VIND DE MENS

VIND
DE
MENS
Vier jaar Podium van de Stad in de Deventer Schouwburg
2011 - 2015

- 02 -
Colofon
Vind de mens is een uitgave van de Deventer Schouwburg 2015
Interviews en teksten: René Vorderman
Redactie: Alex Kühne, Albert Reinink, Nienke van den Bovenkamp, Daphne Scholting
Fotografie interviews: Isabelle Renate la Poutré
Ontwerp + vormgeving: Studio Wonder
Druk: De Boekdrukker
Oplage: 1500 exemplaren
Te verkrijgen bij: Deventer Schouwburg, Leeuwenbrug 2, Deventer. 0570-683555
info@deventerschouwburg.nl- www.deventerschouwburg.nl/podiumvandestad
Deze publicatie is tot stand gekomen met behulp van een financiële bijdrage van
Stichting DOEN met de middelen van de BankGiro Loterij.
Fotoverantwoording
Ronald Hissink, Nienke van den Bovenkamp, Nationale Toneel, Jagoda Bobbrowska,
Marco Goecke, Ton Otten, Albert Reinink, Deventer fotokring, Michael Rhebergen, Frits
Hoogers, Marcel de Graaf, Ivo de Lange, Atlas Contact, Alaeddin Akkus, Rob van der
Laan, Deventer Sportbedrijf, VCD, Jacky Man, Erwin Olaf, Kracht van Beleving, ssba,
Theater Zuidplein, Theo Verlind, Gerard Dubois

- 03 -
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord ..............................................................................................
Op zoek naar evenwicht .........................................................................
Nieuwe waarden .....................................................................................
De kleurrijkste baan van Deventer .......................................................
Theater 60+ slecht barrières ...................................................................
Haci Bektaş Veli ......................................................................................
Amateurkunst kan niet zonder de schouwburg ..................................
Van Thea Beckman tot Paul van Loon ..................................................
Altijd op zoek naar de grens ..................................................................
Topmusici in het ‘Concertgebouw van de Stad’ ...................................
Theater werkt ontmoeting in de hand ...................................................
Kunst in schouwburg ‘boost’ voor NAH’ers .........................................
Zingen en dansen zit Molukkers in de genen .......................................
Internationale Smeltkroes ......................................................................
Verdieping en debat ................................................................................
Eigenzinnig jazztalent ............................................................................
Kruisbestuiving maakt ons sterk ..........................................................
Theaters vinden zichzelf opnieuw uit;
reflectie vanuit Amsterdam, Rotterdam en Tilburg ..............................
Podium van de Stad 2.0 ..........................................................................
84
96
Overzicht projecten ....................................................................... 106-179
04
06
10
18
26
30
34
38
42
46
50
54
58
62
66
70
80

VOOR
WOORD
Inspiratie, trots, delen en reflectie. Dat zijn de sleutelwoorden van dit
boek. Een boek over het Podium van de Stad. Trots zijn we op wat we
bereikt hebben met dit nieuwe programma. En dat delen we graag,
opdat het inspireert. Daarnaast is dit boek een spiegel: we hebben
meer dan zeshonderd prachtige activiteiten gehad in het Podium van
de Stad, maar er valt nog een hoop te leren en te ontwikkelen.

Moet u zich voorstellen, dat u de sleutel van de Deventer Schouwburg in
handen heeft en zelf kunt bepalen wat u er gaat doen. Het is niet eens een
grap, zal directeur Alex Kühne verklappen in het eerste hoofdstuk van dit
boek. Hierin deelt hij zijn visie op het Podium van de Stad, een verhaal over
cultureel ondernemerschap. In een interview vertelt stadsprogrammeur
Albert Reinink over zijn werk. Wat is dat, een stadsprogrammeur? Wat
doet hij en waarom?
Vervolgens komen onze participanten aan het woord. Zonder hen had dit
boek er niet gelegen. Sterker: zonder hen had het Podium van de Stad niet
bestaan. Onze participanten hebben in nauwe samenwerking met Albert
Reinink een eigen programma gemaakt in de Deventer Schouwburg. In
een serie mooie interviews stellen zij zichzelf voor en vertellen over hun
ervaringen met de schouwburg.
Grote dank gaat uit naar Stichting DOEN. Zonder DOEN was het Podium
van de Stad er niet geweest. Door de bijdrage van DOEN met middelen
van de BankGiro Loterij hebben wij de grenzen van dit theater kunnen
verleggen en een prachtig nieuw programma opgebouwd waarin heel veel
Deventenaren participeren. En als het aan ons ligt doen de komende jaren
nog veel meer bewoners mee in dit podium.
We leggen ons oor ook te luister bij collega’s in het land. In een uitgebreid
achtergrondverhaal vertellen Rob van Steen, Doro Siepel en Melle
Daamen over hoe zei respectievelijk Theaters Tilburg, Theater Zuidplein
en de Stadsschouwburg in de maatschappij positioneren. Een boeiend
en leerzaam inkijkje in drie totaal verschillende theaters met een totaal
andere achterban.
Daarna is het woord aan Alex Kühne. Hij vertelt waar de Deventer
Schouwburg naartoe wil met het Podium van de Stad en hoe dit
programma-onderdeel verder geprofessionaliseerd kan en moet worden.
Dit boek in z’n geheel laat zien wat de kansen zijn van actieve participatie
van bewoners en andere partners in het theater. Want nieuwe kansen
liggen er, volop. Dat bewijst het Podium van de Stad. Tot slot het grote
overzicht van alle activiteiten van 2011-2015.

- 06 -
Op zoek
naar een
nieuw
evenwicht
Schouwburgen en andere culturele instellingen staan aan de
vooravond van een nieuw tijdperk. Blijven ze puur aanbodgericht, of
maken ze ruimte voor wensen van bewoners en publiek? Steve Elbers,
programmamanager cultuur van Stichting DOEN, noemt de Deventer
Schouwburg een voorloper. DOEN steunde niet voor niets het Podium
van de Stad met de middelen van de BankGiro Loterij. “Deventer kan
de sector opschudden.” Een positief geluid.

- 07 -
“Ik vind het Podium van de Stad een waanzinnig gedurfd initiatief. De
schouwburg is een behoorlijk omvangrijke toko en er is lef voor nodig om
uit je comfortzone te treden. Dat doet de Deventer Schouwburg met het
Podium van de Stad. Het stelt zich kwetsbaar op en vraagt veel van zijn
medewerkers. Dat getuigt van visie en is een voorschot op de toekomst.
Want culturele instellingen die niet relevant zijn voor hun omgeving,
zullen verdwijnen.
Het primaat van de programmering moet verschuiven van de interne
organisatie naar de stad en de bewoners. Van aanbod naar vraag.
Laat gebruikers en potentiële gebruikers meedenken. Durf hen
verantwoordelijkheden te geven. Populistisch? In het geval van Alex
Kühne en zijn instelling is het een heel intrinsieke, authentieke motivatie.
En daar gaan ze ver in. Ik heb weleens gesproken met medewerkers van
de Deventer Schouwburg en zij ervaren het Podium van de Stad als een
grote omslag. Maar ze gaan de uitdaging wél aan. Die uitdaging is geen
hapklaar brok, maar een zoektocht. Een zoektocht met potentie.
Het Podium van de Stad doet mij denken aan Het disruptieve museum,
het boek van Arnoud Odding over consequenties die maatschappelijke
veranderingen hebben voor musea. Odding schrijft dat de museumwereld
niet ontkomt aan hevige verstoringen – disrupties – door een wereld
die razendsnel verandert. Het netwerkmuseum heeft volgens hem
de toekomst; een plek waar het draait om het heden in plaats van het
verleden. Waar het niet gaat over de waarheid, maar over betekenis.
Het moderne museum onderneemt, zegt Odding, en dat doet de
Deventer Schouwburg ook. Er wordt vanuit een duidelijke visie
gewerkt en geredeneerd vanuit kansen. Met de blik naar buiten. De
Deventer Schouwburg bruist en kan de sector van de podiumkunsten
opschudden, zoals het netwerkmuseum de museumsector opschudde.
Met het Podium van de Stad zoekt de schouwburg aanknopingspunten
om een andere weg in te slaan. Dat soort vernieuwende initiatieven zien
wij als Stichting DOEN graag. Wij streven naar een groene, sociale en
creatieve samenleving waarin mensen actief deelnemen. De samenleving
op een hedendaagse manier in aanraking brengen met kunst is daarbij
belangrijk. Om een rol van betekenis te blijven spelen moet je immers

- 08 -
voorsorteren op ontwikkelingen in de maatschappij. Precies wat de
Deventer Schouwburg doet.
Ik denk dat alle gemeenten in Nederland oog moeten hebben voor de
omslag in denken bij culturele instellingen. Dat is een proces om te
ondersteunen, wat DOEN doet met de bijdrage van de BankGiro Loterij.
Schouwburgen dienen het openbaar nut, maar zullen zich nooit volledig
zelfstandig kunnen bedruipen. De Deventer Schouwburg is op dat
gebied een voorloper en werkt aan groeiend maatschappelijk draagvlak
voor zijn activiteiten. Die beweging moet verder geprofessionaliseerd
worden. Niet door naar een handboek te grijpen, maar door het proces
open te gooien. Dat past bij deze tijd. Delen, loslaten en vertrouwen zijn
daarbij sleutelbegrippen. De mensen met wie de Deventer Schouwburg
samenwerkt, moeten worden uitgedaagd hun ervaringen te delen.
Bijvoorbeeld bij een presentatie van de Vereniging van Schouwburg- en
Concertgebouwdirecties. Misschien kan Alex eens een groepje uit de stad
meenemen naar zo’n bijeenkomst.
De schouwburg van de toekomst is in mijn ogen een creatief stadsforum
waar altijd iets te beleven is. Ik zie de schouwburg ook als een
intermediair tussen de kunsten en stadsbewoners. Podiumkunstenaars
zien hun rol veranderen en zoeken nieuwe inspiratie. Ik denk dat ze
die kunnen vinden door goed te luisteren naar het publiek en oog te
hebben voor ontwikkelingen in de samenleving. Schouwburgen kunnen
actief bemiddelen tussen artiesten en bewoners. Of burgers daaraan
werkelijk behoefte hebben? Mensen zijn actief én lui. Het is ook heerlijk
dat de schouwburg iets aanbiedt, dat je naar een artiest kunt gaan die
je goed vindt. Maar het puur aanbodgerichte denken is voorbij. Voor
schouwburgen is het de uitdaging een juist evenwicht te vinden tussen
vraag en aanbod.”

Steve Elbers - Programmamanager Cultuur Stichting DOEN

- 10 -
Nieuwe
waarden in een
veranderende
schouwburg
Van een aanbodgerichte naar een vraaggerichte organisatie: een
veranderingsproces waar de Deventer Schouwburg (DS) nog altijd
middenin zit. Over de oorsprong van het Podium van de Stad en
visie vanuit de directie. Het woord is aan DS-directeur Alex Kühne.

- 11 -
Wat zou jij doen als ik jou de sleutel van de Deventer Schouwburg geef?
Deze vraag stelde mijn voorganger, interim-directeur Walter Ligthart,
in 2008 aan alle medewerkers van de schouwburg, van barpersoneel tot
technici. Die oproep maakte zóveel energie los. Ik heb daar vanaf mijn
eerste dag in Deventer op ingehaakt. Het idee van Walter sloot bovendien
naadloos aan op mijn eigen visie dat de schouwburg veel meer een
vraaggestuurde organisatie moet zijn. De wetten van aanbod, aanbod en
nog eens aanbod zijn voorbij. Wat willen Deventenaren graag in dit huis
zien of doen? In de herfst van 2008 heb ik daarom iedereen uitgenodigd
die met ons wilde praten of een goed idee had. Er stonden heel wat
mensen voor de deur, kan ik je vertellen. Velen van hen hadden al ideeën
voor de schouwburg, maar waren vastgelopen in het doorontwikkelen
daarvan.
De bottleneck: heel vaak geld. Doodzonde. Ik nodigde Deventenaren
uit, vroeg wat ze wilden veroorzaken in de DS en of ze daarvoor een
plan hadden. Dat was en is nog altijd stap één. De tweede vraag is of
ze hun plan kunnen organiseren. Hebben ze productiezin? Ten derde
wil ik graag weten wie ze willen bereiken, welke doelgroep ze voor ogen
hebben. Mijn ervaring is dat als de eerste drie stappen kloppen – een
goed plan, productiezin en doelgroepbepaling – dan komt de vierde
meestal vanzelf: geld. Sinds ik in Deventer directeur ben, werken we
op deze manier en we zijn nog steeds niet failliet. We hebben mislukte
projecten en geslaagde projecten, maar kijken primair vanuit kansen en
niet vanuit de portemonnee. We zijn erg blij dat Stichting DOEN met de
middelen van de BankGiro Loterij ons de laatste drie jaar heeft gesteund.
Zonder DOEN was het Podium van de Stad niet van de grond gekomen.
Het is alsof we Doornroosje hebben wakker gekust. Want de stad
betrekken bij de schouwburg is niet nieuw, dat is op andere plekken al
honderd keer gedaan en bedacht. Maar in Deventer liepen mensen vast.
En zie nu: 140 Deventenaren zijn minimaal een paar uur per week druk
met hun project in het kader van Podium van de Stad. Wat een waarde!
Er is constant reuring, wij staan middenin de samenleving en ons
aanbod wordt steeds verrassender. Dit huis moet het gevoel oproepen
van een pan aardappels, die al een tijdje staat te koken en waarop de
deksel kleppert. Het moet bruisen.

- 12 -
Dwarsverbanden
We transformeren meer en meer in een vraaggestuurd podium. Een
culturele ontmoetingsplaats voor iedereen in deze stad. Een grote
zaal, een kleine zaal en vier kleine theaters in de foyers vormen samen
een unieke bühne, arena, ontmoetingsplek, theater en marktplaats.
Doordat bij de verbouwing eind 2010 vier extra podia zijn gecreëerd,
is de Deventer Schouwburg een echt event-theater geworden. Ideaal
voor onder meer het huisvesten van verschillende festivals. Daarnaast
profileren wij ons als een betrouwbare partner bij het inhoudelijk
vormgeven van verschillende programma’s die onder het Podium van de
Stad vallen. We ondersteunen en faciliteren eigen verantwoordelijkheid
van de initiatiefnemers van deze programma’s. Daarbij leggen we
dwarsverbanden tussen verschillende plannen, activiteiten en partijen.
Wij willen de lokale bevolking aan ons binden en een zo groot mogelijk
draagvlak creëren. We zijn van en door de stad.
De stadsprogrammeur is inhoudelijk, uitvoerend en financieel
eindverantwoordelijk voor de projecten van het Podium van de Stad.
Hij begeleidt intensief in het gehele proces van creëren tot presenteren
van kwalitatieve programma’s. Hij begeestert, begeleidt, inspireert,
neemt initiatief, houdt contact met de stad en maakt plannen.
Uiteindelijk ligt er natuurlijk ook een grote verantwoordelijkheid bij de
personen en partners die het Podium van de Stad bestaansrecht, inhoud
en kleur geven: onze participanten. Wij hebben het gebouw, de juiste
professionals, de ruimte en een breed netwerk. Maar het Podium van
de Stad kan alleen een succes zijn door goede samenwerking met vele
tientallen partijen en instellingen.
Theater van morgen
Via Podium van de Stad bevorderen we actieve deelname van een groot
aantal maatschappelijke groeperingen aan de programmering van de
Deventer Schouwburg. Wij beseffen ten volle dat onze organisatie met
haar producten en contacten – en navenante invloed – een enorme
vloedgolf aan ideeën, emoties en beweging kan creëren. Theater kan

Alex Kühne - Directeur Deventer Schouwburg
- 02 -

- 14 -
fantastisch in al zijn verschillende vormen voor tal van wisselende
groepen worden ingezet om deze vloedgolf te laten aanzwellen. Podium
van de Stad stelt de betekenis van de Deventer Schouwburg voor
velen in een nieuw daglicht door mensen duurzaam aan dit theater
te verbinden. Wij werken actief mee aan het creëren van een dialoog
tussen de schouwburg en het publiek en gaan met de maker/aanbieder
samen op zoek naar het theater van morgen.
Via Podium van de Stad levert de Schouwburg een bijdrage aan:
• Het vergroten van het publieksbereik van de DS;
• Het faciliterend zijn aan maatschappelijke initiatieven met daarin de
drive unieke programma’s te maken;
• Het ontwikkelen van kwalitatief hoogstaande programma’s op de
podia van de schouwburg;
• Het ontwikkelen van vernieuwende en eigen vormen van presentatie
en programmering;
• Het letterlijk openstellen van het gebouw;
• Het uitdagen van makers in het produceren van een aansluitend
aanbod;
• Het vergroten van het kwalitatieve en bijzondere aanbod in
Oost-Nederland door actieve deelname van verschillende
doelgroepen uit de Deventer samenleving.
Duurzame samenwerking
Onze doelstelling is zoveel mogelijk mensen vanuit stad en samenleving te
verbinden en een actieve rol te geven, waarbij eigen verantwoordelijkheid
en regie zich in een gezond spanningsveld bevinden. We zoeken de
grenzen op van geleide verantwoordelijkheid. Daarin zien we een
nieuwe vorm van brede maatschappelijke participatie, waarbij alle
acties die ondernomen worden in directe lijn staan met het publiek.
Het publiek krijgt door het Podium van de Stad een nieuw medium.
De kracht van dit ondernemerschap is goede zichtbaarheid en brede
betrokkenheid. Dit is des te meer het geval wanneer we in staat zijn
artistiek interessante programma’s te doen laten ontwikkelen.

- 15 -
Podium van de Stad heeft inmiddels een belangrijk deel van de
traditionele basisprogrammering overgenomen en een groot
maatschappelijk netwerk opgebouwd. Dit vormt een stabiele basis
voor creatieve, duurzame samenwerkingsverbanden in Deventer en
omgeving. Een grote groep vrijwilligers levert hieraan haar bijdrage,
waardoor vele talenten worden ingezet en benut. Wij vinden het zeer
belangrijk langdurige relaties aan te gaan en onze werkgroepen een
goede basis te geven voor de toekomst. De Deventer Schouwburg wil
een actieve rol spelen in het delen van zijn kennis. Daarnaast willen we
andere steden inspireren door te laten zien hoe je theater op een nieuwe
manier in de samenleving kunt zetten.
Nieuwe competenties
We geven ruim baan aan inhoudelijke, kwalitatief hoogstaande
programma’s waarbij vernieuwing en eigen vormen bijdragen aan
de eigentijdse functie van theater. Hierbij worden theatermakers
uitgedaagd aansluitend aanbod te produceren. Maar ook bij de
Deventer Schouwburg zijn we makers en mede-makers van projecten
geworden. Dat vraagt heel andere competenties. Lange tijd was het zo
dat medewerkers van de DS artiesten verwelkomden, hen het podium
ophielpen en ’s avonds weer goedendag zeiden. Als je dat tien jaar hebt
gedaan, wil je best een keer iets anders. Neem bijvoorbeeld de avond
rond de laatste Provinciale Statenverkiezingen.
Verschillende technische medewerkers hebben die avond zelf
vormgeven, zelf tunes gemaakt, het licht ontworpen. Het was ook hún
avond. Dat is een hele mooie nieuwe waarde voor medewerkers. Deze
nieuwe competenties verbreden kennis en vaardigheden en staan ook in
relatie met de stad. Dat is voor iedere medewerker die betrokken is bij
het Podium van de Stad een uitdaging. We werken eraan eenieder hierin
verder te scholen en verantwoordelijkheid te geven.
Deze mentaliteitsverandering is niet vanzelf gegaan en vraagt constant
aandacht, voeding en reflectie maar krijgt steeds meer gestalte. We zijn
nog altijd een artiestenbühne, maar ook een huis waar veel mensen
verantwoordelijkheid nemen voor heel verschillende manieren van

- 16 -
programma maken. Dat past in deze tijdgeest. Een tijd van openstellen
en verbinden. Wij zijn trots op wat wij samen met de stad hebben
mogen en kunnen maken. Maar we moeten nu op zoek naar nieuwe
vormen van participatie en verdienmodellen. Hoe zorgen we ervoor dat
degenen die met ons samenwerken – die hun project hebben in dit huis
– (nog) meer eigen verantwoordelijkheid nemen? Want vele mensen
willen wel samenwerken maar zijn zich in eerste instantie niet bewust
van hun gevraagde inzet.
De toekomst begint nu
Ik zie dit boek als spiegel en inspiratiebron. Het vertelt waar we staan.
Met grote dank aan Stichting DOEN die dit met de middelen van de
BankGiro Loterij mede mogelijk heeft gemaakt. Wij zijn trots op onze
prachtige werkgroepen in het Podium van de Stad. Neem de Stichting
Kamermuziek, die elke maand de grote zaal vol krijgt. Fantastisch!
Die mensen schuimen dag en nacht de hele wereld af naar de beste
muzikanten. En wat te denken van Theater 60+, ook een heel actieve
club die een nieuw publiek naar de schouwburg heeft gebracht. Enkele
leden van die werkgroep vroegen na een voorstelling eens aan onze
facilitaire medewerker of ze hem ergens mee konden helpen. Stonden
ze even later kopjes af te wassen en tafels te boenen. Ontroerend toch?
Het Podium van de Stad van de Deventer Schouwburg past in het huidige
tijdsbeeld waarin het theater op zoek is naar nieuwe verbindingen
met zijn publiek. De stad Deventer is daarvoor een vruchtbare
voedingsbodem. Juist in Deventer staan samenwerken en delen hoog
in het vaandel. Dat zit in het DNA van deze stad. Mooi dat we daarop
kunnen aansluiten. Want het theater van de toekomst begint nu.

