Jaarverslag MCH 2009 - Medisch Centrum Haaglanden

JaardocumentMedisch Centrum Haaglanden2009

1. VOORWOORDHet MCH levert ziekenhuiszorg aan iedereen die dat nodig heeft, met vakbekwame en toegewijdemedewerkers. Bij een aantal bereikte resultaten willen wij hier even stilstaan.De tussentijdse audit van het NIAZ in het najaar van 2009 is de eerste. Als voorbereiding op devolgende accreditatieronde in 2012 heeft het NIAZ een bezoek aan het MCH gebracht en constateerthierbij dat nagenoeg alle verbeterpunten goed zijn opgepakt. Daar zijn we trots op.Ook de kwaliteit van de verpleegkundige zorg heeft veel aandacht gekregen. Verpleegkundigenhebben gediscussieerd over diverse aspecten van de verpleegkundige zorg tijdensklankgroepbijeenkomsten, georganiseerd door de Verpleegkundige Adviesraad. De nieuwe training‘Bedreigde vitale functies’ die verpleegkundigen leert patiënten optimaal te observeren, draagt bij aanhet realiseren van een hoog kwaliteitsniveau. Het MCH is het eerste ziekenhuis dat deze training aanalle verpleegkundigen biedt.Verder is de concentratie en spreiding van ziekenhuiszorg ook in het verslagjaar een actueel thema.Op het gebied van topklinische zorg geeft het MCH hier invulling aan door een aantalsamenwerkingsverbanden met het LUMC en het HagaZiekenhuis. Dat heeft in 2009 geleid totvoorbereidingen voor de krachtenbundeling van de afdelingen radiotherapie van het MCH en hetHagaZiekenhuis in Radiotherapiecentrum West. Vanwege de schaalgrootte biedt deze constructiemeer mogelijkheden voor het handhaven van een hoge kwaliteit van zorg, en efficiency.De projecten binnen de coöperatie, waarin het MCH samenwerkt met het Bronovo ziekenhuis,‘t Lange Land Ziekenhuis en het Groene Hart Ziekenhuis, zijn een aansprekend voorbeeld vanconcentratie en spreiding. In het verslagjaar is bijvoorbeeld de Nederlandse Obesitas Kliniek Westgeopend in MCH Antoniushove en is een gezamenlijke PET/CT-scan in gebruik genomen in hetGroene Hart Ziekenhuis. Ook het IC-netwerk van de coöperatie laat zien dat intensieve samenwerkingen een hoge kwaliteit van zorg hand in hand gaan.Dat is niet in de laatste plaats toe te schrijven aan de inzet van onze specialisten en medewerkers. Doorde dalende gemiddelde verpleegduur en de stijging van het aantal opnames hebben zij over hetalgemeen de zorg voor steeds ziekere patiënten. En die kunnen rekenen op hun toewijding en kwaliteit.Het verslagjaar kunnen we afsluiten met een omzet van ruim 252 miljoen euro en een positief resultaatvan 6,3 miljoen euro. Op deze plaats willen we alle medewerkers hartelijk bedanken voor alleinspanningen en het geweldige resultaat.Willem GeerlingsCharles EversRaad van bestuur MCH2

InhoudsopgavePagina1 Voorwoord 22 Profiel van de organisatie 52.1 Uitgangspunten en algemene identificatiegegevens 52.2 Het MCH in een notendop 52.3 Structuur van het concern 62.3.1 Juridische structuur 62.3.2 Besturingsmodel 72.3.3 Medezeggenschapsstructuur 72.4 Kerngegevens 92.4.1 Kerngegevens en nadere typering 92.4.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten 102.4.3 Werkgebieden 142.4.4 Samenwerkingsrelaties 143 Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering 173.1 Normen voor goed bestuur 173.2 Raad van bestuur 173.3. Toezichthouders 193.4 Bedrijfsvoering 223.5 Patiënten Adviesraad (PAR) 223.6 Ondernemingsraad (OR) 223.7 Vereniging Medische Staf (VMS) van het MCH 224 Beleid, inspanningen en prestaties 244.1 Meerjarenbeleid 244.2 Algemeen beleid 254.2.1 Zorg met Passie II 254.2.2 Zorginstellingen in onze regio en daarbuiten 264.2.3 Verwijzers 264.2.4 Professionele ethiek 274.2.5 Bouw en renovatie 284.2.6 Risicomanagement 294.2.7 Kwaliteits- en veiligheidsbeleid 294.3 Algemeen kwaliteitsbeleid 294.4 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van patiënten 334.4.1 Kwaliteit van zorg 334.4.2 Klachten 344.4.3 Toegankelijkheid 354.4.4 Veiligheid 364.5 Kwaliteit voor medewerkers 384.5.1 Personeelsbeleid 384.5.2 Kwaliteit van het werk 394.5.3 Opleiding, ontwikkeling en wetenschap 404.6 Samenleving 424.6.1 Mensen 424.6.2 Milieu 433

4.7 Financieel beleid 444.7.1 De uitgangspunten 444.7.2 De totale bedrijfsopbrengsten 444.7.3 De bedrijfslasten 454.7.4 Het resultaat 464.7.5 De financiële risico’s 464.7.6 Regeling AO/IC productieregistratie 464.7.7 Dochterinstellingen 474.7.7.1 Diabeteszorg Haaglanden (DZH) 474.7.7.2 Apotheek MCH Lijnbaan BV 494.7.7.3 West End Facility BV 504.7.7.4 Express-so BV 505 Jaarrekening 515.1 Jaarrekening 2009 535.2 Overige gegevens 1086 Bijlagen 1136.1 Personalia op 31 december 1136.2 Verdeling aandachtsgebieden Raad van bestuur 1176.3 Publicaties 1196.4 Promoties 121DigiMV-via internet opvraagbaar-4

2 Profiel van de organisatieIn dit hoofdstuk treft u de volgende onderwerpen aan: de algemene identificatiegegevens, een kortekennismaking met het MCH, de structuur van de organisatie, de kerngegevens over 2009, dewerkgebieden en tot slot de structurele samenwerkingsrelaties.2.1 Uitgangspunten en algemene identificatiegegevensHet jaardocument 2009 van het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) is opgesteld volgens derichtlijnen ‘Jaarverantwoording zorginstellingen 2009’. Uitgangspunt bij het opstellen van decijfermatige bepaling is de WTZi (Wet Toelating Zorginstellingen).Algemene identificatiegegevensNaam verslagleggende rechtspersoon Stichting Medisch Centrum HaaglandenAdres Lijnbaan 32Postcode2512 VAPlaatsDen HaagTelefoonnummer 070 - 330 2000Identificatienummer Kamer van Koophandel 27169890E-mailadresinfo@mchaaglanden.nlInternetpaginawww.mchaaglanden.nl2.2 Het MCH in een notendopHet MCH is een topklinisch opleidingsziekenhuis met twee locaties: MCH Westeinde in Den Haag enMCH Antoniushove in Leidschendam-Voorburg. In het verslagjaar zijn er ruim 28.000 opnames enheeft het MCH 3.045 medewerkers.MCH Westeinde is een typisch binnenstadsziekenhuis in hartje Den Haag met zo’n 99 verschillendenationaliteiten in het directe verzorgingsgebied. MCH Antoniushove ligt in een jaren zestig-wijk inLeidschendam-Voorburg en is het ziekenhuis voor de Vlietstreek.Het MCH verricht ook werkzaamheden buiten het ziekenhuis, bijvoorbeeld in de buitenpoli in Monsteren aan de Koninginnegracht in Den Haag.ZorgaanbodHet MCH levert op de locaties Westeinde en Antoniushove zeven dagen per week 24-uurszorg aanpatiënten in de directe verzorgingsgebieden en voor een aantal specialismen ook daarbuiten. Zie2.4.3.Kerngegevens 2009Aantal opgenomen patiënten 28.339Aantal verpleegdagen 149.766Aantal dagverplegingen 23.923Aantal eerste polibezoeken 181.2775

De organisatorische structuur (organigram)2.3 Structuur van het concern2.3.1 Juridische structuurAan de Stichting Medisch Centrum Haaglanden zijn diverse organisatieonderdelen verbonden. Deraad van bestuur vervult de bestuursfunctie voor alle organisatieonderdelen waarvan het MCH 100%eigenaar is. In geval van deelneming participeert een van de leden van de Raad van bestuur in hettoezicht.Hieronder staat een opsomming van de organisatieonderdelen waarin het MCH in meer of minderemate een belang heeft. Tevens is aangegeven welke activiteiten in de juridische entiteit wordenverricht en wat het (financiële) belang van het MCH in deze organisatie is.Express-so BV, waarvan het MCH 100% eigenaar is, exploiteert sinds 1 januari 2005 derestauratieve voorziening in de Centrale Hal van MCH Westeinde. Sinds 1 december 2006 is dedienstverlening uitgebreid met de restauratieve voorziening in MCH Antoniushove.Stichting Diabetes Zorg Haaglanden exploiteert een zelfstandig behandelcentrum voor hetverlenen van zorg aan mensen met diabetes mellitus. De verleende zorg bevindt zich op hetscheidsvlak tussen eerste- en tweedelijnszorg. Het MCH is 100% eigenaar.In West End Facility BV zijn schoonmaakwerkzaamheden en -diensten, linnenvoorziening,afvalverwerking, interne verhuizingen en gebouw- en terreingebonden werkzaamhedenondergebracht. Het MCH is 100% eigenaar van de BV.Servanda BV is een lege BV. De activiteiten zijn per 1 januari 2008 overgedragen aan deStichting Haagse Gezondsheidscentra.Apotheek MCH Lijnbaan BV richt zich op de exploitatie van een openbare apotheek in het MCH.De apotheek in MCH Westeinde is in 2008 met haar activiteiten gestart. Het MCH bezit 51% vande aandelen.In het Diagnostisch Centrum Haaglanden wordt door het MCH samengewerkt met anderepartijen, om gezamenlijk verschillende vormen van (multidisciplinaire) diagnostiek te verlenen.Het MCH participeert voor 30% in de vennootschap en heeft daarmee een minderheidsbelang.6

In het Diagnostisch Centrum Voorschoten wordt multidisciplinaire diagnostiek verleend. HetMCH participeert voor 30% in de vennootschap.Het MCH ontplooide in het verleden op beperkte schaal activiteiten voor derden, die in hetverlengde lagen van de ziekenhuisactiviteiten. Dit gebeurde in de aan het MCH gerelateerdeStichting Dienstverlening Westeinde. In 2009 is deze Stichting opgeheven en is het vermogenvan € 761.000 toegevoegd aan het niet-collectieve vermogen van het MCH.In 2009 hebben in de Haaglanden Kliniek BV en de Haaglanden Kliniek CV geen activiteitenplaatsgevonden. In 2010 wordt tot opheffing van de CV en de BV overgegaan.Per 1 september 2008 zijn de activiteiten van de Haaglanden Kliniek overgedragen aan EykemaBV. In eerste instantie zijn de activiteiten voortgezet onder de naam Nederlands Centrum voorPlastische Chirurgie, later onder de naam Haaglanden Kliniek. Het MCH is voor 10%aandeelhouder.Door de regionale zorgverleners is in 2009 een RSO (Regionale Samenwerkings Organisatie)opgezet die het regionale schakelpunt exploiteert. Dat heeft tot doel de informatie-uitwisselingtussen zorgverleners te vereenvoudigen. Het MCH heeft hierin een aandeel van 4%.In 2009 is de Nederlandse Obesitas Kliniek West BV (NOK West) opgericht, door decoöperatieziekenhuizen, de maatschappen chirurgie van het MCH en het Groene HartZiekenhuis en de Nederlandse Obesitas Kliniek BV. De NOK West BV heeft tot doel een kliniekvoor mensen met obesitas te exploiteren. Het MCH heeft een aandeel van 6% in deze BV.De Coöperatie is een samenwerkingsverband van het MCH, het Bronovo ziekenhuis,‘t Lange Land Ziekenhuis en het Groene Hart Ziekenhuis.2.3.2 BesturingsmodelHet MCH heeft een gedecentraliseerd besturingsmodel. Bevoegdheden en verantwoordelijkhedenliggen zoveel mogelijk op het niveau waar patiëntenzorg en onderwijs plaatsvinden. Deorganisatiestructuur is flexibel en procesgericht. Medisch specialisten participeren in het managementen zijn daarmee medeverantwoordelijk voor management en organisatie.Op operationeel niveau is elke medewerker en medisch specialist verantwoordelijk voor zijn werk envoor het nemen van initiatieven voor verbeteringen. Op tactisch niveau zijn gemandateerd specialistenen zorgmanagers verantwoordelijk voor coördinatie en aansturing van de afdeling en het signalerenen uitwerken van verbetermogelijkheden. Het duaal management van de vijf patiëntenzorgdivisiesbestaat uit een medisch en een organisatorisch manager. Zij zijn verantwoordelijk voor het aansturenvan de divisie op alle gebieden, zoals HRM, productie, financiën en kwaliteit. Ook pakken zijdivisieoverstijgende vernieuwingen op.2.3.3 MedezeggenschapsstructuurOndernemingsraad (OR)De raad van bestuur voert gestructureerd overleg met de OR over het algemeen beleid en andereonderwerpen waar de OR zich nadrukkelijk op richt en waarover advies en/of instemming noodzakelijkis. In het verslagjaar is onder meer gesproken over de Coöperatie, de samenwerking met hetHagaZiekenhuis op het gebied van topklinische functies, de begroting en jaarrekening. Over devolgende onderwerpen zijn advies- en/of instemmingsaanvragen voorgelegd aan deOndernemingsraad:• projectplan roomservice• projectopdracht Radiotherapie Centrum West• projectopdracht samenwerking Klinisch Chemisch Laboratorium (KCL), MCH enHagaZiekenhuis• diensttijden centrale sterilisatieafdeling (CSA)• benoeming lid raad van bestuur• evaluatie afspraakcentrum• roosterwijziging telecommunicatie• verpleegkundig rekenen• visie op praktijkbegeleiding• samenvoegen inkoop en logistiek• samenwerking Radiotherapie Centrum West• diensttijden dialyse• voorzitter IBC• dienstenstructuur OK’s7

Overleg tussen de OR en de raad van bestuur vindt iedere zes weken plaats. Daarnaast is ertweemaal in de zes weken overleg tussen het Dagelijks Bestuur van de Ondernemingsraad en deraad van bestuur. In december is door een vertegenwoordiging van de Raad van Toezicht deoverlegvergadering bijgewoond.StafbestuurDe raad van bestuur overlegt twee keer per maand met het Stafbestuur over algemeen beleid enactuele onderwerpen die de medische staf aangaan. In het verslagjaar kwamen onder meer devolgende onderwerpen aan bod:• samenwerking binnen de Coöperatie en met het HagaZiekenhuis op het gebied van topklinischefuncties• veiligheidsmanagement• leidraad voor mogelijk disfunctionerende medisch specialisten• Radiotherapie Centrum West• samenwerking KCL, MCH en HagaZiekenhuis• benoeming lid raad van bestuur• ondersteuning wetenschappelijk onderzoek• bedrijfsplan pijnpolikliniek• profielschetsen voor diverse vacatures voor medisch specialisten• kwaliteit en governance• richtlijn besluitvorming behandelingsbeperkingenDaarnaast vergadert de volledige Medische Staf eenmaal per maand in aanwezigheid van de raadvan bestuur.Patiënten Adviesraad (PAR)De PAR heeft een eigen budget en een ambtelijk secretaris, toegekend door het MCH. De PAR isbetrokken bij beleidsonderwerpen als het kwaliteitsbeleid, patiëntveiligheid, begrotingen,reorganisaties, bouw en verbouw.De PAR vergadert maandelijks. Zes maal per jaar is er overleg met de raad van bestuur over actueleonderwerpen. In de vergaderingen waarbij de raad van bestuur niet aanwezig is, informeert desecretaris de PAR over actuele onderwerpen. Hierbij komen ook punten aan de orde die de PARaandraagt. Verder overlegt de PAR vier keer per jaar met de organisatorisch divisiemanagers en tenminste een keer per jaar met de commissie kwaliteit van de Raad van Toezicht.De PAR heeft in 2009 geadviseerd of meegedacht over:• benoeming lid raad van bestuur• samenwerking met HagaZiekenhuis• samenwerking binnen Coöperatie (met name zorginhoudelijke projecten zoals NederlandseObesitaskliniek West, dialyse en intensive care)• kwaliteitsbeleid• veiligheidsmanagement• prestatie-indicatoren• patiënttevredenheidsonderzoek.De PAR heeft ook overleg gevoerd met de nieuwe klachtenfunctionarissen en een aanpassinggesuggereerd in het klachtenreglement over hoorzittingen van de Patiënten KlachtenCommissie.Op verzoek van het ziekenhuis heeft de PAR deelgenomen aan het onderzoek‘Gastvrijheidszorg met Sterren’, waarbij het oordeel van de Cliëntenraad zwaar wordt gewogen. HetMCH heeft van de jury een goede beoordeling gekregen.Het MCH heeft op verzoek van de PAR beleid ontwikkeld voor functieonderscheidende dienstkledingin vier groepen: medisch, verpleegkundig, medisch ondersteunend en facilitair. De nieuwe kleding issinds de tweede helft van 2009 in gebruik. Op advies van de PAR worden daarnaast in 2010 depersoneelspasjes op de kleding aangepast, met duidelijkere functiebenamingen en een beter leesbaarlettertype.Verpleegkundige Adviesraad (VAR)De Verpleegkundige Adviesraad (VAR) adviseert de raad van bestuur over verpleegkundigeonderwerpen. Eens per kwartaal overlegt het VAR-bestuur met de raad van bestuur.8

In het verslagjaar heeft de VAR adviezen uitgebracht over onder meer:• herregistratie wet BIG• verpleegkundig rekenen• landelijke kwaliteitsregeling verpleegkundigen• evidence based practice• methodisch patiëntgericht verplegen• verpleegkundig kwaliteitsbeleid• elektronisch patiëntendossier• ouderenbeleidDaarnaast heeft de VAR zich in 2009 beziggehouden met de volgende activiteiten:• evenement ter gelegenheid van dag van de verpleging, het thema was ethiek.• klankbordgroepbijeenkomsten, zoals over het verpleegkundig kwaliteitsbeleid en herregistratie.• deelname aan stuurgroep patiëntveiligheid2.4 Kerngegevens2.4.1 Kernactiviteiten en nadere typeringHet MCH is een topklinisch ziekenhuis met een belangrijke bovenregionale functie. Daarnaast leidt hetMCH onder meer co-assistenten, arts-assistenten en (leerling) verpleegkundigen op en wordt erwetenschappelijk onderzoek verricht. Om optimaal invulling te geven aan deze kerntaken heeft hetMCH vele samenwerkingspartners (zie paragraaf 2.4.4.).Specialismen en vergunningenOnderstaande tabel geeft de specialismen en de vergunningen van het MCH weer.Specialismen in het MCHAnesthesiologieCardiologieDermatologieGynaecologieHeelkundeICInterne GeneeskundeKaakchirurgieKindergeneeskundeKlinische NeurofysiologieKNOLonggeneeskundeMDLMedische MicrobiologieNeurologieNeurochirurgieNucleaire GeneeskundeOogheelkundeOrthopediePathologiePlastische ChirurgiePsychiatrieRadiologieRadiotherapieReumatologieUrologie9

Vergunningen WBMVTransplantaties: niertransplantatie NeeharttransplantatieNeelongtransplantatieNeelevertransplantatieNeepancreastransplantatieNeetransplanatatie van dunne darmNeehaematopoëtische stamceltransplanatatieNeetransplanatatie van de eilandjes van LangerhansNeeRadiotherapieJaBijzondere neurochirurgieJaHartchirurgie openhartoperatie (OHO) Neeautomatic omplantable cardiovertor defibrillator (AICD)JaritmechirurgieNeepercutane transluminale coronaire angioplastiekJaKlinische genetisch onderzoek enerfelijkheidsadviseringNeeNeonatale intensive careNeeAanwijzingen WBMVPediatrische Intensive CareNeeHemofiliebehandelingNeeTraumazorgSubcentrumLUMCPijnrevalidatie en revalidatietechniekNeeHIV-behandelcentrumJaCochleaire implantatiesNeeUitnameteams en orgaandonatiesNee2.4.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengstenDeze paragraaf bevat informatie over productie, personeel, patiënten en financiën.Kerngegevens capaciteit, personeel en opbrengstenCapaciteitAantal erkende bedden 785waarvan wiegen 14PersoneelAantal personeelsleden in loondienst exclusief medisch specialisten op 31 december 3.045Aantal FTE personeelsleden in loondienst exclusief medisch specialisten op 31 december 2.326Aantal medisch specialisten (loondienst + inhuur + vrij beroep) op 31 december 198Aantal FTE medisch specialisten (loondienst + inhuur + vrij beroep) op 31 december 193Bedrijfsopbrengsten (x € 1.000)Totaal bedrijfsopbrengsten verslagjaar 252.341waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 159.104waarvan overige bedrijfsopbrengsten 93.237Resultaat boekjaarResultaat boekjaar 6.349Gemiddelde wachttijdGemiddelde wachttijd voor opname in 200910,5 dagHet MCH beschikt over 22 behandelplaatsen voor haemodialyse, waarvan twee voor spoedgevallen.Ook beschikt het MCH over vijf lineaire versnellers voor de behandeling van kanker.10

ProductieKlinische productieDe volgende twee tabellen geven de belangrijkste productieparameters weer. Het aantal opnamen pererkend bed is verder gestegen van 34,7 naar 36,1. De opnameduur is in 2009 met 0,2 dagafgenomen, naar een gemiddelde ligduur van 5,3 dag.Vooral de specialismen cardiologie (455 opnamen), heelkunde (596 opnamen), neurologie (230opnamen), kindergeneeskunde (125 opnamen) en gastro-enterologie (229 opnamen) hebbenbijgedragen aan deze stijging van klinische productie. Bij gynaecologie daalde het aantal opnamenmet 988. Oorzaak hiervan is een wijziging in de regelgeving; het aantal behandelde patiënten is nietgedaald.Het aantal dagbehandelingen is met 3,2% gestegen. Dankzij de introductie van de surgicube, eenoperatieunit op de poli oogheelkunde, is het mogelijk geworden om cataractoperaties poliklinisch inplaats van tijdens (zware) dagopnamen uit te voeren. Het aantal dagopnamen is door dezeontwikkeling op oogheelkunde met 558 dagopnamen gedaald. Deze daling zal zich in 2010voortzetten, doordat de surgicube in de loop van 2009 in gebruik is genomen. Ook bij gynaecologie ishet aantal dagopnamen gedaald.Deze dalingen worden gecompenseerd door aanzienlijke stijgingen bij interne geneeskunde (451dagopnamen), longziekten (353 dagopnamen) en het slaapcentrum (138 dagopnamen).Verloop gemiddelde verpleegduur en bedbezettingJaar opnamen dag- verpleeg gemopnamen dagen verpleegduur2000 18.981 12.762 162.955 8,62001 19.264 16.662 153.057 7,92002 20.223 16.808 143.477 7,12003 21.194 17.539 147.049 6,92004 22.243 19.135 148.547 6,72005 22.585 21.025 150.417 6,72006 24.497 21.877 156.271 6,42007 26.162 23.042 151.748 5,82008 27.228 23.169 149.746 5,52009 28.339 23.923 149.766 5,3Poliklinische productieHet aantal eerste polikliniekbezoeken is in 2009 verder toegenomen, met 1,6%. Stijgingen zijnzichtbaar bij cardiologie, orthopedie, oogheelkunde en dermatologie. Alleen bij kaakchirurgie doet zicheen daling voor, vanwege een vacature.De opening van de dialyseafdeling in MCH Antoniushove zorgt voor een groei van het aantalhaemodialyses. Deze groei zal in 2010 doorgaan.11

Ontwikkeling overige productieparametersjaar polibezoeken haemodialyse capd/ ccpd2000 134.408 9.805 7.2082001 145.456 9.302 7.7062002 152.397 10.199 8.3242003 154.652 10.784 11.4062004 157.701 11.001 15.5082005 161.586 11.298 13.1212006 172.081 11.963 13.1582007 175.609 12.201 11.8702008 178.477 12.120 11.8862009 181.277 13.657 11.890Kerncijfers afdeling Spoedeisende HulpMCH MCHTotaalWesteinde AntoniushoveAantal bezoekers (totaal en per locatie) 49.472 21.908 71.380Eerste traumatologische consulten 15.519 6.503 22.022Eerste polikliniekbezoeken 35.240 14.942 50.182Eerste consulten 37.152 15.610 52.762De eerstelijnsproductieOnderstaande tabel geeft de opbrengsten weer van de onderzoeken die het MCH in opdracht van deeerste lijn uitvoert. De opbrengsten voor het Klinisch Chemisch Lab en Medische Microbiologie zijnmet 8,5% gestegen en die van Radiologie met 6,4%.In de eerste maanden van 2009 heeft het MCH nog een beperkt aantal poliklinische bevallingenbegeleid. Met zorgverzekeraars is afgesproken dat het MCH in de rest van 2009 geen poliklinischebevallingen meer doet en deze activiteit aan geboortecentrum Wereld Wonder, een zelfstandigeorganisatie, overlaat.uitgedrukt in geld: 2005 2006 2007 2008 2009centrale afnames laboratoria 403.968 476.314 440.706 417.029 470.259analyse opbrengsten laboratoria 2.672.415 2.432.854 2.935.217 3.286.970 3.566.253opbrengst röntgenonderzoek 1.359.865 1.522.059 1.678.218 1.767.853 1.881.223aantal poliklin. Bevallingen 505 566 525 394 46opbrengst hartfunctie 21.493 27.916 53.772 37.191 32.178opbrengst longfunctie -16.960 - 2.311 130 130opbrengst KNF 250 179 105 81 0opbrengst echografie 2.569 33 243 145 6.270opbrengst gastro-scopieën 116.987 7.751 268.467 48.952 53.822opbrengst functieonderzoeken 158.259 35.879 324.898 86.499 92.399opbrengst poliklinische fysiotherapie 114.864 - 219.358 192.896 259.365opbrengst poliklinische logopaedie 23.936 - 22.845 22.577 29.484opbrengst pathologisch anat.lab. 141.352 123.984 87.952 77.337 92.727opbrengst onderzoek m.b.t. isotopen 3.257 8.941 7.167 8.529 7.30812

Opbrengsten Bijzondere functiesVoor het uitvoeren van een aantal bijzondere functies is een vergunning nodig. Het MCH heeft eenvergunning voor radiotherapie, neurochirurgie, HIV en sinds 2009 voor de cardiologische functies ICDen PCI.Ontwikkeling Radiotherapie2005 2006 2007 2008 2009teletherapie, T1 192 211 152 84 45teletherapie, T2 293 167 193 277 289teletherapie, T3 430 396 341 186 76teletherapie, T4 277 416 450 607 707brachytherapie, B1 16 14 13 18 13brachytherapie, B2 12 23 18 8 44brachytherapie, B3 14 18 16 24 38brachytherapie, B4 2 4 1 3 1brachytherapie, B5 58 55 54 50 40Gewogen T2 1.885 2.110 2.120 2.369 2.482Gewogen B2 541 552 504 504 431Het aantal gewogen T2-behandelingen is in 2009 met 4,7% toegenomen. Het aantal gewogen B2-behandelingen is afgenomen vanwege een daling van het aantal B5-behandelingen. Sinds 2009registreert radiotherapie aan het einde van de behandeling in plaats van aan het begin. Dit is eenlandelijke afspraak, die ertoe leidt dat de groei kleiner lijkt dan deze in werkelijkheid is.Productie HIV2005 2006 2007 2008 2009opnamen 80 110 109 99 154verpleegdagen 1.221 956 829 887 1.538dagverpleging 210 203 188 232 193eerste poli 600 824 885 852 1.041Het afgelopen jaar is de HIV-productie aanzienlijk gegroeid en de gemiddelde ligduur van HIVpatiëntentoegenomen. Er is een relatie tussen de stijging van het aantal eerste polikliniekbezoekenen de groei van het SOA-centrum dat zich sinds enige tijd op het terrein van het MCH bevindt.Productie neurochirurgie2005 2006 2007 2008 2009opnamen 1.100 1.349 1.654 1.756 1.816verpleegdagen 9.090 10.612 12.311 12.484 11.580dagverpleging 60 78 97 128 178eerste poli 2.012 2.448 2.763 2.835 3.236De klinische productie van neurochirurgie is met 3,4% gestegen, terwijl de gemiddelde verpleegduurgelijktijdig daalt. Ook het aantal eerste polikliniekbezoeken is met 14% gestegen.Productie ICD en PCISinds 2009 heeft het MCH een vergunning om ICD-implantaties te verrichten en te dotteren. In 2009heeft het MCH 133 ICD-implantaties gedaan. In 2010 zullen dat er naar verwachting ongeveer 150zijn. In november 2009 is het MCH gestart met PCI, met 48 PCI-behandelingen in de laatste tweemaanden. Dat zullen er in 2010 naar verwachting ongeveer 500 zijn.13

2.4.3 WerkgebiedenHet MCH levert in MCH Antoniushove en MCH Westeinde zeven dagen per week 24-uurszorg voorpatiënten in de directe verzorgingsgebieden. Voor een groot deel is dat algemene ziekenhuiszorg, diebijzonder is vanwege het grote aantal nationaliteiten in het directe verzorgingsgebied in MCHWesteinde. Dat is van invloed op de zorgvraag. Zo is bekend dat Hindoestanen vaker diabetesmellitus hebben. En dat hepatitis B vaker voorkomt bij Chinese bevolkingsgroepen. Om bij dezelaatste groep eerder een diagnose te kunnen stellen en hen zonodig snel te kunnen behandelen,werkt het MCH nauw samen met onder meer GGD Den Haag, het Nederlands Vaccin Instituut en eenaantal Chinese welzijnsorganisaties.Het verzorgingsgebied voor de speerpunten – neurologie/neurochirurgie, oncologie en acute zorg - isbovenregionaal. Alle specialismen of disciplines, verwant aan de drie speerpunten, zoalsradiotherapie, spoedeisende hulp en intensive care zijn sterk ontwikkeld. In het verslagjaar heeft hetMCH in zijn vernieuwde strategie aangegeven dat alle niet-algemene ziekenhuiszorg bij moet dragenaan de speerpunten en/of financieel rendabel moet zijn.2.4.4 SamenwerkingsrelatiesEen topklinisch ziekenhuis als het MCH heeft veel contacten met diverse organisaties, instellingen,toeleveranciers en financiers.Met de volgende partners wordt structureel samengewerkt:CoöperatieHet MCH is in 2007 onder de naam ‘Coöperatie’ een samenwerkingsverband aangegaan met het Bronovoziekenhuis in Den Haag, ‘t Lange Land Ziekenhuis in Zoetermeer en het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda. In2008 is de Coöperatie formeel opgericht. Het doel van de samenwerking is het doorvoeren van belangrijkeverbeteringen op drie vlakken:- vernieuwen van de zorgverlening;- verbeteren van de patiëntenzorg;- vergroten van de efficiëntie.In 2009 is in coöperatieverband onder meer het volgende gerealiseerd:1) De dialyseafdeling in MCH Antoniushove is geopend. Patiënten in het verzorgingsgebied vanMCH Antoniushove en het Bronovo ziekenhuis kunnen hierdoor dichter bij huis terecht voorhun behandeling. De wachtlijsten voor behandeling zijn daarmee verdwenen.2) De Nederlandse Obesitas Kliniek West (NOK West) heeft haar deuren in MCH Antoniushovegeopend. Sinds augustus 2009 worden patiënten met ernstig overgewicht hier behandeld. DeNOK West is opgericht door de Coöperatie, de chirurgen van het MCH en het Groene HartZiekenhuis, en de Nederlands Obesitas Kliniek. De behandeling bestaat uit een combinatievan een chirurgische ingreep en begeleiding bij leefstijlverandering.3) Het Groene Hart Ziekenhuis heeft in 2009 een PET/CT-scan aangeschaft, waarvan ook deandere drie ziekenhuizen gebruikmaken. Hierdoor wordt de capaciteit maximaal benut.4) Met inzet van betrokken specialisten en bestuurders is in 2009 de IC-organisatie van startgegaan die voldoet aan de laatste normen van IGZ.5) Op het gebied van efficiënter organiseren van bijvoorbeeld inkoop en salarisadministratie isvooruitgang geboekt. Zie ook paragraaf 4.5.1 Personeelsbeleid.Groene Hart ZiekenhuisIn 2006 heeft het MCH met het Groene Hart Ziekenhuis het Landsteiner Instituut opgericht, voor deondersteuning van opleiding, ontwikkeling en wetenschap in beide ziekenhuizen. De coördinatie vanactiviteiten vindt vaak plaats op lokaal niveau. Nieuwe activiteiten, bijvoorbeeld meer ondersteuningvan medische opleidingen, wetenschap en managementopleidingen, worden in samenwerkingontwikkeld. Zie ook paragraaf 4.5.3, ‘Opleiding, ontwikkeling en wetenschap’.HagaZiekenhuisHet MCH is met het HagaZiekenhuis voorbereidingen aan het treffen voor samenwerking op devolgende topklinische functies: neurochirurgie en specialistische kindergeneeskunde. Het bundelenvan de krachten moet leiden tot optimaliseren van de kwaliteit van zorg. In 2008 is eenintentieverklaring getekend en zijn vier projectgroepen aan de slag gegaan om de samenwerking opbovenstaande functies nader uit te werken.14

Op het gebied van radiotherapie bestaat al een samenwerking. In het verslagjaar zijn afsprakengemaakt over de bundeling van de activiteiten van radiotherapie. Hiertoe is hetsamenwerkingsverband Radiotherapie Centrum West van start gegaan.Ook op het gebied van cardiochirurgie is al langer een intensieve samenwerking. Het MCH heeft in2009 van het ministerie van VWS een vergunning voor ICD’s en PCI’s ontvangen.Ook heeft het MCH in 2009 een intentieverklaring met het HagaZiekenhuis en de stichting RegionaleTrombosedienst ’s Gravenhage en omstreken ondertekend om activiteiten voorlaboratoriumdiagnostiek samen te voegen in het samenwerkingsverband Lab West.VerwijzersIn het verslagjaar organiseert het MCH een aantal activiteiten voor huisartsen. In MCH Antoniushoveheeft iedere maand een succesvolle nascholing plaatsgevonden over onderwerpen als rugklachten(hernia), knieklachten en infectieziekten. In MCH Westeinde is in november een grote nascholinggeorganiseerd over huidkanker. De ‘Van Arts tot Arts Studiedagen’ (tweedaagse nascholing) inBrussel waren ook in 2009 een succes. Centraal stonden morbide adipositas, slaapstoornissen eneen skills lab voor praktijkoefeningen.LUMCHet MCH is als opleidingsziekenhuis aangesloten bij de Onderwijs- en Opleidingsregio (OOR) van hetLeids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Het LUMC en het MCH hebben de afgelopen jarendiverse samenwerkingsovereenkomsten gesloten voor het opleiden van artsen tot medisch specialist.Een groot aantal vakgroepen verzorgt voor basisartsen een (deel van de) medisch-specialistischeopleiding.De volgende specialismen hebben een opleidingserkenning voor het opleiden van medischspecialisten: anesthesiologie, chirurgie, dermatologie, gynaecologie, interne geneeskunde, keel-,neus- en oorheelkunde, neurochirurgie, neurologie, oogheelkunde, orthopedie, pathologie, radiologie,radiotherapie, en revalidatiegeneeskunde in samenwerking met Sophia Revalidatie. De opleiding totneurochirurg is nieuw; in het verslagjaar is in samenwerking met het LUMC hiermee begonnen.Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ)Het MCH is als topklinisch ziekenhuis aangesloten bij de stichting Samenwerkende TopklinischeopleidingsZiekenhuizen. De 27 leden van de STZ bieden topklinische patiëntenzorg en verzorgenmedisch-specialistische opleidingen, opleidingen verpleegkunde en verpleegkundig-specialistische,paramedische en medisch-ondersteunende opleidingen. Zij initiëren en participeren in toegepastwetenschappelijk onderzoek en vormen een te onderscheiden groep ziekenhuizen tussen dealgemene ziekenhuizen en de umc’s.Verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorgHet MCH werkt ook structureel samen met verpleeg- en verzorgingshuizen en de thuiszorg. Over deverwijzing van een aantal patiëntengroepen zijn er afspraken met een aantal zorgorganisaties, zoalsMechropa, Florence en Meavita. De afspraken richten zich ook op service en kwaliteit voor de patiënt.Stichting Transmurale Zorg Den Haag en omstrekenBij dit samenwerkingsverband zijn naast het MCH ook het HagaZiekenhuis, ziekenhuis Bronovo,revalidatiecentrum Sophia Revalidatie, thuiszorg en verpleeg- en verzorgingshuizen van Florence enMeavita betrokken, evenals de huisartsenkring in de Haagse regio. Doel is het bevorderen van desamenhang in zorg in de Haagse regio. Een belangrijk project is de regionale afstemming over dedigitale uitwisseling van patiëntgegevens. In 2009 is een belangrijke stap gezet met de afronding vande aanbesteding voor een regionaal schakelpunt. Voor de coördinatie van de ICT-activiteiten en deaanbesteding is een aparte stichting opgericht. Zie ook paragraaf 4.4.4VerzekeraarsHet vrij onderhandelbare gedeelte van de ziekenhuiskosten (de DBC's in het B-segment) is in 2009uitgebreid naar 34%. Het belang van de onderhandelingen over het B-segment is daarmeetoegenomen.In 2008 is het kapitaallastenregime ingrijpend gewijzigd. Ziekenhuizen zijn vanaf 2008 risicodragendvoor de kapitaallasten in het B-segment. Het MCH heeft bij overheid en verzekeraars aangedrongen15

op versneld afboeken van de bouwkosten uit voorafgaande jaren, zodat deze lasten deziekenhuisexploitatie en de marktpositie van het MCH in de komende jaren niet belemmeren. De doorde NZA voorgestelde landelijke oplossing voor deze overgangsproblematiek is voor dezorgverzekeraars niet acceptabel gebleken, omdat zij van mening zijn dat de overheid met eenoplossing moet komen. Helaas is er in 2009 nog weinig duidelijkheid over dit dossier gekomen.Door alle onzekerheden over de kapitaallasten zijn de onderhandelingen over het B-segment pas laatop gang komen. De contractering is pas in het vierde kwartaal afgerond. Het aantal zorgverzekeraarswaarmee het MCH onderhandelt is afgenomen door de vorming van landelijke inkoopcombinaties.Banken / WaarborgfondsDoor toenemende professionalisering van het ondernemerschap in de zorg neemt het belang vanbanken toe en zijn zij steeds belangrijkere ‘stakeholders’. Het MCH is aangewezen op banken voor definanciering van moderne, kwalitatief hoogwaardige ziekenhuisvoorzieningen. In het verleden was eengarantie van de staat hiervoor voldoende. Nu moet het MCH op basis van zijn prestaties definanciering rond zien te krijgen. Continuïteit, vertrouwen en een solide financiële positie zijn hierbijbelangrijke uitgangspunten.Het MCH is deelnemer in het Waarborgfonds voor de Zorgsector om zonodig aanvullendegaranties te kunnen verstrekken aan banken bij financiering. Ook voor het Waarborgfonds zijncontinuïteit, vertrouwen en een solide financiële positie van het MCH belangrijke uitgangspunten omborg te kunnen staan.16

