Voorbeeld 2 - Koepel Wmo-raden

draagkracht in beeld
Draagkracht in beeld
Handreiking Wmo-proeftuin Drechtsteden
Gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen Drechtsteden
Ieder zijn deel
Deel 2

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
Inhoudsopgave
Inleiding 3
1. Definitie 5
2. Indicatoren 8
3. Normenkader 11
4. Indicatoren in beeld: een draagkrachtkaart 14
5. Een focus op de buurt blijft nodig! 17
6. Draaglast 20
7. Aanbevelingen 22
Literatuur 24
Colofon 26

draagkracht in beeld
Inleiding
De opdracht
Deze notitie is gemaakt in het kader van de Wet maatschappelijke
ondersteuning (Wmo)-proeftuin Drechtsteden in opdracht van het
Drechtstedenbestuur. Deze handreiking heeft als doel gemeenten en
betrokken instellingen een methodiek te bieden om de draagkracht
van een buurt of wijk in te schatten als het gaat om het vestiging van
voorzieningen voor bijzondere groepen.
In deze proeftuin wordt onder andere gewerkt aan het ontwikkelen
van methodieken voor het realiseren van het spreidingsbeleid van de
Drechtsteden.
De opdracht luidde:
‘Ontwikkel een onderzoeksmethode en benoem criteria waarmee een
uitspraak gedaan kan worden over de huidige draagkracht van een buurt
of wijk en de impact van een mogelijk te vestigen voorziening’.
Het resultaat van deze opdracht is dat er aan de hand van een
normatief kader voor een buurt een zogenoemde draagkrachtkaart
ontwikkeld kan worden. Deze kwantitatieve methodiek dient
vervolgens als input voor een focusgroep om op kwalitatieve wijze
inzicht te krijgen in de draagkracht van een buurt en de mogelijke
gevolgen van een voorziening in die buurt.
De gepresenteerde methodiek moet worden gezien als een hulpmiddel
voor een zorgvuldige bestuurlijke afweging.

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
Leeswijzer
In hoofdstuk 1 wordt draagkracht gedefinieerd. Deze definitie dient
vervolgens als vertrekpunt voor het benoemen van een aantal
indicatoren. Deze indicatoren en de mogelijke bronnen worden in
hoofdstuk twee beschreven. Aan de hand van een normenkader wordt
vervolgens een oordeel gegeven over het wel of niet aanwezig zijn van
draagkracht. Van belang is dat de indicatoren in samenhang gezien
worden. Om dit inzichtelijk te maken is een draagkrachtkaart gemaakt.
In hoofdstuk 4 wordt aandacht besteed aan deze draagkrachtkaart.
In het volgende hoofdstuk wordt beschreven dat alleen een
kwantitatieve benadering onvoldoende is om een goed inzicht
te krijgen in de draagkracht van een buurt, hiervoor is een
kwalitatieve methode nodig. In dit hoofdstuk wordt daarom de
focusgroepmethodiek geïntroduceerd. Als duidelijk is over welke
draagkracht een buurt beschikt, dan kan er een match gemaakt worden
met een woonzorgvoorziening.
In hoofdstuk zes wordt hiervoor een voorstel gedaan. In het laatste
hoofdstuk wordt tenslotte een aantal aanbevelingen gedaan voor de
manier waarop met de hier geïntroduceerde methodiek kan worden
omgegaan.

