />

Gareg Umwelt-Logistik GmbH Waste en Transport Duitsland 100% 100% 100%<br />

HIM GmbH Waste Duitsland 93,83% 93,83% 93,83%<br />

Panse Wetzlar Entsorgung GmbH Waste en Transport Duitsland 100% 100% 100%<br />

GEZAMENLIJKE OVEREENKOMSTEN<br />

Gezamenlijke bedrijfsactiviteiten (partieel geconsolideerd):<br />

<strong>DELTA</strong> Energy B.V.:<br />

N.V. EPZ Energie Borssele 70% 70% 70%<br />

Sloe Centrale Holding B.V. Energie Vlissingen 50% 50% 50%<br />

Sloe Centrale B.V. Energie Vlissingen 100% 100% 100%<br />

Indaver N.V.:<br />

SLECO Centrale nv Waste België 50% 50% 50%<br />

Svex nv Waste België 50% 50% 50%<br />

Het aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming is vermeld.<br />

1)<br />

A.g.v. de juridische fusie tussen Indaver Nederland B.V. en <strong>DELTA</strong> Milieu B.V. per 1-1-<strong>2013</strong> zijn van deze vennootschappen de<br />

statutaire namen aangepast.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

129


Niet geconsolideerde deelnemingen<br />

DEELNEMING<br />

HOOFD-<br />

ACTIVITEIT<br />

VESTIGINGS-<br />

PLAATS<br />

AANDEEL IN DE<br />

DEELNEMING<br />

31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

STEM<br />

RECHTEN<br />

Gezamenlijke overeenkomsten<br />

Joint Ventures<br />

<strong>DELTA</strong> Energy B.V.:<br />

Sloewind B.V. Energie Middelburg 50,00% 50,00% 50,00%<br />

Windpark Distridam vof Energie Terneuzen 50,00% 50,00% 50,00%<br />

PVNed Holding B.V. Energie Middelburg 50,00% 50,00% 50,00%<br />

PVNed B.V. Energie Middelburg 100,00% 100,00% 100,00%<br />

Arbel N.V. (België) Energie Mechelen, België 99,90% 99,90% 99,90%<br />

PVNed UK Ltd Energie Groot-Brittannië 100,00% n.v.t 100,00%<br />

BMC Moerdijk B.V. Energie Moerdijk 50,00% 50,00% 50,00%<br />

Sloe Centrale 3 B.V. Energie Middelburg 50,00% 50,00% 50,00%<br />

Windpark Kloosterboer B.V. Energie Middelburg 50,00% 50,00% 50,00%<br />

Indaver N.V.:<br />

Wips N.V. Waste België 50,00% 50,00% 50,00%<br />

HIM GmbH:<br />

Gesellschaft fur die Verwertung von<br />

Sonderabfallen mbH& Co. KG<br />

Waste Duitsland 50,00% 50,00% 50,00%<br />

Indaver Afvalberging B.V.:<br />

Zeeuwgrond B.V. Waste Nieuwdorp n.v.t 50,00% n.v.t<br />

Indaver Bio Energie B.V.:<br />

Ecofuels B.V. Waste Well, Limburg 50,00% 50,00% 50,00%<br />

Laarakker Landbouw B.V. Waste Well, Limburg 100,00% 100,00% 100,00%<br />

<strong>DELTA</strong> N.V.:<br />

Evides N.V. Water Rotterdam 50,00% 50,00% 50,00%<br />

Elsta B.V. Energie Middelburg 25,00% 25,00% 25,00%<br />

Elsta B.V. & Co C.V. Energie Middelburg 24,75% 24,75% 24,75%<br />

Het aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming is vermeld.<br />

GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN<br />

<strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf B.V.:<br />

Zebra GasNetwerk B.V. Netwerk Middelburg 33,33% 33,33% 33,33%<br />

Zebra Activa B.V. Netwerk Middelburg 100,00% 100,00% 100,00%<br />

Zebra Pijpleiding vof Netwerk Middelburg 33,33% 33,33% 33,33%<br />

Entrade Pipe B.V. Netwerk Vught 100,00% 100,00% 100,00%<br />

Zebra Pijpleiding vof Netwerk Middelburg 66,67% 66,67% 66,67%<br />

<strong>DELTA</strong> Energy B.V.:<br />

Windpark Neeltje-Jans B.V. Energie Veere 40,00% 40,00% 40,00%<br />

130


DEELNEMING<br />

HOOFD-<br />

ACTIVITEIT<br />

VESTIGINGS-<br />

PLAATS<br />

AANDEEL IN DE<br />

DEELNEMING<br />

STEM<br />

RECHTEN<br />

31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Windpark Zeeland 1 B.V. Energie Vlissingen/ 40,00% 40,00% 40,00%<br />