3 Bestuur, toezicht, bedrijfsvoering en medezeggenschapDe Raad van Toezicht houdt integraal toezicht op het beleid van de raad van bestuur en toetst of er inhet beleid en de uitvoering daarvan evenwicht is tussen het organisatiebelang en de maatschappelijkefunctie van de zorginstelling. De Raad van Toezicht, die op enige afstand van de organisatie staat,bestaat op 31 december 2009 uit zeven leden.3.1 Normen voor goed bestuurDe Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) heeft eind 2009 een zorgbrede governancecodevastgesteld, waarin aanbevelingen zijn opgenomen voor toezichthouders in de gezondheidszorg. Decode is ingegaan per 1 januari 2010.De Raad van Toezicht onderschrijft de uitgangspunten van de zorgbrede governancecode en acht decode van groot belang. De Raad van Toezicht onderkent specifiek drie elementen in de governance:normen en waarden, best practices en transparantie, en het afleggen van verantwoording en uitleggenwat je doet, gedaan hebt of zult gaan doen. Op één aspect wijkt de Raad van Toezicht af van degovernancecode, te weten de benoemingsperiode van de Raad van Toezichtleden. In de code isopgenomen dat een lid van de Raad van Toezicht maximaal twee maal voor een periode vanmaximaal vier jaar zitting kan hebben in de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht van het MCH ishet eens met de strekking van de code, maar heeft de periode aangepast tot maximaal drie maal vooreen periode van vier jaar. De Raad van Toezicht is van mening dat de bij de leden opgebouwdeexpertise zo behouden en optimaal ingezet wordt.In december 2009 is de concept-klokkenluidersregeling besproken met de Raad van Toezicht. Naadvisering door de interne gremia zal de regeling begin 2010 worden vastgesteld.Met de Raad van Toezicht is afgesproken dat het risicomanagementsysteem in 2010 aangescherptzal worden, met aandacht voor de risico’s van de deelnemingen. Dit zal tweemaal per jaargeagendeerd worden bij het audit-committee evenals bij de Raad van Toezicht.3.2 Raad van bestuurDe heer Van der Meer heeft het MCH per 1 maart 2009 verlaten en is zodoende afgetreden alsvoorzitter van de Raad van bestuur. De heer Geerlings is per 1 februari 2009 benoemd tot voorzittervan de raad van bestuur. Per 1 juni 2009 is de heer Evers benoemd tot lid van de raad van bestuur.De onderlinge taakverdeling is vastgelegd in het reglement raad van bestuur en in de tabel op pag 17is een overzicht van de verdeling van aandachtsgebieden opgenomen. Het reglement en de verdelingvan aandachtsgebieden is goedgekeurd door de Raad van Toezicht.Samenstelling raad van bestuurNaam Bestuursfunctie NevenfunctiesDrs. W. Geerlings Lid raad van bestuur (tot 01-02-2009)Zie websiteVoorzitter raad van bestuur (per 01-02-2009)Drs. P.E. van der Meer MBA Voorzitter raad van bestuur (tot 01-02-2009) Zie websiteDrs. C.J.M.H.J. Evers RA Lid raad van bestuur (per 01-06-2009) Zie websiteVerdeling van aandachtsgebiedenDe raad van bestuur is gezamenlijk integraal verantwoordelijk voor de strategie, organisatie enbedrijfsvoering van het MCH. De leden van de raad van bestuur hebben de aandachtsgebiedenverdeeld. In de praktijk is de betreffende bestuurder het primaire aanspreekpunt voor een divisie ofgremium. Afhankelijk van de aard of het belang van het onderwerp worden activiteiten gezamenlijk ofdoor een andere bestuurder opgepakt. Zie bijlage 8.2 voor het complete overzicht van deaandachtsgebieden.17

De nevenfuncties van de raad van bestuur worden jaarlijks besproken met de remuneratiecommissie,in het kader van de jaarbeoordeling. Hierbij wordt naast eventuele belangenverstrengeling ookgekeken naar benodigde tijdsinvestering. Verzoeken voor het aanvaarden van een nevenfunctiegedurende het verslagjaar worden besproken met de collega bestuurder en de voorzitter van de Raadvan Toezicht.Beoordeling/bezoldigingHet functioneren van de raad van bestuur, als geheel en voor de individuele leden, komt ten minsteeen keer per jaar aan de orde in het jaargesprek. Voor het gesprek met de remuneratiecommissieschrijven de leden van de Raad van bestuur een zelfevaluatie. In het kader van het jaargesprek metde raad van bestuur heeft de remuneratiecommissie van de Raad van Toezicht een gesprek met devoorzitter van de medische staf, de voorzitter van de ondernemingsraad, de voorzitter van depatiëntenadviesraad en een lid van het management. De conclusies uit het jaargesprek met deremuneratiecommissie worden voor de raad van bestuur individueel vastgelegd.Als uitgangspunten voor de bezoldiging van de raad van bestuur zijn gehanteerd: de aard van defunctie, de gewenste kwaliteit van de bestuurders, de omvang van de raad van bestuur en dewerkdruk, de ontwikkeling naar marktwerking, marktconformiteit en een element van prestatiebeloning(variabele beloning). Dat laatste was al gebruikelijk bij het MCH. Jaarlijks worden in overleg met deraad van bestuur doelstellingen vastgesteld in de categorieën financieel, personeel en organisatie,medisch/kwaliteit en persoonlijk functioneren. Aan het eind van het jaar doet de raad van bestuurschriftelijk verslag van de bereikte resultaten. Na kennisname van dat verslag besluit de Raad vanToezicht over het toekennen van het variabele deel van de beloning. De doelstellingen voor 2009 zijnvoor de bestuurders naar het oordeel van de Raad van Toezicht geheel bereikt, op grond waarvan hijde variabele beloning heeft toegekend. Voor de heer Evers is dit gebeurd naar rato van zijndienstverband bij het MCH. De gegevens over de bezoldiging van de raad van bestuur en Raad vanToezicht zijn opgenomen in het financiële deel van dit verslag.Beloningscode bestuurders in de zorgPer 1 september 2009 is de beloningscode bestuurders in de zorg van kracht (BBZ). De Raad vanToezicht beschouwt deze code als richtinggevend voor het MCH. Uitgangspunt is dat nieuwearbeidsovereenkomsten worden afgesloten op basis van deze nieuwe code. Voor de reedsgecontracteerde bestuurders geldt dat de bestaande arbeidsovereenkomsten op basis van hetgeldende arbeidsrecht worden gerespecteerd, tenzij de partijen overeenkomen dearbeidsvoorwaarden aan te passen. Eind 2009 heeft er overleg plaatsgevonden tussen deremuneratiecommissie en de Raad van bestuur over de consequenties van deze nieuwe regeling. Inhet kader hiervan is uitgewerkt hoe de honorering van de raad van bestuur zou zijn op basis van denieuwe regeling.Ten aanzien van het vaststellen van de functiezwaarte heeft de Raad van Toezicht dereferentiewaarden voor topklinische opleidingsziekenhuizen uit de code gevolgd. Voor impact(geografisch gebied) is er geen referentiescore. Hiervoor is op basis van de code één punt toegekendop basis van de volgende score-toelichting uit de code: ‘in grote steden (boven de 100.000 inwoners)mag (zeker als de gemeente een samenwerkingsverband met omliggende gemeenten heeft en beleidop de regio is gericht) regionaal worden gescoord’. Ten aanzien van media-exposure is de Raad vanToezicht van de referentiescore afgeweken. De Raad van Toezicht heeft hiervoor twee puntentoegekend (in plaats van één punt in de referentiescore) op basis van de volgende scoretoelichting uitde code: ‘er is zeer regelmatig (maandelijks of vaker) uitgebreide media-aandacht voor de normaledagelijkse bedrijfsvoering danwel voor de gang van zaken in de zorginstelling. Bestuur en/ofmedewerkers worden met grote regelmaat door de media bevraagd.’Op basis van de code heeft de Raad van Toezicht ten aanzien van de omgevings- en risicofactorenhet opslagpercentage bepaald (maximaal 30%). De Raad van Toezicht heeft voor de vijf in de codegenoemde markten beoordeeld hoe groot de omgevings- en risicofactoren zijn. Op basis hiervan heeftde Raad van Toezicht besloten dat de opslag 30% bedraagt.Resumerend is voor de salarisschaal categorie I van toepassing met een opslagpercentage van 30%.Deze uitwerking van de remuneratiecommissie is voorgelegd aan de Raad van Toezicht in januari2010. Op basis van de uitwerking heeft de Raad van Toezicht geconcludeerd dat de huidigehonorering van de raad van bestuur past binnen principes van de Beloningscode Bestuurders in deZorg.18

In de salarisschalen van de Beloningscode zijn de werkgeversbijdrage pensioen, dewerkgeversbijdrage sociale lasten en de onkostenvergoeding niet opgenomen. In de jaarrekening zijndeze bedragen wel opgenomen, in de paragraaf ‘bezoldiging bestuurders en toezichthouders’.De vertrekregeling van de bestuurders is conform de Beloningscode bestuurders in de zorg.De Raad van Toezicht heeft na overleg met de raad van bestuur besloten om de bestaandearbeidsvoorwaarden te respecteren en te continueren in 2010.3.3 ToezichthoudersSamenstellingDe Raad van Toezicht bestaat per 31 december 2009 uit zeven leden. De heer Van Besouw is per 27mei 2009 afgetreden als voorzitter, waarna de heer Holtslag voor die functie is benoemd. De Raadvan Toezicht heeft besloten om geen vacature voor een lid open te stellen na het aftreden van de heerVan Besouw. De Raad heeft op basis van de profielschets en de aanwezige expertise van de ledengeconcludeerd dat de diverse aandachtsgebieden in voldoende mate vertegenwoordigd zijn.Taken en werkwijzeDe taken en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten van het MCH. Dewerkwijze is nader uitgewerkt in het Reglement Raad van Toezicht. Het reglement omschrijft detoezichthoudende rol van de Raad en de wijze waarop verantwoording wordt afgelegd. Verder bevathet reglement het profiel van de leden van de Raad van Toezicht, de overlegstructuur, benoemingsproceduresen zittingstermijnen, onafhankelijkheid, vergoedingen en de verhouding met de Raad vanbestuur. De Raad van Toezicht heeft uit zijn midden een governance commissie, een audit committee,een remuneratiecommissie en een commissie kwaliteit benoemd en evalueert jaarlijks zijnfunctioneren.Daarnaast heeft de Raad van Toezicht een reglement Raad van bestuur vastgesteld met daarbij dejaarprocedure voor de beoordeling van de Raad van bestuur en de verdeling van aandachtsgebieden.De taakverdeling Raad van bestuur is in de vergadering van september vastgesteld, in vervolg op debenoeming van de heer Evers als lid van de Raad van bestuur per 1 juni 2009. De statuten,reglementen, jaarprocedure en het rooster van aftreden zijn gepubliceerd op de website van het MCH.Om het werk en de besluitvorming voor te bereiden, zijn er uit het midden van de Raad van Toezichtcommissies ingesteld. AuditcommitteeHet audit committee bespreekt de jaarrekening in het voorjaar en de begroting in het najaar metde Raad van bestuur en doet daarmee voorbereidend werk voor de Raad van Toezicht.Daarnaast worden de managementrapportages van de accountant besproken in het auditcommittee. Tevens zijn onderwerpen als beleidskader risico-analyse en de uitwerking van derisico-analyse ter voorbereiding besproken in het audit committee. De accountant is aanwezig bijde vergaderingen van het auditcommittee en ook bij de bespreking van de jaarrekening in devergadering van de Raad van Toezicht. Governance commissieIn 2006 zijn de statuten en reglementen van het MCH (de Holding) geactualiseerd. Op basishiervan zijn op 26 september 2006 de herziene statuten gepasseerd, reglementen opgesteld enaangepast en de juridische structuur van de MCH-holding inzichtelijk gemaakt. In 2007 zijn dewerkzaamheden van de commissie op dit gebied afgerond. De evaluatie van de reglementen vindtin 2010 plaats in het kader van de jaarlijkse evaluatie van de Raad van Toezicht. De commissiekomt desgewenst bijeen om, mede in het licht van landelijke ontwikkelingen en wet- enregelgeving, te bezien of aanpassing noodzakelijk is van de statuten, reglementen en werkwijzevan de Raad van Toezicht RemuneratiecommissieDe remuneratiecommissie doet voorstellen aan de Raad van Toezicht voor het bezoldigingsbeleidvan de Raad van bestuur. Daarnaast heeft de remuneratiecommissie een belangrijke rol in dejaarlijkse beoordeling van het functioneren van de Raad van bestuur. De werkwijze is vastgelegdin een door de Raad van Toezicht vastgestelde jaarprocedure. Commissie kwaliteit19

De commissie kwaliteit is in het bijzonder betrokken bij onderwerpen op het gebied van kwaliteit,veiligheid en gezondheidsrecht. De commissie heeft eens per jaar overleg met dePatiëntenadviesraad en met de medewerkers van de afdeling Klachten en Gezondheidsrecht.Tevens wordt met de Raad van bestuur het verslag van de MIP-commissie besproken. Decommissie rapporteert aan de Raad van bestuur en in de vergadering van de Raad van Toezicht.Vergaderingen en informatievoorzieningIn het verslagjaar kwam de Raad van Toezicht zeven maal bijeen. Alle overleggen van de Raad vanToezicht hebben plaatsgevonden in aanwezigheid van de Raad van bestuur. Over de benoeming vande heer Evers heeft deels besloten overleg plaatsgevonden. Ook de evaluatie van de Raad vanToezicht was een besloten overeenkomst. Het overleg met het Stafbestuur heeft in het verslagjaartweemaal plaatsgevonden, voorafgaand aan een reguliere Raad van Toezicht-vergadering. In ditoverleg zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest: individueel functioneren medischspecialisten (IFMS), leidraad mogelijk disfunctionerende medisch specialisten, samenwerking met hetHagaZiekenhuis en de Coöperatie, opleiding en onderzoek, zelfstandige initiatieven van medischspecialisten verbonden aan het MCH en governance en kwaliteit van zorg.Een vertegenwoordiging van de Raad van Toezicht heeft in het verslagjaar de overlegvergadering vande bestuurder met de Ondernemingsraad bijgewoond. Naast de algemene agendapunten van deoverlegvergadering is in deze vergadering wat uitgebreider gesproken over de vacatures in en deverkiezingen van de Ondernemingsraad, evenals over kwaliteit van zorg.De kwaliteitscommissie van de Raad van Toezicht heeft een overleg gehad met dePatiëntenadviesraad en de voorzitter Raad van bestuur op basis van het jaarverslag van dePatiëntenadviesraad. De kwaliteitscommissie heeft een aparte bijeenkomst gehad met de Raad vanbestuur en de medewerkers van de afdeling kwaliteit en veiligheid en een lid van het Stafbestuur metkwaliteit en veiligheid als aandachtsgebied. Hierbij is de kwaliteitscommissie nader geïnformeerd en isgediscussieerd over de ontwikkelingen en activiteiten van het MCH op het gebied van kwaliteit enveiligheid. Daarnaast heeft de kwaliteitscommissie Raad van Toezicht overleg gehad met de Raadvan bestuur en de medewerkers van de afdeling klachten en gezondheidsrecht op basis van hetjaarverslag van deze afdeling. In dit overleg is ook gesproken over het jaarverslag van de commissieMelding Incidenten Patiëntenzorg.In juni vond een themabijeenkomst plaats. In deze vergadering stonden twee onderwerpen centraal:de gelieerde entiteiten van het MCH in het licht van de meerwaarde voor het MCH en governance enkwaliteit en governance in het licht van het door de RVZ uitgebrachte rapport.Tijdens de reguliere vergaderingen van de Raad van Toezicht kwamen onder meer de volgendeonderwerpen aan de orde:• Vacature, werving en benoeming lid Raad van bestuur• Kapitaallasten en asbestproblematiek• Managementrapportage• Samenwerking met HagaZiekenhuis op het gebied van topklinische functies• Samenwerking binnen de Coöperatie- Goedkeuring oprichting Nederlandse Obesitas Kliniek West en deaandeelhoudersovereenkomst• Goedkeuring samenwerking met afdeling radiotherapie HagaZiekenhuis in RadiotherapieCentrum West• Beleid voor zelfstandige initiatieven van medisch specialisten• HRM-beleid• Medewerkerstevredenheidsonderzoek• Vaststelling taakverdeling Raad van bestuur• Analyse van het aantal FTE’s in relatie tot de productie• Regionale ICT (goedkeuring oprichting RSO)• Goedkeuring oprichting Diagnostisch Centrum Voorschoten• Goedkeuring jaarverslaglegging en jaarrekening 2008• Goedkeuring begroting 2010• Beleid en activiteiten op het gebied van kwaliteit en veiligheid• Klokkenluidersregeling20

De onderwerpen financiën, samenwerking met het HagaZiekenhuis en de Coöperatie en schriftelijkemededelingen van de Raad van bestuur staan altijd op de agenda tijdens Raad van Toezichtvergaderingen.In de schriftelijke mededelingen staan de actuele ontwikkelingen van het MCH op hetgebied van organisatie, medische en verpleegkundige aspecten, kwaliteit en algemene onderwerpenzoals ‘het MCH in het nieuws’. Over belangrijke zaken wordt de voorzitter en/of de voltallige Raad vantoezicht tussentijds geïnformeerd.Functioneren van de Raad van ToezichtDe Raad van Toezicht streeft naar een optimaal functioneren van de Raad. De Raad is zosamengesteld dat de leden onafhankelijk en kritisch kunnen opereren, zowel onderling als tenopzichte van de Raad van bestuur. Van de leden van de Raad van Toezicht wordt verwacht dat zezich voortdurend verdiepen in de ontwikkelingen in en rond de organisatie en dat ze maatschappelijkactief zijn. Een profiel van de Raad van Toezicht staat op de MCH-website. De Raad van Toezichtvergaderingenen de commissievergaderingen hebben een goede opkomst.In januari 2009 heeft de Raad van Toezicht zijn functioneren geëvalueerd. Op basis hiervan isgeconcludeerd dat de in het profiel vastgestelde benodigde expertise ruimschoots aanwezig is in deRaad van Toezicht. Op basis van de evaluatie zijn onderwerpen benoemd, te weten financiën enkwaliteit en veiligheid, waarover de Raad van Toezicht uitgebreider geïnformeerd wil worden door deRaad van bestuur. Hieraan is vervolg gegeven in de agenda van de Raad van Toezicht-vergadering.De Raad van Toezicht heeft besloten om de honorering van de Raad niet aan te passen; deze sluitaan bij de NVTZ-regeling.In het verslagjaar is mevrouw Wortmann voor een periode van vier jaar herbenoemd als lid van deRaad van Toezicht. Conform de gangbare procedure heeft voorafgaand aan het voorstel totherbenoeming een evaluatiegesprek plaatsgevonden met haar en de voorzitter en vice-voorzitter vande Raad van Toezicht en de Raad van bestuur.Samenstelling Raad van ToezichtNaam Aandachtsgebied hoofd- en nevenfunctiesdrs. P.P.J.J.M. van Besouw, Remuneratiecommissie Zie websitevoorzitter tot 27-05-2009 Governance Commissiemevr. N. Albayrak-Temur, Commissie kwaliteitZie webistelidM.L.M. Brabers RA, lid Audit Committee Zie websitedrs. J.W. Holtslag,Audit CommitteeZie websitelid tot 27-05-2009voorzitter per 27-05-2009mr. E. Kist, vice-voorzittermevr. prof. dr. C.C.E. Koning,lidmevr. dr. ir. C.A. Vietsch, lidRemuneratiecommissieGovernance CommissieCommissie kwaliteitAudit CommitteeGovernance CommissieZie websiteZie websiteZie websitemevr. prof. mr. S.F.M.Wortmann, lidCommissie kwaliteitZie website21

Rooster van aftredenDatum van toetreden DatumeerstvolgendeherbenoemingDatum verstrijkendrie termijnenAlbayrak 01-11-2007 01-11-2011 01-11-2019Van Besouw 01-01-2003Brabers 01-01-2004 01-01-2012 01-01-2016Holtslag 01-11-2007 01-11-2011 01-11-2019Kist 01-09-2004 01-09-2012 01-09-2016Koning 01-01-2003 01-01-2011 01-01-2015Vietsch 01-01-2003 01-01-2011 01-01-2015Wortmann 31-05-2005 31-05-2013 31-05-20173.4 BedrijfsvoeringPlanning- en controlcyclusIn 2009 was de meerjarenstrategie ‘Zorg met Passie II’ voor het eerst van kracht. Afgeleid hiervan zijnongeveer 80 doelen vastgesteld, die in het verslagjaar en de jaren erna gerealiseerd worden. Tijdenskwartaaloverleggen bespreekt de Raad van bestuur de voortgang ervan met het divisiemanagement,de voorzitter van het Stafbestuur en het management van de ondersteunende zorgbedrijven. Over destand van zaken wordt gerapporteerd en waar nodig wordt bijgestuurd.Op basis van ‘Zorg met Passie II’ zijn in 2009 de eerste analyses gemaakt van het rendement vanbepaalde activiteiten. Dit heeft geleid tot maatregelen om het kostenniveau van activiteiten verder terugte dringen. Dit is vastgelegd in de begroting van 2010.In 2009 hebben de divisies en de Raad van bestuur maandelijks met elkaar gesproken over devoortgang van het beleid en de ontwikkeling van de omzet in relatie tot de kosten. In kwartaaloverleggenis het integrale resultaat van het MCH besproken tussen Raad van bestuur en management van deondersteunende bedrijven en divisies.In de tweede helft van 2009 is door de divisies en ondersteunende bedrijven een begroting opgesteld opbasis van het beleid. Deze begrotingen zijn geanalyseerd en aangescherpt tijdens gesprekken tussenhet management van de divisies en Planning en Control. Vervolgens zijn ze in de maanden oktober ennovember met de Raad van bestuur besproken. In december is de vastgestelde begroting goedgekeurddoor de Raad van Toezicht.3.5 Patiënten Adviesraad (PAR)Informatie over de PAR staat in paragraaf 2.3 ‘Structuur van het concern’, onder‘Medezeggenschapsstructuur’.3.6 Ondernemingsraad (OR)Informatie over de OR staat in paragraaf 2.3 ‘Structuur van het concern’, onder‘Medezeggenschapsstructuur’.3.7 Vereniging Medische Staf (VMS)De Vereniging Medische Staf (VMS) van het MCH telt in 2009 gemiddeld 190 leden. Alle medischspecialisten met een toelatingsovereenkomst of dienstverband volgens de ArbeidsvoorwaardenMedisch Specialisten (AMS) zijn lid van de VMS, evenals de apothekers van de Apotheek HaagseZiekenhuizen, de psychologen en de klinisch fysici van het MCH. Het Stafbestuur (SB) van de VMSbehartigt de inhoudelijke belangen van alle leden en van de staf in zijn geheel binnen deziekenhuisorganisatie. Daarnaast is er een Koepel van vrijgevestigde specialisten, die de financiëlebelangen van deze groep specialisten behartigt.22

Het SB is gesprekspartner voor de Raad van bestuur voor beleidskwesties die direct of indirectbetrekking hebben op patiëntenzorg of op de ontwikkelingen van het ziekenhuis. Het SB geeftgevraagd en ongevraagd advies aan Raad van bestuur en management.Het SB is nauw betrokken bij de bestuurlijke en inhoudelijke ontwikkeling van de Coöperatie. Hierbinnen functioneert een zogenaamd Stafberaad, waarin het SB met twee leden zitting heeft. HetStafberaad is het adviesorgaan van het bestuur van de Coöperatie. Het SB is ook betrokken geweestbij het totstandkomen van de samenwerkingsverbanden met het HagaZiekenhuis op het gebied vanneurochirurgie, chirurgie, specialistische kindergeneeskunde, radiotherapie en de klinisch-chemischelaboratoria. Dat heeft inmiddels geleid tot het samenwerkingsverband Radiotherapiecentrum West, datbestaat uit de afdelingen radiotherapie van het MCH en het HagaZiekenhuis, en tot het voorgenomenbesluit om één laboratoriumorganisatie te vormen, bestaande uit het Klinisch Chemisch Laboratoriumvan het MCH, het Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium van het HagaZiekenhuis en destichting Regionale Trombosedienst ’s Gravenhage en omstreken.In het eigen ziekenhuis is het SB namens de medisch specialisten betrokken geweest bij de invullingvan de vacature voor lid van de Raad van bestuur. Het SB neemt actief deel aan de ontwikkeling vaneen multidisciplinaire zorgketen voor oncologische patiënten. De Oncologiecommissie wordt voor eengroot deel bemand door stafleden en voorgezeten door een medisch specialist. In de het crisisteam,dat werd opgericht om de dreiging van de verwachte Mexicaanse grieppandemie het hoofd te bieden,zaten specialisten uit vier verschillende disciplines. Voor de samenhang tussen ziekenhuis enIntensive Care (IC) is een zorgbeleidsplan ontwikkeld en is begonnen met het vaststellen van SLA’stussen de IC-afdeling en de verschillende omringende specialismen.Het SB en de Raad van bestuur hebben gezamenlijk de procedure ontwikkeld hoe om te gaan met(mogelijk) disfunctionerende medisch specialisten. Deze gaat verder dan de modelrichtlijn van deOrde van Medisch Specialisten. Het document beschrijft onder andere een verantwoordelijkheid vande maatschap of vakgroep waartoe de (mogelijk) disfunctionerende specialist behoort, en een actievedeelname van de maatschap aan het proces. De stafvoorzitter is intensief betrokken geweest bij hetdisfunctioneringstraject van één van de specialisten.Binnen de Medische Staf is een uitgebreide discussie gestart over de manier waarop het project‘Individueel Functioneren Medisch Specialist’ (IFMS) in het MCH moet worden ingevuld. Vanwege delandelijke en lokale discussies hierover is de invoering uitgesteld. Verder is een discussie gestart overde participatie van stafleden in de organisatie van het ziekenhuis.In 2009 is de eerste Peutz-penning uitgereikt aan dr. Jaap Kolff, tot 2008 cardioloog in het MCH. Dezepenning van de VMS wordt door het Stafbestuur uitgereikt aan medisch specialisten van het MCH diezich op uitzonderlijke wijze hebben ingezet voor patiëntenzorg, medische staf en ziekenhuis. JaapKolff heeft zich, in de vele jaren dat hij als cardioloog verbonden was aan het MCH, buitengewooningezet voor de ontwikkeling van de medische staf en van de cardiologische zorg.23

4 Beleid, inspanningen en prestatiesIn dit hoofdstuk staan het meerjarenbeleid, algemeen beleid, kwaliteitsbeleid, patiëntveiligheid,personeelsbeleid, de samenleving en het financieel beleid centraal.4.1 MeerjarenbeleidHet meerjarenbeleid is verankerd in onze missie, visie en strategie.MissieHet MCH heeft een tweeledige missie:• Het MCH levert ziekenhuiszorg van topkwaliteit, vakbekwaam en toegewijd aan iedereen die dat nodigheeft.• Als topklinisch ziekenhuis heeft het MCH topklinische functies en leidt het medisch specialisten,verpleegkundigen en andere beroepsgroepen op en wordt er wetenschappelijk onderzoek gedaan.VisieDe gezondheidszorg verandert door wijzigingen in wetgeving en financiering in hoog tempo. Het MCHspeelt hierop in en op de wensen van patiënten. Het MCH wil zich niet alleen onderscheiden op dekwaliteit van zorg, maar ook veel aandacht besteden aan serviceaspecten.Bij verzekeraars is toenemende schaalvergroting zichtbaar. In de context van de Haagse regio, waarindiverse ziekenhuizen opereren, geeft dit potentieel een grote dynamiek. Het MCH wil voorzorgverzekeraars een zorgaanbieder van voorkeur zijn, door een stabiele aanbieder te zijn van goedepatiëntenzorg.Verwijzers spelen een gidsfunctie bij de keuze voor een zorgaanbieder. Onze verwijzers moeten dusweten wat het MCH kan bieden. Het MCH speelt in op de diverse wensen van huisartsen, waarondersamenwerking op het gebied van individuele patiënten, bijscholing en facilitaire ondersteuning.In de regio richt het MCH zich op een gezonde combinatie van concurrentie en samenwerkingConcurrentie vindt vooral plaats op de basiszorg. Rond de topklinische functies wordt samenwerkinggezocht met het HagazZekenhuis. Verder werkt het MCH samen met de coöperatieziekenhuizen: hetBronovo ziekenhuis, ‘t Lange Land Ziekenhuis in Zoetermeer en het Groene Hart Ziekenhuis inGouda.StrategieIn het verslagjaar is invulling gegeven aan de nieuwe meerjarenstrategie ‘Zorg met Passie II’ voor deperiode 2009-2011.Hierin geeft het MCH aan dat het:1) Op beide locaties 7 dagen per week 24 uur per dag algemene ziekenhuiszorg biedt in hetdirecte verzorgingsgebied. Hierbij gaat het om zorg die aansluit op de epidemiologie. HetMCH wil sterk zijn in tweedelijnszorg die zich richt op grote chronische ziekten;2) Voor de speerpunten oncologie, neurologie/neurochirurgie en acute zorg een bovenregionalefunctie heeft;3) Niet-algemene ziekenhuiszorg alleen levert als deze financieel renderend is, ter ondersteuningvan de in de vorige punten benoemde zorg;4) Niet-algemene en niet-renderende ziekenhuiszorg alleen levert als deze aantoonbaarimmaterieel voordelen biedt en als het financieel in totaal haalbaar is.24

De volgende resultaten staan erin verwoord. Het MCH wil:• grensverleggend zijn voor de speerpunten neurologie, oncologie en traumatologie en topkwaliteitleveren voor algemene ziekenhuiszorg (competentie ‘Kwaliteit’);• constant op zoek zijn naar beter (competentie ‘Initiatiefrijk’);• creatief zijn met middelen om de beste zorg tegen de laagste kosten te leveren (competentie‘Creatief’);• zorg aanbieden die aansluit bij de wensen en behoeften van de patiënt (competentie‘Klantgericht’).Kwaliteit, Initiatiefrijk, Creatief en Klantgericht zijn de vier kernwaarden van het MCH. Ze zijn hetuitgangspunt van de interne en externe communicatie van het MCH en zijn verankerd in dejaargespreksystematiek. In het verslagjaar zijn voorbereidingen getroffen voor een ‘gedragscode’ voormedewerkers, waar deze gedragswaarden onder meer in terugkomen.Evaluatieformulier: ‘U maakt ons beter’Patiënten krijgen sinds de zomer van het verslagjaar op poliklinieken en verpleegafdelingen een nieuwevaluatieformulier voorgelegd, het ‘U maakt ons beter’-formulier. Het vervangt een uitgebreideenquête. Ze kunnen hierop snel en gemakkelijk hun ervaringen kwijt. Ingevulde formulieren kunnengepost worden in een van de aanwezige brievenbussen. Het formulier is ontwikkeld in overleg met dePAR. De formulieren worden op de afdeling zelf besproken. Hiermee ontstaat snel inzicht in hoepatiënten de afdeling ervaren en signaleert het MCH wat goed gaat en wat beter kan.Anna ReynvaanprijsDe low care unit van de Spoedeisende Hulp van MCH Westeinde wint de Anna Reynvaan Praktijkprijs.Het AMC reikt deze jaarlijks uit aan het beste verpleegkundige initiatief om de patiëntenzorg teverbeteren. De low care unit is een apart onderdeel van de afdeling Spoedeisende Hulp, waarpatiënten met eenvoudig letsel snel worden geholpen. Zij worden behandeld door nurse practictioners,speciaal opgeleide verpleegkundigen. Zo kunnen beide groepen patiënten, met ernstiger eneenvoudig letsel, sneller geholpen worden. Uit een eerste proef onder 1500 patiënten blijkt de aanpakte werken: gemiddeld zijn patiënten van binnenkomst tot ontslag twintig minuten korter in hetziekenhuis. Hoe snel een patiënt nu wordt geholpen moet nog worden onderzocht.4.2 Algemeen beleid4.2.1 Zorg met Passie IIOm invulling te geven aan het doel ‘het leveren van de beste zorg voor de patiënt’ sluit het MCH aanbij de reguliere indicatoren van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Ook zijn in het kader van demarketingstrategie concepten ontwikkeld voor de dienstverlening aan specifieke doelgroepen. Voorhet beperken van de wachtlijsten is verder gegaan met het project Poli’s op Orde.Een ander doel dat Zorg met Passie II beschrijft, is het bieden van laagdrempelige acute zorg met eenhoge mate van deskundigheid. De low care unit draagt hier in belangrijke mate aan bij. Hierdoorontstaat een scheiding tussen patiënten met een acute zorgvraag en patiënten met eenvoudiger tebehandelen klachten, waardoor beide groepen sneller geholpen kunnen worden. In het verslagjaarontvangt het MCH de ‘Anna Reynvaanprijs’ voor deze faciliteit.Een ander voorbeeld is de training Bedreigde Vitale functies (zie paragraaf 4.5.3), waarverpleegkundigen enthousiast over zijn.Een ander doel dat ‘Zorg met Passie II’ beschrijft, is het realiseren van een ‘state of the art’radiotherapeutisch instituut. In 2009 zijn voorbereidingen getroffen voor het samenwerkingsverband25

Radiotherapie Centrum West, dat bestaat uit de afdelingen radiotherapie van het MCH en hetHagaZiekenhuis. Het is een belangrijke mijlpaal. De concentratie van bepaalde behandelingen op elkvan de locaties zorgt voor een groter aantal te behandelen patiënten per locatie, wat een verhogingvan de kwaliteit oplevert. Daarnaast is het vanuit bedrijfseconomisch oogpunt efficiënter envoordeliger om gezamenlijk apparatuur aan te schaffen.Het managementteam rapporteert rechtstreeks aan de raden van bestuur van beide ziekenhuizen.4.2.2 Zorginstellingen in onze regio en daarbuitenZie hiervoor paragraaf 2.4.4.4.2.3 VerwijzersHet MCH organiseert op beide locaties ieder half jaar een kleinschalige bijeenkomst metvertegenwoordigers van Hagro’s (huisartsengroepen), specialisten en de Raad van bestuur, met alsdoel de relatie te verstevigen en verbeterpunten in de verwijsrelatie aan te pakken. Voor huisartsenworden ook nascholing en studiedagen georganiseerd.Verder onderhoudt het MCH goede, bestuurlijke contacten met de SHG, Independer, de HKH en dediverse zorggroepen en is het ziekenhuis actief bezig om ketenzorg op te zetten voor o.a. diabetes insamenwerking met genoemde zorggroepen.Daarnaast heeft het MCH reguliere contacten met huisartsen en allerlei samenwerkingsverbanden,zoals Zorgdomein en Medische Gegevens. Zie ook paragraaf 2.4.4. VerwijzersHet MCH scoort als beste in enquête ElsevierHet MCH is het beste ziekenhuis van de Haagse regio. Dat blijkt in 2009 uit het jaarlijkseziekenhuisonderzoek van opinieblad Elsevier onder huisartsen, specialisten, verpleegkundigen enziekenhuisdirecties. In de ranglijst van ‘medische en verpleegkundige prestaties’ is het MCH volgensElsevier het zesde ziekenhuis van Nederland. De ondervraagden waarderen met name de medischedeskundigheid in het MCH, de topklinische zorg en medische opleidingen en de goedfunctionerende Spoedeisende Hulp. Verder geven zij aan dat neurochirurgie in het MCH excelleert,dat de afdeling Radiologie tot de beste in Nederland behoort en dat het MCH goed inspeelt opnieuwe ontwikkelingen. De ondervraagden geven het MCH een gemiddeld rapportcijfer van 7,4.Medium/high care unitHet MCH begint een medium/high care unit van acht bedden om optimale zorg te bieden aanpatiënten die intensievere zorg nodig hebben dan een verpleegafdeling kan bieden, maar geenintensive care zorg. Hierdoor ontstaat bovendien meer capaciteit voor de opvang van OK-patiënten.Om deze unit te kunnen realiseren is het MCH begonnen met het opleiden van algemeenverpleegkundigen tot medium/high care verpleegkundigen.Opening dialyseafdeling MCH AntoniushoveOmdat het aantal patiënten met diabetes mellitus toeneemt, maar ook door het ontstaan van anderenierziekten en een tekort aan donororganen, is er een groeiende behoefte aan dialysevoorzieningen.Patiënten worden soms jarenlang meerdere keren per week behandeld. Met de nieuwedialyseafdeling in MCH Antoniushove hebben patiënten uit Leidschendam en omgeving demogelijkheid om in de buurt te dialyseren. Deze uitbreiding van het zorgaanbod is een initiatief van deCoöperatie, waaraan het MCH met de ziekenhuizen Bronovo, het Groene Hart en ‘t Lange Landdeelneemt. De dialyseafdeling in MCH Antoniushove heeft een capaciteit van zeventien plaatsen enbeschikt over geavanceerde dialyseapparatuur.CZ Zorgprijs voor MozaïekpoliKinderarts Kaj Wage ontvangt de CZ Zorgprijs voor zijn project Mozaïekpoli, een kinderpolikliniekvoor allochtone ouders en kinderen. Doel van de polikliniek is het verhogen van de kwaliteit van zorg26

voor kinderen met een niet-Nederlandse afkomst.Opening Geboorteloket in MCH WesteindeKinderen die worden geboren in MCH Westeinde kunnen voortaan meteen worden ingeschreven inhet bevolkingsregister. Ouders hebben sinds maart 2009 de mogelijkheid ter plekke aangifte te doenbij het Geboorteloket. Dit is een van de initiatieven van de gemeente Den Haag om dedienstverlening aan bewoners uit te breiden. In MCH Westeinde worden jaarlijks ongeveer 2.000baby’s geboren. De gemeente en het MCH verwachten dat er veel gebruik zal worden gemaakt vandeze extra service.Online afspraken makenSinds juni 2009 kunnen patiënten via internet een afspraak maken bij diverse poliklinieken van hetMCH. Dat betekent voor de patiënt: 24 uur per dag in alle rust zelf kiezen uit de beschikbare data,tijden en locatie (MCH Westeinde of Antoniushove) en geen telefonische wachttijden.Bewegen tegen KankerMCH begint een samenwerkingsproject met voetbalclub ADO Den Haag onder de naam ‘Bewegentegen kanker’. Doel is fondsen te werven voor de financiering van gericht bewegingsadvies enbegeleiding van patiënten met kanker op het gebied van bewegen en voor andere activiteiten voordeze patiënten. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat patiënten zich beter voelen en snellerherstellen als ze zich fysiek inspannen. Het bewegingsprogramma dat in 2010 van start gaat, duurtongeveer twaalf weken en begint zes weken na het beëindigen van de chemotherapie of bestraling.Na een intakegesprek en een inspanningstest gaan patiënten met een individueel programma ingroepsverband trainen.In het verslagjaar werden onder meer een collecte per sms tijdens een voetbalwedstrijd georganiseerden een kerstballenactie. Danny Buijs en Barry Ditewig, respectievelijk aanvoerder en keeper van ADO,zijn ambassadeurs van dit project.4.2.4 Professionele ethiekProfessionele ethiek en de maatschappelijke positie van het MCH komen op diverse gebieden aan deorde. Er is een platform ethiek waaraan medewerkers actuele vragen over medisch-ethischevraagstukken kunnen voorleggen.Protocol ‘Melding Kindermishandeling’ krijgt landelijke navolgingSinds de introductie van het protocol Kindermishandeling, dat het MCH in 2008 met het Advies- enMeldpunt Kindermishandeling ontwikkelde, neemt het aantal meldingen een enorme vlucht. Een jaarervoor waren er geen meldingen over kindermishandeling van de Spoedeisende Hulp. In 2008 warenhet er 100 van het MCH en 174 van SEH-afdelingen van andere ziekenhuizen in de Haagse regio.Het MCH presenteerde deze resultaten tijdens een bijeenkomst op 17 maart 2009. Mw. G. Tielen,directeur Jeugdzorg van het ministerie van VWS, nam de resultaten in ontvangst. Inmiddels wordt hetprotocol landelijk uitgerold en is elk ziekenhuis verplicht een aandachtsfunctionarisKindermishandeling aan te stellen.27

