Uruzgan en de nieuwe Defensie CAO - Kvmo

Second Language Acquisition & Pedagogic GrammarSome theories of second language learning cast doubt on the teachability of grammar,arguing that learning does not become acquisition, or that the learner’s syllabusconstraints on what can be taught and learned at a given time. In spite of this grammarbooks which aim at explicit teaching continue to be popular. What role, if any, do youthink such books have in the classroom?Fuyuko KatoMay, 1998

stelt dat je het werk voor de ouderen anders moet organiseren).Wil je dit afkalven van de economische waarde van de ouderewerknemer afremmen, dan kun je kiezen uit de instrumenten:bijscholing, herscholing, herplaatsing etc.. Valt het proces niet testoppen, dan is het een kwestie van berusten in een proportioneleloondaling. Ga je uit van 40 jaar pensioen opbouwen (25 -65), dan moeten werkers, die dit jaar starten met het opbouwenvan pensioen, een kapitaal opbouwen dat 60 procent hoger ligtdan hetgeen de ‘babyboomers’ aan premies inlegden om hunpensioen op te bouwen. Zou je dan ook nog rekenen met hetgegeven dat velen al met 60 jaar van hun (pre)pensioen gaangenieten, dan kom je uit op 80 procent hogere premies om eenpensioenambitie van 70 procent van het middelloon tebehouden. In concreto: een onhoudbare situatie. Nu ligt de somvan AOW en pensioen op 30 procent van de loonsom.StruisvogelpolitiekPensioenland heeft decennia lang struisvogelpolitiek bedreven.De Commissie Goudswaard heeft in ieder geval dit taboedoorbroken. Het bestaande stelsel is aantoonbaar onvoldoendetoekomstbestendig. Dit is slechts de diagnose, maarwat is de therapie? Goudswaard biedt de bittere pil aan intwee smaken, te weten: versobering en langer werken voorhetzelfde resultaat als nu als vanzelfsprekend wordtbeschouwd. Alternatief: de stijgende levensverwachtingkoppelen aan de pensioenen. Ook dat betekent langer doorwerken.Het gevallen kabinet Balkenende IV was van plan omeind maart 2010 de knoop door te hakken. Zover zal het nietkomen. De Tweede Kamer heeft deze vette kluif het demissionairekabinet niet toegeworpen.Wie staat voor wat?Bij pensioenen zijn vakbonden en werkgevers leidend. Zijsluiten de pensioencontracten af in CAO’s. Zij besturen ook depensioenfondsen. Bij de AOW-discussie is de minister vanSociale Zaken leidend. Hij zal instemming met zijn plannenmoeten losweken bij vakbonden en werkgevers. Dit leidt overen weer tot fors getouwtrek. Sinds vorig jaar de werkgeverseen AOW-akkoord met de vakbeweging blokkeerden in deSociaal Economische Raad (SER), zit vooral de FNV in het defensief.De Commissie Frijns heeft het voorstel gedaan om in elkpensioenfonds twee gekwalificeerde financiële deskundigen teparachuteren. Dat is een doorbraak in de soevereiniteit vanwerkgevers en vakbonden. Pottenkijkers van buiten, gekozenop basis van deskundigheid in plaats van op verondersteldeblauwe ogen bij de achterban. Ook ligt er het voorstel omgepensioneerden een bestuursrol te geven bij de grotefondsen. Ik mis alleen nog de jeugd bij alle voorstellen…! 3Verleggen risico’sIn de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebbenbedrijven op grote schaal hun pensioenregelingen afgeknepenof gesloten, waardoor de werknemers zijn opgezadeld met deinflatie- en beleggingsrisico’s.Hoe zit dat in Nederland? Hier kun je spreken over een stillerevolutie. Weliswaar zijn wij hier te lande niet overgegaan opDC-regelingen 4 en individuele verantwoordelijkheid voor deoudedagsvoorziening, toch is het zo dat in de bestaande DBregelingenminder zichtbaar aan risicoverschuiving is gedaan.Daar waar vroeger bijvoorbeeld de overheid als werkgevergarant stond voor aanvulling van het kapitaal om de pensioenuitkeringente garanderen, is er nu gedeelde verantwoordelijkheid.Bij een te lage dekkingsgraad kan de premie verhoogdworden en de echte herstelacties komen uit het niet of uit hetgedeeltelijk indexeren van ingegane en nog in opbouw zijndepensioenen en uit het verlagen van het ambitieniveau van deABP-regeling (twee voorbeelden: het PP 5 voor pensioendatumis van opbouwpensioen overgegaan in risicopensioen en het PPna pensioendatum is gehalveerd). In concreto houdt dit in: dehouding van de werkgevers is veranderd en risico’s worden ookhet bestaande stelsel isaantoonbaar onvoldoendetoekomstbestendigin Nederland naar werknemers afgeschoven. De Nederlandsepensioenen hebben al een periode van stille revolutie achter derug. Het vet en de onwetendheid zijn wij al kwijt. Nu gaat hetecht pijn doen.Een cruciale –maar onderschatte- stille kracht van het succesvan ons pensioenstelsel is het gegeven dat vakbonden metwerkgevers een gelijkwaardige positie bekleden in de besturenvan de pensioenfondsen. De vakbeweging is partner van degrootste pensioenfinancier: de werkgever. Onderlinge afhankelijkheiden medeverantwoordelijkheid worden gecreëerddoor de vuistregel dat tegenover een euro in de pensioenpotzijdens de werknemer, de werkgever er twee euro instopt.De nasleep van de vorige economische crisis (2001-2003) leiddede eerste grote omschakeling in. Relatief geruisloos werd dekoppeling van het pensioen aan het laatstverdiende loon 6vervangen door een koppeling aan het gemiddeld verdiendeloon . Of wij dit nu leuk vinden of niet, de huidige crisis zal eenrevolutionaire verandering brengen, zowel in het pensioencontract,de AOW-leeftijd, als de samenstelling van de besturenvan de pensioenfondsen. In polderland noemen wij dat‘aanpassing’ in plaats van ‘revolutie’. Volgens Piet-HeinDonner: ‘Niets doen leidt tot verval’ en ‘in onderhoud zit hetbehoud’. Kunt u het (nog) leuker maken?1 Dit stuk is een vervolg op mijn artikel ‘Vijfenzestig plussers, AOW enpensioen’ in het FVNO|MHB-Bulletin 6, augustus 2009.2 Universiteit van Amsterdam.3 Dit initiatief wetsvoorstel van de Kamer is door Donner in de ijskastgezet omdat hij wil dat ook andere groepen belanghebbenden (onderandere jongeren) mee worden genomen in de vormgeving van depensioenbesturen.4 Indien een onderneming als pensioenregeling een defined benefitregeling (DB regeling) heeft, moet die onderneming het saldo van depensioenverplichtingen en het pensioenvermogen in de eigen jaarrekeningonder de activa of de passiva opnemen. Omdat daarbij ook metalle toekomstige stijgingen van het pensioen rekening moet wordengehouden, en wij in Nederland met de financiering daar niet rechtstreeksop sturen, is er meestal sprake van een pensioenschuld. Bovendienkan het bedrag van die kunstmatige pensioenschuld in de tijdnogal sterk fluctueren. Veel ondernemingen vinden dat niet aantrekkelijken willen dan ook van hun DB regeling af. Het alternatief lijkt dedefined contribution regeling (DC regeling). Dan kan volstaan wordenmet het opnemen van de betaalde premie in de jaarrekening. Maareen DC regeling kent ook zijn nadelen, zodat een overstap op zo'nregeling niet zonder meer zal kunnen plaatsvinden.5 Partner pensioen.6 Uitgezonderd de militairen, die hebben vanwege hun carrière opbouwhet eindloon behouden.3 | FVNO bulletin, maart 2010

