vn2_10:Opmaak 1.qxd - Vrienden van Blijdorp

Vriendennieuws2/2010Botanisch Blijdorp:Groene griezels 10 Jubileumproject 16 Gorilla update 20

Moeraswallabie in buidel - foto: Peter van NordeE V E N B I J P R A T E NBeste Vriendinnen en Vrienden,I N H O U DVriendennieuws 2/2010Algemene Ledenvergadering 2010 3Nieuws uit Blijdorp 6Zomerexcursie: Het Belgischeparadijs… Zoo Parc Paradisio… 8Botanisch Blijdorp: Groene Griezels10Wasberen of wevers?Aan u de keuze! 12Een tweede leven in hetNatuurhistorisch Museum 13Koud Bloed: Broedzorg bijkoudbloedigen 1410 juli 2010:Opening gierenverblijf 16Het jubileumproject voor 2013:Een grote kas voor vlinders ennachtdieren! 16Lijn 13: Halsbandparkieten 17Weekendexcursie: De rijzende stervan Frankrijk… Zoo ‘d Amnéville 18Gorilla update! 20Verslag VriendenreisAllwetterzoo Munster 22Mutaties in de Diergaarde 23Agenda 24Colofon 24Schenkingen en legaten 242 | Vriendennieuws 2 | 2010Een nieuwe lente, een nieuw geluid! Dat geldt zeker voor onze Vereniging. Sinds 10 aprilmoeten we het doen zonder onze Greet en Henk. Ruim 25 jaar waren zij de ziel van onzeVriendenwinkel. Het team is echter goed voorbereid. Onder aanvoering van Cees vanVessem zullen zij ervoor zorgen dat de nalatenschap van Greet en Henk goed wordt onderhouden.Vanwege het grote succes van de reizen heeft Peter Biesta een nieuwe reis toegevoegd.Een weekendreis naar de dierentuinen van Bettembourg (Luxemburg) en, vooral, Amnevillein Frankrijk. Tussendoor gaan we natuurlijk ook nog even langs bij Parc Paradisio inBelgië. Nog even en we moeten een lidmaatschap aanvragen bij de ANVR…Verder praten we u natuurlijk weer helemaal bij over alle ontwikkelingen op dierlijk enbotanisch gebied in de Diergaarde. Geniet u ook zo van de kleine Doris?Bij wijze van uitzondering vragen wij in dit nummer uw aandacht voor een collega-organisatie,namelijk de Vrienden van het Natuurhistorisch Museum in Rotterdam. Het is eenhartstikke leuk museum met veel banden met Blijdorp. Gaat u vooral een keertje kijken.Het is gelukt! De servals zitten in hun nieuwe verblijf! Dat hoofdstuk is eindelijk afgesloten.Aan de slag voor de volgende verbeteringen in onze geliefde Diergaarde! Op 10 juliopenen we, keurig op tijd, de magnifieke nieuwe volière voor onder meer gieren en maraboes.Zorg dat u er bij bent!En we gaan door! In dit nummer bepaalt u wat ons geschenk voor 2011 gaat worden:een nieuw verblijf voor de wasberen of een grotere volière voor de Afrikaanse wevervogels.Laat uw stem niet verloren gaan!Verder gaan we ons met z’n allen hard maken voor een prachtig jubileumgeschenk. In2013 bestaat onze Vereniging 50 jaar. Dat gaan we vieren met een grote kas voor ZuidAmerikaanse vlinders en nachtdieren. We hebben nog ruim twee jaar om de benodigde€ 1.000.000,- bij elkaar te sparen. Werk aan de winkel!U ziet, we maken onze leus helemaal waar: De Vrienden maken het verschil!Marcel Kreuger,Voorzitter.CHULUUGI OVERLEDENZeeotter Chuluugi is in de nacht van dinsdag30 op woensdag 31 maart overleden in Blijdorp.Hij was te gast (hij verbleef in de AntwerpseZoo) om te proberen via kunstmatigeinseminatie onze twee vrouwtjes te bevruchtenin de hoop om de schaarse populatie zeeottersin Europa te verrijken met nieuwejongen. Het overlijden van Chuluugi brengtde totale populatie zeeotters in Europese dierentuinenop slechts vier dieren (onze tweevrouwtjes en een ouder koppeltje in de dierentuinvan Lissabon). Gelukkig lukte het omna het overlijden van Chuluugi nog wel omsperma (van goede kwaliteit) van hem af tenemen, waarmee alsnog een van beide zeeotterdameswerd geïnsemineerd. Het is nuafwachten of deze laatste mogelijkheid succesvolis geweest en Chuluugi's genen nietverloren zijn gegaan.

Tekst: Theo van der Velde en Sylvia Visser-Noordijk, foto’s: Frans van LeeuwenALGEMENE LEDENVERGADERING 2010Iets minder leden, maar actiever dan ooit! De opkomst was weer overweldigend,ruim voor het begin zat het restaurantgedeelte al vol. Debestuursleden waren onrustig bezig met allerlei dingen. Peter Biestaverwelkomde hartelijk de bezoekers bij de ingang van de zaal. TimoKanniainen mompelde iets over een presentatie over zijn marketingplanop een memorystick die nog even thuis opgehaald was. Koos vanLeeuwen schraapte zijn keel terwijl hij dacht aan de toelichting die hijals secretaris moest geven. Arie Bos moest Marcel Kreuger vervangen,die op deze dag zijn trouwdag vierde in Londen, en stond er relaxed bijals iemand die al decennia lang bestuurslid en penningmeester is.Cees van Vessem die vanaf vandaag het stokje van Henk Gerritse overneemt,keek echt een beetje onwennig en Sylvia Visser-Noordijk zatklaar om gewoon weer de notulen te maken. En Henk Gerritse enGreet? Over hen later.Net als vorig jaar zat het EAUditoriumweer bomvol. In de haaienzaal waar ookdit keer weer de zootjesmarkt was opgesteld,stond Monique van Leeuwen haarvrouwtje. Hier worden allerhande Blijdorpzakenverkocht, zoals oude nummersvan Vriendennieuws, dierenboeken, Blijdorpuitgaven,etc. Blijdorp-Happeningsverleende weer een ware Vriendendienst.De nooit saaie jaarvergadering…Speciale verwelkoming voor de familievan Henk en Greet en voor oud-directeurTon Dorresteijn. Vanzelfsprekend werdenmet dank aan Sylvia de notulen goedgekeurd.Hierna was het tijd voor de act vanKoos van Leeuwen. Als secretaris is hij verplichtverslag te doen. Zoals gebruikelijkverontschuldigde hij zich omdat hij ‘geenechte spreker’ zou zijn om hierna geïllustreerddoor zijn fotomateriaal een ontspannen,humorvolle presentatie tegeven. Het afscheid van Ton Dorresteijnwerd gememoreerd en ook de openingvan de Baobab en het Collosseum Africanum-ofwel de UI-, de opening van hetSteller zeearendenverblijf, het Moederdag-schoolorkest(van Monique) en niet tevergeten de vrijwilligersbus naar de Biesboschwerden vermeld. Dat we nu echthet servalverblijf gaan openen! En ja, hetmoet vermeld, het ledental is nu 5681 wat109 minder is dan vorig jaar. Vergelekenmet soortgelijke verenigingen –zijn die erdan?- is de ledenterugloop zeer beperktgebleven. Tot slot riep Koos de aanwezigeleden op een leuk onderschrift te bedenkenbij een foto van Thomas die – op hetoog redelijk eenvoudig - over de muur vanhet buitenverblijf lijkt te kunnen klimmen.Reizen: zon-zon-zonPeter Biesta deed verslag van de reizen.Hoe is het mogelijk dat van de zeven bezochtetuinen er zes met mooi weerwaren? Alle dagtochten waren volgeboekt,de meerdaagse reis was zelfs overboekt.En die ene keer een bus zondertoilet? Het zal nooit meer gebeuren!Maar liefst 297 vrienden zijn mee geweest.Met het begin van het nieuwe seizoen,belooft het weer een mooi jaar teworden! Peter heeft er zin in!De kasFormeel, maar o zo belangrijk, de kascontrole.Alles was weer prima in orde, watwel zo belangrijk is voor een verenigingwaar veel geld in om gaat. U moet er immersvan verzekerd zijn dat ons/uw geldkomt waar het hoort te zijn!Mevrouw Van Lit-Pieterse heeft de taakals voorzitster van de kascontrolecommissieweer nauwkeurig uitgevoerd. Zij treedtnu af.De heer Kouwenhoven was lid en wordtvoorzitter. Mevrouw Matheij was lid enblijft lid.De heer Van Vuuren was reservelid enwordt lid. Mevrouw Van Bokhoven melddezich aan als reservelid.3 | Vriendennieuws 2 | 2010

zich niet herkiesbaar gesteld: “om nou teblijven zitten als Greet weggaat!” enwordt opgevolgd door Cees van Vessem,die in 2009 al door de Algemene Ledenvergaderingis benoemd. Arie Bos heeft zichwel herkiesbaar gesteld en werd onderluid applaus door de vergadering voor eennieuwe termijn benoemd. Daarna verlietHenk – onder luid applaus - de bestuurstafel.Project TROTSOmdat Timo Kanniainen vorig jaar afwezigwas, stelde hij zichzelf in het kort voor.Timo heeft vroeger deel uitgemaakt vanhet promotieteam en is door Henk enGreet overgehaald zich opnieuw actiefvoor onze vereniging in te zetten.Om de tendens van het dalende ledenaantaltot stilstand te brengen (en hopelijkzelfs te keren) heeft Timo ProjectTROTS bedacht. Doel is de achterdeur tesluiten, zodat minder leden opzeggen ende vereniging meer actief te promoten.Daartoe is de volgende aanpak bedacht:- Tonen wat we bereikt hebben- Representatie- Openen nieuwe deuren- Toekomst perspectief- Spetterende websitekan het…” En Greet hield het kort. Zij gafaan dat in 2009 – ondanks de crisis – tocheen goede omzet is gedraaid. Dat is metname te danken aan het Nederlandsekwakkelweer, dat voor hoge bezoekersaantallenzorgde.Daarna maakte zij van de gelegenheid gebruikterug te blikken op de afgelopen 25jaar en de fijne tijd die zij in de Diergaardehebben mogen beleven. Tot slot sprak zijhaar dank uit aan het bestuur en promotieteamvoor alle steun en hulp in de afgelopenjaren en wenste zij Cees vanVessem, die het stokje heeft overgenomen,heel veel succes!BestuursverkiezingAftredend volgens rooster waren HenkGerritse en Arie Bos. Henk Gerritse heeftDirecteur Marc Damen praat onsbij…De eerste drie maanden van dit jaar washet bezoekersaantal te laag. De 1-aprilgrap(het muilkorven van de haaien…) wasgeslaagd, de moeraswallabies hebben jonkies,de geboorte van Doris, dochter vanMarianne (giraf), nieuwe Thomson gazelles,een klipspringer (antiloopje bij de klipdassen!).Er komen ringstaartmaki’s als defranjeapen naar hun nieuwe verblijf gaannaast de servals... En hij maakte bekenddat het nieuwe gierenverblijf op 10 juli2010 zal worden geopend.Vervolgens gaf hij aan dat Diergaarde Blijdorpnog steeds de wens heeft een Surinamekaste bouwen (aansluitend aan hetOceanium) voor vrijlevende apen en vogels.In dit project is helaas geen ruimtevoor nachtdieren en vlinders. Tot zijngrote genoegen heeft het bestuur van deVrienden van Blijdorp besloten om, ter gelegenheidvan het 50-jarig jubileum vanHierbij valt te denken aan o.a. een informatiekarin de tuin, media-aandacht, eenspeciaal ledenwerfteam, duidelijk zichtbarepromotie in de tuin, een plattegrondmet gerealiseerde Vriendenprojecten, eenspetterende website, gebruik van nieuwemedia en het actief benaderen van bedrijvenen opzeggers onder de abonnementhouders.Tot slot roept Timo alle leden opverbeterideeën bij hem in te dienen. Ookgeïnteresseerden in het ledenwerfteamkunnen zich bij Timo aanmelden. Metdeze maatregelen, maar vooral met elkaar,kunnen we het tij keren.Voor de laatste keer…Voor de allerlaatste keer doet Greet Gerritseverslag van de promotiewerkzaamheden.Iemand uit de zaal roept “ Greet, je4 | Vriendennieuws 2 | 2010