Resultaten patiënttevredenheidsonderzoekDe MCH Serviceformule Patiënt omvat diverse projecten die als doel hebben de patiënttevredenheidte verhogen. Een van de instrumenten die inzicht geven in de stand van zaken, wat goed gaat en watbeter kan, is een patiënttevredenheidsonderzoek. In 2009 werd een dergelijk onderzoek gehouden,met gebruikmaking van een vragenlijst voor de polikliniek en een voor de kliniek. Elke vragenlijstbestond uit vier vragen. 31% van de vragenlijsten kwam ingevuld retour. De respons varieerde van10% tot 60% per afdeling.Uit het onderzoek blijkt dat 26% van de patiënten het MCH aanbeveelt bij anderen en dat het MCHeen 8,3 scoort op mate van tevredenheid. Dit is gelijk aan het landelijk gemiddelde, dat respectievelijk26% en 8,2 bedraagt.4.2.5 Bouw en renovatieRenovatie OK-complexIn het verslagjaar is begonnen met de renovatie van het OK-complex in MCH Westeinde. Naarverwachting is deze verbouwing in het najaar van 2010 gereed. Alle operatiekamers beschikken danover hypermoderne faciliteiten en voldoen aan de meest recente normen van de Inspectie voor deGezondheidszorg. Eens in de 20-25 jaar is een OK-complex aan renovatie toe. Een dergelijkeverbouwing in een bestaand gebouw is een complex proces. Dankzij de inzet van alle betrokkenenheeft deze grote ‘operatie’ niet tot een vermindering van de productie geleid.Nieuwe poli’s en nieuw stiltecentrum in MCH AntoniushoveTijdens de open dag op 7 maart bezoeken omwonenden en andere geïnteresseerden degerenoveerde poliklinieken en de afdeling dagbehandeling en de nieuwe afdeling nierdialyse in MCHAntoniushove. Ook kunnen ze een gipsverband laten aanleggen op de afdeling Spoedeisende Hulpen zelfs opereren met moderne apparatuur. Ook het nieuwe Stiltecentrum en de mooie nieuwe vanSteezaal kan worden bezichtigd, vernoemd naar de oprichter van MCH Antoniushove: Mgr. W. vanStee.Vernieuwde CSA in MCH Westeinde geopendIn maart is de vernieuwde Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) van MCH Westeinde officieel ingebruik genomen. De afdeling heeft de beschikking over vier nieuwe wasmachines, waaronder tweeturbomachines met een programma van gemiddeld 35 minuten. Hiermee is het MCH een van deeerste ziekenhuizen in Nederland met deze snelle machines. Verder heeft de afdeling meer ruimtedan voorheen, een betere indeling en is ze volledig afgesloten voor niet-bevoegd personeel.Surgicube in gebruik op nieuwe polikliniek oogheelkundeMedio 2009 is de surgicube in gebruik genomen op de nieuwe polikliniek Oogheelkunde in MCHWesteinde. De surgicube is een semi-mobiele operatie-unit die wordt ingezet voor oogoperaties,zoals cataractoperaties en oculoplastische chirurgie. De surgicube zorgt er zelf voor dat het werkveldwaarbinnen de arts opereert steriel is door het blazen van steriele lucht. Hierdoor is de Surgicube netzo steriel als een conventionele operatiekamer. De surgicube is geschikt voor patiënten die geenondersteuning nodig hebben van een anesthesist. Ze worden geopereerd onder plaatselijkeverdoving. Het grootste voordeel voor patiënten is dan ook behandeling op één locatie en tijdwinst.Patiënten zien vooraf alleen de oogarts en de technisch oogheelkundig assistent. Ze worden een halfuur voor de ingreep verwacht en kunnen na afloop meteen naar huis. Sinds februari 2009 is denieuwe polikliniek Oogheelkunde gevestigd op de begane grond in MCH Westeinde, vlak naast hettoekomstige patiëntenplein. Er zijn 15 behandelkamers en vier onderzoekskamers.28

Nieuwe centrale hal MCH WesteindeIn 2009 werd de nieuwe centrale hal van MCH Westeinde in gebruik genomen. De hal is licht enruimtelijk van opzet en bestaat onder meer uit een patiëntenplein, waar zich het inschrijfbureau, deopname, de beveiliging, de klachtenfunctionaris en andere voorzieningen bevinden.4.2.6 RisicomanagementRisicomanagement heeft in het MCH volop de aandacht. Inzicht in risico’s draagt bij aan het nemenvan verantwoorde besluiten om de (lange) termijn doelstellingen van het MCH te kunnen realiseren.In 2007 is een risico-analysematrix gemaakt met een uitgebreide, gedetailleerde rubricering vanrisico’s, risicobeschrijvingen en maatregelen per beschreven risico. Vervolgens hebben alle bij deanalyse betrokken medewerkers de grootste of meest ingrijpende risico’s benoemd. In deze top 10heeft de Raad van bestuur de zes belangrijkste risico’s aangewezen. Voor deze zes grootste risico’s isgekozen omdat ze - indien ze zich voordoen - voor een aanzienlijke instabiliteit kunnen zorgen metgrote consequenties voor het ziekenhuis. Deze zes risico’s zijn: medische kwaliteit, onbetaaldeproductie, risico op bestuurlijke instabiliteit, dubieuze debiteuren, onvoldoende inzicht in kosten enopbrengsten en het omgaan met strategische keuzes. In 2008 en 2009 is verder invulling gegevenaan het nemen van maatregelen om deze risico’s te beheersen.Eind 2008 is een start gemaakt met het uitvoeren van interne audits, gebaseerd op risicodenken.Deze methodiek is in 2009 verder uitgewerkt en toegepast in zowel de afdelingsaudits als deprocesaudits en resulteert in effectievere audits en bruikbaarder resultaten uit de audits. Na positieveevaluatie van deze aanpak is besloten deze in 2010 en verder te continueren.Daarnaast is in 2009 gestart met de voorbereidingen van een structurele opzet van een integraalrisicomanagementsysteem dat is ingebed in de planning- en controlcyclus. Hierbij worden per gebiedrisico’s geïnventariseerd en beoordeeld, waarna zonodig aanvullende beheersmaatregelen wordengenomen.In het kader van het kwaliteitsmanagementsysteem van het MCH zijn al in 2002 en 2003 alleafdelingsprocessen onderworpen aan een risicoanalyse en zijn voor alle risicovolle puntenbeheersmaatregelen ingevoerd. Dit systeem wordt jaarlijks geëvalueerd.4.2.7 Kwaliteits- en veiligheidsbeleidBinnen het MCH wordt actief werk gemaakt van kwaliteit en veiligheid. Alle activiteiten zijn gericht ophet verbeteren en borgen van verbeteringen van de processen in het MCH. Meer hierover is te vindenin paragraaf 4.3 en 4.4.4.3 Algemeen kwaliteitsbeleidHet MCH wil veilige, kwalitatief hoogwaardige, toegankelijke en patiëntgerichte zorg bieden. Om ditmogelijk te maken beschikt het MCH sinds 2004 als een van de eerste tien ziekenhuizen over eenziekenhuisbreed geaccrediteerd kwaliteitssysteem (NIAZ), dat in juni 2008 is geheraccrediteerd. In2009 heeft het NIAZ gecontroleerd hoe het staat met de verbeterpunten. Deze voortgangstoets is metpositief resultaat afgerond. Het NIAZ constateert dat tien van de onderstaande elf verbeterpuntengoed zijn opgepakt en nummer 7 om extra aandacht vraagt.1. Heldere verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de bestuurslagen;2. Aanvullen van stuurinformatie met informatie over kwaliteit en veiligheid;3. Implementeren van het veiligheidsmanagementsysteem;4. Borgen van het beleid ter beheersing van risico’s in het primaire proces;5. Operationaliseren van het opleidingsbeleid;6. Formuleren en uitvoeren van plannen van aanpak op basis van de arbo-risico-inventarisaties;7. Vervolmaken en borgen implementatie documentbeheer;8. Implementeren en borgen van beleid ten aanzien van proceseigenaarschap,procescoördinatorschap en hoofdbehandelaarschap;29

9. Waarborgen van de veiligheid in afwachting van renovaties op de CSA, de Verkoever en deOK;10. Uitvoering van interne audits conform planning;11. Resultaten van metingen afzetten tegen geformuleerde doelstellingen en zonodig maatregelennemen ter verbetering.Daarnaast beschikt het MCH over een veelheid aan afdelingsgebonden kwaliteitssystemen, al danniet geaccrediteerd of gecertificeerd:AfdelingKCLKwaliteitssysteemCCKL geaccrediteerdTechniek & Gebouwen NEN-EN-ISO 9001:2008Interne Zaken NEN-EN-ISO 9001:2008Catering & Gastenservices HACCP en ISO 22000:2005Kinderdagverblijf HKZ/ISO 9001:2008Dialyse HKZ/ISO 9001:200Automatiseringbereidt zich voor op NEN-EN-ISO9001:2008 certificeringAndere uitgevoerde activiteiten in 2009 voor het kwaliteitsbeleid:Na een pilot in 2008 is in 2009 gestart met een kwartaalrapportage voor kwaliteit en veiligheid. Voorde onderwerpen klachten, klantgerichtheid, medische apparatuur, incidentmeldingen, arbo, audits enverbeterprocessen zijn indicatoren opgesteld die het management inzicht geven in status envoortgang van andere dan financiële en personele criteria. Het management bespreekt derapportages en maakt voor zover nodig afspraken over bijsturing en verbetering.De Kwaliteitsbarometer, het registratie- en monitoringssysteem voor kwaliteits- enveiligheidsactiviteiten, is in 2009 geëvalueerd en zowel in functioneel als inhoudelijk opzichtaangepast. Daarmee is tegemoet gekomen aan eisen van gebruiksvriendelijkheid en vernieuwdeexterne eisen, zoals de NIAZ-kwaliteitsnorm Ziekenhuizen versie 2.1 en NTA 8009:2007).Implementatie vindt begin 2010 plaats.In 2009 is de aanpak voor het herontwerpen van patiëntenprocessen herzien en is het herontwerpenvan (integrale) patiëntenprocessen, waaronder oncologische zorgprocessen, voortgezet insamenwerking met de afdeling Procesverbetering.Het rampenopvangplan is geactualiseerd en voor de bevordering van veiligheid van informatie is eenproject uitgevoerd.In 2009 zijn circa twintig nieuwe auditoren opgeleid, waardoor er nu in totaal 75 auditoren zijn.Zowel verpleegkundigen, zorgmanagers als specialisten en artsen in opleiding nemen deel aanaudittrainingen. Naast het uitvoeren van afdelingsaudits is gestart met het uitvoeren van een viertalprocesaudits, met als doel de onvolkomenheden die ontstaan door afdelingsoverstijgende activiteiten(waaronder overdrachten) aan te pakken.PatiëntveiligheidHet MCH is al in 2005 gestart met het ontwikkelen en invoeren van eenveiligheidsmanagementsysteem conform de eisen van de NTA 8009:2007, waarbij integratie met hetkwaliteitssysteem wordt nagestreefd. In 2009 heeft de aanpak ‘Veilig Incident Melden’ zich verdiept,met de uitgangspunten van het landelijk veiligheidsprogramma als basis.30

Medio 2007 is een landelijk veiligheidsprogramma ontwikkeld dat mede als basis heeft gediend voorhet verdiepen van het veiligheidsbeleid.Het MCH werkt samen in een regionaal netwerk van ziekenhuizen (samen met LUMC, Bronovoziekenhuis, ‘t Lange Land Ziekenhuis, Groene Hart Ziekenhuis, Diaconessenhuis Leiden, RijnlandZiekenhuis) aan het opzetten van patiëntveiligheidsprojecten.Dit programma bestaat in hoofdlijnen uit:1. Opzetten van een veiligheidsmanagementsysteem:Het MCH heeft de basiselementen van een veiligheidsmanagementsysteem vormgegeven, te weten:• Veiligheidsbeleid, deze is geïntegreerd in het strategisch beleid van het MCH en heeft als doelschade aan patiënten met 50% te reduceren.• Werken aan veiligheidscultuur• Implementeren van een incidentmeldings- en analysesysteem• Uitvoeren van prospectieve risicoanalyses• Patiëntveiligheid in opleidingen en introductieprogramma’s• Continu verbeteren van patiëntveilig werken op de werkvloer.• In 2008 is de implementatie van het patiëntveiligheidssysteem meebeoordeeld tijdens de NIAZaccreditatie en positief beoordeeld.• Activiteiten die in 2009 zijn uitgevoerd: verdiepen van het incidentmelden: analyse, verbeteren,patiëntveiligheid integreren in opleidingen van seniorverpleegkundigen, in management developmentprogramma’s, in inwerkprogramma’s van nieuwe medewerkers. Trainen van leden van VIMcommissiesin analyse van incidenten m.b.v. de PRISMA-methodiek.Opzetten van een centralenecrologiecommissie en een necrologieregistratiesysteem. Gestart met opzetten vannecrologiebesprekingen2. Invoeren van 10+1 Patiëntveiligheidsthema’sDeze thema’s zijn:• Voorkomen van postoperatieve wondinfecties. In 2009 is het plan van aanpak uitgewerkt en iseen start gemaakt met de implementatie van dit thema.• Voorkomen en behandelen van sepsis. In 2009 is het plan van aanpak uitgewerkt en is gestartmet de implementatie van dit thema.• Vroegtijdige herkenning van patiënten met bedreigde vitale functies. Het MCH heeft in 2009 eentraining ontwikkeld samen met externe partners met als doel verpleegkundigen enartsassistenten te leren om a) patiënten met bedreigde vitale functies te herkennen b) leren hoete handelen bij deze patiënten en c) gebruiken van een gestandaardiseerd communicatieprotocolnaar artsen om snel, effectief, foutloos te communiceren. In 2009 zijn de eerste groepenverpleegkundigen getraind (215 deelnemers). De training gaat gepaard met theorie- enpraktijktoetsen. Deze moeten met voldoende resultaat worden afgelegd. De deelnemers zijnuitermate positief over deze training en voelen zich beter ondersteund om deze patiëntengroeptijdig te herkennen en adequaat te handelen. Het MCH is het eerste ziekenhuis dat deze traininggeeft aan alle verpleegkundigen.• Medicatiegerelateerde fouten. Het MCH is in 2009 doorgestart met het uitvoeren vanmedicatieverificatie bij opname. Een plan van aanpak voor medicatieverificatie bij ontslag is invoorbereiding.• Onbedoelde vermijdbare schade bij de oudere patiënt (kwetsbare ouderen). Het MCH voert bij deoudere patiënt een risicoanalyse uit op de specifieke risico’s voor de oudere patiënt. Op basishiervan wordt het behandelprogramma vastgesteld. Deze aanpak is in 2009 verder verdiept enverspreid op meerdere afdelingen in het MCH.• Sterfte als gevolg van een myocardinfarct. De cardiologen zijn gestart met een plan van aanpakvoor dit onderwerp.• Onnodig pijn lijden. In het MCH was al uitgebreid aandacht voor pijnmeting en pijnbestrijding.Deze aanpak is in 2009 verder verdiept en verbreed in het MCH.• High Risk medicatie: Vanuit de apotheek is een speciaal project gestart omde veiligheid bij bereiden en toedienen van risicovolle medicatie te borgen.31

• Verwisseling van en bij patiënten: op de OK is gestart met de ‘time out’ procedure, een lastminute check met het gehele operatieteam met als doel alle vitale gegevens gepaard gaande metde operatie te verifieren (zoals juiste patiënt, juiste procedure, juiste kant, juiste middelen)• Nierinsufficiency bij gebruik van contrastmiddelen. In het MCH is in 2009 hetcontrastnefropathieprotocol in werking getreden.Observatie bedreigde vitale functiesHet MCH is begonnen met het trainen van alle 450 verpleegkundigen in het observeren van‘bedreigde vitale functies’. Het aantal IC-opnames en reanimaties vermindert als verpleegkundigenweten hoe te handelen bij bedreigde vitale functies. De helft van de verpleegkundigen heeft detraining in 2009 gevolgd. In de training leren ze patiënten gerichter te observeren, volgens een vasteprocedure. Dat leidt tot een score. Is deze hoger dan een bepaalde waarde, dan wordt een artsingeschakeld. Verpleegkundigen ervaren de training als een belangrijke aanvulling op de praktijk. Hetversterkt hun zelfvertrouwen en het geeft houvast dat iedereen op dezelfde manier werkt. De trainingis een onderdeel van het veiligheidsmanagementsysteem.Het opleiden en trainen van medewerkers is een belangrijk onderdeel van patiëntveiligheid. Vanaf2007 tot en met eind 2009 hebben meer dan 300 medewerkers een of meerpatiëntveiligheidstrainingen gevolgd. Alle medewerkers van de SEH en van de IC hebbendeelgenomen aan de Team Resource Managementtrainingen die zijn verzorgd door trainers van deKoninklijke Luchtmacht. Doel van de training is om als team onder hoge druk veilig en effectief teblijven werken.Daarnaast zijn er patiëntveiligheids- en kwaliteitstrainingen gegeven aan aankomende zorgmanagersen senior verpleegkundigen, tot en met 2009 aan meer dan 120 personen.. Circa 120 personenhebben bijscholing gevolgd op het gebied van patiëntveiligheid. Op individuele afdelingen zijnpresentaties patiëntveiligheid gegeven aan in totaal ongeveer 400 personen. 100 Deelnemers hebbende speciale training Continu Verbeteren gevolgd. En patiëntveiligheid is ook een structureelonderwerp in het introductieprogramma. Verder is in het verslagjaar gestart met voorbereidingen voortrainingen voor arts-assistenten in samenwerking met het LUMC.In 2009 is, samen met een aantal collega-ziekenhuizen, gestart met het ontwikkelen van eenveiligheidssysteem voor de integrale beheersing van medische apparatuur. Activiteiten binnen ditproject zijn onder meer het opzetten van procedures voor inkoop, ingebruikname, onderhoud enservice, evenals de bijbehorende training en opleiding. Daarnaast worden risico-inventarisatiesuitgevoerd voor (verzamelingen van) medische apparatuur om preventieve onderhoudsschema’s vastte kunnen stellen. Ook zijn negen indicatoren opgesteld voor het monitoren van (geschiktheid voorgebruik van) medische apparatuur.PatiëntenparticipatiePatiënten participeren op verschillende manieren in het ontwikkelen, uitvoeren en evalueren vanbeleid. Het MCH meet continu de tevredenheid van patiënten en voert waar nodig verbeteringen door.Dat gebeurt aan de hand van de ‘U maakt ons beter’-enquête die wordt verspreid op elke poli enverpleegafdeling, zie ook paragraaf 4.1Daarnaast vinden periodieke trendmatige patiënttevredenheidsmetingen plaats. In het najaar is eenziekenhuisbrede meting uitgevoerd waarvan de resultaten eind 2009 beschikbaar zijn gekomen. Omklantgerichtheid te meten worden specifieke instrumenten ingezet, waaronder spiegelgesprekken,rondetafelconferenties met patiënten en management en mystery guests. De Patiënten Adviesraadparticipeert in het ontwikkelen en evalueren van het kwaliteits- en patiëntveiligheidsbeleid.Voorbeelden van verbeterprogramma’s zijn het patiëntgerichtheidsprogramma ‘Gewoon Doen’,‘Werken Zonder Wachtlijst’ en ‘Kwetsbare Ouderen’.32

4.4 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van patiënten4.4.1 Kwaliteit van zorgHet beleid ten aanzien van patiënten is beschreven in het MCH-beleidsplan ‘Zorg met Passie II’. Deconcrete uitwerking van dit beleid is uitgewerkt in de 'Doelen Zorg met Passie'. De Raad van bestuurbewaakt de realisatie van de doelen per kwartaal en stuurt periodiek bij met het lijnmanagement. Omde kwaliteit en veiligheid van de zorg te borgen, te verbeteren en de continuïteit zeker te stellen is erhet kwaliteitsmanagementsysteem. Met onafhankelijke deskundigen van het NIAZ is zeker gesteld dathet kwaliteitsmanagementsysteem voldoet aan de eisen. Om de patiëntveiligheid te waarborgen en teverbeteren is gestart met het ontwikkelen van een veiligheidsmanagementsysteem. Daarnaast zijn elfspecifieke verbeterprojecten in ontwikkeling om de patiëntveiligheid zeker te stellen op terreinen alsouderenzorg, bedreigde vitale functies, medicatieveiligheid, postoperatieve wondinfecties en sepsis.De kwaliteit van zorg bewaakt het MCH met verschillende metingen en toetsingen, zoals de basissetprestatie-indicatoren, kwaliteitsindicatoren Zichtbare Zorg, patiënttevredenheidsmetingen, kwaliteitsenopleidingsvisitaties, audits, risico-analyses, proces analyses, analyses van incidenten in depatiëntenzorg, analyses van incidenten met medewerkers, veiligheidsaudits op medische apparatuur,klachten en MediRisk audits. Resultaten van metingen en toetsingen worden geëvalueerd en waarnodig vinden verbeteringen plaats. Afdelingen maken gebruik van procesbeschrijvingen die periodiekworden getoetst op naleving en gestelde eisen. De kwaliteit en veiligheid van afdelingsoverstijgendezorgprocessen en kwaliteitssystemen wordt tijdens multidisciplinair overleg geanalyseerd enverbeterd. Om de service aan patiënten te verbeteren is gestart met het invoeren van hetserviceconcept. Verschillende activiteiten maken daar deel van uit, waaronder het op orde maken vande poli's, telefonische bereikbaarheid, gastvrij onthaal, uitstraling en omgeving, gastvrij verblijf,informatievoorziening op verpleegafdelingen, bewegwijzering en verbetering taxivervoer.Melden van incidenten in de patiëntenzorgIn het MCH werkt men met ’Veilig Incident Melden‘, wat inhoudt dat op afdelingsniveau incidentenworden gemeld, geanalyseerd en afgewikkeld. Complexere incidenten en incidenten waarbij meerdereafdelingen betrokken zijn worden centraal afgewikkeld.In 2009 zijn de volgende aantallen incidenten gemeld en afgewikkeld:MIP-meldingen MCH 2009 MCH 2008 MCH 2007Totaal aantal centrale (bij MIP-commissie) meldingen(m.b.v. MIP-expert):Aantal van de centrale (bij MIP-commissie) meldingen datheeft geleid tot het formuleren van verbeteradviezen (inMIP-expert):Totaal aantal decentrale (bij VIM-commissie) meldingen(m.b.v. MIP-expert):Aantal decentrale (bij VIM-commissie) meldingen dat heeftgeleid tot het formuleren van verbeteradviezen (in MIPexpert):124 403 84736 1 472197 1474 109330 139 56Uit het aantal meldingen kan niet worden afgeleid dat er meer of minder incidenten hebbenplaatsgevonden. De MIP commissie is er verheugd over dat de meldingsbereidheid sterk istoegenomen en dat er bij een toenemend aantal meldingen verbeteradviezen worden opgesteld.33

Kwaliteit van zorg ziekenhuizen (prestatie-indicatoren)Het MCH participeert in de aanlevering van de Basisset Prestatieindicatoren van de IGZ viawww.ziekenhuizentransparant.nl en via Zichtbare Zorg www.zichtbarezorgziekenhuizen.nl.Drie MedNet topartsen in het MCHGynaecoloog Marjolein Kagie, sportarts Don de Winter en neuroloog Charles Vecht zijn in 2009uitgeroepen tot Mednet Toparts. Marjolein Kagie eindigde zelfs als tweede binnen haar specialisme.Bijna 800 medisch specialisten gaven in deze landelijke verkiezing aan welke collega-specialist ze debeste vinden. Vakblad Mednet organiseerde deze verkiezing voor de derde keer.De drie MCH’ers zijn volgens de deelnemers allen erg collegiaal en hebben prima communicatievevaardigheden. Verder roemen ze Don de Winter vanwege zijn technische en theoretischedeskundigheid, Charles Vecht vanwege zijn innovatieve en wetenschappelijke bijdragen en MarjoleinKagie onder meer vanwege haar innovatieve en wetenschappelijke bijdragen en theoretische entechnische deskundigheid.Vaatkeurmerk voor het MCHVan de Vereniging van Vaatpatiënten krijgt het MCH in 2009 het Vaatkeurmerk. Dit geeft aan dat hetMCH vanuit het perspectief van de patiënt voldoet aan de kwaliteitscriteria voor goede vaatzorg. In hetMCH zijn onder meer drie gecertificeerde vaatchirurgen werkzaam en vier in vaatziektengespecialiseerde interventieradiologen. Verder beschikt het MCH over een voeten- en diabetespoli.Vaatpatiënten en verwijzers kunnen via de website van de Vereniging van Vaatpatiënten inzichtkrijgen in de kwaliteit van het vaataanbod en ziekenhuizen met elkaar vergelijken. Het is voor het eerstdat de kwaliteit van het vaataanbod inzichtelijk is gemaakt.4.4.2 KlachtenKlachtenfunctionarissenHet MCH heeft per locatie een klachtenfunctionaris. Patiënten kunnen bij deze medewerker een klachtindienen, waarna een gesprek met de patiënt, de betrokken zorgverlener en de klachtenfunctionarisplaatsvindt. Het grootste deel van de klachten wordt op deze manier naar tevredenheid afgehandeld.Aantal deelklachten per categorie bij klachtenfunctionarissen2009 2008 2007 2006Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %Aantal klagers 434 427 441 455Aantal deelklachten, waarvan: 604 100 701 100 733 100 761 100- Professioneel handelen 186 31 227 32,5 249 34 239 31- Informatieverstrekking 77 13 100 14,3 120 16 129 17- Relationeel 79 13 73 10,5 92 12 106 14- Coördinatie/organisatie 173 29 194 27,7 165 23 222 29- Financiën 89 15 104 14,9 107 15 64 8- Anders 0 0 1 0,1 0 0 1 0Patiënten KlachtencommissiePatiënten die een stap verder willen gaan, kunnen de PatiëntenKlachtenCommissie (PKC)inschakelen. Deze commissie is onafhankelijk en beoordeelt of de (deel)klacht gegrond is of niet enrapporteert daarover aan de patiënt en aan de Raad van bestuur.34

In 2009 hebben in totaal zeventien klagers een klacht ingediend bij de PKC, waarvan zeven klachtenin 2009 zijn afgehandeld, twee klachten niet ontvankelijk zijn verklaard en twee klachten later zijningetrokken. De zeven in 2009 afgehandelde klachten bevatten zestien deelklachten. Over ééndeelklacht heeft de PKC geen uitspraak gedaan, omdat het niet om een gedraging ging die tijdenswerkzaamheden in het MCH plaatsvond. In 2009 zijn drie klachten uit 2008 afgehandeld, met in totaalacht deelklachten. In 2009 zijn door de PKC dus in totaal tien klachten afgehandeld met 24deelklachten.Aantal deelklachten per categorie en oordeel PKCAantal klachten ingediend 17Aantal klachten afgehandeld (incl klachten voorgaande jaar) 10Aantal deelklachten ingediendn.v.t.Aantal deelklachten afgehandeld (incl deelklachten voorgaande jaar) 24Professioneel handelen 16Informatieverstrekking 2Relationeel 3Organisatie van de zorg 2Financiën 0Overig 1Totaal aantal afgehandelde deelklachten 24Waarvan:• Gegrond 8• Ongegrond 15• Geen uitspraak 1Deelklachten per categorie PKC2009 2008 2007 2006aantal % aantal % aantal % aantal %Professioneel 16 67 13 48 23 70 13 50handelenInformatie 2 8 10 37 1 3 2 8Relationeel 3 13 2 7,5 4 12 5 19Organisatie 2 8 2 7,5 5 15 6 23Financiën 0 0 0 0 0 0 0 0Overig 1 4 0 0 0 0 0 0Totaal 24 100 27 100 33 100 26 1004.4.3 ToegankelijkheidVermindering toegangstijden en wachttijdenOm de toegangstijden en wachttijden te reduceren, is het MCH in oktober 2007 gestart met het projectPoli’s op Orde. Het project is afgeleid van het landelijke CBO-project ‘Werken zonder Wachtlijst’ encombineert klantgerichtheid en efficiency op de polikliniek. Een jaar later zijn de polikliniekenGynaecologie, Oogheelkunde, Cardiologie en Interne Geneeskunde met dit project gestart.Poli’s op ordeMet het project Poli’s op orde wil het MCH de toegangstijden tot vijf poliklinieken (Cardiologie,Gynaecologie, Interne Geneeskunde, Longgeneeskunde en Oogheelkunde) verkorten. Daarnaastmoeten ook de wachttijden op de poliklinieken korter worden. De aanpak van de toegangstijdenbestaat bijvoorbeeld uit het terugbrengen van no-show en het nagaan waarom en wanneer patiëntenop de polikliniek komen. Op alle poliklinieken wordt gewerkt met een ‘bevroren’ agenda: binnen zesweken wordt geen enkel spreekuur geannuleerd of verplaatst. Vermindering van de wachttijdengebeurt door het aantal verstoringen tijdens het spreekuur terug te dringen en patiënten flexibeler teplannen. Voor patiënten die toch nog moeten wachten is de wachttijd aangenamer gemaakt, metkoffie, thee, lectuur en een scherm waarop de wachttijden te zien zijn.35

In 2009 is op drie van de vier poliklinieken de toegangstijd verminderd. De wachttijd is overalverbeterd, net als de telefonische bereikbaarheid. De poliklinieken die aan het project hebbendeelgenomen zijn nu de hele dag goed bereikbaar, mede doordat er op piekmomenten meercapaciteit is. In 2009 is Poli’s op Orde ook op andere poliklinieken ingevoerd.4.4.4 VeiligheidPatiëntveiligheidInformatie over het patiëntveiligheidsbeleid staat in H 4.3.Veiligheid van medewerkers-ArboHet arbobeleid van het MCH kent drie pijlers:• De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E);• Voorlichting en instructie;• Het netwerk van arbocontactpersonen.De RI&E vormt de basis van het arbobeleid. In 2008 Is gestart met de uitvoering ervan. Eind 2009 isde RI&E voor de hele organisatie uitgevoerd, inclusief de toetsing door een gecertificeerdearbeidshygiënist. In het derde kwartaal van 2009 is de arbocatalogus voor ziekenhuizen gekoppeldaan de RI&E-systematiek van het MCH. Eind 2009 is een start gemaakt met de integratie van de RI&Emet de kwaliteitsbarometer, waarvan de afronding in het eerste kwartaal van 2010 plaatsvindt.Het MCH beschikt over zo’n 65 arbocontactpersonen. Zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering vanhet arbobeleid op de afdeling, als gedelegeerde taak van de leidinggevende. In 2009 is gestart metstructurele bij- en nascholing van arbocontactpersonen. Afgelopen jaar heeft tweederde van dearbocontactpersonen deelgenomen aan bijscholing op het gebied van fysieke belasting.Veiligheid van gebouwen, installaties en apparatuurIn het MCH functioneert een systeem voor zowel planmatig onderhoud van gebouwen, apparatuur eninstallaties als voor storingsafwikkeling en reparaties. Dit onderhoudssysteem valt onder hetkwaliteitsregime van NEN-EN-ISO 9001:2008. Daarmee voldoet het MCH aan wettelijke regels,normen en voorschriften, waaronder NEN 1010, NEN 3141 en NEN 3140 en de algemeneveiligheidsaspecten van installaties en apparaten.BrandveiligheidBrandveiligheidsvoorzieningen zijn aangebracht conform voorschriften.Veiligheid van kritieke voorzieningenVoor kritieke voorzieningen, zoals elektriciteitsvoorziening, watervoorziening, liften, ICT-voorzieningenen risicovolle materialen zijn beheersmaatregelen van toepassing die kwaliteit en continuïteit zekerstellen. Met periodieke testen en keuringen wordt getoetst of deze voorzieningen voldoen aan degestelde eisen. In geval van storing of uitval zijn noodvoorzieningen aanwezig.Calamiteiten en bedrijfshulpverleningHet MCH beschikt over een RampenOpvangPlan om snel en effectief te kunnen reageren op eengroot aanbod van slachtoffers in geval van een ramp. Het RampenOpvangPlan of onderdelen daarvanworden periodiek getest en geoefend.Voor interne calamiteiten is er een uitgebreide bedrijfshulpverleningsorganisatie ingericht. Op iederelocatie oefenen de bedrijfshulpverleners tien keer per jaar. Daarnaast oefenen jaarlijks op iederelocatie tien afdelingen per jaar. Ten slotte oefenen ook alle externe hulpverleners een keer per jaar opiedere locatie.Gevaarlijke StoffenEr is een systeem voor het kenmerken en gebruiken van gevaarlijke stoffen en de logistiekeafwikkeling. De bedrijfshulpverleners kennen de bergruimten voor gevaarlijke stoffen.36

ICT, beleid en veiligheidIn 2008 is een eerste aanzet gemaakt voor nieuw informatiebeleid, met ICT-oplossingen die zijnafgeleid van de organisatiedoelstellingen. In 2009 is verder gewerkt aan de realisatie van de vijfbelangrijkste doelen:1. Het bouwen en inrichten van elektronische patiëntendossiers (EPD’s) waarin nieuwefunctionaliteiten als elektronisch voorschrijven, beslissingsondersteuning enordermanagement geïntegreerd zijn:In 2009 is een pilot gedaan op de afdeling Heelkunde. Voor dit doel zijn alle chirurgen entraumatologen voorzien van een EPD, compleet met ordermanagement enbeslissingsondersteuning. Genoemde functionaliteiten worden organisatiebreed verderontwikkeld onder regie van een groep medisch specialisten. Beslissingsondersteuning moeteen belangrijke bijdrage leveren aan het veiliger maken van de geleverde zorg.2. Aansluiten op de regionale ICT-infrastructuur:Eind 2009 is de Regionale SamenwerkingsOrganisatie (RSO) opgericht. Daarmee was deaanbesteding van het RSP (Regionaal SchakelPunt) een feit. In de RSO zijn de meestezorgaanbieders uit de regio verenigd. Het RSP heeft als doel zorginformatie tussenzorgaanbieders uit te wisselen. Het contract met Cap Gemini, de partij aan wie de opdracht isverstrekt, voorziet in oplevering in het vierde kwartaal van 2010. Hiermee is dan een basisgevormd voor verdere ontwikkeling van producten en diensten.3. Status van compliance met NEN7510:Al in 2005 zijn de voorbereidingen gestart om aan deze norm te voldoen. In 2007 heeft de IGZsamen met het CBP een audit uitgevoerd, waarvan in 2008 het rapport werd ontvangen. Deinspectie heeft geconstateerd dat op een aantal belangrijke punten aan de voorwaarden vande norm wordt voldaan; er zijn ook een aantal punten ter verbetering geconstateerd. Nog in2008 heeft het MCH een herzien plan van aanpak ingeleverd, waarover in 2009 een positiefoordeel van de inspectie werd ontvangen. Het MCH voldoet naar verwachting medio zomervan 2010 aan alle maatregelen die de norm voorschrijft. Daarnaast staat in 2010 het thema‘naleving’ centraal.4. Het realiseren van een personal healthrecord:Sinds 16 juni kunnen patiënten van het MCH hun eigen dossier inzien via’medischegegevens.nl‘. Dit is een toegangspoort tot medische gegevens die gedistribueerdwordt door het bedrijf My Own File. Het MCH heeft als eerste meegewerkt aan de realisatieervan. Voorlopig is nog sprake van een pilotsituatie die doorloopt tot 1 juli 2010.5. Het maken van afspraken via internet:Vanaf 2009 kunnen patiënten ook afspraken maken via internet. Inmiddels wordt hard gewerktaan uitbreiding van deze functionaliteit. Zo zal het in 2010 voor patiënten mogelijk zijn omthuis digitaal vragen te beantwoorden, die tijdens het spreekuur met de arts opgeroepen enbesproken kunnen worden.De kwaliteit van ICT en gegevensbewerking wordt als volgt bewaakt:1. Professionalisering van ICT-servicemanagement:Onder deze noemer worden de servicemanagementprocessen zoveel mogelijkgestandaardiseerd en waar mogelijk geautomatiseerd. Dat geldt met name voor de bewaking.2. Changemanagement:Het MCH werkt met een procedure die erin voorziet dat voorgenomen wijzigingen aan deinfrastructuur eerst ter beoordeling aan een commissie worden voorgelegd. Doel hiervan ishet voorkomen van wijzigingen die de bedrijfsvoering verstoren.3. Testen:Sinds 2008 wordt nieuwe software, met name van EZIS (het ziekenhuisinformatiesysteem),gestructureerd getest. Hiertoe heeft een aantal functioneel beheerders een korte traininggevolgd. Doel hiervan is om problemen te voorkomen nadat men live is gegaan met nieuwesoftware.4. Hotfixcyclus:De hotfixcyclus is een constant proces van vier weken. Softwareleverancier Chipsoft brengtvoortdurend wijzigingen uit voor EZIS. Om op een veilige manier om te gaan met het relatiefgrote aantal wijzigingen, worden wijzigingen volgens een vast stramien verzameld en getesten vervolgens in de productieomgeving geïnstalleerd.5. Werkinstructies:Voor de belangrijkste modules zijn duidelijke werkinstructies opgesteld en beschikbaar.37