draagkracht in beeld
1. Definitie
Voor het ontwikkelen van een methodiek voor het meten van
draagkracht is het van belang om een goed beeld te hebben wat
daaronder verstaan wordt. Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft een
studie gedaan naar het belang van draagvlak en draagkracht voor de
vermaatschappelijking van de zorg. Draagkracht kent volgens deze
studie twee aspecten, namelijk institutionele draagkracht en sociale
draagkracht. Voor het ontwikkelen van een model moet gefocust
worden op de sociale of maatschappelijke draagkracht voor een
woonzorgvoorziening in een buurt. Kwekkeboom geeft in zijn studie
aan dat bij sociale draagkracht psychische aspecten een belangrijke
rol spelen. Het gaat met andere woorden om de interpretatie van
een individu, die zelf vaststelt of hij of zij de hem of haar opgelegde
draaglast wel aankan. ‘Gedrag dat zich onttrekt aan de afspraken
over ‘normaal gedrag’ is onvoorspelbaar en daarom verstorend, zodat
mensen zich daartegen willen wapenen’ (Kwekkeboom 2001: 35 -26).
Het vestigen van een woonzorgvoorziening in een buurt en de
vermaatschappelijking van de zorg zijn echter twee verschillende
zaken. Maar er is wel een vergelijking te trekken tussen de bevinding
van Kwekkeboom en de opgave om een methodiek voor het meten
van draagkracht te ontwikkelen. De draagkracht van een buurt is,
Kwekkeboom volgend, een subjectief gegeven. De kunst is om deze
subjectiviteit objectief te meten. De gevoelens van buurtbewoners
richten zich over het algemeen niet op de voorziening als zodanig,
maar op de bewoners van die voorziening.
Draagkracht wordt als volgt opgevat:
Mogelijkheid van een buurt om te gaan met gepercipieerd afwijkend
gedrag en de vermeende en werkelijke overlast van dit gedrag.

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
In deze definitie zijn vervolgens een aantal aspecten van belang die
samen een indicatie geven van de zogenoemde mogelijkheden van
een buurt. Deze aspecten zijn de sociale, de sociaal-economische
en de fysieke kwaliteit van een wijk, het aantal al aanwezige
woonzorgvoorzieningen in de wijk en de demografische opbouw.
Samen vormen deze aspecten de aanwezige draagkracht.
De sociale kwaliteit van de buurt.
Dit aspect geeft een indicatie van de mate waarin bewoners hun
buurt leefbaar vinden. De veronderstelling is dat in een buurt waar de
leefbaarheid als goed wordt beoordeeld er meer mogelijkheden zijn
om een woonzorgvoorziening op te nemen. Dit wil niet zeggen dat er
dan ook draagvlak is voor een voorziening.
De sociaal- economische kwaliteit van de buurt
Hetzelfde geldt voor de economische kwaliteit van een buurt. Het gaat
hier vooral om de combinatie van opleidingsniveau en inkomen. Ook
hier is de veronderstelling dat mensen met een hogere SES (sociaaleconomische
status) op een andere manier omgaan met afwijkend
gedrag dan mensen met een lagere SES. Natuurlijk wordt de wijze
waarop personen omgaan met mensen met afwijkend gedrag niet
alleen bepaald door de sociaal-economische status. Binnen zowel een
hoge als lage SES-groep kunnen mensen progressief en behoudend
zijn, vertrouwen hebben in de overheid of juist niet. Onderzoeksbureau
Motivaction benoemt deze verschillen als burgerschapsstijlen
(te weten plichtsgetrouwen, verantwoordelijken, pragmatici en
buitenstaanders). In deze notitie wordt voorlopig niet ingegaan op deze
burgerschapsstijlen. Om inzicht te krijgen in deze burgerschapsstijlen is
namelijk extra onderzoek nodig.
De perceptie op afwijkend gedrag wordt voor een aanmerkelijk deel
beïnvloed door het aanwezige kennisniveau of de vaardigheden om
dit kennisniveau te verhogen. Een indicator hiervoor is opleiding en
inkomen.

draagkracht in beeld
De fysieke kwaliteit van de buurt
De fysieke kwaliteit van een buurt kan ook van invloed zijn op de
draagkracht. In een wijk waarin inwoners de kwaliteit van de omgeving
als onvoldoende ervaren zal een woonzorgvoorziening met een
‘moeilijke’ doelgroep dit beeld verder onder druk zetten.
Aanwezige woonzorgvoorzieningen
De aanwezigheid van woonzorgvoorzieningen kan een bepaalde druk
leggen op een buurt. Als er een aantal voorzieningen in een bepaalde
buurt zijn, geeft dit een bepaalde druk op die buurt. De ervaren
draaglast hangt wel af van het soort voorziening in de betreffende
buurt. De verdere mogelijkheden om deze al aanwezige draaglast te
verzwaren zijn dan beperkt.
Demografische opbouw van een buurt
De draagkracht van buurten of wijken wordt ook bepaald door de
levensfase waarin bewoners zich bevinden. Ouderen en gezinnen
met jonge kinderen maken een meer kwetsbare periode in hun leven
door. Hierdoor, zo wordt hier verondersteld, is de draagkracht minder.
Afwijkend gedrag zal, met andere woorden, eerder als bedreigend
worden opgevat. Deze perceptie wordt natuurlijk niet alleen beïnvloed
door de levensfase waarin iemand zich bevind, maar ook door andere
factoren zoals opleiding, levenshouding en inkomen. Deze factoren
worden voor een deel meegewogen in de sociaal-economische
indicatoren.

