Detector Magazine 88 - De Detector Amateur

V E R E n i g i n g S B L A D V A n‘ D E D E T E c T O R A M A T E U R ’Detectorseptember 2006magazineVondst van het jaarHet bestaat echt....vondsten doen zonderdetectorVondstberichtenWat ik zegge wou...VraagbaakVaria

Inhoudseptember 2006BestuurVoorzitterRoy Hutterswcr.hutters@detectoramateur.nlAlgemeen postadres:Postbus 2729, 7301 EE Apeldoorn• Vondst van het jaar 6• Emaille reclameborden onder degrond... 9• Het bestaat echt..... vondsten doenzonder detector 11SecretariaatNatasja Boonn.d.boon@detectoramateur.nlEindredactie Detector MagazineMart Hoffmannm.hoffmann@detectoramateur.nlPenningmeesterJ.E. van Leeuwenj.e.vanleeuwen@detectoramateur.nl• Boekrecensies 16• Vondstberichten 20• Wat ik zegge wou.... 24• Vraagbaak 26• Geluksleutel 30• Muntenvaria 32• Varia 33ColofonDetector magazine is het verenigingsblad van‘De Detector Amateur’ en verschijnt 6 keer per jaar.Sluitingsdatum kopij en advertenties: 3 oktober 2006.RedactieM. Hoffmann (eindredacteur)C.B. LeenheerJ. Koning, K. Bot, J. Bosma (fotografie)Medewerkers redactie:J. Zijlstra, H.J.E. van Beuningen, M.A. Holtman, L.C. Mijderwijk, A. van Herwijnen,K. van Santvoord, D. EekhofRedactieadresDe Detector Amateur, Hanebalken 153, 9205 CL Drachten,e-mail: redactie@detectoramateur.nlAdvertentiesHet bestuur behoudt zich het recht voor advertenties zonder opgave van redenen te weigeren.Door het opnemen van advertenties doet de redactie van het Detector Magazine c.q.de vereniging De Detector Amateur geen aanbeveling van de daarin vermelde producten ofdiensten.AdvertentieaquisitieAdvertentievoorwaarden- en tarieven op aanvraag bij Grafisch bureau Creatype.E-mail: studio@creatype.nlLedenadministratieOpgave van leden, opzeggingen, adreswijzigingen, ledenpas, vragenover de contributie enz.Natasja BoonPostbus 2729, 7301 EE ApeldoornE-mail: administratie@detectoramateur.nlRedactie Detector MagazineKopij en inzendingen voor het magazineHanebalken 153, 9205 CL Drachten, e-mail: redactie@detectoramateur.nlActiviteitencommissieVoor vragen, suggesties enz. over zoekdagen, determinatiedagen kunt u terechtbij: G. Lukassen, Postbus 2729, 7301 EE ApeldoornTel. (050) 5413396, e-mail: zoekdag@detectoramateur.nlLedenpasVoor het verkrijgen van een ledenpas van de vereniging dient u een pasfoto opte sturen met op de achterzijde vermeld uw naam en adres aan de ledenadministratievan de vereniging.LidmaatschapHet lidmaatschap van deze vereniging loopt altijd per kalenderjaaren wordt zonder opzegging altijd stilzwijgend verlengd met eenjaar.Degenen die in de loop van het jaar toetreden, ontvangen alle reedseerder verschenen nummers van het lopende jaar. Opzegging dientuiterlijk op 1 november schriftelijk binnen te zijn.De contributie bedraagt per 1 januari 2006:Leden binnenland e 30,—, via incasso e 29,—Steunleden e 8,—Leden buitenland e 35,—.Bank:Rabobank 10.76.81.048 t.n.v. De Detector Amateur te ApeldoornPostbank 1675000 t.n.v. De Detector Amateur te AmersfoortVormgeving en productieGrafisch bureau Creatype, Drachten, (0512) 54 52 40, www.creatype.nlDruk:De Marne, LeensISSN: 1386-5935© Copyright: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt doormiddel van druk, fotografie, microfilm, internet of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande,

BestuurVan de voorzitterBeste Leden,Vele reacties kregen we na het schrijven vanjuli jl., waar we het lef vandaan haalden om diebrief de deur uit te doen en te dreigen met eenincasso, nog wel.Het bestuur heeft al in het vorige jaar aangegevendat de betalingswijze zou veranderen, of doorzelf voor de betaling te zorgen of door een automatische incasso.Dit jaar heb ik er ook nog aandacht aan geschonken in hetvoorwoord en is er nog een brief uit gegaan.Ook wij hebben hetonderschat, maar als er na diverse malen vragen nog niks gebeurten er nog ruim 700 leden zijn die niet betaald hebben moeten wewat. Een aantal leden heeft dan ook opgezegd; wat ons spijt. Velenhebben echter alsnog het bedrag overgemaakt met een leuke ofexcuus tekst.Voor ons als nieuw bestuur, dat de kosten wilde drukken, was heteen half jaar om niet snel te vergeten, maar we hopen dat alles nubeter gaat lopen.We zullen dan ook zeker in het laatste magazinevan dit jaar groot en duidelijk aangeven wanneer de betaling binnenmoet zijn.Het aantal inschrijvingen voor de zoekdag loopt lekker door enhet wordt weer een mooie dag, als het weer dan ook een beetjemeezit, gaat het helemaal mooi worden. De locatie is prima, ookvoor andere vondsten buiten de penningen die door ons zijnverstopt.Iedereen is nu hoop ik weer een beetje uitgerust, en we kunnenmet zijn allen gaan wachten tot de landerijen vrijkomen, de waterzoekerslopen al met hun vondsten te pronken; die zijn ons alweereen stap voor.Als laatste ,,,het wordt vervelend,,,, moet ik helaas nog steeds aangevendat we nog onderbezet zijn als bestuur.Ik wens u allen een goed zoekseizoen, en hopelijk tot op dezoekdag.Roy Hutters, voorzitterData magazinesUiterste aanleverdatakopij (artikelen)2 februari 20065 april 20062 juni 20067 augustus 20063 oktober 200624 november 2006Verschijningsdatamagazine6 maart 20066 mei 20066 juli 20067 september 20064 november 200627 december 2006Van de redactieBeste leden, voor de meesten van ons zal de vakantie reedsafgelopen zijn en is men weer in het dagelijkse ritme terechtgekomen. De periode van ‘na de vakantie’ houdt ook in dat ersnel weer velden vrijkomen, waar men zich weer lekker kanontspannen. Op het moment van dit schrijven valt de regen‘met bakken’ naar beneden, geen weer dus om er lekker op uitte gaan.We hopen dus dat het snel weer omslaat en dat u weer fraaievondsten kunt vinden, welke u hopelijk met ons wilt delendoor middel van een leuk verhaal of artikel. Bij het bestuurlijkegedeelte staat daarvoor een uitnodiging aan de leden en nietledenom te zorgen dat het magazine weer voller komt te staanmet verhalen en artikelen over onze mooie hobby. Uiteraardkunt u op ons als redactie rekenen, mocht u er niet uitkomenom het tot een fraai geheel te laten komen.Mocht u naar de zoekdag in Roden komen en vragen hebbenover het magazine, of een leuk idee, spreek ons er dan gerusteens op aan. We maken het magazine immers voor u, de leden.Met vriendelijke groet,Mart Hoffmann, eindredacteur Detector MagazineBeste leden,In juli jl. zijn er betalingsherinneringen gestuurd naar de ledendie hun lidmaatschap nog niet hadden betaald. In deze briefstond vermeld dat de leden, die dit aanging uitsluitend permail of schriftelijk konden reageren.Er is gebleken, dat de wijziging in het betalingssysteem voorveel verwarring heeft gezorgd. Echter, deze wijziging heeft inmeerdere magazines gestaan en er is 2 maal een apart schrijvenuitgegaan waarin stond vermeld hoe u uw lidmaatschapsgeldkon voldoen.Ik verzoek de vele leden die mijn voicemail hebben ingesproken(om 8 uur ’s morgens) tijdens mijn vakantie, alsnogschriftelijk of per mail hun reactie te geven. Het is nagenoegonmogelijk om ruim 100 leden terug te bellen!!Tevens kunnen adreswijzigingen uitsluitend schriftelijk wordenopgegeven.Alvast bedankt voor de moeite.Natasja BoonDETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

6Om mee te doen met de ‘Vondst van het jaar’ dient u een verhaal, vantenminste 150 woorden, te schrijven over het door u gevonden object.natuurlijk stuurt u duidelijke foto’s van het voorwerp mee. Voorwerpenvan archeologische waarde (vóór 1500) dienen te worden aangemeld.vondstv a n h e tjaar 20062006Ja hoor, mijneerste goud!Het is zondag 19 maart 2006. Ik hadde dag ervoor verschillende plaatsenin mijn hoofd om er te gaan zoeken.Toen ik alles had opgeschreven, kwamik zoals gewoonlijk tot de conclusiedat ik dan een paar maanden nodigzou hebben. Ik wil vaak teveel in éénkeer. Ik zette mijn wekker op 6.00 uuren bad dat ik dan ook rond die tijd opzou staan. Bad? Ja, want vaak druk ikde wekker uit en verslaap ik mij. Maarprompt op tijd werd ik die zondagmorgenwakker en als eerste zoekplekdeed ik een stukje land aan in mijnwijk. Binnen 5 minuten had ik een duitvan Overijssel uit 1767. Daarna alleenrotzooi.Ik ben na een half uur zoeken in deauto gestapt en richting Steenwijk gereden.Ik had daar namelijk een weekgeleden samen met een vriend bij eenviszaak neopreen handschoenen ennog veel meer leuke dingen zien liggen.Er lag veel leuk spul en ik duwdemijn vriend de koopjes in de hand,zodat ik eerst een mandje kon pakken.De spullen kwamen mij goed van pas,want de neopreen handschoenen,neopreen binnenschoenen en commandomutswaren wel nodig op dekoude dag. Voor de verandering hadik twee weken geleden ook maar eengoede koptelefoon aangeschaft. Eenzoekmaat van mij zweerde er bij. Degeluiden zijn beter hoorbaar en ik wilnatuurlijk geen geluidje missen.Op een leuk stukjebouwgrond met weilander omheen ben ikgaan zoeken met mijnGarret 1500 Gti. Achtereen aantal woningenvond ik een geëmailleerdnaambordje. Eenbewoner kwam naar mijtoe en wist mij gelijk tevertellen dat het van de vroegerebakker die daar in de jaren ‘50 en‘60 woonde, is geweest. Ook vond iknog een koperen hangertje met deafbeelding van een soldaat en anderefiguurtjes. Hij wees mij vervolgens eenplek aan waar iemand geregeld alleshad afgezocht. Ik vond er veel leukevoorwerpen, zoals een grote oudeknoop en muntjes. Al verder zoekenddacht ik aan het vinden van een mantelspeld.Al had ik daar maar een deelvan dan was ik al blij. Het zou voormij dan de eerste zijn. Gelijk daarnaschoten de verhalen door mijn hoofdvan zoekers die gouden voorwerpenhebben gevonden en ik vroeg mij afwanneer ik de gelukkige eens zou zijn.Na 5 minuten te hebben lopen brainstormen,kreeg ik een duidelijk signaalen ben ik gaan graven. Er kwam opdat moment een prachtkleur in hetdaglicht en ik wist dat het wel eensiets bijzonders kon zijn. Ja hoor, mijneerste goud! Een enorm mooie, gave,gouden gespring. Mijn geluk kon nietmeer op. Ik keek om mij heen, staardenaar de hemel, dacht eindelijk, bedankgod (ondanks geen geloof) en stondverder een minuut perplex.Ik had geen horloge bij me en beslootweer terug te lopen naar de auto.Maar om de haverklap kreeg ik eenpiep en ik haalde binnen korte tijd eenaantal duiten naar boven. Nu werd heteven moeilijk. Doorzoeken of naar huisgaan met de topvondst?Ik bedacht dat het ook gezellig is omthuis met de vrouw samen een bakjete drinken en mijn verhaal te vertellen.Ik koos voor het laatste. Dat was maargoed ook. Het bleek volgens de klok inde auto alweer 14.45 uur te zijn.Thuis zaten mijn schoonouders aande eettafel en ik liet mijn vondst zien.Toen ik mij even omdraaide had mijnvrouw de ring al aan de vinger gedaan.Ik begon pardoes te grommen en verteldedat ik dat niet wilde, daar het omeen zeer oude ring ging. Waarop mijnschoonmoeder zei: “Nou als opa zo’nring had gevonden, dan had ik die vanhem gekregen en ook gedragen!”Het was dat mijn afvalemmer op datmoment wat te vol zat maar anders......!Mijn dag kon echter toch niet meerstuk en ik wens bij dezen de medezoekersdan ook een ‘gouden’ geluk!Richard Bruinsma, Sneek

