Klasse voor Leerkrachten 127 - Index of - Klasse
23.11.2012 • Views
Share Embed Flag

Klasse voor Leerkrachten 127 - Index of - Klasse

Klasse voor Leerkrachten 127 - Index of - Klasse

Klasse voor Leerkrachten 127 - Index of - Klasse

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
pdf.klasse.be

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.

Start now

Maandblad <strong>voor</strong> Onderwijs in Vlaan de ren<br />

MEET U<br />

met de minister<br />

Leerlingen<br />

GRAATMAGER<br />

Leraars onderweg<br />

VAN STEP TOT BMW<br />

Nr.<strong>127</strong> September 2002 www.klasse.be<br />

De bril van de leraar<br />

WIE NIET<br />

WEG IS…<br />

EXTRA!<br />

Verstand op 10

IMAGEBANK<br />

In dit nummer<br />

KLASSE TROPICAL<br />

weeduizend lezers gaven hun mening<br />

T over <strong>Klasse</strong>. Eerlijk gezegd: meestal<br />

ronduit positief. Maar alles kan beter.<br />

Daarom is <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong>taan nog duidelijker,<br />

veelzijdiger en overzichtelijker. Hopelijk<br />

ruikt u meteen de wilde frisheid van limoenen<br />

die de lezers in dit blad brengen. De<br />

mix van <strong>Klasse</strong> Tropical!<br />

IN DIT NUMMER<br />

Journaal p. 4-7 / Het cijfer p. 8 / De bril van<br />

de leraar p.10 / Het boek van de minister p.<br />

12 / Gelijke Onderwijskansen p. 14 / Idee<br />

p. 15-39 / Het team p. 41 / Mensen met<br />

<strong>Klasse</strong> p. 42 / Fusies in hoger onderwijs p.<br />

44 / Anorexia p. 46 / Signaal p. 48 / Leraren<br />

naar school: Mobiliteit p. 50 / De Eerste<br />

Lijn: Verkeer p. 52 / Dialoog p. 53 / Extra<br />

katern: Hoogbegaafd in hoge nood<br />

2 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

Elke dag smijten 120 000 Vlaamse leraren zich in<br />

het verkeer. Hoe ontsnappen zij aan de fi le? p. 50<br />

Foto cover: Belga<br />

HET CIJFER<br />

8<br />

Kan ik op school<br />

mijn ei kwijt?<br />

ACTUA<br />

10<br />

Door welke bril<br />

bekijkt u een<br />

leerling?<br />

CONFRONTATIE<br />

12<br />

Meet u met de<br />

minister

LUC DAELEMANS<br />

Verrassing: Zomerhit-winnaar Belle Perez<br />

komt op school de eerste fi etshelmen<br />

afzetten. Nu nog opzetten! p. 42<br />

HOGER ONDERWIJS<br />

44<br />

Ruzie na de fusie<br />

GEZONDHEID<br />

46<br />

Mager en jong<br />

<strong>Klasse</strong><br />

XL<br />

Te slim <strong>voor</strong> de<br />

klas<br />

We liegen allemaal<br />

e hebben bij het begin van het schooljaar<br />

W allemaal gelogen. Elke leraar heeft in een<br />

nieuwe klas en in de lerarenkamer iets verteld wat<br />

later helemaal niet blijkt te kloppen. Elke leerling heeft<br />

op zijn beurt op de speelplaats en in de klas minstens<br />

één leugen verteld. Bij een eerste contact doen we dat<br />

namelijk allemaal, zo blijkt uit recent wetenschappelijk<br />

onderzoek. We verdoezelen, verdraaien, vergroten en<br />

verkleinen zonder veel blikken <strong>of</strong> blozen. Het hoort<br />

blijkbaar bij onze manier van overleven: «Nee, op onze<br />

camping heeft het bijna niet geregend», «Vorig jaar<br />

moesten we dat niet kennen, meneer», «Ik ben streng<br />

maar rechtvaardig», «We behandelen hier iedereen<br />

gelijk». Psychologen bevestigen dat het verband tussen<br />

wat we zeggen en wat we doen nagenoeg ‘nul’ is. Dat<br />

betekent dat uitspraken als «Ik ben geen racist», «Ik<br />

besteed even veel aandacht aan elke leerling», «Ik<br />

leer elke dag mijn les», «Wij zijn een leerlinggerichte<br />

school» <strong>of</strong> «Alle leerkrachten worden bij het beleid van<br />

onze school betrokken» <strong>voor</strong> hetzelfde geld wààr <strong>of</strong> niet<br />

wààr kunnen zijn. We moeten dus <strong>voor</strong>al niet alleen op<br />

de woorden afgaan maar kijken naar concreet gedrag<br />

en daden. Gelukkig hebben we daar een heel schooljaar<br />

<strong>voor</strong>. Om te weten <strong>of</strong> Jonas werkelijk achterbaks is<br />

(zoals mijn collega vertelt), <strong>of</strong> we echt een participatieve<br />

school zijn (zoals onze directeur zegt) en <strong>of</strong> ik dit werk<br />

nog altijd graag doe (zoals ik mezelf graag wijsmaak).<br />

BORD WORDT WIT DOEK<br />

Gratis naar de fi lm p. 16<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 3

ELEKTRONISCHE NIEUWSBRIEF<br />

Een direct kanaal <strong>voor</strong><br />

leerkrachten<br />

Er komt zo snel mogelijk in elke lerarenkamer een<br />

pc waarop alle leerkrachten rechtstreeks informatie<br />

krijgen van de onderwijsminister en het Departement<br />

Onderwijs. «<strong>Leerkrachten</strong> blijven soms nog op hun<br />

honger zitten», zegt onderwijsminister Vanderpoorten.<br />

«Zij blijven afhankelijk van de informatie die zij krijgen<br />

via hun directeur, hun vakbondsafgevaardigde <strong>of</strong> hun<br />

krant. Dit moet anders. Ook zij moeten rechtstreeks en<br />

uit de eerste hand te weten komen wat de minister wil<br />

en beslist heeft en waarom. Het tijdschrift <strong>Klasse</strong> kan<br />

daar<strong>voor</strong> niet dienen. Dat werkt tot ieders tevredenheid<br />

autonoom.» Er bestaat nu al een dergelijke elektronische<br />

nieuwsbrief <strong>voor</strong> alle schooldirecties: Schooldirect.<br />

Weldra dus ook <strong>voor</strong> leraars.<br />

4 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

LUC DAELEMANS<br />

Starters zijn geen blijvers:<br />

een kwart loopt weg.<br />

LERARENTEKORT<br />

Jonge leraren blijven niet<br />

Voor een job bij de politie zijn meer dan 16 000 kandidaten.<br />

Maar steeds meer Vlaamse scholen zoeken tevergeefs<br />

naar een leraar. En vervangers zijn al helemaal schaars.<br />

De komende vier jaar zal het tekort aan leraars lager<br />

onderwijs oplopen tot bijna 1 800. In het secundair<br />

onderwijs blijven er tot 2004 zowat 600 te weinig. Dat<br />

SCHOOL EN BEDRIJF<br />

Al skatend leren<br />

Hoeveel procent van de afgestudeerden gaat <strong>voor</strong> de klas staan?<br />

1997 2001<br />

Licentiaat met lerarenopleiding 46 % 30 %<br />

Regent 85 % 78 %<br />

Onderwijzer 99 % 96 %<br />

Kleuteronderwijzer 95 % 93 %<br />

➜ Veel jonge, pas afgestudeerde leerkrachten gaan <strong>voor</strong><br />

de klas staan. Voor het basisonderwijs daalt het aantal<br />

afgestudeerden lichtjes. Slechts weinigen starten niet in<br />

onderwijs. Voor het secundair onderwijs krast het krijtje<br />

anders. Er studeert nu wel bijna een kwart meer regenten<br />

af dan vier jaar geleden, maar 22 procent van hen kiest<br />

niet <strong>voor</strong> de klas. In 2001 studeerde 16 procent minder<br />

licentiaten met een lerarenopleiding af dan in 1997. Nog<br />

amper een derde gaat <strong>voor</strong> de klas staan.<br />

➜ Zijn alle starters ook blijvers? Dat is dan weer een andere<br />

krijtstreep. Sinds 1995 volgde het departement gedurende<br />

vier jaar 8 492 tijdelijke leerkrachten in het gewoon <strong>of</strong> bui-<br />

De titel van beste mini-onderneming van het land gaat<br />

dit jaar naar Fly-Box van het Koninklijk Atheneum<br />

Turnhout. De vijftien jonge ondernemers van Fly-Box<br />

mochten onlangs ons land vertegenwoordigen op de<br />

internationale fi nale in Parijs. Malta, Zweden en het<br />

Verenigd Koninkrijk vulden er het podium, maar ook<br />

Fly-Box maakte er een goede beurt.<br />

➜ Leerlingen die een mini-onderneming organiseren,<br />

voeren een jaar lang alle taken uit die ook in een echt<br />

bedrijf <strong>voor</strong>komen: ze moeten een product verkopen <strong>of</strong><br />

een dienst leveren, ze moeten de boekhouding van hun<br />

bedrijf bijhouden, de BTW-aangifte stipt invullen, een<br />

marketingstrategie opbouwen, aan stockbeheer doen,<br />

lonen berekenen en uitbetalen en contacten onderhouden<br />

met aandeelhouders, leveranciers en klanten.<br />

➜ In de omgeving van Turnhout kregen de handelaars<br />

dankzij Fly-Box een originele reclamedienst. Als<br />

alternatief <strong>voor</strong> het publiciteitsblad vulden de jonge<br />

ondernemers een doos met allerlei reclamespullen die<br />

de verschillende handelaars ter beschikking stelden:<br />

staat in het Arbeidsmarktrapport van het departement<br />

Onderwijs. (<strong>Klasse</strong> 114 p. 4-5.)<br />

➜ Lopen de scholen weldra leeg? Het departement<br />

Onderwijs duikt in de cijfers en rekent uit hoeveel percent<br />

van de afgestudeerde leerkrachten zijn loopbaan in<br />

onderwijs begint.<br />

tengewoon basis- <strong>of</strong> secundair onderwijs. Een kwart van<br />

hen verliet het onderwijs. De uitstroom is het grootst in het<br />

gemeenschapsonderwijs met 29 procent. Daarna volgt het<br />

gesubsidieerd <strong>of</strong>fi cieel onderwijs met 26 procent en het<br />

gesubsidieerd vrij onderwijs met 22 procent. De uitstroom<br />

is ook het grootst in het secundair onderwijs. De hoogconjunctuur,<br />

de snelle economische groei in deze periode, de<br />

stijgende vraag naar hoogopgeleide arbeidskrachten buiten<br />

het onderwijs zouden de uitstroom kunnen verklaren. Daarbij<br />

was er in dezelfde periode weinig werk- en fi nanciële zekerheid<br />

<strong>voor</strong> beginnende vervangleerkrachten. De vervangingspool<br />

biedt sinds 2000 zekerheid van werk en inkomen.<br />

een reductiebon, een staal, een gadget. Al lopend,<br />

skatend <strong>of</strong> bladend verdeelden ze die ‘Kadoos’ in de<br />

hele gemeente, huis aan huis. De handelaars betaalden<br />

<strong>voor</strong> deze service 0,11 euro per woning, heel wat minder<br />

dan wat een direct mailing had gekost.<br />

➜ Vijfdejaars Latijn-Wetenschappen Gregory Van Der<br />

Steen is ‘gedelegeerd bestuurder’ van Fly-Box. «Gelukkig<br />

hadden we alle handelaars een contract laten tekenen,<br />

want de facturen innen verliep niet altijd even vlot»,<br />

zegt Gregory. «Ik zou niet twijfelen om nog eens in een<br />

mini-onderneming te stappen. Ik was heel individualistisch<br />

ingesteld <strong>voor</strong> ik eraan begon, maar ik heb leren<br />

samenwerken. Fly-Box is nu een hechte groep, ook al<br />

komen we uit verschillende klassen en richtingen. Nu<br />

weet ik als Latinist ook veel over economie. Zal ik je<br />

eens uitleggen wat een break-evenpoint is?»<br />

Wat is een minionderneming?<br />

www.vlaamse-jongeondernemingen.be<br />

Fly-Box: mini-onderneming.mine.be/fl ybox/

LUC DAELEMANS<br />

«Is de juf een master en de meester een bachelor?»<br />

HOGER ONDERWIJS<br />

Regent en licentiaat: geschrapt<br />

De tijd dat kandidaten en gegradueerden van gisteren en vandaag<br />

‘bachelors’ zullen heten en de licentiaten en ingenieurs ‘masters’ komt<br />

langzaam maar zeker dichterbij. De Vlaamse regering keurde het ontwerp<br />

van decreet over de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen<br />

alvast goed. Dit decreet zal ook meebrengen dat een hogeschool in een<br />

associatie met een universiteit moet stappen om zijn opleidingen die al<br />

‘van academisch niveau’ waren nu helemaal te academiseren. Op één na<br />

hebben alle Vlaamse hogescholen dat vandaag gedaan. Het wetenschappelijk<br />

onderzoek in de twee-cycli opleidingen van hogescholen zal met<br />

de hulp van de geassocieerde universiteit opgedreven worden om de<br />

diploma’s als masters te kunnen accrediteren. Accrediteren betekent dat<br />

de hogescholen en universiteiten in opdracht van de overheid evalueren<br />

welke opleidingen voldoen aan een aantal standaarden en dus met recht<br />

en reden de <strong>of</strong>fi cieel erkende diploma’s mogen afl everen.<br />

Schoolreglementen en evaluatie van leerlingen<br />

moeten duidelijker en doorzichtiger worden.<br />

VERKLARING<br />

Holebi’s nu ook op school gelijk<br />

Het aantal zelfmoorden onder holebimeisjes<br />

is vier keer hoger dan bij heteromeisjes. Bij<br />

homojongens is het dubbel zo hoog als bij<br />

heterojongens. Terwijl 21 procent van de heteroseksuelen<br />

het psychisch lastig heeft, is dat<br />

bij holebi’s 35 procent. Het is vaak de reactie<br />

van de omgeving die grote stress veroorzaakt.<br />

Net als op veel plaatsen in de samenleving, is<br />

homoseksualiteit op veel scholen taboe. Eén<br />

op vijf holebi-leerkrachten verzwijgt op school<br />

zijn <strong>of</strong> haar geaardheid. Negatieve reacties van<br />

leerlingen en collega’s, geroddel en homomoppen<br />

zijn vaak het deel van holebi-leerkrachten<br />

die zich wel outen. Leerlingen die tijdens hun<br />

schooljaren hun geaardheid ontdekken, kunnen<br />

er vaak nergens mee naartoe.<br />

➜ Vanaf dit schooljaar is de ‘Gemeenschappelijke<br />

Verklaring over de Gelijke Behandeling van<br />

Hetero- en Holebiseksualiteit in het Onderwijs’<br />

van kracht. Onderwijsvakbonden en koepels van<br />

schoolbesturen, ouders, leerlingen, hogescholen<br />

RONDETAFELCONFERENTIE<br />

SCHOOLDIRECT<br />

Hete actualiteit<br />

Van de schooldirecteurs geeft 93 procent een ‘(zeer) goed’ aan hun elektronische nieuwsbrief<br />

Schooldirect. Dat blijkt uit een bevraging. Drie kwart van de directeurs overloopt de volledige<br />

nieuwsbrief <strong>of</strong> leest ten minste de berichten van ‘alle niveaus’ en wat specifi ek <strong>voor</strong> hen bedoeld<br />

is. Rondzendbrieven, wetgeving en informatie over geplande beleidsmaatregelen zijn het<br />

meest populair. Meer dan 90 procent leest ze en 36 procent wil zelfs meer van dat. Directeurs<br />

appreciëren in het medium <strong>voor</strong>al de ‘hete actualiteit’ en de directe schrijfstijl. Volgens hen<br />

maakt Schooldirect ze duidelijk dat het beleid directeurs ‘au sérieux’ neemt.<br />

Elektronische nieuwsbrief <strong>voor</strong> schooldirecties: schooldirect.vlaanderen.be<br />

Leerwinst van leerlingen meten<br />

Leraren, leerlingen en ouders zouden meer moeten<br />

participeren. Dit <strong>voor</strong>stel ligt in de lijn van het ‘participatiedecreet’<br />

dat op komst is. De Rondetafelconferentie<br />

over het leerplichtonderwijs zette nog meer <strong>voor</strong>stellen<br />

op het prikbord. Vier van de vijf werkgroepen hebben<br />

hun eindrapport klaar. De werkgroep ‘gelijke<br />

onderwijskansen’ zet op dit moment de komma’s op<br />

de juiste plaats.<br />

➜ De werkgroep ‘fi nanciering’ vraagt de onderwijsuitgaven<br />

op te trekken tot 5 procent van het bruto regionaal<br />

product. In de Oeso-statistieken rijdt Vlaanderen in<br />

het peloton, maar een juiste vergelijking tussen alle<br />

landen is niet altijd mogelijk. Sommige landen tellen<br />

de pensioenlast mee op. Daar<strong>voor</strong> stelde de Oeso nu<br />

nieuwe richtlijnen op. De pensioenlast niet meegerekend,<br />

haalt Vlaanderen in 1999 het percentage van 4,97.<br />

Aldus de onderwijsminister.<br />

en universiteiten ondertekenden dat ze alle personen<br />

respectvol zullen behandelen, ongeacht hun<br />

seksuele geaardheid. Gediscrimineerden zullen<br />

ze beschermen en opvangen en ongelijke behandeling<br />

actief bestrijden. Ze maken het thema in<br />

hun instelling bespreekbaar en verspreiden er<br />

objectieve informatie over, beloven ze.<br />

➜ Eind oktober krijgen alle scholen hiertoe van<br />

de minister een video en didactisch materiaal,<br />

gemaakt door de Dienst <strong>voor</strong> onderwijsontwikkeling<br />

en de vzw De Holebifabriek. Zij roept de<br />

scholen ook op deel te nemen aan de ‘Week<br />

van de diversiteit’ van 10 tot 14 februari 2003.<br />

De werkgroep van homoseksuele leerkrachten<br />

Hommeles, de Werkgroep van Ouders Holebi’s<br />

Gent (woHg) en de Federatie Werkgroepen Homoseksualiteit<br />

e.a. drongen al een tijd op meer<br />

aandacht <strong>voor</strong> het thema op scholen aan.<br />

➜ De werkgroep ‘kwaliteitsonderwijs’ stimuleert netwerken.<br />

«Die zouden hun autonomie versterken waardoor ze<br />

zich o.a. onafhankelijker van de koepelstructuren kunnen<br />

opstellen», zegt de onderwijsminister. Een sluitende<br />

defi nitie <strong>voor</strong> kwaliteitsonderwijs kon de werkgroep<br />

niet formuleren. Toch laat de onderwijsminister nagaan<br />

welke instrumenten nodig zijn om de leerwinst van<br />

leerlingen te meten.<br />

➜ De werkgroep ‘vrijheid van onderwijs’ stelt dat alle<br />

inrichtende machten het internationaal verdrag <strong>voor</strong> de<br />

rechten van het kind op gelijke wijze moeten toepassen. Dit<br />

houdt onder meer in dat schoolreglementen en evaluatie<br />

van leerlingen duidelijker en doorzichtiger moeten zijn.<br />

➜ Voor ‘onderwijspersoneel’ werkt de administratie<br />

aan een visietekst over Human Resources Management<br />

(HRM) en moderne instrumenten <strong>voor</strong> personeelsbeleid,<br />

zoals functiebeschrijvingen en evaluatie.<br />

Eerste reacties: www.ond.vlaanderen.be/rondetafel<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 5

BELGA<br />

De school is begonnen (1)<br />

«Over drie dagen wil ik hier weer les geven», zegt de<br />

Palestijnse lerares Manal Hamad, terwijl ze de schade<br />

bekijkt die het Israëlische leger aanrichtte in haar klas<br />

in Nabloes op de Westelijke Jordaanoever.<br />

COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREENKOMST<br />

Meer geld en middelen<br />

Vanaf dit schooljaar krijgt het secundair onderwijs meer ‘uren’: 7 000 dit schooljaar<br />

en nog meer (14 000 en 20 000 uren) de volgende schooljaren. Er komen ook meer<br />

middelen <strong>voor</strong> administratieve ondersteuning in basisscholen. Vorig schooljaar<br />

kregen de gewone basisscholen daar<strong>voor</strong> al ruim 104 miljoen euro (4,2 miljard<br />

frank) meer dan in 1998. Dat betekent gemiddeld per school bijna 44 000 euro (1,7<br />

miljoen frank) extra. Er komen dit schooljaar ook extra uren <strong>voor</strong> de ict-coördinatoren<br />

in basis- en secundair onderwijs en structurele middelen <strong>voor</strong> zorguren in elke<br />

school. Dit zijn de gevolgen van de Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO VI).<br />

Tot nu toe hadden <strong>voor</strong>al de kleuteronderwijzers daar effecten van gevoeld, dankzij<br />

de extra ondersteuning door kinderverzorgsters.<br />

LUC DAELEMANS<br />

6 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

De school is begonnen (2)<br />

«We kunnen ook door Iraakse kruisraketten worden<br />

getr<strong>of</strong>fen», legt de Israëlische lerares uit aan haar<br />

leerlingen in Herzeliya, ten noorden van Tel Aviv.<br />

Samen met het leger houden ze op school regelmatig<br />

simulatie-oefeningen om snel te kunnen reageren.<br />

BELGA<br />

SALARIS<br />

Directeurs krijgen opslag<br />

Vanaf deze maand verdienen directeurs van een basisschool meer. Bovenop de<br />

loonsverhoging van 3 procent waarop alle leerkrachten volgens de collectieve<br />

arbeidsovereenkomst VI recht hebben, krijgen directeurs een extra. Maar niet allemaal<br />

even veel. Wie een school bestuurt met meer dan 350 leerlingen ziet 1 240<br />

euro per jaar meer op zijn loonfi che staan. Wie minder dan 350 leerlingen in het<br />

register heeft van zijn school <strong>voor</strong> gewoon basisonderwijs, krijgt 496 euro opslag.<br />

Deze bedragen zijn bruto op jaarbasis, volgens de huidige index van 1,2434.<br />

➜ Directeurs zijn onderbetaald. Dat stelde het studiebureau HayGroup vorig jaar<br />

al vast. Zelfs met aanvullende <strong>voor</strong>delen, zoals het onderwijspensioen, blijft hun<br />

salaris ruim onder het gemiddelde van vergelijkbare directiefuncties in de particuliere<br />

sector. En zie je ze al met een fi rmawagen rijden?<br />

➜ Een directeur van een grote school zal meer verdienen dan zijn collega van een<br />

wijkschooltje. Is dat rechtvaardig? Rudy Herteleer, directeur van een basisschool<br />

in Gooik: «Wij zijn een vrij grote school in het Pajottenland en toch tellen we<br />

maar 318 leerlingen. 350 leerlingen is een hoge norm. Aan dat aantal geraken is<br />

niet zo simpel. Het zou kunnen dat er tussen scholen meer concurrentie komt om<br />

aan meer leerlingen te geraken. Directeurs van kleinere scholen werken zeker niet<br />

minder. Neem een directeur van een school met minder dan 180 leerlingen die<br />

zelf nog 8 uren lesgeeft. Die moet zijn administratieve taken na zijn uren in orde<br />

maken. Scholen kunnen samenwerkingsovereenkomsten aangaan. Maar ik heb daar<br />

nu nog geen kijk op. Wie van de directeurs wordt belast met de administratie, de<br />

pedagogie en de boekhouding? En wie strijkt dankzij de schaalvergroting de extra<br />

opslag op? Mocht ik kiezen zou ik liever opteren <strong>voor</strong> een betere omkadering met<br />

meer administratieve hulp.»<br />

Niet alle directeurs van basisscholen krijgen even veel opslag deze maand.

D E H E T E N A A L D<br />

❡ Er is dit schooljaar één miljoen euro beschikbaar <strong>voor</strong><br />

projecten die allochtone ouders meer in de school<br />

halen en hen bij de school betrekken, bij<strong>voor</strong>beeld via<br />

taallessen <strong>voor</strong> moeders en vaders in de school van<br />

hun kind.<br />

❡ De vervangingspool verenigt in zijn derde jaar<br />

67 procent van de basis- en secundaire scholen. Dit<br />

is ongeveer evenveel als vorig jaar. Alleen in de provincie<br />

Limburg steeg het aantal aangesloten scholen<br />

duidelijk: van 58 naar 74 procent. De vervangingspool<br />

gaat van start op 7 oktober. <strong>Leerkrachten</strong> die van bij<br />

het begin deel willen uitmaken van de pool moeten<br />

zich vóór 10 september kandidaat stellen bij de VDAB.<br />

(www.ond.vlaanderen.be/pool)<br />

❡ ‘1 200 000 Vlaamse meisjes en jongens kunnen<br />

niet zonder jou’. De imago- en wervingscampagne van<br />

het departement Onderwijs die jongeren aanspoort om<br />

<strong>voor</strong> het lerarenberoep te kiezen wint de prijs <strong>voor</strong> de ‘Best<br />

<strong>of</strong> Direct Marketing en Direct Response TV Awards.’<br />

Elke dag<br />

verse nieuwsfl itsen op<br />

www.klasse.be<br />

Vooral taak van<br />

ouders<br />

❡ Te veel paperassen? De basisscholen krijgen dit<br />

schooljaar samen 19,83 miljoen euro extra <strong>voor</strong> administratieve<br />

omkadering. Omgerekend zouden<br />

zowat 1 200 personeelsleden meer de papierberg van<br />

de directeurs kunnen bewerken. De fi nanciële injectie<br />

kan scholen aanzetten om bestuurlijk samen te werken<br />

in één scholengemeenschap, zodat één secretariaat,<br />

bij <strong>voor</strong>keur per gemeente, hun administratieve taken<br />

effi ciënter kan beheren.<br />

❡ De vzw Limits, het meldpunt <strong>voor</strong> pestgedrag<br />

door volwassenen op school, kreeg in zeven maanden<br />

62 klachten. 51 gingen over leerkrachten die collega’s<br />

lastig vallen, de overige elf over leerkrachten die hun<br />

leerlingen pesten.<br />

❡ Elke basis- en secundaire school (ook het volwassenenonderwijs<br />

en DKO) krijgt punten toegewezen om<br />

ict-coördinatoren tijdelijk aan te stellen.<br />

OPVOEDEN<br />

Leraren zijn de ouders niet<br />

Welke opvoedingstaken zijn weggelegd <strong>voor</strong> onderwijs? De Economische Hogeschool H. Hart Heverlee<br />

(KHLeuven) gaat na wat de bevolking denkt over diverse aspecten van de opvoeding. Wie doet het best wat?<br />

(Cijfers, afgerond in percenten)<br />

Vooral taak van<br />

onderwijs<br />

Persoonlijke hygiëne 97 3<br />

Beleefdheidsregels 93 7<br />

Algemene omgangsregels 84 16<br />

Omgaan met seksualiteit 84 16<br />

Waarden en normen bijbrengen 84 16<br />

Gelo<strong>of</strong>sopvoeding 81 19<br />

Gezondheidsopvoeding 69 31<br />

Burgerzin bijbrengen 69 31<br />

Tot sporten aanmoedigen 69 31<br />

Sociale vaardigheden 64 36<br />

Aandacht <strong>voor</strong> het milieu 56 44<br />

Respect <strong>voor</strong> andere culturen 55 45<br />

Verkeersopvoeding 51 49<br />

Interesse <strong>voor</strong> het wereldgebeuren 33 67<br />

Informatie over drugs 28 72<br />

Leren leren 11 89<br />

Leren omgaan met nieuwe<br />

technologieën<br />

5 95<br />

❡ Het bestaande Steunpunt <strong>voor</strong> leerlingenparticipatie<br />

zal worden omgebouwd tot een Steunpunt <strong>voor</strong> participatie<br />

in het onderwijs. Daarop zullen zowel ouders<br />

als leerlingen en leerkrachten een beroep kunnen doen.<br />

Omdat sterke inspraak steunt op correcte informatie zal<br />

iedereen er o.a. terecht kunnen <strong>voor</strong> informatie over de<br />

achtergronden van te nemen beslissingen <strong>of</strong> te geven<br />

adviezen.<br />

❡ Het lawaai van peuters kan je vergelijken met een<br />

drilboor <strong>of</strong> een benzinegrasmaaier. In twee derde van<br />

de Duitse klassen overstijgen hun ‘activiteiten’ de grens<br />

van 85 decibel. Dat leidt bij kleuterleiders vaak tot psychosomatische<br />

aandoeningen, stress, hogere bloeddruk,<br />

een snellere hartslag en ademhaling. Deze vaststellingen<br />

verschenen in de Duitse artsenkrant Artze Zeitung.<br />

SPIJBELBESLUIT<br />

Leerlingen beter begeleiden<br />

Toezicht op spijbelen is vanaf dit schooljaar minder een administratieve<br />

kwestie en meer een pedagogische. Hier<strong>voor</strong> keurde de Vlaamse regering het<br />

‘spijbelbesluit’ goed. Als de school samen met het CLB leerlingen begeleidt<br />

die geregeld spijbelen, zal de overheid hun problematische afwezigheden als<br />

wettig beschouwen en de leerling niet meer (dreigen te) schrappen. De overheid<br />

ziet dit als een maatregel die de planlast vermindert, de autonomie van scholen<br />

vergroot en de leerlingen beter laat begeleiden.<br />

➜ 84 procent van de Vlamingen meent dat de<br />

ouders het best waarden en normen bijbrengen.<br />

Ouders (84 %) denken dat zij zelf beter instaan<br />

<strong>voor</strong> de gelo<strong>of</strong>sopvoeding van hun kinderen. Zowel<br />

ouders als onderwijs moeten aandacht besteden aan<br />

verkeersopvoeding. Voor seksuele <strong>voor</strong>lichting heeft<br />

onderwijs een aanvullende rol.<br />

➜ Ouders krijgen volgens de enquête de grootste<br />

verantwoordelijkheid <strong>voor</strong> de opvoeding van hun<br />

kinderen. Alleen informatieve zaken die <strong>voor</strong>kennis<br />

vereisen, die kan onderwijs het best aanleren.<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 7

Democratie op school bedreigd?<br />

Tien procent minder inspraak in vijf jaar tijd<br />

«Inspraak?<br />

Da’s map 11 in kast 7.<br />

Tegen dat de inspecteur komt.»<br />

8 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

«Ik heb het gevoel dat we kippen zijn in een legbatterij:<br />

hoe luid we ook kakelen, niemand luistert.<br />

Als we maar op tijd ons ei leggen.»

Hoe krachtig de nieuwe computers moeten zijn, hoe de begeleiding<br />

van kansarme leerlingen beter kan, hoe je de lokalen effi ciënter inricht,<br />

hoe je spijbelaars aanpakt… Niemand betwijfelt dat leerkrachten<br />

hier hun zeg in moeten hebben. Dat zij stééds méér inspraak krijgen<br />

in het schoolbeleid, ligt toch <strong>voor</strong> de hand… Niet zo. Dat blijkt uit<br />

de jongste <strong>Klasse</strong>-enquête. Liefst één op drie leerkrachten gaat niet<br />

akkoord met de stelling «Ik krijg voldoende inspraak in het beleid<br />

van mijn school.» Vijf jaar geleden was dat slechts één op vier.<br />

Vooral in de secundaire scholen knelt het schoentje. In de kleuter-<br />

en lagere scholen vinden vier op tien leerkrachten dat de directie<br />

goed hun verzuchtingen verhelpt. Drie op tien zijn echt ontevreden.<br />

Die verhouding keert om in het secundair onderwijs. Is het met de<br />

inspraak op ASO-, TSO- en BSO-scholen gelijk gesteld, het KSO<br />

zorgt <strong>voor</strong> een uitschieter. Daar kunnen zes op tien leerkrachten<br />

hun besognes niet kwijt bij de directie, slechts één op tien vindt er<br />

wel gehoor in de directiekamer. Docenten in het hoger onderwijs<br />

voelen zich dan weer beter bij het schoolbeleid betrokken. Uit een<br />

vraag aan directies blijkt dat zij de inspraakkansen hoger inschatten.<br />

De helft zegt dat zijn personeel erin slaagt het beleid van de<br />

school mee te sturen.<br />

Ik krijg voldoende inspraak in het beleid van mijn school. (De evolutie)<br />

Akkoord Gematigd Niet akkoord<br />

1997 37 % 36 % 27 %<br />

2002 32 % 32 % 36 %<br />

- 5 % - 4 % + 9 %<br />

Ik krijg voldoende inspraak in het beleid van mijn school.<br />

(<strong>Klasse</strong>-enquête 2002 bij 700 leerkrachten)<br />

Akkoord Gematigd Niet akkoord<br />

Kleuter en lager onderwijs 39 % 36 % 25 %<br />

Eerste graad secundair 32 % 41 % 27 %<br />

Tweede en derde graad<br />

secundair<br />

25 % 32 % 43 %<br />

Hoger onderwijs 33 % 39 % 28 %<br />

Administratief personeel 37 % 20 % 43 %<br />

LEERLINGEN PARTICIPEREN WEL!<br />

Met de leerlingenparticipatie gaat het blijkbaar wel de<br />

goede kant op. Dat blijkt uit de parallelle enquête van het<br />

jongerenblad MAKS! MAKS! gaat naar leerlingen van de<br />

tweede en derde graad secundair. Vier scholieren op tien<br />

vinden dat de leerlingen het beleid van de school voldoende<br />

kunnen bijsturen en slechts twee op tien zijn ontevreden<br />

over hun inspraakmogelijkheden. Leerlingen uit ASO, KSO<br />

en TSO vinden hun inspraak en leerlingenraden beter werken<br />

dan leerlingen uit het BSO. Al hebben zesdejaars daar iets<br />

meer vragen bij dan derde-, vierde- en vijfdejaars. Meisjes<br />

en jongens houden er dezelfde mening op na.<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 9<br />

COREL

DE BRIL VAN DE LERAAR<br />

Waarom Jonas zo lastig is? Kortzichtige leraren (en<br />

ouders) hebben daar onmiddellijk een mening over. Maar<br />

er zijn méér brillen om naar hen te kijken. Minstens vijf.<br />

Wie niet weg is…<br />

«Wie maar één bril opzet, ziet maar één oplossing.»<br />

«WIJ MOGEN OOK EENS LASTIG ZIJN»<br />

«Boeiende informatie, dat van die brillen. Maar soms vraag ik me af <strong>of</strong><br />

kinderen gewoon nog eens lastig mogen zijn. Ze moeten allemaal gemakkelijk,<br />

rustig, gelukkig en gezond zijn. Met al de rest hebben we moeite<br />

<strong>of</strong>… moeten we absoluut de oorzaak zoeken, vinden en oplossen. En<br />

natuurlijk zijn wij als leerkracht ook wel eens lastig. Daar heeft iedereen<br />

recht op. We mogen toch een keer lastig zijn zonder dat we daar direct<br />

een heel gedoe moeten rond maken. Natuurlijk, te veel is te veel. »<br />

Kathy Bruggeman, kleuterjuf<br />

10 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

BANG<br />

«Alles en iedereen door meer dan een bril zien, is een levensles die ik<br />

al eerder leerde. Mede daardoor leerde ik ons Eva zien als een kind<br />

met creatieve talenten bovenop haar dyslexie. Wat mij telkens weer<br />

bang maakt, is hoe, met welke bril, bij elk nieuw schooljaar, de nieuwe<br />

juf <strong>of</strong> meester ons Eva ziet. En ’t allermoeilijkste is om, als eenmaal<br />

een bril je comfortabel past, toch van bril te durven blijven wisselen.»<br />

Ouder, naam en adres bekend op de redactie<br />

� Meer over gezichtspunten in Questie nr. 19 , mei 1999 en de Katholieke Schoolgids 53 jg, nr. 4, september 1999 p. 153<br />

Gebruikt u plus-<strong>of</strong> mintaal: www.klasse.be/kvl/112/38

«In In een halfuurtje j jagen jjagen g we er zesentwintig g leerlingen g door» door<br />