V R I E N D E Nde vereniging in 2013, een Zuid-Amerikakasvoor nachtdieren en vlinders te schenken.Dit project kan voor € 1 mln wordengerealiseerd en na de ALV van 2013 wordengeopend.Daarnaast wil het bestuur ook in 2011 een(kleiner) project financieren. Welk projectdat wordt, mogen de leden beslissen. Wekregen drie mogelijkheden waarvan er viaVriendennieuws door de leden uit tweegekozen kan worden. Eén optie moest dusdirect afvallen. De keuze moest gemaaktworden tussen:1. Wasberen van de kattenrotonde naareen nieuw verblijf in de vijver aan hetterras van De Lepelaar. Bonus: het slopenvan de kattenrotonde!;2. Grote hoge volière voor wevers en dikdikstussen vlonder en de UI;(Voordeel: meer ruimte voor zebra’s,struisvogels en wellicht wrattenzwijnen)3. Stokstaartjes en (misschien) aardvarkens.(Voordeel: ook buitenverblijf; nadeel:aardvarkens nog niet definitief; grotetwijfel over haalbaarheid oplevering in2011).Na een sterk staaltje gestuurde informatievan Marc Damen (compliment!), verschovende stokstaatjes naar de achtergrond.Wij leden zullen via Vriendennieuws kiezenuit optie 1 en 2.Tijd voor het afscheid!Via een videoboodschap, werden Henk enGreet Gerritse toegesproken door onzevoorzitter, Marcel Kreuger. Hij benadruktedat zij de grondleggers zijn van de huidigeafdeling Promotie. Door hun toewijdinghebben zij – samen met het promotieteam– heel veel geld voor de verenigingbinnengehaald, waardoor het voor onsmogelijk werd grotere projecten te sponsoren.Henk en Greet zijn alom bekend enhet visitekaartje van onze vereniging in deDiergaarde. Marcel sprak zijn welgemeendedank uit en wenste beiden eenwelverdiend ‘pensioen’.Vervolgens blikte Arie Bos met een aantalanekdotes terug op de afgelopen 25 jaar.Van de pionierstijd aan het begin, waarbijalles zelf moest worden uitgevonden en inelkaar geknutseld. De vele uren die zijndoorgebracht op de grote zolder van dekerk. De Femina-stand. De zoektochtendoor het land op zoek naar verkoopbaredieren in uiteenlopende materialen. Totaan de huidige winkel. Tot slot wenste hijHenk en Greet nog vele gezonde jaren enveel plezier met hun andere hobby: compleetingerichte poppenhuizen.HET WAS GEWELDIG!!10 april was het dan zover. Na 25 jaarnamen wij afscheid van onze activiteitenin de diergaarde.Dat ons afscheid niet ongemerkt voorbijzou gaan, hadden we wel verwacht.Maar dat we zo zouden worden verwenddoor mooie woorden, unieke cadeausen zelfs een lied, dat hadden weniet verwacht. Ook de afscheidsreceptiedie ons na afloop van de ALV doorBlijdorp werd aangeboden, was fantastischverzorgd. Via dit Vriendennieuwswillen we graag het bestuur, de promotieleden,directie en medewerkersvan Diergaarde Blijdorp heel hartelijkbedanken voor ons mooie afscheid.Ons afscheid was net als de afgelopen25 jaar: Het was geweldig!!Greet en Henk GerritseOmdat Greet Gerritse officieel geen lidvan onze vereniging bleek te zijn, heeft hetbestuur besloten dit via een cadeaulidmaatschaprecht te zetten. Vervolgensstelde het bestuur voor zowel Henk alsGreet Gerritse tot erelid te benoemen. Devergadering ging met een daverend applausakkoord met dit voorstel. Naast debijbehorende oorkondes en bloemen, ontvingenHenk en Greet ook een boek dat issamengesteld uit wensen, foto’s en herinneringenvan promotie- en bestuursleden.Als afscheidscadeau namens de verenigingontvingen Henk en Greet een week verblijfin hun favoriete hotel aan het Tjeukermeeren een schaalmodel van de Vriendenwinkel.Vijf dames van hetpromotieteam zongen Henk en Greethartverwarmend maar trommelvliesverscheurendtoe met een creatieve Rotterdamsepotpourri.Marc Damen sprak Henk en Greet ook toe.Hij stipte aan dat hij door hen lid van deVrienden is geworden dus indirect zijnbaan aan hen te danken heeft. Blijdorpbood een soortbord aan waarop de ‘HomoAmices Blijdorpi’ (vriend van Blijdorp) beschrevenstaat. Daarnaast kregen beideneen ‘toegangsbewijs voor het leven’ voorde Diergaarde.Greet bedankte een ieder hartelijk vooralle goede wensen en cadeaus en wenstede vereniging alle goeds in de toekomst.Opening servalverblijfEn wie zou je op een dag als deze eennieuw verblijf laten openen? NatuurlijkGreet en Henk! Hiervoor uitgerust metbouwhelmen –horen die dingen zo hoogop het hoofd te staan of waren ze teklein?- en twee breekijzers togen ze naarde locatie bij het Henri Martinhuis. DeVrienden waren vooruit gelopen. Op eenafstandje zagen we een verblijf in aanbouw.Het zal toch niet….Na zes jaar… Umoet weten dat wij de € 45.000 al in 2004hebben geschonken. Jarenlang keken weuit op een afgeperkt stukje grasland meteen nep termietenheuvel, terwijl het gesteggelmet architecten en welstandscommissievoortduurde. Gelukkig bleek dat ernog gewerkt werd aan het gedeelte waarde franje-apen moeten komen maar dathet servalverblijf net klaar was. De menigteweek uiteen om Henk en Greet metMarc Damen door te laten. Met fermeaanpak verwijderde ons ex-bestuurslidmet behulp van Greet de plankjes en werdhet soortbord zichtbaar. Een verzorgerjoeg een serval naar buiten en toen…washet uit.Henk en Greet, nu echt voor het laatst,Bedankt!5 | Vriendennieuws 2 | 2010

foto: Peter van NordeBlijdorpNTekst: Gerda NijssenArctica in het voorjaarOnze Tania is vertrokken naar Wenen. Perkerende ‘post’ is haar opvolgster gearriveerd.Hardvochtig, zo lijkt het, maar erzijn dringend ijsbeerjongen gewenst inEuropa. Het aantal in dierentuinen en ookin de natuur loopt hard terug. Vorig jaarzijn uit circa 80 ijsberen in Europese dierentuinenslechts vijf jongen geboren. Datbetekent dat het aantal op termijn ernstigterug gaat lopen. Dus nu Tania niet voorjongen gezorgd heeft, moest Blijdorp snelbeslissen over verhuizingen (daar had natuurlijkook de Europese stamboekhoudereen dringende boodschap over). Olinkakwam dus in maart naar Rotterdam. Nognet op tijd, want de paartijd voor ijsberenloopt eind maart af. Na de bevruchtingblijft de bevruchte eicel nog enige maandenin ‘rusttoestand’ in de eileider om uiteindelijkin het najaar te groeien en in dewintermaanden, december, januari wordende jongen geboren. Ze zijn dan nogheel klein. Moeder blijft nog een paarmaanden in haar winterhol, de tijd voorde puppies om zo sterk genoeg te zijn omhet leven buiten het hol aan te kunnen.Een week kreeg Olinka de tijd om aanhaar nieuwe verblijf te wennen. Dat luktewonderbaarlijk goed. Ondertussen lag Erical verlekkerd naar haar te kijken. De tweekennen elkaar uitstekend. Zij hebben aldriemaal voor nalatenschap gezorgd. HetI E U W Sweerzien verliep naar wens. Eerst was ernog wat afstand van Olinka’s kant, maaral snel kwam het tot paringen. De liefdewas niet over en werd naar hartelust geconsumeerd.Tot het moment dat de paringstijdover is, dan zullen de twee weereen paar maanden afstand tot elkaar houden.Wij houden onze vingers gekruist enhopen dat het dit keer raak is en dat we injanuari weer naar de beelden uit het winterholkunnen kijken met ditmaal eenmoeder met een of twee jongen. Wist utrouwens dat ijsberen niet alleen zeehondeneten. Ze doen zich ook graag tegoedaan paksoi, peentjes en ander groenvoer.Heeft u de lemmingen al ontdekt? Bij deingang van het ijsberenverblijf, aan derechterkant, is een nieuw verblijf gemaaktvoor deze kleine knaagdieren. De lemmingis familie van de woelmuis. U moet alleenalle uitstekende delen wegdenken. Dusgeen parmantige oren en ze hebbenslechts een minuscule staart. Dat kan immersallemaal maar bevriezen. Ze zijnevenals hun soortgenoten goed in hetgraven van tunnels. Dat doen ze ook inhun nieuwe verblijf. Helaas verblijven zedaar ook een groot deel van de dag in endan zijn ze voor ons bezoekers moeilijk tespotten. Met een beetje geduld is het mewel gelukt om deze bruine dieren uit hunbakje te zien eten dat vlak voor de ruitstaat. Volhouden dus is mijn advies.Het sneeuwuilenverblijf staat tijdelijkleeg. Het gaas bleek niet bestand tegen devorst en moet grondig gerepareerd worden.Het vrouwtje is helaas ontsnapt entot nu toe niet teruggevonden. Nu kunnensneeuwuilen wel in ons land overleven.De verwachting is dan ook dat zegoed terecht komt. Ook de Steller zeearendenbleken uit hun verblijf te kunnenglippen. Ook daar bleek er een gat in hetgaas te zijn ontstaan, waardoor een vande zeearenden ontsnapte. Deze bleefdicht in de buurt, maar vangen bleek tochnog een hele toer. Al ging hij wel pontificaalop het dak van een auto zitten in deVan Aerssenlaan. Gelukkig is het geluktom hem te vangen. Tijdelijk zijn ze ondergebrachtin hun oude verblijf in het Aziatischemoerasgedeelte.DegenkrabbenSinds kort zwemmen er degenkrabben inhet Mangrovegebied in het Oceanium. Inhet achterste gedeelte is een stuk van hetgrote bassin afgescheiden door doorzichtigestaafjes. Het zand is vervangen dooreen zachter soort. Nu kunnen de degenkrabbenzich daar lekker ingraven. Denaam doet vermoeden dat ze verwant zijnaan krabben, maar niets is minder waar.Zij zijn verwant aan spinnen. Ja, u leesthet goed. Zij zijn de enige nog levende familievan de zwaardstaarten. Zwaardstaartenis de klasse Merostomats diebinnen de onderste orde der gifkaakdragersis (Chlelicerata), de zusterklasse vande spinnen (Araneae). Het zogenaamdefenotype is 360 miljoen jaar (volgens sommigegeleerden zelfs 400 miljoen jaar) onveranderdgebleven. Deze krab wordt alseen levend fossiel beschouwd en is nauwelijksvan gedaante veranderd in al diejaren. Blijkbaar is hun verschijning eensuccesformule gebleken en was verandering,aanpassing aan omstandighedenniet nodig. Volgens de geleerden komt datdoordat ze altijd in dezelfde kleine gebiedenzijn gebleven, waar dus niet te veelveranderde. Zij hebben blauw bloed. Datkomt doordat er koper in zit. Het bloedbevat antibacteriële eigenschappen enwordt vanwege die eigenschap voor onderzoeknaar kanker en andere ziekten gebruikt.Degenkrabben halen adem door kieuwendie aan het achterste deel van hun lijf zitten.Die kieuwen worden ook ingezet ommee te zwemmen. Zij hebben geen kaken.Zij pakken hun voedsel met hun voorpotenen knippen het in stukjes alvorens het6 | Vriendennieuws 2 | 2010

naar binnen te werken. Hun lijf bestaatuit een voorschild en twee achterschildendie via een ‘scharnier’ met elkaar verbondenzijn. Die schilden groeien niet. Tot hun9e jaar vervellen ze circa 16 maal. Ze kunnenwel 20 tot 30 jaar worden. Deze geleedpotigenhebben 10 poten. Vier potenom mee te lopen en zes in de vorm vanscharen. Het zijn geen echte grote zwemmers,meestal lopen ze. En als ze zwemmen,doen ze dat op hun rug. Ze komenmassaal bij elkaar op stranden om teparen en leggen dan vele duizenden eitjes,waaruit na zes weken larven kruipen. Zebezitten vier ogen. Twee ‘vaste’ ogen aande voorkant en twee ogen aan de zijkant.Dat zijn samengestelde ogen die veel opmensenogen lijken.De degenkrabben leven in Noord- en Midden-Amerika,maar ook in Oost-Azië. InAmerika komen ze nog relatief veel voor.In Azië zijn ze een bedreigde diersoort, dietegenwoordig beschermd wordt. Ze etenwormen, dieren die in de zeebodem voorkomenen schaaldieren. In Blijdorp eten zevoornamelijk mosselen, althans dat verteltde bodem van hun bassin me. Blijdorpkweekt al jaren met succes met deze interessantedieren. De kleintjes vindt u bijtijd en wijle in het zeelaboratorium.Live showDe zeeleeuwen krijgen ’s middags hun vismaal,dat wist u waarschijnlijk al. Sindskort komt een van de verzorgers daar eenpraatje bij houden. Zij vertellen over deeetgewoontes, de paringsrituelen enz.Verder kunt u vragen stellen en komt u zode laatste nieuwtjes te weten.De Darwin nandoes kregen eind april eenNandoe foto: Gerda Nijssenkleintje. In totaal heeft het nandoevrouwtjein Blijdorp circa 21 eieren gelegd waarvaneen aantal is bevrucht. De eieren zijnuit voorzorg in de broedmachine gelegd.De nandoehaan keek er namelijk niet naarom en bij nandoes worden de eieren doorhet mannetje uitgebroed. De vrouwtjesleggen hun eieren in hetzelfde nestwaarna het mannetje zich erover ontfermt.De haan zorgt ook voor de opvoedingvan de jongen. De broedtijd duurtcirca vijf weken. De eieren van de Darwinnandoe zijn lichtgroen van kleur. In debroedruimte van de Rivièrahal in Blijdorpis zo’n ei te zien. In de loop van mei zoudener nog meer eieren uit kunnenkomen. Omdat ze in dierentuinen in Europatot enkele jaren terug nauwelijksmeer voorkwamen, is in 2005 ‘vers bloed’geïmporteerd uit Chili waardoor de populatiein dierentuinen weer kon toenemen.Het vrouwtje in Blijdorp is nakweek vande Chileense wilde dieren en dus heelwaardevol voor het fokprogramma.Savanne gebeurtenissenVerderop bij de giraffen is in ieder gevalmet succes gebaard. Moeder Marianne isbevallen van een gezonde dochter. OpPaaszaterdag stond ze daar trillend ophaar ranke poten toch nog weer eenbeetje onverwacht voor de verzorgers. Deverzorgers hebben haar Doris ‘gedoopt’.Voorlopig blijft moeder Marianne apartstaan samen met haar dochter. Zij is geensterke moeder gebleken, zij laat zich snelafleiden. De verzorgers hopen op dezemanier de band tussen moeder en kind teversterken. Haar vorige jong is meer doortante Tipsy grootgebracht dan door moederzelf. Vader Fehari staat ook apart, althans’s avonds, maar dat heeft een andereoorzaak. Hij krijgt het regelmatig aanfoto: Peter van Nordede stok met de nieuwe man, Banio. Overdaggaan ze gewoon met z’n allen naarbuiten.Voor ze naar buiten mogen, worden ze gewogen.Dat gebeurt door de linkerdeuropen te zetten, dan lopen ze één voor éénover de weegschaal die in de vloer verwerktis en staat er iemand met pen enpapier klaar voor de stand van de dag.Er zijn Thomson gazellen aangekomen uitArnhem. Na hun quarantaineperiodekomen ze in een nieuw verblijf naast degiraffen in de hoek met de hyena’s. Het isde bedoeling dat ze na een gewenningsperiodeop hun eigen perk naar het gebiedmet de giraffen kunnen. Hopelijkgaat dat werken. Dan hebben we giraffen,koedoes en gazellen op hetzelfde terrein.In juli wordt het nieuwe gierenverblijf geopend.Dan komen ook de maraboes ende kroonkraanvogels weer buiten en kunnenze vrij vliegen. Daar oefenen ze nu algeregeld op. Het net dat over het verblijfgespannen wordt, komt op stalen palendie door de RET beschikbaar gesteld worden.Een prima voorbeeld van recycling ensamenwerking. Ook in dat verblijf wordthet kopjes landschap verder uitgebouwd.Dat stukje is voor een deel al klaar. Hetservalverblijf is door de vrienden na dejaarvergadering geopend. Nu nog de anderekant inrichten voor de colobus apen.En dan is het savannegebied zo goed alsklaar. Maar voor dat zover is, zal er nogheel wat water door de Maas stromen.7 | Vriendennieuws 2 | 2010