Van scherftot gietmalMei 2006. De laatste akkers zijn ingezaaid,dus is het een hele toer om nogeen zoekplekje te vinden. Ik rijd danook op goed geluk de hele provinciedoor om toch nog maar ergens te kunnenzoeken. Uiteindelijk kom ik dan bijeen terrein terecht waar grond en baggerop ligt. De eigenaar, die ernaastwoonde, zei dat ik geluk had want debagger was eindelijk uitgelekt en opgedroogden zou daarom de volgendedag met de overige grond wordenafgevoerd. Dit was dus de laatste enenigste kans om hier te zoeken.Ik besloot eerst om de gewone aardeaf te piepen, maar dit leverde nietsop. Daarna begon ik in de bagger tedetecteren. Niet te geloven, beste zoekers,wat een rotzooi! Tientallen blikjesen ik weet niet wat voor andere troep.Uiteindelijk was ik 3 zonnebrillen,6 hangsloten, een schroevendraaieren een benzinedop van een buitenboordmotorrijker. Wat een mens nietallemaal verliezen kan…Tijdens mijn zoektocht echter, zag iknog net een scherf met een half bloemetjeerop tussen de drek uitsteken.Nu ben ik eigenlijk helemaal geenschervenliefhebber, maar ik vond heter wat vreemd uitzien, en dus wildeik het toch eens gaan bekijken. Toenik de scherf tussen de drek weg trok,bleek het geen scherf, maar een soortvreemde tegel te zijn. De theorie vaneen misvormde tegel wilde er bij mijniet in, maar verder kwam ik ook niet.hand naar de deur toe. Als ze ziet datik meeloop en mijn vondst meeneem,stopt ze en zegt: “Ben je werkelijk vanplan om die oude baksteen aan Pieterte laten zien?” Aan mijn triomfantelijkeglimlach ziet ze, dat dit zo is en dathet zinloos is om me dit uit het hoofdte praten. Zwijgend duwt ze me hetboodschappenlijstje in de hand endoet hoofdschuddend de deur voorme open. Dit is het sein voor mij datze deze keer niet mee gaat, omdat zeweet dat Pieter en ik het eerste kwartierniet aanspreekbaar zijn in verbandmet mijn vondst. “Deze week geendorpsroddels”, roep ik haar plagend na.Pieter wordt inderdaad laaiend enthousiastover mijn vondst en komtmet het briljante idee van een gietmal.vondstv a n h e tjaar 20052006Dat ik daar nou zelf niet op kon komen.Natuurlijk, dit is een gietmal voorhet maken van trotseerloden!Na een paar oude DDA’s er op na tehebben geslagen, wist ik het zeker.Op internet heb ik toen mijn oor teluisteren gelegd en zo kreeg ik diversereacties binnen dat gietmallen zeer,zeer zeldzaam zijn. Enthousiast vertelik dit aan de huiselijke kring, maarhet blijft angstvallig stil. Het is tegendovemansoren gezegd. Beste zoekers,ik woon namelijk te midden van eenstelletje cultuurbarbaren. Alleen als ikmet goud thuiskom zie ik goedkeurendeblikken. Bij zilver wordt dit al snelminder. Bij overige vondsten word iksteevast doorverwezen naar de kliko.7Thuisgekomen heb ik hem afgespoeld.Toen zag ik dat alles er in spiegelbeeldop stond, daarom leek het mij eensoort zegelstempel toe. Kortom, ikkwam er niet uit. Ik wist alleen zekerdat het uit 1618 kwam, want dat stonder op. Een paar dagen later kwamzoals gebruikelijk onze melkboerPieter weer langs. Deze is net als ikeen fervent zoeker. Moeders liep almet het boodschappenlijstje in deDETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

vondstv a n h e tjaar 20052006Maar ach, ze hebben ook hun goedekanten.Via de DDA heb ik toen contact gezochtmet Paul Steijn, deze heeft veelverstand van trotseerloden en heefthier zelfs een boek over geschreven.Hij heeft mij van nuttige informatievoorzien. Zo mailde hij mij dat naasthet jaartal, het bloemetje en hetkroontje er 2 gekruiste degens op demal staan, die wijzen op een adellijkepersoon. Deze degens had hij nogmaar één keer eerder geregistreerd.Overigens duidde dit op een zogenaamdhuismerk; de eigenaar van hethuis wilde in plaats van een dakloodmet gegevens van de dakdekker eenloodje met eigen logo erop. De afmetingenvan de mal zijn: 105 x 70 x 20mm. Het materiaal is poreus steen. Eenleuk detail is trouwens dat de vingerafdrukkenvan de maker van de malnog enigszins zijn vereeuwigd op deachterkant. De herkomst van de malmoet waarschijnlijk gezocht worden inDeventer. Graag wil ik met deze vondstmeedoen aan de vondst van het jaar.Groetjes, Anne HoekstraAlleen de regen zat mij wat dwars,toch maar aan de gang gegaan.Ik liep maar een beetje kris kras overde akker en hier en daar lagen er welscherven en pijpenkoppen. Al snelkwamen de eerste muntjes naar boven,en na ongeveer 10 minuten kreegik een mooi en luid signaal.Dus de schep in de grond, en jawelhoor, een stel gouden keelknopen.Wel aardig in elkaar gedrukt maar welcompleet.Dat ik dat mocht vinden zeg!!!!!!!Ik voelde de regen niet meer, en bentoch nog een tijdje wezen zoeken.In korte tijd vond ik nog een kapottezilveren 19e-eeuwse vingerhoed eneen halve bronzen of koperen gietmalvoor musketkogels.Voor restauratie.Na restauratie.Eind goed, algoedHallo mede detectoristen, ik benJohan Vegelien uit LambertschaagNoord-Holland.Woensdag 8 maart 2006 was voor mijeen dag die vervelend begon.Teneerste moest ik naar de tandartsvoor controle, en daar zie ik altijd alseen berg tegenop. Deze keer had ikgelukkig niets ernstigs (hoera).Daarna kreeg ik nog een monteur vanmultikabel over de vloer.Na de middag wilde ik gaan zoeken,maar het begon te regenen. Na evenaarzelen toch maar de spullen in deauto gedaan, en op weg gegaan naarm’n zoekplek voor die middag. Daaraangekomen zag ik dat het niets zouworden (balen dus).Dus weer in de auto, en op zoek naareen andere stek. Er waren er rond dieperiode weinig meer over.Toen kwam ik langs een stuk maislandwaar ik al meerdere keren langs bengereden zonder op de gedachte tekomen om daar te gaan zoeken.Eerst toestemming gevraagd aan deeigenaar, en dat was geen probleem.Op de DDA zoekdag eind maart hadik de knopen meegenomen voordeterminatie. Daar hoorde ik dat heteen bijzondere vondst was. De knopenwaren rond 1730 gemaakt in Amsterdam!Later heb ik contact gezocht metSander Medendorp, en die heeft dekeelknopen voor een redelijk bedragweer in mooie staat terug gebracht.Schitterend gedaan Sander, bedankt.Sander heeft ook de foto’s gemaakt!Met deze prachtige 20 karaat goudenkeelknopen uit de 18e eeuw wil ikgraag mee doen aan de vondst vanhet jaar 2006.Groeten Johan Vegelien

9Emaille reclamebordenonder de grond...Al bijna 20 jaar verzamel ik oudeemaille reclameborden en ik hebze op vele bijzondere plekken gevonden.Zoals onder een verwarmingsketelom het vocht op te vangen, alskippenhok, dakbedekking, deur enversteviging voor de slootwal.Reclame is is al zo oud als de wegnaar Rome en misschien nog welouder. Want al ver voor onze jaartellingwerden in Egypte langs wegenstenen geplaatst met verkoopleuzen.Archeologen hebben tussen de ruïnesvan de stad Herculaneum, in 79 n.Chr. onder de lava een opmerkelijkevondst gedaan: het uithangbord vaneen herbergier, waarop twee slaveneen aarden wijnvat torsen. Opgravingenin Pompeii hebben aangetoonddat toentertijd ook al muurreclame opgrote schaal voorkwam. (bron: boek“emaille reklameborden in Ned.”)Het gebruik van emaille is al zo’n 3800jaren bekend. In heel simpele bewoordingenkan emaille worden omschrevenals een door hoge temparaturenverkregen glasachtige massa, die opglas en metaal kan worden aangebrachtonder toevoeging van kleuren.Al in de oudheid had men het emaillerenuitgevonden en tot grote bloeigebracht, vooral om metalen voorwerpente veranderen in de prachtigstesieraden.Sinds ongeveer 100 jaar wordt detechniek ook gebruikt om reclameuitingenweer te geven. Dit werd toegepastvanwege de, zoals de grootstefabrikant van emaille reclameborden,de firma ‘Langcat’ uit Bussum, al in zijnfolders meldde, ‘duurzaamheid, kleurechtheiden diepe glans’. En dat kloptals je bedenkt dat sommige bordenvele tientallen jaren buiten in weer enwind hebben gehangen en nog steedsin zeer goede staat verkeren. Ook valthierbij te denken aan de zgn. peilschalendie vele jaren onder het wateroppervlakhebben gestaan. Gemeenteshebben ook veel gebruik gemaaktvan emaille borden (en nog steeds)om straatnamen, verkeersborden enandere mededelingen te doen.De oudste reclameborden warenplatte platen (zonder ‘oortjes’) en delicht bollende platen. Later, vanaf dejaren 30/40, kwamen er op de hoekenzogenaamde ‘oortjes’ om ze gemakkelijkerte bevestigen en om ze een kleinstukje vrij van de muur te hangen zodatregen er minder vat op kreeg. Demeeste borden geven ook prima detijd weer waarin ze werden gemaaktzoals bijv. het jaren 20 bord van deGlasfabriek Leerdam vol met Jugendstill-motievenrond een vaas, en hetstrakke met vlakken verdeelde, inprimaire kleuren gemaakte, bord vanSunlight Zeep van een dame die dewas te drogen legt op een bleekveld.Een typisch jaren 50 bord is de reclamevoor Hunter sigaretten waarop eenDETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