J<br />

onas is een lastige. Als je die in je klas<br />

hebt zitten, wens ik je veel succes»,<br />

vertelt een collega van het derde jaar<br />

me op de eerste klassenraad van het nieuwe<br />

schooljaar. «In een halfuurtje jagen we er<br />

zesentwintig leerlingen door. Joris is stil en<br />

verlegen, Doreen een haantje de <strong>voor</strong>ste en<br />

Jonas niet te doen. Dat is het enige wat ik<br />

onthouden heb.» Welke bril zet u dit schooljaar<br />

op? Wie niet weg is, is gezien.<br />

«Tijdens de klassenraad doen we vaak als<strong>of</strong> enkel het<br />

karakter <strong>of</strong> de intelligentie van leerlingen hun gedrag<br />

bepalen», zegt Leo Jaspers, psycholoog en docent in<br />

de lerarenopleiding aan de Katholieke Hogeschool<br />

Kempen. «Lien is stil en verlegen, Jasper moet altijd<br />

kunnen opvallen… Af en toe halen we er ook nog<br />

de ouders bij («Wat wil je, heb je de situatie thuis al<br />

eens bekeken»). Maar zelden <strong>of</strong> nooit halen we er<br />

de klasgroep, het vak, de school <strong>of</strong> klascontext bij.<br />

En zeker niet onszelf. Oh nee.»<br />

Wat je ziet hangt af van wat je bekijkt. Is Jonas<br />

een lastige <strong>of</strong> heeft hij het lastig? En waarmee dan<br />

precies? Of heb ík het lastig met Jonas <strong>of</strong> met een<br />

bepaald gedrag van hem?<br />

«Jonas is een lastig ventje»<br />

«Jonas is een lastig ventje. Hij doet altijd lastig, is<br />

lui, onbeleefd en moeilijk.» Klopt dat wel? Gedraagt<br />

Jonas zich altijd zo? En zou het niet kunnen dat allerlei<br />

invloeden meespelen? Leo Jaspers: «We hebben vaak<br />

de neiging om de werkelijkheid te verengen tot onze<br />

kijk op de zaak en gaan de ‘oorzaak’ <strong>of</strong> de ‘schuld’ bij<br />

de ander zoeken. Zelden kijken we naar de invloed<br />

van de vrienden, de situatie, de invloed van onszelf<br />

als leerkracht <strong>of</strong> het onderwerp waar we in de klas<br />

mee bezig zijn. We komen tot een besluit over een<br />

leerling, een standpunt (en daar kan niemand ons<br />

nog van af brengen). Leerlingen krijgen een etiket<br />

opgekleefd en kunnen niet anders meer zijn. Ze<br />

krijgen weinig kansen om anders te zijn.»<br />

«Jonas heeft het soms moeilijk»<br />

VANUIT DE LEERLING<br />

Kijk met deze bril even naar een leerling <strong>of</strong> beter naar<br />

zijn persoon, wie hij écht is. Misschien is het wel zo<br />

dat hij wat beweeglijker is, stiller, koppiger, vlugger<br />

moe, meer aandacht vraagt, minder geduld heeft, met<br />

een leerstoornis (als dyslexie) kampt… Elke leerling is<br />

anders. Bekijk hem zoals hij is en niet zoals ze komen<br />

vertellen dat hij is. Is Jonas misschien van nature uit<br />

beweeglijker en recht <strong>voor</strong> de raap? Bovendien: wat,<br />

wie en hoe is hij OOK nog ?<br />

Misschien IS de leerling niet lastig, maar HEEFT<br />

hij het lastig.<br />

VANUIT DE KLAS<br />

Zet even deze bril op. U kan zijn gedrag ook<br />

interpreteren vanuit zijn vrienden <strong>of</strong> klasgroep.<br />

Misschien wil Jonas opvallen om bij de groep<br />

te horen <strong>of</strong> misschien zijn er spanningen in<br />

de klas en sluiten anderen in de klas hem uit,<br />

<strong>of</strong> wordt hij gepest…<br />

VANUIT DE SITUATIE<br />

Door deze bril bekijkt u het gedrag van de<br />

leerling vanuit de situatie, de context. Misschien<br />

zijn er toetsen op til en is Jonas zenuwachtig?<br />

Of heeft hij een zwaar weekend achter de<br />

rug met zijn ouders en is hij moe? Of zijn er<br />

spanningen thuis? Of…<br />

VANUIT HET ONDERWERP<br />

Deze bril helpt naar leerlingen te kijken vanuit<br />

het onderwerp (waar het over gaat). Misschien<br />

is Jonas actief en geïnteresseerd als het over<br />

wiskunde gaat, maar haat hij Nederlands en<br />

(<strong>voor</strong>al) opstellen schrijven…<br />

VANUIT UZELF<br />

Met deze bril kijkt u naar het gedrag van de leerling<br />

vanuit uzelf. Misschien is Jonas zelfs helemaal<br />

niet lastig, maar heb ik het lastig met zijn gedrag<br />

(omdat ik te weinig geslapen heb, ruzie heb met<br />

mijn partner, stress...). Wie ben ik als leerkracht?<br />

Ben ik consequent? Maak ik duidelijke afspraken, is<br />

het <strong>voor</strong> de leerlingen duidelijk wat ik verwacht (en<br />

zijn mijn verwachtingen realistisch)? Toon ik respect<br />

<strong>voor</strong> de leerlingen, mogen ze fouten maken? En<br />

waarom heb IK het lastig met een bepaald gedrag?<br />

Heeft u het zo al eens bekeken?<br />

Vijf brillen zien meer dan één<br />

Wie door verschillende brillen naar leerlingen kijkt, krijgt<br />

een vollediger en juister beeld. Vijf brillen (vanuit de<br />

leerling, vanuit zijn vrienden en/<strong>of</strong> klasgroep, vanuit de<br />

situatie, het onderwerp, uzelf) doen scherper kijken dan<br />

één bril. Hoe breder en scherper u kijkt, hoe makkelijker<br />

het is om een verklaring en oplossing te zoeken. Er is<br />

nooit één oorzaak <strong>voor</strong> het gedrag dat een leerling stelt.<br />

En als u maar één bril opzet ziet u ook vaak maar één<br />

oplossing. «Spontaan zetten de meeste mensen één<br />

bril op. Met wat oefening kan je leren ‘spontaan’ te<br />

kijken met verschillende brillen: dan zien leerkrachten<br />

meer en kijken ze anders», zegt Jaspers. ■<br />

GRAAFT U JONAS<br />

(EN UZELF) IN?<br />

«Jonas is een lastige»<br />

«Tijdens klassenraden nemen<br />

leerkrachten vaak standpunten<br />

in en dat heeft zijn gevolgen <strong>voor</strong><br />

de vergadering», zegt Leo Jaspers.<br />

«Let eens op de werkwoorden die<br />

vaak bij standpunten <strong>voor</strong>komen:<br />

we nemen een standpunt in,<br />

verdedigen dat, proberen een<br />

standpunt van anderen aan te<br />

vallen, onderuit te halen… En de<br />

ander voelt dat vaak aan als een<br />

aanval op haar/hem. Een stand-punt<br />

roept weer-stand op. Het is vaak een<br />

eindpunt van een redenering. Er is<br />

niks meer aan te veranderen. Mensen<br />

die een standpunt innemen luisteren<br />

vaak niet meer naar elkaar <strong>of</strong> zeer<br />

selectief. Je staat op het topje van een<br />

berg naar een andere op een berg te<br />

roepen en staat mijlenver van elkaar.<br />

«Jonas heeft het lastig met….»<br />

«Een gezichtspunt is anders. Je<br />

bekijkt de zaken. Je gaat na waarop<br />

een conclusie gebaseerd is: wat is<br />

er gebeurd, wat kwam er allemaal<br />

bij kijken. Je zet m.a.w. je vijf<br />

brillen op en gaat op zoek naar de<br />

oorzaken. <strong>Leerkrachten</strong> kunnen<br />

zo gemakkelijker gezichtspunten<br />

uit-wisselen: een echte<br />

gedachtenwisseling. Wie met<br />

gezichtspunten werkt, staat veel<br />

dichter bij elkaar, ziet ook van<br />

waaruit collega’s vertrekken.<br />

En ook al verschillen de<br />

gezichtspunten, ze kunnen<br />

elkaar ook aanvullen. Er<br />

komt een ander relationeel<br />

klimaat.»<br />

Draait u dit verhaaltje ook even<br />

om? Bent u soms lastig <strong>of</strong><br />

heeft u het soms lastig? En<br />

hoe bekijken uw leerlingen<br />

u dan? Bent u dan ook<br />

blij dat zij u met vijf<br />

brillen bekijken?<br />

St<strong>of</strong> <strong>voor</strong> een leuk<br />

gesprek(je) in de<br />

klas?<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 11

CONFRONTATIE<br />

12 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

Marleen Vanderpoorten heeft<br />

een boek geschreven. Test zelf<br />

in twaalf stappen <strong>of</strong> u met haar<br />

akkoord gaat <strong>of</strong> zinnens bent u<br />

blauw te ergeren.<br />

Meet<br />

u met de<br />

minister<br />

GEMIDDELD<br />

OF TE DIK?<br />

«Onlangs hoorde ik het verhaal<br />

van een onderwijzeres uit een<br />

derde <strong>of</strong> vierde leerjaar die<br />

les gaf over ‘het gemiddelde’.<br />

Zij nam het gewicht van de<br />

kinderen als <strong>voor</strong>beeld en wees<br />

nadien een erg corpulente<br />

jongen uit de klas aan als ‘niet<br />

beantwoordend aan het gemiddelde’.<br />

Een verlegen, gekwetste<br />

negenjarige jongen was het<br />

gevolg. Zulke afschuwelijke<br />

<strong>voor</strong>vallen deden zich vroeger<br />

vaker <strong>voor</strong> dan vandaag. Maar<br />

elke keer dat zoiets gebeurt,<br />

is een keer te veel. Kinderen<br />

moeten zich goed voelen in de<br />

klas en op school. Daar<strong>voor</strong><br />

hebben leerkrachten een grote<br />

verantwoordelijkheid.»<br />

LUC DAELEMANS<br />

H<br />

et is niet omdat de onderwijsminister tijd heeft om een boek te schrijven, dat u<br />

ook tijd hebt om het te lezen. Daarom haalt <strong>Klasse</strong> twaalf ideeën uit haar boek.<br />

U kan telkens aanduiden in welke mate u met elk idee akkoord gaat. Weet u<br />

meteen hoe sterk u zich in het boek gaat herkennen <strong>of</strong> er zich aan zou ergeren. (En o ja,<br />

één van de citaten komt uit een ànder boek dat we tijdens de vakantie toevallig hebben<br />

gelezen. Haalt u het eruit?)<br />

[1] Tel de uren anders.<br />

«Een leraar doet veel meer dan zijn uren lesgeven.<br />

Daarom denk ik dat we beter schoolopdrachten kunnen<br />

ontwikkelen in plaats van lesopdrachten. Dan<br />

moet elke leraar eenzelfde aantal uren op school<br />

zijn en in die tijd al zijn taken doen: <strong>voor</strong>bereidingen<br />

maken, lesgeven, verbeteren, toezicht houden,<br />

leerlingen opvangen en begeleiden, schooluitstappen<br />

organiseren enz. Dat systeem bestaat al in andere<br />

landen en ook in ons hoger onderwijs (al passen ze<br />

het nog niet allemaal toe). <strong>Leerkrachten</strong> moeten dan<br />

wel goed uitgeruste lerarenkamers hebben met pc,<br />

internet enz.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[2] Steun de leraren die tussen de<br />

leerlingen staan.<br />

«Om ons onderwijs op peil te houden hebben we<br />

meer ‘nieuwe leraren’ nodig: de leider <strong>voor</strong>aan in<br />

de klas wordt begeleider. Hij staat vaker middenin<br />

de klas, tussen zijn leerlingen, om op te volgen, bij<br />

te sturen, te stimuleren, op vragen te antwoorden.<br />

Hij is er niet alleen meer om kennis over te dragen<br />

en te leren leren. Hij is er ook om te luisteren, te<br />

leren communiceren en samenleven, te leren kritisch<br />

denken, waarden over te dragen enz.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD

[3] Leer van de basis.<br />

«Ondanks de beperkte middelen zijn het <strong>voor</strong>al de<br />

basisscholen die de <strong>voor</strong>bije jaren tot meer kindvriendelijke<br />

en open leeromgevingen zijn uitgegroeid.<br />

Heel wat secundaire scholen hinken op dat vlak<br />

nog achterop. <strong>Leerkrachten</strong> van basisscholen en<br />

van secundaire scholen moeten meer met elkaar<br />

praten, meer ideeën en ervaringen uitwisselen. Vaak<br />

wordt er gesproken over de klo<strong>of</strong> tussen secundair<br />

en hoger onderwijs. Maar de klo<strong>of</strong> tussen lager en<br />

secundair onderwijs is nog groter.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[4] Schaf ASO-KSO-TSO-BSO af.<br />

«Misschien is de opsplitsing ASO/KSO/TSO/BSO<br />

niet meer van deze tijd. De indeling is kunstmatig<br />

en af en toe zelfs totaal verkeerd. We kunnen die<br />

onderwijsvormen misschien beter afschaffen en nog<br />

enkel studierichtingen behouden.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[5] We geven geen les meer <strong>voor</strong> de<br />

‘gemiddelde’ leerling.<br />

Elk kind en elke leerkracht moet zich goed kunnen<br />

voelen op school. Dit veronderstelt veel ruimte <strong>voor</strong> gedifferentieerd<br />

onderwijs: de vlugge, slimme, sportieve,<br />

creatieve kinderen moeten de kans krijgen hun eigen<br />

tempo te ontwikkelen en hun talenten te ontplooien.<br />

Wie op sommige vlakken tijdelijk <strong>of</strong> permanent wat<br />

meer tijd, ondersteuning <strong>of</strong> begeleiding nodig heeft,<br />

moet die ook krijgen. Ook in het secundair moet<br />

meer ruimte komen <strong>voor</strong> ‘een open leercentrum’<br />

waar leerlingen zelfstandig, in eigen tempo en op<br />

niveau onder begeleiding werken.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[6] Maak open en vrije scholen.<br />

«De identiteit en inhoudelijkheid van scholen blijft<br />

wat ze is, heel verschillend in Vlaanderen, heel rijk.<br />

Maar de netten mogen verdwijnen. Scholen kunnen<br />

zelf netwerken vormen op basis van thema’s,<br />

interesses en eigenheden. We maken een open en<br />

vrij onderwijslandschap. Open, in de zin dat veel<br />

scholen, zelfs met katholieke roots, een pluralistisch<br />

project zullen uitdragen. Vrij omdat de identiteit van<br />

alle scholen niet langer door een koepel <strong>of</strong> een net<br />

zal worden bepaald, maar door henzelf. (Door een<br />

schoolbestuur waarin leerkrachten, ouders, leerlingen<br />

en lokale gemeenschap besturen en de directie de<br />

leiding geeft.)»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[7] Maak de scholen democratischer.<br />

«Een school moet alle kinderen inschrijven, voldoende<br />

aandacht hebben <strong>voor</strong> zorgkinderen, kansarmen extra<br />

ondersteunen, een democratisch schoolreglement<br />

opstellen en ouders, leerkrachten en leerlingen bij<br />

haar beleid betrekken. Elk leerkrachtenteam moet<br />

worden betrokken bij de keuzes die worden gemaakt<br />

bij het opstellen van het pedagogisch project en het<br />

schoolwerkplan. Zij zijn het die het zullen moeten<br />

waarmaken in hun klas.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

«ASO-TSO-BSO-KSO: SO TSO BSO KSO: afschaffen!»<br />

afschaffen!<br />

[8] Zet de school open.<br />

«Scholen zouden veel meer moeten ingebed zijn<br />

in de lokale gemeenschap. Schoolgebouwen<br />

kunnen samen gebruikt worden. Sporthal,<br />

schoolrestaurant, computerlokalen, speelterreinen<br />

zouden buiten de schooluren veel meer<br />

kunnen openstaan <strong>voor</strong> alle kinderen en <strong>voor</strong><br />

het lokale verenigingsleven.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[9] Geef meer autonomie.<br />

«Scholengemeenschappen zullen zowel in<br />

het basis- als het secundair onderwijs meer<br />

autonomie krijgen, met eventueel een eigen<br />

enveloppe: een budget dat ze zelf kunnen besteden<br />

zoals ze dat wensen, binnen het kader<br />

dat de overheid heeft uitgetekend. Directies<br />

moeten ook meer autonomie krijgen <strong>voor</strong> hun<br />

personeelsbeleid. De directie legt, na overleg met<br />

leerlingen, leerkrachten en ouders functiebeschrijvingen<br />

en criteria vast. Die vormen de basis <strong>voor</strong><br />

aanwervingen, evaluatie en het nascholingsbeleid<br />

van de school.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[10] Verdeel het geld beter.<br />

«Het gemeenschapsonderwijs kost inderdaad veel meer<br />

dan het vrij onderwijs. Daar zijn redenen <strong>voor</strong> maar<br />

niet <strong>voor</strong> alle verschillen. Voor dezelfde onderwijsvorm<br />

en bij dezelfde school- en leerlingkenmerken blijft het<br />

verschil in werkingsmiddelen tussen het vrij onderwijs<br />

en het gemeenschapsonderwijs te groot.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[11] Leer iedereen toveren.<br />

«Er komt een nieuwe eindterm om iedereen de<br />

basistechnieken van ‘toveren’ te leren. Talrijke leerlingen<br />

hebben me daarom gevraagd, zowel in het<br />

basisonderwijs (dankzij het succes van Harry Potter)<br />

als in het secundair onderwijs (na Lord <strong>of</strong> The Rings).<br />

Wie kan toveren, wordt in de toekomst onmisbaar<br />

in onze samenleving. Ook in de nascholing moeten<br />

leraars dringend deze technieken zelf leren.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

[12] Met vier eigenschappen wordt het<br />

nog beter.<br />

«Met hun uitstekende leerkrachten en geëngageerde<br />

directies leveren onze scholen algemeen erkend kwaliteitsonderwijs.<br />

Dit moet zo blijven. Als we daar<br />

meer welbevinden en betrokkenheid, meer gelijke<br />

kansen en democratie aan kunnen toevoegen, dan<br />

zal het onderwijs in Vlaanderen écht behoren tot<br />

de wereldtop.»<br />

AKKOORD NIET AKKOORD<br />

P.S. U had het al geraden. Hoe leuk Harry Potter en<br />

Lord <strong>of</strong> the Rings ook zijn. Idee 11 is een verdwaald<br />

vakantiecitaat uit een ander boek dat nog moet<br />

worden geschreven. Zin? ■<br />

EEN BANK VOORUIT<br />

Waar haalt een minister nog de tijd<br />

om een boek te schrijven? «Ik ben<br />

elke dag gepassioneerd bezig met<br />

onderwijs, van ’s morgens vroeg tot ’s<br />

avonds laat, zeven dagen op zeven.<br />

Ik sta er mee op en ik ga er mee<br />

slapen», zegt Marleen Vanderpoorten.<br />

«Na drie jaar onderwijsbeleid wil<br />

ik een globaal beeld schetsen, een<br />

balans opmaken én <strong>voor</strong>uit kijken.»<br />

Het boek bevat de grote lijnen van<br />

haar beleid en nieuwe plannen. Er<br />

komen veel ervaringen in <strong>voor</strong> van<br />

de meer dan 200 schoolbezoeken<br />

die de minister de <strong>voor</strong>bije jaren<br />

heeft afgelegd. Ze heeft het achtereenvolgens<br />

(en waarschijnlijk<br />

niet toevallig) over de leerling,<br />

de leerkracht, de school en het<br />

Vlaams onderwijs. «Sommigen<br />

zeggen mij inderdaad dat ik te<br />

veel onderwijsmens ben en te<br />

weinig politica. Dat beschouw<br />

ik niet als een verwijt.»<br />

Een bank <strong>voor</strong>uit. Marleen<br />

Vanderpoorten.<br />

Uitgeverij Houtekiet.<br />

Twintig lezers krijgen<br />

een gratis exemplaar.<br />

Kaartje (met een kort<br />

commentaar <strong>voor</strong><br />

de minister) <strong>voor</strong><br />

20 september sturen<br />

naar <strong>Klasse</strong><br />

(Bank <strong>voor</strong>uit)<br />

– Koning<br />

Albert II-laan<br />

15 – 1210<br />

Brussel.<br />

EIGEN<br />

SCHOOL<br />

EERST<br />

«Telkens als ik spreek over<br />

samenwerking, krijg ik uit<br />

het onderwijsveld meteen veel<br />

defensieve reacties. Men vreest<br />

dat ik de netten ga afschaffen,<br />

scholen zal sluiten <strong>of</strong> het buitengewoon<br />

onderwijs zou laten<br />

verdwijnen. Niets van dat alles.<br />

Wel zou ik wensen dat de scholen<br />

die zich vandaag nog schuilhouden<br />

binnen hun muren, hun vesting<br />

zouden verlaten en met een complexloze<br />

openheid de samenleving<br />

tegemoet treden: andere scholen,<br />

de lokale gemeenschap, het CLB,<br />

het bedrijfsleven, de ouders enz.<br />

Een benepen eigen-leerlingen-enleerkrachten-eerst-syndroom<br />

past<br />

niet meer in deze tijd.»<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 13

GELIJKE<br />

ONDERWIJSKANSEN<br />

14 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

LUC DAELEMANS<br />

Het einde van de loterij?<br />

Z<br />

ullen leerlingen<br />

die van thuis uit<br />

benadeeld zijn<br />

in hun schoolloopbaan<br />

vanaf dit schooljaar meer<br />

kansen krijgen om zich<br />

net zo te ontplooien als<br />

hun be<strong>voor</strong>deelde leeftijdgenoten?<br />

De Vlaamse<br />

Gemeenschap hoopt het.<br />

Vanaf dit schooljaar geldt<br />

het nieuwe decreet over<br />

de Gelijke Onderwijskansen.<br />

‘Het gelijke onderwijskansenbeleid<br />

<strong>voor</strong> het gewoon basisonderwijs -<br />

Het geïntegreerd ondersteuningsaanbod<br />

in het gewoon basisonderwijs<br />

– De hele rondzendbrief<br />

van 27 juni 2002 kan u lezen op<br />

edulex.vlaanderen.be/cgi-bin/<br />

omcgir.exe/titels?zoekdoc=284<br />

«We We blijven een arme school <strong>voor</strong> arme kinderen kinderen»<br />

Drie vroegere projecten vallen <strong>voor</strong>taan onder één<br />

geïntegreerd beleid <strong>voor</strong> Gelijke Onderwijskansen<br />

(GOK): onderwijs<strong>voor</strong>rangsbeleid (OVB), zorgverbreding<br />

(ZVB) en het project dat experimenteerde met de<br />

opvang van kinderen van de trekkende bevolking.<br />

Hoe op de basisschool elke leerling gelijke onderwijskansen<br />

geven? De rondzendbrief met alle details<br />

hierover ligt op school. De meeste maatregelen gaan<br />

vanaf nu in, de maatregel <strong>voor</strong> het inschrijvingsrecht<br />

en de aanvaardingsplicht vanaf september 2003. Intussen<br />

werkt de overheid aan een tweede fase van<br />

het gelijke onderwijskansenbeleid.<br />

Hoe reageren scholen op de nieuwe maatregelen?<br />

Extra leerkrachten<br />

«Twee jaar lang grepen we met ons aanwendingsplan<br />

naast extra steun, hoewel onze school nagenoeg honderd<br />

procent anderstalige doelgroepleerlingen van 26<br />

nationaliteiten telt en eigenlijk op 75 uren <strong>voor</strong> zorgverbreding<br />

en onderwijs<strong>voor</strong>rang recht had», zegt Rina<br />

Renders, directeur van de Gemeentelijke Basisschool in<br />

de Antwerpse Lange Beeldekensstraat. «We hebben<br />

die broodnodig. Het is moeilijker werken dan in veel<br />

andere scholen. Denk alleen al aan de communicatie<br />

met de ouders. Maar het was een loterij. Je diende<br />

een plan in en scoorde slecht op één criterium. Met<br />

nagenoeg hetzelfde plan scoorde je een jaar later<br />

dan weer goed <strong>voor</strong> datzelfde criterium als iemand<br />

anders het beoordeelde. Nu zijn ons 133 uren <strong>voor</strong><br />

gelijke onderwijskansen belo<strong>of</strong>d. We kunnen twee<br />

extra leerkrachten in de kleuterklassen inzetten om<br />

de kleuters te helpen die met taal achter staan. In de<br />

lagere school verkleinen we de drie eerste klassen van<br />

27 naar 20 leerlingen. Drie bijkomende leerkrachten<br />

kunnen extra zorg besteden aan het Nederlands.»<br />

Nooit meer klagen<br />

Rina Renders is kennelijk gelukkig met de eerste fase<br />

van het nieuwe beleid <strong>voor</strong> gelijke onderwijskansen.<br />

Dat scholen met veel leerlingen uit collectief achtergestelde<br />

milieus <strong>voor</strong>rang moeten krijgen als de<br />

overheid extra geld bovenop de gewone werkingstoelagen<br />

uitdeelt, staat <strong>voor</strong> haar vast. Zonder enige<br />

twijfel? «Toch vind ik het puntensysteem nog niet<br />

je van het», vult ze aan. «Is het niet de normaalste<br />

� Tekst van het decreet: jsp.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2001-2002/g1143-13.pdf<br />

zaak van de wereld dat elk kind, van welk land <strong>of</strong><br />

welke kleur ook, goed onderwijs krijgt?»<br />

«Ik vind het jammer dat de overheid de gelijke onderwijskansen<br />

betaalt met budgetten die intern zijn<br />

verschoven», zegt Ludo De Wilde van de Vrije basisschool<br />

Reinaertstraat in Gent. «Dat is de ene put vullen<br />

door een andere te graven. Al ben ik natuurlijk wel<br />

blij dat we van 75 naar 133 uren stijgen. De Vlaamse<br />

basisscholen moeten het met te weinig geld blijven<br />

doen.’Ik zal nooit meer klagen’, zei mijn Rotterdamse<br />

collega-directeur spontaan toen hij onze boekhouding<br />

had bekeken. En in Nederland heb je nochtans niet<br />

de ongelijke subsidiëring van netten. De maatschappij<br />

verwacht zo veel van scholen, de taken nemen zo in<br />

aantal toe. Dat mijn school uren bij krijgt gaat ten<br />

koste van leerlingen in andere scholen die er verliezen.<br />

Dat is onterecht. Het punten tellen is ook afgetopt op<br />

1,2. Zonder de bijkomende middelen uit het Sociaal<br />

Impulsfonds - waarvan in Gent gelukkig een grote hap<br />

naar onderwijs en schoolopbouwwerk gaat - mochten<br />

wij onze schoolpoort sluiten. Nu betalen we er twee<br />

maatschappelijk werkers mee. We zijn en blijven een<br />

arme school <strong>voor</strong> arme kinderen.»<br />

Taalhulp<br />

Bernadette Hermans is directeur van een Brusselse<br />

Basisschool van het Gemeenschapsonderwijs. Is dat<br />

een ‘zwarte school’ <strong>of</strong> een ‘arme school’, een ‘witte’<br />

<strong>of</strong> een ‘rijke’? Of is het niet altijd zo zwart-wit? «In<br />

de vestigingen van onze school in Ukkel en Vorst<br />

zitten kinderen van autochtone Nederlandstalige<br />

advocaten, journalisten, muzikanten, kinesisten…<br />

en zo», legt Bernadette Hermans uit. «In de andere<br />

twee, in Sint-Gillis, zitten nagenoeg alleen kinderen<br />

van ongeschoolde allochtone mensen. We krijgen door<br />

de tweede groep een dertigtal uren steun bij. Via het<br />

vroegere onderwijs<strong>voor</strong>rangsbeleid kregen we 11 uren,<br />

door de huidige gelijke onderwijskansen 43. We gaan<br />

er binnen de klas en over de klassen heen mee differentiëren.<br />

Zo komt de hulp ten goede van iedereen.<br />

In de tweede kleuterklas <strong>voor</strong>zien we in extra hulp<br />

om de taal van dertig kleuters beter te ontwikkelen,<br />

zonder de klas in tweeën te splitsen. Als ik personeel<br />

vind tenminste, want de meeste leerkrachten zijn niet<br />

scheutig om naar Brussel te komen.» ■

idee<br />

� Gratis naar de fi lm p. 16<br />

� De taal van het gaspedaal p. 17<br />

� Drumles in Afrika p. 21

<strong>Klasse</strong> actie<br />

Film met <strong>Klasse</strong> �<br />

Hoe kan de bioscoop <strong>voor</strong> uw leerlingen meer betekenen<br />

dan chips en popcorn? Zoekt u initiatieven<br />

en gratis lesmateriaal om fi lms in te passen in<br />

uw les? Het antwoord krijgt u in vogel- en kikvorsperspectief<br />

met het nieuwe scholenaanbod<br />

van Kinescola, Jekino-Films en Jeugd & Vrede.<br />

Maatschappelijke inhouden en fi lmopvoeding<br />

branden van de pelicule in multimediale projecten<br />

<strong>voor</strong> alle onderwijsniveaus, met in the<br />

picture bekende titels als Mariken en Killer Kid.<br />

Daarnaast maakt u van dichtbij kennis met de<br />

Kinescola-box, een gratis doos vol fi lmfi ches<br />

en achtergrondinformatie <strong>voor</strong> leerkrachten. U<br />

komt te weten hoe u met uw klas alsnog naar<br />

fi lms als Schindler’s List, Shakespeare in Love<br />

<strong>of</strong> Anastasia kan gaan kijken. Of met The Human<br />

Body, Cosmic Voyage en Mysteries <strong>of</strong> Egypt tegen<br />

een IMAX-scherm aankleven dat zes verdiepingen<br />

hoog is. Of naar de betere Franstalige fi lm gaan.<br />

En wat te zeggen van een project muziekanimatie<br />

rond Pettson en Findus <strong>of</strong> een tentoonstelling rond<br />

verdraagzaamheid bij de fi lm Falling?<br />

Dat fi lm ook op school de Zevende Kunst is en hoe<br />

u uw les tot een fi lmpremière kan maken, mag u<br />

over enkele weken zelf komen ervaren. Op 25, 28<br />

en 29 september en op 2 oktober kunnen<br />

duizend leerkrachten met collega <strong>of</strong> partner<br />

gratis kennis maken met fi lmprojecten <strong>voor</strong><br />

het lager en secundair onderwijs. De organisatoren<br />

van Multimediale Projecten in het Onderwijs<br />

draaien <strong>voor</strong> u een vip-ontvangst in Gent, Antwerpen,<br />

Leuven <strong>of</strong> Hasselt. Reserveer in uw agenda een halve dag<br />

educatief cinemabezoek. Exclusief zonder popcorngeur<br />

en rinkelende gsm’s.<br />

Wat mag u van deze actie<br />

verwachten?<br />

Hoe u fi lms over actuele thema’s een didactisch kleedje aanpast,<br />

komt u te weten tijdens de <strong>voor</strong>stelling van Multimediale<br />

Projecten in het Onderwijs. U krijgt een gratis 2,5 uur durend<br />

programma, met in de aftiteling:<br />

- verwelkoming en inleiding<br />

- audiovisuele presentatie van de verschillende projecten<br />

- fi lm<strong>voor</strong>stelling naar keuze: Selma & Johanna (lager onderwijs),<br />

Killer Kid (secundair onderwijs).<br />

- presentatie Kinescola en Week van de Franstalige Film<br />

- napraten bij een drankje<br />

U bent van harte welkom, met collega <strong>of</strong> partner, op één van vier<br />

locaties:<br />

- woensdag 25 september (14.30 u.) in Kinepolis, Leuven<br />

- zaterdag 28 september (10.00 u.) in Metropolis, Antwerpen<br />

- zondag 29 september (10.00 u.) in Decascoop, Gent<br />

- woensdag 2 oktober (14.30 uur) in Kinepolis, Hasselt<br />

Elke leerkracht krijgt uitgebreide informatie mee naar huis, inclusief<br />

de Kinescola box., een gratis doos met onder meer fi lmfi ches<br />

(fi lminhoud, technische gegevens, lestips), achtergrondinformatie,<br />

het IMAX-aanbod enz. Kinescola is een educatief programma dat<br />

inspeelt op hedendaagse thema’s in fi lms en de link legt naar de<br />

lessen taal, wereldoriëntatie, geschiedenis, aardrijkskunde enz. Het<br />

wil jongeren op een kritische manier leren omgaan met het medium<br />

fi lm in het algemeen en met cinema in het bijzonder.<br />

Hoe schrijft u in?<br />

Vul de bon op deze pagina volledig in en stuur hem vóór 15<br />

september naar de organisatoren. Snel zijn is de boodschap. Wie<br />

bij de duizend gelukkigen is, krijgt een persoonlijke uitnodiging<br />

thuis toegestuurd. Als u zo’n uitnodiging ontvangt, engageert u<br />

zich ook om te komen. Uw naam komt op een aanwezigheidslijst.<br />

Mocht u uit de boot vallen <strong>of</strong> niet kunnen deelnemen aan<br />

deze actie, dan kan u de gratis Kinescola-box te allen tijde<br />

ophalen bij een Kinepolis bioscoop in uw buurt.<br />

16 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

Waar vindt u meer informatie?<br />

Uw contactpersoon <strong>voor</strong> deze actie is Felix Vanginderhuysen<br />

- tel. 02 242 54 09. Uitgebreide informatie<br />

over het filmaanbod van Kinescola, Jekino, Jeugd &<br />

Vrede en meer vindt u terug op www.kinescola.com en op<br />

www.jeugdenvrede.be. U kan er fi lmfi ches downloaden<br />

over langspeelfi lms, IMAX-prenten en allerlei info over het<br />

medium fi lm (techniek, geschiedenis…). U vindt er ook alle<br />

contactadressen <strong>voor</strong> uw bioscoopbezoek met de klas.<br />

Projecten <strong>voor</strong> uw klas<br />

Multimediale Projecten in het Onderwijs wil via fi lm en<br />

interactieve momenten (tentoonstelling, discussie, creatief<br />

bezig zijn) kinderen en jongeren inzicht geven in actuele<br />

thema’s, zoals vriendschap en integratie, kindsoldaten, de<br />

taal van boeken, geweld, kinderrechten en inspraak. Dit<br />

schooljaar zijn er vijf projecten <strong>voor</strong> even veel verschillende<br />

leeftijdgroepen, die elk een halve dag duren en die u in de<br />

klas <strong>voor</strong>bereidt (u ontvangt alle informatie <strong>voor</strong>af):<br />

�Olivier - Onrust in Vogelland (5-9 j.): poppenspel, muziekanimatie<br />

en fi lm rond de natuur en thema’s als vriendschap<br />

en integratie, solidariteitszin, samen spelen.<br />

�Mariken (8-12 j.): fi lm en workshop in een interactieve<br />

tentoonstelling over de taal en codes van fi lm en boek.<br />

Leerlingen schrijven zelf scenario’s, kiezen decors,<br />

regisseren enz. Muzische Vorming in al zijn facetten.<br />

�Selma en Johanna (10-14 j.): roadmovie en ten-<br />

toonstelling over inspraak en participatie, het verschil<br />

in denken tussen kinderen en volwassenen.<br />

�Newcastle Boys (10-14 j.): fi lm en tentoonstelling<br />

rond geweld: verkeersagressie, vandalisme,<br />

geweld op school en tijdens massamanifestaties,<br />

seksueel geweld.<br />

�Killer Kid (12 j. en ouder): fi lm en tentoonstelling<br />

over kindsoldaten met Libanon als<br />

actuele setting.<br />

Voor alle deelnemende leerlingen zijn er<br />

werkkaarten <strong>of</strong> –boekjes. De kostprijs is 5<br />

euro per leerling (3 euro op woensdagmiddag),<br />

de leerkracht gaat gratis mee. Hoe u<br />

met uw klas <strong>voor</strong> zo’n project inschrijft<br />

en wanneer en waar dat kan, verneemt u<br />

tijdens de vier kennismakingsdagen. Wil<br />

u zo lang niet wachten, neem dan contact<br />

op met Jeugd & Vrede op tel. 02 640 19<br />

98 en vraag de folder aan.<br />

U kan <strong>voor</strong> uw klas ook andere fi lmprojecten<br />

organiseren. Jeugd & Vrede heeft bv.<br />

muziekanimatie met Pettson en Findus en<br />

de tentoonstelling verdraagzaamheid bij<br />

Falling (naar het boek Vallen van Anne<br />

Provoost) in de kast liggen. Projecten<br />

rond fi lm en een ander medium (boek,<br />

dans, muziek) vindt u bij Jekino.<br />

FOTO’S P. 15/16 JEKINO-FILMS/IMAX<br />

1000<br />

fi lmtickets <strong>voor</strong><br />

leerkrachten.<br />

Extra: Week van de Franstalige fi lm<br />

Dat een goede fi lm niet per defi nitie Engels hoeft te<br />

spreken? Le fabuleux destin d’Amélie Poulain en Hable<br />

con Ella zinderen nog stevig na. Maar hoe vaak kijken uw<br />

leerlingen naar een goede Franstalige fi lm? Hoe haalt u<br />

de vele Amélies uit de camera obscura? Misschien helpt<br />

de Week van de Franstalige Film. Een week lang kan u<br />

met uw klas in de beste popcornvrije omstandigheden een<br />

Franstalige topfi lm gaan zien, inclusief klassikale <strong>voor</strong>-<br />

en nabespreking. De Week vindt plaats begin februari<br />

2003. Tijdig inschrijven is de boodschap, want er staat<br />

buskruit op het programma: Huit femmes, Une hirondelle<br />

a fait le printemps, Astérix et Obélix: Mission Cléopâtre,<br />

Reines d’un jour, Le battiment d’ailes du papillon en een<br />

verrassingsfi lm. Aan al deze fi lms hangen didactische<br />

dossiers waarmee u de fi lm kan <strong>voor</strong>bereiden in de klas:<br />

achtergrondinfo, woordenschatoefeningen, opdrachten.<br />

Voor het eerst vindt de Week van de Franstalige Film plaats<br />

op drie locaties: 3-7 februari 2003 in Kinepolis Hasselt,<br />

10-14 februari in Kinepolis Leuven en in Kinepolis Brussel.<br />

U betaalt 5 euro per leerling. Per 20 leerlingen gaat één<br />

leerkracht gratis mee.<br />

Bent u leerkracht Frans? Kom dan proefkijken<br />

tijdens gratis <strong>voor</strong>stellingen op maandag 3 februari<br />

(Hasselt), maandag 10 februari (Leuven)<br />

en dinsdag 11 februari (Brussel), telkens om<br />

19 uur. Inschrijven <strong>voor</strong> deze <strong>voor</strong>stellingen doet u<br />

telefonisch bij Ann Knaepen – gsm 0479 84 37 50 <strong>of</strong> via<br />

ann.knaepen@belgacom.net. U ontvangt een schriftelijke<br />

bevestiging. Tijdens Film met <strong>Klasse</strong> krijgt u alvast een<br />

<strong>voor</strong>smaakje.<br />

Info: Week van de Franstalige Film: www.luc.ac.be/cttl.<br />

✁<br />

MET KLASSE NAAR DE BIOSCOOP<br />

❒ Ja, stuur mij een uitnodiging <strong>voor</strong> (omcirkel wat past)<br />

1 / 2 personen <strong>voor</strong> Film met <strong>Klasse</strong>. Mijn datum van<br />

<strong>voor</strong>keur is (geef twee <strong>voor</strong>keuren een cijfer: 1 is uw eerste<br />

keuze, 2 is uw tweede keuze; de organisatoren wijzen<br />

u één van beide datums toe):<br />

● woensdag 25 september (14.30 u.) in Kinepolis, Leuven<br />

● zaterdag 28 september (10 u.) in Metropolis, Antwerpen<br />

● zondag 29 september (10 u.) in Decascoop, Gent<br />

● woensdag 2 oktober (14.30 u.) in Kinepolis, Hasselt<br />

Naam:....................................................................................<br />

Stamboeknummer:.................................................................<br />

Volledig adres: ......................................................................<br />

..............................................................................................<br />

Ev. e-mailadres:.....................................................................<br />

School:..................................................................................<br />

Volledig adres: ......................................................................<br />

..............................................................................................<br />

Onderwijsniveau (omcirkel wat past):<br />

kleuter / lager / secundair / hoger<br />

Vak(ken): ...............................................................................<br />

Deze actie is gratis <strong>voor</strong> mezelf en vergezellende collega <strong>of</strong><br />

partner. Als ik word uitgenodigd, kom ik ook.<br />

Stuur deze originele bon volledig ingevuld en vóór 15 september<br />

naar Jekino-Films - Film met <strong>Klasse</strong> - Paleizenstraat<br />

112 - 1030 Brussel. Als u bij de gelukkigen bent, ontvangt u<br />

een uitnodiging per brief <strong>of</strong> via e-mail. Uw naam komt op een<br />

viplijst. Als u een uitnodiging ontvangt, komt u ook.