Deventer Schouwburg

- 18 -
De kleur
rijkste
baan van
Deventer
Hij had al een leven als popprogrammeur achter de rug toen hij op
zijn 43ste werd aangesteld als stadsprogrammeur van de Deventer
Schouwburg. Nu, vier jaar later, vertelt Albert Reinink over zijn
onalledaagse dagelijkse praktijk.

- 19 -
Tot zijn 65ste bandjes boeken in een poppodium zag hij niet zitten.
“Dat horen jonge mensen te doen en ik ben geen jong mens meer.”
Het is 2011 wanneer Albert Reinink wordt gewezen op de vacature
voor stadsprogrammeur bij de Deventer Schouwburg. Hij is op
dat moment acht jaar in dienst van poptempel Burgerweeshuis, na
eerder al programmeur te zijn geweest van Simplon in Groningen en
Doornroosje in Nijmegen. “Ik was toe aan iets nieuws en solliciteerde
bij de schouwburg. Wat me aansprak was de diversiteit van de functie.
De ene keer organiseer je een voorstelling van Hans Kazàn voor Theater
60+ en de andere keer open je een tentoonstelling met foto’s uit Bolivia
in het kader van Deventer Wereldstad.”
Reinink (1968) bleek de man die de schouwburg zocht: door de wol
geverfd in het programmeervak en woonachtig in Deventer. Hij
kent veel mensen in de stad, wat geen overbodige luxe is voor zijn
functie. Een voorganger heeft hij niet. “Deventer Open Podium en
het Kinderboekenweekspektakel – initiatieven uit de stad – werden al
decennia in de schouwburg gehouden. Zulke activiteiten kregen één
aanspreekpunt in de persoon van mij. Daarnaast was het mijn opdracht
nieuwe projecten te bedenken en te ontwikkelen met en voor de stad.”
Iedereen welkom
Dikwijls werd hij getrakteerd op gefronste wenkbrauwen:
stadsprogrammeur, programmeer je dan op allerlei plekken in de stad?
“Het is ook maar een titel”, relativeert Reinink. “De stadsprogrammeur
van Groningen werkt inderdaad voor verschillende podia en cafés en
organiseert festivals in de buitenlucht. In Den Bosch hadden ze ook
een stadsprogrammeur en hij boekte vooral theater en cabaret op
allerlei plekken. Mijn rol is zoveel mogelijk groepen uit Deventer aan
de schouwburg binden. Iedereen met een goed idee is welkom. Zij,
de participanten, programmeren zo veel mogelijk zelf. Ik denk mee,
geef feedback, stuur bij, stel ruimte beschikbaar en zorg ervoor dat de
plannen aansluiten op het programma van de schouwburg.”
Een voorbeeld: “Iemand wil iets organiseren en daarvoor al onze zes
podia gebruiken. Maar als hij driehonderd bezoekers verwacht, staan

- 20 -
er in elke zaal vijftig man. Dat is een beetje sneu. Zoiets geef ik aan in
gesprekken met de organisator. Je moet mensen helpen. Niet om hun
enthousiasme te dimmen, maar om hun enthousiasme te sturen. Ook
kijk ik of we evenementen kunnen uitbreiden. Deventer Wereldstad is
maar één keer in de twee jaar, maar in overleg met andere betrokkenen
hebben we daar lezingen en exposities aan gekoppeld. Zoals
internationale fotoseries en een tentoonstelling van een Roemeense
kunstenares uit Deventer.”
Toen Reinink aantrad was de Deventer Schouwburg verdeeld in drie
poten: basisprogrammering, huis van de kunsten (amateurkunst)
en verhuur (evenementen, congressen). Daar kwam Podium van de
Stad bij. “Ik ben de boer op gegaan en heb mezelf via persberichten
en andere kanalen bekend gemaakt. Veel Deventenaren kwamen al in
de schouwburg met vragen en ideeën – dat proces was ingezet door
interim-directeur Walter Ligthart. Ik heb daar structuur in aangebracht.
De ideeën komen uit de stad en niet uit mij. Ik denk niet: laat ik eens een
groep Antillianen naar de schouwburg halen om een mooi programma
te maken. Dan forceer je te veel. Maar via een actieve, ondernemende
opstelling kun je wel vraag creëren.”
Groepen uit de stad kwamen, in groten getale. Molukkers, Turken,
alevieten, maar ook instellingen zoals de Wijkwinkel en InteraktContour.
Verder onder meer een jazzwerkgroep, Deventer Radio en Televisie en
kunstacademie ArtEZ. Reinink schat dat Podium van de Stad in vier
jaar tijd zo’n zestig projecten rijker is. Dat varieert van Theater 60+,
met zes activiteiten per jaar, of het Jazzfestival – één keer per jaar – tot
ArtEZ, dat elke week een lunchconcert geeft.
Petje af
Er zijn maar weinig projecten die Reinink niet geslaagd vindt. “We
hebben wel eens een concert gehad waar maar 35 bezoekers op
afkwamen. Dat is één keer niet zo erg, zeker niet als het een topconcert
is. Want je wilt altijd kwaliteit.” Die term is voor vele interpretaties
vatbaar. Reinink knikt: “Is een voorstelling goed als er vierduizend
mensen op afkomen of als ’ie vijf sterren krijgt in de Volkskrant? Dat

Albert Reinink - Stadsprogrammeur
- 02 -

- 22 -
is vrij subjectief.” De kamermuziek in de schouwburg moet volgens
hem echter kwaliteit worden genoemd. “Dat is gewoon áltijd goed. Die
stichting krijgt het voor elkaar de top van de wereld naar de Deventer
Schouwburg te halen. Petje af.”
De kamermuziekconcerten bestonden al ver voor de uitvinding van
het woord stadsprogrammeur, maar zijn wel van groot belang voor
het Podium van de Stad. Andere projecten zijn onder Albert Reinink
gegroeid en gebloeid. Bijvoorbeeld de lunchconcerten van ArtEZ.
Zangers, dansers en theatermakers in opleiding krijgen een podium in
de schouwburg. “Daar komen elke week tachtig tot honderd mensen op
af ”, weet Reinink. “Een publiek met verwachtingen, wat een uitdaging
is voor de studenten. Er zijn bandjes die van de lunchconcerten zijn
doorgestroomd naar het Jazzfestival. Een mooie sprong voor de
studenten en tevens een mooie verbinding tussen twee evenementen in
de schouwburg.”
Ook een succes zijn de voorstellingen van de Wijkwinkel. Over
thema’s als ADHD, alzheimer, autisme en eetstoornissen. “Bij een
toneelstuk over ADHD zaten 180 mensen in zaal. Het gros van hen had
beroepsmatig of in familiekring te maken met ADHD. Misschien waren
er ook wel bezoekers die niet direct met het thema te maken hadden.
Dat is het voordeel van de schouwburg. Een voorstelling over alzheimer
in het bejaardenhuis is preken voor eigen parochie. In de Deventer
Schouwburg bereik je ook een ander publiek.” Het is echter niet alleen
hosanna. “Het is heel veel werk waar je niet altijd honderd procent
energie voor terug krijgt, een ondernemer zou daarin snijden om het
rendement te verhogen. Dat doen we dan weer niet maar frustrerend
kan een lauwe reactie of een afwachtende houding wel zijn.’’
Op de goede weg
Dat andere podia, groot en klein, Reinink vragen wat hij doet en hoe,
versterkt voor hem het gevoel dat de Deventer Schouwburg goed bezig
is. Hij heeft dan ook zin in de tweede fase van het Podium van de Stad.
“De schouwburg is de grootste culturele instelling van Deventer en krijgt
van al die instellingen het meeste belastinggeld. Wij willen daarom nog

- 23 -
meer vraaggericht werken. Als stadsprogrammeur zal ik steeds meer
tussenpersoon worden. Als de stad Het Nationale Toneel wil, boek ik
dat niet zelf, maar vraag ik de basisprogrammeur dat te doen. De tijd
is voorbij dat de basisprogrammeur tussen november en februari met
artiesten en impresario’s om de tafel gaat en op 1 maart het programma
klaar heeft.” Dus: het volk vraagt en de schouwburg draait? “Nee, dan
ben je slechts doorgeefluik. Een programmeur blijft samen met de stad
afwegen wat wel of niet interessant is en wat belangrijk is om te laten
zien.”
Zijn ideale theater is er één waarin de hele stad is vertegenwoordigd.
“Maar wél met een mooi basisprogramma, want een schouwburg is
er nu eenmaal voor toneel, cabaret en klassieke muziek. Dat zal altijd
blijven.” Met de overstap naar Podium van de Stad 2.0 en daarmee
nieuwe verantwoordelijkheden, breekt voor de Deventer Schouwburg
een spannende fase aan. Het zal zelf veel meer geld bij elkaar moeten
krijgen om de ambitieuze plannen te realiseren. “Maar het zou van de
gekke zijn om te stoppen met het Podium van de Stad enkel en alleen
omdat we geen geld meer krijgen van DOEN”, vindt Reinink. “Ook onze
participanten moeten zorgen voor financiële middelen, menskracht en
pr. Zij mogen niet te veel op ons leunen. We doen het samen, zetten
samen de schouders eronder.”

PARTICI
PANTEN

- 26 -
Theater
60+ slecht
barrières
Begonnen met ‘geen rooie rotcent’, uitgegroeid tot een groep die per
voorstelling 150 tot tweehonderd zielen naar het Podium van de
Stad trekt: Theater 60+. “Wij willen drempels wegnemen voor onze
doelgroep”, zeggen Rutger Jan van Woerden & Henk Lunenborg
,voorzitter en secretaris van stichting Theater 60 +.

- 27 -
Of Theater 60+ zonder de Deventer Schouwburg kan, luidt de vraag.
“Ik denk dat er best een leven mogelijk is zonder de schouwburg”, zegt
Rutger Jan van Woerden lachend. “Maar als wij artiesten in één of ander
flutgebouwtje programmeren, komen ze niet”, vult Henk Lunenborg
serieus aan. “De schouwburg heeft een bepaalde uitstraling. Iets
bijzonders, iets feestelijks.”
Theater 60+ brengt, zoals de naam al aangeeft, theater op de planken
voor de oudere medemens. Van Woerden is voorzitter van de werkgroep,
Lunenborg – die in Deventer eeuwige faam verwierf als omroeper van de
voormalige ijsbaan – secretaris.
De twee komen samen bij Van Woerden thuis, die in een buurt woont
waar de straten vogelnamen hebben en gerust kan doorgaan als Doolhof
van de Stad. De beklinkerde straten lijken behoorlijk op elkaar en door
het bochtige wegenpatroon raak je het spoor snel bijster. Gelukkig biedt
Google Maps uitkomst.
Het schouwburgfenomeen
“In 2010 zijn we met Theater 60+ begonnen”, steekt Lunenborg van wal.
“De schouwburg zat middenin een verbouwing. Alex Kühne had net in
de krant verteld over zijn plan de schouwburg breder in de maatschappij
te plaatsen. Wij waren geïnteresseerd daaraan mee te werken, hoewel we
totaal onbekend waren met het schouwburgfenomeen. We spraken zes of
zeven keer af in een leegstaand gebouw van de gemeente aan de Polstraat.
Alex hielp ons op weg met de vragen die we hadden: wat willen we, voor
wie en hoe?”
Het antwoord: voorstellingen voor een gepensioneerd publiek dat
nauwelijks in de schouwburg komt. “Wij willen voor onze doelgroep
drempels wegnemen”, vertelt Van Woerden. “Denk aan een financiële
drempel – onze voorstellingen kosten slechts vijftien euro inclusief koffie
en thee – maar ook aan de barrière dat sommige ouderen ’s avonds de
straat niet op durven. Het programma van Theater 60+ is overdag. Tot
slot zijn er fysieke drempels, bijvoorbeeld mensen die slecht ter been zijn.
Hen helpen we letterlijk de schouwburg in.”

- 28 -
De leden van de werkgroep Theater 60+ zijn in het Podium van de Stad
te herkennen aan de batches die zij dragen. Van Woerden: “Bij de ingang
begroeten we de bezoekers en halen koffie of thee voor hen. Sommigen
willen met de taxi terug. Dat regel ik direct bij de balie. Een ritje kost voor
onze bezoekers twee euro, dat heeft de schouwburg afgesproken met het
taxibedrijf.”
De schouwburg neemt de werkgroep sowieso veel werk uit handen.
Zo regelt het theater de financiën voor de voorstellingen van 60+. “Wij
hebben een aantal sponsoren”, zegt Van Woerden, “zoals de gemeente en
cultuurfondsen. Maar een eigen financieel plan kregen we moeilijk van
de grond. We zijn blij dat de schouwburg dit doet. Maar te duur is te
duur, dat is duidelijk. In dat geval gaat een voorstelling niet door. Verder
schuift Albert Reinink zoveel mogelijk aan bij onze vergaderingen. We
zitten grotendeels op dezelfde lijn. Discussiepunten lossen we altijd op.”
Lichtpuntje in de week
Theater 60+ streeft naar een gevarieerd programma. “De ene keer een
shantykoor, dan weer een orkest en dan weer toneel”, zegt Lunenborg. Een
greep uit de namen: Daniël Wayenberg (klassieke muziek), Farce Majeure
(satirisch tv-programma van weleer, nu theater), acteur Bram van der Vlugt
en goochelaar Hans Kazàn.
Lunenborg: “We bieden zes of zeven voorstellingen per seizoen. Ik breng het
programma onder de aandacht door teksten en foto’s van de artiesten naar
huis-aan-huisbladen en andere lokale uitgaven te sturen.” Van Woerden:
“Wij delen ook flyers uit in verzorgingshuizen, de schouwburg en de
bibliotheek.” Mede daardoor blijven de bezoekersaantallen toenemen, zegt
Lunenborg. “We zijn langzaamaan bekender geworden.” Van Woerden:
“Onze doelgroep reageert positief. Sommigen gaan nauwelijks uit en
zien de voorstellingen als een lichtpuntje in de week.” Hij denkt dan ook
dat de Deventer Schouwburg en Theater 60+ op dezelfde manier blijven
samenwerken. “Ik zie geen reden daarvan af te wijken, het loopt goed. Het
belangrijkste is dat we een goede taak doen voor onze doelgroep. Zolang
wij die toegevoegde waarde hebben, blijven we bestaan.”

Rutger Jan van Woerden & Henk Lunenborg - Stichting Theater 60 +

- 30 -
Gebed en
cultuur in de
geest van Haci
Bektaş Veli
Deventer heeft een van de grootste alevitische gemeenschappen van
Nederland. De vrijzinnige islamieten komen samen in een door
henzelf gekocht en opgeknapt pand in de Smedenstraat. Voor kunst
en cultuur doen zij al sinds de jaren zestig zaken met de Deventer
Schouwburg. Ercan Cinar vertelt.

- 31 -
Een groepje Turkse mannen legt een kaartje in alevitisch centrum Haci
Bektaş Veli aan de Smedenstraat. Het is dinsdagmiddag, drie over vijf.
“Die mannen komen hier elke dag”, zegt Ercan Cinar. “Beetje praten,
beetje kaarten.” Cinar heeft de jas nog aan. Hij komt rechtstreeks van zijn
werk bij de gemeente Deventer, waar hij verantwoordelijk is voor de ictdienstverlening.
“Wij hebben dit gebouw in 1996 gekocht”, vertelt Cinar, namens de
alevieten contactpersoon met het Podium van de Stad. Hij trekt de deur
van de ontmoetingsruimte achter zich dicht, laat de gebedsruimte zien
(kleurrijk tapijt, dito kussens), daalt de trap af en loopt via de feestzaal
op de begane grond naar de bestuurskamer. “Wij hebben onze vereniging
vernoemd naar Haci Bektaş Veli, een Anatolisch geleerde, filosoof en
soefi uit de twaalfde eeuw. Hij is de grondlegger van de Bektaşi Orde in
Anatolië en heeft de islam verspreid in Turkije. Althans, zijn variant van
de islam, die sterk humanistisch en mystiek is. Zijn volgelingen worden
Bektaşi of alevieten genoemd. Ons uitgangspunt is de mens. Wij gaan niet
naar Mekka, maar zoeken God in onszelf.”
Wisselwerking
Daarnaast onderscheiden alevieten zich door hun liefde voor kunst en
cultuur. “Muziek en dans zit ons in de genen”, vertelt Cinar (1969). “In
de jaren zestig hadden wij al contact met de Deventer Schouwburg.
Van oudsher hebben we een goede band. Zowel met Alex Kühne als
Albert Reinink kan ik snel dingen afstemmen. Albert is onze directe
contactpersoon. Hij geeft advies en denkt mee over de vorm en opzet
van activiteiten. Soms wint hij ook advies bij ons in over de Turkse
programmering in de schouwburg. Zo wisselen we kennis en ervaring uit.
En als de kaartverkoop van een voorstelling niet wil vlotten, belt Albert
met de vraag of ik mijn achterban wil inschakelen.” Lachend: “En dan zit
de zaal zó vol met honderd mensen.”
Cinar begrijpt dat de schouwburg ver vooruit plant, maar dat maakt het
soms wel lastig een spontane activiteit te houden. “Artiesten, muzikanten
en toneelspelers uit Turkije die door Europa toeren hebben zo nu en
dan gaten in hun programma. Voor ons een kans hen tegen lage kosten

- 32 -
te strikken, ze hoeven immers geen lange reis vanuit Turkije te maken.
Helaas hebben we zo’n kans wel eens moeten laten schieten. Dan proberen
we het een andere keer gewoon weer.”
Wisselwerking
De alevieten hebben gemiddeld twee tot vier keer per jaar een activiteit
in het Podium van de Stad. Recent organiseerden zij samen met de
schouwburg en Deventer Internationaal het Morgenland Festival, met
muziek en andere kunst uit de Oriënt, het Midden- en Verre Oosten. De
partijen trokken ook samen op in het Nederland-Turkijejaar 2012. Eén
van de culturele hoogtepunten voor de vereniging was het binnenhalen
van The Fire of Anatolia. De populaire Turkse dansers traden enkele jaren
geleden op in de schouwburg. Cinar: “Door onze eigen jongerendansgroep
was het contact met The Fire of Anatolia snel gelegd. De schouwburg
heeft uiteindelijk het optreden geboekt. We hebben een groots evenement
gehouden rondom The Fire of Anatolia, onze dansers traden samen met
de Turkse dansers op.”
Samenwerken met het Podium van de Stad zal de alevitische gemeenschap
blijven doen, verzekert Cinar. “Zij bieden een toplocatie, wij helpen met het
vullen van de zaal. Een mooie wisselwerking. Doordat wij een vereniging
zijn, kan de schouwburg voor ons niet-commerciële prijzen hanteren.
Zo mogen we geregeld gebruik maken van de foyer, voor bijvoorbeeld
lezingen, bijeenkomsten of ontmoetingen. Dat onze jongeren zo goed
meedoen in de Nederlandse samenleving, is onder meer te danken aan de
kunst en cultuur waarmee zij veelvuldig in aanraking zijn geweest. Niet
in de laatste plaats in de Deventer Schouwburg. Kunst zal altijd belangrijk
blijven voor ons. Een goed podium mag daarbij niet ontbreken.”