Kapelle-Schore<br />

NPG Willebroek N.V. Energie België 49,00% 49,00% 49,00%<br />

WT I B.V. Overige Amersfoort 40,00% 40,00% 40,00%<br />

<strong>DELTA</strong> N.V.:<br />

Partners Vliegveld Zeeland B.V. Overige Middelburg n.v.t 40,91% n.v.t<br />

Zeeland Airport B.V. Overige Middelburg n.v.t 46,00% n.v.t<br />

Indaver N.V.:<br />

IHM cvba Waste België 30,00% 30,00% 30,00%<br />

Ibogem cvba Waste België 35,12% 35,12% 35,12%<br />

Intercommunale vereniging Verko N.V. Waste België 39,90% 39,90% 39,90%<br />

Ecowest N.V. Overige België 42,61% 42,61% 42,61%<br />

Indaver Participaties N.V.<br />

Sita Decontamination Services N.V. Waste België 26,00% 26,00% 26,00%<br />

Ecov N.V. Overige België 50,00% 50,00% 50,00%<br />

Ivago cvba Waste België 50,00% 50,00% 50,00%<br />

N.V. Brussel Compost Waste België 40,00% 40,00% 40,00%<br />

Indaver Nederland B.V.:<br />

AZN Holding B.V. Waste Wijster 20,00% 20,00% 20,00%<br />

B.V. Grondbezit AVI Moerdijk Overige Moerdijk 100,00% 100,00% 100,00%<br />

B.V. Grondbezit AVI Moerdijk II Overige Moerdijk 100,00% 100,00% 100,00%<br />

N.V. AZN Waste Moerdijk 100,00% 100,00% 100,00%<br />

OVERIGE DEELNEMINGEN<br />

<strong>DELTA</strong> Netwerkbedrijf B.V.:<br />

Energie Data Services Nederland B.V. Netwerk Nederland 1,65% 1,65% 1,65%<br />

<strong>DELTA</strong> N.V.:<br />

Synergia Capital Partners B.V. Overige Nederland 5,00% 5,00% 5,00%<br />

<strong>DELTA</strong> Investerings Maatschappij B.V.<br />

Sustainable Energy Technology Fund C.V. Overige Nederland 49,93% 49,93% 49,93%<br />

Sustainable Energy Technology Fund II C.V. Overige Nederland 60,28% 60,28% 60,28%<br />

Business Park Terneuzen B.V. Overige Nederland 15,00% 15,00% 15,00%<br />

Zeeland Airport B.V. Overige Nederland 18,80% n.v.t 18,80%<br />

N.V. EPZ:<br />

B.V. NEA Energie Arnhem 28,50% 28,50% 28,50%<br />

Electrorisk Verzekeringsmaatschappij N.V. Energie Arnhem 4,13% 4,13% 4,13%<br />

Vliegasunie B.V. Energie Nieuwegein 14,29% 14,29% 14,29%<br />

KSG Kraftwerks-Simulator-Gesellschaft mbH Energie Duitsland 2,05% 2,05% 2,05%<br />

GfS Gesellschaft für Simulatorschulung mbH Energie Duitsland 2,05% 2,05% 2,05%<br />

Indaver N.V.:<br />

Vlar Papier N.V. Waste België 34,96% 34,96% 34,96%<br />

Ecowest N.V.<br />

IVIO cvba Waste België 1,50% 1,50% 1,50%<br />

Ivvo cvba Waste België 3,46% 3,46% 3,46%<br />

Het aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming is vermeld.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

131


132


Vennootschappelijke<br />

Jaarrekening <strong>2013</strong><br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

133


Vennootschappelijke balans per 31 december <strong>2013</strong> (voor resultaatverdeling)<br />

(Bedragen x EUR 1.000) REF. NR. 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012 A<br />

ACTIVA<br />

VASTE ACTIVA<br />

Immateriële vaste activa 1 1.515 2.397<br />

Materiële vaste activa 2 22.287 24.584<br />

Financiële vaste activa<br />

Deelnemingen in groepsmaatschappijen 3 952.987 1.028.770<br />

Andere deelnemingen 3 332.052 318.001<br />

Vorderingen op groepsmaatschappijen 3 60.619 -<br />

Leningen u/g overige deelnemingen 3 457 600<br />

Overige leningen 3 9 288<br />

Uitgestelde belastingvorderingen 4 50.903 51.174<br />

1.397.027 1.398.833<br />

1.420.829 1.425.814<br />

VLOTTENDE ACTIVA<br />

Vorderingen op groepsmaatschappijen 177.762 127.415<br />

Overige vorderingen 5 4.141 2.742<br />

181.903 130.157<br />

LIQUIDE MIDDELEN 7.676 5.407<br />

1.610.408 1.561.378<br />

PASSIVA<br />

EIGEN VERMOGEN<br />

Eigen vermogen 6 1.093.289 1.051.656<br />

Netto Resultaat 6 74.788 80.963<br />

1.168.077 1.132.619<br />

Voorzieningen 7 3.493 2.920<br />

LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN<br />

Schulden aan groepsmaatschappijen - 7.080<br />

Overige langlopende verplichtingen 8 240.624 209.805<br />

240.624 216.885<br />

KORTLOPENDE VERPLICHTINGEN<br />

Schulden aan groepsmaatschappijen 130.093 168.701<br />

Overige schulden 9 68.121 40.253<br />

198.214 208.954<br />

1.610.408 1.561.378<br />

Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012 A<br />

Resultaat uit eigen bedrijfsvoering (637) (36.405)<br />

Resultaat deelnemingen 75.425 117.368<br />

RESULTAAT 74.788 80.963<br />

134


Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. is een naar Nederlands recht opgerichte<br />

houdstermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen<br />

die zich bezig houden met het opwekken, transporteren en<br />

leveren van energie alsmede het verrichten van milieu en<br />

kabeldiensten. De functionele valuta is de Euro. Alle bedragen<br />

zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in duizenden Euro’s.<br />

<strong>DELTA</strong> heeft gebruik gemaakt van de optie in Titel 9 Boek 2<br />