Verkeren kan je leren<br />

Gooi eindtermen de straat op �<br />

Van «Fietsiefi ets» <strong>voor</strong> kleuters en jonge kinderen tot<br />

«De taal van het gaspedaal» <strong>voor</strong> leerlingen van de derde<br />

graad secundair onderwijs: kant-en-klare lespakketten<br />

met handleidingen, video’s, transparanten, diskettes,<br />

cd-i’s <strong>of</strong> cd-roms, afgestemd op de eindtermen.<br />

Vlaamse Stichting Verkeerskunde - Bruul 101 - 2800<br />

Mechelen - tel. 015 44 65 50 - fax 015 44 65 59 -<br />

info@verkeerskunde.be - www.verkeerskunde.be<br />

Goede verkeersmanieren �<br />

De Cel Verkeerseducatie van het Belgisch Instituut<br />

<strong>voor</strong> de Verkeersveiligheid maakt lesmateriaal <strong>voor</strong> het<br />

basis- en secundair onderwijs. In de loop van september<br />

vindt de uitgebreide catalogus zijn weg naar alle scholen.<br />

Vraag ernaar!<br />

B.I.V.V. - Haachtsesteenweg 1405 - 1130 Brussel - tel. 02<br />

244 15 11 - fax 02 216 43 42 - info@bivv.be - www.bivv.be<br />

Schoolvervoerplan �<br />

Hoe leggen meer leerlingen veilig en wel het traject tussen<br />

school en thuis zelfstandig af? Een schoolvervoerplan kan<br />

zeker helpen. Langzaam Verkeer ontwierp een praktische<br />

handleiding en werkt samen met u maatregelen uit zodat<br />

veiligheid én milieubewustzijn gestimuleerd worden. Hou<br />

ook de schoolspaaractie tijdens de «Week van de Zachte<br />

Weggebruiker» in de gaten (basisscholen, mei 2003).<br />

Langzaam Verkeer - J.P. Minckelerstraat 43 a<br />

- 3000 Leuven - tel. 016 23 94 65 - fax 016 29 02 10 -<br />

LV@langzaamverkeer.be - www.langzaamverkeer.be<br />

Een week lang in vervoering �<br />

Van 22 tot 29 september staan alternatieve en milieuvriendelijke<br />

vervoermiddelen in de kijker dankzij «de<br />

Week van de Vervoering».<br />

KOMIMO vzw - Frère-Orbanlaan 570 - 9000 Gent - tel.<br />

09 223 86 12 - fax 09 223 97 29 - contact@komimo.be<br />

- www.komimo.be<br />

1 000 euro <strong>voor</strong> een<br />

kleinschalig project �<br />

De C&A-stichting geeft lokale verkeersprojecten fi nanciële<br />

ademruimte. Verenigingen die een plan uitwerken<br />

rond veilig verkeer, bij<strong>voor</strong>beeld rondom de plaatselijke<br />

school, kunnen tot 1 000 euro krijgen <strong>voor</strong> de uitvoering<br />

ervan. Aanvragen zijn welkom tot 15 december 2002.<br />

Meer info vindt u op www.c_and_a.com/befl /about/values/<br />

stichting.asp - C&A-Stichting - Jean Monnetlaan - 1804<br />

Vil<strong>voor</strong>de - tel. 02 257 69 01<br />

Verhef uw buur in de<br />

adelstand �<br />

Goede initiatieven verdienen weerklank. Kent u een<br />

persoon die het verschil gemaakt heeft op verkeersvlak,<br />

nomineer die dan <strong>voor</strong> de titel van «Ridder in het<br />

verkeer». Heldendaden hoeven het niet te zijn. Heeft uw<br />

genomineerde een ludieke actie gevoerd mét resultaat <strong>of</strong><br />

heeft die bijgedragen tot beter onderhouden fi etspaden:<br />

het kan allemaal. Kandidaturen moeten vóór 31 december<br />

2002 gestuurd worden naar:<br />

Veilig Verkeer Vlaanderen - Parklaan 3 - 3740 Bilzen - fax<br />

089 49 24 22 - meer info op tel. 089 41 73 50<br />

BTTB<br />

Word ambassadeur! �<br />

«Door en <strong>voor</strong> jongeren» is het motto van<br />

de Responsible Young Drivers. Zij willen<br />

gemotiveerde leerlingen van de derde<br />

graad secundair onderwijs opleiden zodat<br />

ze zelf 3 verkeerslessen kunnen geven<br />

aan leeftijdgenoten. Over het effect van<br />

vermoeidheid, alcohol en drugs op het<br />

rijgedrag bij<strong>voor</strong>beeld.<br />

R.Y.D. - Slachthuislaan 30 bus 2 - 1000 Brussel<br />

- tel. 02 513 57 79 - fax 02 502 43 50<br />

- info@ryd.be - www.ryd.be<br />

Verkeerswaaier �<br />

Kleuters en jonge kinderen wandelen in<br />

groep en begeleid door een volwassene<br />

naar school, een grondige controle van<br />

de fi etsen, een gemachtigde opzichter aan<br />

de oversteekplaatsen... Verkeersprojecten<br />

hoeven niet altijd ingewikkeld te zijn, een<br />

school kan met vereende krachten al heel<br />

wat realiseren. Goede ideeën en gegevens<br />

over de verenigingen die daarbij kunnen<br />

helpen, staan in de «Verkeerswaaier».<br />

Meer info bij Vlaamse Infolijn - tel. 0800 302<br />

01 - www.verkeerskunde.be/verkeerswaaier/<br />

In vervoering �<br />

Het bordspel «In vervoering» kunt u met de hele klas<br />

spelen: de spelers krijgen op een fi ctief stadsplan een eigen<br />

wijk als vertrekpunt. Bij iedere ronde krijgt iedere groep een<br />

nieuwe bestemming. Welk effect hebben de verschillende<br />

wegen en vervoermiddelen op tijd en milieu? Dit educatieve<br />

spel is bedoeld <strong>voor</strong> kinderen van 10 tot 13 jaar.<br />

Centrum Informatieve Spelen - Naamsesteenweg 164 - 3001 Leuven<br />

- tel. 016 22 25 17 - fax 016 29 50 99 - Vaartstraat 14 - 3500<br />

Hasselt - cis@spelinfo.be - www.spelinfo.be<br />

Openbaar vervoer �<br />

Kinderen op een praktijkgerichte én speelse manier leren hoe<br />

ze de bus <strong>of</strong> de trein moeten nemen, is de doelstelling van het<br />

«Openbaar Vervoerspel» dat de Bond van Trein-, Tram- en<br />

Busgebruikers ontwikkeld heeft, speciaal <strong>voor</strong> de leerkrachten<br />

en leerlingen van de derde graad lager onderwijs.<br />

B.T.T.B. - H. Frère-Orbanlaan 570 - 9000 Gent - tel. 09 223 86<br />

12 - fax 09 233 97 29 - info@bttb.be - www.bttb.be<br />

Lees meer over mobiliteit van leerkrachten<br />

op p. 50 in dit nummer: «Van step tot BMW<br />

- Leraren naar school».<br />

VERKEERSPEDAGOGISCH INSTITUUT<br />

Samen uit, samen thuis ��<br />

Taxistop leerde ons carpoolend naar festivals te rijden<br />

<strong>of</strong> vakantiebestemmingen te bereiken. «Schoolpool»<br />

is een variant hiervan die zich richt op een publiek van<br />

studenten en (ouders van) scholieren. Wie een chauffeur<br />

<strong>of</strong> een passagier zoekt, wordt «gekoppeld» via de<br />

carpools<strong>of</strong>tware van Taxistop. De school moet zich wel eerst<br />

inschrijven. Het succes van de formule hangt af van de publiciteit<br />

<strong>voor</strong> het initiatief binnen de eigen schoolmuren.<br />

Taxistop - Maria Hendrikaplein 65 b - 9000 Gent - tel. 09 242 32<br />

01 - info@taxistop.be - www.taxistop.be<br />

U vindt de volledige wegcode op www.fedpol.be/<br />

nl.htm?home.htm~main <strong>of</strong> op wegcode.be/<br />

10/10 <strong>voor</strong> Antwerpse<br />

basisscholen �<br />

«Allen <strong>voor</strong> veiligheid, veiligheid <strong>voor</strong> allen» is het motto van<br />

de 10/10-actie die korte metten wil maken met de vicieuze cirkel<br />

die we dagelijks aan de schoolpoorten zien: ouders brengen<br />

hun kinderen per auto naar school omdat ze vinden dat het <strong>voor</strong><br />

hun kinderen te gevaarlijk wordt met al dat autoverkeer. Alleen<br />

<strong>voor</strong> Antwerpse basisscholen.<br />

Provincie Antwerpen - Kris Rockelé - tel. 03 240 65 03 -<br />

info@10op10.be - www.10op10.be<br />

De nieuwe Columbus �<br />

Een ontdekkingsreiziger neemt jonge tieners in de nieuwe<br />

verkeersbrochure van het Federaal Ministerie van Mobiliteit<br />

en Vervoer mee door de verkeersjungle. Vijfdejaars mogen<br />

hun verrekijker en telescoop alvast klaar leggen, want zij<br />

krijgen dit kijk- en leesvoer deze maand te verwerken.<br />

Federaal Ministerie van Mobiliteit en Vervoer - kabinet.durant<br />

@vici.fgov.be - vici.fgov.be<br />

100 gratis verkeersspelen �<br />

Fiets een rondje met een halve tennisbal op uw ho<strong>of</strong>d.<br />

Valt die er niet af, dan zijn uw stuurmanskunsten oké.<br />

Dit is slechts één van de opdrachten uit «Spelenderwijs<br />

Wegwijs» (Verkeerspedagogisch Instituut).<br />

Alle doe-opdrachten zijn afgestemd op leerlingen<br />

van de lagere school, <strong>voor</strong> iedere graad is er een<br />

aangepaste versie. Richt uw school een verkeersdag<br />

<strong>of</strong> -week in en stuurt u het programma naar<br />

het VPI, dan wint u misschien één van de 100<br />

gratis exemplaren.<br />

Verkeerspedagogisch Instituut vzw - Spinnersstraat<br />

29 - 8800 Roeselare - tel. en fax 051 21 04<br />

17 - info@verkeervpi.be - www.verkeervpi.be<br />

Doe de dode hoek �<br />

Laat maar eens een vrachtwagen de speelplaats<br />

oprijden. De «dode hoek» zal nog<br />

nooit zo concreet geweest zijn <strong>voor</strong> de<br />

leerlingen: na een theoretische les mogen<br />

ze plaatsnemen achter het stuur van een<br />

zoveeltonner terwijl hun klasgenoten in<br />

verspreide orde rechts van de vrachtwagen<br />

plaatsnemen. De Fietsersbond werkte dit<br />

lesproject uit <strong>voor</strong> de derde graad.<br />

Fietsersbond vzw - Boomgaardstraat 22<br />

bus 1 - 2600 Berchem - tel. 03 231 92 95<br />

- fax 03 231 45 79 - fi etsersbond@pi.be<br />

- www.fi etsersbond.be<br />

Te voet �<br />

Gebaseerd op haar scholenenquête van juni<br />

2002 ontwerpt ook de Voetgangersbeweging<br />

momenteel verkeerseducatieve projecten.<br />

Voetgangersbeweging vzw - Gasthuisstraat<br />

45 a - 3200 Aarschot - tel. 016 69 46 06<br />

- info@voetgangersbeweging.be - www.voetgan<br />

gersbeweging.be<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 17

(advertentie)

STUDIO VANDERSTEEN<br />

✁<br />

Dag van de Leerkracht �<br />

«Good teachers are essential for the effective functioning<br />

<strong>of</strong> education systems and for improving the quality <strong>of</strong><br />

learning processes.» Dat stond vorig jaar te lezen in<br />

een gezamenlijke boodschap van Unesco, ILO, UNDP<br />

en Unicef, n.a.v. «World Teachers’ Day» (5 oktober).<br />

Volgende maand is het weer zover: de «Dag van de<br />

Leerkracht» zal één dag lang alle Vlaamse leerkrachten<br />

fi guurlijk (letterlijk mag ook) in de bloemetjes zetten. In<br />

vele scholen organiseren ouders, leerlingen, directie <strong>of</strong><br />

collega’s dan een extraatje. Dit jaar, 5 oktober is inderdaad<br />

een zaterdag, zal u wat extra creatief moeten zijn (<strong>of</strong><br />

gewoon op vrijdag 4 oktober al feest vieren!).<br />

Hebt u een hoogst origineel idee?<br />

Mailen naar red.leerkrachten@klasse.be<br />

De ludieke les �<br />

«De ludieke les» is een gloednieuw (kort)stripverhaal in<br />

de Suske & Wiske-reeks met als onderwerp «verkeersveiligheid».<br />

Als u nu meteen naar een Standaard Boekhandel<br />

holt, let dan op aan de kruispunten! Dit verhaal is te koop<br />

als een speciale uitgave ten <strong>voor</strong>dele van het Levenslijn-<br />

Kinderfonds, dat precies dit jaar rond verkeersveiligheid<br />

werkt. U krijgt ook een reeks tips waardoor uw leerlingen<br />

zich veiliger in het verkeer voelen: «iedereen de pot op!»<br />

(de stilaan beroemde fi etshelm), tips rond de controle<br />

van de fi ets zelf, info rond autogordelgebruik, een aantal<br />

spelletjes en info over de gratis «Verkeerswaaier», (een<br />

folder met twaalf concrete ideeën om het verkeer kindvriendelijker<br />

te maken, <strong>voor</strong>al bedoeld <strong>voor</strong> leerlingen<br />

derde graad lager onderwijs).<br />

U kan het gewenste aantal exemplaren van «De ludieke<br />

les» bestellen met bijgaand bonnetje. Deze extra Suske &<br />

Wiske kost 3 euro. Wat later kan u uw bestelling afhalen<br />

in de dichtstbijzijnde Standaard Boekhandel.<br />

Meer info bij Levenslijn-Kinderfonds - Medialaan 1<br />

- 1800 Vil<strong>voor</strong>de - tel. 02 255 39 70 - fax 02 252 51 41 -<br />

info@levenslijn.be - www.levenslijnkinderfonds.be<br />

LUDIEKE LES OP SCHOOL<br />

❒ Ja, onze school wil aandacht besteden aan de<br />

verkeersveiligheid van onze leerlingen.<br />

Wij bestellen ………. ex. van de brochure «De ludieke les»<br />

aan 3 euro per ex.<br />

Naam van de school: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Tel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Naam contactpersoon (directie): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Stuur dit bonnetje volledig ingevuld naar Levenslijn-<br />

Kinderfonds - Medialaan 1 - 1800 Vil<strong>voor</strong>de - U kan<br />

uw bestelling afhalen in de dichtstbijzijnde Standaard<br />

Boekhandel<br />

In de watten �<br />

Op woensdag 13 november en zaterdag<br />

18 januari 2003 leggen de cultuur- en<br />

gemeenschapscentra van Vlaams-Brabant<br />

100 leerkrachten in de watten. Een «In de<br />

watten»-dag begint om 14 u. met een aantal<br />

«salons», mini<strong>voor</strong>stellingen, gekoppeld<br />

aan een gesprek met de artiest. De namen<br />

van de deelnemende artiesten blijven een<br />

verrassing. Voor meer actieve leerkrachten<br />

zijn er workshops. Na dit alles volgt een<br />

etentje én een avond<strong>voor</strong>stelling.<br />

Per school mogen twee leerkrachten<br />

deelnemen: liefst een enthousiast leerkracht<br />

met een «nog-niet-overtuigde-collega»,<br />

die tot nog toe weinig participeerde aan de<br />

culturele activiteiten van de school.<br />

Los van de «In de watten»-dag en speciaal<br />

<strong>voor</strong> het lager onderwijs zijn een Dansk<strong>of</strong>fer<br />

en een Theaterk<strong>of</strong>fer beschikbaar. «Vrij<br />

bewogen» (dansk<strong>of</strong>fer; 9-12-jarigen) zit<br />

boordevol tips en interessant materiaal<br />

om kinderen vertrouwd te maken met<br />

hedendaagse dans (creatie: Rasa, Gent).<br />

Meebewegen en zelf naar nieuwe vormen<br />

zoeken, hoort er ook bij. Omdat leerlingen<br />

vaak on<strong>voor</strong>bereid naar een <strong>voor</strong>stelling<br />

komen, bedacht kinderkunstencentrum<br />

Het Paleis de Theaterk<strong>of</strong>fer (vanaf 6 jaar).<br />

De nadruk ligt op het spel: uw leerlingen<br />

kruipen in de huid van acteur, regisseur,<br />

kaartjesverkoper enz. Uitgangspunt van deze<br />

leuke visie op theatercodes is «We zijn al<br />

lang begonnen, maar nu begint het echt»<br />

(Joke Van Leeuwen). De huurprijs van deze<br />

k<strong>of</strong>fers bedraagt 25 euro.<br />

Op maandagen 16 (CC Ternat; 20 u.) en<br />

23 september (CC Overijse; 20 u.) toont<br />

Pascale Boone hoe u in de klas aan de slag<br />

kan met de dansk<strong>of</strong>fer. De toegang is gratis;<br />

reserveren is verplicht op tel. 016 26 76 04.<br />

Meer info over beide initiatieven bij Applaus<br />

(Vlabra’ccent) - Sanne Vanautgaerden - Diestsesteenweg<br />

52 - 3010 Leuven - tel. 016 26 76 04<br />

- www.applaus.be<br />

Tips tappen uit de dansk<strong>of</strong>fer.<br />

Pieter Embrechts �<br />

Acht muzikanten en één zanger-verteller, Pieter Embrechts,<br />

brengen «een eigenzinnig, origineel, lyrisch,<br />

komisch, vurig en ontroerend qu’on sert théatral. Muziek<br />

en geschrijf, recht uit mijn lijf!»<br />

Pieter Embrechts (De Kakkewieten, El Tattoo del Tigre,<br />

het Peulengaleis, De Rederijkers…) onthult zijn inspiratiebronnen:<br />

Herzberg, Gezelle, ‘t Ho<strong>of</strong>t, Cortazar, Canetti en<br />

natuurlijk Brel. De «Blazers zonder Bläzers» vormen daarbij<br />

een sterke ruggesteun.<br />

Exclusief <strong>voor</strong> Canon Cultuurcel speelt Embrechts de laatste<br />

twee concerten van deze tournee op de «Canon Cultuuravonden»<br />

in de Singel (Antwerpen). Wie er op 1 <strong>of</strong> 2 oktober<br />

(telkens om 20 u.) wil bij zijn, kan vanaf maandag 16 september<br />

rechtstreeks bij de Singel reserveren (tel. 03 248 28 28; max.<br />

2 tickets per beller). Per avond zijn 400 gratis zitjes beschikbaar<br />

<strong>voor</strong> leerkrachten (en hun partner <strong>of</strong> collega). U krijgt de<br />

kaarten (met routebeschrijving) thuisgestuurd. Tegelijk zullen<br />

evenveel leerlingen (vanaf 16 jaar) de <strong>voor</strong>stelling bijwonen. Zij<br />

vinden alle info in de eerste Maks! van het nieuwe schooljaar<br />

(verschijnt rond 18 september). Let wel: dit zijn géén school<strong>voor</strong>stellingen,<br />

uw leerlingen moeten individueel inschrijven<br />

met de bon in Maks!.<br />

Reservaties bij de Singel - tel. 03 248 28 28 - meer info bij Canon<br />

Cultuurcel - tel. 02 553 96 63<br />

RASA VZW<br />

PIETER EMBRECHTS / GARIFUNA<br />

Muziek en geschrijf,<br />

recht uit zijn lijf<br />

Taalunie-Onderwijs<br />

prijs 2002 �<br />

Alle basisscholen kunnen dingen naar de Taalunie-Onderwijsprijs<br />

2002 <strong>voor</strong> «projecten <strong>of</strong><br />

scholen die zich op vernieuwende én doeltreffende<br />

wijze onderscheiden bij het onderwijs<br />

in en van de Nederlandse taal». Projecten<br />

rond taalvaardigheid; projecten rond integratie<br />

van verschillende (deel)vaardigheden<br />

(bv. integratie van allochtone en autochtone<br />

leerlingen); tutorsystemen om leerlingen te<br />

ondersteunen… Het project kan didactisch<br />

<strong>of</strong> organisatorisch zijn, moet lopen over<br />

verschillende leerkrachten, vakken,<br />

leerjaren, moet zichtbare positieve gevolgen<br />

hebben en is in andere scholen<br />

toepasbaar.<br />

Een jury selecteert vijf scholen. Die<br />

scholen/projecten krijgen media-aandacht,<br />

een beschrijving op de website<br />

van de Taalunie enz. Hun projecten worden<br />

vastgelegd op een video die <strong>voor</strong> alle<br />

belangstellenden beschikbaar zal zijn. De<br />

uiteindelijke winnaar krijgt 8 000 euro.<br />

U kan uw project indienen tot en met 30<br />

september.<br />

Meer info, inschrijvingsformulier en inschrijvingen<br />

bij Nederlandse Taalunie - postbus<br />

10959 - 2501 HN Den Haag - Nederland - tel.<br />

00 31 70 346 95 48 - secr@ntu.nl - info en een<br />

inschrijvingsformulier op www.taalunie.org/<br />

onderwijsprijs<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 19

(advertentie)<br />

(advertentie)

✁<br />

Met <strong>Klasse</strong> naar Afrika �<br />

Wil u meteen wat ritme in het schooljaar brengen,<br />

waarom dan niet de drums bovenhalen? Naast het aanbod<br />

<strong>voor</strong> het basisonderwijs heeft het Afrikamuseum in<br />

Tervuren drie nieuwe ateliers <strong>voor</strong> jongeren (secundair<br />

onderwijs) op poten gezet. Uw leerlingen kunnen in de<br />

huid kruipen van een Afrikaanse boer, zich inwijden in<br />

de magische rituelen en kennismaken met de Afrikaanse<br />

djemberitmes.<br />

Wil u zo’n atelier zelf eerst uitproberen? En er meteen een<br />

gezinsuitstap van maken? Tijdens het weekend van 19<br />

en 20 oktober kunnen 250 leerkrachten secundair<br />

onderwijs gratis kennismaken met de drie ateliers.<br />

Vergezellende gezinsleden bezoeken gratis het Afrikamuseum.<br />

Aan het eind krijgt u een infobrochure mee.<br />

Dit zijn de ateliers:<br />

1.«Groene Aarde»: Via simulaties en opdrachten krijgen<br />

uw leerlingen een globaal ecologisch, sociaal en<br />

economisch perspectief op de Afrikaanse landbouw. Invalshoek:<br />

de concrete situatie van een landbouwgezin in<br />

Tanzania. Verbouwen leerlingen meer rijst dan zij?<br />

2.«Oog in Oog»: Hoe denken wij, Belgen, over Afrika<br />

en Afrikanen? Met zijn koloniale verleden is het Afrikamuseum<br />

goed geplaatst om historische <strong>voor</strong>stellingen<br />

en <strong>voor</strong>oordelen aan de tand te voelen. Maak u klaar<br />

<strong>voor</strong> het debat.<br />

3.«Sprekende Ritmes»: Een boeiende rondleiding van<br />

tamtam tot djembe. En vervolgens zelf aan de slag op<br />

de djembe. Wie voelt de beat?<br />

Interesse? Stuur de originele bon volledig ingevuld en<br />

<strong>voor</strong> 30 september naar Leen Laes - Educatieve Dienst<br />

- Museum <strong>voor</strong> Midden-Afrika - Leuvensesteenweg 13<br />

- 3080 Tervuren. 250 leerkrachten krijgen ten laatste op<br />

10 oktober een persoonlijke uitnodiging toegestuurd.<br />

Info: Leen Laes - tel. 02 769 52 11 - fax 02 769 56 38<br />

MUSEUM VOOR MIDDEN-AFRIKA<br />

GRATIS NAAR AFRIKA<br />

❒ Ja, ik wil graag kennismaken met de Afrikaanse<br />

ateliers.<br />

Ik kom op (omcirkel wat past) 19 / 20 oktober om (omcirkel<br />

wat past) 10 / 13 uur.<br />

Ik breng ….. (vul in, max. 5) eigen gezinsleden mee, die<br />

gratis en zelfstandig het museum kunnen bezoeken.<br />

Ik wil deelnemen aan de volgende workshop (duid aan):<br />

❍ Groene Aarde<br />

❍ Oog in Oog<br />

❍ Sprekende Ritmes<br />

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Stamboeknummer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Volledig adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Vak(ken): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

Stuur de originele bon volledig ingevuld en vóór 30<br />

september naar Leen Laes - Educatieve Dienst - Museum<br />

<strong>voor</strong> Midden-Afrika - Leuvensesteenweg 13 - 3080<br />

Tervuren. Deze actie is volledig gratis. Als u wordt<br />

uitgenodigd, komt u ook.<br />

MUSEUM VOOR MIDDEN-AFRIKA<br />

Zone Orfeo �<br />

De Orfeo-mythe als inhoudelijk uitgangspunt<br />

kruisen met de opera’s en madrigalen<br />

van Claudio Monteverdi als muzikale inspiratiebron?<br />

Het resultaat is «zone Orfeo» een<br />

jongerenopera door Muziektheater Transparant.<br />

De opera is trouwens het resultaat<br />

van een tweedelig zomers repetitieproces<br />

met jonge zangers en instrumentalisten.<br />

Tijdens die sessies werkten zij aan hún,<br />

eigen(tijdse) versie van deze stevige brok<br />

Italiaanse barok. Jan Van Outryve tekent<br />

<strong>voor</strong> de muzikale leiding, Wouter Van Looy<br />

<strong>voor</strong> de regie en Jo-An Lauwaert <strong>voor</strong> de<br />

choreografi e.<br />

U kan het resultaat zien op zondag 15 september<br />

om 20 u. in de Vlaamse Opera Gent.<br />

Vroege vogels kunnen zelfs (vanaf 19.15<br />

u.) een extraatje meepikken: leerlingen van<br />

het Sint-Janscollege Sint-Amandsberg<br />

verzorgen dan een optreden met renaissancedans<br />

(gekostumeerd met het resultaat van<br />

een workshop kostuums maken en kragen<br />

naaien, eerder die dag).<br />

Tickets kosten van 6 tot 12 euro. Voor<br />

leerkrachten die mailen naar jschreibers@<br />

vlaamseopera.be (én het mooie renaissancewoord<br />

«<strong>Klasse</strong>» laten vallen) liggen 50 x<br />

2 vrijkaarten klaar.<br />

Meer info en reservaties bij Vlaamse Opera Gent<br />

- Josephine Schreibers - Schouwburgstraat 3 -<br />

9000 Gent - tel. 09 225 24 25 - jschreibers@<br />

vlaamseopera.be - www.vlaamseopera.be<br />

Hoe denken wij, Belgen,<br />

over Afrika en Afrikanen?<br />

Gelijke-onderwijskansen �<br />

Bij de start van het nieuwe schooljaar bent u alvast uitgenodigd<br />

<strong>voor</strong> een reeks introductiedagen over het nieuwe gelijke-onderwijskansenbeleid<br />

(GOK). De kennismaking is <strong>voor</strong>al bedoeld <strong>voor</strong><br />

leerkrachten en directies van scholen die weinig <strong>of</strong> geen ervaring<br />

hebben met het onderwijs<strong>voor</strong>rangsbeleid <strong>of</strong> het zorgverbredingsbeleid.<br />

Steunpunt NT2, Steunpunt Intercultureel Onderwijs<br />

(ICO) en Expertisecentrum <strong>voor</strong> Ervaringsgericht Onderwijs<br />

(ECEGO) werken mee aan deze introductiedagen. Elke dag bestaat<br />

uit een algemene <strong>voor</strong>stelling van het GOK-beleid (9.30-12.30<br />

u.) en drie gelijktijdige, thematische sessies (13.30-16 u.). Elke<br />

school mag max. drie deelnemers inschrijven.<br />

De introductiedagen <strong>voor</strong> het basisonderwijs vinden plaats in<br />

Antwerpen (17/9), Gent (19/9) en Leopoldsburg (24/9). Aan de<br />

sessies <strong>voor</strong> het secundair onderwijs kunnen enkel nog supersnelle<br />

reageerders deelnemen: Gent (10/9) en Antwerpen(11/9).<br />

Meer info en inschrijvingen op www.vlor.be<br />

EUROPEAN SPACE AGENCY<br />

Leerlingen spreken met Frank De<br />

Winne in de ruimte<br />

One big step for Frank… �<br />

Vlieg met Frank De Winne mee naar het Internationaal Ruimtestation<br />

(ISS). De wedstrijd «Breng ruimte in je klas met onze kosmonaut<br />

Frank De Winne» is bedoeld <strong>voor</strong> leerlingen derde graad lager<br />

onderwijs. Op www.eurospacecenter.be staat een reeks eenvoudige<br />

vragen en een antwoordformulier (slechts één formulier per klas).<br />

Bovendien schrijft u met uw klas een origineel briefje aan Frank De<br />

Winne. Per provincie winnen twee klassen een vijfdaagse ruimteklas<br />

in het Euro Space Center Redu. De antwoorden (en de brief) moeten<br />

binnen zijn vóór 22 oktober, op onderstaand adres.<br />

De «Euro Space Contest 2002 Astronaut Frank De Winne»<br />

(leerlingen secundair onderwijs) is wat moeilijker (www.<br />

eurospacecenter.be), maar u vindt alle antwoorden op internet. Een<br />

kijkje nemen op www.esa.int, de <strong>of</strong>fi ciële site van het Europees<br />