Ercan Cinar - Haci Bektaş Veli
- 02 -

- 34 -
Amateur
kunst kan
niet zonder de
schouwburg
Als het aan Lilian Vos van Bureau Kunstcircuit ligt, werkt haar
instelling nog lang samen met de Deventer Schouwburg. Goed voor
lokale makers én de werkgelegenheid.

- 35 -
“De Deventer Schouwburg biedt amateurkunstenaars dé kans zich te
presenteren aan een groot en gemengd publiek. Ik word elk jaar weer blij
van Deventer Danst, de afsluiting van de Deventer Dansdagen. 25 tot 28
groepen, met jonge en oude leden, laten dan in de grote zaal zien wat ze
in huis hebben. Het plezier en de intensiteit waarmee zij dat doen, vind
ik prachtig. Dat heeft deels te maken met mijn eigen dansachtergrond,
maar het is ook mooi dat zoiets in Deventer kan. De schouwburg is daarin
onmisbaar.”
Aan het woord is programmaleider Lilian Vos van Bureau Kunstcircuit,
servicepunt voor de amateurkunst in Deventer. Geen verre vriend, maar
een goede buur van de Deventer Schouwburg. Beide instellingen zijn
gevestigd aan de Keizerstraat, toegangspoort tot de binnenstad. Bureau
Kunstcircuit biedt amateurkunstenaars een podium, initieert projecten,
brengt creatieve geesten bij elkaar en geeft uiteenlopende workshops.
Bijvoorbeeld op het gebied van communicatie, dans en theater.
“De definitie van kunst is in ons geval breed”, vertelt Vos. “Popbandjes
gaan naar het Burgerweeshuis, maar voor de rest heb ik contact met
beoefenaars van alle artistieke disciplines. Denk aan fotografen,
cineasten, beeldend kunstenaars, dansers, singer-songwriters maar ook
circusartiesten. Ik bezoek regelmatig een vereniging en kom op plekken
waar amateurkunstenaars komen, want op die manier weet ik wat er leeft
en waaraan behoefte is. Onze opdracht is een servicepunt te zijn voor
amateurkunstenaars, dus het is van belang dat ik mijn doelgroep ken.”
Nieuw publiek
Die doelgroep krijgt via Bureau Kunstcircuit in de schouwburg ruim
baan. De tijden dat schouwburgen zonder veel moeite professionele
artiesten binnenhaalden, zijn voorbij. Ondernemerschap is vereist en
het Deventer theater maakt daar volop werk van. In die ontwikkeling is
steeds meer ruimte voor amateurkunst. Vos: “Amateurkunst had vroeger
een negatieve connotatie, maar steeds meer mensen zien dat het een hoog
niveau kan hebben. Voor de schouwburg is dat mooi, want lokale groepen
brengen hun eigen publiek mee. Sommige mensen komen daardoor voor
het eerst in de schouwburg! Dat maakt het tot een podium van de stad.”

- 36 -
Naast de Deventer Dansdagen brengt Bureau Kunstcircuit het Open
Podium in de schouwburg op de planken. Een initiatief van toenmalig
schouwburg-directeur Jan van den Bosch in 1985. Talentvolle stadgenoten
een podium bieden, was zijn idee. Dertig jaar later is dat nog altijd het
concept, alleen zit de bühne niet meer aan het Grote Kerkhof maar aan
de Keizerstraat. En is het Open Podium vele malen groter geworden.
Bureau Kunstcircuit huurt er zes zalen voor af bij de buurman, die
steevast allemaal bezet zijn. Vos denkt er daarom over het evenement uit
te smeren over twee dagen.
Van buurthuis naar kleine zaal
“Het Open Podium is niet alleen léúk voor amateurkunstenaars, ze worden
er ook beter van”, meent Vos. “Er lopen namelijk meerdere recensenten
rond die kritisch schrijven over de voorstellingen en verbetertips geven,
voor intern gebruik. Daar wordt veel waarde aan gehecht.” Derde poot
van de samenwerking tussen de schouwburg en Bureau Kunstcircuit
is ‘On Stage’. Vos: “Daarbij helpen we amateurgroepen de stap van het
buurthuis naar de kleine zaal te maken. Voor velen best een drempel,
want de schouwburg wordt nog altijd als iets speciaals gezien. Wij helpen
ze over die drempel, dagen ze uit nieuw repertoire te spelen of samen te
werken met andere groepen.”
Kan Bureau Kunstcircuit zonder de Deventer Schouwburg? “Ik denk
dat het amateurkunstveld niet zonder de schouwburg kan”, zegt Vos.
“Toen de schouwburg in 2010 verbouwde, moesten groepen tijdelijk
uitwijken naar Zutphen en Arnhem. Ik moet er niet aan denken dat zo’n
situatie permanent is. Daarmee jaag je publiek én makers de stad uit
en dat is weer slecht voor de werkgelegenheid. Denk aan docenten en
choreografen. Ik hoop daarom dat de Deventer Schouwburg en Bureau
Kunstcircuit eventuele bezuinigingsrondes overleven. Want zolang wij
kunnen samenwerken, zal het amateurkunstveld krachtig zijn.”

Lilian Vos - Bureau Kunstcircuit

- 38 -
Van Thea
Beckman
tot Paul
van Loon
Het Kinderboekenweekspektakel trekt elk jaar vele honderden
kinderen en ouders naar het Podium van de Stad. Het is echter de
vraag of het festijn in de huidige vorm kan blijven bestaan.
Agnes Schimmelpenninck hoopt het beste. “Het evenement is
belangrijk voor Deventer.”

- 39 -
Agnes Schimmelpenninck (1963) ging als meisje al naar het
Kinderboekenweekspektakel in de Deventer Schouwburg. Zij ontmoette
er haar favoriete schrijvers en schrijfsters, zoals Thea Beckman. Tot haar
vreugde bemachtigde de kleine Agnes een handtekening van de in 2004
overleden jeugdboekenauteur. “De afstand tussen schrijvers en publiek
was in mijn kindertijd veel groter. Nu is het allemaal vrolijk, toegankelijk
en makkelijk. Vroeger lazen schrijvers voor uit hun boek, nu maken ze er
een hele performance van.”
De consulent cultuur van de Bibliotheek Deventer kan het weten, want
vanwege haar functie komt zij nog altijd bij het jaarlijkse spektakel ter
afsluiting van de Kinderboekenweek. Het is onderdeel van het Podium
van de Stad. “Bij de laatste editie waren er 1.750 bezoekers”, vertelt
Schimmelpenninck in de Annie M.G. Schmidtzaal van de bibliotheek.
“De schouwburg was van top tot teen bezet. Er kon geen kind meer bij.” De
kinderen hadden keuze uit vele activiteiten, zoals een workshop Disneytekenen,
taarten maken en acteren in een eigen videoclip. Er was theater,
een symfonieorkest en natuurlijk een ‘meet & greet’ met schrijvers. Eind
dit jaar is de griezelauteur met zonnebril Paul van Loon te gast. “Een idool
voor veel kinderen”, weet Schimmelpenninck. “Hij zal na afloop minstens
een uur druk zijn met handtekeningen zetten.”
Gouden kracht
Het Kinderboekenweekspektakel is mogelijk door een nauwe samenwerking
tussen meerdere culturele instellingen. Schimmelpenninck: “De harde
kern van de werkgroep bestaat uit Leeuwenkuil kunstencentrum, de
bibliotheek en de Deventer Schouwburg.” Namens de schouwburg
schuift Nienke van den Bovenkamp aan. “Een gouden kracht”, vindt
Schimmelpenninck. “Nienke kent alle ins en outs van de schouwburg en
zet het draaiboek in elkaar. Ook Albert Reinink denkt mee. Hij staat open
voor suggesties en komt zelf met suggesties.”
Zoeken naar inkomstenbronnen vindt Schimmelpenninck de
verantwoordelijkheid van de genoemde drie partijen. Zij zullen creatief
moeten zijn om het Kinderboekenweekspektakel in stand te houden.
De subsidie van Stichting DOEN aan de Deventer Schouwburg stopt,

- 40 -
waardoor het spektakel voor de organisatie veel duurder wordt. “Dat
scheelt zo drieduizend euro op onze begroting”, weet Schimmelpenninck.
“Ik hoop dat ook de schouwburg z’n best wil doen ons tegemoet te komen,
want het evenement is belangrijk voor Deventer.”
Want wie Deventer zegt, zegt boekenstad. “De Boekenweken voor
volwassenen en kinderen bestaan hier al zo lang. Ik zou het echt vreselijk
vinden als we die evenementen niet meer kunnen houden. Natuurlijk
kan de bieb zelf een schrijversdag of iets dergelijks organiseren,
maar de schouwburg is juist een prachtige locatie met alle benodigde
voorzieningen op het gebied van techniek, beeld en geluid. Het
Kinderboekenweekspektakel, gratis toegankelijk, heeft bovendien veel
nieuw publiek naar de schouwburg getrokken.”
De beste speller
De bibliotheek organiseert ook jaarlijks het Juniordictee in de kleine zaal
van het Podium van de Stad. Aan de spelwedstrijd doen 24 kinderen mee
uit de groepen 7 en 8 van verschillende basisscholen. De winnaar stroomt
door naar het provinciale dictee. Derde onderdeel van de samenwerking is
de Boekenweek voor volwassenen. “Rondom dat evenement trekken alle
culturele instellingen in Deventer met elkaar op”, zegt Schimmelpenninck.
Zo hebben poppodium Burgerweeshuis en Filmhuis De Keizer een eigen
programma. Albert Reinink regelt de Avond van het Korte Verhaal in de
Deventer Schouwburg. Uiteraard stemmen de partijen alles met elkaar af,
om doublures in het programma te voorkomen.
Hoe ziet Schimmelpenninck de toekomst tussen de bibliotheek en de
schouwburg? “Als het financieel uit kan, wil ik graag op de huidige manier
verder met het Kinderboekenweekspektakel. Aan de andere kant: de bieb
mag best zichtbaarder worden. Als de schouwburg zich het Podium van
de Stad noemt, wij zijn het huis van de boeken. Misschien is er in ons
nieuwe pand aan de Stromarkt wel ruimte voor een mooi evenement.
De combinatie tussen theater, creatieve workshops en literatuur maakt
het Kinderboekenweekspektakel voor mij in elk geval bijzonder. Het zou
jammer zijn als dat niet meer door kan gaan.”

Agnes Schimmelpenninck - Openbare Bibliotheek Deventer

- 42 -
Altijd
op zoek
naar de
grens
Blijf gewaagd programmeren, ook bij het Podium van de Stad.
Daarvoor pleit Johan Kuiper, mede-organisator van Deventer
Internationaal en het Morgenland Festival. “Wij hebben de meest
rare dingen gedaan.”

- 43 -
Of Johan Kuiper (1949) het nu wil of niet, tijdens het interview over zijn
rol bij het Podium van de Stad profileert hij zich als de éminence grise van
cultuur in Deventer. Hij laat zich niet vangen in kaders en vooropgestelde
vragen, maar steekt zijn eigen verhaal af, wijkt dikwijls af van het
oorspronkelijke onderwerp en plaatst zaken in een ander perspectief.
Daarmee geeft hij het gesprek een verstrooiend maar prettig effect.
Zo vraagt Kuiper zich af of de Deventer Schouwburg de titel Podium
van de Stad wel kan claimen. “Ik denk het niet”, beantwoordt hij zijn
eigen vraag. “Want ook het Burgerweeshuis is een podium van de stad.”
Hij doelt daarmee op evenementen die de poptempel buiten de eigen
muren organiseert, zoals de festivals Keizerrijk en Havenwerk. “Je moet
niet te veel in gebouwen denken”, meent Kuiper, oud-directeur van het
Burgerweeshuis en gepensioneerd ambtenaar cultuur- en internationaal
beleid van de gemeente Deventer. “Waarom slaan de podia in Deventer
de handen niet ineen om samen het Podium van de Stad te vormen?”
Met zelfreflectie: “Ik vind het leuk me van buitenaf een beetje met de
cultuursector te bemoeien.”
Op de praatstoel
Kuiper zit op de praatstoel in zijn herenhuis aan de Van Twickelostraat.
Hij is mede-organisator van Deventer Internationaal – wereldmuziek
in de schouwburg en het Burgerweeshuis – en haalde het Morgenland
Festival naar zijn woonplaats. Dit festival staat in het teken van muziek en
cultuur uit het Midden- en Verre Oosten en werd in september 2014 voor
het eerst in Deventer gehouden. In Osnabrück bestaat het al tien jaar.
“Met een aantal anderen liep ik al een tijdje met het idee zo’n evenement
ook in Deventer te organiseren”, vertelt Kuiper. “Op een dag zat ik in de
trein tussen Amsterdam en Berlijn en zag ik een folder liggen van het
Morgenland Festival in Osnabrück. ‘Dit is precies wat we willen’, dacht ik.
Michael Dreyer, directeur van het festival, kwam kijken in Deventer en
kreeg een positief beeld. De historische binnenstad sprak hem aan, net als
de mooie mix tussen professionele instellingen en vrijwillige organisaties.
Daarnaast was het contact met Alex Kühne en Albert Reinink van de
schouwburg meteen goed.”

- 44 -
De eerste editie van Morgenland in Deventer trok drieduizend bezoekers,
verdeeld over verschillende locaties. “Wij hebben het festival samen met
de schouwburg voorbereid, opgezet en uitgevoerd”, vertelt Kuiper. “Albert
weet wat er leeft in de stad en heeft goede contacten, dat helpt enorm.”
Najaar 2015 gaat het festival op herhaling. “Zonder de schouwburg
kunnen wij Morgenland onmogelijk organiseren”, zegt Kuiper. “Zonder
podia ben je in de cultuursector sowieso nergens. De schouwburg heeft
ideeën, expertise en faciliteiten. Zij weten bovendien het publiek te
bereiken. Dat vind ik ook het mooie aan de schouwburg in Deventer:
de blik naar buiten gericht. Lang niet elke schouwburg heeft dat, maar ik
vind wel dat het moet. Je wordt gesubsidieerd om een boeiende plek in de
stad te zijn.”
Gelikte kost
Maar het kán nog bruisender, vindt Kuiper. “Al weet ik niet precies hoe.
Een groot nadeel van de Deventer Schouwburg – en daar hebben alle
schouwburgen last van – is dat ze niet veel verdienen aan de bar. Ze halen
te weinig omzet uit het café. Als je kijkt naar de cafés bij culturele centra
in Gent en Osnabrück; die zitten vaak stampvol. Maar in Deventer ga je
toch eerder naar een kroeg aan de Brink. De uitdaging is hoe je meer kunt
verdienen aan de tap.”
Met het Podium van de Stad moet de schouwburg vooral doorgaan,
doceert Kuiper. “Vergeet daarbij niet gewaagde acts te programmeren. Met
Deventer Internationaal hebben wij de meest verrassende dingen gedaan.”
Zo waren er eens twee Indiase muzikanten die raga’s speelden. Kuiper
grijnst: “In India worden die liedjes gebruikt om bij in slaap te vallen. Ja,
het werd die dag mooi stil in de schouwburg en het Burgerweeshuis. Dát
vind ik dus het mooie aan Deventer Internationaal: mensen een beetje
op het verkeerde been zetten. Geen gelikte kost, maar op zoek naar de
grenzen.”

Johan Kuiper - Deventer Internationaal / Morgenland Festival

- 46 -
Topmusici in
het ‘Concert
gebouw van
de Stad’
De Stichting Kamermuziek Deventer is niet meer weg te denken
uit het Podium van de Stad. De klassieke concerten in de grote zaal
trekken al decennia honderden bezoekers. Enige zorg van
Wim Feikema: waar blijft het jongere publiek?

- 47 -
De recensent van regionaal dagblad de Stentor is lyrisch. ‘Van Baerle Trio:
onwaarschijnlijk perfect’, luidt de kop boven een artikel dat daags na het
concert van genoemd drietal verschijnt. De krant honoreert het optreden
met liefst vijf sterren en termen als ‘rasmusici’ en ‘magnifiek’ vallen. De
kamermuziekconcerten in de Deventer Schouwburg zijn al jaren ongekend
populair en worden steevast goed tot zeer goed ontvangen. Wie het optreden
van het Van Baerle Trio – bestaande uit Hans Minnaar, Maria Milstein en
Gideon den Herder – heeft bijgewoond, kan de lovende woorden van de
recensent alleen maar beamen. De jonge pianist, violist en cellist vertolken
werken van Joseph Haydn (1732-1809), Charles Edward Ives (1874-1954)
en Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) met grote toewijding en
gevoel voor detail. Een staande ovatie is hun deel, een vrouw roept ‘Bravo’.
vakmatig liefhebber
Ook Wim Feikema heeft genoten. De gepensioneerd neuroloog die
muziek zijn tweede vak noemt, is sinds eind jaren tachtig voorzitter van
de Stichting Kamermuziek Deventer. Ooit werden de bruine kasten in
zijn werkkamer gedomineerd door medische boeken, maar deze zijn
vervangen door naslagwerken over muziek en componisten als Bach,
Mozart, Schubert, Brahms en Wagner. “Muziek is van kinds af aan
mijn hobby. Sinds mijn negende speel ik viool. Ik ben liefhebber op een
vakmatige manier, oefen meerdere uren per dag. Ik speel veel samen,
wat voortdurend studeren vraagt.”De Stichting Kamermuziek beschouwt
Feikema als een klein bedrijf. Het schrijven van de programmatoelichtingen
voor ieder optreden neemt hij zeer serieus. “Ik beluister de muziek die
gespeeld gaat worden en bestudeer literatuur erover. Als de muziek voor
mij geheel nieuw is, begin ik mij maanden van tevoren te verdiepen. Leuk
om te doen, maar ik ben er druk mee, want wij organiseren zes of zeven
concerten per seizoen.”
Daarbij weet hij zich gesteund door vijf bestuursleden, allen groot
liefhebber van klassieke muziek. “Een hecht team”, vertelt Feikema,
“waardoor de organisatie op rolletjes loopt. Ook de perfecte samenwerking
met de medewerkers van de schouwburg draagt daaraan bij. En niet te
vergeten musicoloog Guus van Es, die sinds vele jaren een inleiding geeft
voorafgaand aan elk concert.”

- 48 -
Internationale kwaliteit
De concerten worden gehouden in de grote zaal en trekken elke keer
350 tot vierhonderd bezoekers. Overwegend vijftigplussers, maar zonder
uitzondering aandachtige toehoorders. Het trouwe publiek komt al
decennia ruimschoots aan zijn trekken in het Podium van de Stad. Sinds
het eind van de negentiende eeuw wordt er kamermuziek – optredens in
een kleine bezetting – in Deventer geprogrammeerd. Vanaf 1932 onder de
vlag van de Deventer Kamermuziek Vereeniging, die in de oorlogsjaren
werd opgeheven maar in 1954 werd heropgericht en kort daarna verder
ging als stichting. In 1962 schafte zij samen met de schouwburg een grote
Steinway-concertvleugel aan. Het instrument is dankzij de zorg van de
toneelmeesters én een totale revisie van het binnenwerk enkele jaren
geleden nog steeds in optimale staat.
In ruim zestig jaar zijn er meer dan 350 concerten in de Deventer
Schouwburg gegeven, veelal door musici van wereldfaam. Feikema: “De
verhuizing van de oude schouwburg naar het nieuwe gebouw aan de
Leeuwenbrug was een grote verbetering voor de akoestiek. De grote zaal
is ideaal voor kamermuziekuitvoeringen. Ik zie het zo: op avonden dat
er klassieke concerten worden gegeven, is het Podium van de Stad even
het Concertgebouw van de Stad.” Deze niet mis te verstane vergelijking
probeert de Stichting Kamermuziek Deventer elk seizoen waar te maken.
“Natuurlijk is het fantastisch in Amsterdam, Wenen of Salzburg een
concert te bezoeken, maar wij streven ernaar zo’n muzikale beleving ook
in Deventer te bieden.”
Feikema hoopt dat daar in de toekomst ook een jonger publiek op afkomt.
“Het is jammer dat de jeugd tegenwoordig nog maar weinig in aanraking
komt met klassieke muziek. Het zit nauwelijks meer in de opvoeding.
Daarmee missen jongeren veel. Muziek is een weerspiegeling van wat zich
afspeelt in de menselijke geest. Zoals alle kunst. Schrijvers vertalen dat in
literatuur, componisten in klanken. Luisteraars die ervoor open staan,
kunnen een intense gevoelsbeleving ervaren.”