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
2. Indicatoren
Voor het meten van draagkracht moet op de onderscheiden factoren
een indicator voorhanden zijn. In dit hoofdstuk worden deze mogelijke
indicatoren per thema geïnventariseerd. Tevens wordt een oordeel
gegeven over de geschiktheid van de indicator.
Sociale kwaliteit van een buurt
Voor het meten van de sociale kwaliteit zijn de volgende mogelijke
indicatoren van belang.
Indicator
Mate van leefbaarheid van de
buurt
Mate van sociale samenhang
in de buurt
Mate waarin mensen zich
medeverantwoordelijk voelen
voor de leefbaarheid in de buurt
Mate van overlast in de buurt
Mate van onveiligheidsgevoelens
in de buurt
Aantal overlastmeldingen in
netwerken Zorg en Overlast (ZO)
Mogelijke bron
Leefbaarheids- en veiligheidsmonitor
Leefbaarheids- en veiligheidsmonitor
Leefbaarheids- en veiligheidsmonitor
Leefbaarheids- en veiligheidsmonitor
Leefbaarheids- en veiligheidsmonitor
Rapportage meldpunt ZO

draagkracht in beeld
De sociaal-economische kwaliteit van een buurt
Voor het meten van de economische kwaliteit zijn de volgende
indicatoren van belang;
Indicator
Aantal/percentage niet
werkende werkzoekenden
Percentage algemene
bijstandsuitkeringen
Mogelijke bron
Managementinformatie Sociale
Dienst Drechtsteden (SDD), CWI, UWV
CWI, UWV
Gemiddeld inkomen van een
buurt
Gemiddeld aantal jaren dat
men een bijstandsuitkering heeft
SDD
Fysieke kwaliteit van een buurt
Indicator
Rapportcijfer woonomgeving
Rapportcijfer
voorzieningenniveau
Mogelijke bron
Leefbaarheids- en veiligheidsmonitor
Leefbaarheids- en veiligheidsmonitor
Mate waarin bewoners
verloedering van de buurt
ervaren
Gemiddelde WOZ waarde
Gemeente

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
Aantal (zorg)voorzieningen in een buurt
Indicator
Aantal behandelvestigingen of
woonvoorzieningen voor de GGZ
Aantal behandelvestigingen of
woonvoorzieningen voor de
verslavingszorg en
maatschappelijke opvang
Aantal behandelvestigingen of
woonzorgvoorzieningen voor
verstandelijk gehandicapten
Mogelijke bron
Inventarisatie Meldpunt gespreide
huisvesting en zorg Drechtsteden
Inventarisatie Meldpunt gespreide
huisvesting en zorg Drechtsteden
Inventarisatie Meldpunt gespreide
huisvesting en zorg Drechtsteden
Demografische opbouw
Indicator
Percentage groene druk van
de buurt
Percentage grijze druk van
de buurt
Mogelijke bron
CBS-statline, afdeling onderzoek en
statistiek gemeente
CBS-statline, afdeling onderzoek en
statistiek gemeente
10

draagkracht in beeld
3. Normenkader
De scores op de indicator zeggen alleen iets over de draagkracht van
een buurt als er een norm is waarmee de indicatorscores mee vergeleken
kunnen worden. Hiermee kan vervolgens een indicatie gegeven
worden voor de draagkracht van een wijk of buurt. Als een indicator
positief scoort ten opzichte van de norm, dan wordt dit gevisualiseerd
met de kleur groen. Als op de indicator slechter gescoord wordt dan
de norm, dan wordt de kleur rood gebruikt. Op deze wijze kan in één
oogopslag een beeld gevormd worden van de verschillende
(samengestelde) indicatoren.
In het kader van deze methodiek worden de volgende normen gehanteerd:
Indicator
Norm voor positief oordeel
draagkracht
Sociale kwaliteit
Rapportcijfer leefbaarheid van
de buurt
Mate van sociale samenhang in
de buurt
Mate waarin mensen zich
medeverantwoordelijk voelen
voor de leefbaarheid in de buurt
Mate van overlast in de buurt
Mate van onveiligheidsgevoelens
in de buurt
Aantal overlastmeldingen in
netwerken ZO
Rapportcijfer van 6,8 of hoger
Indicatorscore van 6 of hoger
Percentage van 70 of hoger
Indicatorscore van 3 of lager
Rapportcijfer van 7 of hoger
11