N I E U W SZOMEREXCURSIEKlipspringer foto: Rob Doolaardfoto: Peter van NordePelikanenContinuing story: Drie eieren zijn dit jaartot wasdom gekomen. Althans van tweeweten we het nu zeker, zelf gezien achterhet glas in de Rivièrahal, dankzij een rijkmenu van kleingesneden eendagsmuisjesgedrenkt in een yoghurtsaus om bacteriënte doden (vijf keer per dag waren deverzorgers er druk mee), gevolgd door groterestukjes muis, gevolgd door een helemuis, gevolgd door eendagsratjes, gevolgddoor … Enfin, u snapt het, dat is allemaalniet zo maar gepiept. Maar … dus gevolgddoor in ieder geval twee groot gegroeidepelikanen en wie weet heeft het eigenvleugeliggrootgebrachte jong het ookgered. Een knappe prestatie van onze vogelafdelingdie er een hele kluif aan heeft.De Europese dierentuinen volgen ons belangstellenden willen maar al te graagvan ons leren!Met dank aan: De Nieuwsbrief van de vrijwilligers van BlijdorpLeeuwen blijven binnen plakkenZe zijn er echt de Aziatische leeuwen uitMaagdenburg. En we mogen ze na hunquarantaineperiode ook buiten zien. Sterkernog, onze Kumar mag bij ze op bezoeken kijken of het klikt. Alleen ze zijn ietwatbeschroomd. Een stapje buiten en tweestappen binnen. Jammer, want ik ben ookbenieuw hoe deze dames eruit zien. Ondertussengaat het met de burenfamilieheel goed. Naui is met moeder Shanteegewoon lekker buiten. Zo’n energiekewelp hou je natuurlijk ook niet tegen. Zeravotten veel samen. Naui heeft geenbroer of zus en dan is een moeder die erook nog plezier in heeft om samen met jete stoeien, erg welkom. Zo kan moeder gelijkhet nodige leren aan haar jonge dochter.Kumar en Bente genieten er ook welvan, al mogen ze nog steeds niet al tedichtbij komen. Die hebben elkaar ondertussengevonden. Er zijn vele paringen gesignaleerd.Dus kunnen we hopen op eenworp van de dochter van Shantee. Met z’nvieren stelen ze de show.Laatste nieuws: Sinds half april verkenteen klipspringer het rotsige Kopje-verblijfin de Krokodillenrivier. Het fraaie antiloopjekomt uit Artis. Een tweede soortgenootzit er voorlopig helaas niet in: inheel Europa zijn nog maar vijf klipspringersaanwezig. Blijdorp hoopt, samen metandere dierentuinen, in de toekomst tocheen partner voor Klippie te vinden.Kortom er valt weer volop te genieten vannieuwe spruiten en jong groen in onzeDiergaarde.Op zaterdag 24 juli 2010 organiseertde Vereniging Vrienden vanBlijdorp op verzoek van velen eenzomerexcursie naar Parc Paradisioin België. Als lid kunt u hieraandeelnemen.Parc ParadisioVier jaar geleden voor het eerst door deVrienden als voorjaarsexcursie bezocht engelijk een grote hit. Mooi in het voorjaar,helemaal top in de zomer! Deze, in BelgischHenegouwen gelegen dierentuin, ismisschien wel de mooiste van België. ZooParc Paradisio is gelegen op het domeinvan de voormalige abdij van Cambron.Eeuwenoude bomen, prachtige tuinen entalrijke historische gebouwen (waarvanéén meer dan 900 jaar oud!) vormen eenhaast middeleeuws decor voor de meerdan 4.000 dieren.Vier jaar geleden waren wij al onder de indruken de Walen hebben niet stil gezeten.Nu is de twee ha grote Chinesedroom af. Het is de grootste Chinese tuinin Europa! Bovendien zijn de Aziatischeolifanten gearriveerd en is de roofvogelhoekvernieuwd met mooie grote volièresmet als hoogtepunt een dubbele doorloopvolière.Erg spectaculair is wel degrote Indonesische tuin met een tempelcomplex.Men waant zich op Bali!Voor de Vrienden en Vriendinnen die ietsminder goed uit de voeten kunnen: Paradisiois voor het grootste gedeelte redelijkvlak, maar om de Chinese tuin en de Indonesischetuin volledig te bekijken moetwel wat geklommen worden. Ook zijn deafstanden behoorlijk. In het vlakke gebiedis echter al zoveel te zien, dat hier geldt:iets minder goed ter been, geen serieusprobleem!Niet te missen in Paradisio:• Madidi, een doorloopverblijf op eilandenin één van de grote vijvers voordoodshoofdaapjes.• Nosy Komba, eveneens een doorloopverblijfop eilanden voor drie soortenmaki’s.• Algoa Bay, een grot onder water voorzeeleeuwen en pinguïns.• De Indonesische tempeltuin;• De Chinese tuin met een moerasgebiedmet vele soorten kraanvogels;8 | Vriendennieuws 2 | 2010

HET BELGISCHE PARADIJS…ZOO PARC PARADISIO…• De kathedraalvolière, één van de grootstein Europa.• De nieuwe roofvogelvolières;En natuurlijk:• De Oasis, een grote tropenhal met veelverblijven met rotswerk, watervallen enzo meer en met een groot horecagedeelte.Voor de liefhebber is er voor de kerkruïnenog een sfeervolle roofvogeldemonstratiemet klassieke muziek en Frans en Vlaamscommentaar. Onder dit complex is in degewelven van de toren een vleermuiskelderen een expositie van allemaal giftigedieren. In het schip de ‘Mersus Emergo’ zijnook heel veel reptielenverblijven. Nogmeer koud bloed is te vinden in de ‘Nautilus’,een aquarium gebouwd in een kasteel!Ook bij wat minder weer is er genoegte zien. Kortom, wie gaat er mee?Zoals u gewend bent is er de heenweg eenkoffiestop met koffie/thee en een gebakje.Op de terugweg staat in restaurant familielandte Hoogerheide een 3-gangendinermet één consumptie voor u klaar! Vegetarischis ook mogelijk. Wel graag van tevorenopgeven.De volgende punten zijn voor u van belangMaximaal aantal deelnemers is 115 (twee58-persoonsbussen). Op de heenreis zaleen koffiestop gehouden worden (inclusief).Op de terugweg is er een gezamenlijkdiner (inclusief). Vergeet niet uwpaspoort of ID-kaart mee te nemen.Vertrek: 8.00 uur vanaf het Willemspleinte Rotterdam (bij de Spido) Het Willemspleinis makkelijk te bereiken met demetro (halte Leuvehaven) en met de tram.Aankomsttijd in Parc Paradisio ca. 12.00uur. Geplande aankomsttijd in Rotterdamca. 22.00 uur.Kosten voor leden bedragen: € 65,00Niet leden betalen € 67,50.Gaat u ook mee met de weekendexcursienaar Frankrijk, dan graag een aparte overschrijvingom verwarring te voorkomen…In de reissom zijn inbegrepen:• busreis Rotterdam – Zoo Parc Paradisiov.v;• toegang tot de dierentuin;• koffie/thee met gebak op de heenweg;• een 3-gangen diner op de terugweg inclusieféén drankje;• fooi voor de chauffeur.Aanmelden voor deze reisHet verschuldigde bedrag dient u over temaken naar girorekening 20.71.059 t.n.v.Vereniging Vrienden van Blijdorp, Dijkstraat7-B 2675 AT Honselersdijk ondervermelding van ‘Paradisio’+ uw telefoonnummer.De overschrijving dient uiterlijk1 juli 2010 te zijn ontvangen. Het is nietmogelijk het betaalde bedrag te restituerenvoor afmeldingen die na 1 juli wordenontvangen. Eventuele restituties vindenplaats onder inhouding van € 2,50 administratiekosten.Uw overschrijving is uw bewijsvan deelname. U ontvangt geenverdere bescheiden of mededelingen, tenzijde bus vol is. Hiervan krijgt u dan zosnel mogelijk bericht en het volledige bedragwordt teruggestort.foto: Peter BiestaV R I E N D E N9 | Vriendennieuws 2 | 2010

Living Room - foto: Monique van LeeuwenTekst: Monique van Leeuwen-Maat B O T A N I S C H B L I J D O R PGROENE GRIEZELS2010 is in Diergaarde Blijdorp het jaar van de enge dieren. Het helejaar door zijn er activiteiten rond dit thema. Hoogtepunt voor de Vriendenwordt ongetwijfeld de opening van ‘ons‘ gierenverblijf in juli. Veelmensen vinden de aasetende gieren met hun kale nekken maar engerds.Wist u dat er ook ‘enge planten’ bestaan? De botanische afdelingsluit aan op het thema enge dieren met diverse tentoonstellingen enactiviteiten.VleesetersVaste locatie vooror de tentoonsnstelllling overengeplantenis het perknaastde terras-zaalal. Daar komomt een tentoonstelling overvleesetende planten.Datklilinkt altitijdzogriezelig,ooioit een planant een biefefstukjeofkarbonaadjdje zieneten? De vleesesetetersonder deplalantntenzijijn meesters in het van-gen van insecten. De voedingsssstotoffffendiedeinsecten leveren,hebben de plalantntennodig omte kunnnnenoverlevevenen. Iededereenenkent waarschijijnlnlijijk deVenus vliegenenval(Dionanaea).De blaadjesvandeze plantklappen dicht zodra een insect zicich er opwaagt.Alstwee handjes sluiten de blaad-jes en hetinsect kan met geen mogelijk-heid meeeer ontsnappen.Zelf hadik een bepaalald beeleld van vlees-etenendeplalantntenen, in mijn idee waren hetreuzuzenen. Op wandelvakantie in het Lake-diststrictzagik zevoor het eerst in het wild.Een prachtige streekek, The Lakes. Alsje daarwandelt verwrwacht je elk moment dat KingArththurm et eenen legegerer vanachter deheueu-velskomomt aangalalopperen….In dichte mistprorobebeererdeden we viaeenenkompmpasde juistericichthtining aan te houden.Het was een beetjebeaeangngststigigenend, wewaren bang om te verdwalenen. Net op hetmomementdatde moedonsin de schoeoenenenzaktkte,zagagenwe zonnedauw: heeeel schat-tige, kleieineplantjes met haririgeblaadadjesmetkleverigedruppels aan het uiteindevan de haartrtjes.Op dat momement brak dezon door. Binnnnenkorortetijd was demistverdwewenen en konden wegemakkekelijkonzewegdoor de heueuvels vervolglgen. Zo’nontmoeoeting vergeetet je nooit meerer!Maararer zijnvleesetendeplantendiean-dereingngenenieieuzuze manierenenhebebben om aananhun voededsesel te komen. Ze hebben bijvoor-beeld een heel langebuis waar hetinsectin kruipt,gelokt dooro een lekker geurtje.Eenmaal dieper in de buis,wordtde wandheele glad en valt het insect ondnderin eenpoeltje water, om daarar langzaam tevertete-ren. Of heel eenenvovoududigig, een plakkeririggoedjeop de blaadjejes waarinkleleine vlieieg-jes blijijven plakken ennieiet meerer wegkun-nen.n.Op de tentoonstelling kuntu kenenninismakeken met devleleesesetetenende plalantntenen, die opzo’nbijzozondnderere wijze aan hun voedediningkomen. En wilt u echcht eens‘griezelelen’bijeen echt engnge vleeseter?Danis de fililm‘Thelitittltle shopof horrors’eenen aananradeder.Daarinspepeelelt een klein, armrmetetierig plantjtjedehoooofdrol.Hoezijijn verzrzorger het ookprobeertrt, het plantjtje kwijijntalllleen maarmeererwegeg. Totdat de bloemist zicich in devingngers snijijdten ereenen druppeleltjtje bloeoedop hetvererscschrhrompelde dingvalt…. de restmag u zelfb ekijijken.Living RoomNog steeds vind ik het een fraaiai gezichtom vanafaf het Moerasgebied naarar TamananIndadah te lopopenen. Doordat het gebouwgro-tendndeeeelsbegroeid is, lijkt het echtof je opeen vergetenen Tempelcomplexstuitit. De na-tuur is enorm krachtig. Zodra wij mensenonzevoeoeteten hebben gelelicht en een stuklandaanan de natutuurur overlaten, meldendeeersrsteplantjes zich. Nietige zaadadjes nestste-len zich tussesen de stenen van gebouwuwenen groroeieienen uittoteenen enonormrme wilderninis,waararinalllleswatwijhebebbeben achtergela-10 | Vriendennieuws 2 | 2010