10C O L U M Nverleidelijke, in zwart geklede dame sigaretten aanprijst.Ook werd veel gebruik gemaakt van de geschiedenis van defirma zoals bij Ouwe Duys jenever, waar tegen een met sterrenverlichte hemel een huis, met oud Hollandse trapgevelis te zien, met erop vermeld de datum van oprichting, 1797,waarbij in het huis 2 gezellige jeneverdrinkers te zien zijn.In mijn verzameling heb ik ook enkele borden die afkomstigzijn van detectorvondsten, meestal gevonden in oude stortgrondmaar ook bij het in de tuin werken worden bordengevonden. Ik ben ervan overtuigd dat er vele duizendenborden in de grond zijn terechtgekomen en daarom zou ikhierbij een oproep willen doen. Als er mensen zijn, die methun detector (of gewoon op zolder) weleens borden hebbengevonden, willen die dat dan laten weten.Al verzamel ik al een tijd, er duiken altijd weer borden opwaarvan het bestaan mij onbekend is.Ook als u iets wilt weten over de leeftijd van een bord e.d.kan ik u misschien verder helpen.E. Jager050-5566402 06-23239393emjager@home.nlopgravertjesZoekmaat gezocht in de omgeving Zaanstad.Ik ben op zoek naar iemand hier in de buurt die met mijsamen wil gaan zoeken in Noord-Holland. Ik ben helaas nietin het bezit van een auto. Reacties gaarne naar: j.rienstra@chello.nlHet jaarlijkse schoolreisjeTja daar zit ik achter mijn computer. Drukbezig met het schrijven van een column.Het is dit keer door alle drukte op devalreep, moet ik zeggen. Niet echt mijnstijl maar soms loopt dat zo. In de gangstaat mijn koffertje al gepakt. Met daarnaast mijntrouwe koepeltentje, schep en detector. Kees, Johan en ik gaan morgenweer op zoekvakantie. Het is voor ons een traditie om er elk jaar eveneen kleine week met elkaar tussenuit te piepen. Gewoon ergens in hetland op een kleine camping onze tentjes opzetten om daar vandaanlekker in die omgeving te zoeken. Dat is voor ons altijd lekker genieten.Heerlijk even geen stress van werk, maar lekker zoeken en vooral veellachen. Altijd zijn we er wel voor in om een geintje uit te halen metelkaar. Zo kan ik me herinneren dat Kees de laatste keer wat voor mij inpetto had.’s Ochtends zaten we met onze duffe hoofden ons ontbijt naar binnente werken; gebakken spek met eieren en vooral veel koffie. De eerstezoekdag had niet veel opgeleverd, wat doorkijk duiten en vooral veelblik. Dus onze hoop was gevestigd op de dag die nu komen zou. Naonze magen goed gevuld te hebben, gingen we op pad. De bolidebracht ons naar een veld, waarvoor we de vorige dag al toestemminghadden gekregen. Tot onze grote verbazing zagen we een tweetalzoekers al druk bezig op hetzelfde land. We brachten ons gereedschapin orde en betraden het veld. Al snel liepen we allemaal een kant open begonnen we met zoeken. Ik kon niet echt zeggen dat dit eenvruchtbaar veldje was. Op een gegeven ogenblik heb ik mijn detectormaar gecheckt, omdat ik totaal geen piepjes hoorde. Opeens zag ik inmijn ooghoeken Kees een dansje maken in het veld. Ik dacht bij mezelf:“Waar zou die last van hebben?”. Johan was bij hem in de buurt en gingbij hem kijken. Ik dacht bij mezelf: “Ik zie hem zo wel even”. Dus gestaagliep ik verder. Nog steeds bleek mijn deel van het land onvruchtbaar.Even later maakte Kees weer een danspas. “Het moet niet gekker”, dachtik. Ik kon mijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en liep vele meters omte kijken wat er aan de hand was. “Jieha” was het eerste wat Kees zei.“Wat is er allemaal aan de hand?” vroeg ik hem. Met voorzichtigheid liethij me twee mooie zilveren muntjes zien. “Hè?”, zei ik. Het spel spelende,duurde het een tijdje, voordat ik ze eindelijk in mijn handen kreeg omze goed te bekijken. Toen ik ze eindelijk in mijn handen had, blekenhet twee replica munten te zijn. Johan een Kees schaterden van hetlachen. Eindelijk hadden ze me te pakken. De actie van Kees was doorde twee voor ons onbekende zoekers ook niet onbemerkt gebleven.Ook zij kwamen kijken wat er aan de hand was. Na een praatje, lietenwe onze vondsten van de dag aan elkaar zien. Toen Kees zijn handjemet vondsten pakte, selecteerde hij ze theatraal. “Ohh, deze heb ik al.”Daarmee doelde hij op een van de nepmunten. Met een sierlijke booggooide hij hem over zijn schouder. “Gooit hij hem echt weg?”, zei eenvan de andere zoekers. “Ach ja”, zei ik “Hij heeft bijna alles al dubbel”. Nanog wat nagepraat en gelachen te hebben, gingen we allemaal weerzoeken. Even achterom kijkend zag ik die jongen op zoek naar de weggegooidemunt. Toen hij hem gevonden had en beteuterd de vondstbekeek, kregen we met zijn allen een geweldige lachbui. Ook de jongenzelf verviel in een lachbui. Op het eind van deze zoekdag, hebben wemet z’n vijven nog even heerlijk nagelachen. Weinig vondsten die dag,maar heerlijk gelachen.

[ Tekst: Rob Leenheer / Foto’s: Kees Leenheer ]11Het bestaat echt………vondstendoen zonder detectorDe lezer van dit blad is natuurlijk gericht op het zoekenvan bodemvondsten met een detector. Dat het ookanders kan, is in onderstaand artikel over Jean Paulde Vries te lezen. Hij zoekt en vindt voorwerpen uit deMiddeleeuwen maar voornamelijk uit de eerste wereldoorlogen heeft hiervoor inmiddels een privé museumingericht. Een bijzondere man die op een bijzonderemanier bijzondere vondsten doet.In het noorden van Frankrijk in Romagne sous Montfaucon,op ongeveer 40 km ten noord-westen van Verdun woont,samen met zijn vrouw en kinderen, de Franse Nederlander,Jean Paul de Vries.Als wij in juni zijn privé museum bezoeken staat hij ons opeen zeer enthousiaste wijze te woord en is hij direct bereidextra tijd uit te trekken om over zijn bijzondere hobby tevertellen. Het is niet alleen bij een hobby gebleven, hetzoeken naar voorwerpen uit de geschiedenis is zijn passiewaarmee hij zelfs zijn boterham verdient. De lezer van hetDetector Magazine wilden wij het verhaal over deze bijzondereman met zijn bijzondere vondsten niet onthouden.Eerste wereldoorlogIn de directe omgeving van zijn huidige woonplaatsRomagne sous Montfaucon heeft tussen 1914 en 1918 eenheftige strijd gewoed waarbij honderdduizenden soldatenhet leven lieten. In de gehele omgeving zijn de strijd en degevolgen ervan nog zichtbaar. De musea, vele herdenkingsmonumentenen begraafplaatsen herinneren aan de eerstewereldoorlog. Diegenen die de bossen in de omgevingintrekken, zien de duidelijke contouren van de loopgravenen de kraters (veroorzaakt door munitieontploffingen) in degrond nog liggen.Ook bunkers en restanten van kleine forten zijn deels, somsoverwoekerd door begroeiing, nog intact.Gevaarlijke munitievondsten“Vanaf mijn 6e jaar kwam ik al met mijn ouders in dezestreek kamperen en toen ik tijdens het spelen in de bossenover een Duitse helm struikelde, was de eerste aanzet totmijn hobby geboren” vertelt een enthousiaste Jean Paul.Met behulp van zijn metaaldetector heeft Jean Paul tot 17jaar geleden talloze WO1-vondsten gedaan in de bossen enop de akkers. Omdat de oorlog 4 jaar geduurd heeft en erop sommige plaatsen bijna voortdurend strijd is geleverd,is de bodem op plaatsen omwoeld met munitie en andersoms zeer gevaarlijk, oorlogstuig. Jean Paul zoekt vooralnaar gebruiksvoorwerpen van de soldaten zoals eetgerei,gereedschap, flessen, verzorgingsartikelen als scheermessenen scheerborstels, uniformknopen, insignes etc.“Het leven van de soldaten in de loopgraven interesseert mijhet meest”, vertelt Jean Paul. De soldaten bivakkeerden inde loopgraven aan de frontlinie alsmede enkele kilometerserachter, in de linies waar men enkele dagen kon uitrustenvoordat men weer naar het front werd gedirigeerd. Natuur-DETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

