Desember 2008 - Die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika

JAARGANG 111, NO. 3218 -
DESEMBER 2008
Webwerf: http://www.gksa.org.za/
Redaksie, Bemarking en
Administrasie
Posbus 20008, Noordbrug 2522
Tel. (018) 297-3986/7/8/9
Faks: (018) 293-1042
E-pos: kerkblad@gksa.co.za
(artikels, briewe ens.)
Tydskrifte@gksa.co.za
(Intekening, rekeningnavrae)
bestellings@gksa.co.za
(boekbestellings ens.)
Redaksie
Prof. JH van Wyk (redakteur)
Mev. J Fourie
Prof. FP Viljoen
Dr. PW Bingle
Ds. NW Ligthelm
Ds. HS Coetzee
Dr. AH Grové
Mev. E Strydom
Uitleg en tegniese versorging
Joey Fourie
Advertensies en kleinadvertensies
Tariewe op aanvraag beskikbaar by
mev. Wymie du Plessis: tel. (018)
297-3989.
E-pos: wymiedup@gksa.co.za
Intekengeld
12 Uitgawes per jaar (posgeld en
BTW ingesluit): R170.00
12 Uitgawes per jaar (haal
by Admin Buro af): R110.00
12 Uitgawes per jaar
(groepsintekening): R158.00
12 Uitgawes per jaar
(Ontvang elektronies): R110.00
Intekengeld word jaarliks aangepas.
Intekening moet skriftelik of telefonies
deur die intekenaar gekanselleer word.
Maak tjeks uit aan: Die Administratiewe
Buro.
Eienaars en uitgewers
Deputate Kerklike Tydskrifte van die
Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika,
Posbus 20008, Noordbrug 2522.
Drukkers
V & R Drukkery, tel. (012) 328 7180
Menings uitgespreek in artikels verteenwoordig
nie noodwendig dié van die Redaksiekommissie
nie. Tensy anders vermeld,
word die hoofartikels deur die redakteur
geskryf. Die Redaksie behou
hom die reg van plasing van bydraes,
asook die redigering, verkorting en/of
verwerking van bydraes voor.

2 UIT DIE WOORD
Kersfees in ’n WEG-kultuur
4 REDAKSIONEEL
Oujaar 2008
5 HOOFARTIKEL
Sinode 2009 - Saam op weg
6 BRANDPUNT
Om nie te weet nie ...
8 DIE REDAKTEUR GESELS MET ...
Ds. Leo van Schaik
FOKUSARTIKELS
11 Perspektiewe op Versoeningsdag
13 Die herdenking van die Gelofte - meer
as net geskiedenis
16 Jesus is die Seun van Dawid, die seun
van Abraham
18 Maria het deur die werk van die Heilige
Gees swanger geword
20 “Uit jou sal ’n leier voorkom”
22 Kersfees ... ’n tyd om te vlug ...? ...!
24 Kindermoord - die troos wat in Rama
nie raakgesien word nie
DISKUSSIE
26 Nogeens Artikel 31 Kerkorde
28 Weer oor skepping en
natuurwetenskap
30 ’n Wonderende weerwoord
31 Grammaties-historiese benadering is
nie omvattend nie
BESINNING
32 Soos ’n wildsbok smag na waterstrome
34 Die moederskamer ...
36 Ons moet almal soos kindertjies wees
AKTUEEL
42 Konvent vir Reformatoriese Kerke in
2008
desember
inhoud
inhoud
inhoud
inhoud
Suider-Afrika
44 Oproep Sinode 2009 / Calling Synod
2009
ANDER
35 Studente kry graad by NWU
37 Boekbespreking
38 Kuratorerapport aan die kerke
41 Professore Teologiese Skool 2008
Finalejaars 2008
43 Kursusse in Bybelse Berading 2009
45 In dankbare herinnering ... ds. PC
Kruger
JEUG
46 Cachet Eerstejaarskamp 2009
47 Briewe van ons lesers
50 Lief en Leed
Op die Kerkwerf
52 Kleinadvertensies
TEKS IN KONTEKS
JOHANNES 1:14
Die Woord het mens geword en onder ons kom woon.
Ons het sy heerlikheid gesien, die heerlikheid wat Hy
as die enigste Seun van die Vader het, vol genade en
waarheid.
• Die Kerkblad • 3

uit die Woord Dr. WC (Wim) Vergeer (Krugersdorp)
Kersfees in ’n Weg-kultuur
Met kommer lees ’n mens dat die eksodus van Suid-Afrikaners steeds
voortduur. Sestig persent van die mense wat in ’n 2008markondersoek
ondervra is, wil eerder WEG wees. Die omstandighede
HIER, in Suid-Afrika vandag, het vir hulle ondraaglik geword, hulle wil
(soos meer as ’n miljoen ander) eerder elders ’n heenkome soek.
Ook dié wat nie fisies kan weggaan nie, soek maniere om die werklikheid te
ontvlug. (Toenemende isolasie, onbetrokkenheid en fokus op eiebelang getuig
hiervan.) Almal wat so weg-neig, gáán uiteindelik ook weg – emigreer of
vertrek wanneer moontlik tydelik na ’n hemelse huisie iewers op die platteland
of by die see. En dié wat nie fisies kan weggaan nie, koop tydskrifte met
titels soos Weg, Getaway, Wegbreek, Out There, Wegry of Wegsleep en lees
nostalgiese artikels oor die goeie ou dae, of staar verlangend na die foto’s
van ’n mooier, beter, ander, Weg-wêreld.
So het daar in die bedeling wat in Suid-Afrika tot stand gebring is, ’n hele
Weg-kultuur ontstaan, wat toenemend die sosiale, kerklike en geestelike
lewe ondergrawe. Ons is en word ’n gemeenskap van mense wat hulleself
weg-wens, en wat daarom hulleself uiteindelik ook op allerhande maniere
(fisies en geestelik) van mekaar weg-neem.
Dit is die onrusbarende van Kersfees 2008 in Suid-Afrika: Dis ’n Kersfees in
’n Weg-kultuur.
Dit tref ’n mens diep as jy onder sulke omstandighede in die Bybel lees van
’n God wat aan sy mense sê dat Hy HIER wil wees: “God het onder ons (by
ons – NLV) kom woon” (Joh 1:14a). Hy het in sy Woord uit sy verborge
misterie getree. Nou is Hy nie langer onbereikbaar bo ons, in abstraksie ver
van ons, en onbetrokke of onverstaanbaar weg van ons nie, maar Hy besluit
om (soos aanvanklik in taal, nou in die Seun) as Woord uit Homself te tree
en hier tussen ons, in die openbaar, sigbaar, tasbaar, staning te kom maak.
Merkwaardig!
Die wêreld en samelewing waarin God besluit het om te kom woon, het nie
minder ’n Weg-kultuur gehad as wat ons vandag ervaar nie. Onder dieselfde
son was daar jare vantevore ook ekonomiese swaarkry, geweld en misdaad,
sedelose en korrupte leiers, politieke intrige, onderdrukking en uitbuiting
deur magte, godsdienstige vervlakking, haarklowery in die kerk, broedertwis
en rampe. Uiteindelik sou ook tóé dieselfde drang na ’n ander, veel beter,
godvriendeliker Weg-wêreld in die mense begin leef.
Daarom lees ons in Lukas: “Almal het GEGAAN om hulle te laat inskryf”
Lees: Johannes 1:1-14
Teks: Johannes 1:14a
Die Woord het mens
geword en onder ons
kom woon.
(2:3). Hoekom moes die mense
GAAN? Want hulle was nie DAAR nie.
Hulle was WEG (van hulle toegekende
familiegrond), want hulle wóú weg
wees! Dit kos ’n politieke besluit, ’n
“keiserlike bevel” (Luk 2:1) om almal
terug te dwing van weg-wees na
daar-wees.
En, terwyl al hierdie onwillige daarwees-mense,
wat eintlik wou WEGwees,
nog sleepvoet op pad is, sê
God in die Seun se koms: “Ek wil
HIER-wees”; “Ek kom by julle woon”.
Sy “woon” is ’n baie spesiale soort
“woon”. Uit die 19 uitdrukkings in
Grieks wat die Johannes-Evangelie
kon gebruik het om God se hier-wees
in Jesus Christus te beskryf, kies Hy
’n woord wat letterlik “tent opslaan”
of “tabernakel” beteken. Hierdeur
gee die Gees unieke, troosryke, perspektiewe
op Kersfees, op God se
hier-wees in Christus:
God gaan saam met sy kinders
OP PAD
’n Tent is ’n reis-woning. Toe Hy met
die woestynreis in ’n tent (tabernakel)
by sy volk kom woon het, het God
daarmee erken dat sy volk op reis is
Gelowiges in Suid-Afrika vandag mag nie maar gedagteloos die Weg-kultuur aanvaar
of toelaat dat dít hulle lewensbesluite bepaal nie. Kersfees roep ons tot nadenke,
besinning en verwondering oor die God wat hier by ons kom woon.
4 • Die Kerkblad • 2008
desember

en dat Hy saam met hulle reis. God
se hier-wees in Jesus Christus is dus
nie ’n ontkenning van die swaar omstandighede
wat aanleiding gee tot
’n Weg-kultuur by mense nie. Die
Seun se “kom woon” beteken juis
ook nie gearriveerheid of ’n finale bestemming
nie. God identifiseer Hom
in die Seun met sy kinders en gaan
SAAM met hulle op pad na ’n beter
toekoms. Dis juis God se saamgaan
met die volk wat hulle so uniek gemaak
het (Eks 33:15). In Christus
doen Hy dit nou weer vir ons wat vandag
lewe.
God hou sy VERBOND
Die bou van die tabernakel volg op
die verbondsluiting (Eks 24). In die
Nuwe Testament word die tabernakel
dan ook “die verbondstent” genoem
(Heb 8:9). God se besondere genade-ooreenkoms,
waarin Hy Homself
aan sy mense verbind, het vir die Israeliete
sigbaar geword in die tabernakel
daar by hulle.
Dieselfde (en méér) gebeur in die
Seun se koms. In die “kom woon”
van sy Seun sê God dat Hy sy verbond
hou. Die Seun kom inderdaad al die
verbondseise in ons plek vervul, sodat
God se seënryke en reddende teenwoordig-wees
by almal wat Hy gekies,
’n werklikheid kan wees.
God in BEHEER
Die tabernakel van God was die middelpunt
van die reisende Israeliete
se kamp en lewe. Die opslaan, afbreek
en reis van die hele laer het
ordelik rondom die tabernakel plaasgevind
(Num 2:17). Vanuit die tabernakel
is die Israeliete se leefstyl bepaal.
In die diepste van die tabernakel,
die allerheiligste, was immers die
ark met die Tien Gebooie.
Wanneer Jesus Christus in hierdie
wêreld kom “tabernakel”, kom Hy
dus nie bloot as ’n passiewe medereisiger
nie. Hy en sý wet (Gal 6:2) moet
inderdaad in die sentrum staan, en
alles moet ordelik vanuit Hom en vir
Hom bestuur word.
2008
desember
uit die Woord
ONTMOETING
Die tabernakel was ook bekend as “die tent van samekoms”. In daardie
tent was daar voortdurend lig (Eks 27:20-21). God was dus in sy “woon”
onder die Israeliete dag en nag toeganklik. Die Israeliete kon God in die
tabernakel ontmoet en al hulle behoeftes aan Hom stel. Daar waar God sy
kinders ontmoet, ontmoet sy kinders ook mekaar. Hulle liefde vir en afhanklikheid
van God smee ’n kosbare eenheid tussen hulle. In Christus se koms
stel God Hom weer toeganklik in hierdie wêreld en begin Hy ’n nuwe eenheid
en vrede tussen mense.
Die verhouding met God vra OFFERS
Die tabernakel was die plek waar soggens en saans ’n lam as offer gebring
is (Eks 29:38-46). Daarin lê die erkenning dat die ontmoeting tussen God
en mens nie vanselfsprekend is nie. Die heiligheid van God en die sondigheid
van mense roep om offers en offergawes. Wanneer Jesus Christus onder
ons kom “woon”, voorsien God self in Hom die volmaakte Lam wat die
ewige verhouding met God moontlik maak.
God maak sy HEERLIKHEID sigbaar
Die tabernakel was ook die plek waar God se heerlikheid sigbaar geword
het. Die wolk van God het die tabernakel gevul (Eks 40:34-35) en dit oordek
(Num 9:16). Daarom was die tabernakel ook die plek van die liturgie, van
die erediens, van die verheerliking van God. In Christus word die heerlikheid
van God weer sigbaar (Jh 1:14b). Dit roep ons tot aanbidding en verheerliking
– ja, tot die liturgie van die lewe.
God openbaar die WAARHEID
By die tabernakel is die volk ook onderrig in die waarheid. Waarheid, nie
alleen as kennis nie, maar as die kern van die verbond, die persoonlikintieme
verhouding met God. In Christus het die heerlikheid en genade van
hierdie waarheid tot by ons gekom (Joh 1:14b). Deur by ons te “tabernakel”,
dui God aan dat Hy op ’n intiem-persoonlike verhouding met al die uitverkorenes
mik. In Jesus Christus maak Hy hierdie verhouding van waarheid
moontlik. Hy is die weg, die waarheid en die lewe (Joh 14:6).
************************
Gelowiges in Suid-Afrika vandag mag nie maar gedagteloos die Weg-kultuur
aanvaar of toelaat dat dít hulle lewensbesluite bepaal nie. Kersfees roep
ons tot nadenke, besinning en verwondering oor die God wat hier by ons
kom woon. Hierdie besinning verdiep met die insig dat my fisiese hier-wees
vandag alles te doen het met God se “kom woon” in die wêreld. My fisiese
hier-wees, my liggaam, is immers vandag God se woonplek, sy tempel (1
Kor 6:19). God woon in hierdie land, in my en ander gelowiges se fisiese
teenwoordigheid. So verteenwoordig die gemeente waarvan ek deel is Christus
se liggaamlike konkrete hier-wees in hierdie wêreld. Christene wat dus
in hierdie dae besluite moet neem oor bly of ry, moet dit geïnspireerd (deur
die Gees gelei) doen. Waar is dit wat die God wat in my woon wil “tabernakel”?
Só ’n geïnspireerde keuse beïnvloed ’n mens se leefstyl. Dit lei tot ’n bewuste
lewe-met-God in hierdie wêreld, ’n lewe in vaste geloofsvertroue dat God sy
verbond hou. Dit word ’n lewe wat vanuit Christus beheer en georden word,
’n liturgiese lewe van blywende Kersfees, afgestem op die heerlikheid van
God, ’n lewe van dankoffers wat die genade en waarheid van ’n persoonlike
verhouding met Jesus Christus weerspieël. DK
• Die Kerkblad • 5

Redaksioneel
Oujaar 2008
Wanneer ons die jaar 2008 oorskou, is daar
twee sake wat onmiddellik opval, twee sake
wat in die Christelike lewe van bepalende
betekenis is, naamlik sonde en genade. Die sonde van ons
as mense en die genade van God.
Sonde
Sonde neem natuurlik verskillende gestaltes aan. Sonde
bring byvoorbeeld vervreemding tussen mense en God, en
tussen mense onderling, teweeg. Hoewel 80% van die
bevolking in Suid-Afrika hulle as Christene beskou, is dit
duidelik dat die vervreemding, polarisering, vyandigheid
selfs, tussen die verskillende kultuurgroepe aan die
toeneem is. Miskien nie orals in die land eweveel nie, maar
plek-plek tog duidelik waarneembaar.
Sonde veroorsaak ook verblinding. Sonde maak ’n mens
blind vir jou eie foute, vir die nood van mense rondom
jou, vir die nood van armes, verslaafdes, mishandeldes,
getraumatiseerdes en gemarginaliseerdes. Dit maak ’n
mens ook ideologies blind, sodat jy nie die ondermynende
effek van ’n ideologie kan onderken en bestry nie.
Dit was grotendeels die geval in die vorige politieke
bedeling, en dis tans in ’n groot mate weer die geval
noudat nuwe vorme van imperialisme ons demokrasie
ondergrawe.
Sonde het ook ’n verlammende uitwerking. Dit maak jou
traag om vir die goeie op te staan en die kwaad af te wys.
As ons terugkyk op die jaar 2008, dan sien ons dit: die
sonde, in al sy verskriklike gedaantes, ons sien dit in ons
persoonlike en gesinslewe, in die kerk en samelewing, in
die politiek en ekonomie, in die kuns en kultuur. Nêrens is
daar iemand of iets vlekvry nie.
Ons sien dit, maar ons bely dit ook: “Voor U, o Here,
staan ons skuldig. Wees, ons, sondaars, ter wille van
Christus genadig. Help ons in die nuwe jaar op die goeie
pad.”
Genade
Wie terugkyk, sien egter nie net die bloedspoor van die
sonde nie, maar ook die spore van genade, daardie genade
van God wat – in Christus – altyd groter is as die sonde,
Christus wat die sonde en die dood oorwin het en
uiteindelik ook finaal sal opruim.
Genade dui altyd op God se guns, sy welwillendheid, sy
goedgesindheid, sy weldadigheid teenoor sondaars. “God
is lig en daar is geen duisternis in Hom nie.” God se
genade maak die lewe op aarde moontlik. Daarsonder sou
die wêreld, ons land, sy kerk, sy kinders in ’n bodemlose
moeras wegsink.
Sy genade beteken natuurlik nie dat ons outomaties van
alle gevare, probleme, terugslae en pyn gevrywaar sal
wees nie, maar wél dat Hy ons ín ons teenspoed en nood
sal bystaan, ondersteun en versterk, sodat ons uiteindelik
as oorwinnaars anderkant sal uitkom.
Op die wêreldtoneel het groot gebeurtenisse plaasgevind.
Die wêreld het een van sy grootste ekonomiese krisisse
in byna ’n eeu beleef. Die VSA het in die persoon van mnr.
Barack Obama ’n nuwe president gekry. In Suid-Afrika het
die ANC mnr. Thabo Mbeki as staatspresident herroep en
vervang met mnr. Kgalema Motlanthe.
Ondertussen het ’n breuk in die ANC plaasgevind en is
die nuwe party, Congress of the People, besig om momentum
op te bou. Alles dui daarop dat die jaar 2009 ’n
besonder uitdagende jaar kan wees. Ons gebed is dat God
se genade die komende jaar oor ons land en oor ons
wêreld groot sal wees. Gedurende Desembermaand
herdenk die meeste Christene in die wêreld die geboorte
van Jesus. Daar, in die krip van Betlehem, word God se
genade tasbaar sigbaar, daar waar skaapwagters die
Verlosser soek en vind. En waar wyse manne uit die ooste
by Hom kniel en Hom hulde bewys.
Die Verlosser is gebore! God se genade sien ons ook in
die Man aan die kruis – en buite die oop graf, waar Hy
mense ontmoet en hulle vol verwondering die blye
boodskap verder die wêreld indra. En wanneer die Gees
van God in die kerk vaardig word en nuwe lewe in ou
harte wek.
Ons sien en ervaar God se genade elke dag, elke jaar. Ons
het dit ook die afgelope jaar ervaar. En ons dank Hom
opreg daarvoor. Elke Kerstyd herinner ons opnuut
daaraan. Die redaksie wens al ons lesers ’n vreugdevolle
Kerstyd toe!
– JHvW
6 • Die Kerkblad • 2008
desember

Vanaf 5 Januarie 2009 vergader
die Algemene/Nasionale
Sinode van die Gereformeerde
Kerke in Suid-Afrika (GKSA)
in Potchefstroom, ’n sinode wat
hierdie keer vanweë die betrokkenheid
van die jonger kerke die vorm
van ’n algemene sinode sal aanneem,
soos Artikel 29 van die Kerkorde ook
bepaal.
Saam op weg
Die woord “sinode” is afgelei van ’n
Griekse woord wat net twee maal in
die Nuwe Testament voorkom,
naamlik sunodeuoo (wat beteken
“saamreis met”, Hand 9:7), en sunodia
(wat beteken “saamreisgeselskap”,
Luk 2:44).
Dit gee uitdrukking aan die feit van
saam-op-weg wees, in ons geval dan
van kerke/gemeentes wat saam op
weg is na die toekoms.
’n Mens sou tereg die vraag kon stel
of ’n kerkvergadering hoegenaamd
nodig is, aangesien ons in die Nuwe
Testament nie daarvan lees nie,
behalwe vir die kerkvergadering in
Handelinge 15, wat blybaar nie ’n
permanente karakter besit het nie.
Uit die kerkgeskiedenis weet ons ook
dat plaaslike gemeentes vir lang tye
sonder permanente, gestruktureerde
kerkvergaderings klaargekom het.
Tog het gereformeerde kerke sedert
die 16de eeu besluit om die (heersende)
biskoplike stelsel van die
Katolieke Kerk nie na te volg nie, ook
nie die independentistiese stelsel van
losstaande gemeentes nie, maar wel
die presbiteriaal-sinodale stelsel van
kerkregering.
Die groot uitgangspunt is hier dat
Christus die Hoof van sy kerk is en
dat Hy sy kerk deur sy Woord en
Gees regeer. In hierdie verband maak
Hy gebruik van dienaars, ouderlinge,
predikante, kerkrade en kerkvergaderings.
Die vertrekpunt is die plaaslike kerk
2008
desember
Hoofartikel
Sinode 2009
Saam op weg
en plaaslike kerkrade, maar kerke/gemeentes het mekaar ook nodig, en moet
mekaar ook in woord en daad ondersteun. Hulle is saam op weg en saam
diensbaar aan die koms van die koninkryk van God. Soms is dit nodig dat hulle,
veral wanneer daar oor die verstaan van die Woord ’n besluit geneem moet
word, soos in Handelinge 15, saamkom, saamvergader en saambesluit.
Nie verniet nie skryf Paulus aan die gemeente van Efese dat ons “saam met al
die heiliges begryp hoe wyd en ver en hoog en diep die liefde van Christus
strek” (Ef 3:18).
Individualisme is ’n kenmerk wat die samelewing, en ook die kerk, veral sedert
die 18de eeu van die Verligting binnegesluip het. “Ek is reg” en “ek alleen is
reg” het by baie ’n lewensinstelling geword. Natuurlik moet ’n mens bereid
wees om alleen by die waarheid te staan, en desnoods daarvoor te sterf (soos
Christus, en Luther, in navolging van Hom), maar vir die kerk van Christus wat
deur die Heilige Gees in die hele waarheid gelei word, is dit raadsaam om in
die gewone gang van sake rustig na mekaar te luister, argumente noukeurig in
die lig van die Skrif te weeg en dan weloorwoë besluite te neem.
Veral die Spreukeboek is vol daarvan dat ware wysheid nie sommer uit die lug
val nie, maar saamhang met saamdink en saampraat en met die luister na goeie
raad. “Redding lê in baie raadgewers” (Spr 11:14); “wie wysheid het, luister na
raad” (Spr 12:15).
Sinode 2009
Januarie 2009 vergader die sinode, dit wil sê die gemeentes is weer eens saam
op weg. Op weg om saam te dink, saam te praat en saam te besluit. En
natuurlik ook om saam te bid. Terwyl ons skryf, het die agenda nog nie verskyn
nie, maar ons kan verwag dat daardie sake wat die afgelope jare so druk
bespreek is, weer op die agenda sal wees, sake soos die kerklied en vroulike
ampsdraers. ’n Mens hoef nie oor besondere gawes te beskik nie om te besef
dat die debatte weer spanningsvol gaan wees, en dít alles op die vooraand van
die 150-jarige feesvierings van die GKSA.
Die kern van elke debat gaan wees hoe ons die Skrif ten opsigte van bogenoemde
en ander sake verstaan en in ons nuwe omstandighede behoort toe
te pas. Want sover my kennis strek, het Gereformeerde predikante en teoloë
’n hoë waardering vir die Skrif as bron en norm vir die kerk en teologie en
wys hulle ’n Skrifkritiese benadering af.
Maar die Gees moet ons help om saam, ook met die raad en advies van
buitelandse adviseurs, die juisste en opbouendste besluite te neem.
Sáám op weg? Mag die goeie God dit in sy genade gee! Daarvoor sal ek
onophoudelik bid, en ek vertrou alle gelowiges saam met my.
– JHvW
• Die Kerkblad • 7

Brandpunt Prof. PH (Rikus) Fick (Teologiese Skool)
Die uitdrukking “Agter die
skerms” word algemeen in
die omgangstaal gebruik.
Dit kom uit die toneelwêreld, en
verwys na daardie deel van die
verhoog waar die akteurs beweeg
en waar dekorstukke staan; die
plek waar die gehoor nie toegelaat
word nie. Waar die gehoor sit, kan
hulle nie sien wat daar gebeur nie,
hoewel hulle soms iets vanuit
daardie verbode ruimte kan hoor.
Dit is ’n ruimte waaroor daar soms
groot nuuskierigheid heers.
Hierdie uitdrukking het in die
tweede helfte van die vorige eeu
besondere betekenis vir ons in die
Weste gekry met die bou van die
Berlynse Muur en die ontstaan van
die woord “ystergordyn”. Wat agter
daardie simboliese gordyn gebeur
het, het almal aan die gis gehad en
tot die ontstaan van baie stories
gelei. Wanneer iemand vandaar
ontsnap het, het die media elke
stukkie inligting wat so ’n persoon
kon gee, opgeslurp en uitgebasuin.
Wat aan hierdie uitdrukking ’n
besondere gevoelswaarde gee, is
die feit dat dit te doen het met
seker een van die swaarste dinge
waarmee elke mens op aarde –
ook die ongelowige – te doen het:
om nie te weet nie.
Ons het dit weer die afgelope
maande in ons land ervaar. Ons
weet nou nog nie presies wat agter
die skerms gebeur het toe daar
besluit is om van oudpresident
Om nie te weet
Mbeki ontslae te raak nie. Wat
alles agter die skerms beplan word
met en vir die nuwe politieke party
vanuit ANC-geledere, is ook nie vir
ons duidelik nie. Elkeen van ons
ervaar met hierdie “nie weet nie”
ongemak, want dit gaan oor dinge
wat bespreek en beplan word en
wat op een of ander manier ’n
invloed op ons lewens gaan hê.
Dan is daar die ander groot skerm
waaragter ook nie ingekyk kan word
nie. Dit is ’n skerm waarmee ons
as gelowiges elke dag te doen het;
dit wat dikwels in die dogmatiek
God se “verborge wil” genoem
word.
Dit word in ’n sekere opsig geïllustreer
met die wolke op die berg
Horeb waarin Moses verdwyn het
om met die Here te praat en sy wet
te ontvang. ’n Mens dink ook aan
die voorhangsel in die tempel van
ouds. Net een keer per jaar kon die
hoëpriester agter daardie gordyn
ingaan na daardie deel van die
tempel waar die heerlikheid van
God bo-oor die versoendeksel van
die ark geskyn het en vanwaar Hy
soms gepraat het.
Dink ook aan Sagaria, Johannes
die Doper se pa, aan wie die engel
verskyn het by die wierookaltaar.
Toe hy stom uitkom, kon die volk
maar net gis wat “agter die
skerms” gebeur het.
nie ...
Daar is egter min plekke in die
Bybel waar dit vir ons so helder en
duidelik geïllustreer word soos in
die eerste deel van die boek Job.
Daar kry die leser ’n kykie agter die
skerms van ’n gesprek in die hemel
tussen God en Satan – ’n gesprek
wat geweldige gevolge vir Job se
lewe wou hê en waarvan hy niks
geweet het nie.
Het jy al ooit gewonder wat agter
die skerms oor jou lewe beplan
word? En as jy daaroor dink, watter
gevoel wek dit by jou op?
In die tyd net voor die koms van
Christus was daar by ’n groot deel
van die Romeine ’n gevoel van
wrewel en selfs woede teenoor
hulle gode se ongevoeligheid in
besluite wat hulle oor die mens se
lewe sou geneem het. Die gode is
dikwels voorgestel: besig om
verhoudings aan te gaan, te trou,
met mekaar te baklei en in jaloesie
teenoor mekaar allerhande komplotte
te smee. In die proses is die
mense onder op die aarde soos
poppe rondgeskuif en rondgegooi.
Dit het die ongelowiges kwaad
gemaak.
Net so kan ’n mens talle voorbeelde
noem van mense wat die vuis
teen die hemel lig en God beskuldig
van ongevoeligheid en van
kwade bedoelings oor dit wat met
hulle gebeur.
Ons dink nie altyd oor God se
besluite oor ons lewens in tye van
voorspoed nie. Maar as swaarkry
op ons pad kom, dan vra gelowiges
dikwels: Wat is God se plan
hiermee? Dit is in sulke tye dat ons
wens dat ons tog net ’n kykie agter
die skerms kan kry om sin te
probeer kry oor die situasie waarin
ons verkeer.
’n Mens loop natuurlik ’n bloutjie
8 • Die Kerkblad • 2008
desember

as jy dit probeer doen. Totius het dit verwoord in sy gedig, “Die Godsbesluit”.
Hy probeer insig kry in God se raadsbesluit. Hy vergelyk dit met ’n
wag-’n-bietjie-bos, een van God se “donker bome”: “... en steek ek dan
my hande uit / na u besluit, / dan gryp ek in die dorings vas.” Die talle
“waaroms?” wat ons in die Skrif kry (soos in die Psalms) sê ook iets van
hierdie magteloosheid wat die mens ervaar, omdat hy nie weet wat God
se plan met sy lewe is nie.
Kinderlik-gelowig kan en moet ons egter vra: Is dit regtig so vreeslik om
nie te weet nie? As ’n mens God sou sien as ’n wispelturige God wat
veranderlik is, wat soms besluiteloos is, wat soms kwade bedoelings met
die mens het, dan kan ons inderdaad uitroep: “Hoe vreeslik om nie te
weet nie!”
Maar juis omdat ons op God kan vertrou, omdat Hy getrou is, moet ons
eerder tyd en krag spandeer om seker te maak dat ons binne die grense
van God se geopenbaarde wil (dit wat Hy wil hê ons moet doen) lewe as
om onbehoorlike vrae te vra oor sy verborge wil (dit wat Hy doen en wil
doen).
Mense se begeerte om agter die skerms in te kyk het dikwels te doen
met ’n begeerte om te weet wat die toekoms inhou. Iemand het op ’n
2008
desember
Brandpunt
keer (na aanleiding van die sterrevoorspel-verskynsel)
gesê dat
sommige mense meer begaan is
oor die sterre se bane in die
hemelruim as oor die manier hoe
hulle hier op aarde leef. Ons kyk
nog inderdaad deur ’n spieël in ’n
raaisel, maar sal eendag van
aangesig tot aangesig sien.
Laat ons nie ongeduldig raak nie.
Vertroue op God, Hy wat weet wat
Hy doen en waarom Hy dit doen, is
ons opdrag. En laat ons onthou dat
selfs mense wat agter die skerms
dink en praat en besluit en komplotte
smee, oop en bloot voor God
staan. Oor goddelose planne wat
soms agter die skerms gemaak
word, sê die Skrif: “Hy wat in die
hemel woon, lag; die Here spot
met hulle” (Ps 2:4). DK
• Die Kerkblad • 9

die redakteur gesels met ...
Ds. Leo
van Schaik
Leonardus Hieronimus van Schaik is op 3 Maart 1949 gebore
en deur ds. JF du Plooy in die Geref. Kerk Florida gedoop. Hy was
’n leerling van die Laerskool en die Hoërskool Menlopark. Hy het
onder dr. BR Kruger belydenis van geloof afgelê in die Geref. Kerk
Pretoria-Brooklyn.
Hy behaal sy ThB aan die PU vir CHO. As student in Potchefstroom was hy diaken in die Geref. Kerk
Potchefstroom-Noord en ouderling in die Geref. Kerk Cachet. Hy het drie jaar op die Studenteraad gedien
(twee jaar as sekretaris), en was vir drie jaar op die Huiskomitee van Over de Voor. Hy was ook hoofbestuurslid
van die Afrikaanse Studentebond, en het aan verskeie ander studentebedrywighede deelgeneem. Hy was
vir 39 jaar verbonde aan die Voortrekkers.
In 1976 is hy as predikant van die Geref. Kerk Springs-Oos bevestig.
Ds. Van Schaik is op 23 Junie 1984 met Anita Hamman, ’n onderwyseres, getroud. Hulle het twee
seuns, Pieter (19) en Johan (17) – albei provinsiale skolerugbyspelers. Pieter is vanjaar ’n eerstejaarstudent
aan die NWU, en Johan is in Gr. 11 aan die Hoërskool Hugenote in Springs.
Ds. Van Schaik het vir 12 jaar gedien op die beheerliggame van die laer- en die hoërskool (sewe jaar
as voorsitter).
Ds. Van Schaik het al op verskeie deputategroepe in die GKSA gedien, onder andere die Sustentasiedeputate
(25 jaar, waarvan 12 jaar as voorsitter), die Bestuur van die Administratiewe Buro (vir 12
jaar), die Trustees van die EVT, die PPF en die Personeel Pensioenfonds (15 jaar, waarvan ses jaar as
voorsitter). Hy het ook vir ses jaar op die Kuratorium van die Teologiese Skool gedien. Hy is ook op die
programmeringskommissie van die Nasionale Sinode (al vir nege sinodes), en het op die moderamen van
die Nasionale Sinode 2006 gedien.
Vertel ons iets meer van jou agtergrond.
Ek het die voorreg gehad om in ’n kerkvaste huis groot
te word, en het vroeg al geleer om betrokke te wees by
my kerk, skool en gemeenskap.
Ek het in Pretoria grootgeword en is ’n ras-egte Blou
Bul, maar het ’n baie sagte plek vir die Luiperds. Na matriek
is ek Puk toe. My studentejare was seker die lekkerste deel
van my jongmenslewe.
Die afgelope 32 jaar is ek predikant in Springs-Oos –
wat elke oomblik vir my ’n genadevoorreg is.
In Springs is ek en Anita 24 jaar gelede getroud, en die
Here het vir ons twee pragtige seuns gegee.
Die Nasionale Sinode 2006 het jou benoem as organiseerder
in die reëlingskomitee vir die 150-jarige
fees wat DV volgende jaar in April in Potchefstroom
plaasvind. Dit het meegebring dat jy talle gemeentes
besoek het. Het jy oral entoesiasme gevind? Hoe vorder
die reëlings? Vertel ons lesers meer oor wat verwag
kan word.
Dit is ’n groot voorreg om landswyd by gemeentes op
te tree en die verskillende karakters van die verskillende
kerke te sien en te ervaar. By al die gemeentes waar ek
opgetree het, is daar ’n groot entoesiasme vir Fees 150.
Die reëlings vorder baie goed. ’n Eietydse fees word beplan
met ’n unieke karakter, wat aan die doelstellings wat
die feesdeputate daargestel het, sal voldoen. ’n Kerklike fees
met baie geestelike diepte, en tog met gesonde ontspanning
en gebalanseerde vermaak vir almal, word beplan.
� In beplanning is ’n Feeskonsert met onder andere kunstenaars
soos Rina Hugo en Jannie Moolman wat nuwe
liedere asook Psalms en Skrifberymings gaan sing.
10 • Die Kerkblad • 2008
desember