BW om de vennootschappelijke jaarrekening op te stellen<br />

volgens de IFRS grondslagen die worden gehanteerd in de<br />

geconsolideerde jaarrekening met uitzondering van de<br />

groepsmaatschappijen en deelnemingen welke worden<br />

gewaardeerd op netto vermogenswaarde. De vennootschappelijke<br />

winst-en-verliesrekening is op basis van artikel<br />

402 Titel 9 Boek 2 BW in beknopte vorm weergegeven.<br />

Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de<br />

resultaatbepaling<br />

De deelnemingen worden gewaardeerd volgens de equity<br />

methode; deze is bepaald op basis van de netto<br />

vermogenswaarde (op basis van de IFRS-grondslagen die<br />

worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening)<br />

gecorrigeerd voor de waarde van de betaalde goodwill bij<br />

overname, verminderd met eventuele bijzondere<br />

waardeverminderingsverliezen op goodwill. Tevens wordt<br />

geen rekening gehouden met een minderheidsbelang<br />

derden en de putoptie Indaver, die in de geconsolideerde<br />

jaarrekening is opgenomen onder de overige langlopende<br />

verplichtingen. Dit wordt gecorrigeerd op de waarde van<br />

de desbetreffende groepsmaatschappij.<br />

Voor de overige grondslagen wordt verwezen naar de<br />

toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

135


Toelichting op de vennootschappelijke balans<br />

1. Immateriële vaste activa<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL SOFTWARE<br />

2012<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 3.470 3.470<br />

Investeringen 427 427<br />

Afschrijvingen (1.500) (1.500)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2.397 2.397<br />

<strong>2013</strong><br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 2.397 2.397<br />

Afschrijvingen (464) (464)<br />

Herrubricering/overige mutaties (418) (418)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 1.515 1.515<br />

Afschrijvingstermijn in jaren 5<br />

136


2. Materiële vaste activa<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL GEBOUWEN<br />

EN TERREINEN<br />

MACHINES EN<br />

INSTALLATIES<br />

ANDERE VASTE<br />

BEDRIJFSMIDDELEN<br />

ACTIVA IN<br />

AANBOUW<br />

BIJDRAGE<br />

VAN DERDEN<br />

2012<br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 26.681 19.108 6.245 1.290 756 (718)<br />

Investeringen 28 6 - 22 - -<br />

Afschrijvingen (789) (658) - (131) - -<br />

Desinvesteringen (12) - - (12) - -<br />

Overige mutaties (1.324) (455) (661) (99) (159) 50<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 24.584 18.001 5.584 1.070 597 (668)<br />

BOEKWAARDE VOOR AFTREK BIJDRAGEN 25.252 18.001 5.584 1.070 597<br />

Cumulatieve afschrijvingen en impairment 97.809 26.126 51.815 19.868<br />

AANSCHAFWAARDE PER 31 DECEMBER 123.061 44.127 57.399 20.938 597<br />

<strong>2013</strong><br />

BOEKWAARDE PER 1 JANUARI 24.584 18.001 5.584 1.070 597 (668)<br />

Investeringen 91 - - - 91 -<br />

Afschrijvingen (693) (637) - (56) - -<br />

Desinvesteringen - - - - - -<br />

Overige mutaties (1.695) (450) (644) (52) (597) 48<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 22.287 16.914 4.940 962 91 (620)<br />

BOEKWAARDE VOOR AFTREK BIJDRAGEN 22.907 16.914 4.940 962 91<br />

Cumulatieve afschrijvingen en impairment 98.502 26.763 51.815 19.924<br />

AANSCHAFWAARDE PER 31 DECEMBER 121.408 43.677 56.755 20.886 91<br />

Afschrijvingstermijnen in jaren 0 - 40 7 - 40 5 - 15 nvt<br />

Onder materiële vaste activa worden met name investeringen<br />

in huisvesting verantwoord. In <strong>2013</strong> hebben geen noemenswaardige<br />

investeringen of desinvesteringen plaatsgevonden.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

137


3. Financiële vaste activa (excl. belastingvorderingen)<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL DEEL-<br />