teteteteten uiuiuiuiteteteteindedededelilililijkjkjk zalalalala verererdwdwdwdwdwdwijijijnenenen.n.n Plal ntenenzizijnjnjnjn enonononormrmrmrm krararara hchchchtititititig.g.g.g. Bamboboboboboboboboboboe kakakakakan ziz ch viaonondededed rgrgrgrororondndndseses uitititlolol pepersrs zelelelfsfsfsf doooooooor asasa fafafaltl enbebetotototon drdriningegen. In BlBlijijijdodorprp hebebbebeb n we datatazezezezezezelflflf kunununnenenen n zizizizienenenen in dededededChihihihinenenen se sfefefef ererererererertututututut inininin.EnEnE kekekekekelelelele jararararararararenenenenenenenenenen g lelelelelelelele edededededede enenenenen zijijijijijijijijn dededededede padadadadadenenenenenenenenenenen opppppninin eueueuw bebebebebebeststststststrarararararaatatatata metetetet klilil nknknkn ererertjtjtjtjtjtjtjtjtjtjesesesesese . VóVóVóVóVóVóVóVóóróróróróróróróró dieieieietitititititititititititijdjdjdjdjdjd kwawawawawawawawawam dedededede bamamamamamaboboboboboe mememememet ziziziziziziziz jnjnjnjnjnjnjnjnjn vlililijmjmjmjmscscheherprpe grgrgrgrgrgrgrgrgrgrg oeoeoeoeoeoeoeoeisisisisisisisisischchchchchchchchcheueueueueueueueueueueueueuteteteteteteteteteteteteten dwdwdwdwdwdwdwdwdwdwdwdwdarararars dodododododododododododoororororororo hetetetete asssssfafafafafaf ltltlt omhmhmhmhmhoooooooooog!g!g!g!gOmOmOmOmOmOmOmO de krkrkrkrk acacacaca hththththt vananananan de nanananatututututuururururu te ilililillulululustststststs rerererer rerererer n,n,n,n,n,isisisisisisis naaaaststststststs de teteteteteterrrrrrrrrrrrrrasasasasasasaszazazazazaz alalalalal de ‘L‘L‘L‘Livivivivivinininininini g RoRoRoRoRoRoRoomomomomomom’ gegegegegegerererealala isiseeeeeeeee rdrdrdrd. DeDeDeDeDeDeDe wanananananana dededen vavavavavan dededezeze kamamamerererer zijijijiji nbebebebebeb grgrgrgrgroeoeoeoeoeoeididididid metetetetete plalalalalalantntntntntntenen, ofofofo besesesesesestatatatataananananananauititititit geeeeeststststapapapapapeleleleldededede blololololokkkkkkkkkkkkenenenenenen hououo t,t,t, waaaaaaa riririn ininini sesesesesectctctctctenenenenkukukukukuk nnnnnnnnnnenenenenen nesesesesesestetetetetetetet lelelelelelen.n.n.n Zelele fsfsfsfsf de mememememem ubububububu elelelele s rararararakekekekekekenlalalalalalangngngngngngngzazazazazazazamemememememerhrhrhrhrhrhrhrhanananana d ovovovo erererwowowoekekekerere d dododododoorororororororor grororororororor enenenenenene eststststenenenenenengegegegegegeg lslslslsl en blblblblb adadadadadererererere enenenenenen. GrGrGrGrGrGrapapapappipipipipipig isis hetetetet bededededememememememet eeeeeeeeeee n spspspspsprererererer i vavavavan ‘s‘s‘s‘slalalalalalalaapapapapapapapapkakakakakamemememergrgrgrgelelelelukukukukuk’,’,’,’,’, eenenenenenenzozozozozodedededed nvnvnvnvnvororororo mememem ndndndn plalalantntntntjejejejeje metetetetet zeeeeeeeeeeeee r fififififif jnjnjnjnjnjn blalalalalad.d.d.dDoDoDoDoDoDoDoDoDoororororororor vererererscscscscscs hihihih lllll enenenende tinintetet n grgrgrgroeoeoeo n tetetetetetetete gebebebebebebebebebrurururururur i-i-i-i-i-i-i-kekekekeken krkrkrkrk ijijijijijg jejejejeje eenenenenene patatatatatata chchchc wowowoworkrkrkrkrkrkrkrkspspspsps rererererei vavavavav n plplplplp anananana t-t-t-t-jejejejejes,s,s,s, echchchchchc t leleleleleukukukukukuk!TopperDeDeDeDeDeDeDeDe grororororororororoototototototototststststststststste grgrgrgrg ieieiezezel onononondeder dedede plalalantntntntntn enenen ismimimimimim sssssssssssssschchchchc ieieieien wewewewel dededede pomomomomompopopopop enen (CuCuCuCucucucucucuc rbrbrbrbrbrbrbr ititititititititamamamaxixixix mamamama).).).) Vananana uiuiuiuiu t EnEnEnEnE gegegegelalalalandndndndn en AmAmAmAmAmererererikikikikika isisisisHaHaHallllllowowoweeeeeeeee n ononono zezezez kananant opopopopgegegegeg wawawawawawawaaiaiaiaiaid.d.d.d.d. Steteteteteededededededsvavavakekeker zizizienenen we inininin oktktktktktktktktk obobobobobobobobobobererererere ookokok hieieieieier dededede pomomomomompopopop enenenenenen voooooooor dedededed deueueur lililil ggggggggenenen, alal dananan nieieieieieiei tuitgtgtgehehehehololololold enenenenenen tototot eenenenen afsfsfsfschchchchririkwkwkwekekeke kekendndndndmamamamam skskskskererererere gememememeaaaaaaaaktktktkt. InInInInInIn Blililijdjdjdjdororo p zizizizijnjnjnjn vererscscscschihihihihihihihihih l-l-l-llelelelendndndndndn e popopopopompmpmpmpmpmpoeoeoeoeoeoensnsnsnsnsnsnsooooooooooo rtrtrtrtrtrtenenenenenene geze aaaaididid, omomom hetetetetetetetepupupublblblblb ieieieieiek ininininin hetetetete najajajajajaaaaaaaaa r tetetetetetetet kununununununnenen n tototonenenenenenen nwewewewewew lklklklke veveveveveversrsrsrschchchchchchilililililillelelelendndndndndndn e veveveveveveversrsrsrsrschchchchchchc ijijijijijijninininin ngngngngngngngngngngsvsvsvsvsvsvs ororororormemememem nerererer zijijijijn.n.n.n.SoSoSoSoS mmmmmmmmmmigigigigige heheheheheheheh bbbbbbbbb enenenenenenefrarararararaaiaiaiaiaiaiaiaie nananamememen zozozozoalalalalalals BiBiBiBiBiBiBiBirdrdrdrdrdrdrdr -hohohohohoususususususususe BoBoBoBoBoBoBottttttttt lelele, BaBaBaBaBaBabybybybybybybybybyby Beaeaeaeae r ofofofof Spepepepeckckckc leleled SwSwSwSananan.DeDeDeDeDeDsieieieieieieierprprprprprprprprpomomomomomopopopopopopop enenenenenenene enenenenenen hebebebebbebeben frfrfrf aaaaieieieie vororo mememenenenenenenenenenenene kleleleleururenenenenene . DeDeDeDeD Latatatatatijijijijijijnsnsnsnsnsnsnse fafafafafafafafaf mimimim lilililienenenaaaaaaaaaam CuCucuc r-r-bibibibibitatatatatat geeeeeeeeeeeeeeeeftftftftftftf aananananananan datatatatatata de popopopopopopopopompmpmpmpmpmpmpmpmpm oeoeoeoeoeoeoeoen veveveveverwrwrwrwrwrwanant isisisaaaaa n dedede meleleleleleleleleloeoeoeoeoeoeoen enenenenenenene de kokokokokokokokokokomkmkmkmkmkmkmkmkm omomomomomomomemem r.r.SpSpSpSpSpSpececececececiaiaiaiaiaiaalalalalalalalalalala vanananananananwewewewewewewewewegegegegegegegegegege hetetetetetetete Engngngngngngngngnge didididididid erererererererenenenenenenenjajaararararheheheheheheheh efefefefefefefefefeft dededededededede bototototototototototanananananananana isisisisisischchchchchche afafafafafafafafa dededededededelilililililingngngngngngngngng eenenenenenene pomomomompopoenenenenwewewew dsdsdsd trtrtrtrijijijijijd gegegeororororororororororo gagagagagagagagagagag ninininininininininiseseseseseseseseseseere d.d.d Op veveversrsrsrsrsr chchchchchililili -lelelelendndndndndn e dadadadadagegegegegeg n kukukukukukukukukukukukukuk n jeje in dedededededede Dieieiergrgrgrgrgrgaaaaaaaaaaa rdrdrde popopommmmmmpopoenenenenzazazazaadadadadada jejej s opopopopopopopopopopopopopophahahahahahahahahalelel n vavavavavavavav n dededededededreuzu enenenpopopopopop mpmpmpmpmpmpmpmpmpoeoeoeoeoeo n.n.n.n.n. Omdm atatatatat dititititi numumumummememememememememerbebebebeb gigig n jujujuj ninin bijijijijijijijijijij u in dedededededededede bususus valalalalalalt,t,t,t,t, is ererererererer nogogogogog éénénénénkakakakakakakak nsnsnsnsnsn om zazazazazaadadadadadada jejejejejejej s tetetete bememememeacacacacaca hththth igigigigigigigenenenenenenen: opopopopopop Vaaaaaadededededed rdrdrdrdrdr agagagagagagagag (2020 jununununununi)i)i)i)i)i)i)i)i)i)i). PoPoPoPoPoPompmpmpmpmpmpmpoeoeoeoeoeoeoenenen n hehehehehehebbbbbbenenenenen veeeeeeeeeelzozozozozon nononononodidid g enen veeeeeee l wawawawaw teteteter.r. Omdmdmdmdmdmdatata de rererererer uzuzuzuzenenenpopopopopopopopopopopop mpmpmpmpmpmpoeoeoeo n ecece hthththt grororororororororororor ototototototototot worororordtdtdtdtdtdt, heheheh b jejejejej ookokokokokokok veeeelrurururuimimimimtetetetet nododododo igigigig! AlAlAls hehehehet zazazazazaadadadadad is opopopopopopgegegegekokokokomemememememen,nkukukukukun jejejejeje hetete plalalantntntntntntntjejejejej in dededededede tuiuiuiuiuin plplplplplanananananteteteteteten.n.n.n Eenenenenencococococococ mpmpmpmpmpmpmposososososososososo ththththooooo p isi eenenenenenene heeeeeeeeeel gogogogogogoedededededededede e plplplplplekekekekek,omomomdadadad t dedede grorororor ndndnd daaaar alalalalalalaltitititititititititijdjdjdjdjdjdjdjdjd eenenenenenenen beeeeeeeetjtjtjtjewawawaw rmrm is.s.s Alslsls de plplplplplp ananananant gagagagag atatatat grororoeieieie enenenene , lalalalal atatatatatat jetwtwtwtweeeeeeeeeee of drdrd ieieie schchchcheueueue teteteten ziziziziz ttttttttenenenen. DeDeDeDeDe resesesest hahahahahahaalalalajejejejejeje wegegegege , omomomomomdadadat dededede plalalantntntntntnt zovovovoveeeeeeeeeel momomomomomomogegegegegegeg lilililijkjkjkjkjkenenenerergigie inin de popopopompmpmpoeoeoeoeoeoeoeoenenenenen momomomomoetetetetet gaaaaaaaaaaaan stststeekekekekekekeken.n.n.n Er zizizizijnjnjnjn divivivivererererererseseseses priririririjzjzjzjzjzenenenene te wiwiwiwiwiw nnnnnnnnnnenenenen. NaNaNaNaNatututututuurururururururlilililililijkjkjkj voooooooor dededede Grororororootototototstststststste popopopopop mpmpmpmpmpoeoeoeo n,n,n,n, maaaaaaaarooooo k vovov orororor de GeGeGekskskskskskskstetetetetetetetete en dededededede Gririririezezezezelelele igigigigststststepopopopop mpmpoeoen isisis er eeeeeeeen prprp ijijs.sOpOpOpOpOp e knknknknknkelelelelelele e dadadagegeg n inini oktktktktktktktk oboboberere kununun je dededededepopopopop mpmpmpmpoeoeoeoen ininlelelelevevev rerereren ininin de DiDiDiDiD erererergagagagagaarararardedededededededede. ZeZeZeZeZeZeZeZeterererer welelelelel duiuidedelililijkjkjkjk je nananananan amamamamamam en tetetetetelelelelefofofofof ononononononnunununununun m-m-m-m-m-m-m-m-m-mmememememem r opopopop, bibibibij vovovovoororororbebebeeleld memememet eeeeeeeeeeeeeen viviviviviviviltltltltltltltstststststifififififififift aaaaaaaaaaaandedededededede ondndndnderererkakaktntnt vanananan de popopopopopop mpmpmpoeoeoeoen.n. De iningegegeleleleveveveveverdrdrde popopopompmpmpmpoeoeoeoeo nenenenen wowowow rdrdrdr enen verererspspsprereididididid doooorBlBlBlBlBlBlB ijijijijijdodododorprprp tenenene tototototoononono gegegegegegegeg ststststeleleleleld zozozodadadad t dedededededededededhelelelele e tutututuinininintitititititijdjdjdjdjdenenens dededed Herererererfsfsfsfsfsfstvtvtvtvtvtvtvtvtvakakakakakaka ananananantititit e inininininin eenenenen griririririezezezezeze elelelelelelsfsfsfsfsfeeeeeeeer isisisis.OpOpOpOpOpOpOpOpOpO de sisisisis tetetetetetet vananananan Dieiergrgrgr aaaaaaa rdrdrdrde BlBlBlBlBlBlBlBlBlB ijijijijijijijijdododododododododod rprprprp kunununununt ualalalallelelelelelelele infnfnforormamamatititie ovovovererer de wewewedsdsdstrtrtrtrtrijijijijijijijijijijijijijd viviviviviviviviviviv ndndndndndndndndndndenenenenenenen.BlBlBlBlBlijijijijijijijijdododod rprprprprp gaaaaa t zezezelflf ookokok reueuzezezenpnpnpomomompopopoenenenenenenenenekwkwkwkwekekekenenen. OpOpOpOp d iriririe cocococococococococompmpmpmpm ososo ththopopenene naaaaststs deteteteterrrrrrrrrrrrrrasasasaszazazazazazazazaz alalalala kunununununununu t u dedededededededede helelelelelelelelelele zozozomemem r hehehehet prprp ocococesesesvovovovovovov lglglglglglglgl enenenenenenen.BiBiBiBij onononononons zuzuzuzuzultltltl u geeeeeeeeeeeeeeeeeeeen popopopopopopopopopopopop mpmpmpmpmpmpmpmpmpmpmpmpmpmpmpmpmpm oeoeoeoeoenenenen vovovovoororo dedededededededededededededeururururururururururur aanananananananananananana trtrtrtrtrtrtrtrtrtrtrtrtrtrefefefefefefefefefefefe fefefefefefefefefefefen;n;n;n;n;n;n;n; we etetetenenene ze lilievevererer. NaNaNaN asasastpopopompmpmpoeoeo nsnsnsoeoeoep zizizijnjnjn er tatatallllozozoze lelelekkkkkkerere gegegegegegeg -rererererechchchteteteteteteten mememet dedededede pomomomomompopopopopopopopopop enenenenenenenene enenen te mamakekeken.n. Bijijvovovovov ororororbebebebeelelelele d popopopopopop mpmpmpmpmpmpm oeoeoeoeoeo n/n/n/n/n/n/n kikikikikikippppppppppppppppenenenenenene rararararararagogogogogog utut (ziziekakakakadededededer)r)r)r)r).WeWeWeWeW lllllllll icicicichthththt eeneneneidedededededededededed e vovovovovovovoorororor alslslsls uw popopopopopopopopopop mpmpmpmpmpmpmpmpmpmpmpoeoeoeoeo nninininin etetet gewewewewonononononono nenenenenenenenen n heheheheheefefefefefefefefefefeft?t?t?t?t?t?t?t?1111 | Vriendennieuws 2 | 2010Met dank aan:MelMelMelMelittittitta va vananan BraBraBraBrachtchtc t (D(D(D(Dieieiererigaaaarde BlB ijdjdorpo )POMPOEN/KIP-PENRAGOUT500 gram pompoen in blokjes2 sjalotten, fijn gesneden150 gram kipfilet60 gram boter40 gram bloem5 dl groentebouillon1 laurierblad, 4 kruidnagels2-3 theelepels mengsel van foelie,salie, tijm en gemberpoedersojasauspeperPompoenblokjes in weinig water metde kruiden en specerijen in ca 15 minutengaarkoken. Kipfilet in stukjessnijden en bakken met de sjalotten in20 gram boter.Rest van de boter smelten, bloem erdoorroeren en met de bouillon toteen gladde, dikke saus roeren. Pompoenen kip erbij en op smaak makenmet sojasaus en peper.Smullen maar!Nb voor de vegetarische variant: vervangde kipfilet door gekruide tofuBeddesprei in wording - foto: Monique van LeeuwenPompoenenwedstrijd Foto: Jenny Cockshull

