Startarchitectuur WMO - Ketens & Netwerken

| the way we see it
Startarchitectuur WMO
Een stap naar de stip op de horizon

Inhoudsopgave
1 Managementsamenvatting 1
1.1 Leeswijzer 2
2 Wat is een startarchitectuur 3
Opgesteld door:
Capgemini
EGEM
Ministerie van VWS
VNG
Auteurs:
Francine Bergman
Edward Nuiten
Caj Oosters
Anna Flinzner
Robert Wybenga
De auteurs danken:
Ruud Groenendijk
Gerrit Slot
Ard Westerik
Datum:
Oktober 2006
2.1 Inleiding 3
2.2 Elektronische overheid, NORA en de gemeentelijke
Referentie Architectuur 5
3 Waarom een startarchitectuur 8
3.1 Inleiding 8
3.2 Noodzaak van een architectuur voor het Wmo-loket 9
4 Stappenplan naar een Wmo loket 11
4.1 Inleiding 11
4.2 Uitwisseling van gegevens 12
4.3 Direct te realiseren (operationeel 1 januari 2007) 12
4.4 Korte termijn (in de loop van 2007) 15
4.5 Middellange tot lange termijn (2007-2009) 17
5 De Wmo bedrijfsarchitectuur volgens NORA 19
5.1 Het gemeentelijke Wmo-loket en de keten-partners19
5.2 WMO-voorzieningen 21
5.3 Het dienstverleningsproces 22
Versie:
Versie 1.0
5.4 Procesflow afhankelijk van de gewenste Wmovoorziening
23
5.5 Relatie met EGEM-referentiemodel Midoffice 33
6 De Wmo informatie architectuur volgens NORA 35
6.1 Informatiefuncties in het WMO-loket 35
Startarchitectuur Wmo 2

6.2 Noodzakelijke informatiefuncties (onafhankelijk van de
vorm) 36
6.3 Gewenste informatiefuncties: 40
6.4 Informatiefuncties voor de langere termijn 41
6.5 Koppelvlakken en berichten 43
6.6 Functionele eisen aan de gegevensuitwisseling 46
7 De Wmo technische architectuur volgens NORA 49
7.1 ICT systemen 49
7.2 Gegevens en gegevensstandaarden 51
7.3 Infrastructuur en communicatieprotocollen 51
8 De context: EGEM architectuurdenken 53
8.1 Inleiding 53
8.2 Levering en ontwikkeling 55
8.3 Gegevensverzamelingen 56
8.4 Informatie-architectuur EGEM 57
8.5 Service georiënteerde architectuur (generiek) 58
8.6 Besturing 59
8.7 Bruikbare bouwstenen voor een Wmo-loket 60
8.8 Overzicht van beschikbare bouwstenen 60
8.9 Richtlijnen, standaarden en handreikingen 61
8.10 ELO bouwstenen 61
8.11 Bouwstenen uit aan de WMO verwante
beleidsterreinen 62
9 Privacy & beveiliging 63
10 Beheer 66
Bijlagen 67
ELO bouwstenen 67
Lijst met afkortingen 75
Literatuuroverzicht 76
Startarchitectuur Wmo 3

| the way we see it
1 Managementsamenvatting
Gemeenten krijgen per 1 januari 2007 de verantwoordelijkheid voor de uitvoering
van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). De Wet Voorzieningen Gehandicapten
(WVG) en de Welzijnswet vallen reeds onder de verantwoordelijkheid
van de gemeenten. Met de invoering van de Wmo komen daar een deel van de Algemene
Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg
(OGGZ) bij. Deze nieuwe verantwoordelijkheid vraagt niet alleen
om aanpassing van de eigen organisatie, bedrijfsprocessen en ICT-voorzieningen.
Ook partners in de Wmo-keten zullen de aanpassingen op de verschillende lagen in
de organisatie, processen en ICT-voorzieningen moeten verrichten. Naast de Wmo
worden gemeenten steeds vaker geconfronteerd met nieuwe taken en ontwikkelingen.
Om het risico te verkleinen dat er verkeerde keuzes gemaakt worden, of dat
verkeerde investeringen worden gedaan, is een instrument zoals een startarchitectuur
wenselijk.
De startarchitectuur is een denkkader. Het is een eerste aanzet om inzichtelijk te
maken hoe de Wmo op verschillende niveaus samenhant. De implementatie zal per
gemeente verschillend zijn. Ook de keuze voor de inrichting van het Wmo-loket is
volledig afhankelijk van gemeentelijk beleid.
Gemeenten hebben weinig tijd om maatregelen te nemen om gereed te zijn voor de
uitvoering van de Wmo. In lijn met het EGEM referentiemodel Midoffice, wordt
geadviseerd om een aantal stappen te plannen.
Voor 1 januari 2007: richt een organisatorisch Midoffice in. Een medewerker van
het Wmo-loket zal ondersteund worden door toegang te krijgen tot de bronsystemen
van de ketenpartners.
Korte termijn (beginnen in 2007) richt een technisch Midoffice in. Er worden vertaalmachines
(gateways) gerealiseerd die het voor de gemeente mogelijk maken om
met de verschillende partijen te kunnen communiceren.
Middellange termijn (2007-2009) richt een Midoffice in in een Service Geörienteerde
Architectuur.
De startarchitectuur beschrijft op pragmatische en realistische wijze de (keten) processen,
de wenselijkheden / mogelijkheden tot (landelijke) standaardisatie van gegevens,
gegevensmodellen en berichtenverkeer.
Elke gemeente heeft de keuzevrijheid om de Wmo taken naar eigen inzicht en afgestemd
op de eigen omgeving in te richten. De startpositie (aan- of afwezigheid en
Startarchitectuur Wmo 1

| the way we see it
kwaliteit van huidige voorzieningen, mate van ICT-ondersteuning) kan per individuele
gemeente verschillen en zal daarom ook sterk van invloed zijn op de positie
van iedere gemeente ten opzichte van deze startarchitectuur en als gevolg daarvan
mede de lokale keuzes bepalen.
In de e-overheid zijn een aantal belangrijke architecturen tot stand gekomen. Waaronder
de NORA (Nederlandse Overheid Referentie Architectuur). De NORA is de
stip aan horizon. Veel overheidsinstellingen zijn plannen aan het ontwikkelen om
de NORA en een vertaling ervan naar het gemeentelijk dienstverleningsproces Referentiemodel
Midoffice van EGEm te maken. Elke gemeente moet vanuit de eigen
startpositie naar die stip toegroeien, de aangeboden startarchitectuur Wmo is daarbij
ondersteunend om de juiste stappen te kunnen zetten.
1.1 Leeswijzer
Het voorliggende document begint met een aantal inleidende hoofdstukken. Omdat
de startarchitectuur bedoeld is voor een brede doelgroep, is niet elk hoofdstuk voor
iedere lezer even relevant.
In hoofdstuk 2 wordt uiteengezet wat onder een startarchitectuur wordt verstaan.
Daarbij wordt gerefereerd aan de NORA en het EGEM referentiemodel Midoffice.
In hoofdstuk 3 wordt de doelstelling en toegevoegde waarde van een startarchitectuur
Wmo toegelicht.
Hoofdstuk 4 wordt een stappenplan toegelicht. Het geeft inzicht in welke activiteiten
en faciliteiten noodzakelijk zijn om op korte termijn de Wmo uit te kunnen voeren.
Daarbij wordt tevens aandacht besteed aan de mogelijkheden om de Wmo conform
EGEM-dienstverleningsconcept in te richten op middellange en lange termijn.
De daadwerkelijke relatie tussen deze referentiearchitecturen en de Wmo wordt in
hoofdstuk 5 tot en met 7 gelegd.
Er is door de auteurs voor gekozen om het EGEM-referentiemodel Midoffice in
hoofdstuk 8 op te nemen in deze startarchitectuur, zodat de meeste relevante informatie
gebundeld is. Daardoor wordt het rapport zelfstandig leesbaar. Het is echter
een beknopte beschrijving van het referentiemodel, voor een uitgebreide toelichting
wordt verwezen naar het brondocument.
In hoofdstuk 9 worden kort de beveiliging en de privacy- en beveiligingsaspecten
uiteengezet. In hoofdstuk 10 wordt aandacht besteed aan de beheer aspecten.
Startarchitectuur Wmo 2

| the way we see it
2 Wat is een startarchitectuur
2.1 Inleiding
Op 1 januari 2007 wordt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van
kracht. Met de Wmo worden de gemeenten verantwoordelijk voor maatschappelijke
ondersteuning. De maatschappelijke ondersteuning bestaat uit activiteiten die het
mensen mogelijk maken om mee te (blijven) doen in de samenleving. Vóór 1 januari
a.s. dient de gemeente maatregelen te nemen om de wettelijke taken inzake de
Wmo uit te kunnen voeren. De Wmo propageert het inrichten van één (lokaal/regionaal)
loket door gemeenten, zodat de burger slechts éénmaal informatie
hoeft te verstrekken en de toegankelijkheid tot de Wmo herkenbaar is en daardoor
verhoogd wordt. De komst van de Wmo betreft niet alleen het inrichten van een
loket, ook de bedrijfsprocessen ter bevordering van participatie en zelfredzaamheid
van haar burgers moeten worden ingericht of worden aangepast. Er moeten afspraken
gemaakt worden over informatie-uitwisseling tussen de gemeente en de ketenpartners
over het primaire proces (de dienstverlening) maar ook over de verantwoording
(ondersteunende en besturende processen). Ter ondersteuning van de
loketfunctie en bedrijfsprocessen is adequate ICT-ondersteuning noodzakelijk.
Naast de invoering van de Wmo hebben gemeenten te maken met een groot aantal
andere veranderingen zoals bijvoorbeeld:
het treffen van voorzieningen om de burger in staat te stellen via verschillende
media te communiceren met de gemeente en producten en diensten af te nemen
(BurgerServiceCode);
de invoering van (nationale) basisregistraties met daarbij de verplichting tot het
gebruik ervan;
DigiD, als electronisch authenticatiemechanisme van de overheid;
BSN, het nieuwe identificerende nummer.
Om gemeenten op weg te helpen alle veranderingen in onderlinge samenhang te
kunnen realiseren en met name de informatievoorziening daarbij te faciliteren, is
met betrekking tot het dienstverleningproces een referentie architectuur Midoffice
opgesteld door het programma EGEM (E-gemeenten). 1
1 Architectuurmodel Gemeentelijke E-dienstverlening, project Referentiearchitectuur Midoffice
tbv gemeenten
Startarchitectuur Wmo 3

| the way we see it
Ten behoeve van de invoering van de Wmo is op basis van dit EGEMreferentiemodel
een soortgelijke architectuur ontwikkeld, voorliggende startarchitectuur.
Deze startarchitectuur is een nadere invulling van de EGEM referentie architectuur,
toegespitst op de Wmo. Ook vertegenwoordigt deze startarchitectuur een
visie op het dienstverleningsproces rondom de Wmo. De startarchitectuur is niet
bindend of voorschrijvend, maar is bedoeld om gemeenten op weg te helpen bij het
maken van keuzes en te helpen bij de prioriteitstelling ervan.
Een groot aantal ontwikkelingen in de publieke sector hebben directe gevolgen voor
de gemeentelijke organisaties. Onder anderen zijn daar:
de burger wordt mondiger en wil beter bediend worden, daarbij gebruikmakend
van moderne media en middelen (24 uur, 7 dagen per week, Internet, voiceresponce);
vanuit de centrale overheid wordt het gebruik en inrichten van basisregistraties
verplicht gesteld;
steeds meer taken worden lager in de Nederlandse bestuurslagen ondergebracht,
omdat deze lagen dichter bij de burger staan en hem/haar ook beter
kennen en kunnen volgen.
Het afstemmen van de interne organisatiestructuur, bedrijfsprocessen en de ondersteunende
ICT-voorzieningen binnen organisaties is een continu proces. In de moderne
tijd (anno 2006) moeten gemeentelijke organisaties zich steeds frequenter en
vooral ook sneller aan kunnen passen aan de ontwikkelingen in de markt, meer
flexibiliteit dus.
Veel gemeenten zijn derhalve genoodzaakt om hun meer traditionele manier van
werken anders te organiseren. Dit betekent een kanteling van een functionele organisatie
naar een klantgerichte, procesgerichte organisatie. Omdat kanteling van
een organisatie niet binnen een korte tijd te realiseren is, worden nieuwe koppelingen
gerealiseerd (organisatorisch, maar ook technisch) tussen het Frontoffice en het
Backoffice.
Het Wmo-loket waar de diensten geleverd moeten gaan worden, vormt het ontkoppelpunt
tussen de klant en de interne organisatie en de andere organisaties in de
Wmo-keten. Door gebruik te maken van verschillende kanalen kan de klant diensten
en voorzieningen aanvragen bij de gemeente. De gemeente zal afhankelijk van
de inrichting van het Wmo-loket, de verantwoordelijkheid krijgen om de gewenste
diensten of voorzieningen te leveren. Daarbij maakt de gemeente veelal gebruik van
taakspecifieke informatiesystemen. Dit betekent dat een koppeling gemaakt moet
worden tussen een klantgericht Frontoffice en een functioneel Backoffice. In het
Startarchitectuur Wmo 4

| the way we see it
geval van de Wmo moet informatie uitgewisseld worden met verschillende instanties.
Daarbij ontstaat de behoefte om een Midoffice in te richten, die de koppeling
moet maken tussen de verschillende Backofficesystemen van de gemeente en externe
partners om die ene aanvraag te kunnen behandelen.
Het Referentiemodel Midoffice van EGEM heeft als doel om richting te geven aan
de inrichting van dit Midoffice. Het wordt in dit document gebruikt als een groeimodel.
Gemeenten kunnen dit model gebruiken bij het maken van adequate keuzes
ten behoeve van het inrichten hun Midoffice. Het referentiemodel geeft de scope
weer van de Midoffice in relatie tot de processtappen binnen de gemeentelijke organisatie.
Het gaat dan bijvoorbeeld om de stappen die nodig zijn om de voorzieningen
ten behoeve van de maatschappelijke ondersteuning te kunnen verstrekken.
In hoofdstuk 5 wordt op procesniveau de relatie tussen het EGEM referentiemodel
en de Wmo gelegd. Op informatie-architectuurniveau zal in hoofdstuk 6 een relatie
worden gelegd.
Dit is een eerste versie van een dynamisch document. Ook een startarchitectuur
groeit mee in de tijd. Kijk daarom in de “gereedschapkist” Wmo 2 voor de meest
recente versie van deze startarchitectuur.
2.2 Elektronische overheid, NORA en de gemeentelijke
Referentie Architectuur
Leidraad voor het opstellen van het referentiemodel Midoffice is het Architectuurmodel
Elektronische Overheid (ELO) uit het rapport Architectuur Elektronische
Overheid. 3
Het architectuurmodel 4 dient drie doelen:
Gemeenschappelijke taal
Inzicht in functionele (on)mogelijkheden
Aanreiken van technische “bouwblokken”
Dit model is voor de startarchitectuur Wmo nader uitgewerkt.
2 http://www.Wmoadviesgroep.nl/Wmo/archives/gereedschapkist/
3 Dit rapport kan gedownload worden vanaf de volgende link:
http://www.egem.nl/kennisbank/informatievoorziening/architectuurelektronischeoverheid.pdf
4 voor uitgebreide toelichting wordt verwezen naar het rapport Architectuurmodel ELO.
Startarchitectuur Wmo 5

| the way we see it
Het architectuurmodel ziet er uit als in Figuur 1 Architectuur matrix, en wordt in de
volgende paragrafen kort toegelicht.
Figuur 1 Architectuur matrix
2.2.1 Bedrijfsarchitectuur
Op deze laag herkennen we de aspectarchitecturen Organisatie-, Product- en Procesarchitectuur.
Actuele thema’s bij de bedrijfsarchitectuur zijn doelstellingen (strategie),
politiek en beleid, maar ook reorganisatie en herinrichting van processen,
bijvoorbeeld als gevolg van nieuwe technologische mogelijkheden.
2.2.2 Informatiearchitectuur
Hier gaat het om het zogenaamde functionele beheer van applicaties, van processen
(workflow) en van informatie (gegevens- en documentbeheer).
2.2.3 Technische architectuur
Hier wordt ingegaan op de ICT-infrastructuur, opgesplitst in systeemarchitectuur,
gegevensarchitectuur en netwerkarchitectuur. In feite komt in dit aspect de driedeling
binnen de ICT tot uiting: gegevensverwerking, gegevensopslag en gegevenstransport.
Startarchitectuur Wmo 6

| the way we see it
De NORA 5 is op basis van het architectuurmodel ELO en een aantal andere nota’s
met betrekking tot de elektronische overheid ontwikkeld. De architectuurmatrix
heeft een aantal functies, een belangrijke functie is het bieden van structuur. Alle
relevante aspecten uit de verschillende invalshoeken: het WIE, WAT en HOE worden
in onderlinge samenhang op consistente wijze behandeld.
De Wmo geprojecteerd op de NORA levert onderstaande architectuur op:
Beveiliging / privacy
Beheer
WIE
WAT
HOE
Bedrijfs
architectuur
Keten
partners
WMO
-
Dienstverle -
voorzieningen
ningsproces
Informatie
architectuur
Informatie -
functies
Berichten
Communicatie
koppelvlakken
Infrastr .
Technische
architectuur
ICT-
systemen
Gegevens +
standaarden
Uitwisselings
protocollen
Figuur 2 NORA architectuur in WMO context
In de hoofdstuk 5 tot en met 7 wordt dit Wmo architectuurmodel in detail toegelicht.
5 Nederlandse Overheids Referentie Architectuur
Startarchitectuur Wmo 7

| the way we see it
3 Waarom een startarchitectuur
3.1 Inleiding
In het kort wordt aangegeven waarom de startarchitectuur gemaakt is en wat de
gemeenten er mee kunnen doen. Vervolgens worden de verschillende architecturen
kort behandeld, die recentelijk door initiatieven vanuit de centrale overheid opgesteld
zijn. Daarbij is in dit hoofdstuk slechts in beperkte mate de directe link met
Wmo gelegd.
Naast de negen prestatievelden waaraan de gemeenten per 1 januari 2007 in het
kader voor de Wmo invulling moet geven (NB: niet te verwarren met de negen
vlakken van de NORA), krijgen de gemeenten ook de verantwoordelijkheid voor de
regievoering op de uitvoering van de Wmo binnen de gehele keten. Het uitgangspunt
van de centrale overheid is, dat gemeenten dichter bij de burger staan dan centrale
overheden en daarmee beter in staat zijn om de maatschappelijke ondersteuning
te organiseren en daardoor de kosten van de Wmo beter te beheersen. De
maatschappelijke ondersteuning wordt zoveel mogelijk gezamenlijk door “ketenpartners”
{actoren}geleverd, die elk een specifieke bijdrage leveren aan de keten.
De bewaking van de kwaliteit van de dienstverlening en de toegankelijkheid tot de
maatschappelijke ondersteuning behoort tot de verantwoordelijkheid van de gemeenten.
Een startarchitectuur:
beschrijft op pragmatische en realistische wijze de (keten) processen, de
wenselijkheden / mogelijkheden tot (landelijke) standaardisatie van gegevens,
gegevensmodellen en berichtenverkeer.
Bovenstaande definitie legt de focus op twee aspecten: communicatie met de omgeving
en het centraal stellen van het proces. Daarnaast is het migratieproces van
belang: wat moet de gemeente op 1 januari 2007 gereed hebben, welke onderdelen
kunnen in de loop van 2007 of zelfs daarna worden gerealiseerd?
Startarchitectuur Wmo 8

