Download - Goois Natuurreservaat

J A A R V E R S L A G
E N M E E R J A R E N B E L E I D 2 0 0 9 - 2 0 1 0

colofon
Inhoudsopgave
Jaarverslag nummer 76
Verslagjaar 2008
Kenmerk:
09-4080-01.01.54
Uitgave:
Stichting Gooisch Natuurreservaat
Bezoekadres:
Nieuwe Meentweg 2, Hilversum
Postadres:
Postbus 1001, 1200 BA Hilversum
Telefoon:
035 - 621 45 98
Fax:
035 - 623 73 74
E-mail:
gooisnatuurreservaat@gnr.nl
Internet:
www.gnr.nl
Tekst:
Taal & Tekst Hilversum, Anky Mulders
Vormgeving:
HiNT Zeist
Fotografie:
Stichting Gooisch Natuurreservaat,
tenzij anders anders vermeld
I JAARVERSLAG 2008
VOORWOORD 7
GOOIS NATUURRESERVAAT 8
Een uniek samenwerkingsverband 8
Visie 8
Missie 8
Maatschappelijke context 9
Oppervlak 9
De ramp van 2008 11
NATUURONTWIKKELING EN NATUURHERSTEL 14
Ministeriële waardering 14
Meerjarenprogramma ontsnippering 14
Uitvoeringsprogramma Noordelijke Heuvelrug 14
Natuurontwikkelingsproject Zanderij Crailoo 14
De Groene Schakel - sanering Laarder Wasmeer en Anna’s Hoeve 15
Poort Naardermeer - Natuurontwikkelingsproject Zanderij Cruysbergen 17
Heideverbinding Crailo 17
Verbinding Hoorneboeg 17
Heidebrug - Tweede schaapskooi - Fiets- / veetunnel Sint Janskerkhof 18
BEHEER TERREINEN 19
Algemeen beheer terreinen 19
Recreatie 19
Begrazing 20
Afval 21
Gebouwen en materieel 21
Cultuurhistorie 21
Handhaving 21
DE TERREINEN IN 22
(Beheerwerkzaamheden per terrein)
Het Goois Natuurreservaat wordt gesteund
door onder andere de Nationale Postcode
Loterij en het VSBfonds.
COMMUNICATIE 28
Media-aandacht 28
Omwonenden 28
Publieksevenementen 28
Lezingen 29
Excursies 29
Voorlichting Infoschuur Natuurbrug Zanderij Crailoo 29
Groepsverblijf in ’t Laer 30
Voorlichting schaapskooi 30
Natuureducatie voor scholen 31
Drukwerk 31
DVD 31
Internet 31
Deelname aan activiteiten van derden 31
Interne communicatie 32
Onderzoeksverslagen 32
Relaties 32
Publieksreacties 33
2 3

Inhoudsopgave
WERKORGANISATIE 34
Inzet van velen 34
INTERNE ORGANISATIE 34
Organisatiestructuur 34
Vrijwilligersbeleid 34
Medewerkers 34
Opleiding en training 34
Bestuur 34
ACTIVITEITEN VAN DERDEN 36
Vrijwilligers 36
Stagiairs 37
Klankbordgroep 37
FINANCIËLE ORGANISATIE 37
Stichting Steun Goois Natuurreservaat 37
Geldstromen 38
ILG-Gebiedscommissie Amstel, Gooi en Vechtstreek 38
Subsidies 39
Financiële Adviescommissie 39
Planning en controle 39
Beleid reserves 39
Verkorte balans 40
Verkorte staat van baten en lasten 40
Financiële kengetallen 42
II MEERJARENBELEID 2009-2010 43
GOOIS NATUURRESERVAAT 43
Een uniek samenwerkingsverband 43
Visie en missie 43
Maatschappelijke context 43
Oppervlak 43
NATUURONTWIKKELING EN NATUURHERSTEL 44
Meerjarenprogramma ontsnippering 44
Uitvoeringsprogramma Noordelijke Heuvelrug 44
ILG Gebiedscommissie Amstel, Gooi en Vecht 44
De Groene Schakel - sanering Laarder Wasmeer en Anna’s Hoeve 44
Poort Naardermeer - Natuurontwikkelingsproject Zanderij Cruysbergen 45
Heideverbinding Crailo 45
Verbinding Hoorneboeg 45
Heidebrug Westerheide - Tweede schaapskooi - Fiets- / veetunnel Sint Janskerkhof 46
BEHEER 47
Algemeen beheer terreinen 47
Bosbeheer 47
Heidebeheer 47
Ecologische verbindingszones 47
Begrazing 47
Waterhuishouding 48
Faunabeheer 48
Recreatie 48
Gebouwen en materieel 48
Cultuurhistorie 48
Handhaving 48
COMMUNICATIE 48
Media-aandacht 48
Publieksvoorlichting 48
Publieksevenementen 48
Lezingen 48
Excursies 48
Voorlichting Infoschuur Zanderij Crailoo 48
Groepsverblijf ’t Laer 49
Voorlichting schaapskooi 49
Natuureducatie voor scholen 49
Drukwerk 49
Internet 49
Interne communicatie 49
Onderzoeksverslagen 49
Relaties 49
Publieksreacties 49
WERKORGANISATIE 50
INTERNE ORGANISATIE 50
Organisatiestructuur 50
Vrijwilligers en vrijwilligersbeleid 50
Medewerkers 50
Opleiding en training 50
Bestuur 50
ACTIVITEITEN VAN DERDEN 50
Stagiairs 50
Klankbordgroep 50
FINANCIËLE ORGANISATIE 50
Stichting Steun Goois Natuurreservaat 50
Geldstromen 50
Subsidies 50
Financiële Adviescommissie 50
Planning en controle 50
Beleid reserves 50
Verkorte begroting 2009 51
Verkorte meerjarenbegroting 51
OVERZICHTSKAART TERREINEN
4
5

I JAARVERSLAG 2008
Voorwoord
Het jaar 2008 werd gedomineerd door de catastrofale brand van de schaapskooi en de dood daarbij
van de schapen. Voor zowel de stichting als het publiek in het Gooi was het niet minder dan een
ramp. Ik was onder de indruk van de massale publieke belangstelling, waarbij het voelbaar was dat
het om ’hun eigen Goois Natuurreservaat’ ging. De omgekomen dieren zijn door de publiciteit
enorm gaan leven. Harten en portemonnees gingen open, waardoor de stichting zich ongelooflijk
gesterkt voelde bij het initiatief voor de wederopbouw van de kooi en de kudde.
De saamhorigheid die de brand teweegbracht is stof tot nadenken over de toekomst van het Goois
Natuurreservaat. Overduidelijk is weer eens gebleken dat er binnen het Gooi een groot draagvlak
voor de stichting en haar doelstellingen bestaat. Mede dankzij dat draagvlak is er weer een eerste
kudde, is er een nieuwe schaapskooi en bovendien nog een tweede kudde.
De tweede kudde breidt zich uit. Bij aanvang waren er tweehonderd schapen. Er zijn nu honderdzestig
lammeren geboren. Over een paar jaar zal een volwaardige kudde van vierhonderd schapen - wat het
uitgangspunt is - daadwerkelijk de terreinen van de Heuvelrug kunnen bevolken. Het verheugt mij dat
deze kudde dit jaar alvast over het zuidelijk deel van de Goois Natuurreservaat-gebieden trekt en
uitstapjes zal maken naar terreinen van collega’s op de Heuvelrug.
De hieruit voortvloeiende nostalgie is belangrijk voor de natuurbeleving, maar nog belangrijker is
dat de heide op deze manier heel effectief begraasd wordt. Schapen grazen op een andere wijze
dan runderen, namelijk dieper, waardoor de dieren elkaar goed aanvullen en een doeltreffend beheer
van de heidevelden gegarandeerd wordt.
Wat ook tot blijdschap stemt, is de overeenstemming van de bestuurders op de Heuvelrug om
de bestuurlijke grenzen te overstijgen en zich rekenschap te geven van het belang van natuurontsnippering
op de Heuvelrug. Op 11 september tekenden we de ’Ceciliaverklaring’ waarin de
intentie om tot meer samenwerking te komen is vastgelegd. De verklaring vormt de basis om de
prachtige historische Heuvelrug te behouden en te versterken. In het gebied komen jaarlijks
miljoenen bezoekers naar bossen en heiden en met het bestuurlijke commitment kan er in veel
impulsen voor het beheer en de ecologische ontwikkeling op de Heuvelrug worden voorzien.
We zullen daar dan ook vol op inzetten en met dezelfde daadkracht die nu is tentoongespreid
verdergaan.
Peter Visser, voorzitter
Stichting Gooisch Natuurreservaat
Hilversum, april 2009
6 7

Goois Natuurreservaat
Een uniek samenwerkingsverband
De Stichting Gooisch Natuurreservaat werd in 1932
opgericht, met als doel
• de instandhouding van het natuurschoon in het
Gooi door de verkrijging van de aldaar gelegen
terreinen, ten einde deze ten eeuwigen dage
ongeschonden als natuurreservaat te behouden,
en
• aan het publiek, door vrije toegang tot die
terreinen onder eventueel te stellen bepalingen,
het genot van dat natuurschoon te verzekeren.
Bovenstaande formulering is opgenomen in de
statuten, en vormt de basis voor het denken en
handelen van de organisatie. De stichting vormt een
uniek samenwerkingsverband van de zes Gooise
gemeenten, de stad Amsterdam en de provincie
Noord-Holland. Van oudsher bezoeken veel Amsterdammers
het Gooi, reden waarom ook zij in het
bestuur vertegenwoordigd zijn. De samenwerking
is vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst
die steeds tienjaarlijks wordt verlengd, en momenteel
geldig is tot en met 2011. De participanten zorgen
gezamenlijk voor de exploitatiemiddelen van de
stichting. Het bestuur bestaat uit leden van de verschillende
gemeenteraden, van de colleges van
Burgemeester en Wethouders, en van Gedeputeerde
Staten en Provinciale Staten van Noord-Holland.
Wat is nu dat natuurschoon dat de stichting geacht
wordt in stand te houden? Het Gooi is het Noord-
Hollandse deel van de Heuvelrug, die vanaf het
Gooimeer als één grote zandrug doorloopt tot aan de
Nederrijn in de zuidoosthoek van de provincie
Utrecht. Het buitengebied van de zes Gooise gemeenten
is grotendeels in beheer als natuurterrein Daardoor
grenzen de woonkernen direct aan natuurgebied.
Grote landbouwenclaves ontbreken.
De 19e-eeuwse agrarische dorpjes zijn tegenwoordig
centra van stedelijk gebied. In het verleden lagen er
vooral akkers om de dorpen heen, die later veelal
verdrongen zijn door bebouwing. Een deel van de
eeuwenoude akkertjes, in het Gooi engen genoemd,
is nog intact.
Bepalend voor de Gooise natuur zijn de heide velden,
restanten van wat eens een uitgestrekt heidelandschap
was. Ook veel van de huidige bossen staan op voormalige
heidegrond. Het bos- en heidelandschap van
het Gooi kent veel ecologische bijzonderheden, zoals
natte bodems met kleine waterpartijen - wat op de
hoge zandgronden geen vanzelfsprekendheid is -
verlaten leemkuilen met bijzondere plantengroei,
nagenoeg onbegroeide zandbodems, een klifkust
(de abrupte overgang van Gooiland naar Gooimeer
uit de tijd dat de Zuiderzee hier aan de Heuvelrug
knaagde), en tot slot een ondergrondse watervoorraad,
die aan de randen van de Heuvelrug
schoon kwelwater levert.
Ook cultuurhistorisch mag het Gooi er zijn. De
bossen aan de westzijde maken veelal deel uit van
schitterende landgoederen. Er zijn grafheuvels,
sporen van oude nederzettingen, karrensporen van
oude handelsroutes en stenen werktuigen die verslag
doen van duizenden jaren bewoningsgeschiedenis.
Participant
Percentage van financiële deelname in de stichting en aantal
bestuurszetels per participant
Deelname Bestuurszetels
Provincie Noord-Holland 25,0% 4
Gemeente Amsterdam 10,0% 2
Gooise gemeenten 65,0%
Blaricum 3,0% 1
Bussum 10,4% 2
Hilversum 27,8% 4
Huizen 14,2% 2
Laren 3,9% 1
Naarden 5,7% 1
Totaal 100% 17
Visie
In de visie van de stichting leveren de waardevolle
kenmerken van landschappelijk, natuurlijk en cultureel
(l n c) erfgoed (samen het “natuurschoon”) een
belangrijke bijdrage aan het welzijn van de mens. Het
behoud van deze l n c-waarden in het Gooi vindt zij
daarom van groot belang voor de bezoekers en bewoners
van de streek, voor nu en voor later. Iedereen
dient de natuur en het landschap te kunnen ervaren
en moet er kennis over kunnen verzamelen. De opgedane
ervaringen en inzichten zullen leiden tot
sympathie voor natuurbescherming, een voorwaarde
voor duurzaam behoud van de terreinen.
De stichting vindt bovendien dat de voor het Gooi
kenmerkende flora en fauna, los van de betekenis voor
het welzijn van de mens, voldoende leefruimte van
een goede kwaliteit moet krijgen. Om het ecologisch
functioneren van de natuurterreinen of - op grotere
schaal - de Gooise stuwwallen te kunnen waarborgen,
moet over eigendoms- en bestuursgrenzen heen
worden gekeken. Uiteindelijk gaat het om het Gooi als
deel van de Heuvelrug en als wezenlijk element in de
Ecologische Hoofdstructuur van Nederland.
Missie
De stichting heeft van de Gooise gemeenschap de
op dracht gekregen om voor haar de natuurwaarden,
de landschappelijke waarden en de cultuurhistorische
waarden van het buitengebied voor toekomstige
generaties veilig te stellen. Het is haar taak hiervoor
gronden te verwerven en deze als natuurreservaat te
beheren. Daarnaast werkt de stichting aan herstel van
aangetaste natuur- en cultuurwaarden en aan ontwikkeling
van natuurwaarden op bijvoorbeeld cultuurgronden
of in voormalige productiebossen.
Als belangenbehartiger van de Gooise natuur wil de
stichting de knelpunten die buiten haar bereik liggen
oplossen door het beleid van de verantwoordelijke
instellingen te beïnvloeden en door mogelijkheden
voor samenwerking te benutten. Op deze wijze wil
zij de barrières voor flora en fauna overbruggen.
De stichting heeft een belangrijke taak als gastheer.
Ze maakt het mogelijk dat bezoekers op hun eigen
manier van de terreinen genieten, voor zover dat
verenigbaar is met de beheeropdracht. Ook probeert
ze het publiek te interesseren voor de natuurhistorie
en de ecologische betekenis van de terreinen.
Maatschappelijke context
De stichting beweegt zich in een maatschappelijke
om geving waarin de natuur en het milieu steeds hoger
in het vaandel komen te staan, maar tegelijk de economische
druk aanzienlijk is. Nederland wordt langzaam
dichtgebouwd. Bij de participerende gemeenten en de
provincie Noord-Holland wordt de erkenning dat de
natuurlijke omgeving een onmisbaar deel van het
Gooi is gelukkig breed gedragen. Toch is het vaak een
dubbeltje op zijn kant als economische of andere
belangen in het geding zijn. Het draagvlak bij politiek
en bevolking is dan ook van cruciaal belang voor het
voortbestaan van de stichting en de mogelijkheden tot
het uitvoeren van de missie. Het vormt een belangrijk
schild tegen het afbreukrisico.
Als stichting die bestuurd wordt door vertegenwoordigers
van de participanten staat de Stichting Gooisch
Natuurreservaat dicht bij de politiek. Door intensief
met het publiek te communiceren wordt ook de relatie
met de inwoners van het Gooi en de bedrijven in het
Gooi warm gehouden. Voor de lange termijn is draagvlak
voor natuurbehoud en natuurontwikkeling bij de
jeugd van cruciaal belang. Door de Gooise jeugd via
natuureducatieve onderwijsprogramma’s bij de natuur
te betrekken wordt dit draagvlak zeker gesteld en versterkt.
Veel Amsterdamse scholen maken regelmatig
gebruik van groepsverblijf ’t Laer. Door het aanbod
van onder meer lespakketten, natuureducatiemateriaal,
leskisten en ook middels excursies door boswachters
vanuit De Lieberg wordt natuur- en milieueducatie
verzorgd. De kinderdagkampen van de Stichting Licht
en Lucht worden voornamelijk door Amsterdamse
kinderen bezocht.
Oppervlak
Het Goois Natuurreservaat is ruim 27 km² groot.
Gedurende 2008 groeit het oppervlak met maar
liefst 47.99.37 hectare, door onder andere grondover
drachten van de gemeente Blaricum - de Groeve
Ooster meent en ’t Harde - en de provincie Noord-
Holland. Dit betreft het voormalig militair oefenterrein
op de Bussummer- en Westerheide. Het totale
oppervlak komt daarmee eind 2008 op circa 2.738
hectare.
Alle terreinen liggen in de provincie Noord-Holland,
met uitzondering van enkele hectaren in de Utrechtse
gemeente Eemnes: De Lieberg. Enkele terreinen heeft
de stichting langdurig in erfpacht, waaronder de landgoederen
De Beek en Oud-Bussem en het bosterrein
van het voormalige drinkwaterpompstation te Bussum
in de Zanderij Crailoo. Verder heeft ze een aantal stukken
grond in beheer. Dit betreft het Ericaterrein, eigendom
van de gemeente Huizen, en het Laarderhoogt in
Laren, eigendom van de n v p w n Waterleidingbedrijf
Noord-Holland. Op Landgoed Zonnestraal in
Hilversum ondersteunt de stichting het beheer door de
Stichting Het Loosdrechtse Bos / De Alliantie.
Uitzicht St. Janskerkhof
8 9

goois natuurreservaat
Eigendomsoverdrachten grond in 2008
Gemeente Kadastrale Oppervlak Betreft
aanduiding
sectie, nummer
hectare.are.centiare
Aankoop:
Blaricum c 2223 ged. 32.81.70 ha. Groeve Oostermeent en ‘t Harde
Hilversum c 6534 ged. 3.92.64 ha. Wester- en Bussummerheide
c 6535 ged. 3.77.03 ha. Wester- en Bussummerheide
c 6538 1.90.55 ha. Wester- en Bussummerheide
c 6539 3.78.45 ha. Wester- en Bussummerheide
Laren A 5333 1.76.37 ha. Wester- en Bussummerheide
Grondruil:
Overgedragen aan Stichting Gooisch Natuurreservaat
Laren G 308 ged. en 309 ged. 0.03.51 ha. Postiljon
G 3408 ged. 0.06.98 ha. Postiljon
G 4490 0.01.43 ha. Postiljon
G 4491 0.02.02 ha. Postiljon
Overgedragen door Stichting Gooisch Natuurreservaat
Laren G 4492 ged. 0.11.34 ha. Postiljon
Wijziging recht van erfpacht grond in 2008
Gemeente Kadastrale Oppervlak Betreft
aanduiding
sectie, nummer
hectare.are.centiare
Recht overgedragen aan de Stichting Gooisch Natuurreservaat
Bussum c 1356 ged. 0.06.40 ha. Zanderij Crailoo
Recht overgedragen door de Stichting Gooisch Natuurreservaat
Bussum c 1357 ged. 0.06.37 ha. Zanderij Crailoo
Eigendom (inclusief erfpacht)
Stichting Gooisch Natuurreservaat:
Oppervlakte per
1 januari 2008 2690.48.23 ha.
Mutatie bij
47.99.37 ha.
--------------------- +
Oppervlakte per
31 december 2008 2738.47.60 ha.
Verdeling oppervlak Goois Natuurreservaat over de
gemeenten
De volgende cijfers drukken uit welk percentage (afgerond) van het Goois
Natuurreservaat in de genoemde gemeente ligt:
5% Bussum
5% Naarden
13% Huizen
5% Blaricum
0% Eemnes
De ramp van 2008
De eerste maanden van 2008 stemmen tot tevredenheid.
Aan plannen wordt stevig doorgewerkt, ontwik -
kelingen vinden doorgang, donateurs blijven doneren
en het publiek geniet zoals altijd van de natuur.
Toch zal 2008 geenszins de geschiedenis ingaan als
een jaar vol tevredenheid.
Na de succesvolle schaapstocht over de Heuvelrug
keert de kudde terug naar het vertrouwde onderkomen
op de Tafelbergheide en zwerft in 2008 rustig over de
eigen terreinen. Voor de tweede kudde wordt geld
ingezameld en enthousiasme aangewakkerd, aan hun
huisvesting wordt hard gewerkt.
De nacht van 13 op 14 juni
Maar dan gebeurt wat niemand voor mogelijk had
gehouden. De schaapskooi op de Tafelberg- en
Blaricummerheide brandt in de nacht van 13 op 14
juni tot de grond toe af. Alle 113 schapen die daar
hun thuisbasis hebben, zijn voor de nacht in de kooi
aanwezig en komen om. De kudde die in 2007 in het
middelpunt van de mediabelangstelling nog drie
weken over de Heuvelrug liep om aandacht voor de
versnipperde natuur te krijgen, is niet meer. Al snel
bericht de politie dat de brand is aangestoken.
De stichting is verbijsterd. Ook het publiek in het
Gooi en omstreken beleeft de brand als een wandaad
tegen ‘hun’ schaapskooi en dieren. Woedend en
verdrietig, zo blijkt uit de post die de stichting
ontvangt en uit krantenberichten. Een van de
schaapskooivrijwilligers spreekt van ’de ergste
nachtmerrie’, een ander gaat afscheid nemen van de
kudde. De stichting doet bij de politie aangifte van
brandstichting. Naast verslagenheid is er ook
vastberadenheid: er komt een nieuwe kudde, een
nieuwe kooi. Een stroom van reacties komt op gang.
Mijn hart stond stil
Relaties en onbekenden uit het hele land betuigen
per e-mail, brief, kaart, sms of mondeling op vaak
emotionele wijze hun medeleven. Een greep uit de
omschrijvingen laat zien hoe het drama hen raakt:
“Een lafhartige terreurdaad; Niet te bevatten nieuws;
Heb kippenvel; Woorden zijn niet toereikend; Een
horrorgebeurtenis; Ik krijg er krampen van; Dramatisch
verlies; We bidden voor de weerloze kudde; Jémig!!!!!
Ik hoopte nog dat de lammeren en schapen ongedeerd
zouden zijn; We zijn er helemaal kapot van; Afgrijselijk
bericht; Mijn hart stond stil toen ik het las; Teuns wol
laat ik nog even in de berging liggen; Mijmerend door
de natuur van Rhenen lukt het me niet om het verdriet
van me af te zetten; Dierenleed aan de dappere
schapen; De zin van deze gebeurtenis is niet vast te
stellen; U bent in rouw gedompeld; Door de jaren heen
ben ik van de schapen en de kooi gaan houden en ik
let ’s avonds altijd goed op, maar helaas; De Bedevaart
blijft een ontroerend monument voor de schapen; Ik
hoop dat degene die het heeft gedaan snel wordt
opgepakt en in de gevangenis gezet.”
Veel reacties zijn rechtstreeks aan de schaapherders
Johan Griffioen en Mirjam de Hiep gericht.
“De mensheid lag te slapen”
Een gast van camping Parrewijn meldt dat ondanks
de komst van een tweede kudde, deze kudde nooit
vergeten mag worden en misschien wel een herdenkingplek
kan krijgen. Iemand van vakantiepark
Ginkelduin in Leersum wenst de stichting sterkte en
motivatie en hoopt de nieuwe kudde ooit opnieuw
op Ginkelduin te ontmoeten.
Een oud-medewerker van de stichting schieten de
volgende dichtregels in gedachten, nadat hij met Johan
Griffioen en Mirjam de Hiep bij de afgebrande kooi
heeft gestaan: “Oorlog mijn arme schapen, die in vuur
werden vermoord. De mensheid lag te slapen, uw
angstschreeuw werd niet gehoord.” De tranen vloeien.
Johan Griffioen vermindert voor zichzelf en anderen
de angst over het lijden van de schapen: “De enige
geruststelling die ik heb is dat de dieren snel gestikt
zijn. De zuurstof is heel snel weg en door de rookont
wikkeling raken ze in een roes en merken ze niets
meer.”
52% Hilversum
20% Laren
de afgebrande schaapskooi
10
11