Wim Feikema - Stichting Kamermuziek Deventer

- 50 -
Theater
werkt
ontmoeting
in de hand
Een woning zoeken, hulp bij financiën of leven met een (psychische)
beperking. Wilma Achtereekte van de Wijkwinkel Deventer wijst
burgers de weg bij uiteenlopende vraagstukken én wil onderlinge
betrokkenheid stimuleren. Onder meer door een theaterserie in het
Podium van de Stad.

- 51 -
Geen 1+1=3-situatie, maar een 1+1+1=4-situatie. Zo laat de samenwerking
tussen de Wijkwinkel en de Deventer Schouwburg zich typeren. De
Wijkwinkel programmeert voorstellingen in het theater over thema’s
als autisme, laaggeletterdheid, Alzheimer en borstkanker. Daarbij treedt
de pr-machine van de Wijkwinkel in werking, die van de schouwburg
en ook die van organisaties die te maken hebben met bovengenoemde
onderwerpen.
“Theater is een goed middel om informatie luchtig over te brengen”,
verklaart Wilma Achtereekte van de Wijkwinkel. “Daarom werken wij
samen met de schouwburg, een initiatief van mijn collega Maddi de
Munnik.” Sinds 2013 staan er jaarlijks vier voorstellingen op de planken
die betrekking hebben op het werkgebied van de Wijkwinkel: wonen,
welzijn en zorg.
“Wij willen daarmee een breed publiek bereiken”, vertelt Achtereekte.
“We organiseren ook informatieavonden in Wijkwinkels en buurtcentra.
Die worden goed bezocht, maar logischerwijs vooral door mensen die
te maken hebben met het thema dat op een avond besproken wordt.
Denk aan dyslexie, de belastingaangifte of orde houden in je huis of
administratie. Door ons ook in het theater te vertonen, hopen wij de
beeldvorming van kwetsbare groepen te beïnvloeden bij een veel bredere
groep mensen.”
Minder stigma’s
Zo wil de Wijkwinkel ‘anders denken over anders zijn’ bevorderen en
een bijdrage leveren aan het verminderen van stigmatiserend gedrag.
Achtereekte: “De theaterserie stimuleert de onderlinge betrokkenheid
van inwoners tot elkaar. Hoe bekender zichtbare en minder zichtbare
beperkingen zijn, des te beter is het begrip ervoor. En dat sluit weer aan
bij de opdracht die de gemeente Deventer heeft om haar inwoners meer
zelf- of samenredzaam te laten zijn.”
De Wijkwinkel streeft bij elke voorstelling in het Podium van de Stad
naar zo’n 120 bezoekers. De ervaring leert dat publiek, acteurs en
zorgprofessionals na afloop in de foyer met elkaar in gesprek gaan. “Theater

- 52 -
werkt ontmoeting in de hand.” Soms zelfs al tijdens de voorstelling, zoals
bij ‘Een indiaan in huis’ van Theatergroep Bint, over autisme. Achtereekte:
“De acteurs stopten een paar keer met spelen om aan het publiek te vragen
hoe zij bepaalde situaties – die net waren uitgebeeld – zouden oplossen.
‘Een indiaan in huis’ was prachtig. Een instelling in Deventer die werkt
met autisten, heeft Theatergroep Bint daarna nog twee keer ingehuurd,
omdat ze de voorstelling zo leerzaam vonden.”
Korte lijnen, soepel contact
Achtereekte is tevreden over de samenwerking met de schouwburg.
Korte lijnen, soepel contact. “Wij schrijven een projectplan en als de
gemeente ons plan goedkeurt, krijgen we subsidie voor een jaar. Daarna
gaan we met Albert Reinink om de tafel. We leggen hem voor over welke
vier thema’s we het komende seizoen een voorstelling willen. Albert
kijkt of dat mogelijk is en zo ja wanneer. Vervolgens benaderen wij
theatergroepen voor uitgebreide informatie. Vaak via het platform Kracht
van Beleving, waarbij diverse groepen zijn aangesloten die toneel maken
over gezondheid en welzijn. Bijvoorbeeld ADHD of eetstoornissen. Albert
blijft de spil tussen Wijkwinkel, theatergroepen en de schouwburg. Hij
boekt voorstellingen, maakt afspraken met theatergroepen en stuurt info
door naar de afdeling communicatie. Wij bepalen de thema’s en zoeken
daar maatschappelijke partners bij.”De Wijkwinkel is een laagdrempelige
vraagbaak voor allerhande informatie die de burger nodig heeft. Fysiek,
in één van de elf vestigingen in de gemeente Deventer, maar ook via
haar uitgebreide website, de digitale sociale kaart van Deventer. “De
theaterserie in het Podium van de Stad draagt bij aan onze bekendheid”,
zegt Achtereekte. “Na een voorstelling krijg ik geregeld te horen ‘Wat
goed dat jullie dit doen’.”
De Wijkwinkel is een non-profitorganisatie en blijft afhankelijk van
subsidie, ook voor haar theaterserie. Achtereekte: “Wij hopen nog lang
met de schouwburg samen te werken. Zolang wij onze voorstellingen
kunnen programmeren, bieden we de mogelijkheid tot ontmoeting en
uitwisseling van kennis en ervaring. Tussen hulpverleners, mantelzorgers,
mensen met een beperking maar ook andere geïnteresseerden. Daardoor
ontstaat meer begrip; precies waar wij naar streven.”

Wilma Achtereekte - De Wijkwinkel
- 02 -

- 54 -
Kunst in
schouwburg
‘boost’ voor
NAH’ers
Mensen met niet-aangeboren hersenletsel mochten hun schilderijen,
gemaakt bij InteraktContour, tentoonstellen in het Podium van de
Stad. “Laat maar zien wat Deventer te bieden heef’’, zegt
Ruth Ophoff, “en dat je met hersenletsel ook iets kunt betekenen.”

- 55 -
Je weet hoe het voelt om dagelijks naar je werk te gaan en van waarde te
zijn voor de maatschappij. Maar ineens in dat voorbij. Je krijgt een ongeluk
of wordt getroffen door een hersenbloeding. Hoe cru het ook klinkt, dit
kan iedereen overkomen. Gevolg is niet-aangeboren hersenletsel, ook
NAH genoemd. Voor deze groep mensen staat InteraktContour klaar
met 24-uurszorg, behandeling, individuele begeleiding en dagbesteding.
Onderdeel hiervan is creatief bezig zijn, wat in Deventer heeft geleid tot
een expositie in de schouwburg. “Onze cliënten hadden het gevoel dat ze
weer wat betekenden voor anderen”, zegt Ruth Ophoff.
Ophoff is senior-begeleidster van InteraktContour in Deventer, gevestigd
in activiteitencentrum Tamarinde aan de Hercules Seghersstraat in
Zandweerd-Noord. De locatie is multifunctioneel want ook zorggroep
’s Heeren Loo en zogenoemde sociale wijkteams maken er gebruik van.
Daarnaast doet Tamarinde dienst als buurthuis.
Wie een rondje door het pand maakt, treft veel kunst aan, gemaakt door
mensen met NAH. Te zien zijn een kleurrijke kip en twee varkenskoppen
van papier-maché, evenals diverse schilderijen, onder meer van het
Engelse monument Stonehenge.
Meer dan freubelen
Op de Beursvloer in Deventer – waar bedrijven en maatschappelijke
organisaties elkaar leren kennen – kwamen twee collega’s van Ophoff in
contact met de Deventer Schouwburg. Het klikte en een samenwerking
was geboren. Cliënten van InteraktContour mochten hun schilderijen over
het thema ‘theater’ exposeren in het Podium van de Stad. Een prachtige
kans. “Want het is niet alleen freubelen wat wij hier doen”, verduidelijkt
Ophoff. “Onze cliënten laten met kunst zien dat zij volwaardige burgers
zijn die meedoen aan de samenleving.”
De schilderijen, tentoongesteld in de flexwerklocatie op de begane
grond en de galerij op de eerste verdieping, vielen in de smaak. Van de
twaalf werken werden er vier verkocht. “Dat gaf wel een boost”, vertelt
Ophoff. “Helemaal omdat de schilderijen niet alleen gewaardeerd werden
door familie en bekenden van de cliënten, maar ook door onbekenden;
bezoekers van de schouwburg.”

- 56 -
Ophoff is mede daarom positief over het Podium van de Stad. “Laat maar
zien wat de stad te bieden heeft. En dat je ook met hersenletsel iets kunt
betekenen.” Fraai in dat kader is het verhaal van cliënt Jacomien Elskamp.
Zij studeerde aan de kunstacademies in Den Haag en Arnhem en
werkte ruim een jaar als docent tekenen en schilderen in het voortgezet
onderwijs. Ook was zij vrijwilliger voor het filmhuis in Deventer, maar
door een verkeersongeval en een herseninfarct veranderde haar leven
ingrijpend. Jacomien bezoekt Tamarinde en gebruikt de talenten die ze
heeft om haar leven weer kleur te geven. Letterlijk, want haar schilderijen
waren te bewonderen in de schouwburg.
Zelfredzaamheid vergroten
Cliënten stimuleren hun talenten te benutten staat sowieso centraal in
de hulpverlening van InteraktContour. Ophoff: “Daarmee willen we hun
zelfredzaamheid vergroten. Stel dat iemand zijn blouse niet meer zelf
dicht krijgt. Als diegene met mozaïek bezig gaat, werkt hij aan zijn fijne
motoriek. De blouse dichtknopen lukt dan misschien weer wel.” Ook
sportactiviteiten dragen bij. “Een vrouw kon niet meer koken omdat zij
viel in de keuken. Door te sporten vond zij haar stabiliteit terug.”
InteraktContour staat in Deventer zo’n zeventig mensen met hersenletsel,
vooral NAH, terzijde. De meesten van hen zijn zich zeer bewust van
het ‘normale’ leven dat zij ooit leidden. De gevolgen van het letsel zijn
vaak onzichtbaar, die komen niet zelden alleen aan de oppervlakte in de
thuissituatie. Voor veel HAH’ers geldt dat zij door angst weinig initiatief
nemen. Ophoff: “Wij stimuleren onze cliënten zoveel mogelijk zelf te doen
en elkaar te helpen. De expositie in de schouwburg was in dat opzicht heel
belangrijk. Wat mij betreft voor herhaling vatbaar.”

Ruth Ophoff - InteraktContour

- 58 -
Zingen en
dansen zit
Molukkers in
de genen
Er komt met Bram Saya weer leven in de Molukse programmering in
het Podium van de Stad. Wat er ook gebeurt, Indische versnaperingen
zullen nooit ontbreken.

- 59 -
Nederland telt 66 Molukse wijken, met name gesitueerd in het oosten en
noorden van het land. Al die wijken samen kunnen worden beschouwd
als een dorp, waar een ons-kent-ons-mentaliteit heerst. “Zoals mensen in
een klein dorp elkaar kennen, zo kennen Molukkers in Nederland elkaar”,
zegt Rein Sohilait van muziektheatergroep DeltaDua. “Wij hebben een
band met elkaar. Zo gauw je iemands achternaam kent, weet je ook van
welk eiland op Nederlands-Indië hij of zijn familie afkomstig is.”
Sohilait drinkt koffie in de foyer van de Deventer Schouwburg. Met hem
is Bram Saya uit het Deventer Oranjekwartier. Het is een doordeweekse
ochtend, er zijn enkele flexwerkers aanwezig. Laptops opengeklapt,
smartphones binnen handbereik. Sohilait (1954) woont in Utrecht maar
heeft mede dankzij het landelijk opererende DeltaDua nauwe banden met
Molukkers in alle delen van het land. Saya (1951) kan worden beschouwd
als de pater familias van Moluks Deventer. Hij woont al sinds zijn
kindertijd in de Molukse buurt en wordt er steevast aangesproken met
‘oom Bram’. Een beleefdheidsvorm, zoals ‘meneer’ in Nederland.
Anis Patty
Saya richtte met wijlen Anis Patty de werkgroep TEMA V op, die
tot doel had Moluks talent naar een hoger plan te brengen. Naar de
stadsschouwburg bijvoorbeeld, waarvan het evenement ‘Gevangenen
van de Vrijheid’ – over de vrijheidsdrang van Molukkers – een concreet
resultaat is. Maar TEMA V is niet meer. De stichting werd ontbonden
nadat Patty in 2013 overleed. Saya: “Anis was al heel lang erg ziek.
Hij genoot een groot aanzien in onze gemeenschap, was adviseur en
opbouwwerker. Zijn motto: we hebben genoeg talent, alleen moeten
we dat zien te ontplooien. Probleem was dat Molukkers niet vaak in de
schouwburg kwamen. Totdat Rein aan de zijlijn verscheen.”
Sohilait: “Door mijn werk voor DeltaDua kende ik Alex Kühne. Ik had
ook veel contact met TEMA V en heb beide groepen bij elkaar gebracht.
We waren van harte welkom in de schouwburg, Alex was meteen
enthousiast. Hij heeft een visie en maakt van de schouwburg een plek voor
de gemeente. Dat waarderen wij. Theater is niet alleen voor de elite. De
samenwerking met Alex en Albert Reinink is altijd heel prettig geweest.

- 60 -
Niet ingewikkeld en zonder poespas, daar houd ik van.”
‘Gevangenen van de Vrijheid’ werd in april 2012 gehouden. Een middagen
avondprogramma vol theater, poëzie, debat en muziek. Centraal thema
was de culturele en politieke strijd die Molukkers voeren in de bijna
65 jaar die zij in Nederland verblijven. Zo werd de muziekvoorstelling
‘Gegijzeld’ opgevoerd, over de Molukse acties in de jaren zeventig, zoals
de treinkapingen in Noord-Nederland. Ook kon het publiek kennismaken
met Moluks rijmen, oftewel ‘pantun’. Het geheel werd afgesloten met een
optreden van Fready Anindjola and Friends. Sohilait: “Wij houden van
zingen, dansen en muziek. Dat zit ons in de genen.”
Eten, altijd eten
Maar geen Moluks feest is compleet zonder eten. “Belangrijk voor de
ontmoetingsfunctie”, zegt Saya. “Een gesprek onthoud je veel beter als
je erbij eet.” Indische lekkernijen waren dan ook in overvloede aanwezig
tijdens ‘Gevangenen van de Vrijheid’. Dat heeft burgemeester Andries
Heidema geweten. Saya: “Hij zou een kwartier langskomen, maar is
langer dan een uur gebleven.”
Na een radiostilte van een aantal jaren begint er weer leven te komen in de
Molukse programmering. Zo stond in april 2015 de landelijke DeltaDuavoorstelling
‘KRUIT!’ op de planken in de Deventer Schouwburg, over
de opstand op het eiland Saparua in 1817. Daarnaast houdt Bram Saya
er ambitieuze plannen op na. “In mei 2016 is het 65 jaar geleden dat ik
ben geboren op het Engelse schip Asturias, waarop KNIL-militairen van
Indonesië naar Nederland werden gebracht. Het is hoog tijd voor een
reünie met kinderen die op dat schip zijn geboren. Met theater en eten, in
het Podium van de Stad. De moeders die nog leven, willen we tijdens dit
evenement eren.”
Sohilait: “De Molukse gemeenschap blijft levendig. Ik denk dat de
overdracht van onze geschiedenis van generatie op generatie doorgaat.
Elke Molukker wil weten waar zijn voorvaderen vandaan komen.”

Bram Saya - TEMA V

- 62 -
Inter
nationale
smeltkroes in
de stadsfoyer
Genieten van mondiale verscheidenheid. Het kan tijdens Deventer
Wereldstad. Organisator Monica Sluiseman hoopt dit evenement nog
lang te kunnen houden, bij voorkeur in de schouwburg. “Deventer is
een internationale stad en daar mogen we trots op zijn.”

- 63 -
Wereldstad en vinexwijk. De termen vloeken met elkaar als Go Ahead
en PEC. Maar bij Monica Sluiseman thuis, middenin nieuwbouwwijk De
Vijfhoek, blijkt het contrast minder groot dan gedacht. De Wajangpoppen
in de zithoek vallen bij binnenkomst meteen op en aan de muur hangt
een schilderij met warme, bruine tinten. Er staan olifanten, giraffen en
andere dieren uit de jungle op. “Gemaakt van maïs- en rijstpapier, door
een Oegandese kunstenaar”, vertelt Sluiseman (1957).
De internationale elementen in haar interieur hebben verbinding met
Oeganda, Kenia of Indonesië. In eerstgenoemd land woont en werkt
haar oudste dochter Renate (1984), die buurland Kenia ook weleens heeft
bezocht. “En mijn vader is uit Nederlandse ouders geboren in Nederlands-
Indië”, verklaart Sluiseman de aanwezigheid van Wajangpoppen in haar
huis. “Tot zijn achttiende woonde mijn vader op Java. Dat was in die tijd
een leuke multiculturele smeltkroes. Moslims, christenen, boeddhisten
en hindoestanen leefden vredig naast elkaar. De radicale islam wint er nu
helaas steeds meer terrein.”
Chinese lampen en Congolese verhalen
Leren en leven van en met andere culturen: Sluiseman doet het graag. Zij
vindt het belangrijk dat de Nederlandse samenleving dat ook blijft doen.
Het verklaart haar nauwe betrokkenheid bij Deventer Wereldstad, een
stichting die Deventenaren die zich inzetten voor ontwikkelingslanden
bij elkaar brengt. Onder meer met een tweejaarlijkse internationale
markt in de Deventer Schouwburg. Een feestelijk evenement, boordevol
mondiale kleur: van Zuid-Afrikaans tot Roemeens en van Indonesisch tot
Surinaams. De foyer van de schouwburg was bij de laatste editie versierd
met bloemen, Chinese lampen, er was wereldmuziek en een hoop
exotisch eten. Studenten discussieerden over internationale thema’s, een
Congolese verhalenverteller vertelde over integreren in Nederland en er
werden djembé-workshops gegeven.
“Deventer is een internationale stad en daar mogen we trots op zijn”,
vindt Sluiseman. “Het aantal organisaties in de stad dat zich zonder
overheidssteun inzet voor andere landen, groeit. Het zijn er al meer
dan veertig.” Waaronder haar eigen Bulungi (Oegandees voor ‘Het gaat

- 64 -
goed met mij’), dat – in de persoon van haar dochter – kinderen met een
beperking helpt in Oeganda. Sluiseman: “Al die organisaties in Deventer
kunnen veel van elkaar leren. Daarnaast laten we graag de bevlogenheid
zien waarmee wij ons werk doen.”
Het Podium van de Stad van de Deventer Schouwburg is daarvoor het
ideale platform, vindt Sluiseman. “De ligging in de historische binnenstad
is fantastisch, met koopzondagen loopt iedereen erlangs, en het personeel
is buitengewoon coöperatief. Albert Reinink is ons aanspreekpunt. Hij
denkt mee over de muziekkeuze en adviseert over het gebruik van zalen.
Hij weet goed welke activiteiten het best tot hun recht komen in welke
zaal. Er is veel mogelijk in de schouwburg en dat is mooi. Ik kan me geen
andere plek bedenken waar kunst en cultuur uit verschillende landen zo
goed tot hun recht komen. De vraag is wel of wij de kosten kunnen blijven
opbrengen. Het is daarom belangrijk dat de schouwburg subsidie blijft
krijgen voor evenementen als Deventer Wereldstad.”
Al is het alleen maar om de diversiteit in de samenleving te blijven
waarderen, betoogt Sluiseman. “De opstelling van veel Nederlanders
tegenover moslims en vluchtelingen is verhard. De PVV vind ik wat dat
betreft een enge partij. Mij maakt het niet uit welke kleur, geloof of ras
iemand heeft. Dat wil ik ook uitstralen. We moeten het met ons allen doen
op dit wereldbolletje. Het is zó belangrijk waar je wieg heeft gestaan, maar
niemand heeft daar invloed op. Ik begrijp heus dat Nederland niet álle
vluchtelingen kan opvangen, maar laten we in elk geval leren en genieten
van andere culturen. Bijvoorbeeld bij Deventer Wereldstad.”