12lijk kwam Jean Paul bij het zoeken veel gevaarlijke munitietegen en dat was voor hem dan ook de reden om zijnmetaaldetector aan de kant te zetten. “Op een gegeven momentrealiseerde ik mij, dat ik met een schop en pikhouweellevensgevaarlijke en scherpe munitie uit de grond haaldeen dat ik dat als heel gewoon was gaan beschouwen”. JeanPaul vertelt dat hij voor zichzelf een grens had overschreden,onvoldoende kritisch nadacht bij zijn gevaarlijke hobbyen daarom besloot om zijn hobby wel te vervolgen maardan zonder detector.Zoeken zonder detectorZijn grote zoekervaring bleek hem een bijzondere “blik naarbeneden” te hebben opgeleverd. Dat is trouwens niet ongebruikelijkbij detectoramateurs; onbewust naar de grondkijken, op zoek naar scherven en (metalen) voorwerpen.Jean Paul zoekt nu zonder detector op pas omgeploegdeakkers. De boeren in de omgeving kennen hem allemaalen tippen hem wanneer zij hun land weer ploegen. Iederjaar weer komen daarbij talloze voorwerpen uit de gronddie het scherpe oog van Jean Paul niet ontgaan. “Ik heb eenbepaalde gevoeligheid ontwikkeld voor groene, koperenvoorwerpen”. Door de lange tijd die voorwerpen in de grondhebben gelegen hebben deze vaak een mooie patinalaaggekregen. Ook de 5-jarige dochter van hem heeft zich dezeeigenschap al ontwikkeld en komt geregeld met mooievondsten thuis. Niet alleen WO1 vondsten maar ook voorwerpenals munten en knopen uit de Middeleeuwen.De door het ploegen omhoog gekomen scherpe munitiewordt door Jean Paul voorzichtig aan de kant van de akkersgelegd waarna de explosievenopruimingsdienst het komtophalen. Andere voorwerpen zoals geweren, bajonetten,messen, helmen en persoonlijke gebruiksvoorwerpen krijgeneen plekje in zijn privé museum.RiviervondstenNiet alleen de akkers maar ook de kleine rivieren wordendoor Jean Paul met het oog afgezocht. Met een bepaaldestand van de zon zijn onnatuurlijke oneffenheden en onregelmatighedenin/op de bodem voor hem goed zichtbaar.“Ik zie bijvoorbeeld aan de vorm van een kleine zandophopingdat daar een geweer of een bajonet ligt. Bij een lagewaterstand loop ik de rivier in en doe zo mijn vondsten.Die wapens zijn na de oorlog door de boeren in de rivierengedumpt. Men was de oorlog zat, men wilde de draad vanhet gewone leven weer oppakken, richtte de akkers weerin en men wilde liever niet meer herinnerd worden aan deverschrikkelijke verwoestingen van de oorlog. De rivier waszo een prima plaats om de overtollige rotzooi te dumpen.Nu, na ruim 88 jaar, richt Jean Paul zijn museum in van zijnvondsten.MuseumHet museum is, op woensdag na, iedere middag gratisgeopend voor het publiek. Gratis? Ja, Jean Paul heeft zijninkomsten door de vele rondleidingen die hij over de voormaligeslagvelden geeft aan scholieren. Uiteraard wordt eendonatie voor het museum op prijs gesteld.“Steeds meer scholen, uit zijn omgeving, maar ook uit Belgiëen Nederland, weten hem te vinden en verzoeken hemom het verhaal te vertellen van de gewone soldaat uit deperiode 1914-1918 aan de hand van zijn vele vondsten.Het kost de snel op zijn praatstoel zittende Jean Paul geenenkele moeite groepen leerlingen te boeien met zijn kennisen ervaring. Vlak voor hem ligt op een tafel een Franse helmuitgestald waarin duidelijk een kogelgat zichtbaar is en opeen lengte van 10 cm, ook nog eens doorkliefd blijkt te zijndoor een slag van een veldschop. Het hoeft geen betoogdat de Franse soldaat deze aanslagen niet kan hebben overleefd.Zo zijn er talloze voorwerpen te aanschouwen waareen verhaal aan vastzit.Tijdens ons bezoek werd Jean Paul verrast door twee kleinekinderen waarvan het ventje uit een tasje een scherpegeweerkogel peutert; gevonden in de buurt. Het ventjeoverhandigt de kogel aan Jean Paul omdat hij vindt dat oorlogsvondstenin het museum thuishoren. Jean Paul bedankthet ventje vriendelijk in vloeiend Frans maar waarschuwthem ook om voortaan voorwerpen niet zelf op te rapenmaar hem eerst te waarschuwen. “ Vorige week kwam ereentje met een niet ontplofte obus (grote granaat) achterop de fiets naar mij toe. Dat is levensgevaarlijk en daaromwaarschuw ik de kinderen dringend om alles te laten liggen”,aldus Jean Paul.SpecialistenJean Paul de Vries, een bijzonder sympathieke man die leeftvoor zijn hobby en inmiddels een enorme kennis heeftopgedaan van bodemvondsten en de hieraan verbondengeschiedenis. Er is weinig kans dat hij gevonden voorwerpenniet kan determineren. In Vlaanderen/België kennen wijPatrick van Wanzeele die niet alleen WO1 specialist is maarook alle voorwerpen vanuit de Middeleeuwen eenvoudigweet te herkennen. En in Nederland hebben wij bestuurslidMart Hofman die menig archeoloog de baas is met zijn kennisen ervaring.

13Meer informatie over Jean Paul en zijn interessante enuitgebreide museum is te vinden op www.romagne14-18.comZelf heeft Jean Paul de inmiddels 8 maanden bestaandewebsite nog niet gezien!! “ ik moet mijn computer nogaansluiten maar als ik dat doe dan ken ik mezelf en danblijf ik achter dat ding zitten en heb ik vervolgens onvoldoendetijd voor het zoeken en mijn museum. Enne….oh ja, mijn vrouw wil mij ook wel eens zien.ik hoef u niet te vertellen dat een bezoek aan Jean Paulen zijn museum van harte is aan te bevelen.Uniek vikingzwaardgevonden opWieringenIn mei is door Michail Plevrakis, detectoramateur uit Winkel,een unieke vondst gedaan in het nieuwbouwplan SlingerwegII te Hippolytushoef: een volledig vikingzwaard(weliswaar in drie delen). Het zwaard wordt momenteelgerestaureerd, wat gezien de slechte staat zeker 8 maandenzal duren. Voor zover nu bekend gaat het om een zwaard uitde 9e eeuw met visgraatdamast (een speciale smeedtechniek).Het is voor het eerst dat in Nederland een dergelijkzwaard op het vaste land gevonden wordt. De grond waarinhet zwaard werd aangetroffen, lijkt niet te zijn geroerd enook het feit, dat leerresten en hout op het zwaard zijn aangetroffen,kunnen erop duiden dat het om een grafvondstgaat. Soortgelijke zwaarden zijn tot dusver uitsluitend uit degrote rivieren opgedregd. Het zwaard wordt na restauratietentoongesteld in het informatiecentrum “Weg van de Vikingen”te Den Oever.Foto: Wieringer CourantDETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

1Zoekdag, zaterdag 21 oktoberOp zaterdag 21 oktober2006 zal in Roden(Drenthe) de najaarszoekdagworden gehouden.Zoals u gewend bent, zullen erdiverse wedstrijden worden georganiseerd,waaronder natuurlijkook één voor de kinderen. Ookzullen er importeurs/dealers aanwezigzijn om u te voorzien van delaatste snufjes op detectiegebied.Een determinatieteam zal proberenuw vragen over uw gevondenvoorwerpen te beantwoorden.Op de locatie van de zoekdag iseveneens een camping aanwezig.Hier kunnen de leden tegen eengeringe vergoeding vanaf vrijdagavondterecht voor overnachting.Indien u hiervan gebruik wenst temaken dient u bij uw aanmelding opte geven, met hoeveel personen uwilt overnachten en het aantal tenten/caravan/camper.De prijs voorde overnachting bedraagt 10,00euro per tent/caravan/camper voor2 personen, kinderen gratis. Voorieder volgend persoon betaalt u 5,00euro. Voor meer informatie over decamping en de route naar de locatieverwijzen we naar de website www.ronostrand.nl.De kosten voor de wedstrijden zijn12,50 euro voor leden en 20,00 eurovoor niet leden.Tijdens de zoekdag wordt er weergewerkt met consumptiemunten.De oude DDA munten (geel) zijnsinds het voorjaar vervangen voornieuwe blauwe munten. De ledendie nog in het bezit zijn van geleDDA munten kunnen deze op dezoekdag in Roden nog inleveren.InschrijvingOm aan te melden stuur een e-mailnaar: zoekdagdda@gmail.comBij aanmelding via internet krijgt ueen berichtje terug als bevestigingvan uw aanmelding.Uiteraard kunnen leden zich ookschriftelijk opgeven door een briefjete sturen naar Postbus 2729, 7301 EEApeldoorn. Leden die zich schriftelijkopgeven krijgen hiervan geenbevestiging.Het determinatieteamJ. Stuurman en M. van der Beek vanhet Stichting Geld en Bank MuseumD. EekhofE. Kramer, Fries MuseumJ. Zijlstra, archeoloogR. Holtman, gewichtendeskundigeM.A. Holtman, gewichtendeskundigeTevens is Edelsmederij Sand`Or(Sander Medendorp) aanwezig voorrestauraties van sieraden, muntenenz.Neem uw vondsten mee om deze telaten beoordelen voor restauratie.Programma09.00 Zaal open10.00 Opening voorzitter10.30 1e zoekwedstrijd12.30 Kinderwedstrijd tot 12 jaar14.00 2e zoekwedstrijd16.30 PrijsuitreikingLocatieRonostrandAmerika 16, 9342 TC Een

16 [ Tekst: Leon Mijderwijk ]boekrecensiesDe KeltenblijvenboeienWaren wij Kelten?Een foto van de steenrijke,maar vrijgevige Bill Gatesvan Microsoft en één van eenvestiging van McDonald’s zijnniet direct illustraties die jeverwacht in een boek over deprehistorie. Toch is dit het gevalin Leo Verharts Op zoek naar deKelten, nieuwe archeologischeontdekkingen tussen Noordzeeen Rijn. De keuze voor de foto’spast bij de archeoloog Verhartdie door actualisering de prehistorieindenkbaar wil makenvoor de moderne mens. De Keltischeelite gaf geschenken ommacht en prestige te verwerven,de rijken van nu evenzeer.Wij hebben aspecten van deAmerikaanse cultuur overgenomen,zoals de liefde voorfastfood maar zijn we daardoorAmerikanen? Waren onze prehistorischevoorouders Keltenomdat zij Keltische voorwerpenin hun bezit hadden? Ondanksde bezwaren die vanuit historisch-wetenschappelijkopzichttegen deze vergelijkingen zijnin te brengen, zorgt de auteurervoor dat de Kelten geenvreemdelingen zijn uit een ververleden, maar mensen op wieactuele vraagstukken kunnenworden losgelaten.Naast popularisering (in degoede zin van het woord) iseen ander terugkerend themain Verharts publicaties (zowelop papier als op televisie) 1de aandacht voor de rol vande archeoloog. Hij bepaaltdoor zijn handelen en denkengrotendeels de interpretatievan vondsten. De tijd waarin dearcheoloog leeft, heeft daaropgrote invloed. Zo is na de TweedeWereldoorlog het gebruikvan namen van volken als deGermanen en Kelten in onbruikgeraakt als zijnde incorrect. Eenneutraal, technologisch begripals ijzertijd kreeg de voorkeur.Nu dit taboe verdwijnt, speeltde vraag weer op tot welk volkde bewoners tussen Noordzeeen Rijn, tussen Germanen enKelten behoorden. Verhart isduidelijk, dat antwoord is niette geven (pag. 52). Dat maaktde studie naar de Keltischeinvloed in dit gebied geenszinsminder interessant. Talrijkebijzondere archeologischevondsten worden besprokenen getoond. Overzichtskaartentonen dat dit gebied weliswaareen grensgebied was,maar toch deel uitmaakte vaneen cultuur die het grootstedeel van Europa besloeg. Devondsten zijn soms bijzondervanwege de schoonheid, maarook omdat zij inzicht gevenin bepaalde aspecten van hetdagelijks leven in de ijzertijd.De waarde van Verharts boek isvooral dat het een samenhangverzorgt tussen de vondstenwaardoor een ‘compleet’ beeldontstaat van de toenmaligesamenleving. Een samenlevingtussen Noordzee en Rijn waarinweliswaar geen ‘volbloed-Kelten’ leefden, maar waarinde bevolking en zeker de elitesterk werd beïnvloed door deKeltische cultuur.De Kelten in VenloDat dit boek in het voorjaar van2006 op de markt is gekomen,is geen toeval. Evenmin dat LeoVerhart de auteur is. Verhart,conservator van het Rijksmuseumvan Oudheden in Leiden,heeft in het Limburgs Museumin Venlo zijn medewerkingverleent aan het opzetten vande tentoonstelling Het geheimvan de Kelten. 2 Archeologischetopstukken zoals goudenhalsbanden, de sierschijf vanHelden en het vorstengrafuit Oss zijn aanwezig. Eeninleidende video bereidt de