Ruimtevaart Agentschap, zal u een eind op weg helpen. Twee<br />

klassen van 20 leerlingen winnen een driedaagse ruimteklas<br />

in het Euro Space Center van Redu, tijdens de vlucht van De<br />

Winne, waarschijnlijk van 23 tot 25 oktober. Eén leerling uit<br />

elke klas zal rechtstreeks kunnen spreken met Frank De Winne.<br />

De antwoorden moeten binnen zijn vóór 5 oktober, liefst via<br />

mail naar euro.space.foundation@skynet.be.<br />

Meer info over deze wedstrijden op www.eurospacecenter.be <strong>of</strong><br />

bij Euro Space Foundation vzw - Montoyerstraat 1/4 - 1000<br />

Brussel - tel. en fax 02 356 98 89 - goossens.eurospace@<br />

skynet.be<br />

Meer info over de vlucht van Frank De Winne op<br />

www.esa.int/export/esaHS/<br />

Gratis concert �<br />

Een mooie tekening is al voldoende om met uw<br />

hele klas gratis naar een concert te gaan. Doe mee<br />

aan de tekenwedstrijd van Jeugd en Muziek Orkest<br />

Antwerpen (JMOA), dat zijn 40ste verjaardag<br />

viert. Laat uw leerlingen een tekening (A4formaat)<br />

maken waarin ze het thema «muziek»<br />

zo mooi en origineel mogelijk weergeven. Op<br />

de achterkant van de tekening vermelden ze<br />

hun naam en leeftijd, klas, klasleraar en de<br />

volledige naam en adres van hun school. De<br />

deadline is 10 oktober. Een jury kiest een<br />

winnaar in de categorie 6-8 jaar en een in<br />

de categorie 9-12 jaar. Ten laatste op 16<br />

oktober verneemt u <strong>of</strong> uw klas gratis kan<br />

naar «Het hele leven zit erin» (van Kaat<br />

Vrancken, met verteller Ilse Van Hoecke,<br />

muziek van Sjostakovitsj en vertolkt door<br />

JMOA o.l.v. Ivo Venkov, regie door Maria<br />

Ickx). De <strong>voor</strong>stellingen van dit muzikale<br />

verhaal <strong>voor</strong> kinderen (en volwassenen)<br />

van 6 tot 106 jaar vinden plaats op 10<br />

november om 11 en 15 uur in de Blauwe<br />

Zaal van deSingel in Antwerpen.<br />

Tickets kosten 4 euro per leerling (minstens<br />

15 leerlingen). Familie en vrienden<br />

mogen mee aan dezelfde prijs. Per 15<br />

concertgangers krijgt één leerkracht gratis<br />

toegang. Reserveren is verplicht. Op het<br />

concert zelf moet u zich met de hele groep<br />

aanmelden.<br />

Info, wedstrijdadres en reservaties: Maria Ickx<br />

- Ysselaarlaan 83 - 2630 Aartselaar - tel. en fax<br />

03 877 13 27 - ickxmaria@hotmail.com<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 21

(advertentie)<br />

(advertentie)

<strong>Klasse</strong>-service �<br />

Nederlandstalige leerkracht<br />

gezocht<br />

«Franstalige school zoekt Nederlandstalige leerkracht».<br />

Juist, dat kan. Op de École Primaire du Sacré-Coeur<br />

(Charleroi) kunnen de leerlingen immers vanaf het eerste<br />

leerjaar 16 uur per week les in het Nederlands krijgen.<br />

Meer info en kandidaturen bij École Primaire du Sacré-Coeur<br />

- Philippe Wautelet, directeur <strong>of</strong> Nathalie Breels (Vlaamse<br />

leerkracht verbonden aan de school) - boulevard Audent 58<br />

- 6000 Charleroi - tel. 071 23 10 79 <strong>of</strong> 0477 55 36 44 (in ‘t<br />

Frans) <strong>of</strong> 071 78 19 92 (Nathalie Breels)<br />

Veilig <strong>voor</strong> een prikje<br />

«Hepatitis B anders bekeken» is een sensibiliseringsén<br />

vaccinatiecampagne <strong>voor</strong> 16-18-jarigen in de<br />

provincie Vlaams-Brabant. Het tweede prikje krijgen<br />

ze zelfs gratis.<br />

Provincie Vlaams-Brabant - dienst Welzijn en Gezondheid<br />

- tel. 016 26 73 30<br />

Leven in de gevangenis<br />

Collega Hilde Deketelaere geeft al tien jaar lang elke week<br />

les aan een wisselend groepje jonge gevangenen in de<br />

Hulpgevangenis Leuven. Vanuit deze ervaring geeft ze nu<br />

ook lezingen <strong>voor</strong> leerlingen secundair onderwijs over het<br />

gevangenisleven, jongeren in de gevangenis enz.<br />

Meer info bij Hilde Deketelaere - Gloriantlaan 5 - 3060 Bertem<br />

- tel. 016 48 80 80 - w.van.hoorick@pandora.be<br />

Oren en pennen gezocht<br />

Luisterende oren en vloeiende pennen zijn meer dan welkom<br />

bij Kinder- en Jongerentelefoon Vlaanderen. Mensen<br />

met een hart <strong>voor</strong> kinderen, die kinderen met hun verhaal<br />

serieus nemen, die zo’n 15 uur per maand tijd kunnen<br />

vrijmaken om te luisteren (Brussel, Antwerpen, Gent,<br />

Brugge, Hasselt) <strong>of</strong> te schrijven (Mechelen, antwoorden<br />

op brieven en mails). Interne vorming, begeleiding en<br />

ondersteuning zijn vanzelfsprekend aanwezig.<br />

Meer info en kandidaturen bij Kinder- en Jongerentelefoon<br />

Vlaanderen - tel. 02 534 37 43 - info@kjt.org - www.kjt.org.<br />

Schoolmateriaal<br />

Allerlei schoolmateriaal, boekentassen enz. zijn welkom<br />

bij de dichtstbijzijnde Oxfam-Wereldwinkel <strong>of</strong><br />

Oxfam-Solidariteitswinkel. Oxfam stuurt het materiaal<br />

naar landen en regio’s waar normaal onderwijs in het<br />

gedrang komt.<br />

Meer info: tel. 02 501 67 40 - katia.nouten@oxfamsol.be<br />

- www.oxfamsol.be<br />

Kunst in zicht �<br />

Hoe leerkrachten extra in de watten leggen opdat ze<br />

zelf met kunst aan de slag gaan in hun klas. U kan ze<br />

bij<strong>voor</strong>beeld «Adrenaline» geven, een stevig shot actieve<br />

kunsteducatie. Dit is een reeks navormingssessies die<br />

de methodes van muzische disciplines koppelen aan een<br />

cultureel aanbod. De reeks bestaat uit zes artistieke evenementen<br />

met daarbij telkens een werksessie o.l.v. kunstdocenten.<br />

De eerste (maandelijkse) sessie vindt plaats<br />

op 26 september (<strong>voor</strong>stelling «Swollip») en 1 oktober<br />

(workshop o.l.v. Alexander Baervoets). Deelnemen kost<br />

80 euro (zes <strong>voor</strong>stellingen en zes workshops).<br />

Voort organiseert «Kunst in Zicht» ook drie «Dialoogavonden»<br />

(3/10, 5/12 en 17/3/2003) waarbij een groep<br />

leerkrachten met een spreker dialogeert over kunst en<br />

vervolgens een <strong>voor</strong>stelling bijwoont. Deze avonden zijn<br />

gratis (max. 20 deelnemers per avond).<br />

Kunst in Zicht - Warandestraat 42 - 2300 Turnhout - tel. 014<br />

47 21 56 - kiz@warande.be - www.kunstinzicht.be<br />

Alles wat u ooit wou weten over… donjons<br />

(nee, niet die van Miami Vice!).<br />

FOTO’S EDUCATIEF THEATER ANTWERPEN<br />

Neen, ik rook niet!<br />

Bart heeft de junkieblues<br />

Zoektocht naar liefde en geborgenheid<br />

DIENST VOOR TOERISME SCHERPENHEUVEL-ZICHEM<br />

Huizen in torens �<br />

Hebt u het in september over huizen, de middeleeuwen,<br />

donjons <strong>of</strong> pakweg symbolen? Zoekt u een<br />

aanbod <strong>voor</strong> scholen naar aanleiding van «Open Monumentendag<br />

Vlaanderen 2002»? Wat <strong>voor</strong> merkwaardig<br />

bouwwerk is een donjon en waarom werden ze gebouwd?<br />

Tot 22 september kan u met uw leerlingen naar de speciale<br />

tentoonstelling «Huizen in torens». Plaats van afspraak is<br />

de Zichemse Maagdentoren, meer dan 600 jaar oud en één<br />

van de best bewaarde donjons van Vlaanderen. Zowel <strong>voor</strong><br />

het basis- als <strong>voor</strong> het secundair onderwijs zijn er speciale<br />

rondleidingen met gids. Een brochure helpt u om dit bezoek<br />

<strong>voor</strong> te bereiden <strong>of</strong> na te bespreken in de klas. Kinderen van<br />

het lager onderwijs bezoeken de toren met de «Monumentenkijkwijzer».<br />

U kan ook een bewegwijzerde wandeling maken<br />

van de Barokgang naar de Maagdentoren (3 km). Borden geven<br />

duiding bij de historische gebouwen langs het parcours.<br />

De tentoonstelling is alle dagen open, behalve maandag en vrijdag,<br />

van 14 tot 18 u. (<strong>of</strong> groepsbezoek op aanvraag) - kostprijs:<br />

62 euro (toegang en vergoeding gids inbegrepen) <strong>of</strong> 2,5 euro<br />

per persoon (zonder gids); de brochure kost 8 euro.<br />

Dienst <strong>voor</strong> Toerisme Scherpenheuvel-Zichem - Basilieklaan 16<br />

- 3270 Scherpenheuvel-Zichem - tel. 013 77 20 81 - fax 013 78 25<br />

54 - toerisme.scherpenheuvel-zichem@pi.be<br />

Gratis op jeugdtheaterprospectie?<br />

Doen!<br />

500 gratis theaterzitjes �<br />

�«Jij rookt toch ook?» (derde graad lager onderwijs<br />

en eerste graad secundair onderwijs): «neen» zeggen<br />

kan een bewijs van sterkte zijn, een sigaret opsteken<br />

een teken van zwakte. Gratis promotie<strong>voor</strong>stelling<br />

op woensdag 25 september om 20.30 u.<br />

�«Pestkop» (8-11-jarigen) verhaalt hoe betrekkelijk<br />

onschuldige plagerijen soms uitmonden in<br />

verregaande pestpraktijken. Gratis promotie<strong>voor</strong>stelling<br />

op vrijdag 4 oktober om 19.30 u.<br />

�«Bobbel» (6-10-jarigen) is theater <strong>voor</strong><br />

kinderen over <strong>voor</strong>oordelen en discriminatie.<br />

Gratis promotie<strong>voor</strong>stelling op vrijdag 4<br />

oktober om 21 u.<br />

�«Junkieblues» (vanaf 15 jaar) toont hoe<br />

een doodgewone, levenslustige jongen<br />

zich in nesten werkt en daardoor, langzaam<br />

maar zeker afstevent op een verslaving aan<br />

harddrugs. Gratis promotie<strong>voor</strong>stelling op<br />

woensdag 16 oktober om 19.30 u.<br />

�«Vuil spel» (vanaf 16 jaar) gaat over<br />

geweld dat vaak niet als dusdanig wordt<br />

herkend. Geweld van ouders tegen hun<br />

kinderen, partners <strong>of</strong> vrienden onder elkaar,<br />

leerkrachten tegen hun leerlingen…<br />

Gratis promotie<strong>voor</strong>stelling op woensdag<br />

16 oktober om 21 u.<br />

Alle <strong>voor</strong>stellingen vinden plaats in de<br />

Zwarte Zaal van het Fakkeltheater - Reyndersstraat<br />

7 - 2000 Antwerpen (vlakbij<br />

de Groenplaats). U moet wel <strong>voor</strong>af uw<br />

plaatsen reserveren (max. vier per school<br />

per <strong>voor</strong>stelling) bij Denise Machiels op<br />

tel. 03 233 15 88. Al deze producties zijn<br />

trouwens dit schooljaar beschikbaar <strong>voor</strong><br />

school<strong>voor</strong>stellingen.<br />

Meer info en reservaties bij Educatief Theater<br />

Antwerpen - tel. 03 233 15 88 -<br />

info@educatieftheaterantwerpen.be -<br />

www.educatieftheaterantwerpen.be<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 23

(advertentie)<br />

(advertentie)

De greep der koningen �<br />

Theater over theater over theater. Een gezelschap zal binnenkort<br />

«Escuriaal» van Michel De Ghelderode brengen.<br />

André is de steracteur van het gezelschap, tweelingbroer<br />

Lode helpt wat achter de coulissen. Tussen de broers<br />

ontwikkelen zich dezelfde thema’s als tussen de nar en<br />

de koning: macht en dienstbaarheid die omgekeerd worden<br />

in afhankelijkheid en onmisbaarheid. Enkele weken<br />

<strong>voor</strong> de première wordt André ziek en moet Lode zijn rol<br />

overnemen. U volgt de extra repetities, waarbij de acteurs<br />

commentaar geven bij het stuk, de auteur en zijn werk.<br />

De Theaterfactorij brengt met «De greep der koningen<br />

- een vlijmscherpe afrekening» postmodern theater <strong>voor</strong><br />

leerlingen van de derde graad secundair onderwijs. Een<br />

pedagogisch dossier (<strong>voor</strong> leerkrachten én leerlingen)<br />

is gratis verkrijgbaar.<br />

Op vrijdag 18 oktober (Reynaerttheater Malpertuus, Leuven,<br />

20 u.) en maandag 21 oktober (Theater De Illusie,<br />

Oostende, 20 u.) zijn er twee presentatie<strong>voor</strong>stellingen.<br />

U kan hier<strong>voor</strong> gratis reserveren (met vermelding van<br />

«<strong>Klasse</strong>») op tel. 016 40 45 20.<br />

Meer info bij De Theaterfactorij - p/a Herendreef 1 - 3001<br />

Heverlee - tel. 016 40 45 20 - detheaterfactorij@hotmail.com<br />

- home.tiscalinet.be/theaterfactorij/<br />

Fort 4 (Mortsel) is één van bijna dertig locaties<br />

van het «Burchten- en Fortenweekend».<br />

Burchten en forten �<br />

Op zaterdag 28 en zondag 29 september kan u meer<br />

dan dertig hoogtepunten van vestingbouw ontdekken<br />

in Vlaanderen, maar ook in Wallonië en Nederland.<br />

Twee dagen lang zijn er exclusieve rondleidingen,<br />

wandelingen, lezingen, tentoonstellingen, concerten…<br />

Enkele versterkingen zijn <strong>voor</strong> het eerst én uitzonderlijk<br />

te bezoeken. Het boek «Burchten en forten en andere<br />

versterkingen in Vlaanderen» (red.: pr<strong>of</strong>. Luc de Vos,<br />

Koninklijke Militaire School; winkelprijs 13,50 euro) is<br />

daarenboven in de deelnemingsprijs inbegrepen.<br />

Een deelnemingspakket kost (in <strong>voor</strong>verkoop) 14,50 euro<br />

(11,50 euro <strong>voor</strong> Davidsfonds- en Knack-club-leden).<br />

Het pakket bestaat uit twee badges (gelden als toegangsbewijs),<br />

het boek en een programmabrochure (ook op<br />

www.davidsfonds.be). Een losse badge (één persoon,<br />

zonder boek) kost 7,50 euro in <strong>voor</strong>verkoop (6 euro <strong>voor</strong><br />

Davidsfonds- en Knack-club-leden). Kinderen tot 12 jaar<br />

nemen gratis deel. Vooraf inschrijven is aangeraden en<br />

kan tot vrijdag 13 september op www.davidsfonds.be. Tijdens<br />

het weekend zelf kan u inschrijven op elke locatie. U<br />

betaalt dan wel 17,50 euro (14,50 euro <strong>voor</strong> Davidsfonds-<br />

en Knack-club-leden) <strong>voor</strong> het tweepersoonspakket en 9<br />

euro (7,50 euro <strong>voor</strong> Davidsfonds- en Knack-club-leden)<br />

<strong>voor</strong> een losse badge. Tip: zaterdag 28 september is<br />

Trein-Tram-Busdag: wie op die dag een tweepersoonspakket<br />

<strong>of</strong> losse badge koopt, krijgt op vertoon van zijn<br />

Trein-Tram-Buskaart dezelfde kortingen.<br />

Het Burchten- en Fortenweekend is een initiatief van<br />

Davidsfonds, met steun van KBC, Knack, Radio 2 en<br />

de Simon-Stevinstichting.<br />

Meer info, promotiefolder en inschrijvingen: Davidsfonds<br />

- Blijde-Inkomststraat 79-81 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06<br />

00 - burchten@davidsfonds.be - www.davidsfonds.be<br />

STAD MORTSEL<br />

DE THEATERFACTORIJ<br />

Over de nar die koning wordt en de<br />

koning die nar blijft.<br />

KBIN-BMM<br />

Met Gijs en Lise<br />

naar Parijs �<br />

«Gijs en Lise. Zakenreis» is het vierde deel uit de<br />

serie van Bart Demyttenaere en Wouter Kersbergen. Om<br />

dit te vieren organiseert Standaard Uitgeverij een grote<br />

scholenwedstrijd: de «Thalys-wedstrijd» mét leuke prijzen<br />

<strong>voor</strong> het derde en het vierde leerjaar. De deelnemers krijgen<br />

de tekst van het eerste ho<strong>of</strong>dstuk (Huiswerk) van het Gijs<br />

en Lise-boek «Thuis» en maken hierbij (met de hele klas)<br />

passende illustraties. Die tekeningen bezorgt u ten laatste op<br />

11 oktober bij Standaard Uitgeverij.<br />

Illustrator Gerd Stoop, de auteurs en de uitgever kiezen samen<br />

de winnende klas, die op donderdag 7 november een «echte»<br />

zakenreis naar Parijs maakt (in Comfort 1, met «zakenlunch»,<br />

boekenpakket <strong>voor</strong> de hele klas en individuele prijzen <strong>voor</strong><br />

elke leerling; dankzij wedstrijdsponsor Thalys). De tweede<br />

prijs bestaat uit twee Gijs en Lise-boeken <strong>voor</strong> elke leerling<br />

plus de hele reeks <strong>voor</strong> de schoolbibliotheek. De derde prijs<br />

is het gewicht van de leerkracht in boeken. Bovendien krijgen<br />

de drie klassen hun bekroonde illustratie terug, ingekaderd én<br />

gesigneerd door de auteurs en de illustrator.<br />

Stuur meteen een kaartje met uw naam, klas en aantal leerlingen,<br />

plus alle contactgegevens van uw school (naam, adres, tel. enz.)<br />

naar Standaard Uitgeverij - Jongerenafdeling - Belgiëlei 147A<br />

- 2018 Antwerpen - meer info via ann.vaneemeren@standaard.com.<br />

U krijgt dan meteen het ho<strong>of</strong>dstuk toegestuurd.<br />

De Thalys staat alvast klaar om<br />

met jullie naar Parijs te gaan.<br />

Stuur een S.O.S. <strong>voor</strong> de bescherming<br />

van onze zeeën.<br />

Logo <strong>voor</strong> eerlijke producten �<br />

Leerlingen van het vierde en vijfde leerjaar kunnen een logo<br />

ontwerpen dat als Belgisch keurmerk moet dienen <strong>voor</strong> «eerlijke<br />

producten». Dat betekent dat de producten op sociaal vlak proper<br />

en eerlijk zijn: niet het resultaat van dwangarbeid, kinderarbeid <strong>of</strong><br />

discriminatie en met erkenning van de vakbonden. Ongeveer één<br />

op zes kinderen tussen 5 en 17 jaar, naar schatting 250 miljoen<br />

kinderen in de wereld, moet werken, in een fabriek <strong>of</strong> op het veld.<br />

Vaak 12 uur per dag, soms langer. Met een sociaal label wil de Belgische<br />

regering eerlijke handel en propere producten stimuleren.<br />

Deelnemen aan de wedstrijd is een pedagogisch proces.<br />

Een video geeft kinderen een beeld waarover het gaat, met<br />

commentaren van Marc De Bel. Een zestal gedetailleerde<br />

informatiefi ches geven achtergrondinformatie. Een fi che <strong>voor</strong><br />

de kinderen vertelt het verhaal van Laerte (14) die houtskool<br />

maakt <strong>of</strong> Sari (12) die kleine stukjes in uurwerken monteert.<br />

Alle ontwerpen <strong>voor</strong> het logo van het sociaal label moeten binnen<br />

zijn vóór 4 oktober (één tekening per klas). De selectie gebeurt<br />

door een jury met communicatiedeskundigen en grafi ci.<br />

De winnende klas krijgt een prijs ter waarde van 1 000 euro.<br />

De gratis video en fi ches kan u aanvragen op het tel. 02 506 50 98<br />

- Jocelyne.Vanrokeghem@Cab.Picque.fed.be (vermeld duidelijk uw<br />

naam en alle adresgegevens van de school).<br />

STANDAARD UITGEVERIJ/GERD STOOP<br />

Message in a bottle �<br />

Honderden leerlingen uit een twintigtal<br />

Europese landen sturen een boodschap<br />

over de toestand van onze zeeën (Noord-<br />

Atlantische Oceaan, Noordzee, Baltische<br />

Zee, Ierse Zee…) naar de Europese<br />

milieuministers die hierover in 2003 een<br />

speciale vergadering houden. Die boodschap<br />

mag geschreven <strong>of</strong> getekend zijn,<br />

maar moét in een fl es passen. Het thema<br />

ligt <strong>voor</strong> de hand: de bescherming van de<br />

zeeën. De leukste «message in a bottle»<br />

van elk land gaat in november te water<br />

tijdens een groot evenement in Bremen<br />

(Duitsland). De drie fl essen die de langste<br />

afstand afl eggen vóór ze ergens aanspoelen,<br />

krijgen een mooie prijs. En uiteraard<br />

krijgen de milieuministers een kopie van<br />

uw boodschap.<br />

De wedstrijd is bedoeld <strong>voor</strong> leerlingen<br />

vierde, vijfde en zesde jaar lager onderwijs.<br />

Vermeld op uw boodschap zeker alle namen<br />

en de adresgegevens van de school.<br />

De fl essen moeten vóór 14 oktober aanspoelen<br />

bij Koninklijk Belgisch Instituut <strong>voor</strong> Natuurwetenschappen<br />

- departement Mariene Ecologie<br />

- Sigrid Maebe - Gulledelle 100 - 1200 Brussel<br />

- tel. 02 773 21 35 - s.maebe@mumm.ac.be<br />

- www.mumm.ac.be<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 25

(advertentie)

Voorwaarts. Speel �<br />

«’s Nachts ben ik bang dat de geest van de jongen die ik<br />

heb dood geslagen mij komt martelen», zegt Richard (12<br />

jaar) uit Oeganda. «Ik moest schieten en kinderen met<br />

een stok op het ho<strong>of</strong>d slaan. Omdat ik wilde ontsnappen<br />

liet ik de rebellen zien dat ik het werk leuk vond. Ik<br />

deed erg mijn best.» Richard is bevrijd, maar 300 000<br />

andere jongens en meisjes zijn vandaag actief in gewapende<br />

confl icten overal in de wereld. Nog eens 100 000<br />

worden geronseld door regeringstroepen <strong>of</strong> gewapende<br />

verzetsbewegingen. De meesten zijn tussen 15 en 18,<br />

velen niet ouder dan 10, sommigen pas 5. Vaak zijn ze<br />

ontvoerd. Eerst zijn ze dragers, spionnen, (seks)slaafjes,<br />

daarna soldaat. Als soldaat verliezen ze in hun land hun<br />

kinderrechten. Ze sneuvelen onder vijandelijk vuur <strong>of</strong> op<br />

zelfmoordmissie, trappen op landmijnen, moeten sterven<br />

omdat ze vluchten <strong>of</strong> aids krijgen na verkrachtingen. Wie<br />

overleeft, draagt onuitwisbare sporen.<br />

De Vlaamse Vredesweek (27 september tot 6 oktober)<br />

heeft «kindsoldaten» als thema. Soldaten moeten<br />

minstens 18 zijn, zegt een aanvullend protocol bij het<br />

Kinderrechtenverdrag. Vijftien jaar als in het Kinderrechtenverdrag<br />

is te jong.<br />

Op 2 oktober is er een «You Move 4 Peace-dag» over<br />

jongeren in confl ictgebieden als Noord-Ierland. Op 3<br />

oktober een «Marcheer-ze-Vrij-actie» met scholen en<br />

jeugdbewegingen. «Presenteer kindsoldaten een toekomst<br />

zonder geweer», roepen 300 000 actiestickers.<br />

Met actiekaarten en mails wil de Vredesweek de federale<br />

overheid bestoken om meer geld te geven aan het stoppen<br />

van kindsoldaten en geen lichte wapens te verkopen.<br />

Er zijn begeleidingsmappen basisonderwijs (10-12 jaar;<br />

4 euro) en secundair onderwijs (12-15 jaar; 4 euro), een<br />

vormingsmap «Muzungu» (7 euro), doekrantjes «Muzungu»<br />

(9-14 jaar; 0,5 euro). Alle andere hulpmiddelen<br />

vindt u op de website.<br />

Een uitstekend aanknopingspunt <strong>voor</strong> leerlingen vanaf 14<br />

jaar vormt «Als de olifanten vechten» van Dirk Bracke.<br />

Educatief en campagnemateriaal bestellen bij Vredesweeksecretariaat<br />

- tel. 03 225 10 00 - fax 03 225 07 99<br />

- info@vredesweek.be - www.vredesweek.be<br />

Gezocht: Einstein Junior �<br />

Misschien zit er in uw klas een jongen <strong>of</strong> meisje, jonger<br />

dan dertien en wild van wetenschap? Voor een nieuw<br />

populair-wetenschappelijk amusementsprogramma<br />

zoekt TV1 jongeren die de meest verbazingwekkende<br />

experimenten rond fysica, chemie <strong>of</strong> een andere wetenschap<br />

willen demonstreren én die nog kunnen uitleggen<br />

ook. Zij mogen zich meteen melden bij de VRT, met<br />

adresgegevens én een korte omschrijving van wat ze wel<br />

eens zouden willen demonstreren en uitleggen.<br />

Ook u en uw collega’s, vrienden, … mogen meewerken.<br />

Voor het programma zoekt TV1 immers leuke wetenschappelijke<br />

vragen uit ons dagelijks leven: Wat kan u<br />

doen tegen een zware snurker? Hoe blust u best uw tong<br />

bij té pikant eten? Waarom zit uw bad vaak vol spinnen?<br />

Gewone, alledaagse vragen, maar het antwoord heeft<br />

vaak alles te maken met wetenschap én het kan leuk en<br />

aanschouwelijk op televisie worden gebracht.<br />

Voor kandidaturen en vragen één adres: VRT<br />

- Wetenschapsshow - Kamer 8L73 - 1043 Brussel -<br />

wetenschapsshow@tv1.be<br />

OVAM/BIM/DGRNE<br />

Bas wijst de weg naar milieuvriendelijk<br />

schoolgerief.<br />

Op een dag gaat Mabalel alleen<br />

naar het watergat...<br />

Kleur uw schooljaar groen �<br />

Blikvanger «BAS» staat model <strong>voor</strong> de «Bewuste<br />

Aankoper van Schoolgerief». De campagne is een<br />

gezamenlijk initiatief van de drie gewesten. Centraal in<br />

de actie staat de folder «Ik kleur mijn schooljaar groen»,<br />

waarin «Bas» 12 concrete en makkelijk haalbare tips geeft<br />

om milieuvriendelijk schoolgerief te kopen (zoals potloden<br />

van ongelakt hout, lijm op basis van water enz.). Het fi guurtje<br />

«Bas» wijst in winkels en supermarkten de weg naar deze<br />

materialen. <strong>Leerkrachten</strong> kunnen een gratis pedagogisch<br />

dossier aanvragen.<br />

Meer info bij Ovam - tel. 015 28 42 84 (<strong>voor</strong> Vlaanderen)<br />

- www.ovam.be - BIM - tel. 02 775 75 75 (<strong>voor</strong> Brussel) -<br />

www.ibgebim.be/events/nl/campagnes<br />

Mabalel �<br />

Mabalel, een klein Afrikaans meisje, woont met haar stam in<br />

een kraal, ergens op de vlaktes van Afrika. In het watergat van<br />

de nijlpaarden, waar alle wilde dieren komen drinken, woont<br />

Lalele, de krokodil. Af en toe grijpt hij iemand <strong>voor</strong> zijn avondmaal.<br />

Op een dag gaat Mabalel alleen naar het watergat…<br />

«Mabalel» is jeugdtheater (9-12 jaar), met een Afrikaans<br />

decor, met livemuziek, dans en een beetje schimmenspel<br />

(<strong>voor</strong> de ambiance). Het stuk duurt één uur en gaat over<br />

confl icten, misverstanden, ongehoorzaamheid, maar ook<br />

over liefde, compassie, respect en aandacht.<br />

Deze nieuwe productie van Kattenkwaad Theaterproducties<br />

vzw gaat in première op 3 oktober in het Internationaal<br />

Ontmoetingscentrum, Gent. Daarna begint de reis door<br />

Vlaanderen, ongetwijfeld ook in uw buurt. Bij de school<strong>voor</strong>stellingen<br />

kan u dan ook een workshop organiseren<br />

(Afrikaanse maskers maken).<br />

Voor de twee prospectie<strong>voor</strong>stellingen op 2 oktober in<br />

het Internationaal Ontmoetingscentrum, Gent (20 u.)<br />

en op 10 oktober in het Uilenspiegeltheater, Diest<br />

(19.30 u.) kan u als leerkracht gratis zitjes (max.<br />

twee per beller) reserveren.<br />

Vanaf deze maand speelt Marc Lensly (productieverantwoordelijke<br />

Kattenkwaad) ook<br />

«Kippensoep», een monoloog <strong>voor</strong> 6-8-jarigen<br />

rond dierenbescherming, beleefdheid,<br />

gehoorzaamheid, geboorte en dood. Bij deze<br />

<strong>voor</strong>stelling hoort een werkmap met o.a. een<br />

tekenwedstrijd.<br />

Meer info en reservaties bij Kattenkwaad Theaterproducties<br />

vzw - Marc Lensly - tel. 09 226<br />

13 21 <strong>of</strong> 473 51 28 28 - info@kattenkwaad.com<br />

- www.kattenkwaad.com<br />

KATTENKWAAD THEATERPRODUCTIES VZW<br />

DVO-knoppenbalk �<br />

Vanaf 1 september werken alle BuSOscholen<br />

(opleidingsvorm 3) met dezelfde<br />

ontwikkelingsdoelen algemene en sociale<br />

vorming. Die zijn immers deze zomer<br />

door het Vlaams Parlement goedgekeurd.<br />

Op www.ond.vlaanderen.be/dvo vinden<br />

schoolteams tekst en uitleg. De vele<br />

<strong>voor</strong>beelden zullen u zeker inspireren.<br />

Een aanrader is alvast de «DVO-knoppenbalk».<br />

Die zal zichzelf automatisch installeren<br />

(virusvrij!) zodra u een document (Word<br />

<strong>of</strong> Excel) opent. Met die knoppenbalk kan<br />

u eenvoudig en snel de volledige tekst van<br />

elk ontwikkelingsdoel in een word- <strong>of</strong> exceldocument<br />

toevoegen.<br />

Meer info op www.ond.vlaanderen.be/dvo <strong>of</strong> bij<br />

Dienst <strong>voor</strong> Onderwijsontwikkeling - cel Buitengewoon<br />

onderwijs - Lou Bontens - Koning Albert<br />

II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 88 27<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 27

Hello, tot ziens! �<br />

Of met een Thaïse groet: Sawa(s)dee! Meteen ook<br />

het juiste antwoord op de prijsvraag van <strong>Klasse</strong><br />

<strong>voor</strong> <strong>Leerkrachten</strong> van juni 2002 én de titel van de<br />

internationale rubriek die u hier vanaf nu maandelijks<br />

kan vinden. Hier vindt u info over het internationale<br />

(onderwijs) reilen en zeilen, inclusief<br />

praktijk<strong>voor</strong>beelden en projectresultaten.<br />

Plant u dit schooljaar een internationaal project<br />

<strong>of</strong> nemen de collega’s, leerlingen <strong>of</strong> ouders van<br />

uw school deel aan een internationale stage <strong>of</strong><br />

uitwisseling, geef dan een drietal maanden <strong>voor</strong>af<br />

een seintje aan <strong>Klasse</strong> - an.declercq@ond.vlaa<br />

nderen.be. Beschrijf in maximaal 10 regels wat<br />

zo bijzonder is aan deze internationale activiteiten<br />

en vergeet <strong>voor</strong>al niet telefoonnummer <strong>of</strong><br />

e-mailadres van de contactpersoon te vermelden.<br />

Misschien tot in de volgende Sawadee?!<br />

Europees project<br />

in één dag ��<br />

Hoe u een Europees schoolproject organiseert, kan<br />

u leren in één dag. Op 9 oktober 2002 geeft Stichting<br />

Ryckevelde hierover meer uitleg in Dendermonde.<br />

Op 19 oktober 2002 is Gent aan de beurt. Deze<br />

eendagscursussen zijn bedoeld <strong>voor</strong> «beginnende»<br />

basis- en secundaire scholen.<br />

Meer info over de start van Europese ontwikkelingsprojecten<br />

tijdens de infonamiddag op 16 oktober in Ryckevelde<br />

(Damme) - inschrijven bij Stichting Ryckevelde - tel. 050 35<br />

27 20 - ryckevelde@online.be - www.ryckevelde.be<br />

(advertentie)<br />

<strong>Klasse</strong> Internationaal<br />

dee<br />

Sawa<br />

Sant in eigen land ��<br />

U kan met uw leerlingen vanaf het 5de leerjaar ook<br />

in eigen land op verkenning gaan, over de taalgrens<br />

heen. Het «Klavertje Drie»-programma reikt hier<strong>voor</strong><br />

beurzen uit, afhankelijk van het aantal deelnemende<br />

leerlingen. «Klavertje Drie» ondersteunt uitwisselingen<br />

van scholen uit de drie Gemeenschappen van ons land.<br />

Alle scholen krijgen in september een folder.<br />

Op de website van het Prins Filipfonds - www.<br />

prins.fi lipfonds.org - kan u partnerscholen zoeken. Beurzen<br />

vraagt u aan op tel. 070 23 30 65 - meer info bij Koning Boudewijnstichting<br />

- Prins Filipfonds - Klavertje Drie - tel. 02 549<br />

61 91 - fax 02 512 32 49 .<br />

Your votes, please �<br />

Stel met uw leerlingen derde graad secundair onderwijs<br />

een resolutie op en laat hierover stemmen in plenaire<br />

zitting in het Europees Parlement. Vzw Eufrasie organiseert<br />

dit <strong>voor</strong> u via twee «Europolis»-sessies, een<br />

simulatie van het Europees Parlement. 10 Nederlandstalige<br />

en 10 Franstalige scholen kunnen per zitting<br />

deelnemen. De zittingen vinden plaats in de periodes<br />

oktober 2002-januari 2003 en februari-maart 2003.<br />

Meer info en inschrijvingen bij<br />

vzw Eufrasie - aertsens.christian@belgacom.net<br />

Basisscholen maken het<br />

(internationale) weer �<br />

Met Europese partners een cd volzingen, een kinderkookboek<br />

maken… dat doen basisscholen uit<br />

Veldegem en Kessel-Lo via hun Comenius-project.<br />

En wat denkt u van de reizende graffi titentoonstelling<br />

die buitengewone basisschool De Boomgaard in het<br />

najaar organiseert met partnerscholen uit Nederland,<br />

Litouwen en Wales? Stuk <strong>voor</strong> stuk leuke projectresultaten<br />

die de kinderen van de basisscholen via het<br />

Europese Comenius-programma realiseren.<br />

Wil u ook graag uw Comenius-resultaten bekendmaken?<br />

Ga dan vlug naar www.epsaweb.org van<br />

«The European Primary Schools Association» (<strong>voor</strong><br />

het basisonderwijs) <strong>of</strong> www.eun.org/eun.org2/eun/<br />

index_comenius.cfm van Comenius-space (<strong>voor</strong> basisscholen<br />

en secundaire scholen). Info over de cd bij<br />

Anne-Marie Vantornout - vbs.veldegem@online.be.<br />

Info over het kinderkookboek bij Karien De Corte<br />

- sint-jozefi nstituut@pandora.be. Op 20 oktober 2002<br />

kan u de graffi tikunstwerken van BO De Boomgaard<br />

in Brugge bekijken - koen.depestel@planetinternet.be<br />

- koen.de.baene@planetinternet.be.<br />

Een prijs <strong>voor</strong> een thesis �<br />

Bent u net afgestudeerd in een lerarenopleiding<br />

en schreef u een eindwerk over een Europees onderwerp?<br />

Stuur dan een exemplaar van uw thesis<br />

naar de Europese Vereniging van het Onderwijzend<br />

Personeel (EVOP). Voor het zesde jaar op rij ontvangen<br />

de drie beste werken een prijs (620 euro,<br />

372 euro en 248 euro).<br />

Tot 15 september kan u uw thesis indienen - meer<br />

info bij Paul Aerts - EVOP - tel. 03 658 44 57 -<br />

aerts@glo.be

Wie is Marc de Bel? �<br />

Zijn uw leerlingen (vierde, vijfde en zesde klas) leesbeesten?<br />

Gaan ze uit de bol <strong>voor</strong> Marc de Bel? Dromen ze<br />

van Blinker, Boeboeks en gefl ambeerde onderbroeken?<br />

Uitgeverij tingel, de nieuwe thuishaven van de schrijver,<br />

daagt uw klas uit om te bewijzen hoé goed ze hem wel<br />

kennen. Met «de keutelgekke Marc de Bel (wie-weetwaar-de-klepel-hangt?)quiz»<br />

kan u een mooie prijs winnen:<br />

meester Marc de Bel komt een halve dag lesgeven<br />

in de winnende klas.<br />

U meldt zich bij uitgeverij tingel via tanja@clavis.be.<br />

U krijgt het volledige wedstrijdreglement en de vragen<br />

doorgemaild. Uw leerlingen lossen de quiz op en u stuurt<br />

de antwoorden via post, fax <strong>of</strong> mail naar tingel. Dat moet<br />

allemaal gebeuren vóór 5 oktober. Vijf klassen spelen<br />

de fi nale op de Antwerpse Boekenbeurs op vrijdag 2<br />

november om 14 u. (juist, tijdens de herfstvakantie!).<br />

Een bekend quizmaster leidt de fi nale en Marc de Bel zelf<br />

kijkt goedkeurend <strong>of</strong> wenkbrauwenfronsend toe.<br />

Alle deelnemende klassen krijgen de affi che van «De ridders<br />

van de Gefl ambeerde Onderbroek». Alle fi nalisten krijgen<br />

een de Bel-pet. De winnende leerlingen krijgen een de Belt-shirt<br />

én mogen hun leerkracht een halve dag aan de deur<br />

zetten. Tip: ook <strong>voor</strong> de origineelste supporters zijn er petjes!<br />