• maar uiterlijk tot de leeftijd van 30 jaar;• doorstromen naar FPS fase 3 in de rang van soldaatis niet mogelijk.- voor korporaals en overeenkomstige rangen (KM: matroosder 1e klasse, marinier der 1e klasse. KL/KLu: korporaal der 1eklasse. KMar: marechaussee der 1e en 2e klasse) betreft dit:• een maximale looptijd in rang van zes jaren (alleenmarechaussee der 1e en 2e klasse);• uiterlijk tot de leeftijd van 32 jaar;• doorstromen naar FPS fase 3 in de rang van korporaalof overeenkomstige rang is niet mogelijk.- voor onderofficieren en officieren betreft dit:• Uiterlijk tot de leeftijd van 35 jaar.Voor die militairen die reeds de genoemde grenzen zijn gepasseerd,dan wel deze binnen een jaar zullen bereiken is Defensiemet de Centrales specifiek overgangsbeleid overeengekomen:‘Deze militairen zullen voor 1 augustus 2010 duidelijkheidkrijgen over hun toekomst binnen Defensie. Na inwerkingtredingvan het wijzigingsbesluit AMAR zullen de militairen, voorwie geen toekomst is binnen de defensieorganisatie, wordenvoorgedragen voor ontslag. Hierbij zal de ontslagdatum minimaal12 maanden en uiterlijk 18 maanden liggen na de datumvan inwerkingtreding van het wijzigingsbesluit AMAR. Dezemilitair zal worden aangemeld bij het DC EBD voor begeleidingbij de overgang naar een betrekking op de civiele arbeidsmarkt.’Militairen, die binnen drie jaar de voor hen geldende leeftijdsgrenszullen bereiken, worden versneld door Defensie inbeschouwing genomen voor doorstroom naar een hogere rangof een FPS fase 3 aanstelling. Aan deze groep militairen zalvoor 1 januari 2011 duidelijkheid worden gegeven.In een volgend bulletin zal dieper in worden gegaan op deoverige wijzigingen in het AMAR.Arbeidsvoorwaardenoverleg 2010Op 11 februari jl. is het overleg gestart tussen Defensie en de Samenwerkende Centrales van Overheidspersoneel(SCO) over de arbeidvoorwaarden vanaf 1 maart jl. De onderhandelaars van de SCO hebben op basis van de inzetbriefvan Defensie in combinatie met de toelichting van de staatssecretaris van Defensie moeten concluderen dat ergeen aanknopingspunten zijn voor open en reëel overleg.Vandaar dat de onderhandelaars hebben besloten de tijd tenemen om de achterban te raadplegen over hetgeen Defensieals inzet heeft aangeboden. De afgelopen weken heeft hetbestuur van de FVNO|MHB u dan ook op diverse manierengevraagd uw mening te geven over de inzetbrief van Defensie.Allereerst wil ik u namens het bestuur en de onderhandelaarsvan de FVNO|MHB bedanken voor uw reactie. Het aantal reactieswas groot. Groter zelfs dan wij vooraf hadden verwacht.Veel reacties gingen gepaard met adviezen en/of wensen. Dezezullen, daar waar mogelijk, worden meegenomen in de overwegingentijdens het arbeidsvoorwaardenoverleg.Op basis van de onderstaande uitkomst is het bestuur van deFVNO|MHB tot de volgende conclusie gekomen: er zal geenoverleg worden gevoerd op basis van de inzetbrief vanDefensie.Beëindiging van het overleg in dit stadium van het proces zalniet tot enig gewenst resultaat zal leiden en daarom zal hetoverleg vooralsnog worden voortgezet. Hierbij zal de nadrukvan de FVNO|MHB komen te liggen op de inzetbrief van deSamenwerkende Centrales van Overheidspersoneel én vanDefensie wordt gevraagd te komen met een nieuwe, verbeterde,inzetbrief. Zo zal o.a. de paragraaf over de verhogingvan de UKW-leeftijd moeten verdwijnen.Wij houden u op de hoogte van de voortgang van het arbeidsvoorwaardenoverlegvia het FVNO-bulletin, de website(www.fvno.nl) en ProDef (www.Prodef.nl).Nogmaals dank.De uitkomst:- 95,7 % van de leden heeft aangegeven geen aanknopingspunten te zien in de inzetbrief van Defensie voor open en reëel overleg.- 3,6 % van de leden heeft aangegeven dat zij niet verwachten dat Defensie met een beter bod zal komen en dat dus verder onderhandelenop basis van deze inzetbrief noodzakelijk zal zijn.- 0,7 % van de leden heeft aangegeven zich te kunnen vinden in de inzetbrief van Defensie.Update van 10 maart 2010Op 9 maart jl. hebben de Centrales en Defensie het arbeidsvoorwaardenoverlegvoortgezet. Defensie heeft hierbij onomwondenuitgesproken geen eurocent over te hebben voorenige verbetering van de arbeidsvoorwaarden voor het defensiepersoneel.Ook heeft Defensie aangegeven de ophoging van de UKWleeftijdniet van de overlegagenda te halen. De Centrales zijnvan mening dat, gezien de huidige politieke ontwikkelingen,het uitermate prematuur is over dit onderwerp te spreken.De handreiking van de Centrales om een aantal gespreksonderwerpenuit het arbeidsvoorwaardenoverleg te halen enverkennende gesprekken hierover te voeren in de werkgroepenAFR en AP wees Defensie resoluut van de hand.De Centrales kunnen op basis van deze opstelling van Defensiedan ook niet anders concluderen dan dat er geen wil is om tekomen tot open en reëel overleg.Met deze constatering zijn de partijen opnieuw uit elkaargegaan. Een situatie die de FVNO|MHB ten zeerste betreurt.5 | FVNO bulletin, maart 2010

pensioenenDOOR DRS. M.A.M. WEUSTHUISDekkingsgraad ABP en de indexatie die nog even op zich laatwachtenHet ABP heeft in 2009 goed geboerd met zijn beleggingen. In het hele jaar werd 20,2% (€ 35 miljard) rendement gemaakt.Het vermogen zit weer op € 208 miljard. Overigens, lang niet voldoende om de meer dan 40% verlies in 2008goed te maken en ook nog lang niet genoeg voor volledige indexatie.De dekkingsgraad die in 2008 140% was en na de kredietcrisisdaalde naar zo’n 90%, was op 31 december 2009 weergestegen naar 109%. Maar toen kwam het CBS met cijfers overgestegen levensverwachtingen. Het ABP koos ervoor dezecijfers meteen door te laten werken in de actuariële rekenregels,die voor de komende drie jaar gelden. Om hetzelfdepensioen in de toekomst langer uit te betalen is er nú meergeld in kas nodig, welgeteld € 11 miljard. Het gevolg van deCBS-cijfers is dat de dekkingsgraad toch weer zakte van 109%naar 104% op 1 januari 2010. Over drie jaar komt het CBSopnieuw met cijfers over levensverwachtingen en die zullendan naar verwachting wederom effect hebben op de ABPdekkingsgraad. ABP verwacht voor de komende jaren eeneconomisch herstel dat lager ligt dan de historische norm,omdat de schuldenposities bij de Amerikaanse consument en inde financiële sector nog voor een groot deel moeten wordenafgebouwd (resultaten uit het verleden bieden geen garantievoor de toekomst).De aanval op de Nederlandse pensioenen is geopendDe pensioenwereld schuift het dilemma het liefst voor zich uit en neemt tot nu toe kleine stapjes en cosmetischemaatregelen, maar wat steeds duidelijker wordt is dat het Nederlandse pensioenambitieniveau, zoals dat vastligt inde reglementen van pensioenfondsen zoals het ABP, onbetaalbaar wordt. Het ziet ernaar uit dat een eventuele verschuivingvan de pensioenleeftijd naar 67 jaar nog onvoldoende is. Na het recentelijk verschijnen van rapporten vandrie door minister Donner ingestelde pensioencommissies lijkt de geest uit de fles. De tijd lijkt rijp voor maatregelen.Medio 2008 al kwam de Commissie Bakker met een toen baanbrekendrapport met onder andere het advies de pensioenleeftijdnaar 67 jaar te brengen. Geadviseerd werd de AOW-leeftijdvanaf 2016 te verhogen naar 67 jaar in stapjes van 1 maand perjaar. U heeft gemerkt dat dat idee door minister Donner al inwetsvoorstellen is omgezet. Maar Bakker adviseerde nog meer:fiscalisering van de AOW voor gepensioneerden, beperkingvan de pensioenopbouw en een progressief premiesysteem (depensioenpremie stijgt met de leeftijd), afbouw van de WW enafschaffing van het spaarloon. Dat was echter voor de socialepartners een te grote hap ineens. Het ziet ernaar uit dat deCommissie Bakker veel heeft losgemaakt, dat nog moest rijpen.Andere commissies hebben het werk op deelterreinen nogeens uitvoeriger overgedaan. In het laatste half jaar hebbendrie commissies rapporten opgeleverd.De Commissie Don onderzocht of de wettelijke eisen die nugelden voor het financiële beleid van pensioenfondsen ervoorzorgen dat een reëel beeld geschapen wordt van de (toekomstige)financiële positie van het fonds. Het gaat hier omverwachtingen ten aanzien van rendementen op beleggingen,renteontwikkeling en inflatie in de wereldeconomie. Decommissie kwam met een verdeeld advies. De leden, diebenoemd waren door de overheid (DNB en CPB), verwachtenniet dat de economische hausse en de hoge rendementen vande laatste twee decennia terugkomen en houden naar detoekomst toe rekening met vermogensrendementen op eenstructureel lager niveau. De wettelijke maximale rendementsniveauswaarvan pensioenfondsen in hun berekeningen uitmogen gaan zouden daarom met zo’n 1,5% verlaagd moetenworden. De vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en dewerknemers in de commissie waren optimistischer en wilden demaximale rendementsniveaus maar zo’n 0,25% laten dalen.Het gevolg van lagere rendementsniveaus is stijgende premiesen/of bezuinigingsoperaties.De Commissie Frijns onderzocht of pensioenfondsen in hunjacht naar rendement op het vermogen (om zo de premie laagde Commissie Frijns constateertdat pensioenfondsen financieelkwetsbaarder zijn gewordente houden) wel voldoende rekening houden met de anderekant van beleggingsrendement, het risico. Deze commissieconstateert dat pensioenfondsen door de vergrijzing enontgroening, de steeds stijgende levensverwachting en doorhet steeds afhankelijker worden van de financiële markten(obligaties leveren te weinig rendement), financieel kwetsbaarderzijn geworden. De commissie concludeert vervolgensdat het beleggingsbeleid vaak te zeer rendementsgedreven is.In het beleggingsbeleid moet het risicoaspect prominenterFVNO bulletin, februari 2010 | 6