17bezoekers voor. Gastheer inde film is Verhart die op eentafel in een fastfood-restaurant(weer die link met de amerikanisering)zijn aankopen uitstalt.Boeken, cd’s en tatoeages, allemet het voorvoegsel Keltisch;immers, ‘celtic sells’. In één vande eerste vitrines vinden we deinhoud van Verharts tas terug.In dat eerste gedeelte van detentoonstelling wordt duidelijkop welke wijze de Kelten nuvoortleven. Zo kan er geluisterdworden naar muziek, variërendvan mystieke klanken tot snoeihardehardrock. Hier houdt deactiviteit voor het publiek nietop. Het Limburgs Museum adverteertzichzelf als belevingsmuseumen biedt daarom dekans voor de bezoeker om zichmet een druk op de knop tevereeuwigen met de (gereconstrueerde)vorst van Oss. Hetresultaat is dezelfde dag nog tezien op www.dekelten.nl. Dezeinternetsite is een verlengstukvan de museumzalen. Op desite krijg je een voorproefjevan de topstukken te zien enkrijgen de ‘Kelten van nu’ eengezicht. Natuurlijk hebben dejeugdige gothics en charmanteheksen weinig te doen metde ijzertijdsamenleving. Hetmotto ‘celtic sells’ zal ook voorhet Limburgs Museum dedoorslag hebben gegeven.Wat mij betreft werkt het, wantik denk niet dat ik voor eententoonstelling over de ijzertijdnaar Venlo was gereisd; voor deKelten deed ik het graag.De Kelten overlevenAls niet alleen de archeologieen de materiële cultuur van deKelten uw interesse heeft, danis het boek van John Haywood,De Kelten, de geschiedenis vaneen Europees volk een aanrader.De Kelten worden veelalaangeduid als het verslagenvolk; de Romeinen maakteneen einde aan de Keltische cultuuren de overgebleven Keltenwerden teruggedrongen totde uithoeken zoals Cornwall,Wales en Bretagne. Haywoodconcentreert zich juist op deoverlevingsdrang van de Kelten.Hun onderlinge verdeeldheidmaakte het onmogelijkom hen te verslaan. Was deene vorst verslagen dan stonder weer een andere op. Degeschiedenis van de Keltischevolken loopt in dit boek doortot het heden. 3Leo Verhart, Op zoek naar deKelten, nieuwe archeologischeontdekkingen tussen Noordzeeen Rijn (Utrecht 2006). UitgeverijMatrijs, € 19,95. ISBN: 90-5345-303-2.John Haywood, De Kelten, geschiedenisvan een Europees volk(Amsterdam 2005). UitgeverijPearson Education Benelux,€ 24,95. ISBN: 90-430-1086-3.1Ondermeer de boeken: List & bedrog,vervalsingen in de Nederlandsearcheologie (Utrecht 1995) enDubbelfocus, Nederlandse opgravingsfoto’suit 1900-1940 (Abcoude2001) en de televisieprogramma’svan Teleac: Nederland in deprehistorie (2000) en Time detective,de reconstructie van Trijntje (2002).2De tentoonstelling loopt van 21mei t/m 19 november 2006.3Voor een uitgebreide recensievan dit boek: www.geschiedenis.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=737&Itemid=17MM U S E U M A G E N D A (bron: www.sna.nl)Venlo – 21 mei t/m 19 nov 2006Het geheim van de KeltenDe Europese Kelten staan al jaren in de schijnwerpersvan de belangstelling. Er verschijnentalloze publicaties, er worden tentoonstellingenover gemaakt en menig televisieprogramma gaatin op dit raadselachtige volk. Maar hoe zit dat numet de Kelten in de Lage Landen, de periferie vande Keltische wereld? Daarover heeft het LimburgsMuseum een grote tentoonstelling opgezet mettopstukken uit België, Nederland en de Duitsegrensstreek. Verder uitgebreid aandacht voor denieuwste onderzoeksinzichten en de “moderne”beleving van de Kelten.Inlichtingen: Limburgs Museum, Keulsepoort 5,Venlo, 077-352 21 12, www.dekelten.nlDen Haag – 24 mei 2006 t/m 1 mrt 2007Het krijgersgrafTentoonstelling rond bijzondere graven uit deomgeving van Solleveld, in het bijzonder eenzogenaamd krijgersgraf en een bootvormig graf,die in 2005 door archeologen zijn gevonden inhet waterwingebied op de grens van Den Haagen Monster. Bij dit onderzoek werden onderandere de resten van een grafveld uit de VroegeMiddeleeuwen, de Merovingische periode(6e-7e eeuw na Chr.) blootgelegd. Inlichtingen:Museon, Stadhouderslaan 37, Den Haag , 070-3381338, www.museon.nlBurgh-Haamstede – 1 jun t/m 28 okt2006De Vikingen in ZeelandExpositie in het teken van ‘Beleef de geschiedenis’over de plannen van Staatsbosbeheer voor de reconstructievan de ringwalburcht en een verslagvan de opgravingen die in Burgh-Haamstedehebben plaatsgevonden.Inlichtingen: Museum De Burghse Schoole,Kerkstraat 3, Burgh-Haamstede, 0111-65 15 29,www.museaschouwenduiveland.nlAssen – 15 jul t/m 29 okt 2006Neanderthalers in EuropaTentoonstelling met ruim twintig levensechtefiguren en meerdere natuurgetrouwe dieren,aangevuld met originele voorwerpen, vertelthet verhaal van het dagelijks leven van deNeanderthalers.Inlichtingen: Drents Museum, Brink 1, Assen,0592-37 77 73, www.drentsmuseum.nlAmsterdam – 26 jul t/m 31 dec 2006Vondsten Noord/ZuidlijnTentoonstelling rond de eerste archeologischevondsten die bij de werkzaamheden aan deAmsterdamse Noord/Zuidlijn naar boven zijn gekomen.Bij het afzinken van caissons in het OpenHavenfront en het Damrak is een uitgebreid teamvan archeologen van het Bureau Monumentenen Archeologie ingezet. Zij hebben honderdenvondsten geborgen uit de bodem van de Amstelen het IJ, de plek waar Amsterdam ontstond.Inlichtingen: Informatiecentrum Noord/Zuidlijnen Stationseiland, Stationsplein 7, Amsterdam,020-344 50 70, di t/m vr 10-17, zo 11-16 uur,toegang gratisMorlanwelz (België) – 3 jun t/m 3 dec2006Kelten. Belgen, Boii, Remii, Volcae?Tentoonstelling over acht eeuwen geschiedenisvan de grootste Keltische volkeren met de Boiien de Volcae in het midden van Europa, en deBelgen en de Remii in Frankrijk en België. Detentoonstelling telt meer dan duizend voorwerpenwaaronder stukken en recente vondsten dienog nooit eerder aan het publiek getoond zijn uitmusea en verzamelingen uit Tsjechië, België enNoord-Frankrijk.Inlichtingen: Musée royal de Mariemont, 100Chaussée de Mariemont, Morlanwelz, België,+32-644-21 21 93, www.musee-mariemont.beDETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

20[ Tekst/tekening: Jan Zijlstra ]Vondstberichtengehad is astronomisch klein maar nietnul.Beschrijving foto:RomeinenTiberius 14- 37 n. Chr.Denarius: C.16 – RIC.3 – B.M.C.34– Sear 467Vz.: Portret naar rechts; TI.CAESARDIVI.AUG.F.AUGUSTUSKz.: Livia? zittend naar rechts; PONTIF.MAXIMJezus, Mattheus enTiberiusDe vinder wil het exemplaar min ofmeer ongereinigd bewaren vandaarde donkere foto.Uw lidmaatschapsgeldterugverdienen !!!!!!!Theologen en bijbelvaste christenenkennen allen het verhaal Mattheus22-17 e.v. waarin wordt verteld hoede Farizeeën of Farizeeërs probeerdenJezus in de val te lokken en door deRomeinse overheid te laten veroordelen.Zij vroegen hem (17) of het geoorloofdwas aan de keizer belasting tebetalen, waarop Jezus zei: ”Toont mijden schattingspenning. En zij brachtenhem een penning (19). En hij zeide tothen: van wie is dit beeld en opschrift?Ze zeiden tot hem: van den Keizer (20).Toen zeide hij tot hen: geeft dan denKeizer wat des Keizers is, en Gode watvan God is” (22). Jezus trapte er dusniet in.In de numismatische literatuur wordtalgemeen aangenomen dat het m.b.t.bovengenoemde penning gaat omeen denarius van Tiberius (14-37 n.Chr.). Deze keizer heeft relatief weinigmunten laten slaan en slechts enkeletype’s denarii, waarvan die met PontifexMaximius (Opperpriester) verreweghet meeste voorkomt. Deze munt metportret van Tiberius circuleerde overalin het Romeinse rijk en daarbuiten.Er moeten er honderdduizenden, wellichtmiljoenen van geslagen zijn, enhet is de enige zilveren portretmuntvan Tiberius die algemeen bekend was(en is). Het is dus begrijpelijk dat juistdeze munt als de “belastingpenning”wordt beschouwd, waarover bij Mattheuswordt gesproken.In Nederland en ook in Friesland zijn erdiverse exemplaren van gevonden.Recent detecteerde Berend Polstra eenbijzonder fraai bewaard, nauwelijksgesleten exemplaar bij Hallum, dichtbij zijn achtertuin. De kans dat Jezusjuist dit exemplaar in handen heeftWij bieden u 10 euro per pagina voor een geplaatstverhaal of artikel. Als u dus éénmaal eenartikel van drie pagina’s over uw zoektochten ofcollectie schrijft is uw lidmaatschapsgeld er aluit. Uiteraard kunt u daarna nog meer schrijvenover andere aan de hobby gerelateerde zaken.Het mag gaan over schoonmaak technieken,beginnerstips, zoekplekken, graafideeën (waten waar welke schep) of een verhaal over uwfavoriete detector, noem maar op.Er zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden:- Per pagina minimaal 250 woorden.- Minimaal 2 foto’s (mag meer) per pagina vanbij voorkeur minimaal 500 Kb (anders heefthet voorwerp de grootte van een postzegel inhet blad).- Het is een origineel (dus niet eerder gepubliceerd)verhaal of artikel.Uitbetaling geschiedt na publicatie in het magazined.m.v. cadeaubonnen.Deze vergoeding geldt niet voor inzendingen voorde Vondst van het Jaar, omdat daar al een prijzen