| the way we see it
Figuur 2 Contextdiagram Wmo 6
In de Wmo-keten is een groot aantal organisaties actief. Met elk van deze ketenpartners
wisselt de gemeente informatie uit. Bovenstaande afbeelding maakt het
samenspel tussen de partners inzichtelijk. Buiten dit aandachtsgebied is nog een
aantal partijen actief, zoals de Belastingdienst. Deze organisatie levert informatie
aan het CAK om de inkomensgegevens vast te stellen. De startarchitectuur vertegenwoordigt
het “blikveld” van de gemeenten. In de afbeelding wordt de afbakening
getoond. Nadere toelichting op het aandachtsgebied en betrokken ketenpartners
wordt in hoofdstuk 5 gegeven.
3.2 Noodzaak van een architectuur voor het Wmo-loket
Elke ketenpartner heeft een eigen organisatiestructuur, informatie architectuur, en
technische infrastructuur. Om de Wmo-dienstverlening per 1 januari 2007 mogelijk
te maken, zal elke ketenpartner maatregelen moeten nemen. Op deze korte termijn
6 Bron: Gegevenswoordenboek WMO.
Startarchitectuur Wmo 9

| the way we see it
zal niet de meest optimale of efficiënte oplossing gerealiseerd kunnen worden. Om
gerichte keuzes te kunnen maken op korte, middellange en lange termijn, die niet
strijdig zijn met andere ontwikkelingen, is een (start)architectuur noodzakelijk.
Indien maatregelen niet in onderlinge samenhang worden getroffen, kunnen individuele
belangen van ketenpartners leiden tot het minder goed functioneren van de
gehele keten.
Deze startarchitectuur focust op de maatregelen die de gemeente moet treffen om
de dienstverlening aan de burger mogelijk te maken. Bijvoorbeeld het maken van
prestatieafspraken met ketenpartners over de kwaliteit van dienstverlening, het inrichten
van procesbewaking zodat ook binnen een acceptabele termijn een voorziening
wordt verstrekt aan de hulpvrager. Een gemeenschappelijk denkkader (deze
startarchitectuur) helpt de gemeente om adequate en in eerste instantie pragmatische
oplossingen te realiseren. Deze oplossingen zijn per gemeente verschillend,
omdat ook de uitgangssituatie per gemeente verschilt. Deze startarchitectuur is derhalve
generiek, maar toch, waar mogelijk, zo concreet mogelijk opgezet. Naast deze
startarchitectuur is nog een aantal andere documenten beschikbaar. Daarvoor wordt
verwezen naar de “gereedschapkist” Wmo 7 en de literaatuurlijst in de bijlage.
7 http://www.Wmoadviesgroep.nl/Wmo/archives/gereedschapkist/
Startarchitectuur Wmo 10

| the way we see it
4 Stappenplan naar een Wmo loket
4.1 Inleiding
Bij de inrichting van een loket kan onderscheid worden gemaakt in de diepte van
het loket (vormen van dienstverlening) en de breedte van het loket (het aantal ‘producten’)
dat via het loket wordt aangeboden.
De diepte van de WMO diensteverlening
Relevante
nietgemeentelijke
niet-WMO
voorzieningen
Voorzieningen
Gemeentelijke Relevante Niet-
gemeentelijke
gemeentelijke
WMO-
niet-wmo
WMO
voorzieningen
voorzieningen
voorzieningen
functies
Informatieloket
Informatie &
advies
loket
Regelloket
All-in-One
Info, advies
en regelen
De breedte van de WMO-dienstverlening
Figuur 3 Breedte en diepte van het Wmo-loket
4.1.1 De diepte van een loket
De diepte van een loket gaat over de functies die in het loket worden geplaatst. Een
relatief ondiep loket verstrekt vooral informatie. Bij een ondiep loket worden veel
functies door andere organisaties of door andere gemeentelijke afdelingen uitgevoerd.
Een diep loket biedt cliënten ondersteuning bij het volledige proces, van de
verstrekking van een informatiefolder, via gesprekken om de vraag te verhelderen,
en via indicatiestelling tot uiteindelijke verstrekking.
4.1.2 De breedte van een loket
De breedte van een loket gaat het over het type voorzieningen, dat in het Wmoloket
toegankelijk worden gemaakt: Een smal loket beperkt zich tot Wmovoorzieningen,
waarbij een breed loket álle typen voorzieningen bevat, die integraal
(in samenhang) worden aangeboden op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Bijvoorbeeld
vragen die eigenlijk bij een woningbouwvereniging thuis horen worden
Startarchitectuur Wmo 11

| the way we see it
in een breed Wmo-loket wél opgepakt, terwijl in een smal loket de aanvrager ‘alleen
maar’ wordt doorgestuurd.
4.2 Uitwisseling van gegevens
Mede bepaald door de keuze in diepte en breedte van het Wmo-loket moeten gegevens
met derde partijen worden uitgewisseld. In het rapport Gegevenswoordenboek
Wmo is vastgesteld welke standaarden gebruikt worden bij de gegevensuitwisseling
in het speelveld van de Wmo. Onderstaande afbeelding is daarvan het resultaat.
Legenda
AZR
ZA
CIZ AIB
WVG
StUF
SUWI
Figuur 4 Gegevensuitwisseling tussen partners
De wijze waarop gegevens zullen worden uitgewisseld zal in de loop van de tijd
veranderen. Hier is sprake van een groeimodel. Hieronder worden de verschillende
stappen aangegeven die mogelijk zijn, waarbij ook hier geldt dat de stappen niet
dwingend zijn voorgeschreven maar dat ze dienen als advies om op korte, middellange
en lange termijn zo goed mogelijk invulling te geven aan de behoefte of verplichting
gegevens uit te wisselen.
4.3 Direct te realiseren (operationeel 1 januari 2007)
Het dient aanbeveling om voor de korte termijn een pragmatische oplossing door te
voeren die voor de gemeente zorgdraagt voor de verplichte uitvoering van de Wmo
per 1 januari as.
Vervolgstappen kunnen parallel aan deze oplossing opgestart worden.
Startarchitectuur Wmo 12

| the way we see it
Figuur 5 Organisatorische Midoffice 8
In de EGEM referentiearchitectuur wordt een schets gemaakt van de stappen die
gemeentelijke organisaties kunnen doorlopen om uit eindelijk te komen tot een
“ideaal”oplossing voor de vraagstukken rondom de ontwikkelingen in de e-
overheid. Ook voor de Wmo zijn deze stappen goed toepasbaar. Per 1 januari 2007
kunnen gemeenten een ingericht Frontoffice met ondersteuning voor meerdere kanalen
(telefoon, balie, post en internet) hebben gerealiseerd. Veel gemeenten hebben
al een internetportaal en maken gebruik van e-formulieren, DIGID etc. Vanaf 1
januari is een e-formulier Wmo beschikbaar en kan (intern) ook gebruik worden
gemaakt van het BSN. Aan de achterkant, bij de Backoffices, is nog steeds sprake
van een sectorale indeling van de verschillende diensten, zowel intern als extern.
Tussen kanalen aan de voorkant en de sectoraal ingedeelde Backoffices is kan in
deze fase een organisatorisch Midoffice worden ingericht. Dit vormt de schakeling
tussen het front- en Backoffice. Het organisatieonderdeel dat voor dit Midoffice
verantwoordelijk is, zorgt op procedurele wijze voor de koppeling. Vaak gebeurt dit
door de aanvragen aan de voorkant handmatig over te tikken in de systemen van de
Backoffices (de ‘draaistoel’ of ‘Alt-Tab-Midoffice’).
Om dit korte termijn te kunnen realiseren wordt aanbevolen om bestaande applicaties
op de werkplek van de Wmo-medewerker bij de gemeente te implementeren.
Dit bestaat bijvoorbeeld voor de CIZ-werkplek, uit het neerzetten van een CIZ-PC,
bij de gemeente. Mogelijk kunnen hier applicaties en werkstations worden samengevoegd
op de bestaande PC’s van gemeentemedewerkers. De gemeenten zullen in
8 Bron: Referentiemodel Midoffice
Startarchitectuur Wmo 13

| the way we see it
overleg met de betrokken partijen moeten bepalen wat gezien de tijd de beste aanpak
is.
In onderstaande afbeelding wordt de oplossing en de gekozen prioriteit weergegeven
hoe de communicatie er per 1 januari zou moeten verlopen:
Klant
CAK
4
1
Leverancier
gemeente
Legenda
AZR
ZA
CIZ AIB
WVG
StUF
SUWI
Zorgleverancier
3
Zorgkantoor
2
Indicatieorgaan
Figuur 6 Toegang tot bronsystemen van partners
Praktisch vertaalt zich deze fase in een aantal activiteiten:
Op de werkplek van de Wmo-medewerker bij de gemeente wordt voor ieder noodzakelijk
bericht een werkende applicatie geïnstalleerd. In eerste instantie gaat het
om informatieuitwisseling (informatie met betrekking tot de eigen bijdrage) met het
CAK (nummer 1 in Figuur 6 Toegang tot bronsystemen van partners). Vervolgens
met het indicatie orgaan (nummer 2), dan met zorgkantoor en leveranciers (nummers
3 en 4).
Bij voorkeur worden de applicaties op de reguliere PC van de medewerker geïnstalleerd
i.v.m. knip/plak functionaliteit (minimaliseren dubbel tikwerk en foutgevoeligheid).
De Wmo-medewerker bij de gemeente wordt opgeleid in het gebruik van de diverse
applicaties.
De applicatie blijft onder technisch en functioneel beheer van de leverende instantie,
zoals CAK, indicatieorgaan etc.
De gemeente richt een 1 e lijns helpdesk in voor de diverse applicaties.
De leverende instantie richt een 2 e lijns helpdesk in.
Het financiële model (de onderlinge verrekening van het gebruik van de software,
de ondersteuning, etc) is nog niet verder uitgewerkt.
Startarchitectuur Wmo 14

| the way we see it
4.4 Korte termijn (in de loop van 2007)
Figuur 7: Technisch Midoffice 9
In de loop van 2007 kan er gewerkt worden aan een gateway, ook wel “vertaalmachine”genoemd
die zorgdraagt voor de communicatie tussen de diverse partijen
waarbij de standaarden voor iedere partij gelijk blijven.
De realisatie vraagt om een zowel organisatorische als technische aanpak. Organisatorisch
gezien dient een groot aantal partijen (ketenpartners, leveranciers) te gaan
samenwerking in dit project. Op technisch gebied moet er software ontwikkeld
worden die rekening houdt met diverse aspecten, zoals in gebruik zijnde systemen
en standaarden bij de partijen die met elkaar moeten gaan communiceren.
In essentie bestaat de inrichting dan uit één Frontoffice met meerdere kanalen. Ook
de Wmo-medewerker gebruikt het E-loket van de Frontoffice van de gemeente.
Tussen de kanalen aan de voorkant en de sectorgerichte Backoffices is een volwaardig
elektronisch Midoffice (de gateways) gepositioneerd. Dit Midoffice zorgt
voor de automatische routering tussen Front- en Backoffice. De volgende onderdelen
zijn binnen dit Midoffice te onderkennen:
Broker: dit zorgt op automatische wijze voor de routering van gegevens tussen
de front- en Backoffices. Hierbij behoort een orkestratiefunctie (BPM) waarin
kan worden vastgelegd op welke wijze gegevensstromen dienen te worden gerouteerd.
Gegevensmagazijn: hierin worden de voor het Frontoffice benodigde gegevens
vastgelegd. Dit is nodig om 24 x 7 beschikbaarheid van de elektronische di-
9 Bron: Referentiemodel Midoffice
Startarchitectuur Wmo 15

| the way we see it
enstverlening aan de voorkant te kunnen garanderen. Deze gegevens zijn statisch
(niet veranderlijk) van aard en worden daarmee ook aangeduid als koude
data.
Aanvragenmagazijn: hierin wordt de orkestratie tussen de front- en verschillende
Backoffices bijgehouden en de statussen van de aanvragen (of intakes)
vanuit het Frontoffice worden hierin vastgelegd. Deze gegevens zijn dynamisch
(veranderlijk) van aard en worden daarmee ook aangeduid als warme data.
Aan de achterkant (Backoffices) kunnen in bovenstaand figuur nu ook de verschillende
landelijke voorzieningen basisregistraties worden onderkend. Deze landelijke
registraties worden gekoppeld aan de gemeentelijke registraties welke sectoraal zijn
georganiseerd binnen de verschillende Backoffice afdelingen) en voeden daarmee
het gegevensmagazijn zoals deze nu in het Midoffice is vormgegeven.
De volgende volgorde cq prioriteit zal gehanteerd worden bij het ontwikkelen van
de gateway:
1. StUF – ZA (gateway tussen gemeente en CAK)
2. StUF – AIB/AZR (gateway tussen gemeente en zorgleverancier)
3. StUF – WVG (gateway in de Backoffice van een gemeente)
Voor deze laatste (StUF – WVG ) dient eerst onderzocht te worden op welke wijze
te migreren naar één WVG-standaard, en in hoeverre ZA hiervoor een alternatief is.
In onderstaande afbeelding is weergegeven waar de gateways geprojecteerd zijn.
Klant
CAK
Gateway
1
Leverancier
2
Gateway
gemeente
Legenda
AZR
ZA
CIZ AIB
WVG
StUF
SUWI
*) zoals door WVS aangegeven
Zorgleverancier
Gateway
Zorgkantoor
Gateway
Indicatieorgaan
Figuur 8 Toegang tot bronsystemen van partners met behulp van gateways
Startarchitectuur Wmo 16

| the way we see it
De gateways worden gedefinieerd in een samenwerkingsvorm van alle betrokken
ketenpartners. Het betreft zowel de functionele eisen als de technische infrastructuur.
De basis voor samenwerking is gelegd door de organisaties die input hebben
geleverd aan de totstandkoming van het gegevenswoordenboek (maar is hiertoe niet
beperkt).
In projectverband zullen dan de volgende activiteiten uitgevoerd moeten worden:
Ontwerp per gateway: bilaterale vertaling van bestaand bericht naar StUFbericht;
Inrichten van een broker, aanvragenmagazijn (GFO-zaken of Wmo);
In kaart brengen van uit te wisselen objecten en velden;
Mapping van objecten en velden;
Afstemming met leveranciers.
De bouwstenen voor de realisatie van deze gateways zijn voor het domein van de
gemeente:
Het GFO-WVG, door te ontwikkelen in een GFO-WMO;
Het Gegevenswoordenboek WMO om de GFO-WMO vorm te geven;
De berichtenstandaard StUF 2.04 om de StUF berichten voor de WMO te definiëren.
4.5 Middellange tot lange termijn (2007-2009)
Op de langere termijn wordt het Midoffice steeds meer het hart van de gemeentelijke
informatievoorziening. Eenvoudige producten (zoals een Uittreksel, Parkeervergunning
of WOZ-taxatie, -aanslag en bezwaar) schuiven op van het Backoffice naar
het Midoffice. Basis- en procesgegevens komen steeds meer centraal beschikbaar
met als voordeel dat hierop een betere sturing op zowel operationeel (orkestratie)
als tactisch en strategisch niveau mogelijk wordt.
Startarchitectuur Wmo 17

| the way we see it
Figuur 9: Midoffice in een Service Georiënteerde Architectuur 10
In dit stadium kan ook verschuiving van de traditionele legacy taaksystemen naar
taakdiensten als services gerealiseerd worden. Op dit moment (anno 2006) zijn er
slechts enkele services op de markt verkrijgbaar die volgens dit concept kunnen
werken en binnen de gemeenten toegepast kunnen worden. De gemeente zal zelf
moeten afwegen op welk moment men tot vervanging van de legacysystemen overgaat.
Ze zijn daarbij mede afhankelijk van de oplossingen die softwareleveranciers
opleveren.
10 Bron: Referentiemodel Midoffice
Startarchitectuur Wmo 18

| the way we see it
Technische
architectuur
WIE
Beveiliging / privacy
Beheer
WAT
HOE
Bedrijfs
Keten
architectuur
partners
Informatie
Informatie-
architectuur
functies
ICTsystemen
WMO-
Dienstverlevoorzieningeningsproces
Berichten
Communicatie
koppelvlakken
Infrastr.
Gegevens +
Uitwisselings
standaarden
protocollen
5 De Wmo bedrijfsarchitectuur
volgens NORA
Dit hoofdstuk gaat in op bedrijfsarchitectuur van de Wmo-keten. Per paragraaf zal
één cel uit het negenvlaksmodel van NORA worden toegelicht.
Allereerst wordt aandacht besteed aan de relevante actoren binnen de Wmo-keten.
Vervolgens wordt kort uiteengezet welke producten of diensten deze actoren leveren
aan de burger. In de laatste paragraaf van dit hoofdstuk wordt het Wmo-proces
op hoofdlijnen toegelicht. Daarbij dient opgemerkt te worden, dat deze procesbeschrijving
slechts illustratief is. De gemeenten hebben alle vrijheid om de procesgang
anders in te richten.
5.1 Het gemeentelijke Wmo-loket en de keten-partners
Beschrijving van de organisatieonderdelen die bij de keten-dienstverlening zijn
WIE
WAT
HOE
betrokken. De samenhang (contextanalyse) tussen deze ‘actoren’ komt later als de
Bedrijfs
architectuur
WMOvoorzieningen
Dienstverleningsproces
koppelvlakken en uit te wisselen berichten worden beschreven.
Informatie
architectuur
Informatiefuncties
Keten
partners
Berichten
koppelvlakken
Communicatie
Infrastr.
Technische
architectuur
ICTsystemen
Gegevens +
standaarden
Uitwisselings
protocollen
Figuur 10 Contextdiagram Wmo
Startarchitectuur Wmo 19

| the way we see it
Hieronder volgt een toelichting op de actoren en de rol die ze vervullen:
Klant/Burger met ondersteuningsvraag Een geïdentificeerde inwoner van de
gemeente die een aanvraag voor een voorziening indient in het kader van de Wmo.
Ook de burger waar de gemeente van vast stelt dat er maatschappelijke ondersteuning
wenselijk of noodzakelijk is, behoort tot de doelgroep van de Wmo.
Besluitvormer is degene die het besluit neemt op basis van de ingediende aanvraag
getoetst aan de in de Wmo-verordening vastgestelde criteria of het verstrekken van
zorg of het verlenen van ondersteuning terecht is.
Gemeente is verantwoordelijk voor de inrichting, regievoering en besluitvorming
inzake de Wmo.
Vrijwilliger: Een burger zich die op vrijwillige basis, zowel formeel (in georganiseerd
verband) als informeel en ongeorganiseerd (kleinschalig burgerinitiatief) inzet
om kwetsbare groepen te betrekken bij het maatschappelijk verkeer. Voorbeelden
van vrijwillersorganisaties zijn het Nederlandse Rode Kruis en de Zonnebloem
Mantelzorger: Een burger die zich op vrijwillige basis inzet vanuit een persoonlijke
band om kwetsbare groepen te betrekken bij het maatschappelijk verkeer. Bijvoorbeeld
Burenhulp. Mantelzorgers ontvangen ondersteuning door de steunpunten
Mantelzorg. Deze steunpunten worden financieel gesteund door de CVTMsubsidieregeling
waarbij CVTM staat voor Coördinatie Vrijwillige Thuiszorg en
Mantelzorg.
Intermediair is een vertegenwoordiger van de klant.
Loket medewerkers behandelen de hulpvraag. Dit kan zowel een medewerker van
binnen als buiten gemeentelijke organisatie betreffen.
Indicatiemedewerker beoordeelt namens de gemeente op basis van door de gemeente
aangeleverde criteria of een client in aanmerking komt voor ondersteuning.
Kan door de gemeente zelf worden uitgevoerd of zijn uitbesteed aan een indicatieorgaan.
Zorgleverancier is de partij die de zorg verleend. Bijvoorbeeld thuiszorgorganisaties.
CIZ is het indicatie orgaan in het kader van de AWBZ. Hier kunnen ook Wmo
vragen binnen komen.
CAK is het aangewezen orgaan dat de hoogte van de eigen bijdrage vaststelt op
basis van gegevens van de gemeente en AWBZ. Het CAK int ook de eigen bijdrage
bij de cliënt.
Startarchitectuur Wmo 20