worden ingevuld. Het pensioenfondsbestuur moet meer deregie nemen in het beleggingsbeleid en ook bij de uitvoeringdaarvan. Op dit moment is het beleggen door veel fondsenuitbesteed aan een externe vermogensbeheerder, waardoorhet bestuur geen zicht heeft op hoe er belegd wordt en op hetbijhorende risiconiveau.De commissie constateert verder dat bij de meeste pensioenfondsende indexatie voorwaardelijk is, dat wil zeggen datdeze alleen wordt uitgekeerd als er genoeg geld in de pot zit.de commissie constateert verderdat bij de meeste pensioenfondsende indexatie voorwaardelijk isDe deelnemer in pensioenfondsen gaat er echter vanuit dat dieindexatie onvoorwaardelijk is, dat wil zeggen dat er altijdwordt uitgekeerd om de koopkracht te behouden. Hier zit eenmismatch die opgelost moet worden door je als pensioenfondsin het beleggings- en risicobeleid altijd te richten op hetonvoorwaardelijk uitkeren van de indexatie.De Commissie Goudswaard onderzocht hoe het Nederlandsepensioenstelsel kan worden aangepast om de vergrijzing op tevangen, en in hoeverre dat stelsel de gevolgen van financiëlecrises kan doorstaan. In de eerste 10 jaar van de 21-eeuwhebben pensioenfondsen niet zonder kleerscheuren een‘dotcomcrisis’ en een kredietcrisis doorstaan en in de toekomstwordt rekening gehouden met meer financiële crises. Decommissie kwam met aanbevelingen om een toekomstbestendigpensioenstelsel te creëren. De commissie concludeertdat het Nederlandse pensioenstelsel met de bestaande ambitieen veronderstelde zekerheid onvoldoende toekomstbestendigis vanwege vergrijzing, de stijgende levensverwachting en detoenemende kwetsbaarheid door het financiële risicogehalte.De premie speelt in deze krachtsverhoudingen nauwelijks eenrol. Die is kostendekkend, kan niet veel hoger en heeft ookweinig effect in een vergrijzend pensioenfonds. De commissiekomt met twee oplossingsrichtingen:A. of we gaan uit van de opbouw van harde pensioenrechtenen zekerheid omtrent die rechten. In dit scenarioworden pensioenrechten altijd voor 100% opgebouwden uitgekeerd, inclusief 100% indexatie. De verwachtingis dan dat het ambitieniveau gaat dalen, omdat depremie nauwelijks kan stijgen.B. of we gaan bij een gelijkblijvend ambitieniveau uit van deopbouw van zachte pensioenrechten en minder zekerheid.In dit scenario blijft het ABP streven naar 100%opbouw en uitkering, maar de deelnemer loopt het risicodat er tijdelijk maar 80% of 90% wordt opgebouwd enuitgekeerd. De risico’s liggen hier dus bij de deelnemer.De premie kan namelijk nauwelijks stijgen om dat gelijkblijvendeambitieniveau te garanderen.Het ziet ernaar uit dat de Nederlandse pensioenwereld na dezerapporten voor een fundamentele discussie over de houdbaarheidvan het pensioenstelsel staat. Alleen een snel en sterkherstel van de beurzen kan een heel nieuw licht op de zaakwerpen. Het is wonderlijk te zien hoe een stijgende dekkingsgraadfundamentele problemen kan doen vergeten. Vooral hetrapport van de commissie Goudswaard heeft veel mensen deogen geopend. Dat is ook niet moeilijk met conclusies alsverhoging van de premie met 30% als we het pensioen willenhandhaven op het huidige ambitieniveau. Het ziet er inderdaadnaar uit dat er op niet al te lange termijn onplezierigekeuzes moeten worden gemaakt. Hoe denkt u hierover? Gaanwe voor oplossingsrichting A of B of er iets tussenin? Reactiesgaarne naar weusthuis@fvno.nlDOOR: R.E.W. PIETERSoverlegzakenDe kleine component bij dienstreizen in DIDOIn het Georganiseerd Overleg heeft een discussie plaatsgevonden over het declareren van de kleine component bijdienstreizen binnenland, langer dan vier uur. Aanleiding was de brief van de FVNO|MHB, ondersteund door soortgelijkebrieven van de overige centrales, waarin de verbazing werd uitgesproken over het niet meer automatisch toekennenvan de kleine component in DIDO (Defensie Intranettoepassing Dienstreisopdrachten).Na bestudering van de regelgeving en terugkijkend op deintenties van hetgeen er in het verleden is afgesproken metbetrekking tot het declareren van de kleine component, zijnDefensie en de Centrales het volgende overeengekomen:Indien de militair, bij een dienstreis langer dan vier uur, kostenheeft gemaakt welke hij/zij niet zou hebben gemaakt indien dedienstreis niet zou hebben plaatsgevonden, mag de militair dekleine component gewoon declareren. Hiertoe dient in DIDOde kleine component te worden aangevinkt. Als toelichtingvolstaat ‘gemaakte kosten i.v.m. dienstreis’. Aangezien dekleine component een vaste forfaitaire vergoeding betreft, isde hoogte van de gemaakte kosten niet van belang. De militairhoeft geen bonnen te bewaren van de gemaakte kosten.Indien er geen kosten gemaakt zijn, bestaat er ook geen rechtop de kleine component.Signalen als dat de kleine component uitsluitend is bedoeldvoor het kopen van een kop koffie of thee zijn niet correct. Hetkan hier bijvoorbeeld ook een blikje fris, een gevulde koek, eenrolletje snoep, of iets dergelijks betreffen. De dienstreizigerbepaalt of het op dat moment noodzakelijk is. Dat de kleinecomponent in het verleden wel werd uitgekeerd terwijl ergeen kosten waren gemaakt, kwam voort uit de instellingen inDIDO. Voordeel schutter moet u maar denken, maar nietconform hetgeen er in het verleden is afgesproken tussen deCentrales en Defensie.7 | FVNO bulletin, maart 2010

VROB bij consignatieGebleken is dat de verschillende Defensie onderdelen een andere interpretatie geven aan de vergoeding voor consignatie.Overleg tussen Defensie en de Centrales over de interpretatievan de regelgeving heeft geleid tot de volgende afspraken:1. De vergoeding voor consignatie dient per dienst te wordenberekend;2. Het koppelen en|of bij elkaar optellen van (verschillende)opgedragen diensten is niet toegestaan.Indien u dus een dag consignatiedienst opgedragen krijgtlevert u dit twee ‘VROB uren’ op. (Rekent u mee: 24-8 = 16consignatie uren. 16 x 1|10 = 1,6. Afronden naar boven = 2).Indien u later die week of maand nog tweemaal een dagconsignatiedienst krijgt opgedragen, levert u dit in totaal zes‘VROB uren’ op en geen vijf.medezeggenschapDe volgende medezeggenschapsverkiezingen zijn gepland:DefensieonderdeelEenheidUiterste datum indienenkandidatenlijstKiesdatumCDCBedrijfsgroep Catering15-02-201003-05-2010CLAS1 CIMIC Bataljon15-02-20103 t|m 7-05-2010CDCArbodienst Defensie26-03-201028-04-2010DMOCAMS-Force Vision06-04-201018-05-2010DMOLogistiek Centrum Woensdrecht06-04-201019-05-2010CZSKCommunicatie- en Informatiesystemen &07-04-201019-05-2010InformatievoorzieningCDCMilitair Revalidatie Centrum19-04-201031-05-2010C2SCCommand and Control Center19-04-201001-06-2010CDCExterne Bemiddeling Defensiepersoneel20-04-201001-06-2010CDCInstituut samenwerking Defensie en28-04-201009-06-2010RelatieziekenhuizenDe laatste hand wordt gelegd aan het 'updaten' van het overzicht Leden Medezeggenschap FVNO|MHB in de diverse commissies.De volgende stap zal zijn (als een en ander naar tevredenheid is geverifieerd) deze leden te vragen toe te treden tot ProDef, degroep Medezeggenschap. Mede op basis daarvan zal worden bekeken hoe de FVNO|MHB haar leden die actief zijn in de Medezeggenschapnog beter kan ondersteunen.Zijn er binnenkort bij uw eenheid MC-verkiezingen en heeft u belangstelling om zitting te nemen in een MC, meldt u zich dan ookaan bij Peter van Sprang, medewerker Medezeggenschap en ARBO van de FVNO|MHB: 070-3839504. U kunt ook contact opnemenmet Piet Glas, aanspreekpunt FVNO|MHB bij het Marinebedrijf, 0223-651913.FVNO bulletin, februari 2010 | 8