23BijbelbeslagOp een mooie zomeravond omstreeks 1625 ging de predikant van de Ned. Hervormde kerk nog even genieten van de rust enschoonheid van de omgeving. Hij ging zitten op het bankje aan de waterkant met de Bijbel in zijn hand. Toen hij het boek deslevens wilde ontdoen van het bijbelbeslag sprong het leren bandje kapot en hield hij de messing clip in zijn hand. Jammer zei hij engooide het prompt in het water!! Het bracht hem niet uit zijn humeur en hij las verder uit het woord van God. Na een uurtje liep hijterug naar de Pastory naast de kerk en dacht bij zichzelf.... jammer dat ik het boekbeslag weggegooid heb, waarschijnlijk had hetgemaakt kunnen worden. Maar het kwaad was al geschied!Zo zou het omstreeks 1625 gebeurd kunnen zijn.In de zomer van 1985 zag ik een ouderling met een baggerbeugel bagger op de kant halen. Een week later vroeg ik aan debewoners van de voormalige pastorie of ik daar mocht zoeken met een metaaldetector. Omdat zij ook lid waren van de oudheidskamerte Reeuwijk was dat geen probleem. De volgende dag ging ik zoeken in de nog slappe prut. Na een kwartiertjekreeg ik een mooie heldere toon van mijn C.Scope Metadec te horen en sloeg de meter met een enorme vaart rechts dehoek in.Wat scheppen en roeren en de oogst kwamnaar boven. Ik spoelde het schoon met wateren dacht dat het een damesclip (centuur)was of zo! Even later kwam de vrouw deshuizes mij een kopje thee aanbieden waaropzij de veel gevraagde vraag stelde van....“Hebt uw nog wat gevonden?”. Waarop ikantwoordde; “ Niet veel hoor, kijk maar”.Ik haalde het gitzwarte voorwerp uit mijnbroekzak en zei, het zal wel van een damescentuurgeweest zijn. “Nou ja” zei ze, “danhebt u toch nog wat gevonden”!! ‘s Avondsheb ik het voorwerp schoongemaakt en toenkwam er een gele kleur te voorschijn. Er zaten ook nog wat leerresten tussen de clip in, dus ik bleef denken aan een damescentuurvan messing. Na de clip jaren bewaard te hebben ben ik in 1992 lid geworden van de Archeologische verenigingGolda uit Gouda. Ik heb toen wat voorwerpen meegenomen naar de archeoloog om te vragen wat het was en hoe oud hetwas. Toen ik de clip aan hem liet zien zei ik “Hoe oud is deze damescentuur?” Hij begon spontaan te lachen en zei “Weet jewat het werkelijk is? Een bijbelbeslag uit 1625”. Met verbazing keek ik hem aan en zei... “Ongelofelijk wat ik gevonden heb”.Eén van de bestuursleden vroeg mij of ze er gelijk een foto van konden maken. Daarna ben ik verheugd naar huis gegaan.Groeten van Richard Brusik uit Reeuwijk, alias DE POLDERZOEKER... brusik1@zonnet.nlOude metalen en onze hobbyHet zal niemand van de buitenstaandersverbazen dat we allerlei metalen bovende grond brengen, het hoort nu eenmaalbij onze hobby. Wat niet iedereen snapt, isdat we het landschap ook schoon maken,en dat er ook geld is te verdienen aan hetafval. Veel van de detector hobbyistenzullen denken: wat moet ik er mee? Hetweer weggooien van de rommel is dangebruikelijk. Ik heb dat dus eens niet gedaanen sorteerde thuis alles eens uit. Hetgevolg was een plastic zak met messingen koper, een met aluminium en een metroestvrij staal. Het ijzer was vaak te grootom mee te nemen en bleef op het landachter. Ik heb een firma gevonden in Ossdie kleine hoeveelheden van particulierenopkoopt en netjes weegt. Natuurlijk is ereen dagprijs, dit wordt bepaald door debeurs in Londen. Als je dit gaat opzoekenin de krant dan zie je mooie prijzen, maarvergeet niet dat er ook aan verdiend moetworden.Ons afval is niet zuiver, maar vermengdmet andere metalen om de kwaliteitvoor bepaalde doeleinden te verbeteren.Bijvoorbeeld, goud. In de krant spreektmen van 24 krt. Wat wij vinden is meestalvermengd met zilver en koper.Ik leverde 9-9 -2005 roestvrij staal in enkreeg er 65 cent per kg voor. Voor aluminiumwas dat 90 cent en voor messing130 cent. Maar als je ziet wat je andersweggooit, is dit toch mooi meegenomen.Een ander voordeel is, doordat je thuisalle ongerechtigheden van het metaal zitte slopen, krijg je de vondsten opnieuwter hand. En plotseling zie je iets wat jeeerder niet opgevallen was. Zelf trof ik zotwee messing schedeinvoeren van eenmiddeleeuwse sabel aan.De firma Heesbeen aan de Eutruskenwegte Oss koopt partijen boven de 5 kg op.Wel even van tevoren bellen.Cas MutsaersDETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

24 [ Tekst: Klaas Bot / Foto’s: Johan Bosma ]Wat ikzeggewou....Vandaag reizen Johan en ik af naarhet kleine dorpje Marssum. Een geweldigeomgeving waar de tijd heren der lijkt te hebben stilgestaan.Terwijl we door het oude dorpjerijden, zien we de plaatselijke kaatsverenigingdruk aan het spelen. Eenpaar oudgedienden bekijken hetspel keurend vanaf een bankje opde rand van het veld. Omdat we hetniet konden vinden, vroeg ik hen ofzij wisten waar Robert van Wierenwoonde. Uiteraard kent men elkaardaar en wees een oude baas ons deweg.Stel jezelf eens voor.Mijn naam is Robert van Wieren.eens voor, maar eigenlijk vind ik datmaar niks.’Eenmaal aangekomen Bij Robertworden we verwelkomd door hem enzijn zoon. Terwijl we zijn privé museumbetreden, worden we even stil vande leuke collectie bodemvondsten.Voordat we aan het interview begonnen,waren wij daarom al snel een uurverder.Daarnaast zou ik aanradenom de landeigenaar ookeens wat terug te geven;een flesje wijn, een taartje.Gewoon als blijk van dankdat je mocht zoeken op zijnland. Men weet dat erg tewaarderen.’Wat is je beroep?Ik ben gepensioneerd kapper. Vroegerhad ik hier mijn eigen zaak. Ik hebna mijn pensionering mijn kapsalonomgebouwd tot mijn eigen museumpje.Ik ben er geregeld bezig met dehobby.Heb je naast de detectiehobby nogandere hobby’s?Tegenwoordig houd ik me alleen maarbezig met de detectiehobby. Ik vindhet heerlijk. Vroeger kaatste ik hierin het dorp veel, maar tegenwoordigben ik echt alleen maar bezig met demetaaldetectiehobby.Met wat voor een detector zoek je?Tegenwoordig zoek ik met de Garrett400. Een prima detector waar ik heerlijkmee kan zoeken.Met welke detector ben je begonnen?Ik ben ooit begonnen met eenC.Scope, een detector zonder discriminatie.Toentertijd heb ik heel watspijkers uit de grond gehaald. Daarnaheb ik ook nog de Tesero Gold gehaden nu dan de Garrett 400.Hoe lang zoek je nu ongeveer?Ik zoek nu zeker al zo’n 40 jaar. Vroegerhad ik natuurlijk mijn werk, dus mindertijd. Maar al met al zoek ik nu zo’n 40jaar.Op wat voor grond zoek je het liefst?Het liefste zoek ik op akkerlanden, datloopt heerlijk. Grasland komt ook welGa je ook wel eens verder weg?Eigenlijk zoek ik hier altijd in de regio.Ik heb hier mijn stekjes en mijn vastezoekplekken. Ik ga wel eens naar eenzoekdag in het land; altijd leuk om metandere zoekers bij te praten.Hoe kom je aan je zoekterreinen?Om eerlijk te zijn, vond ik het vroegeraltijd maar vervelend om een boerte vragen. Mijn zoekmaatje van toenhad daar minder moeite mee, dus dieregelde dat meestal. Af en toe kreeg ikvia een klant, die bij mij in de kappersstoelzat, wel eens toestemming of eentip. Tegenwoordig maakt me dat nietmeer uit. De boeren hier uit de omgevingkennen me wel ondertussen, dusdat gaat veel makkelijker nu.Ga je meestal alleen of met meerderenzoeken?Ik heb de eerste 25 jaar samen met eenmaatje gezocht. Maar nu de laatste jarenzoek ik alleen. Ik moet zeggen datdit mij prima bevalt. Ik vind het heerlijkom er lekker alleen op uit te zijn.Hoe vaak ga je er ongeveer op uit?Ik heb een paar magere jaren gehad.Mijn enkel was stuk en ik kon nietveel lopen, ik verging dan van de pijn.Maar zo’n drie jaar geleden heb ik eenenkeloperatie gehad. Ze hebben toende enkel vervangen. Sindsdien ben ikhelemaal pijnloos. Ik kan nu drie urenachter elkaar aan zoeken. Meestal ga iker per week zo’n 3 a 4 keer op uit.Wat is je allermooiste zoekbelevenis?

2 gelijkarmige fibula’s25Ach, ik heb er best wel veel. Maar erschiet me nu een voorval te binnenwaar ik wel erg om moest lachen. Mijnzoekmaatje van toen had altijd deneiging om heel snel over het veld telopen. Hij had nooit geduld. Toen hadik al wat last van de enkel dus ik deedzoals gewoonlijk rustig aan. In het veldwas een stuk land waarvan een laagjewas afgeschraapt. Mijn maatje vloogerover heen. Toen ik eindelijk op dieplek was en alles nog eens rustig bijlangs liep, pakte ik me daar even eenmooie Leeuwendaalder.Ik kan me ook nog herinneren dat weeen keer bij een boer aankwamen endaar om toestemming vroegen. Maarwe mochten van hem niet op onsgevraagde stuk zoeken. De reden wasdat hij zelf een detector had en er zelfzocht. Een beetje teleurgesteld gingenwe verder en uiteindelijk konden wezoeken op een oud kaatsveld. Noudat hebben we geweten; in een paardagen hadden we wel 700 muntenbij elkaar gevonden. Een geweldigebelevenis.Wat is de mooiste vondst die je tot nutoe gedaan hebt?Tja, wat voor mij een echte topvondstwas, is toch wel de gouden triëns die ikgevonden heb. Dat is toch een geweldigmooi muntje.Hoe probeer je de vondsten te determineren?De vondsten die ik niet ken, zoek ikop in boeken. Ik heb ook een goedcontact met Jan Zijlstra. Ik spreek hemregelmatig en hij helpt mij met devondsten waar ik niet uit kan komen.Hoe ziet voor jou de toekomst van dezoekershobby er uit?Voor mezelf heel goed. Het gaat metmijn enkel een stuk beter dus ik kanweer meer en langer zoeken. Ik hebnog heel wat nieuwe landjes waar iknog mag zoeken, dus ik kan voorlopigwel vooruit. Maar voor de hobby in hetalgemeen ben ik wel eens bang. Er zijnwel wat zoekers die het voor ons verpestenomdat ze ongevraagd op eenakker zoeken of hun gegraven gatenniet dichtgooien.Wil je nog iets kwijt over de hobby aanandere zoekers?Wat ik de andere zoekers mee wil gevenis : Laat iedereen zijn eigen ganggaan. Daar bedoel ik mee, als iemandeen stekje heeft, laat hem daar rustigzoeken. Daarnaast zou ik aanraden omde landeigenaar ook eens wat terug tePrachtige gouden, opengewerkte ringgeven; een flesje wijn, een taartje. Gewoonals blijk van dank dat je mochtzoeken op zijn land. Men weet dat ergte waarderen.Leeuwendaalder 1759DETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