U kan deelnemen via mail naar tanja@clavis.be. Meer info<br />

bij uitgeverij tingel - Tanja Appeltants - Vooruitzichtstraat<br />

42 - 3500 Hasselt - tel. 011 28 68 68 - fax 011 28 68 69<br />

- tingel@clavis.be<br />

Gezocht �<br />

auteurs en mentors<br />

Dringend gezocht bij het BIS (Begeleid Individueel Studeren):<br />

leraren-auteurs om, in een werkgroep, een cursus<br />

Economie 3de graad ASO uit te werken en mentoren <strong>voor</strong><br />

de correctie en begeleiding van de taken «Economie 2de<br />

graad» en «Praktisch beleggen».<br />

departement Onderwijs - BIS - K. Albert II-laan 15 - 1210<br />

Brussel - tel. 02 553 96 08 - bis.mentor@ond.vlaanderen.be<br />

directeur BUSO<br />

Vastbenoemde leerkrachten, met minstens vijf jaar nuttige<br />

ervaring, kunnen kandideren naar de vacature van<br />

directeur <strong>voor</strong> BUSO-school «De Bremberg» (type 2)<br />

in Molenstede (Diest).<br />

Meer info en kandidaturen (met c.v.) vóór 20 september bij<br />

R. Frederickx - Com. Neyskenslaan 116 - 3290 Diest - tel.<br />

013 31 15 72<br />

projectmedewerker DBSO<br />

Het nieuwe project DBSO wil positief gedrag bij jongeren<br />

in het deeltijds beroepssecundair onderwijs bevorderen<br />

via netoverstijgende initiatieven én wil de drie «werk»dagen<br />

zinvoller invullen. De Vlaamse Onderwijsraad<br />

(Vlor) zoekt een vastbenoemd leerkracht <strong>of</strong> CLB-medewerker<br />

om dit project administratief en inhoudelijk te<br />

leiden. U verzorgt het secretariaat van de werkgroepen<br />

en zorgt er mee <strong>voor</strong> dat de daar ontwikkelde ideeën en<br />

<strong>voor</strong>stellen in acties worden vertaald.<br />

Kandidaten hebben bij <strong>voor</strong>keur ervaring in het DBSO. Uw<br />

kandidatuur (met c.v.) moet ten laatste op 20 september<br />

toekomen bij Vlor - Leuvenseplein 4 - 1000 Brussel. Meer<br />

info over de functie en arbeids<strong>voor</strong>waarden bij André Severyns<br />

- tel. 02 219 42 99 - andre.severyns@vlor.be <strong>of</strong> op<br />

www.vlor.be<br />

Trek uw wandelschoenen<br />

aan �<br />

Op zaterdag 23 november kan u van 11 tot<br />

15 u. gratis een bezoekje brengen aan het<br />

verblijfcentrum «Rochers de Sy» in Sy.<br />

U kan een kijkje nemen op werkterreinen,<br />

bivakweide, camping enz. U kan er tevens<br />

kennis maken met een nieuw educatief<br />

natuurproject (i.s.m. Waters & Bossen en<br />

de gemeente Ferrières). Breng zeker uw<br />

wandelschoenen mee, organisator Fun<br />

Adventure (www.fun-adventure.be) zet de<br />

k<strong>of</strong>fi e alvast klaar.<br />

Stuur vóór 8 november een briefkaart (met vermelding<br />

«opendeurdag Fun Adventure» en met<br />

uw adresgegevens, de gegevens van de school en<br />

het aantal personen) naar <strong>Klasse</strong> - Fun Adventure<br />

- K. Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - u krijgt een<br />

bevestiging en een routebeschrijving toegestuurd.<br />

«Kwasnrat» neemt op een speelse manier<br />

de macht van de pers op de korrel.<br />

COR HAGEMAN<br />

Op zoek naar…<br />

Vlaamse poëzie �<br />

Een half miljoen Vlamingen schrijft gedichten,<br />

die echter meestal verborgen blijven. Het project<br />

«GE/dicht_en/OOGST» spoort deze onbekende pennenvruchten<br />

op, verzamelt en toont ze. Het project start<br />

op woensdag 25 september (18.30 u.) met een gedichtenmars<br />

door Gent. Dat is meteen het openingssignaal <strong>voor</strong> de<br />

poëzietentoonstelling in de Leopoldskazerne (aan de ring,<br />

tegenover het Citadelpark). Iedereen mag gedichten opsturen,<br />

mailen <strong>of</strong> op de website van de organisatoren uploaden.<br />

Dit is géén wedstrijd, alle gedichten zijn welkom. Ook op de<br />

tentoonstelling zelf mag u met uw gedicht langskomen. U ziet<br />

dan meteen hoe uw gedicht een plaatsje krijgt in het geheel:<br />

verwerkt in een kostuum, geprojecteerd op groot scherm <strong>of</strong><br />

gebonden in een gigantisch dichtbundel. Voorts kan u er allerlei<br />

poëzieperformances bijwonen.<br />

Meer info en inzendingen bij vzw Ontroerend Goed - Meelstraat 10<br />

- 9000 Gent - tel. 0486 35 48 12 - gedichten@gedichtenoogst.be<br />

- www.gedichtenoogst.be<br />

Zin om mee te doen? Als dichter in actie? Als deelnemer aan<br />

de stoet? Als tentoonstellingsopzichter? Mail meteen naar<br />

info@gedichtenoogst.be<br />

THEATER HET APPELTJE / BÄRBEL VAN DEN AKKER<br />

Haal uw jeugdzonden onder het st<strong>of</strong> uit.<br />

Kwasnrat �<br />

Een kleine jongen staat <strong>voor</strong> de deur. «Wie ben jij?»,<br />

vraagt de oude man. «Kwasnrat», antwoordt de<br />

jongen. Zo begint «I was a rat» (Philip Pullman),<br />

een verhaal dat door acteur Erik Burke zelf <strong>voor</strong><br />

kinderen vanaf 8 jaar is verwerkt. «Kwasnrat»<br />

verscheurt zijn beddenlakens, eet een potlood<br />

op, bijt zijn lerares, maar het bejaarde echtpaar<br />

Robert en Janine raken heel erg op hem gesteld.<br />

Het verhaal van de rattenjongen spreekt tot de<br />

verbeelding: de «fi loso<strong>of</strong> Royale» wil meer<br />

weten, maar ook de baas van een freakshow en<br />

een journalist liggen op de loer. Sensationele<br />

krantenkoppen en massahysterie volgen.<br />

Erik Burke vertelt een geslepen satire over<br />

de macht van de pers, over <strong>voor</strong>oordelen,<br />

maar ook over mens zijn, over troost die<br />

altijd te vinden is vakmanschap, liefde<br />

en… croque monsieurs.<br />

Deze productie van Jeugdtheater Het Appeltje<br />

gaat in première op 23 oktober in<br />

Theater Het Klokhuis (vlakbij de Sint-Jacobskerk)<br />

in Antwerpen. Op vrijdagavond<br />

25 oktober (20.30 u.) en zaterdagnamiddag<br />

26 oktober (15 u.) zijn er twee gratis<br />

promotie<strong>voor</strong>stellingen <strong>voor</strong> leerkrachten<br />

lager onderwijs (derde tot zesde klas). Een<br />

pedagogisch dossier over deze productie<br />

is beschikbaar.U kan nu al uw tickets<br />

reserveren (max. twee per school!) op<br />

tel. 03 231 71 81. Na de <strong>voor</strong>stellingen in<br />

Antwerpen zal deze productie beschikbaar<br />

zijn als reis<strong>voor</strong>stelling.<br />

Meer info en reservaties bij Theater Het<br />

Klokhuis/Theater Het Appeltje - Frans Maas<br />

- tel. 03 231 71 81 - info@hetklokhuis.com -<br />

www.hetklokhuis.com<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 29

(advertentie)

(advertentie)

(advertentie)

Architectuur in onderwijs �<br />

«Architectuur in onderwijs» verkent architectuur en<br />

vormgeving in het gewoon lager onderwijs in Vlaanderen<br />

en Brussel. Dit onderzoek van ABC vzw (zie<br />

www.abc-web.be) is onderwerp van een studiedag<br />

op 24 oktober (9.30 tot 17 u.; Consciencegebouw,<br />

departement Onderwijs) <strong>voor</strong> leerkrachten basis- en<br />

hoger onderwijs, vormingswerkers, architecten enz.<br />

U maakt er kennis met (inter)nationale projecten rond<br />

architectuur en onderwijs. Vier sporen doorkruisen het<br />

programma: beleid, schoolbouwprojecten, impulsen<br />

naar leerlingen/leerkrachten/lerarenopleiding en hoe<br />

over architectuur communiceren.<br />

U kan gratis deelnemen (lunch inbegrepen). Stuur uw volledige<br />

adresgegevens (en die van uw school) naar organisator<br />

Canon Cultuurcel - studiedag architectuur - K. Albert II-laan<br />

15 - 1210 Brussel - canon@ond.vlaanderen.be. U krijgt dan<br />

tijdig bericht met de laatste info en een wegbeschrijving.<br />

JAARBOEK ACHITECTUUR VLAANDEREN/MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP<br />

Verapaz �<br />

«Wie goat er mee noar Verapas? Doar moete wij niet wirke.<br />

Eten en drenke op eu gemak, Sloape gelijk een virke.» De<br />

oorsprong van de naam «Verapaz» verwijst naar een lang<br />

vergeten stuk vaderlandse geschiedenis: de <strong>voor</strong>malige<br />

Belgische kolonie in Guatemala, Santo Tomas de Castilla,<br />

in 1843 door Leopold I aangekocht. Niet als economisch<br />

wingewest, wél om Belgische werklozen, kansarmen en<br />

avonturiers af te voeren. Santo Tomas en Guatemala<br />

werden dan ook opgevoerd als het belo<strong>of</strong>de land (van<br />

melk en honing). De documentaire «Tu ne verras pas<br />

Verapaz» (An van Dienderen en cineast Didier Volckaert)<br />

gaat op zoek naar de achterachterkleinkinderen van de<br />

Belgische emigranten in Guatemala. Volckaert verzorgt<br />

daarbij een mediadag <strong>voor</strong> scholen rond documentaire<br />

fi lm (in opdracht van Canon Cultuurcel). ‘s Voormiddags<br />

bekijkt u met de klas de fi lm, na de middag komt de<br />

cineast naar de school om met uw leerlingen te werken<br />

rond concrete vragen: wat is een documentaire? Hoe werkt<br />

een beeld? Is een documentaire «de waarheid»? Volckaert<br />

gaat daarbij natuurlijk concreet in op het ontstaan van<br />

zijn eigen documentaire (van onderzoek, archiefmateriaal<br />

en gesprekken naar scenario, dramaturgie en montage).<br />

Voorts gaat hij in op het thema van de fi lm: thema’s<br />

als migratie, kolonisatie, identiteit/nationaliteit en «het<br />

belo<strong>of</strong>de land» in relatie tot propaganda en beeldcultuur.<br />

Een middag die naadloos aansluit bij de nieuwe<br />

eindtermen muzisch-creatieve opvoeding <strong>voor</strong> de derde<br />

graad secundair onderwijs.<br />

Per provincie geeft Canon Cultuurcel vier klassen (25-30<br />

leerlingen; één klas per school) uit de derde en vierde graad<br />

secundair onderwijs de kans om tussen 1 oktober 2002 en<br />

1 februari 2003 gratis aan dit project deel te nemen. U kan<br />

inschrijven (volledige adresgegevens!) bij Canon Cultuurcel<br />

- mediadag Verapaz - K. Albert II-laan 15 - 1210 Brussel -<br />

canon@ond.vlaanderen.be, mét een korte motivatie waarom<br />

u graag met deze klas deelneemt. Wie erbij is, krijgt tijdig<br />

meer info.<br />

ULTIMA VEZ<br />

CANON CULTUURCEL<br />

Jan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten<br />

Koning Albert II-laan 15<br />

1210 Brussel<br />

tel. 02 553 96 63 - fax 02 553 96 75<br />

canon@ond.vlaanderen.be<br />

Gratis studiedag:<br />

praten over schoolgebouwen<br />

Gratis dansworkshop �<br />

U wil aan de slag met hedendaagse dans en beweging?<br />

U wil kennismaken met de ongesproken maar levendige<br />

taal van dansers? U beschikt over een goede basisconditie<br />

en kan zich gedurende 4 avonden vrij maken? Canon<br />

Cultuurcel, de deelnemende cultuurhuizen én «Ultima Vez»<br />

(Wim Vandekeybus) nodigen 5 x 15 leerkrachten/studenten<br />

lerarenopleiding uit om tijdens vier workshopavonden in één<br />

van de vijf Vlaamse provincies een intensieve danservaring<br />

op te doen en de danstaal van Vandekeybus aan den lijve te<br />

ondervinden. Training in een bepaalde fysieke discipline is<br />

meegenomen, maar geen vereiste. Veel zin in hedendaagse<br />

dans en een basisconditie is dat wel!<br />

U kan inschrijven (vóór 15 oktober) bij Canon Cultuurcel - tel. 02<br />

553 96 67 - canon@ond.vlaanderen.be (volledige adresgegevens<br />

vermelden én de locatie van uw keuze) - de workshops vinden<br />

plaats in CC Hasselt (18-25/11 en 2-9/12); CC Berchem (4-11/11<br />

en 2-16/12); Tacktoren Kortrijk (4-18/11 en 2-16/12); CC De Werf<br />

Aalst (5-19/11 en 3-17/12) en Stuc Leuven (12-19/11 en 3-10/12),<br />

telkens van 19.30 tot 22 u. Wie zich inschrijft engageert zich om de<br />

vier avonden te volgen.<br />

Theaterbeelden �<br />

Wat is theater? Hoe wordt een verhaal naar theater<br />

bewerkt? Hoe leeft een acteur zich in een rol in? Wat<br />

is fi gurentheater? Hoe werkt humor in het theater? U<br />

kan de antwoorden vernemen op een studienamiddag<br />

rond theater <strong>voor</strong> alle graden van het secundair onderwijs.<br />

Centrum <strong>voor</strong> Didactiek Antwerpen, Canon Cultuurcel,<br />

Vlaams Theaterinstituut (VTI) en Kunst in Zicht nodigen uit<br />

op woensdag 16 oktober (14 tot 17 u.). Speciaal hier<strong>voor</strong> is<br />

«Theaterbeelden» ontworpen, een reeks van drie videopakketten<br />

met didactische brochures <strong>voor</strong> ASO, BSO, TSO en KSO.<br />

De aandacht gaat zowel naar het leren kennen van de tekentaal<br />

van theater als naar het beleven van theater als medium. De<br />

bijhorende brochures begeleiden de leerkracht om met de<br />

leerlingen rond theater te werken vanuit opvoeringanalyse<br />

én vanuit beleving.<br />

Inschrijven <strong>voor</strong> de studienamiddag: Centrum <strong>voor</strong> Didactiek - tel.<br />

03 220 46 82.<br />

500 muzische posters<br />

<strong>voor</strong> kleuters �<br />

Hoe de ontwikkelingsdoelen muzische vorming <strong>voor</strong> kleuters<br />

visueel <strong>voor</strong>stellen? Hilde Mathilde Geens is er (in opdracht van<br />

Canon Cultuurcel) mooi in gelukt. Aan u om met uw kleuters<br />

op zoek te gaan: misschien naar de man met het groene haar<br />

die met al zijn zintuigen de wereld ontdekt, <strong>of</strong> naar het prinsesje<br />

dat leert hoe ze in haar eigen stijl haar gevoelens kan<br />

uitdrukken… Op elk van de vijf prenten vindt u ze terug en<br />

surft u op een speelse manier door de leergebieden drama,<br />

beeld, beweging, muziek en media.<br />

Hebt u graag zo’n reeks posters in uw klas? Stuur een kleefetiket<br />

met uw naam en adres naar Canon Cultuurcel - muzische<br />

posters - K. Albert II-laan 15 - 1210 Brussel. Er liggen 100<br />

gratis sets van vijf posters klaar!<br />

Kennismaken met de levendige<br />

taal van dansers.<br />

Kunstenaar<br />

in de klas �<br />

Uit ruim 650 enthousiastelingen selecteerde<br />

de beroemde onschuldige Canon Cultuurcel-hand<br />

150 gelukkige leerkrachten<br />

die eerstdaags bericht krijgen over «hun<br />

kunstenaar». Tussen 15 oktober en 30 mei<br />

2003 gaan dus 150 klassen muzisch aan<br />

de slag met een danser, videast, muzikant,<br />

beeldend kunstenaars, fotograaf… binnen<br />

een schoolvak naar keuze.<br />

U bent er dit jaar niet bij, maar wil toch werken<br />

met een kunstenaar? Op de Canon Cultuurcel-databank<br />

(www.ond.vlaanderen.be/<br />

canondatabank) vindt u de contactgegevens<br />

van een resem ervaren artiesten die uw lessen<br />

beslist anders kunnen kleuren. Een handige<br />

zoekrobot zet u mee op weg!<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 33

(advertentie)

Algemeen �<br />

Studietoelagen<br />

Wanneer heb je recht op een studiebeurs? Hoe bereken je<br />

ze en wanneer vraag je ze aan? Leerlingen, studenten en<br />

hun ouders vinden alle informatie in de nieuwe brochures<br />

van het departement Onderwijs. U kan die ook downloaden<br />

via www.ond.vlaanderen.be/studietoelagen.<br />

Studietoelagen van de Vlaamse Gemeenschap 2002-2003<br />

- Cel publicaties - departement Onderwijs - Koning Albert<br />

II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 66 53 - fax.02 553 66<br />

54 - onderwijspublicaties@vlaanderen.be<br />

Mondiaal genoeg?<br />

Er is zoveel op de markt <strong>voor</strong> mondiale vorming, maar hoe<br />

beoordeelt en selecteert u het? Een nieuwe kwaliteitswijzer<br />

van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) helpt u de vraagtekens<br />

wegvagen. U krijgt een beknopte omschrijving van<br />

mondiale vorming en zijn belangrijkste doelstellingen en<br />

vervolgens een beoordelingsfi che met kwaliteitscriteria<br />

<strong>voor</strong> de inhoud, didactiek en vorm van leermiddelen <strong>voor</strong><br />

het vak. Die fi che kan u vrij kopiëren.<br />

Kwaliteitsindicatoren <strong>voor</strong> mondiale vorming (4 euro per<br />

aparte bestelling, 3 euro het stuk vanaf 5 ex.) is uitgegeven<br />

bij Garant. Bestellen doet u bij Mireille Pauwels – Vlor – tel.<br />

02 219 42 99 – fax 02 219 81 18 <strong>of</strong> via www.vlor.be<br />

Basisonderwijs �<br />

Raadsels en gedichten<br />

‘Met amandel en suiker en een druppel roze schijn word<br />

ik gekneed tot een varkentje van …?’ Bent u op zoek<br />

naar een nieuwe <strong>voor</strong>raad versjes, raadsels en gedichten?<br />

Riet Wille schreef er een kleine honderd bij elkaar <strong>voor</strong><br />

peuters, kleuters en jonge kinderen. Leuk en kleurrijk<br />

geïllustreerd.<br />

Een japon <strong>voor</strong> mijn kameleon (14,95 euro) – verkrijgbaar in<br />

de handel – uitg. Altiora-Averbode - Abdijstraat 1 - Postbus<br />

54 - 3271 Averbode - tel. 013 78 01 36 - fax 013 78 01 83<br />

- averbode.publ@verbode.be - www.averbode.be<br />

Denken in de klas<br />

Is nul hetzelfde als niets? Heeft een komkommer pijn<br />

als je hem opeet? Wat is de grootste ontdekking?…<br />

U kan met uw leerlingen tijdens elke les heel zinvol<br />

fi los<strong>of</strong>eren. Willy Poppelmonde geeft u achtergronden<br />

en lesmateriaal, gekoppeld aan de eindtermen en ontwikkelingsdoelen<br />

van taal, wiskunde, wereldoriëntatie,<br />

wiskunde, leren leren en sociale vaardigheden. Hij reikt<br />

daarmee stappen aan <strong>voor</strong> beginners en gevorderden<br />

in het gewoon en buitengewoon basisonderwijs. Een<br />

echte praktijkgids.<br />

Samen denken. Filos<strong>of</strong>eren met kinderen en de ontwikkelingsdoelen<br />

en eindtermen van het basisonderwijs (30,66<br />

euro), Willy Poppelmonde - verkrijgbaar in de handel - uitg.<br />

Wolters Plantyn - Motstraat 32 - 2800 Mechelen - tel. 015<br />

36 36 36 - fax 015 36 36 37 - klantendienst@woltersplantyn<br />

.be - www.woltersplantyn.be<br />

Edupakket<br />

Als u een combinatiecd-rom zoekt met oefeningen rond<br />

taal en rekenen, dan is «Edupakket Junior» een optie.<br />

Leerlingen kunnen er zelfstandig mee aan de slag: naam<br />

en leeftijd intikken (4-8 jaar en ouder), programma selecteren<br />

en starten. Pakket 1 omvat o.a. rekensommen,<br />

woorddictee, klokkijken en getallen schrijven. In Pakket<br />

2 zitten o.a. enkelvoud-meervoud en rekenslangen. Beide<br />

pakketten bieden ook een afdrukbaar rapport aan. Enig<br />

minpunt is de sterk Noord-Nederlandse uitspraak bij<br />

opdrachten en feedback.<br />

Edupakket Junior 1 & 2, A. Stuur en E.J. Van Dorp (39,95<br />

euro het stuk) – verkrijgbaar in de handel en online bestelbaar<br />

via www.awbruna.nl<br />

ALTIORA<br />

Hoger onderwijs �<br />

Beter instructies geven<br />

Hoe beter u een opdracht verwoordt, hoe<br />

beter uw leerlingen presteren. Nog beter<br />

leren uw leerlingen als u uw lessen <strong>voor</strong>bereidt<br />

en uitvoert volgens een vaste structuur.<br />

Dat is de onderliggende gedachte<br />

van de publicatie «Effectieve instructie»<br />

die zich richt op (aspirant)-leerkrachten<br />

basisonderwijs. Het model dat daarin<br />

wordt gehanteerd, benadrukt het vermogen<br />

van leerkrachten om leerlingen structuur<br />

te bieden en het belang om kinderen aan<br />

te sporen tot initiatief in de les. Het boek<br />

biedt een trainingsprogramma met veel<br />

praktische <strong>voor</strong>beelden en opdrachten.<br />

Effectieve instructie. Leren lesgeven met het<br />

activerende directe instructiemodel (27,95 euro)<br />

– CPS – Plotterweg 30 – 3821 BB Amersfoort<br />

– Nederland – tel. 00 31 33 453 43 43 – fax 00<br />

31 33 453 43 53 – cps@cps.nl - www.cps.nl<br />

WOLTERS-PLANTIJN<br />

Gratis: Vijf gidsen �<br />

Gaat u met uw leerlingen op uitstap ergens in België en wil u<br />

tijdens de heen- en terugreis het verleden van uw bestemming<br />

opgraven? Of de trip ook in de geschiedenisles <strong>voor</strong>bereiden?<br />

Dan kan u niet naast de geïllustreerde «Historische gids <strong>voor</strong><br />

België» kijken. Historische info, interviews, documenten en<br />

boeiende verhalen over de schat van Childerik, de Bankiers van<br />

Christus, de X-33 maaltijd, de Atlantikwall in Raversijde… U<br />

kan bij de auteur zelfs extra informatie krijgen via e-mail.<br />

Historische gids <strong>voor</strong> België (19,95 euro), Ugo Janssens – verkrijgbaar<br />

in de handel – Standaard Uitgeverij - Belgiëlei 147a - 2018 Antwerpen<br />

- tel. 03 285 72 00 - fax 03 285 72 99 - info@standaard.com<br />

Voor vijf lezers ligt een gratis exemplaar van deze gids klaar. Stuur<br />

een kaartje naar Redactie <strong>Klasse</strong> – Zeker Lezen – Koning Albert II-laan<br />

15 – 1210 Brussel <strong>of</strong> mail naar secr.leerkrachten@klasse.be. Vermeld<br />

uw naam en adres en antwoord op de vraag: waarheen ging u vorig<br />

schooljaar op klasuitstap met uw leerlingen?<br />

Secundair onderwijs �<br />

De muur van Hadrianus<br />

Waarom bouwden de Romeinen een muur dwars door<br />

Groot-Brittannië? Hoe verdedigden zij deze muur en<br />

waarom was hij eigenlijk veel meer dan dat? Wat blijft<br />

er vandaag van over? Antwoord in een vlot leesbaar boek<br />

met veel foto’s en plattegronden. De auteur zoemt in op de<br />

militaire, sociale en religieuze aspecten. Een tijdschaal en<br />

verklarende woordenlijst ronden de muur af.<br />

De muur van Hadrianus, reeks: Bezoek aan het verleden (12,75<br />

euro) – verkrijgbaar in de handel – Agora Uitgeverscentrum<br />

– Ninovesteenweg 24 – 9320 Aalst-Erembodegem – tel.<br />

053 48 87 00 – fax 053 78 26 91 – info@agorabooks.com -<br />

www.agorabooks.com<br />

AGORA UITGEVERSCENTRUM<br />

Tiran<br />

«Hoewel wij terecht geloven dat we ons leven kunnen sturen<br />

en ons lot desnoods kunnen ombuigen, is dat toch maar<br />

ten dele waar», schrijft jeugdauteur Willy Schuyesmans.<br />

Hij illustreert dat met zijn nieuwe vertelling van de mythe<br />

van Oedipus. Achtergrond bij uw les?<br />

De ogen van de tiran (12,50 euro), Willy Schuyesmans<br />

- verkrijgbaar in de handel – uitg. Altiora-Averbode - Abdijstraat<br />

1 - Postbus 54 - 3271 Averbode - tel. 013 78<br />

01 36 - fax 013 78 01 83 - averbode.publ@verbode.be<br />

- www.averbode.be<br />

ALTIORA<br />

Staproosters<br />

Hoe kan u leerlingen naar muziek leren<br />

luisteren? Hoe muziek geven zonder te<br />

vervallen in een minicursus notenleer?<br />

Klankervaring en betekenisgeving staan<br />

centraal in een nieuw didactisch cahier<br />

<strong>voor</strong> muziekleerkrachten. Geen cursus,<br />

maar een kookboek met veel praktische<br />

recepten <strong>voor</strong> de les: leerlingen tekenen<br />

een rocksong, analyseren melodieën met<br />

de pc, maken staproosters van ritme,<br />

herkennen geluidsbronnen, maken een<br />

muzikale landkaart. Tegelijk zoemt het<br />

cahier in op doelen en leerplan, aandachtsstrategieën<br />

en cognitieve sturing.<br />

Van grijpen naar begrijpen. Over cognitieve<br />

strategieën bij de omgang met muziek (16,11<br />

euro), Cahiers <strong>voor</strong> Didactiek 13 (Academisch<br />

Vormingsinstituut <strong>voor</strong> Leraren – KULeuven)<br />

- uitg. Wolters Plantyn - Motstraat 32 - 2800<br />

Mechelen – tel. 015 36 36 36 - fax 015 36<br />

36 37 – klantendienst@woltersplantyn.be -<br />

www.woltersplantyn.be<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 35

(advertentie)

Algemeen �<br />

Romeinse juweelkunst<br />

Schone Schijn<br />

Elk juweel uit deze overzichtstentoonstelling over Romeinse<br />

juweelkunst in België en West-Europa vertelt<br />

een verbluffend verhaal over de drager en het dagelijkse<br />

leven van de Romeinen. Gerenommeerde musea uit binnen-<br />

en buitenland én privé-verzamelaars ontlenen hun<br />

topstukken, waaronder juwelen die nooit eerder aan het<br />

publiek vertoond werden. Naast de tentoonstelling zijn er<br />

lezingen, workshops, speelse activiteiten en educatieve<br />

programma’s.<br />

Op 25 september (14 tot 16 u.) is er k<strong>of</strong>fi e en<br />

taart <strong>voor</strong> alle Vlaamse leerkrachten. U kan<br />

kennis maken met de educatieve mogelijkheden van de<br />

tentoonstelling en u krijgt tips <strong>voor</strong> tal van combinatiemogelijkheden<br />

in en rond Tongeren. Ook uw kinderen<br />

(8-12 jaar) zijn welkom. Ze kunnen één van de programma’s<br />

uittesten onder de begeleiding van een gids.<br />

Deelnemen is gratis, u krijgt bovendien een gratis infopakket.<br />

Meer info en inschrijvingen bij Gallo-Romeins Museum<br />

- Dienst Publiekswerking - Kielenstraat 15 - 3700 Tongeren<br />

- tel. 012 67 03 45 <strong>of</strong> 46 - grm@limburg.be<br />

P.S. tot 30 september kan u nog deelnemen aan de «Romeinse<br />

Fietsfi t-o-meter» en u zo <strong>voor</strong>bereiden op een carrière<br />

als Romeins legioensoldaat.<br />

Miniaturen van Karel de Grote tot<br />

Karel de Stoute<br />

Meesterlijke Middeleeuwen<br />

Bijna honderd met miniaturen verluchte handschriften uit<br />

Noord-Amerikaanse en Europese bibliotheken tonen een<br />

eenmalig overzicht van wat er zich op artistiek vlak heeft<br />

afgespeeld tussen Nederrijn en Noordzee en tussen 800<br />

en 1475. Blikvangers zijn de «Bijbel van Xanten» (775-<br />

800), de «Bijbel van de Abdij van Park» (eerste helft 12de<br />

eeuw) en «Cité de Dieu» (Augustinus, ca. 1445).<br />

Bij de tentoonstelling horen een kunstboek (49,95<br />

euro), dagtrips en weekendarrangementen plus allerlei<br />

nevenactiviteiten (congres, lezing, cursusreeks, een<br />

website door leerlingen van het Sint-Pieterscollege en<br />

het Miniemeninstituut, een tentoonstelling in winkeletalages<br />

door leerlingen van de Stedelijke Kunstacademie<br />

enz.). «Meesterlijke middeleeuwen» is een realisatie van<br />

Artes Leuven (Stad Leuven, Provincie Vlaams-Brabant,<br />

KULeuven en Davidsfonds).<br />

De tentoonstelling loopt van 21 september tot 8 december.<br />

Tickets kosten 8 euro (+ 4 euro <strong>voor</strong> een audiogids).<br />

Reductiehouders betalen 6 euro, schoolgroepen 4 euro<br />

(+ 2 euro <strong>voor</strong> een audiogids). Er zijn lespakketten <strong>voor</strong><br />

leerlingen vanaf de derde graad lager onderwijs.<br />

Meer info en reservaties: Stedelijk Museum Vanderkelen-<br />

Mertens - L. Vanderkelenstraat 30 - 3000 Leuven - tel. 016<br />

22 45 64 - info@mm.leuven.be - mm.leuven.be<br />

Op zaterdag 21 september kan u als leerkracht<br />

gratis kennismaken met deze tentoonstelling<br />

en met de educatieve mogelijkheden. Vooraf<br />

inschrijven bij Jeroen Sleurs - tel. 016 31 06<br />

00. Lukt het niet op 21 september, dan kan<br />

u een gooi doen naar de vijftig gratis tickets<br />

<strong>voor</strong> een dag van uw keuze. Bellen naar tel.<br />

016 26 76 05.<br />

De sneltrein �<br />

Er beweegt zoveel in Vlaanderen rond<br />

tentoonstellingen, theater, fi lm, musical…<br />

dat u hier <strong>voor</strong>taan een reeks smaakmakersin-telegramstijl<br />

kan vinden. Voor wie meer<br />

wil weten, zijn er de wegwijzers.<br />

�Wie het schoentje past: leerkrachtendagen<br />

op 11 (14-17 u.) en 14 september<br />

(10-12 u. en 14-17 u.).<br />

Nationaal Schoeisel- en Borstelmuseum - Baron<br />

de Pélichystraat 5 - 8870 Izegem - tel. en fax 051<br />

31 64 46 - borstelmuseum@skynet.be<br />

�Adagio: theater en homoseksualiteit <strong>of</strong><br />

een liefdesrelaties tussen twee jongens, los<br />

van alle bestaande stereotypes: gratis promotie<strong>voor</strong>stellingen<br />

op de toneelzolder op<br />

20, 21 en 23/9 om 20 u. en 22/9 om 15 u.<br />

Academie van Deinze - Saverijspand (naast kerk<br />

en markt) - tel. 053 70 10 71<br />

�Reynaert De Vos gaat naar school:<br />

een kijk in ons onderwijsverleden: gratis<br />

toegang; tot 18 oktober.<br />

De School van Toen - Klein Raamh<strong>of</strong> 8 - 9000<br />

Gent - tel. en fax 09 225 29 03<br />

�Kust in de verf: in de <strong>voor</strong>middag<br />

kunst ontdekken, ‘s namiddags zelf aan<br />

de slag (aangepast aan de leeftijd van de<br />

leerlingen).<br />

Vzw Vrij Atelier - E. Verheyestraat 16<br />

- 8300 Knokke-Heist - tel. 050 63 08 10 -<br />

vrijatelier@knokke-heist.be<br />

�Houd van hout: interactieve tentoonstelling<br />

rond de «Week van het bos».<br />

Educatief Bosbouwcentrum Groenendaal vzw<br />

- Duboislaan 2 - 1560 Hoeilaart - tel. 02 657 93<br />

64 - www.ebg.be<br />

�Verhalen zien: boekillustraties van<br />

Marijke Meersman: tot 27/9.<br />

Clavis bvba - Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt<br />

- tel. 011 28 68 68 - info@clavis.be<br />

�«Als alle rivieren van inkt waren…»:<br />

oorlog in kinder- en jeugdboeken;<br />

elke bezoeker mag een vredeswens op een<br />

ster schrijven <strong>of</strong> tekenen en kan hiermee een<br />

boekenpakket winnen.<br />

Literair Museum - Bampslaan 35 - 3500 Hasselt<br />

- tel. 011 22 26 24<br />

Basisonderwijs �<br />

Een dagje in de natuur<br />

Ecologisch Domein<br />

«Het Meersh<strong>of</strong>»<br />

Voeding, kruidengeneeskunde, koken en gezondheid:<br />

«Het Meersh<strong>of</strong>» organiseert en begeleidt allerlei ateliers<br />

(praktijkgerichte vorming) <strong>voor</strong> leerlingen lager onderwijs.<br />