goois natuurreservaat
Tweede schaapskudde op De Zuiderheide
Acties
Particulieren en organisaties starten acties. Een aantal
voorbeelden: De Gooise Natuurwacht legt in zijn
kraam tijdens de open dag van het Vogelasiel Naarden
en tijdens het Midzomer Natuurfestival in Bussum
een In Memoriam voor de schapen en lammeren neer.
Inwoners van het Gooi sturen foto’s van de schapen
en de schaapskooi naar de stichting en kinderen van
een basisschool maken tekeningen van de schapen en
de kooi. Er wordt ook geld opgehaald. In Blaricum
wordt een kunstschilders manifestatie op touw gezet,
waarvan de opbrengst van de verkochte schilderijen
voor de nieuwe schaapskooi is. Een vierjarig jongetje
keert zonder medeweten van zijn ouders zijn spaarpot
om en gaat naar buren en op school langs ouders en
leerlingen om nog meer geld op te halen. Andere
kinderen houden een collecte onder buurtbewoners
en familieleden. Een meisje uit Australië dat bij haar
oma logeert komt geld brengen. Een man vraagt voor
zijn vijfenzestigste verjaardag aan familie en vrienden
geld voor de nieuwe schaapskooi. Scholen houden
inzamelingsacties, kinderen doen karweitjes. Ook een
zorginstelling, een winkeliersvereniging en een
gemeente maken ingezameld geld over.
Kritiek
Er zijn ook kritische geluiden. Een burger vindt dat
de stichting aansprakelijk is omdat zij in gebreke zou
zijn gebleven bij het treffen van veiligheidsmaatregelen
voor de kudde. Een ander vindt dat er helemaal
geen schaapskooi zou moeten zijn alleen “omdat
mensen dat zo leuk vinden”, tenzij er dag en nacht
bewaking is. Ook op de chatsite van de Gooi en
Eemlander komen boze reacties binnen, niet alleen
richting brandstichter maar ook aan het adres van de
stichting omdat de schapen opgesloten waren en niet
konden vluchten. De Partij van de Dieren spreekt het
Goois Natuurreservaat rechtstreeks aan op haar
verantwoordelijkheid. Ook vraagt de fractie van de
Partij voor de Dieren in de provincie Noord-Holland
de provincie om hulp om levende dieren beter te
beschermen en om bij de landelijke overheid aan te
dringen op aanpas-singen in het bouwbesluit en
verordeningen om de brandveiligheid voor groepen
dieren te verbeteren.
Hartverwarmend
De mensen die de stichting hun medeleven betuigen en
hulp toezeggen ontvangen een bedankbrief. Een
enkeling heeft geen adres ver meld en kan niet per soonlijk
worden bedankt. Ook dege nen die de stichting van
nalatigheid betich ten krijgen een reactie. Voor de op -
bouw van een nieuwe kudde en kooi komt zo’n 40.000
euro binnen. Alle donateurs apart bedanken is onmogelijk.
Daarom laat de stich ting in de nieuwsbrief en in
een paginagrote adver tentie in de Gooi en Eemlander
en de Gooi en Eembode weten hoe erkentelijk ze is
voor alle hartverwarmende reacties en hoe zeer die
kracht geven om het verlies van de schapen en hun
huisvesting te boven te komen. Naar de kritische
geluiden wordt eveneens geluisterd. Met experts vindt
overleg plaats hoe dergelijke noodsituaties in de
toekomst te voorkomen zijn.
Hulp in natura
Eén ding staat vrijwel meteen vast: er komen een
nieuwe schaapskooi en kudde. De gemeente
Blaricum geeft direct een bouwvergunning af.
Slokker Bouwgroep uit Huizen, die de schaapskooi
in 1990 heeft gebouwd, zal ook de nieuwe kooi
bouwen en neemt de kosten die niet door de verzekering
worden gedekt voor zijn rekening. Het
bedrijf noemt dat een stukje maatschappelijke
verantwoordelijkheid. Daarnaast sponsort Metaalbewerkingsbedrijf
E. Out bv. uit Bussum de informatiepanelen
in en rond de schaapskooi, en Dura
Vermeer levert een bijdrage aan het herstel en de
uitbreiding van de bestrating in en rondom de kooi.
Ook andere bedrijven bieden concrete hulp voor
de herbouw van de schaapskooi aan.
Aankomst nieuwe schapen
Natuurmonumenten, het Utrechts Landschap,
Staatsbosbeheer, gemeenten in Gooi en Vechtstreek,
bedrijven, andere natuurorganisaties en particulieren
zeggen schapen voor een nieuwe kudde toe. Het
Goois Natuurreservaat verkocht vaak schapen aan
particulieren en veel nazaten van die schapen worden
nu weer door dezelfde particulieren geschonken.
Op 24 augustus start de groep schaapskooivrijwilligers
weer met de voorlichting bij de nieuw te bouwen
schaapskooi.
Op 28 augustus arriveren er twintig Drentse heideschapen
met een botter die van Drenthe naar Huizen
vaart. Ze zijn geschonken door Entingfilms - dat de
film Een bedevaart voor de natuur maakte - en door
Natuurmonumenten.
Op 30 augustus verwelkomt het Goois Natuurreservaat
onder grote publieke belangstelling nog
eens 125 nieuwe schapen in de kraal op de Tafelbergen
Blaricummerheide. Daaraan vooraf gaat een
benefietlunch in restaurant De Tafelberg.
Feest in de tent
Maar voordat de schapen ontvangen kunnen worden,
moet er een tijdelijk onderkomen worden gerealiseerd.
De stichting vraagt de Dienst Vastgoed Defensie als
partner op de Heuvelrug om hulp en deze plaatst een
legertent als tijdelijk onderkomen voor de schapen. Bij
de feestelijke aankomst van de schapen op 30 augustus
kan het publiek deze tent bezoeken en filmbeelden
bekijken van de in aantocht zijnde schapen. Voor veel
mensen is de bijeenkomst een emotioneel gebeuren.
Ze zijn nog verdrietig over de dood van de schapen bij
de brand en spreken de hoop uit dat er nu afdoende
veiligheidsmaatregelen worden genomen. De festiviteit
van de aankomst is een groot succes.
De tent blijft staan totdat hij het tijdens een storm in
het najaar van 2008 begeeft. Daarop worden drie
containers geplaatst waarin de dieren de nachten
doorbrengen. Het is nog even improviseren, maar
het gaat goed.
Schapen scheren bij de ’oude’ schaapskooi
Veiligheidsmaatregelen voor alle
onderkomens
Medio november start de bouw van de nieuwe
schaaps kooi. Om er nu voor te zorgen dat de
schapen bij brand kunnen vluchten is een modern
veiligheidssysteem geïnstalleerd met rookmelders en
warmtedetectie, waardoor de deur bij brand automatisch
opengaat. Ook worden brandweer en politie
dan automatisch gewaarschuwd. De veiligheidsmaatregelen
gelden ook voor de tijdelijke voorzieningen
van zowel de eerste als de tweede kudde.
Op de website komen foto’s van de bouw van de
schaapskooi.
Kostbaar goed
De nieuwe schaapskooi wordt in 2009 geopend en
de nieuwe kudde zal snel wennen aan wat dan zijn
vaste thuisplek zal zijn. Als de schapen vreedzaam
door de terreinen zwerven, zullen ze samen met de
tweede kudde duidelijk maken dat dieren en hun
leefmilieu op de Heuvelrug een kostbaar goed zijn
dat beschermd en gekoesterd moet worden.
12
13

foto:
Natuurontwikkeling en natuurherstel
Ministeriële waardering
Eind juli ontvangt het Goois Natuurreservaat een
brief van het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit waarin het zijn waardering uitspreekt
voor de activiteiten van de stichting. “Met
veel plezier en enthousiasme” heeft het ministerie
kennis genomen van de schapentrektocht waarmee
de stichting “de barrièrewerking van infrastructuur
en bebouwing voor natuur […] heel tastbaar maakt.”
Ook vindt l n v dat het Goois Natuurreservaat erin is
geslaagd de maatschappelijke aandacht te richten op
de noodzaak van ontsnippering van natuur en landschap
door diverse betrokken bestuurders en maatschappelijke
figuren bij deze onderneming uit te
nodigen en ook op film vast te leggen. Het ministerie
schrijft “zeer blij” te zijn met de film waarin natuur
op een aansprekende en laagdrempelige wijze met de
maatschappij in verbinding wordt gebracht. Een goed
functionerende Ecologische Hoofdstructuur is een
belangrijke pijler van het ministerie van l n v. Daarom
zal het ministerie de bestuurlijke en ambtelijke
proce ssen die bijdragen aan het behouden en verder
ontwikkelen van natuur in Nederland, zowel nu als
in de toekomst, blijvend ondersteunen. Ook acht het
ministerie het van belang om het publiek zoveel
mogelijk te betrekken bij het behouden en verder
ontwikkelen van natuur.
Meerjarenprogramma ontsnippering
De voorbereiding van projecten uit het Meerjarenprogramma
Ontsnippering (m j p o) van het Rijk wordt
voortgezet. In het m j p o staan projecten beschreven
waarmee hardnekkige knelpunten in de Ecologische
Hoofdstructuur, die het gevolg zijn van rijksinfrastructuur,
opgelost kunnen worden. Twee knelpunten
in het Gooi worden aangepakt. Rijkswaterstaat
Noord-Holland neemt de beoogde Natuurbrug over
de Rijksweg A1 en de Naarderstraat bij Laren op zich
(zie blz. 17 Heideverbinding Crailo). De provincie
Noord-Holland trekt de stuurgroep voor dit project
en draagt er financieel aan bij. Rijkswaterstaat
Utrecht en ProRail dragen zorg voor de Natuurbrug
Zwaluwenberg over de spoorlijn Hilversum - Utrecht
en over de Rijksweg A27 (zie blz. 17 Verbinding
Hoorneboeg). De provincie Noord-Holland werkt in
het verlengde daarvan aan een natuurbrug over de
provinciale Utrechtseweg (N417) tussen Hilversum
en Hollandsche Rading. Aan de voorbereiding van
deze natuurverbindingen wordt volop gewerkt. De
uitvoering van de twee projecten wordt verwacht in
de periode 2009-2012.
In december levert de stichting een bijdrage aan het
verzoek van de provincie Noord-Holland aan het
Ministerie van Verkeer en Waterstaat om de
barrièrewerking voor de natuur van de spoorlijn
Hilversum-Baarn en de A27 bij Monnikenberg in het
Meerjarenprogramma Ontsnippering op te nemen.
Uitvoeringsprogramma Noordelijke
Heuvelrug
Op basis van het uit 1999 stammende project Heel
de Heuvelrug krijgt de samenwerking voor een
gebiedsgerichte aanpak en een integrale toekoms t-
visie voor de gehele Heuvelrug gestalte.
Gedeputeerden van de provincies Noord-Holland en
Utrecht, bestuurders van de gemeenten op de Heuvel
rug, alsmede terrein eigenaren- en beheerders en
belangenorganisaties tekenen hiertoe in september de
‘Ceciliaverklaring’ - genoemd naar de Ceciliakapel in
Soesterberg waar de ondertekening plaatsvindt. Het
Goois Natuurreservaat ziet de Ceciliaverklaring als
een historische mijlpaal, omdat het streven om de
Heuvelrug als één geheel te benaderen nu voor het
eerst officieel bestuurlijk wordt erkend door de provincies
die de grootste verant woordelijkheid voor het
gebied dragen. Volgend op de ondertekening wordt
het Programmabureau Heel de Heuvelrug opgericht,
dat (provincie)grensoverstijgend kan werken aan de
visie en het investeringsprogramma voor ontsnippering,
cultuurhistorische waardeont wikkeling en
recreatie / toerisme. De stichting is ver tegenwoordigd in
de Initiatiefgroep Heel de Heuvel rug als stuurgroep van
het program mabureau. Het Uitvoe ringsprogramma
Noordelijke Heuvelrug, in oktober 2003 opgesteld
door Stichting Het Utrechts Landschap, Vereniging
Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en de Stichting
Gooisch Natuur reservaat, biedt een uit wer king van
een aantal projecten die als doel hebben de eenheid
binnen de Heuvelrug en tussen de Heuvel rug en de
aangrenzende landschappen veilig te stellen, en vooral
ook een kwaliteitsimpuls te geven aan het gebied.
In 2008 wordt met dit uitvoerings programma hard
doorgewerkt aan de voorbereiding voor het gebruik
van de gegevens in het Programma bureau Heel de
Heuvelrug.
Natuurontwikkelingsproject Zanderij
Crailoo
Ook in 2008 monitort het Wageningse onderzoeksinstituut
voor de groene ruimte Alterra het gebruik
door de flora en fauna van de Natuurbrug Zanderij
Crailoo. De meer dan 20 vrijwilligers en twee studen -
Camera op de Natuurbrug ten bate van monitoring
ten Milieutechnologie van de Hogeschool Saxion in
Deventer onderzoeken wederom het gebruik van de
brug. Elke ochtend worden de pootafdrukken van
dieren op de zandbedden afgelezen. Soms steken
wel dertig reeën per nacht de brug over. Ook zijn er
weer sporen gevonden van vos, konijn, haas en een
kleine marterachtige, vermoedelijk een bunzing.
Onder de 175 vierkante houten panelen die verspreid
op en nabij de brug liggen worden dagelijks
kleine dieren zoals amfibieën, loopkevers, ringslangen
en diverse soorten muizen aangetroffen.
Resultaten voor flora zijn pas op lange termijn te
verwachten. Op verzoek van het Ministerie van
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit onderzoekt
Alterra ook het recreatieve gebruik.
De in Limburgse aarde geplante eiken zijn inmiddels
aangeslagen.
Na de gerealiseerde Natuurbrug Zanderij Crailoo
wordt aan een groot aantal andere projecten van het
Uitvoeringsprogramma Noordelijke Heuvelrug ook in
2008 gestaag gewerkt. Deze worden hierna genoemd.
De Groene Schakel - sanering Laarder
Wasmeer en Anna’s Hoeve
Hilversum ligt op de overgang van de Utrechtse
Heuvelrug naar het Gooise deel van de Heuvelrug,
en vormt zo een fikse belemmering voor doorgaand
dier- en plantverkeer. De groene doorgang aan de
oostzijde van Hilversum, De Groene Schakel, is niet
breed. Hier raken de natuurgebieden van de centrale
Gooise heide (Bussummerheide, Westerheide,
Zuiderheide, Laarder Wasmeer) aan de Utrechtse
bosgebieden (Boswachterij de Vuursche, Landgoed
Pijnenburg en Maartensdijkse Bos). De Heuvelrug
wordt er echter rigoureus doorsneden door de rijksweg
A27, die op zijn beurt wordt gekruist door de
spoorlijn tussen Hilversum en Baarn, de Soestdijkerstraatweg
/ Hilversumsestraatweg (N415) en de lokale
Weg over Anna’s Hoeve / Zandheuvelweg tussen
Hilversum en Baarn. Deze infrastructuur vormt een
forse barrière voor de fauna in het hele gebied. De
stichting wil deze barrière beter passeerbaar maken
voor dieren. Ook in 2008 is er sprake van een
veelvoud aan planvorming en ontwikkelingen in het
gebied.
Direct naast het Laarder Wasmeer wordt door het
Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (a g v)
de bouw van een nieuwe waterzuiveringsinstallatie
voorbereid. De stichting denkt mee over een
kwalitatief hoogwaardige landschappelijke inpassing
van het erg massieve nieuwe waterzuiveringsgebouw,
zodat het illusielandschap op deze, voor te veel
openheid gevoelige locatie kan worden behouden.
De waterbodemsanering van het Laarder Wasmeer
wordt afgerond, het opgedroogde zwaar verontreinigde
slib opgeslagen en de afvoer van het slib wordt door
provincie en a g v voorbereid. Ook het herstel van grote
oppervlakken van de oorspronkelijke podzolbodem
wordt voorbereid. Er blijken veel plekken te zijn waar
een stukje dieper nog een tweede podzolprofiel zit en
soms zelfs een derde. Herstel van de bodem zal
geschieden door waterdoorlatende gaten af te dichten
met Limburgse klei. Het verwijderen of afdekken van
de met fosfaat oververzadigde bodems zal worden
betrokken in de verdere sanering en inrichting van het
gebied binnen Plan Anna’s Hoeve; de fosfaatveront-
14 15