| the way we see it
5.2 WMO-voorzieningen
WIE
WAT
HOE
Er zijn drie hoofdgroepen van voorzieningen:
Bedrijfs
architectuur
Keten
partners
Dienstverleningsproces
Informatie
architectuur
Informatiefuncties
WMOvoorzieningen
Berichten
koppelvlakken
Communicatie
Infrastr.
1. Informatie & advies
Technische
architectuur
ICTsystemen
Gegevens +
standaarden
Uitwisselings
protocollen
Korte vragen
Folders, brochures, e.d.
Doorverwijzingen
2. Algemene/Collectieve voorzieningen
Welzijnswerk
Opvang
Opvoedingsondersteuning
Wijk-en buurtwerk
3. Individuele voorzieningen
Hulp bij het huishouden
Maaltijdvoorziening 11
Rolstoelen
Rollators
Etc…
De Wmo individuele voorzieningen kunnen zowel in natura als in de vorm van een
PersoonsGebonden Budget (PGB) worden aangeboden. De cliënt moet kunnen kiezen.
De algemene/collectieve voorzieningen hebben voorrang ten opzichte van de
individuele voorzieningen, omdat de procedure om algemene voorzieningen te
kunnen verstrekken veel eenvoudiger is, dan wanneer een individuele voorziening
moet worden verstrekt. Het kan voorkomen dat er geen algemene voorzieningen uit
voorraad leverbaar zijn, dan zal alsnog de procedure voor individuele voorzieningen
moeten worden gevolgd. Het verstrekken van voorzieningen in natura en het
PGB vinden volgens verschillende processen plaats.
11 Maaltijdvoorziening kan de gemeenten ook als algemene/collectieve voorziening aanbieden.
Startarchitectuur Wmo 21

| the way we see it
N.B. De lijst met voorzieningen is niet uitputtend vast te stellen in de startarchitectuur.
De gemeente bepaalt zelf welke voorzieningen zij aanbiedt en welke voorzieningen
tot welk type de voorziening behoord in de lokale Wmo-verordening.
5.3 Het dienstverleningsproces
WIE
WAT
HOE
In deze paragraaf worden de Wmo-bedrijfsprocessen rondom de dienstverlening
toegelicht.
Bedrijfs
architectuur
Keten
partners
WMOvoorzieningen
Onderstaande figuur toont de fasen waarin een vraag van een klant kan worden
Informatie
architectuur
Informatiefuncties
Berichten
Dienstverle-
Communicatie
koppelvlakken
ningsproces
Infrastr.
afgehandeld. Deze indeling geldt zowel voor de aanvraag in het kader van de Wmo
als in het kader van de AWBZ. Wel is de betrokkenheid en rol van de verschillende
Technische
architectuur
ICTsystemen
Gegevens +
standaarden
Uitwisselings
protocollen
actoren bij een AWBZ anders.
Deze procesgang is ter illustratie. De gemeente heeft op veel aspecten keuzevrijheid.
Daarnaast is de afhandeling van de aanvraag ook afhankelijk van het type
voorziening dat wordt aangevraagd.
Herindicatie
Door
verwijzen
clientondersteuning
Verstrekken
beschikking
Aanmelden
Vraag
verhelderen
Indiceren
Toewijzen
Leveren
voorziening
Afwikkelen
Geen concrete
vraag
Negatief
advies
Diverse
omstandigheden
Einde
duur
Verstrekken
Informatie en
advies
Einde
proces
Figuur 11 Procesflow Wmo op hoofdlijnen
5.3.1 De primaire procesflow op hoofdlijnen
Nadat een klant zich aangemeld heeft wordt vastgesteld wat de exacte behoefte is.
Ingeval er slechts informatie of advies wordt verstrekt, zal het proces na het verstrekken
van de informatie beëindigd zijn 12 . Na vastgesteld te hebben dat een vorm
van cliëntondersteuning plaats moet vinden, kan een doorverwijzing plaatsvinden
ten behoeve van vraagverheldering. Mogelijk dat de vraag betrekking heeft op een
AWBZ-voorziening waarvoor de CIZ verantwoordelijk is. De aanmeldgegevens
worden dan aan het CIZ doorgegeven. De klant mag hier echter geen consequenties
12 Afhankelijk van de keuze voor de inrichting van de gemeentelijke processen zal registratie
van dit soort vragen plaatsvinden. Management informatie over dit soort vragen kan relevant
zijn voor de personeelsplanning van het loket, of voor andere sturingsdoeleinden. Daarnaast
kan in het kader van het stimuleren van de maatschappelijke betrokkenheid de gemeente besluiten
de aanvrager actief te volgen om na te gaan of een voorziening wenselijk is, en mensen
te stimuleren om verder actie te ondernemen.
Startarchitectuur Wmo 22

| the way we see it
van ondervinden, ofwel de klant hoeft daarvoor niet naar een ander loket om nogmaals
dezelfde gegevens te verstrekken. Afhankelijk van de gekozen inrichting kan
ook direct vraagverheldering plaatsvinden aan het loket. Nadat duidelijk is geworden
na de vraagverheldering welk type aanvraag is ingediend, wordt of een indicatie
aangevraagd of het proces wordt beëindigd als geen toewijzing kan plaatsvinden.
De indicatie vindt plaats in geval er individuele voorzieningen worden aangevraagd.
De gemeente bepaalt zelf waar indicering plaatsvindt. Thans is het CIZ
verantwoordelijk voor de toegang tot de AWBZ. De toelichting op de wet stelt dat
een klant niet hoeft te weten of zijn aanmelding betrekking heeft op een Wmo- of
AWBZ-voorziening en zich met zijn vraag zowel tot de gemeente mag wenden als
tot het CIZ. Dit houdt in dat gemeenten en CIZ gaan samenwerken voor de AWBZ
toewijzingen (no-wrong-door principe). Na indiceren kan een toewijzing plaatsvinden,
of een negatief advies worden verstrekt. In het laatste geval zal het besluit
worden medegedeeld aan de cliënt en is het proces afgelopen. Gegevens over de
aanvraag blijven wel in de administratie aanwezig.
Nadat wel een positieve indicatie heeft plaatsgevonden, wordt de voorziening toegewezen.
De voorziening wordt uiteindelijk geleverd aan de cliënt. Periodiek kan
worden getoetst of de cliënt nog aanspraak heeft op de voorziening. Administratief
moet het proces nog worden afgewikkeld. Dat betekent dat de betalingen richting
zorgaanbieder, het innen van de eigen bijdrage en de maandelijks afdracht van de
geïnde eigen bijdragen aan de gemeente moet plaatsvinden.
In het geval er een persoonsgebondenbudget is toegewezen zal de cliënt zelf verantwoordelijk
zijn voor het aantrekken van voorzieningen bij de zorgaanbieders.
Gemeenten kunnen daarbij een aantal zorgaanbieders voorschrijven waar de cliënt
met de aanvraag naar toe kan. De cliënt legt verantwoording af aan de gemeente
over de bestedingen.
De procesgang zoals hiervoor is beschreven, is een toelichting in algemene zin.
Afhankelijk van het aanvraagtype wordt de daadwerkelijke procesgang bepaald.
Ondersteunende processen zijn niet getoond in deze flow. De gemeente is bijvoorbeeld
verantwoordelijk voor het vaststellen van de parameters voor eigen bijdragen.
De gemeente levert de parameters aan het CAK ten behoeve van het berekenen van
de eigen bijdrage voor de voorziening. Daarnaast is het CAK verantwoordelijk voor
het uitvragen van de inkomensgegevens van de betreffende cliënt bij de Belastingdienst.
5.4 Procesflow afhankelijk van de gewenste Wmo-voorziening
Onderstaande figuur toont de verschillende mogelijkheden van afhandelen van een
aanvraag die bij de gemeente binnen komt.
Startarchitectuur Wmo 23

| the way we see it
Aanmelden
Informatie en ad-
Info Algemene/Collectieve vz Individuele vz
Natura
PGB
5.4.1 Procesflow Informatie en advies
Het kan een eenvoudige vraag zijn die direct leidt tot de volgende stap; een folder
o.i.d. , een doorverwijzing naar cliëntondersteuning.
Door
verwijzen
clientondersteuning
Aanmelden
Verstrekken
Informatie en
advies
Einde
proces
Figuur 12 Procesflow informatie en advies
Aanmelden
Een cliënt kan zich op verschillende wijzen bij de gemeenten melden met zijn
vraag. Hij kan dat zelf doen of via een ‘tussenpersoon’, dat kan een familielid, een
buur of een hulpverlener zijn. De vraag kan via verschillende kanalen bij de gemeente
binnen komen; in een persoonlijk contact bij de balie maar ook via de telefoon,
per brief of via het internet. De vraag kan ook via het CIZ binnen komen.
Via internet kan door middel van het gebruik van een standaard “intake”formulier
of e-formulier informatie worden aangevraagd. Nu kan al via internet een voorziening
worden aangevraagd bij het CIZ. De klant verstrekt relevante gegevens, daarbij
wordt eventueel ook de mogelijkheid geboden om aan te geven via welk kanaal
de cliënt informatie wenst te ontvangen (telefoon, email, papier). In dit proces is bij
het aanmelden niet direct een GBA-check noodzakelijk. De gemeente kan echter
besluiten ook voor dit type voorziening alsnog een check te verrichten.
Verstrekken informatie en advies
Startarchitectuur Wmo 24

| the way we see it
Nadat de aanmelding is ontvangen wordt in eerste instantie door de behandelend
persoon beoordeeld of volstaan kan worden met verstrekken van informatie of een
advies. Door folders of relevante formulieren te verstrekken. De behandelend persoon
kan afhankelijk van het lokaalbeleid een aantal gegevens registreren om de
loketbelasting te kunnen analyseren.
In een later stadium kan de mogelijkheid geboden worden om via internet via een
vraagboom de aanvrager naar de juiste informatie te geleiden via een internet oplossing.
Om bij informatie en advies de ‘weg te kunnen wijzen’ moet de gemeente
zelf een overzicht hebben van de lokale situatie op het terrein van wonen, zorg en
welzijn.
Deze informatie ligt vast in:
een sociale kaart (De sociale kaart gaat over alle organisaties die lokaal of landelijk
‘iets’ doen op het terrein van wonen, zorg en welzijn. Het is niet beperkt
tot de organisaties waarmee de gemeente in het kader van de Wmo een inkoopcontract
heeft gesloten)
een catalogus van (algemene, individuele en collectieve) voorzieningen
de criteria voor het verkrijgen van individuele voorzieningen.
Het kan noodzakelijk zijn om de vraag in beperkte mate te verhelderen om een adequaat
advies te verstrekken. Dit kan aan het loket plaatsvinden, maar ook door ondersteuning
van een formulier.
Doorverwijzen
Indien blijkt dat de klant een onduidelijke vraag stelt, zal cliëntondersteuning wenselijk
zijn. In dat geval dient de klant doorverwezen te worden. De behandelende
persoon kan echter indien deze daarvoor gekwalificeerd is, zelf de cliënt ondersteunen.
Dit is afhankelijk van de gekozen oplossing in de gemeente en de “diepte van
het loket” (zie hoofdstuk 4)
Afhankelijk van het beleid van de gemeente kan het proces hier ook ten einde lopen,
er vanuit gaande dat de cliënt zelf stappen onderneemt om bij de juiste instantie
terecht te komen om de doorverwijzing op te volgen. In dat geval zal formeel
een aanmelding plaatsvinden.
5.4.2 Procesflow Algemene/collectieve voorzieningen
Algemene voorzieningen zijn laagdrempelige voorzieningen die aan alle burgers
worden aangeboden, al dan niet met een lichte toegangsbeoordeling. Conform de
Startarchitectuur Wmo 25

| the way we see it
behandeling van de Wmo in de Eerste Kamer gaat het uitsluitend om voorzieningen
die incidenteel en kortdurend worden aangeboden.
Denk bijvoorbeeld aan mensen die zo nu en dan een rolstoel nodig hebben uit een
rolstoelpool.
De burger voor wie het gebruik van algemene/collectieve voorzieningen een adequate
compensatie biedt voor zijn beperkingen, komt niet in aanmerking voor individuele
voorzieningen. Voor algemene voorzieningen geldt geen verplichting tot
het aanbieden van een persoonsgebonden budget.
geldigheidstoets
Aanmelden
Vraag
verhelderen
Indiceren
Toewijzen
‘Warme’
overdracht
Leveren
voorziening
Afwikkelen
Individuele voorziening /
Geen concrete vraag
Diverse
omstandigheden
Einde
duur
Einde
proces
Figuur 13 Procesflow Algemene/collectieve voorzieningen
Een aanvraag is ontvangen. Na de vraagverheldering is geconstateerd dat de benodigde
algemene/collectieve voorziening beschikbaar is, dan zal de voorziening worden
toegewezen. Daarbij heeft een lichte vorm van indicering plaatsgevonden. Vervolgens
zal de voorziening worden geleverd en administratief vindt afwikkeling
plaats. Indien blijkt dat de voorziening niet beschikbaar is, en daarmee onder de
individuele voorzieningen valt wordt dit proces beëindigd. Daarmee beeindigt niet
de dienstverlening naar de cliënt, maar wordt een ander proces gestart, namelijk
zoals beschreven in de desbetreffende paragrafen.
In de volgende paragrafen worden de verschillende stappen op hoofdlijnen uitgewerkt.
Aanmelden
Aanmelden betreft het registreren van de vraag en de controle of de klant een inwoner
is van de gemeente (GBA check). De start van het proces kent de volgende varianten:
klant vult aan het loket een formulier in (fysiek en digitaal dmv een e-
formulier);
klant vult via een mantelzorger een formulier in;
klant wordt via een tussenpersoon aangemeld, zoals:
− via een eerdere doorverwijzing
Startarchitectuur Wmo 26

| the way we see it
− via een ziekenhuis;
− via een liaison verpleegkundige;
− via een (zorg)aanbieder;
− via het indicatieorgaan.
Het e-formulier Wmo kan voor het aanmelden gebruikt worden door alle ketenpartners.
Afhankelijk van de keuze van de gemeente kan een klant (of degenen die hem
of haar vertegenwoordigden) zich aanmelden bij de gemeente of ook bij een intermediaire
partij, zoals een zorgaanbieder. Zo komen bij de AWBZ 80% van de aanmeldingen
via een zorgaanbieder of een liaison verpleegkundige. Als de gemeente
kiest voor een brede toegang het loket, via meerdere kanalen, moet de gemeente
afspraken maken over de uitwisseling van gegevens om de klanten te kunnen registreren
die een beroep willen doen op de Wmo-voorzieningen. De gemeente is verantwoordelijk
voor de uitwisseling van aanmeldgegevens.
De loketmedewerker zal in eerste instantie de formulieren in de noodzakelijke administraties
verwerken. Indien door middel van een e-formulier informatie wordt
aangeleverd door de cliënt wordt aangenomen dat de identificatie van de cliënt succesvol
is verlopen en dat de verwerking van de formulieren naar de relevante registraties
plaatsvindt zonder tussenkomst van een medewerker. Ook de baliemedewerker
kan gebruik maken van een e-formulier om de benodigde gegevens te administreren.
Het ingevulde e-formulier wordt altijd naar de regie-organisatie van de
gemeente verstuurd.
Vraagverhelderen
Voor algemene voorzieningen is geen diepgaande vraagverheldering noodzakelijk.
Wel kan op basis van een lichte vraagverdieping getoetst worden of de voorziening
terecht kan worden verstrekt. Het resultaat van deze stap leidt tot een negatief advies,
of een toewijzing. De cliënt wordt geïnformeerd over de uitkomst. De vraagverdieping
is afhankelijk van de gemeentelijke Wmo-verordening en niet verplicht
gesteld in de Wmo. Indien een positief advies plaatsvindt, zal in de toewijzing administratief
de overdracht van de aanvraag worden afgehandeld en worden de aanmeldgegevens
overgedragen aan de aanbieder van de collectieve voorziening. In
deze gevallen kan een ‘warme’ overdracht naar de aanbieder van de collectieve
voorziening plaatsvinden. Dat wil zeggen dat de aanbieder op de hoogte gebracht
wordt van alle ter zaken doende informatie die in deze fase over de cliënt bekend is.
Ten behoeve van de vraagverheldering is wel een aantal hulpmiddelen aan het loket
noodzakelijk;
Startarchitectuur Wmo 27

| the way we see it
Productencatalogus: een catalogus waarin alle aanwezige algemene voorzieningen
zijn opgenomen.
Sociale kaart: een overzicht van algemene voorzieningen in de regio
Faciliteiten om aanmeldgegevens door te zenden naar het CIZ.
Klantdossier: een verzameling gegevens waarin relevante gegevens van de
klant zijn opgenomen;
Faciliteiten ter ondersteuning van de vraagverheldering (vragenboom)
Faciliteiten om gegevens door te sturen naar de leverancier van algemene/collectieve
voorzieningen ten behoeve van de “warme overdracht”.
Informatie over de huidige voorzieningen waar een cliënt eventueel reeds gebruik
van maakt;
Informatie over beschikbaarheid, capaciteit van de huidige algemene/collectieve
voorzieningen (evt aanwezigheid van wachtlijsten)
De bron voor verstrekte AWBZ-zorg is het zorgkantoor, de gemeente zal inzicht
moeten krijgen in deze gegevens. Het CAK beschikt eveneens over informatie over
verstrekte zorg. Alleen deze voorzieningen zijn niet compleet omdat dit voorzieningen
betreffen waarvoor eigen bijdragen gelden.
Indiceren (lichte vorm van)
De gemeente bepaalt aan de hand van toegangscriteria of de cliënt in aanmerking
komt voor de algemene/collectieve voorziening. Daarbij wordt geen formeel indicatieproces
uitgevoerd. Wel vindt er toetsing plaats. De gemeentelijke Wmoverordening
zal daar leidraad voor zijn
Toewijzen
De cliënt heeft recht op algemene voorzieningen. Daarvoor zal de gemeente administratief
gegevens verwerken, waarin een termijn wordt overeengekomen dat de
algemene/collectieve voorziening wordt toegewezen.
Leveren algemene/collectieve voorziening
De algemene/collectieve voorziening waarvoor de cliënt in aanmerking komt wordt
geleverd. Nadat de levering daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, zal de
(zorg)aanbieder daarvan melding maken bij de gemeente. De gemeente zal deze
melding administratief verwerken.
Startarchitectuur Wmo 28