6. Autorisatie/de-autorisatie:In 2009 wordt met automatisering gewerkt aan een 1:1 relatie tussen depersoneelsadministratie en het aantal uitgegeven autorisaties.Start pilot Medische GegevensPatiënten kunnen sinds medio 2009 online hun medische gegevens inzien viamedischegegevens.nl. Met een speciale inlogcode zijn onder meer operatie- enlaboratoriumuitslagen, röntgenonderzoek, allergieën voor bepaalde medicijnen en verslag- enontslagbrieven te raadplegen; circa 90% van het medisch dossier. Patiënten hebben alleen maareen mobiele telefoon en een internetaansluiting nodig. Overal en op elk moment van de daghebben ze toegang. Zo kunnen ze gegevens met andere artsen of met familie of vriendenbespreken, of medische gegevens op reis raadplegen. De veiligheid van het systeem is vollediggewaarborgd. Een check met patiëntenpas, paspoort en/of burgerservicnummer valt onder deveiligheidseisen. Het MCH is het eerste ziekenhuis dat deze dienst als pilot aanbiedt.Veiligheid en de METCHet MCH neemt deel aan de regionale Medisch Ethische ToetsingsCommissie Zuid-West (METC),een samenwerkingsverband in de regio Zuidwest-Nederland voor het beoordelen en toetsen vanprotocollen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek en geneesmiddelenonderzoek met mensen.Voor een overzicht van de activiteiten van de METC in 2009 wordt verwezen naar het jaarverslag vande METC.4.5 Kwaliteit van medewerkers4.5.1 PersoneelsbeleidAlgemeenOp het gebied van functiedifferentiatie is een aantal stappen gezet. Er is differentiatie gecreëerd in defuncties van zorgmanager, doktersassistent en dialyseverpleegkundige. Daarnaast is met namebinnen de divisies Beschouwend en Behandelend een aantal initiatieven ontplooid om tot flexibelearbeidscontracten te komen, onder andere met een wervingscampagne voor een aantal functiesbinnen deze bedrijfsonderdelen waarbij een hoge mate van flexibiliteit mogelijk is. Verder zijn binnende flexpool verdergaande mogelijkheden van flexibel werken ingevoerd door meerdere opties naastde bestaande roostersystematiek te bieden.De consequenties van de nieuwe CAO zijn tijdens informatiebijeenkomsten voor managers enmedewerkers uitgebreid toegelicht en de administratieve verwerking is geregeld. Sinds medio 2009wordt binnen de afdelingen de nieuwe regelgeving gehanteerd.Ook zijn er voorlichtingsbijeenkomsten van het Pensioenfonds Zorg & Welzijn geweest.Deelname aan een business case over Diversiteit van de Staz en de landelijke Taskforce Deeltijd+heeft twee waardevolle documenten opgeleverd voor toekomstig beleid en initiatieven op dezeterreinen.De business case Diversiteit bevat een uitgebreide analyse van ons beleid, maatregelen enactiviteiten op het terrein van diversiteit van patiënten en medewerkers. Ook is een analyseopgenomen van de diversiteit van de arbeidsmarkt in de regio. Op basis van het document kan hetMCH beleid en arbeidsmarktstrategie aanscherpen en verdere initiatieven ontplooien.Deelname aan de landelijke Taskforce Deeltijd+ heeft geresulteerd in een intern onderzoek naar deredenen van medewerkers om parttime te werken en de condities waaronder tot meeruren gekomenzou kunnen worden.38

Medewerkers zijn voorgelicht over verschillende aandachtsgebieden en hebben vaardighedengeleerd. In 2009 is door vier afdelingen gebruik gemaakt van de workshop agressie, die doorbedrijfsmaatschappelijk werk in samenwerking met het Landsteiner Instituut is ontwikkeld. Er is gestartmet een workshop verzuim voor alle nieuwe medewerkers van de divisie Beschouwend.Leidinggevenden hebben een workshop op het gebied van verzuimbeleid gevolgd.Het projectplan voor de eerste fase van Beoordelen en Belonen is goedgekeurd. In 2010 wordt met deuitvoering gestart.Binnen de Coöperatie is een onderzoek gestart naar de mogelijkheden van de aanschaf van eengezamenlijk HR/payrollsysteem (Afas). Het Bronovo ziekenhuis, Groene Hart Ziekenhuis en het MCHwillen hiervan vanaf eind januari 2011 gebruikmaken. ‘t Lange Land ziekenhuis heeft de intentie opeen later moment deel te nemen.De coöperatieziekenhuizen hebben op dit moment te maken met een grote papierstroom op hetgebied van HR/salarisadministratie. Digitalisering van deze processen levert verbeterdemanagementinformatie op en leidt tot een kostenbesparing. Er zijn minder FTE nodig en het printenen versturen van salarisstrookjes is verleden tijd. De verwachte kostenbesparing voor het MCHbedraagt in 2011 € 325.000,- en daarna meer.Verloop personeel en vacaturesIn 2009 stonden arbeidsmarktvraagstukken centraal, met name vanwege een tekort aan specialistischpersoneel voor IC, OK, dialyse en de functie van analist. Systemen zijn geoptimaliseerd en er wordtmeer geïnvesteerd in arbeidsmarktsmarktcommunicatie en managementinformatie.De in- en uitstroom in het MCH ligt (inclusief leerlingen en arts-assistenten) op ruim 16%. Vacaturesvoor genoemd specialistisch personeel uitgezonderd, duurt het tussen de twee en zes maanden omeen vacature te vervullen.Binnen de grootste beroepsgroep - verpleegkundigen - waren eind 2009 geen langdurig openstaandevacatures.ZiekteverzuimHet MCH hanteert een verzuimbeleid op basis van eigen regie. In 2009 is de maatwerkregeling van2006, waarin wordt afgesproken hoe de arbodienstverlening, inclusief verzuimbegeleiding, binnen deorganisatie wordt georganiseerd, vernieuwd. Hierbij is het bestaande beleid voortgezet. Demaatwerkregeling is met instemming van de ondernemingsraad opgesteld.Diverse op het totale verzuim gerichte activiteiten en maatregelen hebben positief effect. In 2009 laghet verzuimpercentage onder dat van 2008. Het eindresultaat voor 2009 is een verzuim van 4,5% tenopzichte van 4,8% in 2008, terwijl in 2009 sprake was van twee griepgolven. Het korte verzuim is,onder meer door bovengenoemde training voor nieuwe medewerkers, teruggebracht tot 1,29%.JaargesprekkenHet MCH kent een systematiek van jaargesprekken conform de CAO Ziekenhuizen. Voor de inhoudvan de jaargesprekken is er de richtlijn jaargesprek. Van ieder jaargesprek komt een verslag in hetpersoneelsdossier. De gevoerde gesprekken worden centraal geregistreerd.4.5.2 Kwaliteit van werkIn 2009 heeft een organisatiebreed medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) plaatsgevonden.De respons bedroeg ruim 40%.De belangrijkste organisatiebrede conclusies:• MCH-medewerkers voelen zich zeer goed toegerust voor hun taak;• MCH-medewerkers zijn zeer betrokken bij hun eigen afdeling en waarderen de samenwerkingbinnen het team en met collega’s in hoge mate;• MCH-medewerkers ervaren psychische belasting in hun dagelijks werk;• MCH-medewerkers zijn kritisch over de informatievoorziening.Per divisie zijn drie speerpunten opgenomen in het jaarplan 2010. Organisatiebreed zijn driespeerpunten benoemd die onderdeel vormen van het HRM-jaarplan voor 2010. Dit zijn onderwerpenop het gebied van psychische werkdruk, verder onderzoek naar de mate van inspraak (diemedewerkers als te gering ervaren) en naar de lage beleving van bereidheid tot vernieuwing.39

Naast deze speerpunten uit het MTO behelst het HRM-jaarplan vijf onderwerpen:• Nieuwe initiatieven op gebied van arbeidsmarktbeleid;• Ontwikkeling beoordelings- en beloningsbeleid (fase 1);• Actualiseren functie- en competentieprofielen;• Implementatie nieuw HRM systeem (in coöperatieverband);• Afsluiten nieuw Sociaal Plan (huidige termijn is verstreken).Overige onderwerpen voor 2010 liggen vooral op het vlak van het actualiseren en aanscherpen vanbestaand beleid en regelingen. De afdeling HRM ontplooit met de Coöperatie initiatieven voor deuitwisseling van medewerkers en het delen van kennis.4.5.3 Opleiding, ontwikkeling en wetenschapOpleiden en het scheppen van een goed leerklimaat zijn belangrijke onderwerpen in ´Zorg met PassieII´. Het Groene Hart Ziekenhuis en het MCH hebben gezamenlijk één instituut voor het faciliteren enstimuleren van opleiding, ontwikkeling en wetenschap in beide ziekenhuizen: het Landsteiner Instituut.Dit instituut is er voor de ondersteuning van alle medische en niet-medische opleidingen.OpleidingenHet MCH biedt stages en opleidingen in de vorm van vele verschillende initiële en vervolgopleidingen.Op vrijwel alle gebieden zijn externe regels en eisen snel aan het veranderen. Het LandsteinerInstituut houdt de veranderingen bij en coördineert de bijbehorende praktische aanpassingen.Belangrijke voorbeelden zijn de procedures voor het opleidingsfonds voor medisch-specialistischevervolgopleidingen en de aandacht voor het verkrijgen van CZO-erkenning (CollegeZiekenhuisOpleidingen) voor beroepsopleidingen en specialistische vervolgopleidingen. Na de eersteCZO-erkenning voor de opleiding tot dialyseverpleegkundige eind 2008, heeft het MCH in 2009erkenning gekregen voor de opleidingen tot anesthesiemedewerker, operatieassistent, ICverpleegkundige,verpleegkundige SEH, obstetrieverpleegkundige en verpleegkundige gynaecologie.Initiële opleidingenHet MCH is een erkend leerbedrijf en biedt een breed pakket aan beroepsopleidingen enspecialistische vervolgopleidingen. Het Landsteiner Instituut heeft voor de uitvoering van dezeopleidingen in 2009 accreditatie verkregen van de beroepsvereniging voor verpleegkundigen enverzorgenden (V&VN). Per jaar heeft het MCH ongeveer 120 beroepsbeoefenaren via de ‘werkenleren’-variant in opleiding. Daarnaast heeft het MCH stageplaatsen voor diverse beroepsopleidingen.De opleidingsfunctionarissen ondersteunen de werkzaamheden in deze opleidingen.Medisch-specialistische opleidingenJaarlijks worden studenten Geneeskunde uit het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) in hunderde tot en met zesde leerjaar voor praktijkonderdelen van hun studie begeleid in het MCH.Tweemaal per jaar krijgen groepen derde- en vierdejaarsstudenten gedurende vijftien bijeenkomstenbegeleiding bij hun eerste ervaringen in de praktijk. Daarnaast lopen jaarlijks ruim 270 studenten hunco-schappen in het MCH gedurende vier tot tien weken, volgen ongeveer twintig studenten een keuzeco-schap van vijf tot tien weken en lopen ruim vijftig zesdejaarsstudenten in het MCH gedurendezestien weken hun semi-artsenstage.Naast medisch specialisten leidt het MCH ziekenhuisapothekers, klinisch psychologen, GZpsychologen,klinisch fysici, sportartsen en SEH-artsen op.MCH ontvangt Bronzen Veer voor beste co-schap chirurgie in de regioDe studentenvereniging MFLS (Medische Faculteit der Leidsche Studenten) reikt medio 2009 deBronzen Veer uit aan de afdeling Chirurgie van het MCH. Volgens de co-assistenten in de regio heeftChirurgie van het MCH in 2008-2009 laten zien het beste co-schap in de regio te hebben. Elk jaaronderzoekt de MFLS hoe co-assistenten hun co-schappen waarderen. Naast de afdeling Chirurgievan het MCH waren Gynaecologie van het LUMC en Chirurgie van het Bronovo ziekenhuisgenomineerd.40

De Centrale Opleidings Commissie onderhoudt samen met het Landsteiner Instituut een internsysteem voor toetsing van de kwaliteit van het opleidingsklimaat in onze vervolgopleidingen. Zowelmet de artsen in opleiding tot specialist (aios) als met de opleiders wordt overlegd over mogelijkhedenvoor verbetering.Samen met het MCH en de opleiders coördineert het Landsteiner Instituut de aanvragen enafhandeling van de VWS-subsidie (het opleidingsfonds) voor de medische vervolgopleidingen.OntwikkelingUiteraard is opleiden en trainen niet alleen belangrijk voor mensen in een initiële of vervolgopleiding.Alle medewerkers moeten hun vak, hun vaardigheden en hun persoonlijke ontwikkeling bijhouden. Demedewerker wordt daarom zowel intern als extern in de gelegenheid gesteld om scholing te volgen. Inhet jaargesprek heeft elke medewerker, op basis van competenties, de mogelijkheid concreteafspraken te maken over doorgroeimogelijkheden en bijbehorende opleidingen. Voor verschillendeberoepsgroepen zijn er programma’s te volgen op specifieke vakterreinen of onderwerpen, medegeorganiseerd door het Landsteiner Instituut. Sinds 2008 zijn via het Landsteiner Instituut drieincompany managementontwikkeltrajecten gestart.Nadat eind 2008 een programma voor e-learning is aangekocht, is in 2009 een begin gemaakt met hettrainen van medewerkers in het schrijven van de modules. Ook is een aantal modules aangekocht vanziekenhuizen die gebruik maken van hetzelfde e-learning programma.Sleutelgatoperatie minder effectief bij rugherniaMark Arts, neurochirurg in het Medisch Centrum Haaglanden, en onderzoeker in het Leids UniversitairMedisch Centrum (LUMC) constateert in een wetenschappelijk onderzoek dat opereren met desleutelgattechniek minder effectief is dan de standaardoperatie voor een hernia in de onderrug. Zijnonderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in The Journal of the American Medical Association (JAMA) enook de landelijke publieksmedia besteden er veel aandacht aan. Om de oorzaken van de mindereeffectiviteit van de sleutelgatoperatie te kunnen vaststellen, is verder onderzoek noodzakelijk.Bijwerkingen slaappillen vaak onderschat en effect ervan overschatTijdens de Nationale Slaapdag in maart 2009 presenteert het Centrum voor Slaap- enWaakstoornissen van het MCH nieuwe bevindingen over slaappillen. Veel gebruikers overschatten heteffect van slaappillen en zijn minder bekend met de bijwerkingen ervan. Langdurig gebruik vanslaapmedicatie (vooral benzodiazepines) heeft een grote impact op het lichaam en is geen oplossingvoor slaapproblemen. Gedragstherapie biedt wel soelaas. Het Centrum voor Slaap- enWaakstoornissen van het MCH bestaat sinds 1992 en is een van de drie gespecialiseerde slaapcentrain Nederland, met expertise in de volle breedte van dit vakgebied. Het centrum behandelt jaarlijksongeveer 2000 patiënten, voor een groot deel buiten de Haagse regio.Veel blindedarmoperaties onnodig uitgevoerdRuim een op de drie blindedarmoperaties die wordt uitgevoerd op basis van een klinische blik enbloeduitslagen blijkt niet nodig. Daarom moet een blindedarm voor verwijdering altijd in beeld wordengebracht, zo betoogt radioloog Lodewijk Cobben van het MCH in 2009 in zijn proefschrift. In een kwartvan de gevallen geeft een echo geen uitsluitsel. In dat geval kan een CT-scan worden uitgevoerd,maar door de röntgenstraling is dat niet voor iedereen geschikt. Voor hen is er de MRI-scan. Cobbengeeft in zijn proefschrift duidelijke aanwijzingen voor het maken van goede beelden van de blindedarmmet de MRI-scan. In het MCH is de door hem geadviseerde werkwijze al langer gebruikelijk, waardoorslechts een op de vijftig verwijderde blindedarmen in het MCH niet ontstoken blijkt te zijn. Hetproefschrift leidt tot veel regionale en landelijke media-aandacht.Wilco Peul hoogleraarNeurochirurg Wilco Peul van Medisch Centrum Haaglanden is met ingang van 1 maart 2009benoemd tot hoogleraar Neurochirurgie, verbonden aan de Rijksuniversiteit Leiden. Peulpromoveerde eerder op een groot doelmatigheidsonderzoek naar hernia. Na zijn specialistischeopleiding volgde hij een master epidemiologie vanwege de wens om doelmatigheidsonderzoek in de41

neurochirurgie te doen. Dit blijft een speerpunt in zijn werk. Daarnaast richt hij zich onder meer opreconstructieve chirurgie aan wervels, zenuwen en vaten in de hersenen, waarbij een intensievesamenwerking is met neurologie, orthopedie en radiologie. Peul blijft een tot twee dagen per weekverbonden aan het MCH.WetenschapDe afdeling wetenschap van het Landsteiner instituut heeft als doel het stimuleren en ondersteunenvan wetenschappelijk onderzoek, het uitbreiden van onderzoekscapaciteit en het bevorderen van detoepassing van wetenschappelijke onderzoeksresultaten in de patiëntenzorg. In 2009 is dan ookonder andere deelgenomen aan de door de Raad van bestuur ingestelde ProjectgroepWetenschappelijk Onderzoek. Deze projectgroep bereidt een procedure voor goedkeuring vanwetenschappelijk onderzoek in het MCH voor, in combinatie met de oprichting van eenWetenschapsfonds voor de financiering van eigen onderzoek.CursussenIn 2009 is een korte cursus epidemiologie, wetenschappelijk schrijven en informatiezoekvaardighedenvoor verpleegkundigen ontwikkeld. Daarnaast zijn 26 cursisten geschoold in PubMed, database voormedische publicaties.TrialbureauIn het MCH komen jaarlijks veel aanvragen binnen voor fase-vier-onderzoeken. In 2009 heeft hettrialbureau 26 klinische studies ondersteund.4.6 SamenlevingIn dit hoofdstuk komt de positie van het MCH aan de orde op het gebied van mensen en milieu, vanuithet perspectief van maatschappelijk verantwoord ondernemen.4.6.1 MensenHet MCH voelt zich betrokken bij de maatschappij in de volle breedte, vanuit de overtuiging dat hetkan bijdragen aan het welzijn van anderen. Het MCH beschrijft in de meerjarenstrategie ‘Zorg metPassie II’ dat het door schaarse middelen efficiënt te gebruiken, goede en voor iedereen toegankelijkepatiëntenzorg wil leveren. Daarbij wil de organisatie zich ontwikkelen tot een meer marktgerichteonderneming die tegemoet komt aan de wensen van de klant. Hiervoor is onder meer de trainingklantgerichtheid ontwikkeld en het serviceconcept Patiënt dat uitgangspunten in de omgang metpatiënten beschrijft.Zorg aan onverzekerbare onverzekerdenHet MCH heeft een kernfunctie voor de regio Haaglanden. Mensen die illegaal in Nederland verblijven,zijn niet verzekerd. En mensen die de premie niet kunnen betalen evenmin.Met ingang van 1 januari 2009 is de regeling voor financiering van zorg aan illegalen veranderd. Dezeregeling biedt zorgverleners een financieel vangnet en is alleen van toepassing als een illegaal inNederland verblijvende patiënt niet kan betalen, ook niet via een betalingsregeling of via derden. HetCollege voor Zorgverzekeringen (CVZ) geeft alleen een vergoeding als de zorgverlener de zorgmedisch noodzakelijk acht. De term medisch noodzakelijk zorg - in het verleden aanleiding tot veleinterpretaties - is opnieuw gedefinieerd in samenwerking met de Koninklijke Maatschappij terBevordering van de Geneeskunst en de Orde van Medisch Specialisten.Het CVZ maakt onderscheid tussen ‘direct toegankelijke zorg’ en ‘niet direct toegankelijke zorg’. Directtoegankelijke zorg wordt geleverd zonder verwijzing, recept of indicatie, zoals de acute zorg. Debijdrage van het CVZ hiervoor bedraagt 80% van de kosten, zowel voor het honorarium als deziekenhuiskosten.Voor ‘niet direct toegankelijke zorg’ (bijvoorbeeld dialyse of een geplande operatie) heeft het CVZonder meer het MCH gecontracteerd. Het MCH ontvangt 100% vergoeding voor zowel honorarium alsziekenhuiskosten. Het MCH is het enige door CVZ gecontracteerde ziekenhuis in de regio Zuid-Holland West.42

Samenleving: acute zorg 2009 en besteding OTO-geldenSamen met de ROAZ-ketenpartners en de GHOR-organisaties is in 2009 een risico-analyse, eenmeerjarenbeleidsplan OTO en jaarplan opgesteld. Op ziekenhuisniveau is het beleidsplan ‘Opleiden,Trainen en Oefenen’ verschenen ter voorbereiding op crisissituaties 2010-2012.Er zijn regionale activiteiten georganiseerd. In 2009 heeft de contactpersoon van het MCHdeelgenomen aan vier OTO contactpersonenbijeenkomsten. In deze bijeenkomsten zijngoedgekeurde en in uitvoering zijnde projecten gepresenteerd.GHOR Haaglanden en de Haagse ziekenhuizen hebben gezamenlijk het virtuele oefenprogrammaISEE aangeschaft. De ISEE simulator is een simulatietoepassing, speciaal ontwikkeld voor hetoefenen van de logistieke aspecten van de rampenbestrijding. Het MCH heeft € 10.500,- hieraanbesteed.In 2009 is het rampenplan ‘Infectieziekten’ van de plank gehaald vanwege de dreiging van eengriepepidemie. Het MCH is goed in staat geweest om patiënten op te vangen en heeft complimentengekregen van de GGD over de terugkoppeling van het aantal opgenomen patiënten en de opgave vanhet actuele beddenbestand. In november is met het griepteam een oefening gehouden diegeorganiseerd werd door Twynstra Gudde (kosten € 5.000,-). De oefening is positief ervaren. In 2010wordt het rampenplan ‘Infectieziekten’ geactualiseerd naar aanleiding van de opgedane ervaringen.In 2009 is gewerkt aan een nieuw Rampenopvangplan (ZiROP) voor MCH Westeinde; in 2010 wordthet plan van MCH Antoniushove geactualiseerd. Input uit de diverse oefeningen (MIMMS) wordenmeegenomen. In 2009 bezochten de crisiscoördinator van het MCH en een SEH-arts hetwereldcongres over rampengeneeskunde in Canada (kosten € 2.500,-). Leerpunten van dit congresworden ook in de plannen verwerkt.In 2009 zijn de OTO-gelden beperkt ingezet. Het grootste struikelblok vormt de inzet vanmedewerkers, daar salariskosten niet onder de regeling vallen.4.6.2 MilieuVanzelfsprekend voldoet het MCH aan alle relevante milieuwetgeving. Daarnaast werkt het MCHbijvoorbeeld met strikt gescheiden afvalstromen, waarbij ook het kantoorafval (toner, papier, karton,polipropyleen, folies en dergelijke) zoveel mogelijk voor hergebruik wordt ingezameld en voorverwerking wordt aangeboden.Het MCH streeft de volgende doelen na op het gebied van milieu:1) Beperking van het energieverbruik met behulp van onderstaande maatregelen:• Gebruik van energiezuinige verlichting;• Bij aanschaf apparatuur letten op warmte- en koellast;• Door goede isolatie voorkomen van het lekken van warmte ;• Bij verbouw- en nieuwbouwprojecten kiezen voor oplossingen die het energieverbruikverminderen;• Aandacht voor meet- en regelonderhoud. Opheffen van elkaar tegenwerkende processen.2) Het MCH streeft ernaar zoveel mogelijk goederen te hergebruiken, om het beslag op natuurlijkebronnen te beperken. Uitgangspunten in de milieuzorg van het MCH zijn het voldoen aan de wettelijkeeisen die hiervoor gelden en de zorg voor een milieuvriendelijke omgeving.3) Het reststoffenprogramma is met onverminderde inzet voortgezet. Het is een uitgewerkt programmavoor het opslaan, inzamelen en verwerken van reststoffen die in het ziekenhuis vrijkomen. Hierbijhoort voorlichting over de geactualiseerde scheidingsregels.4) Interne controles en evaluaties op het gebied van de inzameling van reststoffen zijn opgenomen inde periodieke interne audits. Deze worden namelijk uitgevoerd in het kader van de ISO 9001-2008-certificering van de afdeling Interne Zaken.De volgende doelen zijn in 2009 gerealiseerd- De totale hoeveelheid afval die het MCH in 2009 heeft geproduceerd, is nagenoeg gelijk geblevenaan de afvalproductie in 2008;- De energiekosten zijn in 2009 gestegen ten opzichte van 2008, omdat er in 2009 meertemperatuurschommelingen waren dan in het meer gematigde jaar 2008.43

4.7 Financieel beleidIn de jaarrekening van het MCH zijn de resultaten van Express-so BV, Stichting Diabetes ZorgHaaglanden, West End Facility BV, Apotheek MCH Lijnbaan BV en de Stichting Medisch CentrumHaaglanden geconsolideerd. Hieronder worden het beleid en het geconsolideerde resultaat toegelicht.4.7.1. De uitgangspuntenIn de begroting van 2009 is uitgegaan van een groei van productie in zowel het A- als het B-segment.Voor het B-segment was een omzetgroei van 1,2% begroot, voor het A-segment een groei van 6,2%.Deze aanzienlijke groei werd mede verwacht door de opzet van de dialyse-afdeling in MCHAntoniushove en een verdere groei van radiotherapie. Om deze groei te faciliteren werd in debegroting een toename van de formatie van 1,3% opgenomen, evenals een stijging van de kosten met1,5%.De werkelijke situatie in 2009 laat grote veranderingen zien. Allereerst heeft het MCH in de loop van2009 een vergunning verkregen voor het plaatsen van ICD en het dotteren van patiënten (PCI). Debudgettaire vergoeding maar ook de lasten voor beide activiteiten zijn zeer hoog. In de afspraken metzorgverzekeraars zijn beide activiteiten uiteindelijk meegenomen. In het A-segment is het MCHuiteindelijk net binnen de kaders van de afspraken gebleven. In het B-segment is de omzetstijgingforser dan verwacht. Met name de omzet van het neurovasculair centrum is hoger dan begroot. Ookorthopedie heeft in 2009 een herstel van de omzet laten zien, die 8% hoger is dan begroot.In 2009 heeft het MCH met de zorgverzekeraars een intensieve discussie gevoerd over dekapitaallasten. Belangrijkste knelpunt in deze discussie is het ontbreken van een duidelijk endwingend beleid van VWS over het lokaal hanteren van dit belangrijke dossier door ziekenhuizen enverzekeraars. Zorgverzekeraars hebben er in 2009 bij het MCH op aangedrongen af te zien van dedoor de commissie Havermans opgestelde overgangsregeling Kapitaallasten.Op basis van de rekenmodellen, waarin de toekomstige kapitaallasten zijn afgezet tegen de teverwachten dekking, heeft het MCH uiteindelijk besloten niet van de overgangsregeling af te zien.Hierbij spelen vooral de hoge lasten die voortkomen uit de grootschalige renovatie op beide locatieseen rol. Uitgaande van de gemiddelde dekking van 12,5% die zorgverzekeraars landelijk bereid zijnop te nemen in de integrale prijzen, leiden deze tot een dusdanig verlies op de kapitaallasten dat heteigen vermogen op de middellange termijn te laag tot zelfs negatief wordt.De discussie over de kapitaallasten heeft er toe geleid dat het MCH gedurende 2009 DBC’s in het B-segment, die in 2009 zijn geopend, niet heeft kunnen factureren door het ontbreken van contractenmet zorgverzekeraars. In de jaarrekening is in de overlopende activa om die reden een forse post nogte factureren omzet van € 22,6 miljoen opgenomen. Begin 2010 is deze omzet over 2009 uiteindelijkvolledig gefactureerd, doordat met verzekeraars een additionele afspraak is gemaakt overterugbetaling van eventueel teveel ontvangen bedragen door het MCH, op het moment dat erduidelijkheid is over het beleid van VWS over de kapitaallasten.Een tweede probleem voortkomend uit de kapitaallasten is de asbestclaim die begin 2009 doorzorgverzekeraars en het MCH bij de NZa is ingediend. In deze asbestclaim is door het MCH gestelddat de kosten verbonden aan de sanering van asbest in MCH Antoniushove versneld dienen teworden afgeschreven, omdat deze extra lasten als onderdeel van de kapitaallasten het MCH eennadelige marktpositie opleveren. In 2009 is door de NZa besloten om van de totale claim van € 22,3miljoen een bedrag van € 14,6 miljoen toe te wijzen. Over de te volgen strategie voor het resterendebedrag wordt bij het opstellen van deze jaarrekening nog intern overleg gevoerd.4.7.2 De totale bedrijfsopbrengstenDe totale bedrijfsopbrengsten zijn in 2009 toegenomen met € 28,5 miljoen, van € 223,8 miljoen in2008 tot € 252,3 miljoen in 2009. De grootste post in deze stijging betreft de afwikkeling van detoegekende asbestclaim voor een totaalbedrag van € 9,0 miljoen, waarvan een deel betrekking had op2008. Tevens is in deze stijging de eerder genoemde overgangsregeling opgenomen, voor eenbedrag van € 3,3 miljoen. Een derde bijzondere post betreft de nacalculatie over 2008, waaruit eenbaat is gekomen van € 3,8 miljoen.44

De indexering in het A en B segment voor loon en materiaalstijging heeft voor een stijging van € 4,0miljoen gezorgd.De omzet in het A-segment is in 2009 fors gestegen. Dit komt, naast de reguliere groei van de overigezorgactiviteiten, door de groei van bijzondere activiteiten als de ICD-activiteiten, de dialyse in MCHAntoniushove, de verhoogde vergoeding voor coilings en stents, het starten met het dotteren en degroei van het aantal patiënten met een multitrauma, en patiënten met hoofd- halsoncologie.De groei van de omzet van deze bovengenoemde gebieden bedroeg in totaal € 8,0 miljoen. Devariabele parameters namen in 2009 toe met ongeveer € 1,4 miljoen. In 2009 is het B-segmentuitgebreid naar 34%. De omzet in het B-segment stijgt om die reden, maar deze wordtgecompenseerd door de schoning van het A-segment. Deze schoning is, door alle bijzondere postenzoals hiervoor beschreven, echter niet zichtbaar.De overige bedrijfsopbrengsten zijn gestegen met € 1,6 miljoen. Deze stijging wordt grotendeelsveroorzaakt doordat het MCH in 2009 meer gelden uit het opleidingsfonds heeft ontvangen. Voor dezeontvangsten is, net als in voorgaande jaren, een reservering getroffen vanwege de potentiëleterugbetalingen. Daarnaast detacheert het MCH meer personeel bij derden.4.7.3 De bedrijfslastenDe bedrijfslasten zijn in 2009 met € 32,3 miljoen toegenomen, van € 207,9 miljoen in 2008 tot € 240,3miljoen in 2009.De personele lasten zijn in 2009 toegenomen met € 7,6 miljoen. Dat is een stijging van 6%. De vasteformatie is in 2009 met 48 FTE toegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Dat is eenlastenstijging van circa € 3,0 miljoen. De nieuwe CAO-afspraak zorgt voor een structurele verhogingvan 1% van de salarissen per 1 juli, een verhoging van de eindejaarsuitkering met 1% en eenverhoogde pensioenlast voor de werkgever doordat het aandeel van de werkgever steeg van 48%naar 50%. Samen met de autonome groei leidde de CAO tot een stijging van de personeelskostenmet € 3,0 miljoen. De resterende stijging van de personeelskosten wordt veroorzaakt door detoegenomen inhuur van uitzendkrachten door personeelstekort op een aantal afdelingen.De versnelde afschrijving van asbest voor in totaal € 9,0 miljoen, zorgt voor de stijging van deafschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa.De overige bedrijfskosten laten een forse stijging zien van ruim € 15 miljoen. Deze stijging wordt deelsveroorzaakt door bijzondere posten. De eerder beschreven voortdurende onzekerheid over deovergangsregeling kapitaallasten, zorgt ervoor dat de vergoeding in de opbrengsten middels eenvoorziening van € 3,3 miljoen niet in het resultaat van het ziekenhuis wordt meegenomen. Op hetmoment dat er zekerheid over de vergoeding bestaat, zal gekeken worden hoe de vergoeding gebruiktkan worden om de kapitaallasten van het MCH te verlagen.Via de overige bedrijfslasten is een voorziening getroffen die voortkomt uit de overgangsregeling PLBuit de CAO 2009-2011. Conform de CAO heeft een medewerker die op 1 januari 2009 bij eenzorgaanbieder in dienst was die aangesloten was bij pensioenfonds Zorg en Welzijn, recht op eeneenmalige storting van 200 uur bij het bereiken van de 55-jarige leeftijd. Om in de toekomst aan dezeverplichting te kunnen voldoen heeft het MCH een reservering van € 1,0 miljoen getroffen.Gelet op de gewijzigde richtlijnen en principes voor kapitaallasten, wordt op een andere manieromgegaan met regulier voorkomende grotere aanpassingen aan de duurzame activa. Voor dekomende jaren is ingeschat dat aanpassingen nodig zijn voor een bedrag van € 7,9 miljoen. Om datgewenste niveau te bereiken is € 4,4 miljoen aan de voorziening groot onderhoud toegevoegd.De met € 1,2 miljoen gestegen kosten voor grond en hulpstoffen voor de laboratoria komen voort uitde hogere productie van de laboratoria voor het MCH en derden. Aan geneesmiddelen is in 2009 tenopzichte van 2008 een bedrag van € 1,3 miljoen meer uitgegeven, waarvan 0,6 miljoen voor duregeneesmiddelen.De groei van de bijzondere activiteiten zoals beschreven in de paragraaf over de opbrengsten, brengtzeer grote kostenstijgingen met zich mee. Zowel bij de ICD, het dotteren als bij de coilings wordtgebruik gemaakt van zeer duur materiaal. Gezamenlijk leiden deze activiteiten tot een stijging van demateriële kosten met € 7,0 miljoen.45

In de overige baten en lasten is het ontvangen vermogen uit de Stichting Dienstverlening Westeinde,die medio 2009 is opgeheven, verantwoord. Het vermogen is uiteindelijk via het resultaat toegevoegdaan het niet-collectief gefinancieerd vrij vermogen van het MCH.4.7.4 Het resultaatPer saldo is het jaar 2009 afgesloten met een positief resultaat van € 6.349.000.Dit resultaat is als volgt verwerkt in de jaarrekening;- toevoeging aan de reserve aanvaardbare kosten € 3.706.000- toevoeging aan het niet-collectief gefinancierd vrij vermogen € 1.761.000- toevoeging aan de bestemmingdsreserve afschrijvingen inventaris € 1.533.000- onttrekking bestemmingsreserve egalisatie afschrijvingen € - 651.000De resultaten van de deelnemingen worden toegelicht in de jaarrekening in paragraaf 4.7.7.4.7.5 De financiële risico’sDe overheid heeft in 2009 veel middelen moeten besteden aan het bestrijden van de economischecrisis. Voor 2010 wordt een begrotingstekort geraamd van 5,3%. In de komende jaren zullen detekorten teruggedrongen worden. Omdat de zorg de grootste kostenpost vormt in deoverheidsbegroting, zal de sector niet ontsnappen aan forse bezuinigingen. Het MCH houdt derhalverekening met een toenemende druk op de inkomsten, waarbij dezelfde of zelfs kwalitatief hogereprestaties worden geëist.De voortdurende onzekerheid over de kapitaallastendekking maakt het opstellen van eenvastgoedstrategie voor de lange termijn lastig. Investeringen beperken zich tot de hoogst noodzakelijkfunctionele instandhouding. Daar moet op langere termijn verandering in komen.De afgelopen jaren is de omzet van de bijzondere functies van het MCH aanzienlijk gegroeid. Eenbeperking van deze groei met gelimiteerde percentages zet de regionale functie onder druk of kanleiden tot verdrukking van de basisfuncties.4.7.6 Regeling AO/IC productieregistratieIn 2009 is in overleg met de accountant een steekproef ter grootte van 350 facturen gehouden, meteen toegestane som foutfracties van 10. De steekproeven hebben uitgewezen dat het MCH voldoetaan de eisen van het Protocol gefactureerde DBC’s 2009.In 2009 zijn diverse audits uitgevoerd, gericht op procesmatige registratie. Op basis van de ervaringenuit de steekproeven zijn de audits in de loop van 2009 meer gericht op inhoud, zoals kennis entoepassing van de Instructies van de Wetenschappelijke vereniging. Daarnaast is in 2009 gestart methet gestructureerd doorlichten van de registratieprocessen van specialismen en afdelingen.46