NATUURONTWIKKELING EN natuurHERSTEL
reiniging is immers het directe gevolg van het tientallen
jaren achtereen lozen van afvalwater in het gebied.
Daarnaast zal het toekomstige natuurbeheer gericht
worden op het op den duur verlagen van het fosfaatgehalte
door het gewas te maaien en af te voeren.
Een andere bodemschat zijn de eeuwenoude
karrensporen die fysisch geograaf professor dr. Jan
Sevink, die de sanering begeleidt, in 2008 ontdekt.
Donkergekleurde banen in het grauwe zand geven
aan waar in vroeger tijden karren door paarden rond
en naar de wasmeren werden getrokken. Voorlopig
wordt aangenomen dat ze uit de late middeleeuwen
stammen.
Er wordt gestart met een inrichtingsplan voor het
Laarder Wasmeer, waarbij met verschillende zaken
rekening wordt gehouden. Het is lastig te voorspellen
hoe flora en fauna zich in dit gerestaureerde
natuurgebied zullen ontwikkelen, nadat de bodem
tientallen jaren bedolven is geweest. Wel is het
gewenst dat de kwetsbare bodem wordt beschermd
en flora en fauna maximaal gelegenheid tot ontwikkeling
krijgen. Daarnaast zal ook de mogelijke
recreatieve functie van het gebied niet over het
hoofd worden gezien. Het betreft hier dan ook een
afweging tussen de beide doelstellingen van de
stichting, die zijn weerslag zal vinden in het op te
stellen natuur en landschapsplan voor het gebied.
De uitvoering van bovengenoemde werkzaamheden
vallen onder het samenwerkingsproject Plan Anna’s
Hoeve, waarin de provincie Noord-Holland, de gemeenten
Hilversum en Laren, het Hoogheemraadschap
Amstel, Gooi en Vecht en de stichting
samenwerken.
Op de locatie van de voormalige uitspanning aan de
Weg over Anna’s Hoeve wenst de gemeente Hilversum
geen herbouw meer, maar streeft in samenwerking
met de stichting naar natuurontwikkeling op deze
locatie en naar de ontwikkeling van een kleinschalig
Zanderij Crailoo
theehuis elders in het gebied Anna’s Hoeve.
De stichting streeft ernaar het terrein van de voormalige
camping De Molshoop te verwerven, zodat
ook dit cruciaal gelegen terrein betrokken kan worden
bij de inrichting van de ecologische verbindingszone.
De stichting is desgewenst bereid hiervoor met
de eigenaar een grondruil aan te gaan.
De provincie Noord-Holland onderzoekt drie
varianten voor de aanleg van een hoogwaardigopenbaar-vervoerverbinding
(h o v) tussen Huizen
en Hilversum in de vorm van een dubbele busbaan,
hoofdzakelijk langs de westzijde van de A27 gelegen.
De h o v dreigt de barrière voor de ecologische
infrastructuur tussen de Utrechtse Heuvelrug en het
Gooi te vergroten op het cruciale kruispunt van
ecologische verbindingen De Groene Schakel. Een
van de onderzochte varianten loopt langs de A27 en
zal gedeeltelijk via landgoed de Monnikenberg op de
Soestdijkerstraatweg aansluiten. Het Goois Natuurreservaat
bestrijdt deze variant vanwege de aantasting
van het kloosterterrein. De tweede variant zal van de
A27 afbuigen en via Anna’s Hoeve langs de spoorlijn
lopen, wat betekent dat de barrière die de spoorlijn
is, nog groter wordt. De derde variant loopt vanaf de
A27 via het bestaande tracé van de Weg over Anna’s
Hoeve, wat voor de stichting ook niet acceptabel is
omdat ook hiermee de barrièrewerking slechts
toeneemt.
Rijkswaterstaat heeft de procedure voor de verbreding
van de A27 gestart. Daarbij is aan de stichting aangegeven
dat r w s zich in dit kader zal inzetten voor de
oplossing van de ecologische barrièrewerking van de
A27 op de plaats van De Groene Schakel.
De provincies Noord-Holland en Utrecht zijn in
samenwerking met de betrokken natuur- en milieuorganisaties
een onderzoek gestart naar de uitwerking
van de Ecologische Hoofdstructuur in dit gebied.
Binnen dat kader is de opheffing van de ecologische
barrièrewerking van de spoorlijn en van de A27
inmiddels door de provincie Noord-Holland
aangemeld voor opname in het Rijks Meerjarenprogramma
Ontsnippering.
Gezien al deze ontwikkelingen in De Groene
Schakel heeft de stichting gepleit voor een gebiedsgerichte
benadering van de ontsnipperingsproblematiek
met een integrale aanpak door de betrokken
partijen. De stichting streeft naar een oplossing
waarbij de infrastructuur in het gebied Anna’s
Hoeve zoveel als mo ge lijk is wordt gebundeld,
landschappelijk inge past en overkluisd en waarbij
de Weg over Anna’s Hoeve geen ecologische barrière
meer vormt en geen belemmering meer zal zijn voor
de recreatieve kwaliteit van Anna’s Hoeve. De
provincie Noord-Holland start als gevolg hiervan
een nadere inpas singsstudie voor het h o v-tracé in
het natuur gebied Anna’s Hoeve.
Poort Naardermeer -
Natuurontwikkelingsproject Zanderij
Cruysbergen
De overgang tussen het Gooi en het Naardermeer
bestaat uit nagenoeg aaneengesloten bebouwing. Er
zijn maar een paar plekken waar de natuurlandschappen
verbonden kunnen worden. Een van de belangrijkste
daarvan vormt de Zanderij Cruysbergen, een
gebied waar partijen gezamenlijk aan natuur ontwikkeling
werken.
Voor het goed functioneren van het watersysteem van
Cruysbergen wordt een pomp met wateraanvoerleiding
in gebruik genomen die gebiedseigen grondwater
vanuit de Hilversumse Meent naar het gebied
Cruysbergen brengt. Hierdoor kan er geen voedselrijk
water meer in het gebied terechtkomen en worden de
beste voorwaarden geschapen voor de vestiging van
planten en dieren die gebonden zijn aan het typische
schone en voedselarme Gooise grondwater.
De stichting werkt samen met de Dienst Landelijk
Gebied namens het ministerie van l n v en de
gemeente Bussum aan het onderzoek voor
mogelijkheden voor de herontwikkeling als natuurgebied
en beperkte woningbouwlocatie van het
m o b -complex Bussum. Doel is verwerving door het
Goois Natuurreservaat van het natuurdeel van het
Rijk.
Met de gemeente Hilversum worden procedureafspraken
gemaakt voor de ontwikkeling als ecologische
verbindingszone van het weidegebied langs
de Koedijk en de Meentweg in het smalste deel van
de groene corridor tussen Bussum en de Hilversumse
Meent. De gemeente ondersteunt het voorstel van de
stichting om het weidegebied over te nemen en er
een met Cruysbergen vergelijkbaar natuurontwikkelingsproject
te starten.
Heideverbinding Crailo
De stichting streeft ernaar de ecologische verbinding
tussen de noordelijke en centrale heidevelden van
het Gooi te herstellen. Dat beleid lijkt te werken.
Wat het legerterrein Crailo en het a z c-terrein
betreffen is het van belang om de natuur te behouden
en terug te brengen. De provincie Noord-
Holland heeft het gehele terrein gekocht van het
Rijk. De provincie, de betrokken gemeenten en de
stichting hebben zich gecommitteerd aan de Nota
van Uitgangspunten voor de Gebiedsontwikkeling
Crailo. Het centrale deel (dat voornamelijk in
Hilversum ligt) wordt bedrijfsterrein, het deel in de
gemeente Bussum krijgt vooral een woningbouwbestemming,
en een deel in Hilversum en Laren
wordt weer grotendeels natuurterrein. Het a z c-
terrein is voor vijf jaar tot medio 2012 verhuurd
aan het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (c o a),
waarna het ontruimd zal worden. Dan wordt een
groot deel daarvan teruggebracht in natuurlijke
staat en grotendeels in eigendom overgedragen aan
de stichting. Dit is mede van belang in verband met
de plannen voor een natuurbrug over de A1 en de
Naarderstraat. Enkele heideterreinen aan beide
zijden van de Nieuwe Crailoseweg (Gebed zonder
End) worden in 2008 overgedragen aan de
stichting. Voor een deel van het AZC-terrein wordt
een koopovereenkomst voorbereid tussen
de provincie Noord-Holland en het Goois Natuurreservaat.
Rijkswaterstaat, provincie, enkele particuliere grondeigenaren,
Tergooiziekenhuizen, de gemeenten
Blaricum en Laren en de stichting werken
gezamenlijk aan de realisatie van een Natuurbrug
over de A1 (40 meter breed) en de Naarderstraat
(30 meter breed). Ook deze natuurbrug zal voor
recreatie gebruikt worden, door de aanleg erover van
een wandel-, fiets- en ruiterpad. Het project verloopt
tot nu toe goed, maar de voorbereiding is complex:
de ruimte die voor de aanleg van deze ecologische
verbindingszone beschikbaar is, is beperkt en er
moet met veel belangen van de projectpartners en
betrokken partijen in de omgeving rekening worden
gehouden. Zo zal in de directe nabijheid een kantoor
gebouwd moeten kunnen worden. Ook is de medewerking
van Tergooiziekenhuizen noodzakelijk.
Inmiddels is door het Rijk een particulier terrein
tussen de twee beoogde ecoducten verworven, als
essentieel deel van de toekomstige ecologische
verbindingszone.
Verbinding Hoorneboeg
Ook in dit gebied wordt, geïnitieerd door
Rijkswaterstaat in samenwerking met ProRail en de
provincie, de realisatie van een 50 meter breed ecoduct
over de A27, de spoorlijn en de N417 voorbereid.
Rijkswaterstaat is de aanbestedingsprocedure voor de
bouw van het ecoduct over de A27 en spoorlijn gestart.
De stichting bereidt de aansluiting van de natuur op de
ecoducten voor.
Bij de voorbereiding van de realisatie van de majeure
ecologische verbindingen uit het Uitvoeringspro
gram ma Noordelijke Heuvelrug wordt eens te
16
17

NATUURONTWIKKELING EN natuurHERSTEL
meer duidelijk welk een belangrijke rol de Stichting
Steun Goois Natuurreservaat hierbij vervult: door de
middelen beschikbaar te stellen om enerzijds het
planproces en de landschappelijke vormgeving te
faciliteren en anderzijds de noodzakelijke ecologische
en recreatieve inrichting van de terreinen
mogelijk te maken.
Heidebrug Westerheide - Tweede
schaapskooi - Fiets- / veetunnel Sint
Janskerkhof
De locatie van de voormalige schaapskooi op de
Westerheide aan de Hilversumseweg, nu in gebruik
als manege, zou weer als tweede schaapskooi in
gebruik kunnen worden genomen. Naast de inrichting
van de oude kooi als ontvangstruimte, zou er
een geheel nieuwe kooi voor circa vierhonderd ooien
kunnen komen. Een dergelijke kudde is groot genoeg
om als gescheperde kudde op het noordelijk deel van
de Heuvelrug rond te trekken en daarbij effectief bij
te dragen aan een duurzaam natuurbeheer. In het
kader van de viering van het 75 jarig jubileum in
2007 is besloten daadwerkelijk met de opbouw van
Uitzicht op De Zuiderheide
de tweede schaapskudde te beginnen en te starten
met een plan voor de tweede schaapskooi.
Omdat de beoogde locatie op de Westerheide in
erfpacht is uitgegeven tot 2017, wordt in 2008 in
overleg met de gemeente Laren een tijdelijk onderkomen
voor de kudde gerealiseerd in een ruimte
naast groepsverblijf ‘t Laer op de Zuiderheide.
Op initiatief van de provincie wordt meegewerkt
aan de voorbereiding van de aanleg van een fietstunnel
onder de Hilversumseweg nabij het Sint
Janskerkhof in Laren. De afspraak met de provincie
en de gemeen te Laren daarover is dat de fietstunnel
tevens toegankelijk zal zijn voor het vee van het
Goois Natuurreservaat.
In samenhang hiermee werken de gemeente Laren
en de stichting aan de voorbereiding van een herinrichtingsplan
voor het parkeerterrein op de
Zuiderheide en het voorplein van de begraafplaats,
zodat dit zo mogelijk in één werkgang met de aanleg
van de fiets- / veetunnel in 2009 kan worden uitgevoerd.
Beheer terreinen
Algemeen beheer terreinen
Het beheer van het Goois Natuurreservaat vraagt
on verminderd veel inzet om de landschappelijke
en natuurwaarden te behouden en te versterken.
Dit houdt in de praktijk veelal in dat voorkomen
moet worden dat heideterreinen en stuifzanden
dicht groeien met gras, struiken en bomen. Om die
reden wordt ook in 2008 wederom zeer gericht
gemaaid, gesnoeid, gerooid, gekapt en geplagd.
Een ander middel dat bij het openhouden van de
terreinen wordt ingezet, is begrazing door schapen
en runderen.
Het beheer van de bossen is gericht op versterking
van de natuurlijkheid en natuurwaarden. Dit
betekent dat plaatselijk bomen worden verwijderd
waardoor open plekken ontstaan en er in dichte
gesloten bossen meer licht wordt gebracht. Bij het
werken in de bossen wordt tegelijk de struiksoort
Amerikaanse vogelkers bestreden. Dit is een zeer
dominante, uit Amerika afkomstige struiksoort, die
in het verleden door de mens is geïntroduceerd en
de natuurlijke bosontwikkeling belemmert. Alle
beheermaatregelen zijn gebaseerd op de Beheervisie
en het Beheerplan 1998-2007. Dit plan is ook voor
2008 van kracht. Gestart wordt met de actualisatie
van dit plan. De aanpak daarvan, alsmede een eerste
concept van de nieuwe Beheervisie en beheerplan
2010-2019 wordt voorgelegd aan de Klankbordgroep
Gebruikers Natuurterreinen
Een deel van de Gooise engen, bestaande uit kleine
akkerpercelen, boomsingels, houtwallen en bosjes,
is eigendom van het Goois Natuurreservaat.
Sommige akkers worden ook in 2008 aan lokale
boeren verpacht, waarvan een deel onder de stringente
voorwaarden van de zogeheten Natuurpacht.
Dit jaar zijn net als vorig jaar enkele akkerpercelen
door boeren teruggegeven. Andere percelen echter
zijn weer onder natuurvoorwaarden aan boeren in
gebruik gegeven.
Daarnaast zijn er diverse percelen in eigen beheer
en enkele zijn in gebruik gegeven aan de Stichting
Oude Landbouwgewassen Laren (s o l l). Deze
stichting verbouwt op de akkers in wisselteelt een
keur aan traditionele gewassen zoals rogge, boekweit,
tarwe, gerst en haver.
In de terreinen hangen ongeveer 800 nestkasten
voor bijvoorbeeld zangvogels en uilen. Ze worden
regelmatig gecontroleerd en jaarlijks schoongemaakt
door leden van de werkgroep Nestkasten
van de Vogelwerkgroep Gooi en Omstreken. De
waarneming en betreffende het broedresultaat
worden gebruikt voor meerjarig wetenschappelijk
onderzoek.
De stand van de roofvogels in het Gooi wordt door
de regionale roofvogelwerkgroep gevolgd. De jonge
roofvogels worden geringd, zodat er meer bekend
raakt over de leefwijze van deze vogels.
Evenals vorige jaren geldt dat er over het algemeen
sprake is van een goede roofvogelstand en dat de
roof vogels in het Gooi verhoudingsgewijs vroeg tot
broeden komen in vergelijking met roofvogels
elders in het land.
Landgoed Zonnestraal, dat in beheer was bij
Stich ting Het Loosdrechtse Bos en eigendom is van
het Koperen Stelen Fonds, is overgenomen door
wo ning corporatie de Alliantie. Het Goois Natuurreservaat
geeft advies over een aantal rentmees tersen
beheertaken.
De faunavoorzieningen in de vorm van faunagoten
en tunnels behoeven jaarlijks onderhoud. Het gaat
vooral om het verwijderen van blad in de tunnelen
gootingangen. Een jaarlijkse schoonmaak
geschiedt in overleg met de wegbeheerder.
Recreatie
Behalve de bescherming van natuur en landschap is
het bieden van recreatiemogelijkheden in de natuur
een belangrijke doelstelling van de stichting.
Een omvangrijk project is in 2008 het groot onderhoud
op alle terreinen van het recreatiemeubilair -
de bankjes en picknicksets -, bebordingspalen, slagbomen
en anti-inritpalen. Alle palen die in het
verleden met milieuonvriendelijke conserveringsmiddelen
zijn behandeld worden vervangen door
onbehandelde palen.
Ook wordt op alle dagcampings ongewenste bosopslag
zoals van Amerikaanse vogelkers verwijderd
en waar asfalt ligt wordt dit, indien nodig,
gerepareerd. Van cruciaal belang voor de recreatie
zijn de wandel-, fiets- en ruiterpaden, die steeds
intensiever worden gebruikt. Ze worden begaanbaar
en vrij van begroeiing gehouden. De routemarkering
van de diverse wandel- en fiets routes wordt waar
nodig hersteld. Op de speel- en trapveldjes worden
doelpalen vervangen. Het gras wordt zonodig licht
bemest en daarna in het groeiseizoen regelmatig
gemaaid.
18
19

eheer terreinen
De zandwegen zijn een typisch element in het
traditionele Gooise landschap. Deze worden dan ook
gekoesterd. Bij aanhoudende regenval en voortgaand
gebruik door auto’s ontstaan gaten in de bovenlaag.
Zodra het droog weer is, worden deze opgevuld en
worden oneffenheden geëgaliseerd.
Op grond van de ruiterregeling mogen ruiters en
koetsiers gebruikmaken van de ruiterpaden. Aan
een zogenaamd ruiterplaatje op het paard kunnen
de boswachters op afstand zien dat de ruiter over
een vergunning beschikt. Dit bevordert ook het rijplezier
van de ruiters en koetsiers, want ze hoeven
niet meer aangesproken te worden en hun vergunning
te laten zien.
In toenemende mate verzoeken mensen om het
plaatsen van een Geo-cache. Over de vraag hoe
daarmee om te gaan beraadt de stichting zich nog.
Er is ook een frequent gebruik te zien van mountainbikes
die de terreinen aandoen. Dit leidt soms tot
spanningen tussen de diverse recreanten.
Begrazing
Jaarlijks wordt in het vroege voorjaar met een aantal
leden van het terreinbeheerteam een ronde door de
terreinen gemaakt om de effecten van begrazing door
te nemen. Op grond hiervan worden de begrazingsdichtheden
van schapen en runderen bepaald.
Dit leidt tot verschuivingen in aantallen grazers per
gebied. De tweede schaapskudde, die op veel plaatsen
in het Gooi actief zal zijn, wordt geïntroduceerd.
Dit zal leiden tot een geringe afname van het aantal
runderen in de begrazingsgebieden.
In alle begrazingsgebieden worden de veeroosters bij
de fietspaddoorgangen schoongemaakt.
Controle van de hekwerken vindt permanent plaats.
Ook de gezondheid en het gedrag van de runderen
worden regelmatig gecontroleerd.
Afval
Een kostbare maar noodzakelijke taak is het afvoeren
van de permanente stroom afval uit de terreinen. De
Tomin Groep, een instelling voor werkvoorziening,
leegt ongeveer tachtig keer per jaar de prullenbakken.
In de winter en het vroege voorjaar gebeurt dat eenmaal
per week en daarna tot half oktober tweemaal
per week. De hoeveelheid afval die zowel in de prullenbakken
als ernaast gedeponeerd wordt, bedraagt
13,6 ton. Dat is 2,6 ton meer dan in 2007.
De hoeveelheid afval die illegaal in de natuur wordt
gestort is nog veel meer toegenomen: 17,7 ton. Maar
liefst 10 ton meer dan in 2007 wordt afgevoerd. Het
afval bestaat uit reclamedrukwerk, huisraad, bouwafval,
sloopafval, tuinafval, chemisch afval, autoonderdelen
en restanten van hennepkwekerijen.
Met het afvoeren van het afval uit de terreinen is in
2008 in totaal een bedrag van ruim € 32.000,- voor
de stortkosten gemoeid.
Gebouwen en materieel
Aan de bedrijfsgebouwen en de vaak karakteristieke
dienstwoningen wordt regulier onderhoud gepleegd.
Er vindt klein timmerwerk plaats en een aantal
dienstwoningen wordt geschilderd. Bij deze werkzaamheden
wordt altijd gelet op het inpassen van de
gebouwen in het landschap en de cultuurhistorie.
Voor de blokhut in bosgebied De Zuid, die eind 2007
is afgebrand, wordt een bouwplan opgesteld en een
bouwvergunning aangevraagd.
Cultuurhistorie
Ook dit jaar zijn onder begeleiding van de Archeologische
Monumentenwacht herstelwerkzaamheden
uitgevoerd aan enkele grafheuvels en aan de
banscheiding op de Westerheide.
Handhaving
Toezicht in de terreinen blijft hard nodig en krijgt dan
ook alle aandacht. De boswachters en regiobeheerders
hebben behalve de belangrijke functie van gastheer een
handhavende rol. Ze treden op in geval van overtreding
van de toegangs bepalingen, wetten en regels.
Verbaal en fysiek geweld tegen de ordehandhavers blijft
een punt van zorg. Om hierop professioneel te kunnen
reageren is er blijvende aandacht voor trainingen weerbaarheid
en conflicthantering.
De boswachters en regiobeheerders registreren
incidenten in een incidentenregistratiesysteem.
Vernielingen en vuildumpingen komen nog te veel
voor (meer dan 60 gevallen zijn geregistreerd).
In het jaar 2008 zijn meer dan 900 incidenten
opgetekend. Tweederde van de overtredingen betreft
loslopende honden, daar waar dat niet is toegestaan.
Ongeveer 61 procent van de circa 900 geconstateerde
overtredingen blijkt door de boswachters te zijn
afgedaan met een waarschuwing. In 27 procent van
de gevallen is een bekeuring gegeven. De incidentenrapportage
is aan de korpschef van de regiopolitie en
de hoofdofficier van justitie toegestuurd.
De boswachters en regiobeheerders hebben deelgenomen
aan een landelijke handhavingsdag.
Op deze dag wordt samengewerkt met handhavers
van andere organisaties.
Er wordt ook samengewerkt met de Bereden Politie
(politie te paard) van het Korps Landelijke Politie
Diensten. Zij komt regelmatig naar de terreinen van
de stichting om te paard toezicht te houden.
Ook wordt er deelgenomen aan een ‘Overleg groene
b o a’ s’ (de boswachters zijn b o a, buitengewoon
opsporingsambtenaar) - voorheen Natuurnetwerk -
dat door het Milieuteam van de regiopolitie is
overgenomen. In de gemeente Hilversum werken
boswachters en regiobeheerders mee aan het project
Handhaving Buitengebied Hilversum waarbij
controle- en handhavingacties plaatsvinden in
Bovenmeent / Laegieskamp en Lapersveld / Lapersbos.
Wandelaars op de Fransche Kampheide
20
21