� Dan is daar ’n produksie getiteld “Kerkspore in Psalmnote”
saam gestel deur dr. Belia van der Merwe – gedeeltes
uit die kerkgeskiedenis word belig uit die Bybel en
afgerond met sang uit ons kerklike liedereskat.
� Vir toneelliefhebbers is daar “’n Onderhoud met Totius”.
Paul en Netta Schutte speel die hoofrolle. Van Totius se
gedigte, psalmberymings en ander geskrifte word voorgedra
met ligbeelde van foto’s uit die argief. Dis ’n uur
lange produksie wat niemand mag misloop nie!
Hierdie drie produksies het ’n speelvak op Donderdag,
Vrydag- en Saterdagaand, elke keer op verskillende tye.
� ’n Paastablo – wat die gevalle mens uitbeeld in die versoening
deur Christus en ons verwagting op die wederkoms
– word op Vrydagaand beplan vir die amfiteater
met professionele akteurs, ’n simfonie-orkes en die Pukkoor.
� “Psalmwoord en Noot” word beplan vir Saterdagaand
in die amfiteater waar ons lekker gaan saamsing, terwyl
deelnemers se kennis van die Totiusberymings getoets
word.
Op die Joolplaas word stalletjies vir uitstallers, ’n kunsmark
en kosverkope beplan. ’n Reuse tent (Tent van samekoms)
word beplan, waar gekuier en koffie gedrink kan word
– deur die loop van die hele Vrydag, Saterdag en Sondagoggend.
� Baie vermaak vir die jeug op die Joolarena, en die kinders
se Doppertjie Tent is in vooruitsig.
� Koorfeeste en orreluitvoerings vind deurlopend plaas
in die Geref. Kerk Potch-Noord se kerkgebou. Besigtingstoere
met foto-uitstallings in Noord se kerksaal en begeleide
toere deur die Totiushuis en die kerkmuseum word
in die vooruitsig gestel.
Hierdie is maar die hoofmomente van die fees, daar is
nog baie meer in beplanning.
Word daar besondere reëlings tydens die fees in
Potchefstroom getref vir daardie lidmate wat nie
die nuwe Psalmomdigting en/of die nuwe Bybelvertaling
gebruik nie?
Die beplanning is dat daar meer as 30 eredienste oor
die naweek sal plaasvind in die tien kerke in Potchefstroom.
Wat dus in gebruik by die plaaslike kerk is, word so
gehandhaaf. “Psalmwoord en Noot” is opgestel uit die Totiusberymings
en Skrifberymings.
Koester jy hoopvolle verwagtings vir die komende
Sinode in Januarie 2009?
Ja, ek is baie hoopvol en het hoë verwagtings vir die
komende Sinode.
Eerstens – dit is die eerste Sinode wat saamgestel is uit die
nuwe Streeksinodes waaroor ek baie opgewonde is.
Tweedens – Dit is ook ’n feessinode waar reeds gefokus
gaan word op die Fees 150. Die beplanning is dat al die
groeteboodskappe en gelukwensings van die binnelandse
en buitelandse kerke een aand sal plaasvind met orreluit-
2008
desember
gesprek
voerings en samesang.
My hoop is dat ons oor sekere sake ooreenkom, om
met mekaar te verskil en dit vir die plaaslike kerkraad oorlaat
om te besluit. Byvoorbeeld – die gebruik van watter vertaling(s)
van die Bybel in die erediens gebruik mag word.
Jy is nou al vir nege sinodes betrokke by die “programmering”
van nasionale sinodes. Is die agendas
van sinodes nie te oorlaai om deeglik in tien dae
afgehandel te word nie? Bestaan daar nog bottelnekke
teen die einde – wat soms aanleiding gee tot
oorhaastige besluite?
Beswaarskrifte neem die meeste van die tyd in beslag –
daar is reeds 18 beswaarskrifte in die Agenda opgeneem
en daar word nog gewag op die stukke van die Streeksinodes
vir die Aanvullende Agenda.
Ons moet waak dat die Algemene Sinode nie ’n studieliggaam
word nie. Alleen sake wat nie deur mindere vergaderings
afgehandel kan word nie, behoort tot die Agenda van
die Algemene sinode.
In die programmering poog ons dat daar genoegsame
tyd afgestaan word aan die “gewigtige sake”, sodat daar deurdagte
besluite geneem kan word. Die kommissiestelsel wat
nou reeds vir tien of meer sinodes in werking is, sorg dat al
die sake behoorlik bestudeer word en dat die aanbevelings
aan die Sinode deurdag is.
Geen sinode kan roem dat alle besluite foutloos is nie,
en daarom sal ons altyd weer moet reformeer om die regte
besluite te neem, volgens God se Woord en ons belydenis.
Jy dien nou al vir 12 jaar op die bestuur van die Administratiewe
Buro. Hoe gaan dit in die algemeen
met die finansies in die GKSA ten opsigte van bydraes
vir die Teologiese Skool, afgetrede predikante
ensovoorts? Is ons agter of voor?
Die Bestuur van die Buro is baie dankbaar dat die kerke
gereeld en getrou ramings oorbetaal. Die afgelope drie
jaar is die gemiddelde ramingsinkomste 100% oor die termyn.
Natuurlik sou ons ’n groter inkomste vir die emerituspredikante
(EVT) wou hê, want dit beteken dat ons groter verhogings
in hulle versorging kon gee.
Die Sustentasiekas het egter ’n groot tekort vir 2009,
en pogings word nou aangewend om die tekorte te oorbrug
met ’n spesiale oproep aan kerke om buitengewone bydraes
te lewer.
Het jy gemoedsrus dat afgetrede predikante genoegsaam
versorg word in hierdie tye van verhoogde lewenskoste?
Of moet talle van hulle maar uitspring
en hulpdiens of ’n aanvullende werk verrig?
� Die versorging van ons emeritusdominees het aansienlik
verbeter, maar dit is baie beslis nog nie op die vlakke
wat dit behoort te wees nie. Gedurende die termyn 2006
tot 2008 kon ons baie goeie verhogings aan die emeriti
deurgee. Die verwagting is dat ons teen 2012 die doelwit-
• Die Kerkblad • 11

gesprek
te wat ons gestel het, sal bereik. Ons as Trustees is baie
dankbaar dat die meeste kerkrade Artt. 13 en 20 KO
getrou nakom.
� Sou ons die Dankbaarheidsfonds vinnig kon laat groei,
kan ons nog beter verhogings aan ons emeriti deurgee.
� As gevolg van die tekort aan predikante, word die hulpdiens
wat ons emeriti lewer – veral in klein gemeentes
– baie waardeer en speel hulle ’n baie groot rol sodat
Woordbediening kan voortgaan.
� Die versorging van emeritus-“maruti’s” wek groot kommer.
Van ons maruti’s kan byvoorbeeld nie emeriteer
nie, omdat hulle geen versorging sou hê nie. Die Deputate
Emeritaatsversorging is besig om die behoefte te bepaal,
en ons wil graag sekere aanbevelings aan die Algemene
Sinode maak.
Jy dien nou al vir ses jaar op die Kuratorium van die
Teologiese Skool. Wat se werk doen kuratore? Studeer
daar genoeg teologiese studente om in die behoeftes
te voorsien?
Die kuratore se grootste taak is om toesig te hou op
verskeie vlakke – oor die professore, oor wat geleer
word aan die Teologiese Skool, en oor die studente.
Daar is ’n groot tekort aan teologiese studente. As ons
in aanmerking neem dat daar meer as 25 vakante gemeentes
in die blanke kerke en ongeveer 45 vakante gemeentes in
die swart kerke is, heers daar kommer hieroor.
Dit val op dat ná die eenwording van die
Teologiese Skole van Hammanskraal en Potchefstroom
minder studente uit die ressort van Sinodes
Middellande en Soutpansberg hulle vir teologiese
studie jaarliks aanmeld. Wat kan hieraan gedoen
word?
Ek dink daar moet aan die TSP ’n oorbruggingskursus
aangebied word om voornemende teologiese studente
in staat te stel om te voldoen aan die universiteit se standaarde
vir toelating tot die onderskeie graadkursusse.
Jy is nou al vir 32 jaar predikant in Springs-Oos. Het
julle gemeente ook iets ervaar van debatte oor die
kerklied, kleredrag, wyse van nagmaalviering ensovoorts,
wat deur die jare in talle gemeentes voorgekom
het? Hoe het julle sake hanteer om rus en vrede
te verseker?
Daar was moeilike dae, party van die debatte kon nooit
klaarkry nie. Dit het gewissel van kerklike kleredrag
soos swart pakke, hoede vir die susters, kleredrag van ouderlinge
en diakens tydens huisbesoek, staan of sit tydens die
gebed, kollekte onder die diens, Skrifberymings, afkondiginge
voor die erediens ensovoorts, ensovoorts.
In al hierdie sake het ek probeer om my as persoon nie
in die spervuur te laat beland nie. Op die kerkraadsvergaderings
het ek leiding gegee, maar pobeer om waar moontlik
nie betrokke te raak in die beredenerings oor ’n saak nie.
Beswaardes is besoek en weer besoek, en met die verloop
van tyd het oor sekere sake wel berusting gekom.
Hoe behoort ’n gemeente van Christus Kersfees te
vier?
Ons is die afgelope klompie jare tydens Kersfees in die
Wes-Kaap en woon gewoonlik die Kersdiens in die
Geref. Kerk Kleinmond by. Dis ’n wonderlike ervaring om
saam met meer 200 lidmate in die klein kerkie so ’n diens
by te woon. So ’n vroeë oggenddiens dink ek is gepas en
stigtelik vir die viering van Kersfees.
Jy het vir 12 jaar diens gedoen op beheerliggame
van skole. Onlangs het mnr. Paul Colditz, uitvoerende
hoof van die Federasie van Beheerliggame van Suid-
Afrikaanse Skole (FEDSAS), opgemerk dat “onderwys
in Suid-Afrika reeds in duie gestort het” (Kerkbode,
05-09-2008:4). Van die ongeveer 25 000 staatskole
is daar 2 000 wat behoorlik funksioneer. Hy sê
daar bestaan ook ’n kommerwekkende afwesigheid
van belangstelling onder veral Afrikaanse kerke by
die land se onderwys. Volgens hom het die rol wat
Afrikaanse kerke in die onderwys speel, sedert die
nuwe politieke bedeling in 1994 feitlik verdwyn.
Kerke moet ouers aanspoor om hulle verantwoordelikheid
ten opsigte van die onderwys te aanvaar.
Jou kommentaar hierop?
Die kerk het baie beslis ’n taak om ouers aan te moedig
om by hulle kinders se skole betrokke te wees. Groot
ouerbetrokkenheid verseker inspraak by skole, en ons kan
die invloed uitoefen wat ons moet uitoefen.
Het jy nog hoop vir ons land en vir die kerk van die
Here?
Vir ons land het ek hoop – armoede, geweld en
wanbestuur of ’n gebrek aan bestuur moet onder andere
baie aandag ontvang. Ons kerke kan hierin ’n rol speel.
Vir die kerk van die Here het ek baie hoop, inteendeel dit is
ONS enigste hoop in Christus. Die Gereformeerde Kerke
moet groei en uitbrei oor alle grense heen. My bede is dat
Fees 150 nuwe betekenis gee aan ons opdrag vir die verbreiding
van die evangelie van ons Here Jesus Christus.
Enigiets anders op die hart?
Ek sal graag twee sake wil noem:
� Ons kan nogal baie stewig standpunt inneem dat ons
alleen op grond van die waarheid in die Bybel ons lewe
moet inrig, ook ons kerklike lewe en in kerklike vergaderings.
Dit is wonderlik en mooi. Maar dan moet ons ook
konsekwent wees. Ons dankoffers moet net so Skriftuurlik
getrou wees. Is ons offervaardigheid werklik na die
behorenseis van die Skrif?
� Ons moet ’n onwrikbare kinderlike geloof hê. Geloof
bou hoop en hoop blom in liefde vir God, sy kerk en vir
mekaar. DK
12 • Die Kerkblad • 2008
desember

Dr. PW (Pieter) Bingle (emeritus, Kaapstad)
2008
desember
• perspektiewe op Versoeningsdag •
Pelgrims vir geregtigheid,
versoening en vryheid
’n Volk wat sy gisters vergeet, is straks self voor môre vergete.
Hierdie gevleuelde woorde beteken nie dat ’n volk en ’n land rugwaarts
deur die lewe moet gaan of in truspieëls na die lewe moet kyk nie.
En tog, elke mens, ’n volk en land het ’n onlosmaaklike verbondenheid
met sy verlede – ’n verlede waarin God ook die tyd gevul het met dade.
Wie vanuit die hede ’n terugskouing neem op die verlede, doen dit met
die oog op ’n vooruitskouing op die toekoms. Daar is wysheidslesse opgesluit
in die verlede. Dit gaan nie oor applous vir die verlede nie; ook nie om klaar
geknipte patrone uit die verlede vir die hede te haal en toe te pas nie. Ter
wille van die waarheid en aktualiteit moet gesoek word na die goue draad
wat verlede, hede en toekoms sinvol aan mekaar bind en weef. Dit is borduurwerk
waarin God se dade en die mens se dade dikwels so verweef is
dat die een nie duidelik van die ander te onderskei is nie. Die geskiedenis is
nie twee kolomme nie – God se dade en die mens se dade. Die geskiedenis
het ’n deurweefdheid van God se dade in en deur, en dikwels ondanks, die
mens se dade.
Die geskiedenis het ’n stem
“Vertel aan die volgende geslag van die roemryke dade van die Here en
van sy mag, van die wonderdade wat Hy gedoen het” (Ps 78:4). Asaf wys
die volk as ’t ware ’n spieëlbeeld van hulle verlede – die hoofroete en
besondere bakens waarlangs hulle gekom het. Die geskiedenis het ’n stem
wat in die hede stembande moet kry en verklank word. Versoeningsdag het
’n historiese perspektief.
Hoe mense ook al hierdie dag evalueer – van toejuiging tot veragting –
dit is ’n historiese feit waaraan niemand in Suid-Afrika kan verander nie. Dit
gaan nie om die kosmetiese tooisels wat dié dag al deur die jare verwerf het
nie. Daarom moet Versoeningsdag gestroop word van ’n paar wanopvattings
wat vreemd is aan die gees en karakter van die dag.
� Waak om nie in die geskiedenis dinge in te lees of om met die geskiedenis
buikspraak te doen wat histories nie te verantwoord is nie. Waak teen
uiterstes van enersyds verheerliking en andersyds ignorering. Dit gaan
om eerbiediging.
� Wie die geskiedenis van 16 Desember 1838 as ’n wit-swart polarisasie
vertolk, kyk met ’n politieke en rassistiese bril. Die konfrontasie was
tussen Christelike waardes soos eerlikheid, regverdigheid en vryheid teenoor
barbarisme; oor reg en geregtigheid teenoor onreg en oneerlikheid;
oor Christokrasie en nie oor pigmentokrasie nie.
� Bloedrivier was nie ’n konfrontasie tussen Wit en Swart nie. Benewens
die 468 Boeremans en 3 Engelse was daar ook 60 swartes en ’n onbekende
getal bruinmense in die laer. Dingaan was nie as aanvoerder van
’n “Swart mag” beskou nie. Bewys daarvan is die bondgenootskap tussen
Pretorius en Mpande, halfbroer van Dingaan, wat deur ’n strafekspedisie
met 17 000 Zoeloes finaal met Dingaan afgereken het.
� Dit is ’n denkfout om die Afrikaner te vergelyk met die uitverkore volk
Israel van die Ou Testament en die swartman met die heidene. Cliche’s
aktueel
en emosionele, opswepende,
vroom praatjies is oneerlik en histories
onwaar.
� Die bedoeling van die gelofte was
nie om as geloftevolk Godsvolk te
word nie. Die gelofte is juis gemaak
omdat daar by die Voortrekkers
’n deurlopende besef was
dat hulle van God afhanklik is. Die
ware gelowige se lewe staan
voortdurend onder ’n gelofte.
Daarvoor is nie ’n 16 Desember
nodig nie.
� 16 Desember is nie ’n Sondag
nie. In Suid-Afrika is daar nie 53
Sondae in ’n jaar en in die res
van die wêreld net 52 Sondae nie.
Die gelofte was ook nie so bedoel
nie. “Soos ’n Sondag …” beteken
nié “nóg ’n Sondag” nie. Wat gee
dan aan 16 Desember die karakter
van “soos ’n Sondag”? Verkondiging
van die Woord van God
en aanbidding van God. As dag
van Woordverkondiging is die beskuldiging
dat herdenking volkerepolarisasie
in die hand werk, nie
van toepassing nie. Dit is nié ’n
geleentheid om rond te ploeter
in die modder van kleinpolitiek en
onmenswaardige aftakeling nie.
Deurweefde goue draad
Dit is dan die goue draad wat uit
die verlede verweef is met die hede
en ook met die toekoms, dat ons
naamlik sal vra na die koninkrykwaarde
van die 1838-hoofstuk in die geskiedenis.
Dan word die ewigheidsperspektief
’n hede-kreatiewe perspektief.
Daarom is ons verbind om
te wees: pelgrims vir geregtigheid, vir
eerlikheid, vir vryheid en versoening.
Aan hierdie goue draad van Christelike
waardes moet gelowiges bly
weef. Doen ’n mens dit met erns,
gaan twee duidelike perspektiewe
• Die Kerkblad • 13

aktueel
oop:
� Eerstens, God se almag. Dit is nie die Trekkers, of
die laer, of die meerderwaardigheid van die geweer
oor die assegaai, of die oorwinning of nederlaag waaroor
dit gaan nie. Dit gaan oor die voorsienige bestel
van God, sy alomteenwoordigheid en om gebedsverhoring.
Versoeningsdag is nie ’n dag van selfverheerliking
en roem nie, maar ’n dag van verootmoediging
en aanbidding. Alleen dan is dit gepas.
� Die tweede perspektief beklemtoon die mens se verantwoordelikheid.
Dit blyk uit die feit dat voor en tydens
en ná die oorwinning by Bloedrivier daar nie
teruggesit is nie. Op beplande en geordende wyse as
instrumente van God is doelgerig te werk gegaan.
Biddende opsien tot God beteken nie dat loshande
en loslit oor die vyand gestap word nie. As dit so sou
wees, kon die Voortrekkers selfs sonder knopkieries
of ketties die stryd teen assegaaie aangesê het. Dit
is: “ora et labora” – bid en werk. Die mens word juis
nie uitgeskakel nie, maar ingeskakel wanneer God
aan die werk is.
Suid-Afrika beleef tans grondverskuiwende tye. Karteerwerk
en prospekteerwerk moet gedoen word. Nuwe
goud moet raakgeboor word. Suid-Afrika is ryk aan goud
onder die grond, maar ook ryk aan goud bo die grond –
sy mensepotensiaal.
Man uit Afrika
Ook uit Afrika loop ’n pad na die kruis. Simon van
Cirene, die man wat die dwarsbalk van die kruis van
Jesus moes dra, was ’n mens uit Afrika. Daar is ’n vry
algemene mening dat Simon van Cirene ’n swartman
uit Noord-Afrika was. Daar is egter onsekerheid hieroor.
Die Bybel sê nie wat sy velkleur was nie, want dit is nie
tersake nie. Miskien is dit so bedoel sodat wat in en
deur hierdie man uit Afrika geopenbaar word, swart en
bruin en wit sal aanspreek. Simon word dus as ’t ware ’n
tydlose figuur sodat as dit kom by die dra van die kruis
van Christus en die uitdra van die Christelike waardes,
velkleur nie ’n faktor is nie.
Uiteindelik is Simon van Cirene nie hooffiguur nie,
maar skadufiguur. Hy staan in die skemer by die kruis
sodat die volle lig val op die Christus van die kruis. Simon
was nie eers deel van die kruisigende massa nie (Luk
23:26). Hy was onbetrokke, soos die meeste mense,
en het eintlik nie belang gehad by wat daar gebeur nie.
Hy het sy eie pad geloop, besig met roetine, met die
brood en botter-vraagstuk van elke dag. En dan word
hierdie mens uit Afrika ineens opgekommandeer, van
die kantlyn na die volle speelveld, na die middelveld van
die lewe. Soldate gryp die man en forseer hom om die
dwarsbalk van die kruis van Jesus te dra. Só word hy
geroep vir ’n wêreldhistoriese rol.
Simon, verteenwoordiger van die mens, ook van die
mense van Afrika, besorg aan Christus die kruis. Dit was
nie gedeelde smart vir Jesus nie, dit was nie ’n pouse op
sy via dolorosa nie. Dit verhoog die vernedering van Jesus.
Daar stap die man uit Afrika met die kruis na Golgota.
Simon ervaar iets van wat dit is om die middelpunt van
hierdie rasende, skreeuende wêreld te wees. Watter pen
sal die gedagtes van dié mens uit Afrika kan beskrywe?
Die kruistoerusting hoort tot die standaardtoerusting van
die navolger van Jesus Christus.
Simon van Cirene was van Noord-Afrika. Ons is ook
uit Afrika en van Afrika en vir Afrika. Ons is van Suid-
Afrika. Hier het God in sy voorsienigheid ’n Christelike
beskawing geplant om die kruisevangelie in te dra na
die hart van Afrika, om die Christelike waardes langs die
weg van inheemswording in Afrika in te weef.
Ook Afrika is vir altyd verbind aan hierdie Christelike
ewigheidswaardes. Ons van Afrika skuld die evangelie
aan Afrika. Nuwe grond moet oopgebreek word en nuwe
roetes moet gevind word. Maar dan nie ’n fisiese “groot
trek” nie, maar ’n verhuising en ’n trek vanuit gearriveerdheid
na nuwe gestaltes van gehoorsaamheid. Nie sodat
dit Afrika vir die Afrikaner sal wees nie, en ook nie Afrika
vir die witman of die swartman nie. Dit gaan om Afrika
en Suid-Afrika vir Christus; om Afrika vir die Christelike
lewens- en wêreldbeskouing en waardes. Daarom nie
Euro-Afrika nie. Ook nie Negro-Afrika nie. Dit is Christus-
Afrika en Christus-Suider-Afrika.
God het ’n doel met Suid-Afrika. Daar is ’n roeping
om in Afrika te vervul. Ons van Afrika is opgekommandeer
tot die groot trek om padvinders, padmakers en padwysers
vir versoening te wees. Die evangelie moet uit, Afrika
in, die wêreld in! Miskien is die roeping om die formule
te vind vir die versoenende en vreedsame saambestaan
van soveel tale en kulture op een subkontinent. Versoening
is in brugbou ’n uitnemende weg. Dit is ons gawe
en ons opgawe.
Kyk blinkoog die toekoms in! God se môre kom! Wat
is die perspektiewe ryk! As die stem van die geskiedenis
praat, open die kruisevangelie pragtige horisonne!
Daarom sal ons, van Afrika, die Christelike waardes
uitdra –
Van Simonstad na Sibasa
Van Bonteheuwel na Rupara
Van Laudium na Umtata.
Op teen die hooglande en kranse van Afrika.
Oor die sand van die Kaapse vlakte.
Deur die digte Tsitsikama-woude.
Op teen die heuwels van die Trans- en die Ciskei.
Oor die groen-groen lande van Natal.
Deur die wye vlaktes van die Vrystaat.
Van Tafelberg na Soutpansberg.
Nie alleen in die songloed van ons somer,
ook in ons winternag se kou.
Nie alleen in die lente van ons liefde,
ook in die lanfer van ons rou.
Nie alleen by die klink van huweliksklokkies,
ook by die kluitklap op die kis ...
Met ons land en ons nasie
sal dit wel wees,
God regeer! DK
14 • Die Kerkblad • 2008
desember

Dr. JM (Kobus) van Tonder (Krugersdorp-Wes)
Meer as net geskiedenis
Geloftefees is die oudste
volksfees in Suid-Afrika. ’n
Dankfees met ’n godsdienstige
inslag.
Twee jaar na die volksplanting reël
Van Riebeeck ’n dankdag en bid onder
andere soos volg: Tot “Godes
ende met danksegginghem vier en
vir altyd tot ’n voortblywende dank
ende bededach instel tot nagedagtenis
vir die opkomende geslagte.”
Miskien het Sarel Cilliers hierdie gebed
geken by die opstel van die Gelofte.
Die geskiedenis van die Gelofte en
Bloedrivier is goed bekend. In die
vroeëre geskiedenis van die binneland
verdeel die Drakensberge die
geskiedenisgebeure in twee. Aan die
westekant was Potgieter en sy mense
met die Slag van Vegkop, 16 Oktober
1836, waar hulle ongeveer 6 000
Matabeles verslaan, en uit goeie
vriendskap met die Barolong word
hulle gehelp om na Thaba Nchu te
trek. Hier is nie ’n gelofte gedoen nie.
Aan die oostekant van die Drakensberge
vind die Retief-, Bloukrans- en
Wenenmoorde plaas. Bloedrivier met
die Gelofte, 16 Desember 1838, volg
en Dingaan word verslaan. Pietermaritzburg
word die Trekkers se dorp in
Natal, waar die Geloftekerk opgerig
word.
Die Engelse beset Natal, en Pretorius
en die meeste Trekkers trek oor die
Drakensberge na die weste en vestig
hulle veral in Potchefstroom, Marico
en Pretoria-omgewing.
So kom die Geloftemense in Transvaal
aan. In die Vrystaat het Sarel
Cilliers jaarliks die Gelofte gedenk “als
2008
desember
• die herdenking van die Gelofte •
aktueel
een Sabbatdag”, en in Natal het Erasmus Smit elke jaar ’n dankdiens gehou.
In Transvaal is daar nie aan hierdie dag aandag gegee nie.
Die eerste poging tot ’n georganiseerde nakoming het van die kant van die
NG Kerk in Natal gekom. In 1864 word in Natal bepaal dat die dag “Kerklijk
gevierd sou worden als een dankdag”. Eers in 1865 het die Volksraad in
Transvaal bepaal dat 16 Desember as historiese vakansiedag gevier sal
word ... as Dankdag aan die Here gewy, as gedagtenis dat die emigrante
deur God se seën onder die juk van Dingaan bevry is. So kom almal in
Transvaal onder die binding van die Gelofte.
Shepstone annekseer Transvaal op 12 April 1877. Alle pogings om Transvaal
weer terug te kry, misluk, en op 16 Desember 1880 vind ’n groot volksvergadering
by Paardekraal plaas. Hier lê 5 000 burgers ’n gelofte af om te veg vir
die vryheid van Transvaal. Dit het later bekend geword as die Gelofte van
1880. Die Eerste Vryheidsoorlog begin op 16 Desember 1880. Op 27
Februarie 1881 vind die Slag van Majuba plaas.
Op 16 Desember 1881 trek 15 000 feesgangers byeen by Paardekraal en
die Gelofte van 1838 word herbevestig. Paul Kruger praat: “... aandeel aan
die gelofte is niks anders as om meer en meer te verstaan van die wil van
die Here en te verstaan van sy leiding vir ons volk is, sodat ouers hulle
kinders tot in die verste nageslag kan vertel wat God vir ons gedoen het.”
In die Vrystaat het die herlewing van Dinsgaansfees ’n uitbou van volksbewussyn
geword. Gebou op “de voorvaderlike en echte landsgeschiedenis,
die het vaderlijke recht heeft verdedig, maar niets gelijk Esau zijn recht
verkoop voor iets buitelands”. Die gedagte is ook uitgespreek dat die Gelofte-
’n Voorstelling van die laer by die Slag van Bloedrivier
(met erkenning aan: Wikipedia)
• Die Kerkblad • 15

aktueel
fees nie net deur die nasate van die Voortrekkers gevier moet word nie,
maar deur die hele volk, en dat dit ’n godsdienstige fees moet wees.
Negentien jaar later volg die Tweede Vryheidsoorlog, en die oorwinning by
Colenso kom op 15 Desember 1899, en word op 16 Desember bekend.
Daardie middag het ’n dankbare en gewyde skare in Johannesburg spontaan
op Wanderersterrein saamgetrek. ’n Erediens is gehou en die Gelofte van
1838 word weereens bevestig, met die klem op die Goddelike leiding vir die
volk, en dat dit as ’n dankdag soos ’n Sabbatdag onderhou sal word, ook
deur die nageslag.
Dit is dus nie net die Voortrekkernageslag nie.
Daar kom dus ’n verskuiwing van wapenoorwinning van 1838 (Dingaansdag),
na godsdienstige leiding van die Allerhoogste, en om tradisies en gewoontes
te bewaar. Teen 1900 was Geloftefees dus gevestig met bogenoemde klem
op die godsdienstige. (Ek gaan nie in op die gebeurtenisse van 15 Desember
nie, wat ’n kultuurinslag gehad het.)
Die Kapenaars beskou hierdie fees as ’n Transvaalse en OVS-Natal-fees,
maar in 1911, een jaar na die Vrede van Vereeniging, word dit ook in die
Kaap erken as volksfees, weereens met die klem op Goddelike leiding.
Ander volke word nie uitgesluit nie, maar altyd in verband gebring met hulle
verhouding tot die Afrikaner. Hoewel daar by geleenthede gewag gemaak is
van die rol van die agterryers, die volk op die plase en in kampe, is 16
Desember sterk deur swart bewussynsleiers aangeblaas as ’n wit-swart haatbyeenkoms.
JB Gamba pleit vir die afskaffing van die fees, want, so verkondig
hy, dit is slegs gemik teen die swartman.
Die fees het deur die jare baie fasette van die Afrikaner belig. Al het die
politieke leiers in die 60-/70-jare hierdie geleentheid gekaap en misbruik vir
politieke standpunte, was daar altyd die een, uitstaande punt: geloof in die
Goddelike leiding en voorsienigheid – en daarnaas die kulturele. Daar is
vandag veral twee redenasies teen die hou van Geloftedag:
� Hoe kan ’n mens vir die Here sê:
“As U ... dan sal ek ...”? Dit maak
so ’n gelofte arrogant en heiligskending.
Ek verwys u na enkele
tekste: Genesis 28:22, Eksodus
33:13, Numeri 21:2, Prediker
5:4. Die Gelofte lui: “As Hy ons
sal beskerm en ons vyand in ons
hand sal gee, sal ons die dag soos
’n Sabbat deurbring.” Die implikasie:
As Hy dan ... en ons oorleef,
dan sal ons/kan ons.
� Hierdie gelofte raak my nie, my
voorgeslagte was nie by Bloedrivier
nie. Hier verwys ek na die geskiedenis
hierbo bespreek.
By die herdenking van die Gelofte
gaan dit oor meer as net geskiedenis.
Dit gaan oor die leiding van God.
Daarom maak die Gelofte dat ons
saamgebind is deur iets wat weinig
ander volke het of ken.
Ons is nou in ’n nuwe staatsbestel
wat aan hierdie dag ’n politieke kleur
wil gee van versoening. Ek is daarvan
oortuig dat ons gebind is om dit as
’n dag van nederige verootmoediging
voor die Here te hou waarin ons sy
leiding vir juis hierdie tyd afbid. En
laat ons die tyd benut om ons eie
kultuurwaardes en –goedere te bevorder
en te bewaar. Dit is die een
dag wat ons hiervoor oorhet. DK
16 • Die Kerkblad • 2008
desember