Monica Sluiseman - Deventer Wereldstad

- 66 -
Podium van
de stad voor
verdieping
en debat
Het Politiek Café en Made in Deventer zijn twee maandelijks
terugkerende sessies in het Podium van de Stad. Durk-Jan Sinnema
van Deventer Radio en Televisie (DRTV) wil de samenwerking met de
Deventer Schouwburg graag verder optimaliseren. “Er valt nóg meer
uit te halen.”

- 67 -
Durk-Jan Sinnema is een man van bijna twee meter. Dat betekent oppassen
voor hem sinds de redactie van DRTV huist op de derde verdieping van
de bibliotheek aan de Brink in Deventer. De afstand tussen de vloer en
de houten balken aan het plafond is amper twee meter. ,,Ik stoot geregeld
mijn hoofd.’’
Sinnema (1988) is van origine Fries, groeide op in het dorpje Balk, en
woont sinds zijn studietijd – Journalistiek op hogeschool Windesheim
– in Zwolle. Vanaf 2010 werkt hij in Deventer, toen DRTV hem
inschakelde verslag te doen van de gemeenteraadsverkiezingen. Zijn
medewerkerscontract werd een jaarcontract, het jaarcontract een vast
contract en sinds 1 januari 2015 is Sinnema coördinator van de omroep.
Verdwenen van radio en tv is hij allerminst. Als presentator, interviewer
en voice-over is zijn onmiskenbare stem nog geregeld te horen. Geen
mens articuleert zo duidelijk als Durk-Jan Sinnema.
De eerste man van de lokale omroep is met regelmaat te vinden in het
Podium van de Stad, waar hij voor de radio verslag doet van het Politiek
Café en het zakenprogramma Made in Deventer presenteert. Het Politiek
Café – discussie over een actueel, plaatselijk thema – wordt sinds begin
2012 maandelijks gehouden. Het is een samenwerkingsverband tussen
DRTV, dagblad de Stentor en de Deventer Schouwburg. “Samen met
presentatrice Annemiek Hettinga, interviewer Nicolai Lensen en Albert
Reinink bepaal ik de inhoud van het café. Nicolai regelt vervolgens de
gasten en ik zorg voor de ‘debatkuipgast’, iemand die los van het thema van
de avond in een badkuip een persoonlijk interview geeft. De schouwburg
levert de techniek, de faciliteiten en ontvangt de gasten.”
“De donderdag voor het Politiek Café gaat Annemiek met een cameraploeg
van DRTV de straat op. Zij vraagt Deventenaren naar hun mening over
het eerstvolgende thema. Daar monteren wij een item van dat tijdens het
Politiek Café getoond wordt. Van de avond zelf doe ik live verslag. Is het
onderwerp Go Ahead Eagles dan zit de zaal bomvol, maar gaat het over
iets als nieuwe stoplichten in de Keizerstraat, is het rustiger.”
De stadsfoyer van de schouwburg is volgens Sinnema een uitstekende
plek voor het Politiek Café. “Voor iedereen zichtbaar en toegankelijk. Het

- 68 -
Politiek Café is informeel. Singer-songwriter Brenda van Aarsen speelt
piano en zingt in de pauze. Annemiek staat letterlijk tussen het publiek en
vraagt bezoekers naar hun mening. Dat vind ik zelf het mooiste van het
Politiek Café: burgers die onverbloemd zeggen wat ze vinden. Zij hebben
geen belang zoals een politicus dat wel heeft.”
De diepte in met ondernemers
Op dezelfde plek, maar in een totaal andere setting, is Sinnema elke
eerste donderdag van de maand gastheer van Made in Deventer. Een
businessprogramma met MKB Deventer, in samenspraak met Maarten
Geurtse van de Deventer Schouwburg, waarin ondernemers uit de stad
uitvoerig aan het woord komen. Een radio-uitzending met diepgang.
“Deventer heeft de grootste mkb-afdeling van Nederland”, weet Sinnema.
“Er is ontzettend veel ondernemerschap in deze stad en dat willen wij
graag laten zien. Ook hiervoor is de schouwburg een uitgelezen plek, maar
misschien kunnen we de foyer nog meer benutten door na de uitzending
een netwerkborrel te houden.”
Sinnema denkt dat de samenwerking met het Podium van de Stad steeds
intensiever wordt. “Politiek correct gezegd: iedereen bezuinigt, dus we
moeten de krachten bundelen. Maar dat is ook iets wat ik zelf heel graag
wil.” Hij vindt het Podium van de Stad een goed initiatief. “Het biedt
Deventenaren niet alleen de kans mee te denken over de programmering,
je bindt ook nieuwe mensen aan je podium. Een doelgroep die je anders
misschien niet bereikt. Door met verschillende partijen op te trekken,
kom je wellicht op ideeën, optredens en artiesten waaraan je zelf niet had
gedacht. DRTV is in elk geval erg blij met de samenwerking en wil deze
graag optimaliseren. Want er valt nóg meer uit te halen.”

Durk-Jan Sinnema - DRTV

- 70 -
Enthousiasme
Alex werkt
aanstekelijk
Wim Fiselier is directielid van ArtEZ, hogeschool voor de kunsten.
De Deventenaar werkt al jaren samen met het Podium van de Stad
en directeur Alex Kühne. “Schouwburgen móéten er voor de stad zijn.
Alex heeft dat in het snotje.”

- 71 -
Deventer is een centraal punt voor docenten en studenten van
kunstacademie ArtEZ. De stad is vanuit alle locaties van de school –
Arnhem, Enschede en Zwolle – goed te bereizen. Je zou haast zeggen
dat Deventer de hoofdlocatie van de school moet huisvesten. Directielid
Wim Fiselier lacht om de suggestie: “Dat is utopisch denken. Als je nu
een nieuwe kunstacademie zou beginnen in Gelderland en Overijssel, is
Deventer interessant. Maar de realiteit is een heel andere. ArtEZ is diep
geworteld in de steden waar we nu zitten, die zijn zelfs terug te vinden in
onze naam. We verzorgen in Deventer wel een honoursprogramma voor
studenten die meer uitdaging willen dan het reguliere onderwijs ze biedt.”
Bovendien woont Fiselier (1953) zelf in de stad van koek, Go Ahead
en boek. Zijn studenten treden wekelijks op in het Podium van
de Stad, de zogenoemde lunchconcerten op vrijdagmiddag. Een
uitgelezen mogelijkheid te oefenen voor een nieuw, onbekend publiek.
“Een prachtgelegenheid”, vindt Fiselier. “Studenten beschouwen de
lunchconcerten vaak als try-out, bijvoorbeeld voor hun eindexamen: wat
gaat goed en waaraan moet ik nog vijlen? Al onze podiumopleidingen
krijgen in de schouwburg de kans: het conservatorium, de dansacademie
en de opleidingen theatermaken. Ik denk dat bezoekers van de schouwburg
zich dikwijls verbazen over het talent dat op ArtEZ rondloopt.”
Missie te vervullen
Nienke van den Bovenkamp, assistent van Albert Reinink, organiseert
en faciliteert de lunchconcerten en regelt de pr. Haar serviceverlening
is één van de redenen van het succes. “Wij worden met open armen in
de Deventer Schouwburg ontvangen”, zegt Fiselier. “Een warm bad.
Dat ervaren de musici, dansers en theatermakers van ArtEZ ook zo.”
Schouwburgen hebben in zijn ogen een missie te vervullen.
“De tijden van grote budgetten en fondsen zijn voorbij. Tegenwoordig
moet je een podium voor de stad zijn. Alex heeft dat goed in het snotje. Hij
zoekt de stad op en steunt allerlei initiatieven. Deventer is een dynamische,
actieve stad en Alex een ondernemende schouwburgdirecteur. Zijn
enthousiasme werkt aanstekelijk en zet mensen in beweging.”

- 72 -
Hoewel ArtEZ al voor het tijdperk Kühne samenwerkte met de
Deventer Schouwburg, is er sinds de nieuwe directeur wel het een en
ander veranderd. Zo worden de lunchconcerten niet meer standaard
in de stadsfoyer geprogrammeerd, maar kunnen deze ook worden
ondergebracht in de kleine zaal. “Dat zal het theaterbloed van Alex zijn”,
denkt Fiselier. “Dans, theater en bepaalde vormen van muziek komen
beter tot uiting in de kleine zaal. Terwijl singer-songwriters juist prima
in de foyer passen.”
Eigenzinnig jazztalent
De samenwerking tussen de kunstacademie en het Podium van de Stad
behelst meer dan alleen de optredens van studenten. Fiselier noemt
bijvoorbeeld het symposium dat het National Centre Performing Arts
(NCPA) er hield, over podiumangst. NCPA – een project van ArtEZ, Sport
Medisch Centrum Papendal en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
– houdt zich bezig met kennisoverdracht voor podiumkunstenaars.
Daarnaast participeert ArtEZ in het jaarlijkse Jazzfestival in de
schouwburg. Fiselier: “Daar mocht ik vorig jaar de New Generation Jazz
Award uitreiken aan Ingmar Glerum, een oud-student van ons. Ingmar is
een heel eigenzinnige jongen die sterk aan de weg timmert. Best leuk om
die prijs in mijn eigen stad uit te reiken.”
Fiselier ziet geen enkele reden de huidige samenwerkingsformule met
de schouwburg vaarwel te zeggen. “Misschien moeten we elkaar zelfs
vaker opzoeken. Kennisdeling wordt steeds belangrijker, daar kunnen
we nog veel meer mee dan dat ene symposium van NCPA. De Deventer
Schouwburg, vlakbij het station, heeft een geweldige ligging voor ArtEZmensen.
En o ja, Deventer is een leuke stad, mag ik dat nog even zeggen?”

Wim Fiselier - ArtEZ hogeschool van de kunsten

K.O.Brass - Deventer Internationaal 25 maart 2015

REFLECTIE

- 78 -
Van ‘krullen
jongen’ tot
hoofd
techniek
Hoe beïnvloedt het Podium van de Stad het werk van
managementteamleden? De visie van Charles Haverhoek, hoofd
techniek en toneelmeester.

- 79 -
“Ik ben 31 jaar geleden begonnen bij de Deventer Schouwburg als
krullenjongen, iemand die allerlei klusjes opknapt. Inmiddels ben ik
hoofd techniek en toneelmeester. Het Podium van de Stad heeft mijn werk
veranderd, spannender gemaakt. Het begon met de vraag van interimdirecteur
Walter Ligthart aan het personeel. Hij zei ‘Er komt een grote
verbouwing aan, maar wat willen we eigenlijk met de schouwburg?’ Dat
was voor mij heel duidelijk: de verbouwing is mede mogelijk gemaakt door
gemeenschapsgeld, zet het gebouw dan ook open voor de gemeenschap.
De meesten dachten er zo over. Alex Kühne is met die plannen aan de slag
gegaan, gesteund door de subsidie van Stichting DOEN en met Albert
Reinink als stadsprogrammeur. Theatergroepen werden uit het buurthuis
naar de kleine zaal getild. Dat vonden ze prachtig, in een echt theater
staan! Met steun van professionele licht- en geluidsmensen. De groepen
kregen een opleving, sommigen kwamen voor het eerst sinds jaren weer
in de schouwburg. En voelden zich hier thuis.
Bij voorstellingen in het Podium van de Stad denken wij meer mee dan
bij het basisprogramma. Wij betrekken de mensen erbij, laten ze aan de
slag gaan met het licht en van het decor maken we samen iets moois.
Dat heeft mijn werk leuker gemaakt. Bij het basisprogramma weet je
vooraf exact wat je moet doen. Bij Podium van de Stad maak je samen
met theatergezelschappen uit de stad een product. Veel verenigingen
waarderen dat ontzettend.
Podium van de Stad heeft allerlei mooie projecten opgeleverd. Ik denk
bijvoorbeeld aan de kamermuziek- en lunchconcerten. Of Theater 60+.
Voor de oudere doelgroep was voorheen één dag in het jaar ingeruimd,
de werkgroep 60+ organiseert zes of zeven activiteiten per seizoen. We
moeten ervoor waken dat groepen in de komende fase van het Podium
van de Stad niet tussen wal en schip belanden. Dat ze weer teruggeworpen
worden naar het buurthuis. De schouwburg moet met de gemeente een
plan ontwikkelen om deze groepen een podium te kunnen blijven bieden.”

- 80 -
Kruis
bestuiving
maakt ons
sterk
Hoe beïnvloedt het Podium van de Stad het werk van
managementteamleden? Hoofd marketing en communicatie
Daphne Scholting deelt haar verhaal.

- 81 -
“Toen ik nog in een ander theater werkte, werd ik op straat aangesproken
door mijn buurman. ‘In Deventer hebben ze Theater 60+’, zei hij. ‘En dat
is zo fijn, want dan kan ik ’s middags naar het theater. Zoiets hebben jullie
niet hè.’ Wat een mooi initiatief, dacht ik. Inmiddels werk ik anderhalf
jaar in de Deventer Schouwburg. En zie ik hoe Theater 60+ een eigen
werkgroep heeft van actieve zestigplussers met hart voor het theater
die samen met de stadsprogrammeur elk seizoen een mooi programma
samenstellen. Prachtig.
Maar ik geniet ook van het ArtEZ-lunchtheater. Wat is er leuker dan in
je pauze te genieten van jong talent? Of zomaar op de woensdagmiddag
een mooi concert van Deventer Internationaal mee te maken? Zoals
kortgeleden K.O. Brass met de blazers van The Kyteman Orchestra. Gratis
en voor niets.
De deuren van ons theater staan wagenwijd open. Via Podium van de Stad
staat de Deventer Schouwburg in direct contact met heel veel groepen in
de samenleving. Dat heeft zijn weerslag op de werkzaamheden van mijn
afdeling. Zo kregen we van het moderne operagezelschap Opera2day het
verzoek participanten te zoeken voor hun opera ‘Médée’. Via Podium van
de Stad hebben wij korte lijnen met koren in de stad. Uiteindelijk heeft
Toonkunstkoor Euterpe meegedaan aan dit bijzondere project. Het werd
een prachtavond.
Ook werken wij samen met Podium van de Stad bij de invulling van de
Deventer Dansdagen. Daarvoor wordt altijd minimaal één professionele
voorstelling geprogrammeerd. Afgelopen jaar was de Belgische Isabelle
Beernaert te zien met haar voorstelling ‘Glass’. Voorafgaand was een
workshop georganiseerd voor de leerlingen van de Leeuwenkuil en
Studio DanZo. Uiteindelijk vul je elkaar aan en maak je op die manier het
aanbod van de Deventer Schouwburg compleet.
Qua publieksgroepen is er sowieso veel overlap tussen het basisprogramma
en het Podium van de Stad. Beide onderdelen horen bij elkaar en
beïnvloeden elkaar positief. Die kruisbestuiving is leuk en maakt ons
sterk.”

- 82 -
Altijd
flexibel
zijn
Hoe beïnvloedt het Podium van de Stad het werk van
managementteamleden? Maarten Geurtse, manager horeca en
evenementen, vertelt.

- 83 -
“Of je het nu hebt over het basisprogramma of over Podium van de Stad:
mensen moeten zich comfortabel voelen in dit theater. Hoe ik daarvoor
zorg? Bij het Podium van de Stad begint dat al in het voortraject. Ik vraag
aan mijn collega’s Albert Reinink en Nienke van den Bovenkamp wat er
gaat gebeuren en wie er komen. Daarna is het een kwestie van mensen
met een open houding tegemoet treden, even het gesprek aangaan.
Sommigen weten precies wat ze gaan doen, anderen moet je een eindje
op weg helpen.
Podium van de Stad werkt in die zin drempelverlagend. Albert en
Nienke zijn een soort wortels van de schouwburg in Deventer. Door hen
komen mensen in de schouwburg die hier niet of nauwelijks kwamen.
Uiteindelijk moet iedereen in dit theater z’n ding kunnen doen. Theater
60+ bijvoorbeeld wil dat leden van de werkgroep garderobedienst draaien
bij avonden die ze georganiseerd hebben. Als zij dat leuk vinden, prima.
En waar wij kunnen helpen, helpen we.
Als manager horeca en evenementen zorg ik ervoor dat bij activiteiten
in de schouwburg de horeca draait, de inkoop geregeld is, dat er een
leidinggevende is en dat de schoonmaak wordt gedaan. Daarbij verlenen
we gastvrijheid aan artiesten en bezoekers. Bij de basisprogrammering
heb je met professionals te maken die van tevoren precies weten wat ze
willen. Bij het Podium van de Stad is dat vaak anders. Je moet net iets
meer meedenken, iets meer helpen en goed luisteren. Altijd flexibel zijn.
Dat is niet erg maar juist uitdagend.
Ik zie het basisprogramma en Podium van de Stad niet als losse entiteiten.
Het is allemaal theater onder het dak van de Deventer Schouwburg. De
ene activiteit benader je net iets anders dan de andere. Komt ook doordat
je elke keer te maken hebt met andere mensen. Dat maakt dit werk zo
boeiend. Als er alleen een basisprogramma was geweest had ik het lang
niet zo leuk gevonden.”

- 84 -
Theaters
vinden
zichzelf
opnieuw uit
In het hele land denken schouwburgen na over hun nieuwe rol.
Deventer heeft het Podium van de Stad, maar hoe gaan ze te werk in
Tilburg, Rotterdam en Amsterdam? Een rondgang.

- 85 -
Doro Siepel houdt van vernieuwing en is doorgaans om de vier jaar
toe aan een andere uitdaging. Ze is echter al bijna negen jaar directeur
van Theater Zuidplein in Rotterdam. “Dit is een stad van vernieuwing,
van handen uit de mouwen. Bovendien is Rotterdam een wereldstad.
Ik ben er als mens helemaal op mijn plek. Theater is een spiegel van de
samenleving, dan moet je die samenleving ook tonen. Dat is wat wij sinds
eind jaren negentig doen. ‘Breed en ondiep’ is daarbij het motto. Want wij
bedienen zóveel groepen, dat we niet heel erg de diepte in kunnen gaan.
Maar iedereen kan in Zuidplein iets van zijn gading vinden.”
De werkwijze werpt zijn vruchten, want het bezoekersaantal is met enkele
tienduizenden per jaar gestegen. Dat geldt ook voor de Stadsschouwburg
in Amsterdam, waar Melle Daamen bij zijn aantreden als directeur – eind
2001 – vaststelde dat de schouwburg een enorme geschiedenis heeft,
maar geen toekomstperspectief. “Ik trof grof gezegd een bejaard icoon”,
schrijft hij in zijn boek Tien jaar Expanding Theatre, naar het gelijknamige
programma-onderdeel waarmee hij het theater weer laat bruisen. Door
samen te werken met de stad en een nieuw publiek te trekken. “De
schouwburg was introvert en het draagvlak voor verandering was groot.
Het is ons gelukt op grote schaal mensen geïnteresseerd te maken voor
maatschappelijke onderwerpen en nieuwe vormen van theater.”
Een willekeurige greep uit het programma van de Stadsschouwburg de
laatste vijftien jaar: ‘Het grote gala van het terrorisme’ (precies drie jaar na
de aanslagen op de Twin Towers), ‘Het eerste Amsterdamse Sinterklaasgala
voor volwassenen’, ‘Het Grote Interviewgala’, ‘Amsterdammer van het jaar’
en ‘Twintig jaar zonder Muur’, over de periode na de val van de Berlijnse
Muur. Stuk voor stuk evenementen die de schouwburg organiseerde met
andere partijen uit de stad.
Waar Daamen zich hoofdzakelijk richt op een jong, maatschappelijk
geëngageerd en overwegend hoogopgeleid publiek, daar bedient Theater
Zuidplein de vele etnische groepen die Rotterdam rijk is. Theaters Tilburg
biedt op zijn beurt onderdak aan onder meer een groots carnavalsfestijn
en lokale helden als Guus Meeuwis verzorgen er optredens die ze nergens
anders geven.