4.7.7 Dochterinstellingen4.7.7.1 Diabeteszorg Haaglanden (DZH)DZH is een behandel- en kenniscentrum voor diabetespatiënten. DZH biedt zorg op maat die aansluitbij de behoefte en wens van patiënt en huisarts. Het zorgaanbod bestaat uit interdisciplinaire zorg entaakgerichte zorg.DZH heeft zich als doel gesteld om in het jaar 2009 een vernieuwde herijkte strategie vast te stellenop basis van alle interne ontwikkelingen en leerprocessen, rekening houdend met de externeontwikkelingen. Dit is vastgelegd in het document: ‘Strategie DZH 2010-2015’.De drie hoofdpijlers waar DZH zich in 2009 op heeft gericht zijn de volgende:1. Kwaliteitsplan2009 stond voor DZH in het teken van het opstellen van een kwaliteitsplan en het vastleggen vanprotocollen in DKS.2. MedewerkerstevredenheidDZH hanteert het coachend leiderschap. Dit vertaalt zich voor de medewerkers in viercoachgesprekken op jaarbasis met zijn of haar leidinggevende.3. Elektronisch patiëntendossierDe kwaliteit van de geboden zorg wordt geregistreerd in het digitale diabetesdossier DiabetesNed.Vanuit dit systeem wordt een database opgebouwd van de benodigde Key Performance Indicatoren,waardoor de geboden zorg gebenchmarkt kan worden.OrganisatieIn DZH zijn in 2009 de volgende functies vertegenwoordigd: diabetesverpleegkundige, diëtist,internist, psycholoog, doktersassistent, pedicure, allochtone zorg consulent, office manager endirecteur.Gemiddelde formatieDiabetes VerpleegkundigenDiëtistenInternistenOndersteunenddoktersassistenten / office manager / directieOverigpsycholoog / AZCPedicuregemiddelde formatie 20095,9 FTE2,7 FTE0,5 FTE4,3 FTE0,20 FTE0,20 FTEProductiegegevensAantal bloedafnames 3623Aantal consulten internist 1677Aantal consulten diabetersverpleegkundigen 5979Aantal consulten psycholoog 100Aantal consulten diëtist 3420Aantal consulten pedicure 734Aantal consulten fundusspreekuur 461Aantal groepsconsulten 405Aantal telefonische consulten 103447

Kwaliteitszorg en kwaliteitssysteemDe kwaliteitszorg in DZH is samengebracht in het kwaliteitssysteem dat gebaseerd is op de NIAZnormen.Als basis voor het systeem is de NIAZ-norm als leidraad genomen, waarbij de nadereuitwerking verder is ingevuld met specifieke protocollen, procedures en/of werkinstructies.Aan de kwaliteitszorg wordt door de directeur en de teamleider sturing gegeven, in de vorm van hetnaleven van de protocollen en het vaststellen van de kwaliteitsdoelstellingen.De verbetermaatregelen naar aanleiding van audits, onderzoeken, klachten en complicaties wordenperiodiek besproken en zijn voor iedereen inzichtelijk op het interne bedrijfsnetwerk. Het besprekenvan verbetermaatregelen vindt plaats in het MT-overleg.SamenwerkingsverbandenDZH heeft met diverse partijen samenwerkingsverbanden ter bevordering van de hoogwaardige zorg,zoals met het MCH, Florence, Bosman, DVN, EADV, eerstelijns fysiotherapeuten enhuisartsenpraktijken.HRM-beleidOp alle niveaus in de organisatie staan klantgerichtheid en kwaliteit centraal. Door hetkwaliteitssysteem wordt de betrokkenheid en bereidheid om mee te denken in verbeterprocessengroter.Met alle medewerkers is in 2009 een jaargesprek gevoerd. Daarnaast zijn er ook gesprekken gevoerdin het kader van coaching of mentoring en gesprekken als onderdeel van het ziekteverzuimbeleid.DZH stimuleert medewerkers bijscholingen en cursussen te volgen op het eigen vakgebied. Ditgebeurt zowel met seminars als met langdurige scholing.Naast opleidingen voor personeel biedt DZH zelf ook scholing aan. Deze scholing is met name gerichtop POH’ers, diabetesverpleegkundigen, huisartsen en overige (diabetes)specialisten, overbijvoorbeeld beweging, zwangerschap en diabetes en hypertensie.KlachtenIn 2006 is een onafhankelijke klachtencommissie, de Patiëntenklachtencommissie van het MCH,officieel door DZH benoemd.De klachtenprocedure kent twee wegen. In eerste instantie wordt er door DZH zelf gehoor gegevenaan de klacht. De klacht wordt ofwel door de hoofdbehandelaar in kwestie ofwel door eenleidinggevende besproken met de patiënt, en afgehandeld.Indien de patiënt deze situatie niet afdoende vindt, wordt de klacht voorgelegd aan deklachtenfunctionaris die de klacht afhandelt.In 2009 zijn er geen officiële klachten binnengekomen op organisatorisch of medisch gebied. Om diereden zijn er in 2009 geen klachten van DZH naar de klachtenfunctionaris of klachtencommissiegegaan.Onderzoeken en publicaties in 2009De volgende onderzoeken hebben in 2009 plaatsgevonden:• Laatste fase van het driejarige onderzoek ‘Onderzoek naar de inzet vanallochtone zorgconsulenten’;• De stem van de patiënt;• Zorg op afstand, ervaringen en wensen van de patiënt;• Vergelijkingsonderzoek tussen de funduscamera Eyescan en de funduscameraMedical Workshop;• Onderzoek naar de strategie ontwikkeling van DZH.Publicatie over de nieuwste vorm van ontwikkeling, Conversation Maps, heeft in 2009 plaatsgevondenin: het EADV Magazine, de informatiekrant 55+ beurs, de DiabetesFonds verwijskrant en deMediaPlanet.48

Vooruitzichten voor 2010De focus heeft in 2009 gelegen op analyse en verdieping van de beschreven processen. Met deupdate van de bestaande procedures, protocollen en werkinstructies door de desbetreffendeverantwoordelijken, zal ook dieper ingegaan worden op de werkwijze binnen DZH en de mogelijkekritieke punten in het proces.Daarnaast biedt de strategienota voor 2010 veel uitdaging om het proces van DZH optimaal tebenutten. In 2010 zal een uitbreiding van het zorgaanbod naar huisartsen plaatsvinden. Tevens richtDZH zich in 2010 op de groep adolescenten en zwangere vrouwen (die diabetes tijdens dezwangerschap ontwikkelen).Financieel resultaatIn de jaarrekening 2008 was een post van € 106.000 voorzien om de oninbaarheid van debiteuren afte dekken. In de loop van 2009 is de post waarover de grootste onzekerheid was, afgewikkeld enbetaald waardoor de getroffen voorziening is vrijgevallen. Eind 2009 is het centrum verhuisd naar haarnieuwe locatie aan de lijnbaan. Als gevolg van deze verhuizing is voor een bedrag van € 85.000 aanactiva afgewaardeerd.De omzet is in 2009 gestegen met 8% tot € 1,01 miljoen terwijl de bedrijfslasten, ook na eliminatie vande bijzondere posten licht zijn gedaald tot € 838.000. Het resultaat wordt tevens positief beïnvloeddoor rentevergoeding van verzekeraars door late betalingen van € 40.000. Het resultaat komtdaarmee uit op € 209.240.4.7.7.2 Apotheek MCH Lijnbaan BVApotheek MCH Lijnbaan BV is een (poliklinische) openbare apotheek die sinds april 2008 gevestigd isin de nieuwe centrale hal van MCH Westeinde. Het kwaliteitsbeleid van Apotheek MCH Lijnbaan BV isgericht op het leveren en garanderen van verantwoorde farmaceutische zorg, zoals omschreven in dekwaliteitswet Zorginstellingen. Het gaat om zorg van goed niveau, doeltreffend, doelmatig enpatiëntgericht, die voorziet in de reële behoefte van de patiënt.De verleende zorg is in overeenstemming met wettelijke regelingen enmet de bepalingen van de Nederlandse ApotheekNorm, de Modelregeling apotheker-patiënt en demet zorgverzekeraars overeengekomen contracten.Apotheek MCH Lijnbaan BV is gecertificeerd volgens het HKZ-certificatieschema openbare apothekenconform ISO 9001: 2001. Het certificaat is behaald op 6 januari 2009.De doelgroepen van de apotheek zijn: alle poliklinische patiënten van MCH Westeinde, patiënten dieontslagen worden uit MCH Westeinde, personeel dat werkzaam is in het MCH, patiënten die vlakbijhet ziekenhuis wonen en passanten.In apotheek MCH Lijnbaan BV wordt het geven van voorlichting en advies over geneesmiddelen enhet correcte en veilige gebruik van deze middelen beschouwd als een kerntaak. Uitgangspunt hierbijis dat de cliënt uiteindelijk zelf verantwoordelijk is, maar dat door de medewerkers van apotheek MCHLijnbaan BV alles in het werk wordt gesteld om de cliënt te helpen bij het nemen van goedebeslissingen over geneesmiddelgebruik.Om de therapietrouw te bevorderen zijn weekleveringen, de herhaalreceptservice en dethuisbezoekservice een nog belangrijkere plaats gaan innemen binnen de dienstverlening aan depatiënten. Dit geldt zowel voor geneesmiddelen op recept als voor zelfzorg, en behalve voorgeneesmiddelen ook voor alle andere artikelen die de apotheek levert.Apotheek MCH Lijnbaan BV wil patiënten laten zien dat een goede begeleiding bij en informatie overde geleverde medicijnen bijdraagt aan een betere kwaliteit van leven, bij ziekte of ongemak.Het kunnen voorzien in de behoefte aan verantwoorde farmaceutische zorg wordt door de beherendapotheker en alle medewerkers van de apotheek beschouwd als van essentieel belang voor allebetrokkenen, dat wil zeggen voor de patiënten van de apotheek, de zorgverzekeraars, voor anderezorgaanbieders en daardoor ook voor de continuïteit van de apotheek zelf.Apotheek MCH Lijnbaan BV participeert in de regionale nachtdienstapotheek organisatie SASA metde vestigingen Bronovo en Leyenburg te Den Haag. De beherend apotheker is drs. P.S.A. (Paul) vanRooijen. De apotheker vormt samen met zeven apothekersassistenten en twee bezorgers hetapotheekteam.49

Financieel resultaatDe omzet 2009 van de apotheek bedraagt € 2,1 miljoen. De inkoopwaarde van de verstrekte middelenbedroeg € 1,5 mijloen. Na aftrek van de bedrijfslasten en de financiële baten en lasten bedraagt hetresultaat € 172.0004.7.7.3 West End Facility BVWest End Facility BV ( WEF ) heeft ten doel het uitvoeren van schoonmaakwerkzaamheden en –diensten in MCH Westeinde en MCH Antoniushove. WEF is ISO 9001:2008 gecertificeerd op hetgebied van schoonmaakwerkzaamheden voor algemene en ziekenhuisspecifieke afdelingen. Ditcertificaat is behaald op 26 november 2008.Kwaliteit wordt binnen de WEF gemeten volgens het Dagelijks Kwaliteit Systeem ( DKS ).Bij het uitvoeren van de schoonmaakwerkzaamheden neemt de WEF de WIP- richtlijnen in acht.De WEF maakt onder andere op de onderstaande afdelingen schoon:• OK- complex• CSA• Radiotherapie• Poli’s• Kantoren• TrappenhuizenIn MCH Westeinde maakt de WEF gemiddeld 38.000 m2 schoon en in MCH Antoniushove gemiddeld17.000 m2.Binnen de WEF zijn gemiddeld 95 werknemers in dienst.Financieel resultaatDe omzet van de West End is in 2009 nagenoeg gelijk gebleven aan de omzet 2008. De bedrijfslastenzijn toegenomen met 1% (€ 14.000), de financiële lasten zijn gestegen € 16.000. Het resultaat voorbelasting is daardoor gedaald van € 64.000 in 2008 naar € 36.000 in 2009. Het resultaat 2009 nabelasting bedraagt € 28.524.4.7.7.4 Express-so BVExpress-so BV is een restauratieve voorziening met ziekenhuiswinkel voor patiënten, bezoekers enpersoneel van het Medisch Centrum Haaglanden. Express-so BV is gehuisvest in MCH Antoniushoveen MCH Westeinde. In MCH Westeinde is Express-so BV sinds april 2008 gevestigd in die nieuwecentrale hal.In MCH Westeinde komen gemiddeld 4700 klanten per week en in MCH Antoniushove gemiddeld2100 klanten.Binnen Express-so BV zijn gemiddeld 25 medewerkers in dienst.Financieel resultaatDe omzet is toegenomen met 12,4% tot € 1,4 miljoen. De inkoopwaarde van de omzet is toegenomenmet slechts 10,5% waardoor de bruto marge is gestegen met 0,7%. De bedrijfslasten zijn toegenomenmet 12,7%. Per saldo leidt dit tot een resultaat verbetering met van € 48.209 in 2008 naar € 55.301 in2009.50

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5 Jaarrekening51

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum HaaglandenINHOUDSOPGAVEPagina5.1 Jaarrekening 2009 535.1.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2009 545.1.2 Geconsolideerde resultatenrekening over 2009 555.1.3 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2009 565.1.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 575.1.5 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2009 635.1.6 Geconsolideerd mutatieoverzicht materiële vaste activa/financiële vaste activa 735.1.7 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten en gereedgekomen projecten 775.1.8 Overzicht langlopende schulden ultimo 2009 785.1.9 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over 2009 795.1.10 Enkelvoudige balans per 31 december 2009 895.1.11 Enkelvoudige resultatenrekening over 2009 905.1.12 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling enkelvoudige jaarrekening 915.1.13 Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2009 925.1.14 Enkelvoudig mutatieoverzicht materiële vaste activa/financiële vaste activa 985.1.15 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten en gereedgekomen projecten 1025.1.16 Overzicht langlopende schulden ultimo 2009 1035.1.17 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening over 2009 1045.2 Overige gegevens 1085.2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening 1095.2.2 Resultaatbestemming 1095.2.3 Gebeurtenissen na balansdatum 1095.2.4 Ondertekening door bestuurders en toezichthouders 1095.2.5 Accountantsverklaring 11052

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1 JAARREKENING 200953

5.1 GECONSOLIDEERDE JAARREKENING MEDISCH CENTRUM HAAGLANDEN5.1.1 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009(na resultaatbestemming)Ref. 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000ACTIVAVaste activaImmateriële vaste activa 1 0 66Materiële vaste activa 2 168.097 174.891Financiële vaste activa 3 2.409 1.450Totaal vaste activa 170.506 176.407Vlottende activaVoorraden 4 1.125 916Onderhanden werk uit hoofde van DBC's 5 -649 9.455Vorderingen en overlopende activa 6 49.195 26.386Vorderingen uit hoofde van financieringstekort 7 30.534 38.263Effecten 8 0 0Liquide middelen 9 552 322Totaal vlottende activa 80.757 75.342Totaal activa 251.263 251.749Ref. 31-dec-09 31-dec-08PASSIVA € 1.000 € 1.000Eigen vermogen 10Kapitaal 0 0Collectief gefinancierd gebonden vermogen 33.208 28.620Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 9.500 7.489Totaal eigen vermogen 42.708 36.109Aandeel derden 379 221Voorzieningen 11 10.030 5.772Langlopende schulden 12 109.540 117.511Kortlopende schuldenSchulden uit hoofde van financieringsoverschot 7 0 0Kortlopende schulden en overlopende passiva 13 88.606 92.136Totaal passiva 251.263 251.74954

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.2 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2009BEDRIJFSOPBRENGSTEN:Ref. 2009 2008€ 1.000 € 1.000Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en/of subsidie 15 159.104 158.070Niet-gebudgetteerde zorgprestaties 16 5.207 4.236Omzet B-segment 17 60.373 35.400Overige bedrijfsopbrengsten 18 27.657 26.091Som der bedrijfsopbrengsten 252.341 223.797BEDRIJFSLASTEN:Personeelskosten 19 134.539 126.973Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 20 25.912 16.841Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa 21 0 0Overige bedrijfskosten 22 79.876 64.114Som der bedrijfslasten 240.327 207.928BEDRIJFSRESULTAAT 12.014 15.869Financiële baten en lasten 23 -5.665 -7.682RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING 6.349 8.187Buitengewone baten en lasten 24 0 0RESULTAAT BOEKJAAR 6.349 8.187RESULTAATBESTEMMINGHet resultaat is als volgt verdeeld: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Toevoeging/(onttrekking):Reserve aanvaardbare kosten 3.706 5.615Niet collectief gefinancieerd vrij vermogen 1.761 407Bestemmingsreserve afschrijving inventarissen 1.533 0Bestemmingsreserve egalisatie afschrijvingen -651 -557Bestemmingsreserve projecten 0 2.400Bestemmingsreserve Bond Medische Specialisten 0 3226.349 8.18755

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT OVER 2009Kasstroom uit operationele activiteitenRef. 2009 2008€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Bedrijfsresultaat 12.014 15.869Aanpassingen voor:- afschrijvingen 25.912 17.026- aandeel derden 158 21- overige reserves 250 -842- mutaties voorzieningen 4.258 1.72230.578 17.927Veranderingen in vlottende middelen:- voorraden -209 -50- mutatie onderhanden werk DBC's 10.104 4.414- vorderingen -22.809 -8.651- vorderingen/schulden uit hoofde vanfinancieringstekort respectievelijk -overschot 7.729 -20.618- kortlopende schulden (excl. schulden aankredietinstellingen) -3.531 -5.185-8.716 -30.090Kasstroom uit bedrijfsoperaties 33.876 3.706Ontvangen interest 0 0Betaalde interest -5.665 -7.682Buitengewoon resultaat 0 0-5.665 -7.682Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 28.211 -3.976Kasstroom uit investeringsactiviteitenInvesteringen materiële vaste activa -27.242 -38.154Afrekening projecten 8.166 14.086Desinvesteringen materiële vaste activa 24 1.195Overige investeringen in financiële vaste activa -959 58Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -20.011 -22.815Kasstroom uit financieringsactiviteitenNieuw opgenomen leningen 0 35.000Aflossing langlopende schulden -7.970 -8.521Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten -7.970 26.479Mutatie geldmiddelen 230 -31256

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING5.1.4.1 AlgemeenGrondslagen voor het opstellen van de jaarrekeningDe jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi en de stelligeuitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving.Vergelijking met voorgaand jaarDe grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.ConsolidatieIn de geconsolideerde jaarrekening zijn tevens opgenomen de stichtingen en vennootschappen die totde groep behoren. Dit betreft de volgende stichtingen en vennootschappen:• Stichting Diabetes Zorg Haaglanden;• Express-so BV;• West End Facility BV;• Apotheek MCH Lijnbaan BV.57

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING5.1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passivaActiva en passivaVoor zover niet anders is vermeld zijn de activa en passiva gewaardeerd tegen de nominale waarde.Immateriële en materiële vaste activaDe immateriële en materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijsonder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen.WTZi-vergunningsplichtige vaste activa worden gewaardeerd tegen de laagste van de verkrijgings- ofvervaardigingsprijs en het goedgekeurde investeringsbedrag. Het meerdere boven het goedgekeurdeinvesteringsbedrag wordt ten laste van de resultatenrekening gebracht.Voor WTZi-vergunningsplichtige vaste activa, instandhoudingen en WMG-gefinancierde vaste activawaarvoor in de bekostigingssystematiek geen substitutievrijheid bestaat binnen het verkregen budget,is de afschrijvingsperiode gelijk aan de in de bekostigingssystematiek voorgeschreven afschrijvingstermijnen.Voor die vaste activa waarvoor binnen de bekostigingssystematiek of de verkregen subsidie substitutievrijheidbestaat, zijn de afschrijvingstermijnen gebaseerd op de economische levensduur.Wijziging bekostiging kapitaallasten, overgangsregime en aanpassing Regeling verslaggeving WTZien Richtlijn 655 ZorginstellingenMet de brieven van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) van 13 juni 2007(kenmerk CZ/TSZ/2771129) en 9 juli 2007 (kenmerk MC-U-2783995) en de wijziging van het UitvoeringsbesluitWTZi van 13 december 2007 zijn belangrijke wijzigingen in de regelgeving rondom zorgvastgoed en debekostiging van vaste activa aangekondigd. Per 1 januari 2008 is het bouwregime voor ziekenhuizen afgeschaft;hierdoor ontstaat meer vrijheid in bouwen, maar tevens vervalt de garantie van het Ministerie van VWS op devergoeding van afschrijvingen en rentelasten.Het risico van de dekking van kapitaallasten van het vastgoed en daarmee van de boekwaarde ligt daardoormeer en meer bij de ziekenhuizen.Richtlijn 655 Zorginstellingen is met ingang van boekjaar 2009 aangepast aan het vervallen van het bouwregimeen de (voorgenomen) wijzigingen in de bekostiging van de kapitaallasten van het vastgoed. Door de wijzigingvan de bekostigingssystematiek komt een einde aan verwerking en waardering van vaste activa(met name vastgoed) op grond van de bekostigingsvoorschriften. De verwerking en waardering van vaste activadient hiermee volgens de algemene verslaggevingsregels van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor dejaarverslaggeving plaats te vinden.Op 1 april 2010 heeft de Ministerie van VWS het overgangsregime kapitaallasten voorgelegd aan de TweedeKamer. Dit overgangsregime geeft, aflopend in de tijd, gedeeltelijke zekerheid voor oudbouw- ennieuwbouwproblematiek van het vastgoed en zekerheid voor de afwikkeling van de voormalige ImmateriëleVaste Activa (door versnelde afschrijving en vergoeding in de budgetten). Dit overgangsregime dient nog weluitgewerkt te worden door de NZa, waarna de precieze implicaties duidelijk worden.Er is nog geen duidelijkheid over de hoogte, invoeringsdatum en wijze van integrale prestatiebekostiging enDOT-systematiek. Vooralsnog loopt voor het A-segment de bekostiging van kapitaallasten door op basis vannacalculatie. Mogelijk vanaf 2012 is sprake van integrale tarieven.58

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALINGWaardering Materiële vaste activaAlgemeenHet vervallen van het stelsel van bekostiging waarbij een integrale vergoeding voor de werkelijke afschrijvingskostenvan vaste activa was opgenomen, kan daarmee ook gevolgen hebben voor de waardering van demateriële vaste activa. Het vervallen van het stelsel van bekostiging kan worden aangemerkt als een aanwijzingvoor de aanwezigheid van een bijzondere waardevermindering overeenkomstig RJ hoofdstuk 121 Bijzonderewaardeverminderingen van vaste activa. Door de onzekerheid over de toekomstige bekostigingssystematiek isnog nauwelijks mogelijk vast te stellen of sprake is van een bijzondere waardevermindering ultimo 2009.De overgangsregeling zou, afhankelijk van de impact en uitwerking door de NZa, voor diverse problemen vanoudbouw en recente nieuwbouw, in ieder geval een gedeeltelijke en tijdelijke oplossing moeten bieden.Daarnaast heeft de NZa de bevoegdheid van eigen beleidsregels af te wijken ten einde maatwerk oplossingente kunnen bieden voor additionele problematiek.Met ingang van 2012 zal de bekostiging van ziekenhuizen mogelijk overgaan op de DOT-systematiek. Er islandelijk nog onduidelijkheid over eventuele prestatiebekostiging en de wijze van financiering van kapitaallastenin de DOT-systematiek, specifiek voor bijzondere functies (WBMV en vaste segment) en over de uitwerking vanhet overgangsregime kapitaallasten.Financiële vaste activaDeelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kanworden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed vanbetekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% ofmeer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die geldenvoor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassingaan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffendedeelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordtdeze op nihil gewaardeerd. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend,worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindtwaardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening.VoorradenDe voorraden zijn gewaardeerd tegen historische inkoopprijzen onder aftrek van een voorziening voorincourantheid, voorzover daartoe aanleiding bestaat.Onderhanden werk uit hoofde van DBC'sHet onderhanden werk uit hoofde van DBC's wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, zijnde dekostprijs van de reeds bestede verrichtingen, of tegen de opbrengstwaarde van de DBC indien deze lager is.De productie van het onderhanden werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan deDBC's die ultimo boekjaar openstonden. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangenzijn van verzekeraars in mindering gebracht.VorderingenVorderingen worden opgenomen voor de nominale waarde. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingenop grond van verwachte oninbaarheid.Liquide middelenLiquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden.Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onderkortlopende schulden.Vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort resp. -overschotDe post "vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort resp. -overschot" is opgenomen voor denominale waarde en wordt met betrekking tot de over 2009 te verrekenen post bepaald op basis van eenzo juist mogelijke becijfering van het voor 2009 beschikbare budget.59

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALINGReserve aanvaardbare kostenDe mutatie in de reserve aanvaardbare kosten over het boekjaar wordt bepaald aan de hand van een zo juistmogelijke becijfering van het budget aanvaardbare kosten, rekening houdend met de werkelijknacalculeerbare kosten, alsmede door de NZa uitgebrachte en als definitief te beschouwen richtlijnen.Voorzieningen (algemeen)Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatumbestaan waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvangop betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van debedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningenworden gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn omde verplichtingen af te wikkelen.Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding alseen actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangenbij de afwikkeling van de verplichting.60

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING5.1.4.3 Grondslagen van resultaatbepalingAlgemeenHet resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten over het verslagjaar, metinachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen.De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande vanhistorische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord alsdeze gerealiseerd zijn.Baten (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijngeconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend.PensioenenMCH heeft voor haar werknemers een toegezegd-pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komendewerknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen welke afhankelijk is vanleeftijd, salaris en dienstjaren. De regeling is ondergebracht bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn.MCH heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bijPensioenfonds Zorg en Welzijn, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. MCH heeft daaromde pensioenregeling verwerkt als een toegezegde-bijdrage-regeling en heeft alleen de verschuldigde premiestot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.5.1.4.4 Grondslagen van segmenteringHet MCH ontplooide op beperkte schaal activiteiten voor derden die in het verlengde lagen van deziekenhuisactiviteiten in een aan het MCH gerelateerde stichting namelijk de"Stichting Dienstverlening Westeinde". Medio 2009 is de Stichting Dienstverlening Westeinde opgeheven.Tot 1 juli 2003 werd binnen de muren van het MCH het refractiecentrum als private activiteit uitgevoerd.Sedert juli 2003 heeft het MCH deze activiteit ingebracht in de Haaglanden Kliniek CV.De Haaglanden Kliniek CV en BV werden volledig geconsolideerd binnen MCH. Per 1 september 2008 zijnde activiteiten van de Haaglanden Kliniek CV (deels) overgedragen en beëindigd. Er vindt geen consolidatiemeer plaats.Eind 2004 heeft het MCH de Stichting Diabetes Zorg Haaglanden opgericht. De stichting heeft ten doel hetals zelfstandig behandelcentrum verlenen van para-medische zorg en medisch specialistische zorg aanmensen met diabetes.Met ingang van 1 januari 2005 exploiteert het MCH de restauratieve voorziening in de centrale hal van delocatie Westeinde. Vanaf 1 december 2006 eveneens op de locatie Antoniushove. Deze activiteiten zijnondergebracht in Express-so BV.Eind 2006 heeft het MCH de West End Facility BV opgericht. In deze BV zijn de schoonmaakwerkzaamhedenen -diensten, linnenvoorziening, afvalverwerking, interne verhuizingen en gebouw/terreingebondenwerkzaamheden ondergebracht.Eind augustus 2006 is Servanda BV opgericht. De vennootschap heeft ten doel het biedenvan eerstelijns gezondheidszorg waaronder bijvoorbeeld huisartsenzorg, fysiotherapie en apotheek.Per 1 januari 2008 zijn de activa en passiva van de onderneming verkocht. Er vindt geen consolidatie meerplaats.Eveneens eind augustus 2006 is opgericht de Apotheek MCH Lijnbaan BV. De vennootschap heeft ten doelhet stichten, verwerven, exploiteren en vervreemden van apotheken. MCH heeft een meerderheidsbelangvan 51%.Gezien de omvang van de activiteiten en de ondersteuning aan de processen van MCH is afgezien vansegmentering van deze activiteiten anders dan het opstellen van een geconsolideerde en enkelvoudigejaarrekening.61

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALINGIn het Diagnostisch Centrum Haaglanden BV heeft MCH een minderheidsbelang van 30% in het kapitaal.Tevens heeft MCH een 30% minderheidsbelang genomen in het Diagnostisch Centrum Voorschoten BV.Deze deelnemingen zijn tegen verkrijgingsprijs (ad € 5.400) in de jaarrekening gewaardeerd.Op 17 november 2008 is het Nederlands Centrum voor Plastische Chirurgie BV opgericht. Het minderheidsbelangvan MCH bedraagt 10%. De deelneming is op verkrijgingsprijs (ad € 1.800) gewaardeerd in de jaarrekening.In oktober 2009 is de Nederlandse Obesitas Kliniek West opgericht. De kliniek heeft tot doel patienten meternstig overgewicht te behandelen. MCH neemt hierin deel voor 6%.Op 30 juni 2009 is de Regionale Samenwerkings Organisatie Haaglanden BV opgericht. Het doel van devennootschap is het (re)organiseren en ontwikkelen van het elektronische berichtenverkeer voor zorgpartijenin met name de regio Haaglanden en het optimaliseren van de communicatie en informatisering van de zorg.MCH neemt hierin deel voor 4%.62

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009ACTIVA1. Immateriële vaste activaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Kosten oprichting en uitgifte van aandelen 0 0Kosten van onderzoek en ontwikkeling 0 0Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom 0 0Kosten van goodwill die van derden is verkregen 0 0Vooruitbetalingen op immateriële activa 0 0Aanloopverliezen/boeterente 0 66Totaal immateriële vaste activa 0 66Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Boekwaarde per 1 januari 66 575Bij: investeringen 0 0Bij: herwaarderingen 0 0Af: afschrijvingen 66 509Af: terugname geheel afgeschreven activa 0 0Af: desinvesteringen 0 0Boekwaarde per 31 december 0 66Cumulatieve herwaarderingen 0 0Cumulatieve afschrijvingen 0 0Toelichting:Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar hetmutatieoverzicht onder 5.1.6.2. Materiële vaste activaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Grond 3.846 3.846Terreinvoorziening 474 502Gebouwen 29.135 30.441Verbouwingen 13.520 22.007Installaties 1.361 1.714Onderhanden projecten 5.423 4.285Trekkingsrechten 62.024 61.472Instandhouding 14.892 15.799Inventaris 29.179 26.515Vervoermiddelen 53 41Automatisering 8.190 8.269Totaal materiële vaste activa 168.097 174.891Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Boekwaarde per 1 januari 174.891 168.535Bij: investeringen 27.242 38.154Af: afschrijvingen 25.846 16.517Af: afrekening projecten 8.166 14.086Af: terugname geheel afgeschreven activa 0 867Af: desinvesteringen 24 328Boekwaarde per 31 december 168.097 174.891Cumulatieve herwaarderingen 0 0Cumulatieve afschrijvingen 0 063

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009Toelichting:Eind 2009 is door de NZa een besluit genomen inzake de asbestclaim welke door MCH in samenspraak met zorgverzekeraars wasingediend. De NZa heeft van de totale claim van € 22,1 miljoen een bedrag van € 14,6 miljoen gehonoreerd. Het bedrag van € 14,6miljoen zal in drie gelijke delen in de jaren 2008, 2009 en 2010 in het afschrijvingsbudget worden opgenomen. In de jaarrekening2009 is derhalve voor een bedrag van € 9,7 miljoen aan activa versneld afgeschreven. Het betreft de jaren 2008 en 2009.Het resterende bedrag van € 7,5 miljoen zal middels een bezwaar alsnog worden geclaimd.Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar hetmutatieoverzicht onder 5.1.6. In toelichting 5.1.7 zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden- en gereedgekomen projecten.BedrijfswaardeHet MCH heeft voor het ziekenhuis een bedrijfswaardeberekening opgesteld. De uitkomsten van de bedrijfswaardeberekeningzijn sterk afhankelijk van veronderstellingen over de uitwerking van het overgangsregime, (opslagen in) tarieven inde toekomstige bekostigingssystemen, groei van de productie en disconteringsvoeten die mede afhankelijk zijn van detoekomstige financiering en bekostiging. Dit is nog afhankelijk van definitieve (politieke) besluitvorming die later in 2010wordt verwacht. De bedrijfswaardeberekeningen geven aan dat de bandbreedte van uitkomsten zeer groot kan zijn.De ingeschatte bedrijfswaarde is hoger dan de boekwaarde eind 2009. Het MCH stelt zich op hetstandpunt dat de in het verleden verkregen rechten tot nacalculatie bij de overgang dienen te leiden tot een adequateafrekening van eventuele nadelige gevolgen en verwacht dat de overheid hiervoor een passende regeling zal treffen. Eind 2009is hiertoe een inventarisatie door de NZa uitgevoerd om de aard en omvang van de problematiek in kaart te brengen.Daarom is de boekwaarde niet neerwaarts aangepast.Aangetekend wordt dat de overgangsregeling en de afwijkingsbevoegdheid van de NZa in dit kader nog niet zijn geformaliseerd.Er is dus een zeker risico dat de daadwerkelijke bekostiging afwijkt van de huidige verwachting. Een eventuele afwijking kanmogelijk een substantiële impact hebben op de vermogenspositie van het MCH in de toekomst, zowel voor het beeld vanresultaat en vermogen in de onderhavige jaarrekening als in toekomstige jaren. Een dergelijke afwijking zal, voorzover aande orde, worden verwerkt in de jaarrekening als deze voldoende betrouwbaar kan worden bepaald.Afschrijvingen en gebruiksduurDe tot en met 2009 gehanteerde afschrijvingstermijnen behoeven naar de mening van de Raad van Bestuur van het MCHper saldo geen aanpassing. Dit gegeven de resterende gebruiksduur en de verwachte compensatie voor deovergangsproblematiek.De Raad van Bestuur van het MCH acht de overheid verantwoordelijk compensatie te verlenen indien de bekostigingontoereikend is geweest voor activa waarvoor in de geldende budgetsystematiek vergunningen en daarmeebekostigingstoezeggingen zijn verleend.3. Financiële vaste activaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Deelnemingen 21 12Vorderingen afboeking immateriële vaste activa 3.178 3.466Voorziening -2.591 -3.466Overige vorderingen financiële vaste activa -386 0Leningen 2.187 1.438Totaal financiële vaste activa 2.409 1.450Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt:€ 1.000Boekwaarde per 1 januari 2009 1.450Bij: kapitaalstorting 594Bij: verstrekte lening 255Bij: deelnemingen 9Af: ontvangen aflossing leningen -100Af: overige vorderingen 201Boekwaarde per 31 december 2009 2.40964

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009Toelichting:Er zijn achtergestelde leningen verstrekt aan MediRisk en MediFire t.b.v. het waarborgkapitaal.Het rentepercentage bedraagt voor MediRisk 5,18%, voor MediFire bedraagt dit 4,07%.Zowel de deelneming in het Diagnostisch Centrum Haaglanden BV als de deelneming in het Diagnostisch CentrumVoorschoten BV betreft een 30% belang van MCH. Aan het DC Voorschoten heeft MCH tevens een agio verstrekt van€ 594.600 en een achtergestelde lening toegezegd van € 200.000. De lening van € 200.000 is pas in 2010 terbeschikking gesteld.Sedert november 2008 neemt het MCH voor 10% deel in het Nederlands Centrum voor Plastische Chirurgie BV.Op 19 oktober 2009 is de Nederlandse Obesitas Kliniek West BV opgericht. MCH neemt voor 6% deel in deze BV. In 2009is door de zorgaanbieders in de Haagse regio tesamen met de zorgverzekeraars het Regionale Samenwerkings OrganisatieHaaglanden BV opgericht. MCH heeft een 4% belang.Ter verbetering van de liquiditeit van de Maatschap Dermatologie heeft MCH in 2009 een lening van € 150.000 verstrekt.In 2008 is door een aanpassing in de wet- en regelgeving de immateriële vaste activa in één keer afgewaardeerd. Tegelijkertijdis het totale bedrag opgenomen als vordering op de overheid en volledig voorzien. Inmiddels is er zekerheid verkregen voor hetdeel van de afgewaardeerde immateriële vaste activa betrekking hebbend op het B-segment. De voorziening is met dit deelverlaagd. De vordering is verlaagd met de reguliere afschrijving in het A-segment.Per 1 januari 2008 is de tariefstructuur van de Apotheek Haagse Ziekenhuizen gewijzigd. Hierdoor ontstond een liquiditeitstekort.De betrokken ziekenhuizen zijn akkoord gegaan met een eenmalige storting om dit tekort op te lossen. Voor MCHbetekende dit een storting van € 750.000. Inmiddels heeft een tweetal aanvullende stortingen plaatsgevonden waardoor hetbedrag is opgelopen tot € 855.000.Ten behoeve van het project "MIJN MEDISCHE GEGEVENS" is aan Myown File BV een lening verstrekt van € 200.000.Sinds 2006 maakt MCH gebruik van rentederivaten om opwaartse renterisico’s af te dekken. Ultimo 2009 heeft MCH drierenteswaps en een rentecap in portefeuille.Op 28 maart 2006 heeft het MCH een renteswap afgesloten om het opwaartse renterisico van de roll-over financiering voor hetnieuwe Ziekenhuis Informatie Systeem af te dekken. Het renterisico van de roll-over financiering wordt door de renteswap voor100% afgedekt. De variabele 3 maands Euribor rente wordt ‘ingeruild’ voor een vaste rente van 3,7425%. De ingangsdatum van derenteswap is 1 april 2006 met een onderliggende waarde van € 8 miljoen. Op 1 juli 2006 is deze waarde verhoogd naar € 9 miljoenom vervolgens gedurende 10 jaar per kwartaal de onderliggende waarde met € 225.000 te laten afnemen, voor het eerst op 1oktober 2006.Op 15 december 2008 is een Euroflex lening van € 35 miljoen afgesloten bij de ING bank voor de consolidatie van eenkasgeldlening waarmee investeringen zijn gefinancierd. Deze lening kent een looptijd van 20 jaar en heeft een rentepercentage van3-maands Euribor plus een opslag. Ieder kwartaal wordt een bedrag van € 437.500 afgelost. Om het opwaartse renterisico van de 3-maands Euribor af te dekken zijn op 11 december 2008 twee renteswaps afgesloten. De ingangsdatum van beide swaps is 15december 2008 en zij hebben elk een onderliggende waarde van € 17,5 miljoen. Eén swap heeft een looptijd van 5 jaar en deander heeft een looptijd van 10 jaar.De rentecap is in september 2008 afgesloten om het risico van een oplopende Euribor rente op onze werkkapitaalfinanciering in hetB-segment vanaf 1 januari 2009 gedeeltelijk af te dekken. De rentecap zorgt ervoor dat de te betalen Euribor rente aan eenmaximum wordt gebonden, terwijl wij wel profiteren van een eventueel lagere rentestand. De afgesloten rentecap garandeert tot 1januari 2014 een maximum Euribor rente van 4,5% bij een onderliggende hoofdsom van € 10 miljoen.De actuele waarde van de rentederivaten bedraagt per 31 december 2009 € 1.487.528 negatief. Een eventuele negatieve waardewordt tot een bedrag van € 3.500.000 ondervangen door een allowance faciliteit bij de ING Bank. De actuele waarde is op basisvan ‘mark to market’ methode bepaald.65