DOOR DRS. T.R. TIMMERMANWerkgroep jongerenThema-avond Werkgroep Jongeren gemist?Op 25 februari jl. vond in Den Helder voor de derde keer de Thema-avond ‘Wat te doen voor je poen’ plaats. Vijf sprekersgaven met een presentatie de aanwezigen inzicht in hun huidige functies, hoe zij daar terecht zijn gekomen enwat (juist) deze functie interessant maakt.Pieterbas Peters en Ewout Hiddink, respectievelijk Hoofd OpleidingseenhedenOnderzeeboot en EOV, gaven met een flitsendeduopresentatie meer inzicht in de functie van eenCommando Centrale Officier (CCO) aan boord van een fregaten aan boord van een onderzeeboot. Met behulp van eenscenario werd de functie toegelicht en werden de verschillenen de overeenkomsten inzichtelijk gemaakt.Johan Herlaar vertelde over zijn functie als officier vlieger. Detaken van een vlieger, de opleiding, de mogelijke functies enverschillende carrièrepaden kwamen tijdens de presentatie aanbod. Na afloop werd ingegaan op de toekomstige ontwikkelingenmet betrekking tot de NH-90 en het Defensie HelikopterCommando.Neil Jordan ging in op zijn functie bij het Landelijk OperationeelCoördinatie Centrum (LOCC). Een voor velen onbekendeorganisatie en onbekende functie. Tijdens de presentatie werdtoegelicht wat het LOCC doet; het ondersteunen van de veiligheidsregio’sen de Minister van BZK in alle (multidisciplinaire)operationele aspecten in geval van dreigende of acute crises,rampen, grootschalige incidenten en evenementen zowelnationaal als internationaal.Tot slot ging Armand van Velzen tijdens zijn presentatie in opzijn functie als Joint Terminal Attack Controller/Forward AirController (JTAC/FAC). De rol van een JTAC, de positie van deJTAC binnen het CZSK, de beschikbare middelen van een JTACen concrete praktijkervaringen in Afghanistan werden belicht.Na de presentaties was er ruim voldoende gelegenheid voorvragen. Na afloop werd onder het genot van een drankje nogeven nagepraat met de sprekers. Een geslaagde thema-avondmet boeiende presentaties en meer inzicht in voor velen onbekendefuncties binnen Defensie en het CZSK.Heb jij een leuk idee voor een activiteit of een anderesuggestie? Of wil jij ook een bijdrage leveren aan de werkgroepJongeren? Mail dan naar secretaris@fvno.nlcartoon9 | FVNO bulletin, maart 2010

juridische zakenDOOR MR O.W. BORGELDIn het FVNO|MHB bulletin staat geregeld een column van een van de juridisch adviseurs van de FVNO|MHB. In dezecolumn zijn de namen van de personen en van het organisatieonderdeel gefingeerd.Het salaris van Piet SchuitIn 2001 is Piet Schuit in dienst getreden bij de Luchtmobiele Brigade voor eenperiode van 6 jaar. Na zijn opleidingen is hij tweemaal uitgezonden geweestvoor een vredesmissie. Je kan dan ook wel zeggen dat hij een ervaren militairwas en inmiddels had hij het salarisnummer 6 bereikt.Tijdens zijn diensttijd heeft hij uitgebreid gestudeerd en bij hetafzwaaien had hij bijna zijn HAVO afgerond. Na zijn tijd bij deLandmacht heeft hij zijn heil gezocht bij de regionale brandweer.Dit werk beviel hem toch niet echt en omdat hij inmiddelszijn HAVO diploma op zak had heeft hij zich aangemeld bijDefensie om de opleiding tot officier aan de KMA te volgen.Piet komt alle keuringen door en moet voor de aanname- enadviescommissie verschijnen. Deze commissie is goed over hemte spreken en op de vraag van Piet 'hoe gaat het straks metmijn salaris' komt het antwoord: 'we regelen het wel'.Nadat Piet weer is aangesteld blijkt hij het salarisnummer 4gekregen te hebben. Als cadet verdient hij dus minder dan alssoldaat! Hij kaart dit op een informele manier aan, maar erkomt geen bevredigend antwoord. Tenslotte dient hij eenformeel verzoek in om met terug werkende kracht in salarisnummer6 ingedeeld te worden. Op dit verzoek kwam in eersteinstantie geen antwoord. Pas nadat een bezwaar tegen determijnoverschrijding was ingediend kwam de uitslag: afgewezen,echter zonder duidelijke motivering. Nu was Piet zeergemotiveerd om zijn gelijk te krijgen en hij heeft zich tot deFVNO|MHB gewend. Met hulp van een van de juristen werdeen bezwaar tegen de inhoud van de beslissing opgesteld en isde procedure tot en met de hoorzitting doorlopen. Na de hoorzittingwilde Defensie nog een salarisspecificatie van de brandweerzien en toen werd het enige tijd stil. Ruim voor de datumdat Defensie een beslissing op bezwaar moest nemen, kwamhet bericht dat er een nieuwe inschaling van Piet zou plaatsvinden.Piet kreeg met terugwerkende kracht toch stap 6 enhet gevolg was dat Piet vorige maand een filmsterrensalarisheeft gekregen. Waarschijnlijk volgt deze maand nog dewettelijke rente over het achterstallige salaris.Eind goed, al goed!Kees Bakker accepteert zijn functie niet!Kees Bakker maakt deel uit van het beroepspersoneel van de Koninklijke Landmacht. Op 13 december 2006 wordtdoor de Commandant Landstrijdkrachten (CLAS) een brief gestuurd met onderwerp: reorganisatie. In deze brief staataangegeven dat de functie van Kees Bakker komt te vervallen.Verder wordt in deze brief aangegeven dat er per 1 januari2007 een interim-organisatie van kracht zal worden en dat indeze organisatie voor Kees de functie van teamleider is voorzien.Indien Kees deze functie accepteert zal volgens CLAS hetsociaal beleidskader (SBK) niet op hem van toepassing worden.Kees heeft geen ambitie voor de functie teamleider, want hijheeft een sollicitatie lopen voor coördinator. Hij geeft aan zijnlijnmanager aan dat hij de functie van teamleider niet accepteert.Kees is na 1 januari 2007 zijn oude werkzaamhedenblijven voortzetten, want die waren niet veranderd. In april2007 heeft Kees verzocht of hij gebruikmakend van het SBK dedienst kan verlaten.Het verzoek is op 10 juli 2007 afgewezen omdat Kees volgensCLAS de aangeboden functie heeft geaccepteerd; hij heeftimmers tegen het aanbod van 13 december 2006 geen bezwaaraangetekend. Tegen de uitslag verzoek van 10 juli 2007 heeftKees wel bezwaar gemaakt en dit wordt ongegrond verklaard.Ook het beroep bij de rechtbank leidt niet tot succes. Hiernagaat Kees met hulp van een van de juristen van de FVNO|MHBin hoger beroep. Hier stelt Kees dat de redenatie van CLAS nietjuist is. Van het toekennen of toewijzen van de functie teamleideris geen sprake geweest. Ook kan niet volgehoudenworden dat de brief van 13 december 2006 een definitievetoewijzingsbeslissing inhield. Ook had Kees geen functietoewijzingsbeschikkingontvangen. Er werd in de brief gesprokenvan de mogelijkheid van aanvaarden van de functie. DeCentrale Raad van Beroep deelde het standpunt van CLAS ende rechtbank niet, dat het niet aanvaarden slechts door middelvan een bezwaar kon worden bekendgemaakt.De Centrale Raad van Beroep heeft de uitspraak van de rechtbankvernietigd en CLAS opgedragen een nieuwe beslissing ophet verzoek te nemen, waarbij hij het SBK moet toepassen. DatKees inmiddels al met eervol ontslag is gegaan doet in dezeniet ter zake.FVNO bulletin, maart 2010 | 10

ADVERTORIALSamenwonen zonder zorgenRegel het goed, regel het op zekerVeel mensen kiezen er tegenwoordig voor om samen te wonen zonder een wettelijke verbintenis aan tegaan in de vorm van een huwelijk of een geregistreerd partnerschap. De overheid heeft er de laatste jarenvoor gezorgd ook voor die mensen zoveel mogelijk dezelfde rechten en voorzieningen te treffen als voormensen, die er voor gekozen hebben in het huwelijksbootje te stappen.Belangrijk daarbij is wel, dat de samenwoning kenbaar wordt gemaakt. Dat doet u door het aangaan van eensamenlevingscontract bij de notaris. Hij zorgt er voor dat alle belangrijke zaken geregeld worden.We noemen: de zekerheid dat u elkaars erfgenaam bent bij overlijden (familie blijft buiten de deur); geen of zo minmogelijk successiebelasting (belasting in een erfenis); de mogelijkheid voor elkaar een partnerpensioen af te sluiten;een regeling bij eventueel uit elkaar gaan; sluitende afspraken met betrekking tot de eigendomsverhouding vanbijvoorbeeld het woonhuis, bankrekeningen of andere bezittingen; verdeling van de kosten van de huishouding; enaanspraken op mogelijke voorzieningen van de werkgever zoals een ziektekostenverzekering, een verhuiskostenvergoeding,een buitenlandtoelage, vergoeding voor huisvesting en voeding en buitengewoon verlof bij persoonlijke-of familie-omstandigheden.Actus Notarissen heeft er voor gekozen haar dienstverlening op dit terrein aan te bieden onder het motto: als u hetregelt, regel het dan goed en volledig!Dit kan onder omstandigheden bijvoorbeeld betekenen dat u behalve een samenlevingscontract ook een testamentnodig hebt. Actus Notarissen heeft bij haar werkzaamheden inbegrepen dat u hierover vooraf een eerlijk en duidelijkadvies krijgt aangereikt.Omdat Actus Notarissen veel ervaring op het gebied van het familierecht heeft en de nieuwste rechtsontwikkelingencentraal bijhoudt, kunt u er zeker van zijn dat een éénmaal afgesloten samenlevingscontract een lange houdbaarheidsdatumheeft. Dat is prettig en geeft ook rust.Als de stukken voor elkaar zijn, laten we u niet los. We geven namelijk altijd het advies mee de zaken na verloop vantijd te laten nakijken. Als er iets in uw persoonlijke omstandigheden verandert (bijvoorbeeld gezinsuitbreiding) kanhet van belang zijn de documenten te vernieuwen of aan te vullen.Mocht u geïnteresseerd zijn geraakt in de mogelijkheden, schroom dan niet onze speciale brochure over een samenlevingscontracten testamenten aan te vragen. Hierin staan alle relevante wetenswaardigheden vermeld.We hebben in de praktijk gemerkt dat onze cliënten het prettig vinden om op een voor hen passend moment metons in contact te treden.Elke werkdag van 9.00 - 12.00 uur zit er een team van (kandidaat-) notarissen voor u klaar om uw vragen te beantwoordenvia 0909 - 999 55 55. Ook 's avonds is de notaris voor u bereikbaar. Van maandag tot en met donderdag van19.30 uur - 21.30 uur kunt u rechtstreeks chatten met een (kandidaat-)notaris. Maak gebruik van die mogelijkhedenzodat we u adequaat van dienst kunnen zijn.Meer informatie vindt u op www.fvno.nl onder het kopje ‘ledenvoordeel’. Hier treft u het Actus dienstenpakketaan, speciaal opgesteld voor u als lid van de FNVO|MHB.Mr F.M. de Vriesnotaris te LangedijkWWW.ACTUSNOTARISSEN.NL11 | FVNO bulletin, maart 2010