| the way we see it
Afwikkelen
De (zorg)aanbieder voor algemene/collectieve voorzieningen wordt ontvangt daar
waar nodig een vergoeding voor de geleverde voorziening. Voor algemene/collectieve
voorzieningen wordt geen eigen bijdrage gevraagd aan de cliënt,
maar wordt door de gemeente gefinancierd. De (zorg)aanbieder zal daarvoor de
kosten in rekening brengen bij de gemeenten.
5.4.3 Procesflow Individuele voorziening (in natura)
Herindicatie
Verstrekken
beschikking
Betalen
zorgaanbieder
Aanbeveling
individuele
Voorziening
Aanmelden
Vraag
verhelderen
Indiceren
Toewijzen
Leveren
voorziening
Afwikkelen
Negatief
advies
Diverse
omstandigheden
Einde
duur
Einde
proces
Figuur 14 Procesflow individuele voorziening
Aanmelden
Aanmelden betreft het registreren van de vraag en de controle of de klant een inwoner
is van de gemeente. (GBA check) Het kan voorkomen dat een cliënt een aanvraag
indient voor een algemene voorziening die niet voorhanden is. Op dat moment
kan de aanvraag behandeld worden als een aanvraag voor individuele voorziening.
De aanmelding zal verder op dezelfde wijze plaatsvinden zoals beschreven
in de processtap voor algemene voorzieningen.
Vraagverhelderen
Voor individuele voorzieningen is diepgaande vraagverheldering wenselijk. Aan de
hand van uitgebreide vragenbomen of beslisbomen kan de cliënt eventueel met clientondersteuning
vaststellen welke individuele voorziening het beste aansluit bij de
behoefte. Voor de vraagverheldering is actuele informatie over de leef, woon,
werkomstandigheden van de cliënt noodzakelijk. Daarvoor zijn de verschillende
informatiebronnen noodzakelijk, zoals beschreven is bij de vraagverheldering van
de collectieve voorzieningen.
Indiceren
Startarchitectuur Wmo 29

| the way we see it
De gemeente dient een indicatie uit te (laten) voeren. Aan de hand van in een (lokaal)
Besluit maatschappelijke ondersteuning vastgelegde criteria wordt bepaald of
de cliënt recht heeft op een voorziening.
Bij eenvoudige voorzieningen kunnen eenvoudige en eenduidige criteria - bijvoorbeeld
leeftijd - gelden, waarmee direct bij de aanvraag een indicatiebesluit te nemen
is. In de AWBZ bestaan hiervoor de standaard indicatie protocollen, SIP. In andere
gevallen is het werk voor een specialist. In acute situaties kan het indicatiebesluit
ook achteraf worden genomen.
Voor indicering van Wmo-aanvragen kan de gemeente kiezen uit diverse alternatieven:
alle aanvragen door een indicatieorgaan laten behandelen;
specifieke vragen door een indicatieorgaan laten behandelen, de rest zelf doen
alle aanvragen door de gemeente zelf indiceren.
De gemeentelijke Wmo-verordening zal daar leidraad voor zijn. Als het resultaat
een negatief advies is, is het proces afgerond. Bij een positief advies zal het CIZ of
de gemeente over gaan tot de volgende processtap Toewijzen.
Toewijzen en beschikken
De cliënt komt in aanmerking voor individuele voorzieningen. Daarvoor zal de gemeente
administratief gegevens verwerken en een formele beschikking verstrekken
aan de cliënt.
De cliënt heeft de keuzemogelijkheid om te kiezen voor het aantrekken een van
voorziening in natura, waarbij de gemeente de communicatie met (zorg)aanbieder
verzorgt, of voor een Persoonsgebondenbudget. Ook in die gevallen dat de gemeente
niet zelf de indicatie doet is het de gemeente die de beschikking maakt.
Leveren individuele voorziening in natura
De individuele voorziening waarvoor de cliënt in aanmerking komt is bij de
zorgaanbieder bekend en zal worden geleverd. Nadat de levering daadwerkelijk
heeft plaatsgevonden, zal de zorgaanbieder daarvan melding maken bij de gemeente
(melding aanvang zorg) . Daarmee is bekend welke voorziening vanaf welk moment
geleverd wordt. Periodiek zal hierover gerapporteerd worden. De bestedingen
zullen ook gemeld worden aan het CAK.
Betalen zorgaanbieder
De gemeente is verantwoordelijk voor de betaling van de geleverde zorg. Op basis
van de gegevens van de (zorg)aanbieder wordt de vergoeding verstrekt.
Startarchitectuur Wmo 30

| the way we see it
Afwikkelen
De (zorg)aanbieder voor individuele voorzieningen maakt melding van geleverde
voorzieningen ook aan het CAK. In de lokale Wmo-verordening is vastgelegd voor
welke voorzieningen eigen bijdragen worden berekend. Het afwikkelen van de verstrekking
van individuele voorzieningen ziet er als volgt uit.
Innen eigen bijdrage
In verband met de berekening en inning eigen bijdrage moet het CAK worden geïnformeerd
over omvang van de geleverde voorzieningen waarvoor een eigen bijdrage
geldt. Deze voorzieningen kunnen zowel door een zorgaanbieder als door de
gemeente zelf worden geleverd.
Als de gemeente een eigen bijdrage hanteert voor het PGB dan wordt de hoogte van
de inhouding zowel bij de tijdelijke als bij de definitieve beschikking door gegeven
aan het CAK.
Het CAK-BZ is verantwoordelijk voor de uitvoering van de eigen bijdrage Wmo,
daarom hebben zij van iedere gemeente jaarlijks een aantal gegevens nodig. Deze
zijn:
Startpunt inkomensafhankelijke bijdrage, hiermee kunt u de inkomensgrens bepalen
vanaf welk moment de inkomensafhankelijke bijdrage wordt berekend;
Minimale eigen bijdrage, de ondergrens van de bijdrage die elke gebruiker van zorg
in het kader van de Wmo minimaal dient te betalen;
Marginaal tarief, dit is het percentage van het inkomen dat bij de eigen bijdrage
wordt opgeteld;
Uurtarief HVZ, het uurtarief dat u als gemeente wenst door te berekenen. Deze mag
nimmer hoger zijn dan de werkelijk gemaakte kosten. Hierbij wordt onderscheid
gemaakt tussen het uurtarief HVZ en voor alfahulp;
Datum ingang parameters, de datum dat de parameters voor uw gemeente in moeten
gaan (houdt hierbij rekening met perioden van 4 weken);
Afdracht eigen bijdrage
Het CAK stuurt periodiek een overzicht van de door haar geregistreerde voorzieningen
en geïnde eigen bijdragen. En stort maandelijks de geïnde eigen bijdrage op
een rekening van de gemeente. De gemeente moet dit rekening nummer aan het
CAK doorgeven, dat kan gelijk met de (eerste) aanlevering van de parameters.
CAK informeert de gemeenten half oktober 2006 uitgebreid over de gang van zaken
rond de inning eigen bijdrage.
Startarchitectuur Wmo 31

| the way we see it
Persoons Gebonden Budget (PGB) bij Individuele voorziening
Voor het toekennen van een PGB moet de gemeente de volgende stappen zetten;
Op basis van de indicatie wordt vastgesteld op welke voorziening de cliënt recht
heeft.
Voor het verstrekken van adequate voorzieningen die voldoen aan het wettelijke
Compensatiebeginsel, is het nodig om de hoogte van de PGB tarieven vast te stellen
op basis van de tegenwaarde van goedkoopst adequate voorziening.
Conform artikel 15 Wmo mogen gemeenten een eigen bijdrage vragen aan burgers
van achttien jaar en ouder, die individuele voorzieningen van de gemeente ontvangen.
Als de burger kiest voor een persoonsgebonden budget, kan die eigen bijdrage
worden doorgevoerd in de vorm van een korting op het bruto PGB (op basis van de
indicatie) tot een netto PGB (het bruto pgb verminderd met de eigen bijdrage). De
inkomenstoetsing voor het bepalen van de hoogte van de inhouding vindt plaats in
samenwerking met het CAK
De gemeente kan aan de budgethouder de verplichting opleggen om een zorgvuldige
administratie bij te houden over de bestedingen uit het PGB. Bij langdurige verstrekkingen,
zoals hulp bij het huishouden, zal die administratie gebaseerd moeten
zijn op schriftelijke overeenkomsten. Bij eenmalige verstrekkingen is het niet nodig
om te vragen om schriftelijke overeenkomsten en kan volstaan worden met het
overleggen van facturen van leveranciers binnen een vooraf vastgestelde termijn.
Die facturen zullen aan alle wettelijke eisen moeten voldoen, zodat de leveranciers
ook voor de belastingdienst te achterhalen zijn.
Herindicatie
Vaststellen
PGB
Aanbeveling
individuele
Voorziening
Aanmelden
Vraag
verhelderen
Indiceren
Toewijzen
Leveren
voorziening
Betalen
zorgaanbieder
Negatief
advies
Diverse
omstandigheden
Einde
duur
Einde
proces
De verticale lijn geeft de scheiding van betrokkenheid aan. De PGB-houder zal zelf
verantwoordelijk zijn voor het inkopen van de gewenste zorg/voorziening, en legt
daar verantwoording over af naar de gemeente. Periodiek zal worden getoetst door
de gemeente of het PGB nog terecht is.
Startarchitectuur Wmo 32

| the way we see it
Verantwoording/ besturing
De gemeente heeft voor verschillende doeleinden informatie nodig. Informatie om
zelf te kunnen beoordelen hoe het met de uitvoering van de Wmo staat (managementinformatie),
om zich te kunnen verantwoorden naar haar burgers (verantwoordingsinformatie)
en om te voldoen aan haar wettelijke informatieplicht (prestatiegegevens)
richting het Rijk zoals opgenomen in artikel 9.
Verdere uitwerking hiervan is te vinden de documenten “Verantwoordings- en controle
instrumenten Wmo” en “Financieel model” .
5.5 Relatie met EGEM-referentiemodel Midoffice
In de procesarchitectuur EGEM wordt het dienstverleningsproces uitgebreid uitgewerkt.
In het verlengde van de voorgaande paragrafen is een relatie aan te brengen
tussen de procesgang in de Wmo-keten en de procesarchitectuur van het EGEMmidoffice.
EGEM is een ideale architectuur. Kortom, op dit moment zijn de processen
anders ingericht dan in het referentiemodel EGEM midoffice is beschreven. De
relatie met de Wmo, zoals in deze paragraaf beschreven, sluit daar op aan. Per 1
januari 2007 zal deze op procesniveau wellicht gehaald kunnen worden, maar de
ICT-ondersteuning zal nog niet voldoende zijn om volledig conform dit dienstverleningsconcept
te kunnen gaan werken.
Zorgaanbieder CAK CIZ ?
Leveren
voorziening
Innen
Eigen bijdrage
Afwikkelen
Indiceren
Cliëntondersteuning
0. Gemeentelijke dienstverlening ten behoeve van WMO Keten
partner
Procesmanagement
Dienstverlening
Levering
en
Ontwikkeling
Informatie 3 &
advies
Onderzoek
Besluiten
Klant
1
Aanmelden
2 Vraagverhelderen
Aanvraag
4Registreren
Behandelen 6
Aanvraag
Opdracht
5
Beheren
Aanvraag
Levering
Beleids
ontwikkeling
Gegevensverzamelingen
Basis
registraties
Kern
registraties
Klant
dossier
Aanvragen
dossier
Product Voorzieningen Openbare
catalogus catalogus informatie
Figuur 15 Wmo in relatie tot EGEM procesarchitectuur
In bovenstaande afbeelding is, zonder volledig te willen zijn, een relatie getoond
tussen het dienstverleningsproces dat binnen de gemeente plaatsvindt en de proces-
Startarchitectuur Wmo 33

| the way we see it
sen die bij derden plaatsvinden. Afhankelijk van de inrichtingskeuzes die de gemeente
maken, zal het plaatje er anders uit zien, vandaar dat dit slechts ter illustratie
is opgenomen.
Op de afbeelding is bijvoorbeeld niet ingevuld welke partij verantwoordelijk wordt
voor de uitvoering van de cliëntondersteuning. Bij cliëntenondersteuning is meer
informatie nodig over de persoonlijke situatie van de klant om kunnen bepalen welke
voorzieningen adequaat zullen zijn.
Startarchitectuur Wmo 34

| the way we see it
WIE
Beveiliging / privacy
Beheer
WAT
HOE
6 De Wmo informatie architectuur
volgens NORA
Bedrijfs
architectuur
Keten
partners
ICTsystemen
WMO-
Dienstverlevoorzieningeningsproces
Technische
architectuur
Informatie
Informatie-
architectuur
functies
Berichten
Communicatie
koppelvlakken
Infrastr.
Gegevens +
Uitwisselings
standaarden
protocollen
In dit hoofdstuk worden de aspecten rondom de Wmo-informatie-architectuur beschreven.
Daarbij wordt gesproken over de informatiehuishouding. Dit betreft alle
informatie die in de Wmo-keten moet worden uitgewisseld.
6.1 Informatiefuncties in het WMO-loket
Informatiefuncties zijn voorzieningen die nodig zijn om informatie te verstrekken,
WIE
WAT
HOE
beheren of te registreren. Dit kan zowel handmatige als geautomatiseerde functies
Bedrijfs
architectuur
Keten
partners
WMOvoorzieningen
Dienstverleningsproces
betreffen. In onderstaande afbeelding worden de belangrijkste informatiefuncties
met elkaar in verband gebracht.
Informatie
architectuur
Informatiefuncties
Berichten
koppelvlakken
Communicatie
Infrastr.
Technische
architectuur
ICTsystemen
Gegevens +
standaarden
Uitwisselings
protocollen
De burger, een vertegenwoordiger of mantelzorger, meldt zich bij het loket om
maatschappelijke ondersteuning aan te vragen. Dit kan plaatsvinden op verschillende
manieren:
1. Via het digitale loket: De burger of diens vertegenwoordiger meldt zich
via internet aan bij het loket. Via het internetportal kan de aanvrager in-
Startarchitectuur Wmo 35

| the way we see it
formatie en advies aanvragen. Afhankelijk van het type aanvraag kan zonder
tussenkomst van een medewerker informatie worden verstrekt.
2. De burger of diens vertegenwoordiger meldt zich bij het fysieke loket. Een
verantwoordelijke loketmedewerker beantwoordt de vraag van de aanvrager,
of zorgt voor een passende doorverwijzing;
3. Via loket voor clientondersteuning: De aanvrager heeft een complexe
vraag of wil een individuele voorziening aanvragen. De loketmedewerker
ondersteunt de aanvrager bij het formuleren van de aanvraag en begeleid
deze naar de zorgaanbieder.
4. Via een aanbieder van maatschappelijke ondersteuning: De dienstverlening
gaat buiten de gemeentelijke organisatie om, als de aanvrager zich
rechtstreeks wendt tot de zorgverlener (Wmo-aanbieder).
Onafhankelijk van het gekozen kanaal moet de aanvrager er op kunnen vertrouwen
dat dezelfde informatie, adviezen en voorzieningen geleverd worden. Daarbij is een
aantal informatiefuncties noodzakelijk. Enerzijds om informatie te verstrekken en
de juiste afwegingen te kunnen maken, anderzijds om gegevens vast te leggen, zodat
de aanvrager slechts één maal de gegevens hoeft te verstrekken. In onderstaande
tabel zijn de informatiefuncties nader toegelicht.
6.2 Noodzakelijke informatiefuncties (onafhankelijk van de
vorm)
Om per 1 januari as. de Wmo uit te kunnen voeren moeten er een aantal noodzakelijke
en gewenste informatiefuncties ingericht worden. De volgende activiteiten
moeten in ieder geval per 1 januari in werking treden:
Eigen bijdrage
Overdracht Huishoudelijke hulp
Indicatiestelling AWBZ
Om in ieder geval deze activiteiten te kunnen uitvoeren en waarborgen moeten de
volgende informatiefuncties/voorzieningen gerealiseerd worden.
Sociale kaart
Dit is een gebruiksvriendelijke catalogus op het gebied van zorg, welzijn, wonen,
sociale activering, inkomen, opleiding en reïntegratie. DiSK biedt een actueel overzicht
van producten, activiteiten en organisaties in een gemeente, regio en/of provincie.
Startarchitectuur Wmo 36

| the way we see it
DiSK richt zich op burgers en professionals.
Gemeenten en organisaties kunnen een abonnement nemen op DiSK.
De standaard werkvelden in DiSK zijn afgestemd op de Wet werk en bijstand
(Wwb) en Wmo. 13 De Digital sociale kaart is per 1 januari 2006 beschikbaar.Catalogus
van voorzieningen
Het is mogelijk om een (digitale) catalogus van voorzieningen ter beschikking te
stellen, zodat mensen en dienstverleners kunnen kiezen welke voorziening passend
zou kunnen zijn.
Criteria, wet- en regelgeving
Om vast te stellen of een aanvraag enig nut heeft, kan men door middel van het ter
beschikking stellen en verzamelen van relevante informatie over wet- en regelgeving
inzake de Wmo en de beoordelingscriteria.
Per 1 januari as. moet de gemeente in staat zijn, elektronisch of niet, vasts te stellen
of de aanvraag nut heeft en voldoet aan de wet en regelgeving zoals deze zijn vastgelegd
in de Wmo.
Vraagverheldering
Aan de hand van het verzamelen en vastleggen van gegevens over de klant. Met
behulp van een vragenboom kan worden bepaald welke vervolgstappen noodzakelijk
of gewenst zijn. De klant hoeft op deze wijze maar één maal gegevens te verstrekken.
Per 1 januari moet de gemeente in staat zijn elektronisch of niet gegevens
over de klant vast te leggen.
Indicatiestelling
Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) voert thans de indicatiestelling voor de
AWBZ-zorg uit in heel het land. Het CIZ zorgt daarbij dat de indicatiestellers allemaal
een zelfde methode hanteren. Een tweede doel van het CIZ is het terugbrengen
van onnodige bureaucratie: wat snel kan, móet ook snel geïndiceerd kunnen
worden. Per 1 januari zal gegevensuitwisseling met het CIZ (of andere indicatiesteller)
noodzakelijk zijn. Afhankelijk van de reeds aanwezige voorzieningen bij de
gemeente zal dit elektronisch of in fysieke vorm plaats vinden. De aanbeveling is
om elektronische informatieuitwisseling mogelijk te maken.
WVG-indicatie
Gemeenten kunnen er voor kiezen om de WVG-advisering zelf uit te voeren of uit
13 www.digitale-sociale-kaart.nl voor nadere informatie
Startarchitectuur Wmo 37

| the way we see it
te besteden aan het CIZ. Kiest de gemeente voor het laatste optie, dan moet ze het
CIZ daarvoor betalen.
Per 1 januari as moet de gemeente elektronisch of niet, met of zonder inhuren van
het CIZ, in staat zijn een WVG advies uit te brengen ten behoeve van de aanvrager.
Met ingang van 1 januari 2007 wordt de AWBZ-functie Huishoudelijke Verzorging
overgeheveld naar de Wmo. De gemeente mag zelf bepalen of ze wel of geen indicatiestelling
invoert voor voorzieningen uit de Wmo.
Klantdossier
Hiermee worden de gegevens van de klant verzameld om op elk moment toegang te
krijgen tot de klantgegevens. Hiermee ontstaat een integraal beeld van de klant.
Per 1 januari moet de gemeente een klantdossier aanleggen. Aanbevolen wordt om
dit elektronisch te doen.
Koppelingen
Koppeling CIZ
Ten behoeve van het vaststellen van bestaande indicaties en nieuwe indicaties is
gegevensuitwisseling met het CIZ noodzakelijk. In het kader van de AWBZ hebben
mensen reeds een indicatie.
Per 1 januari as. is het noodzakelijk te zoeken naar een pragmatische oplossing indien
mogelijk elektronisch, waarbij het mogelijk is bestaande indicaties en nieuw
indicaties uit te wisselen met het CIZ. In hoofdstuk 3 worden de mogelijke oplossingen
besproken.
Koppeling CAK
Het CAK is ondermeer verantwoordelijk voor de inning van de eigen bijdragen, het
storten van deze eigen bijdragen in de gemeentekas. De gegevens over verantwoording
van bestedingen zullen aan de gemeente moeten worden verstrekt, via deze
koppeling. Per 1 januari as. moet de gemeente kunnen communiceren met het CAK
elektronisch of niet zodat het CAK eigen bijdrage kan innen en verwerken
Koppeling GBA
Het GBA is van toepassing voor de identificatie van de klant, of diens representant,
op basis van het BSN, of in de digitale wereled met behulp van DigiD. Deze koppeling
is noodzakelijk om authenticiteit en identificatie in met name berichtverkeer te
ondersteunen.
Startarchitectuur Wmo 38