WASBEREN OF WEVERS? AAN U DE KEUZE!Zaterdag 10 april is het door de Vrienden gesponsorde servalverblijf geopend.Precies drie maanden later, op zaterdag 10 juli zal de Afrikaansegierenrots, ook een cadeau van de Vrienden, geopend worden!Twee Vriendenprojecten in één jaar, maar daarmee is de Diergaardenog lang niet klaar!foto: Marcel KreugerTekst: Jan BreedijkWeversTussen de houten vlonder en de giraffenstal,nabij het Samburu-dorp, wil Blijdorpgraag een grote en hoge volière voor wevervogelsbouwen, waarbij de bezoekerdeze kolonie vogels op ooghoogte kan bewonderen,terwijl ze druk bezig zijn methun hangende nesten. Doordat deze volièreveel groter is dan de vorige, kan dekolonie groeien tot wel meer dan honderdvogels. Op de grond leeft een kleine familiegroepdikdiks en daarmee is ons RotterdamseAfrika ook weer een stuk meeringericht. Geef de wevers de ruimte omeen echte kolonie te vormen en steun ditdoel!BONUS: als de wevers van hun oude stekvertrekken, heeft de Diergaarde in die stalmeer ruimte voor een leuke groep struisvogelsen wellicht zelfs wrattenzwijnen;die twee soorten zouden dan samen metde zebra’s op de savanne lopen.Ook in 2011 willen we graag een geschenkaan de Diergaarde aanbieden, zodat zijzich kan blijven ontwikkelen en wij zekerin de kijker blijven! Tijdens de laatste AlgemeneLedenvergadering op 10 april, heeftde directie van Blijdorp drie plannen voor2011 gepresenteerd. De aanwezige ledenhebben er twee uitgekozen en die wordenhier gepresenteerd, waarna alle Vriendenkunnen stemmen op een project. Wordenhet wasberen of wevers?Gun de wasberen een mooie oude dag ensteun dit doel!BONUS: direct na de verhuizing van dewasberen naar het nieuwe verblijf slooptDiergaarde Blijdorp de oude roofdierenrotonde,waar ze nu ondergebracht zijn.Wasberen of wevers? Het woord is aan u!Opening op de algemene ledenvergaderingvan 2011!U kunt tot 1 juli uw stem uit brengen dooreen mail te sturen naar:wasberen@vriendenvanblijdorp.nlofwevers@vriendenvanblijdorp.nlVermeld svp uw naam en lidmaatschapsnummer.U kunt natuurlijk ook een briefjesturen naar ons secretariaat. Het adresstaat in het colofon. Let op: U kunt uwvoorkeur NIET telefonisch doorgeven.WasberenEen paar jaar geleden heeft Blijdorp vanStichting AAP een groep wasberen ontvangen.Het zijn allemaal dieren die in beslaggenomen zijn of via de Dierenambulanceopgevangen werden. In Almere heeft mener een hechte groep van gesmeed en diewacht nu in Blijdorp op een nieuw verblijf.Aangezien wasberen van nature uitNoord-Amerika komen, wil de diergaardedeze dieren graag in ‘Artica’ huisvesten enwel in en rond de vijver direct grenzendaan het terras van de Lepelaar. De bezoekerskunnen deze dieren dan observerenterwijl ze op het terras genieten van eenhapje of drankje en blijven dus erg lang bijhet mogelijke vriendengeschenk staan!foto: Peter van Norde12 | Vriendennieuws 2 | 2010

EEN TWEEDE LEVEN IN HET NATUURHISTORISCH MUSEUMDe relatie tussen het Natuurhistorisch Museum Rotterdam (NMR) enDiergaarde Blijdorp is al bijna net zo oud als het museum zelf, zo’n 80jaar. Het begon allemaal in 1933 toen de ‘Oude Rotterdamsche Diergaarde’haar natuurhistorische verzameling aan het museum schonk.In 1957 gingen museum en Diergaarde een samenwerkingsverbandaan en opende het nieuwe dioramagebouw van de Diergaarde met eententoonstelling van de verzameling van het museum.Foto Rob ’t HartDe band werd nog hechter in 1973 toenhet museum van haar onderkomen aan deKastanjesingel in Schiebroek verhuisdenaar de Diergaarde. Rond 1980 ontstondbij het museum de wens voor een zelfstandigbestaan. In 1987 werd huisvesting gevondenaan de Westzeedijk in de monumentaleVilla Dijkzigt uit 1852. Het afscheidvan de Diergaarde verliep uiteindelijktoch nog dramatisch toen op 5 mei1987, daags voor de geplande verhuizing,het dioramagebouw samen met een grootdeel van de museumcollectie in vlammenop ging.Tekst: Kees Moeliker, conservator NMRHet skelet van Indische olifant Ramon is een van de publiekstrekkers van het museumWederopbouwHet museum slaagde er in om medio 1988de deuren voor het publiek te openen. Inde nog beperkt bruikbare villa werden tentoonstellingengehouden en er werd hardaan de wederopbouw van de verzamelingengewerkt. Terwijl de tuin van het museum(het Museumpark) een metamorfoseonderging: de Kunsthal werd gebouwd,Museum Boijmans breidde uit, hetNAi verrees en het Chabot Museumopende, kreeg ook het plan voor uitbreidingen renovatie van Villa Dijkzigt groenlicht. Medio 1995 opende het museum deglazen nieuwbouwvleugel. Inmiddelsheeft het museum een gevarieerd aanbodvan tentoonstellingen en andere educatieveactiviteiten voor jong en oud.Wat is er te zien?De vaste tentoonstelling presenteert eengreep uit de rijke collectie bestaande uitopgezette vogels en zoogdieren, schedelsen skeletten, fossielen, schelpen, insectenen dieren die op sterk water geconserveerdzijn. De expositie ‘Opgeraapt OpgevistUitgehakt’ laat alle fossielen zien diein Nederland gevonden kunnen worden. Inde glazen voorhal van de nieuwbouwhangt de blikvanger van het NMR, het 15meter lange skelet van een potvis. Verderzijn er altijd wisselexposities. Momenteelis dat ‘De Grote Kanarie Tentoonstelling’.Getuigen van de lange relatie tussen museumen Diergaarde zijn nog steeds in hetmuseum te zien. Een miereneter, een manenwolfen een fraaie serie katachtigendie in de vaste opstelling staan, waren ooitbewoners van Blijdorp. De overdracht vandode dierentuindieren van Diergaardenaar museum was en is steeds een goedgebruik. Het museum conserveert ze alsopgezet preparaat of als skelet. Zo kregenin de afgelopen jaren orang-utan Piku, Sumatraansetijger Borus, olifant Ramon engiraffe Como een tweede leven in het museum.Voor het skelet van de bekende olifantRamon werd zelfs een speciale ruimteingericht. Deze olifant vormt een mooivoorbeeld van samenwerking tussen museumen diergaarde. Direct na het tragischeoverlijden van de dikhuid werd hetmuseum op de hoogte gebracht en binnenhet uur stonden museumconservatoren enBlijdorp-medewerkers zij aan zij tijdens desectie. Dierenartsen voerden hun veterinaireonderzoek uit en museummedewerkersstelden het skelet veilig. Ramon isinmiddels een van de publiekstrekkers vanhet museum.Word vriend van het NMRNet als Diergaarde Blijdorp heeft het NatuurhistorischMuseum ook vriendennodig. Dat kan al voor 30 euro per jaar.De ingesloten folder informeert u welkevoordelen vrienden hebben en hoe u zichkunt aanmelden.Natuurhistorisch Museum RotterdamWestzeedijk 345 (Museumpark)3015 AA Rotterdam010 - 436 42 22 | info@nmr.nl |www.nmr.nlopeningstijden:dinsdag - zaterdag 10-17 uur;zon- en feestdagen 11-17 uur13 | Vriendennieuws 2 | 2010

Reptielenbroedruimtefoto: Jan BreedijkBROEDZORG BIJ KOUDBLOEDIGENTekst: Jan BreedijkLeuk zo’n column, zo’n lijn 13, zo’n Theo van de Velde. Dat inspireertnog eens tot een nieuw artikel. Ik citeer even uit de laatste: ‘Wat is ermooier dan jonge dieren te zien en dan nog het liefst dierensoortenmet een hoge vorm van nestzorg. Want laten we wel wezen, die reptielenuit de broedmachine zijn toch een stuk minder vertederend. Dierendie zo snel mogelijk van hun ouders moeten vluchten om er niet dooropgevreten te worden.’ Kijk daar moet ik als koudbloedigenfan dantoch tegenin gaan, want om alle koudbloedige dieren nou over éénkam te scheren, Theo, dat gaat te ver.Koudbloedige dieren staan inderdaad nietbekend om hun broedzorg. De meestekoudbloedigen leggen de eitjes ergens enlaten ze dan aan de zorg van de natuur enhet weer over. Soms worden de jongen ofzelfs de eieren direct door hun ouders opgegeten.Over broedzorg kun je dan metgoed fatsoen niet beginnen. Toch zijn erheel wat koudbloedige dieren die wel inmeer of mindere mate zorgen voor hunnageslacht. Dit kan uiteenlopen van hetleggen van de eieren op een gunstige, veiligeplaats tot het daadwerkelijk beschermenvan de eieren en zelfs de jongen toteen aantal weken na het uitkomen van deeieren.InsectenBij insecten denken we zeker niet zo snelaan broedzorg. Maar er zijn toch uiteenlopendevormen waar te nemen bij deze zespotigen.Zo leggen vlinders hun eierenvaak op de planten die door de rupsen gegetenworden. Bekendste voorbeeld ismisschien wel het koolwitje, dat de eierenlegt op koolplanten. Mooi voorbeeld is ookde kakkerlakkendoder. Dit is een sluipwespsoortdie voor een ware horrorshowzorgt. Het volwassen dier zoekt een kakkerlak,bijt de antennes af zodat het dierweerloos blijft zitten op zijn plek. Vervolgenslegt de kakkerlakkendoder één eitussen de dekschilden van de kakkerlak.De larve die uit het ei komt eet vervolgensde nog levende kakkerlak stelselmatig op,de vitale organen het laatst. Er zijn echterinsecten die veel verder gaan met hunbroedzorg dan het zorgen voor een voorraadvoedsel. Mieren, termieten, bijen,hommels en wespen zijn voorbeelden vandieren met veel broedzorg. Het is echterniet de moeder, de koningin, maar haardienaressen, de werksters, die de verzorgingop zich nemen. Eerst wordt het einaar een broedkamer gebracht, naar eencel die eerst vakkundig wordt schoongemaakten vervolgens wordt de uitgekomenlarve gevoed tot de verpopping. Hetlaatste voorbeeld van broedzorg bij insectendat ik wil noemen is die van sommigewantsen. Zij zorgen voor hun jongen doorze te beschermen en er zijn zelfs soortenmet een heuse crèche, waar meerderemoederwantsen de verzamelde jongenvan de hele groep beschermen.VissenDe meeste vissoorten leggen duizendenof zelfs meer dan een miljoen eitjes opeen ondiepe, warme, zonovergoten plaatsin de hoop dat een enkel jong ooit volwassenwordt. Toch zijn hier weer mooie voorbeeldenvan broedzorg te vinden.14 | Vriendennieuws 2 | 2010