26[ Redactie: Dick Eekhof ]vraagbaakVragen kunt u opsturen naar:Postbus 2729, 7301 EE Apeldoornof vraagbaak@detectoramateur.nlAan deze rubriek werken mee: J. Zijlstra, A. van Herwijnen, J. Koning, D. Eekhof, Geld- en Bankmuseum, E. Kramer, W v/d BrandhofVraagGeachte redactie,Hierbij stuur ik u een aantal foto’s van een stukje goud,dat ik heb gevonden. Ik heb het aan een aantal mensenlaten zien waaronder Sander Medendorp.Hij is van beroepedelsmid en vertelde mij dat het goudstukje een gehalteheeft van minstens 20 karaat en een gewicht heeft van 43,5gram. Vermoedelijk is het archelogisch goud. Gezien devindplaats is dit goed mogelijk. Het is gevonden in de buurtvan Deventer en intussen ook gemeld bij de stadsarcheloog.Ik heb hier nog geen reactie van ontvangen. Het stukjedoet denken aan de horens van een koe of stier. Wat vindu ervan? Lijkt mij ook leuk om er later een stukje over teschrijven.Groetjes, Freddy Onlanddat het hier een gebogen goudbaar betreft. Is het stuk een keer bij joute bekijken - met name om te bepalen of de brede uiteinden inderdaadaan elkaar zijn gesoldeerd en de andere uiteinden breuken of afgerondeuiteinden van het toetsen vertonen?Groeten JohanHallo Freddy, zoals je ziet bestaat er de mogelijkheid om het stukje goudverder te laten onderzoeken. Als je wilt, kun je contact op nemen metJohan Nicolay of ons een e-mail laten sturen, dan zorgen wij ervoor dathet contact gelegd wordt.Groeten Dick EekhofVraagGoedemiddag,15 juni heb ik bijgevoegde zilveren munt gevonden. Hij lijkt me Vlaams(vanwege het vuurijzer), wellicht vroeg 15e-eeuws, maar ik kan ‘m nietterugvinden in de boeken die ik heb. Kunnen jullie me vertellen wat voormunt het is?Bvd, Roger vanNieuwenhuyzenAntwoord:Dit is een griffioenzonderjaartal vande BourgondischeNederlanden. Geslagen door Philips de Schone (1482-1506) in1487 of 1488. Helaas is niet te zien op de foto’s waar hij is geslagen. Ditkan Antwerpen, Brugge, Dordrecht of Zaltbommel zijn. Literatuur: VanGelder/Hoc 70.Antwoord van Johan Nicolay (werkzaam bij het GroningerInstituut voor Archeologie, Rijksuniversiteit Groningen)Het lijkt me inderdaad een stuk Vroegmiddeleeuws goud,vermoedelijk uit de Merovingische periode. Het stuk doetme sterk denken aan een deel van een gouden armring,waarbij beide brede uiteinden (van een zogenaamdeKolbenarmring) aan elkaar zijn gesoldeerd. Of gaat het hierom een gerepareerde breuk? Een andere mogelijkheid isVraagHallo,Afgelopen zondag heb ik dit bronzen beeldje gevonden.Het is een fantasie dier van massief brons, met een lengte van 4 cm.De vondst is gedaan in Ootmarsum. Een exacte datering kan ik er niet aanhangen, wel heb ik een soortgelijk beeldje gezien in het boek ‘Handboekvoor zoekers’, van Gert Geesink, blz. 251.Maar ik mail u ook i.v.m. het artikel van H. Hendrikse, Detector Magazinenr. 79 blz. 20. Zou het misschien ook om zo’n beeldje kunnen gaan?Zou u dit misschien aan de heer Hendrikse willen doormailen!?Ik hoor graag van u, zodat ik de vondst op de juiste manier kan aanmelden.Bedankt, M.vr.grPatrick Löring www.bodemvondsten.tk

28Antwoord:Hallo Peter: Je hebt een apart voorwerp gevonden wat ons op verschillendedwaalsporen heeft gebracht, de gedachten waren eerst een hoedenspelden een fibula. Door de loodvulling zou deze echter te zwaar zijn. Nagrondige bestudering van het voorwerp konden we maar tot 1 conclusiekomen, een slingergewicht voor een Franse penduleklok. Je kunt het ookwel zien aan de achterzijde, vermoedelijk is hij koper vertind geweest, deachterzijde waaraan het hing ontbreekt. De datering zal zo rond 1800 zijn.AntwoordHoi Johan, bedankt voor de mail. Ik kom er niet helemaaluit, uit de afb. bedoel ik. Het gaat om een dierfiguur, maarof het ook een gewicht is zoals ik bedoelde in mijn oproepweet ik niet. Er zitten niet echt benen onder (afgebroken?),zodat het bepalen van de massa niet veel zin heeft.Hoewel naast paarden ook andere dieren (koeien/ossen)in Noorwegen gevonden zijn, zijn de foto’s niet duidelijkgenoeg. Ik zou het eens in het echt moeten zien,groeten,Henk HendrikseHallo,Gevonden nabij Gent (Belgie).Diameter 6 cm, 145 gram, zilver.Kun je mij hier wat meer over vertellen.Mvg PeterReactie op Detector Magazine 87Geachte Heer/Mevr.Ik las in het laatste Detector Magazine nr 87, juli 06, een artikel over eengevonden zakzonnewijzer uit Peins.Nu is het geval dat ik een ongeveer zelfde zonnewijzer in Zuid-Limburgheb gevonden, alleen deze is geheel compleet met draagoog en en schaduwnaald.De schaduwnaald, ik noem het maar even zo, is inklapbaar maar zit nuvast. Ik laat het maar zo, verder zit deze niet in het midden van de plaatbevestigd. De afmeting van de zonnewijzer is 44 mm. Ik heb hiervan eenfoto in 2000 naar het Coinhunter Magazine gestuurd en deze is geplaatstin magazine nr 75, jaargang 2000. Hier determineerden ze deze vondst alsherkomst Duitsland Neurenberg, Munchen of Augsburg en de datering zobegin 16e eeuw en dat deze zakzonnewijzers als zeer schaars aan te duidenzijn.Er staan de letters MAMI DNOSAI en de cijfers 1 t/m 8 en 4 t/m 12.Verder aan de bovenzijde een versiering, de achterzijde is glad.Het leek me wel leuk om op dit artikel te reageren, ik voeg ook een fotovan de zakzonnewijzer bij.Groetjes A.Piras

30SteunpenningAan het begin van de Eerste Wereldoorlogwerden er diverse comités opgericht terondersteuning van slachtoffers in diverselanden. België bijvoorbeeld lag na aan onshart en voor allerlei groepen in België zijncomités opgericht; maar ook voor anderelanden c.q. groepen begonnen comités alspaddenstoelen uit de grond te schieten. Infeite gebeurt vandaag de dag nog steedshetzelfde als er ergens een grote rampplaatsvindt. Een bankrekening wordtgeopend; een speciale website of weblogenz. De communiecatieve middelen zijntegenwoordig anders; maar de intentieblijft hetzelfde.Meestal wordt zo’n comité gerund doorvrijwilligers, om niet al te veel aan destrijkstok te laten hangen.Ook vandaag de dag worden de vrijwilligersnog ‘beloond’ met een penning voorhun diverse werkzaamheden. Sommigepenningen hebben ruimte voor een inscriptie(naam van de vrijwilliger). Zoalsgebruikelijk in een hiërarchie krijgensommige mensen geen brons, maar zilveren de top een gouden exemplaar. Somsbleek er vraag naar penningen van buitenhet steuncomité en kwamen de penningenin de vrije verkoop; de winst hiervankwam uiteraard ten goede aan het comité.Beroemde medailleurs, J.C. Wienecke iser één van, gaven meestal belangelooshun medewerking. Net zoals nu artiestenbelangeloos hun medewerking verlenenaan een tv-show.Nu de penning zelf.Vz. gekroonde Nederlandse leeuw metzwaard en pijlenbundel naar links gaandin een Hollandse tuin. Omschrift: JEMAINTIENDRAI (ik zal handhaven)Kz. palmtak boven een vuurijzer tussenoranjetakken. Opschrift: STEUNPEN-NING 1914.De penning is vervaardigd bij KoninklijkeBegeer in Utrecht (nu in Zoetermeer) inde diameters 16,5 - 30 - en 65 mm. en indiverse metalen.Determinatie is gedaan door JohanMeviusBronnen:Zwierzina, J.K.F.; Eeuwfeest Koninklijke Begeer(1935)Encyclopedie voor Munten en Bankbiljetten (1996-2003)mvg Danny Sanders (Leonardo)GelukssleutelDEEL 22 Jaar geleden ben ik gaan samenwonen met mijn vriendinIlse. Dit was de eerste keer in mijn leven dat ik was verhuisd,dus een hele ervaring. Ik had toen buiten het klussen omeen Romeins beeldje van Mercurius, een bronzen middeleeuwsesleutel en een zilveren Thaler van Messerano gevonden.Ik heb toen voor het eerst mijn zoekervaring en gevoelop papier gezet, (zie magazine 73). Ik heb toen mijn artikelgelukssleutel gedoopt. We zijn toen gaan samenwonen ineen leuke maar kleine bovenwoning en met het oog op detoekomst zijn we gaan reageren op een eengezinswoningwaarvan we op 31 augustus de sleutel ontvingen. (hoe krijgje het gepland 2 keer vlak voor het zoekseizoen ?!) Wederomwas er weer veel werk te verzetten. Gelukkig hadden weveel hulp van familie en vrienden. Wederom hadden weop de zondagen natuurlijk geen werk ingepland, waardoorik nog lekker wat kon ontspannen op de akkers. De maiswas er dit jaar pas laat af. Ik was natuurlijk op de akker vanmijn beeldje aan het azen maar hier lieten ze de mais nogwat langer met rust waardoor ik op een andere leuke akkerterecht kwam. Ik had hier mijn eerste schijffibula en eerstezilveren muntje gevonden en hier liggen nog wel eens vandie leuke vroege duitjes. Dus maar gestopt, mijn XP Adventisna een lange rust weer eens wakker geschud en zoekenmaar. Na wat uurtjes aan de voorkant te hebben doorgebrachtmet als resultaat een 20- tal rotte muntjes, had ikhet eigenlijk wel weer gehad voor die dag. Ik werd echternieuwsgierig gemaakt door een “vergeten” hoekje mais achteraanop de akker. Ik besloot maar eens al zoekende naarde achterkant van de akker te lopen en daar kreeg ik eenleuke piep. Schep in de grond, ik wipte het kluitje eruit en ikhad al snel een verfrommeld plaatje in mijn hand, waarvanik direct zag dat het zilver was. Omdat het zo verfrommeld