| the way we see it
Per 1 januari 2007 moet de gemeente, elektronisch of niet, met behulp van het
GBA, de identiteit van de klant kunnen vaststellen.
Koppeling zorgaanbieders
De zorgaanbieder verstrekt informatie over de geleverde voorziening.
Per 1 januari 2007 moet de gemeente (elektronisch of niet) communiceren met de
zorgaanbieders om te controleren of en welke voorziening er geleverd is door welke
zorginstelling
Beveiliging, toegangsbeheer, autorisatie
Om toegang te geven tot de verschillende gegevens over de klant, of om de klant te
identificeren, vindt een toegang op basis van autorisatie plaats. De gebruiker is bekend
in het systeem, de gebruikershandelingen zijn te traceren.
Per 1 januari as. moet de gemeente elektronisch of niet, in staat zijn de klant te
identificeren en de de privacy van de klant te kunnen waarborgen.
Gebruikersadministratie
Centrale databank voor alle met het systeem betrokkene personen, waarin gebruikersrechten
worden beheerd. Per 1 januari as. moet de gemeente elektronisch of
niet een gebruikersadministratie inrichten en beheren.
Financieel systeem
Het financieel systeem moet de gemeente ondersteunen in het beheren van de financiële
stromen in het kader van de Wmo. Er zullen na 1 januari financiële transacties
plaatsvinden mbt individuele, collectieve voorzieningen, subsidies, inkomsten
uit eigen bijdragen.
Per 1 januari 2007 moet de gemeente elektronisch of niet, in staat zijn de financiële
stromen in het kader van de Wmo te vastleggen en beheren.
Registratie PGB
Ook de registratie van Persoonsgebonden budgetten zal ondersteund moeten worden
door een ICT-voorziening. PGB-houders moeten verantwoording afleggen over
bestedingen, daarvoor zijn reeds voorzieningen in de markt aanwezig.
Per 1 januari dient de gemeente de PGB voorzieningen en bestedingen, elektronisch
of niet te registreren en verantwoorden.
Startarchitectuur Wmo 39

| the way we see it
Marap
Gemeenten moeten maatregelen nemen om verantwoording af te kunnen leggen
over de Wmo-bestedingen. Per 1 januari as. moet de gemeente in staat zijn elektronisch
of niet, de Wmo bestedingen te verantwoorden.
6.3 Gewenste informatiefuncties:
De volgende informatiefuncties vallen onder de categorie gewenste informatie en
kunnen in de loop van 2007 gerealiseerd worden:
Internet-portal
Toegang tot de dienstverlening kan plaatsvinden door gebruik te maken van een
Internet Portal in het front-office. (het digitale loket). Daarmee kan de klant direct
toegang krijgen tot relevante informatie. Ook kan deze voorziening op het fysieke
loket dienst doen om de loketmedewerker te ondersteunen om advies of informatie
te verstrekken. Met behulp van een Wmo-e-formulier kan de burger of diens vertegenwoordiger
de relevante informatie aanleveren. Voor een groot deel van de gemeenten
geldt dat er al een internet-portal beschikbaar is voor de burgers, per 1
januari dient het aanbeveling deze bestaande internet portal uit te breiden met Wmo
informatie cq een meer uitgebreidere toepassing als bijvoorbeeld aanmelding.
Catalogus van voorzieningen
Het is mogelijk om een (digitale) catalogus van voorzieningen ter beschikking te
stellen, zodat mensen en dienstverleners kunnen kiezen welke voorziening passend
zou kunnen zijn. Bij het ontwikkelen van een catalogus digitaal en/of gewoon is het
van belang dat in ieder geval de de volgende activiteiten beschreven en ingevoerd
zijn op 1 januari as. dit zijn; eigen bijdrage, overdracht huishoudelijke hulp en indicatiestelling
AWBZ-WVG.
Klantvolgsysteem
Voor een Wmo-loket is een klantvolgsysteem noodzakelijk om vragen van klanten
te registreren en de vervolgtrajecten van de dienstverlening in kaart te brengen en
managementinformatie te genereren.
Het dient aanbeveling zo snel mogelijk te starten met het invoeren van een klantvolgsysteem,
dit kan echter parallel lopen met de diverse overige nog uit te voeren
ontwikkelingen die de gemeente wenst uit te voeren op korte en lange termijn.
Startarchitectuur Wmo 40

| the way we see it
Koppeling andere basisadministraties
Vanuit andere basisregistraties is het noodzakelijk om het klantdossier aan te vullen.
Bijvoorbeeld adresgegevens, wellicht dat het type woning of gebouw waar de
klant verblijft van invloed is op de voorziening die geselecteerd moet worden. Binnen
de Wmo-keten is buiten de persoonsgegevens weinig gemeenschappelijkheid in
de gegevens. De wetgeving staat niet toe dat derden gebruik maken van of inzicht
hebben in gegevens uit de basisregistratie.
Het dient aanbeveling om in de loop van 2007 koppelingen met de diverse belangrijke
basisadministraties aan te leggen.
Infrastructuur
Berichtenroutering
Berichtroutering betekent dat een Broker zorgt voor de (a)synchrone berichten uitwisseling.
Daarmee worden berichten in de juiste vorm (format) in de juiste volgorde
langs de verschillende systemen geleid.
Het dient aanbeveling in de loop van 2007 een oplossing te implementeren waarmee
het berichtenverkeer voldoet aan de vereiste en gewenste criteria van de gemeente
en overige betrokken ketenpartijen (CIZ,CAK etc.)
Workflow
Ten behoeve van de werkstroombesturing, termijnbewaking en het verstrekken van
informatie aan de burger over de voortgang van de behandeling van aanvragen, is
workflowmanagement een uitkomst.
Het dient aanbeveling bij de verdere implementatie van de Wmo na 1 januari 2007,
binnen de gemeente gebruik te maken van workflowmanagement en workflow
tools.
Documentaire informatie (DIV)
Door fysieke documenten te digitaliseren is deze informatie toegankelijk onafhankelijk
van tijd en plaats. Een elektronisch documentenarchief is hiervoor aan te bevelen.
Het dient aanbeveling om na 1 januari as. de mogelijkheden van documentdigitalisatie
te onderzoeken binnen de administratie van de gemeente.
6.4 Informatiefuncties voor de langere termijn
De informatiefuncties zoals in voorgaande paragraaf omschreven zijn in lijn met de
ontwikkelingen die EGEM heeft uitgezet. De naamgeving van bepaalde informatie-
Startarchitectuur Wmo 41

| the way we see it
functies verschilt met de terminologie van EGEM, maar op het gebied van functionaliteit
zijn parallellen te trekken.
Storten
Eigen bijdragen
In gemeentekas
CAK CIZ Klant
Innen eigen
bijdrage
Berekenen
Eigen bijdrage
Indiceren
Beheren
PGM
Gemeente
Aanmelden
Gemeentelijke Dienstenbus
Generieke gegevens
Klant
gegevens
Klant
dossier
Assisteren en
Informeren
klant
Vraagverhelderen
BPM
FO orkestratie
Voorzie
Klantvolg Openbare
ningen
systeem informatie
catalogus
Registreren
aanvraag
Beheren
aanvraag
BO orkestratie
Basisgegevens
Basis
registraties
Kern
registraties
Landelijke Dienstenbus
Services
Behandelen zaak (Behandeldiensten)
Legacy
Taaksystemen
Betalen
zorgaanbieder
Figuur 16 WMO projectie op EGEM Informatiemodel van informatiearchitectuur
De Wmo is een samenwerking tussen ketenpartners die elk een specifieke bijdrage
leveren aan de keten. Deze bijdrage is te beschouwen als service, als men dit beschouwd
vanuit een service geörienteerde architectuur invalshoek. Elke gemeente
heeft de mogelijkheid om te beslissen of men bepaalde diensten (services) wel of
niet zelf verricht of uitbesteedt aan een ketenpartner of op regionaalniveau een service
deelt. In het geval zoals in bovenstaande afbeelding is aangegeven, de gemeente
besluit om het Indiceren uit te besteden, ontstaat er een informatiebehoefte vanuit
de gemeente richting CIZ. De aanvraag van de gemeente zal worden aangeboden
(elektronisch of fysiek) aan het CIZ. Daar vindt indicatiestelling plaats. Het resultaat
zal vervolgens teruggemeld moeten worden aan de gemeente.
De gemeentelijke dienstenbus zorgt ervoor dat de informatie in de juiste vorm naar
de services wordt gestuurd. De orkestratieservices zorgen er voor dat activiteiten
(services) in de juiste volgorde worden uitgevoerd. Om elektronische gegevensuitwisseling
in deze vorm mogelijk te maken, en de externe services in integreren in
de eigen informatie-architectuur, moeten de koppelingen naar de verschillende services
voldoen aan een aantal criteria.
WIE
WAT
HOE
Bedrijfs
architectuur
Keten
partners
WMOvoorzieningen
Dienstverleningsproces
Informatie
architectuur
Informatiefuncties
Berichten
Koppelvlakken
Communicatie
Infrastr.
Startarchitectuur Wmo 42
Technische
architectuur
ICTsystemen
Gegevens +
standaarden
Uitwisselings
protocollen

| the way we see it
6.5 Koppelvlakken en berichten
Processtap Koppelvlak Van Naar Functie Bericht
Aanmelden Aanmelding Klant,
Zorgaanbieder of
Aanmelder
Gemeente WMO aanvraag Tussen
StUF en
AZR
Van StUF
zorg
naar StUF
Vraagverhelderen Sociale kaart Gemeente Gemeente Overzicht beschikbare
Vraagverhelderen Controle bestaande
indicatie
CIZ Gemeente Bestaande indicatie? Tussen AIB
en StUF
Vraagverhelderen AWBZ aanvraag Gemeente CIZ AWBZ aanvraag Tussen
StUF en
AZR
Vraagverhelderen Collectieve voorziening Gemeente Aanbieder
collectieve
voorziening
Indiceren
Indiceren
Toewijzen
Toewijzen
Indicatieadvies
individuele voorziening
Indicatieadvies
individuele voorziening
Beschikking toewijzing
individuele voorziening
Beschikking toewijzing
individuele voorziening
Leveren voorziening Melden voorziening Gemeente, CIZ of
Zorgkantoor
Aanvraag collectieve
voorziening
Gemeente Indicatieorgaan Adviesaanvraag
individuele voorziening
Indicatieorgaan Gemeente Adviesuitslag
individuele voorziening
Gemeente Klant Indicatiebesluit +
randvoorwaarden
Gemeente ZA Indicatiebesluit +
randvoorwaarden
Tussen
StUF en ZA
Tussen
StUF en
AIB/AZR
Tussen
StUF en
AIB/AZR
Tussen
StUF en
burger
Tussen
StUF en
AZR
Zorgaanbieder Melding zorg Tussen
StUF en
AZR
Levering voorziening Aanvang voorziening Zorgaanbieder Gemeente Aanvang voorziening Tussen
AZR en
StUF
Leveren voorziening Verantwoorden
voorziening
Zorgaanbieder,
Zorgkantoor
Gemeente Verantwoorden
geleverde zorg
Tussen ZA
en StUF
Inning eigen bijdrage Geleverde zorg Gemeente,
Zorgaanbieder
CAK
Melding geleverde zorg Tussen StUf
en ZA
Afwikkeling Registratie verstrekking CAK Gemeente Statistieken Tussen ZA
en StUF
Afwikkeling Beschikking eigen
bijdrage
CAK Klant Beschikking Tussen ZA
en burger
PGB
Opvragen
verzamelinkomen t.b.v.
PGB
Gemeente CAK Toets inkomen Tussen
StUF en ZA
PGB Verantwoording PGB Klant Gemeente Verantwoording van
klant
Tussen
burger en
StUF
PGB Geïnde eigen bijdrage Gemeente CAK Verzamelgegevens Tussen
StUF en ZA
PGB Parameters Gemeente CAK Hoogte eigen bijdrage Tussen
StUF en ZA
PGB Verantwoording Zorgaanbieder
Klant
Aanmelder
Gemeente
Financiële
verantwoording en
geleverde zorg
Tussen
AZR en
StUF
NB: Bovenstaande tabel is nog in bewerking, de tabel zal op een later tijdstip aangepast/aangevuld
worden. De tabel is een eerste resultaat uit het onderzoek naar een
gemeenschappelijk woordenboek voor de Wmo.
In deze paragraaf worden de diverse in gebruik zijnde standaarden van de betrokken
partijen binnen de Wmo keten en de beschreven.Verder wordt weergeven hoe
deze partijen in staat gesteld kunnen worden elektronische gegevens met elkaar uit
wisselen. Het realiseren van het berichtenverkeer kent een prioritering en is daarmee
verbonden een fasering vanaf heden tot en met 1 januari en verder.
Startarchitectuur Wmo 43

| the way we see it
De diverse partijen in het speelveld Wmo (gaan) communiceren met elkaar d.m.v.
berichten. Hiervoor worden bestaande berichten gebruikt. De berichten die hierbij
een rol spelen zijn:
Bericht Van – naar Inhoud, bijzonderheden
(en vice versa)
AZR CIZ –
zorgkantoor
Indicatiebesluit AWBZ-zorg, Retourinformatie indicatiebesluit,
Beschikbaar zorgaanbod, Zorgtoewijzing,
Melding aanvang, Beëindiging/mutaties, Opgave productie
ZA Zorgaanbieder
– CAK-BZ
ondersteunt op dit moment het aanleveren van de gegevens
op diskette, cd-rom en met gezipte bestanden
voorzien van een wachtwoord via e-mail
AIB Externe partijen
– CIZ
XML, via Internet naar aangesloten locaties van het
CIZ, Input voor cliëntvolgsysteem van het CIZ
WVG Leveranciers – Communicatie betreffende voorzieningen
Gemeente
StUF Gemeente StUF 2.04 specificeert zelf geen concrete berichten
maar het is een template definitie. De standaard geeft
aan hoe berichten worden gedefinieerd en hoe ze worden
uitgewisseld. De ontwerper gebruikt GFO’s (Gemeentelijke
Functionele Ontwerpen) als leidraad bij
het specificeren van berichtdefinities.
StUF
EGEM heeft ten behoeve van het berichtenverkeer binnen en buiten de gemeente
een standaard ingericht, dit is de StUF (Standaard Uitwisselings Formaat), de huidige
versie is 2.04. StUF 2.04 is een generieke standaard die voor willekeurige sectoren
gebruikt kan worden. StUF 2.04 specificeert zelf geen concrete berichten
maar het is een template definitie. Om echter te komen tot concrete gegevensuitwisseling
moet deze ingevuld worden voor een bepaalde sector. De standaard geeft aan
hoe berichten worden gedefinieerd en hoe ze worden uitgewisseld. De ontwerper
gebruikt GFO’s (Gemeentelijke Functionele Ontwerpen) als leidraad bij het specificeren
van berichtdefinities.
De GFO-Wmo dient ontwikkeld te worden op basis van de GFO-WVG en het gegevenswoordenboek
Wmo.
Medio april 2006 heeft EGEM in samenwerking met de StUF Community, de definitieve
versie van de StUF 2.0-serie vastgesteld: StUF 2.04 (EGEM aanbeveling).
Deze eindversie heeft de doopnaam StUF XML gekregen omdat het verrijkt is met
Startarchitectuur Wmo 44

| the way we see it
diverse XML-technologieën zoals SOAP, XSD schema en WSDL. StUF XML is
een generieke standaard die voor willekeurige sectoren gebruikt kan worden. Om
echter te komen tot concrete gegevensuitwisseling moet deze ingevuld worden voor
een bepaalde sector. Voor een belangrijke sector is deze nu ingevuld en beschikbaar,
namelijk voor basisgegevens met StUF-BG 2.04.
De huidige StUF standaard voorziet nog niet in een berichtenuitwisseling volgens
een Service Georienteerde Architectuur. Hiertoe dient de in een nieuwe versie
(StUF 3.0) een uitbreiding te worden gegeven aan de huidige standaard. De versie
zal naar verwachting het gebruik van services ondersteunen met de daarbij behorende
definities in de vorm van XSD en WSDL beschrijvingen.
AZR
De AZR standaard wordt gebruikt als communicatiemiddel tussen het CIZ en de
zorgkantoren, of te wel per 1 januari het Wmo-loket en de zorgkantoren. Het CIZ
bewaakt de zorgadministratie, en maakt gebruik van de volgende berichten (informatie):
Indicatiebesluit AWBZ-zorg, Retourinformatie indicatiebesluit, Beschikbaar
zorgaanbod, Zorgtoewijzing, Melding aanvang, Beëindiging/mutaties, Opgave
productie
De AZR standaard bevat omvangrijke velden en gegevens, als voorbeeld is hier het
objectmodel van het indicatiebesluit opgenomen.
ZA-standaard van het CAK
Het CAK draagt zorg voor de definitieve bepaling en het innen van de eigen bijdrage
bij de zorgvrager. Het CAK gaat rechtstreeks met de gemeenten communiceren
om deze eigen bijdrage te bepalen en te laten innen door het CAK.
AIB bericht CIZ
Het CIZ gebruikt naast een aantal standaarden nog een aanmeldmodule, voor de
Aanvraag Indicatiebesluit (AIB), waar het zorgloket en per 1 januari ook de gemeenten
gebruik van kunnen maken. De aanmeldmodule maakt het aanleveren aan
het CIZ door externe partijen makkelijker. Het aanleveren gaat via XML toepassingen,
via het internet naar aangesloten locaties van het CIZ. Voor het CIZ geeft belangrijke
input voor het CIZ cliëntvolgsysteem. Voor de inrichting van de nodige
berichten wordt gebruik gemaakt van een beslisboom. Een voorbeeld beslisboom
van het CIZ is hieronder opgenomen.
Startarchitectuur Wmo 45