2008
desember
• Die Kerkblad • 17

fokusartikel
Matteus, Markus, Lukas en Johannes begin almal
deur direk by die Ou Testament aan te sluit.
Daardeur dui elkeen op ’n besondere manier
aan dat Jesus Christus die voortsetting en vervulling is
van temas en beloftes wat in die Ou Testament gegee
is.
� Markus en Lukas verwys beide in die eerste hoofstuk
na Elia wat sou kom (Luk 1:17) en die boodskapper
wat die pad sal regmaak (Mark 1:2), wat ’n duidelike
sinspeling is op die woorde van Maleagi 3:1 en 4:5-
6, asook Jesaja 40:3. So word daar aangesluit by
die profetiese boeke wat aan die einde van die Ou
Testament (soos dit in ons Bybels gerangskik is)
voorkom.
� Johannes en Matteus gryp terug op die begin van die
Ou Testament, naamlik die eerste hoofstukke van
Genesis. Johannes verwys, soos Genesis 1:1, na die
“begin” en na God se skeppingswerk en na die lig in
die duisternis (Joh 1:1-5). Matteus gryp op ’n besondere
manier terug op die geskiedenis van God se
verbond in die Ou Testament met die openingswoorde
in 1:1: “Die geslagsregister van Jesus Christus, die
seun van Dawid, die seun van Abraham.”
In hierdie artikel word spesifiek gekyk hoedat Matteus
vir Jesus aandui as die Messias (God se gesalfde) wat
die voortsetting en vervulling is van die Ou Testament.
Geslagsregister
Voordat ’n lys van 42 geslagte van Abraham tot by
Jesus genoem word (1:2-17), word die aard van dié lys
vir ons genoem: Dit is ’n geslagsregister.
In die Grieks word dieselfde woord gebruik wat op
verskillende plekke in die Griekse vertaling van Genesis
gebruik word en wat (afhangende van die konteks) vertaal
kan word as geslagsregister of geskiedenis. In Genesis
dui hierdie woord oorgange of nuwe afdelings van die
boek aan.
Die woord (in Hebreeus: toledot) kan ook vertaal word
met “wat geword het van”. As Adam se toledot byvoorbeeld
gegee word (Gen 5:1 en verder), word ’n vertelling
oor sy nakomelinge gegee. As Isak se toledot byvoorbeeld
gegee word (Gen 25:19 en verder), word die verdere
geskiedenis, naamlik dié van sy kinders, vertel.
Prof. PP (Paul) Krüger (Teologiese Skool)
Jesus is die seun van Dawid,
die seun van Abraham
Deur die veelvuldige gebruik van hierdie woord word
vir ons gesê: God is die God van wordende geslagte.
God is die God van die geskiedenis, wat Hy deur geslagte
heen laat ontvou.
Matteus wil juis dit beklemtoon. Die eerste lesers,
wat die Ou-Testamentiese boeke goed geken het, sou
dit dadelik herken het wanneer die boek open met ’n
geslagsregister. Soos in Genesis, werk die geslagsregister
vorentoe: van Abraham, oor Dawid tot by die geboorte
van die Messias ... en verder.
Matteus wil aandui wat verder geword het van die
Messias. Direk na die lys van name (die geslagsregister
self) lees ons: “Hier volg nou die geskiedenis van die
geboorte ...” (Matt 3:18).
Hier in vers 18 word ’n woord gebruik wat baie sterk
herinner aan die woord in vers 1. Dit gaan oor die geboorte
van Jesus Christus en oor dit wat verder daarvan
geword het. Matteus staan eintlik baie kort by die geboorte
stil. Hy wil kom by die Messias se prediking, die
kruis en die opstanding. Uiteindelik wil hy by die einde
van sy boek kom – by die Groot Versekering, die Groot
Opdrag en Groot Uitsig na die toekoms (Matt 28:16-
20).
Twee groot spronge
Voordat Matteus kom by die voortstuwende geslagsregister
(die lys name én die verdere verloop van die
Messias se lewe en werk), maak hy twee groot spronge
terúg: tot by Dawid en Abraham. Om vorentoe te kan
gaan, is dit nodig om eers twee groot stappe terug te
neem.
Matteus gaan nie terug tot by Adam, soos Lukas in
sý lys nie (vergelyk Luk 3:23-38). Buitendien word Lukas
se lys nie uitdruklik ’n geslagsregister genoem nie, en is
dit ”in trurat”, van Jesus af terug. Die doel van Lukas se
lys is anders as by Matteus. Matteus skryf veral vir mense
wat die Ou Testament baie goed ken. Daarom werk hy
vorentoe, soos in die boek Genesis.
Matteus se besondere klem verklaar ook waarom juis
die twee name genoem word: Dawid en Abraham. Hierdie
twee persone is elk die begin van ’n nuwe fase in God se
verlossingsplan met sy volk.
Abraham – Met Abraham het God uit al die geslagte
Abraham en Dawid is die ankerpale vir ’n voortgaande verbondslyn wat uitloop op die Messias. Jesus is
na die vlees (biologies) en regtens (deur beloftes wat oorgedra word) en na inhoud (deur te vervul
waarin hulle tekortgeskiet het) hulle Seun.
18 • Die Kerkblad • 2008
desember

van die aarde begin toespits op ’n spesifieke volk.
Abraham is die vader van die volk Israel. God het ’n
verbond met Abraham gesluit wat sterk toekomsgerig
is, want God gee beloftes oor die toekoms: Abraham sal
’n groot nageslag hê en hulle sal die land Kanaän in
besit neem (Gen 12:2; 15:5-7; 17:5-8). Ook sal al die
geslagte van die aarde deur hom (en sy nageslag) geseën
wees (Gen 12:3; 18:8; 26:4).
Van die beloftes wat aan Abraham gegee is, soos die
nageslag en die land, is reeds in die Ou Testament vervul.
Die Israeliete (in die Nuwe Testament die oorblyfsel van
Israeliete, wat Jode genoem word) het tereg Abraham
as hulle volksvader beskou.
Stelselmatig het dit duidelik geword dat nie almal
kinders van Abraham is wat biologies van Abraham afstam
nie (Joh 8:39). Daar was telkens deur die geskiedenis
Israeliete wat die verbond verwerp het en so hulle
rug op die Here gedraai het. Die volk Israel is telkens
deur die geskiedenis gesuiwer, sodat slegs ’n oorblyfsel
oorgebly het (byvoorbeeld na die ballingskap). Abraham
se beloftes het telkens oorgegaan op die oorblyfsel. Uiteindelik
is die Messias dié Oorblyfsel, op wie die beloftes
oorgaan. Abraham is in besonder vader van dié oorblyfsel.
In dié sin is hy die vader van Jesus, die Messias en deur
Hom die vader van die gelowiges.
In die Nuwe Testament word dit duidelik dat hierdie
gelowiges nie noodwendig biologies van Abraham hoef
af te stam nie, maar dat hulle ook deur die geloof in die
verbondslyn van Abraham ingelyf of ingeplant kan word
(Rom 11:16-22). Op hierdie manier word die belofte
vervul dat ál die geslagte van die aarde in Abraham geseën
sou word. Abraham is so ook die vader van nie-
Joodse gelowiges (Gal 3:7-9).
Dit pas dus dat Matteus terugspring na Abraham,
want hy staan aan die begin van God se pad met ’n
spesiale groep mense, sy eiendomsvolk. Telkens kom
Abraham dan in die boek ter sprake (Matt 3:9; 8:11;
22:32) en selfs nog meer in Lukas en Johannes se beskrywings.
Dawid – Met Dawid het God Hom verbind aan ’n
bepaalde koningslyn. Anders as by die rigters (“leiers”)
en koning Saul, het God aan Dawid belowe dat sy troon
vir altyd vas sal staan (2 Sam 7:12,16; vergelyk Ps 132).
Dit was ’n onvoorwaardelike belofte, wat bly staan het
ten spyte van ernstige sonde in Dawid se lewe (2 Sam
11 & 12).
God sien die belofte deur ten spyte van slegte konings
soos Agas en Manasse. Hy sien dit deur ten spyte van
die ballingskap en die feit dat die leiers uit die geslag
van Dawid ná die ballingskap nie aardse mag terugkry
nie.
God spits sy beloftes dus toe op ’n bepaalde geslag
uit sy volk – ’n dinastie van konings. Hierdie heersergeslag
is reeds deur die aartsvaders geprofeteer (Gen 49:10).
Die Psalms besing die konings uit die huis van Dawid in
2008
desember
fokusartikel
terme wat aardse konings ver oortref (byvoorbeeld Ps 2,
Ps 89, Ps 110). Daarin is reeds ’n belofte van ’n hemelse
Koning wat sou kom.
Hoe verder die geslagslyn van Dawid af gaan – oor
Salomo, oor Hiskia, oor Josia tot by die onbeduidende
leiersfigure na die ballingskap (soos Serubbabel), hoe
dowwer raak die glorie van die huis van Dawid.
Wanneer Jesus in Matteus 1:1 aangekondig word as
die seun van Dawid, word daardeur gesê dat Hy die erfgenaam
en vervulling is van die belofte aan die huis van
Dawid. As daar Joodse konings in Jerusalem was, sou
hy op die troon aanspraak kon maak. Hy ontvang die
heerskappy en glorie wat aan Dawid belowe is, maar
wat maar baie flou weerspieël is in die lewe van die aardse
konings in Dawid se nageslag. Hy is uiteindelik die Loot
(die Spruit) uit die afgekapte stomp van Dawid se huis
(Jes 11:1).
In die res van die boek Matteus word Jesus dan ook
telkens aangedui as die Seun van Dawid (Matt 9:27;
12:23; 15:22; 20:30-31; 21:9,15).
Die twee getuies
Die vraag kan nou gevra word: Wat van ander belangrike
figure in die Ou Testament? Wat byvoorbeeld van
Moses en Elia?
Ander figure uit die Ou Testament het ook ’n besondere
plek in God se plan, en word dikwels in die boeke
Matteus tot Johannes genoem. Maar mense soos Moses
en Elia verteenwoordig ’n ánder lyn. Moses en Elia is
God se getuies. Hulle verskyn saam met Jesus op die
berg van verheerliking (Matt 17:1-13 en par.).
In ’n sin verteenwoordig hulle God se getuies van alle
eeue (Openb 11:3 e.v.). God het deur Moses sy wet
gegee. Die verbond by Sinai spel eintlik uit wat in beginsel
deur die verbond met Abraham gegee is. Deur Elia het
die Here sy verbond gehandhaaf. Die gebeure by Karmel
handhaaf in beginsel die verbond wat reeds met Abraham
en sy nageslag gesluit is.
Maar met Abraham en Dawid is dit anders. Met elkeen
van hulle begin God telkens iets nuuts: Hy kies ’n verbondsvolk
en ’n koningshuis aan wie Hy hom met ’n eed
verbind. Abraham en Dawid is die ankerpale vir ’n voortgaande
verbondslyn wat uitloop op die Messias. Jesus
is na die vlees (biologies) en regtens (deur beloftes wat
oorgedra word) en na inhoud (deur te vervul waarin hulle
tekortgeskiet het) hulle Seun.
Die geheimenis
Jesus was eintlik daar vóór Abraham (Joh 8:56, 58).
Hy is die Konings van die konings (Matt 28:18; 1 Tim
6:15; Openb 1:5; 17:14; 19:16) – ook die Koning van
koning Dawid! En tog word Hy hier genoem: séún van
Abraham en séún van Dawid. Daardeur word die geheimenis
van sy menswording in enkele pennestrepe saamgevat.
DK
• Die Kerkblad • 19

fokusartikel Dr. Jan Lion-Cachet (Klerksdorp)
Maria het deur die werk van die
Heilige Gees swanger geword
(Matt 1:18b, 20b)
Matteus begin die geskiedenis
van Jesus Christus met ’n geslagsregister
wat Jesus aan die geslag
van Dawid verbind (Matt 1:1-
17). Daarna volg die geboortegeskiedenis
van Jesus Christus, waarin Matteus
die Goddelike herkoms van Jesus
beskrywe (Matt 1:18-25).
Die Griekse woord in vers 18 vir
“geboorte” is dieselfde woord wat in
vers 1 vir “geslagsregister” gebruik
word. Matteus begin deur die geslagsregister
van Jesus Christus eers
aan sy menslike oorsprong te verbind,
en direk daarna maak hy die
geslagsregister van Jesus Christus
aan sy Goddelike ontstaan vas.
Die maagdelike geboorte van Jesus
Christus is maar net ’n deel van
alles wat God deur Jesus Christus op
die aarde kom doen het. By Jesus
se maagdelike geboorte moet ons
ook nog sy plaasvervangende sterwe,
sy liggaamlike opstanding, sy hemelvaart
en sy wederkoms voeg om in
staat te wees om die omvang van
God se werk op die aarde te probeer
verstaan. Ons kan ook nie een van
die bogenoemde werke van God losmaak
van die res of een daarvan ontken
en die res glo nie!
Maagdelike geboorte is in die
Ou Testament geprofeteer
Maria, die moeder van Jesus
Christus, was ’n baie besondere vrou
in die geskiedenis gewees. Die profeet
Jesaja het lank voor haar swan-
Maagdelike geboorte is deel van geheel
As fondament van die Christelike geloof staan die feit dat Christus as mens
na die aarde gekom het, vas. En ’n belangrike deel van hierdie geloof is
Jesus se maagdelike geboorte.
gerskap geprofeteer en gesê: “Die Here sal daarom self vir julle ’n teken
gee: ’n Jong vrou sal swanger word en ’n seun in die wêreld bring, en sy sal
hom Immanuel noem” (Jes 7:14). Die “jong vrou” word in Matteus 1:23 as
’n “maagd” beskrywe wanneer Matteus uit Jesaja aanhaal. Hy sien Jesaja
se profesie van ’n beloofde Messias in vervulling gaan met die maagdelike
swangerskap van Maria.
In Psalm 2:7 skrywe Dawid: “Ek wil vertel wat die Here aangekondig het.
Hy het vir my gesê: Jy is my seun, van vandag af is Ek jou Vader.” In die
eerste plek kan hierdie profesie van toepassing wees op Dawid wat as koning
deur die Here self gesalf is.
Maar die breër toepassing van hierdie gedeelte het beslis ook die Seun
van God, naamlik Jesus Christus, self in gedagte. Paulus haal in Handelinge
13:33 die Ou-Testamentiese Skrifgedeelte aan, en dan word Jesus Christus,
die Seun van God, gesien as die Een wat die profesie finaal tot vervulling
bring.
Die verlowing van Maria en Josef (Matt 1:18b)
Maria was aan Josef verloof gewees toe dit blyk dat sy swanger was. Die
verlowing tussen Maria en Josef het plaasgevind teen die agtergrond en die
verstaan van die Ou-Testamentiese voorskrifte vir verlowings in daardie dae.
Die Ou Testament en die Rabbynse geskrifte onderskei twee fases in die
Hebreeuse huwelik.
Die eerste fase is die “Kiddushin” genoem. Deuteronomium 20:7 verwys
hierna: “Wie het verloof geraak, maar is nog nie getroud nie? Hy moet
teruggaan huis toe sodat hy nie in die oorlog omkom en ’n ander met sy
verloofde trou nie.” Indien twee families of individue eers ooreengekom het
dat ’n huwelik gaan plaasvind, sou enige verbreking daarvan iets soos ’n
amptelike egskeiding wees. ’n Verloofde paartjie was dus net so goed as
wettig getroud gewees, alhoewel daar nog nie noodwendig enige fisiese
kontak tussen hulle was nie. Hierdie periode van ongeveer 12 maande dien
as ’n periode van beskerming en afsondering vir die aanstaande man en
vrou, sodat vertroue in mekaar opgebou en probleme uitgestryk kan word.
Wanneer die eerste fase afgehandel is, het die tweede fase, naamlik die
“Huppah”, begin. Hierdie tweede fase was die geleentheid waartydens die
eintlike huwelikseremonie plaasgevind en die huwelik gesluit is. Die huweliksfees
het ongeveer sewe dae lank aangehou. Wanneer ’n dogter in die huwelik
tree, het die vader van die bruid ’n bruidskat (mohar) verlang, wat gewoonlik
in ’n trust vir die dogter gehou is. Indien die man te sterwe sou kom, is dit
20 • Die Kerkblad • 2008
desember

aan die dogter teruggegee, of dit is as erfporsie met die vader se dood aan
die dogter terugbesorg. Die verlowingstyd was dus die periode voordat die
eintlike huwelik plaasgevind het. Dit was ’n fase van toetsing en afsondering
om die bruid se maagdelikheid en die getrouheid van beide persone te
verseker. Volgens Matteus 1:19-20 was die verhouding tussen Josef en
Maria in hierdie eerste fase van verlowing gewees toe Maria daarvan bewus
geword het dat sy swanger was.
In Matteus 1:19 staan daar egter uitdruklik dat Maria swanger was
“sonder dat hulle gemeenskap gehad het”. Maria se karakter was van so ’n
aard dat sy haar nie alleen onderwerp het aan God se woord nie (Luk 1:38,
45), maar ook die beloftes van die Here geglo het (Luk 1:46-49). Ons kan
aanvaar dat beide Josef en Maria ’n hoë premie op hulle eie reinheid geplaas
het, en geglo het dat hulle maagdelikheid hoë agting by God sou verdien
het.
Swangerskap van die Heilige Gees
Sonder enige huiwering of onsekerheid het Matteus die geboorte van
Jesus toegeskryf aan die werking van die Heilige Gees: “Die swangerskap
het van die Heilige Gees gekom” (Matt 1:18). Deurdat die woorde “van die
Heilige Gees gekom” aan die einde van die sin geplaas is, ontvang dit besondere
klem. Later in die gedeelte sê die engel van die Here aan Josef:
“Josef, seun van Dawid, moenie bang wees om met Maria te trou nie, want
wat in haar verwek is, kom van die Heilige Gees” (Matt 1:20).
Jesus Christus is nie verwek deur gemeenskap tussen twee mense of ’n
vorm van gemeenskap tussen die Heilige Gees en Maria nie. Maria was ’n
maagd gewees en het as maagd ’n besondere rol in die geboorte van Jesus
Christus gespeel. Die woorde “van die Heilige Gees gekom” verwys na
bevrugting sonder die medewerking van enige man. Die Heilige Gees het
die swangerskap van Maria moontlik gemaak deur dit teen die natuurlike
wyse van bevrugting in te skep.
Die swangerskap van Maria word in Matteus 1:18-25 vanuit Josef se
oogpunt beskrywe. Josef het as afstammeling van Dawid ’n bepalende posisie
in die geslagslyn van Dawid gehad. As Jesus Christus se menslike geboorte
die hoogtepunt van die geskiedenis van Israel was, was dit in terme van sy
identiteit as die Seun van Dawid gewees. Hy is die Seun van Dawid op grond
van sy verhouding met Josef en nie met Maria nie.
Alhoewel Josef nie fisies betrokke was in die verwekking van Jesus nie,
was hy verloof aan Maria, en die onreëlmatigheid van haar swangerskap
moes aan hom verduidelik word. Hy was “aan die wet van Moses getrou”
(Matt 1:19), en as iemand wat die wet gehoorsaam, sou hy die verlowing
moes verbreek in die lig van Maria se oënskynlike ontrouheid. Tegnies gesproke
kon Maria gestenig word, sowel as die vader van die kind, as hy
bekend sou wees.
Josef word voorgehou as iemand wat tog met erbarming wil optree,
teenoor streng gehoorsaamheid aan die wet van Moses. Terwyl hy daarom
in stilte ’n verbreking van die verlowing oorweeg het, word hy deur die engel
van die Here genader. Selfs in sy twyfel en oorwegings word Josef in sy
optrede deur die Heilige Gees gelei (die Heilige Gees word twee keer genoem
in vers 18 en vers 20). Hy word as “seun van Dawid” aangespreek (die
sesde keer dat daar na Dawid verwys word in die eerste 20 verse van Matteus),
en beveel om Maria se kind sy eie te maak deur Hom aan te neem.
Hy aanvaar hierdie verantwoordelikheid deur die Seuntjie sy naam te gee en
die verantwoordelikheid van die moeder en haar Kind se veiligheid op sy
skouers te neem deur hulle na Egipte te vat. Alleen as gevolg van die gehoorsaamheid
van Josef is Jesus verbind aan die geskiedenis van Israel.
2008
desember
fokusartikel
’n Maagdelike geboorte
Daar was ’n goeie rede waarom
Jesus deur ’n maagd in die wêreld
gebring moes word. Maar deur dit te
sê, wil ons nie beweer dat dit die
enigste moontlikheid was waarop
God te werk kon gegaan het nie. Hy
het besluit dat Hy dit op hierdie wyse
wou doen.
Die swangerskap van Maria was
van die Heilige Gees, sodat die
eienskappe van God self in die Mens
Jesus sigbaar kan word. En as maagd
was daar genoegsame bewys dat dit
onmoontlik was dat ’n mens enige
aandeel daaraan gehad het. God was
self die eintlike Vader van Jesus
Christus, en Hy was die ware Seun
van God, of “Immanuel”, God by ons.
Nog ’n rede vir die maagdelike geboorte
was die erfsonde en sondige
menslike natuur wat deur die natuurlike
voortplanting van geslag tot geslag
oorgedra word aan ons kinders.
Met Jesus se maagdelike geboorte
het Hy nie gedeel aan die erfsonde
en die natuurlike sondigheid wat in
elkeen van ons as mense teenwoordig
is nie.
Aan die begin van Jesus Christus
se lewe het die Jode gesê dat Jesus
Christus die seun van ’n Romeinse
soldaat was wat vir Maria verlei het,
en aan die einde van sy lewe het hulle
gesê dat die dissipels sy liggaam
gesteel het en voorgegee het dat Hy
opgestaan het. Matteus het sy Evangelie
begin deur die eerste kwaadsprekery
te weerlê, en dit geëindig
deur die laaste kwaadsprekery te antwoord.
Tussenin beveg hy al die ander
kwaadsprekery teen die Here Jesus
Christus.
Jesus Christus is niemand anders
nie as God wat mens geword het, en
Matteus vertel aan ons dat Hy gekom
het om te red wat verlore is (Matt
18:11). Hy was Immanuel, God met
ons! As die Seun van God was Hy
die begin van ’n nuwe skepping wat
deur die Heilige Gees verwek is. As
aangenome Seun van Josef was Hy
die afstammeling van Dawid en Abraham.
DK
• Die Kerkblad • 21

fokusartikel Ds. JP (Johannes) Bingle (Windhoek)
Dit gaan in hierdie Migaprofesie
en die latere
vervulling daarvan in Matteus
1 oor die Leier en Herder wat
uit Israel sou kom. Die koms vind
plaas op ’n bepaalde plek en tydstip
in die geskiedenis, is lank vooruit gestipuleer
en geprofeteer, en ontsluit
besondere openbaring van God.
Historiese data: waar, wanneer,
wie, wat
Matteus se weergawe van die geboorte
van Christus gee spesifieke
historiese data ten opsigte van die
besondere plek en tyd waar dit plaasgevind
het, en ten opsigte van die
verskillende rolspelers en wat presies
gebeur het. Die plek word duidelik
gestipuleer. Dit vind enkele jare voor
die jaartelling plaas.
Die gebore Christuskind by sy moeder
Maria, sterrekykers uit die ooste
(Ooste), koning Herodes, priesterhoofde
en skrifgeleerdes is die karakters
wat die skrywer se historiese
verhaal vul en betekenisvol bind. Vir
goeie begrip en duidelikheid van wat
Matteus 2:6 se inhoud en betekenis
in sy konteks is, maak ons vervolgens
nou eers enkele aantekeninge oor elk
van hierdie vier fasette van die verhaal.
Die Evangelieskrywer Matteus is eerstens
presies in sy aanduiding van
die plek (ruimtelike plasing) van die
geboorte van Jesus, die verwagte
Messias wat uit Israel sou voortkom.
“Uit jou sal ’n leier
voorkom”
(Matt 2:6)
Profesie -
Miga 5:1: “Maar jy, Betlehem-Efrata, jy is klein onder
die families in Juda, maar uit jou sal daar iemand kom
wat aan my behoort en hy sal in Israel regeer. Sy begin
lê ver terug, in die gryse verlede!”
Hy dui die geboorteplek aan as Betlehem (Matt 2:1) (die naam beteken
letterlik broodhuis). Dit is die stad van Dawid, en daarom ook die stad van
Josef uit die geslag van Dawid (Luk 2:7), geleë in die Efrata-omgewing
(Efrata: vrugbaarheid).
Die skrywer se datering (tydstipulering) is tweedens ewe presies: “… tydens
die regering van koning Herodes” (Matt 2:1). Dit is ’n verwysing na Herodes
I se regeringstyd, ook bekend as Herodes die Grote, wat in 40 vC deur die
Romeine tot koning van die Jode benoem is en tot net voor die jaartelling
koning was. Dit beteken dat die geboorte van die Christus in die Dawidstad
teen die einde van Herodes se regeringstyd plaasgevind het, na alle waarskynlikheid
in die jaar 4 of 3 vC. (Die geboorte van Christus – so word algemeen
aanvaar – was enkele jare vóór die begin van ons jaartelling.)
Derdens en vierdens: die karakters in en die ontplooiing van die historiese
verhaal. Wyses, ook moontlik te vertaal met sterrewiggelaars (of in ons tyd
sou ons kon verwys na astroloë), uit die ooste (te verstaan as verder oos as
Betlehem, dus: moontlik die Verre-Ooste) lei uit die konstellasie van sterre
die geboorte van ’n koning van die Jode af. Hulle kom in die stad Betlehem
aan en doen navraag oor waar Hy, wat as koning van die Jode gebore is,
Hom presies bevind (Matt 2:2). Herodes en die hele Jerusalem raak ontsteld
22 • Die Kerkblad • 2008
desember

en verontrus oor die geboorte. Herodes sien waarskynlik in die Kind-Koning
’n bedreiging van sy eie magsposisie. Hy vra die Joodse priesterhoofde en
skrifgeleerdes waar die Christus gebore sou word (Matt 2:4), waarop hulle
hom antwoord deur te verwys na die profeet Miga se aanwysing eeue gelede
(Miga 5:1): Betlehem in die gebied van die geslag van Juda.
Herodes stuur die wyses toe na Betlehem om noukeurig ondersoek te gaan
instel na die Kindjie (Matt 2:7, 8). Hulle vind die Christus dan by sy ma
Maria (Matt 2:11), nadat die ster bo die geboorteplek gaan stilstaan het
(Matt 2:9, 10). Met goud, wierook en mirre, wat in die antieke tyd altyd as
koningsgeskenke beskou is, bring hulle hulde aan die Messias wat in die
Dawidstad gebore is (Matt 2:10-11). Hulle vertrek met ’n ander pad terug
nadat God hulle in ’n droom gewaarsku het om nie na Herodes terug te keer
met verdere inligting oor die Kind nie (Matt 2:12). So is Herodes se “belangstelling”
in die Kind gefnuik. (Dat Herodes inderdaad bedreig gevoel het
deur die geboorte van Jesus, is duidelik uit die vervolg: Matt 2:13-18 verhaal
van sy opdrag aan Romeinse soldate om alle seuntjies van twee jaar en
jonger dood te maak.)
Profetiese vervulling: Miga – Matteus
Betlehem-Efrata as geboorteplek van ’n leier en herder is deur die Here
lank vooruit aangekondig. Dit was asof Hy tydens die profeet Miga se optrede,
wat in die tweede helfte van die agtste eeu voor Christus geplaas kan word,
reeds met sy vinger op die wêreldkaart gedruk het en gesê het: Hier, presies
híér, sal die “iemand wat aan My behoort” en wat “in Israel sal regeer”
(Miga 5:1) sy intrede tot die wêreld maak. Die nuwe, tweede Dawid sal hier
gebore word, wat aan Miga en sy mense nuwe hoop sal bring soos koning
Dawid dit in sy tyd vir die volk gebring het (vgl. 2 Sam 5:2 vir die eerste
Dawid se besondere roeping om herder en heerser oor Israel te wees). Al is
Betlehem maar klein en gering onder die families of geslagte van Israel, is
dit belofteryk gelaai deur die profesie van Miga.
Betlehem is dus ’n konkrete profetiese aanwysing wat deur die priesterhoofde
en Skrifgeleerdes in die tyd van Christus se geboorte onthou word, en deur
hulle vryweg uit Miga 5:1 gekwoteer word aan Herodes op sy navraag waar
die Christus gebore sou word (Matt 2:5, 6). So konkreet is hierdie profetiese
geboorteplekaanwysing dat ons dit in ons moderne verwysingsisteme kan
kodeer en kan sê die God van Dawid en van Miga plaas ’n wysvinger konkreet
op die koördinaat N47°31 O10°35 (31.7080°B 35.2007°L) (= Betlehem).
God wat Betlehem so konkreet en spesifiek deur Miga aandui as die plek
van geboorte (en wat so “akkuraat” in Matteus se historiese verhaal van die
geboortegeskiedenis figureer) gaan in die persoon van die Dawidfiguur selfs
verder terug as Miga: die “iemand wat in Israel sal regeer” se “begin lê ver
terug, in die gryse verlede!” (Miga 5:1). Dit gaan dus uiteindelik nie oor die
gekarteerde plek van geboorte nie, maar oor die leier en herder wat daar
gebore word wat die konkrete en die tydbepaalde oorstyg. Tog is Betlehem
die plek waar God sy profesie “aard”, sodat Miga en Matteus oor ’n tydspan
van eeue die belofte van God verwoord as een wat letterlik ruimtelik “grondvat”
in tyd en ruimte.
Openbaringsbetekenis: Betlehem, Kersfees-koördinaat van dié
Leier en Herder!
Die vraag wat nou gevra kan word, is: Wat beteken hierdie Skrifstudie met
historiese data en sy konkreet vervulde profesie in terme van die openbaring
2008
desember
fokusartikel
van God? Wat sê dit vir die wêreld in
die gang en swang van die huidige
Kerstyd? Is dit maar net weer ’n herinnering
aan die Kersgebeure – in ons
tyd dikwels so versluier in die klinkende
klank van die kommersiële en
tegelyk versuiker in die versiersuiker
van soet fantasie?
Die antwoord is dat die evangelie van
die Messias-Christus wat in Betlehem
gebore is, ook vandag die oriënteringspunt
vir hierdie wêreld in sy sneltolvaart
is en moet bly. Die lankverwagte
Leier-Herder het uit Betlelhem
voortgekom: volgens die profetiese
belofte, konkreet, op God wat bo tyd
en wêreld staan se tyd, gekarteer in
die gebuigde lengte- en breedtegrade
wat die die aardbol omspan.
Hy is die Een wat oral en vir ewig
heers, want Hy het die oorwinning
behaal, sy nuwe koninkryk vanuit sy
intreepunt in Betlehem kom vestig
en Hom as die Here van die heersers
kom betoon in sy koningsmag (vgl.
Openb 19:16).
N47°31 O10°35 (31.7080°B
35.2007°L): Koördinaat wat duidelik
stipuleer, konkretiseer en uitsing dat
God in sy Seun fisies na sy wêreld
wat Hy so liefgehad het (Joh 3:16),
gekom het. As die mense daaroor
swyg, sal selfs die klippe (ook dié by
N47°31 O10°35 (31.7080°B
35.2007°L)) die Koning wat van die
Here kom se Naam uitroep (vgl. Luk
19:38-40): Dié Leier het gekom; dié
Herder is hier!
“En op sy kleed met bloed geverf,
en op sy heup wat heil verwerf,
staan daar ’n Naam der ere:
dié oorlog het die pleit beslis
dat Hy die “Hoogste Koning” is,
die “Heer van alle here!” (SB 7-1:3).
Seën toegebid by u viering van die
Kersfeeskoördinaat van die Koning
wie se regeringsmag die ganse aarde
omspan, wie se koninkryk deur alle
tye, van die gryse verlede tot in tot in
die ewige toekoms, strek! DK
• Die Kerkblad • 23

fokusartikel Ds. CA (Carel) Jansen (Secunda)
Kersfees ... ’n tyd om te vlug ...? ...!
(Matt 2:13-15)
Nog ’n profesie in vervulling. Een van die vele “so is vervul ...”-uitsprake in
Matteus 1-3. Hierdie profesie – “Uit Egipte het Ek my Seun geroep” – moes
in vervulling gaan. Hierdie profesie sou met een woord gesê kon word:
Uittog! Met ’n vraagteken of met ’n uitroepteken?
Baie ver terug
In ’n droom neem die Here Josef eintlik ver terug in
die verlede na die toekoms. Wanneer ons Kersfees
vier, word ons deur die Here verder as 2 000 jaar
teruggeneem, na Egipte. Baie duidelik wys God die land
vir Josef aan: “Staan op, neem die Kindjie en sy moeder
en vlug na Egipte ...” (vs 13). Maar eeue voor die slawerny
in Egipte het die Here aan een van Josef se voorvaders,
Abraham (Matt 1:1), gesê om na die land te gaan wat
die Here vir hom sou aanwys (Gen 12:1). Dit was die
land wat oorloop van melk en heuning. Die land waarbinne
die Here sy volk groot sou maak in hulle nageslag
en hulle ryklik sou seën (Gen 12:1-3).
Wanneer die Here deur sy Woord met ons praat, neem
Hy ons baie ver terug na sy beloftes aan die aartsvaders.
Reeds vroeg in die Ou Testament, so bely ons in HK So.
6:19, kan ons die evangelie hoor: “Moenie bang wees
nie, want kyk, ek bring vir julle ’n goeie tyding van groot
blydskap ... (Luk 2:10).
Die eerste draai
Hierdie goeie nuus aan ons voorsate moes hulle egter
’n wye draai laat loop. Hongersnood het hulle na Egipte
gedwing. Nie een keer nie (Gen 12:10-20), maar ook ’n
tweede keer (Gen 42-46). Die tweede keer sou egter
heelwat langer duur, 430 jaar. Aanvanklik was die omstandighede
goed in die Gosenstreek (Gen 47:27). Maar
dit sou om veel meer as eiendom en vrugbaarheid gaan.
Die fokus moes God se beloftes bly. Want God het gesê:
“Ek sal vir jou ’n God wees en vir jou nageslag na jou”
(Gen 17:1). En God het beveel: “Lewe naby my en wees
opreg” (Gen 17:1).
Dit is hier waar die eerste draai (kinkel) in die pad kom.
Die slawerny in Egipte was deur die toedoen van ’n nuwe
heerser (Eks 1:8 ev.). Dit is egter net die helfte van die
waarheid. Hierdie slawerny was ook deur die toedoen
van die voorvaders en Israel wat slawe van die ander
gode was (Jos 24: 2, 14-15).
Eerste uittog
Wanneer die Here dan die noodkrete van sy volk hoor en
Hy dink aan sy beloftewoord, lei Hy hulle uit Egipte (Eks
13). Wanneer Hy sy volk by Sinaï daaraan herinner, doen
Hy dit op ’n besondere manier. Sy woorde aan die begin
van Eksodus 20 is: “Ek is die Here, jou God, wat jou uit
Egipte, uit die plek van slawerny bevry het.” Eerstens dui
dit op die uittog self. Hulle wat vir 430 jaar lank slawe
was, trek triomfantelik, ryk belaai uit Egipte na die beloofde
land. Tweedens beteken hierdie uitlei of bevry dat
die Here sy volk ook verander. Nie meer slawe nie, maar
nou ’n koninkryk wat Hom as priesters dien (Eks 19:5).
Bevryding van en bevryding tot.
Ver terug
In die werklikheid, toe Josef gevlug het, neem die Here
ons ver terug, na Egipte. Nou eeue nader, in die tyd van
die profeet Hosea. Wat die Heilige Gees deur Matteus in
2:15 sê, het Hy reeds aan die profeet Hosea (11:1)
gegee.
Die situasie in die agtste eeu voor Christus was so bedroewend
soos die 430 jaar in Egipte. Met die uittog op
die voorstoep van die beloofde land, antwoord die volk
op God se roepstem: “Nee, ons sal die Here dien” (Jos
24:21). Maar hulle het die goeie werk wat God begin
het, tot niet gemaak deur na die roepstem van Baäl en
die ander gode te luister (Hos 11:2).
Die tweede draai
Vanweë hulle sonde moes Israel terugkeer na Egipte.
Egipte is die land van slawerny, of dit onder die farao of
onder die afgode is. Op meer as een plek praat Hosea
van die terugkeer na Egipte (Hos 8:13; 9:3 & 6). Hierdie
terugkeer dui wel op die ballingskap, maar ook dat hulle,
ongehoorsaam aan die Here, na Egipte getrek het (Jer
43). Hulle het van God wat hulle in genade geroep het,
afvallig geword (Gal 1:6). Hulle het hulle vryheid misbruik
as verskoning om sonde te doen en hulle weer onder
die slawejuk ingedwing (Gal 5:1 & 13). Daarom stuur
die Here hulle terug na Egipte.
Vir die Here gaan dit nie om Israel as sodanig nie, maar
om Israel as seun. Vandaar sy uitspraak in Hosea 11:5
“... want Ek wou nie hê dat hy weer na Egipte toe moet
24 • Die Kerkblad • 2008
desember