www.ProDef.nlDOOR DRS. T.R. TIMMERMANOntwikkeling ProDef zet zicht voort!De ontwikkeling van het social network ProDef is in volle gang. Het aantal gebruikers is op dit moment ongeveer 230en de activiteit binnen ProDef neemt toe. De gebruikers binnen ProDef prosumers zijn enerzijds producenten dieactief content plaatsen en reageren en anderzijds consumers die rustig rondkijken en afwachten wat er gebeurt.Een nominale nullijn voor het nog af te sluiten arbeidsvoorwaardenakkoordis acceptabel.De uitkomst van de poll:geen mening: 5,66%ja: 11,32%nee: 83,02%ForumBinnen ProDef is het mogelijk om te discussiëren over actuele(defensie)onderwerpen binnen het forum. Het is hier ookmogelijk om zelf een (discussie)onderwerp toe te voegen.GroepenInmiddels zijn verschillende groepen actief, zoals bijvoorbeeldde groep Arbeidsvoorwaarden, de groep Leiderschap, de groepDefensie in de Krant, de groep Jongeren en een groep voorPostActieven. Het is voor iedere gebruiker mogelijk om een(eigen) groep aan te laten maken.PollsBinnen ProDef wordt maandelijks een poll geplaatst. De stellingvan de afgelopen maand was:ContactHet is binnen ProDef mogelijk contact op te nemen met andereleden door deze een (persoonlijk) bericht te sturen. Zo kanbijvoorbeeld contact worden opgenomen met een (ervaren)collega die een vergelijkbare loopbaan heeft doorlopen ofgemeenschappelijke interesses heeft.AlertsDe alertfunctionaliteit is inmiddels testgereed. Het is deverwachting dat deze functionaliteit binnen enkele maandenbeschikbaar komt. Met deze functionaliteit krijgt u de mogelijkheidom een e-mail te ontvangen wanneer er wijzigingenbinnen ProDef zijn opgetreden en wanneer u bijvoorbeeld eenbericht van een ander ProDef-lid heeft ontvangen.ProDef is er speciaal voor leden van de FVNO|MHB.Aanmelden voor ProDef kan eenvoudig via www.prodef.nlMini Workshop Natuurlijk Leiderschap; ook iets voor u?Op 8 april 2010 zal Ir. Hans Dalhuijsen over het thema ‘natuurlijk leiderschap’ een miniworkshop houden, waarin verbanden zichtbaar worden gemaakt tussen natuurlijkegroepsprocessen, groepsculturen en legitiem leiderschap.Datum : 8 april 2010Tenue : burgerTijden: ontvangst 17.00 uur, duur workshop van 17.30 - ca. 21.00 uurLocatie : kantoor FVNO|MHB, Wassenaarseweg 2, Den HaagKosten : € 50,- p|p voor leden (inclusief cursusmateriaal, (avond)maaltijd bij aanvang workshop,koffie|verfrissingen) Niet-leden van de FVNO|MHB betalen een bijdrage van € 70,-Kijk op www.fvno.nl of op ProDef voor meer informatie over de workshop.Aanmelden kan via secretaris@fvno.nl of bel naar 070-3839504.FVNO bulletin, februari 2010 | 12

Workshop NeuroLeadership‘Workshop NeuroLeadership: Laat je zien wat je wilt?Wat vormt de basis voor je (deels onbewuste) gedragskeuzes?Hoe is dat voor je medewerkers? Voor je collega's? Je eigen leidinggevenden? Wat is daarbijdan het verschil dat het verschil maakt?NeuroLeadership is een nieuw studieveld met vier specifiekeinteressegebieden:* het nemen van beslissingen en probleemoplossing;* emotionele regulatie onder uitdagende omstandigheden;* samenwerken met en het beïnvloeden van anderen;* faciliteren van verandering.Na afloop van deze workshop weet je verschillendemanieren om als leidinggevende praktisch te profiterenvan enkele zeer recente inzichten uit de sociale neurowetenschappen.Interesse in deze workshops? Mail naar secretaris@fvno.nl of bel naar 070-3839504.Bij voldoende interesse zal deze workshop worden ingeplandDOOR TOM KOFMANStagnatie in crisislandcolumnDe afgelopen weken mogen beslistroerig genoemd worden. Ik zal eenpaar punten noemen:• ALV - FVNO|MHBOp 19 februari jl. zijn de nieuwestatuten en huishoudelijk reglementgoedgekeurd. Dit impliceert dat de integratie van deVMHB in de FVNO|MHB is afgerond. Nu op naar de verkiezingenvoor de Algemene Ledenraad.• Overleg over de Defensie CAO-2010 in de eersteronde gestrand.Op 11 februari heeft de staatssecretaris zijn brief van5 februari met zijn inzet voor het Arbeidsvoorwaardenoverleg2010 toegelicht (zie ook artikel elders in dit bulletin). Ik struikeldeal snel over de opmerking in zijn brief: 'Ondanks dezelastige situatie wil ik mij blijven inzetten voor het defensiepersoneel'.Het zal je toch gebeuren dat je een staatssecretarishebt die zich niet inzet voor zijn personeel. Het meest mocht ikmij storen aan het inzetten op een nominale nullijn, oftewelminder dan niks. Nu ben ik nog immer de idee toegedaan dathet hoofddoel uit het Sociaal Akkoord 2010 is 'het behoud vankoopkracht voor werknemers in de marktsector, de publiekesector en voor uitkeringsgerechtigden'.Ik begrijp niet dat je dit minder dan niks bod als overheidswerkgeverdurft te presenteren aan je uiterst trouwe dienaars,want dezelfde overheid is in Neerlandsch huishouding degrootste veroorzaker van inflatie. De gemeentelijke lastenzullen dit jaar ongetwijfeld omhoog gaan, de waterschapslastenstijgen met 3% en het begon al met het januari loonstrookjedat lager uitpakte. Wees niet verbaasd als denominale nullijn uitpakt als 3 procent reëel in de min. Ik vinddat je in redelijkheid en billijkheid minimaal mag insteken opinflatiecorrectie. Ook de dertiende maand is blijkbaar nietbespreekbaar. Laat ik nu toch tussen de oren hebben zittendat wij hiervoor een traject -dat op zich losstaat van de generiekeverhogingsfactor- hadden afgesproken …. Moeten dedefensiemedewerkers nog verder achterlopen op de sectorRijk? Was ons rapport 'Beloningsverschillen' nog niet duidelijkgenoeg'?Bij de paragraaf harmonisatie proef je al de kansen op verdereversobering.Voor de directe doorvertaling van de ophoging van de AOWleeftijdmet twee jaar naar de UKW-leeftijd voor de militairkrijg je ook de handen niet op elkaar. Laat de overheid eersthet AOW-dossier maar eens afronden.Als moderne werkgever dien je te beseffen dat je een redelijke(markconforme) beloning dient te verstrekken aan mensen die(bij Defensie) in dienst zijn, in dienst zouden willen blijven, ofdie nog moeten worden geworven. Nu sturen op de nominalenullijn is pennywise-poundfoolish en ontkent het bestaan vanzelfs de meest milde vorm van een duurzaam HR-beleid. Wiemaakt onze demissionaire staatssecretaris duidelijk dat hij nietop een ‘lichtend pad’ wandelt? De professionele belangenbehartigershoren gaarne wat u ervan vindt, dan kunnen wijdit de staatssecretaris melden.• Balkenende IV gestruikeldNa een aantal beschamende vertoningen in de Tweede Kameris het kabinet uiteindelijk gestruikeld over onze Uruzganmissie. Het onderlinge vertrouwen was tot nul gereduceerd.De kemphanen Bos en Verhagen konden openlijk hun irritaties–in nog redelijk diplomatieke bewoordingen- aan denvolke tonen. Wouter Bos bleef bij hoog en bij laag bewerendat hij niets wist van dé brief. In dit perspectief miste ik alleende hamvraag die naar mijn mening aan minister Koenders hadmoeten worden gesteld: 'heeft u de vice-premier Bos niet13 | FVNO bulletin, maart 2010