| the way we see it
HL7v3
De Health Industry Level 7 (HL7v3) standaard is ontwikkeld om op een universele
manier te communiceren op niveau 7 van het OSI model, met name binnen de gezondheidszorg.
Het is een standaard waarmee op een eenduidige manier tussen verschillende
applicaties boodschappen kunnen worden uitgewisseld. Deze eenduidigheid
betekent dat er binnen HL7v3 afspraken zijn over hoe data wordt gerepresenteerd
en op welke wijze de informatie wordt aangeboden. De semantiek van de data
die wordt aangeboden kan echter verschillen en er wordt geen enkele aanname gedaan
over de vorm en de inhoud van de gegevens die worden verzonden.
De HL7v3 standaard wordt met name door ziekenhuizen gebruikt, in de gezondheidszorg
wordt deze standaard steeds meer toegepast door andere zorginstellingen.
In het Wmo-veld wordt deze standaard (nog) niet gebruikt, met uitzondering van
een pilot in de regio Eindhoven (SRE).
WIE
WAT
HOE
6.6 Functionele eisen aan de gegevensuitwisseling
Bedrijfs
architectuur
Informatie
architectuur
Keten
partners
Informatiefuncties
WMOvoorziening
Berichten
koppelvlakk
Dienstverleningsproce
Communicatie
Infrastr.
Binnen de Wmo-keten vindt veel gegevensuitwisseling plaats. Gegevens hebben
een statisch karakter, berichten zijn dynamisch, deze worden uitgewisseld.
Over de gegevens en berichten moeten afspraken gemaakt worden over:
Technische
architectuur
ICTsystemen
Gegevens +
standaarde
Uitwisselin
gs
Toegankelijkheid van gegevens: gegevens moeten vindbaar, beschikbaar en
leesbaar zijn. Voorzien van de noodzakelijke metagegevens. In de Wmo-keten
heel belangrijk, omdat er verschillende standaards zijn en ook op semantisch
niveau grote verschillen zijn aangetroffen zoals beschreven in het rapport Gegevenswoordenboek
Wmo.
Beheer van gegevens: De beheerde gegevens moeten te allen tijde geordend
zijn, zowel om de toegankelijkheid te borgen als om de samenhang tussen gegevens
duidelijk te maken.
Kwaliteit van de gegevens: Afspraken dienen gemaakt te worden over volledigheid,
juistheid en actualiteit van de gegevens.
Enkele relevante principes vanuit de NORA ten aanzien van toegankelijkheid en
beheer van gegevens:
Gegevens, documenten en berichten worden voorzien van metagegevens ten
behoeve van ontsluiting van informatie;
Gegevensverzamelingen die eigendom zijn van een overheidsorganisatie worden
met inachtneming van nadere wettelijke regels ter beschikking gesteld aan
de gehele overheid. Ten aanzien van dit punt is binnen de Wmo-keten een aan-
Startarchitectuur Wmo 46

| the way we see it
dachtspunt. Op dit moment vindt er informatieuitwisseling plaats tussen ketenpartner
met betrekking tot persoonsgegevens. Het uitwisselen van persoonsgegevens
met private instellingen, zoals zorgverleners en zorgverzekeraars vallen
onder een specifiek privacyregime. Op dit moment is nog niet duidelijk welke
maatregelen in het kader van de Wet Bescherming persoonsgegevens genomen
moeten worden om informatie binnen de Wmo-keten mogelijk te maken. Dit
aspect is onder de aandacht.
Van geleverde gegevens is de kwaliteit bekend
Informatie blijft beschikbaar. (de Archiefwet is van toepassing)
Gegevens, berichten en documenten worden voorzien van metagegevens tbv
beheer
Elk gegeven kent een eigenaar en een beheerder
De eigenaar van een gegeven is verantwoordelijk voor de kwaliteit (actualiteit,
betrouwbaarheid) van een gegeven.
Binnen de e-overheid worden metagegevens geregistreerd op het moment dat
brongegevens worden ontvangen of zaakgegevens wijzigen. Bij voorkeur geschiedt
dit automatisch.
Overheidsorganisaties maken gebruik van (landelijke) basisregistraties;
Een gemeenschappelijk gegeven kent slechts één eigenaar.
Ten aanzien van de berichtuitwisseling is een aantal principes aan te geven:
Het berichtenverkeer binnen de e-overheid wordt gebaseerd op standaarden
conform of de ebXML-familie of de webservices familie zo snel deze operationeel
beschikbaar komen.
Een berichtheader bevat slechts logistieke gegevens.
In de berichtenstructuren wordt een scherp onderscheid gemaakt tussen de envelop
en de payload.
Het berichtenverkeer binnen de e-overheid ontwikkeld zich in de richting van
een naadloos op elkaar aangesloten hierarchie van samenwerkende servicebussen.
Servicebussen ondersteunen meerdere soorten transport.
Sectorale en nationale servicebussen kennen een hoge betrouwbaarheid en zijn
27 x 7 beschikbaar.
Startarchitectuur Wmo 47

| the way we see it
Er zijn verschillende wijze van communiceren binnen ketens. Hierover zullen
afspraken gemaakt moeten worden:
Synchrone raadpleging: A vraagt B om gegevens en wacht met verdere bewerking
totdat B antwoord heeft gegeven.
Asynchrone raadpleging: A vraagt B en gat door met andere zaken. B stuurt tzt
een respons.
Synchrone opdracht: A vraagt B een handeling te verrichten, B voert deze uit
en presenteert het resultaat inclusief kenmerk voor het specifieke proces.
Asynchrone opdracht: A vraagt B om een handeling te verrichten in het kader
van het verwerken van een melding. B geeft een melding terug aan A inclusief
kenmerk van het specifieke proces dat aan de handeling wordt gekoppeld. Dit
kenmerk kan vervolgens door A worden gebruikt om B de voortgang te bevragen
of om B te vertellen dat het proces gestopt dient te worden. Ook heeft B
dat proceskenmerk nodig om het antwoord van B aan het juiste procesgeval bij
A te koppelen (bij voorkeur via BPM).
Fire-and-forget: A doet een melding aan B en gaat er verder van uit dat B dit
naar behoren afwerkt. De melding geschiedt via “assured message delivery”.
Startarchitectuur Wmo 48

| the way we see it
Bedrijfs
architectuur
WIE
Keten
partners
Informatie
Informatie-
architectuur
functies
Beveiliging / privacy
Beheer
WAT
HOE
WMO-
Dienstverlevoorzieningeningsproces
Berichten
Communicatie
koppelvlakken
Infrastr.
7 De Wmo technische architectuur
volgens NORA
Technische
architectuur
ICTsystemen
Gegevens +
Uitwisselings
standaarden
protocollen
7.1 ICT systemen
In de handreiking Wmo en ICT wordt aangegeven dat de gemeente afhankelijk van
eigen amibitie en visie keuzes moet maken bij de mogelijke ICT toepassingen. Er
WIE
WAT
HOE
wordt gesproken over hergebruik van bestaande ICT voorzieningen en nieuwbouw
Bedrijfs
architectuur
Keten
partners
WMOvoorzieningen
Dienstverleningsproces
waarbij opgemerkt wordt dat een al-omvattend Wmo systeem niet realistisch is. In
Informatie
architectuur
Technische
architectuur
Informatiefuncties
ICTsystemen
Berichten
koppelvlakken
Gegevens +
standaarden
Communicatie
Infrastr.
Uitwisselings
protocollen
de inrichting van de technische architectuur dient rekening gehouden te worden met
de “diverse systeem landschappen” en keuzes die de gemeenten daarin gaan en/of
willen maken.
Op de korte termijn zullen voor de verschillende processen geen volledig geautomatiseerde
oplossingen voorhanden zijn. In geval gemeenten besluiten om naar
pakket- of systeemoplossingen te kijken, kan men criteria hanteren waaraan deze
oplossingen moeten voldoen, om op consistente wijze zonder misinvesteringen te
doen, uiteindelijk de gewenste architectuur inrichten. Te denken valt daarbij aan:
De toepassing heeft een database structuur die open en gedocumenteerd is.
Het gebruikte gegevensmodel is uitgenormaliseerd tot minstens de 3 e normaalvorm.
De toepassing is verdeeld in een presentatie-, business- en gegevenslaag
De functionaliteit in de businesslaag is d.m.v. een gedocumenteerde API extern
aanstuurbaar.
De functionaliteit in de presentatielaag is d.m.v. een gedocumenteerde API
extern aanstuurbaar.
De API’s voor externe aansturing zijn gebaseerd op webservices.
De API’s voor externe aansturing zijn gebaseerd op services onder gebruikmaking
van open standaarden voor aansturing ervan.
De aard van de aansturing van API’s via webservices is synchroon. Hiermee
wordt bedoeld, dat de applicatie het gevraagde antwoord via een aanroep van
een webservices direct als antwoord teruglevert.
De aard van de aansturing van API’s via webservices is asynchroon volgens
Startarchitectuur Wmo 49

| the way we see it
een gedocumenteerde reeks van berichtencycli.
De toepassing heeft voor de presentatielaag naast eventueel andere o.a. een
browserinterface.
De toepassing kan worden ingezet in combinatie met verschillende database
management systemen.
De toepassing is platform onafhankelijk
De applicatie kan worden geschaald op een grote range aan performance niveaus.
De presentatie-, business- en gegevenslaag kunnen onafhankelijk van elkaar
worden geschaald.
De applicatie is opgebouwd d.m.v. toegankelijke elementaire services, die
d.m.v. workflow kunnen worden samengesteld tot meer complexe functionaliteit.
De werking van de applicatie kan worden beïnvloed d.m.v. workflow.
Workflow in de applicatie is extern toegankelijk en gedocumenteerd.
Workflow kan worden geïmporteerd en geëxporteerd d.m.v. een open standaard
voor werkflowtoepassingen (XPDL, WfMC etc).t.b.v. integratie en ontwerp
m.b.v. een externe workflow editor.
De applicatie bevat grafische tools voor het ontwerp van workflow elementen.
Gedefinieerde workflows zijn extern aanstuurbaar d.m.v. een gedocumenteerde
API.
Het ontwerp van de toepassing is gebaseerd op een gedocumenteerde “state
machine”. De uitlezing van deze statussen is extern toegankelijk.
De besturing van de status in de toepassing is extern aanstuurbaar via een gedocumenteerde
API.
De applicatie bevat een mapping functie om het gebruikte gegevensmodel af te
beelden op externe data.
De applicatie bevat een extern toegankelijke en gedocumenteerde repository
om aanstuurbare services via een API te benaderen.
De repository functie omvat tevens de eventueel extern ontworpen workflows
in de toepassing.
Startarchitectuur Wmo 50

| the way we see it
Daarnaast is het relevant om aan de leveranciers van de pakketten de volgende eisen
te stellen:
Leveranciers conformeren zich aan de NORA (Nederlandse Overheids Referentie
Architectuur)
Leveranciers conformeren zich aan het EGEM Referentiemodel e-
dienstverlening.
Leveranciers maken uitsluitend gebruik van interfaces volgens een open en
gedocumenteerde standaard.
Leveranciers conformeren zich aan semantische standaarden, die binnen de
overheid gebruikelijk zijn zoals XBRL en StUF 2.
Leveranciers verplichten zich om tijdens regulier onderhoud op haar toepassingen
deze te laten migreren in overeenstemming met hieronder gedefinieerde
technische criteria voor leverancierstoepassingen.
Leveranciers verplichten zich de ontwikkelde standaarden ten behoeve van de
gateways ook te implementeren.
WIE
WAT
HOE
7.2 Gegevens en gegevensstandaarden
Bedrijfs
architectuur
Informatie
architectuur
Keten
partners
Informatiefuncties
WMO-
Dienstverlevoorzieningeningsproces
Berichten
Gegevens +
Communicatie
koppelvlakken
standaarden
Infrastr.
In de uitvoering van de Wmo wordt de wens uitgesproken elektronisch gegevens en
berichten met elkaar uit te wisselen. Het dient aanbeveling bij ontwikkeling van het
elektronische berichtenverkeer zoveel mogelijk rekening te houden met bestaande
Technische
architectuur
ICTsystemen
Uitwisselings
protocollen
standaarden, en voor de uitwisseling van berichten tussen deze verschillenden standaarden
een oplossing te kiezen zoals deze in hoofdstuk 4 beschreven zijn. Gebruik
van internet technologieën en open standaarden wordt dringend aangeraden.
7.3 Infrastructuur en communicatieprotocollen
Bedrijfs
architectuur
WIE
Keten
partners
HOE
WAT
WMOvoorzieningen
Dienstverleningsproces
Dit aspect behoeft nog nadere uitwerking. Relevant om te melden is de ontwikkeling
rondom IPv6.
Het Internet Protocol (IP) vormt de basis van het internet. Elke computer op het
Informatie
architectuur
Informatiefuncties
Uitwisselings
Berichten
koppelvlakken
protocollen
Communicatie
Infrastr.
internet heeft een nummer, een soort adres. Door deze IP-adressen weten computers
Technische
architectuur
ICTsystemen
Gegevens +
standaarden
elkaar te vinden en is er dus communicatie over het internet mogelijk. Om er voor
te zorgen dat iedereen hiervoor dezelfde afspraken hanteert, is in 1981 het Internet
Protocol versie 4 (IPv4) ontwikkeld. Dit protocol biedt maximaal ruimte aan vier
miljard adressen (en door het gebruik van (sub)netten is de werkelijke beschikbare
ruimte nog kleiner).
Dat leek twintig jaar geleden misschien genoeg, maar met een toenemend aantal
Startarchitectuur Wmo 51

| the way we see it
machines dat met het internet verbonden wordt - pc's, mobiele telefoons, Personal
Digital Assistants (PDA's) en zelfs huishoudelijke apparatuur - neemt de behoefte
aan nummers toe. Daarbij komt de opkomst van internet in landen als China en
India met hun miljarden inwoners. Door deze ontwikkelingen dreigt een tekort aan
IP-adressen.
Daarnaast biedt IP versie 6 diverse verbeteringen. Zo biedt IPv6 nieuwe mogelijkheden
op het gebied van geïntegreerde autoconfiguraties voor plug-and-play mogelijkheden.
Apparatuur die overweg kan met IPv6 zal in staat zijn om zichzelf te
configureren, waardoor het gebruik van IP (door bijvoorbeeld je mobiele telefoon
of je koelkast) eenvoudiger wordt.
Verder biedt IPv6 nieuwe mogelijkheden op het gebied van beveiliging. Zo ondersteunt
IPv6 standaard IPsec 14 . Daarnaast zal het mogelijk zijn om met IPv6 data
versleuteld te verzenden. Hierdoor wordt het zeer moeilijk gemaakt om zonder toestemming
gevoelige data te onderscheppen en te bekijken.
14 http://www.surfnet.nl/innovatie/ipsec/
Startarchitectuur Wmo 52

| the way we see it
8 De context: EGEM architectuurdenken
8.1 Inleiding
Binnen de NORA worden gemeenten, zoals ook andere overheidsinstellingen op
het hoogste niveau, gekenschetst door een driedelige indeling: Frontoffice, Midoffice
en Backoffice. Deze indeling is binnen gemeenten niet nieuw. De centrale vraag
is echter op welke wijze vooral het Midoffice haar taak kan vervullen als intermediair
tussen Frontoffice en Backoffice.
Om zicht te krijgen op de benodigde Midofficefunctionaliteit van de gemeenten zijn
als eerste stap de besturingsprocessen in kaart gebracht, zoals deze binnen de gemeente
kunnen worden gehanteerd om de huidige organisatie met betrekking tot
dienstverlening te ondersteunen in het realiseren van een klantgericht Frontoffice en
de afhandeling van klantvragen in het Backoffice. Dit heeft geresulteerd in een
EGEM-procesmodel. Hetgeen te beschouwen is als een ideaal situatie.
In het EGEM-procesmodel zijn de besturingsprocessen voor de gemeentelijke
dienstverlening uitgewerkt. Deze paragraaf geeft een beknopte beschrijving van dit
model.
Startarchitectuur Wmo 53

| the way we see it
0. Gemeentelijke dienstverlening
Procesmanagement
3
Assisteren en
Informeren Klant
Dienstverlening
Levering
en
Ontwikkeling
Onderzoek
Besluiten
Klant
1
Kanalen
2
Classificeren
Klantvraag
4
Registreren
Zaak
6
Behandelen
Zaak
Opdracht
5
Beheren
Zaak
Levering
Beleids
ontwikkeling
Gegevensverzamelingen
Basis
registraties
Kern
registraties
Klant
gegevens
Zaken
dossier
Product
catalogus
Zaaktype
catalogus
Openbare
informatie
Figuur 17 EGEM procesarchitectuur
Dit dienstverleningproces kan zowel toegepast worden voor het leveren van diensten
aan externe klanten (de burger of bedrijven) als voor interne klanten (verschillende
diensten of organisatieonderdelen binnen of buiten een procesketen).
Op de afbeelding zijn enkele hoofdgroepen onderkend:
Procesmanagement: het gemeente onderdeel waarin op grond van externe en interne
informatie het beleid wordt vastgesteld voor het intern functioneren van de
gemeente. Beleid kan uiteraard ook andere aspecten omvatten, maar voor het doel
van dit processchema is deze omschrijving voldoende. Dit proces heeft een duidelijk
raakvlak met de beheerkolom uit het ELO Architectuurmodel.
Dienstverlening: In dit proces worden alle processen uitgevoerd, die te maken
hebben met het honoreren van verzoeken om dienstverlening uit de buitenwereld,
burgers en bedrijven.
Levering en ontwikkeling: in dit proces worden alle processen gebundeld, die te
maken hebben met het primaire proces van de gemeente, waarin het initiatief bij de
gemeente ligt.
Gegevensverzamelingen: Het betreft hier de totale set van gegevens op grond
waarvan en met behulp waarvan de operationele en processen binnen de gemeente
worden uitgevoerd.
Startarchitectuur Wmo 54

| the way we see it
Het EGEM-procesmodel concentreert zich op het aspect Dienstverlening. Het procesmodel
bevat elementen van de Frontoffices, Mid- en Backoffice. 15 De deisntverlening
bestaat uit een aantal deelprocessen:
Kanalen: De klant kan zijn vraag via verschillende ingangen (telefoon, balie, internet,
schriftelijk etc) stellen. Het proces Kanalen verwerkt de verschillende vraagvormen
tot een uniforme (kanaalonafhankelijke) klantvraag. Afhankelijk van het
gebruikte medium of kanaal met de specifieke eigenschappen vinden activiteiten
plaats om de klantvraag te uniformeren.
Classificeren klantvraag: Na binnenkomst van een geüniformeerde klantvraag
wordt vastgesteld welk type vraag het betreft en welke behandeling gewenst is.
Vragen die niet geclassificeerd kunnen worden worden teruggekoppeld.
Assisteren en informeren klant: Het deelproces Assisteren en informeren klant
helpt de klant bij het beantwoorden van zijn/haar vraag. Hiertoe staan verschillende
hulpmiddelen ten dienste, zoals zoekfunctionaliteit, een productencatalogus, een
geleide zoekprocedure, etc.
Registreren zaak: Indien een vraag is geclassificeerd als een “verzoek om afhandeling”van
een zaak, wordt hiertoe een ZAAK geregistreerd. Dit registratieproces
houdt in, dat wordt beoordeeld of er voldoende informatie voorhanden is om de
zaak in behandeling te nemen.
Beheren zaak: Dit deelproces is verantwoordelijk voor het sturen en bewaken van
de uitvoering van een processtap in de totale zaakafhandeling.
Behandelen zaak: In behandelen zaak worden de primaire processen (of deelprocessen
daarvan) afgehandeld. Na de afhandeling wordt de zaak opnieuw aangeboden
aan het deelproces Beheren zaak. Binnen Behandelen zaak kan het ook noodzakelijk
zijn om een nieuwe zaak te creëren of om de onderhanden zaak op te
schorten, als bijvoorbeeld een bezwaartermijn moet worden afgewacht.
8.2 Levering en ontwikkeling
In dit procesgebied is een aantal deelprocessen gegroepeerd, waarin is onderkend
dat deze binnen een gemeente worden uitgevoerd, maar geen directe relatie hebben
met het dienstverleningsproces. De tot deze groep behorende processen vallen uiteen
in twee deelverzamelingen:
Voorwaarde scheppende deelprocessen: Onderzoek en Beleidsontwikkeling, deze
leveren informatie aan het dienstverleningsproces, maar zijn niet uitvoerend.
15 Gedetailleerde toelichting in het rapport “Architectuurmodel Gemeentelijke E-
Dienstverlening
Startarchitectuur Wmo 55