teruggaan nie of dat Assirië oor hom moet heers nie.
Maar Efraim het geweier om hom te bekeer.” Of dit Egipte,
Assirië of Babel was, is nie bepalend nie. Met die
verbanning uit die beloofde land het die Here die uittog
ongedaan gemaak.
Tweede uittog
Die Here bly getrou aan sy beloftewoord. Hy bly by sy
roepstem. Al was Israel in die tyd na die aartsvaders nog
maar ’n kind gewees (dit was net 70 mense wat saam
met Jakob in Egipte aangekom het), vergeet die Here
nie. Sy liefde dring Hom: “Maar hoe kan Ek jou prysgee,
Efraim? Hoe kan ek jou laat vaar, Israel? Hoe kan ek jou
vernietig soos Adma, met jou maak soos met Sjibojim?
Ek kan dit nie oor my hart kry nie. My liefde brand te
sterk” (Hos 11:8).
Daarom bring Hy sy kind weer terug na “hulle neste”
(Hos 11:11). Met ’n tweede roep kom die tweede uittog
na ballingskap. Nie so glorieryk en glansryk soos met die
eerste uittog nie. Van belang is dat die Here die smeekstem
van sy volk gehoor het en aan sy belofte gedink
het (Neh 1:8-10). As koninkryk van priesters bou hulle
stad en tempel, en word die diens weer begin (Neh 2-
10). Soos met die eerste uittog mondeling verklaar is,
word by die tweede uittog skriftelik verklaar: “Ons sal die
huis van ons God nie verwaarloos nie” (Neh 10:39b).
Terug
Op die oog af was Herodes die oorsaak dat Josef opdrag
gekry het om na Egipte te vlug (Matt 2:13). Maar Herodes
is nie in beheer nie. Ja, hy het groot hartseer veroorsaak
(Matt 2:16). Agter en bo Herodes staan die Here in sy
almag en trou. Herodes se optrede teken die verwronge
werklikheid deur die sonde. Die gevolg is die vlug na
Egipte toe.
Die derde draai
Vir ’n derde keer moes die plek van slawerny betrek word.
Na die eerste uittog het Israel God se genade verwring
tot ’n politieke droom. Na die tweede uittog is die genade
onderdruk deur een politieke ryk na die ander. En Israel
wou as politieke koninkryk weer opstaan. Herodes was
begaan oor sy politieke posisie. Maar soos met die eerste
twee draaie, bly die Woord van die Here dieselfde. Hulle
het die ander gode gehoor en hulle nie bekeer nie.
As die seun in die dae van Moses nie die roepstem van
God wil of kan hoor nie, dan terug na Egipte. As die seun
in die dae na die terugkeer uit ballingskap die roepstem
van God nie reg kan of wil hoor nie, dan terug na Egipte.
Vir die derde keer in Egipte. Maar nou stuur God sy Seun,
sy eniggebore Seun. Die Seun wat deur die Heilige Gees
ontvang is, wat in alle opsigte aan die anders seuns en
dogters gelyk is, behalwe die sonde, moet na Egipte. Hy
2008
desember
fokusartikel
dra die oordeel oor Israel. Hy kon nie net ’n voortsetting
van die uittog onder Moses, of die tweede uittog uit ballingskap
wees nie. Hy moes die uittog self waar maak.
Derde uittog
Met terugverwysing na die profesie in Hosea 11 sluit
God aan by sy belofte aan die aartsvaders en hulle nageslag.
God het nie vergeet nie. Al het die mens in sy ontrou
soos ’n slegte vrou haar eerste liefde (God) vergeet (Hos
1:2), brand God se liefde te sterk. Daarom ’n derde uittog,
maar een met geen glans nie. Aanvanklik 600 000 weerbare
manne en ’n volk oorlaai met goud en silwer. Met
die tweede uittog ongeveer 50 000 en hulle bring heelwat
goud en silwer saam, soos Kores beveel het (Esra 1:5 –
2:67). En by die derde uittog net drie, sonder goud of
silwer.
Maar ook die doel moes vervul word. In Eksodus 4:23
hoor ons die Here sê: “Laat my seun gaan sodat hy My
kan aanbid.” En wanneer hierdie Seun gebore is, hoor
ons die engele sing: “Eer aan God in die hoogste hemele
...” (Luk 2:14). Hierdie Seun uit Egipte geroep, sodat
almal in Hom triomferend kan uittrek uit die slawehuis
van die sonde. In hierdie bevryding lê ook die verandering:
“Julle daarenteen, is ’n uitverkore volk, ’n koninklike priesterdom,
’n nasie wat vir God afgesonder is, die eiendomsvolk
van God, die volk wat die verlossingsdade moet
verkondig van Hom wat julle uit die duisternis geroep
het na sy wonderbare lig” (1 Pet 2:9).
VORENTOE – Die laaste uittog ...
Uit Egipte het God sy Seun geroep. Kersfees sê met ’n
uitroepteken dit is tyd om te vlug, na hierdie Seun, Jesus
Christus, ons Toevlug. Jou lewenspad is uittog, terugtog,
optog en aftog. In en deur Hom is elke seun en dogter
van God op die lewenstog meer as oorwinnaar. En wanneer
die finale uittog kom, deur die Seun ’n triomftog!
Want die einddoel moet bereik word wanneer die stem
van die groot menige gehoor word: “Prys die Here! Die
oorwinning, die heerlikheid en die mag behoort aan onse
God!”(Openb 19:1). DK
• Die Kerkblad • 25

fokusartikel Ds. Jan Malan (Oudtshoorn)
Kindermoord
• die troos wat in Rama nie raakgesien word nie •
Ons sou nie kon
dink dat ’n
massamoord op
kinders ’n
bevestiging is
van die
openbaring dat
Jesus die
Messias is nie.
Hoe vreemd dit
ook al op ons
oor val, dit is die
doel waarmee
hierdie episode
deur Matteus in
sy weergawe
van Jesus se
geboortegeskiedenis
hier
verhaal word
onder die leiding
van die Heilige
Gees.
Herodes was ’n uiterste wreedaard wat nie teruggedeins het vir
moord om sy koningskap te beskerm nie. Ná die berig van die
sterrekykers uit die Ooste het hy bereken dat die Koning van die
Jode waarvan hulle gepraat het, onder twee jaar oud moet wees. Daarom
laat hy al die seuntjies onder twee jaar in Betlehem vermoor deur sy
koninklike mag te gebruik: ’n Leër teen peuters!
Betlehem was ’n klein dorpie met tussen 1 000 en 3 000 inwoners.
Hiervan kan ’n mens ’n skatting maak van die aantal kinders onder twee
wat daar kon wees. Nie die grootste massamoord in die geskiedenis nie,
maar nogtans was daar nie ’n gesin wat nie op een of ander manier
geraak is deur hierdie tragedie nie.
Ons kan ons die gekerm indink – die gehuil en gejammer. Ouers wat treur
oor hulle kinders wat nie meer daar is nie, hier in die dorpie waar Ragel
se graf is. Ragel, wat beproef is deur haar kinderloosheid. Ironies genoeg
het sy gesterf met die moeilike bevalling van haar tweede seun, Benjamin.
Ons kan ons ook die geldigheid van hierdie hartseer indink.
Eerste martelaars
Op ’n effens ander vlak val dit ons op dat hierdie kinders (en hulle ouers)
die eerste martelaars was in die Nuwe Testament. Waar ons gewoond is
om te bely dat die Messias vir ons gesterf het, gebeur die teenoorgestelde
hier: baie kinders sterf vir die Messias. Josef en Maria vlug in die
geheim na Egipte met die Kindjie – Hy is dus veilig. Die kindertjies sterf
terwyl Herodes in die waan verkeer dat die Kind wat eintlik geteiken word,
onder hulle moet wees.
Die kindertjies was onwetend martelaars. Kon die treurende ouers besef
of geweet het waaroor dit werklik gaan? ’n Mens kan net wonder wat
hulle van die vreemdelinge uit Nasaret – Josef en Maria en hulle Baba –
gedink het: hulle kinders het immers gesterf in die soeke na daardie Kind.
Ons kan hulle nie kwalik neem oor die geween en onbegrip nie.
Ontroosbare volksmoeder
Maar Matteus neem ons terug na Ragel deur die profesie van Jeremia
(31:15) aan te haal. Soos Jeremia dui hy AL die treurende moeders aan
met die een naam: Ragel. Watter kinderlose egpaar sal nie Ragel se
wroeging oor haar aanvanklike kinderloosheid begryp nie? Meer nog die
spot wat sy moes verduur. Sy sterf uiteindelik ontroosbaar met die
geboorte van haar tweede seun, Benjamin (Gen 35:10).
Dit is hierdie weiering van Ragel om haar te laat troos wat Jeremia noop
om Israel in die ballingskap met haar te vergelyk: by Rama was die
versamelplek waar al die uitgesoekte lede van Juda bymekaargebring is
26 • Die Kerkblad • 2008
desember

vir die wegvoer in ballingskap na Babel. Jeremia 31 handel oor beide die
ryke van Israel en Juda se ballingskap. So sien Jeremia die volksmoeder
profeties ontroosbaar oor al die kinders van Israel wat weggevoer is.
Met die geboorte van die Messias is daar nou ’n finale vervulling van
hierdie profesie. Die profesie behels nie dat Jeremia die kindermoord
vooruitgesien het nie. Dit is ’n profetiese uitspraak oor die weiering om
getroos te word te midde van die aankondiging van God se troos.
� Vir Ragel was daar troos (Gen 35:17) – die kind het geleef, dit was ’n
seun. Ondanks haar pessimistiese naam vir hom: Ben-Oni (swaarkryseun,
seun van my smart) noem haar man, Jakob, die seun Benjamin
(seun van my regterhand).
� Vir die moeders by Rama was daar troos: hulle weier om getroos te
word onder die geklank van die blye boodskap van verlossing uit die
ballingskap (Jer 31:16, 17). Deur Jeremia beloof die Here ’n toekoms
vir hulle nageslag – hulle sal terugkom na hulle besitting. Ondanks die
Here se oproep om nie te huil nie, om die trane af te vee, weier hulle
om getroos te word.
Nou het Maria ’n Seun in die wêreld gebring wat Jesus genoem word,
want “dit is Hy wat sy volk van hulle sonde sal verlos”. Die ware benoudheid
was dat sy lewe bedreig is: Herodes wou Hom doodmaak. Sou dit
slaag, sou dít tot ontroosbare smart gelei het.
Hierdie Kindjie van die paar uit Nasaret was nie die oorsaak van die
kinders se moord nie; nog minder die bron vir ontroosbare smart. Die
oorsaak kan eerder gesoek word by Ragel se man, Jakob, wat sy broer
Esau en sy pa Isak, bedrieg het om die eersgeboortereg van sy broer te
bekom. Dit het ’n stryd tussen Esau en Jakob ontketen waarvan hierdie
kindermoord steeds ’n teken was: Herodes was as Edomiet uit die
nageslag van Esau. Hy vermoor kinders van Israel om ’n Koning van Israel
uit Jakob se nageslag om die lewe te probeer bring.
Daarby moes die uitspraak in Maleagi 1: “Jakob het Ek liefgehad, maar
Esau het Ek gehaat”, vir Herodes in sy ongeloof nog meer vasberade
gemaak het in sy sug om heerskappy oor die Jode. Die rede vir die tragiek
van die kindermoord moet dus eerstens gesoek word in die gevolge van
die sonde van die voorvaders.
Ten diepste woed daar natuurlik ook die stryd van die slang wat die saad
van die vrou in die hakskeen wil byt. Hartseer was nie onvanpas nie; rede
daarvoor was daar ook genoeg. Die profetiese aanhaling wys egter op die
sondige blindheid om nie die Verlosser van die ketting van sonde deur die
geslagte raak te sien terwyl daar soveel aankondigings en aanduidings
met sy geboorte gepaardgegaan het nie. Wanneer besef word dat die
kinders nie deur die toedoen van die Kindjie van die mense uit Nasaret
gesterf het nie, al is dit in ’n sin ter wille van Hom, moes daar die gewilligheid
gewees het om getroos te word. Die dankbaarheid dat Hy wat sy volk
van hulle sonde sal verlos, veilig is, moes die hartseer oortref het.
Hartseer en getreur kon verwag word, maar die profesie wil in die woorde
van 1 Tessalonisense 4:13 oordra: Waarom dan treur soos die ander wat
geen hoop het nie? En dit met die geboorte van dié Hoop vir die wêreld.
2008
desember
Messiasaankondiging
fokusartikel
Soos Christus se pad na verheerliking
deur die diepte van die kruis
gegaan het, bring die Here sy
kinders ook soms deur smart en
lyding na die vreugde van verlossing.
Die gevolge van ons eie
sonde speel dikwels mee daarin
dat ons deur dieptes moet gaan
voor die verlossing.
Maar deur die profesie van Jeremia
sê die Here: Bly stil, moenie huil
nie, moenie trane in jou oë hê nie!
Vir al jou swaarkry sal jy vergoed
word ... Daar is ’n toekoms vir jou
nageslag ... (31:16, 17). Daar is
hoop: die vlugtende Kind is veilig.
In die kindermoord, soos belig met
Jeremia se profesie, is reeds die
belofte dat die Christus sy heerskappy
sal vestig en die moordenaars
van sy kerk sal oordeel.
Ons ontroosbaarheid moet oorgaan
in die gebed van die martelare
onder die altaar in Openbaring
6:10: Hoe lank nog, Here?
Só moet ons ons trane afvee en
wag op God se tyd. Intussen moet
ons ons kruis van deelgenootskap
aan sy lyding dra – in lyding nie
ontroosbaar nie, maar afwagtend,
verwagtend op die Here se openbaring
van sy Alleenheerskappy.
Selfs vir Maria het haar Kind se
geskiedenis ’n swaard deur haar
siel laat gaan (Luk 2:35). Sy het
haar troos gevind in die geloof dat
Hy haar Here is en Hom aanbid
(Hand 1:14).
Vir (die) gestorwe kinders se ouers
is daar troos – hulle Messias leef!
Matteus se aanwysing dat hierdie
profesie hier weer en finaal vervul
is, is terselftertyd ’n aanwysing dat
hierdie Kindjie wat gebore is, die
finale vervulling is van al die troosprofesieë.
Hy is die Messias! DK
• Die Kerkblad • 27

diskussie
Nogeens Artikel 31
Ek verwys na die insiggewende reaksie van
Hennie van der Walt van Nylstroom in Die
Kerkblad van Februarie met die opskrif “Artikel
31 KO is nie die probleem nie”. Hy verskil van ’n
artikel van my ’n tyd tevore. Ek het verwag dat ander
tot die debat sou toetree.
Ek meen dat sy artikel presies aandui hoe regsgeleerdes
die Kerkorde bekyk. Dit mag selfs vandag die
algemene opinie in die GKSA geword het. Sedert
1816 word “kerkorde” wyd as ’n vrywillige ooreenkoms
of konstitusie tussen “lidmate” of “kerke” beskou wat
verenig het om dieselfde belange en oogmerke na te
streef.
Hennie sê vanuit die sekulêre regsoogpunt dat Art. 31
KO, soos dit in 1964 vasgestel is, vir hom presies in
“verstaanbare Afrikaans” sê wat die verenigingsreg
myns insiens in ’n hof sal sê. ’n Hof sal nie op Skrif en
Belydenis ingaan nie. Hennie beredeneer dit ook nie.
Hy neem dus nie “kerk” nie, maar vereniging as
vertrekpunt en sê dat Art. 31 voorskryf “aan kerke in
Gereformeerde verband dat almal gebonde is aan die
besluite van meerdere vergaderings. Dit bevestig die
gesagsverhouding waartoe elke kerk homself vrywillig
by ooreenkoms verbind het”.
Ek ken en waardeer Hennie as koelkop “regsgeleerde”.
Ek wil vir hom dankie sê dat hy as regsgeleerde
die gewone regsopinie wat ek in my artikel “verenigingsreg”
genoem het, so helder vir lesers van Die
Kerkblad verwoord het. Ek gaan nie in op die res van
sy artikel nie. Hy raak daarin belangrike versuim van
pligte aan.
Die verskil tussen hom en my gaan oor verskillende
regsbeginsels agter die bewoording van Art. 31 KO. Ek
meen dat die standpunt dat die KO ’n ooreenkoms (of
kontrak) tussen “kerke” is wat “vrywillig” aangegaan
en daarom bindend is, vandag dikwels in ons kringe
gehoor word.
Daarom wil ek tog op Hennie se brief antwoord. Hy
praat van kerke in “Gereformeerde verband” sonder
Kerkorde
Prof. Bouke Spoelstra (emeritus, Pretoria)
om te definieer. Die vraag gaan om wie dra gesag in
“gereformeerde verband”?
Wat is en bedoel die Kerkorde?
Gereformeerde kerke het in Nederland na die Reformasie
vanaf ongeveer 1540 (goed 30 jaar) volkome
onafhanklik van mekaar bestaan. Die Reformasie het
basies oor geloof en belydenis, en nie Kerkorde nie,
gegaan. Elke kerk het selfstandig onder toesig van ’n
kerkraad (wat toe die Roomse biskop vervang het)
geleef soos die Skrif en die Belydenis (sedert die
Institusie) verwoord was.
Ek dink art. 7, 28-32 NGB is hieroor duidelik genoeg,
anders moet dit geskrap word as die gesag in die
GKSA nou inherent in “meerdere vergaderings”
gevestig word. ’n Wêreldlike hof is geen “kerklike”
gesag nie. Art. 7 NGB, wat weer in art. 28, 29 NGB
figureer, praat egter ’n ander taal oor gesag wat as
“gereformeerde gesag” behoort deur te gaan.
Tydens die Reformasie setel gesag in “sola scriptura”
(die Skrif alleen), soos Luther teen kerk en owerheid
op die Ryksdag van Worms geproklameer het. Gesag
setel nie in die “kerk” (Roomse clerus of kerkvergaderings)
nie.
Gereformeerde kerke in Nederland, Hollands- en
Franssprekend, het eers in 1571 in Emden tydens die
80-jarige Oorlog byeengekom om te bepaal hoe hulle
mekaar kon help om gereformeerd en gehoorsaam
aan die Skrif te bly. Hulle het op gond van art. 32 NGB
’n kerkorde aangegaan waardeur kerke deur middel
van ad hoc-byeenkomste (nie permanente strukture
nie) mekaar kon help om gereformeerd te bly.
Kerkrade kon in klassisse naburig binne kultuurverband
(Nederlandse en Franse klassisse) byeenkom om
te doen wat Guido de Bres na die eerste Franse
Sinode in 1559 in art. 32 NGB verwoord het. Byeenkomste
van kerke kon mekaar help om met adviese
en besluite Skrif en Belydenis te handhaaf.
Talle kerke, onder andere Engelse kerke, wou van die
“vergaderings” egter niks weet nie. Sommige hand-
28 • Die Kerkblad • 2008
desember

haaf tot vandag die “independente” beginsel, tot groot
ergernis van kollegialiste wat die regeermag en gesag
van kerke af in “geleerde” predikante of demokratiese
vergaderings wil saamtrek.
Geboorte van die KO 1571
Toe die kerke in 1571 op Emden begin praat het om
’n Kerkorde met mekaar aan te gaan, was daar groot
weerstand uit vrees dat “pouslike gesag” in die
vergaderings sou herleef.
Gevolglik is in art. 1 te Emden (vandag ons art. 84 KO)
eers ooreengekom en verseker dat vanuit “meerdere
vergaderings” of kerkordelike bepalings geen pouslike
of kerklike gesag (juis wat Hennie se vertrekpunt in sy
brief is) in die kerke sal kom nie. Eers nadat dit
ooreengekom was, is in lyn met die Belydenis in art. 7
en 32 NGB ’n “orde” (nie ’n konstitusie nie) met
“meerdere vergaderings” vasgestel wat aangesluit het
by die destydse, gedesentraliseerde politieke stelsel
van plaaslike vryheid en verantwoordelikheid (vgl. art.
30 KO). Daarin was kerkrade die enigste permanente
kerkvergadering om gesag te bedien. ’n Periodieke
klassis was geen struktuur met inherente gesag nie,
maar ’n byeenkoms van kerke naaste aan mekaar en
die vernaamste om die kerke te adviseer.
Moderne sentralisasie en globalisering was tot die
20ste eeu aan ons kerke ook vreemd.
“Meerdere vergaderings”, waar “meer kerke” met ’n
agenda uit die kerke vergader, is volgens KO-verklarings
van kanonici opgerig vir die “welwese” en nie vir
die “wese” van die kerk nie. Dit bedoel dat die “meerdere”
vergaderings soos met Dordt 1618/19 die gesag
van Skrif en Belydenis (almal “dieselfde gesag”. art.
36 KO) aan die “kerke” sou bedien, sodat “ware
kerke” tot eer van die Here sou leef (27-31 NGB, vgl.
art. 30 KO). Van 1619 tot 1816 (vir 200 jaar) het
daar nooit weer ’n Algemene of “nasionale” Sinode
binne Nederlandse kultuurverband plaasgevind nie (en
was aan die Kaap vreemd).
Indien mens na die reaksie uit gemeentes na 1816
teen die gees van die Franse Revolusie en aksent op
die mens kyk, moet mens sê dat dit met hulle as ware
kerke sonder sinodes nie slegter gegaan het as met
die GKSA met al sy vergaderings en deputate vandag
nie.
Die konfessionele kerkbegrip het na 1816 nie onder
predikante met hulle opleiding nie, maar vanuit Skrif
en Belydenis onder eenvoudige “gelowiges” bly leef.
Hulle het wesenlik verskil van die genootskaplike
2008
desember
diskussie
kerkbegrip soos waarmee die Sinode van 2006 met ’n
“structure of the church” opereer. Lewende geloof het
in protes teen ’n bepaalde tydsgees gelei tot herstigting
van gereformeerde kerke in Nederland 1834 en in
Suid-Afrika in 1859.
Ter wille van ruimte in Die Kerkblad swyg ek oor die
Reglement van 1816, die sinodale kerkbegrip in die
Chr. Geref. Kerk (enkelvoud), in die NGK en NHK
sedert 1824 of selfs by D Postma in sy “Gewysigde
KO”. Ek swyg oor reaksie in die Doleansie 1886 wat
skerp tussen plaaslike kerke of gemeentes en “meerdere
vergaderings vir die welwese van die kerke”
onderskei het.
In die GKSA is in 1859 ook geen sinodale kerk uit
Nederland voortgeplant nie. Daar het twee kerke,
Rustenburg en Reddersburg, uit eie bodem onafhanklik
van mekaar, ontstaan wie se eeu-en-halffees ons
kan vier. Meer het gevolg en eers in 1862 het hulle
die Kerkorde van Dordt as orde vir samewerking
tussen hulle aanvaar.
Ek meen daardie Kerkorde lê met artt. 30 en 31 KO
klem op die bediening van die gesag van die Woord
(NGb art. 7, 31) in en deur die plaaslike kerk. Daardie
bewoording het ons sonder verantwoording (onder
invloed van die verenigingsreg?) in 1964 verander.
Gevolglik word vergaderings vandag in plat Afrikaans
as die “wese” of “structure” van die GKSA in stryd met
’n “Openlike Verklaring” en geloofsbriewe aan
afgevaardigdes aanvaar. DK
Artikel 30
Kerklike vergaderings moet alleen kerklike sake
en dit op kerklike wyse behandel. Op meerdere
vergaderings moet alleen sake behandel word wat
nie in mindere vergaderings afgehandel kan word
nie of sake wat by die meerdere vergaderings tuishoort.
Artikel 31
Wat op ’n kerklike vergadering met meerderheid
van stemme besluit is, moet as vas en bindend
beskou word, tensy bewys word dat dit in stryd is
met Gods Woord of die artikels van die Kerkorde.
As iemand egter ’n klagte het dat hy deur die uitspraak
van die mindere vergadering verongelyk
is, kan hy hom op ’n meerdere vergadering beroep.
• Die Kerkblad • 29

diskussie
Weer oor skepping en
natuurwetenskap
Daar is in Die
Kerkblad van Julie
2008 weer ruimte
afgestaan aan, noem
dit maar die
natuurwetenskap-
Bybel-diskussie.
Hierdie artikeltjie wil
nie swaarde kruis
met enige van die
skrywers van hierdie
artikels nie. Dit is ’n
eie, beskeie bydrae
tot die gesprek.
Ek is ’n afgetrede
fisikus, en daarom
gaan ek nie weer
evolusie aansny nie.
Ek het reeds enkele
jare gelede daaroor
in Die Kerkblad
geskryf. Die
standpunt – miskien
belydenis – wat ek in
hierdie artikeltjie wil
stel, is my eie. Dit is
nie bedoel om aan
ander geloofsgenote
dié waarheid voor te
hou nie. Dit vertel
maar net van die
vrede in my eie
gemoed.
God se Skrifopenbaring
Genesis 1 en 2 word baie
uiteenlopend verstaan: aan
die een uiterste dat letterlik
alles wat ooit bestaan het,
en bestaan, en sal bestaan,
in ses dae van 24 uur
geskape is; en aan die ander
ekstreme punt van die
spektrum dat Genesis maar
net ’n mite is.
Prof. JPL (Jakkals) Reinecke (Potchefstroom)
Genesis 1 en 2 is vir my BAIE belangrik, maar NIE as ’n feitelike relaas
oor hoe die heelal tot stand gekom het nie. Ek lees in Genesis dat niks
wat bestaan, buite God om ontstaan het nie. In van die Psalms en Job
word die verhouding tussen God en sy skepping nog verder en in meer
besonderhede in geloofstaal beskryf. God verduidelik in pragtige digterlike
taal aan Job dat Hy die Skepper, die Wetgewer en Onderhouer van die
skepping is. Luister:
“Waar was jy toe Ek die aarde se fondamente gelê het?” (Job 38:4) …
“Kan jy vir ’n leeu sy prooi vang? Kan jy vir hom genoeg gee om te eet
wanneer hy in sy skuilplek gereed lê, op die loer lê agter ’n bos? Wie gee
vir ’n kraai die kos wat hy nodig het wanneer sy kleintjies om hulp roep na
God, rondskarrel vir iets om te eet? Ken jy die tyd wanneer die
klipspringers lam? Staan jy en kyk waar die wildsbokke kleintjies kry? Kan
jy vir hulle die draagtyd bepaal, weet jy presies wanneer hulle moet lam?
Hulle trek inmekaar, die bokkies word gebore, die geboortepyne is gou
verby. Die lammers groei en word groot in die veld, hulle gaan weg en
kom nie na die ooie toe terug nie. Wie gee aan die wildedonkie sy vryheid
en laat hom ongebonde vryloop …?” (Job 39:1-8).
Wat ek NIE in Genesis lees nie, is HOE God die heelal tot stand gebring
het. Ek is ook nie teleurgesteld dat dit nie daar staan nie. Die Bybel is nie
vir ons gegee as ’n kenbron vir die vakwetenskappe nie, maar as ’n
geloofskenbron.
En vir my GELOOF is dit belangrik om te weet dat dit Gód se heelal is en
dat Hy, in menslike taal, van Dag 1 af in volle beheer was en steeds is en
altyd sal wees. As ek dit nie kan glo nie, is my bestaan volslae sinloos.
Wetenskaplike kennis en teorieë
Die wonderlike is dat God die mens in sy groot genade ook toegerus het
30 • Die Kerkblad • 2008
desember

om sy wonderlike handewerk in ’n groot verskeidenheid van natuurwetenskaplike
vakwetenskappe te bestudeer. Met God se skepping bedoel ek
heel eenvoudig die aarde waarop ons leef, met alles daarop, ingesluit die
mens, en die ontsaglike groot kosmos waarin hierdie – vir ons so
belangrike – aarde maar net ’n spikkeltjie is.
In die fisika, chemie, kosmologie, biologiese wetenskappe, geologie,
geografie, paleontologie, ensovoorts, is daar veral oor die afgelope 50-
100 jaar ’n magdom van natuurwetenskaplike kennis oor die skepping
versamel.
’n Groot verskeidenheid van belangrike vakwetenskaplike teorieë is in
hierdie natuurwetenskappe opgestel om die verworwe kennis te
sistematiseer. In die wetenskapsfilosofie leer ons dat ’n teorie se waarde
nie daaraan gemeet word dat dit “waar bewys” is nie.
’n Teorie se waarde word eerstens gemeet aan die sukses wat dit behaal
om kennis te sistematiseer, dit wil sê om die samehange en verbande
tussen die resultate van verskillende eksperimente, wat in ’n bepaalde
samehangende veld van ondersoek uitgevoer is, bloot te lê.
’n Suksesvolle teorie kan tweedens op grond van daardie samehange en
verbande ook voorspellings maak wat getoets kan word. Voorbeeld: die
samehang tussen verskynsel A en verskynsel B impliseer dat ons ’n tot
dusver onbekende verskynsel C ook behoort te kan waarneem. As ’n
eksperiment ontwerp word en C word waargeneem, het die betrokke
teorie ’n belangrike toets geslaag. Hoe meer toetse ’n teorie slaag, hoe
belangriker word die teorie.
Ontstaansteorieë
In die kosmologie en die biologie is daar belangrike teorieë oor hoe die
wêreld ontstaan het en tans daar uitsien. In die kosmologie is daar
teorieë wat impliseer dat (lees: ons insig in die samehange en verbande
wat tussen bestaande kennis bestaan, dui baie duidelik daarop dat ...)
die kosmos soos wat ons dit vandag ken, nie maar in een “oomblik”
plotseling tot stand gekom het nie, maar oor miljarde jare heen ontwikkel
het, en trouens nog steeds ontwikkel. Ou sterre gaan “dood”, en nuwe
sterre word “gebore”.
Die oerknalteorie is ’n belangrike teorie in hierdie verband. Die
oerknalteorie is nie volmaak nie, dit wil sê dit kan nie elke enkele
waarneming in een geheelbeeld inpas nie, maar dit doen nie afbreuk aan
die belangrikheid en die sukses wat hierdie teorie reeds behaal het nie.
Natuurlik is daar in die kosmologie ook wetenskaplikes wat hierdie teorie
en alle ander, soortgelyke teorieë verwerp, maar hulle is ’n baie klein
minderheid en hulle werk word selde indien ooit in werklik
vooraanstaande vaktydskrifte gepubliseer.
Belydenis
Waar staan ek nou as gelowige fisikus met die moderne kosmologie en
die verhale van Genesis 1 en 2? Vir my is daar nie konflik nie. Genesis
vertel WIE dit doen, en die kosmologie vertel iets van HOE Hy dit doen. Ek
2008
desember
diskussie
skryf doelbewus doen en nie
gedoen nie, want ek glo dat God se
skeppingswerk nog lank nie voltooi
is nie. Ek het nie behoefte daaraan
om by die Genesis-verhale
allerhande slim wetenskaplike
kantaantekeninge by te skryf om
die eienaardighede van die verhale
te verduidelik nie.
Ek moet egter dan ook met myself
en die leser heeltemal eerlik wees.
Ek kan nie glo dat die verhale in
Genesis vertel van ’n gebeurtenis
wat oor ses dae van 24 uur
afgespeel het, én terselfdertyd ook
die moderne kosmologie-teorieë
ernstig opneem nie.
Ek glo nie dat dit nodig is om ’n
God wat in ses dae geskep het
teen ’n God wat oor die eeue heen
steeds skep, af te speel nie.
Wat wel uiters belangrik is om te
weet en te glo, is dat hierdie God
my persoonlike Vader is, dat Hy my
lewe elke oomblik in sy hand hou,
dat Hy my nie in my sondedood
laat lê het nie, maar sy Seun
gegee het om vir my skuld te
betaal, en dat ek vir altyd vry is!
Dit is die belangrike waarheid wat
reeds in Genesis 1 en 2 aan die
orde kom, en soos ’n goue draad
deur die Bybel loop. Dit kan die
kosmologie my nooit leer nie.
Daarom is die Bybel die belangrikste
kenbron vir my lewe. DK
• Die Kerkblad • 31