verteld dat de SG van de NAVO een brief ging sturen met eenonderbouwd verzoek -op basis van alle opties staan open- omlanger te blijven?'.Wij mogen het nu doen met een demissionairkabinet dat alleen op de winkel mag passen. De Eerste ende Tweede Kamer bepalen de te behandelen dossiers. Tevrezen valt dat er voor september geen nieuw kabinet zal zijn.Er blijft nogal wat liggen, zoals het AOW-dossier, de JSF, debevindingen van de 20 ambtelijke werkgroepen die op jaarbasiscirca € 35 miljard aan bezuinigingen dienen te vinden ende kilometerheffing. In crisistijd is de stagnatie van al dezebelangrijke dossiers een zorgwekkende zaak!• Kramer wisselt goud voor diskwalificatieU mag erop rekenen dat de FVNO|MHB u beter coacht bij allewisselingen binnen Defensie!• Levensverwachting doet pensioenlasten stijgenNet nu de pensioenfondsen qua dekkingsfactor weer op deweg omhoog zitten, wordt de pensionado in spé opgeschriktmet de boodschap dat het feit dat hij langer en gezonder leeftextra geld kost. Helaas hadden de fondsen geen rekeninggehouden met de nieuwe tabellen van het 'ActuarieelGenootschap'. Het ABP heeft inmiddels (ten koste van dedekkingsgraad) vele miljarden extra gereserveerd voor delekker langer levende ambtenaren. De rekening volgt zondertwijfel.Gelukkig valt er ook nog iets positiefs te melden: na de voorbodevan een kleine ijstijd is de lente in aantocht!Tom KofmanLid bestuur FVNO|MHBoproepDeelnemers voorLedenraad FVNO|MHB gezocht!Op 19 februari jl. zijn tijdens de laatste Algemene Ledenvergadering van de FVNO|MHB de statutenen het huishoudelijk reglement van de FVNO|MHB vastgesteld. De volledige statuten en hethuishoudelijk reglement zijn te lezen op www.fvno.nlEen van de belangrijkste wijzigingen is de instelling van eenAlgemene Ledenraad. Het bestuur van de FVNO|MHB is opzoek naar leden die zitting willen nemen in de AlgemeneLedenraad.De Algemene Ledenraad bestaat uit minimaal vijftien (15)leden, die gekozen worden door de leden van de onderliggendeverenigingen. De Algemene Ledenraad heeft ondermeertot taak het goedkeuren van de begroting, hetgoedkeuren van het jaarverslag, het controleren van hetbestuur ten aanzien van de opgedragen taken en het verlenenvan decharge.De Algemene Ledenraad vergadert in beginsel twee keer perjaar. Tevens kan op schriftelijk verzoek van ten minsteéén/tiende gedeelte van de leden (natuurlijke personen) vande federatie dan wel op verzoek van een onderliggendevereniging dan wel op verzoek van één/tiende gedeelte vande leden van de Algemene Ledenraad, onder opgave van tebehandelen onderwerpen, de Algemene Ledenraad verplichtworden een vergadering bijeen te roepen.Meer informatie?Indien u interesse heeft om plaats te nemen in de AlgemeneLedenraad dan kunt u zich aanmelden via secretaris@fvno.nlof 070-3839504. U kunt zich voor de Ledenraad aanmelden tot8 april a.s.. Aansluitend zullen de verkiezingen plaatsvindenvia de website.FVNO bulletin, maart 2010 | 14

DOOR L. VAN DER BIESSENCompuTipsIn deze rubriek vindt u Tips en Trucs, die waardevol kunnen zijn bij het dagelijkse gebruik vanuw (Personal) Computer.Office bestandsextensiesVele ouderen onder ons weten het misschien nog wel, bij deovergang van Office 95 naar Office 97 kon je in Office 95 de bestandendie met Office 97 waren gemaakt niet meer openen,ondanks dat de bestandsextensies hetzelfde waren (.doc, .xlsen .ppt). Vooral bij de Marine leidde dat tot veel frustraties,omdat pas in 2003 werd overgegaan naar Office 2000. Tot Office2003 bleef gelukkig alles vrijwel hetzelfde (behalve voorAcces, maar dat valt buiten het kader van deze rubriek).Vanaf Office 2007 werden we geconfronteerd met de nieuwebestandsextensies (.docx, .xlsx en .pptx). Dit zijn dan bestandendie in het zogenaamde open XML-format worden opgeslagen.Dit is een veel efficiëntere en veiligere manier van opslag, maarniet downwards compatible. Om in Office 2003 of lager tochdeze bestandsextensies te kunnen openen en zelfs te kunnenwegschrijven kan je het Microsoft Office Compatibility Pack forWord, Excel, and PowerPoint File Formats downloaden.Het is natuurlijk ook mogelijk om in Office 2007 de bestandenstandaard op te slaan in het .doc, .xls en .ppt format. Klik op degrote Office knop linksboven en klik dan onder in het schermop opties voor Word (of Exel of PowerPoint) en kies dan bestandenopslaan in deze indeling conform het onderstaandeplaatje (voorbeeld uit Word.)Extensies in de Windows verkennerVanaf Windows 95 tot en met Windows 7 heeft Microsoft hetimmer volgehouden de bestandsextensies standaard niet zichtbaarte laten zijn. Dat is vervelend, omdat je dan niet kan zienover welk soort bestand het gaat. Een icoontje is soms nietszeggend.Via Extra Map opties in de verkenner kan je het vinkje bijhet Item: ‘Extensies voor de bekende bestandstypes verbergen’weghalen. In dit scherm zijn natuurlijk nog meer zaken aan ofweg te vinken, als je naar beneden scrollt krijg je bv. ‘Verborgenmappen of bestanden weergeven’, kan wel eens nuttigzijn als je een map of bestand kwijt bent of niet kan vinden.Special Tip: ImagingJa, ook computers hebben geen oneindig leven en harde schijvenzeker niet. Op een gegeven moment gebeurt het onvermijdelijke,de harde schijf doet het niet meer, na enig onheilspellendgetik is het einde oefening. Je had natuurlijk wel eenback-up gemaakt van alle belangrijke data en een nieuweharde schijf is tegenwoordig ook niet meer zo duur. Een nieuweharde schijf er in zetten is ook niet echt moeilijk, maar dan.Windows opnieuw installeren en alle applicaties en instellingen,daar ben je wel enkele uren of meer zoet mee. Wat is ernu mooier als je het operating systeem en de geïnstalleerdeprogramma’s en instellingen binnen 15 tot 20 minuten terughebt. Dit kan door het maken van een image van de systeempartitie,het deel van de harde schijf waar Windows en alle andereapplicaties staan. Zie voor een uitgebreide uitleg en zelfsgratis te verkrijgen Acronis software de rubriek CompuTips opwww.ProDef.nl.Taken en to do lijstjes: Remember the MilkHoeveel gele Sticky Notes hangen er op uw computer of liggenop het bureau. Teveel natuurlijk. De Outlook taken manager issoms handig om te gebruiken maar heeft in de meeste gevallenhet nadeel alleen maar lokaal te zijn. Hiervoor is nu de oplossing:Remember the Milk. http://www.rememberthemilk.com/.Dit is een (gratis) webservice waarmee je bijzonder handig todo lijstjes en taken kan maken. Uiteraard is registratie hiervoornodig. Het is vrij makkelijk taken en to do lijstjes te maken diedan overal waar internet is, beschikbaar zijn. De interface iszeer gemakkelijk te leren. Bij instellingen kan je net zoveel lijstenaanmaken als je wilt. Het handige van deze service is dat hijeen e-mail adres creëert waarnaar je kan mailen. Als je dus eenmail hebt die tot een taak leidt kan je deze doorsturen naar Rememberthe Milk waar deze mail dan in de Inbox komt en jehem dan eventueelkan verplaatsennaareen anderelijst. Dus wegmet de StickyNotes en ‘Onthoudde Melk’.15 | FVNO bulletin, maart 2010