Tuinieren, brood bakken, koken, kaarsen gieten, handgeschept<br />

papier maken… Na het atelier «water en waterzuivering»<br />

vertrekken uw leerlingen met een zelfgemaakte<br />

waterfi lter; na het atelier «Ambachtelijk ijzer smeden» pakken<br />

ze eigen smeedwerk mee. Wat ze zullen meekrijgen na het (te<br />

verwachten) atelier rond «de oude wasplaats» tart <strong>voor</strong>lopig<br />

nog de verbeelding.<br />

Meer info en reservaties bij Ecologisch Domein Het Meersh<strong>of</strong> vzw<br />

- Anton Breugelmans - Lakstraat 110 - 2431 Veerle - tel. 014 30 89<br />

18 <strong>of</strong> 0498 83 67 30<br />

ARTES LEUVEN<br />

Een nieuwe visie op de mythische<br />

afkomst van Azteken en Maya’s.<br />

Secundair onderwijs �<br />

Van architecten tot krijgers<br />

Azteken en Maya’s<br />

Aztlan, de «Plaats der kraanvogels» is de<br />

bakermat van de Azteken-cultuur en dus<br />

ook de wieg van het huidige Mexico. Deze<br />

tentoonstelling toont een nieuwe visie op<br />

de mythische afkomst van Maya’s en<br />

Azteken. De reis begint in 800 v. Chr. met<br />

de Olmeken (Teotihuacon, Tikal, Copan).<br />

Zij tekenen o.a. <strong>voor</strong> het eerste balspel ter<br />

wereld (waarbij de winnaar prompt werd<br />

ge<strong>of</strong>ferd aan de goden). Hun nakomelingen,<br />

de Maya’s waren grote architecten,<br />

beeldende kunstenaars en astronomen.<br />

Vanaf 1325 verschijnen dan de Azteken,<br />

een krijgersvolk, <strong>voor</strong>al bekend van de<br />

talrijke mensen<strong>of</strong>fers.<br />

De tentoonstelling loopt nog tot 27 oktober.<br />

Tickets (meteen ook toegang tot de vaste<br />

collecties van de Stedelijke Musea) kosten<br />

5 euro. Groepen en scholen betalen 3 euro<br />

(plaatselijke scholen gratis). Een geleid<br />

bezoek kost 40 euro.<br />

Museumcomplex Zwijgershoek - Zwijgershoek<br />

14 - 9100 Sint-Niklaas - tel. 03 777 29 42 - fax<br />

03 766 50 57 - stedelijke.musea@sint-niklaas.be<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 37<br />

ZWIJGERSHOEK SINT-NIKLAAS/DR. ANTOON VOLLEMAERE

(advertentie)

Algemeen �<br />

� Kinderen en recht: vormingscyclus rond de<br />

(on)bekwaamheid van minderjarigen, vreemdelingenrecht,<br />

onderwijsrecht enz.<br />

Centrum <strong>voor</strong> de Rechten van het Kind - Universiteit Gent<br />

- H. Dunantlaan 2 - 9000 Gent - tel. 09 264 62 85 - kathlee<br />

n.vlieghe@rug.ac.be (inschrijvingen) en tel. 09 264 62 90<br />

- katrien.herbots@rug.ac.be (inlichtingen)<br />

�Kinderen in oorlog: 1/10 in Egmontpaleis, Brussel.<br />

Nederlandstalige Vrouwenraad - Middaglijnstraat 10 - 1210<br />

Brussel - tel. 02 229 38 19<br />

�Het belang van de vader in de identiteitsontwikkeling<br />

van kinderen en jongeren (21/9); Vaders in alle maten<br />

en soorten: gewikt en gewogen (15/11).<br />

Hoger Instituut <strong>voor</strong> Gezinswetenschappen - H. Hamoirlaan<br />

136 - 1030 Brussel - tel. 02 240 68 40 - hig.gezin@hig.be<br />

- www.hig.be<br />

�Gezond zijn - meer dan gezond eten en/<strong>of</strong> leven.<br />

Cursusaanbod met o.a. methodieken van gedragsverandering,<br />

een gezonde schoolomgeving, veiligheid thuis<br />

en in de vrije tijd enz.<br />

Meer info bij Vlaams Instuut <strong>voor</strong> Gezondheidspromotie<br />

- tel. 02 422 49 49 - www.vig.be<br />

�Workshops scenarioschrijven: Hoe een boeiend<br />

verhaal construeren? Hoe vertellen met beelden en<br />

drama?: 13 sessies van 21/9 tot 9/11 in CC De Rinck,<br />

Anderlecht. Workshops met lezingen, fi lmfragmenten<br />

en schrijfoefeningen.<br />

Vlaamse Script Academie vzw - Patrick Cattrysse - Celestijnenlaan<br />

51/1 - 3001 Heverlee - tel. 016 29 95 93 - Patrick.C<br />

attrysse@chello.be - www.vsa-fsa.org<br />

Basisonderwijs �<br />

�Voor nieuwe onthaalleerkrachten en directies: Opvang<br />

van anderstalige nieuwkomers in de onthaalklas - Reeks<br />

1: 3-10/10, reeks 2: 24/10 en 7/11, reeks 3: 21-28/11,<br />

reeks 4: 6-13/2.<br />

�Ervaringsuitwisseling: Opvang van anderstalige<br />

nieuwkomers in de reguliere klas gewoon lager onderwijs:<br />

19-26/11 en 10/12.<br />

Voor leerkrachten en directies die reeds introductiereeks<br />

gevolgd hebben: Opvang van anderstalige nieuwkomers<br />

in de onthaalklas: 3-10-24/2.<br />

Vlor - Saskia Peeters - Leuvenseplein 4 - 1000 Brussel - tel.<br />

02 219 42 99 / Steunpunt Nederlands als Tweede taal - Tom<br />

Verheyen - tel. 016 32 53 75 - www.nt2.be<br />

� Introductiedagen Gelijkekansenonderwijs: 17/9<br />

(Antwerpen), 19/9 (Gent), 24/9 (Leopoldsburg).<br />

Technologische vorming in de praktijk: 13/11 in Provinciehuis,<br />

Antwerpen.<br />

Info en inschrijvingen: www.vlor.be<br />

�Teamgericht aanbod workshops ervaringsgericht<br />

leren.<br />

Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs - Vesaliusstraat<br />

2 - 3000 Leuven - tel. 016 32 57 40<br />

- cego@ped.kuleuven.ac.be - www.cego.be<br />

�Individuele en schoolgerichte vorming rond intercultureel<br />

onderwijs.<br />

Steunpunt ICO - Kaat Delrue - tel. 09 264 70 38 -<br />

kaat.delrue@rug.ac.be<br />

�Training Omgaan met ADHD in de klas.<br />

Centrum Zit Stil vzw - Heistraat 321 - 2610 Wilrijk - tel. 03<br />

830 30 25 - mariet.waeben@zitstil.be<br />

Hoger onderwijs �<br />

�Nederlands: Luisteren en Spreken in het<br />

1ste jaar ASO, TSO en BSO (10-24/10);<br />

Luisteren en Spreken in het 5de jaar (1-<br />

15/10 en 19/11); Literatuurdag (5/10).<br />

Frans: Vidéoclips à volonté: 12/11.<br />

Duits: Berlin ist eine Reise wert - deel 2:<br />

6/11.<br />

Engels: Ideeën <strong>voor</strong> de aanpak van<br />

heterogene groepen in TSO, 3de graad en<br />

7de jaar (2/10); The Disunited Kingdom<br />

(27/11).<br />

Economie: «Duurzaam ondernemen» -<br />

Economisch Didactische Dag 2002: 23/11.<br />

Vakoverschrijdende bijscholingen: Van<br />

krijtbord tot projectiescherm: 20/11 en<br />

04/12.<br />

UFSIA - Centrum <strong>voor</strong> Didactiek - Het Brantijser<br />

- Sint-Jacobsmarkt 9-13 - 2000 Antwerpen<br />

- tel. 03 220 47 55 - REN.antwerpen@ua.ac.be<br />

- www.ufsia.ac.be/IDEA/<br />

�Voortgezette Opleiding: Werken met<br />

laaggeschoolde volwassenen in de basiseducatie:<br />

start in september.<br />

Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen - tel. 03<br />

260 89 52-53 - vobe.saw@kdg.be<br />

�Vakoverschrijdende nascholing <strong>voor</strong><br />

leerkrachten: Stemtechniek <strong>voor</strong> leerkrachten<br />

(24/10 + 7-14/11); Socio-emotionele<br />

begeleiding van allochtone leerlingen<br />

(8-17/10); Socio-emotionele begeleiding:<br />

motiverende gespreksvoering en omgaan<br />

met druggebruik (6-19/11); Omgaan met<br />

lastige leerlingen en klassen (9-15/10);<br />

Goed klasbeheer verhoogt de leertijd<br />

(14-22/11); Omgaan met pesten (12-<br />

21/11); Omgaan met agressie op school<br />

(5/11); Faalangstbegeleiding (15/10 <strong>of</strong><br />

19/11); Tussen de regels: over aanpak van<br />

gedragsproblemen (21/1/2003).<br />

Nascholing <strong>voor</strong> leerkrachten basisonderwijs:<br />

Het proces van zelfevaluatie als<br />

hefboom <strong>voor</strong> interne kwaliteitszorg in<br />

het basisonderwijs (15/10); Omgaan met<br />

hoogbegaafdheid in het basisonderwijs<br />

(22/10); Spijbelen: wat doe je eraan?<br />

(8/11); Leerstoornissen: wie onderzoeken,<br />

waaraan werken? (2-15/10 + 6/11).<br />

Nascholing <strong>voor</strong> leerkrachten secundair<br />

onderwijs: Welbevinden van leerlingen<br />

S.O. op school en in de klas (12/11); Het<br />

proces van zelfevaluatie als hefboom <strong>voor</strong><br />

interne kwaliteitszorg in het secundair<br />

onderwijs (10/10).<br />

Postacademische opleiding Remedial<br />

Teacher talen S.O.: driejarige opleiding;<br />

start oktober.<br />

Centrum <strong>voor</strong> Beroepsvervolmaking Leraren<br />

(UIA) - Universiteitsplein 1 - 2610 Wilrijk - tel.<br />

03 820 29 60 - cbl-www.uia.ac.be<br />

Secundair onderwijs �<br />

�8ste Vlaams Congres van Leraars Wetenschappen:<br />

30/11.<br />

Herman Snoeck - tel. 03 238 51 15 - www.velewe.be -<br />

www.vob-ond.be<br />

�Training Leerkracht met klasse (geïnspireerd door De<br />

Eerste Lijn/<strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> <strong>Leerkrachten</strong>): Leerlingenbegeleiding<br />

(o.a. leren kiezen, leerlingenparticipatie, straffen<br />

en belonen)(acht woensdag<strong>voor</strong>middagen); Knipperlichtleerlingen<br />

(o.a. aandacht <strong>voor</strong> leerlingen met psychische<br />

problemen en kansarmoede)(acht woensdag<strong>voor</strong>middagen);<br />

cursus Competent in een interculturele realiteit (vier maandagen);<br />

tweede semester: Jongeren in beeld (o.a. aandacht<br />

<strong>voor</strong> communicatie, gender, beeldtaal in jongerencultuur,<br />

lichaamstaal in de klas); cursus Bruggen bouwen tussen onderwijs<br />

en welzijnswerk (o.a. over taak en rol van de school,<br />

relatie onderwijs-CLB-welzijnswerk, casestudies enz.).<br />

IPSOC-Bijscholing - Doorniksesteenweg 145 - 8500 Kortrijk - tel.<br />

056 26 41 86 - ipsoc-bijscholing@katho.be - www.katho.be/ipsoc/<br />

bijscholing<br />

�Europa in Brussel.<br />

Opdrachtenpakket <strong>voor</strong> leerlingen vanaf 18 jaar: als reporter<br />

(met fototoestel!) verkennen uw leerlingen Brussel.<br />

Brukselbinnenstebuiten - Arteveldestraat 12 - 1000 Brussel - tel. 02<br />

218 38 78 - bruksel@skynet.be<br />

�Taal hormonaal: 7-11/10.<br />

Totaalproject met workshops en speciale aandacht <strong>voor</strong> «Een<br />

dubbel vuurteken» (Gerda Van Erkel).<br />

CC Scharpoord - Meerlaan 32 - 8300 Knokke-Heist - tel. 050 63<br />

04 30 - podiumkunsten@knokke-heist.be<br />

Deeltjesfysica �<br />

Hoe werkt men in onderzoekscentra zoals<br />

het CERN met hoge energiefysica <strong>of</strong> deeltjesfysica?<br />

Twintig zesdejaars ASO kunnen<br />

een dag gratis te gast zijn bij het departement<br />

Natuurkunde van de Universiteit<br />

Antwerpen. Ze krijgen er een inleiding in de<br />

fysica van de fundamentele deeltjes en hoe<br />

die te detecteren. Na het middagmaal (inbegrepen)<br />

volgen praktische oefeningen in<br />

het laboratorium (detecteren van deeltjes)<br />

en aan de computer (determineren van de<br />

aard van reële interacties zoals gemeten<br />

in het CERN).<br />

De «Meesterklas Deeltjesfysica» vindt<br />

plaats op zaterdag 9 november (9.30<br />

tot 16.30 u.). Als u leerlingen hebt die<br />

hier<strong>voor</strong> in aanmerking komen, kunnen zij<br />

contact opnemen met pr<strong>of</strong>. Frans Verbeure<br />

- frans.verbeure@ua.ac.be<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 39

(advertentie)

Pareldagen<br />

ongeren en grenzen’ is dit jaar het thema<br />

J van de Pareldagen», lezen we op de website<br />

van het Sint-Bernarduscollege in Oudenaarde.<br />

Pareldagen? «‘Parel’ staat <strong>voor</strong> ‘Persoonlijkheids-,<br />

Attitude- en Relationele Vorming’»,<br />

zegt Dirk Moreels, leerkracht tweede graad.<br />

«Voor elke graad zijn er Pareldagen. We onderbreken<br />

dan het gewone lessenrooster <strong>voor</strong><br />

een carroussel van activiteiten rond het sociaal-emotionele.<br />

We raadplegen de leerlingen<br />

over de thema’s die ze bezighouden. Daar<br />

maken we een bruisend programma mee. De<br />

leerlingen kiezen twee activiteiten op zo’n<br />

Pareldag. Natuurlijk blijven we het hele jaar<br />

door aan sociale vaardigheden, gezondheid<br />

en preventie werken. We zoeken positieve<br />

invalshoeken.» Op een wollen deken in een<br />

VIER TEAMTIPS UIT OUDENAARDE<br />

� Onderbreek geregeld de gewone schoolroutine <strong>voor</strong> socio-emotionele<br />

(halve) dagen.<br />

� Raadpleeg uw leerlingen ook al <strong>voor</strong>dat u de thema’s van uw pareldag invult.<br />

� Laat ze uit een carroussel van workshops kiezen. Wissel praatgroepen af met<br />

doe-activiteiten. Vermijd doceerstijl.<br />

� Zoek het positieve. Vermijd het alleen maar over problemen te hebben.<br />

� www.sbcollege.be<br />

loszittende outfi t oeroude yoga beoefenen<br />

bij<strong>voor</strong>beeld. Of in Braziliaanse capoeira levensvreugde<br />

en respect <strong>voor</strong> de ander ontdekken.<br />

De helende kracht van glimlachen<br />

exploreren. Of relaxeren door klanken. «Op<br />

de Pareldagen gaat het niet alleen over problemen»,<br />

onderstreept adjunct-directeur Anne<br />

De Vleeschouwer. «We maken op een open<br />

manier gevoelens en gedachten bespreekbaar.<br />

Hoe raken jongeren verslaafd? Vanwaar die<br />

hang naar kicks? Hoe maak je jezelf beter<br />

bestand tegen stress? Is een goede relatie<br />

een droombeeld <strong>of</strong> een werkbare realiteit?<br />

Hoe anders zijn homoseksuele relaties? Wat<br />

vangen we aan met kindermishandeling en<br />

seksueel misbruik? Hoe gaan we om met<br />

lijden, handicaps, verdriet, afscheid, rouw,<br />

Anne De<br />

Vleeschouwer<br />

(tweede rechts):<br />

«Op de pareldagen<br />

gaat het niet<br />

alleen over<br />

problemen.»<br />

zelfmoord…? We schakelen deskundigen in,<br />

niet zozeer om lezingen te geven, <strong>voor</strong>al om<br />

gesprekken te begeleiden waarin de leerlingen<br />

zelf uit hun schelp komen. Onze school is<br />

overigens heel participatief. Per graad is er<br />

een leerlingenraad.»<br />

Reinhilde (17): «Of de onderwerpen niet te<br />

ver van ons af liggen? Neen, zeker niet. Ik<br />

volgde de sessie over anorexia nervosa. Het<br />

is goed daar een deskundige over aan het<br />

woord te horen en er met andere leerlingen<br />

over te kunnen praten.» Bart (17): «Ik volgde<br />

sessies over zelfmoord, graffi ti en hiphop.»<br />

Sanne (16): «Ik hou van actie, minder van<br />

luisteren. De overlevingstocht in de tweede<br />

graad sprak me het meest aan. Dan voel je<br />

pas wat teamgeest is.» ■<br />

HET TEAM<br />

Deze maand v.l.n.r.: Reinhilde (17), Sanne (16), Dirk Moreels (leerkracht), Anne De<br />

Vleeschouwer (adjunct-directeur) en Bart (17)<br />

Hoe kunnen leerkrachten die samenwerken het verschil maken? In ‘Het team’ vindt<br />

u elke maand een school<strong>voor</strong>beeld. Teams per vak en over de vakken heen, teams<br />

<strong>voor</strong> project <strong>of</strong> thema, teams met ouders <strong>of</strong> leerlingen. Samen school maken heet dat.<br />

Volgende maand uw beurt? Stuur een seintje naar red.leerkrachten@klasse.be <strong>of</strong><br />

briefje naar ‘<strong>Klasse</strong> (Het team)’, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel.<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 41<br />

FOTO: PETER VAN HOOF

LUC DAELEMANS<br />

KLASSE<br />

Een internationaal record: de grootste<br />

fi etshelmactie ooit. Zet hem op!<br />

YETI ROCKT PENNENZAKKEN<br />

«Ik kan ze gewoonweg niet meer bijhouden», zegt meester Erik van het vijfde leerjaar. «Ze lopen<br />

zich de benen uit het lijf om maar niets te missen, hé.» 30 000 leerlingen kwamen samen met<br />

Yeti naar het Zilvermeer in Mol <strong>voor</strong> Pennenzakkenrock. De deejay-wedstrijd, het smurfpodium,<br />

de drinkbussenactie, een workshop graffi ti, de wereldkampioen freestyle op de fi ets… Yeti was<br />

helemaal in the house. Beelden van het grootste muziekfestival <strong>voor</strong> tieners vindt u op de site<br />

www.yetiworld.be. Tieners zijn echt verschrikkelijk, maar dat wist u al. Yeti al gelezen?<br />

Zin om kennis te maken met Yeti, de <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Kinderen? Dat kan, ook als u niet meteen lesgeeft<br />

in het vijfde en zesde leerjaar van de lagere school. Vraag gratis proefexemplaren bij Anny Lecocq<br />

– tel. 02 553 95 07.<br />

«Waarom komt er niet elke dag een Yeti langs?»<br />

42 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

Zaterdag 5 oktober<br />

DAG VAN DE LEERKRACHT<br />

(Misschien krijgt u dit jaar wel vrij?)<br />

IEDEREEN DE POT OP!<br />

Nog even geduld als uw leerlingen hun fi etshelm nog niet hebben gekregen. Er<br />

zijn bij Levenslijn 62 000 Yeti-bonnetjes binnengekomen. Dat is nagenoeg de héle<br />

doelgroep: alle huidige zesdejaars basisonderwijs. De helm aanvragen is niet genoeg.<br />

Nu moeten we hem nog massaal opzetten. Maak er een feest van. Veel scholen voeren<br />

daar<strong>voor</strong> dit schooljaar speciale acties, versterken de groepsgeest, betrekken ouders<br />

erbij en maken duidelijk dat een ‘coole’ fi etshelm dragen helemaal niet belachelijk is.<br />

We weten dat een fi etshelm de kans op een hersenletsel met 85 procent vermindert<br />

enz. Bij elke gratis helm zit ook een kortingsbon <strong>voor</strong> broers, zussen <strong>of</strong> ouders die<br />

ook zo’n helm willen kopen. Bovendien rijden er in heel Vlaanderen spotting-teams<br />

rond die dragers van een helm met prijzen overladen. Iedereen de pot op!<br />

Dit is een actie van Levenslijn-Kinderfonds in samenwerking met de Koning Boudewijnstichting<br />

en <strong>Klasse</strong>. Voor alle informatie kan u terecht bij Levenslijn-Kinderfonds<br />

– Diane Broeckx – tel. 02 255 39 70 – info@levenslijn.be<br />

DE MIX VAN KLASSE TROPICAL<br />

U apprecieert dit blad. Dat blijkt alvast uit de meer<br />

dan 2 000 kaartjes met commentaar en ideeën.<br />

U vindt <strong>Klasse</strong> degelijk, informatief, realistisch,<br />

veelzijdig, fris, helder en bruikbaar. Er staat wel<br />

heel veel in en u weet niet altijd wanneer u het<br />

nog moet gelezen krijgen. Soms zijn de teksten<br />

te lang <strong>of</strong> is het lettertype te klein. U vraagt korte,<br />

klare teksten en sterke, originele beelden. U wil<br />

door het blad kunnen zappen en teksten snel<br />

kunnen scannen. Maar u wil ook ademruimte,<br />

achtergronden en brede reportages. U ontmoet<br />

in het blad graag echte mensen, collega’s, ouders<br />

en leerlingen met herkenbare getuigenissen en<br />

stimulerende ideeën. Samen met de lezers sleutelen<br />

redactie en vormgevers <strong>voor</strong>tdurend aan dit<br />

blad. Daarom ziet het er dit schooljaar ook alweer<br />

lichtjes anders uit (net als u waarschijnlijk). Met<br />

dank <strong>voor</strong> uw kritische steun.

STOORZENDER<br />

JANA GASTMANS – PETER VAN HOOF<br />

COOLE LEERKRACHT<br />

«Ik ben nog geen millimeter uitgeblust», meldt Tom<br />

Vestermans ons vanop een zonnige Spaanse costa<br />

eind augustus. Hoe kan<br />

het ook anders, Tom is 26<br />

en werd vorig jaar verkozen<br />

tot ‘Coolste leerkracht van<br />

het jaar’, een videowedstrijd<br />

van Stoorzender en Maks!<br />

«Ik kan die prijs makkelijk<br />

relativeren, ik had het geluk<br />

Tom: «Evenwicht in stijl.»<br />

<strong>voor</strong> een klas te staan die zeer creatief met een videocamera<br />

overweg kan. <strong>Leerkrachten</strong> die <strong>voor</strong> moeilijke klassen<br />

met minder gemotiveerde leerlingen staan, verdienen die<br />

prijs eigenlijk meer dan ik.» Op het fi lmpje zie je Tom in<br />

sportwagen, bijhorend maatpak en dure zonnebril op de<br />

tonen van Born to be wild naar school trekken. Makkelijk<br />

toch om dan populair bij leerlingen te zijn? «Ik geef toe dat<br />

ik het eerste jaar als leerkracht Nederlands misschien de<br />

nadruk iets te zeer op de fun heb gelegd, ik had ook een<br />

iets té ambitieus opvoedingsproject. Na vier jaar denk ik<br />

WIN UW REIS - OPGAVE 1<br />

Een reischeque van 1000 euro <strong>voor</strong> wie één historische gebeurtenis vindt aan de hand van<br />

deze drie tips.<br />

a) gebruik cijfers tussen 0 en 7 om deze optelsom te maken<br />

G C D<br />

D E B<br />

C D A<br />

A B B<br />

b) BENGIEKROEGEN ligt op 50°49’40’’ N.B. en 3°16’30’’ O.L.<br />

c) Het boek waaruit dit citaat komt, maakt alles duidelijk:<br />

«De Koningin van Navarra kwam met de ganse stoet in rustige tred aangereden en wendde de<br />

ogen met afgunstige nieuwsgierigheid naar deze dames die zo fel in het zonlicht glinsterden.<br />

Toen Johanna op zekere afstand van hen was genaderd, kwamen de edelvrouwen statig tot<br />

bij haar gereden en verwelkomden de nieuwe vorsten met veel ho<strong>of</strong>se spreuken. Alleen<br />

Machteld zweeg en bezag Johanna met stuur gelaat. Het was haar niet mogelijk een vrouw<br />

te eren die haar vader in een kerker had doen werpen.»<br />

Stuur de oplossing (één woord) vóór 18 september naar <strong>Klasse</strong> - Win uw reis - Koning Albert<br />

II-laan 15 - 1210 Brussel - secr.leerkrachten@klasse.be - U vindt het juiste antwoord vanaf 23<br />

september op www.klasse.be/winnaars<br />

Zo’n 2 000 breinbrekers stuurden hun oplossing in <strong>voor</strong> de «Zomerquiz» van <strong>Klasse</strong>. De juiste<br />

oplossingen (ook die van de witte beer!) vindt u op www.klasse.be/winnaars. De winnaar van<br />

de reis is S<strong>of</strong>i e De Bels uit Meulebeke.<br />

«WAT VERWACHT JIJ VAN HET NIEUWE SCHOOLJAAR?»<br />

wel dat ik een goed evenwicht gevonden heb tussen een<br />

populaire stijl en een hoog niveau van lesgeven.»<br />

Toch stond Tom op 1 september niet meer <strong>voor</strong> een<br />

gewone klas. «Ik start op 18 september als leerkracht<br />

Nederlands in de lerarenopleiding van de Karel De Grotehogeschool.<br />

Het is een sprong in het ongewisse. De<br />

zogenaamd Grote Literatuur ruil ik in <strong>voor</strong> de jeugdliteratuur,<br />

want ik zal lesgeven aan de toekomstige leerkrachten<br />

van de basisschool.» Maar een leerkracht van het jaar<br />

blijft uiteraard cool in alle omstandigheden.<br />

CARTOONS OP REIS<br />

Dertig grote, ingelijste cartoons van huistekenaar Camp reizen het<br />

hele schooljaar langs Vlaamse scholen. U kan de tentoonstelling <strong>voor</strong><br />

twee weken gratis lenen. We bezorgen ze ter plaatse. U moet de werken<br />

alleen ophangen en met liefde behandelen. Weldra te zien in de Vrije<br />

Middenschool, Opwijk (23 september tot 7 oktober); Vrije Basisschool,<br />

Waregem (van 7 tot 24 oktober); H. Hartschool, Appels (van 24 oktober<br />

tot 4 november).<br />

Aanvragen bij anny.lecocq@ond.vlaanderen.be (Cartoontentoonstelling)<br />

«Bram heeft een vorm van autisme. Dat maakt het <strong>voor</strong> de leerkracht in de klas niet<br />

makkelijk. Vorig jaar heeft de leerkracht dat schitterend opgevangen. Een nieuwe<br />

juf is <strong>voor</strong> hem al een hele aanpassing. Ik hoop dat het snel klikt. Maar ik heb er<br />

veel vertrouwen in». Dat zegt Jana Gastmans (33), moeder van Evi, Bram en S<strong>of</strong>i e.<br />

Jana is alleenstaande moeder, <strong>voor</strong>zitter van een oudercomité én ze zit in het laatste<br />

jaar lerarenopleiding. «Ik ben soms bang dat ik dat niet allemaal georganiseerd<br />

krijg. Ik wil nu zo vlug mogelijk <strong>voor</strong> de klas staan, liefst in het buitengewoon<br />

onderwijs. Je kan daar het verschil maken. Leren werken op het ritme van kinderen<br />

met (leer)problemen. Dat is wat elke leerkracht moet kunnen.»<br />

Naast Jana vertellen ook Eric, Inci, Jan en Anne over wat zij als ouder verwachten van<br />

het nieuwe schooljaar, over hun kleine en grote angsten en waar ze naar uitkijken. Vanaf<br />

16 september in <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders.<br />

Jana: «Ik wil zo vlug mogelijk <strong>voor</strong> de klas staan.»<br />

ZEG KLASSE OP<br />

U wil géén <strong>Klasse</strong> meer ontvangen <strong>of</strong> u ontvangt meer dan één <strong>Klasse</strong> op hetzelfde<br />

adres? Dan kan u ongewenste abonnementen opzeggen. Daar<strong>voor</strong> hebben we het<br />

nummer nodig dat boven het adres staat op de exemplaren die u wil opzeggen.<br />

Bellen, mailen <strong>of</strong> opsturen naar Het hart van <strong>Klasse</strong> - Koning Albert II-laan 15 - 1210<br />

Brussel - fax 02 553 95 05 - an.declercq@ond.vlaanderen.be - tel. 02 553 96 99<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 43

LUC DAELEMANS<br />

HOGER ONDERWIJS<br />

Tien jaar geleden waren er 164<br />

hogescholen. Nu nog 24. Zijn die<br />

fusies overal verteerd?<br />

Zeven docenten op tien<br />

schieten fusies af<br />

B<br />

ijna zeventig<br />

procent van alle<br />

leerkrachten in het<br />

hoger onderwijs is ontevreden<br />

over de fusies die de<br />

hogescholen sinds 1994<br />

doormaken. Directeurs en<br />

departementsho<strong>of</strong>den denken<br />

daar positiever over.<br />

Onderzoekers uit Leuven en<br />

Gent leggen naast pijnpunten<br />

een grote klo<strong>of</strong> bloot.<br />

Waar ligt de brug?<br />

44 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

T ussen 1994 en 2002 is het aantal Vlaamse hogescholen<br />

van 164 teruggebracht naar 24. Wat vinden de<br />

lesgevers daarvan? Een bevraging bij 800 docenten<br />

uit elf hogescholen legt een hard oordeel op tafel:<br />

zeven op tien zijn over de fusies niet te spreken. Ze<br />

vinden dat ze helemaal geen inspraak hebben gehad<br />

in het fusieproces. In enkele gevallen blijkt er zelfs<br />

nauwelijks over gecommuniceerd. Mannen beoordelen<br />

de fusies negatiever dan vrouwen. Dat doen ook de<br />

hoogst gediplomeerden (licentiaten, doctorandi). Als<br />

de fusies een cijfer moeten krijgen, dan zijn ze met<br />

een gemiddelde van 2,4 op 5 gebuisd.<br />

Betekent dit ook dat docenten ontevreden zijn over<br />

hun job? Nee. Met 3,48 op 5 geven de docenten<br />

hun job een ruim voldoende. Maar hun ontevredenheid<br />

over de fusie<br />

ZEVEN DOCENTEN OP TIEN ZIJN (ZEER) ONTEVREDEN OVER DE FUSIES<br />

(CIJFERS IN PROCENTEN)<br />

zeer ontevreden Ontevreden neutraal tevreden zeer tevreden<br />

46 24 18 10 3<br />

heeft wel invloed:<br />

in de hele non-pr<strong>of</strong>i<br />

tsector ligt de arbeidstevredenheid<br />

gemiddeld hoger<br />

(3,75 op 5).<br />

Lasrobot<br />

De fusies leveren veel nadelen op, vinden de docenten.<br />

Zo is hun werkdruk met meer dan negen uur per<br />

week toegenomen (van 35 naar 44 uur), een stijging<br />

die <strong>voor</strong>al op rekening staat van extra vergaderingen<br />

en administratieve rompslomp. Docenten voelen zich<br />

ook minder geïntegreerd in hun nieuwe hogeschool.<br />

Vooral de communicatie met centrale diensten verloopt<br />

niet erg vlot. En hoewel een fusie tot meer<br />

fi nanciële armslag leidt, vinden de docenten dat ze<br />

over minder didactische middelen en infrastructuur<br />

kunnen beschikken die ze echt nodig hebben om<br />

les te geven. Dat hogescholen nu veel makkelijker<br />

modern didactisch materiaal en infrastructuur kun-<br />

nen aanschaffen, stellen de docenten wel vast, maar<br />

blijkbaar maakt nieuwbouw ze minder tevreden dan<br />

de lang gevraagde s<strong>of</strong>tware <strong>of</strong> lasrobot.<br />

Arbeidsmarkt<br />

Hebben docenten meer inspraak dan vroeger? Is er<br />

een betere teamgeest? Beter onderwijs? Worden<br />

de studenten nu beter begeleid bij hun studie? Is<br />

het makkelijker geworden om de kwaliteit van ons<br />

onderwijs te bewaken? Communiceren we beter met<br />

elkaar en met het departementsho<strong>of</strong>d?… De docenten<br />

ervaren weinig <strong>of</strong> geen verschil met de toestand <strong>voor</strong><br />

de fusie. Toch zien ze <strong>voor</strong>uitgang: de hogeschool<br />

investeert meer in nieuwe taken, studenten hebben<br />

meer mogelijkheden om internationaal te gaan, er is<br />

iets meer aansluiting bij de universiteiten, de hogeschool<br />

is fl exibeler geworden en speelt meer in op de<br />

arbeidsmarkt en vernieuwing krijgt meer kansen.<br />

Zichtbaar<br />

Is de teneur overal negatief? Nee. Het hangt sterk af<br />

in welke hogeschool men lesgeeft. De ontevredenheid<br />

over de fusies uit zich het sterkst in vier van de elf<br />

onderzochte hogescholen. In twee hogescholen wordt<br />

de fusie en al wat ermee samenhangt als uitgesproken<br />

positief ervaren, in vijf hogescholen staat de kraan op<br />

lauw. Voorts verschillen hogescholen sterk van elkaar.<br />

Hogescholen met een sterk centraal bestuur spelen<br />

in de regel minder goed in op de behoeften van hun<br />

personeel dan hogescholen die aan elk departement<br />

veel autonomie geven. Centralisatie lijkt op het eerste<br />

gezicht dus een nadeel, maar een sterk centraal gezag<br />

kan dan weer makkelijker beslissingen nemen met<br />

positieve effecten die <strong>voor</strong> het personeel niet onmiddellijk<br />

zichtbaar zijn. Ten slotte maakt het ook een<br />

verschil in welk studiegebied men lesgeeft. Wie in<br />

het domein opvoeding en verzorging lesgeeft, blijkt

veelal meer tevreden dan docenten uit de domeinen<br />

economie, technologie en biotechnologie.<br />

Dromen<br />

«Een fusie kan schaal<strong>voor</strong>delen opleveren: middelen<br />

kunnen beter worden gebruikt, het studieaanbod<br />

wordt stabieler en er is meer fi nanciële stabiliteit»,<br />

schrijven de onderzoekers in hun rapport. «Dit zijn<br />

belangrijke effecten, die niet noodzakelijk door het<br />

onderwijzend personeel als zodanig worden ervaren.»<br />

Interviews met het ‘hoger kader’ van de elf<br />

hogescholen leveren dan ook de meeste positieve<br />

commentaren op over de fusies. Algemeen directeurs<br />

en departementsho<strong>of</strong>den stellen een sterkere ‘hoger<br />

onderwijs’ mentaliteit vast en merken dat docenten<br />

hun job niet langer beschouwen als louter lesgeven.<br />

Departementen leren van elkaar, vinden ze. En dat er<br />

meer mogelijkheden zijn blijkt uit citaten als:<br />

«Als wij internationaal iets willen betekenen, dan is<br />

een fusie nodig.»<br />

«Vier jaar geleden was er niets, nu hebben wij een<br />

volledig intranet.»<br />

«We maken een zelfstudiecentrum, daar kan je als<br />

kleine hogeschool enkel van dromen.»<br />

Ziekenhuis<br />

Hoe kunnen hogescholen de ontevredenheid van hun<br />

personeel wegwerken <strong>of</strong> vermijden? «Ze moeten uitleggen<br />

wat de <strong>voor</strong>delen zijn van een fusie, maar ook wijzen op<br />

de moeilijkheden die daarmee gepaard gaan», stellen<br />

de onderzoekers. «Tevredenheid over een fusie kan<br />

er<strong>voor</strong> zorgen dat een hogeschool fl exibeler is en beter<br />

geïntegreerd geraakt. Ook ziet men dat docenten zich<br />

meer identifi ceren met hun departement en hogeschool.<br />

Voorts ziet men meer inspraak <strong>voor</strong> en na de fusie en<br />

meer communicatie op departementaal niveau.»<br />

Werkdruk met 9 uur ggestegen gestegen g<br />

Luc Daelemans<br />

Mannen zijn minder<br />

tevreden over de fusie<br />

dan vrouwen<br />

Willen docenten tevreden<br />

zijn over hun job<br />

dan moeten de hogescholen<br />

werken aan:<br />

- communiceren over de<br />

fusie en rekening houden<br />

met de behoeften van de<br />

docenten;<br />

- een goede teamgeest binnen<br />

het departement;<br />

- een vlotte communicatie met<br />

het departementsho<strong>of</strong>d;<br />

- een betere onderwijskwaliteit;<br />

- voldoende didactische uitrusting<br />

en infrastructuur;<br />

- meer identifi catie met de hogeschool<br />

en het departement;<br />

- meer aansluiting bij de universiteit<br />

(bv. via gezamenlijke onderzoeksprojecten).<br />

Wat docenten zeker niet tevreden<br />

maakt, is administratieve overbelasting<br />

en een bestuur dat te sterk de<br />

eenheid van de hogeschool stimuleert.<br />

«Universiteiten en ziekenhuizen stellen<br />

zich tegenover de buitenwereld ook wel<br />

als een eenheid op, maar verlenen hun<br />

faculteiten <strong>of</strong> afdelingen veel autonomie»,<br />

besluiten de onderzoekers met een <strong>voor</strong>beeld.<br />

«Een sterke eenheid willen doordrukken roept<br />

weerstanden op.» ■<br />

Hogescholen enkele jaren na de fusie, J. C. Verhoeven, G.<br />

Devos, C. Smolders, W. Cools, J. Velghe – KULeuven, Vlerick<br />

Management School Leuven Gent - Onderzoek in opdracht van<br />

het departement Onderwijs (OBPWO 99.14) – Een uitgebreide<br />

samenvatting vindt u op www.ond.vlaanderen.be/obpwo (kies<br />

‘Projecten 1999’)<br />

� De structuur van het hoger onderwijs in Vlaanderen: www.ond.vlaanderen.be/hoger_onderwijs<br />