De terreinen in
Reguliere werkzaamheden
Veel werkzaamheden komen in alle gebieden voortdurend
terug. In alle terreinen wordt in 2008 plantsoen
vernieuwd dat door vernieling of verdroging is
doodgegaan. Overhangende takken van bomen en
struiken worden gesnoeid daar waar ze het zicht
belemmeren, gescheurd of gebroken zijn of hinder of
gevaar opleveren. Sloten worden geschouwd en waar
nodig geschoond. Op de heide komt meer of minder
bosopslag voor. Dat verschilt per jaar en per locatie.
Ook dit jaar is op een aantal plaatsen opslag van
dennen getrokken en zijn struiken gerooid of gemaaid.
Op een aantal plekken wordt dit onderhoud handmatig
door vrijwilligers uitgevoerd.
Hieronder staan de werkzaamheden in de terreinen
apart en meer gedetailleerd vermeld.
Naarder Eng en Oostdijk (gemeente Naarden)
Op de akkers van het Goois Natuurreservaat op de
Naarder Eng zijn traditionele gewassen, zomer- en
wintergranen, boekweit en stoppelknollen geteeld.
De zandwegen tussen de Hoge Zeeweg en de Zeeweg
zijn met een slagboom afgesloten voor gebruik door
auto’s. De gebieden tussen de zandwegen worden
daardoor aantrekkelijker voor wandelaars en rustiger
voor fauna en flora. De zandwegen maken deel uit
van de cultuurhistorische elementen van de Naarder
Eng. Amerikaanse vogelkers wordt gerooid, vooral
langs de akkerranden. Daarvoor in de plaats worden
struikensoorten aangeplant die insecten aantrekken
en daarmee zang- en broedvogels van dekking en
voedsel voorzien. Met de struiken worden de randen
Ree in de sneeuw
ook minder strak. Om de ringslang tot broeden te
stimuleren worden op zonnige plekken wederom
broedhopen van houtsnippers aangelegd. Van het
fietspad langs de Gooimeerkust wordt het teerhoudend
asfalt verwijderd. Er wordt een nieuw
fietspad met een toplaag van halfverhardingsmateriaal
aangelegd. Het terrein wordt in toenemende mate
bezocht door recreanten, zowel fietsers als
wandelaars met of zonder hond.In de bomenrij langs
het Gooimeer wordt in samenwerking met Staatsbosbeheer
een doorkijk gemaakt ter hoogte van het
uitkijkpunt de Eukenberg. Vroeger keken mensen
vanaf dit punt uit over de Zuiderzee en ook nu is het
weer mogelijk om ongehinderd over het water uit te
kijken. Vóór het uitzichtpunt Eukenberg ligt een
eikenhakhoutperceel. Kenmerkend daarvoor is dat de
eikenstoven regelmatig worden afgezaagd, namelijk
om de zeven, acht jaar. Met deze oude cultuur en het
openmaken van het uitzichtpunt is de plek historisch
hersteld.
Limitische Heide, Nieuw Bussummerheide,
Vliegheide, Luchtkasteel en
Ericaterrein (gemeente Huizen)
De wisselbegrazing met Charolais-runderen in de
heideterreinen blijkt effectief. De dieren doen zich
tegoed aan gras en jonge scheuten van Amerikaanse
vogelkers en berk. De heide neemt langzaam maar
zeker toe. De ecologische verbinding tussen de
Limitische Heide en de Nieuw Bussummerheide
wordt verder ontwikkeld. Enkele faunagoten
worden schoongemaakt en geleidingsschermen
worden gerepareerd. Op de Limitische Heide wordt
gewerkt aan de uitbreiding van het stuifzand en
aan een verbinding tussen het stuifzand en de open
heide. Hiervoor zijn ook dit jaar weer bomen en
struiken verwijderd. Vergraste heide wordt afgeplagd
en afgevoerd. Het afplaggen blijkt succesvol,
de heide keert terug. Op de Vliegheide en het
Lucht kasteel wordt douglasbos verwijderd om de
gebieden weer aan elkaar te koppelen. Hierover
worden omwonenden en gebruikers door excursies
geïnformeerd. De strooisellaag onder de bomen
wordt verwijderd om heidezaad in de bodem kans
tot ontwikkeling te geven. De naastgelegen akker
wordt ingezaaid met boekweit ten behoeve van
zang- en trekvogels. Langs de Nieuw Bussummerweg
wordt een bosstrook aangeplant waarvoor op
de boomplantdag mede door kinderen en de
wethouder van Huizen onder andere eik, linde en
lijsterbes wordt geplant. Ook neemt een buurt-
bewoner het initiatief om met kinderen bomen en
struiken te planten. De kleine onder zoeken naar het
voorkomen van reptielen, waaronder de hazel-worm,
lopen door.
Vrijwilligers volgen wederom het reilen en zeilen
van de levendbarende hagedis en van de zandhagedis
en zorgen voor een geschikte leefomgeving door
afzetplekken voor eieren aan te leggen en open te
houden.
IJzeren Veld, Bikbergen en Crailo
(gemeente Huizen)
In het IJzeren Veld worden in 2008 door vrijwilligers
opnieuw open plekken gemaakt. De Amerikaanse
vogelkers wordt uit de open plekken verwijderd en
ook ruigte op de grafheuvel wordt weggehaald. De
Archeologische Monumentenwacht inspecteert de
grafheuvel.
Een vaste vrijwilligersgroep werkt wekelijks aan de
verbindingszone tussen de Tafelbergheide en de
Vliegheide door de bosgebieden Bikbergen / Crailo.
Er worden broedhopen en kleine zanderige plekken
gemaakt voor vlinders en andere insecten. In Bik bergen
wordt een bosperceel van de Amerikaanse eik op
de overgang naar de Vliegheide verwijderd ten
behoeve van de heidecorridor naar de Vliegheide en
de Tafelbergheide. Na het maaien wordt heidezaad
uitgestrooid om de heideontwikkeling te stimuleren.
De corridor van ruimte, licht en openheid moet de
heideflora en -fauna stimuleren het bos als doorgang
te gebruiken. Ook in 2008 wordt hieraan gewerkt
ten bate van warmteminnende diersoorten als
hagedissen, sprinkhanen, vlinders en andere
insecten. De faunagoot in de Oud Bussummerweg
wordt schoongemaakt. Ook wordt de humus- en
strooisellaag op een aantal plaatsen verwijderd om
zanderige plekken voor hagedissen te creëren.
De Beek, Reigerseiland (gemeente Naarden)
Oud Bussem (gemeente Huizen)
De poel op landgoed De Beek wordt voor reptielen
en amfibieën geschoond. Naast De Beek start de
begrazing door schapen en runderen. Oude beuken
worden gesnoeid om vallende takken te voorkomen;
de stammen blijven staan voor de paddenstoelen en
om vleermuizen en insecten aan te trekken. Het
loopvlak van de brug in De Beek wordt vernieuwd,
de leuning hersteld. Langs wandelpaden worden na
een boomcontrole de risicovolle bomen omgezaagd.
Het gebied wordt gecontroleerd op de aanwezigheid
van ijsvogels, die eerder al zijn waargenomen. De
kanten van de beek zijn voor de ijsvogels echter nog
niet geschikt om in te nestelen.
Klapekster
Huizer Eng (gemeente Huizen)
In de Huizer Eng bedrijft de stichting kleinschalige
landbouw met wisselteelt van traditionele gewassen.
Ook in 2008 staan er boekweit, winterrogge en stoppelknollen.
Op het gedeelte van de Huizer Eng waar
in het zomerseizoen het kampeerterrein Parrewijn
ligt, worden als regulier onderhoud enkele bomen
en struiken gekapt. In het kader van maatschappelijk
betrokken ondernemen is de stichting een samenwerkingsverband
met de voedselbank aangegaan.
Gezamenlijk worden aardappels geteeld en gerooid
die de voedselbank in de pakketten kan opnemen.
In de zandkuil - een voormalige zandafgraving waar
ook de h lt c Tenniskuil is gevestigd - wordt met
vrijwilligers Amerikaanse vogelkers bestreden. Ook
overige vegetatie wordt gemaaid en het maaisel
wordt afgevoerd. Zware struiken worden machinaal
weggehaald. Ook wordt een toegangspad gemaakt en
op de ‘warme’ zuidzijde worden zanderige plekken
voor zandminnende insecten kaal gehouden.
Tafelbergheide
(gemeenten Huizen en Blaricum)
Blaricummerheide en Noorderheide
(gemeente Blaricum)
Vrijwilligers halen in de leemkuilen op de Tafel-
22
23

de terreinen in
bergheide en de Blaricummerheide braam en jonge,
opschietende boompjes weg. Door het verwijderen
van deze bosopslag krijgen kruiden als tijm, liggend
walstro en duizendguldenkruid weer een kans. Er
worden stukjes heide geplagd en zanderige plekken
gemaakt voor insecten. In het terrein worden
velduilen en klapeksters waar geno men.
De veekeringen om de leemkuilen worden
onderhouden. Op de Blaricummerheide wordt een
vergrast gedeelte geplagd. Aan de randen van de
akkers bij de Tafelbergheide worden besdragende
struiken geplant om zang- en trekvogels en insecten
aan te trekken. De schaapskooi brandt door brandstichting
volledig af. (Zie blz.11) Door grote maatschappelijke
steun kan alweer in het najaar van 2008
worden begonnen met de herbouw.
Blaricummer Eng met Groeve Oostermeent
(gemeente Blaricum)
De Groeve Oostermeent wordt begraasd door
Drentse heideschapen en enkele runderen. De
dieren vreten opkomende jonge bomen en struiken
aan en voorkomen daarmee verbossing van de
groeve. Op het hoge deel van de groeve wordt
kleinschalig geplagd. De steilwand voor
oeverzwaluwen wordt in het voorjaar recht
afgestoken door vrijwilligers van de Vogelwerkgroep
Gooi en Omstreken om deze geschikt te
maken als broedwand. Er is een onderzoek gestart
naar het verloop van de waterstand in de Groeve
Oostermeent. Vrijwilligers kijken welke plantensoorten
er voorkomen. Daarop kan de inrichting en
het beheer worden afgestemd. De groeve wordt
door de gemeente Blaricum in eigendom
overgedragen aan de stichting, evenals het ernaast
gelegen gebied ‘t Harde.
Cruysbergen (gemeente Bussum)
Het laatste deel van de voormalige boomkwekerij
Sikking wordt aan de stichting overgedragen.
Er worden grensstenen geplaatst; afval en oude
opstallen zoals resten van een afgebrand gebouw en
een caravan, worden verwijderd. Er wordt asbest
aangetroffen dat op basis van een asbestvergunning
wordt verwijderd. Het raster dat parallel aan de
Meentweg loopt, wordt verplaatst en vernieuwd.
Bruggen en vlonders worden schoongespoten en
wandelroutepaaltjes geschilderd. Waar elzenopslag
aanwezig is, wordt dit gemaaid en als maaisel
afgevoerd.
Fransche Kampheide (gemeente Bussum)
In dit heidegebied worden jonge dennen en berken
verwijderd, deels met de hand door vrijwilligers,
deels machinaal.
Spanderswoud en De Snip
(gemeente Hilversum)
De Fransche Kamp
(gemeenten Bussum en Hilversum)
Kamphoeve
(gemeente Bussum)
In aanvulling op de paddentunnels wordt over een
beperkte lengte langs de Oude Meentweg een paddenscherm
geplaatst en worden emmers ingegraven.
Tijdens de paddentrek in het vroege voorjaar zetten
vrijwilligers en medewerkers van de stichting de padden
over naar de andere kant van de weg. Hierdoor
wordt voorkomen dat ze worden doodgereden.
De faunatunnels onder de Bussumergrintweg worden
schoongemaakt. Op het terrein van het seizoenskampeerterrein
de Fransche Kamp wordt dood hout uit
de opgaande bomen gesnoeid. De trimbaan wordt
gecontroleerd en toestellen worden hersteld.
Zanderij Crailoo
(gemeenten Bussum en Hilversum)
Het onderzoek naar het gebruik van de Natuurbrug
Zanderij Crailoo door dieren wordt afgerond.
Onderzoeksinstituut Alterra werkt aan een
rapportage die in 2009 zal verschijnen.
De kalkterreintjes worden gemaaid, het maaisel
wordt afgevoerd en in eigen beheer wordt
elzenopslag gerooid. Er vindt onderhoud aan de
oeverzwaluwwand plaats. De rasters worden
aangepast ten behoeve van de schapen. De bruggen
en vlonders, die bij het publiek erg in trek zijn,
worden schoongespoten.
De uitkijktoren heeft zijn maximale levensduur
bereikt. Hij is in 2003 opgericht om het publiek in
de gelegenheid te stellen de vorderingen van de
bouw van de Natuurbrug Zanderij Crailoo van nabij
mee te maken en de verwachting was dat hij in ieder
geval tot de oplevering van de natuurbrug in 2006
mee zou gaan. Dat bleek juist, en ook daarna is de
toren opengebleven voor publiek. Tijdens een bouwkundige
inspectie in 2008 echter blijkt dat de
stabiliteit te wensen overlaat. Daarom wordt de toren
eind oktober afgesloten voor het publiek en start er
een onderzoek naar de haalbaarheid van realisatie
van een nieuwe uitkijktoren.
In de sportvallei vindt groot onderhoud aan straatmeubilair
plaats. Waar nodig worden de parkeervakken
gemaaid en bomen en struiken gesnoeid. Ook
worden de parkeergeleidingspalen hersteld.
Bussums Bloei (gemeente Bussum)
Een deel van dit nieuwe gebied is eigendom van de
stichting, het andere deel is in bezit van de gemeente
Bussum. De stichting heeft ook dit deel in beheer. In
2008 worden er grensstenen geplaatst en ook wordt
bebording aangebracht.
Kaart van de oude drafbaan
Bussummerheide, Westerveld
(gemeenten Hilversum)
Westerheide
(gemeenten Laren en Hilversum)
Tegen de Nieuwe Cariloseweg aan wordt een groot
stuk beboste hei ontdaan van bomen. Ook de strooisellaag
wordt verwijderd waardoor het natuurlijke
reliëf (zandruggen) weer prachtig zichtbaar wordt. De
waardevolle archeologische monumenten in het
gebied, waaronder schapenkampen, grafheuvels en
de banscheiding worden waar nodig onderhouden op
basis van adviezen van de Archeologische
Monumenten wacht. Er worden kleine, zanderige
plekken in de heide gemaakt die van betekenis zijn
voor insecten.
In samenwerking met de Historische Kring Bussum
wordt de oude drafbaan in het kader van de Open
Monumentendag gedurende twee dagen met vlaggetjes
zichtbaar gemaakt. De baan dateert uit 1928,
toen de draverijen van de Olympische Spelen in
Amsterdam er werden gehouden.
Op de Westerheide wordt de Aardjesberg ingezaaid
met zomergerst die reeën dekking en voedsel biedt.
Gedurende het gehele jaar wordt onderhoud
Ruiters op de met vlaggetjes gemarkeerde plek van de oude drafbaan
gepleegd aan het recreatiemeubilair. Het aantal
picknicksets en zitbanken van onbehandeld eiken- en
acaciahout kan worden uitgebreid door schenkingen
van particulieren. De stichting plaatst het meubilair.
In de randzone van de Westerheide, graast, naast de
runderen, voor het eerst de (nieuwe) schaapskudde.
De tweehonderd schapen, geleid door een herder
met hond, grazen vooral buiten de afrastering waar
de hond los mag lopen. Dit is voor veel bezoekers en
hun honden even wennen. Door de schapen in het
begin in een schapengaasraster te houden en de
bezoekers gericht te informeren treedt er spoedig
gewenning op.
Op een aantal plekken wordt geplagd om de heide in
stand te houden. In de bosgebieden wordt Amerikaan
se vogelkers verwijderd. Op de open heide verwijderen
vrijwilligers Amerikaanse vogelkers en vliegden.
Wandel- en fietsroutes worden nagekeken en
waar nodig hersteld. Er leven ongeveer 40 reeën in
het gebied. Ze maken veel gebruik van de Natuurbrug
Zanderij Crailoo om naar het Spanderswoud te
trekken. Net als andere jaren wordt de vleermuizenkelder
in het Westerveld gecontroleerd. Voornamelijk
de grootoorvleermuis wordt aangetroffen. Het toegangshek
van het Westerveld wordt verplaatst naar
de kant van het dagrecreatieterrein.
Laarder Eng en Verspreide Laarder Engen
(gemeente Laren)
Op de kleine landbouwpercelen wordt in 2008 boekweit
ingezaaid. Het bemesten gebeurt net als andere
jaren met ruige stalmest, mest met stro erin. Dit komt
natuur en milieu ten goede.
Mauvezand (gemeenten Blaricum en Laren)
Bosje van Six (gemeente Blaricum)
Op het Mauvezand wordt met vrijwilligers de Amerikaans
vogelkers bestreden en worden vliegden en
berk uitgestoken om de openheid en het open zand
(voormalig stuifzand) te behouden.
De voormalige kwekerij is nu een akker waarop
boekweit bloeit.
24
25

de terreinen in
Zuiderheide (gemeente Laren)
De Lieberg (gemeente Eemnes)
Op de Zuiderheide wordt met behulp van een kraan
met sorteerknijper en een bosmaaier bosopslag van
dennetjes, berkjes en Amerikaanse vogelkers verwijderd.
Tussen theehuis ’t Bluk en de Oude Postweg
wordt een dichtgegroeid stuifzandgebied ontdaan van
bos waardoor het stuifzandkarakter is hersteld. Schade
aan de grafheuvels door betreding en vergraving door
honden wordt eveneens hersteld. Een groepje vaste
vrijwilligers voert op de Zuiderheide elke woensdagochtend
beheerwerkzaamheden uit zoals het verwijderen
van bomen en struiken, kleinschalig plaggen en
het onderhouden van wandelpaden. Bij ’t Laer wordt
het klokjesgentiaanveldje gemaaid. Het maaisel wordt
afgevoerd naar natte plekken in het Laarder Wasmeer
en Cruysbergen en daar als zadenbron voor natuurontwikkeling
uitgestrooid. Het achterste gedeelte van
‘t Laer wordt als tijdelijk onderkomen voor de schapen
ingericht. Het ernaast gelegen ‘doktershuisje’ zal gaan
dienen als onderkomen voor de schaapherders en de
vrijwilligers. Op een aantal parkeerplaatsen worden
onderhoudswerkzaamheden verricht. Bij het
openluchttheater De Lieberg wordt het gras op de
zitplaatsen en het podium gemaaid en de haag
rondom het theater wordt geknipt. Ten behoeve van
het zomerkamp voor Amsterdamse kinderen ‘Kamp
Agnes’ wordt het grasveld gedeeltelijk gevlakt en
opnieuw ingezaaid.
Postiljon (gemeente Laren)
Op de Postiljon is het beheer voornamelijk gericht op
het instandhouden van de afwisseling van heide,
stuifzand en bos. Ook dit jaar worden op de heide
weer boompjes en struiken verwijderd om het
landschap open te houden. Op een aantal plekken
wordt bovendien Amerikaanse vogelkers verwijderd
of teruggesnoeid.
Laarder Wasmeer
(gemeenten Laren en Hilversum)
In de tweede fase van het stuifzand- en heideherstel
wordt wederom heide geplagd en worden bomen en
struiken gekapt en gerooid. Ook wordt het klokjesgentiaanveldje
aan de Oude Postweg gemaaid. Het
maaisel wordt op een natte plek in het Laarder
Wasmeer uitgestrooid. Dit maaisel dient als
zadenbron voor natuurontwikkeling. In de herfst
trekt de nieuwe schaapskudde enkele dagen door
het gebied om ontstane ruigtes te begrazen.
De eerste fase van de waterbodemsanering, uitgevoerd
door Waternet, wordt afgerond. Het resultaat
is dat het zwaar verontreinigde slib ligt opgeslagen
in een depot op de plaats van het voormalige Lange
Water. Het gaat om zo’n 180.000 kubieke meter. In
het kader van de waterbodem sanering zal Waternet
de beschadigde podzolbodem van het Groot Wasmeer
repareren met kalkarme klei uit het Limburgse
Tegelen. Vanwege hoge waterstanden wordt dit
uitgesteld naar 2009.
De kiosk The Sailor wordt door de huurder aan het
Goois Natuurreservaat overgedragen en daarna af -
gebroken. De verwijdering gaat gepaard met een
asbestsanering.
Anna’s Hoeve (gemeenten Laren en Hilversum)
De sanering van de waterbodems in de vijvers van
Anna’s Hoeve wordt afgerond. Hierbij wordt ook de
vissteiger verwijderd omdat er achter de steiger
verontreinigd slib aanwezig is. In 2009 zal een
nieuwe vissteiger worden gerealiseerd. In de zomer
wordt de speelweide enkele keren gemaaid en het
meubilair wordt onderhouden. De brugdekken en
-leuningen van de bruggen in Anna’s Hoeve worden
gerepareerd. De opslag van bomen en struiken op de
heide wordt gerooid. Een vaste groep vrijwilligers
voert kleinschalige beheerwerkzaamheden uit. De
educatieve grondwatermeter wordt na vernieling
gerepareerd.
Monnikenberg (gemeente Hilversum)
Langs de laanbomen vinden maaiwerkzaamheden
plaats. In het kader van akkerbeheer wordt
zonnebloem verbouwd. Oude, vervallen schuren
worden gesloopt.
Hoorneboegse Heide, Hoogt van
’t Kruis, Zonneheide en Zwarte Berg
(gemeente Hilversum)
De historische grafheuvels worden nagekeken en
waar nodig gerestaureerd. Ook het recreatiemeubilair
wordt hersteld waar dat nodig is. Op de Hoorneboegse
Heide wordt Amerikaanse vogelkers gerooid.
Tussen deze heide en Landgoed Zonnestraal wordt
een extra klaphekje geplaatst. De dichtgegroeide zone
tussen het conferentieoord Hoorneboeg en de
Noodweg wordt weer meer opengemaakt door opslag
van Amerikaanse vogelkers en andere struiken te
verwijderen.
Deze doen op hun beurt weer dienst als voedsel
voor dassen.
Laapersheide (gemeente Hilversum)
Het Ven, de natte laagte aan de noordzijde van het
gebied, is door Waternet geschoond. Het verontreinigde
slib is afgevoerd. In een brede bossingel langs
de spoorbaan worden Amerikaanse vogelkers en in
het verleden aangeplante niet passende coniferen
verwijderd. De stobben worden weg gefreesd. De
bedoeling is om hier volgend jaar eik, berk en
lijsterbes te planten.
Huydecopersbos en overhoeken tegen A27
(gemeente Hilversum)
In dit gebied vinden snoeiwerkzaamheden plaats.
De Zuid en Hilversums Wasmeer
(gemeente Hilversum)
Voor de blokhut die door brand verloren is gegaan
wordt een bouwplan uitgewerkt en een bouwvergunning
aangevraagd. Bij de locatie van de blokhut
wordt een drinkwatervoorziening aangelegd. Nabij
Hollandsche Rading wordt voor de veiligheid van
paarden en ruiters een ruiterpad verlegd. Het pad liep
enigszins steil af, waardoor bij regen boomwortels bloot
kwamen te liggen. In opdracht van de stichting zijn
door Landschapsbeheer Noord-Holland bosranden
langs het Geneverpad meer geschikt gemaakt voor
warmteminnende kleine dieren als hagedissen, vlinders
en andere insecten. Om inheemse soorten als eik, berk
en lijsterbes meer kans op ontwikkeling te geven, zijn
verspreid in het bosgebied De Zuid jonge douglassparren
gemaaid. Het eilandje in het Hilversums
Wasmeer wordt ontdaan van ongewenste bosopslag en
er wordt gemaaid, waarna het maaisel wordt afgevoerd.
Van de vogelhut is het stalen dak gerepareerd. Door
een onderzoek naar muizen op het eiland en in de
oevers van het Hilversums Wasmeer is de aanwezigheid
van aardmuis vastgesteld.
Brug in Anna’s Hoeve
Laapersveld, Laapersbos en Dassenveld
(gemeente Hilversum)
In de heideveldjes wordt in het kader van heideontwikkeling
bosopslag verwijderd. Een aantal
stukken grond die bij aanpalende eigenaren in
gebruik waren, worden weer als natuurgebied in
gebruik genomen. Hiervoor zijn op diverse plaatsen
rasters op de eigendomsgrens teruggeplaatst. Op het
Dassenveld wordt ook dit jaar weer maïs verbouwd
als voedsel voor de das. Over het weiland wordt
oude stalmest verspreid die de aanwezigheid van
regenwormen, insecten, kevers en muizen bevordert.
26
27