Professional in beeldDOOR T. KOFMANIn deze rubriek laten we FVNO|MHB-leden aan het woord. Zij worden geïnterviewdaan de hand van vragen over hun werkervaringen bij Defensie.Verslag van Ron Put n.a.v. interviewDe redactie van het FVNO-Bulletin heeft mij gevraagd om iets over mijzelf en mijn werkzaamhedenbij Defensie vertellen, iets waar ik met genoegen gehoor aan geef.Ik ben Ron Put, 42 jaar, getrouwd, heb een dochtertje van 5jaar en ben werkzaam bij het Marinebedrijf als hoofd vakgroepbedrijfsvoering bij de afdeling EDB (energiedistributiebedrijf).Na het afronden van mijn HTS studie energietechniek in 1992ben ik direct begonnen, via een detacheringbureau, bij het EDBals assistent-manager. In 2000 volgde daarna een vaste betrekkingals sectormanager energiebeheer. Binnen de afdelinghebben de laatste jaren door reorganisatie en andere oorzakeneen aantal verschuivingen plaatsgevonden, waarbij ik verschillendemanagerrollen heb vervuld. Vanaf september 2009vervul ik mijn huidige functie met veel plezier.Buiten het werk ben ik vooral een familieman en beoefen iksport. Zo ben ik wekelijks te vinden op de tennisbaan, alsmedein de zaal waar ik graag een balletje trap.Over Defensie als werkgever ben ik tot op heden redelijktevreden. Echter de onlangs ingezette verplichtingenpauzebinnen DMO en de nog komende bezuinigingen binnenDefensie baren mij zorgen. Ik kan mij niet herinneren in de 18jaar dat ik bij Defensie werk dat er al bij het begin van het jaarzulke rigoureuze maatregelen werden genomen. Ik hoop datde verplichtingenpauze voor het Marinebedrijf niet te langduurt, want het is niet bevorderlijk voor zo’n mooi bedrijf.Naast de Aanvragen Tot Behoeftevervulling (ATB), die nu alleenmet hoge uitzondering worden toegestaan, vind ik het ook eente betreuren stap dat ten aanzien van scholing voorlopig alleendie cursussen worden toegestaan die wettelijk verplicht zijn.Daarmee ontneem je personeel het perspectief van het doorstuderenmet eventueel uitzicht op een interessante loopbaan.Ook bij het werven van nieuw personeel zijn dit juist de secundairevoorwaarden waarop mensen binnen te halen zijn.Wat ons vervolgens nog te wachten staat als defensiemedewerkermet de voorgenomen bezuinigingsmaatregelen terhoogte van € 35 miljard van het voormalig kabinet BalkenendeIV valt moeilijk te voorspellen. Het zal er in ieder geval nietzonniger op worden.Als ik kijk naar mijn huidige functie voel ik mij met mijn achtergrondeen vis in het water. Binnen de organisatie is ervoldoende speelruimte om mijn taken, verantwoordelijkhedenen bevoegdheden naar behoren te kunnen uitvoeren, al blijfter waakzaamheid nodig voor andere organisaties|personen diedenken dit soms voor je te moeten doen. Waar binnen de organisatienog verbetering valt te behalen is onder andere deomgang met interne klanten. Daar waar ik werk uitzet buitende poort word ik vriendelijk te woord gestaan door iemand diede indruk geeft geïnteresseerd te zijn in het werk. Bij hetuitzetten van werk binnen de poort heb ik nogal eens mindereervaringen. Men komt nogal eens ongeïnteresseerd ofarrogant over. De prikkel om interne klanten correct te behandelenof zich in te leven in het probleem van de klantontbreekt vaak. Dit is jammer want het ontbreekt meestal nietaan de expertise binnen die afdelingen. Een klanttevredenheidsonderzoekvolgens ISO 9001 zou kunnen helpen met debewustwording hoe de klant over je denkt en wat je daar eventueelaan kunt doen. Wij als ISO 9001 gecertificeerde afdelinghebben er in ieder geval zelf baat bij gehad.oproepFVNO|MHB-OLDTIMERRITNa het succes van de afgelopen jaren wordt er ook dit jaar weer een oldtimerrit gehouden en dit keer in Den Helderen omstreken. De datum is bepaald op zaterdag 29 mei 2010. Een goede gelegenheid om uw klassieke troetelkind uitde garage te halen en te ervaren dat er naast onze marinehaven nog veel meer mooie plekjes zijn in de Noordkop.Voor nader informatie kunt u terecht op de website FVNO|MHB en bij CDR b.d. M.T. Tegelberg telefoon: 0223-612935of e-mail mttegelberg@hotmail.comFVNO bulletin, februari 2010 | 16

A D V E R T E N T I EVerzekeringen en uitzendingPakket OfficierOm dit probleem te ondervangen is in 1995 het Pakket Officierontwikkeld. Dit is een volledig op uw wensen af te stemmenverzekeringspakket met een aantal speciale voorwaarden voortijdens uw uitzending. Deze voorwaarden worden kosteloosaan uw pakket toegevoegd.• De door u meegenomen persoonlijke bezittingen zijn tot eenbedrag van € 5.000,- verzekerd tegen brand en diefstal.• De ongevallenverzekering geeft volledige dekking tijdensuitzending; er zal geen beroep worden gedaan op de molestclausule.• De uitvaartverzekering keert ook uit wanneer u tijdens uitzendingonverhoopt komt te overlijden, ook indien u kiest vooreen militaire uitvaart.Ook buiten uw uitzending heeft u extra voordelen van hetPakket Officier. Denkt u hierbij aan de zeer uitgebreidedekkingsmogelijkheden. Bij het meeverzekeren van gevaarlijkesporten is vrijwel iedere denkbare sport verzekerd. U kuntbijvoorbeeld zonder problemen off-piste skiën of bergbeklimmen.Een andere aangepaste voorwaarde is opgenomen in de inboedelverzekering.Deze biedt volledige dekking voor spullen die uop het adres heeft waar u via Defensie een kamer bewoont(compound, schip, legeringskamer).Overlijdensverzekering en hypotheekHet ministerie van Defensie heeft met het verbond van verzekeraarseen overeenkomst gesloten genaamd ‘Overeenkomstvredes- en humanitaire operaties 2003’. Hierin is een aantalafspraken gemaakt. Kort gezegd is hierin geregeld dat er, indienwordt voldaan aan onderstaande voorwaarden, geen beroepwordt gedaan op de zogenoemde molestclausule die in elkepolis van levensverzekering staat. De voorwaarden zijn als volgt:• De levensverzekering (of overlijdensrisicoverzekering) dientverpand te zijn aan de geldverstrekker.• De maximale uitkering bedraagt € 400.000.• De verzekeraar moet aangesloten zijn bij het Verbond vanVerzekeraars.Voldoet uw polis niet aan deze voorwaarden dan keert uwverzekeraar niet uit bij overlijden. Dit heeft onnoemelijk grotegevolgen voor uw nabestaanden. De hypotheek die afgelost hadmoeten worden zodat uw partner in de woning kan blijvenwonen, blijft onverminderd doorlopen met alle gevolgen vandien. Helaas zijn de meeste adviseurs hiervan niet op de hoogte;simpelweg omdat zij niet vaak met deze materie te makenhebben.Nadere informatieAls nichespeler op de verzekeringsmarkt bedient PrinsenlandAdviseurs met name Officieren binnen Defensie. Dit houdt vooru concreet in dat wij bekend zijn met uw beroepsgroep en alonze adviezen naadloos afgestemd worden op uw functie bij hetministerie van Defensie. Indien u benieuwd bent of u goedverzekerd bent kunt u te allen tijde contact met PrinsenlandAdviseurs opnemen. Wij geven u graag advieswww.prinsenland-adviseurs.nlI: www.prinsenland-adviseurs.nlE: info@prinsenland-adviseurs.nlT: 010-4552500 | F: 010-220496917 | FVNO bulletin, maart 2010