NEMINGEN<br />

IN GROEPS-<br />

MAAT-<br />

SCHAPPIJEN<br />

ANDERE<br />

DEEL-<br />

NEMINGEN<br />

VORDE-<br />

RINGEN OP<br />

GROEPS-<br />

MAAT-<br />

SCHAPPIJEN<br />

VORDE-<br />

RINGEN OP<br />

ANDERE<br />

DEEL-<br />

NEMINGEN<br />

OVERIGE<br />

VORDE-<br />

RINGEN<br />

STAND PER 31 DECEMBER 2011 1.385.150 996.808 327.997 59.567 418 360<br />

Aanpassingen IAS 19 (1.233) (1.233)<br />

Terugboeking/opboeking kortlopend gedeelte 165 - - - 165 -<br />

Aankoop/uitgegeven leningen 2.280 - - 1.670 610 -<br />

Resultaat 117.368 52.295 65.073 - - -<br />

Verkoop/aflossing/dividend (119.214) (5.000) (52.223) (61.237) (143) (611)<br />

Mutatie hedge-reserve (8.545) (8.545) - - - -<br />

Overige mutaties (28.312) (5.555) (22.846) - (450) 539<br />

STAND PER 31 DECEMBER 2012 1.347.659 1.028.770 318.001 - 600 288<br />

Terugboeking/opboeking kortlopend gedeelte (110) - - - - (110)<br />

Aankoop/uitgegeven leningen 50.205 - - 50.200 - 5<br />

Resultaat 75.425 40.341 35.084 - - -<br />

Verkoop/aflossing/dividend (124.841) (110.808) (23.610) 10.419 (143) (699)<br />

Mutatie hedge-reserve (5.305) (5.305) - - - -<br />

Overige mutaties 3.091 (12) 2.578 - - 525<br />

STAND PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 1.346.124 952.987 332.052 60.619 457 9<br />

De hedge-reserve laat een negatieve ontwikkeling zien in<br />

het jaar <strong>2013</strong>. De mutatie is exclusief de bijbehorende<br />

belastinglatentie.<br />

138


4. Uitgestelde belastingvorderingen<br />

De uitgestelde belastingvorderingen zijn ontstaan als gevolg<br />

van verschillen tussen de boekwaarde in de jaarrekening<br />

enerzijds en de fiscale boekwaarde anderzijds. Tevens zijn<br />

bedragen opgenomen in verband met compensabele verliezen.<br />

<strong>DELTA</strong> vormt daarnaast een hedge-reserve voor niet<br />

gerealiseerde waardemutaties op derivaten/handelscontracten<br />

ingevolge IAS 39/32.<br />

5. Overige vorderingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Handelsdebiteuren 631 717<br />

Actuele overige belastingen 2.348 1.109<br />

Overige en overlopende activa 727 591<br />

Kortlopend deel langlopende uitgegeven gelden 435 325<br />

Overige vorderingen 1.162 916<br />

TOTAAL 4.141 2.742<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

139


6. Mutatieoverzicht van het eigen vermogen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL GESTORT<br />

AANDELEN<br />

KAPITAAL<br />

WET-<br />

TELIJKE<br />

RESERVE<br />

HEDGE<br />

RESERVE<br />

HER-<br />

WAAR-<br />

DERINGS<br />

RESERVE<br />

OVERIGE<br />

RESERVES<br />

ONVER-<br />

DEELDE<br />

WINST<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2011 1.125.729 6.937 202.007 (6.044) 23.115 942.546 (42.832)<br />

Aanpassing a.g.v. IAS 19 3.182 - - - - 3.182 -<br />

Aanpassing a.g.v. IFRS 11 - - 24.628 (24.628) - - -<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2011 1.128.911 6.937 226.635 (30.672) 23.115 945.728 (42.832)<br />

Resultaatverdeling 2011 - - - - - (42.832) 42.832<br />

Dividendbetaling (40.000) - - - - (40.000) -<br />

Overige mutaties (33.610) - (7.933) (23.115) (2.562) -<br />

Mutaties in hedgereserve energiederivaten (4.331) - - (4.331) - - -<br />

Muaties in hedgereserve rentederivaten 1.965 - - 1.965 - - -<br />

Vpb-effect (1.279) - - (1.279) - - -<br />

Netto Resultaat 2012 80.963 - 7.126 - - - 73.837<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 1.132.619 6.937 225.828 (34.317) - 860.334 73.837<br />

Resultaatverdeling 2012 - - - - - 73.837 (73.837)<br />

Dividendbetaling (40.000) - - - - (40.000) -<br />

Overige mutaties 1.011 - 2.603 - - (1.592) -<br />

Mutaties in hedgereserve energiederivaten (3.321) - - (3.321) - - -<br />

Vpb-effect 2.980 - - 2.980 - - -<br />

Netto Resultaat <strong>2013</strong> 74.788 - (13.565) - - - 88.353<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 1.168.077 6.937 214.866 (34.658) - 892.579 88.353<br />

De wettelijke reserve betreft de niet uitgekeerde winsten van<br />

deelnemingen; dientengevolge is de wettelijke reserve niet<br />

vrij uitkeerbaar. Dit geldt evenzeer voor de hedge-reserve welke<br />

in relatie moet worden gezien met de niet gerealiseerde<br />

resultaten uit de reële waardemutatie van de derivaten,<br />

gebruikt voor hedge-doeleinden. Voor een verklaring van de<br />

mutaties in het eigen vermogen wordt verwezen naar de<br />

geconsolideerde jaarrekening.<br />

In tegenstelling tot de geconsolideerde jaarrekening is het<br />

minderheidsbelang per groepsmaatschappij rechtstreeks in<br />

mindering gebracht op de betreffende groepsmaatschappijen<br />

conform de equity value methode.<br />

140


7. Voorzieningen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) TOTAAL BMAP PERSONEELS-<br />

VOORZIENINGEN<br />

OVERIGE<br />

VOORZIENINGEN<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2011 2.822 595 2.227 -<br />