- 86 -
De tijd van de schouwburg als verhuurschuur – zoals Siepel het noemt –
is voorbij. Elk theater moet nadenken over zijn plek in de maatschappij.
Zoals Melle Daamen in zijn boek laat optekenen: “De positie van het
theater als vrijetijdsbesteding heeft onder druk gestaan van toenemende
individualisering en alternatieve vrijetijdsbestedingen. Ondanks dat blijft
er naar mijn overtuiging behoefte aan collectieve beleving, al dan niet in
theatrale setting.”
Tilburg, van kunst tot carnaval
Bijna overal in Nederland experimenteren schouwburgen met een
programma met, voor en door de plaatselijke bevolking. “Je kunt niet
meer solitair in een stad staan”, zegt directeur-bestuurder Rob van
Steen van Theaters Tilburg, die de woorden van Daamen beaamt: “De
consument is individualistischer en kritischer. Je moet andere dingen
verzinnen om publiek te binden. Uit onderzoeken blijkt dat sinds 2009 de
bezoekersaantallen van schouwburgen met twintig procent zijn gekelderd.
De klassieke structuren en banden – mensen die in het voorjaar twintig
voorstellingen bestellen – zijn voorbij.”
Van Steen verruilde vier jaar geleden de Hanzehof in Zutphen voor zijn
huidige werkgever in de Brabantse textielstad. In het beleidsplan dat hij
schreef werd ‘Podium van de Stad’ het credo, dat inhaakt op het lokale
cultuurbeleid ‘De stad als podium’. “Wij moeten als theater onze positie
een beetje terugclaimen”, meent Van Steen, die de beschikking heeft
over een sjiek pand, sinds kort rijksmonument. “Wie bij ons rondloopt,
proeft de allure van het gebouw. Wij tillen de zaken graag op, of het nu
kwaliteitstoneel is of carnaval.” Daarbij werkt Theaters Tilburg steeds
nauwer samen met partners in de stad, de provincie en het land. Zo
programmeert het jazz samen met jazzpodium Paradox in de formule
Paradoxaal, verkoopt het een deel van het muziekaanbod via poppodium
013 en is er nauwe afstemming met vlakkevloertheater De NWE Vorst.
Daarnaast spelen festivals een prominentere rol, zoals Incubate voor
‘grensverleggende cultuur’ – met een eigen serie in de concertzaal –
en een evenement, samen met de literaire organisatie Tilt, waarbij
dwarsverbanden worden gelegd tussen literatuur en andere genres.

Theaters Tilburg
- 02 -

- 88 -
Ook heeft Van Steen de banden aangehaald met buurman Fontys
Hogeschool voor de Kunsten. “Ik heb studenten in mijn personeelsbestand,
maar ook steeds meer afstudeervoorstellingen worden bij ons gegeven.”
Verder is er al jarenlang een initiatief als het Kruikenconcert, een soort
Night of the Proms van Guus Meeuwis en vrienden. “Wat Guus bij ons
doet, doet hij nergens anders”, meldt Van Steen trots. “Dat koesteren wij.
Net als andere bekende Tilburgers die ik graag uitdaag hun avond samen
te stellen. Denk aan Marc-Marie Huijbregts, Karin Bruers en Jacqueline
Govaert.” Niet alleen professionals, ook amateurs krijgen ruim baan in
de schouwburg van Tilburg. “Wij zetten ons netwerk in om groepen
aan elkaar te koppelen.” Eén van de resultaten daarvan is de voorstelling
‘Beppen’, die in navolging van het Eindhovense Parktheater wordt
ontwikkeld met de lokale daklozenopvang.
Andere publiekstrekkers in het Podium van de Stad zijn het Hand-in-
Handgala, voorafgaand aan Roze Maandag tijdens de Tilburgse Kermis,
en carnaval. Van Steen: “Je kunt carnaval op allerlei plekken in de stad
traditioneel vieren, inclusief Gerard Joling en andere flauwekul. De
ceremoniële activiteiten van carnaval vinden plaats in ons huis. Wij zijn
de residentie van de Prins, bieden hem en zijn gevolg een week lang
onderdak. Daarmee verhef je de onderdelen van carnaval die te verheffen
zijn. In de schouwburg wordt het evenement groter en theatraler. We
rijken prijzen uit aan degenen met het mooiste kostuum. De optocht trekt
’s zondags langs de schouwburg. Wie in de foyer zit, ziet alles.”
Rotterdam, trotse smeltkroes
Hoe anders is de realiteit hemelsbreed zestig kilometer verderop. In
wereldstad Rotterdam, waar elke zomer een bonte zomercarnavalsparade
door de straten trekt, wemelt het van de verschillende nationaliteiten.
Vele exoten kwamen als gastarbeider in de haven te werken. Toen
wethouder Hans Kombrink eind jaren negentig besloot dat de
buitenlandse werknemers in Nederland mochten blijven, benaderde
hij Siepels voorganger Ruud Breteler met het initiatief ‘iets’ voor de
nieuwe Nederlanders te doen. “Mijn voorganger haalde voorstellingen
uit hun oorspronkelijke thuislanden”, vertelt Siepel. “Daar kwamen veel
Rotterdammers op af, maar een deel ook niet.

Theater Zuidplein Rotterdam
- 02 -

- 90 -
Het subsidiebudget ging omlaag en er kwam een nieuwe directeur: Doro
Siepel. Een vrouw met ervaring in de reclamewereld. “Ik vroeg me af:
wat wil de klant? We hebben veel marktonderzoek gedaan, wilden van
Zuidplein echt een theater van de stad maken. Daarbij vinden we niks
van de kwaliteit. Als het publiek is geraakt door een voorstelling, is het
kwaliteit.” Siepel verhaalt over een optreden van een Hindoestaans-
Nederlandse toneelgroep. “Ik vond het met mijn westerse opvatting van
wat kwaliteit is echt heel slecht, vreselijk overdreven geacteerd. Maar de
bezoekers liepen lachend de zaal uit en hadden genoten. Zij vonden al die
brede gebaren, helemaal in de Bollywoodtraditie, juist prachtig.”
Zuidplein profileert zich als het ‘enige middelgrote theater dat zich ook
richt op theaterliefhebbers met mbo-niveau of lager’. “We hebben in
Rotterdam veel mbo’ers”, weet Siepel. Daarnaast is de stad zoals gezegd
een internationale smeltkroes. Alleen voor nationaliteiten die in de
Maasstad met 10.000 ingezetenen of meer zijn vertegenwoordigd, maakt
Theater Zuidplein specifiek programma. Dat betekent voor Turken,
Marokkanen, Hollanders, Kaapverdianen, Surinamers en Antillianen.
“We segmenteren natuurlijk enorm”, beseft Siepel. “Wij hebben een zaal
met zeshonderd stoelen en één met 170 stoelen; je wilt niet dat er maar
vier man zitten.” De uitzonderingen die de regel bevestigen zijn Iraniërs,
Irakezen, Pakistani en Chinezen. Relatief kleine groepen die de zaal altijd
vol krijgen. “Zij worden niet actief door ons benaderd maar komen uit
zichzelf. Wij vinden het geweldig een bijdrage te mogen leveren aan het
verrijken van de kunst en cultuur in Rotterdam.”
Wat is in haar ogen de functie van schouwburgen en theaters anno 2015?
“De samenleving staat niet stil en verandert continu. Wij houden telkens
een vinger aan de pols en springen in op ontwikkelingen. Er komen
bijvoorbeeld steeds meer ouderen in Rotterdam. Ik vind dat wij daar
als theater iets mee moeten.” Daarnaast voelt Theater Zuidplein zich
medeverantwoordelijkheid voor de scholingskansen van jongeren. “We
zijn daarom een leerwerkbedrijf. Zo’n zestig mbo- en hbo-studenten
lopen hier jaarlijks stage. Via hen leer ik weer meer over hun achterban.
Ook bemoeien wij ons gevraagd en ongevraagd met het Hart van Zuid, het
centrum van Rotterdam-Zuid. De gemeente vraagt ons vaak als adviseur,
omdat wij de mensen hier zo goed kennen.” Derde maatschappelijke

- 91 -
doelstelling van het theater is citymarketing van Rotterdam. Siepel: “In
binnen- en buitenland geef ik presentaties over onze werkwijze.”
Pionieren in Amsterdam
Vervelen doet de bevlogen directrice zich nog lang niet, dat is duidelijk.
Haar collega van de Amsterdamse Stadsschouwburg, Melle Daamen, zit
nog veel langer op zijn plek. Dat directeuren wat langer blijven zitten is
wellicht inherent aan de veranderlijke tijden voor schouwburgen. Iedereen
moet in zijn eigen gemeente het theater herdefiniëren. Dat is geen klus
die in een paar jaar geklaard is, maar een blijvend proces van veranderen
en inspelen op ontwikkelingen. Voor Daamen vormden zijn eerste tien
jaar in de statige Stadsschouwburg aan het Leidseplein inspiratie voor
een boek. Expanding Theatre, het theater dat naar buiten treedt. “Wij
pionierden”, gaat Daamen terug naar de eerste jaren van dit millennium.
“Wat kun je anders doen vanuit een traditioneel gebouw? Dat was onze
invalshoek. Hoe binden we een jong, maatschappelijk publiek aan ons?
Dat is met vallen en opstaan gelukt.”
De Stadsschouwburg moest in zijn ogen ruimte geven aan andere
kunstuitingen als film, beeldende kunst, performance, totaaltheater,
nieuwe media en events. Bovendien miste Daamen de actualiteit in
het theater. “Als er iets gebeurt in de samenleving kunnen klassieke
podiumkunsten zoals dans en toneel daar niet zo snel op inspelen.” De
nieuwe aanpak resulteerde in avonden over serieuze onderwerpen als
terrorisme tot lichte avonden over dromen of schoonheidsidealen. Van
inhoudelijke avonden over vrijheid van meningsuiting tot vermakelijke en
feestelijke programma’s op sinterklaas- en kerstavond. Van grootschalige
programma’s tot intieme avonden.
Sommigen keken in de beginjaren negatief naar Expanding Theatre.
‘De feestjes van de nieuwe directeur’, werden de avonden soms smalend
genoemd. “Dat kwam doordat het programma-onderdeel in de eerste
jaren vrij experimenteel was”, zegt Daamen in zijn boek. “Niet alle
evenementen waren even inhoudelijk. Opeens kwamen er allemaal
jongelui naar de Stadsschouwburg, en die rookten en dronken op de
heilige toneelvloer. Dat was iets heel anders dan wat er tot dan toe in deze

Stadsschouwburg Amsterdam
- 90 -

- 02 -

- 94 -
schouwburg gebeurde.” Het was Daamens primaire doel ‘snel reuring te
creëren’ om aan een nieuw publiek te laten zien dat het gebouw ook voor
andere doeleinden dan toneel gebruikt kan worden.
Zo kwamen er zogenoemde Blind Date-avonden – geïnspireerd door
een soortgelijk initiatief in de Berlijnse Volksbühne – waarbij publiek de
kans kreeg met ‘interessante gasten’ in gesprek te gaan over thema’s als
jaloezie, angst en lust. Die gesprekken vormden het hoofdprogramma,
met daaromheen optredens, debatten en performances. Daamen:
“Kenmerkend voor Blind Date en voor Expanding Theatre in het
algemeen is dat het publiek uit zijn klassieke rol als toeschouwer wordt
gehaald en verleid wordt actief mee te doen.”
De eerste Blind Date-avond werd een chaos, waarbij niemand begreep
wat de bedoeling was. Daamen: “Daaruit hebben we de belangrijke les
getrokken dat je Expanding Theatre altijd tezamen met het hele publiek
moet beginnen. Anders voelt het publiek zich verloren. Net als in de
kerk moet iedereen eerst door meneer pastoor welkom worden geheten.
Daarna is er genoeg sfeer en saamhorigheid om over het hele gebouw uit
te waaieren. Bij voorkeur vindt er een centrale afsluiting plaats om ook
gezamenlijk weer ‘de kerk’ te verlaten.” De Stadsschouwburg, Theaters
Tilburg en Theater Zuidplein ontwikkelen ook zelf programma’s, uiteraard
met anderen. Daamen: “Als een productie of samenwerking succesvol is,
vinden wij het leuk daar een vervolg aan te geven. Inmiddels hebben we
al een flink aantal vaste partners.”
Het gesprek opengooien
Hoe de toekomst tegemoet te treden? Voor Daamen is dat duidelijk:
“Expanding Theatre is een vast onderdeel van onze programmering
geworden. Het is van eminent belang voor onze reputatie en spraakmakend
in de stad. Maar hoe de toekomst er precies uitziet, weet ik net zo min als
dat ik dat bij mijn aantreden wist. Het leuke van Expanding Theatre is
juist het experimentele karakter ervan. Nieuwe dingen doen en daarbij
de grenzen opzoeken, zoals ik in 2002 al formuleerde. En dat wil ik
blijven doen.” Van Steen: “We zitten nu halverwege de periode van mijn
toekomstvisie die ik in 2011 opstelde. Ik trek deze lijn nog een paar jaar

- 95 -
door. Misschien moet ik net als Deventer werken aan een 2.0-versie van
mijn toekomstvisie, inspelend op het nieuwe beleid van de gemeente en
de Rijksoverheid. Schouwburgen kunnen elkaar in elk geval helpen en
inspireren. Iedereen wil graag uniek zijn en zelf het wiel uitvinden, maar
stiekem lijken we allemaal op elkaar.”
Siepel pleit voor een open gesprek tussen gemeenten en podia. “Zij moeten
met elkaar afspreken wat de functie van een theater in een gebied of stad
is. De gemeente, vaak subsidiegever, moet zich afvragen wat zij wil dat
het theater doet voor de stad. Daarover moeten goede afspraken worden
gemaakt, zodat het podium daadwerkelijk een opdracht heeft. Met als
uitgangspunt: wat kunnen wij bijdragen aan het welzijn van de mensen
in deze stad?.” Van de gemeente Rotterdam krijgt Theater Zuidplein
alle ruimte om te ondernemen en te innoveren. “Daar ben ik de stad
ontzettend dankbaar voor. We krijgen mogelijk zelfs een nieuw podium.
Wij zullen groepen die in aanvang niet naar het theater gaan proberen te
blijven trekken. Ik kan hier nog zoveel vernieuwing doorvoeren, voor mij
bestaat er geen leukere werkplek.”

- 96 -
Iedereen
program
meur
Fase 2.0 van het Podium van de Stad (PvdS) staat voor de deur. Wat
hebben we geleerd in de eerste fase en waar willen we naartoe?
Alex Kühne werpt een blik op de nabije toekomst.

- 97 -
Natuurlijk is het pure grootheidswaanzin, maar wij dromen van een
tweede schouwburg omdat het aantal projecten in het Podium van de Stad
te groot wordt voor één pand. Die tweede schouwburg zal er niet komen.
Maar wil je een hoger niveau bereiken – en dat willen we – dan moet
je een groot ideaal hebben. Wij zijn pas klaar op het moment dat elke
doelgroep in deze stad op één of andere manier wordt vertegenwoordigd
in dit podium. In Deventer wonen 100.000 mensen, als zij allemaal twee
of drie keer per jaar hier iets doen, zit ons huis wel zo’n beetje vol.
We staan aan de vooravond van de tweede fase van het Podium van de
Stad. Wat hebben we geleerd en hoe gaan we verder? Om te beginnen
zijn we erg trots op wat we bereikt hebben. We hebben het programma
van de schouwburg uitgebreid, verbreed en mooier gemaakt met pareltjes
overal uit en voor Deventer. Podium van de Stad is een begrip geworden
en verankerd in stad en samenleving. Er zijn in drie jaar tijd ruim 650
activiteiten en projecten uitgevoerd, goed voor meer dan 120.000
bezoekers. 140 vrijwilligers uit de stad dragen verantwoordelijkheid voor
de verschillende programma’s. Er blijven nieuwe initiatieven naar ons toe
komen en er is nog heel veel vraag uit te zetten. Stichting DOEN noemt
en roemt ons als meest innovatieve theater.
Op zoek naar het ultieme
Alle activiteiten in het Podium van de Stad zijn te veel voor één
stadsprogrammeur. Bovendien kost het verbeteren van de kwaliteit van
de programma’s een hoop tijd. Participerende groepen leunen soms te
veel op de Deventer Schouwburg. Het ontbreekt aan tijd om de projecten
allemaal financieel gezond krijgen. Nieuwe fondsen zijn nauwelijks
geworven de afgelopen jaren. De kwaliteit en organisatiekracht van
de participerende festivals gaat achteruit. Het kost tijd en aandacht dit
proces te keren.
Dat betekent dat we veel, heel veel te doen hebben. Om te beginnen gaan
we een kwaliteitsslag maken. Het is onze professionele plicht ervoor te
zorgen dat onze werkgroepen niet telkens voor de hand liggend repertoire
boeken. Wij moeten ze laten zien wat er nog meer in de markt is en hen

- 98 -
prikkelen artiesten te boeken waar ze op voorhand niet aan denken.
Daarnaast is het zaak helder te definiëren wat de verantwoordelijkheid
is van de werkgroepen in relatie tot de professionele ondersteuning. Wij
moeten per werkgroep of per programma een doelstelling bepalen. Veel
aandacht moet uitgaan naar financieel management: het vinden van
fondsen, projecten en andere founders om projecten betaalbaar te houden.
We moeten fondsen en overheden betrekken bij deze participatie.
Drie programmalijnen
Vanaf september 2015 verdelen we de programma’s binnen het Podium
van de Stad over drie categorieën. Iedere programmalijn kent haar eigen
doelstellingen en stadsprogrammeur(s). Lijn één zijn alle projecten die
met het programmeren van voorstellingen te maken hebben. Aangevuld
met een speciale stadsprogrammeur die verantwoordelijk is voor de
festivals. Ten tweede kennen we alle maatschappelijke projecten in de
schouwburg. Derde poot is de stad op het podium waarin alle amateurs
en (semi-)professionelen hun weg naar de Deventer Schouwburg vinden.
Deze onderverdeling maakt het mogelijk de juiste programmeurs bij de
juiste programma’s te zoeken. Met name binnen de maatschappelijke
projecten willen we verschillende mensen uit de stad uitvoerende
verantwoordelijkheid geven.
Wat gaan we verder tussen 2015 en 2019 doen? Op basis van de hierboven
genoemde waarnemingen, stellen we ons de volgende doelen:
• Vergroten en verrijken van het totale aanbod van de Deventer
Schouwburg;
• Vergroten van het publieksbereik van de Deventer Schouwburg;
• Delen en geven van verantwoordelijkheden aan de samenleving in alle
facetten van het theatervak;
• Grenzen vinden van publieksparticipatie en nemen van eigen
verantwoordelijkheid binnen de schouwburgorganisatie;
• Bereiken van specifieke doelgroepen die anders de weg naar de
Deventer Schouwburg moeizaam vinden;
• Realiseren van de maatschappelijke verankering van de DS in de
samenleving;

- 99 -
• Hebben van een groot ideaal, alle groepen uit de samenleving zichtbaar
maken op en in het Podium van de Stad. Zoals eerder gezegd: als de
schouwburg vol is, bouwen we er gewoon nog één;
• Uitgroeien tot een theater van, voor en door de hele stad;
• Via Podium van de Stad de weg stimuleren naar de reguliere
basisprogrammering van de DS;
• Alle bezoekers leren kennen van het Podium van de Stad en contact
met en onderhouden.
Alle projecten in Podium van de Stad 2.0 voldoen aan de volgende criteria:
• Ontstaan vanuit ‘de vraag’ uit de samenleving (waar geen vraag is kan
vraag gecreëerd worden);
• Alle werkgroepen binnen Podium van de Stad werken vanuit eigen
verantwoordelijkheid aan hun project, product, organisatie, publiek en
financiering;
• In ieder project is altijd een link met de Deventer Schouwburg als
culturele ontmoetingsplaats in de breedste zin van het woord;
• Alle projecten hebben een Deventer connectie;
• De Deventer Schouwburg stimuleert en faciliteert kwaliteitsverbetering
in alle facetten voor alle werkgroepen van het Podium van de Stad.
Doel daarin is altijd beter worden; inhoudelijk, in bereik en financieel.
Beheerste groei
Omdat is gebleken dat het takenpakket van het Podium van de Stad te
omvangrijk is voor één stadsprogrammeur, is het noodzaak vanuit een
nieuwe organisatiestructuur te werken. Helemaal nu we nog verder willen
groeien en professionaliseren. Voor de drie programmalijnen hebben we
verschillende stadsprogrammeurs nodig. Ieder met zijn eigen kwaliteit in
programmeren, maatschappelijke projecten, festivals of het begeleiden
van amateuractiviteiten. Dit kwartet – van wie één in vaste dienst en
drie zzp’ers – wordt aangestuurd door een manager. Hij is inhoudelijk
en zakelijk eindverantwoordelijk, geeft leiding en zorgt voor de juiste
inbedding van Podium van de Stad in het programma van de Deventer
Schouwburg. Een communicatiemedewerker maakt het team compleet,
aangezien wij de pr en het bereik van de PvdS-programma’s willen

- 100 -
verbeteren. Om de ambities waar te maken, dient er goed geïnvesteerd te
worden in de kwaliteit van de stadsprogrammeurs.
We dichten hem/haar de volgende taken en verantwoordelijkheden toe:
• Professioneel begeleiden van de projectgroepen;
• Activeert de projectgroep tot het nemen van eigen verantwoordelijkheid;
• Stimuleert de werkgroep in het optimaliseren van de kwaliteit;
• Werkt inspirerend en stimulerend, omdat hij/zij beschikt over grote
inhoudelijke vaardigheden die aansluiten op de werkgroep;
• Kan meerdere groepen onder zijn/haar hoede hebben;
• Draagt verantwoording af aan de manager.
Van onze werkgroepen verwachten wij dat zij zelfstandig kunnen
programmeren, produceren, werven en financieren. Ze moeten een
inhoudelijk idee hebben, dat kunnen uitvoeren, een doelgroep voor ogen
hebben en de benodigde financiën kunnen organiseren. Projectgroepen
moeten een bestuur, een begroting en fondsen hebben. Samen met de
stadsprogrammeur, aan wie ze verantwoording afleggen, stellen zij per
project taken, verantwoordelijkheden en doelstellingen op. Beide partijen
accorderen dit plan. De stadsprogrammeurs gaan pas aan het werk
wanneer de financiële basis voor een project gezond is.
Podium van de Stad kiest voor beheerste groei van zijn activiteiten. Maar
we maken bij aanvang van seizoen 2015-2016 wel een grote sprong om
de ingeslagen weg voort te zetten en de continuïteit van de projecten en
initiatieven te waarborgen. Belangrijk is verder aan te sluiten op andere
initiatieven en organisaties in de stad; we willen bijdragen aan het totale
culturele klimaat van Deventer.
Belangrijke afstemming moet plaatsvinden met Bibliotheek Deventer,
filmtheater De Viking, VVV, Evenementenbureau en bestaande
werkgroepen en stichtingen om hen een plaats te geven in de coöperatie.
Verder is het cruciaal dat de gemeente Deventer onze methode van werken
onderdeel laat zijn van de kerntaak van de NV Deventer Schouwburg.