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen:Naam van de rechtspersoonVerschaftkapitaalKapitaalbelang(in %)Eigenvermogen Resultaat€ € €Rechtstreekse kapitaalbelangen >= 20%:Express-so BV 18.000 100% 336.000 55.000Diagnostisch Centrum Haaglanden BV 5.400 30% 760.152 368.903Stichting Diabetes Zorg Haaglanden 174.000 49% 649.000 209.000Diagnostisch Centrum Voorschoten BV 5.400 30% 311.989 -300.611West End Facility BV 18.000 100% 143.000 28.000Apotheek MCH Lijnbaan BV 9.180 51% 125.000 171.000Zeggenschapsbelangen:Nederlands Centrum voor Plastische Chirurgie BV 1.800 10%Nederlandse Obesitas Kliniek West BV 1.103 6%Regionale Samenwerkings Organisatie Haaglanden BV 720 4%Toelichting:Geen opmerkingen.4. VoorradenDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Medische middelen 1.102 892Leenemballage 39 40Af: voorziening incourante voorraden -16 -16Totaal voorraden 1.125 916Toelichting:De voorziening voor incourantheid die in aftrek op de voorraden is gebracht bedraagt € 16.000.5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC'sDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Onderhanden werk DBC's A-segment 17.912 21.223Onderhanden werk DBC's B-segment 10.557 7.467Af: ontvangen voorschotten -29.118 -19.235Totaal onderhanden werk -649 9.455Toelichting:In 2009 is het B-segment uitgebreid van 20% naar 34%. Het onderhanden werk B-segment is daardoor toegenomen, hetgeengecompenseerd wordt door een nagenoeg gelijke daling van het A-segment.66

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 20096. Vorderingen en overlopende activaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Vorderingen op debiteuren 23.027 19.131Nog te factureren omzet DBC's 22.637 0Overige vorderingen 553 4.040Vooruitbetaalde bedragen 2.924 3.181Nog te ontvangen bedragen 8 34Overige overlopende activa 47 0Totaal vorderingen en overlopende activa 49.195 26.386Toelichting:De voorziening dubieuze debiteuren die in aftrek op de vorderingen is gebracht bedraagt € 1.917.000 (2008: € 1.860.000).In 2009 is lang met de verzekeraars gesproken over het contracteren van het B-segment. Met name de hoge kapitaallastenbleken een struikelblok. Uiteindelijk zijn de defnitieve afspraken pas zeer laat rondgekomen. De B-segment omzetvan DBC's, geopend in 2009, is daardoor pas in 2010 gefactureerd waardoor de post 'Nog te factureren omzet DBC's'omvangrijk is.7. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en/of schulden uit hoofde van financieringsoverschott/m 2006 2007 2008 2009 totaal€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Saldo per 1 januari 2.186 -33.615 17.645 38.263 2.186Financieringsverschil boekjaar -20.791 3.636 23.304 14.906 21.055Correcties voorgaande jaren 0 0 0 0 0Betalingen/ontvangsten -15.010 47.624 -2.686 -22.635 7.293Subtotaal mutatie boekjaar -35.801 51.260 20.618 -7.729 28.348Saldo per 31 december -33.615 17.645 38.263 30.534 30.534Stadium van vaststelling (per erkenning):c c c aa= interne berekeningb= overeenstemming met zorgverzekeraarsc= definitieve vaststelling NZaSpecificatie financieringsverschil in het boekjaar 2009 2008€ 1.000 € 1.000Wettelijk budget aanvaardbare kosten 159.104 158.070Vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget:Opbrengsten DBC A-segment inclusief toeslagen 120.203 118.410Honoraria-opbrengsten voor specialisten in loondienst 5.602 4.227Mutatie onderhanden werk honoraria voor specialisten in loondienst -338 234Overige opbrengsten 23.500 18.213Mutatie onderhanden werk DBC A-segment -4.769 -6.318Afrekening overfinanciering 22.635 2.686Totaal financieringsverschil -7.729 20.618Toelichting:In 2009 heeft de definitieve opbrengst verrekening 2007 plaatsgevonden. De afwikkeling van deze post treft u onder depost 'afrekening overfinanciering' aan.67

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 20098. EffectenDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Effecten 0 0Totaal effecten 0 0Toelichting:Voor nadere toelichting wordt verwezen naar de toelichting op de financiële vaste activa.9. Liquide middelenDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Bankrekeningen 538 310Kassen 14 12Totaal liquide middelen 552 322Toelichting:Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden.De liquide middelen zijn vrij opneembaar.Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden.68

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009PASSIVA10. Eigen vermogenHet eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Kapitaal 0 0Collectief gefinancierd gebonden vermogen 33.208 28.620Niet collectief gefinancierd vrij vermogen 9.500 7.489Totaal eigen vermogen 42.708 36.109KapitaalSaldo per Resultaat- Overige Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2009 bestemming mutaties 31-dec-2009€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Kapitaal 0 0 0 00 0 0 0Collectief gefinancierd gebonden vermogenSaldo per Resultaat- Overige Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2009 bestemming mutaties 31-dec-2009€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Reserve aanvaardbare kosten:Reserve aanvaardbare kosten 9.034 3.706 0 12.740Bestemmingsreserves:Reserve afschrijving inventarissen 9.587 1.533 0 11.120Reserve automatisering 3.948 0 0 3.948Reserve projecten 2.400 0 0 2.400Egalisatie afschrijvingen 3.330 -651 0 2.679Reserve Bond Medisch Specialisten 321 0 0 321Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen 28.620 4.588 0 33.208Niet collectief gefinancierd vrij vermogenSaldo per Resultaat- Overige Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2009 bestemming mutaties 31-dec-2009€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Algemene reserves:Algemene reserves 7.489 1.761 250 9.500Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 7.489 1.761 250 9.500Toelichting:KapitaalHet kapitaal, oorspronkelijk bestaande uit behaalde resultaten uit de pre-budgetteringsperiode, is in 2000 in het kader vande nieuwe Regeling Jaarverslaggeving Zorginstellingen in zijn geheel geheralloceerd onder de post niet-collectief gefinancierdvrij vermogen.Collectief gefinancierd gebonden vermogenReserve aanvaardbare kostenDe mutatie bestaat uit een toevoeging in het kader van de resultaatbestemming ad € 3.706 miljoen.Reserve afschrijvingen inventarissenDe reserve afschrijvingen inventarissen bestaat uit het verschil tussen de afschrijvingskosten volgens de investeringsruimtezoals opgenomen in het budget en de gerealiseerde afschrijvingen. Toekomstige overschrijdingen van de normatieveafschrijvingskosten komen ten laste van deze reserve. De dotatie geschiedt door resultaatbestemming, in 2009 € 1.533.000.Reserve automatiseringDe reserve automatisering is gevormd in verband met aanzienlijke investeringen in nieuwe ICT69

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009Reserve projectenDe reserve projecten is in 2008 gevormd ten behoeve van diverse projecten.Egalisatie afschrijvingenDoor een wijziging in RJ 655 wordt sinds 1 januari 2008 de egalisatie reserve afschrijving gerubriceerd onder het collectiefgefinancierd eigen vermogen. Onttrekking of dotatie ontstaat door een verschil tusen de werkelijke afschrijving en detoegekende bedragen. In 2009 is € 651.000 aan de reserve onttrokken.Reserve Bond Medisch SpecialistenDe Bond Medisch Specialisten heeft in 2001 haar activiteiten beëindigd. Het batige saldo heeft de bond in 2008 aan deziekenhuizen gedoneerd. De gelden dienen te worden aangewend voor opleiding en onderzoek door medisch specialisten enarts assistenten.Niet-collectief gefinancierd vrij vermogenAlgemene reserveConform het voorgaande jaar hebben wij berekend welke opbrengsten zijn gegenereerd door activiteiten die alsniet-collectief te bestempelen zijn. Het uiteindelijke resultaat ad € 1,0 miljoen van deze activiteiten is via deresultaatbestemming toegevoegd aan de algemene reserve.Tevens is medio 2009 de Stichting Dienstverlening Westeinde opgeheven. Het vermogen van € 761.000 van de stichtingis aan het niet collectief vermogen toegevoegd.De onder overige mutaties verantwoorde € 250.000 is het gevolg van de afwikkeling in 2009 van deHaagse IT Equipment Leasing CV en de Haaglanden Kliniek CV en BV welke niet meer in de consolidatie zijn betrokken.11. VoorzieningenSaldo per Dotatie Onttrekking Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2009 31-dec-2009€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Egalisatie rekening groot onderhoud 3.856 4.390 319 7.927Goodwill specialisten Antoniushove 1.316 500 313 1.503Jubilea 600 0 0 600Totaal voorzieningen 5.772 4.890 632 10.030Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd:31-dec-2009Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) 4.200Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) 5.830Hiervan langlopend (> 5 jaar) 0Toelichting per categorie voorziening:Egalisatierekening groot onderhoudDe egalisatierekening groot onderhoud is gevormd teneinde de kosten van groot onderhoud aan gebouwen en installatiesgelijkmatig over de jaren te verdelen. In 2009 is er een bedrag van circa € 4,4 miljoen toegevoegd aan de voorziening.Goodwill specialisten AntoniushoveOm te komen tot integratie van de medische staven is het nodig om de toelatingsvoorwaarden te harmoniseren. De kosten vandeze harmonisatie, zijnde de te betalen goodwill aan de uittredende specialisten van de locatie Antoniushove,zijn hier voorzien.Op basis van een herrekening eind 2009 is een bedrag van € 500.000 aan de voorziening toegevoegd.JubileumuitkeringConform nieuwe regelgeving per 1 januari 2005 is een voorziening gevormd voor toekomstige jubileumuitkeringenten laste van het resultaat. In 2009 is deze voorziening onveranderd.PensioenverplichtingMCH is aangesloten bij een bedrijfspensioenfonds, in dit geval Zorg en Welzijn. In het pensioenreglement is niets opgenomenover het voldoen van direct aanvullende bijdragen in geval van een tekort. Jaarlijks wordt de premie zodanig vastgesteld,dat eventuele overschotten of tekorten niet direct worden verrekend met de aangesloten instellingen.Op grond hiervan mag MCH de toegezegde pensioenregeling in de jaarrekening verwerken alsof sprake is van een toegezegdebijdrageregeling en hoeft geen pensioenverplichting te worden opgenomen.70

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 200912. Langlopende schuldenDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Schulden aan kredietinstellingen 109.312 117.402Overige langlopende schulden 228 109Totaal langlopende schulden 109.540 117.511Het verloop van de schulden aan kredietinstellingen is als volgt weer te geven: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 125.492 97.411Bij: nieuwe leningen 0 35.000Af: aflossingen 8.090 6.919Stand per 31 december 117.402 125.492Af: aflossingsverplichting komend boekjaar 8.090 8.090Stand langlopende schulden per 31 december 109.312 117.402Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd:Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen 8.090 8.090Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) 109.312 117.402Hiervan langlopend (> 5 jaar) 76.952 85.045Toelichting:Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar 5.1.9 overzicht langlopende leningen.De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.Onder de overige schulden zijn begrepen een leaseovereenkomst met Siemens t.b.v. een niersteenvergruizer,restschuld € 78.000 en een door Bijdendijk Beheer aan Apotheek MCH Lijnbaan BV verstrekte lening waarvannog € 150.000 resteert.13. Kortlopende schulden en overlopende passivaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Schulden aan kredietinstellingen 16.919 23.240Crediteuren 33.298 29.545Aflossingsverplichtingen langlopende leningen 8.090 8.090Aflossingsverplichtingen roll-over lening 6.075 6.975Belastingen en sociale premies 4.714 4.101Schulden terzake pensioenen 1.436 1.112Nog te betalen salarissen 4.363 4.017Vakantiedagen 2.736 2.689Nog te betalen kosten:Interest leningen 1.915 2.277Overige passiva:Overige 9.060 10.090Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva 88.606 92.136Toelichting:Voor de financiering van het nieuwe Ziekenhuis Informatie Systeem is op 1 april 2006 een roll-over financiering aangetrokkenvan € 8 miljoen en per 1 juli 2006 is hier nog € 1 miljoen aan toegevoegd. Deze financiering van € 9 miljoen loopt vervolgens perkwartaal met € 225.000 terug, voor het eerst op 1 oktober 2006. De restschuld per 31 december 2009 bedraagt € 6.075.000.Op deze financiering is de 3 maands Euribor rente van toepassing plus een opslag van 0,5%.71

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 200914. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingenVerloopoverzicht investeringsruimte trekkingsrechtenHet verloop is als volgt weer te geven: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Nog niet bestede investeringsruimte per 1 januari 5.220 8.824Bij: indexering niet-bestede investeringsruimte 134 446Bij: investeringsruimte verslagjaar 1.664 1.623Af: investeringen verslagjaar 6.374 5.673Beschikbare investeringsruimte 31 december 644 5.220Lopende investeringsprojecten leggen het volgende beslag op de beschikbare investeringsruimte: 947Toelichting:Het verloopoverzicht geeft zowel de investeringsruimte voor trekkingsrechten weer als de investeringsruimte voor jaarlijkseinstandhouding.Overige niet in de balans opgenomen activa en verplichtingenApparatuurEind 2000 heeft is er een tienjarige overeenkomst met Siemens gesloten voor het vervangen van alleapparatuur op de radiologie afdeling van de locatie Westeinde. Op deze apparatuur, maar ook op andereapparatuur, zijn meerjarige onderhoudscontracten afgesloten.Het investeringsbedrag dat hiermee was gemoeid bedroeg € 6,8 miljoen. Inmiddels resteert nog een bedrag vanongeveer € 1,3 miljoen.PET/CT scanDe vier ziekenhuizen welke samen de coöperatie vormen, Medisch Centrum Haaglanden, Bronovo ziekenhuis,Groene Hart ziekenhuis en Lange Land ziekenhuis, hebben gezamenlijk een PET/CT scan aangeschaft. Deze PET/CT scanis de tweede helft van 2009 geplaatst op de Bleulandlocatie van het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda.Huur ruimten derdenDe volgende ruimten worden gehuurd:- Buitenpoli Monster;- Polikliniekruimte aan de Koninginnegracht in Den Haag;- Magazijnruimte Binckhorst in Den Haag;- Polikliniekruimte in het gezondsheidscentrum Wassenaar;- Kantoor- en bedrijfsruimte op de locatie Albardastraat en Monsterseweg in Parnassia Bavo Groep in Den Haag;- Huur kantoorruimte Hofje van Nieuwkoop aan de Warmoezierstraat in Den Haag;- Huur Diagnostisch Centrum Haaglanden buitenpoli Neurologie in Den Haag;- Huur kliniek Zestienhoven in Rotterdam.De totale huursom op jaarbasis van deze ruimten bedraagt circa € 365.500.MCH heeft bij de overdracht van de gehuurde ruimte van de Haaglanden Kliniek aan de nieuwe huurder de toezegging gedaanin het eerste jaar de volledige kosten voor het herstel van het pand naar de oorspronkelijke staat voor 100% te dragen.Deze garantie loopt in 6 jaar met gelijkmatige stappen terug tot nul.Obligoverplichtingen WaarborgfondsIn 2009 zijn geen leningen toegevoegd aan de geborgde leningen bij het Waarborgfonds.De obligoverplichting van 3% over de geborgde restschuld bedraagt € 1,9 miljoen.ZekerhedenAls overige zekerheden en bepaling voor de totale kredietfaciliteit geldt een positieve/negatieve hypotheekverklaringad € 35 miljoen met betrekking tot het onroerend goed in Den Haag en Leidschendam.De totale kredietfaciliteit bedraagt ruim € 123,8 miljoen.72

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.6 GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling Verslaggeving WTZi5.1.6.1 WTZi-vergunningplichtige vaste activaNZa-IVA Grond Terrein- Gebouwen Semi perm. Ver- Installaties Onderhanden Subtotaal Totaalvoorzieningen gebouwen bouwingen Projecten vergunning€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 2009- aanschafwaarde 17.372 3.846 1.342 66.836 0 27.814 8.322 1.176 126.708 338.256- cumulatieve afschrijvingen 17.306 0 840 39.893 0 5.807 6.608 0 70.454 163.299Boekwaarde per 1 januari 2009 66 3.846 502 26.943 0 22.007 1.714 1.176 56.254 174.957Mutaties in het boekjaar- investeringen 0 0 0 0 0 1.147 0 928 2.075 27.242- herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0- afschrijvingen 66 0 28 1.337 0 9.634 353 0 11.418 25.912- extra afschrijvingen NZa-goedgekeurd 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0- terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 0 0 88 0 0 990 1.254 0 2.332 42.478.cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.cumulatieve afschrijvingen 0 0 88 0 0 990 1.254 0 2.332 42.454- desinvesteringen/projectenaanschafwaarde 0 0 0 0 0 0 0 1.147 1.147 8.166cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0per saldo 0 0 0 0 0 0 0 1.147 1.147 8.166Mutaties in boekwaarde (per saldo) -66 0 -28 -1.337 0 -8.487 -353 -219 -10.490 -6.860Stand per 31 december 2009- aanschafwaarde 17.372 3.846 1.254 66.836 0 27.971 7.068 957 125.304 314.854- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 17.372 0 780 41.230 0 14.451 5.707 0 79.540 146.757Boekwaarde per 31 december 2009 0 3.846 474 25.606 0 13.520 1.361 957 45.764 168.097Afschrijvingspercentage 2,5% en 20% 0,0% 2% en 5% 2,0% 5,0% 5,0% 0,0%73

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.6 GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling Verslaggeving WTZi5.1.6.2 WTZi-meldingsplichtige vaste activaTrekkings- Onderhanden Subtotaal Instand- Onderhanden Subtotaal Subtotaalrechten Projecten houding Projecten meldingsplichtigeactiva€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 2009- aanschafwaarde 80.588 2.425 83.013 31.276 0 31.276 114.289- cumulatieve afschrijvingen 19.116 0 19.116 15.477 0 15.477 34.593Boekwaarde per 1 januari 2009 61.472 2.425 63.897 15.799 0 15.799 79.696Mutaties in het boekjaar- investeringen 4.823 2.398 7.221 1.551 1.551 3.102 10.323- herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0- afschrijvingen 4.271 0 4.271 2.458 0 2.458 6.729- terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 0 0 0 8.242 0 8.242 8.242.cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0.cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 8.242 0 8.242 8.242- desinvesteringenaanschafwaarde 0 4.823 4.823 0 1.551 1.551 6.374cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0 0 0per saldo 0 4.823 4.823 0 1.551 1.551 6.374Mutaties in boekwaarde (per saldo) 552 -2.425 -1.873 -907 0 -907 -2.780Stand per 31 december 2009- aanschafwaarde 85.411 0 85.411 24.585 0 24.585 109.996- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 23.387 0 23.387 9.693 0 9.693 33.080Boekwaarde per 31 december 2009 62.024 0 62.024 14.892 0 14.892 76.916Afschrijvingspercentage 5,0% 0,0% 10,0% 0,0%74

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.6 GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling Verslaggeving WTZi5.1.6.3 WMG-gefinancierde vaste activaInventaris Onderhanden Vervoer- Automati- SubtotaalProjecten middelen sering WMG€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 2009- aanschafwaarde 77.969 645 236 1.362 80.212- cumulatieve afschrijvingen 54.128 0 195 385 54.708Boekwaarde per 1 januari 2009 23.841 645 41 977 25.504Mutaties in het boekjaar- investeringen 6.012 187 56 1.382 7.637- herwaarderingen 0 0 0 0 0- afschrijvingen 5.228 0 20 549 5.797- terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 31.737 0 167 0 31.904.cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0.cumulatieve afschrijvingen 31.737 0 143 0 31.880- desinvesteringenaanschafwaarde 0 645 0 0 645cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0per saldo 0 645 0 0 645Mutaties in boekwaarde (per saldo) 784 -458 12 833 1.171Stand per 31 december 2009- aanschafwaarde 52.244 187 125 2.744 55.300- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 27.619 0 72 934 28.625Boekwaarde per 31 december 2009 24.625 187 53 1.810 26.675Afschrijvingspercentage 10,0% 0,0% 20,0% 20,0%75

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.6 GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling Verslaggeving WTZi5.1.6.4 Niet - WTZi/WMG - gefinancieerde materiële vaste activaNieuwbouw Nieuwbouw Verbouwingen/ Kleine werken/ Onderhanden Inventaris Automati- Subtotaalgebouwen installaties renovaties LTO projecten sering€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 2009- aanschafwaarde 4.038 0 0 0 39 3.875 9.095 17.047- cumulatieve afschrijvingen 540 0 0 0 0 1.201 1.803 3.544Boekwaarde per 1 januari 2009 3.498 0 0 0 39 2.674 7.292 13.503Mutaties in het boekjaar- investeringen 444 0 0 0 4.240 2.517 6 7.207- herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0- afschrijvingen 413 0 0 0 0 637 918 1.968- terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 0 0 0 0 0 0 0 0.cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0.cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0 0 0 0- desinvesteringenaanschafwaarde 0 0 0 0 0 0 0 0cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0 0 0 0per saldo 0 0 0 0 0 0 0 0Mutaties in boekwaarde (per saldo) 31 0 0 0 4.240 1.880 -912 5.239Stand per 31 december 2009- aanschafwaarde 4.482 0 0 0 4.279 6.392 9.101 24.254- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 953 0 0 0 0 1.838 2.721 5.512Boekwaarde per 31 december 2009 3.529 0 0 0 4.279 4.554 6.380 18.742Afschrijvingspercentage76

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.7 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN PROJECTEN EN GEREEDGEKOMEN PROJECTEN5.1.7.1 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN PROJECTEN (GECONSOLIDEERD)Projectgegevens Investeringen GoedkeuringenNummert/m 2009BriefnummerDatum Omschrijving WTZi-type t/m 2008 2009 gereedNominaalbedrag WTZiIndexering WTZiAangepastegoedkeuringJaar vanoplevering0081 67570 16-10-2006 Renovatie Leidschendam vergunning 10.567 946.600 0 957.167 2.262.299 2.262.299 20100090 OK complex Westeinde niet WTZi 110.146 3.653.020 0 3.763.166 0 0 20110096 Brandmeldinstallatie niet WTZi 0 515.693 0 515.693 0 0 2011Totaal 120.713 5.115.313 0 5.236.026 2.262.299 0 2.262.2995.1.7.2 SPECIFICATIE IN HET BOEKJAAR GEREEDGEKOMEN PROJECTEN (GECONSOLIDEERD)onderhandenNummerProjectgegevens Investeringen Toekomstige lastenBriefnummerDatum Omschrijving WTZi-type Activapost WTZi WMG Overige TotaalAfschrijvingWTZiRentekosten0093 67570 39006 Renovatie Leidschendam vergunning verbouwingen 1.118.794 1.118.794 559.397 00090 CSA trekking trekkingsrechten 1.560.765 1.560.765 78.038 39.0190092 Oogheelkunde / patiëntenplein trekking trekkingsrechten 3.202.853 3.202.853 160.143 80.0710088-2 Uitbreiding Geboortekliniek niet WTZi gebouwen 57.274 57.274 5.727 00080 67570 39006 Renovatie Leidschendam vergunning verbouwingen 28.130 28.130 9.377 00084 PA lab trekking trekkingsrechten 59.580 59.580 2.979 1.4900077-3 Uitbreiding SOA poli niet WTZi gebouwen 221.567 221.567 22.157 00094 Refractieruimte niet WTZi gebouwen 74.966 74.966 7.497 00095 MRI ruimte melding instandhouding 611.279 611.279 61.128 15.2820099 Verbouwing HOED niet WTZi gebouwen 61.585 61.585 6.159 0M07 Jaarmelding 2007 melding instandhouding 79.801 79.801 7.980 1.995M08 Jaarmelding 2008 melding instandhouding 858.102 858.102 85.810 21.453W05 Jaarmelding 2005 melding instandhouding 17.097 17.097 1.710 427Totaal 7.536.401 0 415.392 7.951.793 1.008.102 159.73777

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.8 OVERZICHT LANGLOPENDE SCHULDEN ULTIMO 2009Leninggever Datum HoofdsomRestschuld 31december 2008Nieuweleningen in2009Aflossing in2009Restschuld 31december 2009Restschuldover 5 jaarResterendelooptijd injaren eind 2009Werke-Totalelooptijd Soort lening lijke-renteAflossingswijzeAflossing2010Gesteldezekerheden€ 1.000 % € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Amev 21-mei-91 6.580 29 onderhands 9,38% 2.723 0 227 2.496 1.361 11 lineair 227 1)Bank Nederlandse Gemeenten 30-mrt-01 5.445 20 onderhands 3,44% 3.539 0 272 3.267 1.907 12 lineair 272 2)Nederlandse Waterschapsbank 30-mrt-01 5.445 20 onderhands 4,32% 3.539 0 272 3.267 1.907 12 lineair 272 2)Nederlandse Waterschapsbank 30-mrt-01 5.445 20 onderhands 4,27% 3.539 0 272 3.267 1.907 12 lineair 272 2)Nederlandse Waterschapsbank 15-nov-01 5.899 20 onderhands 4,65% 3.834 0 295 3.539 2.064 12 lineair 295 2)Nederlandse Waterschapsbank 24-jan-02 5.899 20 onderhands 5,05% 4.129 0 295 3.834 2.359 13 lineair 295 2)Nederlandse Waterschapsbank 15-aug-02 7.000 25 onderhands 5,07% 5.320 0 280 5.040 3.640 18 lineair 280 2)Bank Nederlandse Gemeenten 15-aug-02 6.000 25 onderhands 4,92% 4.560 0 240 4.320 3.120 18 lineair 240 2)Bank Nederlandse Gemeenten 13-aug-02 7.000 25 onderhands 5,09% 5.320 0 280 5.040 3.640 18 lineair 280 2)Nederlandse Waterschapsbank 14-nov-03 7.000 20 onderhands 4,38% 5.250 0 350 4.900 3.150 14 lineair 350 2)Nederlandse Waterschapsbank 14-nov-03 7.000 20 onderhands 4,43% 5.250 0 350 4.900 3.150 14 lineair 350 2)Bank Nederlandse Gemeenten 1-jun-04 4.254 15 onderhands 4,03% 3.120 0 284 2.836 1.416 10 lineair 284 1)Bank Nederlandse Gemeenten 21-jun-04 3.630 16 onderhands 4,16% 2.723 0 227 2.496 1.361 11 lineair 227 1)Bank Nederlandse Gemeenten 1-aug-04 2.553 15 onderhands 4,48% 1.872 0 170 1.702 852 10 lineair 170 1)Bank Nederlandse Gemeenten 15-sep-04 2.553 15 onderhands 4,31% 1.872 0 170 1.702 852 10 lineair 170 1)Bank Nederlandse Gemeenten 15-dec-04 2.904 12 onderhands 3,91% 1.936 0 242 1.694 484 7 lineair 242 1)Bank Nederlandse Gemeenten 2-jan-05 1.453 12 onderhands 3,93% 1.089 0 121 968 363 8 lineair 121 1)Bank Nederlandse Gemeenten 20-jan-05 2.118 14 onderhands 3,95% 1.664 0 151 1.513 758 10 lineair 151 1)Nederlandse Waterschapsbank 20-jan-05 1.059 14 onderhands 3,81% 832 0 76 756 376 9 lineair 76 1)Bank Nederlandse Gemeenten 1-feb-05 3.403 15 onderhands 3,90% 2.723 0 227 2.496 1.361 11 lineair 227 1)Bank Nederlandse Gemeenten 16-feb-05 2.178 12 onderhands 3,73% 1.633 0 182 1.451 541 7 lineair 182 1)Bank Nederlandse Gemeenten 21-feb-05 794 14 onderhands 3,62% 624 0 57 567 282 9 lineair 57 1)Nederlandse Waterschapsbank 18-sep-06 12.000 20 onderhands 4,03% 10.800 0 600 10.200 7.200 17 lineair 600 2)Bank Nederlandse Gemeenten 18-sep-06 14.000 20 onderhands 4,10% 12.600 0 700 11.900 8.400 17 lineair 700 2)ING Bank 15-dec-08 35.000 20 euroflex 3,83% 35.000 0 1.750 33.250 24.500 19 lineair 1.750 3)Totaal 156.613 125.492 0 8.090 117.402 76.952 8.090ING Bank 1-jul-06 9.000 10 roll-over 4,24% 6.975 0 900 6.075 1.575 7 lineair 900 3)Totaal 6.975 0 900 6.075 1.575 900Gestelde zekerheid:1) Rijksgarantie2) Waarborgfonds3) Positieve / negatieve hypotheekverklaring op het onroerend goed aan de Burgemeester Banninglaan 1 in Leidschendam en aan de Lijnbaan 32 in Den Haag.Er zijn geen schulden in rang achtergesteld bij andere schulden. Voor de positieve hypotheekverklaring heeft het Waarborgfonds voor de Zorgsector een positie die gelijk in rang is.78

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2009BATEN15. Wettelijk budget aanvaardbare kosten 2009 2008€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten voorgaand jaar 148.220 162.038Productieafspraken verslagjaar -1.896 -15.363Overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling 2.658 3.217Prijsindexatie materiële kosten 340 917Groei normatieve kapitaalslasten 0 02.998 4.134Uitbreiding erkenning en toelating:- loonkosten 0 -1.642- materiële kosten 0 813- normatieve kapitaalslasten 0 00 -829Beleidsmaatregelen overheid:- prestatiecontract -411 -2.337- lokale productiegebonden component -305 450-716 -1.887Nacalculeerbare kapitaalslasten:- rente -3.034 2.275- afschrijvingen 4.598 962- schoning i.v.m. B-segment -2.387 -3.325- overige 2.216 01.393 -88Overige mutaties:overige mutaties 409 215409 215Subtotaal wettelijk budget boekjaar 150.408 148.220Correcties voorgaande jaren 8.696 9.850Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 159.104 158.070Toelichting:Voor MCH heeft er uitbreiding van het A-segment in verband met ICD, dotteren, dialyse en neuro-interventiesplaatsgevonden. Hierdoor heeft de uitbreiding van het B-segment maar een beperkt effect op de productieafspraken.Door de asbestsanering zijn de nacalculeerbare afschrijvingen aanzienlijk toegenomen. De correcties voorgaandejaren zijn iets afgenomen ten opzichte van vorig jaar. In 2008 zijn drie nacalculaties verantwoord, de nacalculatie 2008en de nagekomen vergoeding van de asbestclaim beperken de daling ten opzichte van vorig jaar.79

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 200916. Toelichting niet-gebudgetteerde zorgprestatiesDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Zorgprestaties tussen instellingen 5.207 4.236Zorgprestaties cliënten 0 0Zorgprestaties derde compartiment 0 0Persoonsgebonden- en volgende budgetten 0 0Overige zorgprestaties 0 0Eigen bijdragen cliënten 0 0Totaal 5.207 4.236Toelichting:De toename van de post 'zorgprestaties tussen instellingen' wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat in 2009 (net als in 2008)meer gebruik is gemaakt van de capaciteit van de laboratoria. Deze onderzoeken/dienstverlening worden met name verricht doorde medisch microbiologische-, klinisch chemische- en pathologisch anatomische laboratoria. Onder andere 't Lange LandZiekenhuis en Parnassia Bavo Groep maken van onze dienstverlening gebruik.17. Toelichting omzet B-segmentDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Netto omzet MCH B-segment 53.343 30.955Mutatie onderhanden werk 4.625 2.867Mutatie onderhanden honorarium loondienst specialisten 261 224Gefactureerd honorarium loondienstspecialisten 1.950 1.257Onverzekerde deel 194 97Totaal 60.373 35.400Toelichting:De uitbreiding van het B-segment van 20% naar 34% zorgt voor een stijging van alle componenten van de B-segment omzet.18. Toelichting overige bedrijfsopbrengstenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Overige dienstverlening 2.056 2.333Overige subsidies 11.793 10.387Overige opbrengsten 13.808 13.371Totaal 27.657 26.091Toelichting:Overige dienstverleningIn 2008 is het laatste contract inzake vruchtgebruik afgelopen. De opbrengsten van het vruchtgebruik alsmede de rentebaten zijndaarmee komen te vervallen. De baten zijn hierdoor met € 594.000 gedaald.Daarnaast zijn de opbrengsten van medische behandelingen als gevolg van sportletsel per saldo licht afgenomen. Ten opzichtevan 2008 zijn deze opbrengsten met ca. € 59.000 gedaald.De opbrengsten inzake 'overige diensten en verrichtingen', 'administratiekosten specialisten' en 'kaakchirurgie' zijn in 2009met ca. € 168.000 gestegen. De opbrengsten van de post 'kaakchirurgie' betreffen het ziekenhuisdeel van 30% van het gefactureerdhonorarium.80

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2009Overige subsidiesIn 2009 zijn de opbrengsten van de post 'overige subsidies' met ca. € 1.400.000 gestegen. Deze toename wordt o.a. veroorzaaktdoor de hogere subsidieverlening van het Ministerie van VWS inzake de zorgopleidingen 1e tranche en 2e tranche 2009.Ten opzichte van 2008 valt de bevoorschotting ca. € 1.200.000 hoger uit. Gelet op de ervaringen uit voorgaande jaren is rekeninggehouden met een risico op terugbetaling ter hoogte van 10% van de ontvangen subsidies.In 2009 zijn de opbrengsten van de post 'gemeentelijke bijdragen en subsidies' toegenomen.Deze toename wordt deels verklaard door de toename van de opbrengsten met betrekking tot de Wet Vermindering Afdracht loonheffingonderwijs (zijnde ca. € 52.000). Daarnaast heeft het MCH een bijdrage ontvangen inzake de leerstoel van Prof. Dr. Taphoornbij de VU in Amsterdam (zijnde ca. € 42.000).Overige opbrengstenDe post 'overige opbrengsten' is in 2009 toegenomen met ca. € 450.000. De toename is hoofdzakelijk toe teschrijven aan de toename van salarisdoorberekeningen. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door de CAO-loonstijgingen in 2009en anderzijds doordat diverse instellingen meer gebruik hebben gemaakt van detacheringen vanuit het MCH.LASTEN19. PersoneelskostenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Lonen en salarissen 93.484 88.460Sociale lasten 19.048 18.642Pensioenpremies 7.919 7.363Andere personeelskosten:Andere persoonsgebonden personeelskosten 4.283 3.925Subtotaal 124.734 118.390Personeel niet in loondienst 9.805 8.583Totaal personeelskosten 134.539 126.973Specificatie aantal personeelsleden MCH (in FTE's) per segment per 31 december:Personeel algemene en administratieve functies 388 358Personeel hotelfuncties 312 307Personeel patiëntgebonden functies 1.467 1.464Leerl. verpleegkundig en verzorgend personeel 106 101Personeel terrein en gebouwgebonden functies 54 49Personeel niet in loondienst 149 137Aantal personeelsleden op basis van full-time eenheden 2.476 2.416Toelichting:De salariskosten nemen in 2009 struktureel verder toe, onder andere als gevolg van de in dat jaar afgesloten CAO. Op basis vandeze CAO zijn de salarissen per 1 juli 2009 struktureel verhoogd met 1% terwijl de eindejaarsuitkering met 1% is verhoogd van 5%naar 6%. Samen met de incidentele loonstijgingen en mutaties in de vaste formatie veroorzaakt dit een toename van de salariskostenmet meer dan € 5 miljoen.Tevens is de verdeling van de pensioenpremie over werknemer en werkgever op grond van de nieuwe CAO gewijzigd van 52%-48% naar50%-50%. Deze wijziging samen met de toename van de bruto salarissen veroorzaakt dit een stijging van bijna € 1 miljoen in de pensioenpremieen de sociale lasten.Tot slot leidt ook de personele schaarste tot een verdere stijging van de kosten voor uitzendkrachten en overig personeelniet in loondienst met ruim € 1,2 miljoen.81

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 200920. Afschrijvingen vaste activaDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Nacalculeerbare afschrijvingen:- immateriële vaste activa 66 321- materiële vaste activa 11.352 3.100- financiële vaste activa 0 0Overige afschrijvingen:- immateriële vaste activa 0 0- materiële vaste activa 14.494 13.420Totaal afschrijvingen 25.912 16.841Toelichting:De toename van de afschrijvingskosten is een gevolg van het besluit dat de NZa heeft genomen inzake de door MCH aangekaartekosten van asbestsanering.De NZa heeft de door MCH opgevoerde kosten asbestsanering bestempeld als dusdanig substantieel dat sprake is van eenonevenredig nadeel bij onverkorte toepassing van de betreffende beleidsregel en aldus aanvaard als versneld af te schrijven kostenover de periode 2008 t/m 2010.21. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activaDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa 0 0Totaal 0 0Toelichting:Er zijn geen bijzondere waardeverminderingen van vaste activa.22. Overige bedrijfskostenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 6.298 6.884Algemene kosten 21.175 14.953Patiënt- en bewonersgebonden kosten 40.599 33.812Onderhoud en energiekosten 10.954 8.142Dotatie dubieuze debiteuren, huur en leasing 1.883 2.571Overige baten en lasten -1.034 -2.248Totaal overige bedrijfskosten 79.876 64.114Toelichting:Voedingsmiddelen en hotelmatige kostenOnder de kosten van voedingsmiddelen en hotelmatige kosten zijn de volgende kosten verantwoord:VoedingsmiddelenDe totale kosten voor voeding zijn in 2009 licht gestegen ten opzichte van 2008. Het aantal voedingsdagen is gestegen hetgeengeleid heeft tot een stijging van de prijs per voedingsdag, zijnde € 10,79 (in 2008: € 10,10).De toename van de kosten van voedingsmiddelen wordt veroorzaakt door enerzijds het verbruik en anderzijds door de prijsstijgingen.De kosten van keuken- en restauratieve apparatuur en benodigdheden dalen licht in 2009.82