Terugboeking kortlopend gedeelte van voorzieningen 4.704 400 830 3.474<br />

Dotaties 883 - 883 -<br />

Rentedotaties 97 5 92 -<br />

Vrijval (2.167) - (63) (2.104)<br />

Onttrekkingen (1.657) (1.000) (657) -<br />

Overige mutaties 57 - 57 -<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 4.739 - 3.370 1.370<br />

Kortlopend gedeelte van voorzieningen (1.819) - (449) (1.370)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER 2012 2.920 - 2.920 -<br />

Terugboeking kortlopend gedeelte van voorzieningen 1.819 449 1.370<br />

Dotaties 1.336 1.336 -<br />

Rentedotaties 150 150 -<br />

Vrijval (4) - (4)<br />

Onttrekkingen (621) (621) -<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 5.600 4.234 1.366<br />

Kortlopend gedeelte van voorzieningen (2.107) (741) (1.366)<br />

BOEKWAARDE PER 31 DECEMBER <strong>2013</strong> 3.493 3.493 -<br />

De langlopende voorzieningen bestaan ultimo <strong>2013</strong> alleen<br />

nog uit personeelsvoorzieningen.<br />

De BMAP-voorziening (2012) betreft een voorziening in het<br />

kader van het Bedrijfsmilieuactieplan (BMAP); in de jaren<br />

1991 t/m 1999 werd aan bepaalde categorieën verbruikers<br />

over de elektriciteit en gasleveringen een milieutoeslag in<br />

rekening gebracht welke de grondslag vormt voor deze<br />

voorziening. Resterende verplichtingen, voortvloeiend uit<br />

activiteiten welke in het verleden ten laste van de BMAP zijn<br />

uitgevoerd, worden op deze voorziening in mindering<br />

gebracht. Ultimo 2012 zijn er geen verplichtingen meer uit<br />

hoofde van BMAP.<br />

Als gevolg van de invoering van het nieuwe ziektekostenstelsel<br />

per 1-1-2006 zijn de verplichtingen die ten grondslag<br />

liggen aan de voorziening ziektekosten substantieel<br />

gewijzigd. Van de voorziening die in het verleden is gevormd<br />

resteert nog een bedrag van EUR 0,2 mln.<br />

Daarnaast kent <strong>DELTA</strong> als gevolg van CAO-bepalingen<br />

diensttijdgebonden uitkeringen toe aan personeelsleden.<br />

Vanaf het moment van indiensttreding wordt voor deze<br />

uitkeringen een voorziening gevormd op basis van verstreken<br />

dienstjaren, verwachte prijs- en salarisstijgingen (gemiddeld<br />

2%), kansen op ontslag, invaliditeit en sterfte. De<br />

desbetreffende disconteringsvoet bedraagt 4,5% (2012: 4,5%).<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

