De Derde en Vierde Uitleg 1609-1700 - theobakker.net
De Derde en Vierde Uitleg 1609-1700 - theobakker.net
De Derde en Vierde Uitleg 1609-1700 - theobakker.net
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
de topografie van de zev<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de-eeuwse stadsuitbreiding<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> verhoogde kade als afscheiding tuss<strong>en</strong> twee del<strong>en</strong> van de ontginning.<br />
Er war<strong>en</strong> nog meer van zulke kad<strong>en</strong> die zo belangrijk war<strong>en</strong><br />
voor de ontginning dat ze tot vandaag aan toe in stand geblev<strong>en</strong> zijn<br />
<strong>en</strong> belangrijke verkeersweg<strong>en</strong> werd<strong>en</strong>. Zo k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> we van zuid naar<br />
noord de Bov<strong>en</strong>kerkerweg, het voormalig Groot Loopveld, de Kalfjeslaan,<br />
het Kleine Loopveld <strong>en</strong> de Overtoom, de voormalige Heiligeweg.<br />
Handicap twee was de Boer<strong>en</strong>wetering die e<strong>en</strong> belangrijke rol<br />
vervulde in de ontginning als afwatering. Door eerdere uitbreiding<strong>en</strong><br />
was de uitmonding van die Boer<strong>en</strong>wetering binn<strong>en</strong> de stad kom<strong>en</strong> te<br />
ligg<strong>en</strong> <strong>en</strong> het waterschap had er steeds argwan<strong>en</strong>d <strong>en</strong> nauwlett<strong>en</strong>d op<br />
toegezi<strong>en</strong> dat de afwatering op ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele manier gestremd werd.<br />
Dat kostte steeds meer geld naarmate het waterpeil van de almaar inklink<strong>en</strong>de<br />
ontginning zakte t<strong>en</strong> opzichte van het stijg<strong>en</strong>de peil binn<strong>en</strong><br />
de stad. Ter verbetering van het waterverkeer binn<strong>en</strong> de stad streefde<br />
de overheid naar het op hetzelfde peil br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van het stadswater met<br />
het gemiddelde zomerpeil van het IJ, zodat onder normale omstandighed<strong>en</strong><br />
de sluiz<strong>en</strong> van ‘t IJ naar de stad op<strong>en</strong> kond<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> staan.<br />
naar was. M<strong>en</strong> besloot vóór die Heiligeweg te stopp<strong>en</strong> <strong>en</strong> de rest in e<strong>en</strong><br />
later stadium af te werk<strong>en</strong>. <strong>De</strong> keus om hier te stopp<strong>en</strong> was niet toevallig.<br />
Bij elke eerdere stadsuitbreiding had het binn<strong>en</strong>trekk<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
deel van de Heiligeweg <strong>en</strong> Boer<strong>en</strong>wetering tot kostbare voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
geleid <strong>en</strong> dat zou juist bij de onderhand<strong>en</strong> uitleg extreem het geval<br />
zijn. <strong>De</strong> Heiligeweg namelijk lag op het Zijdew<strong>en</strong>deweer <strong>en</strong> vormde<br />
Bov<strong>en</strong>: Pieter Bast geeft op zijn kaart van 1597 e<strong>en</strong> aardig beeld van de bebouwing buit<strong>en</strong><br />
de stadsomwalling. Bov<strong>en</strong> die buit<strong>en</strong> de nieuwe Jan Rood<strong>en</strong>poort (rechtsonder)<br />
met e<strong>en</strong> mix van nijverheid (ram<strong>en</strong>), tuin<strong>en</strong> <strong>en</strong> kleine huisjes. Dit alles verdwijnt na<br />
1612 om de Keizersgracht te kunn<strong>en</strong> grav<strong>en</strong> met daarbuit<strong>en</strong> de Westermarkt.<br />
Rechts: Veel dichter bebouwd is het gebied rond de Heiligeweg / Overtoomsevaart.<br />
8
Change language