Labyrinthvissen bijvoorbeeld bouwen eennest van algen en stukjes waterplant ofvan zelfgeblazen schuimbelletjes, datdaarna beschermd wordt. Cichliden kennenook broedzorg. Het mooiste voorbeeldis wel de muilbroeder. Zodra deeieren gelegd zijn neemt de muilbroederdeze op in de bek en zwemt hiermee rond,zodat de eieren veilig zijn. Zelfs als ze uitkomenblijft moeder bij haar jongen in debuurt zwemmen en kruipen de jongen bijgevaar terug in haar bek. In onze slotenzwemmen ook verzorgende visjes rond.Het bittervoorntje zorgt voor een pleegoudervoor de jongen. De eieren wordengelegd in de instroomopening van eenzoetwatermossel. De eieren worden zocontinu voorzien van vers, zuurstofrijkwater. De uitgekomen jongen profiterendoordat ze voedsel kunnen halen uit hetinstromende water en blijven zo veilig inde schelp totdat ze er te groot voor worden.Dan is er tenslotte nog het stekelbaarsje.Het mannetje maakt een heusnestje in de vorm van een koker, van takjesen blaadjes. Zelf zwemt hij er voor dejuiste maat een aantal keer doorheen.Dan zoekt hij een vrouwtje en lokt enhelpt haar door het nestje heen. Het dikkevrouwtje vol eieren kan alleen erdoor, alszij de eitjes achterlaat. Vervolgens jaagthet mannetje haar weg, verdedigt de eitjestegen elke mogelijke vijand en waaiertgeregeld met de kieuwvinnen verswater over de eieren door het nest. Ookals de jongen uit de eieren zijn gekomen,blijft hij ze verdedigen totdat ze de nestomgevingverlaten.Krokodillennestfoto: Jan BreedijkPipa foto: Joost HubeekAmfibieënOok bij amfibieën komt broedzorg voor.Onze inheemse kikkers leggen de eierenlekker in het zonnetje, aan waterplantenpal onder het wateroppervlak, zodat zezich in het voorjaarszonnetje goed kunnenontwikkelen, maar daar laten ze hetdan ook bij. Er zijn echter ook gifkikkertjesdie hun jongen verplaatsen van hun geboorteplaatsnaar waterpoeltjes metmeer ruimte. Larven en jonge exemplarenvan de pipa leven in de holtes in de huidvan het moederdier. Er zijn ook kikkersoortenin Australië, die de larven in de heupbuidelvan de mannetjes laten ontwikkelen.De mannetjes van de vroedmeesterpad,die in Nederland voorkomt, dragenhet snoer met eieren rond de achterpotengewikkeld een tijd rond om ze te beschermen.Maar broedzorg kan nog verdergaan. Een Australische kikkersoort, die helaassinds 1985 al niet meer waargenomenwordt, laat de larven ontwikkelen totjonge kikkertjes in de maag van de moeder.Dit zijn de Rheobatrachidae oftewelde maagbroeders. Zo gaat de liefde dusecht door de maag.ReptielenOok reptielen zorgen voor een goede,warme plek waar de eitjes door de natuuren de zon worden uitgebroed. Zeeschildpaddenzijn bekend om het graven vandiepe kuilen, waar de eieren in worden gedropt,waarna moeder weer terugkeert inzee, om nooit meer naar haar jongen omte kijken. Andere schildpadden, maar ookveel slangen, hagedissen en krokodillensoortenleggen hun eieren in zo’n gat inde grond. Sommige hagedissensoortenplakken hun eitjes aan bladeren, maar hetK O U D B L O E Deffect blijft hetzelfde. Er zijn echter ookpythons die hun eieren beschermen. Zijblijven erbij tot ze uitkomen, maar latende jongen dan aan hun lot over. Mooistevoorbeeld van broedzorg bij reptielenkomt van de krokodillen. De moederkrokodilonthoudt waar zij haar eieren heeft gelegden hoort het als de jongen zich eenweg gaan graven naar de oppervlakte. Zijhoudt de wacht en neemt de jonge dierendie uit het zand komen kruipen in de bek.Voorzichtig brengt ze hen naar de waterkanten blijft nog enkele weken voor haarjongen zorgen. Dat is iets dat je niet zosnel achter een dergelijke diersoort zoekt.BroedmachineOké, zeker de pasgeboren larven van diverseinsectensoorten zullen niet snel een‘Aaahhh’ teweeg brengen. Jonge vissenontlokken ook zelden een kreet van enthousiasme.Koudbloedige dieren zijn noueenmaal niet lekker pluizerig en aaibaar.Maar vertederend….zo’n lief klein schildpadjedat rondloopt of rondzwemt in dereptielenbroedruimte, de pasgeboren Jemenkameleonnetjesdie zenuwachtig wiebelenop hun takjes en zelfs de jongekomodovaraantjes die onder de lamp metzijn drieën over elkaar heen liggen te zonnen,zijn toch schattig om te zien. Helegroepen mensen en vooral kinderen staantoch vertederd te kijken naar de kleine,koudbloedige diertjes, die het qua nestzorgmoesten hebben van een broedmachineen de zorgzame handen van hetBlijdorppersoneel.Dat ze nog maar heel veel van die schattige,koud- maar natuurlijk ook warmbloedigedieren op deze wereld mogenhelpen.15 | Vriendennieuws 2 | 2010

HET JUBILEUMPROJECT VOOR 2013:EEN GROTE KAS VOOR VLINDERS EN NACHTDIEREN!In 2013 bestaat onze Vereniging 50 jaar.Dat is (opnieuw) een goed moment vooreen spectaculair cadeau na het ijsberenverblijfter gelegenheid van het 150-jarigbestaan van Blijdorp. Met uw hulp wordtde Oceanium-zijde verrijkt met een schitterendnieuw verblijf: Een grote kas voorvlinders en nachtdieren! Het kost 1 miljoeneuro. We hebben nog een kleine driejaar om dat geld bij elkaar te sparen. Uwhulp is dringend gewenst!Al jaren koestert Diergaarde Blijdorp dewens om aangrenzend aan het Oceanium,op de plaats van het huidige dienstterrein,een grote Surinamekas te realiseren,waarin een stukje tropisch regenwoudmet vrijlevende dieren gerealiseerdwordt. Dat kan nog vele jaren duren,maar nu is al zeker dat daarin geen plaatsis voor vlinders en nachtdieren; vlindersvormen een gemakkelijke prooi voor vrijlevendevogels en nachtdieren zijn nietecht aantrekkelijk te presenteren in eendag-presentatie.Daarom heeft de Diergaarde het voornemenom tussen de poedoes en de vrijevlucht voorstelling een grote binnenaccommodatiete realiseren, die drie doelenzal gaan dienen. In de eerste plaats zalhier een grote Zuid-Amerikaanse vlinderkasverrijzen waar iedereen even zal ver-foto: Ton van Buuren10 JULI 2010: OPENING GIERENVERBLIJFKOMT ALLEN!Rüppellsgier foto: Rob Doolaardhoudt woord!) openen we op10 juli 2010 de grote nieuwevolière voor onder meergieren, maraboes enhoornraven. De Vriendenhebben met een gift van€ 500.000,- deze schitterendenieuwe aanwinst voorBlijdorp mogelijk gemaakt.Tegelijk moeten we ons realiseren dat hetom verschillende redenen niet goed gaatmet de gieren in de wereld. Het is om diereden dat de Vrienden, via Blijdorp, eenbedrag van € 10.000,- hebben bijgedragenaan een beschermingsproject in Azië. Ophet moment dat wij de nieuwe volière inBlijdorp openen wordt aan de andere kantvan de wereld met uw hulp gewerkt aanhet redden van de gieren in het wild!EAZA, de Europese vereniging van dierentuinenheeft dit jaar een campagne diewijst op de moeilijke positie vanroofdieren, waaronder gieren,in het wild. Blijdorp heeftons gevraagd om de openingvan hetgierenverblijf aan te grijpenom deze campagne inde Diergaarde kracht bij tezetten. Daar werken wij natuurlijkgraag aan mee!Hoe we dat doen blijft nog eveneen verrassing…Wilt u de opening van de nieuwe gierenvolièrebijwonen?Zorg dan dat u om 10.00 uur aanwezigbent bij de arena van de vrije vlucht voorstelling(bij slecht weer zoeken we eenoverdekte lokatie).Het programma duurt, inclusief receptiena de opening, tot 13.00 uur.U bent van harte welkom!16 | Vriendennieuws 2 | 2010

Lijn 13Tamandua foto: Milan Korinek (www.biolib.cz)geten zich in een wereldstad te bevinden;tropische beplanting, een heerlijke temperatuur,klaterende watervalletjes, heerlijkgeurende bloemen en duizendenfladderenden vlinders bepalen hier hetbeeld. Ten tweede wil Blijdorp graag eendeel van het werk dat achter de schermenop botanisch gebied verricht wordt, aaneen groot publiek laten zien, en daarmeede beroemde bromelia-collectie eindelijkaan een groot publiek presenteren. Tenderde ontbreekt in de diergaarde een eigentijdsenachtdierenpresentatie metdieren als luiaarden, doeroecoeli’s, tamandoea’stayra’s en andere bijzonderesoortenOp dit moment zijn de medewerkers vanBlijdorp bezig een projectteam te formulerenen deze groep mensen zal de Vriendenregelmatig via Vriendennieuws op dehoogte houden van de ontwikkelingenwat betreft dit spectaculaire project.Wij rekenen op uw hulp!Vrienden maken het verschil!Maraboe foto: Peter van NordeVliegdemo foto: Fred van TielHalsbandparkietenHeb ik het al eens eerder gezegd? Ik heb thuis een halsbandparkiet. Ze is nogjong, ze snatert, sloopt haar kooi, trekt behang van de muur en valt plantenaan! Hoe ik weet dat het een zij is? Tsja, dat heeft een vogelkenner mij gezegd.Een leek kan het pas na drie jaar zien als de halsband bij het mannetje zichtbaarwordt. De kenner pakte haar beet, kneep een beetje, streek haar verentegen de vleug in en zei: “een vrouwtje.”Nu hebben we hiervoor een tamme valkparkiet gehad, die zeer eenkennig alleenbij mijn vrouw wilde zitten en vooral kwam knuffelen. Maar deze heeftzichtbaar een klik met mij. De kooi staat bijna de hele dag open. Ze houdt zichbezig door te klimmen, dennenappels te slopen, doosjes open te maken, touwtjesuit te rafelen en verstopte zaden uit voorwerpen te peuteren.Ik moet zeggen dat ik ervaring heb met honden, katten en paarden, maar datdit één van de slimste dieren(soorten) is die ik ken. Zodra ze mij ziet dan vliegtze naar me toe en wil aandacht. Dit doet ze door eerst zachtjes, maar daarnasnoeihard in mijn oor te tetteren. Negeer ik dat dan begint ze aan mijn oor teknabbelen, om na gebrek aan respons gewoon hard te bijten! Met haar scherpenageltjes houdt ze zich zo hard aan mijn arm vast dat iemand mij onlangsvroeg of ik met een kat gespeeld had. De hele dag kwetteren en aandacht vragen,ja het is een meisje!Halsbandparkieten komen hier steeds meer in de natuur voor. Vanuit India enAustralië is deze variëteit over komen waaien. Het vermoeden is dat de vogelsafkomstig zijn uit volières en zich in vrijheid hebben doorgefokt. Door de zachtewinters hebben zij zich kunnen handhaven..... De zachte winters? Dus dan zoudenze nu allemaal dood moeten zijn? Gek hè, dat dit soort informatie zomaarovergenomen wordt. Als deze vogels een schuilplaats kunnen vinden dan overlevenze de winter gemakkelijk. Wel zullen ze de nabijheid van de grote stad opzoeken.Daarom vind je populaties in Overschie die regelmatig Blijdorpbezoeken. Ook in de parken van Engelse grote steden komen ze in grote aantallenvoor.Deze exoten worden van nogal wat misdrijven beschuldigd. Je vindt ze meestalin groepen. Ze zouden inheemse soorten verjagen en geluidsoverlast veroorzaken.Incidenteel zijn er meldingen geweest van nestvredebreuk. Laatst werdeen spechtenfamilie zo lastiggevallen dat ze moest verhuizen. Een zeer kwalijkezaak. Ook mussen zien hun verblijfplaatsen vaak in bezit genomen door passerendehalsbandparkieten. En dan de brutale taal die ze uitslaan!Toch is het verplaatsen van inheemse soorten niet direct te wijten aan de halsbandparkiet.Er zijn veel andere redenen. Maar als je een soort ziet komen entegelijk een andere soort ziet verplaatsen dan is een oordeel gauw geveld. Ookhoor je van mensen met tuinen dat de halsbandparkiet het gewas sloopt. Dat iswaar, maar dat deden spreeuwen al jaren. Nu de spreeuw watruimte heeft ingeleverd is de halsbandparkiet de boosdoener!Veel oplossingen gaan over tafel. We moeten ze verjagen, afvangen,nesten uithalen, ze een vaste hangplek geven buitende stad, maar....Als je met deze vogels afzonderlijk wat tijd doorbrengt, zeobserveert en een beetje opvoedt dan zijn ze zoooooo leuk!17 | Vriendennieuws 2 | 2010