141


8. Langlopende verplichtingen<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

WAARDE PER 1 JANUARI 216.885 306.533<br />

Terugboeking kortlopend gedeelte 1.818 2.301<br />

Opgenomen leningen 75.000 180.000<br />

Aflossingen (1.818) (277.301)<br />

Overige mutaties (9.443) 7.170<br />

282.442 218.703<br />

Aflossingen in het volgend boekjaar (41.818) (1.818)<br />

TOTAAL 240.624 216.885<br />

142


9. Overige schulden<br />

(Bedragen x EUR 1.000) 31-12-<strong>2013</strong> 31-12-2012<br />

Handelscrediteuren 9.461 3.448<br />

Actuele belastingverplichtingen 4.700 6.731<br />

Kortlopend deel van de langlopende schulden 41.818 1.818<br />

Kortlopend deel van de voorzieningen 2.107 1.819<br />

Overlopende passiva 6.035 13.346<br />

TOTAAL OVERIGE SCHULDEN 49.960 16.983<br />

Bankkrediet 4.000 13.091<br />

TOTAAL 68.121 40.253<br />

Onder overige schulden zijn onder andere het kortlopende<br />

gedeelte van de voorzieningen, het kortlopende gedeelte<br />

van de opgenomen gelden en de uitstaande crediteurenpositie<br />

verantwoord. Onder de actuele belastingverplichtingen<br />

zijn de te betalen omzetbelasting en energiebelasting<br />

opgenomen.<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

143


Niet uit de balans<br />

blijkende verplichtingen<br />

Hieronder staan de niet uit de balans blijkende<br />

verplichtingen, voor zover deze naar de inschatting van<br />

<strong>DELTA</strong> een impact van EUR 5 mln. op het resultaat hebben.<br />

Splitsingsplan – Wet Onafhankelijke Netwerkbedrijven (WON)<br />

De Minister heeft op 2 december 2009 het splitsingsplan<br />

goedgekeurd. Het Gerechtshof in ’s-Gravenhage heeft op<br />

22 juni 2010 de Splitsingswet op onderdelen onverbindend<br />

verklaard. In het licht van dit vonnis is de splitsing niet<br />

geëffectueerd; wel is zoveel mogelijk en zover als<br />

noodzakelijk voldaan aan de voorwaarden gesteld door de<br />

Minister. Tegen de uitspraak is cassatie ingesteld door de<br />

Staat. Op 24 februari 2012 heeft de Hoge Raad de zaak<br />

doorverwezen naar het Hof van Justitie van de Europese Unie<br />

in Luxemburg. Op 14 januari <strong>2013</strong> vond mondelinge<br />

toelichting van de casus door partijen plaats bij het Hof.<br />

De uitspraak van het Europese Hof op de gestelde vragen<br />

volgde eind <strong>2013</strong> en vervolgens is de zaak terugverwezen<br />

naar de Hoge Raad. Naar verwachting zal de Hoge Raad in<br />

2014 arrest wijzen.<br />

Fiscale eenheid<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. vormde in <strong>2013</strong> met een aantal dochterbedrijven<br />

een fiscale eenheid voor zowel de omzetbelasting als de<br />

vennootschapsbelasting, en is als zodanig verantwoordelijk<br />

voor de diverse belastingverplichtingen van deze bedrijven.<br />

403-Verklaringen<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. heeft per balansdatum een verklaring zoals<br />

bedoeld in artikel 2:403 BW bij de Kamer van Koophandel<br />

gedeponeerd waarbij <strong>DELTA</strong> N.V. zich hoofdelijk<br />

aansprakelijk stelt voor de uit de rechtshandelingen van<br />

onderstaande dochterbedrijven voortvloeiende schulden.<br />

• <strong>DELTA</strong> Comfort B.V.<br />

• <strong>DELTA</strong> Energy B.V.<br />

• <strong>DELTA</strong> Ficus Holding B.V.<br />

• <strong>DELTA</strong> Infra B.V.<br />

• <strong>DELTA</strong> Kabelcomfort Netten B.V.<br />

• <strong>DELTA</strong> Onroerend Goed Ontwikkelingsmaatschappij B.V.<br />

• <strong>DELTA</strong> Pipe B.V.<br />

• <strong>DELTA</strong> Tolling Sloe B.V.<br />

• DELTIUS B.V.<br />

• LIMO Energie Nederland B.V.<br />

• LITRO Energie Nederland B.V.<br />

• ZeelandNet B.V.<br />

Op grond hiervan en van jaarlijks bij de Kamer van Koophandel<br />

te deponeren instemmingverklaringen van de aandeelhouders<br />

zijn deze vennootschappen vrijgesteld van de voorgeschreven<br />

inrichtingsvoorschriften voor de jaarrekening.<br />

Putopties<br />

<strong>DELTA</strong> N.V. heeft putopties verstrekt aan<br />

minderheidsaandeelhouders van Indaver.<br />

144


Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong> 145


Toelichting op de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening<br />

Het gemiddelde aantal medewerkers (FTE) in dienst van <strong>DELTA</strong><br />

N.V. bedraagt 1.155 FTE in <strong>2013</strong> (2012: 1.203 FTE).<br />

Voor een toelichting op de bezoldiging van de statutaire<br />

bestuurders van <strong>DELTA</strong> N.V. wordt verwezen naar toelichting<br />

18. (Personeelskosten) van de geconsolideerde jaarrekening.<br />

Voor een toelichting op de beloning van de Raad van<br />

Commissarissen van <strong>DELTA</strong> N.V. wordt verwezen naar<br />

toelichting 20. (Overige bedrijfskosten) van de<br />

geconsolideerde jaarrekening.<br />

Honoraria accountant<br />

In <strong>2013</strong> heeft <strong>DELTA</strong> N.V. de volgende honoraria uitgegeven<br />

voor vennootschappen opgenomen in de consolidatie:<br />

(Bedragen x EUR 1.000) DELOITTE ACCOUNTANTS BV OVERIGE ONDERDELEN<br />

DELOITTE NETWERK NLD<br />

TOTAAL<br />

<strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012 <strong>2013</strong> 2012<br />

Onderzoek van de jaarrekeningen <strong>DELTA</strong> Groep 486 550 - - 486 550<br />