| the way we see it
Uitvoerende processen: Opdracht, Levering (plantsoenendienst, huisvuil), Vergunning.
8.3 Gegevensverzamelingen
De gemeentelijke registraties zijn op te delen in twee soorten:
Basisregistraties: Een door het kabinet benoemde authentieke registratie die
als zodanig het fundament vormt van het stelsel van overheidsregistraties.
Kernregistraties: Een door de gemeente zelf vastgestelde registratie van gegevens
die noodzakelijk is voor de uitvoering van de eigen taken.
Specifiek voor het functioneren van het Midoffice zijn de volgende registraties onderkend:
Zakendossier: Een ingevuld formulier leidt tot een zaak, een samenhangende
hoeveelheid werk met een welgedefinieerde aanleiding en resultaat waarvan
kwaliteit en doorlooptijd bewaakt moet worden. Een zaakdossier bestaat uit
(on)gestructureerde berichten, records en gegevens die zowel betrekking hebben
op het proces van afhandeling als op de inhoud. Gemeenten kunnen procesgegevens
(zaakgegevens) in een zakensysteem opslaan, en de inhoudelijke
gegevens in een document management systeem en andere basisgegevens in
een gegevensmagazijn. (In Wmo-context wordt gesproken over aanvragen in
plaats van Zaken)
Productencatalogus: Een gestructureerde inventaris van diensten (zogenaamde
‘producten’ die een overheid aanbiedt. (in Wmo-context betreft dit de voorzieningen)
Zaaktypecatalogus: Een bibliotheek van alle verschillende zaaktypen die voor
de gemeente van toepassing zijn. Het zaaktype bepaalt de wijze van afhandeling
van de klantaanvraag (de zaak). De zaaktypecatalogus is te beschouwen
als een verdere detaillering van de productencatalogus. (In de Wmo wordt het
begrip klantvolgsysteem gehanteerd)
Klantgegevens: Verzameling gegevens waarin alle relevante informatie over
de klant zijn vastgelegd. Bijvoorbeeld de contacthistorie van de klant met de
gemeente aangevuld met evt persoonsgegevens die niet in de basisregistratie
aanwezig zijn. Andere benaming hiervoor is het klantprofiel.
Openbare informatie: gegevensverzameling waarin voor burgers relevante,
openbare informatie aangaande de gemeente is opgenomen, zoals raadsbesluiten,
nieuwsberichten, openingstijden, informatie over openbare ruimte, Geo-
Startarchitectuur Wmo 56

| the way we see it
grafische informatie tbv burgers.
8.4 Informatie-architectuur EGEM
Op basis van het procesmodel is een ideale informatie-architectuur ontwikkeld.
Deze bevat alle noodzakelijke bouwstenen om het dienstverleningsproces optimaal
te kunnen ondersteunen.
Figuur 18 EGEM Informatie architectuur
Ieder van de processen uit het procesmodel is vertaald in een servicemodule, waarin
de uitvoering van het proces gestalte is gegeven. Deze services zijn aan elkaar gekoppeld
via een Dienstenbus, waarlangs informatie-uitwisseling kan plaatsvinden.
Uit het hieruit resulterende schema kan echter niet worden afgeleid welke relatie
deze services met elkaar onderhouden. Dit is ook in overeenstemming met de architectuurprincipes
van een Service Georiënteerde Architectuur (zie §2.2.2). De relatie
tussen deze services wordt in een Service Georiënteerde Architectuur expliciet gemaakt
d.m.v. een service t.b.v. de processturing. In het schema is deze dan ook toegevoegd
met de naam BPM (Business Process Management). Deze services zijn
verantwoordelijk voor het aansturen van de overige services in de context van de
diensten die moeten worden verleend. Deze service doet dat door de benodigde
servicemodules aan te sturen met de correcte informatie voor het verlenen van een
dienst en in de goede volgorde. De specificaties voor deze Orkestratiefuncties wor-
Startarchitectuur Wmo 57

| the way we see it
den gevormd door het Procesmodel Midoffice. In de informatie-architectuur is onderscheid
gemaakt tussen de Frontoffice orkestratie en de Backoffice orkestratie.
De legacysystemen omvatten de systemen die thans nog taakgericht zijn, maar
via een adapter toegankelijk zijn gemaakt voor communicatie via de dienstenbus.
16 Op dit moment (anno 2006) er nog geen leverancier op de markt die in
staat is één totaal oplossing voor deze ideaalsituatie kan realiseren. Vooral ook
omdat leveranciers van met name taakspecifieke pakketten nog geen voorzieningen
hebben getroffen om hun product(en) als services te benaderen.
8.5 Service georiënteerde architectuur (generiek)
Gemeenten willen/moeten steeds sneller kunnen inspelen op de veranderende vraag
van burgers, bedrijven of andere overheidsinstellingen. Daarbij besluiten organisaties
bijvoorbeeld om in toenemende mate activiteiten te centraliseren, in het geheel
af te stoten of uit te besteden aan derden. Omgekeerd worden ook samenwerkingsverbanden
met ketenpartners aangegaan. Dit vereist een hoge mate van flexibiliteit
van de mensen, organisatie (processen) en de middelen. Service oriëntatie richt de
aandacht op de manier waarop zaken (vragen van de burger) worden behandeld
door de organisatie. Door processen als een samenstelling van procesbouwstenen
(services) te definiëren, kunnen de services door een aparte besturing als modules in
een procesflow worden gekoppeld. Hierdoor ontstaat maximale flexibiliteit.
Voor de ondersteuning van de services moet ook functionaliteit van (bestaande)
informatiesystemen dusdanig worden (her)ingericht, dat de flexibiliteit ook aan de
ICT-zijde wordt gerealiseerd. Op deze wijze vereisen wijzigingen in het proces
nauwelijks nog systeemtechnische aanpassingen.
16 Nadere toelichting staat in het EGEM Referentiemodel Midoffice. De technische architectuur
is in deze startarchitectuur in algemene zin achterwege gebleven. In hoofdstuk 7 wordt specifiek
op de Wmo-situatie nadere toelichting gegeven.
Startarchitectuur Wmo 58

| the way we see it
Procesflow
Deel
proces
Deel
proces
Deel
proces
Service
Service
Service
Service
Service
Gegevens / infrastructuur
Figuur 19 Service Oriented Architectuur concept
8.6 Besturing
Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor de uitvoering
van de Wmo. De gemeente en ketenpartners voeren samen taken uit die nodig zijn
om maatschappelijke ondersteuning te kunnen bieden, waarbij de gemeente de regievoering
over de gehele keten in handen heeft. Dat betekent dat de gehele keten
als “een systeem” moet worden beschouwd. Het Wmo-systeem bestaat uit een aantal
deelsystemen (de ketenpartners). Elke partner levert een specifieke bijdrage in
de keten. Ten behoeve van de kwaliteitsbewaking en regievoering over de keten
heen, heeft de gemeente informatie nodig. Informatie is als het ware het bloed dat
door de aderen van het Wmo-systeem loopt, waardoor het systeem kan functioneren
en op koers gehouden kan worden. Het besturingsparadigma van De Leeuw 17 gaat
er van uit dat een besturend orgaan op zijn beurt aangestuurd kan worden door een
besturend orgaan. Binnen de Wmo-keten is dat ook het geval, de gemeenten leggen
verantwoording af aan onder meer het Ministerie van VWS.
17 Leeuw, A.C.J. de (1974), Systeem en organisatie, Leiden, Stenfert Kroese.
Startarchitectuur Wmo 59

| the way we see it
Omgeving
4
3
5
Besturend orgaan
6
1
2
Figuur 20
Bestuurde
systeem
Het besturingsparadigma maakt besturingssituaties inzichtelijk. Besturing kan op
verschillende niveaus worden beschouwd. In de context van deze startarchitectuur
wordt het gemeentelijk niveau gekozen. Het beschrijft besturing als een interactie
tussen drie deelsystemen.
Bestuurde systeem: het deelsysteem waarmee een gewenst resultaat moet worden
behaald, bijvoorbeeld het gemeenteloket, de zorgverlener of het CAK;
De omgeving: het deelsysteem waaraan het resultaat wordt opgeleverd, bijvoorbeeld
de burger die maatschappelijke ondersteuning aanvraagt, een representant van
de burger;
Het besturend orgaan: het deelsysteem dat bepaalde doelen wil bereiken door het
bestuurde systeem gericht te beïnvloeden, gemeenteraad, verantwoordelijke wethouder.
Het besturend orgaan tracht haar doelen te bereiken door het bestuurde systeem en
de omgeving dmv stuurmaatregelen te beïnvloeden (1) en (4).
Om gericht te kunnen sturen, heeft het gegevens nodig over de situatie waarin het
bestuurde systeem (2) en de omgeving (3) zich bevinden.
De pijlen (5) en (6) representeren het gewenste resultaat dat het bestuurde systeem
moet opleveren en wat daarvoor nodig is van de omgeving (5).
8.7 Bruikbare bouwstenen voor een Wmo-loket
In dit hoofdstuk worden de bouwstenen kort benoemd. De samenhang ontbreekt
nog, die komt in de volgende hoofdstukken. In de beschrijving van elk van de negen
vlakken van het architectuurmodel zal steeds worden aangegeven welke bouwstenen
daar, op welke manier kunnen worden hergebruikt.
8.8 Overzicht van beschikbare bouwstenen
De gemeenten hoeven niet bij nul te beginnen. Er is al veel, zowel in techniek als in
richtlijnen.
Startarchitectuur Wmo 60

| the way we see it
Functioneel gebied
CVS
Intake
Midoffice
Berichtenbus
ICD /ICF
CLiQ
Afwegingskader
mantelzorg
GFO
Basisgegevens
Standaard Catalogi
Standaard
document opslag
Papier, richtlijnen, standaarden
WILL - meten
Gereedschapskist
AWB
Invoering Wmo
Webrichtlijnen
Egem Referenite-
Waarmerk
dremplelvrij
architectuur
HL7
GFO Zaken
NTP
AIB
Jaardocument Zorg
Standaard Indicatie
Profielen
Klantprofielen
Protocol
gebruikelijke zorg
AZR -AGB
codering
Software in
ontwikkeling
PiP
eFormulier Wmo
CAK
‘WVG’interface’
LSP
Overheidsberichten
bus
Aorta
EGEM midoffice
Software, berichten, services,
programmatuur
AZR – berichten
CIZ aanmeld
Sectorloket
(EI standaard)
Suwinet mail
module(GINO)
Inlichtingenbureau
Dimpact midoffice
Basisregistraties
(GBA, NHR, BRA,
BGR , Kadaster ,topog.)
eNIK
Sociale kaart/ Invis
GEMNET
Rinis
DigiD
Internet
Suwinet
SuwiML
ZIM’s
(HL7 berichten
Dig . Begrepen )
CIZ
beslisbomen
TZI interface
Thinsy (CAK)
Suwinet inkijk
StUF berichten
Webapplicatie
(CAK)
BSN
Gegevenswoor
-denboek Wmo
DKD
Zoekdienst
Vraagverheldering
Figuur 21 Bouwstenen
Er is reeds een groot aantal ontwikkelingen gestart om bouwstenen te realiseren.
Deze inventarisatie is nog niet compleet. Nadere uitwerking zal in een vervolgtraject
plaatsvinden.
8.9 Richtlijnen, standaarden en handreikingen
Overzicht van relevante ‘kaderstellende’ documenten:
Gereedschapskist Wmo
NORA
Gemeentelijke referentiearchitectuur EGEM
Midoffice architectuur EGEM
8.10 ELO bouwstenen
Generieke bouwstenen die vanuit het programma elektronische overheid worden
ontwikkeld:
BSN
DigiD
Stroomlijning basisgegevens (waaronder: modernisering GBA)
Startarchitectuur Wmo 61

| the way we see it
E-formulieren
Persoonlijke internet pagina
Een toelichting op deze bouwstenen is in de bijlage opgenomen.
8.11 Bouwstenen uit aan de WMO verwante beleidsterreinen
Hergebruik van voorzieningen uit de aanpalende beleidsterreinen:
Werk en inkomen: digitaal klantdossier, Inlichtingenbureau / BKWI, Suwinet,
Elektronische ketenberichten, suwi gegevensregister; Welzijnsveld Awbz: AIB,
AZR, ZA-standaard CAK
Startarchitectuur Wmo 62

| the way we see it
9 Privacy & beveiliging
Aangenomen wordt dat gemeenten op het gebied van privacybescherming en beveiliging
al de nodige maatregelen genomen hebben. Om in het kader van de Wmo
adequate informatieuitwisseling mogelijk te maken, worden ook op deze aspecten
de volgende maatregelen verlangd.
De gemeente beheerst haar informatiebeveiliging;
De gemeente beheerst haar bescherming van persoonsgegevens ter bescherming
van persoonlijke levenssfeer van de betrokkenen;
De gemeente beheerst de continuïteit van haar belangrijkste bedrijfsprocessen.
Daarnaast vereist samenwerking dat er ook afspraken tussen organisaties gemaakt
worden over het op elkaar afstemmen en afgestemd houden van de informatiebeveiligings-
en privacystelsels.
Op het gebied van informatiebeleid zijn voorschriften bepaald, waaraan de informatieuitwisseling
moet voldoen. 18 Op dit terrein zijn in de NORA-rapportage uitgebreide
bron vermeldingen opgenomen, waarnaar wordt verwezen. Enkele architectuur
principes met betrekking tot ketensamenwerking zoals ook van toepassing op
de Wmo-keten worden hieronder aangehaald:
Convergentie van informatiebeveiliging, privacy en continuïteit van de bedrijfsvoering
tussen (in ketens of netwerken) samenwerkende organisaties moet
het gevaar van de “zwakste schakel” voorkomen.
Samenwerkende partijen leggen verantwoording af waarin zij de relatie leggen
tussen de door hen getroffen maatregelen en de gemaakte keten/netwerkafspraken.
Toezicht wordt uitgeoefend mbt audits door een onafhankelijke deskundige. De
relevante auditresultaten worden beschikbaar gesteld aan de partners in de samenwerking;
Op basis van monitoring geeft elke ketenorganisatie zekerheid over de naleving
van de ketenafspraken;
Gebruik elektronische handtekeningen bij hoge eisen aan de onweerlegbaar-
18 Voorschrift informatiebeveiliging rijksdienst
Plan van aanpak VIR-2
Startarchitectuur Wmo 63

| the way we see it
heid van een bericht of transactie;
Tenminste bij transacties die een verplichting vormen voor een burger of bedrijf/instelling,
zal de e-overheidsorganisatie kwijting geven van het afgerond
hebben van een transactie / wezenlijke processtap;
E-overheidsorganisaties spreken standaarden af voor beveiligde onderlinge
communicatie op in ieder geval berichtniveau en transportniveau;
E-overheidsorganisaties beveiligen de toegang tot hun diensten middels generieke
authenticatie diensten op basis van DIGID en/of PKI-overheid.;
E-overheidsorganisaties faciliteren vertegenwoordigingsrelaties in hun elektronische
dienstverlening;
Elektronische diensten worden verleend op basis van een bekende identiteit,
waar het gaat om persoonlijke gegevens en transacties;
De handelingen van overheidsmedewerkers (al dan niet in het kader van een
aan een burger of bedrijf te leveren dienst) zijn tot op de persoon herleidbaar.
Ten aanzien van Diensten en Services worden de volgende principes uit de NORA
gehanteerd:
Om en service en de onderliggende informatie aantoonbaar goed te beveiligen
en in de tijd ook beveiligd te houden moet elke organisatie een beveiligingscyclus
voor de service inrichten;
De beschikbaarheid van de service is door de eigenaar gedefinieerd en geborgd;
Ketenorganisaties specificeren maatregelen (op het gebied van informatiebeveiliging,
privacy en continuïteit) van bedrijfsvoering voor specifieke diensten
en services op basis van de met die diensten en services samenhangende risico’s;
De service voldoet aan wet- en regelgeving en contractuele verplichtingen;
Middels (publiekelijke) voorlichting worden ook klanten van de diensten bewust
gemaakt van de risico’s en de noodzaak van beveiligingsmaatregelen;
Let op de beveiliging, privacybescherming en continuïteit van de bedrijfsvoering
bij ingekochte diensten.
Startarchitectuur Wmo 64

| the way we see it
Een specifieke Wmo invulling hiervan wordt in deze eerste versie van het startdocument
niet verder uitgewerkt.
Startarchitectuur Wmo 65

| the way we see it
10 Beheer
Op het gebied van beheer en beheertaken voor de ketenverantwoordelijke biedt de
NORA een aantal handvatten. De partij die verantwoordelijkheid draagt voor de
dienstverlening naar burgers of bedrijven, heeft een belangrijke taak om zaken
rondom de dienstverlening af te stemmen. Daarbij dient niet alleen inzicht gegeven
te worden in de eigen dienstverlening of ICT-voorzieningen, maar ook moet contact
onderhouden worden ketenpartners onder andere over:
Afstemming van gebruikte standaards en afspraken door de hele keten heen;
Het coördineren van het doorvoeren van wijzigingen en onderhoud die (tijdelijk)
impact hebben op het functioneren van de dienstverleningsketen;
De vraagbomen ten behoeve van de vraagverheldering
Het onderhouden van het Procesmodel Wmo, als basis voor de koppelvlakken
Het onderhouden van het gegevenswoordenboek en vervolgens GFO_Wmo
(voortvloeiend uit GFO_WVG)
Het bijhouden van een ketenreleaseplanning;
Het bijhouden van e-formulieren tbv de Wmo-aanmelding;
Het onderhouden van de eigen bijdrage parameters;
Het coördineren van de oplossing van incidenten die betrekking hebben op
meerdere ketenpartners;
Het verzamelen van wensen en klachten van de afnemers van de dienst en het
bemiddelen in de realisatie van nieuwe functionaliteiten binnen de gehele keten;
Het verzorgen van rapportages over de dienstverlening over de keten heen.
Hierbij onderscheid makend tussen rapportages op strategisch, tactisch en operationeel
niveau of aan de klanten van de dienst.
Een specifieke Wmo invulling hiervan wordt in deze eerste versie van het startdocument
niet verder uitgewerkt.
Startarchitectuur Wmo 66

| the way we see it
Bijlagen
ELO bouwstenen
Burgerservicenummer
Beschrijving
Het burgerservicenummer (BSN) is een uniek nummer dat gelijk is aan het sofinummer.
Het BSN speelt een belangrijke rol binnen de gegevenshuishouding van
de Nederlandse overheid. Met het BSN kunnen persoonsgebonden gegevens – mits
juridisch toegestaan – betrouwbaar worden uitgewisseld tussen overheid en burger
enerzijds en tussen (semi)overheden onderling anderzijds.
Iedereen die een relatie heeft met de overheid, goed te identificeren is en is opgenomen
in de gemeentelijke basisadministratie (GBA) dan wel in de (nog te realiseren)
registratie niet-ingezetenen (RNI) krijgt een BSN.
Het BSN stelsel voorziet in een beheervoorziening BSN waarmee niet alleen de
toekenning van een BSN (door gemeenten) aan een (nieuwe) burger wordt gefaciliteerd
en georganiseerd maar ook in de realtime verificatie van een vijftal vragen, te
weten:
Is dit nummer een BSN?
Is dit identiteitsdocument geldig (a.d.h.v. het ID-nummer)?
Welke identificerende gegevens horen bij dit BSN?
Welk BSN horen bij deze identificerende gegevens?
Klopt de combinatie van dit BSN en deze identificerende gegevens?
De beheervoorziening BSN is ten behoeve hiervoor gekoppeld aan de GBA, de
belastingdienst en het verificatieregister reisdocumenten, het rijbewijsregister en het
vreemdelingenkaart register. In de nabije toekomst zal ook een koppeling worden
gelegd met het (nog te realiseren) register niet-ingezetenen (RNI).
De beheervoorziening BSN voorziet niet in een signaleringsfunctie bij nieuwe burgers/BSN.
Hiervoor biedt het GBA-stelsel uitkomst. Via een abonnementenstructuur
kan hierop worden ingetekend indien de betreffende overheidsorganisatie geautoriseerd
is om gebruik te maken van het GBA.
Het gebruik van de beheervoorziening BSN is toegestaan voor alle overheidsorganisaties
die dit nodig hebben voor de uitvoering van hun publiekrechtelijke taak en
Startarchitectuur Wmo 67