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2009Huishouding en inrichtingIn 2009 zijn de kosten voor uitbesteed schoonmaakwerk met ca. € 56.000 gestegen. Daarnaast zijn er voor diverse afdelingende nodige kosten gemaakt met betrekking tot aanschaf van meubilair, onder andere de Nederlandse Obesitas Kliniek Westen de polikliniek Dermatologie. Per saldo zijn de kosten van aanschaf van meubilair met ca. € 131.000 gestegen.Daarnaast zijn de kosten van afvalverwijdering gestegen met ca. € 46.000.LinnenvoorzieningIn 2009 zijn de kosten per saldo toegenomen met ca. € 51.000. Deze stijging wordt hoofdzakelijkveroorzaakt door de stijging in de waskosten platgoed.Vervoers- en emballagekostenIn 2009 zien we ten opzichte van 2008 een stijging van de kosten van vervoers- en emballagekosten van ca. € 84.000.Deze stijging wordt veroorzaakt door de toename van de kosten van het interklinisch ambulancevervoer.De vrachtkosten daarentegen zijn in 2009 ten opzichte van 2008 met ca. € 10.000 gedaald.Algemene kostenDe kostenpost Algemene kosten bevat voornamelijk administratieve- en ICT kosten van de gehele organisatie.We onderscheiden hierin de volgende grote posten.Administratie- en registratiekostenDe kosten zijn in 2009 afgenomen met ca. € 1.000.000. Deze afname wordt met name veroorzaakt door de afnamevan kosten inzake computerfaciliteiten en ondersteuning.Overige afnamen in de post 'administratieve- en registratiekosten' zijn onder andere de kosten voor administratievediensten door derden (zijnde ca. € 72.000) en kosten voor drukwerk.Naast de bovenstaande afnamen zijn er ook enkele toenamen in de post 'administratie- en registratiekosten' te melden.Dit betreffen onder andere de kosten voor kantoorartikelen (zijnde ca. € 54.000) en inningskosten (zijnde ca. € 36.000).CommunicatiekostenDe DBC-systematiek heeft als consequentie dat minder frequent een papieren nota rechtstreeks naar de patiënt gaat, maar dat vaker eendigitale nota naar de verzekeraar wordt verzonden. Per saldo zien we echter dat de portikosten zijn gestegen in 2009, dit komtdoor de toename in het aantal postverzendingen.De kosten van andere communicatiekosten zijn in 2009 licht gestegen met ca. € 30.000. Deze toenameis toe te schrijven aan het aanleggen van datalijnen en meerdere telefoonaansluitingen.Kosten algemeen beheerIn 2009 zijn de kosten van algemeen beheer met ruim € 8,0 miljoen toegenomen.Verder is in de CAO 2009-2011 de overgangsregeling 45 jaar en ouder opgenomen. Overeengekomen is dat de medewerker, dieop 1 januari 2009 bij een werkgever in dienst was die de CAO Ziekenhuizen toepast, onder voorwaarden recht heeft op een eenmaligestorting bij het bereiken van de 55 jarige leeftijd van 200 uur. De totale reservering voor deze medewerkergroepbedraagt € 1,0 miljoen. Tot slot is voor een bedrag van € 4,4 miljoen rekening gehouden met projecten in het kader van groot onderhoud.Zakelijke belastingen en verzekeringenDe toename van de kosten van de zakelijke lasten en verzekeringen is toe te schrijven aan de kosten met betrekking tot deaansprakelijkheidsverzekeringen. In 2009 wordt het aandeel van de kosten van aansprakelijkheidsverzekering van de medischespecialisten doorberekend hetgeen, ten opzichte van 2008, een gunstig effect heeft.83

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2009Patiënt- en bewonersgebonden kostenDe patiënt- en bewonersgebonden kosten omvatten alle genees- en onderzoekskosten gerelateerd aan de behandelingvan de patiënt in ons ziekenhuis. We onderscheiden van oudsher de volgende grote posten:Kosten onderzoeksfunctiesDe kosten van onderzoeksfuncties stijgen per saldo met ca. € 1.240.000 ten opzichte van 2008. De stijging is hoofdzakelijktoe te schrijven aan de stijging van de kosten van grond- en hulpstoffen. In 2009 zien we, ten opzichte van 2008, eentoename van ca. € 509.000 als gevolg van toename in het verbruik.Net als in 2008 zijn de kosten van onderzoeksfuncties in verband met het afgesloten contract met Parnassiatoegenomen. Een tweede onderdeel van de dienstverlening aan Parnassia betreft de AHZ functie die door Parnassia via MCHwordt afgenomen. Per saldo zijn de kosten met betrekking tot de dienstverlening AHZ-functie met ca. € 92.000 gestegen.Sedert 2008 bestaat in de regio de mogelijkheid PET-onderzoek te laten uitvoeren. In 2009 is in coöperatieverband een PETaangeschaft die in het Groene Hart Ziekenhuis wordt geëxploiteerd. Beide faciliteiten leiden tot een toename van hetuitbesteed onderzoek.Daarnaast is er sprake van groei gerelateerd aan de toename van de MCH productie.Kosten behandel- en behandelingsondersteunende functiesIn 2009 zijn de kosten van behandel- en behandelingsondersteunende functies toegenomen. Dit is te verklaren door de toenamein het verbruik van geneesmiddelen en de toename van het aantal behandelingen. Daarnaast zet de trend van stijgende kostenin 2009 sterk door.Sedert de introductie van de vergoeding voor dure geneesmiddelen wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van dezemiddelen. Het volgende overzicht geeft inzicht in de kosten in 2009 in vergelijking tot 2008. De toename van het verbruikvan dure geneesmiddelen wordt veroorzaakt door de toename van het aantal behandelde patiënten, langduriger behandelinga.g.v. aanslaan van middelen, eerder gebruiken van de middelen en het opnemen van deze middelen in de behandelprotocollen.Overzicht dure geneesmiddelenDure geneesmiddelen kosten kosten2009 (in €) 2008 (in €)Abatacept / Orencia 62.425 0Alemtuzumab 0 35.131Anidulafungine 475 0Bevacizumab 1.217.412 607.344Bortezomib 63.452 0Botuline-toxine 78.699 60.712Caspofungine 1.656 0Cetuximab 110.522 115.226Docetaxel 240.169 246.136Doxorubicine 67.433 145.870Drotrecogin alfa / Xigris 1.006 0Gemcitabine 67.971 122.119Ibritumomab tiuxetan 0 0Immunoglobuline 57.819 116.078Infliximab 503.346 552.891Infliximab (bij Artritis psoriatica) 0 2.727Infliximab (bij colitis ulcerosa) 25.520 124.758Infliximab (bij Psoriasis) 4.980 37.496Infliximab (bij Spondylitis Ankylopoetica) 2.490 27.270infliximab (reumatoïde artritis

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2009Patiënt- en bewonersgebonden kosten (vervolg)In 2009 werd, o.a. in samenwerking met de coöperatie waarin 4 ziekenhuizen samenwerken (t.w. St. Bronovo-Nebo,het Groene Hart Ziekenhuis, 't Lange Land Ziekenhuis en MCH), een nieuw centrum voor behandeling van obesitas geopend:Nederlandse Obesitas Kliniek West BV. Deze kliniek biedt patiënten onder andere een klinische behandeling. Deze klinische behandelingwordt uitgevoerd op locatie Antoniushove. MCH koopt de hulpmiddelen voor deze behandeling in maar belast deze door aande NOK West BV.In 2009 heeft het MCH, onderdeel van het Hartcentrum Den Haag-Delft, van het Ministerie van VWS een vergunning gekregen voorhet implanteren van ICD's (Implanteerbare Cardio Defibrilatoren) voor de Haagse regio.In 2009 is aan kosten van behandelfuncties ca. € 1.960.000 uitgegeven. De materiaalkosten hiervoor zijn bijzonder hoog hetgeende stijging verklaard.Naast de toename door ICD's stijgen de behandelkosten door het meer uitvoeren van coilings- en stentactiviteiten. Voor beideactiviteiten geldt dat de materiaalkosten hoog zijn maar dat de vergoeding hiermee in de pas loopt.Instrumentarium en apparatuurDe kosten van instrumentarium en apparatuur stijgen met ca. € 422.000. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het aangaanvan nieuwe service- en onderhoudscontracten. Daarnaast zijn er in het kader van het zorgvernieuwingsproject, net als in 2008,de nodige kosten gemaakt.Een andere oorzaak voor de toename van de kosten van instrumentarium en apparatuur is toe te schrijven aan deactiviteiten die voortvloeien uit de in 2009 opgestarte Nederlandse Obesitas Kliniek West BV.Onderhoud en energiekostenOnderhoudIn 2009 zijn de kosten met betrekking tot onderhoud toegenomen.EnergiekostenIn 2009 zijn de energiekosten met ca. € 89.000 gedaald. Deze daling wordt met name veroorzaakt door de afname van de kostenvoor stadsverwarming (ca. € 168.000). De daling is hoofdzakelijk toe te schrijven aan het lagere verbruik.De kosten van gas en electriciteit daarentegen zijn in 2009 met ca. € 56.000 toegenomen.Overige baten en lastenHet saldo van de overige baten en lasten in 2009 is in vergelijking tot 2008 aanzienlijk afgenomen (per saldo ca. € 728.000).De afname is het gevolg van het vrijvallen van een aantal getroffen voorzieningen en reserveringen in de voorgaande boekjaren.Daarnaast heeft er in 2009 een wijziging plaatsgevonden in de BTW-heffingen. Diverse leveranciers hebben een tarief van 19%toegepast terwijl dit 6% is geworden. Een en ander is derhalve met terugwerkende kracht gecorrigeerd.In 2009 is de Stichting Dienstverlening Westeinde opgeheven. Het vermogen van de stichting ad € 761.000 is vrijgevallen enen verantwoord onder de overige baten en lasten. Via het resultaat zal het vermogen van de stichting aan het niet collectieve vermogentoegevoegd worden.In de jaarrekening 2008 is een vordering op de overheid opgenomen onder de financiële vaste activa in verband met het vervallenvan de integrale vergoeding. Deze vordering is in 2008 voorzichtigheidshalve volledig voorzien. In 2009 is voor het deel van deimmateriële vaste activa dat toerekenbaar is aan het B-segment een regeling getroffen waarmee op termijn de afgeboekte immateriëlevaste activa wordt gedekt. De voorziening is voor dat deel vrijgevallen.85

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 200923. Financiële baten en lastenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Rentebaten 45 0Subtotaal financiële baten 45 0Rentelasten -5.710 -7.682Subtotaal financiële lasten -5.710 -7.682Totaal financiële baten en lasten -5.665 -7.682Toelichting:Financiële baten en lastenHieronder vallen onder andere de posten: langlopende rente, kasgeldrente, bankrente en overige rente.De rente van de langlopende schulden is gestegen als gevolg van het afsluiten van een nieuwe leningvan € 35 miljoen in december 2008.In 2009 hebben wij geen gebruik hoeven maken van kasgeldleningen door het lagere bouwinvesteringsvolume,de resultaten 2008/2009 en de verrekening van het saldo financieringsverschil.De post 'bankrente' bestaat uit de rekening-courantrente van diverse bankrekeningen.Deze post is gedaald door de lagere rente en de gunstige ontwikkeling van het rekening-courantsaldo als gevolg vanresultaat 2008/2009 en verrekening financieringsverschil.De post 'overige rente' bestaat uit boeterentes voor vervroegde aflossingen, doorberekende rente aan verzekeraars, renteopbrengstenuit leningen u/g en een aantal overige renteposten.24. Buitengewone baten en lastenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Buitengewone baten 0 0Buitengewone lasten 0 0Totaal buitengewone baten en lasten 0 0Toelichting:In 2009 zijn er geen buitengewone baten en lasten.86

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 200925. Bezoldiging bestuurders en toezichthoudersWelk bestuursmodel is van toepassing op uw organisatie?Wat is de samenstelling van het bestuur of de directie?Eindverantwoordelijke Raad van Bestuur met Raad van ToezichtTweehoofdig met voorzitterDe bezoldiging van de bestuurders en gewezen bestuurders van de zorginstelling over het jaar 2009 is als volgt:NaamP.E. van der Meer W. Geerlings C.J.M.H.J Evers1 Vanaf welke datum is de persoon als bestuurder01-01-01 01-01-07 01-06-09werkzaam in uw organisatie?2 Maakt de persoon op dit moment nog steeds deel uitNee Ja Javan het bestuur?3 Tot welke datum was de persoon als bestuurder01-03-09 - -werkzaam in uw organisatie?4 Is de persoon in het verslagjaar voorzitter van hetJa Ja Neebestuur geweest?5 Hoeveel maanden is de persoon voorzitter geweest in1 11 -het verslagjaar?6 Wat is de aard van de (arbeids)overeenkomst?1 2 27 Welke salarisregeling is toegepast? 6 6 68 Wat is de deeltijdfactor? (percentage)100% 100% 100%9 Bruto-inkomen, incl. vakantiegeld, eindejaarsuitkeringsalarisen andere vaste toelagen26.178 208.395 127.203a. Waarvan verkoop verlofurenb. Waarvan nabetalingen voorgaande jaren10 Bruto-onkostenvergoeding1.733 10.096 5.33711 Werkgeversbijdrage sociale lasten 1.286 4.104 3.98312 Werkgeversbijdrage pensioen, VUT, FPU 1.851 25.311 13.35813 Ontslagvergoeding 0 0 014 Bonussen 0 32.145 17.32915 Totaal inkomen (9 t/m 14, excl. 9a en b) 31.048 280.051 167.21016 Cataloguswaarde auto van de zaak 42.059 56.855 42.05917 Eigen bijdrage auto van de zaak nvt nvt nvtToelichting:In het inkomen van dhr. Evers is een bij aanstelling overeengekomen pensioenafspraak verwerkt ter compensatie van de ondervondenpensioenbreuk.De bezoldiging van de leden van de raad van toezicht van de zorginstelling over het jaar 2009 is als volgt:Bezoldiging Raad van Toezicht 2009BezoldigingNaam €mevr. N. Albayrak-Temur 6.414dhr. drs. P.P.J.J.M. van Besouw 4.958dhr. M.L.M. Brabers 6.000dhr. drs. J.W. Holtslag 6.414dhr. mr. E. Kist 8.552mevr. prof. dr. C.C.E. Koning 6.000mevr. dr. ir. C.A. Vietsch 6.414mevr. prof. Mr. S. F. M. Wortmann 6.414Totaal 51.166Toelichting:Geen opmerkingen.26. Honoraria accountant 2009€ 1.000De honoraria van de accountant over 2009 zijn als volgt:1 Controle van de jaarrekening 1012 Overige controlewerkzaamheden (w.o. Regeling AO/IC en Nacalculatie) 1073 Fiscale advisering 34 Niet-controlediensten 85Totaal honoraria accountant 29687

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.9 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING over 200927. Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (Wopt)1.Functionaris (functienaam)DirekteurMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistDirekteurMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch SpecialistMedisch Specialist2. In dienstvanaf (datum)3. In diensttot (datum)4. Belastbaarloon5.Voorzieningenten behoevevan beloningenbetaalbaar optermijn6. Uitkeringen in Totaal beloningverband met in kader van debeëindiging van Wopt (4,5 en 6)het dienstverband€ € € €01-01-2007 240.224 51.633 291.85701-08-2006 218.322 40.168 258.49001-04-2005 217.804 40.168 257.97201-09-2004 217.536 40.168 257.70401-05-2005 33.707 7.440 41.14701-08-2007 33.707 7.440 41.14701-06-2009 122.723 26.866 149.58901-09-2007 33.372 7.360 40.73201-01-1985 41.249 9.322 50.57101-01-2004 212.285 40.168 252.45301-11-1995 150.403 23.688 174.09118-11-2002 202.840 40.168 243.00801-03-2003 199.711 40.168 239.87901-09-2001 164.662 27.085 191.74701-07-2002 181.571 30.482 212.05301-07-1989 189.883 40.168 230.05107-02-2000 193.469 33.878 227.34701-04-2003 46.271 10.456 56.72715-07-1981 186.579 40.168 226.74701-09-1996 186.320 40.168 226.48801-09-1994 46.071 10.456 56.52701-04-2008 31-12-2009 185.685 40.168 225.85301-03-2001 185.347 40.168 225.51501-01-2005 45.759 10.456 56.21501-06-1991 45.458 10.456 55.91401-01-2009 182.121 40.168 222.28901-01-2005 44.870 10.456 55.32601-01-2003 177.112 42.367 219.47901-07-2003 148.718 25.786 174.50401-07-1984 43.985 10.456 54.44101-05-1995 179.233 38.318 217.55101-04-2006 172.030 41.846 213.87601-10-2006 31-08-2009 29.379 6.215 35.59401-07-1996 30-06-2009 21.979 4.516 26.49501-06-2006 30-06-2009 21.779 4.516 26.29501-02-2007 33.800 7.360 41.16001-02-2006 33.800 7.360 41.16008-01-2001 33.707 7.440 41.14701-01-2006 29.291 6.661 35.95201-01-1993 42.036 9.322 51.35805-05-1986 41.896 9.286 51.18201-12-1994 29.064 6.661 35.72513-11-2000 37.453 8.477 45.93001-01-2003 31-10-2009 34.958 7.526 42.48401-04-2007 25.048 5.497 30.54501-10-1993 41.445 9.222 50.66701-09-2004 28.978 6.478 35.45601-01-2005 31-12-2009 41.567 9.032 50.59901-10-1993 41.249 9.322 50.57101-12-1991 41.223 9.322 50.54501-01-2003 41.223 9.322 50.54501-12-1996 33.034 7.360 40.39401-06-2006 41.245 9.222 50.46701-06-2006 41.245 9.222 50.46701-07-1995 32.932 7.411 40.34301-01-1989 40.883 9.286 50.16901-06-2006 32.758 7.360 40.11801-01-2003 40.900 9.032 49.93201-07-2006 40.900 9.032 49.93215-05-2000 28.219 6.661 34.88001-05-2000 40.590 9.032 49.62201-04-2000 40.568 9.032 49.60001-06-2006 40.315 9.222 49.53701-05-1992 40.500 9.032 49.53201-09-2004 40.500 9.032 49.53201-08-1987 40.500 9.032 49.53201-12-1996 27.912 6.661 34.57301-01-1997 40.355 9.032 49.38701-07-1998 40.190 9.032 49.22201-10-2004 40.190 9.032 49.22201-08-1989 40.174 9.032 49.20601-11-1993 39.600 9.032 48.63201-06-2005 39.432 9.032 48.46401-07-2000 39.159 9.222 48.38101-01-2002 39.307 9.032 48.33901-06-2006 38.949 9.222 48.17101-07-2005 31-08-2009 85.443 17.184 102.62701-09-1996 39.023 9.032 48.05501-11-2005 38.962 9.032 47.99401-04-2000 38.626 9.032 47.65801-09-2003 38.593 9.032 47.62501-04-2001 155.500 33.288 188.78801-01-2006 155.224 33.288 188.51201-04-2003 67.089 16.298 83.38701-09-2003 155.094 33.288 188.38220-03-2006 155.094 33.288 188.38288

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.10 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2009(na resultaatbestemming)Ref. 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000ACTIVAVaste activaImmateriële vaste activa 1 0 66Materiële vaste activa 2 167.606 174.207Financiële vaste activa 3 3.349 2.975Totaal vaste activa 170.955 177.248Vlottende activaVoorraden 4 1.021 819Onderhanden werk uit hoofde van DBC's 5 -649 9.455Vorderingen en overlopende activa 6 47.804 25.201Vorderingen uit hoofde van financieringstekort 7 30.534 38.263Effecten 8 0 0Liquide middelen 9 14 12Totaal vlottende activa 78.724 73.750Totaal activa 249.679 250.998Ref. 31-dec-09 31-dec-08PASSIVA € 1.000 € 1.000Eigen vermogen 10Kapitaal 0 0Collectief gefinancierd gebonden vermogen 33.208 28.620Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 9.492 7.731Totaal eigen vermogen 42.700 36.351Voorzieningen 11 10.003 5.746Langlopende schulden 12 109.390 117.511Kortlopende schuldenSchulden uit hoofde van financieringsoverschot 7 0 0Kortlopende schulden en overlopende passiva 13 87.586 91.390Totaal passiva 249.679 250.99889

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.11 ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2009BEDRIJFSOPBRENGSTEN:Ref. 2009 2008€ 1.000 € 1.000Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en/of subsidie 15 159.104 158.070Niet-gebudgetteerde zorgprestaties 16 5.207 4.236Omzet B-segment 17 60.373 35.400Overige bedrijfsopbrengsten 18 23.715 22.492Som der bedrijfsopbrengsten 248.399 220.198BEDRIJFSLASTEN:Personeelskosten 19 132.570 124.904Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 20 25.674 16.490Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa 21 0 0Overige bedrijfskosten 22 78.099 62.373Som der bedrijfslasten 236.343 203.767BEDRIJFSRESULTAAT 12.056 16.431Financiële baten en lasten 23 -5.707 -8.244RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING 6.349 8.187Buitengewone baten en lasten 24 0 0RESULTAAT BOEKJAAR 6.349 8.187RESULTAATBESTEMMINGHet resultaat is als volgt verdeeld: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Toevoeging/(onttrekking):Reserve aanvaardbare kosten 3.706 5.615Niet collectief gefinancieerd vrij vermogen 1.761 407Bestemmingsreserve afschrijving inventarissen 1.533 0Bestemmingsreserve egalisatie afschrijvingen -651 -557Bestemmingsreserve projecten 0 2.400Bestemmingsreserve Bond Medische Specialisten 0 3226.349 8.18790

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.12 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALINGENKELVOUDIGE JAARREKENING5.1.12.1 AlgemeenVoor een toelichting op de specificaties van de enkelvoudige balans enresultatenrekening wordt verwezen naar de toelichtingen bij de geconsolideerdebalans en resultatenrekening.5.1.12.2 Afwijkingen in waarderingsgrondslagen enkelvoudige jaarrekeningEr zijn geen afwijkingen van de waarderingsgrondslagen in de enkelvoudigejaarrekening ten opzichte van de geconsolideerde jaarrekening. Verwezen wordtderhalve naar de geconsolideerde jaarrekening.91

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2009ACTIVA1. Immateriële vaste activaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Vooruitbetalingen op immateriële activa 0 0Aanloopverliezen/boeterente 0 66Totaal immateriële vaste activa 0 66Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Boekwaarde per 1 januari 66 575Bij: investeringen 0 0Bij: herwaarderingen 0 0Af: afschrijvingen 66 509Af: terugname geheel afgeschreven activa 0 0Af: desinvesteringen 0 0Boekwaarde per 31 december 0 66Toelichting:Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar hetmutatieoverzicht onder 5.1.14.2. Materiële vaste activaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Grond 3.846 3.846Terreinvoorziening 473 501Gebouwen 29.122 30.337Verbouwingen 13.520 22.007Installaties 1.361 1.714Onderhanden projecten 5.423 4.285Trekkingsrechten 62.025 61.473Instandhouding 14.891 15.798Inventaris 28.702 25.936Vervoermiddelen 52 40Automatisering 8.191 8.270Totaal materiële vaste activa 167.606 174.207Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Boekwaarde per 1 januari 174.207 167.126Bij: investeringen 27.197 37.797Bij: herwaarderingen 0 0Af: afschrijvingen 25.608 16.166Af: afrekening projecten 8.166 14.086Af: terugname geheel afgeschreven activa 24 222Af: desinvesteringen 0 240Boekwaarde per 31 december 167.606 174.207Toelichting:Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar hetmutatieoverzicht onder 5.1.14. In de toelichting 5.1.15 zijn overzichten opgenomen voor de onderhanden- en gereedgekomenprojecten.92

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2009ACTIVA3. Financiële vaste activaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Deelnemingen 417 506Resultaat deelnemingen -2.922 -3.169Aandeel derden -379 -221Overige vorderingen financiele vaste activa 4.568 4.349Leningen 1.665 1.510Totaal financiële vaste activa 3.349 2.975Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt:€ 1.000Boekwaarde per 1 januari 2009 2.975Bij: kapitaalstorting 594Bij: verstrekte lening 255Bij: deelnemingen -91Af: ontvangen aflossing leningen -100Af: resultaat deelnemingen 247Af: overige vorderingen -373Af: aandeel derden -158Boekwaarde per 31 december 2009 3.349Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen:Naam van de rechtspersoonVerschaftkapitaalKapitaalbelang(in %)Eigenvermogen Resultaat€ € €Rechtstreekse kapitaalbelangen >= 20%:Express-so BV 18.000 100% 336.000 55.000Diagnostisch Centrum Haaglanden BV 5.400 30% 760.152 368.903Stichting Diabetes Zorg Haaglanden 174.000 49% 649.000 209.000Diagnostisch Centrum Voorschoten BV 5.400 30% 311.989 -300.611West End Facility BV 18.000 100% 143.000 28.000Apotheek MCH Lijnbaan BV 9.180 51% 125.000 171.000Zeggenschapsbelangen:Nederlands Centrum voor Plastische Chirurgie BV 1.800 10%Nederlandse Obesitas Kliniek West BV 1.103 6%Regionale Samenwerkings Organisatie Haaglanden BV 720 4%4. VoorradenDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Medische middelen 998 795Leenemballage 39 40Af: voorziening incourante voorraden -16 -16Totaal voorraden 1.021 8195. Onderhanden werk uit hoofde van DBC'sDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Onderhanden werk DBC's A-segment 17.912 21.223Onderhanden werk DBC's B-segment 10.557 7.467Af: ontvangen voorschotten -29.118 -19.235Totaal onderhanden werk -649 9.45593

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 20096. Vorderingen en overlopende activaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Vorderingen op debiteuren 21.704 23.736Nog te factureren omzet DBC's 22.637 0Overige vorderingen 553 -1.750Vooruitbetaalde bedragen 2.919 3.181Nog te ontvangen bedragen -9 34Totaal vorderingen en overlopende activa 47.804 25.2017. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en/of schulden uit hoofde van financieringsoverschott/m 2006 2007 2008 2009 totaal€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Saldo per 1 januari 2.186 -33.615 17.645 38.263 2.186Financieringsverschil boekjaar -20.791 3.636 23.304 14.906 21.055Correcties voorgaande jaren 0 0 0 0Betalingen/ontvangsten -15.010 47.624 -2.686 -22.635 7.293Subtotaal mutatie boekjaar -35.801 51.260 20.618 -7.729 28.348Saldo per 31 december -33.615 17.645 38.263 30.534 30.534Stadium van vaststelling (per erkenning):c c c aa= interne berekeningb= overeenstemming met zorgverzekeraarsc= definitieve vaststelling NZaSpecificatie financieringsverschil in het boekjaar 2009 2008€ 1.000 € 1.000Wettelijk budget aanvaardbare kosten 159.104 158.070Vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget:Opbrengsten DBC A-segment inclusief toeslagen 120.203 118.410Honoraria-opbrengsten voor specialisten in loondienst 5.602 4.227Mutatie onderhanden werk honoraria voor specialisten in loondienst -338 234Overige opbrengsten 23.500 18.213Mutatie onderhanden werk DBC A-segment -4.769 -6.318Afrekening overfinanciering 22.635 2.686Totaal financieringsverschil -7.729 20.6188. EffectenDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Effecten 0 0Totaal effecten 0 09. Liquide middelenDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Bankrekeningen 0 0Kassen 14 12Totaal liquide middelen 14 1294

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2009PASSIVA10. Eigen vermogenHet eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Kapitaal 0 0Collectief gefinancierd gebonden vermogen 33.208 28.620Niet collectief gefinancierd vrij vermogen 9.492 7.731Totaal eigen vermogen 42.700 36.351KapitaalSaldo per Resultaat- Overige Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2009 bestemming mutaties 31-dec-2009€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Kapitaal 0 0 0 00 0 0 0Collectief gefinancierd gebonden vermogenSaldo per Resultaat- Overige Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2009 bestemming mutaties 31-dec-2009€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Reserve aanvaardbare kosten:Reserve aanvaardbare kosten 9.034 3.706 0 12.740Bestemmingsreserves:Reserve afschrijving inventarissen 9.587 1.533 0 11.120Reserve automatisering 3.948 0 0 3.948Reserve projecten 2.400 0 0 2.400Egalisatie afschrijvingen 3.330 -651 0 2.679Reserve Bond Medisch Specialisten 321 0 0 321Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen 28.620 4.588 0 33.208Niet collectief gefinancierd vrij vermogenSaldo per Resultaat- Overige Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2009 bestemming mutaties 31-dec-2009€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Algemene reserves:Algemene reserves 7.731 1.761 0 9.492Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 7.731 1.761 0 9.492Specificatie aansluiting geconsolideerd - enkelvoudig vermogen 31 december 2009en resultaat over 2009De specificatie is als volgt :Eigenvermogen Resultaat€ 1.000 € 1.000Enkelvoudig eigen vermogen en resultaat: 42.700 6.349Minderheidsaandeel Apotheek MCH Lijnbaan BV 8 0Totaal geconsolideerd eigen vermogen en resultaat 42.708 6.34911. VoorzieningenSaldo per Dotatie Onttrekking Saldo perHet verloop is als volgt weer te geven: 1-jan-2009 31-dec-2009€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Egalisatie rekening groot onderhoud 3.829 4.389 319 7.899Goodwill specialisten Antoniushove 1.317 500 313 1.504Jubilea 600 0 0 600Totaal voorzieningen 5.746 4.889 632 10.003Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd:31-dec-2009Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) 4.200Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) 5.803Hiervan langlopend (> 5 jaar) 095

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 200912. Langlopende schuldenDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Schulden aan kredietinstellingen 109.312 117.402Overige langlopende schulden 78 109Totaal langlopende schulden 109.390 117.511Het verloop van de schulden aan kredietinstellingen is als volgt weer te geven: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 125.492 97.411Bij: nieuwe leningen 0 35.000Af: aflossingen 8.090 6.919Stand per 31 december 117.402 125.492Af: aflossingsverplichting komend boekjaar 8.090 8.090Stand langlopende schulden per 31 december 109.312 117.402Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd:Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen 8.090 8.090Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) 109.312 117.402Hiervan langlopend (> 5 jaar) 76.952 85.04513. Kortlopende schulden en overlopende passivaDe specificatie is als volgt: 31-dec-09 31-dec-08€ 1.000 € 1.000Schulden aan kredietinstellingen 16.919 23.240Crediteuren 32.743 29.545Aflossingsverplichtingen langlopende leningen 8.090 8.090Aflossingsverplichtingen roll-over lening 6.075 6.975Belastingen en sociale premies 4.655 4.101Schulden terzake pensioenen 1.401 1.112Nog te betalen salarissen 4.298 4.017Vakantiedagen 2.631 2.689Nog te betalen kosten:Interest leningen 1.915 2.277Overige passiva:Overige 8.859 9.344Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva 87.586 91.39096

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 200914. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingenVerloopoverzicht investeringsruimte trekkingsrechtenHet verloop is als volgt weer te geven: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Nog niet bestede investeringsruimte per 1 januari 5.220 8.824Bij: indexering niet-bestede investeringsruimte 134 446Bij: investeringsruimte verslagjaar 1.664 1.623Af: investeringen verslagjaar 6.374 5.673Beschikbare investeringsruimte 31 december 644 5.220Lopende investeringsprojecten leggen het volgende beslag op de beschikbare investeringsruimte: 947Toelichting:Verloopoverzicht geeft zowel de investeringsruimte voor trekkingsrechten weer als de investeringsruimte voor jaarlijkseinstandhouding.ApparatuurEind 2000 is er een tienjarige overeenkomst met Siemens gesloten voor het vervangen van alleapparatuur op de afdeling radiologie van de locatie Westeinde. Op deze apparatuur, maar ook op andereapparatuur, zijn meerjarige onderhoudscontracten afgesloten.Het investeringsbedrag dat hiermee was gemoeid bedroeg € 6,8 miljoen. Inmiddels resteert nog een bedrag vanongeveer € 1,3 miljoen.PET/CT scanDe vier ziekenhuizen welke samen de coöperatie vormen, Medisch Centrum Haaglanden, Bronovo ziekenhuis,Groene Hart ziekenhuis en Lange Land ziekenhuis, hebben gezamenlijk een PET/CT scan aangeschaft. Deze PET/CT scanis de tweede helft van 2009 geplaatst op de Bleulandlocatie van het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda.Huur ruimten derdenDe volgende ruimten worden gehuurd:- Buitenpoli Monster;- Polikliniekruimte aan de Koninginnegracht in Den Haag;- Magazijnruimte Binckhorst in Den Haag;- Polikliniekruimte in het gezondsheidscentrum Wassenaar;- Kantoor- en bedrijfsruimte op de locatie Albardastraat en Monsterseweg in Parnassia Bavo Groep in Den Haag;- Huur kantoorruimte Hofje van Nieuwkoop aan de Warmoezierstraat in Den Haag;- Huur Diagnostisch Centrum Haaglanden buitenpoli Neurologie in Den Haag;- Huur kliniek Zestienhoven in Rotterdam.De totale huursom op jaarbasis van deze ruimten bedraagt circa € 365.500.MCH heeft bij de overdracht van de gehuurde ruimte van de Haaglanden Kliniek aan de nieuwe huurder de toezegginggedaan in het eerste jaar de volledige kosten voor het herstel van het pand naar de oorspronkelijke staat voor 100% te dragen.Deze garantie loopt in 6 jaar met gelijkmatige stappen terug tot nul.Obligoverplichtingen WaarborgfondsIn 2009 zijn geen leningen toegevoegd aan de geborgde leningen bij het Waarborgfonds.De obligoverplichting van 3% over de geborgde restschuld bedraagt € 1,9 miljoen.ZekerhedenAls overige zekerheden en bepaling voor de totale kredietfaciliteit geldt een positieve/negatieve hypotheekverklaringad € 35 miljoen met betrekking tot het onroerend goed in Den Haag en Leidschendam.De totale kredietfaciliteit bedraagt ruim € 123,8 miljoen.97

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.14 ENKELVOUDIG MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling Verslaggeving WTZi5.1.14.1 WTZi-vergunningplichtige vaste activaNZa-IVA Grond Terrein- Gebouwen Semi perm. Ver- Installaties Onderhanden Subtotaal Totaalvoorzieningen gebouwen bouwingen Projecten vergunning€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 2009- aanschafwaarde 17.373 3.846 1.342 66.836 0 27.814 8.322 1.176 126.709 337.285- cumulatieve afschrijvingen 17.307 0 841 39.893 0 5.807 6.608 0 70.456 163.012Boekwaarde per 1 januari 2009 66 3.846 501 26.943 0 22.007 1.714 1.176 56.253 174.273Mutaties in het boekjaar- investeringen 0 0 0 0 0 1.147 0 928 2.075 27.197- herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0- afschrijvingen 66 0 28 1.337 0 9.634 353 0 11.418 25.674- extra afschrijvingen NZa-goedgekeurd 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0- terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 0 0 88 0 0 990 1.254 0 2.332 42.478.cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.cumulatieve afschrijvingen 0 0 88 0 0 990 1.254 0 2.332 42.454- desinvesteringenaanschafwaarde 0 0 0 0 0 0 0 1.147 1.147 8.166cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0per saldo 0 0 0 0 0 0 0 1.147 1.147 8.166Mutaties in boekwaarde (per saldo) -66 0 -28 -1.337 0 -8.487 -353 -219 -10.490 -6.667Stand per 31 december 2009- aanschafwaarde 17.373 3.846 1.254 66.836 0 27.971 7.068 957 125.305 313.838- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 17.373 0 781 41.230 0 14.451 5.707 0 79.542 146.232Boekwaarde per 31 december 2009 0 3.846 473 25.606 0 13.520 1.361 957 45.763 167.606Afschrijvingspercentage 2,5% en 20% 0,0% 2% en 5% 2,0% 5,0% 5,0% 0,0%98

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.14 ENKELVOUDIG MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling Verslaggeving WTZi5.1.14.2 WTZi-meldingsplichtige vaste activaTrekkings Onderhanden Subtotaal Instand- Onderhanden Subtotaal Subtotaalrechten Projecten houding Projecten meldingsplichtigeactiva€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 2009- aanschafwaarde 80.589 2.315 82.904 31.276 0 31.276 114.180- cumulatieve afschrijvingen 19.116 0 19.116 15.478 0 15.478 34.594Boekwaarde per 1 januari 2009 61.473 2.315 63.788 15.798 0 15.798 79.586Mutaties in het boekjaar- investeringen 4.823 2.508 7.331 1.551 1.551 3.102 10.433- herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0- afschrijvingen 4.271 0 4.271 2.458 0 2.458 6.729- terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 0 0 0 8.242 0 8.242 8.242.cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0.cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 8.242 0 8.242 8.242- desinvesteringenaanschafwaarde 0 4.823 4.823 0 1.551 1.551 6.374cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0 0 0per saldo 0 4.823 4.823 0 1.551 1.551 6.374Mutaties in boekwaarde (per saldo) 552 -2.315 -1.763 -907 0 -907 -2.670Stand per 31 december 2009- aanschafwaarde 85.412 0 85.412 24.585 0 24.585 109.997- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 23.387 0 23.387 9.694 0 9.694 33.081Boekwaarde per 31 december 2009 62.025 0 62.025 14.891 0 14.891 76.916Afschrijvingspercentage 5,0% 0,0% 10,0% 0,0%99

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.14 ENKELVOUDIG MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling Verslaggeving WTZi5.1.14.3 WMG-gefinancierde vaste activaInventaris Onderhanden Vervoer- Automati- Subtotaalprojecten middelen sering WMG€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 2009- aanschafwaarde 77.969 645 235 1.362 80.211- cumulatieve afschrijvingen 54.129 0 195 385 54.709Boekwaarde per 1 januari 2009 23.840 645 40 977 25.502Mutaties in het boekjaar- investeringen 6.012 187 56 1.382 7.637- herwaarderingen 0 0 0 0 0- afschrijvingen 5.228 0 20 549 5.797- terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 31.737 0 167 0 31.904.cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0.cumulatieve afschrijvingen 31.737 0 143 0 31.880- desinvesteringenaanschafwaarde 0 645 0 0 645cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0per saldo 0 645 0 0 645Mutaties in boekwaarde (per saldo) 784 -458 12 833 1.171Stand per 31 december 2009- aanschafwaarde 52.244 187 124 2.744 55.299- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 27.620 0 72 934 28.626Boekwaarde per 31 december 2009 24.624 187 52 1.810 26.673Afschrijvingspercentage 10,0% 0,0% 20,0% 20,0%100

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.14 ENKELVOUDIG MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA/FINANCIELE VASTE ACTIVA op grond van art. 5a Regeling Verslaggeving WTZi5.1.14.4 Niet - WTZi/WMG - gefinancieerde materiële vaste activaNieuwbouw Nieuwbouw Verbouwingen/ Kleine werken/ Boeterente Onderhanden InventarisAutomatisering Subtotaalgebouwen installaties renovaties LTO projecten€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Stand per 1 januari 2009- aanschafwaarde 3.864 0 0 0 0 149 3.077 9.095 16.185- cumulatieve afschrijvingen 470 0 0 0 0 0 981 1.802 3.253Boekwaarde per 1 januari 2009 3.394 0 0 0 0 149 2.096 7.293 12.932Mutaties in het boekjaar- investeringen 431 0 0 0 0 4.130 2.485 6 7.052- herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0- afschrijvingen 309 0 0 0 0 0 503 918 1.730- terugname geheel afgeschreven activa.aanschafwaarde 0 0 0 0 0 0 0 0 0.cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0.cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0- desinvesteringenaanschafwaarde 0 0 0 0 0 0 0 0 0cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0cumulatieve afschrijvingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0per saldo 0 0 0 0 0 0 0 0 0Mutaties in boekwaarde (per saldo) 122 0 0 0 0 4.130 1.982 -912 5.322Stand per 31 december 2009- aanschafwaarde 4.295 0 0 0 0 4.279 5.562 9.101 23.237- cumulatieve herwaarderingen 0 0 0 0 0 0 0 0 0- cumulatieve afschrijvingen 779 0 0 0 0 0 1.484 2.720 4.983Boekwaarde per 31 december 2009 3.516 0 0 0 0 4.279 4.078 6.381 18.254Afschrijvingspercentage101