31was, had ik al direct in de gaten dat het geen stuivertje o.i.d.kon zijn. Deze breken meestal meteen. Mijn eerste zilverenmuntje op deze akker had ik in al mijn enthousiasme in een5-tal stukken gebroken (achteraf niet zo’n ramp, het was eenzeer slechte bezemstuiver van Friesland). Dus ik maar heelvoorzichtig wat zand van het muntje geblazen waarop ikdirect een kopje ontdekte. Yes middeleeuws!! Dit vind je bijons niet zo veel. Ik zoek nu ongeveer 9 jaar en dit is mijn 3ezilveren middeleeuwer. Eenmaal thuisgekomen het muntjeafgespoeld onder de kraan en op de keerzijde werd ook hetkruisje zichtbaar. Ik heb het muntje ingescand en naar Ericgemaild. Deze vindt veel middeleeuws dus ik dacht dat hijwel kon weten wat het was. Hij dacht dat het een muntjevan Tiel was en ik kreeg de tip om de afbeelding eens doorte mailen naar Arie van Herwynen van BonaTiele. Nadatik dit had gedaan, kreeg ik al vrij snel een reactie van Ariedat het een Tielse Denier was van Hendrik 2 als keizer 1014– 1024. Hiermee kon het seizoen al eigenlijk niet meer stuk.Na weer een week geklust te hebben was ik de zondagerna niet te houden en ging weer terug naar de bewusteakker in het Brabantse land. Ditmaal begon ik natuurlijkachteraan op de akker waar ook het laatste beetje mais wasweggehaald. In het begin ging het hard met de duiten maarop een gegeven moment vond ik helemaal niets meer. Ikhad mezelf voorgenomen om nog een muntje te vindenen als dat niet lukte om dan maar naar een andere akker tegaan. De volgende piep liet best wel even op zich wachten,waardoor ik wat meer aandacht gaf aan een flauwe piep aanhet einde van een zwaai. Na er nog eens met mijn schoteloverheen gegaan te zijn, kreeg ik toch een duidelijk signaaldoor mijn koptelefoon. Schep in de grond en even metmijn hand door het kluitje gegraaid. Ik voelde al dat ik eenmunt vasthad en haalde hem uit de grond. Hè?!! Ik had eengouden munt in mijn handen. Wat was hij dik! En zo grof“geknipt”! Ik was helemaal buiten zinnen. Wat was dat gaafzeg! Ik herkende hem direct als een Escudo, stopte hem inmijn potje met de andere vondsten en zocht snel verder.Het eerste kwartier heb ik hem er wel 5 keer uitgehaald omhem nog eens te bekijken.Het uur erna heb ik me helemaal kapot gezocht en ben toenmaar totall loss naar huis gegaan. Thuisgekomen heb ikhem afgespoeld en ingescand. Mijn boeken waren nog nietuitgepakt en zoveel boeken over gouden munten heb ikniet dus ik had maar weer een mailtje naar Arie van Herwynengestuurd voor een determinatie. Ik kreeg weer heel sneleen mailtje terug waarin hij werd gedetermineerd als een2 Escudo geslagen in Sevilla met het wapen van Karel de 2e1665 – 1700.De week erop ging ik natuurlijk weer terug naar mijn“gouden” akkertje. Toen ik er aankwam was het natuurlijkeen grote teleurstelling om te zien dat hij was ingezaaidmet gras. Jammer maar ooit zal er wel weer mais op komen.Dus maar weer op zoek naar een ander akkertje. Na evengereden te hebben, zag ik Karel zoeken op een akker waar iknog nooit was geweest. De auto gestopt, even een praatjegemaakt en toen ook maar met de detector de akker op gelopen.Na even gezocht te hebben, kreeg ik zo’n half piepjetegen een greppelje aan. Nog een keer gezwaaid, en tochmaar gegraven. Toen ik de vondst boven de grond had wistik gelijk dat het wat ouder was dan het gewone spul. Evennaar Karel gelopen en hij dacht al dat het iets van Karolingischof Merovingischbeslag was. Toen ikhet thuis had schoongemaakten geconserveerd,ging ik eenswat boeken doorsnuffelen.Veel boekenvan dit tijdperk hebik niet dus ik kwammeteen uit bij: Saxonand Viking artefactsvan Nigel Mills. Opblz. 81 werd hierin beschrevendat het eenstijgbeugelbeslag wasuit de Vikingtijd 793-1066. Al met al dusweer een topvondstvan een akker waar ikanders nooit was gaanzoeken. Ik wil bij deze Arie van Herwijnen nogmaals hartelijkbedanken voor het determineren van mijn munten.Groetjes en veel zoekplezier toegewenstBas van SambeekDETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

32muntenvariaTwee Romeinse munten dieop de zoekdag in Nederweertzijn gefotografeerd, endaarna door Henk Sloots zijngedetermineerd.vondstorigineelMunt 1We hebben hier te maken met een Romeinse munt, namelijkeen zilveren denarius op naam van keizer Augustus.Dit stuk is echter niet afkomstig uit een officiële Romeinsemuntwerkplaats, maar een kopie, een zogenaamde barbaarseimitatie. De primitieve stijl van de beeldenaars laat daargeen twijfel over bestaan. Aan de randen van het Romeinserijk werden geregeld Romeinse munten nagemaakt, waarschijnlijkomdat de centrale geldvoorziening onvoldoendewas, of mogelijk ook wel uit puur winstbejag. Het gaat daneigenlijk altijd om koperen munten, imitaties van zilverenmunten zijn uitermate zeldzaam. In heel Nederland zijn erslechts enkele gevonden. Het origineel (zie foto) is een zeerbekend munttype van Augustus. Het is de Gaius en Luciusdenarius,zo genoemd omdat de beide kleinzonen van dekeizer, Gaius en Lucius Caesar op de keerzijde staan afgebeeld.Zij waren voorbestemd om Augustus op te volgen,maar stierven beiden op jonge leeftijd, zodat daar niets vanterecht kwam. Het origineel werd geslagen te Lyon, in dejaren 2 v. Chr. tot 4 n. Chr. Deze munt zal uit dezelfde tot ietslatere tijd dateren.In 1998 is een dergelijke munt gevonden in Balk (Friesland),mogelijk met hetzelfde keerzijdenstempel als dit exemplaar.Daarover is destijds een interessant artikel gepubliceerdin de Beeldenaar 1999-4. In ieder geval moet deze vondstworden aangemeld bij het Geld- en Bankmuseum.Munt 2Dit lijkt me zo te zien een republikeinse denarius. De linkerfoto toont de keerzijde, met de bovenkant op 1 uur. Je ziettwee naar rechts galopperende paarden, met linksboveneen figuurtje dat in een - niet meer zichtbare - strijdwagenstaat. Heel vaag is onder de paarden nog een afsnede tezien. Hieronder staat vaak het woord ROMA. Waarschijnlijkis dit een zeer veel voorkomend “Venus in biga”-type. Eenbiga is een strijdwagen met een tweespan ervoor. Helaasis het type te algemeen om het nader te determineren ofte dateren. Je kunt aannemen dat deze munt uit de eersteeeuw voor Christus dateert.Op de voorkant hoort een grote kop met helm te staan,meestal naar rechts, vaak met bijfiguurtjes er om heen.Zoiets zie ik wel in de rechter foto (bovenkant op 10 uur).Ik doe er even een afbeelding bij van een dergelijke munt,zodat je een beter idee krijgt.De diameter moet ongeveer 18 mm zijn, met de opmerking,dat republikeinse denarii vaak wat ovaal zijn.Deze munten zijn in principe van hoogwaardig zilver, datlijkt op de foto van dit stuk iets minder het geval, maar misschienvergis ik me.

varia[ Redactie: Johan Koning / Foto’s: Johan Bosma ]33HorlogesleutelKnoop met afbeelding Salomonsoordeeleeuw18e-19eKoper Zilver18e eeuwHorlogesleutelAansteker18e-19e Zilver eeuwKoper 1865HorlogesleutelSchoengesp18e-19e Messing eeuwKoper 18e - 19e eeuwHorlogesleutelPelgrimsinsigne18e-19e Lood/tineeuwKoper 16e eeuwHorlogesleutelStuk van gebitsprothese18e-19e eeuwKoperHorlogesleutelHalve groot, hertog Johan I van Kleef,18e-19e geslagen eeuw te Wesel. 1448 - 1481. (NossKoper 142)ZilverHorlogesleutelDekseltje kinderspeelgoed18e-19e Lood/tineeuwKoper 18e eeuwHorlogesleutelKnopen18e-19e Zilver eeuwKoper 18e eeuwHorlogesleutelRiemverzwaarder18e-19e Lood eeuwKoper 5e - 6e eeuwHorlogesleutelFragment van een soeplepel18e-19e Zilver eeuwKoper ±1900Horlogesleutel18e-19e eeuwKoperHorlogesleutelVlaamse groot of dubbele groot kromstaart(hangt eeuwvan diameter af) van graaf18e-19eKoper Filips de Goede.ZilverEmissie 1419DETECTOR MAGAZINE 88 / SEPTEMBER 2006

varia34 [ Redactie: Johan Koning / Foto’s: Johan Bosma ]HorlogesleutelGesp18e-19e Brons eeuwKoper 13e -14e eeuwHorlogesleutelBakenlood 176618e-19e Lood eeuwKoperHorlogesleutelPenning met afbeelding van piramide met oog,18e-19e ook wel het eeuw Oog van Horus of Alziend Oog derKoper Voorzienigheid genoemd.Messing19e - 20e eeuwHorlogesleutelKarolingische schijffibula18e-19e Brons eeuwKoper 9e - 10e eeuwHorlogesleutelKarolingische riemtong18e-19e Brons eeuwKoper 9e - 10e eeuwHorlogesleutelGesp18e-19e Brons eeuwKoper 14e - 15e eeuwHorlogesleutelStuiver karel V Holland18e-19e Zilver eeuwKoperHorlogesleutelProfielgesp18e-19e Brons eeuwKoper 13e - 14e eeuwHorlogesleutelLeerbeslag18e-19e Koper eeuwKoper 16e - 17e eeuwHorlogesleutelFragment gespplaat18e-19e Brons eeuwKoper 14e - 15e eeuwHorlogesleutelPatagon, Albert en Isabella,18e-19e 1616 tot eeuw 1619Koper ZilverHorlogesleutelHaakfibula18e-19e Brons eeuwKoper 2e - 3e eeuw

Wordt nu lid vanDe Detector AmateurWordt nu lid en krijghet nieuwsteDetector Magazine omde twee maandenin de bus!Kijk voor meerinformatie opwww.detectoramateur.nl