Andere controle-opdrachten 35 76 8 8 43 84<br />

Adviesdiensten op fiscaal terrein - - 50 5 50 5<br />

Andere niet-controlediensten 37 33 209 89 246 122<br />

TOTAAL 558 659 267 102 825 761<br />

Er is geen sprake van resultaatafhankelijke honoraria.<br />

146


Voor akkoord:<br />

Statutair bestuur<br />

Raad van Commissarissen<br />

Ir. A. Kamerbeek, CEO . Ir. D. van Doorn, Voorzitter<br />

Drs. F. Verhagen RA, CFO<br />

Drs. Ing. J. Bout<br />

J.G. van der Werf<br />

B.P. de Wit, MA<br />

Mw. Drs. A.M.H. Schöningh<br />

Jaarrekening <strong>DELTA</strong> N.V. <strong>2013</strong><br />

147


3Overige gegevens bij de jaarrekening <strong>2013</strong><br />

Overige gegevens bij de jaarrekening <strong>2013</strong><br />

Winstbestemming<br />

Statutaire bepalingen inzake de winstbestemming<br />

In artikel 39 van de statuten zijn de volgende bepalingen<br />

opgenomen inzake de winstbestemming.<br />

1. Indien de winst-en-verliesrekening, welke van de<br />

vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag<br />

aanwijst als verlies, zal dit verlies ten laste worden<br />

gebracht van de algemene reserve.<br />

Indien deze reserve daartoe niet toereikend is, zal het<br />

resterende verlies ten laste komen van de winsten van<br />

volgende jaren.<br />

2. Indien de winst en-verliesrekening, welke van de<br />

vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag<br />

aanwijst als winst, kan de Raad van Commissarissen<br />

ten laste van die winst bedragen toevoegen aan de<br />

algemene reserves. De resterende winst staat ter<br />

beschikking van de Algemene Vergadering van<br />

Aandeelhouders.<br />

3. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders is<br />

bevoegd tot uitkering van één of meer<br />

interimdividenden en/of andere interim uitkeringen te<br />

besluiten, mits aan het vereiste van artikel 2:105 lid 2<br />

Burgerlijk Wetboek is voldaan blijkens een tussentijdse<br />

vermogensopstelling als bedoeld in artikel 2:105 lid 4<br />

Burgerlijk Wetboek.<br />

Voorstel winstverdeling<br />

(Bedragen x EUR 1.000) <strong>2013</strong> 2012 A<br />

Resultaat 74.788 80.963<br />

Onttrekking/(toevoeging) aan de wettelijke reserve 13.565 (7.126)<br />

VOOR WINSTVERDELING BESCHIKBAAR RESULTAAT 88.353 73.837<br />

Toevoeging aan de algemene reserve 68.353 33.837<br />

VOORGESTELD DIVIDEND 20.000 40.000<br />

148


Overige gegevens 149


Controleverklaring<br />

Deloitte Accountants B.V.<br />

Park Veldzigt 25<br />

4336 DR Middelburg<br />

Postbus 7056<br />

4330 GB Middelburg<br />

Nederland<br />

Tel: 088 288 2888<br />

Fax: 088 288 9895<br />

www.deloitte.nl<br />

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant<br />

Aan: de aandeelhouders van <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Verklaring betreffende de jaarrekening<br />

Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening <strong>2013</strong> van <strong>DELTA</strong> N.V. te Middelburg<br />

gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De<br />

geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december <strong>2013</strong>, het<br />

geconsolideerde overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, het<br />

mutatieoverzicht eigen vermogen en het kasstroomoverzicht over <strong>2013</strong> en de toelichting waarin<br />

opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en<br />

andere toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31<br />

december <strong>2013</strong> en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over <strong>2013</strong> met de toelichting,<br />

waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving<br />

en overige toelichtingen.<br />

Verantwoordelijkheid van het bestuur<br />

Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die<br />

het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International<br />

Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2<br />

van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het<br />

jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk<br />

voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de<br />

jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude<br />

of fouten.<br />

Verantwoordelijkheid van de accountant<br />

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze<br />

controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht,<br />

waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons<br />

geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een<br />

redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel<br />

belang bevat.<br />

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie<br />

over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn<br />

afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het<br />

inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg<br />

van fraude of fouten.<br />

Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te<br />

Rotterdam onder nummer 24362853.<br />

Member of<br />

Deloitte Touche Tohmatsu Limited<br />

3113431420/2212<br />

150


Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in<br />

aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld<br />

daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de<br />

omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot<br />

uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een<br />

controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor<br />

financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap<br />

gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.<br />

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om<br />

een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.<br />

Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening<br />

Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en<br />

samenstelling van het vermogen van <strong>DELTA</strong> N.V. per 31 december <strong>2013</strong> en van het resultaat en<br />

de kasstromen over <strong>2013</strong> in overeenstemming met International Financial Reporting Standards<br />

zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.<br />

Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening<br />

Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en<br />

samenstelling van het vermogen van <strong>DELTA</strong> N.V. per 31 december <strong>2013</strong> en van het resultaat<br />

over <strong>2013</strong> in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.<br />