| the way we see it
voor alle organisaties waaraan het gebruik van het BSN bij of krachtens wet is
voorgeschreven bij bepaalde werkzaamheden. Aansluiting op de beheervoorziening
vindt plaats op organisatieniveau en niet op (eind)gebruikersniveau. Er is sprake
van een koppelvlak tussen de beheervoorziening en het systeem van de aansluitende
organisatie.
Na vaststelling van de vraag of een organisatie gebruik mag maken van de beheervoorziening
BSN is de verdere aansluitprocedure eenvoudig te doorlopen. Wel zal
de organisatie vooraf een (technische) interface moeten inbouwen om berichten/gegevens
met de beheervoorziening BSN te kunnen uitwisselen (zie hiervoor
het logisch ontwerp) en haar organisatie voor te bereiden op het werken met het
BSN. Ten aanzien van het koppelvlak met de beheervoorziening BSN is door het
programmabureau BSN een elementaire verificatie applicatie BSN ontwikkeld en
gratis ter beschikking gesteld aan toekomstige gebruikers van de beheervoorziening
BSN.
Er wordt gebruik gemaakt van XML-SOAP berichten over HTTPS (poort 443). De
beheervoorziening BSN voorziet in een vraag- en antwoordbericht met synchrone
communicatie en moet worden benaderd met behulp van een PKIoverheid certificaat.
Planning
Het BSN-stelsel wordt op 1 januari 2007 worden ingevoerd. Wel is dit nog afhankelijk
van de behandeling van de wet algemene bepalingen BSN in de Eerste Kamer.
Technisch gezien is de beheervoorziening BSN gereed en wordt er momenteel
een pilot uitgevoerd in de zorg.
Op basis van tijdelijke en specifiek op de zorg toegesneden wet- en regelgeving is
het namelijk mogelijk dat een aantal koplopers in de zorg (ziekenhuizen) voorafgaand
aan de inwerkingtreding van de wet algemene bepalingen BSN via een sectorale
berichtenvoorziening gebruik maken van de beheervoorziening BSN op basis
van sofi-nummers. Zo kan aan de zijde van de beheervoorziening BSN ervaring
worden opgedaan met de feitelijke werking van de voorziening en kan de zorgsector
alvast ondervinden hoe het BSN-stelsel werkt en wat hen te wachten staat bij de
invoering hiervan. De pilot in de zorg is dan ook voor alle andere organisaties die
willen aansluiten een goede leerschool.
Nadere informatie (organisatie)
Agentschap BPR
Startarchitectuur Wmo 68

| the way we see it
GBA: Gemeentelijke basisadministratie
Korte beschrijving
De GBA is de gemeentelijke basisadministratie voor persoonsgegevens. De GBA
bestaat sinds 1 oktober 1994. De persoonsgegevens van alle inwoners in Nederland
zijn in de GBA opgenomen. Deze persoonsgegevens, en de wijzigingen daarin,
worden elektronisch verspreid naar afnemers. Hiervoor wordt, op basis van een
abonnementstructuur, een (asynchroon) berichtenprotocol gebruikt. De in de GBA
opgeslagen gegevens en het gebruikte SPD protocol zijn beschreven in het Logisch
Ontwerp GBA. Daarnaast is “online” bevraging mogelijk via de Landelijk Raadpleegbare
Deelverzameling (LRD).
Van 2007 tot 2010 wordt de GBA gemoderniseerd tot de basisregistratie van persoonsgegevens.
Dit betekent allereerst dat binnen de overheid bij het gebruik van
persoonsgegevens in principe gebruik moet worden gemaakt van de authentieke
gegevens zoals die door de GBA worden beheerd. Ook worden afnemers verplicht
als er een vermoeden is van fout in deze gegevens dit terug te melden, conform de
afspraken in het stelsel van basisregistraties.
Al vanaf fase 1 kunnen afnemers GBA-V (GBA Verstrekkingen) online bevragen.
Dit gebeurt op met de LRD vergelijkbare wijze. In een latere fase worden het gegevensmodel
en het gebruikte protocol gewijzigd. Het GBA berichtenverkeer naar de
afnemers verloopt dan via een servicebus in plaats van het specifieke GBA netwerk.
Samenhang met BSN
Bij inwerkingtreding van de wet burgerservicenummer (zie bij die bouwsteen)
wordt de beheervoorziening BSN in gebruik genomen. Deze voorziening levert
haar gebruikers ook online persoonsgegevens uit de GBA en op een later moment
ook uit het Register Niet Ingezetenen (RNI). Doelstelling van deze gegevensverstrekking
is het op betrouwbare wijze vaststellen van het BSN en/of de identiteit
van de burger.
Planning
Het wetsvoorstel voor de GBA als Basisregistratie treedt naar verwachting in werking
op 1 januari 2007 en zal daarna tot 1 januari 2010 geleidelijk worden ingevoerd.
Voor deze gefaseerde invoering zal een wordt nog een plan(ning) worden
opgesteld.
Nadere informatie (organisatie)
Agentschap BPR
Startarchitectuur Wmo 69

| the way we see it
DigiD: Digitale identiteit
Korte beschrijving
DigiD staat voor digitale identiteit. Het is een gemeenschappelijk overheidsbrede
voorziening waarmee overheidsinstellingen de identiteit van burgers kunnen vaststellen.
Op basis van één gebruikersnaam en wachtwoord kunnen de burgers bij
meerdere elektronisch diensten terecht. Op dit moment is DigiD voor burgers bij
een flink aantal gemeenten en de belastingdienst in gebruik. De persoonlijke gegevens
die met de DigiD website worden uitgewisseld zijn beveiligd met SSL en een
PKIoverheid certificaat.
Ook voor bedrijven is er een DigiD. Op dit moment worden daarvoor de toegangscodes
van de Kamer van Koophandel hergebruikt. De Autoriteit Financiële Markten
(AFM) is de eerste organisatie die gebruikmaakt van toegangscodes van de KvK.
Voor de dienstenleverancier (gemeente, belastingdienst, AFM) komen enige gegevens
over de ingelogde gebruiker via DigiD beschikbaar. Voor personen is dat
(momenteel) tenminste het sofi-nummer of A-nummer (uniek nummer uit de Gemeentelijke
Basis Administratie). Voor bedrijven is dat het KvK nummer.
DigiD kent 3 zekerheidsniveaus: basis, midden en hoog. Zekerheidsniveau basis,
gebruikersnaam en wachtwoord, biedt in veel gevallen voldoende zekerheid over de
identiteit van de persoon of het bedrijf. Gaat het om meer privacygevoelige informatie,
dan zal een zwaardere authenticatiemiddel (van niveau midden of hoog)
noodzakelijk zijn.
Planning
DigiD is momenteel voor bedrijven beschikbaar in zekerheidsniveau basis.
DigiD is momenteel voor personen beschikbaar in de zekerheidsniveaus basis en
midden. Dat laatste wordt bereikt door via SMS een aanvullende code naar de gebruiker
te sturen.
Nadere informatie (organisatie)
GBO.Overheid
Startarchitectuur Wmo 70

| the way we see it
eFormulieren
Beschrijving
Het programma eFormulieren ondersteunt overheden bij het omzetten van bestaande
of nieuwe formulieren (papier of PDF) naar elektronische formulieren gebaseerd
op XML. Deze formulieren zijn interactief. Dat wil zeggen dat alleen vragen die
van toepassing zijn op de specifieke gebruiker, worden getoond.
Het gaat hierbij bijvoorbeeld om elektronische formulieren voor bijvoorbeeld meldingen,
klachten, bezwaarschriften, subsidieaanvragen, vergunningen, verzoeken en
ontheffingen.
Het programma eFormulieren ontwikkelt en beheert deze formulieren voor verschillende
overheidsorganisaties. De elektronische formulieren worden centraal
opgeslagen en via de website van de overheidsinstelling (in de betreffende huisstijl)
aangeboden.
Het Programma eFormulieren kan tevens zorgen voor de koppeling met landelijke
voorzieningen zoals de nog in te voeren basisregistraties en DigiD (deze laatste is
reeds in gebruik in het burgerdomein). Koppeling maakt het mogelijk dat bij de
overheid bekende gegevens vooringevuld worden, dat de ingevoerde informatie op
juistheid getoetst is/wordt en dat gegevens consistent zijn. Dit bespaart zowel de
gebruiker als de organisatie tijd. Vooralsnog is de koppeling met deze voorzieningen
nog niet operationeel vanwege het feit dat bijvoorbeeld de basisregistraties nog
niet operationeel zijn.
Het programma eFormulieren verzorgt hiernaast ook koppelingen naar voorzieningen
van derde partijen, zoals een internetkassa en de postcodetabel.
EFormulieren faciliteert c.q. bevordert gezamenlijke “intake” van gegevens door de
overheid.
Na invulling van het eFormulier door de gebruiker (burger of bedrijf) wordt het
formulier en/of de ingevulde gegevens gestuurd naar de betreffende overheidsinstelling
en worden gegevens opgeslagen bij de betreffende overheidsinstelling.
Vooralsnog wordt door de overheidsinstellingen met name gebruik gemaakt van de
mogelijkheden om het ingevulde formulier in PDF-format te ontvangen per mail en
deze vervolgens handmatig in haar systeem te verwerken. De mogelijkheid om de
ingevulde gegevens per elektronisch bericht toegestuurd te krijgen en deze rechtstreeks
te verwerken in haar systeem(en) wordt nog maar weinig gebruikt omdat
veel overheidsinstellingen daar nog niet toe in staat zijn.
Startarchitectuur Wmo 71

| the way we see it
Het ontwikkkelen van elektronische formulieren gebeurt in een aantal gezamenlijke
stappen. Eerst worden de specificaties gedefinieerd waaraan het formulier moet
voldoen, waarop een functioneel ontwerp wordt gemaakt. Hierna wordt het formulier
ontwikkeld en getest. Na goedkeuring wordt het elektronische formulier op de
website van de overheidsinstelling geplaatst.
Er worden geen specifieke eisen gesteld aan het websysteem van de betreffende
overheidsinstelling. De eFormulierenvoorziening wordt opgestart in een nieuw
scherm van de frontoffice van de overheidsinstelling d.m.v. een beveiligde link.
Planning
EFormulieren zijn reeds in grote getale online. Steeds meer overheden weten de
weg naar het programma te vinden. De koppeling met DigiD is momenteel al wel
mogelijk maar wordt nog niet gebruikt in het bedrijvendomein. De koppeling met
de basisregistraties staat voor de toekomst op de planning.
Nadere informatie (organisatie)
ICTU
Startarchitectuur Wmo 72

| the way we see it
Persoonlijke Internetpagina
Beschrijving
Binnen ICTU wordt momenteel de persoonlijke internetpagina (PIP) ontwikkeld.
Hierbij gaat het om een webdomein voor burgers en ondernemers dat als overzichtelijke
en makkelijke ingang kan dienen om te communiceren met verschillende
overheidsorganisaties. Als ondernemer kan je in dat persoonlijke domein in de toekomst
in een handomdraai het juiste antwoord op je vraag vinden en/of krijgen en
kun je je eigen gegevens inzien en beheren. Tevens kan je via je webdomein aanvragen
voor overheidsdiensten in gang zetten bij tal van instellingen. Het laat je het
gemak van eenmalige gegevensverstrekking ervaren doordat de verschillende overheden
gebruik maken van de door jezelf beheerde gegevens. Op basis van een persoonlijk
profiel word je geattendeerd op voor jou relevante zaken, met minimale
last van de grenzen tussen afzonderlijke organisaties. Het programma draagt op
deze wijze bij aan verbetering van elektronische dienstverlening, een verdere reductie
van de administratieve lasten en grotere transparantie in je contacten met de
overheid
De PIP is 24 uur per dag, 7 dagen per week toegankelijk, vanaf elke plek met een
internettoegang.
De eerste focus van PIP ligt op burgers. Ook het bedrijvendomein wordt uiteindelijk
meegenomen. In een aantal fasen wordt toegewerkt naar een volwaardige PIP.
Momenteel ligt een proof of concept voor ter beoordeling door een burgerpanel.
Hierna zal in een proefomgeving een beperkt aantal organisaties worden geselecteerd
als proef-dienstaanbieder. Als de proefomgeving voldoende door proefgebruikers
(burgers) getest is, wordt deze omgezet in een basisvoorziening. Dit zal naar
verwachting later in 2007 zijn beslag krijgen. Het aantal dienstaanbieders zal dan
ook worden uitgebreid.
Er zijn nog geen aansluitspecificaties en aansluitvoorwaarden beschikbaar. Deze
worden momenteel door het programma PIP ontwikkeld. Open standaarden zijn een
belangrijk uitgangspunt binnen PIP. Met name open standaarden voor webservices.
Daarnaast zal de architectuur van PIP aansluiten bij de Nederlandse OverheidsReferentieArchitectuur
(NORA).
In het programma PIP wordt actief gebruik gemaakt van de andere basisvoorzieningen
van de elektronische overheid, zoals eFormulieren voor het starten van transacties,
DigiD voor authenticatie en de digitale handtekening, basisregistraties zoals
Startarchitectuur Wmo 73

| the way we see it
GBA en NHR en basisvoorzieningen zoals BSN en het bedrijvenloket als startpunt
voor bedrijven.
Toegang tot de PIP voor de betrokken burger of ondernemer zal plaatsvinden middels
gebruik van DigiD. Bij de transport en opslag van gegevens zal PKIoverheid
een belangrijke rol spelen.
Planning
PIP zal stapsgewijs worden gerealiseerd. Momenteel ligt een proof of concept voor
bij een panel van burgers. Na evaluatie zal worden gestart met een proefomgeving
van PIP met een beperkt aantal overheidsorganisaties en proefgebruikers (burgers).
Na evaluatie hiervan staat gepland in 2007 een basisvoorziening te realiseren en
daarna een gestage uitbreiding van het aantal gebruikers en dienstaanbieders te bewerkstelligen.
Op basis van de bevindingen uit de proefperiode zal de planning
nader worden verfijnd en aangepast. Volgens de huidige planning zal de landelijk
uitrol in 2008 van start gaan.
Nadere informatie (organisatie)
ICTU
Startarchitectuur Wmo 74

| the way we see it
Lijst met afkortingen
In dit rapport komen de volgende afkortingen voor:
AIB
Aanvraag Indicatie Besluit
API
Application Programming Interface
AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
AZR
AWBZ-brede Zorgregistratie
BPM
Business Process Model/Management
BSN
Burger Service Nummer
CAK
Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Zorgkosten
CIZ
Centrum Indicatiestelling Zorg
EGEM Programma Elektronische Gemeente
GBA
Gemeentelijke Basis Administratie
GFO
Gemeentelijk Functioneel Ontwerp
HL7v3 Health Level 7 version 3
ICTU ICT Uitvoeringsorganisatie
IP
Internet Protocol
NORA Nederlandse Overheid Referentie Architectuur
PDA
Personal Digital Assistant
PGB
Persoons Gebonde Budget
SGA/SOA Servicegerichte Architectuur / Service Oriented Architecture
SGR
SUWI Gegevensregister3.0
SIP
Standaard Indicatie Protocol
StUF
Standaard uitwisselingsformaat
SUWI Structuur Uitvoering Werk en Inkomen
VNG
Vereniging Nederlandse Gemeenten
VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Wmo
Wet Maatschappelijke Ondersteuning
WVG Wet Voorzieningen Gehandicapten
XML
eXtensible Markup Language
ZA
Zorgaanbieder
Startarchitectuur Wmo 75

| the way we see it
Literatuuroverzicht
Ledenbrief VNG van 25 juli 2006
http://www.invoeringwmo.nl/WMO/nl-NL/Algemeen/Achtergrond.htm
Brief aan college van burgemeester en wethouders en college van de straatsecretaris
van vWS van 22 juni 2005
Notitie: Op weg naar een bestendig stelsel voor langdurige zorg en maatschappelijke
ondersteuning; kamerstuk 23 april 2004
Implementatie WMO; kamerstuk 15 februari 2005
http://www.invoeringwmo.nl/WMO/nl-NL/Gereedschapskist/
Algemene handreiking; delen 1 en 2
Voor specifieke vragen zijn de volgende handreikingen beschikbaar:
Wmo en samenwerking tussen gemeenten ; memo wijzigingen handreiking
samenwerking tussen gemeenten
Communicatie ; memo wijzigingen handreiking communicatie
Wmo en gemeentelijke organisatie ; memo wijzigingen handreiking gemeentelijke
organisatie
Burgerparticipatie
Verantwoordings- en controle instrumenten Wmo
Financieel model; Gebruikershandleiding bij financieel model; Rekenmodel
Excel
Hulp bij het huishouden; Voorbeeldbestek hulp bij het huishouden
Signalement subsidieregelingen
Ketensamenwerking ; memo wijzigingen handreiking ketensamenwerking
Inkoop en aanbesteden
Visie op lokale loketten ; Uitvoering lokale loketten ; Instrumenten lokale loketten
Wmo en de rol van de raad ; Wmo en de rol van de raad - voorbeelden
De Wmo en het pgb (geactualiseerd)
Toegangsbewaking
Startarchitectuur Wmo 76

| the way we see it
De Wmo en de ICT
Wmo en sexuele diversiteit
Mantelzorgondersteuning in de Wmo (nieuw)
Brochure: Wat iedere bestuurder moet weten!
Startarchitectuur Wmo 77

Over Capgemini en de Collaborative Business Experience
Capgemini levert aantoonbaar toegevoegde waarde aan de prestaties van zijn klanten in een
groot aantal branches. Dit gebeurt met een compleet en innovatief aanbod van consulting-,
technology- en outsourcingdiensten. Daarbij werkt de onderneming op een onderscheidende
manier samen met haar klanten aan het behalen van snellere, betere en meer duurzame resultaten:
de Collaborative Business Experience. Deze innovatieve samenwerking krijgt vorm door
een sterk netwerk van technologiepartners, bewezen methoden en hulpmiddelen en een sterk op
samenwerking gerichte mentaliteit in de dagelijkse praktijk. Hiermee helpt Capgemini organisaties
om nieuwe groeistrategieën te ontwikkelen en de mogelijkheden van technologie optimaal
te benutten.
Capgemini heeft wereldwijd ongeveer 60.000 medewerkers in dienst. De organisatie realiseerde
in 2004 een omzet van 6,3 miljard euro.
Het hoofdkantoor van Capgemini Group is gevestigd in Parijs.
www.nl.capgemini.com
Capgemini Nederland
Papendorpsweg 100
Postbus 2575
3500 GN Utrecht
Tel.: +31 30 689 89 89