Communicatie
Media-aandacht
In de loop van het jaar zijn er tientallen persberichten
uitgegaan, meestal om publieksevenementen en
beheerwerkzaamheden aan te kondigen. De media
zelf weten het Goois Natuurreservaat ook goed te
vinden om activiteiten te verslaan of om informatie in
te winnen.
De brand in de schaapskooi trekt zelfs enkele landelijke
kranten en het NOS Journaal. De regionale
kranten en huis-aan-huisbladen nemen dit nieuws
uitgebreid op en melden ook reacties en acties van
het publiek. Jong en oud, bijna iedereen die zich
inzet voor herbouw krijgt in de weken erna volop
aandacht. Ook de komst van nieuwe schapen ter vervanging
van de omgekomen dieren en de aankomst
van de tweede kudde van het Goois Natuurreservaat
in Laren worden uitvoerig belicht.
De va r a gebruikt in haar radio- en televisieprogramma
Vroege Vogels veel natuur uit het Gooi en het
Goois Natuurreservaat komt hierdoor geregeld aan
het woord en in beeld. De filmpjes van dit programma
zijn ook op de site van de stichting te zien.
In het najaar van 2008 krijgt het Goois Natuurreservaat
een maandelijkse rubriek in de Gooi en
Eembode. Met dit extra platform heeft de stichting
gelegenheid het lezerspubliek te vertellen over de
flora en fauna in het Gooi en over ontwikkelingen in
de natuur. Daarmee wordt ook de rol van de stichting
duidelijk voor lezers die nog niet zo met het
Goois Natuurreservaat bekend zijn.
De film ‘Bedevaart voor de Natuur’ draait wekenlang
in veel filmhuizen in gemeenten op de Heuvelrug.
De primeur heeft Filmhuis Artishock in Soest. De
film wordt genomineerd voor een ‘Gouden Reiger’,
een onderscheiding voor excellente projecten op het
gebied van doelgroepcommunicatie met audiovisuele
en interactieve media, maar de prijs gaat helaas
naar een andere genomineerde. De film wordt ook
vertoond bij diverse onderwijsinstellingen, gemeenten,
provincies, collega-organisaties, sportclubs en
andere maatschappelijke organisaties.
Vijf dagen na de brand van de schaapskooi (zie p. 11)
plaatst de stichting een paginagrote advertentie in de
Gooi en Eemlander en de Gooi en Eembode om
bewoners en organisaties in en buiten het Gooi op te
roepen voor steun. Ook wordt iedereen die tot dan
toe hulp heeft verleend in de advertentie bedankt.
Omwonenden
Er is de stichting veel aan gelegen omwonenden
van de terreinen goed te informeren over beheermaat
regelen en natuurontwikkelings projecten,
liefst in een zo vroeg mogelijk stadium. Bij werkzaamheden
die voor omwonenden of een breder
publiek van belang lijken te zijn, worden ook in
2008 omwonenden uitgenodigd deel te nemen
aan een informatieve excursie, wordt voordat de
werkzaamheden starten de pers ingelicht en worden
op de locatie informatiepanelen geplaatst.
Publieksevenementen
• De volgende publieksevenementen vinden plaats:
• Winterwandeling Blukbos-Zuiderheide-oostelijk
Laarder Wasmeergebied
• Paaseieren zoeken
• Dauwtrappen
• Lentewandeling over de Zuiderheide (bloeiende
krentenboompjes) in samenwerking met Dagblad
de Gooi en Eemlander
• Nationale Boomfeestdag in samenwerking met de
gemeente Huizen, locatie langs de Nieuwe
Bussummerweg, door zestig schoolkinderen
• Kunstwerken maken door circa honderd kinderen
om bomen te kunnen kopen en planten, in
samenwerking met kunstenares Kareline van der
Burg
• Schaapscheerdersfeest
• MidzomerNatuurfestival te Bussum in samenwerking
met Wild-live en gemeente Bussum
• Benefietlunch voor schaapskudde en -kooi op
Tafelberg- en Blaricummerheide, aangeboden door
restaurant De Tafelberg, met ondersteuning van
Goois Natuurreservaat
• Aansluitend de feestelijke ontvangst van geschonken
schapen in de kraal op de Tafelberg- en
Blaricummerheide met in het voorprogramma
filmbeelden van de in aantocht zijnde schapen
• Ontvangst en eerste trektocht nieuwe schaapskudde
Brink Laren en Zuiderheide
• Overhandiging heidehoning door Bijenvereniging
Laren Blaricum
• Prijsuitreiking mooiste schaap bij theehuis ’t Bluk
• Kerstmarkt met schapen op Kerkplein / De Brink
voor en in samenwerking met Museum Hilversum
• Oogstfeest s o l l met marktkraam
• Make a Difference Day (m a d d ) / Landelijke
Natuurwerkdag (foto)
m a d d: Scouting Raboes met het verzamelde zwerfvuil
Lezingen
Groepen en organisaties verzoeken regelmatig om een
lezing of excursie over een specifiek onderwerp. Als het
in de lijn van de doelstelling van de stichting ligt wordt
aan dit verzoek voldaan. Groepen voor wie in 2008 een
lezing werd gegeven zijn onder meer: Lions Huizen,
a n w b reisbegeleiders, bewonersvereniging Trompendaal,
Rijwielpadenvereniging Gooi en Eemland,
Brandweer Laren Blaricum, personeelsvereniging
Solvay, Antoniushof, Bijenvereniging Laren Blaricum,
Probus Huizen, verzorgingshuis Zuiderheide, vereniging
Buurtpreventie Westerheide, buurtvereniging
Neighboor hoedt in de Blaercom, gezelschap
Annemarie Moorman, gezelschap de heer Brouwer.
Excursies
Er zijn regelmatig excursies, die steeds vaker gekoppeld
worden aan voorgenomen beheermaatregelen en
andere actualiteiten. Zo krijgt het publiek de gelegenheid
zich vooraf te laten voorlichten over maatregelen
die in de directe omgeving op stapel staan.
In 2008 zijn er excursies over de volgende onderwerpen:
• Westerheide / Pioniersterrein
• Gooimeerkust
• Tafelberg- en Blaricummerheide met bezoek aan
lammetjes bij de schaapskooi
• Landbouwgewassen en cultuurhistorie Laardereng
• Schotse Hooglanders
• Rondwandeling door Anna’s Hoeve
• Natuurbelevingstocht op de step: ‘Step into
Nature’ in samenwerking met Squash en Wellness
uit Bussum
In 2008 heeft Stadspas Amsterdam in haar programma
vanwege het grote aanbod niet gekozen voor het
Goois Natuurreservaat. In 2009 doet de stichting een
nieuw aanbod.
Op specifiek verzoek worden excursies verzorgd
voor: Lions Club Bussum, Aannemersbedrijf De Rooij,
Tuinclub Rhenen, a n w b reisbegeleiders, leerlingen
Goois Lyceum, studenten Wageningen, fotogroep
Tess Frederiks, Soestergilde, scouting Hoorneboeg,
Sociaal Raadslieden Stadsring 51, kinderen van
vakantiekamp Agnes, gezelschap Lisette Maessen,
gezelschap Jaap Beemsterboer, reisleiders van
Wereldcontactreizen, Rotary Naarden-Bussum,
Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie, Probus
Huizen, Vreemdelingenrecherche Gooi en Vechtstreek.
De IVN-natuurgidsen verzorgen in nauwe samenwerking
met het Goois Natuurreservaat de volgende
publieksexcursies:
• ’s Gravelandse buitenplaatsen / Spanderswoud;
• Vogels in Landgoed De Beek / Oud Bussem;
• Ecologische verbindingen en diersporen
Bosberg / Hengstenberg;
• Bloeiende heide Westerheide;
• Wat vertellen paddestoelen over het klimaat?
(Spanderswoud);
• Monitoringsresultaten Natuurbrug Zanderij Crailo.
Er nemen gemiddeld 35 personen aan elke excursie
deel.
Voorlichting Infoschuur Natuurbrug
Zanderij Crailoo
De vraag naar voorlichting over de Natuurbrug
Zanderij Crailoo en ecologische verbindingen blijft
groot. Elke tweede en vierde zondag van de maand
vertellen de Natuurbrugvrijwilligers - steeds vaker
‘Heuvelruggidsen’ genoemd - het ‘verhaal van de
Heuvelrug’ aan de hand van een powerpointpresentatie.
Tevens leiden ze bezoekers rond op de
natuurbrug en geven ze informatie op de uitkijktoren.
Op weekdagen worden groepen ontvangen,
zowel klassen van het voortgezet onderwijs als
groepen volwassenen uit binnen- en buitenland.
Vaak wordt een bezoek aan de Infoschuur gecombineerd
met een excursie of het verrichten van
kleinschalig natuurbeheer. In totaal bezoeken 31
groepen de Infoschuur. Daaronder zijn ook enkele
groepen die er hun eigen activiteiten houden, wel
altijd in relatie tot de natuurlijke omgeving.
Voorbeelden daarvan zijn Vogelher kenningscursussen
van de Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken, het
i v n met de Natuurgidsen opleiding, de Stichting
Omgevingseducatie met de Natuuroudercursus, de
Vlinder- en Libellen werk groepen Gooi en Vechtstreek
die de stand van vlinders en libellen monitoren. In de
Infoschuur worden ook diverse cursussen gegeven
zoals; klimaatverandering, geologie, libellen,
natuurouder, natuurfotografie.
28
29

communicatie
De ontvangen groepen zijn onder andere diverse
schoolklassen en lerarenteams, ChristenUnie,
Probusclub, Griftlandcollege, terreinmedewerkers
Nationaal Park Heuvelrug, gezelschap Bethlehemkerk,
Mozarthof, personeel Hogeschool Larenstein,
Huizermaatcollege, GroenLinks, afdeling natuurbescherming
van de a i d, Verzekeringsmaatschappij x l
Insurance, Westland Familiefonds, i v n, vakdeskundigen
Operationeel Beheer binnen ProRail, Arcadis
Architecten, Bonheuvercollege uit Castricum, dansgroep
De Klepperman van Elven, Vrije Evangelische
gemeente, Savornin Lohmman mavo, u m c , afdeling
a b z gemeente Hilversum, Remonstrantse kerk,
Grontmij en de Koninklijke Nederlandse Vereniging
van Rentmeesters. Particuliere gezelschappen die een
lezing of presentatie in de Infoschuur organiseren,
vaak gecombineerd met een excursie, zijn: familie
Kuiper, familie Dijkxhoorn, mevrouw Smeekes,
gasten van mevrouw Nijhof , familie Peet, Cisca
Engberink, Wiep Kamphorst, familie Ten Velthuis.
De uitkijktoren blijft, tot hij eind oktober afgesloten
wordt, een groot succes. Hij wordt dankbaar ingezet
bij de intensieve voorlichting en bij het onderwijsprogramma
Zebrapad over ecologisch verbindingen
en in het bijzonder de Natuurbrug Zanderij Crailoo.
Door groepen mee te nemen op de toren kan alles
wat eerst op de kaart is aangewezen ook in werkelijkheid
worden getoond. De mensen zien met eigen
ogen welke natuurgebieden met elkaar worden
verbonden.
Groepsverblijf in ’t Laer
In ’t Laer, het groepsverblijf voor veldwerk en natuureducatie,
wordt een programma geboden waar net als
het voorgaande jaar 12 schoolgroepen aan deelnemen.
In totaal gaat het om 532 kinderen. Ze maken gebruik
van educatieve ‘ontdekvestjes’, waarin allerlei attributen
zitten om onderzoek in de natuur mee te doen.
De meeste groepen worden begeleid door i v n-natuurgidsen.
Naast de reguliere schoolgroepen maken ook
verscheidene ‘groene’ groepen, zoals het i v n, de
Roofvogelwerkgroep en de WoesteLandjongeren
gebruik van ‘t Laer voor cursussen, lezingen en vergaderingen.
Tevens gebruiken meerdere jeugdgroepen
van verschillende kerken in de regio het groepsverblijf.
In totaal wordt ‘t Laer in 2008 door 38 groepen
gebruikt. Ze zijn goed voor 1044 personen met 90
overnachtingen.
Voorlichting schaapskooi
In de lammertijd in het voorjaar bezoeken schoolgroepen
(meestal groep 7, soms gecombineerd met
Natuureducatie bij de schaapskooi
groep 6 of 8) de schaapskooi in het kader van het
natuureducatieve project ‘Klas in en rond de schaapskooi’.
In totaal gaat het om 1210 leerlingen en 50
groepen van 33 verschillende scholen. Hiermee is het
aantal deelnemende scholen met 5 verminderd. Een
van de belangrijkste redenen hiervan is dat het kennelijk
steeds lastiger is om vervoer te regelen. Daarbij
wordt het drukke verkeer als barrière gezien om veilig
met de fiets te komen. Gebrek aan begeleiding
speelt hierbij ook een rol. Op school worden de leerlingen
op hun bezoek aan de schaapskooi voorbereid
met behulp van een door de stichting ontwikkeld lespakket,
inclusief docentenhandleiding.
Op zondagen zijn er in en rond de schaapskooi activiteiten
voor een breed publiek, steeds met een maandelijks
thema. De thema’s van 2008 zijn: geologie, padden
en ecologische verbindingen, dassen, spinnen en
’Wat kunnen we doen met schapenwol‘. Op de laatste
zondag van de maand kunnen kinderen komen knutselen.
Daarbij fungeert het thema als leidraad en inspiratiebron.
Vanwege de schaapskooibrand worden er
verder geen maandthema’s behandeld. Wel wordt er
eind oktober Halloween gevierd in een tent naast de
dan inmiddels in aanbouw zijnde schaapskooi.
Natuureducatie voor scholen
Actie Zebrapad, een onderwijsprogramma voor het
basis- en voortgezet onderwijs dat in samenwerking
met de Stichting Omgevingseducatie Gooi, Vecht- en
Eemstreek (o g v e) is ontwikkeld, wordt verder uitgebouwd.
Leerlingen en docenten in de regio Gooi en
Vechtstreek leren waarom, in welke vorm en op welke
schaal natuurverbindingen worden aangelegd. Actie
Zebrapad is opgezet als een doorlopende leerlijn,
beginnend bij de kleuterbouw (groep 1) en eindigend
bij de bovenbouw van het vwo met alle niveaus daartussen.
Het onderwijs begint met waarnemen door de
allerkleinsten. Daarna leren de leerlingen via relaties
leggen om inzicht te krijgen en inzicht toe te passen.
Voor de hoogste groepen van het basisonderwijs betekent
dit onder meer dat zij een eigen adviesbureau
voor natuurverbindingen opzetten. Het onderwijsprogramma
wordt aangeboden in de vorm van drie digitale
onderzoeksopdrachten met bijbehorend veldwerk
en docentenhandleidingen. Het veldwerk vindt plaats
bij de Natuurbrug Zanderij Crailoo en kent ook een
fietsroute langs natuurverbindingen in de omgeving.
Het is gebleken dat het van belang is om dit onderwijsprogramma
regelmatig onder de aandacht van het
onderwijsveld te brengen. Daar wordt dan ook op
verschillende manieren invulling aan gegeven.
Drukwerk
In 2008 wordt de Nieuwsbrief vier keer uitgegeven
in een oplage van 9.500 exemplaren.
In juni is de nieuwsbrief net klaar als de schaapskooi
afbrandt. De voorpagina wordt aangepast en inclusief
foto’s en citaten van betrokkenen geheel aan het
droevige nieuws gewijd. Mensen die in de eerste uren
hulp verleenden worden bedankt, evenals het
publiek dat overweldigend meeleeft en reageert.
Samen met de projectpartners van Plan Anna’s Hoeve
wordt de nieuwsbrief Anna uitgegeven, met daarin
informatie over de uitvoering van het saneringsplan.
In 2008 verschijnt Anna eenmaal in een oplage van
6.000. Doelgroep zijn de bewoners in de omgeving
van het plangebied.
De stichting beschikt over 8 voorlichtingsfolders voor
het publiek: Adopteer een dier; Begrazing; Doneren;
Fietsen; Honden; Informatie (algemeen); Paardrijden en
Boswachter.
DVD
Als vervolg op de trektocht van de schapen brengt de
stichting een dvd van twintig minuten uit, een film
met als aanleiding de brand in de schaapskooi en als
slot de terugkeer van de schapen op de heide op 30
augustus. De adoptanten van de schapen en de vrienden
van de kudde krijgen de dvd gratis toegezonden
en blijven zo betrokken bij het wel en wee van de
schaapskuddes.
Internet
De eigen website www.gnr.nl is een belangrijk medium
om met het publiek in contact te treden. Het bezoekersaantal
groeit in 2008 licht ten opzichte van 2007.
Bijna 37.000 unieke bezoekers worden geregistreerd
(was tegen de 34.000). Daarbij zijn dubbele bezoeken
vanaf hetzelfde adres niet meegeteld. Op de website
staan onder andere wetenswaardigheden over de terreinen
en er worden actuele activiteiten op aangekondigd.
In 2008 zijn er meer filmpjes te zien, waarnaar
door bezoekers van de site veel gekeken wordt.
De stichting neemt eveneens deel aan de websites:
• www.nbonoordholland.nl
(Natuurbeheerdersoverleg Noord-Holland)
• www.heeldeheuvelrug.nl (samen met Het Utrechts
Landschap en andere natuurorganisaties in de provincie
Utrecht)
• www.plan-annashoeve.nl (van de projectpartners
van Plan Anna’s Hoeve)
• www.natuurwegwijzer.nl
Deelname aan activiteiten van derden
Door medewerking te verlenen aan studiedagen,
symposia, tentoonstellingen en markten van derden
grijpt de stichting de kans om zichtbaar te zijn en
haar visie op diverse onderwerpen te delen. In 2008
is de stichting, al of niet met de infowagen, aanwezig
op de voorjaarswandeling met de Gooi en Eemlander,
het Oogstfeest van de s o l l en de Erfgooiersmarkt in
Huizen. Vanwege de schaapskooibrand en de vele
acties na de brand wordt verder niet aan activiteiten
van derden deelgenomen.
Interne communicatie
Veel intern overleg tussen medewerkers vindt informeel
plaats doordat mensen bij elkaar naar binnen lopen of
elkaar treffen aan de lange lunchtafel. De inrichting van
het kantoor ondersteunt dan ook de interne communicatie.
Voor een stichting die in belangrijke mate drijft
op vrijwilligers is daarnaast het contact met die
vrijwilligers van essentieel belang. In december is er
traditioneel een middag voor alle vrijwilligers die actief
zijn voor het Goois Natuur reservaat. Ze worden
ontvangen door de medewerkers, de rentmeester en
enkele bestuursleden. Ze krijgen dan informatie over
het beheer en de projecten van de stichting.
Onderzoeksverslagen
Het Goois Natuurreservaat heeft een bibliotheek met
gegevens en informatie over de natuurterreinen,
waaronder verslagen van onderzoeken van flora en
fauna. In de loop van 2008 zijn de volgende rapportages
ontvangen:
• Reptielen, amfibieën, vissen onderzoek Nederland.
Noord-Holland 2008, r av o n Hemelvaartweekend.
• Activiteit van de Vos (Vulpes vulpes) en het Ree
(Capreolus capreolus) in verschillende maanden van
het jaar, Jeroen Veldman stageverslag Alterra.
30
31