teologiese diskussie
Prof. Hans van Deventer (Vaaldriehoekkampus, NWU)
’n Wonderende weerwoord
• in gesprek met proff. Jordaan, J van Rensburg en dr. Breed •
Die redaksie is deeglik bewus daarvan dat die twee artikels wat onder die subhoof TEOLOGIESE DISKUSSIE
verskyn, vir sommige lesers moeilike leesstof sal uitmaak. Tog het ons geoordeel dat lesers ook sal kennis
neem van die belangrike debatte wat deur teoloë gevoer word, te meer wanneer dit oor so ’n belangrike
saak gaan as die juiste verstaan van die Woord van God, ons bron en norm vir die kerk en teologie. – Red.
Indien almal binne akademiese konteks oor alles
(moet) saamstem, bestaan daar bitter min ruimte vir
die uitbou van die wetenskap. Daarom is ek dankbaar
dat my leermeester-kollegas, proff. Jordaan, J van Rensburg
en dr. Breed in Die Kerkblad van November 2008
breedvoerig gereageer het op ’n bydrae wat hulle jonger
kollega oorspronklik as brief vir Die Kerkblad aangebied
het.
Alhoewel ek nie op elke punt saamstem met hulle interpretasie
van wat ek neergepen het nie, gaan ek nie
daarop in nie. Ek wil eerder wys hoe hulle die punt wat
ek probeer maak het, self deur hulle bydrae illustreer.
Ek het in my aanvanklike skrywe kritiek uitgespreek
teenoor teoloë wat apologeties “die bestaande verklaringstradisie
teenoor (ander metodes) as die beter alternatief
voorhou”.
Uit hulle “antwoord” op my brief blyk hierdie gesindheid
so duidelik soos daglig. Waar ek in my bydrae pleit vir
inklusiwiteit binne akademiese konteks (m.a.w. die gebruik
van meerdere metodes), lyk dit asof hulle eerder
metodologiese eksklusiwiteit voorstaan (gebruik van net
die grammaties-historiese metode).
Die vraag bly: Is dit akademies verantwoordbaar? Buiten
dat hulle patroniserende opmerking (p. 32) onvanpas
is, is dit ook onjuis: my gepubliseerde werk getuig dat ek
heel tuis is binne ’n wye verskeidenheid verklaringsmodelle
(insluitend die grammaties-historiese). Die strekking
van hulle argument is eerder op hulleself van toepassing.
Hulle verduideliking van grammaties-historiese eksegese
toon verder bepaalde gebreke, wat verband hou met my
aanvanklike opmerking dat hierdie verklaringstradisie
bloot onkrities aanvaar word. Het daar al ooit ’n studie
verskyn waarin ons die filosofiese en historiese grondslae
van hierdie tradisie grondig en krities (= “ontledend”)
uitgeklaar het? Dit terwyl ’n baie behoudende Ou-Testamentikus
soos Walter C Kaiser (jr.) al aangetoon het dat
“grammaties” in grammaties-histories in die 19de eeu
eerder na “letterlik” as na “taalkundig” verwys.
Kan ons in akademiese konteks sommer op klankekse-
gese af ’n hele klomp goed oor hierdie metode aanvaar
wat nie deur Bybelwetenskaplike navorsing ondersteun
word nie?
Dan praat ek nie eers van Hans Frei (1974) se indringende
studie oor hermeneutiese ontwikkelings in die
18de en 19de eeue nie (’n werk wat op elke teologiese
biblioteek in die land se rakke is, behalwe in Potchefstroom
– ’n leemte waarvoor ek gedeeltelik verantwoordelikheid
aanvaar). Daarin toon hy onder andere aan dat
die Reformatore se beskikbare hermeneutiese modelle
baie van ons s’n verskil. ’n Onderskeid tussen die teks
enersyds en byvoorbeeld historiese konteks of outeursbedoeling
andersyds was ondenkbaar binne die 16deeeuse,
hermeneutiese denkklimaat. Die teks bevat gewoon
die historiese konteks of outeursbedoeling.
In daardie konteks beteken grammaties-histories dus
letterlik-histories. Dit is juis om hierdie rede dat Calvyn
in sy kommentaar op Genesis 3:15 ’n Christologiese interpretasie
van hierdie vers afwys!
My aanvanklike opmerkings is egter nie aangewakker
deur hierdie vorm van teoretiese redenasie nie, maar
deur die praktiese lees van Genesis 1 en 2 in die konteks
van evolusieteorieë. Die drie kollegas het nie aangetoon
dat die grammaties-historiese metode ons insigte in hierdie
verband verbreed het nie.
So kan die grammaties-historiese metode ook nie ’n
ontstaanskonteks in die tweede eeu vC vir die boek Daniël
ondersteun nie – iets wat algemeen onder Ou-Testamentici
aanvaar word. Dit is juis die konsekwente gebruik
van daardie metode wat lei tot die volgende afleiding:
“Daarom word daar met redelike sekerheid aanvaar dat
die Ou Testament tot en met die boek van Josua teen
1100 vC alreeds as versameling bekend was en gebruik
is” (prof. Jordaan, Die Kerkblad Maart 2008, p. 20).
Ek weet van nie een publiserende Ou-Testamentikus wat
met hierdie stelling sal saamstem nie. Ek twyfel dus sterk
of die kosmetiese veranderinge wat hulle aan die gram
� na bl. 40
32 • Die Kerkblad • 2008
desember

Prof. Gerrie Snyman (Departement Ou Testament en Ou Nabye Oosterse Studies, Unisa)
2008
desember
Grammaties-historiese
teologiese diskussie
benadering is nie omvattend nie
In proff. Gert (Jorrie) Jordaan, Fika
J van Rensburg en dr. DG (Douw)
Breed se verduideliking oor die
grammaties-historiese benadering
(Die Kerkblad November 2008), beweer
hulle dat dié benadering “ongetwyfeld
die mees omvattende benadering
vir die verstaan en die uitleg
(interpretasie) van die Bybel is.” (My
kursivering – GS.) Die omvattendheid
word gesien in terme van die grammatiese
(kennisname van wat geskryf
is) en die historiese (tyd en omstandighede
waarop daardie woorde gerig
is en waarin dit ontstaan het).
Maar dié benadering help nie die
GKSA met die oplos van ’n leesprobleem
wat dreig om die kerke uitmekaar
te ruk nie! Die afgelope 25 jaar
lees die kerke die Bybel grammatieshistories
oor die vrou in die amp, en
nog is die einde nie in sig nie. Die
grammaties-historiese benadering
kon tot sover een ding nie regkry nie:
dit verklaar nie hoekom twee groepe
uit een tradisie die Bybel só verskillend
kan lees dat dit bitterheid en
onmin skep nie.
Na my mening sou ’n benadering omvattend
wees indien dit ook die rol
van die leser by die verstaan en uitleg
van die Bybel verdiskonteer. Sondigheid
wat aan die mens toegedig
word, hef nie enige verstandelike prosesse
op in die leesproses nie. Die
verligting van die Heilige Gees ignoreer
nie die prosesse wat voltrek word
in die menslike verstand gedurende
die leesproses nie.
Maar deur die mens te bly ignoreer,
gebeur dit dat subjektiwiteit wat in
alle geval ’n invloed op die leesproses
het, nie op die tafel gesit word nie.
Daarsonder kan die Bybelleser uiteindelik
nie verantwoordelikheid aanvaar
vir sy/haar interpretasie nie, kan daar nie gesien word of die leser geregtigheid
aan die teks in laasgenoemde se historiese omstandighede laat geskied
het nie, en kan lesers nie destruktiewe nagevolge wat ’n bepaalde Bybellees
mag hê, weerstaan nie.
Na al die jare se geswoeg en sweet oor die vrou in die amp, is daar twee
groepe in die GKSA. Die een groep vir wie ’n patriargale sosiale orde nie
meer aanvaarbaar is nie, vanweë die soort samelewing waarin ons op die
oomblik leef. Vroue werk en beklee hoë posisies waar mans na hulle moet
luister. En die kerke is nie ongeneë om geld van vroue te neem nie. Vroue
begin ook al meer gesaghebbend in gemeentelike lewens deelneem. Konflik
ontstaan omdat die raamwerk waarmee die lewe gehanteer word by die
werk, vreemd staan teenoor die religieuse teks se veronderstelde sosiale
raamwerk.
Vir die ander groep is die sosiale patriargale orde waarbinne die Bybel geskryf
is, nog die norm. Maar die strewe daarna bring hulle noodwendig in konflik
met wat in die breër samelewing aan die gang is, soos die grondwet se
handves vir menseregte.
Ek dink die grammaties-historiese benadering het die GKSA in hierdie dilemma
laat beland, want dit bied die Bybelleser nie genoeg instrumente
nie. En die apologetiese klem op die benadering noop mense om sekere
instrumente te verbied. Kyk maar na die redes hoekom sekere gemeentes
in doleansie is. Skrifgesag word aangetas as daar van die grammatieshistoriese
benadering wegbeweeg word en wanneer sosiologies-historiese
ekesegese na bewering bedryf word. Resepsieteorie word as ’n “dwaalleer”
getipeer.
Sulke perspektiewe voorsien uiteindelik aan ’n benadering soos die grammaties-historiese
’n belydeniskarakter, en die beginsels wat onderliggend
aan die grammaties-historese benadering lê, durf dan nie bevraagteken
word nie. Bevraagtekening daarvan lei tot onaanvaarbare “Skrifkritiek”.
’n Omvattende Bybellees behels eerder ’n nougesette lees (close reading)
van die Bybelteks ten einde die wêreld van die teks te verstaan, ’n historiese
lees van die teks ten einde te kyk in watter mate die teks na geskiedkundige
gebeure verwys, ’n ontleding van die wêreld van teksproduksie om agter te
kom watter invloede werksaam was toe die skrywer geskryf het, ’n ontleding
van die wêreld van die eerste lesers om agter te kom in watter situasie
moes die Bybelteks inspreek, en les bes, ’n ontleding van die wêreld van die
huidge lesers om te verstaan watter faktore bedrywig is in die huidige lesers
se lewe ten einde te bepaal watter resonans met die antieke Bybelteks
gevind kan word.
Op hierdie manier hoop ek Bybellesers kan toegerus word om verantwoordelikheid
vir hulle eie Bybellees te aanvaar. Ek is nie oortuig dat ’n grammatieshistoriese
benadering dit doen nie. DK
• Die Kerkblad • 33

esinning
Abraham Kuyper (1908): Nabij God te Zijn (vertaal en verwerk deur prof. Jan Geertsema, Potchefstroom)
Soos ’n wildsbok smag
na waterstrome
“Soos ’n wildsbok smag na waterstrome, so smag ek na u, o God” (Ps
42:3)
Na meer as 20 eeue het die goue glans van die onsterflike lied in Psalm
42 nog nie verdof nie. Selfs in ’n tyd waar daar soveel bittere vervreemding
van God is, weerklink die sang van kunstenaars saam met die
sielesang van die verlostes van die Here om die lied van die “wildsbok wat
smag na waterstrome” bo alle ander liedere, waarin die heimwee van ons
menslike hart na die Oorsprong van ons lewens roep, te verhef.
Die passie wat in hierdie psalm tril en die hartstog wat hierdie heerlike
lied laat uitswel, is hoogs aangrypend. Die nabyheid aan God is ons
saligste gewaarwording. As ons dan verleiding en versoeking teenkom,
kan ons uitgeputte siel tog weg van die wêreld af na God toe draai in die
wete dat wie God verlaat, die vrede in die eie hart versteur.
� Keer op keer het ons weer na God toe gedraai en weer aan die deur
geklop om in God se verborge omgang toegelaat te word, nadat in tye
van afdwaling ons gevind het dat die vreugde en die glans van die
wêreld ydel en bedrieglik is.
� ’n Ander keer het ons ons deur ’n vrome van hart na God toe laat trek.
� Weer ’n ander keer het ’n wond wat in ons hart geslaan was, deurgeworstelde
angs, of nood waarin ons byna ondergegaan het, ons
daartoe gebring om by ons God hulp en in sy nabyheid vertroosting te
soek.
Die paaie waarlangs ons menslike hart na God toe gekom het, slinger
deur ons hele lewe en toon hulleself, al het ons hulle dikwels verlaat,
telkens opnuut. En tog, by dit alles was daar geen hartstog nie. As ons
hart aan homself oorgelaat was, sou dit nie na God toe geneig het nie.
Eerder was dit ’n drang of ’n prikkel van buite, wat die half onwillige en
selftevrede hart na God toe gedryf het.
Maar in Psalm 42 dring en dryf die hart self. Dit is nie van buite nie, maar
vanuit die binnekamer van die hart dat die heimwee na die lewende God
onweerstaanbaar opwel. Hier is dit nie ’n toevalligheid nie; nie ’n oorsaak
wat van elders af werk nie; nie bittere ervaring nie; nie ’n lokstem van
buite nie; nie die prikkel van die gewete nie; nie die dringendheid van die
nood nie; nog minder redenering en berekening; nee, hier is dit vanuit die
herbore hart wat die ontstuimige drang na die lewende God opborrel.
Selfs Augustinus se uitroep: “My hart bly onrustig in my, tot dit rus in U, o
my God!” verdof teenoor die skoonheid van hierdie glans.
Hier is dit ’n dors. ’n Dors na die lewende God, soos wat die uitgedroogde
bloed van ’n uitgeputte mens of dier nie maar net roep vir vog en vir les
van die dors nie, maar dit uitskree, vir sover die verdorde verhemelte ’n
hoorbare skree met ’n hees, skor
keel nog toelaat.
Die beeld kom uit die dierewêreld,
waar daar nie sprake kan wees van
besinning, vroom bedoelings of
opsetlike roep nie. Die uitgeputte
wildsbok kan nie meer verder nie
en skree uit in wanhoop, want hy
het tot by die stroom gehardloop,
maar dit uitgedroog en sonder
water gekry. Nou kan hy nie langer
sonder water nie en dreig om
inmekaar te stort. Dan skree hy
gillend van nature die lug in vir
water, water.
———oOo———
In die siel se natuurlike drif, die
passie, die hartstog, in die byna
sterwe van dors na God, in die
verterende heimwee na die lewende
God, is die verhewene, die
aangrypende, die meeslepende, en
selfs die diep beskamende te
vinde.
Of hoe dikwels het dit al in u lewe
gebeur dat u siel, sonder dat die
nood gedring het, of ’n ander stem
u gelok het, of die gewete u
geprikkel het, uit suiwer natuurlike
drang so na die lewende God
gedors het?
As u luister na hierdie silwerglansende
melodie, as u self hierdie
heerlike lied saamsing, ervaar u
� dat dit nie net soms nie, maar
altyd so in u hart moet wees
� dat God u daartoe geskep het
� dat Hy dit in sy plan met u so
bedoel het dat daar ’n heerlike
drang na hom toe sal wees
34 • Die Kerkblad • 2008
desember

� dat u nie meer ooreenstem met
die hoë doel waarmee u in die
lewe geroep is as hierdie plan
nie in u lewe werklikheid word
nie
� dat u sondig as selfs in die
kleinste die drang, die dors, die
heimwee na die lewende God in
u herbore wese stil word.
Soos bloed, as dit verdroog, na
water roep en as die vog nie kom
nie, doodgaan, so het u ook van
God ’n natuurlike aard gekry wat na
God moet roep, of anders sterwe.
Vroomheid wat soms daarop
aanspraak maak om hoogstaande
te wees, voel dan dat dit wegsink,
omdat die passie, die hartstog, die
verterende heimwee na God so
selde daar is.
U as mens het ’n hoë adel omdat u
geskape is om so te kan wees;
maar u moet uself ook verootmoedig,
omdat hierdie adel wat van bo
af kom, so uiters selde met volle
krag in u deurbreek.
Maar dit is ook ’n stimulus wat u
nie met rus laat nie, wat u bring tot
dieper nadenke en wat u bring tot
’n veranderende gewaarwording
waarin u die dors na die lewende
God voel en dan die les van u dors
ervaar deurdat God na u siel toe
nader.
2008
desember
———oOo———
“So smag my siel na God! My siel
dors na God, na die lewende God!”
Ook die lewende is hier ’n beeld uit
die natuur. Water wat stilstaan, wat
dood is, moerasagtig en sleg word,
is nie geskik om die lewensbloed
van mens en dier te verfris nie.
Daarom skree die wildsbok nie
maar na water nie, maar na die
waterstrome, na die vars
stromende en lewende water. So
roep die sanger: “My siel dors na
God, na die lewende God”.
besinning
� Nie na ’n belydenis van God nie
� Nie na ’n voorstelling van God nie
� Nie na ’n herinnering aan God nie
� Nie na ’n Goddelike majesteit nie, na wat ver van die siel as ’n God in
woorde of frases staan nie,
maar
- na God self
- na God in sy heilige uitstorting van krag en genade
- na God wat leef, wat na u toe nader, met sy lewe u deurtintel en
in heilige liefdebetoon hom as die lewende God aan en in u openbaar.
U voel aan dat hierin alle geleerdheid, alle dogma, alle formuliere, alles
wat uitwendig en abstrak is, alles wat in verdorrende woorde uitgedruk is,
wegval. Nie u begrip, nie u verstand, nie u denke, nie u redenering, selfs
nie u belydenis, kan hierdie dors stil nie.
Die heimwee gaan uit na God self, tot u in die koestering van u siel die
warmte van sy Vaderhart aan u eie hart voel. U siel begeer nie die Naam
van u God nie, maar God self en sy lewensuitstraling wat u moet deurtintel
en tot in die bloed van u siel opgeneem word.
———oOo———
Die sanger soek dit in die Heiligdom. Hy was uit Israel, en vir Israel was
die heldere, ryke, volle genieting van God se teenwoordigheid aan Sion
verbonde. Die wêreld was in daardie tyd afvallig van God en was vol van
afgode. Daarom was die teenwoordigheid van die Here HERE toe simbolies
tussen die gerubs op Sion gekonsentreer.
As ons dit net so op ons saamwees in die kerkgebou sou oordra, sou ons
die ware betekenis van die lied misverstaan. Want al is dit waar dat daar
in ons kerkgeboue baie is wat ons na God toe trek teenoor baie dinge in
die wêreld en selfs in ons huise wat ons van die lewende God aftrek, sou
die klem op die saamwees in die kerkgebou ons weer terugbring by die
genoemde prikkel van buite. Die lied wil juis die dors in die hart en die
roepe uit die siel tot God beklemtoon.
Sion is nie u bidplek nie, Sion is nie u kerkgebou nie, Sion is selfs nie
vroom geselskap nie. Dit wat Israel toe op Sion slegs simbolies gehad
het, is vir ons nou werklikheid in Christus, u Koning, wat “geprys moet
word tot in ewigheid, amen!”
Wie verlos is, is in Christus en Christus is in hom. Wonderlik is hy soos ’n
lewende lid in die liggaam van Christus ingeweef. Sy herbore natuur is
met Christus op die innigste wyse saamgesmelt en dit is slegs in daardie
mistieke lewe met Christus dat die hart wat na God dors, die lewe uit God
indrink. En daarom is die naby God wees, ja die indrink van die lewe van
God met al die hartstog, al die dors van ons siel, vir ons aan geen plek,
aan geen teenwoordigheid van ander mense, aan geen dag, aan geen
altaar en aan geen priester gebonde nie.
Elke plek, waar ook al, kan elke oomblik vir ons ’n Sion word. Dit hang net
van een ding af, naamlik dat u tot u God nader in Hom deur Wie daar
toegang is en wat leef om vir u te bid. DK
• Die Kerkblad • 35

esinning
Bram Schouwstra (Potchefstroom-Oos)
Die moederskamer ...
Solank as wat die moderne kerk (soos ons dit ken)
bestaan, verskyn die kwessie van die
moederskamer een of ander tyd op ’n kerkraadstafel
met die versoek van lidmate: “Kan die kerkraad nie
kyk na die stigtelikheid tydens eredienste in die moederskamer
nie? Soms gaan dit so rof dat niemand iets van
die diens het nie.”
Op die oog af ’n heel billike versoek. Om daarna te kyk,
is nie die probleem nie, maar om slegs van die kerkraad
se kant af die saak op te los, is nie so maklik nie. Hierdie
is ’n saak wat eie gemaak moet word deur almal betrokke.
Graag wil ek ’n paar gedagtes oor dié saak opper:
� Eerstens is dit verblydend dat die moederskamer nog
nodig is! Immers is dit ’n teken dat die opdrag van
God in Genesis 9:7 – “Maar júlle moet vrugbaar wees
en baie word. Vermeerder op die aarde en word baie!”
– getrou uitgevoer word.
� Tweedens is die feit dat die ouers hulle kinders kerk
toe bring, ’n bewys dat die doopbelofte nagekom word
en dat ouers Matteus 19:14 ter harte neem waar
Jesus sê: “Laat staan die kindertjies en moet hulle
nie verhinder om na My toe te kom nie, want die
koninkryk van die hemel is juis vir mense soos hulle.”
Wat is in die praktyk dan die probleem? Dit blyk dat die
probleem kan ontstaan weens die feit dat nie almal wat
die moederskamer gebruik, dieselfde siening van die
funksie van ’n moederskamer het nie. Aan die een kant
is daar ouers wat die moederskamer beskou as ’n ruimte
waar die kind (sonder om die res van die gemeente te
steur) opgevoed kan word in die erediens-atmosfeer,
terwyl ander ouers die moederskamer beskou as ’n
“speelruimte” vir hulle kinders sodat hulle (die ouers) na
die erediens kan luister. (Het Job hiervan gepraat waar
hy in Job 21:11 sê: “Hulle laat hulle kindertjies los rondloop
soos kleinvee, hulle kleintjies baljaar vrolik rond”?)
Ongeag watter benadering ’n ouer huldig, is daar ’n paar
gegewe feite wat nie weggeredeneer kan word nie, waaronder:
� Sommige kinders het die vermoë om van vroeg af
aan ’n uur stil te kan wees, terwyl ander kinders groter
woelwaters is.
� Elke kind is uniek, en die belewenis van die “moederskamer-atmosfeer”
word nie deur elke kind op
dieselfde wyse ervaar en uitgeleef nie.
� Die ouderdomsverskille van die kinders in die moederskamer
beteken dat daar nie ’n “wenresep” wat
vir almal geld, uitgewerk kan word nie. Geen kind
van 2 jaar oud gaan ’n uur op ’n stoel sit nie, maar
dit kan wel van ’n 5-jarige verwag word.
� Kinders is impulsief, en die gedrag op ’n spesifieke
Sondagoggend is nie altyd voorspelbaar nie.
� Dis lekker vir kinders om tussen maatjies te wees.
� Kinders leer deur nabootsing (die uitdaging is dat die
kind nie die woelwater moet naboots nie, maar die
ouer wat rustig sit).
� Ruimte in die moederskamer is soms beperk, wat
beteken dat die persoonlike ruimte van die kind deur
“vreemdes” ingedring word. Nie alle kinders verwerk
dit ewe maklik nie.
� Alle ouers in ’n moederskamer wil graag so veel as
moontlik deel wees van die erediens en na die preek
luister. ’n Kind wat die hele moederskamer rondspeel
en –loop, verhinder ook ander ouers (buiten sy eie)
om na die preek te luister.
� Die wyse waarop kinders hulle behoeftes onder die
ouers se aandag bring, verskil van kind tot kind en as
gevolg van ouderdomsverskille. Babas huil as hulle
dors is of die doek vuil is, terwyl die kleuter tot voorskoolse
kind enigiets van vra, skree of ’n drifbui (tantrum)
kan gebruik.
� Daar is ouers met kinders wat lankal oud genoeg is
om in die kerkbank te kan sit, wat nog steeds die
moederskamer gebruik.
� Daar is selfs mense sonder kinders wat van die moederskamer
gebruik maak. Dit het die implikasie dat
die moederskamerruimte beperk word vir die ouers
met klein kindertjies wat wel daar wil sit.
Soos reeds genoem, kan daar nie ’n klinkklare wenresep
vir ’n moederskamer geskryf word nie. Graag wil ek ’n
paar algemene, praktiese wenke gee wat ’n bydrae kan
lewer tot ’n meer eenvormige belewenis van die moederskamer.
Uit die aard van die saak sal sekere aanbevelings/
wenke van toepassing wees op ’n sekere ouderdom kind:
� ’n Kind sal makliker gedrag aanleer as daardie gedrag
36 • Die Kerkblad • 2008
desember

versterk word. (“Beloon” u kind wat dit reggekry het
om vir ’n gegewe tyd stil te sit. Beloon eerder vyf
keer tien minute as eenmalig een uur. Verleng die
tyd namate die kind ouer word.) Sodra die aanvaarbare
gedrag aangeleer is, moet dit afwisselend versterk
word. Dit sal verseker dat die aanvaarbare gedrag
selfonderhoudend word.
� Maak u kind ook van jongs af aan deel van huisbesoek,
en leer u kind reeds tuis om stil te sit en bly as
u bid of huisgodsdiens hou.
� Gee vir die ouer kind ’n stoel (langs die ouer) in die
moederskamer om op te sit. As u van die staanspoor
af ’n “speelplek” op die vloer maak, sal die kind die
moederskamer as speelruimte bly beskou.
� Aangesien ’n kind ook deur nabootsing leer, kan u
van jongs af aan die kind sy eie boekies (bv. ’n ou
Psalmboek) gee om saam te neem kerk toe.
� Laat u kind saamsing as die gemeente sing, al “blabla-bla”
hy nog net. Sodoende voel hy deel van die
erediens.
� Neem vir u kleuter een of twee van sy (geskikte)
speelgoed saam. Vermy speelgoed wat lawaai maak
en/of met batterye werk. Iets soos ’n boekie om in te
2008
desember
besinning
teken of ’n gunsteling prenteboek is ideaal.
� Vermy eetgoed wat mors, kraak en in papiere toegedraai
is. ’n Houertjie met rosyntjies kan ’n kind lank
rustig hou (en dis nog gesond en mors nie).
� Vermy dat u kind onnodig in die moederskamer rondhardloop.
Die kind moet (en kan) leer dat daar ’n
rustige atmosfeer in die moederskamer moet heers.
� Indien u kind om een of ander rede erg omgekrap is
en aan die huil/skree gaan, neem hom buite toe om
te bedaar.
So kan daar seker nog baie wenke genoem word. Dit is
noodsaaklik dat ouers in die moederskamer, asook die
gemeentelede in die kerk, begrip moet hê vir die uniekheid
van elke gesin, kind en situasie. Die belangrikste is
egter dat ouers in ’n moederskamer konsensieus en verdraagsaam
met en teenoor mekaar moet wees.
Alleen dan kan ons almal voor God bely wat in 2 Korintiërs
6:6 staan, naamlik: “Ons het onberispelik opgetree, met
begrip, met verdraagsaamheid en vriendelikheid. Dit alles
het ons gedoen deur die Heilige Gees, deur opregte liefde.”
DK
Studente kry graad by NWU
Godwin Mushayabasha - Godwin Mushayabasha kom van Zimbabwe. Hy het onder leiding van prof.
Herrie van Rooy ’n MA in Semitiese Tale met lof verwerf. Die titel van sy verhandeling was: Translation
technique in Peshitta: Ezekiel 8 1 and its value for the text of Ezekiel Die Peshitta is die ou Siriese
vertaling van die Bybel. Godwin is intensief betrokke by die Engelse diensgroep van die Gereformeerde
Kerk Potchefstroom-Noord terwyl hy sy studies voortsit.
Ds. Christo Herbst - Ds. Christo Herbst is ’n NG dominee in die gemeente Volksrust-Suid en hy het
onlangs sy M-graad verwerf in Pastoraal. Die tema van sy verhandeling was “Die pastorale begeleiding
van persone wat emosioneel verwond is”. Sy studieleier was prof. Wentzel Coetzer.
Johny Elyon (sien foto) is van Stilfontein en het die doktorsgraad verwerf met ’n proefskrif getitel: Die
rol van musiek as heelbrein-strategie by innerlike verandering: ’n Prakties-teologiese studie. Hy is tans Jeugfasiliteerder
by Alabama Primêre Skool in Klerksdorp en in diens van Kohin International Agencies. Hierdie studie oor
die rol van musiek by innerlike verandering is gebore uit Johny se persoonlike betrokkenheid by kerke waar hy
deel van die musiekbediening was met die speel van klavier en kitaar. Die promotor van die studie was prof.
George Lotter, voorsitter van die vakgroep Praktiese Teologie aan die Fakulteit Teologie op die Noordwes-Universiteit.
Petria Theron is eintlik ’n Wiskunde-onderwyseres wat haar mettertyd in
die Teologie bekwaam het. Die studie is onder leiding van prof. George
Lotter gedoen en die die vak waarin sy gedoktoreer het, is Pastoraal. Petria
is tans verbonde aan die Hefsiba Instituto Superior Cristão, die Teologiese
Skool van die Igreja Reformada em Moçambique in Vila Ulónguè, Mosambiek,
waar alle onderrig in Portugees geskied. Haar posisie is dié van Akademiese
Direkteur verantwoordelik vir die opleiding van predikante se
vrouens. Die titel van Petria se proefskrif is: Equipping Christians living in
an “unequelly yoked” context: A Practical Theological study. In hierdie proefskrif het sy vanuit die Skrif sterk
riglyne ontwikkel oor hoe Christene kan en behoort te leef in hierdie tye waar dit lyk asof die ongelowige wêreld
gelowiges totaal oorweldig.
• Die Kerkblad • 37

esinning Dr. CN (Nico) van der Merwe (emeritus, Klerksdorp)
Ons moet almal soos kindertjies
Ek is ’n laatslaper. Nie in die sin
van laat in die oggend slaap
en teetyd eers wakker word
nie. Ek bedoel die vorige aand. Eintlik
moet ek sê ek is ’n laat-gaan-slaper.
My gesin is lankal in droomland dan
vroetel ek nog in die studeerkamer
of meestal lê ek en lees. Hoe heerlik
stil en kalm is dit daardie tyd van die
dag/nag. Soms is dit so stil dat jy jouself
kan hoor dink.
Wanneer hierdie laatnag-wakkerbly
soms van groot waarde is, is in
die spesiale tye van die jaar, soos
Goeie Vrydag, Versoeningsdag, Kersfees,
Oujaarsaand en Nuwejaarsaand.
Dan is dit asof die gedagtes in
my vermenigvuldig. Dan kan jy jou
gedagtes vrye teuels gee en sweef
oor die inhoud van die spesiale geleentheid
wat is. Ek het uitgevind dat
dit veral rondom oujaar en nuwejaar
is wat die gedagtes woel aan jou
emosies en jou gemoedstoestand
sensitief reageer op die herinneringsimpulse.
Dan wissel dinge vinnig
tussen ontroering en erkenning.
Só was dit met my verlede jaar
se Oujaarsnag. Die aand was my
gedagtes nie vasgevang met die
gebeure van die afgelope jaar nie –
al die hartseer en vreugde, die angs
en die moed, dood en lewe. Die laaste
gedeelte wat ek in die Bybel gelees
het voor die wenteling van middernag,
was Matteus 18. Dit was die
stukkie wat die dagboek wat ek lees,
opgegee het, en die oordenking het
gehandel oor die afvalligheid, vers 6-
9. My gedagte het egter vasgesteek
by vers 3: “As julle nie verander en
soos kindertjies word nie, sal julle
beslis nie in die koninkryk van die
hemel kom nie.”
Ek kon nie dink aan ’n enkele geleentheid
wat ek in die jaar wat verby
is soos ’n kindjie opgetree het nie.
My kinders het wel vir my by geleent-
wees
hede gesê ek is kinderagtig ... en ek het gewonder: Is dit wat Jesus met
hierdie woorde bedoel? Want as ek skuldig is aan kinderagtigheid, dan sal
ek in die nuwe jaar ernstig daaraan moet aandag skenk.
Wat Jesus hier sê, voel vir my net die teenoorgestelde van wat vandag
gebeur. Kinders streef daarna om volwasse te word. Of die kind in die laerskool
of die hoërskool is, hy sien daarna uit om groot te wees. Dit is die jeug se
ideaal. Daar word daarna gehunker om grootmens te wees in die grootmenswêreld.
Nou kom Jesus en keer die orde om. Hy sê almal moet verander en
kindertjies word, anders gaan jy nie in die koninkryk van die hemel kom nie.
Wat bedoel Jesus daarmee? As ek van die ou jaar sinvol wil afskeid neem
en die nuwe jaar positief wil binnegaan, het dit vir my gevoel, sal ek helder
en duidelik moet verstaan waarom dit vir die Here Jesus Christus gaan. Is
dit so dat die volwasse mens weer op sy spore moet teruggaan tot die
kindertyd? Is dit moontlik?
� Kan ’n mens geestelik weer in trurat kom?
� Het Jesus Hom nie hier misgis nie?
� Is koninkryksmense dan kinderagtig?
� Gaan dit om ’n grootmens se optrede teenoor ’n kind se optrede?
� Gaan dit om volwassenheid teenoor onvolwassenheid?
� Staan ’n grootmens hier teenoor ’n kind?
� Gaan net kinders die koninkryk van God erf en nie volwassenes nie?
Aangesien die wêreldse klokke nou-nou die ou jaar gaan uitbeier en so
die nuwe jaar met jubelklanke gaan inbeier, wat dan van my? Moet ek aan
die einde van 2008 totsiens sê vir my volwasse wees en aan die begin van
2009 welkom sê vir my nuwe lewe weer as kind?
Kom ons wees eerlik! ... daar is só baie dinge van die grootmenswêreld
wat lelik en afbrekend is dat elke volwassene in die komende jaar baie, baie
het om af te leer. Daarby is daar in die lewe van kindertjies, kleuters, só baie
dinge wat mooi is dat jy hier aan die begin van ’n nuwe jaar dit gerus maar
weer kan aanleer.
Ek hoor in die verte ’n trein fluit en ook die sirene van ’n ambulans
weergalm deur die lug. Oor die nuus vanaand is daar verslag gelewer oor die
oorloë wat in verskillende lande woed. Baie mense gaan gebuk onder die
gevolge van ’n aardbewing of oorstromings of droogtes. In ons woonbuurtes
sluip verkragters, diewe en moordenaars rond en op ons plase skuil die
gevaar van inbraak, besetting en moord. Vanaand het die nuusberigte oor
die radio en die TV melding gemaak van al die padongelukke en in die
koerante lees ons die berigte van korrupsie, en die hartseer verhale van
verwaarloosde en mishandelde kinders.
Die drang wel in my op om sommer dadelik tot God te bid dat hy ’n
wonder sal laat gebeur deur al die grootmense in ’n oogwink kinders te
maak. Laat die hele wêreld vol kindertjies, groot en klein wees, met hulle
besonder karakter en eienskappe. Hoe is die kindertjies?
� Vir hulle is die lewe nuut en opwindend.
� In die kleinste het hulle groot vreugde en plesier.
� Dit kos min om hulle opreg te laat skaterlag.
� Hulle is propvol vreugdebelewing.
� Die wind, die water, die grond, die wolke is hulle vriende.
38 • Die Kerkblad • 2008
desember