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
Indicator
Norm voor positief oordeel
draagkracht
Sociaal-Economische kwaliteit
Aantal/percentage niet werkende
werkzoekenden
Percentage algemene
bijstandsuitkeringen
Gemiddeld inkomen van een
buurt
Gemiddelde aantal jaren dat men
een bijstandsuitkering heeft
Positieve afwijking van het
gemiddelde percentage voor de
gehele bevolking
Positieve afwijking van het
gemiddelde percentage voor de
gehele bevolking
Positieve afwijking van het
gemiddelde van de gemeente
Positieve afwijking van het
gemiddelde van de gemeente
Fysieke kwaliteit
Rapportcijfer woonomgeving
Rapportcijfer voorzieningenniveau
Mate waarin bewoners
verloedering van de buurt ervaren
Gemiddelde WOZ waarde
Rapportcijfer van 7 of hoger
Rapportcijfer van 7 of hoger
Indicatorscore van 5 of lager
Positieve afwijking ten opzichte van
het gemiddelde van de gemeente
12

draagkracht in beeld
Indicator
Norm voor positief oordeel
draagkracht
Aantal zorginstellingen
Aantal behandelvestigingen of
woonvoorzieningen voor de
GGZ in de buurt
(exclusief begeleid wonen)
Aantal behandelvestigingen of
woonvoorzieningen voor de
verslavingszorg en
maatschappelijke opvang
in de buurt
Aantal behandelvestigingen of
woonzorgvoorzieningen voor
verstandelijk gehandicapten
in de buurt
0 instellingen
0 instellingen
0 instellingen
Aanwezigheid van coffeeshops
en horeca in de buurt
Demografische opbouw
Percentage groene druk van
de buurt
Percentage grijze druk van
de buurt
Positieve afwijking van het
gemiddelde percentage voor het
gemiddelde van de gemeente
Positieve afwijking van het
gemiddelde percentage voor het
gemiddelde van de gemeente
13

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
4. Indicatoren in beeld: een draagkrachtkaart
De draagkracht van een buurt wordt door verschillende aspecten bepaald.
Op één aspect kan een buurt heel goed scoren (bijvoorbeeld op
de sociale kwaliteit van de buurt, terwijl op een heel ander vlak slecht
gescoord wordt (bijvoorbeeld de fysieke kwaliteit van de buurt). Er is
dan niet zondermeer vast te stellen of een buurt wel of niet over voldoende
draagvlak beschikt. De indicatoren moeten dan ook in samenhang
met elkaar worden beoordeeld.
Om deze samenhang aan te brengen kan het visualiseren van de gegevens
een belangrijk hulpmiddel zijn. Een manier om dit te doen is door
het opstellen van een draagkrachtkaart. Deze kaart geeft in één oogopslag
inzicht in de huidige ‘staat’ van een buurt en kan als hulpmiddel
gebruikt worden om een afweging te maken of een bepaalde voorziening
wel of niet in een beoordeelde buurt moet komen.
14

draagkracht in beeld
Een kaart kan er als volgt uit zien:
Draagkrachtkaart wijk x Datum
Sociale kwaliteit
Sociale-economische kwaliteit
Fysieke kwaliteit
Leefbaarheid
Sociale samenhang
Medeverantwoordelijkheid
Overlast
Onveiligheidsgevoelens
Netwerkmeldingen
Werkzoekenden
Bijstandsuitkeringen
Gemiddeld aantal jaar een
bijstandsuitkering
Gemiddelde inkomen
Woonomgeving
Voorzieningsniveau
Verloedering
WOZ waarde
Aantal (zorg) voorzieningen
Demografische opbouw
GGZ-vestigingen
MO-vestigingen
VGZ-vestigingen
Coffeeshops/horeca
Groene druk
Grijze druk
Een draagkrachtkaart geeft inzicht waar de kracht en zwakte van buurt
ligt. Aan de hand van deze kaart kan ook samenhang tussen de
verschillende indicatoren ontdekt worden.
15