communicatie
• Vegetatieopnamen in het kader van het Landelijk
Meetnet Flora 2007 in Westerheide en Zanderij
Crailoo, Van der Goes en Groot.
• Goois Nestkast Onderzoek, jaarverslag 2007, uitgave
nr. 166 van de Vogelwerkgroep Het Gooi en
Omstreken - subgroep Avifauna.
Ontvangen verslagen van onderzoeken door vrijwilligers
van het Goois Natuurreservaat:
• Foto van gekraagde aardsterren, diverse plekken in het
Spanderswoud e.o. Jos Oude Elferink.
• Verslag inventarisatie 2008 boommarters in het Goois
Natuurreservaat, dr. H.J.W. Wijsman.
• Libellen Tandem Bulletin; verslagen excursies
Libellenwerkgroep Gooi en Vechtstreek 2007 in
Cruysbergen en Zanderij Crailoo, Riny en Gery
Kluvers.
• Sieralgenonderzoek, Koos Meesters.
• Verslag van inventarisatie Groeve Oostermeent in
2007, Frank Sikking.
• Korte notitie beheer Leemkuilen, Frank Sikking.
• Verslagen van flora-inventarisatie 2007 van de
Zanderij Cruysbergen, Zanderij Crailoo (Natuurbrug
en Kalkterreintjes) en Groeve Oostermeen, T. van
Eijk, A. van der Heijden, P. Kuiters en
C. Steenman.
• Verslag van flora- en fauna-inventarisatie van de
Hoorneboegse heide, F. Stegehuis.
• Broedvogels van De Huizereng in 2001,
Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken.
• Roofvogelinventarisatieverslag Het Gooi en Utrecht
2007, Roofvogelwerkgroep Het Gooi / Utrecht.
• Soortenlijsten planten en vogels van de terreinen
Landgoed De Beek, Crailo, Bikbergen, Tafelbergheide,
Natuurbrug Zanderij Crailoo, De Snip,
Spanderswoud, Bussummerheide, Zuiderheide
H. Schut en L. van der Meijden.
Relaties
De stichting is door haar rentmeester vertegenwoordigd
in het bestuur van de Stichting Steun Goois
Natuurreservaat en in de ilg-Gebiedscommissie
Amstel-, Gooi- en Vechtstreek. Behalve met de participanten,
andere overheden en de leden van de
Klankbordgroep heeft de stichting regelmatig overleg
met de volgende organisaties:
• Alterra, Research Instituut voor de Groene Ruimte
• Archeologische Monumentenwacht
• Bosgroep Midden Nederland
• Dassenplatform Noorderpark-Gooi
• De Landschappen
• Faunabeheereenheid Noord-Holland
• Heimans en Thijsse Stichting
• Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht
• Landgoed Zonnestraal bv / De Alliantie Gooi en
Vechtstreek
• Landschap Noord-Holland
• Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit, directie Regionale Zaken West
• Ministerie van Verkeer en Waterstaat,
Rijkswaterstaat directies Noord-Holland en Utrecht
• Nationale Postcode Loterij
• Natuurbeheerdersoverleg Natuurwijzer.nl
• Natuurbeheerdersoverleg Noord-Holland
• Natuur en Milieufederaties van Noord-Holland en
Utrecht
• Nederlandse Fokkersvereniging Het Drentse
Heideschaap
• n v p w n Waterleidingbedrijf Noord-Holland
• Provincie Noord-Holland
• Provincie Utrecht
• ProRail
• Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en
Monumenten
• Staatsbosbeheer Noord-Holland en Utrecht
• Stichting Omgevingseducatie Gooi, Vecht- en
Eemstreek
• Stichting Oude Landbouwgewassen
• Stichting tot Behoud en Beheer van de Fransche
Kamp
• Stichting Het Utrechts Landschap
• Universiteit van Amsterdam, Instituut voor
Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica
• Vereniging Natuurmonumenten
• Vereniging tot Behoud van Anna’s Hoeve e.o.
• Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie (i v n)
• Vereniging Vrienden van het Gooi
• Vitens Waterleidingbedrijf
• v s bBfonds
• Waternet
Het onderzoek naar mogelijkheden om een herstart
te maken met de Stichting Coördinatie Natuur en
Milieu Educatie, per eind december 2004 opgeheven
wegens onvoldoende subsidies van gemeenten in Gooi
en Vechtstreek, wordt voortgezet. Er wordt draagvlak
gezocht bij de oude en mogelijke nieuwe partners,
zoals de Geweste lijke Afvalstoffendienst, het Hoogheemraadschap
Amstel, Gooi en Vecht en de Vereniging
Natuurmonumenten, die alle een positieve grondhouding
tonen om de Stichting c n m e duurzaam nieuw
leven in te blazen. Het i v n brengt advies uit over de
meest gewenste organisatie structuur voor de coördinatie
van de natuur- en milieueducatie. Daarbij wordt
het vliegwieleffect dat een coördinerende stichting
had en opnieuw zou kunnen hebben benadrukt.
Als gevolg van de samenwerking met bodemkundigen
van de Universiteit van Amsterdam bij de
sanering van het gebied Laarder Wasmeer worden de
contacten met de universiteit aangehaald. Groepen
studenten en docenten gebruiken plekken in het
Goois Natuurreservaat dan ook in toenemende mate
voor excursies en lezingen.
brieven en e-mail, gaan vrijwel altijd over de terreinen
en het beheer daarvan. Positieve reacties kunnen gaan
over een prettige ervaring in het terrein, zoals het zien
van een bijzondere vogel, of een aange name fiets- of
wandeltocht. Soms sturen mensen een foto die ze in de
terreinen hebben gemaakt.
Klachten gaan meestal over beheermaatregelen,
toegangsregelingen en onderhoud van de fietspaden.
Mensen schrikken van het kappen van bomen, zijn
ontevreden over de begrazing door runderen, vinden
het vervelend dat ze hun hond in een bepaald gebied
aan de lijn moeten houden of melden een fout in een
wandelroute. De publieksreacties worden behandeld
door degene die verantwoordelijk is voor de
betreffende werkzaamheden of die er de meeste
inhoudelijke kennis over heeft. De procedure voor
afhandeling van de publieksreacties voldoet goed.
Een aparte behandeling krijgen meldingen van
incidenten met het rundvee in de terreinen. Deze
vee-incidenten worden zorgvuldig geregistreerd.
In 2008 zijn er 3 meldingen van incidenten.
Ze betreffen 1 ruiter, 2 fietsers en 3 wandelaars.
Met de melders wordt persoonlijk contact gezocht
om het voorval te bespreken en om erachter te
komen wat de omstandigheden waren. Daarna
worden de grazers die het betreft in het veld bezocht
en wordt bekeken of ze bijzonder gedrag vertonen.
Als er aanleiding toe is worden runderen uit het
gebied weggehaald.
Voorts zijn er veel werkcontacten met huurders,
pachters en grondgebruikers (waaronder diverse
sportverenigingen en scoutinggroepen), maar ook
met particuliere landgoed- en grondeigenaren.
Huizer Eng
Publieksreacties
Reacties van het publiek die binnenkomen via telefoon,
32
33

Werkorganisatie
Inzet van velen
De stichting kan alleen bestaan en haar doelstellingen
realiseren dankzij de inzet van velen: vrijwilligers,
medewerkers, stagiairs en bestuurders.
Dankzij de betrokkenheid van al deze personen is
de stichting uitgegroeid tot een natuurbeheerorganisatie
waar rekening mee wordt gehouden en die
met innovatieve projecten een stempel drukt op
het natuurbeheer en de natuurontwikkeling in
Nederland.
INTERNE ORGANISATIE
Organisatiestructuur
Het bestuur heeft een rentmeester in dienst, die zowel
de penningen en bezittingen beheert (rentmeesterschap)
als verantwoordelijk is voor het management
van de werkorganisatie (directeursfunctie). De rentmeester
stuurt twee afdelingshoofden aan, die ieder
verantwoordelijk zijn voor een deel van de organisatie,
alsmede een senior projectmanager die verantwoordelijk
is voor de realisatie van de projecten.
Vrijwilligersbeleid
Het Goois Natuurreservaat maakt graag gebruik van
het aanbod van vrijwilligers om met elkaar, op
welke wijze dan ook, te werken aan het instandhouden
van de kostbare natuur van het Gooi en
deze waar mogelijk en noodzakelijk te herstellen.
Het aantal vrijwilligers stabiliseert zich op 230. Eind
2006 was dit aantal 205 en eind 2007 was het 220.
Alle vrijwilligers worden uitgenodigd voor de
jaarlijkse vrijwilligersdag in december. Die wordt
deze keer voor het eerst op een andere locatie
gehouden (Fort Werk iv te Bussum) omdat de
Infoschuur nu echt te klein is. Er wordt teruggekeken
op het afgelopen jaar en de plannen voor
het komende jaar worden toegelicht. De plannen
zijn veelal voor het welslagen afhankelijk van de
inzet van vrijwilligers. Als dank krijgen de
vrijwilligers een kerstpakket.
Medewerkers
In 2008 wordt, in verband met de start van de tweede
kudde, de formatie uitgebreid met 1,8 fte schaapherder.
Per 31 december 2008 is 1 fte terreinmedewerker
vervallen.
FUNCTIE
FTE
Rentmeester 1,00
Senior projectmanager 1,00
Hoofd beleid en organisatie 1,00
Coördinator communicatie en automatisering 1,00
Medewerker bedrijfsbureau 1,00
Assistent medewerker bedrijfsbureau 1,00
projectmedewerker *1 1,00
Managementassistent 0,89
Medewerker secretariaat 1,59
Medewerker financiële administratie 0,75
Hoofd terreinbeheer 1,00
Regiobeheerder 2,00
Boswachter 5,89
Boswachter / Beheerder fietspaden 0,67
Veeverzorger 1,00
Assistent veeverzorger 1,00
Medewerker communicatie en vrijwilligerswerk 1,00
Terreinmedewerker 4,00
TOTAAL 28,59
*1 met ingang van 1 januari is de functie tijdelijk, tot en met
juli 2012, opgenomen en wordt bovenformatief ingevuld.
Wat betreft de formele relatie met het personeel volgt de stichting
de rechtspositieregeling en de c a o van de provincie Noord-
Holland. Er is een c a o afgesloten met een looptijd van 1 juni
2007 tot 1 juni 2009.
Opleiding en training
3 medewerkers volgden de cursus Communicatie en
Participatie. De cursussen Geïntegreerd Bosbeheer,
Opfriscursus b o a, Themadag Hondenbeleid, Werken
met de Flora- en Faunawet en de chauffeursopleiding
Veetransport werden ieder door één persoon gevolgd.
6 personen deden de Theoriecursus Verkeersregelaar
en de Praktijkcursus Verkeersregelaar.
Bestuur
Het algemeen bestuur bestaat uit vertegenwoordigers
van de participanten. Het is een bestuur op afstand,
dat tweemaal per jaar bijeen komt. Het is formeel
verantwoordelijk, maar is niet betrokken bij de uitvoering.
Het jaarverslag, de jaarrekening en de
beleidsvoornemens worden jaarlijks in de maand juni
vastgesteld. Dit verklaart waardoor deze stukken niet
eerder dan medio juni openbaar gemaakt worden.
Voor het aangaan van grondtransacties, geldleningen,
het voeren van rechtsgedingen en het aanvaarden van
subsidies, schenkingen, erfstellingen en legaten als
daaraan voorwaarden of lasten zijn verbonden, is
instemming van het algemeen bestuur nodig. Ook
voor het vaststellen van bepalingen, het nemen van
ingrijpende maatregelen en het bepalen van de locatie
van het kantoor is goedkeuring nodig. Het dagelijks
bestuur vergadert vijfmaal per jaar, zorgt voor de
voortgang van de beleidsuitvoering, stelt medewerkers
aan en kan deze ook ontslaan, en stelt bovendien
de arbeidsvoorwaarden vast.
Aan het eind van het jaar is de bestuurssamenstelling als volgt:
Erevoorzitter
drs. R.J. de Wit
Participanten Leden Plaatsvervangende leden
Provincie 1. drs. P.S. Visser, voorzitter* 1. A. Bruggeman
2. mw. mr. A.C.J. Humalda-Blok 2. dr. A.P. van Meché
3. ing. C.P.J. van Diest 3. P. van Poelgeest
4. ir. J.A. Kardol, MA 4. mw. L.A. Smits
Amsterdam 1. drs. I.R. Manuel* 1. Vacature
2. B. Geurts 2. mw. R. Alberts
Blaricum 1. mr. J.G. Jorritsma, plv. voorzitter* 1. mw. J.Z. de Joode-Baljet
Bussum 1. drs. G.H.F. Boekhoff* 1. dhr. A.J. Gouka
2. mw. G.N. van Ramshorst 2. mw. M.M. Sluiter
Hilversum 1. A.H. Roerig, secretaris* 1. J.J.M.P. Rensen
2. W.P.C. Hendrikx 2. mw. E.M. Zeeuw van der Laan
3. mw. M.A.B.Berenschot 3. mw. M.E. Hillen
4. J.P. van Damme 4. A.W. Iwema
Huizen 1. mw. mr. P.J. van Hartskamp-de Jong* 1. F.W. van Gils
2. mw. dr. W.H. Metz 2. mr. H. van Amstel
Laren 1. drs. E.J. Roest* 1. ing. H.J.W. van den Berg
Naarden 1. F.H.T.M. van Vught* 1. dhr. F.P.M.J. van den Maagdenberg
Rentmeester**
ing. H. Korten, ambtelijk secretaris
* Tevens lid van het dagelijks bestuur.
** De functie van rentmeester is vergelijkbaar met die van directeur en penningmeester ineen. Omdat hij verantwoordelijk
is voor de voorbereiding en de uitvoering van bestuursbesluiten fungeert de rentmeester in het bestuur als ambtelijk
secretaris.
34 35

werkorganisatie
ACTIVITEITEN VAN DERDEN
Vrijwilligers
In totaal zijn in de terreinen de volgende groepen en
personen op reguliere basis werkzaam in het beheer:
• Vereniging Anna’s Hoeve werkt met haar bosploegvrijwilligers
op 49 woensdagmiddagen met
(gemiddeld) 5 mensen gedurende circa twee uur.
• Mevrouw Van Es verwijdert jaar in jaar uit afval
uit het Spanderswoud.
• Nico van Paridon uit Bussum verzamelt tijdens
zijn trimlopen eveneens zwerfafval en spoort met
zijn landelijke actie www.ikprikmee.nl. andere
recreanten aan om zijn voorbeeld te volgen.
• De Bussummerheide-vrijwilligers, werkzaam op
verschillende locaties in het Gooi, verrichten elke
donderdag kleinschalig natuurbeheer.
• Detox-Utrecht staat garant voor wekelijks een dagdeel
werkzaamheden.
• De Werkgroep Landschapsbeheer Nardinclant
werkt op diverse plekken in de terreinen.
• De Laer-groep, een groep van 5 mensen, soms tijdelijk
aangevuld met scholieren in het kader van
een maatschappelijke stage, verricht elke woensdag
allerhande werkzaamheden in het natuurgebied
rond groepsverblijf ’t Laer.
• De heer Van den Berg werkt gemiddeld twee ochtenden
per week als huismeester in groepsverblijf
’t Laer waar hij allerlei onderhoudsklussen verricht,
waaronder het schilderen van het vrijwillligersonderkomen
naast ’t Laer.
• De Mobiele Natuurwerkgroep Huizen verricht met
14 personen werkzaamheden rond Huizen.
De volgende groepen verrichten eenmalig of incidenteel
kleinschalig natuurbeheer: Lions Huizen,
Scouting Raboes, Scouting Hilfertsheem, Nardinclant,
kinderen en volwassenen van het kampeerterrein De
Klokjesgentiaan
Fransche Kamp, begeleiders verstandelijk gehandicapten,
40 medewerkers van x l-insurance, 45 medewerkers
NCRV, 30 Nike-medewerkers, Rotary
Bussum, 120 leerlingen van het Vituscollege, 20 b a m-
medewerkers.
In het kader van Make A Difference Day (m a d d ) en
de Landelijke Natuurwerkdag, werken op 31 oktober
en 1 november medewerkers van de Rabobank Gooi
Noord, Nardinclant, Versa, van de gemeente Bussum
en particulieren.
In de educatie zijn de volgende vrijwilligersgroepen
actief:
• de groep van 12 schaapskooi-vrijwilligers, die elke
zondagmiddag aan de hand van maandthema’s de
voorlichting in de schaapskooi verzorgt;
• de jeugdwerkgroep van het i v n, die het educatieve
programma in groepsverblijf ’t Laer verzorgt voor
de scholen die daar verblijven;
• de groep Laarder Wasmeer van het i v n, die ‘in
ruste’ is wegens de bodemsanering, maar structureel
meedenkt;
• de Vogelwerkgroep Laarder Wasmeer, leden van de
Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken, eveneens
‘in ruste’ wegens de bodemsanering, maar op de
achtergrond actief;
• de Natuurbrugvrijwilligers, een groep van 18
(i v n)-natuurgidsen, die elke tweede en vierde zondag
van de maand in de Infoschuur te vinden zijn
voor het beantwoorden van vragen en het geven
van presentaties en rondleidingen op het gebied
van ecologische verbindingen.
Met de vrijwilligerscentrales in Huizen, Bussum en
Hilversum is structureel contact over werving van
vrijwilligers. De vrijwilligerscentrale Huizen organiseert
op 10 november voor de tweede keer het
Matchdiner, waar bedrijven en goede doelen worden
gekoppeld. Behalve bedrijven melden zich steeds
meer scholen voor maatschappelijke stages. De stichting
merkt dat meer scholen en leerlingengroepen
zich willen inzetten voor werkzaamheden in de
natuur waarbij educatie een vooraanstaande plaats
inneemt. De vrijwilligerscentrales fungeren regelmatig
als intermediair tussen scholen en het Goois
Natuurreservaat.
De volgende groepen en personen zijn op vrijwillige
basis actief in het natuuronderzoek:
• Flora-inventarisatie door de heren T. van Eijk, A.
van der Heijden, P. Kuiters, C. Steenman, F.
Sikking, F. Stegehuis, H. Schut en mevrouw L. van
der Meijden;
• Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken die nestkastonderzoek
uitvoert;
• Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische
Vereniging (k n n v) afdeling Gooi die natuurontwikkeling
in diverse terreinen van het Goois
Natuurreservaat monitort;
• Archeologische Werkgemeenschap Nederland,
afdeling Naerdincklant, ten behoeve van visueel
onderzoek naar mogelijk waardevolle archeologische
structuren of objecten;
• Poelenwerkgroep Het Gooi die amfibieën inventariseert;
• Vrijwilligers Monitoring Natuurbrug Crailoo e.o.;
• Roofvogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken die
roofvogels inventariseert en ringt;
• Vrijwilligers die reptielen monitoren;
• Mevrouw Y. Bosman die dagvlinders en dagactieve
nachtvlinders inventariseert.
Aan het eind van het jaar is er één vrijwilliger actief
in relatie tot het kantoor. Dit is Ineke van der Linde,
die elk kwartaal de Nieuwsbrief vakkundig naloopt
op inhoud en taal.
Stagiairs
In 2008 zijn er twee stagiaires van het Groenhorst
College uit Barneveld actief bij de verzorging van
de schapen. Rozenn le Buhan loopt in totaal 12
weken stage. 6 weken voor schapenverloskunde,
waarvoor zij ook bij schaapherder Johan Griffioen
een proeve van bekwaamheid aflegt, en 6 weken
voor de algehele gezondheidsleer en verzorging
zoals bekappen van de hoeven en het knippen van
de wol. Ze leert ook hoe een evenement rond de
schapen te organiseren. Voor dezelfde onderdelen
loopt Jacintha de Brehler 3 weken stage.
Klankbordgroep
In de Klankbordgroep Gebruikers Natuurterreinen Goois
Natuurreservaat zijn organisaties vertegen woordigd die
in een nauwe relatie staan tot het Goois Natuur reservaat
en die de verschillende maatschappelijke belangen
natuur, recreatie en cultuurhistorie vertegenwoordigen.
Via de klankbordgroep, opgericht in 2004, wil de
stichting structureel contact houden met mensen
die zich betrokken voelen bij haar werk. Tijdens de
bijeenkomsten licht het Goois Natuurreservaat
plannen en besluiten vooraf toe en geeft er achtergronden
bij. Er worden onderwerpen betreffende
het beheer van de terreinen besproken en er wordt
wederzijds informatie uitgewisseld.
De klankbordgroep geeft gevraagd en ongevraagd
adviezen en suggesties aan de rentmeester en het
bestuur. In 2008 wordt net zoals in andere jaren drie
keer vergaderd.
De klankbordgroep heeft een onafhankelijke voorzitter
en secretaris. Wegens het overlijden van de
heer P. Nijhoff in 2007 wordt door het bestuur in
februari 2008 mevrouw F.G. van Diepen-Oost als
voorzitter benoemd en treedt de heer L. Offerhaus
van de Vereniging van Vrienden van het Gooi als
waarnemend voorzitter terug. Secretaris is de heer
A.M. Wiezer.
Aan het eind van het jaar is de samenstelling van de
klankbordgroep als volgt:
• Archeologische Werkgemeenschap voor Nederland
Afdeling Naerdincklant
• Fietsersbond, afdeling Naarden / Bussum / Huizen
• Gooise Atletiek Club
• IVN Gooi en Omstreken
• Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie
• Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische
Vereniging afdeling Gooi
• Kynologen Club Gooi- en Eemland
• Nederlandse Stichting Hekvrije Heide
• Stichting Behoud Gooise Heide
• Sticht Gooise Wandelsport Bond
• Stichting Wandelplatform - l aw
• Vereniging Leefmilieu Het Gooi, de Vechtstreek e.o.
• Vereniging Vrienden van het Gooi
• Vogelwerkgroep Het Gooi en Omstreken
• Werkgroep Landschapsbeheer Nardinclant
FINANCIËLE ORGANISATIE
Stichting Steun Goois Natuurreservaat
De Stichting Gooisch Natuurreservaat is geen
fondsenwervende instelling. Dat geldt wel voor de
Stichting Steun Goois Natuurreservaat. Gelden die
particulieren en private instellingen beschikbaar
stellen voor het Goois Natuurreservaat komen op
het conto van de Stichting Steun Goois Natuurreservaat,
tenzij de giftgever anders bepaalt. Deze
stichting, die bestuurlijk geheel los staat van de
Stichting Gooisch Natuurreservaat, heeft tot doel
fondsen te werven en te beheren voor de financiering
van bijzondere projecten. Het gaat daarbij
nadrukkelijk niet om het reguliere beheer van de
natuurterreinen. De Nationale Postcode Loterij en
het VSBfonds doneren substantiële bijdragen aan de
Stichting Steun Goois Natuurreservaat. Deze
stichting beschikt over het c b f-keurmerk en richt
haar administratie in volgens de ‘Richtlijn
Fondsenwerving’ van het Centraal Bureau
Fondsenwerving.
36 37