� Alledaagse dinge vul hulle met verwondering.
� Hulle kan so intens geniet.
� Hulle lag maklik, vergewe gou.
� Hulle leef voluit sonder om te verwyt.
� Hulle ervaar die gevoel dat hulle veilig is.
� Hulle beleef hulle beskerming by hulle pa en ma.
� Hulle baai hulle in die liefde wat hulle kry.
Gesellige, vrolike, aantreklike, opregte, eenvoudige mensies is die kindertjies.
Daarteenoor die baie grootmense wat tog so gekompliseerd is –
verveeld, bewolk, onderduims, nukkerig, skelm, agterbaks, skynheilig, boos.
Dít is waarvan Jesus praat. Die gesindheid van kind wees teenoor die gesindheid
van volwasse wees. Jou ingesteldheid teenoor alles.
Hier op die wending van die jaar vind ek meteens hierdie onbeskryflike
boodskap van God:
� Om vorentoe te kan kom, op die regte pad na die hemelse koninkryk, sê
Jesus, moet jy nie net vorentoe kyk nie maar ook agtertoe ... na jou
klein-kinderjare.
� Koninkryksmense is nie kinderagtig nie, maar kinderlik! Dit is opreg, spontaan,
vrolik, meelewend, oorgegewe, dankbaar, tintelend.
� Leer weer die verwondering aan oor die skepping van God. Vertrou jou
hemelse Vader in sy versorging en beskerming. Voel veilig by Hom soos
2008
desember
besinning
die kindertjies ... met die gawes
van openhartigheid en liefde.
In die woonkamer slaan die familiehorlosie
tydsaam 12 slae. Van buite
af kom die platvloerse geluide van
motors se skel toeters, tussen-in ’n
trein wat fluit, meer in die voorgrond
die knalle van klappers, ’n groepie
mense stap in die straat verby en bulder:
“Happy new year!! Happy ...
hêppie” en iewers val ’n bottel aan
skerwe.
Dis vyf oor twaalf. My nuwejaarsgebed
vir myself, my vrou, kinders en
kleinkinders is kort: “Here, gee ons
almal vanjaar die gawe om u soos
kindertjies te dien en om met die gesindheid
van kindertjies die nuwe jaar
in te stap, want dit is vir ons, u
kinders, die weg van die koninkryk.
Amen.” DK
• Boekbespreking • Boekbespreking •
Fika Janse van Rensburg en Francois Kruger. 2008. Leer die Bybel self verklaar. ’n
Omvattende gids om die krag van die Bybel as Woord van God te ontsluit.
Vereeniging: CUM. 184pp. ISBN: 978-1-77000-668-3. Resensent: Francois P Viljoen
Die outeurs van die boek omskryf die doel van die publikasie: “Leer die Bybel self verklaar wil jou bemagtig
om die Bybel so te lees dat jy die krag en die lewe van die Woord van God eerstehands ervaar en verstaan”.
Die publikasie is uit twee dele saamgestel. Deel 1: “Die Bybel – die Woord van God” word by wyse van vyf
temas bespreek: Waar die Bybel vandaan kom; die Bybelskrywers en die tale waarin hulle geskryf het; Die pad
van die Bybel na vandag toe; Die gesag van die Bybel; en Krities-wetenskaplike vrae oor die Bybel. Die eerste
vier temas (en hoofstukke) bied ’n geredigeerde weergawe van ’n studiegids wat vir eerstejaarstudente in Nuwe
Testament van die Noordwes-Universiteit opgestel is, met enkele aanvullings met uittreksels uit die “Verwysingsbybel”.
Die vyfde tema (hoofstuk) is saamgestel met uittreksels van die “Die Bybellenium”. Deel 2: “Hulpmiddels,
en ’n metode vir Bybelverklaring” bied ’n bekendstelling van “Die Bybel in Praktyk” (hoofstuk 6) waarna ’n
vereenvoudigde weergawe van die inhoud van die publikasie “Preekgeboorte. ’n Handleiding vir gereformeerde
eksegese en prediking, toegepas op 1 Petrus 2:11-12, 18-25” (’n Potchefstroomse Teologiese Publikasies)
(hoofstuk 7) volg. In hierdie deel word stappe vir die maak van ’n preek of die ontginning van ’n bepaalde tema
uit die Bybel op ’n didaktiese wyse verduidelik. Die inhoud van Deel 2 kom ook voor in die studiemateriaal wat
vir studente in Bybelinterpretasie aan die Noordwes-Universiteit gebruik word.
In hulle voorwoord beskryf die outeurs die teikengroep van die publikasie as vir individue en Bybelstudiegroepe,
kleingroepe, omgeegroepe en selgroepe. Die materiaal waaruit die eerste vier hoofstukke van die publikasie
saamgestel is, is aanvanklik opgestel om vir eerstejaar universiteitstudente op ’n inleidende manier basiese
kennis oor die oorsprong, aard, oorlewering en gesag van die Bybel oor te dra. Die vyfde tema bied eenvoudige
antwoorde op komplekse kritiese vrae wat deesdae oor die Bybel gevra word. Kritiese lesers mag van hierdie
antwoorde te elementêr vind. Die tweede deel verduidelik ‘n metode vir Bybelinterpretasie in 16 stappe. Sommige
lesers mag die stappe omslagtig en plek-plek (veral as dit by gedagtestruktuurontledings kom) moeilik uitvoerbaar
vind.
Ek beskou die wins van hierdie publikasie dat dit lesers bewus sal maak van die eise vir verantwoordelike
Skrifinterpretasie teenoor ’n lukrake of intuïtiewe lees van ’n Bybelgedeelte. Die publikasie slaag daarin om
agtergrond en “handvatsels” vir verklaring van die Bybel te bied. Die feit dat die publikasie so swaar op bestaande
materiaal leun, vind ek ’n leemte.
• Die Kerkblad • 39

van die Teologiese Skool
Kuratorerapport aan die kerke
Die groep kuratore, wat deur die verskillende Partikuliere Sinodes
verkies is en tydens die Nasionale Sinode van 2006 aangewys is om
toesig te hou oor die opleiding van predikante vir die GKSA, het in
November 2008 hulle laaste vergadering gehad.
Dit was ook die laaste vergadering wat deur ds. Pieter van der Walt as
voorsitter gelei is. Hy het as predikant van Bethlehem-gemeente geëmeriteer,
en is daarom nie weer as kurator herkiesbaar nie. Ds. Van der Walt was
vanaf 1982 kurator by die Hammanskraalse Teologiese Skool, en daarna by
die Potchefstroomse Teologiese Skool.
Ons is dankbaar vir die manier waarop hy die laaste jare as voorsitter
kon optree. Met sy rustige, maar besliste leiding het hy die kuratore in ’n
tyd, waarin daar groot uitdagings vir die kerke en die Teologiese Skool is,
gelei. Ons dank die Here vir die gawes wat aan hom gegee is om met vrug
en seën vir die kerke te kon dien. Ons bid hom en sy vrou die sorg van die
Vader toe in die rustiger jare wat voorlê.
Die karakter van die opleiding van predikante
Die klem val op ’n baie deeglike Bybelse toerusting van die studente.
Daarom word daar van elke student verwag om drie volle jare aan die bestudering
van die grondtale van die Bybel te spandeer. Reeds van die eerste
jaar word ’n oorsig oor die Ou en Nuwe Testament gegee, en in die latere
jare vind verdieping in die eksegese en hermeneutiek, die agtergrond en
sosio-historiese aspekte gegee.
’n Tweede belangrike klem in die opleiding is op die leer van die kerk,
toegespits op die belydenisskrifte. Daarom is daar talle modules oor die ses
jaar versprei wat die Dogma-historiese en Dogmatiese aspekte van die belydenis
belig. Die dwalinge in die loop van die geskiedenis en die moderne
dwaalrigtings word behandel.
Hieruit is dit duidelik, asook in al
die ander vakke, dat die opleiding
sterk fokus op ’n deeglike wetenskaplike
basis, sodat die studente vanuit
hierdie basis in staat sal wees om
praktiese aangeleenthede in die bediening
aan te spreek.
Wanneer vakke wat sterk op die
praktiese bediening inspeel, hanteer
word, word ook van die Bybelse vertrekpunte
en beginsels uitgegaan en
dan prakties toegepas. Dit geld vakke
soos Kerkreg, Etiek, Missiologie en
Prakties-Teologiese vakke. Ons poog
om ewe sterk by die beginsel en die
toepassing daarvan in die praktyk uit
te kom. Ook die Bibliologiese en Dogmatologiese
vakke het in die finale
jare ’n sterk toespitsing op die praktyk,
byvoorbeeld deur die maak van
preke vir besondere geleenthede.
Die opleiding het ook ’n faset
waardeur die voornemende predikante
aan die praktyk blootgestel
word. In die eerste jaar moet hulle
bewys toon dat hulle aktief by hulle
40 • Die Kerkblad • 2008
desember

gemeentes ingeskakel het, in die
tweede en derde jaar moet hulle by
jeugaktiwiteite in hulle gemeentes
betrokke wees en ook leiding neem.
In die vierde jaar doen hulle onder
leiding van ’n predikant wat jeug as
opdrag het, twee weke jeugwerk in
’n gemeente. In die vyfde jaar gaan
die hele jaargroep na ’n bepaalde
punt waar hulle vir twee weke blootstelling
aan middestad-evangelisasie
kry. In die finale jaar gaan hulle vir ’n
maand na ’n gemeente waar hulle
onder leiding van die kerkraad blootstelling
aan al die fasette van die
bediening kry. Riglyne vir die praktiese
werk word aan die gemeentes en die
studente verskaf.
Daar word groot erns met studente
se preekoefening en oefening in
die liturgie gemaak. In die vierde en
vyfde jare moet studente preke uit
die Ou en Nuwe Testament asook die
Kategismus maak.
Die proses van eksegese en homilese
duur vyf weke, waar die student
eers ’n pad met ’n betrokke
eksegeet en dan met ’n betrokke
homileet loop. Preke word in preekkolleges
en gemeentes deur professore
van die TSP, asook ’n kundige in
kommunikasiekunde, beoordeel.
Studente aan die Teologiese
Skool
Die Senaat van die Teologiese
Skool het ’n rapport voorgelê wat ’n
duidelike beeld gee van die werk wat
die afgelope jaar gedoen is, sowel
as wat vir die nabye toekoms beplan
word. Daar is altyd dankbaarheid oor
nuwe studente wat kom aanmeld.
Die nood in ons kerke is steeds groot
vir die opleiding van meer predikante.
Vir 2009 het reeds 15 eerstejaars
aangemeld, waarvan 14 Afrikaanssprekendes
is, maar slegs een Sothosprekend.
Alhoewel daar tans ’n groot tekort
aan predikante in die Gereformeerde
Kerkefamilie is, en daar steeds nie
genoeg studente kom aanmeld nie,
is ons dankbaar vir hierdie mooi getal
voornemende eerstejaars. In 2008
was daar oor die ses studiejare 57
2008
desember
van die Teologiese Skool
studente voltyds aan die Skool ingeskryf.
Die kuratore het ook verslag van die akademiese uitslae van die studente
ontvang. Die studie van ses jaar voordat jong broeders by streeksinodes kan
aanmeld vir beroepbaarstelling, is deur nege manne voltooi. Nie almal gaan
meld aan by streeksinodes om beroepbaar gestel te word nie, aangesien
twee broeders eers met verdere studie aangaan. Ons wens Dirk Dykstra,
Retief Gouws, Cobus Rossouw en Willem van der Waal hartlik geluk met
hulle pragtige uitslae. Al vier het oor die ses jaar van hulle studies ’n gemiddelde
onderskeidingspunt behaal.
Daar is egter ook soms enkele onaangename sake van studente wat oor
swak prestasie vermaan word of wie se studies selfs getermineer moet
word. Die kuratore se verantwoordelikheid om toesig te hou dat broeders
erns maak met hulle voorbereiding vir die bediening, asook dat daar nie
persone wat die bediening skade kan berokken uiteindelik beroepbaar gestel
word nie, word met groot versigtigheid uitgeoefen. Die kerke word gevra om
voortdurend voorbidding te doen vir wysheid en insig.
Dosente aan die Teologiese Skool
Uit die senaatsrapport oor die werk van die 13 professore het weer geblyk
dat – behalwe vir die prioriteitsaak van opleiding van predikante – die
doserende span met seën betrokke was by toerusting van gemeentes en
ander kerklike dienswerk, die skryf van boeke asook artikels vir populêre
tydskrifte, bydraes tot die uitbouing van die Gereformeerde teologie deur
navorsingsartikels en optredes by nasionale en internasionale vakkonferensies.
In vergelyking met ander fakulteite aan die Noordwes-Universiteit
kan ons met graat dankbaarheid en trots kennis neem van die kwaliteit van
akademiese werk wat die professore lewer.
Die kerke en die Teologiese Skool
Met groot dankbaarheid kan ons die bydraes van die kerke tot die Teologiese
Skool noem. Die begroting van die Teologiese Skool beloop vanjaar
byna R3 miljoen en word bekostig deur die ramings uit die kerke. Die ramings
beloop tans R45,50 per lidmaat per jaar (R3,80 per maand). Hiermee is
elke lidmaat volgens die beginsel van Artikel 19 Kerkorde betrokke by toerusting
van toekomstige predikante en dus by die voortgang van die verkondiging
van die blye evangelie van Jesus Christus. Dosente vir Grieks, Hebreeus
en Latyn word deur die Universiteit bekostig.
Oor die algemeen gaan dit goed met die finansies van die Teologiese
Skool, en ons waardeer die groot bydrae uit die kerke asook die bydrae van
die Universiteit.
Studente kan by die Teologiese Studentekas aansoek doen vir beurse.
Die toekennings vir vanjaar was R788 000, terwyl die behoefte R1,2 miljoen
was. Dit beteken dat studente uit ander bronne, soos deur hulle ouers of
vakansiewerk, studiegeld bekom. Afrikataalsprekende studente (hoofsaaklik
uit die buiteland) het nie dié ondersteuningsbasis nie. ’n Noodfonds om
hulle te kan help, is gevestig.
Ons doen ’n beroep op ons lidmate om ter wille van die toekoms van ons
kerke steeds mildelik tot die beursfonds by te dra. Die Noodfonds het verrassende
bydraes van individue, kerkrade en diakonieë ontvang. Vir al hierdie
bydraes sê ons baie dankie.
Goeie verhoudinge met die NWU
Ingevolge die ooreenkoms tussen die kerke en die Noordwes-Universiteit
is daar ’n voordelige samewerking tussen die twee instansies. Op grondvlak
beteken dit dat die professore, wat deur die kerke beroep word vir opleiding
• Die Kerkblad • 41

van die Teologiese Skool
van predikante aan die Teologiese Skool, ook aan die
Fakulteit Teologie van die NWU diens doen. Dit het ’n
finansiële voordeel vir die kerke deurdat 50% van tien
professore se salarisse en 100% van die ander drie se
salarisse deur die universiteit betaal word.
In die beroeping van professore is dit dan ook noodsaaklik
dat daar ’n behoorlike, deursigtige prosedure gevolg
word. Die kuratore het pas ’n nuwe prosedure goedgekeur
wat vir hulle (en sodoende vir die kerke) groter
betrokkenheid verseker. In die hele proses, vanaf voorstelle
vir moontlike kandidate, tot met die uiteindelike beroeping
en bevestiging, sal die kuratore saam met die universiteit
op ’n ordelike manier betrokke wees, sodat die
mees geskikte persone vir die opleiding van predikante
aangewys kan word.
Die groter behoefte aan ruimte vir klasse en kantore
was reeds aan die Sinode 2006 voorgelê. Daaruit het ’n
maties-historiese metode voorstel,
hoegenaamd genoegsaam is.
Verder, indien hierdie benadering
werklik so omvattend is en wyd
erken word soos wat hulle beweer,
dan sou ’n mens verwag dat dit in
standaardwerke, wat handel oor
Bybelinterpretasie, bespreek sou
word. Ek kon nie ’n enkele
inskrywing in hierdie verband in
enige resente en internasionaal
erkende ensiklopedie of woordeboek
binne daardie veld opspoor
nie. Trouens, die beperkte reikwydte
van die grammaties-historiese
gesprek tussen verteenwoordigers van die kerke (die Bestuur
van die Admin Buro en GK Potchefstroom-Noord)
en die Noordwes-Universiteit gevolg. Nadat verskillende
opsies oorweeg is, is besluit om ’n deel van die onbeboude
deel van die erf tussen die kerkgebou van Potchefstroom-Noord
en die Admin Buro/sinodesaalkompleks
aan die NWU te verkoop om ’n nuwe akademiese
gebou op te rig. Hierdie gebou sal vir die behoeftes van
die Fakulteit Teologie beskikbaar gestel word. Die kostes
aan onderhoud en instandhouding van die gebou sal
deur die NWU gedra word.
Met die oprigting van hierdie gebou kan nog verder
meegewerk word om aan die opdrag van Matteus 28:19,
20 ter uitbreiding van die koninkryk van God te voldoen.
Die kuratore is dankbaar vir die wyse waarop die saak
kon verloop, vanweë die goeie verhouding tussen die
kerke en die universiteit. DK
Hulpfonds vir Teologiese Studente
Die Teologiese Skool in Potchefstroom wil lidmate aanmoedig om steeds die
Hulpfonds vir Teologiese Studente te ondersteun, al is dit net met ’n paar
rand. Baie van ons teologiese studente verkeer maandeliks steeds in groot
finansiële nood, sommiges is getroude studente met gesinne wat hulle moet
onderhou en versorg.
Die bankbesonderhede is soos volg, sou u ’n bydrae tot die Hulpfonds vir
Teologiese Studente wil maak:
ABSA Tjekrekening, Takkode: 632005, Rek: 670 140 040 Verw: Hulpfonds.
Baie dankie aan almal wat reeds hulle beursies oopgemaak het.
� van bl. 30 - ’n Wonderende weerwoord
metode kan deur enigeen nagegaan word met verwysing na nasionale en
internasionale vakjoernale. Indien iets binne Dopper-kring hoog geag word,
beteken dit nog nie dit geniet internasionale aansien binne goed-gevestigde
akademiese kringe nie.
Laastens meld ek nêrens dat ons nie krities teenoor die kritiese teologie
moet staan nie. Weereens word “histories-krities” (wat in werklikheid meerdere
interpretasiemetodes verteenwoordig) op klankeksegese af gelykgestel
aan “kritiese teologie”.
Juis omdat ek die Bybel as geïnspireerde en gesagvolle Woord van God as
vertrekpunt neem, meen ek dit is uiters onverantwoordelik om nie ook
krities te kyk na die tradisionele metode waarmee ons probeer om daardie
teks te ontsluit nie. ’n Benadering waarin die eie verklaringstradisie ook
krities onder die loep kom, behoort immers die reformatoriese teologie te
kenmerk. DK
42 • Die Kerkblad • 2008
desember

2008
desember
van die Teologiese Skool
• Die Kerkblad • 43

aktueel
Konvent vir Reformatoriese
Soos die afgelope tien jaar, het
die Konvent jaarliks deur die
laaste drie jaar vergader.
Weereens is die seën van die Here
kennelik in hierdie ekumenies-reformatoriese
beweging in Suider-Afrika
deur die afgelope drie jaar ervaar.
In 2006 is die Konvent deur die
NHKA in Kemptonpark aangebied. Afgevaardigdes
van tien deelnemende
kerkgemeenskappe was teenwoordig.
Die tema was Brandpunte in die
Onderwys – ’n reformatoriese perspektief.
Inleiers van besprekingspunte
het ingesluit: proff. Lawrence
Schlemmer, Izak Oosthuizen, drr.
Theuns Eloff, Huw Davies, Pierre Edwards
en mnr. Paul Colditz. Hierbenewens
was daar ook ’n paneelbespreking
saamgestel uit bevoegde persone
van die owerheidsektor van die
onderwys.
Die besluite wat geneem is, was
onder meer oor dissipline in skole,
frustrasie van skoolhoofde en onderwysers
met die uitvoerbaarheid van
onderwysbeleide, ouerbetrokkenheid
by die onderwys en beheerrade in die
besonder, ’n transformasiefilosofie vir
die tersiêre onderwys en sensitiwiteit
met die implementering van MIVvigsprogramme
by skole. Die besluite
is wyd in die pers gerapporteer en
ook, waar moontlik, met die betrokke
onderwysowerhede opgeneem.
Vir Sondag 23 Julie 2006 is kerkgemeenskappe
tot ’n landwye Dag
van Verootmoediging vanweë die
misdaad en geweld in die land opgeroep.
Die Konvent het ook landwyd
ouers van dié kerke opgeroep om
deel te neem aan die verkiesing van
skoolbeheerliggame.
In 2007 is die Konvent deur die
Calvyn Protestantse Kerk van SA en
die Rynse Kerk in Athlone aangebied.
Afgevaardigdes van tien deelnemende
kerkgemeenskappe was teen-
Kerke in Suider-Afrika
Dr. CJ (Neels) Smit (Noordbrug)
woordig. Die tema was Kerkeenheid. Inleiers was proff. Dries du Plooy, Piet
Strauss en Hannes Adonis. Daar het ook ’n paneelbespreking plaasgevind.
Die Konvent het dit goedgekeur dat die ledegeld van kerkgemeenskappe
(vir die eerste keer in nege jaar) hersien en vasgestel word op 10 sent per
belydende lidmaat tot op ’n totale bedrag van R1 500 per jaar. Daar is ook
besluit dat deelnemende kerkgemeenskappe voortaan elkeen deur hoogstens
tien in plaas van vyf afgevaardigdes verteenwoordig sal word. Geen beperking
word op die getal waarnemers geplaas nie. Met dank is kennis geneem dat
dr. Nico Vorster (Bultfontein) ingewillig het om as redakteur van die Konvent
se internetblad, inter.con, op te tree en dat die tegniese versorging steeds
deur ds. Etienne Fourie hanteer sal word.
Die kernbesluit wat deur die Konvent tydens hierdie byeenkoms geneem
is, is om hom voortgaande te beywer vir kerkeenheid op grond van die
Skrifeis. Dit beteken dat die Konvent uitbreidende kerklike gesprekke oor
eenheid onder deelnemende kerke aanmoedig. Weereens het die Konvent
sy diep besorgdheid uitgespreek oor die vlak van misdaad en geweld in ons
land, wat ten spyte van talle vergaderings, verklarings, en voornemens van
die regering, steeds onaanvaarbaar hoog is.
In 2008 is die tiende Konvent deur die GKSA by die Elgro River Lodge
(Vaalrivier) aangebied. Die tema was Sigbaarmaking van kerkeenheid. Die
Skriftuurlike eis van die sigbaarmaking van kerkeenheid is uit die hand van
prof. Dries du Plooy voorgehou. Hierna is die volgende modelle van kerkeenheid
voorgehou: Model van die NG Kerkfamilie: prof. Piet Strauss; die PKN-
Model: dr. Kobus Gerber; Model van die CPK en die RKSA: di. Ronald Armstrong
en Tommy Solomons; Model van die Hervormde Kerkfamilie: dr. Gafie
van Wyk; Die GKSA-Model: prof. Callie Coetzee; Die United Congregational-
Model: Rev. OG Kelokihwe. Hierna is ’n paneelbespreking gehou oor die
sigbaarmaking van kerkeenheid. Op hierdie Konvent is ’n bundel met die
voorafgaande tien jaar se geskiedenis van die Konvent, besluite en referate
wat gelewer is, in ontvangs geneem. Afgevaardigdes van agt deelnemende
kerkgemeenskappe was teenwoordig – drie het verskonings aangebied. Die
Konvent spreek sy dankbaarheid uit teenoor die Drie-enige God, dat kerkeenheid
op verskillende maniere oor die afgelope jare toenemend gestalte gekry
het deurdat lidkerke nader aan mekaar begin beweeg het en met bilaterale
gesprekke oor eenheid begin het. Hierdie bilaterale gesprekke sluit in gesprekke
tussen die Calvyn Protestantse Kerk en die Rynse Kerk van Suid-
Afrika, tussen die Gereformeerde Kerke van Suid-Afrika en die Calvyn Protestantse
Kerk asook die Rynse Kerk in Suid-Afrika, en tussen die Calvyn Protestantse
Kerke en die NG Kerk. Die Konvent moedig die onderskeie kerke aan
om op ’n gestruktureerde wyse aandag te gee aan kerklike eenheid en sal
poog om tydens die jaarlikse byeenkoms van die Konvent die gesprek oor
eenheid lewend te hou.
Die Konvent beywer hom daarvoor om meer kerke vanuit die reformatoriese
tradisie by die Konvent te betrek, met besondere fokus op kerke vanuit
die Presbiteriaanse en Lutherse tradisies. Die Konvent aanvaar dat kerklike
eenheid ’n proses is waarvan die uitkoms nie in besonderhede voorsien kan
word nie. Die Konvent is egter oortuig dat so ’n proses in geloof aangepak
moet word. Die Konvent aanvaar dat kerklike eenheid nie afgedwing kan
44 • Die Kerkblad • 2008
desember

word nie, maar dat dit ’n inklusiewe proses veronderstel wat lidmate en
gemeentes betrek.
Die Konvent oordeel dat die burgers van Suid-Afrika nie net regte het
nie, maar ook verantwoordelikhede. Daarom ondersteun die Konvent die
gedagte van ’n wet wat die verantwoordelikhede van burgers van Suid-Afrika
beklemtoon, soos voorgestel in die Handves van Verantwoordelikhede
(Bill of Resposibilities). Die Konvent steun ook die kerklike proses om ’n
Handves van Godsdiens Regte tot stand te bring en neem daaraan deel.
Daar word met dank kennis geneem dat ’n konsep reeds versprei is aan die
kerkgemeenskappe in Suid-Afrika om kommentaar te lewer.
Die Konvent ondersteun die Religious Leaders Forum se gesprekke
met die regering om die impasse rondom die bekamping van misdaad te
oorkom.
Die Elfde Konvent word op 1-4 Maart 2009 deur die NGK in Pretoria
aangebied. Die geboorte van Johannes Calvyn in 1509 sal herdenk word.
By hierdie Konvent sal gefokus word op Calvyn se denke oor kerkeenheid. ’n
Teologies-wetenskaplike publikasie word beplan om in 2009 te verskyn. Dit
is die enigste amptelike Calvyn-publikasie wat deur die betrokke kerkgemeenskappe
oor Die 500 ste herdenking van Calvyn se geboortedag beplan word.
Daar word ’n hernieude aksie geloods om die aantal deelnemende kerk-
2008
desember
aktueel
gemeenskappe aan die Konvent
daadwerklik uit te brei. Hierdie opdrag
word aan drr. Kobus Gerber en Wim
Dreyer opgedra in oorleg met die Algemene
Sekretaris, dr. Neels Smit.
Alle kerkgemeenskappe vanuit die
reformatoriese tradisie (uit die gereformeerde
én die Lutherse tradisie)
word vir deelname oorweeg.
As die Here keer, kan niemand
werk nie, maar as die Here werk, kan
niemand keer nie. Sonder die kerke
se voorbidding en daadwerklike ondersteuning
kan die Konvent nie die
opdrag tot die manifestering van
kerkeenheid uitvoer nie. Mét hierdie
voorbidding en ondersteuning gaan
die Konvent ’n beduidende en daadkragtige
ekumeniese beweging in
Suider-Afrika word. DK
• Die Kerkblad • 45

aktueel
Oproep Sinode 2009 / Calling
Die Roepende Kerkraad, Potchefstroom-Noord,
roep hiermee die 50ste Nasionale Sinode en
10de Sinode Middellande in die Eerste Algemene
Sinode op om van 5 Januarie 2009 (om 09:30) en volgende
dae te Potchefstroom in die Sinodesaal te vergader.
The Calling Church Council, Potchefstroom-Noord,
calls upon the churches to assemble in the 50th National
Synod and the 10th Synod Midlands (First General
Synod) on January 5th, 2009 (at 09:30) and
followings days. Place of meeting will be Potchefstroom
in the Synod Hall.
Elke Streeksinode vaardig, volgens aanbeveling van Art
48 KO-deputate, 20 predikante en 20 ouderlinge af.
Every Regional Synod, according to the recommendations
of the Art 48 CO Deputies, will delegate 20
ministers and 20 elders.
Daar sal weer, soos in die verlede, huisvesting vir afgevaardigdes
in die Potchefstroomkampus van die Noordwes-Universiteit
se koshuise, Kom en Gaan en Dennepark,
beskikbaar wees, en losiesreëlings sal aan die
Streeksinodes bekendgestel word.
As in the past, accommodation will be supplied for
delegates in a hostel of the Potchefstroom campus
of the Northwest University (Kom en Gaan) as well as
Dennepark. Delegates will be informed in this regard
during the meeting of the Regional Synod.
Kredensiebriewe word elektronies gestuur na die Roepende
Kerkraad (gkpn@amobia.co.za) en die Administratiewe
Buro (wymiedup@gksa.co.za), nie later nie as 5
dae na afloop van die Streeksinodes se onderskeie vergaderings.
Credentials must be sent electronically to the Calling
Church Council and the Bureau for the Churches, no
later than 5 days after adjournment of the Regional
Synods.
Kennisgewing rakende die indiening van stukke vir die
Sinode se agenda is reeds in 2007 gestuur (behandel
op die Streeksinodes se vergaderings van 2008) en is in
Die Kerkblad van Januarie 2008 gepubliseer. Vir volledigheid
word dit weer hier bygevoeg.
Notice regarding the documents for the Agenda has
been sent in 2007 and published in Die Kerkblad of
January 2008.
Keerdatum Aanvullende Agenda: 1 November 2008
Hierdie datum is slegs vir dele van deputaterapporte wat
Synod 2009
nie voor 30 Junie afgehandel kon word nie.
Date of Closure of the Suplementary Agenda: 1
November 2008
This date is set aside only for certain parts of Reports
of Deputies which can not be finished before June
30.
Finale Keerdatum Aanvullende Agenda: 7 Kalenderdae
na afloop van Partikuliere Sinodes se vergadering
in November 2008. Vir hierdie datum kan slegs beskrywingspunte
wat op die vergadering van die Partikuliere
Sinodes 2008 moes dien en appèlle teen besluite van
die Partikuliere Sinodes 2008, ingedien word. Hierin sal
die Deputate Nasionale Sinode die Sinodebesluit van
1976 streng navolg.
Final Date of Closure of the Supplemenary Agenda:
7 (seven) days after the meeting of the Regional
Synod in November 2008. Only Points of Discussion
which are dealt with on the meeting of the
Regional Synod in November 2008 or appeals against
decisions of the Regional Synod 2008 can be accepted
for the Supplementary Agenda. No exceptions
will be made.
Alhoewel ’n kerklike vergadering na konstituering sy agenda
vasstel, word hierdie reëling versoek om:
- mekaar in kerkverband in ag te neem, naamlik
goeie voorbereiding deur alle afgevaardigdes om met
verantwoordelikheid besluite te kan neem.
- die administratiewe personeel by die Administratiewe
Diensburo in staat te stel om alle take ter voorbereiding
van die Sinode behoorlik te kan doen en
afhandel.
Although, according to the principles of a meeting,
the meeting or assembly finalizes its own agenda after
being constituted, these rulings are given with the
following purposes in mind:
- to take one another in consideration, in order
to give all delegates ample opportunity for preperation
to result into responsible decisionmaking.
- to enable personel at the Bureau for the Churches
to make efficient preparations for the General
Synod 2009.
Met hierdie skrywe word vriendelik en ernstig versoek
dat almal hierin saamwerk, ter wille van al die kerke.
The abovementioned is being requested for everybody
to cooperate, in order to serve all our churches.
HSJ Vorster
Skriba: Deputate Korrespondensie (Agenda)
46 • Die Kerkblad • 2008
desember