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
Voorbeeld:
Aan de hand van bovenstaande kaart blijkt bijvoorbeeld dat de sociaaleconomische
kwaliteit van buurt X goed is. Tegelijkertijd wordt wel
duidelijk dat de ervaren leefbaarheid en de mate van sociale samenhang
niet zo goed scoort. Onveiligheidsgevoelens en overlast scoren
daarentegen beter. Dit houdt mogelijk verband met de redelijke fysieke
kwaliteit van de buurt. Daarnaast blijkt dat in deze wijk één of meer
vestigingen zijn van een instelling voor verstandelijk gehandicapten.
Uit de kaart lijkt dat deze voorziening geen overlast geeft. Wel is het
aantal meldingen bij het meldpunt zorg en overlast meer dan in de rest
van de gemeente.
Zoals uit het voorbeeld blijkt, geeft de kaart aanleiding om een aantal
relaties tussen indicatoren verder te onderzoeken. Voordat er een
conclusie getrokken wordt, moet worden gekeken of in een buurtvoldoende
draagkracht is voor een bepaalde woonzorgvoorziening. In de
volgende paragraaf wordt hier verder op ingegaan.
16

draagkracht in beeld
5. Een focus op de buurt blijft nodig!
De achtergrond van scores
Het in beeld brengen van de draagkracht van een wijk is tot nu toe
alleen gedaan op grond van kwantitatieve indicatoren. De gemeten
draagkracht zegt echter niet veel over de oorzaken van een slechte
score. Het zou heel goed kunnen zijn dat een bepaalde groep mensen
(bijvoorbeeld drugsverslaafden) overlast in de buurt veroorzaken. Juist
in een dergelijke situatie kan het realiseren van een woonzorgvoorziening
voor deze groep de draagkracht van de buurt versterken. Een
dergelijke situatie komt niet naar voren uit de hier gepresenteerde
methodiek.
Focusgroepen
Het beeld kan versterkt worden door een kwalitatieve methode toe
te voegen. Hierbij moet gedacht worden aan het organiseren van
focusgroepen met sleutelfiguren uit een wijk (zoals de wijkagent, de
buurtopbouwwerker, de wijkmanager en vertegenwoordigers van
bewonersorganisaties of wijkraden) en inwoners van de wijk. Deze
sleutelfiguren en inwoners zijn de ervaringsdeskundigen van een
buurt of wijk. Deze kennis kan gebruikt worden om de geconstateerde
draagkracht op waarde te schatten en geeft een gedifferentieerder
beeld van een buurt. Op de website www.devraagaanbod.nl wordt de
focusgroepmethodiek toegelicht. De beschrijving van de methodiek is
op deze informatie gebaseerd.
Een focusgroepenmethode is kwalitatief en explorerend van karakter.
Het bestaat uit een gestructureerde discussie die plaatsvindt tussen
meerdere sleutelfiguren en heeft een vooraf bepaald onderwerp. Het
onderwerp van de te houden focusgroepen is natuurlijk de draagkracht
van een bepaalde wijk. De input hiervoor is de draagkrachtkaart en de
analyse die hiervan gemaakt is. Deze analyse wordt voorgelegd aan de
focusgroep.
17