werkorganisatie
In het overzicht hieronder staat aan welke bijzondere
projecten van de Stichting Gooisch Natuurreservaat
de Stichting Steun Goois Natuurreservaat een
financiële bijdrage levert.
• Voorbereiding Heideverbinding Crailo
• Voorbereiding Verbinding Hoorneboeg
• Begrazingsvoorzieningen
• Venherstel Leeuwenkuil
• Natuurherstel Laarder Wasmeer
• Opstellen diverse uitvoeringsplannen natuur- en
heideherstel
• Vissteiger Anna’s Hoeve
• Opstellen herstel- en beheerplannen landgoederen
• Infopalen in de natuurterreinen
• Topografische kaart Goois Natuurreservaat
• Boekje Grazers in het Gooi
• Vervaardigen folder en wervingsmateriaal
• Lesprogramma Zebrapad
• Vervaardigen voorlichtings-dvd Teun
In de loop van het jaar ontvangt de Stichting Steun
Goois Natuurreservaat van verscheidene instellingen
en particulieren losse giften, die hun bestemming krijgen
in projecten van de Stichting Gooisch Natuurreservaat.
Eind 2008 telt de Stichting Steun Goois
Natuurreservaat 6.548 begunstigers die regelmatig of
onregelmatig iets doneren (was eind 2007 6.765 ),
waarvan 215 begunstigers voor het leven (was eind
2007 221). Het aantal begunstigers is dus licht afgenomen.
Daar staat tegenover dat naast de ‘gewone’
begunstigers steeds meer mensen een schaap adopteren
(123 in 2008 tegen 88 in 2007) of vriend van de
kudde worden (148 in 2008 tegen 100 in 2007). Het
aantal adoptanten van een Schotse Hooglander blijft
nagenoeg gelijk (58 in 2008 tegen 56 in 2007).
Er staan eind 2008 10 bedrijfsdonateurs genoteerd
bij de Stichting Steun Goois Natuurreservaat:
• Arcadis Regio West - Hoofddorp
• Arfman Hekwerk - Holten
• DHV Management Consultants - Amersfoort
• Dura Vermeer Infrastructuur - Baarn
• Hilbrink Adviesgroep - Bussum
• Horex Business Ventures - Huizen
• Notariskantoor Smit & Delen - Baarn
• Schimmel Elektrotechniek - Laren
• Zinkstok Advocatenkantoor - Huizen
Geldstromen
Voor het werk van Stichting Gooisch Natuurreservaat
wordt gebruik gemaakt van de volgende geldstromen:
• Structurele bijdragen in het exploitatietekort door
de participanten in de stichting: de Gooise
gemeenten, de gemeente Amsterdam en de provincie
Noord-Holland.
• Subsidies voor het beheer en de inrichting van de
terreinen (provincie en Rijk);
• Aankoopsubsidies (Rijk en provincie).
• Projectbijdragen van de provincie Noord-Holland
en de Stichting Steun Goois Natuurreservaat (deze
laatste bijdragen zijn afkomstig van onder andere
de Nationale Postcode Loterij, het v s bfonds,
begunstigers en bedrijfsbegunstigers).
• Inkomsten uit verhuur, pacht, vergunningen en
koetsier- en ruiterkaarten.
• Legaten en erfstellingen.
ILG-Gebiedscommissie Amstel-, Gooi- en
Vechtstreek
In 2007 is de Wet inrichting landelijk gebied operationeel
geworden. Die wet houdt in dat het Rijk contracten
is aangegaan met de provincies om op provinciaal
niveau rijksbeleid uitgevoerd te krijgen. Een
aantal financieringen van het Rijk zijn samengevoegd
in het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ilg). De
beschikbare financiële middelen voor de realisatie
van projecten in ilg-kader worden verdeeld door de
provincie Noord-Holland. Er zijn in 2007 gebiedscommissies
ingesteld. Het Gooi valt in het werkgebied
van de Gebiedscommissie Amstel-, Gooi- en
Vechtstreek (a g v). De rentmeester is door het bestuur
bij Gedeputeerde Staten voorgedragen als lid, en
benoemd.
Het Goois Natuurreservaat heeft het Uitvoeringsprogramma
Noordelijke Heuvelrug en het
Uitvoeringsplan Ontsnippering ’t Gooi in dit kader
opgevoerd als projectenprogramma’s die in
aanmerking dienen te komen voor subsidiëring
door de provincie Noord-Holland. Voor het ilg-jaar
2008 zijn vijf projecten uit het Uitvoeringsprogramma
Noordelijke Heuvelrug voor subsidiering
voorgedragen. Het betreft projecten in de
Schotse Hooglanders in De Zuid
programmagebieden Poort Naardermeer, Heideverbinding
Crailo, De Groene Schakel en Verbinding
Hoorneboeg. Gedepu teer de Staten van Noord-
Holland hebben na beoordeling van de
principeaanvragen ingestemd met de verdere
projectuitwerking. In december 2008 zijn hierop
uitgewerkte subsidieaanvragen ingediend.
Subsidies
De Stichting Gooisch Natuurreservaat ontvangt voor
het beheer van de Gooise natuurterreinen subsidie
van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en
Voedselkwaliteit. Dat gebeurt volgens de Provinciale
Subsidieregeling Natuurbeheer (psn), ook wel
Programma Beheer genoemd. Het is dit geld dat
sinds 2001, samen met de bijdragen van de participanten,
de financiële basis vormt voor het dagelijkse
beheer van de natuurterreinen.
Voor de aankoop van aankoopwaardige terreinen en
de uitvoering van inrichting- en beheermaatregelen
wordt van de volgende subsidies en bijdragen
gebruikgemaakt:
• Regeling subsidies particuliere terreinbeherende
natuurbeschermingsorganisaties (p n b-regeling) van
het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit.
• v s bfonds Utrecht - bijdrage in de uitvoeringskosten
van het natuurontwikkelingsproject in de
Zanderij Cruysbergen.
• Deelverordening Vernieuwingsimpuls Open luchtrecreatie
van de provincie Noord-Holland;
renovatie en plaatsen voetgangersbruggen en invalidenvissteiger.
Dit betreft het herstel van de bruggen
in Anna’s Hoeve en het Spanderswoud en het
plaatsen van een nieuwe brug en vissteiger in
Anna’s Hoeve.
• Fonds Natuur en Landschapsbescherming van de
provincie Noord-Holland;
- onderdeel oplossing van knelpunten in de
Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (p e h s) -
uitvoering Natuurontwikkelingsproject Zanderij
Cruysbergen;
- onderdeel oplossing van knelpunten in de
Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (p e h s) -
uitvoering sanering en natuurontwikkelingsproject
Laarder Wasmeer en Heidebloem in het
kader van het Plan Anna’s Hoeve.
• eu-regeling Gemeenschappelijk Landbouwbeleid:
toeslagrechten voor de akkerbouw op de landbouwgronden,
het houden van schapen, zoogkoeien
en mannelijke runderen in de begrazingsgebieden
en slachtpremie voor de slacht van runderen.
• Regeling effectgerichte maatregelen in bossen en
natuurterreinen voor het plaggen van vergraste
heide.
Financiële Adviescommissie
Het bestuur wordt bijgestaan door een Financiële
Adviescommissie van ambtelijke vertegenwoordigers
van de participanten. Aan het eind van 2008 is de
samenstelling van de commissie als volgt:
• Provincie Noord-Holland - Drs. J.S. Brouwer
• Gemeente Amsterdam - E. Buijs
• Gemeente Blaricum - T. van der Haar
• Gemeente Bussum - W. Oosterhuis
• Gemeente Hilversum - G.J. Roozeboom
• Gemeente Huizen - P.E. van Rooy
• Gemeente Laren - T. van der Haar
• Gemeente Naarden - A.P. Koks
Planning en controle
De controller rapporteert periodiek de ontwikkeling
van inkomsten en uitgaven aan het management.
In 2008 start onder verantwoordelijkheid van de
projectmanager de aanvang van een projectenadministratie
en -planning. Periodiek wordt een
projectenoverleg gehouden.
Beleid reserves
Het beleid van de stichting is erop gericht dat de
jaarlijkse reguliere beheertaken kunnen worden gefinancierd
uit de overeengekomen participantenbijdragen,
bijdragen van derden en eigen opbrengsten.
Eventuele resterende tekorten of overschotten worden
verrekend met het egalisatiefonds (stand ultimo
2008: € 11.000 negatief). Naast het egalisatiefonds
beschikt de stichting over bestemmingsreserves, te
weten de reserve grondaankopen (stand ultimo 2008:
€ 18.000), de reserve bijzondere projecten (stand
ultimo 2008: € 97.000, deze reserve dient ter afdekking
van risico’s bij de uitvoering van projecten) en
de in 2007 ingestelde bestemmingsreserve exploitatie
tweede schaapskudde (stand ultimo 2008: € 83.000).
Hieronder volgen in het kort de belangrijkste financiële
gegevens van de stichting. Voor nadere specificaties
en toelichtingen wordt verwezen naar de jaarrekening
2008, die afzonderlijk verkrijgbaar is.
38 39

Balans
Overzicht baten 2008
Verkorte Balans Stichting Gooisch Natuurreservaat
Eigen opbrengsten 14%
x € 1.000 2008 2007 2008 2007
Materiële vaste activa € 184 € 185 Stichtingskapitaal € 205 € 205
Bestemmingsreserves € 187 € 226
Voorzieningen € 72 € 41
Bijdragen participanten 70%
Bijdragen derden 16%
Vlottende activa € 926 € 695 Kortlopende schulden € 646 € 408
Totaal activa € 1.110 € 880 Totaal Passiva € 1.110 € 880
Gecomprimeerde Staat van Baten en Lasten 2008 Stichting Gooisch Natuurreservaat
Verdeling participantenbijdrage inclusief bijdrage rijwielpaden 2008
x € 1.000
Lasten
Baten
Naarden 6%
Personeelskosten € 1.524 Eigen opbrengsten € 363
Bestuurskosten € 54 Bijdragen derden € 416
Bureaukosten € 101 Bijdragen participanten € 1.831
Beheer terreinen door derden € 950 Projectinkomsten € 1.757
Projectuitgaven € 1.757 Exploitatieteresultaat € 18
Huizen 14%
Laren 4%
Noord-Holland 26%
Totaal Lasten € 4.386 Totaal Baten € 4.386
Hilversum 28%
Amsterdam 9%
Blaricum 3%
Bussum 10%
Overzicht lasten 2008
Beheer terreinen 36%
Personeelskosten 58%
De participantenbijdrage van 65% van Gooise gemeenten wordt per afzonderlijke gemeente vastgesteld op
grond van het inwoneraantal per 1-1-2008.
Bureaukosten 4%
Bestuurskosten 2%
40
41

II Meerjarenbeleid 2009-2010
Goois Natuurreservaat
Financiële kengetallen 2008 (afgerond)
onderhoud
projecten
natuurterreinen
Uitgaven € 2.629.000 € 1.757.000
Ontvangsten Bijdragen participanten € 1.831.000
Eigen opbrengsten € 363.000
Bijdragen derden € 416.000
Projectinkomsten Provincie Noord-Holland € 426.000
Stichting Steun Goois Natuurreservaat € 831.000
Rijksoverheid € 0
O overig € 495.000
Totaal ontvangsten € 2.610.000 € 1.751.000
Resultaat € -/- 19.000 € -/- 6.000
Totaal bos- en heidebezit per 31 december 2008
2.738 ha.
(inclusief erfpachtgronden)
Onderhoud natuurterreinen per ha € 960
Totaal aantal inwoners Gooise gemeenten per 1 januari 2008 € 194.418
Totaal uitgaven per inwoner van het Gooi € 22,56
Bijdrage per inwoner van het Gooi € 9,42
Externe opbrengsten per inwoner van het Gooi € 13,01
Een uniek samenwerkingsverband
De samenwerking tussen de participanten in de stich -
ting is vastgelegd in een overeenkomst die steeds
tienjaarlijks wordt verlengd. De lopende afspraken
over de financiële bijdragen zijn van kracht tot en met
2011. Hierin worden geen wijzigingen voorzien.
Visie en missie
Visie en missie blijven ongewijzigd. Op grond van
haar doelstelling blijft de stichting pal staan voor het
behoud van de natuur, en maakt ze recreatie in die
natuur mogelijk. Haar beleid zal zij baseren op haar
Beheervisie en beheerplan 1998-2007, Beheervisie en
beheerplan 2010-2019 en op het Uitvoerings programma
Noordelijke Heuvelrug (2003). Waar zich kansen
voordoen zal zij projecten uitvoeren op basis van
deze plannen en van het Uitvoeringsplan Ontsnip pering
’t Gooi (2003). De nota Beheervisie en beheerplan
2010-2019 wordt eind 2009 aan het bestuur ter
vaststelling aangeboden.
Maatschappelijke context
Met een flexibele houding inspelen op actualiteiten
biedt de stichting kansen om het draagvlak voor
behoud en herstel van natuur te versterken.
Van de terreinen van de stichting wordt intensief
gebruik gemaakt. Dagelijks zijn er volwassenen en
kinderen te vinden die genieten van de schoonheid en
de lichamelijke en geestelijke gezondheidsaspecten die
de natuur biedt. In de weekends werken veel particuliere
groepen om dezelfde reden in de terrei nen - en
uiteraard ook om bij te dragen aan het behoud van de
natuur. Los daarvan ‘leeft’ de natuur. Mede onder
invloed van de huidige maatschappelijke discussies
over klimaatbeheersing beseffen mensen steeds meer
hoe waardevol de natuur eigenlijk is. Daarom staat de
stichting open voor het faciliteren van initiatieven
vanuit bevolking en maatschappelijke geledingen.
Zwaantje in Zanderij Crailoo
De kinderkampen en het werken in de natuur door
drugsverslaafden zijn daarvan voorbeelden.
Het grote belang van de aanwezigheid van een
natuurlijke omgeving voor het welzijn van de mens
wordt onderschreven door de overheid. In 2007
heeft de Raad voor Ruimtelijk, Milieu- en Natuuronderzoek
(r m n o ), in samenwerking met de Raad
voor Gezondheidsonderzoek (r g o) en de Raad voor
het Landelijk Gebied (rlg) aan de ministers van l n v,
v r o m en v w s het advies ‘Kennisagenda natuur en
gezondheid in maatschappelijk perspectief’
uitgebracht. Hieruit blijkt uit ervaringsgegevens dat
natuur een gunstige invloed heeft op de gezondheid.
Het aantal publicaties met positieve indicaties voor
de heilzame werking van de natuurlijke omgeving
neemt inmiddels gestaag toe.
Het boek Het laatste kind in het bos (Richard Louve)
beschrijft onderzoeksgegevens waaruit blijkt dat
contact met de natuur noodzakelijk is voor een
gezonde ontwikkeling van kinderen en volwassenen.
Er wordt verband aangetoond tussen opgroeien
zonder natuur en de toename van overgewicht,
concentratiestoornissen en depressies bij kinderen.
Duidelijk wordt dat natuurgebieden in een
verstedelijkte samenleving hard nodig zijn voor
kinderen om gezond op te groeien. Het boek bevat
noten, een literatuurlijst en noten over de
Nederlandse situatie. Het ministerie van l n v heeft
een bijdrage aan de Nederlandse uitgave geleverd.
Minister Verburg heeft in 2007 alle kabinetsleden een
gesigneerd exemplaar van het boek aangeboden,
omdat zij vindt dat het ‘natuurtekortsyndroom’
waaraan steeds meer kinderen lijden een zaak is van
het hele kabinet.
Oppervlak
De stichting blijft op grond van haar statuut streven
naar verwerving van natuurterreinen in het Gooi, om
deze ten eeuwigen dage ongeschonden als natuurreservaat
te kunnen behouden. Daarbij zal zij zich
ook sterk blijven maken voor overdracht van de
resterende delen van de buitengebieden van de
Gooise gemeenten naar de stichting. De gemeente
Blaricum heeft recentelijk de natuurgebieden Groeve
Oostermeent en ’t Harde in eigendom overgedragen
aan de stichting. Met name in het noordelijk deel van
het Gooi zullen nog inspanningen geleverd worden
om terreinen van particulieren en gemeenten in
eigendom te verwerven. Als grondverwerving van
particulieren en gemeenten niet mogelijk is, zal de
stichting zich inzetten om het beheer over deze
gronden te verkrijgen.
42 43

Uitkijktoren gesloten
Natuurontwikkeling en natuurherstel
Meerjarenprogramma ontsnippering
De bijdrage aan de succesvolle uitvoering van het
Meer jarenprogramma Ontsnippering (m j p o) van het
Rijk zal worden voortgezet. Het Goois Natuurreservaat
participeert in het m j p o-platform van de provincie
Noord-Holland en in projectorganisaties voor de bouw
van de Natuurbrug Het Gooi over de Rijksweg A1 en
de Naarderstraat op de gemeentegrens van Blaricum
en Laren. Er zijn veel partijen die participeren in dit
project. Het is complex om tot een plan te komen
waarin alle belangen tot hun recht komen, maar de
verwachting is dat de planvorming voor de natuurbrug
in 2009 wordt afgerond. Er zal dan een samenwerkingsovereenkomst
worden gesloten met de bij de
Natuurbrug Het Gooi betrokken partners.
De bouw van de Natuurbrug Zwaluwenberg over de
A27, spoorlijn en Utrechtseweg (N417) in Hilversum
start volgens de planning van Rijkswaterstaat in 2009
met gunning van de bouw van het ecoduct. Voor de
Natuurbrug Zwaluwenberg wordt dan een bijdrage
geleverd aan de planvorming voor en de inrichting
van de ecologische corridor.
In 2008 is er een bijdrage geleverd aan het verzoek
van de provincie Noord-Holland aan het ministerie
van Verkeer en Waterstaat om de barrièrewerking voor
de natuur van de spoorlijn Hilversum-Baarn en van de
A27 bij Monnikenberg in het Meerjarenpro gramma
Ontsnippering op te nemen. De verdere planvorming
van dit project maakt integraal deel uit van de planvorming
voor het project De Groene Schakel.
In het m j p o is eveneens het knelpunt Huizen opgenomen,
dat wordt gevormd door de A27 tussen
Blaricum en het Gooi- en Eemmeer. De locatie betreft
de ecologische verbindingszone, zoals opgenomen in
het Uitvoeringsprogramma Noordelijke Heuvelrug en
in het streekplan Noord-Holland Zuid. Het knelpunt
vormt een barrière voor dieren van droge en vochtige
bossen en biedt de enige mogelijkheid voor een
verbinding tussen de noordzijde van de Utrechtse
Heuvelrug / Gooi met de Eempolder / Flevoland. Ook
voor de oplossing van dit knelpunt zal de stichting
zich blijven inzetten.
Uitvoeringsprogramma Noordelijke
Heuvelrug
Het Uitvoeringsprogramma Noordelijke Heuvelrug is
zeer concreet geformuleerd, met als doel direct te
kunnen inspringen op kansen voor de natuur die
zich voordoen. Waar dat het geval is worden plannen
uit het programma direct opgepakt.
In 2008 is, negen jaar nadat natuurbeschermingsorganisaties
de visie Heel de Heuvelrug hebben
gelan ceerd, de Ceciliaverklaring getekend door de
gedeputeerden van de provincie Noord-Holland en
de provincie Utrecht, bestuurders van de betrokken
gemeenten en vele terreineigenaren en belangenorganisaties.
Daarop is het Programmabureau Heel de
Heuvelrug ingesteld om nog in 2009 een gezamenlijke
visie en een investeringsprogramma tot stand te
brengen. De stichting is vertegenwoordigd in de
stuurgroep van het programmabureau, zijnde de
Gebiedscommissie in oprichting. De Noordelijke
Heuvelrug wordt in 2009 als deelgebied uitgewerkt.
De stichting participeert in de betreffende projectgroep
en zal daar het Uitvoeringsprogramma
Noordelijke Heuvelrug uit 2003 geactualiseerd
inbrengen.
ILG Gebiedscommissie Amstel, Gooi en
Vecht
Als lid van de ilg Gebiedscommissie Amstel, Gooi en
Vecht zal de stichting bijdragen aan de planvorming
en samenwerking binnen het werkgebied van de
commissie en zich blijvend inzetten om het
Uitvoeringsprogramma Noordelijke Heuvelrug in
aanmerking te laten komen voor subsidiëring vanuit
het ilg-budget.
Hieronder volgt een aantal reeds in uitvoering zijnde
plannen voor de Noordelijke Heuvelrug.
De Groene Schakel - sanering Laarder
Wasmeer en Anna’s Hoeve
Onvervaard zal worden bijgedragen aan de uitvoering
van het Plan Anna’s Hoeve, in samenwerking met de
provincie Noord-Holland, Hoogheemraadschap
Amstel, Gooi en Vecht en de gemeenten Hilversum
en Laren. De bodemsanering van het Laarder Wasmeer,
het Ven en de vijvers van Anna’s Hoeve is afgerond.
Uiterlijk in 2010, maar naar verwachting al in
2009 zal het baggerdepot in het Laarder Wasmeer
worden geruimd en de onderliggende bodem worden
gesaneerd en bodemkundig hersteld. De planvorming
voor de aanleg en inrichting van een piekbergingslocatie
voor hemelwater uit de stad Hilversum, aan de
stadszijde van het natuurgebied Laarder Wasmeer, zal
worden afgerond. Er zal een deskundigenadvies worden
gevraagd over de meest wenselijke ecologische
en recreatieve herinrichting van het Laarder Wasmeer
in samenhang met de planvorming in het projectgebied
De Groene Schakel. Dit advies zal aan het
bestuur worden voorgelegd.
Het streven is om zo spoedig mogelijk na de verwijdering
van het baggerdepot de ecologische en recreatieve
herinrichting uit te voeren. In de natte delen
zonder de oorspronkelijke waterstagnerende podzolbodem
wordt gestreefd naar het aanbrengen van een
isolerende kleilaag op de in de bodem achtergebleven
verontreiniging met plantenvoedende stoffen, waarin
met name een overmaat aan fosfaat voorkomt.
De gemeente Hilversum streeft naar overdracht van
de gronden van de voormalige uitspanning en van
het voormalige beheerdershuisje aan de Weg over
Anna’s Hoeve aan de stichting. Daarnaast is het de
intentie van de gemeente om in Anna’s Hoeve een
kleinschalig theehuis zoals ’t Bluk te vestigen.
Eveneens is het de bedoeling van de gemeente om
een ringslangbiotoop te realiseren als compensatie
voor het verlies daarvan als gevolg van de voorgenomen
woningbouw in het aanliggende gebied van de
r w z i. De stichting zal de uitwerking van deze plannen
in het kader van de planvorming Groene Schakel
samen met de gemeente verder ter hand nemen.
De stichting blijft participeren in het onderzoek van
de provincies Noord-Holland en Utrecht (onder andere
vanwege de planvorming voor de aanleg van een
h o v Huizen-Hilversum en de verbreding van de A27)
om in samenwerking met de betrokken natuur- en
milieuorganisaties vast te stellen hoe de e h s in dit
gebied goed kan worden uitgewerkt. Daarbij zal het
bereiken van een duurzame ecologische verbindingszone
tussen het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug met
een effectieve ontsnippering van de ecologische infrastructuur
voor de stichting leidend zijn, alsmede het
behoud en herstel van de landschappelijke en recreatieve
kwaliteit van Anna’s Hoeve. Binnen het kader
van het ilg zal de stichting een bijdrage leveren aan
de vormgeving van deze ecologische verbindingszone.
Poort Naardermeer -
Natuurontwikkelingsprojecten Zanderij
Cruysbergen en Zanderij Crailoo
Gestreefd wordt naar de afronding van de verwerving
van particuliere-, gemeentelijke- en domeingronden
in de Zanderij Cruysbergen en omgeving en naar de
inrichting van de particuliere gronden. In nauwe
samenwerking met Hilversum wordt gewerkt aan een
verbetering van de infrastructuur voor flora, fauna en
recreant tussen Cruysbergen en het Naardermeer. De
gemeente Hilversum is bereid daarvoor gronden in
eigendom over te dragen aan het Goois Natuurreservaat.
Het streven is de overdracht in 2009 af te
ronden en de planvoorbereiding te starten. De
bedoeling is het plan in 2010 uit te voeren.
De monitoring van het
gebruik van de Natuurbrug
Zanderij Crailoo door
mens en dier zal worden
voortgezet en over de
resultaten gerapporteerd.
Nu de uitkijktoren niet
meer bruikbaar is, zal
onderzocht worden of een
nieuwe toren kan worden
gerealiseerd. Een
uitkijktoren voorziet in
een grote behoefte bij het
publiek. Naast de vele
mensen die er regelmatig
op te zien waren, maakt
de toren deel uit van een
aantal natuureducatieve
programma’s en van het
voorlichtingsprogramma van het Goois Natuurreservaat
over de Natuurbrug Zanderij Crailoo en de
Heuvelrug. Als een nieuwe toren haalbaar blijkt te
zijn, zal deze waarschijnlijk in de nabije omgeving
van de huidige plaats komen te staan.
Aan de Naarderweg (N524) zal het kruispunt bij de
Infoschuur in de oude staat worden teruggebracht.
Heideverbinding Crailo
In overeenstemming met de Gebiedsontwikkeling
Crailo (voormalige defensieterreinen) zullen de in dit
plan voor natuurontwikkeling bestemde terreindelen
worden verworven. Enkele heideterreinen ter weerszijden
van de Nieuwe Crailoseweg (Gebed zonder
End) zijn in 2008 overgedragen aan de stichting.
Voor het a z c-terrein ten oosten van het Gebed zonder
End, wordt een koopovereenkomst voorbereid
tussen de provincie Noord-Holland en het Goois
Natuurreservaat. Eigendomsoverdracht zal plaatsvinden
nadat het huidige gebruik als asielzoekerscentrum
in 2012 is beëindigd en het gebied Crailo wordt
ontwikkeld. Alle betrokken partijen hebben in 2008
een bestuursovereenkomst gesloten waarin de ontwikkelingen
zijn vastgelegd.
Verbinding Hoorneboeg
Ter voorbereiding van de realisatie door de provincie
Noord-Holland van een natuurbrug over de
Utrechtseweg (N417) zal de locatie van de dagcamping
Zwarte Berg worden gesaneerd, onder andere
door verwijdering van asfalt, en worden ingericht als
natuurterrein. Binnen het kader van het ilg zal de
stichting een bijdrage leveren aan de vormgeving van
deze ecologische verbindingszone. Daartoe wordt
44 45