«FUSIE JA, CULTUURCLASH NEE»<br />

‘Personeel Katholieke Hogeschool Brussel (KHB)<br />

weigert fusie met de Economische Hogeschool Sint-<br />

Aloysius (Ehsal) en de IRIS-hogeschool.’ Dat kon u lezen<br />

in de kranten. Een school<strong>voor</strong>beeld van fusieleed?<br />

Lieve Franssen, afdelingsho<strong>of</strong>d van de lerarenopleiding<br />

– kleuteronderwijzers en syndicaal afgevaardigde van<br />

de KHB: «Tijdens de onderhandelingen bleek snel dat er<br />

grote cultuurverschillen zijn tussen de KHB en Ehsal.. Die<br />

leidden tot discussies over het arbeidsreglement, de taakinvulling,<br />

de vakantieregeling. Er kwam een compromistekst,<br />

maar in een referendum zei 82 procent van de KHBdocenten<br />

daar nee tegen. Zij hebben <strong>voor</strong>al ideologische<br />

bezwaren en vrezen dat de individuele begeleiding van<br />

de student onder de fusie zal leiden. Momenteel zitten we<br />

in een patsituatie, want er is een protocolakkoord waarin<br />

staat dat Ehsal en KHB enkel fuseren, als het personeel van<br />

beide hogescholen daarachter staat. Niemand weet hoe het<br />

verder moet. Maar denk niet dat de Katholieke Hogeschool<br />

Brussel op zijn eentje wil blijven doorgaan. We voeren al<br />

sinds 1995 gesprekken over samenwerking en fusie. Die<br />

biedt nu eenmaal meer mogelijkheden, dat zien we in. Ons<br />

personeel is daarover ook van bij het begin geïnformeerd.<br />

Maar waarom dan met een hogeschool die qua cultuur en<br />

organisatie zo ver van ons afstaat?»<br />

«LUXESITUATIE RECHTGEZET»<br />

«Hogeschooldocenten hebben altijd wat negatief gestaan<br />

tegenover veranderingen», stelt Jan Adé, directeur-generaal<br />

Hoger Onderwijs van het departement Onderwijs. «Al<br />

bewijst dit onderzoek dat de jongere generatie docenten<br />

positiever tegen de vernieuwing aankijkt dan de oudste,<br />

die de twee jaren na het onderzoek bovendien massaal<br />

gebruik heeft gemaakt van de uitstapregeling op 55 jaar.<br />

En hoe terecht is die ontevredenheid over de fusies?<br />

Docenten werken nu wel meer per week dan <strong>voor</strong> de fusie,<br />

maar daarmee zitten ze op het niveau van gewone<br />

arbeidsprestaties in het onderwijs. Het lijkt ernaar dat<br />

een luxesituatie uit het verleden is rechtgezet, al wil ik<br />

de taakbelasting van de docenten niet wegwuiven. Het<br />

is duidelijk dat bij<strong>voor</strong>beeld internationalisering en<br />

onderzoeksopdrachten hun taak complexer hebben<br />

gemaakt. Ook gebrekkig uitgebouwde inspraakregelingen<br />

hebben het de docent in zijn nieuwe ho-<br />

geschool niet makkelijk gemaakt. Daar hebben we<br />

als overheid ook op gewezen. We merken nu dat<br />

hogeschoolbesturen dit hebben ingezien en aan<br />

meer betrokkenheid van hun personeel werken.<br />

Ten slotte heeft de enveloppenfi nanciering hogescholen<br />

er blijkbaar toe aangezet afvloeiend<br />

personeel niet automatisch door jonge krachten<br />

te vervangen, wat tot ongenoegen leidde<br />

onder het personeel. Toch wijst alles erop<br />

dat de ontevredenheid over de fusies eruit<br />

zal groeien. Met de recente associaties<br />

tussen hogescholen en universiteiten<br />

zullen de hogescholen bovendien kunnen<br />

genieten van de expertise van de<br />

universiteiten. Maar het is ook een<br />

kwestie van ingesteldheid: bekijk<br />

je vernieuwing als een uitdaging<br />

<strong>of</strong> als een bedreiging?»<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 45

46 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

GEZONDHEID<br />

M<br />

ijn dochter is 11<br />

jaar en was de<br />

jongste maanden<br />

verzwakt zonder aanwijsbare<br />

reden», schrijft<br />

een moeder. «Ze lachte<br />

minder vaak en vermagerde.<br />

De dokter wist het<br />

ook niet. Tot we in Yeti<br />

‘Extra light’ lazen. Dankzij<br />

dat artikel kwam het er<br />

allemaal uit: ze lijdt aan<br />

anorexia. Ze herkende<br />

zichzelf erin en durft er<br />

nu over praten.»<br />

Ze zijn nog jong (acht jaar!) en verstoppen<br />

zich in dikke truien om niet te tonen dat<br />

ze hun eten weggooien. Heeft alleen de<br />

turnleraar dat gezien?<br />

Zuinig met et<br />

Gestoord eetgedrag kan al heel vroeg beginnen,<br />

vanaf acht jaar. Scholen kunnen een grote rol spelen<br />

in de secundaire preventie van eetstoornissen als<br />

anorexia nervosa, boulimia nervosa, eetbuiten… «Een<br />

medeleerling, een klasleraar, een leraar lichamelijke<br />

opvoeding, een hulpopvoeder… ziet op school soms al<br />

heel vroeg dat een leerling rare eetgewoontes krijgt»,<br />

zegt psychologe An Vandeputte. «Hoe vroeger je de<br />

stoornis herkent, hoe beter.»<br />

Dikke trui<br />

«Op school trekt meestal de turnleerkracht eerst aan<br />

de alarmbel», zegt Patricia Bosch, leraar Frans aan<br />

de Sint-Ludgardisschool in Antwerpen. «Die ziet de<br />

leerling zonder een dikke trui <strong>of</strong> verschillende lagen<br />

kleding. Met zijn tweeën hebben we dan een eerste<br />

gesprek met dat meisje. We laten <strong>voor</strong>al merken dat<br />

we er zijn om naar haar te luisteren. Meestal erkent<br />

zij pas in een tweede <strong>of</strong> derde gesprek dat zij met<br />

een eetstoornis worstelt. Dan spreken we er met haar<br />

over wat we gaan doen. Licht zij haar ouders in <strong>of</strong><br />

wij? Schakelt zij met onze hulp het CLB in <strong>of</strong> andere<br />

medische en psychologische begeleiding? We geven<br />

haar informatie en spelen niet zelf de deskundige.<br />

We blijven haar begeleiden en houden contact met<br />

de ouders, de huisarts, het CLB.» Samen met vrijwillige<br />

vakleerkrachten en het lokale CLB onderneemt<br />

Patricia Bosch nu al drie jaar actie om leerlingen met<br />

eetstoornissen snel op te vangen. «Wij zien toch elk jaar<br />

één à twee acute situaties bij leerlingen in het vierde<br />

jaar», vertelt ze. «Diëten vormen bij de leerlingen van<br />

de Sint-Ludgardisschool een groter probleem dan druggebruik»,<br />

beaamt Anne Leye (VCLB 4 Antwerpen).<br />

� Wat is binge eating: www.eetstoornis.be<br />

Overgeven<br />

«Ik wilde vermageren en begon te experimenteren<br />

met diëten», vertelt Inge (22). «Ik at, maar na het<br />

eten had ik plots veel huiswerk. Dan sloop ik naar<br />

mijn kamer om over te geven. Niemand merkte er iets<br />

van. Ik werd een kei in het verzinnen van excuses.»<br />

«Bij een schooluitstap eet ze niet <strong>of</strong> zegt ze dat ze al<br />

gegeten heeft», legt An Vandeputte uit. «In de klas<br />

maakt ze zich zo onzichtbaar mogelijk en neemt ze het<br />

woord niet meer. Haar perfectionisme neemt almaar<br />

toe. Ze loopt de trap op en af en valt er bijna bij neer<br />

omdat ze maar weinig energie meer heeft.»<br />

Rouwen<br />

Moet de school wel een rol spelen, zijn daar geen<br />

huisartsen, psychiaters en CLB’s <strong>voor</strong>? «Onderschat<br />

het belang van leerkrachten niet. De kracht die uitgaat<br />

van een groep leerkrachten die goed <strong>voor</strong> zichzelf<br />

zorgen, zich gewaardeerd voelen en elkaar ondersteunen,<br />

is groot. Hun invloed is anders dan die van een<br />

expert en kan de zijne goed aanvullen. Ook niet alle<br />

huisartsen, therapeuten en CLB-medewerkers voelen<br />

zich goed vertrouwd met dit soort problemen.»<br />

Anne Leye (VCLB 4 Antwerpen): «Niet alle leerlingen<br />

die met zichzelf in de knoei zitten zijn meteen bereid<br />

met het CLB te spreken. <strong>Leerkrachten</strong> vormen een<br />

goede eerste lijn. Een eetstoornis is bij<strong>voor</strong>beeld<br />

het gevolg van een onverwerkt rouwproces bij het<br />

overlijden van een ouder. Misschien maakt een boek<br />

over rouwen dat een leerkracht opgeeft heel wat los<br />

en komt zo een gesprek op gang. Nadien laat de<br />

leerling zich misschien wel doorverwijzen.»<br />

An Vandeputte (psychologe): «Wie zelf ooit min <strong>of</strong>

IMAGEBANK<br />

«Diëten Diëten zijn j soms een groter ggroter probleem p dan druggebruik»<br />

druggebruik gg<br />

«IK MAG GEZIEN WORDEN»<br />

Het departement Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen bereidt <strong>voor</strong><br />

scholen en CLB’s een draaiboek <strong>voor</strong> de preventie en eerstelijnsopvang<br />

van jongeren met eetstoornissen <strong>voor</strong>, een vervolg op de actie<br />

‘Ik mag gezien worden’. Zin in één van de 50 witte t-shirts met op<br />

de rug: «Ik ben zoals ik ben. Dat mag gezien worden»? Stuur een<br />

kaart naar <strong>Klasse</strong> (Maggezien), Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel<br />

<strong>of</strong> mail naar secr.kvl@klasse.be. Vermeld de gewenste maat: small,<br />

medium, large, extra large. (Small krijgt <strong>voor</strong>rang. Grapje!)<br />

«Zij toont door te<br />

vermageren dat ze het<br />

psychisch moeilijk heeft.»<br />

en en leven<br />

meer eetproblemen had, is niet meteen de beste<br />

begeleider. Zo’n ervaringsdeskundige sympathiseert<br />

en versterkt wellicht onbewust het eetprobleem van<br />

de leerling met eetstoornissen. Die heeft dat meteen<br />

door. Mogelijke begeleiders kunnen <strong>voor</strong>af hun<br />

houding ten opzichte van eten en lichaamsgewicht<br />

nagaan met de test uit het lespakket ‘Jeugd en<br />

eetstoornissen’.»<br />

Emoties smoren<br />

An Vandeputte: «Je benadert de leerling met een<br />

eetstoornis het best niet als een probleemgeval. Zij<br />

– eetstoornissen zijn bij jongens zeldzaam - toont<br />

door haar eetgedrag dat ze psychologisch in moeilijkheden<br />

zit. Meestal heeft zij het gevoel het niet<br />

goed te doen, ook al is ze de eerste van de klas. Ze<br />

heeft vaak schrik om haar eigen leven te leiden. ‘Ik<br />

was zo zuinig met leven als met eten’, zei een meisje<br />

me. Ook een boulimia-patiënt – die haar eten overgeeft<br />

en laxeermiddelen neemt - heeft een negatief<br />

zelfbeeld. Zij is vanbinnen angstig maar verstopt dat<br />

gevoel achter een perfecte façade. Wie een eetbuistoornis<br />

<strong>of</strong> binge eating heeft, voelt zich meestal<br />

heel alleen en propt zich vol – vaak ’s avonds – om<br />

die emotie te smoren.»<br />

Weerbaar<br />

Anne Leye (VCLB Antwerpen): «Primaire preventie<br />

bestaat beter niet uit lessen over calorieëntabellen<br />

<strong>of</strong> de nadelige gevolgen van vitaminetekorten. Die<br />

geven te veel aandacht aan het probleemgedrag<br />

en lokken het zo soms zelfs uit. Wij leggen nu de<br />

klemtoon op hun zelfvertrouwen. Hoe ervaren ze<br />

EEN MAGER ZELFBEELD<br />

- www.clb-net.be/caleidoscoop Klik in de ‘<strong>Index</strong> trefwoorden<br />

op ‘anorexia’ <strong>voor</strong> twee artikels van o.m. Anne Leye<br />

- Zie in de <strong>Klasse</strong>-archieven ook het dossier ‘Eetstoornissen’<br />

(Extra light – Yeti / De eerste lijn Gezonde voeding - «Ik lust<br />

dat niet» <strong>Klasse</strong> 124 p. 46 – <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders 57 p.4-5 /<br />

Maks / Een mager zelfbeeld – <strong>Klasse</strong> 126 p. 14)<br />

hun lichaam? Hoe relativeren zij<br />

de ideale schoonheidsbeelden in<br />

de media? Wat doen ze om zich<br />

goed te voelen?»<br />

Patricia Bosch: «Of het nu gaat om<br />

preventie van stress, roken, medicatiegebruik<br />

<strong>of</strong> eetstoornissen… van<br />

belang is dat hun welbevinden op<br />

school en erbuiten en hun weerbaarheid<br />

toenemen.»<br />

Samenwerken<br />

«Een goede school is eigenlijk een school<br />

die niet aan preventie moet doen», zegt<br />

An Vandeputte. «Omdat alle leerlingen<br />

er mogen zijn wie ze zijn en voldoende<br />

positieve momenten beleven. Ze mogen<br />

er hun kwaliteiten - van welke aard ook<br />

- uiten. Presteren is er niet het enige dat<br />

telt. Ze leren er met hindernissen en ‘mislukkingen’<br />

omgaan. Ze smeden er banden<br />

met hun leerkrachten, die ze vertrouwen. Ze<br />

voelen zich verbonden met hun medeleerlingen<br />

en leren coöperatief. Oudere leerlingen zijn<br />

er bij<strong>voor</strong>beeld mentor van jongere leerlingen.<br />

De leerkrachten werken er samen in plaats van<br />

geïsoleerd en ondervinden steun van de directie.<br />

In alle vakken ligt er een accent op welbevinden,<br />

gezond leven, sociale competentie… Leerlingen die<br />

een risico lopen, krijgen er hulp in samenwerking<br />

met het CLB. Ik heb de indruk dat toch veel scholen<br />

die richting uitgaan, zeker basisscholen. Ik hoop dat<br />

het er nog meer worden.» ■<br />

GRAAG EEN EETSTOORNIS?<br />

ZES TIPS<br />

� Ga in tegen elke kritische gedachte. Laat<br />

ze nooit eens de grenzen aftasten. Maak<br />

ze volstrekt afhankelijk van de controle van<br />

volwassenen.<br />

� Wijs alleen maar op wat ze (nog) niet kunnen.<br />

Zeg dat alleen perfectie goed genoeg is.<br />

Wees onduidelijk over wat u van ze verwacht.<br />

Hou de stress op een hoog peil met <strong>voor</strong>tdurend<br />

nieuwe taken en onverwachte toetsen.<br />

� Eis dat ze alles alleen doen. Laat ze nooit samenwerken<br />

in een project, aan een toneelstuk…<br />

Werk ook zelf nooit samen met collega’s.<br />

� Leer ze hoe ze hun emoties en gevoelens niet<br />

laten kennen. Beperk de persoonlijkheidsvorming<br />

tot een uur ‘life skills’ om de zes jaar. Blijf ook dan<br />

<strong>voor</strong>al zelf aan het woord.<br />

� Negeer de leerling met een eetstoornis volledig.<br />

Of word kwaad. Dan heeft ze nog een reden om<br />

van zichzelf te eisen dat ze perfect is.<br />

� Geef alleen aandacht aan haar gewicht en<br />

haar stoornis, niet aan het gezonde deel van haar<br />

persoon. Zeg dat zo’n probleemgeval niet langer<br />

naar school kan komen. Ontneem haar zo de<br />

steun van haar medeleerlingen en vertrouwensleerkracht.<br />

Deze en andere adviezen vindt u - positiever<br />

geformuleerd – in het ho<strong>of</strong>dstuk ‘Herkenning<br />

en begeleiding van leerlingen met eetstoornissen’<br />

van An Vandeputte in het boek onder<br />

redactie van Nadine Moyson en Eliane<br />

Ro<strong>of</strong>tho<strong>of</strong>t ‘Van eetlast naar eetlust’ (2002)<br />

– Acco, Leuven, 2002. Voor de Vlaamse<br />

regering werkt An Vandeputte aan een<br />

project dat de preventie en behandeling<br />

van eetstoornissen pr<strong>of</strong>essioneler moet<br />

maken. Ze traint en begeleidt ook CLBmedewerkers<br />

en leerkrachten.<br />

Zie ook de losbladige bundel <strong>voor</strong><br />

scholen ‘Lessenplan Jeugd en eetstoornissen’<br />

van Runi Børresen<br />

Gresko en Anna Karlsen - Stichting<br />

Vrienden van de Anorexia Nervosa<br />

Stichting / Zorn Uitgeverij,<br />

Postbus 343, 2300 AK Leiden.<br />

- Tel. +31 71 514 9141 - Fax:<br />

+31 71 5120278 - info@zorn-<br />

uitgeverij.nl – www.sabn.nl.<br />

Op www.kenmerk-reeks.nl<br />

vindt u de gratis publicaties<br />

‘In gevecht met je lichaam’<br />

(<strong>voor</strong> leerlingen van 10 tot<br />

14)-en ‘Eetstoornissen bij<br />

leerlingen’ (<strong>voor</strong> leerkrachten).<br />

(U betaalt<br />

de verzendkosten.)<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 47

KAI POWER PHOTOS<br />

48 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

«Wat we <strong>voor</strong>al nodig hebben? Een omheining rond<br />

de school, dan stelen ze tenminste de deuren van<br />

de klassen niet meer. Wie een huist bouwt in Zuid-<br />

Afrika, is soms heel vindingrijk.» Elvis Siwela (32)<br />

geeft biologie in Manyangana secondary school.<br />

Zijn broer geeft er wiskunde. We zijn in Huvukani,<br />

1 400 kilometer boven Johannesburg. Net als zijn<br />

broer verdient Elvis 5 906 Rand bruto per maand<br />

(1 123 euro). «Dat is heel weinig», vindt Siwela.<br />

«Ondanks stakingen en vakbondsacties kregen<br />

WEBTIPS<br />

[1] De muis die kakelt<br />

Loods uw leerlingen (5-14 j.) het kippenhok in en laat ze naar hartelust spelen met Tante Tok, eten met Emma<br />

Omelet <strong>of</strong> hun licht opsteken bij Doctorandus Dooier. Dit is een site die kiplekker kakelt over eieren: hun<br />

voedingswaarde, samenstelling, gezondheid, levensloop en culinaire recepten, met wedstrijden en spelletjes,<br />

schema’s, foto’s en kleurenprenten.<br />

www.ei.be<br />

[2] Bent u een gnomon?<br />

Nee, dit is geen monster uit The Lord <strong>of</strong> the Rings, maar het Griekse woord <strong>voor</strong>… kenner. Daarnaast is het ook<br />

een wiskundige term. De wiskundeclub Gnomon wil aandacht schenken aan visuele en praktische wiskunde<br />

op het world wide web. Puzzels, optische illusies, merkwaardige meetkundige fi guren en stellingen en zelfs<br />

‘wiskunst’ maken wiskunde speels. U kan er ook terecht <strong>voor</strong> andere wiskundesites en info over nascholing.<br />

www.gnomon.be<br />

Splits eens een kern<br />

Hoe werkt een televisie, een motor, een k<strong>of</strong>fi ezetapparaat, kernsplitsing? Waarom keert een boemerang terug?<br />

Hoe slaagt een computer erin u schaakmat te zetten? Het antwoord op honderden dagelijkse, wekelijkse en<br />

maandelijkse hoe- en waaromvragen vindt u op HowStuffWorks. In het Engels, maar wel klaar en duidelijk.<br />

www.howstuffworks.com<br />

ZUID-AFRIKA<br />

Computers ja, elektriciteit nee<br />

we nog geen opslag. Geld tekort is trouwens een<br />

algemeen probleem op school. We hebben een<br />

computerklas maar geen elektriciteit. Administratieve<br />

hulp krijgen we niet, ook al hebben we 200 leerlingen.<br />

Maar ik hou van mijn werk. Ik geef al tien jaar les<br />

en vind het belangrijk dat ik het leven van jonge<br />

mensen mee vorm kan geven. Na de apartheid is<br />

er een nieuw leerplan gekomen dat dichter staat<br />

bij de leefwereld van de leerlingen. Onderwijs is<br />

<strong>voor</strong> hen relevanter geworden.»<br />

ZWARE BOEKENTASSEN<br />

De truc met de weegschaal<br />

Wil u de schooldag een keer anders beginnen? Neem een weegschaal mee naar de<br />

klas en zet hem <strong>voor</strong>aan. Vraag uw leerlingen niets anders op hun tafel te leggen<br />

dan een blanco blad papier en een balpen. Geeft ze de volgende opdrachten:<br />

� Noteer op het blad je gewicht in kilogram;<br />

� Kom naar <strong>voor</strong> en weeg je (volle) boekentas;<br />

� Noteer het resultaat onder je gewicht;<br />

� Deel je gewicht door tien en schrijf het resultaat naast het gewicht van je<br />

boekentas;<br />

� Ga na welk getal het grootst is;<br />

� Als je boekentas zwaarder is dan het tiende deel van je lichaamsgewicht,<br />

haal er dan alle spullen uit die je vandaag niet nodig hebt en die er dus niet<br />

in thuishoren;<br />

� Weeg je boekentas opnieuw. Hoe groot is het verschil?<br />

Zes jaar geleden al wees een grote weegactie van <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders uit dat de<br />

meeste leerlingen te zware boekentassen naar school zeulen. In principe mag die<br />

niet zwaarder zijn dan tien procent van hun lichaamsgewicht. In de Stedelijke Basisschool<br />

van Erwetegem houden ouders geregeld weegacties. «Sindsdien zijn de<br />

boekentassen gemiddeld 150 gram lichter geworden.» zegt ouder-met-weegschaal<br />

Johan Van De Walle. De leerkrachten wegen beter af wat de leerlingen moeten<br />

meebrengen. Sanne (12) merkt ook het verschil: «Er is meer opbergruimte in de<br />

klassen en <strong>voor</strong> de bel gaat, krijgen we meer tijd om in te pakken.»<br />

Zware boekentassen en wat ze eraan kunnen doen: www.klasse.be/kvo/3/1<br />

KLASSE

PROJECT<br />

Blind date met boeken<br />

Ik stuur een mail naar de webmaster van mijn school en kies een bijnaam:<br />

lettervreter, boekenwurm, interpunkie... Dan kies ik op de website van mijn<br />

school een boek dat ik wil lezen. Ik krijg een creatieve opdracht: maak<br />

er een fi lmscenario van. De webmaster stuurt de opdracht ook naar een<br />

leerling uit een andere school, honderd kilometer van hier, die hetzelfde<br />

boek leest en ook een bijnaam heeft. Ik weet niet wie dat is, maar we mailen<br />

naar elkaar. Op het eind van het jaar, als ik drie boeken heb gelezen en<br />

even veel opdrachten heb uitgevoerd, ga ik met de boekenclub en een<br />

jeugdschrijver mee naar het stripmuseum in Brussel. En daar…<br />

De boekenclub heet dit project en het leverde Patricia Joosten (Spes Nostra,<br />

Kuurne) en Peter Bracaval (Virgo Fidelisinstituut, Vil<strong>voor</strong>de) ruim duizend<br />

euro op tijdens de uitreiking van de Digikids Awards 2002. «Ik geef les in<br />

beide scholen», vertelt Joosten. «Ze verschillen dag en nacht van elkaar.<br />

Maar in allebei is er belangstelling <strong>voor</strong> boeken en nieuwsgierigheid. We<br />

organiseerden daarom een blind date met boeken via internet. De computer<br />

spreekt leerlingen aan. Dit jaar schreven dertig leerlingen van de eerste<br />

graad in. Dit schooljaar verwachten we veel meer vrijwilligers, want de<br />

leerlingen gaan zelf reclame maken in alle klassen en technisch loopt het<br />

nu beter. Op termijn willen we ook andere scholen in onze boekenclub<br />

uitnodigen.» En hoe de leerlingen na een jaar reageren als ze eindelijk<br />

hun collega boekenwurm in levende lijve ontmoeten? «De eerst minuten<br />

zijn echt wel spannend», vertelt Joosten. «Maar tijdens de middagpauze<br />

zaten de leerlingen al volop door elkaar te praten. Het is een prachtige<br />

manier om bij<strong>voor</strong>beeld de eindtermen burgerzin te realiseren.»<br />

De boekenclub is één van de tien laureaten <strong>voor</strong> de Prijs van de Minister<br />

van Onderwijs en Vorming 2002. Meer info: www.digikids.be, waar u vanaf<br />

23 september kan inschrijven <strong>voor</strong> editie 2003. De boekenclub zelf bezoekt<br />

u via www.bclub.be.tf<br />

WETGEVING<br />

Uw foto op de schoolsite?<br />

Heel wat schoolwebsites tonen foto’s van activiteiten<br />

in en buiten de klas. Ook digitale werkjes van leerlingen<br />

staan online, met bij<strong>voor</strong>beeld illustraties van<br />

kunstwerken <strong>of</strong> covers van boeken. En op sommige<br />

sites vind je de namen van de leerkrachten, met naam,<br />

adres en telefoonnummer. Kan dat zomaar? Hoe zit het<br />

met het auteursrecht en de bescherming van de persoonlijke<br />

levenssfeer? Vragen <strong>voor</strong> advocaat Catherine<br />

Erkelens, <strong>voor</strong>zitter van de Belgische Vereniging <strong>voor</strong><br />

Informaticarecht.<br />

Mogen scholen telefoonnummers van leerkrachten<br />

op hun website plaatsen?<br />

Catherine Erkelens: «De wet is daarover heel duidelijk.<br />

De school mag geen persoonlijke gegevens van<br />

leerkrachten op een website plaatsen zonder hun toestemming.<br />

Een impliciete toestemming kan al volstaan,<br />

op <strong>voor</strong>waarde dat ze duidelijk is. Zo kan de directeur<br />

op een algemene personeelsvergadering <strong>of</strong> via een brief<br />

aan zijn korps <strong>voor</strong>stellen om de telefoonnummers<br />

van leerkrachten online te brengen, zodat ouders hen<br />

kunnen bereiken. Daarbij kan hij stellen dat dit niet<br />

zal gebeuren <strong>voor</strong> wie daartegen verzet aantekent. Hij<br />

moet de gegevens ook weghalen als een leerkracht<br />

Het antwoord<br />

«Vorig schooljaar had ik geregeld disciplineproblemen.<br />

Hoe kan ik <strong>voor</strong>komen dat een klas ‘lastig’ wordt?»<br />

� Wees uzelf. De vaak gegeven raad om streng te beginnen is niet slecht, maar<br />

als het helemaal niet in uw gedragsarsenaal past, kan dat mislopen. Een façade is<br />

gauw doorprikt.<br />

� Maak duidelijke afspraken. Leerlingen houden niet van halve waarheden<br />

<strong>of</strong> vage boodschappen. Dat geldt zowel <strong>voor</strong> gedragsregels als <strong>voor</strong> de opdrachten<br />

die u geeft.<br />

� Neem de leiding. U kent uw vak en de leerst<strong>of</strong>, u weet waar u met uw les<br />

naartoe wil, u kent de schoolreglementen en ondersteunt ze, u stuurt de klas.<br />

� Wees niet te <strong>voor</strong>zichtig. Denk niet dat rumoer zomaar <strong>voor</strong>bijgaat. Streng<br />

gesproken woorden zullen uw relatie met de klas niet schaden, maar hou het kort en<br />

bondig.<br />

� Hou altijd een beetje afstand. Als u dicht bij uw leerlingen staat, kan het<br />

gebeuren dat ze zich loyaal tegenover u opstellen, maar een andere klas kan even<br />

goed besluiten dat ze zich meer mogen veroorloven. Zoek het evenwicht.<br />

� Vermijd een openlijke machtsstrijd. Ga nooit een confl ict aan met een leerling<br />

in volle klas, regel dat achteraf onder vier ogen (‘We spreken mekaar na de les’).<br />

� Zeg niet expliciet ‘Ik ben hier de baas’, want dat vraagt om te worden<br />

uitgetest. Laat uw gezag indirect horen via inhoudelijke boodschappen.<br />

- Ernstige leer- en gedragsproblemen op school, P. Ghesquière (24,29 euro) – uitg.<br />

Acco – Tiensestraat 152 – 3000 Leuven – tel. 016 29 11 00 – fax 016 50 73 89<br />

- Een volledig dossier over klasmanagement met meer dan honderd tips <strong>voor</strong><br />

beginnende en meer ervaren leerkrachten vindt u op www.klasse.be/<br />

dossier/klasmanagement.<br />

achteraf bezwaar maakt.»<br />

Hoe zit dat dan met foto’s van leerlingen die<br />

op de schoolwebsite verschijnen?<br />

Catherine Erkelens: «Hier moeten de ouders <strong>voor</strong>af<br />

hun toestemming geven. Scholen passen het best de<br />

<strong>voor</strong>zichtigheidsregel toe: informeer de ouders <strong>voor</strong>af<br />

dat foto’s van schoolactiviteiten op de website kunnen<br />

terechtkomen. Dat kan in de algemene informatie staan<br />

die ouders in het begin van het schooljaar krijgen.<br />

Overleg daarover <strong>voor</strong>af met het oudercomité. Zeg ouders<br />

ook duidelijk hoe ze dit kunnen opvolgen en hoe ze hun<br />

wensen <strong>of</strong> bezwaren kunnen duidelijk maken.»<br />

Een van mijn leerlingen maakt een prachtig<br />

werkstuk over de schilder Magritte, met reproducties<br />

en al. Mag dat op de schoolwebsite?<br />

Catherine Erkelens: «Voor elke tekst <strong>of</strong> foto die op<br />

de website van een school <strong>voor</strong>komt, moet in principe<br />

de toestemming worden gevraagd aan de auteur, tenzij<br />

die minstens zeventig jaar dood is. Onder <strong>voor</strong>behoud<br />

van uitzonderingen die de auteurswet <strong>voor</strong>ziet <strong>voor</strong><br />

didactisch materiaal, gelden dezelfde regels <strong>voor</strong><br />

fotokopiëren, maar op het net vallen overtredingen<br />

veel sneller op..»<br />

Mogen leerkrachten de e-mails <strong>of</strong> chatlogs<br />

van hun leerlingen controleren?<br />

Catherine Erkelens: «Ik stel scholen <strong>voor</strong> regels op te<br />

stellen waar leerkrachten en leerlingen zich aan moeten<br />

houden. Daaruit kunnen ze ook een mogelijkheid putten<br />

om het e-mailverkeer en chatsessies te controleren.<br />

Van zowel de school als leerkracht verwacht de wet dat<br />

zij zich gedragen als goede huisvader. En dat begint<br />

met goede en duidelijke afspraken.»<br />

Een uitgebreid interview met Catherine Erkelens vindt<br />

u op www.ond.vlaanderen/schooldirect (nieuwsbrief<br />

van 24 juni 2002). Meer over school en auteursrecht:<br />

www.klasse.be/kvl/96/32. Uitgebreide info en wetteksten<br />

vindt u op www.sabam.be.<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 49<br />

LUC DAELEMANS

LERAREN NAAR SCHOOL<br />

Elke dag zijn in Vlaanderen<br />

meer dan 120 000<br />

leerkrachten op weg naar<br />

school en terug. Meestal met<br />

de auto. Hoe lang nog?<br />

Els Eerdekens<br />

39 jaar, 3,5 kilometer<br />

Heeft het steppen nooit verleerd<br />

�«Als leerkracht LO ben ik een fervent<br />

aanhanger van het kickboard. Ik geniet als<br />

ik die ho<strong>of</strong>den meewarig zie schudden van<br />

‘hoe ouder, hoe zotter’».<br />

�«Als het erg regent en glad wordt, lopen<br />

kickboarders nogal wat risico’s. En met natte<br />

sokken op school aankomen, is de minst<br />

aangename kant van het steppen.»<br />

50 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

� Verkeren kan je leren Idee - p.17<br />

Johan Decruynaere<br />

52 jaar, 7 kilometer<br />

Fietst al liggend<br />

�«Ik werd door rugpijn geteisterd maar dat<br />

halfuurtje sport per dag wou ik absoluut niet<br />

laten schieten, vandaar mijn speurtocht naar<br />

een alternatief: de ligfi ets.<br />

Een auto stak mij <strong>voor</strong>bij, stopte even verder<br />

en de bestuurder zwaaide mij toe te stoppen.<br />

Hij sprak in het Engels, hield mij <strong>voor</strong> een<br />

wereldreiziger en bood een maaltijd aan. Het<br />

schaamrood steeg hem op de wangen toen<br />

bleek dat wij verre buren waren.»<br />

�«Automobilisten die hun garage uitrijden,<br />

durven wel eens gevaarlijke dingen uithalen.<br />

Een gewone fi etser zien zij beter boven alles<br />

uitsteken en een ligfi ets verwachten ze<br />

niet meteen.»<br />

Germain Desmet<br />

48 Jaar, 7 kilometer stadsverkeer<br />

Rijdt naar school met een Engelse<br />

politiemoto<br />

�«Met ’t brommerke, zoals mijn leerlingen<br />

mijn BMW R100RT noemen, geef ik mijn collega’s<br />

in de fi le het nakijken. En toegegeven,<br />

een jongensdroom blijft intact.»<br />

�«Als motorrijder mag je dan al goed<br />

ingepakt zijn, je hebt een ‘bloot gevoel’ tegenover<br />

de autobestuurders. Een <strong>voor</strong>rang<br />

van rechts durf ik bij<strong>voor</strong>beeld nooit nemen,<br />

ik rij defensief.»<br />

Van step<br />

LEKKERE AUTO<br />

Misschien griste u deze <strong>Klasse</strong> nog snel uit de brievenbus <strong>voor</strong> u de garagepoort vanochtend dicht<br />

sloeg en leest u dit artikel stiekem in de fi le.<br />

Bent u tussen 24 en 42 jaar oud, dan verplaatst u zich gemiddeld 3,4 keer per dag om in totaal 46,5<br />

kilometer af te leggen. 29 procent daarvan zijn woon- werkverplaatsingen. 73 procent van de kilometers<br />

maalt u per auto af, 10 procent te voet <strong>of</strong> per fi ets, nauwelijks 3 procent met bus, tram <strong>of</strong> metro.<br />