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
De groep discussieert vervolgens over de analyse en de
draagkrachtkaart. De volgende vragen kunnen dan onder andere
gesteld worden:
• Is de informatie herkenbaar voor de deelnemers?
• Zijn er ontwikkelingen te verwachten die van invloed zijn op de
draagkracht van de wijk?
• Hoe zien de respondenten de kansen voor maatschappelijke
integratie voor bijzondere doelgroepen in een buurt?
Aan de hand van de discussie wordt een verslag gemaakt, waarin alle
opvattingen en standpunten naar voren worden gebracht. Specifiek
moet er gesproken worden over de kansen voor een bijzondere
woonzorgvoorziening in een wijk of buurt.
Een sterk punt van deze methodiek is dat de deelnemers leren van
elkaars overtuigingen. Op deze wijze kan vooral met wijkbewoners
al gewerkt worden aan draagvlak voor bijzondere voorzieningen(zie
ook de Drechtstedennotitie ‘Werken aan Draagvlak’). Daarnaast wordt
met focusgroepen het proces steeds opnieuw herhaald, totdat er geen
nieuwe opvattingen of standpunten meer naar voren worden gebracht.
Om de inspanningen en kosten te beheersen wordt hier voorgesteld
om één focusgroep met professionals en één focusgroep met bewoners
te organiseren.
18
Organisatie van focusgroepen
Bij het organiseren van focusgroepen zijn de volgende punten van
belang:
• Bij elke focusgroep wordt een heldere introductie gegeven over het
doel en de status van de focusgroep
• Elke focusgroep kent zes tot tien informanten;
• Elke focusgroep wordt begeleid door drie personen: een voorzitter,
een persoon die de belangrijkste uitspraken noteert en een persoon
die de gehele bijeenkomst notuleert;
• De begeleiders bespreken na afloop de uitkomsten en maken een
samenvatting op basis van de hoofdpunten.

draagkracht in beeld
Bij de organisatie van de focusgroep moet aan de volgende
randvoorwaarden voldaan worden:
• De informanten vormen een representatieve afspiegeling van de
doelgroep. De opvattingen die in de discussie worden verwoord zijn
een weergave van de algemene opvatting van de doelgroep(en).
• De voorzitter zorgt er voor dat de eigen ervaringen van de
deelnemers voldoende aan de orde komen, maar moet tegelijkertijd
voorkomen dat zij in die specifieke ervaringen blijven steken;
• De analyse van de opbrengst van de focusgroep moet grondig
gebeuren. Het eigen geluid van de focusgroepen moet volop recht
worden gedaan.
19

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
6. Draaglast
Niet alleen de draagkracht van een wijk zegt iets over de mogelijkheden
voor de vestiging van een woonzorgvoorziening. De soort voorziening en
de vermeende druk op de buurt is uiteraard van belang om tot een goede
match te komen. Een buurt met een beperkte draagkracht kan mogelijk
wel een voorziening aan met een beperkte draaglast, bijvoorbeeld een
begeleid wonen project voor mensen met een verstandelijke beperking.
Dit ligt anders bij voorzieningen met een negatievere beeldvorming, zoals
voorzieningen in de maatschappelijke opvang.
In de onderstaande tabel wordt een handreiking gedaan voor het maken
van een match tussen draagkracht en draaglast.
Oordeel krachtkracht
Onvoldoende draagkracht
Twijfelachtige draagkracht
Voldoende draagkracht
Soort voorziening
Geen woonzorgvoorzieningen
voor bijzondere doelgroepen
realiseren. Wel kunnen er in principe
algemene zorgvoorzieningen
gerealiseerd worden.
Alleen woonzorgvoorzieningen met
relatief weinig draaglast, zoals
bijvoorbeeld woonzorgvoorzieningen
voor verstandelijk gehandicapten
Alle woonzorgvoorzieningen voor
bijzondere groepen
20

draagkracht in beeld
Het schema is slechts een “handreiking” en mag niet te absoluut
genomen worden. Het schema is een hulpmiddel. Bedacht moet
worden dat de ontwikkelingen in wijken en buurten een dynamisch
karakter hebben. Een negatieve situatie in een wijk of buurt kan in de
loop van de tijd verbeteren. De uiteindelijke beslissing is een proces
van “wegen op handen” in een concrete situatie zoals die zich op een
bepaald moment aandient.
21