Besturingsmodel Defensie: tijd voor een evaluatie?DOOR R.C. HUNNEGODurf terug te keren! *Bij de ‘reorganisatie zonder weerga’ werden binnen Defensie vele diensten en organisaties in het leven geroepen, dieefficiënter hetzelfde product konden verzorgen als de diverse krijgsmachtdelen elk voor zich. De Commandant derStrijdkrachten werd ingesteld, die meer dan voorheen de Chef Defensiestaf, de krijgsmachtdelen zou aansturen. Degeldverslindende slechte ervaringen uit het verleden, waarbij de krijgsmachtdelen elkaar liever dwars zaten dan samenwerkten(de voorbereiding voor de UNMEE-missie spande hierbij de kroon), dát zou niet meer mogen voorkomen.We werken inmiddels nu zo’n 5 jaar met het nieuwe besturingsmodel,één Commandant der Strijdkrachten en de DMO.Tijd voor een globale evaluatie, over wat gaat er goed, watmoet er beter?Wat goed gaat is de rol en positie van de Commandant derStrijdkrachten. Eén centrale, gecoördineerde aansturing vanhet plannen, het gereed stellen en inzetten, dat werkt steedsbeter. De volgende slag wordt gemaakt met het inrichten vaneen permanent joint hoofdkwartier. Eenhoofdige leiding, datis herkenbaar, schept duidelijkheid en legt verantwoordelijkhedenhelder neer.Wat moet er beter? Veel en dat heeft te maken met hetgekozen besturingsmodel en dan nog wellicht méér met deniet-consequente uitvoering daarvan: het wazig neerleggenvan verantwoordelijkheden en het niet uitvoeren van dezuivere ‘L’.Doordat de scheiding van beleid en uitvoering bij de DMO nietis uitgevoerd (hoewel uitgangspunt bij het nieuwe besturingsmodel)moet de adviseur op materieelgebied van de politiekeleiding (beleidsverantwoordelijke DMO) zichzelf in de spotlightsplaatsen wanneer de uitvoering op materieelgebied nietgoed loopt (uitvoerder DMO).De OPCO’s moeten op basis van de door de CDS geplande inzetvan eenheden, een aantal bataljons, squadrons, schepengereed stellen. Het grote materieel, de wapensystemen, zijnwel van een OPCO, maar worden door een derde onderhouden.De ondersteuning van de OPCO-eenheden wordt ookdoor derden gedaan, diezelfde DMO en het CDC. Om op hetjuiste moment het juiste onderhoud tijdig gereed te hebben ofde juiste ondersteuning te krijgen, zijn harde afspraken noodzakelijk.De bedrijfsmatige aanpak in een interne klant-leverancierverhouding,die bij Defensie wordt voorgestaan, werkt alleenwanneer de klant een machtsmiddel heeft om de leveranciertot nakoming van de afspraken te kunnen dwingen. Juist dáárwringt de schoen en daar blijft de schoen wringen, óók als hetlangverwachte SPEER-project zal zijn afgerond. Om het allemaalnog erger te maken is, om dat gemankeerde bedrijfsdenkenalsnog in goede banen te leiden, een enormeplanning- en controletoren opgetuigd, die alleen maar meerbureaucratie heeft gegenereerd.In de harde werkelijkheid, die bedrijfsleven heet, worden wederzijdseafspraken vastgelegd in contracten en wanneer één partijdie afspraken niet nakomt, treden er boeteclausules in werking.Binnen Defensie is de dienstverleningsovereenkomst in het levengeroepen. Een prachtige papieren tijger, maar de boeteclausulewordt daar te vaak bij vergeten. Dat machtsmiddel bestaat dusniet in de schijnwerkelijkheid, die de klant-leverancier-verhoudingbinnen Defensie is. Al het geld is immers al neergelegd bijde DMO en het CDC. De CDS en de OPCO’s kunnen slechtsverzoeken. De CDS en de OPCO’s hebben geen machtsmiddel,anders dan ‘escalatie’ - een praatgroepje dus.Dat blijkt nu weer, nu de materieelexploitatie bij de DMO vollediguit de hand is gelopen. Operationele eenheden worden niet(her)bevoorraad, onderhoud wordt niet uitgevoerd, magazijnvoorradenworden niet aangevuld. De CDS en de OPCO’s staanerbij en kijken er naar maar kunnen niets doen. Ze hebben hetgeld niet (meer) om zelf aankopen te doen, want alle onderhoudsenverwervingsgelden liggen immers bij de DMO en het CDC.Deze situatie heeft inmiddels tot Kamervragen geleid. Dereactie van de Haagse beleidsmakers zal zijn: oh jé, Kamervragen,dus laten we nog meer controle en sturingsinstrumenteninstellen – nog meer bureaucratie dus en dat kost geld.Om dat geld te vinden gaan we kijken waar we in het operationeledomein kunnen bezuinigen: minder varen, vliegen,oefenen. Alsof in het echte bedrijfsleven Philips de productievan flatscreen TV’s s stil legt, wanneer er geld moet wordengevonden. Neen, daar wordt naar de stijgende overheadgekeken!Hoe nu verder? Dé oplossing om hier uit te komen, zeker opkorte termijn, bestaat niet. Wel zijn er oplossingsrichtingen die,samen met de resultaten van de Brede heroverwegingen en deVerkenningen, ter hand genomen moeten worden:• Beantwoord de vragen: waartoe zijn wij op aarde en welkeorganisatie past daarbij? Kijk daarbij niet primair naar geld –keer dus terug naar de uitgangspunten van de origineleVerkenningen.• Beschouw defensie niet als een commercieel bedrijf maar alsde uitvoeringsorganisatie van het Nederlandse buitenlandsbeleid; we moeten daarbij in de eerste plaats effectief zijn, endat dan zo efficiënt mogelijk. Een grotere controletoren leidtniet tot meer effectiviteit.• Heb vertrouwen in de professionaliteit van de defensiemedewerkers.Creëer ruimte voor creativiteit intuïtie en visionairleiderschap. Bouw de organisatie daarom heen; ga dus niet uitvan wantrouwen.Wanneer we toch een korte termijn oplossing zoeken: plaats deonderhoudsbedrijven van de DMO en het CDC onder de CDS,onder éénhoofdige leiding, om het operationele materieelgereed te krijgen, gereed te houden en in te zetten.Ik denk dat de hoogste defensieambtenaar, onze secretarisgeneraal,nu aan zet is.Wilt u meediscussiëren of inhoudelijk reageren, ga naar ProDef(www.prodef.nl) of mail naar info@fvno.nl.* gevleugelde uitspraak, meegegeven aan jonge officieren die in extreme weers- enterreinomstandigheden op patrouille gaan, om te voorkomen dat ze een eenmaalfout ingeslagen pad maar blijven vervolgen, daarmee hun eenheid in de vernielingdraaiend.FVNO bulletin, februari 2010 | 18

Weekendje weg: Er even tussen uit?Boek voordelig en gemakkelijk een hotel op weekendjeweg.nlKnusse, hippe of luxe hotels in bekende winkelsteden als Antwerpen, Maastricht en Parijs ofjuist in een natuurlijke omgeving…. Met meer dan 2000 hotels in Benelux, Duitsland en verderin Europa is er voor ieder wat wils.Uw voordeel: als lid van de FVNO|MHB ontvangt u bij een hotelverblijf van minimaal tweenachten een korting van maximaal 28,50 euro. Kijk snel op www.weekendjeweg.nl/select/cmhfen geniet van uw weekendje weg.Daarnaast vindt u op de site verschillende andere unieke aanbiedingen.De inlogcode is te verkrijgen via het secretariaat van de FVNO|MHB (info@fvno.nl)of tel.nr. 070-3839504.Doorgeven wijzigingen persoonsgegevensGelieve wijzigingen in uw persoonsgegevens, rang en e-mailadres te melden aan het secretariaat van de FVNO|MHBvia telefoonnummer 070-3839504 of e-mail: info@fvno.nlcolofonHet FVNO bulletin is een uitgave van de Federatie vanNederlandse Officieren en middelbaar en hoger burgerpersoneelbij Defensie (FVNO|MHB). Het bulletin verschijnt 8 keer per jaar.Adres secretariaat FVNO|MHB en redactie FVNO bulletinAdres Wassenaarseweg 2, 2596 CH Den HaagTel 070-3839504Fax 070-3835911Website www.fvno.nlE-mail • secretariaat• redactieinfo@fvno.nlredactie@fvno.nlKopijKopij voor nummer 3, 2010 van het FVNO bulletin dient uiterlijkop 10 april 2010 per e-mail of op CD-ROM bij de redactie te zijn.RedactieH.A. Couzy, R.C. Hunnego, T. Kofman, drs. T.R. Timmerman,R.E.W. Pieters, mr O.W. Borgeld, W. van der Kooij, drs. M.A.M.Weusthuis, P.J.G. van Sprang, K.G. Spaans, mw. drs. M.L.G. Lijmbach(eindredactie) en H. Boomstra (illustraties)Voor arbeidsgerelateerde vragen en/of conflictenbeschikt de FVNO|MHB over twee juridische adviseurs.De procedure loopt in aanvang via de coördinator R.C. Hunnego(vice-voorzitter FVNO|MHB) tel. 070-3839504, e-mail:voorzitter@kvmo.nl. In spoedeisende gevallen kan onder goedkeuringachteraf rechtstreeks contact worden opgenomen metéén van de juridische adviseurs:mr D. van Zoelen, Tel.: 0182-617446, Faxmail: 084 2138245E-mail: info@vanzoelenadvies.nlmr O.W. Borgeld, Tel.: 023-5241524, Faxmail: 084 7412185E-mail: info@borgeld.com19 | FVNO bulletin, maart 2010

ledenvoordeelDe FVNO|MHB heeft met diverse bedrijven collectieve voorzieningen afgesloten, die u extra voordeelkunnen opleveren! Voor meer informatie over de bedrijven, de kortingen en de voorwaarden:zie www.fvno.nl . Bellen kan ook: 070-3839504.• De FVNO|MHB coach biedt onafhankelijke en discretebegeleiding bij uw persoonlijke ontwikkeling en zoekt samenmet u naar oplossingsmogelijkheden voor uw specifiekeprobleem• De Open Universiteit Nederland biedt korting opbegeleide Masteropleidingen• Bij OHRA ontvangt u onder meer 20% korting op deautoverzekering• FVNO|MHB-leden kunnen gebruik maken van verschillendevoordelen bij Actus Notarissen• De korting van American Express hangt af van de soort kaart• FVNO|MHB-leden krijgen 12% korting op de standaardwebtarieven autohuur van Avis binnen- en buitenland.• Speciaal voor leden die naar de West worden uitgezondenheeft de FVNO|MHB een contract afgesloten bijInter Assure• De kortingen bij FBTO kunnen voor FVNO|MHB-ledenoplopen tot 5% (op de autoverzekering)!• InterPolis geeft onder meer 10% korting op haar schadeverzekeringen• Als lid kunt u de Mastercard creditkaart tegen een bijzondertarief verkrijgen• Speciaal voor leden heeft Prinsenland Adviseurs eenpakket aan benefits op het gebied van hypotheken enverzekeringen• Als lid profiteert u bij de Rabobank van de gunstigehypotheekvoorwaarden• Aantrekkelijke korting met de Esso Card Nederland.• Snel eenvoudig en met korting er tussenuit?Weekendjeweg.nlC O A C HFederatie van Nederlandse officieren en middelbaar enhoger burgerpersoneel bij DefensieJa ik word lid!Het lidmaatschap van de FVNO|MHB staat open voor:Ł (postactieve) officieren van de Nederlandse krijgsmachtŁ (postactief) middelbaar en hoger burgerpersoneel bij DefensieŁ militairen in opleiding tot officierMeld u aan op www.fvno.nl