- 101 -
Club van duizend
Daarnaast zijn we nadrukkelijk op zoek naar andere financieringsvormen.
Doel is op termijn een groot deel van onze inkomsten zelf te realiseren.
We werken aan vriendenconstructies, aandeelhouderschap, sponsoring
en crowdfunding. Podium van de Stad wordt op termijn een coöperatie.
Iedere werkgroep kent daarin haar eigen plaats en verantwoordelijkheid.
Natuurlijk past het ook binnen de coöperatiegedachte aandelen uit te
geven. Het aandeel behoudt zijn waarde en is verkoopbaar aan derden.
De financiële doelstellingen op een rij:
• PvdS heeft een eigen sluitende begroting waarin met gecalculeerde
risico’s gewerkt kan worden;
• Winsten in PvdS worden aangewend voor risicodekking en investering
in nieuwe projecten. Van iedere euro ‘winst’ gaat 25 procent naar de
reserve en 75 procent naar de ontwikkelportefeuille. Dat gedeelte kan
direct worden besteed;
• Met fondsen en overheden maken we meerjarige afspraken;
• Groei en uitbreiding van PvdS is uitsluitend mogelijk wanneer er
volledige dekking is voor een nieuw project op alle terreinen (personeel,
materieel en qua planning).
We kunnen op verschillende manieren sponsoren binden. Hierin ligt
wederom een grote verantwoordelijkheid bij de werkgroepen, maar ook
de stadsprogrammeurs spelen in dit werven een actieve rol. Belangrijk is
de vraag wat de sponsor heeft aan zijn steun aan de Deventer Schouwburg.
Alleen maar geld ophalen is niet meer van deze tijd. Heldere tarieven en
tegenprestaties moeten per project in kaart worden gebracht. Daarnaast
willen we financiële steun verwerven uit de massa, oftewel crowdfunding.
Bijvoorbeeld middels ‘De club van duizend’. Als wij als schouwburg het
Podium van de Stad belangrijk vinden, dan zijn er zeker duizend mensen in
Deventer die dat ook vinden. Podium van de Stad vraagt hen een bijdrage
van honderd euro per jaar. Dan heb je een bedrag van 100.000 euro bij
elkaar. Maar hoe krijg je die eerste duizend mensen bereid honderd euro
te geven? Daarvoor moeten we goede plannen ontwikkelen. Doelstelling
is in elk geval drie jaar lang zo’n club van duizend aan ons te binden.

- 102 -
Van basisprogramma naar Podium van de Stad
Wij streven naar hoge participatie, willen dat zoveel mogelijk mensen
meedoen in het Podium van de Stad. Daarin is het goed mogelijk dat
het Scapino Ballet niet meer komt omdat de basisprogrammeur dat wil,
maar omdat de stad het Scapino Ballet in de Deventer Schouwburg wil
zien. Mogelijk gemaakt door de werkgroep Dansprogramma Deventer.
Het programmeersysteem in de Nederlandse schouwburgen zal wel eens
drastisch kunnen veranderen. Meer vraaggestuurd, artiesten die minder
het land doorreizen en langere series voorstellingen in een theater. Dat
kan het einde betekenen van de basisprogrammering zoals we die nu
kennen. We zullen zien of die tweede schouwburg er komt, maar wat ons
betreft mag iedereen in deze mooie stad zich programmeur voelen van
dit podium.

- 103 -

Deventer Schouwburg

SAMEN
WERKINGS
PROJECTEN
Op de volgende pagina’s alle Podium van de Stad projecten
2011 - 2015 met daarbij de frequentie per seizoen en het
aantal bezoekers/deelnemers.

Topstukken
Oude Muziek
Kyteman Orchestra
Airways / 4 OOST
Mijn Faust
Comité 4 mei
Deventer Open Podium
Politiek Café
Schouwburger
Alevitische Vereniging
Kamermuziek
De Avond van het Korte Verhaal
Swingtop Session
TGIF
Molukse Programmering
Literatuur Festival
Jazz Serie
Turkije – NL 400 jr
Opa en Oma dag
Humorfestival
Wijkwinkel
Deventer Op Stelten
Saxion Inspires
Deventer Internationaal
Kunstkring Bathmen
UIT Festival
Topstroom
DRTV
Festival het Accordeon
40 UP
Praamstra Live
Humor Achter de IJssel
Moskou aan de IJssel
SAX Event
Rondleidingen
Lekker
Theater 60+
Sportgala
Geelensnel.nl
Exposities
Kinderboekenweekspektakel
Vrijwilligersgala
Jongerenambassadeurs
Morgenlandfestival
Dream Cook Jump
Muzieksalon
Junior Dictee
Turkse kindervoorstelling
Deventer Dans Dagen
Deventer Jazz Festival
ArtEZ Lunchvoorstellingen
Nederland Leest
W.A.R.M.
Theater Onbeperkt
Ali Çifteci
De Zwarte veer
De Avond van…
Flora Frits
Expo NAH
Deventer Wereldstad

Club TOPSTUKKEN van duizend
4000 1400 Bezoekers
18 x per seizoen
De Kersentuin van Anton Tsjechov; een van de acht
jaarlijkse topstukken; Toptoneel in Theater Bouwkunde
en de Deventer Schouwburg. (Foto Erwin Olaf)

Club OUDE van MUZIEK duizend
4000 700 Bezoekers
16 x per seizoen
Oude Muziek in Deventer; steeds op een andere plek;
in de kerk, in het Pennickshuis, in de synagoge,
in de Schouwburg.

Club KYTEMAN van duizend ORCHESTRA
4000 1200 Bezoekers
1 x per seizoen

Club AIRWAYS/4 van duizend OOST
4000 1000 Bezoekers
12 x per seizoen
Air Ways; een spectaculaire dansvoorstelling in de vier
grote Overijsselse schouwburgen. In samenwerking met
lokale dansers, muzikanten en figuranten.

Productiehuis Oost Nederland
in de Deventer Schouwburg.
Club MIJN FAUST van duizend
4000 185 Bezoekers
1 x per seizoen

Club COMITé van 4 Mei duizend
4000 300 Bezoekers
1 x per seizoen
Maria Juncal in de dansvoorstelling Anne Frank tijdens
de 4 mei herdenking 2014. De Deventer Schouwburg is
lid van het 4 Mei Comité.

Club Deventer van duizend open podium
4000 Bezoekers
1 x per seizoen

DE ACHTERSTE TIET
en de gemeentefinanciën
een villanelle
Beklaag de onderste in een totempaal
die krijgt het immers meestal voor zijn kiezen
en melk uit de laatste tiet is altijd schraal.
Het rijk schuift af, met een nederwaartse haal
het laagst bestuur heeft niets meer te verkiezen
beklaag de onderste in de totempaal.
Wat heden opgeld doet is afschuiftaal:
nieuwe taken, maar geen geld, een breuk in tere liezen,
en melk uit de laatste tiet is altijd schraal.
Bijstand zonder geld, de kas is kaal
wie blut is heeft ook niets meer te verliezen
beklaag de onderste in de totempaal.
Ziet iemand het wethouderschap als ideaal?
geldgebrek doet het beleid bevriezen
en melk uit de laatste tiet is altijd schraal.
Zwaarste last op zwakke schouders is ‘t verhaal
gemeentekas: teer als een mand van biezen.
Beklaag de onderste in de totempaal
en weet: melk uit de achterste tiet is altijd schraal.
Deventer, 7 februari 2014
Herman Posthumus Meyjes, stadsdichter, 2013-15
Club Politiek van cafe duizend
4000 1000 Bezoekers
10 x x per seizoen
Samen met de Deventer
redactie van De Stentor
en DRTV organiseert de
Deventer Schouwburg elke
maand een Politiek Café.
Tussen de raadsvergaderingen
in, worden om 20.00 uur in de
Deventer Schouwburg actuele
politieke zaken uit Deventer
besproken. Dit Politiek Café
is gratis toegankelijk voor alle
belangstellenden.

Club SCHOUWBURGER
van duizend
4000 4500 Bezoekers
10 x x per seizoen
Poppodium Het Burgerweeshuis programmeert in de
Schouwburg en vice versa. Dat betekent veel pop in de
schouwburg en jazz, kleinkunst literatuur etc. in het
poppodium.

Club Alevitische van duizend vereniging
4000 Bezoekers
12 x per seizoen
De Alevitische vereniging Deventer organiseert lezingen
en concerten in de Schouwburg over eigen geschiedenis
en cultuur.

De Stichting Kamermuziek Deventer is voortgekomen uit de ‘Deventer Kamermuziek Vereeniging’ die in
1932 werd opgericht en die per seizoen enkele concerten organiseerde in de toenmalige Schouwburg
aan het Grote Kerkhof.
In Maart 1942 werd op een bestuursvergadering besloten zich niet aan te sluiten bij de door de Duitse
bezetter ingestelde ‘Kultuurkamer’ en de consequentie hiervan te aanvaarden: ´in schijn ontbinding’,
wat niettemin feitelijke opheffing betekende.
Pas in 1954 werd de Vereniging heropgericht. Kort daarna werd gekozen voor de Stichtingsvorm.
Sindsdien werden meer dan 300 concerten, altijd in de Deventer Schouwburg, gegeven waarin vaak
werd opgetreden door musici van wereldfaam.
Club KAMERMUZIEK van duizend
4000 2864 Bezoekers
16 x per seizoen

Reizen
De Avond v/h Korte Verhaal
zaterdag 15 maart a.s. 19.30 - 23.00 uur / Deventer Schouwburg
Club DE AVOND van duizend VAN HET KORTE VERHAAL
4000 140 Bezoekers
1 x per seizoen

Club SWINGTOP van duizend SESSION
4000 12000 Bezoekers
140 x x per seizoen
Muzikaal voor en na-programma bij
weekend voorstellingen.

Club TGIF van duizend
4000 1450 Bezoekers
18 x per seizoen
Een groep jonge Deventernaren wilde naast de gearriveerde
cabaretiers graag meer aanstormend talent en stand-up comedy.
Zo werd ‘Thank God It’s Friday’ bedacht. Eens in de maand op
vrijdag jong en onbezonnen grappen maken en ondergaan.

Club MOLUKSE van PROGRAMmERING
duizend
4000 180 Bezoekers
1 x per seizoen
De Deventer Molukse gemeenschap houdt haar
geschiedenis in ere met het organiseren van reizen,
lezingen en theatervoorstellingen. Vaak in samenwerking
met Molukse theatergezelschap Delta Dua.

Rijksmuseum Amsterdam
18 apr, 16 mei, 11 jul, incl. vervoer €
18 apr, 16 mei, 11 jul, incl. vervoer & entree €
Zwarte Markt Beverwijk
18 apr, 16 mei, 11 jul, incl. vervoer & entree €
MUSICALS EN CONCERTE
Mega Piraten Festijn Nieuwleusen
13 juni, incl. vervoer €
13 juni, incl. vervoer & entree €
Billy Elliot
2 mei, 21 juni, incl. vervoer & zitplaats rang 2 €
21 juni, incl. vervoer & zitplaats rang 1 €
Toppers in Concert
23, 29, 30 mei, incl. vervoer €
23 mei, incl. vervoer & zitplaats Goldzone 1 €
29, 30 mei, incl. vervoer & staanplaats veld €
Meer informatie of boeken?
www.gebotours.nl of bel (0529) 48 1
Prijzen zijn vanaf en per persoon exclusief reserveringskosten. Alle fouten voorb
Club Literatuur van duizend festival
4000 200 Bezoekers
1 x per seizoen
De Geest moet Waaien is hét literaire festival voor
het gesproken woord. Gestart in Arnhem heeft het
de vleugels uitgebreid naar boekenstad Deventer. In
samenwerking met de boekwinkels en de bibliotheek.

17,50
32,50
19,50
N
Weemoedige free jazz in ‘opera’
van tenorsaxofonist Yuri Honing
18,00
29,00
67,00
69,00
24,50
94,00
106,00
2 34
ehouden.
RECENSIE
JAZZ
door Hans Invernizzi
DEVENTER – Een uitgelaten stel is
het kwartet van tenorsaxofonist
Yuri Honing (49) niet. De muziek
van de laatste cd Desire, die in Deventer
integraal voorbij kwam,
leent zich ook allesbehalve voor
gezellig geswing. Honing noemt
de acht titels op het album een
‘opera’ over verlangen naar de dingen
die je niet hebt en die er niet
zijn, naar de liefde en de dood. Yuri
uit zijn hunkering in lang aangehouden,
klaaglijke saxtonen.
Met grote ernst, precisie, gevoel
voor sfeer en een diepgewortelde
feel voor jazz rijgen Yuri, Wolfert
Brederode (piano), Gulli Gudmundsson
(contrabas) en Joost
Lijbaart (drums) dromerige, weemoedige
en ingetogen meanderende
stukken aan composities met
een pittiger maar geserreerde
groove en uitgesprokener partijen
voor de vier musici. Dat is een
goede zaak want een hele avond
naar donkere melancholische
klanken luisteren is deprimerend.
Al sinds hij opkwam in de jaren
negentig vermengt de bescheiden
Honing stijlen: jazz, pop, klassieke
en zelfs oude muziek. Op Desire
zette hij de compositie Lasciate
Mi Morire (Laat mij sterven), die
een letterlijke verwijzing is naar
het madrigaal van Claudio Monteverdi
uit 1614. Je kunt ook goed
horen dat Honing veel met pianist
Misha Mengelberg heeft gewerkt.
De free jazz zit stevig verankerd
in de aanpak van de stukken.
Qua techniek behoort het kwartet
tot de top van de vaderlandse
jazz. Lijbaart is één van de subtielste
slagwerkers die Nederland rijk
is. Gudmundsson speelt geen
noot te veel maar is toch een stuwende
bassist. Brederode is een
inventieve toetsenist met een fluweelzacht
touché. En de bandleider?
Die produceert met relatief
weinig noten betoverende solo’s.
Je wordt er misschien een tikje
somber van, maar het is aangenaam
toeven bij Honing.
Yuri Honing, Acoustic Quartet met
Desire
Gezien: Deventer Schouwburg, 20/3
★★★★✩
Yuri Honing - Benjamin Herman
Big Bent Braam - Wouter Hamel
Michiel Borstlap- Eric Vloeimans
Koen Schouten - Beets Brothers
Rob v/d Wouw - Fay Claessen
Ruben Hein - Martin Fondse
Matangi Quartet
Club JAZZ SERIE van duizend
Copyright (c)2015 De Stentor 23/03/2015
4000 600 Bezoekers
15 x per seizoen
Vijf jazz liefhebbers willen graag de jazzprogrammering van de
Schouwburg oppeppen met nieuwe muziek en jonge artiesten
en bands. Gelieerd aan het grotere Maart jazzfestival 23, 2015 is 7:15 de serie am / een Powered by TECNA
mooi succes waar in drie jaar tijd veel namen stonden.

In 2012 werden de 400 jarige betrekkingen tussen
Nederland en Turkije in het hele land gevierd met
allerhande festiviteiten. Z ook in Deventer met zijn
gemeenschap van 7000 Deventernaren met Turkse
wortels. Afsluiter was een picknick in het plantsoen
georganiseerd door alle partijen: gemeente Deventer,
Het Burgerweeshuis, Openbare Bibliotheek, Alevitische
vereniging, Deventer Schouwburg, Turks consulaat,
voetbalvereniging Turkse Kracht, Centrum Moskee,
Centrum Diversiteit en Samenleving en Turkse
ondernemers.
Club Turkije van - NL duizend 400 jr
4000 1000 Bezoekers
1 x per seizoen

Club Opa en van oma duizend dag
4000 150Bezoekers
1 x per seizoen
De Opa en Oma-dag, een matineevoorstelling voor
kleinkinderen met hun opa’s en oma’s. Waaraan ook de
Deventer opa’s en oma’s Pieter Postema, Thea Kokke en
Jose van Dalen meedoen.

6
HET DEVENTER OUDEJAARSDINER
GANGEN DINER
op het toneel geserveerd door RESTAURANT BOAS
met cabaretière NATHALIE BAARTMAN als gastvrouw
LACHEN, GIEREN, SMULLEN
WO 28 DECEMBER | 19.00 - 23.00 UUR
ONDERDEEL VAN HET HUMORFESTIVAL DEVENTER
Dineren op toneel met cabaret en muziek.
Club HUMORFESTIVAL
van duizend
4000 200 Bezoekers
1 x per seizoen

DE
WIJK
WINKEL
Club WIJKWINKEL van duizend
4000 700 Bezoekers
14 x per seizoen
De Wijkwinkel organiseert voorstellingen over zorg voor
patiënten, cliënten, hulpverleners, mantelzorgers, familie,
professionals en belangstellenden.

Club DEVENTER van duizend OP STELTEN
4000 5000 Bezoekers
1 x 3 per Dagen seizoen lang
Het internationaal buiten theater festival
“Deventer Op Stelten” met o.a. voorstellingen binnen en
buiten de Deventer Schouwburg.

Club SAXION van INSPIRES duizend
4000 50 Bezoekers
12 x per seizoen
Studenten Saxion Hogeschool gaan in debat;
met elkaar en met de stad

Club Deventer van duizend internationaal
4000 1200 Bezoekers 16 x per seizoen
Deventer Internationaal is muziek voor nieuwkomers
door nieuwkomers op twee locaties in de stad.
Lunchconcert in de schouwburg en ‘s avonds in het
Burgerweeshuiscafé.