Ds. SA (Sarel) Cilliers (Waterberg)
2008
desember
Ds. Philip (PC) Kruger
• 8 November 1929 – 26 Julie 2008 •
Ds. Phillip Kruger het gedurende die Depressiejare begin skoolgaan. Sy
skoolloopbaan het begin te Florida. Sy matriek voltooi hy in 1946 aan die
Potchefstroom Gimnasium (eersteklas). Die volgende jaar skryf hy in by die
PUK vir CHO waar hy in 1950 Honn. BA (Wysbegeerte) met lof behaal. In
1954 behaal hy die graad Th.B. aan die Teologiese Skool.
Hy het deur al sy bedieningsjare student gebly. Hy het ’n redelik intensiewe
studie gedoen oor die Oosterse (veral Indiese) godsdienste. Gedurende 1974
was hy oorsee met ’n RGN-beurs om stof te versamel vir ’n Meestersverhandeling,
en het aan die “School of Oriental and African Studies” van London
University studeer. In 1983 het hy die MA-graad behaal.
Hy het selfs by geleentheid verskeie Europese universiteite besoek met
bepaalde studieprojekte. Tot met sy dood het hy nog ’n redelik toegeruste
studeerkamer gehad waar hy hom met studie kon verdiep.
Tydens sy studentejare was hy lid op die besture van verskeie studenteorganisasies,
onder andere ook lid van die Studenteraad. Sy liefde vir die jeug
tesame met sy mooi leierskapgawes het pragtig ontplooi tydens die jare
waarin hy ook ondervoorsitter was van die Jongeliedevereniging op Geref.
Grondslag (Bondsbestuur OVS).
Hy word begin 1955 bevestig as predikant te Kroonstad. In 1957 neem hy die
beroep aan na Vryheid-Ladysmith-Glencoe. Sedert 1959 word hy die predikant
net van Vryheid, ook met sending-opdrag te Nqutu. In 1960 stig Newcastle van
Vryheid af, maar tree in kombinasie.
In 1961 neem hy die beroep aan na Theunissen-Bultfontein. Gedurende 1966
word hy predikant net van Theunissen. In 1967 neem hy die beroep aan na
Burgersdorp en is sedert 1975 predikant te Ontdekkers tot met sy emeritaat
in 1994.
Met sy besondere gawes het hy tydens sy bedieningsjare op talle kerklike
kommissies en deputategroepe gedien, onder andere jare lank in OVS-Natal as
lid van die Sendingdeputate. Hy was lid van die kieskollege en later van die
Kuratorium van die Teologiese Skool te Potchefstroom. Hy het ’n besondere
meelewing openbaar aan mense in nood en, afgesien van die troos uit die
evangelie, ook andersins na hulle uitgereik. Sodoende was hy lank ’n lid van die
Nasionale Sinode se Deputate vir Noodtoestande waartydens hy ’n tyd ook
voorsitter was. In Ontdekkers is daar op sy inisiatief die Hulp en Liefde Projek
(HELP, telefoniese noodberadingsdiens) in die lewe geroep.
In sy latere bedieningsjare het hy weer besonderlik hom ontferm oor bejaardes.
Op Burgersdorp was hy voorsitter van die Dirk Postma Ouetehuis en
deputaat van die Nasionale Sinode vir Diakonale Sake. Later was hy ook
ondervoorsitter van die Roodepoort se Sentrum vir Bejaardes.
Hy was ook op die breë Koninkryksterrein aktief werksaam. Hy het op
verskeie kultuurrade en kultuurverenigings gedien. Op Burgersdorp was hy
in dankbare herinnering ...
stigterslid en voorsitter van die
beheerraad van die Kultuurhistoriese
Museum. Sedert 1958 het hy as
kapelaan in verskeie kommando’s
diens gedoen. Verskeie kere is hy ook
as kapelaan na die operasionele
gebied opgeroep.
Te midde van al sy betrokkenheid op
’n wye terrein van die samelewing
was sy eerste liefde steeds om
bedienaar van die Woord te wees. Na
sy emeritering doen hy hulpdiens as
predikant in Outjo en Biermanskool.
Later help hy ook met besoeke vir
verspreidwonende lidmate van
Pretoria in Zambië en bedien
Nagmaal in Lusaka. Hulpdiens is ook
verrig in Newcastle en in Stilbaai. As
emerituspredikant het hy graag
meerdere vergaderings bygewoon.
Met sy gemeente, waarin hy tot met
sy dood lidmaat was, het hy besonderlik
meegeleef ongeag verswakte
liggaamskragte.
Lidmate en kollegas sal aan hom
terugdink as ’n ywerige en bekwame
werker wat nie deur teleurstelling of
moeite in sy dienswerk verslap het
nie. Hy het met woord en voorbeeld
en vele opofferings die liefde van God
in die wêreld laat skitter.
Sr. Alida, sy geliefde eggenote, het
hom al die jare getrou en met liefde
bygestaan. Sy en die kinders, sowel as
kleinkinders kan besonder getroos
word met die woorde uit Openbaring
14:13: “En ek het ’n stem uit die
hemel aan my hoor sê: Skryf, salig is
van nou af die dode wat in die Here
sterwe. Ja, sê die Gees, sodat hulle
kan rus van hul arbeid, en hulle werke
volg met hulle.” DK
• Die Kerkblad • 47

jeug
48 • Die Kerkblad • 2008
desember

2008
desember
Manlik en vroulik in die kerk
Betsie Krüger, Welkom
Ek verwys na die artikel deur dr. DG Breed in Die Kerkblad, Augustus 2008. ’n
Mens weet nie hoe om dit wat jy binnekant ervaar oor hierdie saak onder woorde
te bring sodat jy reg kan laat geskied aan dit wat jy aan moedersknie en in die
katkisasie geleer het nie. Dus gaan ek puntsgewys my gedagtes stel:
� Die Bybel is so gegee dat elke kind dit ook kan verstaan. Die Bybel sê glashelder,
eenvoudig en duidelik wat die rol van die vrou in die samelewing, haar gesin en
die kerk is. Ook die rol van die man op hierdie terreine word duidelik vir ons in
die Bybel gegee.
� God is nie in Homself verdeeld nie. Daar is ook nie ’n grys gebied by Hom nie.
Die waarheid is alleen reg (Matt 12:25). Hier kan dus nie twee standpunte oor
die vrou in die amp, wat lynreg teenoor mekaar staan, as reg beskou word nie.
So ’n beskouing hoort tuis by die Nuwe Wêreldorde (New Age-beweging).
� Daar is teoloë wat van mening is dat die Bybel nie net so geglo en toegepas
moet word as wat ons lees nie, maar dat ons dit moet aanpas by die moderne
neigings, mode en gebruike van ons tyd. Hierdie beskouing hou groot gevaar in
om dwaalleringe te laat gedy, want elke persoon kan dit toepas na goeddunke.
God is ewig en onveranderlik. Wat gegeld vir Adam en Eva, Moses, Dawid en
Israel, Paulus-hulle, Calvyn-hulle, geld in 2008 ook vir ons, WANT die Bybel
gee weereens vir ons riglyn in 2 Timoteus 3:14-16: “Maar jy, bly by wat jy
geleer het en wat jy vas glo. Jy weet tog wie jou leermeesters was, en jy ken van
kleins af die heilige Skrif. Dit kan jou die kennis bybring wat tot verlossing lei
deur die geloof in Christus Jesus. Die hele Skrif is deur God geïnspireer en het
groot waarde om in die waarheid te onderrig, dwaling te bestry, verkeerdhede
reg te stel en ’n regte lewenswyse te kweek ...” Ons moet in kinderlike vertroue
die Bybel lees en in ootmoed en onderdanigheid ons laat lei deur God se Woord,
deur sy Gees. Vir my as nie-teoloog spreek die Bybel net so aan soos vir die
teoloog.
� Vir die vrou wat in gehoorsaamheid aan die Here sy wil doen, is daar ’n GROOT
taak, sonder dat sy in een van die “ampte” staan. Sy staan in elk geval in die amp
van gelowige! Sy moet haar tyd en aandag wy om in ’n noue, persoonlike verhouding
met die Here te groei deur gereelde stiltetyd met die Bybel; deur betrok-
Opbouende uitgawe
Ds. DC Coetsee (emeritus), Stompneusbaai
Ek dink dat die Oktober-uitgawe van Die Kerkblad ’n goeie
voorbeeld is van wat ’n geestelik-verrykende en opbouende
kerklike tydskrif behoort te wees.
Lesers mag miskien sommige artikels ingewikkeld vind,
maar niemand kan kla oor die algemene gehalte van die inhoud
nie. Is ons dankbaar genoeg dat daar so ’n blad is? Bid en
dank ons die Here genoeg vir die gawes van almal wat die
publikasie moontlik maak? Vanaf die redaksionele artikels deur
die rypheid van ds. Alwyn du Plessis s’n (“Gebore uit die
Gees”), die Bybelgetroue behandeling van die werk van die
Heilige Gees tot die ontstellend-duidelike “As die damwal wil
breek …” van dr. Jan du Plessis is daar ’n oorvloed van leiding,
onderrig, interessanthede en perspektief om te groei en te leef,
“... toegerus vir elke goeie werk ...” (2 Tim 3:16, 17).
Die groot jammerte is dat hierdie ryk inhoud so ’n betreklik
klein leserstal bereik. Is daar nie lesers wat planne kan voorlê
vir die mees effektiewe manier om Die Kerkblad so te bemark
dat dit wel uitkom by mense wat geesteliker pitkos soek nie?
briewe
kenheid in haar gemeente op elke
denkbare terrein; deur haar kinders
van kleins af die Bybelse waarhede
in te skerp en te help met hulle katkisasievoorbereiding.
� In die samelewing en in ons kerke is
duidelike tekens sigbaar wat daarop
dui dat baie moderne vroue nie die
rol vervul waarvoor die Here haar geskep
het nie: verbrokkelde gesinne,
kinders wat nie behoorlik versorg en
opgevoed word nie, kinders wat nie
katkisasie ernstig opneem nie, onbetrokkenheid
by medelidmate. Die
vroue wat hulle seuns opvoed soos
Deuteronomium 6:7-9 voorskryf,
sorg dat daar manne is om in die besondere
ampte te dien.
Die verslag “Manlik en Vroulik in die
kerk” gee aanleiding tot verwarring, twis
en rusie, verdeeldheid wat onnodig is.
Ons word opgeroep om eensgesind te
wees in Filippense 2:2. Ons moet by die
waarheid bly en die gesag van God, ons
Skepper, se Woord aanvaar en dit as riglyn
gebruik om verkeerdhede reg te stel.
Gehoorsaamheid en ontsag vir die Here
is die beste manier waarop ons ons dankbaarheid
kan wys vir sy verlossende genade
deur Christus.
• Die Kerkblad • 49

iewe
Vaagheid kenmerk artikels?
N Engelbrecht, Yzerfontein
Br. T Kruger van Umtentweni het heelwat opmerkings oor die Junie uitgawe
gemaak. Ek vra vir br. Kruger om oor reformatoriese teologie te lees. Kyk na
www.reformedtruth.co.za en veral na die webwerwe verwys. Lees dit geduldig asof
dit dalk die waarheid kan wees en plaas jou tradisie vir ’n wyle eenkant. Die teoloë
is gegrond in Bybelse tale en kom al ’n lang pad saam met die lering van die apostels
wat in die Skrif bevestig word.
Ek wil net kortliks sê dat diegene wat dink dat die Sioniste (diegene wat die
konsolidasie van die staat van Israel en die Jode, verspreide Jode versamel en die
eenheid van die Joodse mense bevorder), begryp nie wat die profete in die Ou
Testament verkondig het nie. Jesus het nie gekom om die Joodse mense op die basis
van hulle natuurlike afstamming te verenig nie, maar inteendeel om te skei (Luk 12:
51-53). Om anti-Semities te wees, is om anti-Christene of anti-kerk te wees. Die
regte Jood is almal wat besnydenis van die hart ondervind het (Hand 3:18; 10:43).
Die Nuwe Testament sê wat die profete oor Jesus in die Ou Testament gesê het.
Daar sal uitverkorenes wees onder die Jode en die heidene met geen spesiale regte
onder die Jode nie, maar almal in dieselfde liggaam. Regverdigmaking het niks te
doen met ras nie. Een olyfboom, een kudde. God se oogappel is die kerk, nie die
Jode nie.
Ek versoek br. Kruger om die artikels te lees van ’n ware Messiaanse Jood. Sien
Peter Cohen se artikel, The Everlasting Covenant (webwerfadres beskikbaar by
briefskrywer).
Dan oor br. Kruger se ander kommentaar:
Daar was reformatoriese Anabaptiste, maar ook ander. Daar was wat genoem is
die “Entoesiaste” wat onder andere geprofeteer het, persoonlik en eskatologies.
Sommige het die wederkoms in daardie tyd voorspel, in tale gepraat, ’n Nuwe
P (Paul [Sprinkaan]) du Plessis, Bronkhorstspruit
Die artikel oor die eeufees van Gimnasium Hoërskool en
die opmerkings van mev. Snyman (DK Aug ’08) oor haar
skooljare by Gimmies het my met nostalgie vervul. Ek kan
ook met dankbaarheid terugdink aan die jare 1944/1945/1946
toe ek in Brandwag-koshuis gebly het en in 1946 matriek afgelê
het.
Wat ’n voorreg was dit om deur sulke Christelike, roepingsbewuste
onderwysers onderrig te word. Daar was oom Fred,
Boetie Jan, oom Pieta, oom Ponna (hoof), oom Boel, oom
Moses, oom Muil en ou Perd (mnr. Bingle).
Ek onthou nog as mnr. Van Rooyen (oom Vên) jou aangesê
het om mnr. Kruger (die hoof) te gaan sien, het jy sonder enige
vrae drie van die bestes gekry. Dit het ook ’n seun van Volkskool
te beurt geval toe dié skool se hoof (mnr. Van Rooyen)
hom na oom Ponna gestuur het om sekere dokumente te gaan
afhaal. Hy het net gesê mnr. Van Rooyen het hom gestuur, en
toe kry hy drie van die bestes voordat hy kon sê “Volkskool”.
Dit was moeilike jare met ’n halfkroon sakgeld per kwartaal!
As ek vandag sien watter somme geld aan uitrusting vir die
matriekafskeid gespandeer word, dink ek dat ons in 1946 met
skooldrag, ’n “Perks”-pasty en ’n bottel “Hubly Bubly”-koeldrank
tevrede moes wees.
Op 80-jarige ouderdom wonder ek hoeveel van my koshuismaats
ook nog lewe. Daar was Mossie, Enjin, Bles, Maka-
Gimnasium!
Jerusalem gestig, ’n koninkryk nou, ’n
aardse koninkryk probeer stig. Op 9 Februarie
1534 was die stadsaal ingeneem,
en op 23 Februarie het Bernhard Knipperdolling
burgemeester van Münster geword.
Op 27 Februarie is almal wat geweier
het om gedoop te word, uit die
stad van die Here verban. God het die
stad Münster gekies om sy koninkryk op
aarde te stig. Die Nederlandse Anabaptiste
het erg onder die Katolieke gely en
vervolg en hulle het na Münster toe gevlug.
Ander radikale Anabaptiste het met
geweld in opstand gekom teen regerings
en wou ’n sosialistise staat stig met alles
in gemeen. Dan het hulle ook kaal rondgehardloop,
vroue en mans, en het geprofeteer
watter vrou gee die Here vir
hulle. Indien hulle vervolg was, was dit
omdat sommige die drie-eenheid nie
erken het nie en oor valse leerstelling,
nie oor die doop nie. Onder die Katolieke
het hulle wel gely.
Indien br. Kruger my wil kontak, kan
hy op die webwerf my kontakbesonderhede
kry.
tees, Suurpap, Skeermes, Volstruis, Snowbal, Vettie en nog
baie ander.
Ek dank die Here vir Gimnasium, dat ek die voorreg kon
geniet dat my drie kinders ook by Gimmies kon matrikuleer,
dat my vrou ook daar sekretaresse was en ek ’n ruk op die
beheerraad kon dien. So u sien, Gimnasium was eintlik ’n
familiesaak (my vader het in 1924 daar matriek afgelê). Voorwaar
was Gimmies ’n baie goeie fondament om op te bou!
Fac et Spera bo!
50 • Die Kerkblad • 2008
desember

2008
desember
briewe
Onderskei tussen Die Kerk en die kerk
Hennie van der Walt, Nylstroom
Ek skryf na aanleiding van ds. Cassie Aucamp en dr. Johannes
Smit se artikels in Die Kerkblad van Oktober 2008, wat
beide handel oor die Moreleta-uitspraak van die hof. Beide
broeders stel ons gerus dat die hof nie die kerk sy reg wil
ontneem om kerk te wees nie.
Ek stem grootliks met beide saam, maar verskil ook drasties
van beide op sekere punte. Daar word nie onderskei tussen
die geestelike en die alledaagse nie. Ek het nie die beslissing
gelees nie. Dit wil tog lyk dat die regter wou onderskei tussen
die kerklike (geestelike) terrein en ander aspekte. Ek poog om
op eenvoudige wyse die posisie, soos ek dit sien en verstaan,
weer te gee.
Ek is ’n gewone lidmaat van die GKSA. Ek is nie ’n teoloog
nie. Ek beskik oor ’n redelike kennis van die Kerkorde. Ek het
in ’n regsberoep vir meer as 40 jaar gestaan. Op grond van die
voorgaande agtergrond waag ek dit om ’n opinie uit te spreek.
Ten eerste moet ons uit beide ’n kerklike en ’n regsoogpunt
onderskei tussen Die Kerk en die kerk:
� Die Kerk (Die Ware Kerk) – Dit is die versameling van alle
ware gelowiges. Hulle beërf die ewige lewe. Hulle vorm
die Kerk. Hier heers Christus as Hoof en aan Christus alleen
is verantwoording verskuldig. Dit is die geestelike deel.
Die howe oefen hier geen funksie uit nie (mits die Kerk se
reëls korrek toegepas word). Dit is ’n instelling van God.
� Die kerk (die kerk op aarde) – Dit bestaan uit twee dele,
naamlik die geestelike en die aardse deel. Die kerk op
aarde vorm deel van die Ware Kerk, maar nie ten volle
nie. Ons kan sê dit poog om ware Kerk te wees, maar as
gevolg van die sonde kan dit nie wees nie. Voorgaande
verteenwoordig die geestelike deel van die kerk op aarde.
Hieroor het die howe nie seggenskap nie (mits die Kerk se
reëls korrek toegepas word). Die Kerk het hier alleen seg-
genskap. Dit is die instelling van God en dit is die deel
van die kerk op aarde wat Christus as Hoof het. Die kerk
op aarde, soos ook die GKSA, is egter ook ’n instelling
(van mense) wat binne die landswette funksioneer. Dit doen
ook werk wat binne die landswette val. Die kerk is ook
beklee met regspersoonlikheid en kan dus deelneem aan
die handelswêreld en kan kontrakte sluit, of koop en verkoop,
ensovoorts.
Met voorgaande as uitgangspunt, dink ek ons sal nie verkeerd
wees nie as ons sê dat ’n Gereformeerde predikant as
bedienaar van die Woord binne die kerkverband bevestig word
om geestelike werk vir die Kerk van Christus te verrig (sonder
vergoeding), waaroor die reg van die land nie seggenskap het
nie (mits die Kerk se reëls korrek toegepas word). ’n Gemeente
beroep hom deur middel van ’n beroepsbrief waarin sy vergoeding,
behuising en ander sake uiteengesit word. Word die beroep
aanvaar, kom daar ’n kontrak tot stand tussen die predikant
en die gemeente wat in ’n hof afgedwing kan word, en waarop
die reg van toepassing is.
Ouderlinge en diakens word ook in hulle ampte bevestig
om geestelike werk te verrig waaroor die reg geen seggenskap
het nie (mits die Kerk se reëls korrek toegepas word). Hulle
mag ook opdragte van die kerkraad ontvang om sekere regshandelinge
te verrig.
Selfs die Kerkorde handel oor geestelike sake waaroor die
reg geen seggenskap het nie (mits die Kerk se reëls korrek
toegepas word). Dit handel ook oor sake waaroor die reg wel
seggenskap het. Dit behoort só opgestel te word dat die geestelike
en kontraktuele van mekaar onderskei kan word.
Deur ooreenkoms verbind die verskillende kerke hulleself
aan die Kerkorde. So kom die Gereformeerde Kerkverband tot
stand. Sekere geestelike sake val buite die reg en ander vorm
’n regsband wat regtens afgedwing kan word.
D ie redaksie het ’n brief van RB du Preez van Hartbeespoort ontvang waarin hy/sy verwys na die gebruik van die
Wet (Tien Gebooie) tydens eredienste. Die Wet word deur Christus saamgevat in die liefdesgebod, maar “intussen sit
ek tydens eredienste en luister na die afkondiging van die Wet en ek mis die spesiale, liefdevolle insette wat Jesus gemaak
het om ons die wese van die Wet te verduidelik”.
Hierby word dan ’n lang dokument aangeheg van hoe die Wet in ’n moderne idioom geskryf sou kon word.
Tot sover die briefskrywer.
Uiteraard is dit ’n belangrike vraag of die Wet van die Here nog in ons moderne tyd ’n plek in die erediens behoort te
hê, en indien wel, presies hóé.
Hierop meen ons gee ons Belydenis (HK 44:115) ’n duidelike antwoord: Die Wet help ons dat ons ons sondige natuur
beter leer ken en laat ons verlang na die vergifnis van ons sondes deur Christus; verder leer dit ons bid om meer en meer
na die ewebeeld van God vernuwe te word.
Dus: die Wet ontdek ons sonde, dien as tugmeester na Christus, en as reël vir ’n dankbare lewe. Daarom dat die
Kategismus ’n breedvoerige en pragtige verklaring van die Wet aan ons voorhou (HK 34-44).
Dit is ook opvallend dat die Kategismus heel aan die begin daarop wys dat ons ons ellende uit die Wet van God kan
ken, en dat hierdie Wet dan saamgevat word in die dubbele liefdesgebod (HK 2:4). Liturgies is dit sinvol dat die voorganger
die liefdesgebod (voor of na die lees van die Wet) ook voorlees, of daarna verwys, ten einde die konteks waarbinne die Wet
funksioneer, duidelik te maak.
Christene onderhou nie die Wet om salig te word nie, maar uit dankbaarheid vir die verlossing van hulle sondes deur
Jesus Christus. En daarom val die fokus nou op liefde tot God en liefde tot die naaste. – Red.
• Die Kerkblad • 51

lief en leed
50STE HUWELIKSHERDENKING
PELSER: Abie en Magrieta – Potchefstroom. Ons dank die
Here vir sy genade in ons ouers en grootouers se lewe dat die
troue Verbondsgod hulle so lank vir mekaar gespaar het as
huweliksmaats. Hulle is op 12 Desember 1958 deur Ma se
vader, prof. SP van der Walt, in die huwelik bevestig. Dankie vir
die mooi voorbeeld van liefde en diensbaarheid vir mekaar in
julle huwelik. Mag die Here julle steeds seën in julle huwelikslewe.
Abri, Dalize, Hanri, Maretha en Ammi (Pretoria).
DE JAGER: Jannie en Judith – Swakopmund (voorheen van
die gemeentes Gobabis, Potchefstroom, Potchefstroom-Suid,
en Heidelberg Gauteng), vier op 13 Desember 2008 hulle 50ste
huweliksherdenking. Baie dankie vir huweliksbande wat ná 50
jaar nog net so sterk is. Dit is ons bede dat die geseëndste jare
nog voorlê. Ons beste wense vir hierdie besondere dag, en
mag die herdenking gevul wees met vele mooi herinneringe vir
die toekoms. Dit is vir ons ’n voorreg om julle as ouers en
grootouers te hê en al die vreugde met julle te deel. Nico,
Lienette, Tiané en Lukas Goosen.
60STE HUWELIKSHERDENKING
BRIEL: Hendrik en Anna –
Brits. 11 Desember 2008. Ons
is saam met julle dankbaar vir 60
jare van genade en geluk. Mag
die Here julle seën met goeie gesondheid,
geluk en vrede, en sy
liefdevolle genade. Mag Hy julle
bowenal deurgaans versterk in die geloof deur die krag van die
Heilige Gees. Baie geluk ook aan Anna met die 85ste herdenking
van haar geboortedag op 5 Desember 2008. Van: Stienie, Chris
op die KERKWERF
BEROEPENUUS
Beroepe ontvang
� Ds. AL Pelser van Meyerspark na Bethlehem.
� Ds. JH Grobler van Louis Trichardt na Bronkhorstspruit.
� Ds. J Malan van Oudtshoorn na Burgersdorp.
� Dr. N Vorster van Bultfontein na Pretoria-Annlin as medeleraar.
� Dr. SP van der Walt van Benoni-Noord na Lichtenburg.
� Prop. WM van der Waal na Witbank-Suidoos.
Beroepe aanvaar
� Ds. PJ Venter van Dendron/Magalakwin na Pretoria as medeleraar.
� Dr. N Vorster van Bultfontein na Pretoria-Annlin as medeleraar.
� Ds. AL Pelser van Meyerspark na Bethlehem.
Beroepe bedank
� Ds. PJ Venter van Dendron/Magalakwin na Wonderboompoort.
EMERITAAT
Dr. M Aucamp, predikant van die Geref. Kerk Durban, emeriteer
op Sondag 23 November, nadat die nodige goedkeuring van
die kerkraad en Klassis Suid-Natal ontvang is. ’n Gesellige afskeid
word op Saterdagaand vir dr. en mev. Aucamp aangebied,
met sy afskeidspreek op Sondag 23 November 2008. Dr.
& Elsa, Dolf & Marie, Hannes & Truida, Danie & Hettie, en die
Brielfamilie.
DOODSBERIGTE
Philippus Petrus Minnaar: Die kerkraad met die gemeente
van die Geref. Kerk Primrose kondig met leedwese die afsterwe
van Flippie op 19 Oktober 2008 aan. Ons bede is dat die Here
sy familie ryklik deur sy Heilige Gees sal troos met die belydenis
dat ons enigste troos in lewe en sterwe is dat ons aan ons
getroue Saligmaker, Jesus Christus, behoort.
Herman Scholtemeijer: Op Saterdag 25 Oktober 2008
het die Here sy dienskneg, Herman Scholtemeijer, na sy ewige
hemelwoning laat verhuis. Ons dink met dankbaarheid terug
aan hom as ’n gawe uit die Here se hand, en aan jare se
dienswerk in die Here se kerk en koninkryk. Hy was baie jare
ouderling en ’n hele aantal jare ook skriba van die Geref. Kerk
Heidelberg. Saam met Elna en die kinders word ons vertroos
deur ons vader wat in die hemel is.
IN MEMORIAM
Van der Merwe: Jan Sarel. Gebore 26 Desember
1908, oorlede 25 Desember 1988. Dit
is met dankbaarheid aan die Here dat ons vanjaar
ons vader se 100ste geboortedag asook
die 20 jaar sedert sy sterfte gedenk. Hy is nog
steeds elke jaar die samebindende faktor van
ons familie as ons op 26 Desember bymekaar kom in Potchefstroom.
Die kinders: Marieke en James van der Vyver (Emmarentia),
Ena en Dux van der Walt (George), Una van der Merwe
(Albertville) en Nico van der Merwe (Potchefstroom).
Aucamp is in Februarie 1967 in sy eerste gemeente, Koffiefontein-kombinasie,
bevestig, en het daarna ook in Bloemfontein-Oos,
as kapelaan in die SANDF, en Warmbad gedien.
LOSMAKING
Klassis Pretoria-Suidwes het tydens sy vergadering gehou op
13 Oktober 2008 besluit om die besluit van ds. R van der
Klashorst om volgens Art. 12 KO oor te gaan tot ’n ander
staat van die lewe, te aanvaar. Ds. Van der Klashorst het ook
sy bande met die GKSA verbreek. Hy en sy gesin word biddend
aan die troue sorg van ons Hemelse Vader opgedra.
ADRES- EN TELEFOONNOMMERVERANDERINGS
Dr. PH Heystek (Pta-Montanapoort):
drpieter@montanapoort.co.za
Kerkkantoor (Pta-Montanapoort):
kerkkantoor@montanapoort.co.za
GEREFORMEERDE KERK LYDENBURG – 150 JAAR
As gemeente vier ons in 2009 saam met die kerkverband ook
ons 150-jaar fees. Ons beplan om ons fees oor die naweek
van 7-9 Augustus 2009 te hou. As deel van ons feesjaar is ons
besig met ’n bundel oor ons geskiedenis. Ons nooi alle oudlidmate
of hulle naasbestaandes om ons te voorsien van foto’s,
vertellings, ensovoorts. Elke bydrae sal erken word en foto’s
52 • Die Kerkblad • 2008
desember

sal weer terugbesorg word. (Maak net seker dat daar ’n adres
by is om te foto’s te kan terugstuur.) Ons adres is: Die 150-
Jaar Fees, Geref. Kerk Lydenburg, Posbus 178, Lydenburg
1120; e-pos gkl@isat.co.za; tel. 013 235 4391; faks 086
532 0650.
EREDIENSTE TE PORT ALFRED GEDURENDE DIE
SOMERVAKANSIESEISOEN: 2008/2009
Ons nooi graag alle vakansiegangers wat in die omgewing van
Port Alfred, Kleinemonde, Kenton-on-Sea, Boesmansriviermond,
Boknes en Cannon Rocks vakansie hou, om by ons
eredienste aan te sluit.
Die dienste word Sondagoggende om 09:00 in die ou Metodiste-kerkie
in die ou begraafplaas langs die straat wat na
Bathurst afdraai, gehou.
Navrae kan gerig word aan Lou Coetzee, tel. 046 624 1648;
Pierre du Toit, tel. 082 802 1840; Jan Coetzee, tel. 046 624
4154; Hennie Labuschagne, tel. 046 654 0215 en Bert Venter,
tel. 046 654 0272. Ons sal dit hoog op prys stel as besoekende
predikante met ons sal kontak maak om vir ons eredienste
te lei.
GEREFORMEERDE KERK EDEN
Eredienste te Knysna en Plettenbergbaai gedurende Desember
2008 en Januarie 2009
Vakansiegangers word uitgenooi om die eredienste soos hieron-
2008
desember
der uiteengesit, by te woon:
7, 14, 21 & 28 Desember 2008 asook 4 Januarie 2009: ’n
Erediens om 10:30 in die NG Kerk, Marineweg, PLETTEN-
BERGBAAI
14, 21 & 28 Desember 2008: ’n Erediens om 11:15 in die
Presbiteriaanse Kerk, Clydestraat 14, KNYSNA.
PROPONENT/E WAT BEROEPBAAR IS
� Budeli Takalani Mathews: Sel 076 795 1697 / 082 724
3513 (eggenote).
� BA (Brian) de Vries. Sel 079 933 9884.
E-pos: braind@mwf.net
� PT (Thomas) Masase. Sel 084 723 0279. Posbus 418,
Mashamba, 0942.
� MG (George) Mdluli. Sel 072 255 2566.
� AG (Arthur) Miskin. Sel. 083 657 4980.
E-pos: agm@iburst.co.za
� HM (Herens) Nkoana. Sel. 083 765 1354.
E-pos: nkoana@gmail.com
� DJ (Dirk) Dykstra: Sel. 082 928 0792 / 084 585 5900
� GJ (Gert) Erasmus: Sel. 072 228 8202 / 073 180 4316
� LP Ndou: Sel. 083 618 6419
� LJE (Lourens) Venter: Sel. 084 761 1160 / 084 645 8768.
Gee asseblief alle inligting in verband met beroepe deur aan
Wymie du Plessis, Administratiewe Buro, tel. 018 297 3986,
faks 018 293 1042 of e-pos wymiedup@gksa.co.za
• Die Kerkblad • 53