WEEKENDEXCURSIEDE RIJZENDE STER VAN FRANKRIJK…ZOO D‘AMNÉVILLEIn het weekend van zaterdag 4 en zondag 5 september 2010 organiseertde Vereniging Vrienden van Blijdorp voor het eerst een weekendexcursie.Uitgezet voor de Vrienden en Vriendinnen die graag iets meer dande vaste bestemmingen van de dagtochten willen zien, maar die demeerdaagse reizen net iets te veel van het goede vinden. Met het weekendconceptkan een heel scala aan nieuwe dierentuinen bezocht wordendie voor een dagtocht net te ver weg liggen. En we beginnen gelijkgoed….Zoo d’ Amnéville, met als bonus op deheenreis Parc Merveillieux in het LuxemburgseBettembourg.Voor de Vrienden en Vriendinnen die ietsminder goed uit de voeten kunnen: Zoo ‘dAmnéville is zeker niet vlak, maar ookgeen bergtuin! Noemenswaardig hoogteverschilkomt u tegen bij de Afrikaanse savannesvoor olifanten, neushoorns engiraffen. Ook hier geldt: Iets minder goedter been, geen serieus probleem!Het reisprogramma ziet er als volgt uit:• Zaterdag 4 september vertrek om 8.00uur vanaf het metrostation KralingseZoom! We rijden van Rotterdam naarBettembourg in het uiterste zuiden vanLuxemburg. Bezoek van ca 2 ½ uuraan het kleine dierenpark Parc Merveilleuxen aansluitend door naar Thionvillein Frankrijk. Na de incheck in hotelCampenile dineren wij gezamenlijk inons hotel.• Zondag 5 september vertrek om 08.45uur naar Zoo d’ Amnéville. Van 09.30uur tot 15.00 vrij te besteden in Zood’ Amnéville. Om 15.00 uur vertreknaar Rotterdam met onderweg een dinerstopin België met een 3-gangendiner(inclusief). Aankomst Rotterdamca. 22.00 uur.Kosten € 140,- gebaseerd op een arrangementin een 2-persoonskamer. Niet-ledenbetalen € 145,-. Voor een 1-persoonskamergeldt een toeslag van € 25,-. U betaaltdan € 165,-.In de reissom zijn inbegrepen:• de busreis Rotterdam – Thionville v.v;• toegang tot de dierentuinen Parc Merveilleuxen Zoo d’ Amnéville;• de twee excursies conform hetprogramma;• één hotelovernachting in hotel Campenilete Thionville Yutz op basis van LO;• één gezamenlijk diner op zaterdagavond4 september;• op zondagavond onderweg in Belgiëeen gezamenlijk diner inclusief éénconsumptie;• fooi voor de chauffeur.Aanmelden voor deze reisHet verschuldigde bedrag dient u over temaken naar girorekening 20.71.059 t.n.v.Vereniging Vrienden van Blijdorp, Dijkstraat7-B 2675 AT Honselersdijk ondervermelding van ‘Amnéville’ + uw telefoonnummer.Bent u alleenreizend en wilt u de1-persoonskamertoeslag vermijden, dankunt u dat met de code “Ind” kenbaarmaken. De reiscoördinator zal dan kijkenof een kamerdeling met iemand van hetgelijke geslacht mogelijk is. De overschrijvingendienen uiterlijk 10 augustus 2010te zijn ontvangen. Enkele weken voor vertrekontvangt u een brief met het volledigeprogramma en de hotelgegevens.Het is niet mogelijk het betaalde bedragte restitueren voor afmeldingen die na 10augustus worden ontvangen. Eventuelerestituties vinden plaats onder inhoudingvan € 5,- administratiekosten. Als de reis isvolgeboekt, wordt wel het gehele bedragteruggestort.Gaat u ook mee met de zomerexcursienaar Zoo Parc Paradisio, dan graag eenaparte overschrijving om verwarring tevoorkomen…Let op! In verband met de wereldhavendagenis het vertrekpunt verplaatst naar hetmetrostation Kralingse zoom, met vrij parkeren!(situatie april 2010)Wat is verder van belangVoor deze reis dient u te beschikken overeen geldig paspoort of een geldige EuropeseID- kaart (blauw/wit creditcardformaat).Het minimum aantal deelnemers is30. Er is een maximum aantal van 50 deelnemers(één 52-persoonsbus). Het bestuurvan de Vereniging Vrienden vanBlijdorp behoudt zich het recht voor dereis eenzijdig te annuleren.Voor meer informatie over deze reis kuntu zich wenden tot Peter Biesta (zie colofon).18 | Vriendennieuws 2 | 2010

V R I E N D E NZoo d’ AmnévilleVoor veel mensen is de dierentuin vanDoué la Fontaine de mooiste dierentuinvan Frankrijk. Over smaak valt te twisten,maar feit is dat er in Frankrijk ook verrassendveel op dierentuingebied gebeurt endat de Zoo de Doué zeker niet meer deenige dierentuin van Frankrijk is die internationaalmeetelt.Zonder enige twijfel is Zoo d’ Amnéville deFranse dierentuin die zich het snelst ontwikkelt.In 1986 openden Michel Louis en Jean-Marc Vichard op een stukje grond net tenzuiden van Luxemburg, Zoo d’ Amnéville.In bijna 25 jaar ontwikkelde deze dierentuinzich tot één van de top-tuinen vanFrankrijk. De dierentuin is heel prettig vanopzet voor de bezoeker die zich wil latenleiden: er is één route door het park en alsje die volgt, dan wordt er goed voor je gezorgd.Men heeft gewoon uitgerekendhoeveel tijd na binnenkomst mensen overhet algemeen honger of dorst hebben en‘toevallig’ staat daar dan ook een horecapunt.Aangeraden kan dus zeker worden deroute te volgen. De verblijven van Amnévillezijn over het algemeen erg groen engevarieerd aangelegd, maar toch simpelvan opzet. Vooral de binnenverblijvenheeft men vooral doelmatig en niet zozeerfraai voor de bezoeker gemaakt. Het isdaardoor met name de grote dierencollectiedie de aandacht trekt. De dierentuin isop het moment bezig om de dieren perwerelddeel te huisvesten, maar heeft datnog niet overal doorgevoerd. Er is eenaantal diersoorten te zien, die je niet zovaak (meer) in andere dierentuinen tegenkomt,zoals poema’s, caracals, sneeuwpanters,Canadese otters enboomstekelvarkens.Een bijzonder verblijf is de in 2007 geopende‘orang oetan jungle’, dat naastruime buitenverblijven ook een hele grotebinnen speelhal voor de rode bosmensenomvat, waar ze heerlijk kunnen klauteren.Aan de overzijde van de openbare weg, viaeen brug te bereiken, ligt het continent‘Afrika’. Daar komt de bezoeker oog in oogmet onder andere een kudde Afrikaanseolifanten, een mannengroep giraffen,maar ook witte neushoorns, diverse soortenantilopen, mandrils, gestreeptehyena’s, vogels en reptielen. Over reptielengesproken: Zoo d’Amnéville beschiktook nog over een apart reptielenhuis,waar vooral de grote collectie varanen deaandacht trekt.Zoals iedere zichzelf respecterende Fransedierentuin ontbreekt ook hier een grotezeeleeuwenshow niet. De tribune teltliefst 2000 plaatsen en dat moet ook wel,want deze dierentuin is slechts één van dezes Franse dierentuinen met meer daneen half miljoen bezoekers per jaar!In 2009 is er een enorm theater gebouwd,waar enkele keren per dag spectaculaireroofvogelshows plaatsvinden. In totaalheeft men meer dan 300 roofvogels,waarvan er in iedere show ongeveer honderdmeedoen. Uniek is dat de trainerseen deel van de voorstelling gezeten opprachtige Arabieren-paarden uitvoeren. In2010 heeft men als nieuwe verblijven eengrote volière voor Afrikaanse vogels eneen vleermuisgrot. In ieder geval zult uuw ogen uitkijken!Meer informatie kunt u in het Frans enDuits (helaas niet in het Engels) vinden opde eigen website:http://www.zoo-amneville.com/.Parc Merveilleux in BettembourgSlechts weinig mensen weten dat ookLuxemburg een heuse dierentuin heeft!Sterker nog: Parc Merveilleux is een dierenparken een sprookjesbos. Het park iskeurig verzorgd en beschikt over een kleinhorecapunt.Vermeldenswaard is zeker dat een grootdeel van de medewerkers in de dieren- enplantenverzorging een verstandelijke beperkingheeft. Ondanks dat deze mensengoed begeleid worden, zal de bezoekerdaarom ook nooit echt gevaarlijke dierenin Parc Merveilleux aantreffen.Dit is geen gemis, want er is voldoende afwisselingin de collectie. Tien jaar geledenwerd een groot Zuid-Amerikahuis geopend;in dit verrassende gebouw bevindenzich allerlei aquaria en terraria (metsidderalen en zelfs krokodillen!). Ook los inhet gebouw leven een aantal dieren zoalserg actieve oeistities en een aantal vogelsoorten.Een ander groot gebouw is Mahajanga,een volledig nieuwe Madagascar-hal, dievorig jaar geopend is en waar diverse halfapen,tenreks, vogels en reptielen huizen.Ook buiten valt er genoeg te zien, zoalszadeljakhalzen, zadelbekooievaars, eenaardige collectie papegaaien, Prins Alfredhertenen dingo’s en natuurlijk eensprookjesbos zoals men ook in de Eftelingkan aantreffen, alleen blijkt Roodkapjehier ineens haar talen te spreken!Meer informatie:www.parc-merveilleux.lu19 | Vriendennieuws 2 | 2010

Tekst: Trix VermeulenGORILLA UPDATE!‘Never a dull moment bij de gorilla’s!’, aldus Ben Westerveld, hoofddierenverzorging van Blijdorp. Er zijn constant nieuwe ontwikkelingenbij de gorilla’s. Een heel belangrijke is de introductie van hetjonge mannetje Nasibu in de groep. Het toelaten van deze nieuwelingheeft aardig wat voeten in de aarde gehad. Het ziet er nu naar uit datNasibu zijn plek heeft gevonden in de groep. Deze zomer komt er nogeen andere, bijzondere uitbreiding op het gorilla-eiland. Hoogste tijdom u uitgebreid bij te praten over de gorilla’s in Blijdorp!dat Bokito zich soms anders gedraagt dannormaal is voor een gorilla. Hij is bijvoorbeeldde eerste die de voedselmanden inhet buitenverblijf opende en stuk maakte.Andere gorilla’s hebben nooit enige interessegetoond in de manden. Als je een banaanergens achter verstopt en Bokito eenstok geeft, dan weet je zeker dat hij net zolang blijft proberen tot hij de banaan tepakken heeft. Samengevat is hij een zeerslimme gorilla en een bijzonder sociale leidervan zijn groep.Bokito - foto: Joost HubeekLeider van de groepAan het hoofd van de gorillafamilie staatnatuurlijk Bokito, een prachtige zilverrug.Hij is nu al enorm groot en hij groeit nogsteeds in de breedte. Zijn gestalte wordtalleen maar nóg indrukwekkender. Bokitois een bijzondere gorilla. Dit werd mij uitgelegdaan de hand van een leuk voorbeeld.Als je drie soorten mensapen, eenchimpansee, een orang oetan en een gorilla,een camera geeft, dan gebeurt waarschijnlijkhet volgende. De chimpanseepakt de camera op en smijt hem kapot. Deorang oetan haalt hem voorzichtig stukjevoor stukje uit elkaar. De gorilla kijkt eraandachtig naar en legt de camera danweer netjes terug. Wat zou Bokito doen?Hij haalt de camera ook stukje voor stukjeuit elkaar, misschien wel nadat hij zelf eenfoto heeft gemaakt! Dit om aan te gevenBokito’s groepEr was nog één ander mannetje in degroep, de puber Thomas. Thomas is verhuisdnaar Valencia, waar hij nu samenmet twee andere jonge mannetjes woont.Het gaat goed met hem.Blijdorp heeft drie volwassen gorillavrouwtjes.De oudste is Annet, de oma vanhet stel. Aya en Tamani zijn de moeders.Thirza en Tuena zijn de dochters van Tamani.Thirza (geboren in januari 2007) enTuena (geboren in april 2009) schelen noggeen twee jaar. En dat is bijzonder.Meestal zit er een langere periode tussen,omdat de moeder haar handen vol heeftaan zo’n kleintje. Tamani is een ‘makkelijke’moeder met veel vertrouwen in haarkroost. Ze laat ze snel zelfstandig op onderzoekuit gaan en ook de andere jongegorilla’s mogen snel met haar kinderen opstap. Een goede manier voor de jonge gorilla’som ervaringen op te doen in degroep en van elkaar te leren.Aya is de moeder van Adira, die eind 2006geboren is. Waarschijnlijk is ze nu weerzwanger.En dan is er nog Nasibu, het enige anderemannetje in de groep. Nasibu komt uit dedierentuin van Frankfurt. Toen er eennieuwe man bij zijn moeder werd gezet,accepteerde deze Nasibu niet. Hierop lietzijn moeder hem ook links liggen. Blijdorpwilde de uitdaging aangaan om te proberenNasibu te introduceren in de eigen gorillagroep.Niet zonder slag of stootMet de introductie van Nasibu in de gorillagroepnam Blijdorp een groot risico. Jekunt niet zomaar een nieuwe gorilla bijeen bestaande groep zetten. En ook als je20 | Vriendennieuws 2 | 2010