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen<br />

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn<br />

gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen<br />

beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder<br />

b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag,<br />

voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel<br />

2:391 lid 4 BW.<br />

Middelburg, 26 maart 2014<br />

Deloitte Accountants B.V.<br />

Was getekend: W.A. de Leeuw RA<br />

3113431420/2212<br />

Overige gegevens<br />

151


4<strong>DELTA</strong> in cijfers<br />

<strong>DELTA</strong> in cijfers, geconsolideerd<br />

(Bedragen x EUR 1,0 mln.) <strong>2013</strong> 2012<br />

ACTIVA<br />

Immateriële vaste activa 473 481<br />

Materiële vaste activa 1.784 1.780<br />

Financiële vaste activa 696 675<br />

Vlottende activa 690 681<br />

Liquide middelen 174 194<br />

3.819 3.811<br />

PASSIVA<br />

Groepsvermogen 1.213 1.185<br />

Voorzieningen 592 633<br />

Schulden op lange termijn 1.110 1.124<br />

Schulden op korte termijn 903 869<br />

3.819 3.811<br />

OPBRENGSTEN<br />

Elektriciteit 970 1.046<br />

Gas 344 332<br />

Transport elektriciteit en gas 118 112<br />

Telecommunicatie 79 75<br />

Afvallogistiek en milieudiensten 514 519<br />

Diversen 78 84<br />

TOTAAL OPBRENGSTEN 2.104 2.168<br />

KOSTEN<br />

Inkoopwaarde netto omzet 1.318 1.342<br />

Reële waardemutatie handelsportefeuille 1 5<br />

Overige opbrengsten (25) (39)<br />

Netto bedrijfslasten 728 783<br />

TOTAAL OPERATIONELE KOSTEN 2.023 2.091<br />

Bedrijfsresultaat 81 77<br />

Resultaat deelnemingen 42 73<br />

OPERATIONEEL RESULTAAT 123 150<br />

Saldo van financiële baten en lasten (40) (32)<br />

RESULTAAT VOOR BELASTINGEN 83 118<br />

Vennootschapsbelasting (3) (29)<br />

Resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten (1) (1)<br />

Aandeel derden (5) (7)<br />

NETTO RESULTAAT TOEKOMEND AAN DE AANDEELHOUDERS VAN <strong>DELTA</strong> N.V. 75 81<br />

Voorgesteld dividend 20 40<br />

152


<strong>DELTA</strong> kengetallen<br />

(Bedragen x EUR 1,0 mln.) <strong>2013</strong> 2012<br />

NETTO-OMZET 2.103,6 2.167,7<br />

waarvan:<br />

Elektriciteit 970,1 1.045,7<br />

Gas 343,9 331,5<br />

Transport elektriciteit en gas 118,3 111,7<br />

Telecommunicatie 79,0 75,1<br />

Afvallogistiek en milieudiensten 514,4 519,3<br />

Diversen 77,9 84,4<br />

FINANCIEEL<br />

Brutomarge 809,7 860,1<br />

Operationeel resultaat 123,1 150,2<br />

Resultaat voor vennootschapsbelasting 83,5 118,0<br />

Netto resultaat 74,8 81,0<br />

EBITDA 301,1 379,1<br />

Groepsvermogen (Na dividend) 1.213,4 1.185,1<br />

Balanstotaal 3.818,7 3.810,6<br />

RATIO'S<br />

Rentabiliteit geïnvesteerd vermogen 4,6% 6,2%<br />

Rentabiliteit vermogen toekomend aan aandeelhouders 6,4% 7,1%<br />

Solvabiliteit 31,8% 31,1%<br />

Interest Coverage Ratio 13,2 27,1<br />

<strong>DELTA</strong> in cijfers<br />

153


Berekeningswijze financiële ratio's<br />

RENTABILITEIT VAN HET GEÏNVESTEERD VERMOGEN (ROIC)<br />

Bedrijfsresultaat + rentebaten uit financiële vaste activa +<br />

resultaat uit deelnemingen gedeeld door het geïnvesteerd<br />

vermogen x 100%.<br />

GEÏNVESTEERD VERMOGEN<br />

Som van vaste activa en netto werkkapitaal op balansdatum.<br />

RENTABILITEIT VAN HET EIGEN VERMOGEN (REV)<br />

Netto resultaat toe te rekenen aan de aandeelhouders van <strong>DELTA</strong><br />

N.V., gedeeld door het eigen vermogen toe te rekenen aan de<br />

aandeelhouders van <strong>DELTA</strong> N.V..<br />

SOLVABILITEIT<br />

Groepsvermogen gedeeld door het balanstotaal x 100%.<br />

INTEREST COVERAGE RATIO<br />

Operationeel resultaat + afschrijvingskosten + rentebaten<br />

gedeeld door het saldo van externe rentelasten en rentebaten.<br />

154


Colofon<br />

Dit jaarbericht over <strong>2013</strong> is een uitgave van de<br />

afdeling Corporate Communicatie en Public Affairs<br />

van <strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Redactie: Lievens Communicatie, Middelburg<br />

Eindredactie: Ilona Wielemaker - Schroevers,<br />

Arendo Schreurs, Mark Dijk<br />

Vormgeving<br />

& drukwerk: 10uur, Zierikzee<br />

Voor het jaarbericht <strong>2013</strong> maken we gebruik van<br />

bestaande fotografie. De foto’s zijn gemaakt voor<br />

verschillende campagnes die in <strong>2013</strong> hebben<br />

plaatsgevonden. Voor de campagnes maken we<br />

gebruik van ‘gewone’ mensen, bij voorkeur Zeeuwen.<br />

Voor vragen, opmerkingen of suggesties kunt u<br />

contact opnemen met de afdeling Corporate<br />

Communicatie en Public Affairs via telefoonnummer<br />

0118 882000 of via info@<strong>DELTA</strong>.nl.<br />

Het jaarbericht <strong>2013</strong> is te raadplegen via<br />

www.<strong>DELTA</strong>.nl/jaarbericht<strong>2013</strong>.<br />

<strong>DELTA</strong> N.V.<br />

Afdeling Corporate Communicatie<br />

en Public Affairs<br />

T.a.v. Ilona Wielemaker - Schroevers<br />

Poelendaelesingel 10<br />

4335 JA Middelburg<br />

<strong>DELTA</strong> in cijfers<br />

155

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!