kleinADVERTENSIES
Die Bemarkingsafdeling, DIE KERKBLAD,
Posbus 20004, Noordbrug 2522.
Tel: 018 297-3989. Faks: 018 293-1042.
E-pos: wymiedup@gksa.co.za
TARIEWE:
Advertensies en kleinadvertensies: Op aanvraag
beskikbaar.
Berigte: R0,20 per woord (min. R5,00)
plus R2,20 per sentimeterkolom vir ’n foto.
BTW is ingesluit. Volledige besonderhede is by
bostaande adres beskikbaar.
VAKANSIE EN VERBLYF
NATALSE SUIDKUS
UVONGO: 12-bed vakansiehuis. Mooi see-uitsig, loopafstand van strand. Alle
geriewe. 3 Badkamers, ruim balkon, 9 X 5 meter. TV, mikrogolfoond, ruim ys- en
vriesgeriewe. Tel. 013 932 2433 of sel 083 944 5935; faks: 013 932 0581.
UVONGO: LA CRETE SANDS NO. 1. 6-Bed luukse en moderne vakansiewoonstel
met ’n 180º see-uitsig en brandersig. Slaap 6 persone; ’n braai-area op jou eie
balkon; toesluitmotorhuise; swembad; TV, DSTV en beddegoed ingesluit by prys.
Skakel Luzelle, 011 678 5440 of sel 083 326 6329; www.uvongoholidays.co.za
MARGATE: MARLICHT VAKANSIEWOONSTELLE. Aangename, see-uitsig verblyf
in goed toegeruste 2-, 3- en 4-slaapkamer selfsorgwoonstelle. TV met M-Net
en linne ingesluit. Gesellige braai-area. Onderdakparkering. Perseel omhein met
veiligheidshekke. Slegs 50 m vanaf seefront. Skakel Boet en Marie Grobler
gedurende kantoorure vir verdere besonderhede of kleurbrosjure. Tel. 039 312
1052 of faks 039 317 1870. E-pos: marlicht@uasa-ops.org.za Webbladsy:
wheretostay.co.za/marlicht
MARGATE: Ten volle toegeruste 2-slaapkamer grondvloerwoonstel. See-uitsig.
Slaap 6. loopafstand vanaf hoofstrand en winkelsentrum. Eie braaiarea. Toesluitparkering.
Skakel 018 464 2751 (kantoorure).
SCOTTBURGH: Woonstel, heeltemal privaat, slaapplek vir 3, badkamer, yskas,
mikrogolfoond ens. TV, onderdak braaigeriewe. Billike binne- en buiteseisoentariewe.
Naby strand. Tel. 039 976 0288 of 076 578 6346.
SCOTTBURGH: Tweeslaapkamer, slaap maks. 6, ten volle toegerus, onderdakparkering
in kompleks by die see met swembad en sauna. Geen troeteldiere.
Slegs DSTV, skottel word voorsien. Kontak Henry by 082 853 1423.
AMANZIMTOTI DROMEDARIS 503: 2-Slaapkamerwoonstel op strand. Toegerus
vir 6 persone. Skakel 031 903 8227.
AMANZIMTOTI – STELLA MARIS: Pragtig, strandfront, luuks, veilig. 2 Slaapkamer,
2/6 persone, TV, swembad, braaigeriewe. Spesiale aanbiedinge, buiteseisoen.
Tel. 031 903 5477. Faks 031 903 5479.
AMANZIMTOTI – AFSAAL 602: Ruim 2-slaapkamerwoonstel met see-uitsig.
Toegerus vir 6/7 persone. Spesiale aanbiedinge
buiteseisoen. Tel. 011 954
5288 of 082 335 7101.
SOUTH PORTSTRAND: Vakansiewoonstelle:
2 slaapkamers, 6 persone. 1
slaapkamer, 4 persone. See- en branderuitsig.
200 m vanaf strand. 7 km noord
van Port Shepstone. Skakel alle ure. Tel.
039 695 0778, sel 083 410 6693.
HIBBERDENE: Vakansiehuis te huur in
Woodgrangestraat 784. Luuks toegerus
vir ses persone (TV, video, snoekertafel,
lugversorging, tuimeldroër, mikrogolf,
twee badkamers, toesluitmotorhuis,
e.d.m.). In stil omgewing met mooi seeuitsig.
Billike pryse deurgaans. Skakel
Pieter en Fransie de Beer, tel. 014 533
1474 (alle ure).
HIBBERDENE: Toegeruste strandhuis
binne loopafstand vanaf strand. Slaap 7. Desember: R350 p./d. Buiteseisoen:
R200 p/d. Kontak Karien by 014 717 5028 of 084 354 8514.
DOONSIDE [SHANGRI LA]: (Twee km suid vanaf Amanzimtoti.) Twee- en
drieslaapkamer vakansiewoonstelle vir tot 9 persone teen die strand. Rustige
omgewing, vriendelike kompleks, see-uitsig, beveiligde onderdakparkering, kleur-
TV, ens. Braaiplek en swembad op perseel. Privaatbesit, billike tariewe. Skakel
asseblief 012 567 3933.
ELYSIUM [SCOTTBURGH]: Akkommodasie beskikbaar. Billike prys. Ten volle
toegeruste 8-slaapplek huis en ten volle toegeruste 6-slaapplek huis. Kan apart
of saam vir groepe gehuur word. Skakel vir Dinie by 082 336 9326.
UMTENTWENI: 3 km noord vanaf Port Shepstone. Ruim 1-slaapkamerwoonstel
met balkon, 180° see-uitsig en brandersig., 250 treë vanaf seefront. Alle geriewe,
TV, mikrogolf, ruim ys- en vriesgeriewe. Slaap 3 plus ekstra matras. R250 per
nag, Desember en Januarie. Skakel Koos 083 958 6006 of Ceciel 082 923
5222.
NATALSE NOORDKUS
LICORNA BEACH, UMHLANGA ROCKS, NOORDKUS: Volledig gemeubileerde
luukse vakansiewoonstelle te huur. Skakel Durban 031 561 2344 of 031 561
2986. Onmiddellik beskikbaar.
WESKAAP / TUINROETE
GEORGE: Gerieflike selfsorgverblyf in stil woonbuurt. Privaat met eie ingang.
Twee dubbelkamers, elk met eie badkamer. Tel 044 873 6489 of 082 772
3700 of e-pos: nanno@etime.co.za
KAAPSTAD/BELLVILLE: Naby Tygervalleisentrum en N1 hoofroetes, 6 minute
vanaf Kaapstad. Akkommodeer tot 8 persone. Luuks en billik. Skakel Lou 083
234 5250 of 021 919 4358.
BELLVILLE/WELGEDACHT: Volledig toegeruste selfsorgeenheid in sekuriteitswoonbuurt.
Onderdakparkering, pragtige uitsig. Luuks en billik. Skakel Elza Beekman
082 372 2647.
BELLVILLE/OAK GLEN: DISA Selfsorg. Luukse, ruim, volledig toegeruste 1-slaapkamer
selfsorgeenheid in rustige woonbuurt. Slaap 2-3, linne ingesluit. Sentraal
geleë vir die Kaapse toeriste-attraksies, besigheidsentrums, hospitale en winkelsentrums.
Sien www.wheretostay.co.za/disa of skakel Fenny van der Hout
by 021 910 0561 of 084 771 0312 of e-pos: dvanderhout@gmail.com
BLOUBERGSTRAND: Luukse tweeslaapkamerwoonstel, selfsorg, seefront.
Verhitte swembad. Tel/faks: 051 654 0504. E-pos: blouwberg@mweb.co.za
Webadres: http://mysite.mweb.co.za/residents/blouwberg
SOMERSET-WES: Groot 4-slaapkamerhuis, 2-sl en 1-sl woonstel. Volledig en
luuks toegerus. DSTV, ens. Ideaal geleë naby N2 en op wynroete. Billike tariewe.
Chrisna Aucamp 072 139 0000.
STRAND/BLOUBERG/GORDONSBAAI/STELLENBOSCH/BETTIESBAAI/WATER-
FRONT/BELLVILLE/KAAPSTAD: Vakansieverhuring van woonstelle, huise heeljaar
en Desember! Kontak 083 313 4215 of cosybeach@absamail.co.za
STRAND: Gerieflike, volledig ingerigte selfsorg 2-slaapkamer, 2-badkamerwoonstel
in Kusweg. Die 9de-verdieping woonstel, langs die see, huisves 2-4
persone. Mooi uitsig oor Valsbaai en Hottentots-Hollandberge. Braaifasiliteite
en veilige onderdakparkering. Stapafstand van kerke, banke, besighede en spoorwegstasie.
Skakel 021 886 9027 of 082 440 8488.
STELLENBOSCH: KIERIE KWAAK selfhelpeenhede en gastehuis (2, 3 en 10
persone) geleë op ‘n plaas buite Stellenbosch.
Skakel Sonja of Koos van Zyl: faks/tel 021 883 3163 / 082 551 4784 of
www.kieriekwaak.co.za vir verdere inligting.
GORDONSBAAI: Gesellige, luukse vakansiehuis teen die hange van die Hottentots-Hollandberge
met asemrowende uitsigte oor die berge en baai, in rustige
omgewing, naby alle Kaapse toeriste-attraksies. 6 Persone, 2 badkamers, sondek,
patio met braaigeriewe, dubbelgarage. Tel. 012 329 2395 (w) of 012 332
2828 (h). Website: www.capetownadventure.com
GORDONSBAAI: BERG EN SEE. Ten volle toegeruste vakansiehuis (6 persone)
enig van sy soort. Geleë teen berghange met 180º see-uitsig oor Valsbaai en
Hottentots-Hollandberge. In veilige, rustige woongebied, loopafstand vanaf Bikini-swemstrand
en dorpsentrum. 3 Slaapkamers, 2 badkamers, aparte stort,
groot sondek, braai-patio, toesluitmotorhuis en DSTV. Vir meer besonderhede
skakel Jonker 083 325 4369.
54 • Die Kerkblad • 2008
desember

GORDONSBAAI: Drieslaapkamermeenthuis in veiligheidskompleks. Regoor Harbour
Island, naby strand. Volledig toegerus vir 6 persone. Loop uit op gemeenskaplike
speelpark en swembad. Beskikbaar Desember. Spesiale buiteseisoentariewe.
Skakel Cassie Aucamp 082 377 1112 of e-pos: anberg@absamail.co.za
DANABAAI: Net 7 km buite Mosselbaai en naby alles. Stil, rustig met natuurskoon,
strand en see-uitsig (180º) uit alle vertrekke en braai-area. Ruim, netjies,
skoon woonstel met 2 slaapkamers en dubbelslaapbank in leefarea. Volledig
toegerus met badkamer, stort, kleur-TV, privaat buitebraai en toesluitmotorhuis.
Slaap vir maksimum 6 persone wat kinders insluit. Binneseisoen @ R550 per
dag vir woonstel. Buiteseisoen @ R220 per dag. Naweektariewe beskikbaar @
R750 per naweek (net buiteseisoen). Skakel nou Gerrit Badenhorst 083 274
6493 (sel); e-pos: gerrit@gerritbadenhorst.co.za
HARTENBOS: Vakansiehuis te Hartenbos. R570 per dag. Goedkoper en onderhandelbaar
buiteseisoen. Skakel 053 631 1623 of 083 288 6973.
JONGENSFONTEIN: Ten volle toegeruste 3-slaapkamereenhede (6 slaap). Handdoeke
en beddegoed ingesluit. Onbelemmerde see-uitsig. Kontak Jan of Marlene
tel. en faks 028 755 8119 of sel 072 460 4508.
GOURITSMOND: 3-Slaapkamerhuis met 2 badkamers (slaap 6). Slegs vir volwassenes.
Laaste twee weke van Desember nie beskikbaar nie. Tarief R200 per
dag. Mooi see-uitsig. 400 meter vanaf strand. Skakel 018 294 6197 of 082
556 8308.
GOURITSMOND: 4-Slaapkamerhuis (slaap 8), 3 badkamers. DSTV, dubbelmotorhuis,
binnebraai. 300 m vanaf strand. Skakel 082 417 0975 of 072 607 1685.
GLENTANA: Selfsorg, slaap 2. Luuks met linne, minste wind, pensioenaris- en
laagseisoentariewe. Stap uit op strand. Kontak 082 346 5886.
GLENTANA: Ruim selfsorgwoonstel, baie netjies en volledig toegerus, TV, ens.
Slaap 4/6; 80m vanaf see. Skakel 044 879 1381 of 082 871 5859.
STILBAAI: Gerieflike huis op rivier, alle geriewe, slaap 8. Billike tariewe. Sel 082
800 2039 of e-pos: nanno@etime.co.za
SWELLENDAM: Gerieflike bed en ontbytverblyf by GRACE WALK in ’n prentjiemooi
omgewing. Beskikbaar 4 dubbelkamers en-suite met privaat ingang en ’n
mooi uitsig op die berg. Kom geniet ware gasvryheid en ’n heerlike ontbyt. Skakel
my by 028 514 3432 of 082 458 8224.
OUDTSHOORN: LAVENDER HOUSE. Pragtige selfsorgeenheid ten volle toegerus
vir tot 6 persone. Skoon, privaat, veilige onderdakparkering, swembad en braaigeriewe.
Billike tariewe. Skakel 044 272 0579 of 083 543 9493.
PLETTENBERGBAAI: Strandhuis, 5 min. se stap na hoofstrand. Slaap 9. Minimum
2 nagte. Skakel 021 913 5552 of 084 503 5552.
HERMANUS/VERMONT: Gesellige, ten volle toegeruste 2-slaapkamer vakansiehuis.
Slaap 4-6.
Tel. 028 316 3904 of 072 386 3904 of e-pos: knersis@itec.co.za
HERMANUS/ONRUSRIVIER: Netjiese vakansiehuis, loopafstand na swemstrand.
Slaap 6 persone. Beskikbaar regdeur die jaar. Toesluitmotorhuis. Tel. 021 979
0563 (h) of 084 751 5018.
SEDGEFIELD: Ten volle toegeruste kothuis met 2 slaapkamers en 2 badkamers.
Naby die Weekly Farmers mark, Scarab Craft mark, strande en winkeltjies. DSTV
is beskikbaar – bring eie simkaart. Billike seisoentariewe. Skakel Ann of Matthew
by 044 343 1019 of 083 653 2621.
SWELLENDAM: Botaniese juweel. Kom kuier in Swellendam en bly in Aan de
Bergen gastehuis. Binne trefafstand van al die belangrikste botaniese streke
van die Weskaap. Klipgooi van Marloth , Bontebok en De Hoop natuurreservate.
Geniet ’n luukse genotvolle verblyf terwyl al die unieke botaniese streke, fynbos
en vetplante, van ’n wêrelderfenisgebied besoek word. Agt beddens, almal ensuite,
BB of selfsorg. Kontak Annatjie by 082 902 8720.
2008
desember
OOSKAAP
GRAAFF-REINET: KADASH GASTEHUIS op die plaas Damesfontein. Moeg van
die gejaag? Ons bied u: rus en vrede, ’n gerieflike gastehuis, kaggelvuur-aande,
plaasmuseum, fossiele, bossiepad, wandelpaaie ... Karoostilte. U is baie welkom!
Kontak Marguerite by tel/faks 049 845 0253, sel 082 4130 579. Webbladsy:
www:kadash.co.za
GRAAFF-REINET: BUITEN VERWAGTEN B&O. Selfsorgakkommodasie in ’n
kleinADVERTENSIES
pragtige, rustige omgewing. Billike oornagtariewe. Swembad & braaigeriewe.
Aandete op aanvraag. Skakel Carol-ann by 049 892 4504.
JEFFREYSBAAI: Woonstel en huis by die see. Sel 082 828 4344.
JEFFREYSBAAI: MARINA MARTINIQUE: Vakansiehuis beskikbaar. Slaap 5-6
persone. 100 meter vanaf strand. Linne/beddegoed word verskaf. Vir meer info
www.claptons40.cohome.biz of e-pos whvandijk@xs4all.nl of skakel Hannes 042
292 0003 en vra vir eenheid nr. 40.
JEFFREYSBAAI: Dubbelverdieping, drieslaapkamerhuis met pragtige see-uitsig,
ten volle toegerus, loopafstand van see. Huis bestaan uit 3 slk, 2 badk, 2 ruim
leefvertrekke, ten volle toegeruste kombuis, 2 TV’s, videomasjien, DVD-speler.
Slaapplek vir 8 persone. Foto’s van huis en uitsig per e-pos beskikbaar. Dwarsdeur
die jaar beskikbaar, skakel vir tariewe. Tel/faks: 016 428 1495 of sel 082 374
2700. E-pos: j.dutoit3@absamail.co.za
JEFFREYSBAAI: Twee (2) slaapkamer s/s vakansiewoonstel te huur. Skakel 042
296 0290 of 083 408 7811.
ASTONBAAI (NABY JEFFREYSBAAI): Strandhuis te huur. Pragtige see-uitsig.
300 meter vanaf strand. Groot woon/TV-kamer, sitkamer, 4 slaapkamers, 3
badkamers, 1½ kombuis, balkon, TV, skottel en videomasjien, mikrogolfoond,
ys- en vrieskas, buite braaiplek. Buiteseisoen: R300 per dag. Maart-April skoolvakansie:
R400 per dag. Desember en Januarie skoolvakansie: R500 per dag.
Minimum tydperk 7 dae. Skakel Ansie du Plessis by 018 294 6564 of 073 166
8166.
ASTONBAAI (JEFFREYSBAAI): Selfsorgeenhede. Loopafstand vanaf see, lagoon,
winkels en wassery. Slaapplek vir 4 tot 6 persone. DSTV, CD-speler, DVD.
R550 per nag heeljaar. Skakel Gerhard 082 466 3923.
Webbladsy: www.maluti7.co.za
JEFFREYSBAAI (WAVECREST): Netjiese selfsorgwoonstel. 1-4 persone. Braaigeriewe,
afdak, stil omgewing. Billike tariewe. Skakel Helena by 082 576 4285
of e-pos: pauldewaal@telkomsa.net
BOKNESSTRAND: DOPPERSNES op Boknesstrand. 2-slaapkamerhuis met 2
badkamers asook ’n 2-slpk woonstel met 1 badk. 8 minute se loop vanaf swemstrand.
Verhuring regdeur die jaar. 50% afslag vir senior burgers (buiteseisoen).
Kontak Callie van der Merwe by 082 784 4519.
KAROO
BEAUFORT WES: RUSTHUIZ GASTEVERBLYF. Veilige, stil woonbuurt met binneparkering.
Weg van hoofstraat. Besondere gehalte en atmosfeer. Vullende ontbyt.
Skakel 023 414 3516 of 082 829 4591.
COLESBERG: KAROO HUISE. Oornag in gerestoureerde dorpshuise, nasionale
gedenkwaardighede met antieke meubels. Die gerieflike huisies is selfsorgeenhede,
geleë in ’n stil straat. TV, braaigeriewe en veilige parkering. Restaurante
binne loopafstand.
Kontak T Vorster 051 753 0582; e-pos: hvzvorster@absamail.co.za; web:
www.karoohuise.co.za
COLESBERG: Rustige oornag-akkommodasie, veilige parkering. HERBERG 051
753 0147.
COLESBERG: ONZE RUST GASTEHUIS
EN KARAVAANPARK (ook vir tente). Rustige
oornagakkommodasie met eie badkamer
(koffie, tee, handdoeke, seep,
beddegoed) sekuriteitsparkering, nagwag,
weg van hoofstraat, buitedeure,
selfsorg. R100 p/p (Gastehuis). Chalets
R75 p/p en tentakkommodasie R60 p/
p. Karavaanpark rolstoelvriendelik – tente
en karavane. Beskikbaar: toesluitparkering,
braaigeriewe. Alle etes. TV, DSTV.
Earl Haigstraat 18. Skakel Rina van
Jaarsveld by 051 753 0249 of 082 768
0616. E-pos: prvj1@xsinet.co.za
COLESBERG: OUDE HOSTEL. Luukse kamers
met privaat badkamer en TV. Billike
prys, veilige parkering, swembad. Tel.
051 753 0131.
COLESBERG: GUINEA-FOWL GASTE-
HUIS. Geleë in stil omgewing, weg van
• Die Kerkblad • 55

kleinADVERTENSIES
hoofstraat, veilige parkering op die erf. Alle kamers het eie buitedeur en eie
badkamer. TV in gesamentlike sitkamer vir gaste. Billike tariewe. Stapafstand
van eetplekke. Koffie- en teegeriewe in elke kamer. Skakel Jan en Louise Augustyn
by tel/faks 051 753 0197 of 082 899 3964.
DRIE SUSTERS: RONDAWEL GASTEPLAAS 300 meter vanaf N1-roete tussen
Richmond en Drie Susters. Kom geniet ons veilige Karooplaas vanuit die gerief
van u eie kliprondawel. Braaipakke, ligte aandetes en vol ontbyt beskikbaar.
Skakel Tereza van der Merwe, sel 082 442 1567.
DRIE SUSTERS: Selfsorg oornagakkommodasie op rustige, privaat en baie veilige
Karooplaas beskikbaar. Ten volle toegerus, baie naby N1 roete, tussen Richmond
en Drie Susters. Skakel Retief 049 851 9222, sel 083 406 6236.
MPUMALANGA
SABAAN VAKANSIE-OORD: Volledig toegeruste woonstelle. Geleë tussen Sabie
en Hazyview. Goed geleë vir dagritte na Wildtuin en ander besienswaardighede.
Vir bespreking, skakel 013 737 8114.
DULLSTROOM: Volledig toegeruste 5-slaapkamerhuis op ’n plaas, 10 km vanaf
Dullstroom. Ontbyt op aanvraag. Visvang, stap, ens. Skakel Sarie 082 550 1126.
GRASKOP: Sentraal geleë buite malariagebied. Binne ’n uur vanaf talle toeristeaantreklikhede,
insl. Kruger Wildtuin. Naby Fanie Botha-staproete. Volledig toegeruste
selfsorgvakansiehuis met drie slaapkamers vir tot 7 of 8 persone. Skakel
Seakle of Elsa 012 335 4810, 082 395 7582 of e-pos godschal@mweb.co.za
MARLOTH PARK: Langs Kruger Wildtuin. Slaap 8. Tariewe vanaf R1 000 naweke
of mid-week. Skakel Rika 082 434 7313; www.toevallig.co.za
WAKKERSTROOM: WAKKERSTROOM VALLEI GASTEHUIS. Nuut, selfsorg, akkommodasie
vir ’n groep van tot agt persone. Rustige atmosfeer in ’n afgesonderde
vallei op ’n plaas, 4 km buite Wakkerstroom. Aktiwiteite: maak in oond gevormde
glasbakke en juweliersware, voëlkyk, stap. Bediende beskikbaar. Skakel Hannes
of Susanne 017 730 0657 of 084 515 4935.
NOORDWES
POTCHEFSTROOM: BEUKES 25. Bed en ontbyt, stil woonbuurt. Luukse kamers
elk met eie buitedeur, badkamer, TV en M-Net. Elke kamer het eie yskas asook
koffie/teegeriewe. Tel./faks 018 297 1348.
POTCHEFSTROOM: STUDENTEVERBLYF in Potchefstroom vir 2009. 2- en 3slaapkamer
woonstelle beskikbaar. Is u op soek na veilige, goed versorgde en
gerieflike behuising? Vir pragtige behuising naby universiteit en onder beheer
van ’n Dopper-landsheer, bel my gerus: Thys Kruger by 083 675 4887 alle ure
of 018 297 4509.
NOORDKAAP
KURUMAN: DE DUINE LODGE. In die skadu van die groot ou kameeldoringbome,
op die walle van die Kurumanrivier is ’n B+B. Kom geniet die rustigheid (naby
Moffat Sending), op die Hotazelpad, Thompsonlaan 7. Skakel 084 800 7779 of
084 656 1750.
VRYSTAAT
GARIEP DAM: PANORAMA GASTEHUIS
langs N1 op Gariep Dam, Suid-Vrystaat.
2 Woonstelle, akkommodeer 4 kamers,
11 persone. Tariewe R90-R120. Ontbyt
op aanvraag. DSTV, tuin, veilige parkering,
braaigeriewe en pragtige uitsig.
Skakel 082 922 1479 of ericp@telkomsa.net
BLOEMFONTEIN OORNAG: Luukse oornagwoonstel
met veilige parkering, TV.
Skoon en netjies. Gasvrye en rustige atmosfeer.
Skakel 051 522 6035 of 082
726 9959.
BLOEMFONTEIN: KOMWEER B+B vir
billike, huislike en gasvrye oornagverblyf.
Naby N1 en hospitale. Veilige onderdakparkering.
Navrae: tel. 051 522 3778,
faks 086 670 8251 of 083 709 0684.
E-pos: ventersg@mweb.co.za Webbladsy:
www.komweer.za.net
HARRISMITH: Veilige en rustige oornaggeriewe. Billike tariewe vir elkeen. Toesluitmotorhuis.
Skakel Alet 082 378 2639.
MIDDENDEEL GASTEPLAAS: Middendeel Gasteplaas, 100 km vanaf Bloemfontein
en 75 km vanaf Kimberley. Geskik vir kerkkampe en familiebyeenkomste.
Slaap 30 persone. Kontak Callie van der Merwe by 082 784 4519.
TWEELING: YSTERVARKGAT VAKANSIEHUIS. Kom ontspan en geniet die rustigheid
van die plaas op die walle van die Liebenbergsvleirivier. ’n Ten volle toegeruste
grasdakhuis met slaapplek vir 8 persone, met DSTV en DVD. Ons bied: hengel,
kano/kayak-roei, swem, binneband-ry, stap, voëlkyk en nagritte. 130 km vanaf
Vaaldriehoek. Baie billike tariewe. Skakel 058 881 0310 of 083 320 8183.
TWEELING: Ontspan op Zorgvliet aan die Liebenbergsvleirivier. Pragtige sandsteenhuis,
toegerus vir 12 persone. DSTV, populierbosse, staproetes, roei, voëlkyk,
nagritte op aanvraag, buite braaigeriewe.
Skakel 082 944 0644 of 058 881 0446 of e-pos: zorgvlietpp@gmail.com
TROMPSBURG: RIETPOORT GASTEPLAAS. Kom ontspan ’n aand of naweek op
’n Suid-Vrystaatse skaap- en wildsplaas. Swemdam, tennisbaan en staproetes.
Skakel Derek en Isabel Louw by 083 269 2432 of 051 713 7023.
GAUTENG
PRETORIA: Selfsorgwoonstelle in ooste van Pretoria. Naby Wilgers Hospitaal en
Menlyn. Slaap tot 6 persone. Navrae: Sarie 082 550 1126 of Grizelda 082 923
2554.
JEUGHUISE: Gereformeerde Kerk Meyerspark. Aangename verblyf vir jongmense
in rustige woonbuurt. Twintig ruim slaapkamers, woonkamer, kombuis en waskamer
met alle geriewe, swembad, braai-area, veilige parkeerafdakke en pragtige
tuin. Skakel Elsje 082 940 5804 of Liza 083 309 1340.
PRETORIA: TAMBOTIE 249. Die gastehuis met ’n verskil. Geleë naby N1 – Zambesi-afrit,
10 km vanaf Kolonnade Inkopiesentrum en Montana Hospitaal. Ons
nooi u om ons te besoek op roete na Pretoria as gas op ’n huweliksonthaal,
sakebesoek, doktersafspraak, hospitalisasie, inkopietog, of bederf jou geliefde
op jul huweliksherdenking of verjaarsdag. Skakel u vriendelike gasheer Hennie
of Alet by 084 804 4628 of 082 300 0140.
HATFIELD, PRETORIA: Woonstel te huur. Naby universiteit. The Wall, Schoemanstraat.
2-slaapkamers, 1 badkamer, oopplankombuis en sitkamer. R3 800 pm.
Skakel Pedro van der Merwe by 082 776 1674.
ERASMUSRAND: Verblyf in Erasmusrand, Pretoria vir 7 jong werkendes en
studente. Gerieflik naby N1, R21 en R10 asook 5 tot 10 minute vanaf Kloof
Hospitaal, Tukkies, Krygkor, Brooklyn en Menlyn. Skakel 082 788 2951.
KAMERS VIR ENKELLOPENDES BESKIKBAAR: Slaapvertrek, ingeboude kas,
was, toilet en stort met kombuishoekie. Skadunetparkering ingesluit in veilige
terrein. Kontak Louw Bester by 082 780 4738 of faks navrae na 012 386
4110.
WAVERLEY, PRETORIA: Gemeubileerde kamers, linne en skoonmaakdienste
ingesluit. Selfversorgend. Langtermyn, studente, sekuriteit. Snoekertafel, TV, tuin
en braaiarea. Kontak 079 499 8392.
ALLERLEI
AJ WILLERING ELEKTRIESE KONTRAKTEUR: Sedert 1973. Alle elektriese installasies.
Die uitreik van toetssertifikate. Gratis kwotasie, Pretoria-gebied. Tel. 012
333 8660.
BOEKE VAN MARNIX
Deur prof. V.E. d’Assonville. Pryse sluit posgeld en verpakking in.
Bestel by: MARNIX, Posbus 38174, Faerie Glen, 0043. Tel en faks: 012 991
2009. E-pos: marnix@absamail.co.za
SJ du Toit van die Paarl (biografie, hardeband, 450pp, 50 foto’s) R175; (genommerde
eksemplaar: R225).
Dit is Totius (biografie, hardeband, 284pp, 50 foto’s) R83; (genommerde eksemplaar
R108).
Die boek Openbaring (Lig van God se Woord op die wêreldgebeure. Sagteband,
tweede nuutverwerkte uitgawe, 250pp), R98.
Kerk op die Wit Hooglande (’n Gedenkboek oor die Gereformeerde Kerke in
Kenia met volledige doopregisters. Hardeband, 128pp, foto’s) R58.
Gereformeerde Doopsformulier (God se beloftes en eise aan ons. Hardeband,
114pp) R18.
Gids vir Kerkgeskiedenis (’n Omvattende oorsig oor die kerkgeskiedenis vanaf
die eerste eeu nC. Sagteband, 245pp) R38.
Kerkgeskiedenis in 30 lesse (’n Katkisasie-handboek. Ook baie geskik vir
56 • Die Kerkblad • 2008
desember

nuwe lidmate wat in die gemeente verwelkom word. Hardeband, 117pp) R20.
Dogmageskiedenis (Gids vir die Gereformeerde leer. Sagteband, 83pp) R15.
Calvyn verdedig sy stad (Die dramatiese geskiedenis rondom een van Calvyn
se belangrikste geskrifte tydens sy ballingskap. Sagteband, 16pp) R7.
Majuba (Ongelooflike Boere-oorwinning oor Groot-Brittanje op 27 Feb. 1881.
Sagteband, 75pp met foto’s) R45.
Majuba (Engelse uitgawe. Sagteband, 82pp) R45.
Kruger en Rhodes (Die berugte Jameson-inval in 1896 en die aanslag van
Milner teen Transvaal in 1899. Sagteband , 82pp) R45.
Bloedrivier (Een van die grootste dramas in Afrika – keerpunt van ’n beskawing.
Sagteband, 70pp met foto’s) R45.
Blood River (’n Engelse weergawe van bogenoemde boek. Sagteband, 71pp
met foto’s) R65.
Totius se oorlogsdagboek (Die digter Totius se ervarings as Kaapse rebel 1899
– 1900. Sagteband, 72pp met foto’s) R45.
Op die bodem van die Vaaldam (Dramatiese geskiedenis van ’n Boereplaas
wat in 1936 deur die Vaaldam se waters toegestoot is. Die aangrypende episodes
van hierdie mense in die Anglo-Boereoorlog, die krygsgevangene- en konsentrasiekampe
en die Rebellie van 1914 saam met genl. De Wet. Sagteband,
211pp, 55 foto’s) R108.
Die Psalms sing van Christus (’n Dagboek oor die Psalms wat ons van God se
beloftes verseker. Sagteband, 194pp) R98.
Die koms van Christus en die Antichris (Die kerk wag elke dag op die koms
van Jesus Christus. Die Antichris is egter alreeds daar, maar word tans nog
teëgehou totdat die Evangelie eers klaar verkondig is. Kardinale vrae word
beantwoord. Sagteband, 104pp) R65.
Die Van der Merwes van Middendeel VE d’Assonville en Nico van der Merwe.
R158 posgeld ingesluit.
Eugène Marais en die Waterberge (ook in Engels). R108.
OPMETINGSINSTRUMENTE: Bukswaterpasse (dumpy levels), teodoliete, meetwiele,
laser vir konstruksie. Protea Opmetings Instrumente. Tel. 011 976 2070.
Sel 083 259 8931 of 083 265 7272. E-pos: sales@protsurv.co.za
BINDWERK: Flinke bindwerk van hoogstaande gehalte. Dienste sluit in die:
� Inbind van proefskrifte en verhandelinge
� Herstel van ou of beskadigde boeke
� Inbind van tydskrifte, sowel as
� Gespesialiseerde binddienste
Kontak Lukas van Vuuren, tel. 011 477 4183.
ONTHAALBENODIGDHEDE
KRANENBURG VERHURINGS. Vir al u onthaalbenodigdhede (linne, breekware,
eetgerei, kerse, servette, draperings) skakel Hilje by 012 332 3878 of 082 817
7387.
OUTYDSE TRAPORRELS: Vir herstel en/of restourasie van outydse traporrels,
skakel mnr. Jan Zielman.
Tel. 012 330 3087 / 083 338 3240 of e-pos: janzielman@mweb.co.za
DIE UITTOG: Bybelstudie-werkboek deur Edmund de Beer en Anneke Botha.
Die betekenis van hierdie groot gebeurtenis vir ons vandag. Vir enkelinge of
groepe. Foto’s en kaarte. R40 (posgeld ingesluit). Bestel by Hester 082 857
7347.
BENODIG BOEKE VIR DIE BEDIENING: Ek is op soek na boeke vir die bediening.
Enige kommentare of teologiese boeke, wat u wil verkoop of nie weet wat om
mee te doen nie, ek het plek en tyd daarvoor as u dit nie gaan gebruik nie! Ek
sal dit baie waardeer! Ek is ook op soek na ’n TYNDALE-kommentare op die Ou
Testament & Nuwe Testament vir die bediening. Indien u my wil kontak: sel 072
228 8202, of e-pos: erasmusgj@gmail.com Gert Erasmus (finalejaar teologiese
student)
Riaan the Magic man: Riaan kan u funksie, klein of groot, ophelder met sy
kulkunsies. Ry ook ’n eenwielfiets, is ’n ballon-vou spesialis, en doen ongelooflike
(close-up) kulkunsies. Baie goedkoop met sy tariewe. Skakel 012 327 0444 of
sel 084 582 9063.
King Louis Musikale Instrumente waar u al u musiekinstrumente en toebehore
kan aankoop teen groot afslagpryse. Skakel vir Riaan of Louis van der Walt 012
327 0442/3/4 of sel 084 582 9063. E-pos: kinglouis@telkomsa.net
VOLLEDIGE EREDIENSTE: Gereformeerde Kerk Pretoria-Wes. Volledige eredienste
in DVD-formaat beskikbaar. Ook nuttig vir verspreidwonende lidmate en afgeleë
gemeentes sonder bediening. R150 per maand posgeld ingesluit. Kontak
Louw Bester by 082 780 4738 of faksnavrae na 012 386 4110.
EIENDOMME
BLOEMFONTEIN: Vir al u eiendomsbehoeftes. Woonhuise, meenthuise, studen-
2008
desember
kleinADVERTENSIES
teverblyf, hoewes en plase beskikbaar.
Besoek gerus ons webtuiste: www.cheetahprop.co.za vir foto’s & inligting.
Skakel Dirk Coetzee, 082 784 1993. Cheetah Eiendomme.
WELLINGTON: Splinternuwe voltiteleenheid in sekureiteitskompleks te koop/
huur. 2 slaapkamers, 2 badkamers, motorhuis, afdak, granietwerkareas in kombuis.
Skakel Johann, 083 292 6919.
GROOT BRAKRIVIER: Snelgroeiende son-en-see poort na Noord, Oos en Wes.
Belê, kom woon of koop ’n vakansiehuis. Eiendom word skaarser en duurder. Vir
erwe en huise, kontak u agent nou! Hennie, 082 478 2939.
DIAZ-STRAND: Tussen Hartenbos en Mosselbaai. Huis in 24-uur sekuriteitkompleks.
Eie swembad, 600 m vanaf strand. Spoedgrens 15 km. Skilpaaie en
patryse loop tussen huise rond. R990 000. Kontak 073 170 6162.
Besprekings: Busse, vlugte, akkommodasie. SHELL VOORBAAI Besprekingskantoor.
Telefoon 044 695 1172. Faks: 086 617 8899.
Besoek ons webwerf: www.shellvoorbaai.co.za
E-pos: shellvoorbaai1@telkomsa.net
shellvoorbaai2@telkomsa.net
shellvoorbaai3@telkomsa.net
• Die Kerkblad • 57

58 • Die Kerkblad • 2008
desember