natuurontwikkeling en natuurherstel
een plan gemaakt voor een vervangende locatie met
parkeergelegenheid, aansluitend op de in de omgeving
aanwezige horeca en op de recreatieve routes.
Heidebrug Westerheide - Tweede
schaapskooi - Fiets- / veetunnel Sint
Janskerkhof
In overleg met de gemeente Laren is in 2008 een tijdelijk
onderkomen voor een kudde van circa tweehonderd
ooien gerealiseerd in een ruimte naast het
groepsverblijf ‘t Laer op de Zuiderheide.
Op initiatief van de provincie wordt meegewerkt
aan de voorbereiding van de aanleg van een fietstunnel
onder de Hilversumseweg nabij het Sint
Reeën op De Westerheide
Janskerkhof in Laren, die tevens toegankelijk zal
zijn voor het vee van het Goois Natuurreservaat.
Volgens de planning zal de tunnel in 2009 gerealiseerd
worden.
In samenhang hiermee hebben de gemeente Laren en
de stichting een herinrichtingsplan gemaakt voor het
parkeerterrein op de Zuiderheide en het voorplein
van de begraafplaats. Dit plan zal zo mogelijk in één
werkgang met de aanleg van de fiets- / veetunnel worden
uitgevoerd.
In 2009 wordt gestart met de planontwikkeling voor
een breed ecoduct tussen de Wester- en Zuiderheide
over de Hilversumseweg (N525).
Beheer
Algemeen beheer terreinen
De hoofdtaak van de stichting ligt in het behouden
van de natuur door deze goed te beheren. De wijze
waarop dat gebeurt, is vastgelegd in haar Beheervisie
en beheerplan 1998 - 2007. De uitvoering van dat plan
wordt ook in 2009 voortgezet. Voor de periode 2010
-2019 wordt het beheerplan geactualiseerd.
Uitgangspunt voor het natuurbeheer is dat het landschap
in stand gehouden wordt en de biodiversiteit
en de ecologische waarden worden behouden,
hersteld en waar mogelijk versterkt, door gericht
beheermaatregelen uit te voeren zoals maaien, rooien,
kappen, plaggen en begrazen.
Bosbeheer
In de bosgebieden Hoogt van ’t Kruis, Huydecopersbos
en Westerveld zullen beheermaatregelen worden uitgevoerd
om de diversiteit in de bossen te vergroten en
natuurlijke processen te stimuleren, zoals het spontaan
verjongen van bomen en struiken ten gunste van
gebiedseigen boom- en struiksoorten. Het gaat veelal
om het maken van open plekken in naaldbossen en
het verwijderen van de Amerikaanse vogelkers. Het
publiek en omwonenden zullen hierover vooraf
worden geïnformeerd.
Heidebeheer
Op de Westerheide, Vliegheide, Nieuw Bussum merheide,
Blaricummerheide aan de zijde van de
Crailoseweg en op de Bussummerheide nabij de
Randweg, de Laapersheide en de Zuiderheide zal
kleinschalig geplagd worden. Hierbij wordt de
boven laag van de begroeiing weggehaald waardoor
er zanderige plekken ontstaan. Hier begint de
vegetatie ont wikkeling van de heide opnieuw. Deze
plekken zijn ook aan trekkelijk voor veel warmteminnende
diersoorten zoals insecten, hagedissen,
vlinders en sprinkhanen.
Op de Zuiderheide nabij theehuis ’t Bluk, wordt de
volgende fase van het heideherstel uitgevoerd, door
kleinschalige heidevelden die door spontaan ontstaan
bos ingesloten zijn, weer met elkaar in verbinding te
brengen.
In het Laapersbos ligt ook een min of meer nog
intacte oppervlakte heide. Hier zullen bomen worden
verwijderd om de heidelevensgemeenschap te
behouden. Ook zullen hier boomvrije stroken naar
de spoorbaan worden gerealiseerd om
warmteminnende diersoorten gelegenheid te geven
zich te verplaatsen.
Voor bosgebied De Zuid zal een visie voor het herstel
van het bos- / heidelandschap worden opgesteld. De
visie beoogt de natuurwaarde voor de bossen te
vergroten, het areaal heide sterk te vergroten en dit te
verbinden met de op dit moment aanwezige
graslanden, heideplekken, het heideven Hilversums
Wasmeer en met de toekomstige ecologische
verbindingszone met de Natuurbrug Zwaluwenberg.
Ecologische verbindingszones
In het Spanderswoud, in de zone tussen de Natuurbrug
Zanderij Crailoo en de Fransche Kampheide,
wordt een eerste begin gemaakt met het weer
openmaken van het landschap door op dichtgegroeide
heide bomen te verwijderen. Ook zullen
enkele naaldbosvakken worden gekapt waarna het
bosstrooisel zal worden verwijderd. Hierdoor kan
zich heide gaan ontwikkelen.
Ook op de Westerheide zal bos worden verwijderd
om geïsoleerd geraakt stuifzand en ingesloten heide
te behouden en aan elkaar aan te sluiten. Dit vormt
een onderdeel van de ecologische verbindingszone
tussen de centrale open heide van de Westerheide
en de toekomstige Natuurbrug nabij Crailo.
In de ecologische verbindingszone Tafelbergheide-
Vliegheide zal gefaseerd en op kleinschalige wijze
meer openheid worden gecreëerd ten gunste van
warmte minnende diersoorten.
Op de plaats van het huidige dagrecreatieterrein
Zwarte Berg zal het asfaltpad worden verwijderd en
zullen voormalige recreatiegrasveldjes worden
geplagd. Dit vindt plaats met het oog op ontwikkeling
van heide en schraal grasland, als aanzet voor
de ecologische verbindingszone waarvan de Natuurbrug
Zwaluwenberg deel zal gaan uitmaken.
Begrazing
In het vroege voorjaar zullen de eerste lammeren van
de tweede schaapskudde worden geboren. Daarna zal
de herbouwde schaapskooi op de Blaricummerheide
in gebruik worden genomen. Ook daar start dan de
lammerentijd, gecombineerd met de schaapskooibezoeken
met educatief programma voor de
basisscholen.
Op diverse plaatsen in het Gooi zullen de
begrazingsvoorzieningen zoals raster en doorgangen
voor publiek worden vernieuwd. Bij het Hilversums
Wasmeer zal een nog aanwezig hoog hekwerk
worden vervangen door een lager en voor dieren
passeerbaar raster. Dit komt de uitwisseling met het
Cronebos ten goede.
46 47

eheer
Bruine kikker
Waterhuishouding
Door de Bosgroep Midden-Nederland zal nader
onderzoek wordenverricht naar een verbetering van
de water huishouding in de Groeve Oostermeent.
Tevens zal onderzoek plaatsvinden naar de noodzaak
en de mogelijkheden van kwaliteitsverbetering van
het venmilieu voor het Hilversums Wasmeer.
Faunabeheer
Voor de diverse faunavoorzieningen in wegen en
spoorlijnen zal een onderhoudsplan worden gemaakt.
Recreatie
In samenhang met de inrichting van de ecologische
verbindingszone waar de toekomstige Natuurbrug
Zwaluwenberg onderdeel van is, zal er plan worden
opgesteld voor verplaatsing van het parkeer- en dagrecreatieterrein
Zwarte Berg.
In het Spanderswoud zullen asfaltpaden die niet
meer nodig zijn worden opgeruimd.
In Anna’s Hoeve zal een nieuwe brug worden gerealiseerd
en zal de tijdens de waterbodemsanering verwijderde
vissteiger, worden herbouwd.
Gebouwen en materieel
Er zal een onderzoek plaatsvinden naar de mogelijkheden
voor het creëren van een onderkomen voor
groene groeperingen in de Infoschuur Zanderij
Crailoo.
De Blokhut in de Zuid die vorig jaar is afgebrand zal
worden herbouwd.
Cultuurhistorie
Het Landgoed Zonnestraal is overgegaan naar woningcorporatie
De Alliantie. Er zal nadere afstemming
plaatsvinden over het behoud en het herstel van het
landgoedkarakter en de natuurwaarden, en over de
rol die de stichting daarin zou kunnen spelen.
Handhaving
Voor de boswachters is een nieuw digitaal registratiesysteem
geïntroduceerd om de incidenten in de terreinen
mee vast te leggen. Hiermee kan een betere
voortgangsbewaking en sturing plaatsvinden.
Communicatie
Media-aandacht
De documentaire over de schaapstocht is eind maart
2009 te zien op de tv-zender ‘Het Gesprek’. De
maandelijkse g n r-rubriek in de Gooi en Eembode
die in 2008 is gestart, zal naar verwachting de
komende jaren worden voortgezet.
Publieksvoorlichting
Omdat het heel belangrijk is publiek en omwonenden
bij projecten en beheermaatregelen te betrekken, wordt
dit beleid intensief voortgezet. Het aantal contactmomenten
met omwonenden zal daardoor toenemen.
Op een aantal bijzondere plekken in het Goois
Natuurreservaat zullen voorlichtingspanelen met
wetenswaardigheden worden geplaatst.
Publieksevenementen
De organisatie van publieksevenementen zal op
dezelfde voet worden voortgezet. Ook zal, om de
stichting onder de aandacht te brengen, steeds weer
worden ingespeeld op evenementen die door derden
worden georganiseerd.
Lezingen
Lezingen worden op verzoek gegeven. Het aantal is
in 2008 licht gestegen ten opzichte van vorige jaren.
Bij het publiek neemt de belangstelling toe voor wat
er in de leefomgeving op het gebied van natuurbeheer
ondernomen wordt. Daarom is de verwachting
dat ook het aantal lezingen iets omhoog zal gaan.
Excursies
De thema-excursies en wandelarrangementen zullen
worden voortgezet, evenals de excursies op verzoek.
De medewerking van i v n-vrijwilligers blijft daarbij
onmisbaar.
Voorlichting Infoschuur Zanderij Crailoo
De voorlichting vanuit de infoschuur zal worden
voortgezet. Bij presentaties en een bezoek aan
Natuurbrug Zanderij Crailoo staat de aaneenschakeling
van natuurgebieden op de hele Heuvelrug de
komende jaren centraal. De ‘Heuvelruggidsen’ benadrukken
het belang van de bouw van meer ecoducten
in verband met de ecologische verbindingen. Als
gevolg hiervan is het draagvlak voor ecoducten in het
Gooi en omstreken al in hoge mate aanwezig en het
doel is om dat draagvlak steeds verder te vergroten.
De infoschuur zal net als eerdere jaren ook in de toekomst
een platform zijn voor de vele schoolklassen
in het kader van natuureducatie.
Groepsverblijf ’t Laer
De geboden educatie en verblijf in ’t Laer zal de
komen de jaren vooralsnog worden voortgezet. In
verband met de verouderde staat van het gebouw zal
in 2009 een toekomstverkenning worden gedaan
naar de functie van het groepsverblijf. Met groepsverblijf
’t Laer is het voor jongeren uit de bovenbouw
van het basisonderwijs mogelijk een week lang in de
natuur door te brengen en veldwerk te verrichten.
Voor veel kinderen uit het basisonderwijs is het vaak
de eerste keer in hun leven dat zij een week natuureducatie
krijgen en zoveel tijd buiten kunnen doorbrengen.
Veel scholen komen uit Amsterdam, mede
omdat ’t Laer optimaal bereikbaar is en de kosten
voor de scholen relatief laag zijn. Vaak boeken ze bij
vertrek al weer voor het volgende jaar.
Voorlichting schaapskooi
De voorlichting in de Schaapskooi te Blaricum zal op
dezelfde voet worden voortgezet, evenals de samenwerking
hierbij met het i v n. Iedere zondagmiddag
is de kooi open en wordt het publiek door de i v n-
gidsen geïnformeerd over de schapen en de natuur in
hun omgeving.
In het voorjaar (lammertijd) worden de groepen 7
van alle Gooise en Amsterdamse basisscholen uitgenodigd
voor het lesprogramma in en rond de
schaapskooi. Elk jaar maken zo’n 1300 leerlingen
daar in de maanden maart, april en mei gebruik van.
Natuureducatie voor scholen
Het onderwijsprogramma Actie Zebrapad zal worden
voortgezet en waar mogelijk uitgebreid. Op school
vindt het voorbereidende werk plaats, voor het concrete
onderzoek en de natuurbeleving gaan de jongeren
het veld in. Het programma zal ook komende
jaren geregeld onder de aandacht van leerkrachten uit
het basis- en voortgezet onderwijs worden gebracht.
Drukwerk
Frequentie en oplage van de nieuwsbrief zullen gelijk
blijven. Ook zal de stichting deelnemen aan de invulling
van het blad Anna over het project Plan Anna’s
Hoeve.
Internet
In het inzetten van de algemene website en de
samenwerking rond andere websites worden geen
veranderingen verwacht. De site www.gnr.nl zal
bekeken worden op haar functionaliteit en ook zal
worden onderzocht of de site in de huidige opzet
voldoet aan de behoefte van de gebruikers.
Interne communicatie
De jaarlijkse bijeenkomsten voor vrijwilligers en
medewerkers blijven bestaan. Daarnaast zal in 2009
het contact met de vrijwilligers worden geïntensiveerd,
om hen structureel te informeren over het hoe
en waarom van het natuurbeheer. Als intermediair
tussen stichting en publiek is het belangrijk dat de
vrijwilligers volledig op de hoogte zijn van de activiteiten
van de stichting, zodat ze vragen van het
publiek adequaat kunnen beantwoorden.
Onderzoeksverslagen
Wanneer toestemming wordt verleend voor het uitvoeren
van onderzoek in de terreinen van de stichting
zal steeds een onderzoeksverslag worden verlangd.
Relaties
De stichting zal zich inspannen om de herstart van
een coördinatieorgaan voor natuur- en milieueducatie
als het c n m e mogelijk te maken. Dit zal gebeuren
door partijen te mobiliseren en te overtuigen van de
steunwaardigheid van dit initiatief. Naar verwachting
zal in de loop van 2009 een stichting voor de coördinatie
van natuur- en milieueducatie in het Gooi en
omstreken opnieuw van start kunnen gaan.
Publieksreacties
Door bewaking van de afhandelingsprocedure van de
publieksreacties zullen deze adequaat worden beantwoord.
Dit gebeurt telefonisch, per brief of e-mail.
48
49

Werkorganisatie
Het blijft zaak dat de doelstelling van de stichting
behalve door de medewerkers gedragen wordt door
vele handen: vrijwilligers, medewerkers, bestuurders
en stagiairs.
INTERNE ORGANISATIE
Organisatiestructuur
In de organisatiestructuur worden geen wijzigingen
verwacht.
Vrijwilligers en vrijwilligersbeleid
Door aanscherping van het vrijwilligersbeleid streeft
de stichting naar een nog steviger binding met de
vrijwilligers en naar voortzetting van de stijgende lijn
in het aantal. Hiertoe wordt intensief samengewerkt
met de vrijwilligerscentrales in Hilversum, Bussum
en Huizen. Steeds meer scholen willen leerlingen een
maatschappelijke stage in de natuurgebieden laten
vervullen. De verwachting is dat dat aantal nog zal
toenemen. Soms wordt deze stage via de vrijwilligerscentrales
geregeld, soms wenden scholen zich rechtstreeks
tot het Goois Natuurreservaat. Ook de vraag
naar de mogelijkheid voor naschoolse activiteiten in
de terreinen stijgt. De stichting denkt erover na hoe
deze toename het best kan worden opgevangen, want
de vrijwilligers moeten wel worden aangestuurd.
Medewerkers
In de loop van het jaar zal worden bezien hoe de
vacature assistent-medewerker bedrijfsbureau moet
worden vervuld.
Opleiding en training
Waar nodig volgen medewerkers opleidingen en trainingen
op het gebied van natuurbeheer, communicatie,
vrijwilligersbeleid, digitale technieken, weerbaarheid,
eerste hulp en bedrijfshulpverlening.
Bestuur
In de bestuursstructuur en in de bestuurssamenstelling
worden geen wijzigingen verwacht.
ACTIVITEITEN VAN DERDEN
Stagiairs
Naar verwachting zullen weer 2 tot 6 stagiairs worden
ingezet.
Klankbordgroep
De klankbordgroep blijft gemeenschappelijk het doel
nastreven: samenwerken aan het behoud van natuur,
landschap en recreatiemogelijkheden in het Gooi en
begrip en draagvlak daarvoor vergroten. In de deelname
van de verschillende organisaties aan de klankbordgroep
worden geen wijzigingen verwacht. Er zijn ook
voor 2009 drie vergaderingen en een excursie gepland.
FINANCIËLE ORGANISATIE
Stichting Steun Goois Natuurreservaat
De samenwerking met de Stichting Steun Goois
Natuurreservaat zal op dezelfde voet worden
voortgezet.
Geldstromen
Voor het werk van de stichting zal in 2009 gebruik
worden gemaakt van dezelfde geldstromen als in
2008. De bijdragen van de participanten vormen
samen met de beheer- en openstellingsubsidie van
het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en
Voedselkwaliteit de financiële basis voor het dagelijks
beheer van de natuurterreinen.
Subsidies
Als gevolg van de inwerkingtreding van de Wet
inrichting landelijk gebied (w i l g) wordt het merendeel
van de overheidssubsidies voor de uitvoering van
projecten en de aankoop van natuurterreinen vanaf
2007 door de provincie verstrekt. De stichting zal
zich blijvend inzetten om het Uitvoeringsprogramma
Noordelijke Heuvelrug in aanmerking te laten komen
voor subsidiëring vanuit het Investeringsbudget
Landelijk Gebied (ilg).
Financiële Adviescommissie
De Financiële Adviescommissie zal zoals gebruikelijk
ook in 2009 worden geraadpleegd over de jaarrekening
2008, de werkbegroting 2009, de begroting
2010 en de meerjarenraming.
Planning en controle
De planning en controle wordt op dezelfde wijze
voortgezet.
Beleid reserves
Het beleid voor reserves verandert niet.
Verkorte begroting 2009
Hieronder volgt een verkorte begroting voor het jaar
2009, in de vorm van een staat van baten en lasten.
Gecomprimeerde Staat van Baten en Lasten 2009 Stichting Gooisch Natuurreservaat
x € 1.000
Lasten
Baten
Personeelskosten € 1.567 Eigen opbrengsten € 320
Bestuurskosten € 67 Bijdragen derden € 450
Bureaukosten € 112 Bijdragen participanten € 1.888
Beheer Terreinen € 912
Totaal Lasten € 2.658 Totaal Baten € 2.658
Verkorte meerjarenbegroting
Hieronder volgt een verkorte meerjarenbegroting
voor de jaren 2010 tot en met 2013
Gecomprimeerde Staat van Baten en Lasten Meerjarenbegroting 2009-2013
Stichting Gooisch Natuurreservaat
x € 1.000
2010 2011 2012 2013
Lasten:
Personeelskosten € 1.595 € 1.619 € 1.644 € 1.668
Bestuurskosten € 68 € 68 € 69 € 70
Bureaukosten € 113 € 115 € 116 € 117
Beheer Terreinen € 920 € 929 € 938 € 948
Totaal Lasten € 2.696 € 2.731 € 2.767 € 2.803
Baten:
Eigen opbrengsten € 324 € 327 € 330 € 334
Bijdragen derden € 452 € 457 € 461 € 466
Bijdragen participanten € 1.920 € 1.947 € 1.976 € 2.003
Totaal Baten € 2.696 € 2.731 € 2.767 € 2.803
Resultaat € - € - € - € -
50
51