Club KUNSTKRING van duizend BATHMEN
4000 1000 Bezoekers
1 Eenmalig x per seizoen
Zomerspektakel in de manege door ArtEZ hogeschool
van de kunsten in samenwerking met Kunstkring
Bathem.

Op zaterdag 8 september 2012 werd het culturele seizoen
in Deventer geopend met een voorproefje van wat het
volgende theaterseizoen in Deventer en omgeving te
zien zou zijn. Van toneel tot comedy en van popmuziek
tot opera. Deelnemende podia waren o.a. Deventer
Schouwburg; Theater Bouwkunde; poppodium Het
Burgerweeshuis; Hof Theater Raalte, Cultuurhuus
Braakhekke, School van Frieswijk, Theaters Olst Wijhe en
het Capellenborg Theater. Deventer UIT werd Salland UIT.
Club UIT FESTIVAL van duizend
4000 800 Bezoekers
1 x per seizoen

Club TOPSTROOM van duizend
4000 500 Bezoekers
16 x per seizoen
De beste leerlingen van het plaatselijke centrum voor
muziek en dans De Leeuwenkuil doen ervaring op voor
publiek op het podium van de Schouwburg.

Club DRTV van duizend
4000 Luisteraars Bezoekers DRTV
1 x 10 per x per seizoen seizoen
Deventer Radio en Televisie doet onderzoek voor een
van haar radioprogramma’s vanuit de Schouwburg.

Club FESTIVAL van HET duizend ACCORDEON
4000 2000 Bezoekers Elke 2 jaar
Stichting Het Accordeon heeft als doel het promoten
van het accordeon en haar familieleden in de breedste
zin van het woord. Als middel gebruikt ze hiervoor
het tweejaarlijkse Deventer Festival Het Accordeon.
De Stichtingleden zijn allemaal vrijwilligers die Het
Accordeon een warm hart toedragen.

Let’s
dance
again!
Dansavond
voor 40+
met DJ’s Alex van Oostrom
en Michel de Grote
VRIJDAG 20 APRIL 2012
AANVANG 21.00 UUR | KAARTEN € 12,50
Club 40 UPvan duizend
4000 800 Bezoekers
12 x per seizoen

Club PRAAMSTRA van duizend LIVE
4000 360 Bezoekers
15 x per seizoen
Bij Praamstra Live treden artiesten op die ‘s avonds
elders in de stad optreden

Club HUMOR van ACHTER duizend DE IJSSEL
4000 750 Bezoekers
1 x 1 per x per seizoen
Vijf lokale en regionale cabaretiers brengen in hun
eigen dialect een oudejaarsconference tijdens het
humorfestival. Op vijf locaties in één schouwburg.

Club MOSKOU van AAN duizend DE IJSSEL
4000 1200 Bezoekers
16 x Programma’s
per seizoen
Deventer; jarenlang bekend als Moskou aan de IJssel.
Veel programma en rumoer tijdens de festiviteiten ter ere
van het Ruslandjaar 2013.

‘Moskou aan de IJssel’: gelukkig niet!!!
Geachte burgemeester,
Waarde kameraad Andries!
In het kader van het bilaterale Nederland-Rusland jaar (een Russisch initiatief!) vindt op vrijdagavond 12 april in
de Deventer Schouwburg de ‘bruisende gala-avond Moskou aan de IJssel (kledingadvies: feestelijk!)’ plaats.
Het belooft een mooie avond te worden.
Maar wat valt er eigenlijk te vieren?
Wellicht hooguit het versterken van de economische betrekkingen tussen beide landen, waar het vóór alles om
lijkt te gaan.
In het Rusland van Poetin bestaat immers geen vrijheid van meningsuiting en geen onafhankelijke rechterlijke
macht. Andersdenkenden en mensen met een andere geaardheid worden er onderdrukt en regelmatig
mishandeld en/of vermoord. M.b.t. demonstraties tegen het regime wordt de repressie steeds sterker en invallen
bij diverse mensenrechtenorganisaties zoals ‘Amnesty International’ zijn aan de orde van de dag.
De media berichten er deze dagen uitvoerig over.
‘In memoriam’:
• De journaliste Anna Politkovskaja. Zij schreef over de systematische schendingen van de mensenrechten onder
Poetin en werd vermoord.
• De advocaat Sergej Magnitski. Hij stelde de massale corruptie in de kringen rond Poetin aan de kaak. Werd
opgesloten, gemarteld en dood in zijn cel aangetroffen.
• Michail Chodorkovski, voormalig eigenaar van het olieconcern Joekos. Verdween in 2004 in de cel na een
verzonnen aanklacht van corruptie, nadat hij democratisch-liberale partijen steunde die met Poetins eigen partij
concurreerden. Hij zit nog steeds vast. In elk geval tot 2014.
• Twee leden van de punkband ‘Pussy Riot’. Voor twee jaar opgesloten voor het roepen van anti-Poetin leuzen in
een lege kathedraal.
En vele, vele anderen…
Daarnaast is er in het Rusland van nu in brede lagen van de bevolking een groeiend heimwee naar Stalin als de
sterke ‘Leider’, een soort voorbeeld, waaraan de natie kennelijk weer behoefte heeft.
Wat betreft de benaming ‘Moskou aan de IJssel’, die dankt Deventer oorspronkelijk aan de politiek overwegend
links georiënteerde bevolking. Tegenwoordig leeft de vergelijking van Deventer met Moskou vooral in de
hoofden van mensen die een sterk geromantiseerd beeld hebben van Rusland en de ‘Russische ziel’.
JA, het land kent grote schrijvers, componisten en beeldende kunstenaars. Het is goed dat we ze blijven lezen
en eren. Maar NEE, een feestje vieren met de Russische ambassadeur, zonder op te komen voor de vrijheid van
meningsuiting en mensenrechten in Rusland, dat kan o.i. echt niet!
Aangezien u degene bent die dit galafeestje opent en daar (naar verwachting) de ambassadeur van Rusland
spreekt, vragen wij u met klem het aangename met het nodige te combineren en niet aan dit onderwerp voorbij
te gaan.
Met vriendelijke groet
Patrick Boerlage (slavist/docent Russisch)
Deventer
Herma Walgien
Deventer
Kopie ter kennisname: Alex Kühne, directeur Schouwburg Deventer

Club SAX EVENT van duizend
4000 Bezoekers
1x x per seizoen

Club TURKS van CABARET duizend
4000 700 Bezoekers
1 x per seizoen
De populaire Turkse cabaretier Atalay Demirci was eind
april in Nederland; Een aantal studenten uit Deventer
besloot hem ook in Deventer uit te nodigen. De laatste
Koninginnedag zou daar geen invloed op hebben. Via de
eigen kanalen binnen de 8000 zielen tellende Deventer
bevolking van Turkse afkomst werd fanatiek reclame
gemaakt en het resultaat was een volle zaal met ouderen
en jongeren die heel hard lachten om een voorstelling
waar het standaard-personeel van de Deventer
Schouwburg geen touw aan vast konden knopen. Geen
religie, geen politiek, geen oorlog; alleen maar lachen.

Club RONDLEIDINGEN van duizend SCHOUWBURG voor groot en klein
4000 42 Bezoekers
16x x per seizoen

BEVRIJDINGSDAG IN DEVENTER!
Club LEKKER van duizend
4000 1000 Bezoekers
1 x per seizoen

2011
16 maart: Ronnie Tober
11 mei: Orkest Koninklijke Landmacht
2011 – 2012
20 september: Salonorkest Abraham Gezien
25 oktober: Het Zuidelijk Toneel: ‘Bejaarden en Begeerte’
6 november: Bathmense Revue: ‘Wie Goat veur Gold’
8 januari: Orkest van het Oosten: nieuwjaarsconcert
22 februari: Nel Kars: ‘Buigen voor Oranje’
3 april: Shantykoor ‘Op Koers’
2012 – 2013
1 oktober: Amsterdams Kleinkunst Festival: ‘Ja, dit isRrevue’
11 november: Bram van der Vlugt en Ingeborg Elzevier: ‘Emma’s Feest’
8 december: Politie Biog Band Gelderland-Oost
13 maart: Florusse, Menk en Starreveld
2 mei: The Riverboat Jazz Band
2013 – 2014
1 oktober: Gerda Havertong: ‘Furie’
27 november: Jacquelien de Savornin Lohman: ‘Liedvermaak’
2 februari: Danny Malando Kwartet
9 maart: Bram van der Vlugt, Jenny Arean e.a.: ‘On Golden Pond’
6 april: Bende van Beuving i.s.m. Bouwkundekoor:’ Klap van de Korenmolen’
20 mei: Marinierskapel der Koninklijke Marine
2014 – 2015
5 oktober: Gerard Cox en Joke Bruijs: ‘Alles went behalve een Vent’
23 november: Operette Vereniging Apeldoorn
13 december: Politie Big Band
17 februari: Paul en Wilbert Gieske: ‘Lang zullen we Leven’
7 april: Hans Kazan: ‘Het Koffertje’
19 mei: Saskia & Serge: ‘Sterker dan Ooit’
Club theater van 60+ duizend
4000 1500 Bezoekers
16 x per seizoen
In de herfst van 2010 maakten zes spelers van de
koersbalclub van een verzorgingstehuis uit de stad een
afspraak met de directeur van de Deventer Schouwburg.
Men wilde weer naar het theater, maar niet zo laat ’s
avonds en voor een beetje een redelijke entreeprijs. En
men wilde inspraak in het programma. Zo geschiedde:
op 16 maart 2011 vond de try out plaats met Ronnie
Tober. Een geweldig succes en de serie als onderdeel
van Het Podium van de Stad was geboren. Met een
enthousiaste werkgroep en een prachtig programma.

Club SportGALA van duizend
4000 750 Bezoekers
1 x per seizoen
Tijdens de Deventer Sportverkiezing worden de
sportvrouw, sportman, sporter met beperking,
sporttalent en sportploeg van het jaar bekendgemaakt.
Al 37 jaar lang.

Club GEELENSNEL.NL van duizend
4000 Bezoekers
1 x per seizoen
Stichting Geel en Snel (geelensnel.nl) zet zich in voor
mensen met autisme met een auto-toertocht en met
theatervoorstellingen voor, over en door autisten.

Club KINDEREBOEKENENWEEK van duizend SPEKTAKEL
4000 1800 Bezoekers Bezoeker(tje)s 1 x per 1 x per seizoen seizoen

Met het Kinderboekenweekspektakel wordt volgens
traditie de Kinderboekenweek in Deventer afgesloten.
Je kunt boeken kopen, schrijvers ontmoeten, op de
foto gaan met een figuur uit een kinderboek, je laten
voorlezen of naar een mooie theatervoorstelling gaan
kijken.

Club VRIJWILLIGERSGALA
van duizend
4000 800 Bezoekers
1 x per seizoen

Club JONGERENAMBASSADEURS
van duizend
4000 120 Deelnemers Bezoekers 1 x 4 per x per seizoen
Jongerenambassadeurs krijgen les van een
van de dansers van Emio Greco.

Club MORGENLANDFESTIVAL
van duizend
4000 3000 Bezoekers
17 x Locaties per seizoen
Het Morgenlandfestival; een festival gericht op het
immense gebied tussen Eufraat en Tygris is in Deventer
georganiseerd door circa 20 verenigingen, stichtingen,
instellingen, privé-personen en overheden.

Club DREAM van COOK duizend JUMP - Stadsopera in drie delen
4000 350 Deelnemers Bezoekers 1 Eenmalig x per seizoen

Club Muzieksalon van duizend
4000 200 Bezoekers
12 x per seizoen
Alle Deventer stichtingen, verenigingen en initiatieven
op het gebied van klassieke muziek presenteren vier
maal per jaar hun programma tijdens een gezamenlijke
informatie-avond.

AMBER alert voor de Koning en de Koningin (Amber mag ook met kleine letter)
1.In een krantenbak vond ik onlangs een nieuwsblad waar ik echt chagrijnig (sacherijnig) van werd,
niet omdat ik schrijver ben, maar omdat ik me zorgen maak.
2. In die krant stond namelijk een alarmerend artikel over het veranderende leesgedrag in Nederland.
3. Met name jongeren schijnen steeds minder te lezen en daar schrok ik ontzettend van, want als jonge
mensen minder lezen dan heeft dat volgens mij desastreuze gevolgen voor de leesvaardigheid en het
toekomstperspectief van die generatie.
4. Uit een omvangrijke studie van een socioloog blijkt namelijk dat het lezen van boeken de enige
buitenschoolse activiteit op tienerleeftijd is die een positief effect heeft op de latere loopbaan.
5. Het gebruik van videogames of surfen op internet zou de kans op een universitaire carrière juist
aanzienlijk verkleinen.
6. We moeten er daarom onmiddellijk voor zorgen dat Nederlandse jongeren weer meer gaan lezen.
7. Daarvoor heb ikzelf meerdere ideeën en één daarvan is volgens mij een wondermiddel en dat
magische middel heet: Voorlezen!
8. Kinderen die op driejarige leeftijd namelijk dagelijks worden voorgelezen, gaan zelf ook meer en
beter lezen.
9. Maar het allermooiste is dat ze na twee jaar ook betere prestaties leveren op rekenen en taal dan
leeftijdsgenootjes die niet zijn voorgelezen.
10. Bovendien blijkt het goed voor hun sociaal- emotionele ontwikkeling, zijn ze fysiek verder en is hun
creativiteit vergroot.
11. Daarom mijn AMBER alert voor het Nederlands koningshuis. Lieve Koning en Koningin (koning
en koningin mag ook met kleine letter) laten we niet naïef zijn en deze tendens beëindigen.
12. Verplicht alle ouders, leidsters in peuterspeelzalen, kinderopvangcentra én leerkrachten op
basisscholen om dagelijks voor te lezen.
13. En eerlijk gezegd maakt het mij dan absoluut niet uit of dat gebeurt uit lectuur, literatuur of
limericks, als er maar wordt voorgelezen aan alle kinderen.
Club JUNIOR van DICTEE duizend
4000 24 Leerlingen Bezoekers
1 x 1 per x per seizoen
Het Junior Dictee is een initiatief van de Openbare
Bibliotheek; de winnaar gaat door naar het Junior Dictee
Overijssel

Club TURKSE van KINDERVOORSTELLING
duizend
4000 500 Bezoekers
1 x per seizoen
Turkse voorstellingen in de Deventer Schouwburg zijn
altijd voorstellingen voor jongeren of volwassenen. Een
aantal moeders name een Turks impresariaat in de arm
en regelde het populairste Turkse TV-animatie figuurtje.

Club DEVENTER van duizend DANS DAGEN
4000 1400 Bezoekers
1 x per seizoen
Studio DanZo als lokale partner van de
Deventer Dans Dagen.

Club DEVENTER van duizend JAZZ FESTIVAL
4000 800 Bezoekers
1 x per seizoen
Het Jazzfestival van Deventer op de 6 podia van de
Deventer Schouwburg met de New Generation Jazz
Award voor het beste talent.

Club ARTEZ van LUNCH duizend VOORSTELLINGEN
4000 2000 Bezoekers 124 x x per seizoen
Elke vrijdag luchpauzevoorstellingen door ArtEZ
studenten en alumni om podium ervaring op te doen.

Club NEDERLAND van duizend LEEST
4000 600 Bezoekers
14 x per seizoen
Nederland Leest in november 2013 “Erik of het Klein
Insectenboek” van Godfried Bomans. Peter Drost maakte
er een theatersolo van en speelde dat in de schouwburg
voor de bovenbouw van de basisschool.

Vrijdag 4 januari 2013
Afrikaanse avond in de schouwburg
Afrikaanse market
+
optreden Soweto Choir
+
bruisende Afrikaanse afterparty
+
spicy Afrikaanse hapjes
powered by WARM
WARM-Women of Africa Reinforce Movement
WARM-Women of Africa Reinforce Movement
WARM is een groep Afrikaanse vrouwen die in
Deventer bijeenkomt. We willen als WARM onze
Afrikaanze achtergrond verstevigen en de
Nederlandse samenleving met onze cultuur laten
kennismaken.
We zijn bij elkaar om via eenheid, liefde, respect
en vriendelijkheid onszelf te verversterken en te
laten zien wie we zijn en waar we toe in staat zijn.
We are a multicultural women group based in
Deventer, with a goal of strengthening each other
as African women, and introducing our culture
into the Dutch society.
We are here to work together as group through
unity, love, respect and kindness to uplift our
society and portray what we are and capable to
do as African women.
We willen een sterke en gezonde samenleving
bouwen en onze kracht inzetten om onze kwaliteit
van leven te verbeteren.
Dit doen we door met elkaar te praten, als
vrouwen onder elkaar. We komen uit onze huizen
en doen samen leuke dingen, waarbij onze
verschillen er niet toe doen.
We vinden als vrouwen beschutting bij elkaar,
laten we samenkomen en elkaars gaven en
talenten met elkaar delen.
Centrum Salomon
Karel de Grotelaan 2
Tel 06 86 482 054
Open
Club WOMAN
18:00uur-21:00uur
van OF duizend AFRICA REINFORCE MOVEMENT
Iedere vrijdagavond
4000 150 Bezoekers
1 x per seizoen
E-Mail marionmug96@hotmail.com
We are ready to work with our community and
build a strong and healthy community, giving it
back to our community, to improve our life quality
as African women, by holding women talks and
doing activities together, coming out of our
houses and doing some nice and effective
activities together with our fellow women no
matter our differences.
We are still under one umbrella as women. Let us
come together and share each other gifts and
talents.
Centrum Salomon
Karel de Grotelaan 2
Tel 06 86 482 054
Openinghours 18:00uur-21:00uur
Every Friday evening
E-Mail marionmug96@hotmail.com

Club ONBEPERKT van duizend THeater
4000 180 Bezoekers
1 x per seizoen

Ali Çifteci is een Turkse Deventenaar en vooral acteur, bijvoorbeeld bij het Nationale
Toneel. In 2013 maakte hij samen met Rob de Graaf de voorstelling ‘Assen Blues’;
een stuk over ontheemding en terugkijken. De toneeltekst is er maar Ali wil graag de
voorstelling voor de première testen op publiek en vooral op Turken die in dezelfde
positie zitten of hebben gezeten. Dat is de reden een leesvoorstelling te organiseren. 28
vertegenwoordigers van Turkse verenigingen in de stad Deventer (van voetbalclubs
tot de grote moskee) zijn uitgenodigd de voorstelling bij te wonen. Evenals alle kleine
en grote theaters uit de provincie. 30 personen/organisaties hebben positief op de
uitnodiging gereageerd. Schrijver, regisseur en speler hebben positief op de avond
gereageerd; er was veel feedback op voorvallen en gedachten in het stuk. Publiek en
acteurs vonden het een zeer aangename en nuttige ervaring. In oktober wordt de
voorstelling twee maal voor schoolklassen gespeeld, plus een try-out en een première.
In samenwerking met Stichting Vraag en het Nationale Toneel
Club Ali Çifteci van duizend SPEELT ASSEN BLUES
4000 440 Bezoekers
14 x per seizoen

Club JEUGDFILM van duizend
4000 60 Bezoekers
1 x per seizoen

Club DE AVOND van duizend VAN...
4000 1200 Bezoekers
18 x per seizoen
Lokale prominenten adopteren voorstellingen
van de schouwburg.

Club Bloemenfeest van duizend met Flora Frits
4000 800 Bezoekers
1 x per seizoen

Club Expositie van duizend NAH
4000 20 Deelnemers Bezoekers
1 Eenmalig x per seizoen
Expositie over theater door mensen met
niet aangeboren hersenletsel

Club Deventer van duizend Wereldstad
4000 800 Bezoekers
1 x per seizoen 2 jaar

Inspiratie, trots, delen en reflectie. Dat zijn de
sleutelwoorden van dit boek. Een boek over het
Podium van de Stad. Trots zijn we op wat we
bereikt hebben met dit nieuwe programma. En dat
delen we graag, opdat het inspireert. Daarnaast
is dit boek een spiegel: we hebben meer dan
zeshonderd prachtige activiteiten gehad in het
Podium van de Stad, maar er valt nog een hoop te
leren en te ontwikkelen.
Albert Reinink,
Stadsprogrammeur Deventer Schouwburg