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.15 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN PROJECTEN EN GEREEDGEKOMEN PROJECTEN5.1.15.1 SPECIFICATIE ULTIMO BOEKJAAR ONDERHANDEN PROJECTEN (ENKELVOUDIG)Projectgegevens Investeringen GoedkeuringenNummert/m 2009BriefnummerDatum Omschrijving WTZi-type t/m 2008 2009 gereedNominaalbedragWTZiIndexeringWTZiAangepastegoedkeuringJaar vanoplevering0081 67570 16-10-2006 Renovatie Leidschendam vergunning 10.567 946.600 0 957.167 2.262.299 2.262.299 20100090 OK complex Westeinde niet WTZi 110.146 3.653.020 0 3.763.166 0 0 20110096 Brandmeldinstallatie niet WTZi 0 515.693 0 515.693 0 0 2011Totaal 120.713 5.115.313 0 5.236.026 2.262.299 0 2.262.2995.1.15.2 SPECIFICATIE IN HET BOEKJAAR GEREEDGEKOMEN PROJECTEN (ENKELVOUDIG)onderhandenNummerProjectgegevens Investeringen Toekomstige lastenBriefnummerDatum Omschrijving WTZi-type Activapost WTZi WMG Overige TotaalAfschrijvingWTZi Rentekosten0093 67570 39006 Renovatie Leidschendam vergunning verbouwingen 1.118.794 1.118.794 559.397 00090 CSA trekking trekkingsrechten 1.560.765 1.560.765 78.038 39.0190092 Oogheelkunde / patiëntenplein trekking trekkingsrechten 3.202.853 3.202.853 160.143 80.0710088-2 Uitbreiding Geboortekliniek niet WTZi gebouwen 57.274 57.274 5.727 00080 67570 39006 Renovatie Leidschendam vergunning verbouwingen 28.130 28.130 9.377 00084 PA lab trekking trekkingsrechten 59.580 59.580 2.979 1.4900077-3 Uitbreiding SOA poli niet WTZi gebouwen 221.567 221.567 22.157 00094 Refractieruimte niet WTZi gebouwen 74.966 74.966 7.497 00095 MRI ruimte melding instandhouding 611.279 611.279 61.128 15.2820099 Verbouwing HOED niet WTZi gebouwen 61.585 61.585 6.159 0M07 Jaarmelding 2007 melding instandhouding 79.801 79.801 7.980 1.995M08 Jaarmelding 2008 melding instandhouding 858.102 858.102 85.810 21.453W05 Jaarmelding 2005 melding instandhouding 17.097 17.097 1.710 427Totaal 7.536.401 0 415.392 7.951.793 1.008.102 159.737102

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.16 OVERZICHT LANGLOPENDE SCHULDEN ULTIMO 2009Leninggever Datum Hoofdsom TotalelooptijdSoort leningRestschuld 31december 2008NieuweAflossing inleningen in20092009Restschuld 31december 2009Restschuldover 5 jaarResterendelooptijd injaren eind2009WerkelijkerenteAflossingswijzeAflossing2010Gesteldezekerheden€ 1.000 % € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Amev 21-mei-91 6.580 29 onderhands 9,38% 2.723 0 227 2.496 1.361 11 lineair 227 1)Bank Nederlandse Gemeenten 30-mrt-01 5.445 20 onderhands 3,44% 3.539 0 272 3.267 1.907 12 lineair 272 2)Nederlandse Waterschapsbank 30-mrt-01 5.445 20 onderhands 4,32% 3.539 0 272 3.267 1.907 12 lineair 272 2)Nederlandse Waterschapsbank 30-mrt-01 5.445 20 onderhands 4,27% 3.539 0 272 3.267 1.907 12 lineair 272 2)Nederlandse Waterschapsbank 15-nov-01 5.899 20 onderhands 4,65% 3.834 0 295 3.539 2.064 12 lineair 295 2)Nederlandse Waterschapsbank 24-jan-02 5.899 20 onderhands 5,05% 4.129 0 295 3.834 2.359 13 lineair 295 2)Nederlandse Waterschapsbank 15-aug-02 7.000 25 onderhands 5,07% 5.320 0 280 5.040 3.640 18 lineair 280 2)Bank Nederlandse Gemeenten 15-aug-02 6.000 25 onderhands 4,92% 4.560 0 240 4.320 3.120 18 lineair 240 2)Bank Nederlandse Gemeenten 13-aug-02 7.000 25 onderhands 5,09% 5.320 0 280 5.040 3.640 18 lineair 280 2)Nederlandse Waterschapsbank 14-nov-03 7.000 20 onderhands 4,38% 5.250 0 350 4.900 3.150 14 lineair 350 2)Nederlandse Waterschapsbank 14-nov-03 7.000 20 onderhands 4,43% 5.250 0 350 4.900 3.150 14 lineair 350 2)Bank Nederlandse Gemeenten 1-jun-04 4.254 15 onderhands 4,03% 3.120 0 284 2.836 1.416 10 lineair 284 1)Bank Nederlandse Gemeenten 21-jun-04 3.630 16 onderhands 4,16% 2.723 0 227 2.496 1.361 11 lineair 227 1)Bank Nederlandse Gemeenten 1-aug-04 2.553 15 onderhands 4,48% 1.872 0 170 1.702 852 10 lineair 170 1)Bank Nederlandse Gemeenten 15-sep-04 2.553 15 onderhands 4,31% 1.872 0 170 1.702 852 10 lineair 170 1)Bank Nederlandse Gemeenten 15-dec-04 2.904 12 onderhands 3,91% 1.936 0 242 1.694 484 7 lineair 242 1)Bank Nederlandse Gemeenten 2-jan-05 1.453 12 onderhands 3,93% 1.089 0 121 968 363 8 lineair 121 1)Bank Nederlandse Gemeenten 20-jan-05 2.118 14 onderhands 3,95% 1.664 0 151 1.513 758 10 lineair 151 1)Nederlandse Waterschapsbank 20-jan-05 1.059 14 onderhands 3,81% 832 0 76 756 376 9 lineair 76 1)Bank Nederlandse Gemeenten 1-feb-05 3.403 15 onderhands 3,90% 2.723 0 227 2.496 1.361 11 lineair 227 1)Bank Nederlandse Gemeenten 16-feb-05 2.178 12 onderhands 3,73% 1.633 0 182 1.451 541 7 lineair 182 1)Bank Nederlandse Gemeenten 21-feb-05 794 14 onderhands 3,62% 624 0 57 567 282 9 lineair 57 1)Nederlandse Waterschapsbank 18-sep-06 12.000 20 onderhands 4,03% 10.800 0 600 10.200 7.200 17 lineair 600 2)Bank Nederlandse Gemeenten 18-sep-06 14.000 20 onderhands 4,10% 12.600 0 700 11.900 8.400 17 lineair 700 2)ING Bank 15-dec-08 35.000 20 euroflex 3,83% 35.000 0 1.750 33.250 24.500 19 lineair 1.750 3)Totaal 156.613 125.492 0 8.090 117.402 76.952 8.090ING Bank 1-jul-06 9.000 10 roll-over 4,24% 6.975 0 900 6.075 1.575 7 lineair 900 3)Totaal 6.975 0 900 6.075 1.575 900Gestelde zekerheid:1) Rijksgarantie2) Waarborgfonds3) Positieve / negatieve hypotheekverklaring op het onroerend goed aan de Burgemeester Banninglaan 1 in Leidschendam en aan de Lijnbaan 32 in Den Haag.Er zijn geen schulden in rang achtergesteld bij andere schulden. Voor de positieve hypotheekverklaring heeft het Waarborgfonds voor de Zorgsector een positie die gelijk in rang is.103

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.17 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2009BATEN15. Wettelijk budget aanvaardbare kosten 2009 2008€ 1.000 € 1.000 € 1.000 € 1.000Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten voorgaand jaar 148.220 162.038Productieafspraken verslagjaar -1.896 -15.363Overheidsbijdrage in de arbeidskostenontwikkeling 2.658 3.217Prijsindexatie materiële kosten 340 917Groei normatieve kapitaalslasten 0 02.998 4.134Uitbreiding erkenning en toelating:- loonkosten 0 -1.642- materiële kosten 0 813- normatieve kapitaalslasten 0 00 -829Beleidsmaatregelen overheid:- prestatiecontract -411 -2.337- lokale productiegebonden component -305 450-716 -1.887Nacalculeerbare kapitaalslasten:- rente -3.034 2.275- afschrijvingen 4.598 962- schoning i.v.m. B-segment -2.387 -3.325- overige 2.216 01.393 -88Overige mutaties:overige mutaties 409 215409 215Subtotaal wettelijk budget boekjaar 150.408 148.220Correcties voorgaande jaren 8.696 9.850Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 159.104 158.070Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening wettelijk budget 5.1.9.104

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.17 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2009BATEN16. Toelichting niet-gebudgetteerde zorgprestatiesDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Zorgprestaties tussen instellingen (WDS) 5.207 4.236Zorgprestaties cliënten 0 0Zorgprestaties derde compartiment 0 0Persoonsgebonden- en volgende budgetten 0 0Overige zorgprestaties 0 0Eigen bijdragen cliënten 0 0Totaal 5.207 4.236Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.917. Toelichting omzet B-segmentDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Netto omzet MCH B-segment 53.343 30.955Mutatie onderhanden werk 4.625 2.867Mutatie onderhanden honorarium loondienst specialisten 261 224Gefactureerd honorarium loondienstspecialisten 1.950 1.257Onverzekerde deel 194 97Totaal 60.373 35.400Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.918. Toelichting overige bedrijfsopbrengstenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Overige dienstverlening 2.056 2.333Overige subsidies 11.793 10.387Overige opbrengsten 9.866 9.772Totaal 23.715 22.492Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.9105

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.17 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 2009LASTEN19. PersoneelskostenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Lonen en salarissen 91.889 86.743Sociale lasten 18.739 18.393Pensioenpremie 7.876 7.282Andere personeelskosten:Andere persoonsgebonden personeelkosten 4.261 3.903Subtotaal 122.765 116.321Personeel niet in loondienst 9.805 8.583Totaal personeelskosten 132.570 124.904Specificatie aantal personeelsleden MCH (in FTE's) per segment per 31 december:Personeel algemene en administratieve functies 388 358Personeel hotelfuncties 312 307Personeel patiëntgebonden functies 1.467 1.464Leerl. verpleegkundig en verzorgend personeel 106 101Personeel terrein en gebouwgebonden functies 54 49Personeel niet in loondienst 149 137Aantal personeelsleden op basis van full-time eenheden 2.476 2.416Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.9.20. Afschrijvingen vaste activaDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Nacalculeerbare afschrijvingen:- immateriële vaste activa 66 321- materiële vaste activa 11.352 3.100- financiële vaste activa 0 0Overige afschrijvingen:- immateriële vaste activa 0 0- materiële vaste activa 14.256 13.069Totaal afschrijvingen 25.674 16.490Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.9.21. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activaDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Er zijn geen bijzondere waardeverminderingen van vaste activa 0 0Totaal 0 0Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.9.106

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.1.17 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING OVER 200922. Overige bedrijfskostenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten 7.422 6.884Algemene kosten 18.898 13.806Patiënt- en bewonersgebonden kosten 40.591 33.812Onderhoud en energiekosten 10.778 8.142Dotatie dubieuze debiteuren, huur en leasing 1.930 2.572Overige baten en lasten -1.520 -2.843Totaal overige bedrijfskosten 78.099 62.373Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.9.23. Financiële baten en lastenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Rentebaten 0 0Subtotaal financiële baten 0 0Rentelasten -5.707 -8.244Subtotaal financiële lasten -5.707 -8.244Totaal financiële baten en lasten -5.707 -8.244Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.9.24. Buitengewone baten en lastenDe specificatie is als volgt: 2009 2008€ 1.000 € 1.000Buitengewone baten 0 0Buitengewone lasten 0 0Totaal buitengewone baten en lasten 0 0Toelichting:Zie toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 5.1.9.107

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.2 OVERIGE GEGEVENS108

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum Haaglanden5.2 OVERIGE GEGEVENS5.2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekeningDe raad van bestuur van Stichting Medisch Centrum Haaglanden heeft de jaarrekening 2009 vastgesteldin de vergadering van 4 mei 2010.De raad van toezicht van de Stichting Medisch Centrum Haaglanden heeft de jaarrekening 2009 goedgekeurdin de vergadering van 20 mei 2010.5.2.2 ResultaatbestemmingHet resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling in de resultatenrekening.5.2.3 Gebeurtenissen na balansdatumEr zijn geen gebeurtenissen na balansdatum.5.2.4 Ondertekening door bestuurders en toezichthoudersRaad van Bestuurdhr. drs. W. Geerlingsdhr. drs.C.J.M.H.J. EversRaad van Toezichtmevr. Y. Albayrak-Temurdhr. drs. J.W. Holtslagdhr. M.L.M. Brabersmevr. prof. dr. C.C.E. Koningdhr. mr. E. Kistmevr. prof. mr. S.F.M. Wortmannmevr. dr. ir. C.A. VietschOrigineel getekend door de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht op 20 mei 2010.5.2.5 AccountantsverklaringDe accountantsverklaring is opgenomen op de volgende pagina.109

Geconsolideerde jaarrekening Medisch Centrum HaaglandenAccountantsverklaring110

6 Bijlagen6.1 Personaliaop 31 decemberAnesthesiologiede heer R. Jansende heer K. Jaczde heer J.S. Pöllde heer J.D. Holsteinde heer J.W.K.E. Ossede heer B.E. Zeppenfeldtmevrouw S. van Duijnde heer dr.A. Gutierrez-Y-Leonde heer dr. B.A. in 't Veldde heer C.F. den Hartogde heer M. G.C.M. Verbeekde heer W. van Alphende heer dr. A.A.J.TimmermanApotheekmevrouw E.M.J. Vissermevrouw E.E. Roelofsende heer H.J. ter Horstde heer B.H. Graatsmade heer dr. J.W.P.M.Overdiekde heer E.B. Wilmsde heer R.J. MossCardiologiede heer dr. R.F. Veldkampde heer dr. J.H.M. Schreurmevrouw dr. H.A.P. Peetersde heer R.F.J.M. Geuskensde heer L.H. Savallede heer dr. P. van der Meerde heer dr. P.J.M.J.Vantrimpontde heer dr. H. Ramannade heer dr. P.V.Oemrawsinghde heer dr. A. J. WardehChirurgiede heer dr. C.H.R. Bosmande heer dr. A.C. de Vriesde heer dr. J.C.A. de Molvan Otterloomevrouw dr. M.T.T. Knookde heer S.J. Rhemrevde heer dr. A.W.K.S.Marinellide heer F.J. Idenburgde heer dr. J.R.M. van derSijpde heer dr. S.A.G. MeylaertsDermatologiede heer K.J.Balmusmevrouw dr. A. Changde heer E. Honigmevrouw dr. J. Vinkde heer V.R. Basdewmevrouw dr. L.E. Vosde heer dr. Th. W. van denAkkerGynaecologiede heer dr.P. J. Dörrde heer dr. J. Lindde heer F.C.M. Twaalfhovende heer L.C.F. Haansmevrouw dr. M.J. Kagiede heer dr. C.A. Yedemamevrouw S. van der Meermevrouw C.B. Vredevoogdmevrouw dr. C.J.M. DeGrootmevrouw dr. D.M.V. PelikanIntensive CareGeneeskundede heer dr.D.J. Versluisde heer dr. P.J.W.Dennesende heer dr. J.P. van derSluijsde heer R. Petersmevrouw G.C. AdmiraalInterne Geneeskundemevrouw C. Brumsenmevrouw dr. P.H.L.M.Geelhoed-Duyvestijnde heer dr. R. Vriesendorpde heer dr. A.H. Bootsmamevrouw dr. S. Johannsson-Vidarsottirmevrouw F.H. Heyningmevrouw dr. E.M.S. Leytenmevrouw M. Galli - Lesliede heer dr. P.K. ChandieShawde heer dr. E. M. Scholtende heer J.H.M. Groeneveldmevrouw H.M.Oosterkampde heer A.P. Hambergde heer dr. F.J.F. JeurissenKaakchirurgiede heer M.L.BazuinKindergeneeskundemevrouw A. Clement-deBoersmevrouw M.L. Kingmade heer L.H.P.M. Filippinide heer P. Vosde heer K. Wagemevrouw M.J. OeleKlinische Microbiologiede heer dr. G.J. van Asseltde heer C.L Jansende heer dr. P.M. OostvogelKlinische Chemiede heer W. Huismanmevrouw G. Ponjeede heer J. van de VenKlinische Fysicade heer dr. ir. M. Pillayde heer ir. J. P.C. vanSantvoortde heer dr. P.J.M. Rietveldmevrouw dr. A. Petoukhovade heer dr. E. KouwenhovenKlinische Geneticade heer dr. F.J. HesKlinische Psychologiemevrouw C.A. Hoogenboommevrouw M.M.H. Lub-Mossde heer A.C. vanHouwelingende heer C.J.M. DenissenKNO-Heelkundede heer J.M. Beckerde heer G.A. Crollde heer dr. H.P. Verschuurmevrouw S.F. MeineszLonggeneeskundemevrouw C.R.M. Apapde heer H.J.C.M. Baur113

mevrouw D.W.M. de JongMaag-Darm-Levergeneeskundede heer dr. S.D.J. van derWerfmevrouw N. Srivastavade heer L.E. Perkmevrouw H. van Soestde heer dr. R.J. VerburgNeurochirurgiede heer J.A.L. Würzerde heer A. Kloetde heer R. Walchenbachde heer prof. dr. W.C. Peulde heer M.P. Artsde heer dr. R.R.F. Kuitersde heer dr. C.F.E. HoffmannNeurologiede heer R.J. Groenmevrouw dr. W. van derMeyde heer prof. dr. G.A.Kerkhofmevrouw M. Kleijermevrouw E.G. Berger-Plantingade heer A.L. Strikwerdade heer dr. Ch.J. Vechtmevrouw V. van Kasteelde heer prof. dr.M.J.B.Taphoornmevrouw dr. R. Rijsmande heer dr. J. Boitenmevrouw N. van Dijkde heer R.S. Rundervoortde heer dr. K. Jellemamevrouw E.A.J. Peeters(kinder)de heer dr. R.J.SchimsheimerNucleaire Geneeskundede heer dr. J.W. Arndtde heer dr. J. TimOogheelkundemevrouw L.D.M. van Oschde heer dr. M.V. Joossemevrouw M. Stefanovicde heer L. van Philipsmevrouw S. van der Vegtede heer B.F.T. HogewindOrthopediede heer R.E. van der Flierde heer S. de Langede heer A.B.M. Rietveldde heer dr. E.R.A. van Arkelde heer S.B. Keizerde heer J.W.A. Swende heer P.H.C. denHollanderPathologiede heer dr. E.C.M. Oomsde heer dr. P.C. Clahsende heer dr. H.M. HazelbagPlastische chirurgiemevrouw dr. G.J. de Jonghde heer P.D. GrabietzPsychiatriemevrouw R.M.C. Oostveenmevrouw A. van Breukelende heer. F.J.E. Balkmevrouw dr. H. de BruijnRadiologiede heer R.W. van den Bosde heer B.J.G. van Weeldede heer W.G. Wassenaarde heer dr. L.P.J. Cobbende heer dr. J.B.C.M.Puylaertde heer dr. L.M. Kingmade heer E.G. Coerkampde heer T.P.W. de Rooijde heer M.W.Heyenbrokde heer dr. G.J. Lijcklama àNijeholtde heer B.F. W. van derKallenmevrouw M. Weverde heer E. van der LindenRadiotherapiede heer J.H. Biestamevrouw H.K. de Jager-Nowakde heer R.G.J. Wiggenraadmevrouw dr. H.M. Cehade heer dr. P.J. M. van deVaartde heer prof. dr. H.Struikmansmevrouw dr. T.C. Stammevrouw dr. A.Y. VerbeekdeKanterde heer dr. P.C.M. KoperReumatologiede heer W.M. de Beusde heer dr. G. Colléemevrouw M.H.W. de BoisRevalidatiegeneeskundemevrouw B. Meeuwisse - deVriesmevrouw T. A. Veenismevrouw E.H.T. Los -vanMechelende heer H.J. ArwertSlaapcentrumde heer dr. ir. B. Kempde heer prof. dr. G.A.KerkhofSportgeneeskundede heer Th.C. de Winterde heer dr. J.H. Tolde heer A. WeirTandheelkundeDe heer R.C. van DongenUrologiede heer J.W.M. Loeffde heer J.A.J.M. Kirchde heer J.A.F. Leenartsde heer C.P.A.M. Berger114

Ondernemingsraad (OR)Voorzitter:Yvette van Groeningen Afdeling 10 (tot oktober 2009)Wim van Eck Facilitair Bedrijf (vanaf oktober 2009)Secretaris:Mariet Peeters Radiotherapie (tot oktober 2009)Percy Stubbs AVR MCH (vanaf oktober 2009)Leden:Wim van EckTed HeidtBob van de HeuvelKarin HoogendamJessica KesKarina RoelofsFrancis van SchieMagda SchoutenBertus SittropTon StuijkTamara StraverPercy StubbsMarleen VenneMarjan ZaaimanFacilitair Bedrijf (tot oktober 2009, daarna voorzitter)GGFKCLPersoneelsadministratieKlinische Neuro FysiologieCardiologieOKProjectmedewerker T&GKCLICUPoli kaakchirurgieAVR MCH (tot oktober 2009, daarna secretaris)Poli KNOInterne geneeskundeOndersteuning:Marion GoesStafmedewerker OndernemingsraadPer 1 december 2008 heeft Marion Valkenburgh de OR verlaten vanwege OBU.Per 1 februari 2009 is Magda Schouten uit dienst, dus ook uit de OR.Verpleegkundige Adviesraad (VAR)Voorzitter:Marjo KommerenSecretaris:Sascha JansenBettie YoungmanAngelique van GaalenJamila BouhalyoufiMieke de KeijzerStafmedewerker kwaliteit en VeiligheidOpleidingsfunctionaris ICUVerpleegkundige C7 WZVerpleegkundige/nurse practioner in opleiding SEHVerpleegkundige afd. 10 AHVerpleegkundige C8 WZ115

Patiënten-adviesraad (PAR)Voorzitter:de heer F. Driedonks, voorzitterSecretaris:de heer A. Nobelde heer A.L.F.P. van Beurdende heer A.M.M. Cooijmansmevrouw C.H.J.M. van der Eerdende heer D. Koningde heer M.A. Ozirmevrouw H. SmeengeHalverwege 2009 hebben mevrouw F. de Kreek - Rueck en de heer Sinan Inanc de PAR verlaten.116

6.2 Verdeling aandachtsgebieden Raad van bestuurAandachtsgebieden Geerlings Evers GezamenlijkAlgemene onderwerpenAlgemene strategieAlgemene communicatieIntern lijnorganisatieXXDivisie behandelendDivisie beschouwendDivisie bewegingDivisie snijdendDivisie medisch ondersteunendincl. samenwerking HagaZiekenhuis inzake RC West + KCLEconomisch Administratief Bedrijf X 1Facilitair bedrijfBouwAfdeling HRMLandsteiner InstituutStafgroep ondersteuning(waaronder o.a. klachten en gezondheidsrecht, communicatie,procesmanagement, kwaliteit en marketing en sales)Interne gremia / commissiesXXXXXX 2XXXXOndernemingsraadDagelijks Bestuur ORStafbestuur/VMSPatiëntenadviesraadVerpleegkundige adviesraadMedisch Ethische ToetsingsCommissie (METC)Centrale opleidingscommissie (COC)Stuurgroep informatiebeveiligingStuurgroep management development (MD)KoepelmaatschapCoöperatieExternNederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ)Stichting Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ)Stichting Transmurale Zorg (STZ)Regio ICT (vanuit Stichting Transmurale Zorg)Apotheek Haagse Ziekenhuizen (AHZ)Zorgverzekeraars incl. lokaal overlegMinisterie VWSXXXXXXXXXXXXXXXXXX117

Aandachtsgebieden Geerlings Evers GezamenlijkInspectie, regulier overlegBank, regulier overlegAndere ziekenhuizen, verpleeghuizen etcAccountantXXXX−−−−X 1 : maandelijks overleg met de EAB over o.a. managementrapportage en kwartaaloverleg door Evers enGeerlings gezamenlijk.X 2 : werkoverleg met manager stafgroep ondersteuning door Geerlings en Evers gezamenlijk. Voortussentijdse afstemming is Geerlings aanspreekpunt.Op basis van de agenda kan de RvB besluiten om (incidenteel) gezamenlijk bij een overleg aanwezig te zijn.Evers zit als bestuurder in het DB van de Coöperatie en Geerlings als onafhankelijk voorzitter.118

6.3 PublicatiesAckerstaff AH, Balm AJ, Rasch CR, de Boer JP, Wiggenraad R, Rietveld DH, Gregor RT, Kroger R,Hilgers FJ. First-year quality of life assessment of an intra-arterial (RADPLAT) versus intravenouschemoradiation phase III trial. Head Neck 2009; 31:77-84.Al Uwini S, Antonini N, Poortmans PM, Boersma L, Hurkmans C, Leer JW, Horiot JC, Struikmans H,Bartelink H. The influence of the use of CT-planning on the irradiated boost volume in breastconserving treatment. Radiother Oncol 2009; 93:87-93.Arts MP, Brand R, van den Akker ME, Koes BW, Bartels RH, Peul WC. Tubular diskectomy vsconventional microdiskectomy for sciatica: a randomized controlled trial. JAMA 2009; 302:149-158.Asselbergs CP, Loeff JW, de Jongh GJ, de Winter TC. [Perineal nodular induration]. Ned TijdschrGeneeskd 2009; 153:A58.Beltman J, de Groot C. Cornual pregnancy as a complicaton of the use of a levonorgestrel intrauterinedevice: a case report. J Med Case Reports 2009; 3:8387.Bottomley A, Quinten C, Coens C, Martinelli F, Mauer M, Maringwa J, Cleeland CS, Flechtner H,Gotay C, Greimel E, King M, Osoba D, Taphoorn MJ, Reeve BB, Ringash J, Schmucker-Von Koch J,Weis J. Making better use of existing cancer data: Patiënt Reported Outcomes and BehaviouralEvidence: a new international initiative. Eur J Cancer Care (Engl) 2009; 18:105-107.Cobben L, Groot I, Kingma L, Coerkamp E, Puylaert J, Blickman J. A simple MRI protocol in patiëntswith clinically suspected appendicitis: results in 138 patiënts and effect on outcome of appendectomy.Eur Radiol 2009.Cobben LP, Bakker OJ, Puylaert JB, Kingma LM, Blickman JG. Imaging of patiënts with clinicallysuspected appendicitis in the Netherlands: conclusions of a survey. Br J Radiol 2009; 82:482-485.de Smet AM, Kluytmans JA, Cooper BS, Mascini EM, Benus RF, van der Werf TS, van der HoevenJG, Pickkers P, Bogaers-Hofman D, van der Meer NJ, Bernards AT, Kuijper EJ, Joore JC, LeversteinvanHall MA, Bindels AJ, Jansz AR, Wesselink RM, de Jongh BM, Dennesen PJ, van Asselt GJ, teVelde LF, Frenay IH, Kaasjager K, Bosch FH, van Iterson M, Thijsen SF, Kluge GH, Pauw W, de VriesJW, Kaan JA, Arends JP, Aarts LP, Sturm PD, Harinck HI, Voss A, Uijtendaal EV, Blok HE, ThiemeGroen ES, Pouw ME, Kalkman CJ, Bonten MJ. Decontamination of the digestive tract and oropharynxin ICU patiënts. N Engl J Med 2009; 360:20-31.Douw L, Klein M, Fagel SS, van den HJ, Taphoorn MJ, Aaronson NK, Postma TJ, Vandertop WP,Mooij JJ, Boerman RH, Beute GN, Sluimer JD, Slotman BJ, Reijneveld JC, Heimans JJ. Cognitive andradiological effects of radiotherapy in patiënts with low-grade glioma: long-term follow-up. LancetNeurol 2009; 8:810-818.El Sharouni SY, Kal HB, Barten-Van Rijbroek A, Struikmans H, Battermann JJ, Schramel FM.Concurrent versus sequential chemotherapy and radiotherapy in limited disease small cell lungcancer: a retrospective comparative study. Anticancer Res 2009; 29:5219-5224.Gehring K, Sitskoorn MM, Gundy CM, Sikkes SA, Klein M, Postma TJ, van den Bent MJ, Beute GN,Enting RH, Kappelle AC, Boogerd W, Veninga T, Twijnstra A, Boerman DH, Taphoorn MJ, AaronsonNK. Cognitive Rehabilitation in Patiënts With Gliomas: A Randomized, Controlled Trial. J Clin Oncol2009.Heyning FH, Hogendoorn PC, Kramer MH, Holland CT, Dreef E, Jansen PM. Primary lymphoma ofbone: extranodal lymphoma with favourable survival independent of germinal centre, post-germinalcentre or indeterminate phenotype. J Clin Pathol 2009; 62:820-824.Jobsen JJ, Riemersma S, van der PJ, Ong F, Jonkman A, Struikmans H. The impact of margin statusin breast-conserving therapy for lobular carcinoma is age related. Eur J Surg Oncol 2009.Jones HA, Antonini N, Hart AA, Peterse JL, Horiot JC, Collin F, Poortmans PM, Oei SB, Collette L,Struikmans H, Van den Bogaert WF, Fourquet A, Jager JJ, Schinagl DA, Warlam-Rodenhuis CC,Bartelink H. Impact of Pathological Characteristics on Local Relapse After Breast-Conserving Therapy:A Subgroup Analysis of the EORTC Boost Versus No Boost Trial. J Clin Oncol 2009.Kramer HM, Kwee A, Bremer HA. [In Process Citation]. Ned Tijdschr Geneeskd 2009; 153:136-140.119

Kramer HM, Schutte JM, Zwart JJ, Schuitemaker NW, Steegers EA, van Roosmalen J. Maternalmortality and severe morbidity from sepsis in the Netherlands. Acta Obstet Gynecol Scand 2009;88:647-653.Kuijper B, Tans JT, Beelen A, Nollet F, de Visser M. Cervical collar or physiotherapy versus wait andsee policy for recent onset cervical radiculopathy: randomised trial. BMJ 2009; 339:b3883.Kuijper B, Tans JT, Schimsheimer RJ, van der Kallen BF, Beelen A, Nollet F, de Visser M.Degenerative cervical radiculopathy: diagnosis and conservative treatment. A review. Eur J Neurol2009; 16:15-20.Muller AE, Oostvogel PM, Dejongh J, Mouton JW, Steegers EA, Dorr PJ, Danhof M, Voskuyl RA.Pharmacokinetics of amoxicillin in maternal, umbilical cord and neonatal serum. Antimicrob AgentsChemother 2009.Peul WC, Arts MP, Brand R, Koes BW. Timing of surgery for sciatica: subgroup analysis alongside arandomized trial. Eur Spine J 2009.Schoolderman LF, Verheul GA, Henselmans JM. [In Process Citation]. Ned Tijdschr Geneeskd 2009;153:716-720.Sjogren EV, Wiggenraad RG, Le Cessie S, Snijder S, Pomp J, de Jong RJ. Outcome of radiotherapyin T1 glottic carcinoma: a population-based study. Eur Arch Otorhinolaryngol 2009; 266:735-744.Sosef N, van Leerdam R, Ott P, Meylaerts S, Rhemrev S. Minimal invasive fixation of proximalhumeral fractures with an intramedullary nail: good results in elderly patiënts. Arch Orthop TraumaSurg 2009.Struik K, Klein M, Heimans JJ, Gielissen MF, Bleijenberg G, Taphoorn MJ, Reijneveld JC, Postma TJ.Fatigue in low-grade glioma. J Neurooncol 2009; 92:73-78.Stupp R, Hegi ME, Mason WP, van den Bent MJ, Taphoorn MJ, Janzer RC, Ludwin SK, Allgeier A,Fisher B, Belanger K, Hau P, Brandes AA, Gijtenbeek J, Marosi C, Vecht CJ, Mokhtari K, WesselingP, Villa S, Eisenhauer E, Gorlia T, Weller M, Lacombe D, Cairncross JG, Mirimanoff RO. Effects ofradiotherapy with concomitant and adjuvant temozolomide versus radiotherapy alone on survival inglioblastoma in a randomised phase III study: 5-year analysis of the EORTC-NCIC trial. Lancet Oncol2009; 10:459-466.Uijl SG, Uiterwaal CS, Aldenkamp AP, Carpay JA, Doelman JC, Keizer K, Vecht CJ, de Krom MC, vanDonselaar CA. Adjustment of treatment increases quality of life in patiënts with epilepsy: a randomizedcontrolled pragmatic trial. Eur J Neurol 2009.Uwini SA, Antonini N, Poortmans PM, Boersma L, Hurkmans C, Leer JW, Horiot JC, Struikmans H,Bartelink H. The influence of the use of CT-planning on the irradiated boost volume in breastconserving treatment. Radiother Oncol 2009.Valkenburg-van den Berg AW, Sprij AJ, Dekker FW, Dorr PJ, Kanhai HH. Association betweencolonization with Group B Streptococcus and preterm delivery: a systematic review. Acta ObstetGynecol Scand 2009; 88:958-967.van Arkel ER, Wilmes P. Meniscus transplantation; the Dutch experience. Orthop Traumatol Surg Res2009.van Breemen MS, Rijsman RM, Taphoorn MJ, Walchenbach R, Zwinkels H, Vecht CJ. Efficacy of antiepilepticdrugs in patiënts with gliomas and seizures. J Neurol 2009.van den Bent MJ, Dubbink HJ, Sanson M, van der Lee-Haarloo CR, Hegi M, Jeuken JW, Ibdaih A,Brandes AA, Taphoorn MJ, Frenay M, Lacombe D, Gorlia T, Dinjens WN, Kros JM. MGMT PromoterMethylation Is Prognostic but Not Predictive for Outcome to Adjuvant PCV Chemotherapy inAnaplastic Oligodendroglial Tumors: A Report From EORTC Brain Tumor Group Study 26951. J ClinOncol 2009.van den Bent MJ, Brandes AA, Rampling R, Kouwenhoven MC, Kros JM, Carpentier AF, Clement PM,Frenay M, Campone M, Baurain JF, Armand JP, Taphoorn MJ, Tosoni A, Kletzl H, Klughammer B,Lacombe D, Gorlia T. Randomized phase II trial of erlotinib versus temozolomide or carmustine inrecurrent glioblastoma: EORTC brain tumor group study 26034. J Clin Oncol 2009; 27:1268-1274.van der Snoek EM, Amelink A, van der Ende ME, den Hollander JC, den Hollander JG, Kroon FP,Vriesendorp R, Neumann HA, Robinson DJ. Photodynamic Therapy With Topical120

Metatetrahydroxychlorin (Fosgel) Is Ineffective for the Treatment of Anal Intraepithelial Neoplasia,Grade III. J Acquir Immune Defic Syndr 2009; 52:141-143.van der Wal RJ, Thomassen BJ, van Arkel ER. Long-term Clinical Outcome of Open MeniscalAllograft Transplantation. Am J Sports Med 2009.van Embden D, Rhemrev SJ, Meylaerts SA, Roukema GR. The comparison of two classifications fortrochanteric femur fractures: The AO/ASIF classification and the Jensen classification. Injury 2009.Vecht CJ. Neuro-oncology: clinical and molecular predictive factors. Lancet Neurol 2009; 8:17-19.Verburg RJ, Meijssen MA. Late colonic stent perforation following chemotherapy. Endoscopy 2009; 41Suppl 2:E248.Weir A, Veger SA, Van de Sande HB, Bakker EW, de Jonge S, Tol JL. A manual therapy technique forchronic adductor-related groin pain in athletes: a case series. Scand J Med Sci Sports 2009; 19:616-620.Wiggenraad RG, Petoukhova AL, Versluis L, van Santvoort JP. Stereotactic radiotherapy ofintracranial tumors: a comparison of intensity-modulated radiotherapy and dynamic conformal arc. IntJ Radiat Oncol Biol Phys 2009; 74:1018-1026.Wolfs JF, Kloppenburg M, Fehlings MG, van Tulder MW, Boers M, Peul WC. Neurologic outcome ofsurgical and conservative treatment of rheumatoid cervical spine subluxation: a systematic review.Arthritis Rheum 2009; 61:1743-1752.Zijlmans HJ, Fleuren GJ, Hazelbag S, Sier CF, Dreef EJ, Kenter GG, Gorter A. Expression of endoglin(CD105) in cervical cancer. Br J Cancer 2009; 100:1617-1626.Zwinkels H, Roon K, Jeurissen FJ, Taphoorn MJ, Hop WC, Vecht CJ. Management of temozolomidetoxicity by nurse practitioners in neuro-oncology. Oncol Nurs Forum 2009; 36:225-231.6.4 PromotiesTitel: Strategies for optimal suppression of rheumatoid arthritis / Sjoerd Martijn van der KooijAuteur: Sjoerd Martijn van der Kooij (1976-)Uitgever: [S.l. : s.n.]Annotatie: illProefschrift Universiteit LeidenTitel: Magnetic resonance imaging in acute appendicitis / Lodewijk Pieter Jakob CobbenAuteur: Lodewijk Pieter Jakob Cobben (1964-)Uitgever: [S.l. : s.n.]Annotatie: illProefschrift Universiteit van AmsterdamTitel: Population pharmacokinetics of antibiotics to prevent group B streptococcal disease: from mother toneonate / Anouk Edwina MullerAuteur: Anouk Edwina Muller (1977-)Uitgever: [S.l:s.n.]Drukker: [Rotterdam:Optima Grafische Communicatie]Annotatie: illProefschrift Universiteit Leiden121