Behoort u tot de leeftijdsgroep van 43 tot 65 jaar, dan begeeft u zich 2,6 keer per dag op de weg en<br />

legt u 35,6 kilometer af: pendelen tussen huis en werk neemt daar 20 procent van in beslag. U legt 64<br />

procent van uw kilometers per auto af, 14 procent met de fi ets <strong>of</strong> te voet, 2 procent met het openbaar<br />

vervoer. Verbaasd dat u alweer staat aan te schuiven?<br />

(Cijfers van de Mobiliteitscel Departement Leefmilieu en Infrastructuur)

Catherine Verleysen<br />

39 jaar, 12 kilometer<br />

Komt bezweet op het werk, want ze<br />

fi etst graag snel<br />

�«Van de terugweg geniet ik het meest: het<br />

is heerlijk als alle beslommeringen van een<br />

drukke dag uit je ho<strong>of</strong>d waaien.»<br />

�«Maar ik wens beter onderhouden fi etspaden.<br />

Alle glasscherven en steenbrokken<br />

ontwijken, is een hele kunst.»<br />

tot BMW<br />

Werkende Vlaming gppendelt<br />

pendelt dagelijks 46 minuten<br />

Stefaan Declercq<br />

33 jaar, 13 kilometer<br />

Snort rustig <strong>voor</strong>bij, op een<br />

categorie B<br />

�«Met mijn bromfi ets kost het traject thuisschool<br />

mij een kwartier. Met de auto 20 minuten.<br />

En parkeren in de buurt van de school<br />

is een regelrechte mission impossible.»<br />

�«Omvergereden worden. Het is mij al drie<br />

keer overkomen. Na de derde keer ruilde ik<br />

het fi etspad <strong>voor</strong> de openbare weg. Maar daar<br />

vlammen auto’s en vrachtwagens rakelings<br />

langs je heen. Veilig is anders.»<br />

We leggen zo’n 40 kilometer per dag af, <strong>voor</strong>al het meest met de auto.<br />

24 - 42 jaar 43 - 65 jaar<br />

gemiddeld aantal verplaatsingen per dag 3,4 2,6<br />

gemiddeld aantal kilometer 46,5 35,6<br />

hoeveel % daarvan zijn<br />

woon- werkverplaatsingen<br />

29% 20%<br />

hoeveel % per auto 73% 64%<br />

hoeveel % per fi ets <strong>of</strong> te voet 10% 14%<br />

hoeveel % met openbaar vervoer 3% 2%<br />

S<strong>of</strong>ie Lahousse<br />

26 jaar, 33 kilometer<br />

NMBS-fan<br />

�«Ik lees ongestoord Nicci French terwijl al<br />

die collega’s zich puffend en zuchtend van<br />

de ene fi le naar de andere loodsen. Gratis,<br />

comfortabel en een meer dan behoorlijke<br />

dienstverlening, mij hoor je niet klagen.»<br />

�«Als een klassenraad <strong>of</strong> een andere vergadering<br />

durft uitlopen, zijn de treinverbindingen<br />

niet meer zo frequent en kom ik wel<br />

eens laat thuis.»<br />

WEEK VAN VERVOERING<br />

Verplaatst u zich ook drie op vier keer met de<br />

auto? Probeert u dat aantal ook naar beneden<br />

te krijgen? Doe het alvast tijdens de ‘Week van<br />

vervoering’ van 22 tot 29 september. Kijk op<br />

www.kamino.be <strong>of</strong> pak een campagnekrant uit<br />

een infozuil van de Vlaamse Gemeenschap.<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 51<br />

FOTO’S: LUC DAELEMANS

VEILIG VERKEER<br />

«Je moet die drukte ‘s<br />

ochtends zien aan de schoolpoort!<br />

Dubbelgeparkeerde<br />

auto’s, haastige ouders,<br />

spelende voetgangers, jonge<br />

fi etsers die hun evenwicht zoeken.<br />

Ik ben pas gerust als ik mijn<br />

kinderen zelf aan de poort heb<br />

afgezet», zegt S<strong>of</strong>i e, ouder van<br />

Senne (13) en Jolien (5). «Senne<br />

vraagt nu <strong>of</strong> hij vanaf dit schooljaar<br />

met de fi ets naar school mag. Ik<br />

denk er niet aan.»<br />

TWEE KINDEREN PER MAAND<br />

Elke dag zijn in België negen jonge fi etsers en voetgangers<br />

tussen vijf en achttien betrokken bij een verkeersongeval.<br />

Elke maand sterven twee kinderen in het verkeer.<br />

België staat in de top vijf van de meest verkeersonveilige<br />

landen in de Europese Unie (na<br />

Griekenland, Portugal, Spanje en Frankrijk).<br />

WAT KAN DE SCHOOL DOEN?<br />

De school kan op verschillende vlakken initiatieven<br />

ontwikkelen:<br />

�De school geeft informatie: hoe kan je de school<br />

bereiken met het openbaar vervoer, wat zijn veilige<br />

routes <strong>voor</strong> fi etsers <strong>of</strong> voetgangers…<br />

�De school sensibiliseert: autovrije schooldag,<br />

promotie openbaar vervoer, fi etshelmen…<br />

�De school geeft verkeersopvoeding:<br />

In de klas: verkeersreglement, veilig oversteken,<br />

verschillende vervoerswijzen…<br />

Levensechte verkeerslessen (op straat, op de speelplaats,<br />

in een verkeerspark, een verkeerseducatieve<br />

route), fi etscontroles, fi etsreparatie…<br />

�De school organiseert het vervoer: maakt afspraken<br />

met ouders, het openbaar vervoer, <strong>voor</strong>ziet in voldoende<br />

veilige en overdekte fi etsenstallingen en maakt werk<br />

van fi ets-, car- en voetpoolen, plant uitstappen te voet,<br />

met de fi ets <strong>of</strong> het openbaar vervoer…<br />

�De school zorgt <strong>voor</strong> veilige schoolomgeving<br />

en schoolroutes: wijst gemachtigde opzichters aan,<br />

52 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

«Mag ik met de fi ets<br />

naar school?»<br />

KLASSE*<br />

werkt met de gemeente aan meer fi ets<strong>voor</strong>zieningen,<br />

meer zones 30, bredere voetpaden…<br />

HET SCHOOLVERVOERPLAN<br />

Ideaal is wanneer de school kiest <strong>voor</strong> een totaalaanpak.<br />

In een schoolvervoerplan combineert de school<br />

de initiatieven <strong>voor</strong> informatie, sensibilisatie, educatie,<br />

vervoersorganisatie, veilige schoolomgeving en<br />

schoolroutes en stemt ze op elkaar af.<br />

�Een schoolvervoerplan is een set van maatregelen<br />

die de school, de ouders, de leerlingen, de gemeente<br />

en andere partners (de gemeente, De Lijn, NMBS,<br />

Vlaams Gewest) samen nemen. De bedoeling van<br />

zo’n plan is dat steeds meer leerlingen zelfstandig en<br />

veilig de weg van en naar school kunnen nemen.<br />

�Hoe?<br />

[STAP 1] Maak een overzicht van:<br />

�De huidige verplaatsingen. Hoe komen de<br />

leerlingen naar school? En waarom. Welke route<br />

leggen ze af? Zouden meer leerlingen te voet, met<br />

de fi ets <strong>of</strong> het openbaar vervoer kunnen komen?<br />

Eén vierde van het verkeer tijdens de ochtendspits<br />

is woon-schoolverkeer. 63 procent van de kleuters<br />

en de helft van de lagereschoolkinderen zitten elke<br />

ochtend op de achterbank van de auto. Vaak wonen<br />

ze op wandel- <strong>of</strong> fi etsafstand van de school.<br />

�Het vervoersaanbod. Hoe is het gesteld met<br />

het openbaar vervoer (haltes, frequentie), de bestaande<br />

fi ets<strong>voor</strong>zieningen (fi etspaden, oversteekplaatsen,<br />

In het septembernummer van hun <strong>Klasse</strong> lezen ouders<br />

een bijdrage van De Eerste Lijn over verkeer. Meer over<br />

veilig verkeer leest u op de internetsite van <strong>Klasse</strong>:<br />

www.klasse.be/dossier/verkeer. Op zoek naar ideeën om<br />

het verkeer veiliger te maken? Kijk <strong>voor</strong> een uitgebreide<br />

lijst van initiatieven op pagina 17. (Idee)<br />

fi etsenstallingen), de voetgangersinfrastructuur<br />

(zebrapaden, verkeerslichten, begeleiding, gemachtigde<br />

opzichters), <strong>voor</strong>zieningen <strong>voor</strong> ouders<br />

(parkeerplaatsen, fi les…)?<br />

�Wat zijn de leemten en knelpunten (veiligheid,<br />

bereikbaarheid)? Stel een diagnose. Start een<br />

werkgroep verkeer met ouders, leerkrachten<br />

en leerlingen. Werk samen een actieplan uit.<br />

[STAP 2] Het actieplan<br />

Neem maatregelen die de vervoersvraag beheersen<br />

en het vervoersaanbod verbeteren:<br />

�Kinderen die in een straal van 750 meter rond de<br />

school wonen, kunnen te voet naar school. Kinderen<br />

die in een straal van drie km rond de school wonen,<br />

zouden kunnen fi etsen.<br />

Wie verder woont, kan met de auto <strong>of</strong> bus komen.<br />

Bekijk samen met ouders hoe de school voetpool,<br />

fi etspool <strong>of</strong> carpool kan organiseren, maak<br />

afspraken met het openbaar vervoer.<br />

�Werk tegelijkertijd aan de verkeersveiligheid:<br />

parkeerorganisatie, politietoezicht, gemachtigde opzichters,<br />

zone 30, regelmatige fi etsencontrole.<br />

�Zorg <strong>voor</strong> aangepaste accommodatie: overdekte<br />

en veilige fi etsenstallingen, opbergruimte <strong>voor</strong><br />

fi etshelmen…<br />

[STAP 3] Bekijk en evalueer.<br />

Wat de school heeft bereikt? Stel nieuwe actiepunten.<br />

*U kan het verhaal van Jamie lezen op www.klasse.be/kvo/4/6

Roeping<br />

dagelijks schoolleven, het klashouden an sich, is bij veel<br />

Het leerkrachten en bij mezelf een échte roeping. Als je je met<br />

hart en ziel ‘geeft’ <strong>voor</strong> je kinderen, vraagt dat een blijvende inzet van<br />

jezelf als leerkracht en als mens. ‘Opvoeden’ leerden we trouwens zeer<br />

weinig tijdens onze opleiding. De meeste van onze kinderen uit deze<br />

moderne samenleving opvoeden wil zeggen: véél aandacht hebben <strong>voor</strong><br />

de noden van deze kleine mensen! Sociaal-emotioneel welbevinden is<br />

een vakterm waarmee men wil aangeven dat kinderen recht hebben<br />

om zich goed in hun vel te voelen. Daar houden onderwijskrachten<br />

regelmatig per kind een dossier over bij. Alles wat wij aan aandacht en<br />

tijd besteden aan dat onderwerp als ‘juf’ <strong>of</strong> ‘meester’ wordt echter niet<br />

in kaart gebracht! ✖<br />

Leerkracht – naam en adres bekend<br />

Lerarentekort<br />

alle kanten wordt het in je ho<strong>of</strong>d gepompt: er zijn te<br />

Van weinig leerkrachten. Toch stel ik met afgrijzen vast dat<br />

het potentiële leerkrachten wel heel erg moeilijk gemaakt wordt een<br />

job in het onderwijs te vinden. Nergens, en ik herhaal: nergens, is er<br />

een site die alle vacatures in het onderwijs bundelt. De webstek van<br />

de VDAB levert och arme een 20-tal vacatures op, waarvan velen dan<br />

nog in hogescholen <strong>of</strong> taaltrainingscentra. Op de koop toe kan je je<br />

ook maar als werkzoekende op deze site inschrijven na een telefoontje<br />

tijdens de kantooruren naar het VDAB-callcenter, een rompslomp die<br />

mij volledig overbodig lijkt. ✖<br />

Iris De Rijcker – leerkracht<br />

Meer integralen, minder talen<br />

wou ik reageren op het artikel Meer integralen, minder<br />

Graag talen (<strong>Klasse</strong> 125 p. 40). Ik kan de minister volgen<br />

dat leerlingen in de eerste graad nog niet goed weten wat ze later gaan<br />

doen, maar meestal weten ze wel, welke vakken ze goed <strong>of</strong> niet goed<br />

kunnen. Ik heb vroeger wetenschappelijke B gedaan, wat ik een fi jne<br />

richting vond, maar met de wiskunde die ik toen gekregen heb, daar<br />

ben ik nu niets mee. Ik heb later maatschappelijk werk gedaan en ben<br />

als sociaal assistente afgestudeerd. Het enige wat ik me nog herinner<br />

is dat wiskunde goed is om logisch te leren denken. Vraag mij nu<br />

niets meer over integralen e.d. Daarom betreur ik het dat wiskunde de<br />

<strong>voor</strong>rang krijgt op talen. Frans, Engels, Duits, Nederlands, biologie,<br />

aardrijkskunde en chemie, daar heb ik nu nog veel aan. Ik kan mij<br />

wel <strong>voor</strong>stellen dat je <strong>voor</strong> sommige afdelingen meer wiskunde nodig<br />

hebt, maar waarom in humane wetenschappen? Kunnen de eindtermen<br />

daar niet <strong>voor</strong> aangepast worden. Ik ben echt benieuwd om te zien hoe<br />

praktisch wiskunde wordt? ✖<br />

Noortje Meel – leerkracht<br />

Niet goed meekunnen<br />

volledig akkoord met de stelling dat men-<br />

Ik ga sen die meer begoed zijn, hun kinderen<br />

minder naar het buitengewoon onderwijs sturen. Dat staat<br />

in het artikel De Rosso van Tongerlo (<strong>Klasse</strong> 125, p. 39).<br />

Ik vind dat er in de lagere scholen een tendens is om<br />

kinderen met leermoeilijkheden naar het buitengewoon<br />

onderwijs te sturen. Ik vind het jammer dat er in veel<br />

lagere scholen minder aandacht uitgaat naar kinderen die<br />

niet goed meekunnen. In veel gevallen durven kinderen<br />

geen vragen te stellen. Hebben ze wel goed opgelet? Een<br />

kind moet veel, maar mag minder. Een kind mag zichzelf<br />

niet zijn in veel gevallen. Heel wat kinderen die niet goed<br />

meekunnen in de klas en weinig steun van thuis krijgen,<br />

worden gepest. Kinderen worden wel slimmer, maar het<br />

sociale aspect gaat achteruit en dat betreur ik. ✖<br />

Leerkracht – naam en adres bekend<br />

De pest aan leerkrachten<br />

leest jullie blaadje en ik lees<br />

M’n moeder stiekem mee. Jullie schrijven in<br />

mijn ogen heel wat juiste maar ook foute dingen. Ik ben 12, heb rare<br />

vrienden. Ze blazen een condoom. Of ze sluipen uit de slaapzaal van<br />

het internaat stiekem weg. Ze zijn niet zo’n fi jne goede leerlingen. In<br />

plaats van op te letten, schrijven ze liefdesbriefkes. Ze hebben de pest<br />

aan leerkrachten enzomeer, want ze doen wat stom, zeggen dingen die<br />

ze niet begrijpen. Wel, eerst en <strong>voor</strong>al wil ik dat jullie één ding begrijpen:<br />

straf, psychiatrie <strong>of</strong> zo helpen niet. Zij hebben vrijheid nodig! Die is er<br />

bijna niet in ‘t lager. We zijn vroeg rijp en we kussen en zo en ook dat<br />

mag niet. De vrijheid om als kleine volwassenen te leven hebben we<br />

niet. We worden in het hokje van het kind gestoken en gestraft als we<br />

er uit proberen te gaan. ✖<br />

Leerling – naam en adres bekend<br />

Pesten<br />

dochter wordt sinds het derde leerjaar gepest en de<br />

Mijn leerkrachten weigeren er iets aan te doen. Indien ik toch<br />

de moed heb om naar de leerkrachten te stappen, krijg ik steeds het<br />

antwoord: uw kind moet veranderen, anders gaat het in het middelbaar<br />

erger worden. Ik ben ten einde raad en heb schrik <strong>voor</strong> dit schooljaar.<br />

Wat moet ik doen? ✖<br />

Een ouder – naam en adres bekend<br />

Limits - Meldpunt <strong>voor</strong> pesten op school - is bereikbaar op tel 016<br />

81 52 09 en 03 825 45 27 op maandag van 14.00 tot 22.00 u.,<br />

woensdag van 14.00 tot 18.00 u. en zaterdag van 9.00 tot 13.00 u.<br />

Doorlichting (1)<br />

126 p. 47 las ik een aantal brieven over<br />

In <strong>Klasse</strong> doorlichting op school. Verschillende<br />

personen hebben daar klaarblijkelijk nogal wat lugubere herinneringen<br />

aan overgehouden. Ik acht het als mijn plicht mijn persoonlijke<br />

ervaring met die doorlichting te willen meedelen. Die was heel positief.<br />

De inspecteur die bij mij in de klas kwam, heeft niets anders gedaan<br />

dan op een pedagogisch verantwoorde manier de zaken bespreken<br />

die er te bespreken vielen. Ik heb er zelfs nog veel kunnen van bijleren<br />

i.v.m. het goed functioneren van een schoolteam en <strong>voor</strong>al hoe de<br />

zaken dienen aangepakt om elke leerling van de klas op een individuele<br />

manier te begeleiden. Voor het eerst in mijn loopbaan van 36 jaar heeft<br />

mij iemand gefeliciteerd met het werk dat ik in mijn klas dagelijks verricht.<br />

Zoals de leerlingen soms graag eens een schouderklopje hebben<br />

van hun leraar, zo ben ook ik die dag met veel vreugde van mijn werk<br />

huiswaarts gekeerd. ✖<br />

Alfons De Backer – leerkracht<br />

Dia<br />

loog<br />

Uw vragen<br />

U zoekt informatie.<br />

Waar kan u terecht?<br />

- De Infolijn van het<br />

departement Onderwijs is<br />

het eerste aanspreekpunt <strong>voor</strong><br />

leerkrachten, ouders, leerlingen<br />

en studenten met vragen <strong>of</strong><br />

problemen rond onderwijs: bel het<br />

Gratis nummer 0800 30203<br />

(alle werkdagen van 9 tot 12.30 u.<br />

en van 13.15 tot 17 u.). U kan ook<br />

faxen naar 02 553 96 55 <strong>of</strong> surfen naar<br />

www.ond.vlaanderen.be/infolijn. Daar<br />

vindt u het antwoord op een aantal veel<br />

gestelde vragen. Vanuit deze website kan<br />

u ook een e-mail sturen naar de Infolijn.<br />

- Op edulex.vlaanderen.be vindt u alle<br />

(recente) informatie over omzendbrieven<br />

en wetgeving.<br />

- Voor vragen over uw persoonlijk dossier<br />

(b.v. over uw wedde) stapt u eerst het best<br />

naar het secretariaat van uw eigen school.<br />

Eventueel zal de school contact opnemen<br />

met uw werkstation. U kan ook zelf bellen<br />

via het centrale nummer tel. 02 553 86 11.<br />

- U vindt alle diensten op één adres:<br />

departement Onderwijs - Koning Albert<br />

II-laan 15 - 1210 Brussel - tel. 02 553 86<br />

11 (algemeen nummer).<br />

- 0800 30 201 is het nummer van de<br />

Vlaamse Infolijn. U kan op dit gratis<br />

nummer terecht, iedere werkdag van 9 tot<br />

19 u., <strong>voor</strong> informatie en publicaties.<br />

KLASSE NR.<strong>127</strong> 53

Binnen zonder bellen<br />

Een selectie uit lezersbrieven,<br />

faxen, e-mails en reacties via<br />

internet vindt u op deze pagina’s.<br />

Naamloze brieven <strong>of</strong> manifesten<br />

komen er niet in. De redactie is niet<br />

verantwoordelijk <strong>voor</strong> de inhoud<br />

van de brieven. Schrijf a.u.b. korte<br />

brieven van maximum 25 regels.<br />

Wat te lang is, moeten we inkorten.<br />

Vermeld uw naam en adres.<br />

Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd<br />

verzoek laten we die weg. We kunnen<br />

eventueel brieven doorsturen<br />

naar betrokken afdelingen <strong>voor</strong> een<br />

deskundig antwoord.<br />

<strong>Klasse</strong> publiceert ook brieven<br />

die de redactie bereiken via Yeti,<br />

MAKS! (<strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Jongeren)<br />

en <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders. Kan <strong>voor</strong><br />

iedereen interessant zijn.<br />

U kan ook uw mening kwijt<br />

op www.klasse.be/forum <strong>of</strong><br />

www.klasse.be/gastenboek<br />

<strong>Klasse</strong> (Dialoog) - Koning Albert IIlaan<br />

15 - 1210 Brussel - fax 02 553<br />

96 85 - info@klasse.be<br />

<strong>Klasse</strong><br />

Maandblad<br />

<strong>voor</strong> On der wijs in<br />

Vlaanderen<br />

Uitgegeven door het<br />

ministerie van de Vlaamse<br />

Gemeenschap departement<br />

Onderwijs<br />

Nr.<strong>127</strong> SEPTEMBER 2002<br />

<strong>Klasse</strong> is teamwork. De hele ploeg<br />

vindt u op www.klasse.be<br />

Ho<strong>of</strong>dredacteur Leo Bormans<br />

Redactie <strong>Klasse</strong> Gaby De Moor (eindredacteur),<br />

Jan T’Sas, Dirk Vander Beken,<br />

m.m.v. Michel Van Laere, Geert Neirynck<br />

Het hart van <strong>Klasse</strong> Patrick De Busscher,<br />

Diana De Caluwé, An Declercq, Anny Lecocq,<br />

Patrice Maniscalchi, Ann Nevens, Anne Siccard<br />

Verantw. uitgever Ludy Van Buyten<br />

Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel<br />

Abonnement (10x per jaar): 25 euro<br />

Alle Vlaamse leerkrachten, CLB-medewerkers<br />

enz. (van elk net en van elk niveau) krijgen <strong>Klasse</strong><br />

gratis. Adreswijzigingen uitsluitend regelen via de<br />

eigen schooladministratie.<br />

Er is ook Yeti (derde graad lager onderwijs), <strong>Klasse</strong><br />

<strong>voor</strong> Ouders (kleuteronderwijs t.e.m. tweede jaar<br />

secundair onderwijs) en Maks! (derde tot zevende<br />

jaar secundair onderwijs) <strong>voor</strong> scholen die dat<br />

wensen.<br />

<strong>Klasse</strong>, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel<br />

Tel. redacties 02 553 96 86<br />

Tel. secretariaat 02 553 96 84<br />

Tel. advertenties 02 553 96 94<br />

E-mail red.leerkrachten@klasse.be<br />

URL www.klasse.be<br />

54 KLASSE NR.<strong>127</strong><br />

Doorlichting (2)<br />

laatstleden werd onze school doorgelicht. Een<br />

In juni zware opgave, zeker na alle negatieve kritiek die<br />

we de laatste keren in <strong>Klasse</strong> konden lezen. Angst werd ons langs alle<br />

kanten ingeboezemd. Nodeloos. Dat kunnen we nu wel zeggen. Met<br />

een opgelucht hart blikken we positief terug op het <strong>voor</strong>bije gebeuren.<br />

Wat we geleerd hebben? Doorlichten is ‘begeleiden’. Daarom willen we<br />

toch graag een woord van dank richten aan het hele inspectieteam, dat<br />

ons een week lang, met grote inzet en gedrevenheid zijn vakbekwaamheid<br />

overbracht. ✖<br />

Directie en leerkrachtenteam – Vrije Kleuterschool – Kuurne<br />

Een hoop geld<br />

dat het basisonderwijs ons jaarlijks veel geld kost.<br />

Ik vind Wij hebben twee kinderen. De ene zit in het vijfde<br />

leerjaar en de andere in het eerste. Mijn kinderen zijn al naar <strong>voor</strong>stellingen<br />

geweest, gaan langlaufen, ze gaan zwemmen, op schoolreis en<br />

nu gaat de ene op bosklassen en de andere op zeeklassen. Maar dat<br />

kost ons samen op een jaar een hoop geld. Mijn man is werkloos en<br />

ik ben huisvrouw. Wij moeten zorgzaam met ons geld omspringen<br />

want buiten de school hebben wij nog andere kosten. Soms weten wij<br />

niet meer wat wij moeten doen. Ze verwachten dat de kinderen mee op<br />

bos- en zeeklassen gaan, maar ze vragen niet <strong>of</strong> de mensen dat allemaal<br />

kunnen betalen. ✖<br />

Een ouder – naam en adres bekend<br />

Leugens over leraren<br />

al sta ik als 56-jarige reeds 33 jaar in het onderwijs, ik<br />

Nee, herken mijn buren helemaal niet in het artikel Leugens<br />

over leraren (<strong>Klasse</strong> 125 p. 4-9). Leraren zijn allemaal lieve, vriendelijke<br />

mensen. Dit houdt helemaal geen verband met het feit dat van de elf<br />

55-plussers die ik ken er acht tot vier jaar geleden met brugpensioen<br />

zijn gegaan, een negende enkele maanden geleden – met behoud van<br />

93 procent van zijn loon. Aan de collega’s TBS-55-plussers zou ik<br />

zeggen: «Weer een reden om met de Lotto te spelen». ✖<br />

Een leerkracht – naam en adres bekend<br />

«Beste beslissing in mijn leven»<br />

begin dit jaar ben ik van de privé overgestapt naar<br />

Sinds het secundair onderwijs en ik kan met plezier melden<br />

dat dit de beste beslissing in mijn leven is geweest. Alles wat ik verwachtte<br />

in deze job vind ik terug, en meer. Het is dus vanzelfsprekend<br />

dat ik enorm enthousiast en gemotiveerd ben en dan ook met mijn<br />

lerarenopleiding ben begonnen in een Provinciaal Centrum <strong>voor</strong> Volwassenenonderwijs.<br />

Toen ik mij inschreef, heb ik duidelijk gesteld dat<br />

ik omwille van fi nanciële redenen mijn opleiding wenste te voltooien in<br />

drie semesters, wat volgens hen geen probleem zou zijn. Men gaf mij<br />

zelfs advies welke vakken ik moest volgen. Deze vakken koos ik dan ook<br />

vanzelfsprekend, maar door het groot aantal studenten gaf men mij een<br />

ander programma. Tot dan was er <strong>voor</strong> mij nog altijd geen probleem,<br />

zolang ik mijn diploma maar in anderhalf jaar kon behalen. Nu mijn<br />

eerste semester op het einde loopt en ik mijn keuze <strong>voor</strong> de twee volgende<br />

moest indienen, wezen mijn medestudenten mij er echter op dat<br />

ik met mijn programma onmogelijk de opleiding zou kunnen voltooien<br />

OPINIE<br />

«Moet de overheid privé-onderwijs subsidiëren?»<br />

In dit<br />

land volgen de meeste kinderen<br />

privé-onderwijs. Voor meer dan<br />

negentig procent is dat katholiek, hoewel er ook<br />

scholen bestaan die door joodse <strong>of</strong> protestantse<br />

gemeenschappen zijn opgericht. (Het katholiek<br />

onderwijs wordt ten onrechte vrij onderwijs genoemd.)<br />

Maar ook in islamitische gemeenschap<br />

klinkt de roep al maar luider om eigen onderwijs<br />

te organiseren. Het privé-onderwijs krijgt heel<br />

wat geld van de overheid, hoewel de inrichtende<br />

machten het nooit voldoende vinden. In ruil moet<br />

dat onderwijs een aantal <strong>voor</strong>waarden vervullen.<br />

Voor de rest echter geniet het vrij onderwijs een<br />

relatief grote vrijheid om personeel aan te werven,<br />

en om de leerlingen te onderrichten volgens één<br />

wel bepaalde visie.<br />

Dat de erkende godsdiensten onderwijs mogen<br />

organiseren en daar<strong>voor</strong> subsidies krijgen, is<br />

historisch gegroeid. Dat wil echter niet zeggen dat<br />

dit vandaag nog aanvaardbaar is. Die verschillende<br />

netten veroorzaken niet alleen een versnippering<br />

en verspilling van het onderwijsgeld. Er is ook de<br />

kritiek dat dit in tegenspraak is met het seculiere<br />

en moderne principe van de scheiding tussen kerk<br />

en staat. Daar komt nog bij dat bijna de helft van<br />

de Vlaamse begroting naar onderwijs gaat, zodat<br />

een discussie over de optimale aanwending van<br />

al dat geld zeker niet overbodig is.<br />

Wij pleiten <strong>voor</strong> een pluralistisch, door de overheid<br />

georganiseerd en betaald onderwijs. Wij leven in een<br />

multiculturele maatschappij. Mensen en groepen van<br />

uiteenlopende levensbeschouwing moeten daarin<br />

samenwerken. Het lijkt ons noodzakelijk <strong>voor</strong> hun<br />

opvoeding dat kinderen zo snel mogelijk kennis<br />

in anderhalf jaar. Blijkbaar is er een bepaalde volgorde in het behalen<br />

van een aantal modules. Vandaar dat ik vol verontwaardiging naar de<br />

directeur stapte om verdere uitleg en een oplossing <strong>voor</strong> mijn situatie.<br />

Hij gaf toe, na zich te hebben verontschuldigd, dat mijn medestudenten<br />

gelijk hadden en dat ik met mijn origineel programma geen probleem<br />

zou hebben gehad. Vandaar dat ik nu slechts twee opties heb: <strong>of</strong>wel doe<br />

ik mijn opleiding over twee jaar <strong>of</strong>wel moet ik één <strong>of</strong> meerdere vakken in<br />

een andere school doen. En ik ben niet de enige in deze situatie hoor!<br />

Is dit nu de manier om mensen te motiveren de overstap uit de privé<br />

naar het onderwijs te wagen? ✖<br />

Leerkracht – naam en adres bekend<br />

Puzzel<br />

zomerpuzzel vond ik een aangenaam tijdverdrijf tijdens mijn<br />

De verl<strong>of</strong> (met toch heel wat minder mooie dagen). Eerst had ik<br />

het gevoel dat dit niet echt aan mij besteed was vanwege op het eerste<br />

zicht te moeilijk. Maar na iedere gevonden oplossing raakte ik zodanig<br />

in de ban van de onopgeloste raadsels dat ik er telkens opnieuw een<br />

erezaak van maakte om de rest ook te vinden. En dit is me gelukt. Dit is<br />

<strong>voor</strong> mij een persoonlijke overwinning, <strong>voor</strong>al omdat mijn man ook een<br />

deelnameformulier instuurde met de bij mij ontfutselde oplossingen.<br />

De kinderen (van 10 en 13) die mij druk bezig gezien hebben, hoopten<br />

dat we een weekendje zouden winnen. Zij hielden de brievenbus iedere<br />

dag goed in de gaten, alsook jullie site om te checken <strong>of</strong> er nog geen<br />

nieuws was. Zij denken dat de uitspraak ‘wedden dat niemand alles kan<br />

oplossen’ waar is, maar dat wij zeker zullen winnen. Ik probeer hen al<br />

een tijdje uit te leggen dat de winnaar zijn prijs waarschijnlijk al gehad<br />

heeft, omdat er wel heel wat juiste inzendingen zullen geweest zijn en<br />

dat een onschuldige hand de winnaar zal aangeduid hebben. ✖<br />

Renilde Postelmans – leerkracht<br />

De winnaar van de reis staat op p. 43<br />

maken met de ideeënrijkdom van een democratische<br />

samenleving en dat zij intercultureel leren denken<br />

en handelen door op te groeien met kinderen met<br />

een verschillende culturele en levensbeschouwelijke<br />

achtergrond. Pluralisme kan alvast tot uiting komen<br />

in de vrije keuze tussen zedenleer en de diverse<br />

godsdienstlessen. Maar <strong>voor</strong> ons mag men de lessen<br />

godsdienst en zedenleer gerust vervangen door<br />

een vak fi los<strong>of</strong>i e <strong>of</strong> levensbeschouwing, waarin de<br />

leerlingen uitgebreid inzicht krijgen in de verschillende<br />

levensvisies. ✖<br />

Ludo Abicht, i.o. Masereelfonds – Kazernestraat<br />

33 – 1000 Brussel – tel. 02 502 38<br />

80 – fax 02 502 41 53 – brussel@masereelfo<br />

nds.be, www.masereelfonds.be

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent X<br />

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap<br />

Redactie KLASSE<br />

Koning Albert II-laan 15<br />

1210 Brussel<br />

TIJDSCHRIFT<br />

verschijnt maandelijks<br />

(behalve in juli en augustus)<br />

Bijna plat: de ramp op weg naar<br />

school.<br />

Nieuw spel verovert speelplaats:<br />

DE KINGA’S<br />

De Airbusters:<br />

luchtkwaliteit in en rond elke<br />

school gemeten. Strmf!<br />

Onklopbaar: elke dag bellen 26 mishandelde<br />

kinderen. En dan?<br />

Meer in de nieuwe Yeti, vanaf 16 september op uw school.<br />

Artefact<br />

63 hulplijnen <strong>voor</strong> ouders<br />

Moet iedereen met de auto naar school?<br />

DE ANGST VAN<br />

OUDERS<br />

Wat verwachten zij van het<br />

nieuwe schooljaar?<br />

Extra: gratis kalender (met alle vakantiedagen)<br />

<strong>Klasse</strong><br />

Meer in de nieuwe <strong>Klasse</strong> <strong>voor</strong> Ouders,<br />

vanaf 16 september op uw school.<br />

De crashtest: jongeren in het verkeer<br />

Lobbyen <strong>voor</strong> een andere<br />

schoolreis<br />

Hoe rebels ben ik?<br />

België – Belgique<br />

PB/PP<br />

3/9156<br />

Elke dag 24u./24u. nieuwsfl ashes over<br />

opvoeding en onderwijs.<br />

HEET VAN<br />

HET SCHERM<br />

Meteen discussies en reacties.<br />

Duizelingwekkende dossiers en hyperlinks.<br />

De beste site <strong>voor</strong> onderwijs:<br />

www.klasse.be<br />

HET FESTIVAL<br />

DUURT VOORT<br />

Ief Claessen<br />

Photodisc<br />

Meer in de nieuwe Maks!,<br />

vanaf 16 september op uw school.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2025 Yumpu.com, all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!