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
7. Aanbevelingen
Draagkracht en draaglast is een constructie
Het objectief vaststellen van draagkracht is een hachelijke zaak. Paternalisme
ligt op de loer (de overheid en haar partners kunnen blijkbaar
oordelen over de draagkracht van een buurt) en de normen die
gebruikt worden om draagkracht te ‘meten’ zijn natuurlijk discutabel.
Als de normen veranderd worden, dan kan een wijk die eerst niet over
voldoende draagkracht beschikte opeens wel over voldoende draagkracht
beschikken. Het vaststellen van draagkracht is met andere woorden
een constructie. Hetzelfde geldt voor draaglast. De overlast die een
instelling voor bijzondere groepen geeft op de buurt is vaak, maar niet
altijd, een perceptie. Voordat aan het opstellen van een draagkrachtkaart
wordt begonnen, is het goed om politieke overeenstemming te
bereiken over de gehanteerde normen. Aanbevolen wordt om voor de
Drechtraad een workshop te organiseren, waarin wordt gediscussieerd
over het normenkader.
Kwaliteit telt
De methodiek moet in zijn geheel worden toegepast. Alleen als heel
duidelijk is dat in een wijk heel slecht gescoord wordt, is het te overwegen
om verder geen focusgroep te organiseren. In alle andere gevallen
moeten altijd beide onderdelen van de methodiek worden uitgevoerd.
Vooral het kwalitatieve deel is van groot belang. Hiermee wordt meer
inhoud gegeven aan de draagkrachtkaart en krijgt de bijbehorende
analyse een betere kwaliteit. Alleen dan kunnen betrouwbare
uitspraken gedaan worden over de draagkracht van een wijk of buurt.
22

draagkracht in beeld
Toetsen van de voorgestelde methodiek aan de praktijk
De in deze notitie voorgestelde methodiek moet natuurlijk getoetst
worden aan de praktijk. Deze toetsing moet tenminste het volgende
opleveren:
• Zijn de indicatoren en de informatiebronnen van voldoende kwaliteit
en zijn deze relatief eenvoudig te ontsluiten?;
• Is de draagkrachtkaart en de analyse hiervan van voldoende kwaliteit
om gebruikt te kunnen worden voor de focusgroepen?;
• Leveren de focusgroepen voldoende aanvullende informatie op?;
• Geeft, ten slotte, de methodiek voldoende inzicht in een wijk om op
objectieve wijze een beeld te vormen van de draagkracht van
een wijk?
23

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
Literatuur
Kwekkeboom, M.H. 2001. Zo gewoon mogelijk. Een onderzoek naar
draagvlak en draagkracht voor de vermaatschappelijking in de geestelijke
gezondheidszorg. Sociaal- cultureel planbureau, Den Haag.
Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling. 1997. Kwaliteit in de buurt.
Sdu uitgevers, Den Haag.
De vraag aan bod. 2007. Focusgroepen.
www.devraagaanbod.nl/instrumenten
24

draagkracht in beeld
25

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
Colofon
Stuurgroep
Aaike Kamsteeg
Wil de Koning
Gerard Jansen van Roosendaal
Ambtelijk opdrachtgever
Simone Beunke
Ambassadeur Wmo-proeftuin
Wim Sterk
Wethouder Gemeente Dordrecht
Namens de woningbouwcorporaties
in de Drechtsteden
Namens Drechtzorg
Bureau Drechtsteden
Gemeente Dordrecht/Bureau
Drechtsteden
Tekst en projectleider
Arne Mellaard
Projectgroep
Tjalling Vonk
Jan Wind
Lesley Holstein/
Martine den Ouden
Henk Zijderveld
Bram van de Leden
Dick Reinders
Anneke Verbaak
Gemeente Alblasserdam/
Bureau Drechtsteden
Leger des Heils
Gemeente Dordrecht
Bouman GGZ
De Grote Rivieren
Woonbron, vestiging Dordrecht
GGD Zuid-Holland Zuid
26

draagkracht in beeld
27

gespreide huisvesting en zorg bijzondere groepen drechtsteden
Noordendijk 250
3311 RR Dordrecht
Postbus 619
3300 AP Dordrecht
Telefoon: 078 639 85 00
www.drechtsteden.nl
De gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en
Zwijndrecht vormen samen de Drechtsteden. Het Drechtstedenbestuur en de Drechtraad vormen
respectievelijk het dagelijks en het algemeen bestuur van de Drechtsteden. Bureau Drechtsteden zorgt voor
afstemming van de inhoudelijke samenwerking tussen de zes gemeenten op diverse beleidsterreinen,
waaronder een aantal prestatievelden van de Wet maatschappelijke ondersteuning.