Aya met kleine - foto: Peter van Nordede introductie tot in de puntjes voorbereidten behoedzaam uitvoert, dan nogkan de introductie mislukken, in het ergstegeval met de dood als gevolg. Blijdorpdurfde dit risico te nemen, omdat zegoede ervaringen had met de introductievan Thomas bij Bokito enige jaren geleden.Thomas liep toen direct op Bokito af.De verzorgers hielden hun hart vast, maarBokito en Thomas reageerden bijzondergoed op elkaar. Thomas stelde zich onderdanigop door zich naar voren te buigenen Bokito legde zijn hand op Thomas’hoofd om daarna weer weg te lopen. Meteenging Thomas weer naar hem toe, hetwas op het opdringerige af, maar Bokitoaccepteerde het. Ze ontwikkelden sneleen goede verstandhouding. Deze introductieverliep probleemloos.Het vertrouwen in Bokito als zachtaardigeleider is groot. Bovendien zijn er in degroep een aantal leeftijdgenoten van Nasibu.Elementen die bijdragen aan eensuccesvolle introductie. Maar de introductievan Nasibu verliep minder soepel.Eerst werd hij bij Annet en een andervrouwtje gezet. De hoop was dat Annetzich als ervaren vrouw over Nasibu zouontfermen. Dit gebeurde niet. Juist doorhaar ervaring wist Annet dat er gedondervan zou komen als zij zich intensief metde nieuweling bemoeide. Oudere gorilla’sdistantiëren zich liever van de groepsdynamiekdan dat zij het voortouw nemen.Het plan werd bijgesteld en Nasibu werdsamengebracht met Aya en Tamani, dejongere moeders. Ze deden niet lelijktegen Nasibu, maar ze maakten weinigcontact. Een bijkomende zorg was dat jeeen groep niet te lang kan scheiden. Ditleidt tot onrust. De vervolgstap wasGorilla Tamanifoto: Svintha Krikkedaarom dat Nasibu bij de totale groepwerd gezet. Wel werden er in het verblijfvluchtwegen voor Nasibu gecreëerd. Doormiddel van schuiven werden openingengemaakt waar de kleine gorilla’s gewoondoor konden. De grote konden zich er alleendoorheen wurmen nadat ze vaart geminderdhadden. Deze afremming zorgtervoor dat de grootste felheid en krachtuit een aanval worden gehaald.In de groep deed vooral Thomas heel vervelendtegen Nasibu. Resultaat was datNasibu ging gillen, dit irriteerde Bokito,die Nasibu vervolgens met harde handstrafte. Nasibu werd steeds meer timide,angstig, totdat hij helemaal niet meer bijde groep durfde.Blijdorp besloot om de introductie te staken,totdat er een andere plek voor Thomaswas gevonden. Thomas had hoe danook de leeftijd om de groep te verlaten endit was het uitgelezen moment. De introductievan Nasibu zou zeker niet lukkenmet Thomas erbij.Gelukkig werd er voor Thomas een goedeplek in Valencia gevonden. In Blijdorpstartte men weer met het in de groepbrengen van Nasibu. Er werd iedere dageen ‘speelkwartier’ georganiseerd voor dejonge gorilla’s, inclusief Nasibu, en latervoor de hele groep. Van een uur per dagkon dit steeds verder uitgebouwd worden.Uiteindelijk ontstond er zelfs consternatieals Nasibu ’s avonds uit de groep werd gehaald.De andere jonge gorilla’s maaktendan een hoop kabaal voor de deur. Hetwas tijd voor een nieuw risico, Nasibu dehele dag en nacht bij de groep laten. Devluchtwegen met de schuiven bleven voorde zekerheid intact om Nasibu extra beschermingte geven.Dit pakte echter anders uit. Bokito gingachter Nasibu aan om hem te straffen.Nasibu glipte door een schuif naar zijnnachthokje, zodat Bokito niet meteen bijhem kon. Bokito werd daardoor alleen nogmaar bozer, omdat dit kleintje aan hemontsnapt was. Toen Bokito hem alsnog tepakken kreeg, vol van opgekropte woede,kreeg Nasibu de volle laag. Het leek veiligerom de schuiven open te zetten, zodatBokito direct kon reageren. De schuivenzijn nog steeds open en Nasibu verblijft dehele dag in de groep. Voorzichtigheid blijftgeboden, maar het lijkt erop dat de introductievan Nasibu succesvol is. Dit is geweldignieuws, want zo kan Nasibu dekomende jaren samen met andere gorilla’sin een groep leven.Meer drukte op het eilandBlijdorp is nog niet klaar met de introducties,de witneusmeerkatten komen dezezomer bij de gorilla’s op het eiland! Erwordt hard gewerkt aan de voorbereidingenom de witneusmeerkatten eerst ineen klein buitenverblijf bij de gorilla’s tezetten. In dat verblijf komt een kleinedoorgang waar alleen de meerkattendoorheen kunnen. Zo kunnen de meerkattennaar de gorilla’s wanneer ze dat willen.Op het eiland worden bomenaangepast, speciaal voor de meerkattenom in te klimmen. Ook binnen worden deverblijven gereed gemaakt. Er komenvluchtwegen via het dak voor de meerkatten.Zo hebben beide diersoorten eeneigen binnenverblijf en kunnen ze samenvan het grote buitenverblijf genieten.Hopelijk zorgt dit voor nog meer levendigheidop het eiland.Met dank aanBen Westerveld (Diergaarde Blijdorp)21 | Vriendennieuws 2 | 2010

Amoertijger Foto: Greet van NordeGieren Foto: Eric HilleTekst: Gerhard Tijssen V R I E N D E NVERSLAG VRIENDENREIS ALLWETTERZOO MUNSTEROp zaterdag 17 april was het tijd voor de voorjaarsreis. Zoals gebruikelijkwas de weersverwachting prima en dit kwam ook uit. Het was dehele dag prima dierentuinweer. Niet al te warm en een lekker zonnetje.Om 08.00 uur vertrokken uit Rotterdamkwamen we na een lange, maar voorspoedige,reis aan het begin van de middagaan in Münster. We werden ontvangendoor een curator, die ons welkom heetteen enige informatie gaf. Helaas verteldehij ook dat sommige bouwactiviteitendoor de lange winter achter lagen opschema, waardoor enkele verblijven nietbewoond waren. Het betrof hier de Afrikavlakteen het verblijf voor orangs, baardapenen kleinklauwotters.Na dit welkom konden we in de tuin gaanrondwandelen. De huidige tuin is in 1974geopend en bij de bouw is veel beton gebruikt.Het is een grote tuin met een korteen een lange route, waartussen je regelmatigkunt overstappen. De korte route isoverdekt en gaat door alle gebouwen, delange route loopt om de buitenterreinenheen.De zoo van Münster heeft geen thematische-,biotopen- of geografische indelingen is in dat opzicht een traditionele dierentuin.De collectie is breed opgezet enomvat vele bekende dieren als: olifanten,witte neushoorns, giraffen, leeuwen,Amoertijgers, luipaarden, cheeta’s, gorilla’s,orangs en chimpansees. Ook is eendolfinarium aanwezig; tegenwoordigonder de vlag van Harderwijk.In het vervolg van dit verhaal zal ik enkeleopvallende zaken bespreken. Rechts vande ingang ligt een paardenmuseum, metdaarbij een kinderboerderij. In het museumwas een tentoonstelling over de geschiedenisvan dierentuinen. Achter hetmuseum ligt een fraai natuurlijk verblijfvoor een groep wolven.Verder lopend kom je bij een grote volièremet roofvogels. Ondanks het beton is hetgeheel imposant en aan de achterkantkun je via ruiten in het verblijf kijken opde plaats waar de vogels vlees krijgen(hoe wordt het verblijf in Blijdorp?).Het traditionele olifanten- en neushoornverblijfis niet heel bijzonder. Bij de halvoor deze dieren is wel een leuke doorloopvolièremet parkieten: Lori’s van deblauwe bergen die gevoerd mogen worden.Verder een heel leuk verblijf voor destokstaartjes. Op verschillende manierenkun je in, op en zelfs onder deze dieren kijken.Het buitenverblijf bestaat uit tweedelen verbonden door een brug, waar jeonderdoor loopt!Verderop in het park grote verblijven voorde jachtluipaarden, die goed te zien zijn.Leuke verblijven zijn de buitenverblijvenvoor gorilla’s (en roodkruinmangabey’s)en chimpansees. Het hoogtepunt was hetbuitenverblijf voor de kapucijnapen, dievia een gang over het pad op een omheind(schrikdraad) grasveld kunnenkomen. Op dit veld staan twee grotebomen, waarin de dieren maar hartelustkunnen spelen en klauteren. Dit is geweldigom te zien. Bijzonder is ook de buitenRusland nauwelijks te bewonderen bontemarter.Voor een reptielen- en aquariumliefhebberheeft deze tuin weinig te bieden. Er iseen aquarium, maar dat heeft geen bijzonderecollectie. Alleen bij het schildpaddencentrumbij de ingang zijn zeerbijzondere schildpadden aanwezig, maarze zijn nauwelijks zichtbaar voor het publiek.De conclusieDe Zoo van Münster heeft het beton uitzijn beginjaren goed verstopt en het geheelis nu een mooi park om in rond telopen met over het algemeen fraaie verblijvenen een interessante collectie dieren.Een ruime voldoende!22 | Vriendennieuws 2 | 2010

M U T A T I E SEERSTE KWARTAAL 2010In deze rubriek vindt u een selectieuit de mutatielijst van de Diergaarde.Er kan tussentijds het eenen ander zijn veranderd. Ook kunnendieren zich (niet zichtbaarvoor publiek) achter de schermenbevinden. Waar bekend wordtaangegeven of het een mannetje(het eerste cijfer) of een vrouwtje(het tweede cijfer) betreft, of dathet geslacht nog niet bekend is(het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0Leeuw = Twee leeuwen, één mannetjeen één vrouwtje.Geboren6 jan/0.1.0 Mhorr gazelle, 21 en 22jan/0.0.2 kroeskoppelikaan, 27 jan/0.0.1colobusaap, 12 mrt/0.0.1 Molukkenkaketoe,16 mrt/0.0.1 roestkat, 22 mrt/1.0.0grote koedoe.Prins Alfredhert Foto: Peter van NordeGestorven10 jan 0.1.0 grote koedoe (ruim 13 jaar),12 jan/0.1.0 Mexicaanse roodpootvogelspinruim (7 jaar), 28 jan/1.0.0 vicuna(ruim 7 jaar), 1 feb/1.0.0 Madagaskar leguaan(ruim 14 jaar), 3 feb/1.0.0 Komodovaraan(ruim 15 jaar), 12 feb/0.1.0 reuzenoctopus(ruim 3 jaar), 12 feb/0.1.0 groeneoropendola (ruim 10 jaar), 19 feb/1.0.0Maleise civetkat (ruim 8 jaar), 27 feb/0.1.0hyacinth ara (ruim 34 jaar), 4 mrt/1.0.0okapi (ruim 17 jaar), 30 mrt/1.0.0 zeeotter(Chuluugi, ruim 15 jaar).Gearriveerd21 jan/1.0.0 woudaapje (uit Arnhem), 23feb/1.1.0 Afrikaanse witruggier (uit Walsrode),26 mrt/0.2.0 Onager (uit Montpellier),29 mrt/1.0.0 klipspringer (uit Artis).Onagers Foto: Peter van NordeVerzonden17 feb/1.0.0 kuifhert (naar Tierpark Berlijn),23 feb 1.1.0 sperweruil (naar Chabeuil),3 mrt/1.0.0 Komodovaraan (naarChester), 4 mrt 4.0.0 Prins Alfredhert (naarLa Plaine), 25 mrt/1.1.0 Madagascar leguaan(naar Rome), 25 mrt/1.1.0 Madagascarleguaan (naar Wroclaw).Foto: Peter van NordeMohrr gazelle - foto: Joost Hubeek23 | Vriendennieuws 2 | 2010

c o l o f o n32e jaargang, nummer 2, oplage: 6500Denkt u na over een periodiekeschenking aan onze vereniging?Kijk op www.schenkservice.nlen zoek op Vrienden van BlijdorpAlvast hartelijk dank!a g e n d aZaterdag 24 juli 2010Vriendenreis naar Zoo Parc Paradisio in België (zie blz. 8)Zaterdag 4 en zondag 5 september 2010Weekendexcursie naar Zoo ‘d Amnéville, met als bonus op de heenreisParc Merveilleux in het Luxemburgse Bettembourg (zie blz. 18).Zaterdag 2 oktober 2010Najaarsexcursie naar ArtisVereniging Vrienden van BlijdorpSonoystraat 6a, 3039 ZT RotterdamVriendennieuws is een uitgave van de VerenigingVrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel:“Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van DiergaardeBlijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt€ 38,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar hetverenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam.Bovendien worden de leden in staat gesteld deelte nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hengeorganiseerd worden, zoals excursies en lezingen.Secretariaat:K. van Leeuwen, Sonoystraat 6a,3039 ZT RotterdamVriendenfoon: 010 - 467 66 37Email: info@vriendenvanblijdorp.nlING Bank nr: 13 57 803IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03BIC nummer: INGBNL2AReizen:P. Biesta,Dijkstraat 7-B, 2675 AT HonselersdijkTelefoon: 06-48808538Email: peter.biesta@hetnet .nlPromotieteam:C. van Vessem, Email: cvvsdm@gmail.comRedactie-adres Vriendennieuws:M. Kreuger, hoofdredacteurGoudsesingel 235d, 3031 EL RotterdamEmail: mkreuger@planet.nlRedactie-medewerkers:J. Breedijk, M. van Leeuwen-Maat,A. Peters, A. Schouten, G. NijssenT. van de Velde, T. VermeulenVormgeving en druk: Argus, RotterdamVrienden van Blijdorp op Internet:Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nlSamenstelling Verenigingsbestuur:VoorzitterM. KreugerSecretarisK. van LeeuwenTweede secretaris S. Visser-NoordijkPenningmeester /Vice-voorzitter A.M. BosLedenC. van Vessem - PromotieP. Biesta - ReizenT. KanniainenISSN: 1568-3400Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigende mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs dievan de redactie. De redactie behoudt zich het recht voorartikelen in te korten of te weigeren.a d r e s B l i j d o r pDiergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkweg, RotterdamBezoekersinformatie: 010 - 443 14 95Postadres: Postbus 532, 3000 AM RotterdamOpeningstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend!Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uurToegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naamvan de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoevevan activiteiten zonder winstoogmerk van de VerenigingVrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anderswordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomenin het fotoarchief van de Vereniging Vrienden vanBlijdorp en aldus niet geretourneerd.