CECLR-LOGE. PROPRIO finaal - Centrum voor gelijkheid van ...

Discriminatieop de huisvestingsmarktHOE KAN JE HETVERMIJDEN?Praktische tips

DOELSTELLING ....................................................................................................................... 3INLEIDING ........................................................................................................................................ 4TEGEMOETKOMEN AAN DE BEKOMMERNISSENVAN EIGENAARS1. De antidiscriminatiewetgeving:een inperking van mijn keuzevrijheid? ........................ 52. De antidiscriminatiewetgeving:wat staat er eigenlijk in? ............................................................................ 73. Solvabiliteit:een ruim begrip .............................................................................................................. 104. Opdracht geven tot discriminatieis verboden ............................................................................................................................... 12NOG ENKELE TIPS1. Hoe zorgt u ervoor dat u, als eigenaar,niet discrimineert? ................................................................................................... 142. Hoe pakt u een probleemsituatie aan? ............. 153. Hoe verkleint u het risico dat de huurniet wordt betaald? .............................................................................................. 15OVER HET CENTRUM .......................................................................................... 16OVER DE PARTNERS ................................................................................................ 17ANDERE NUTTIGE ADRESSEN ........................................................ 182

DOELSTELLINGDeze brochure past in de sensibilisatiecampagne over huisvesting vanhet Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding(het Centrum).In september 2007 publiceerde het Centrum een eerste brochure“Discriminatie op de huisvestingsmarkt. Hoe kan je reageren?”. Dezebrochure biedt enkele praktische tips voor elke (kandidaat-)huurder ofkoper die eventueel gediscrimineerd wordt.Met deze tweede brochure “Discriminatie op de huisvestingsmarkt. Hoekan je het vermijden?” richt het Centrum zich vooral tot eigenaars enalle andere mensen die bij het verhuren of verkopen van een pandbetrokken kunnen zijn en die niet willen discrimineren.Vanuit hun standpunt gaat deze brochure dieper in op hoe discriminatievermeden kan worden bij de verhuur of verkoop van hun pand.3

INLEIDINGDe antidiscriminatiewetgeving 1 verbiedtdiscriminatie op basis van eenaantal beschermde criteria 2 . Er issprake van discriminatie wanneereen persoon in een vergelijkbaresituatie minder gunstig behandeldwordt dan een andere persoonzonder dat hiervoor een rechtvaardiginggegeven kan worden.Als eigenaar bent u vrij de omstandighedenvan een verhuur of eenverkoop te bepalen. Maar het spreektvoor zich dat u hierbij wel de wettelijkegrenzen moet respecteren dieonder meer zijn vastgelegd in deantidiscriminatiewetgeving.Heel wat eigenaars discriminerenniet en respecteren de gelijkheid.Toch proberen sommige eigenaars,die negatieve ervaringen hebbengehad of negatieve verhalen hebbengehoord, het huurrisico te verkleinendoor zich erg selectief op te stellenen te discrimineren zonder rekeningte houden met de objectieve feiten.Sommige bevolkingsgroepen zijn hetslachtoffer van talloze stereotypen envooroordelen op basis van bijvoorbeeldhun sociale status, afkomst, seksuelegeaardheid of handicap.1 De antiracismewet van 30 juli 1981, gewijzigd door de wet van 10 mei 2007, en de antidiscriminatiewet van 10 mei2007 kunnen worden geraadpleegd op de site van het Centrum: www.diversiteit.be, onder de rubriek Wetgeving.De genderwet van 10 mei 2007 vindt u terug op de site van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen:www.iefh.fgov.be.2 Discriminatie is verboden op basis van leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloofof levensbeschouwing, politieke overtuiging, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, handicap, een fysieke ofgenetische eigenschap, sociale afkomst, nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnischeafstamming, taal en geslacht.4

TEGEMOETKOMEN AANDE BEKOMMERNISSEN VAN EIGENAARSDeze brochure wil meer uitleg geven bij de vragen waarmee eigenaars geconfronteerdkunnen worden. Ze gaat uit van drie leidraden:■ de bekommernissen van de eigenaar;■ juridische informatie;■ voorstellen en aanbevelingen.1. DE ANTIDISCRIMINATIEWETGEVING:EEN INPERKING VAN MIJN KEUZEVRIJHEID?De wetgever moet het eigendomsrechten het recht op een menswaardigehuisvesting met elkaar verzoenen.Hij moet bovendien altijd rekeninghouden met het principe vancontractuele vrijheid. Maar geenenkele van deze rechten of vrijhedengeldt onbeperkt.Het recht op een menswaardige huisvestingen het eigendomsrecht zijnbasisrechten die in de Belgischegrondwet zijn vastgelegd. Enerzijdsbetekent dit dat de overheid, geconfronteerdmet een crisis in de huisvestingssectordie de zwakste bevolkingsgroepenhet hardst treft, voorhuisvesting moet zorgen. Anderzijdsmoet de overheid ook de particulierehuisvestingsmarkt regulariseren ommisbruiken te voorkomen.De antidiscriminatiewetgeving moeter dus mee voor zorgen dat iedereenover een woning kan beschikken eneen menswaardig leven kan leiden.Deze wetgeving gaat iedereen aan,want ze wijst erop dat je niet mag discriminerenen dat niemand gediscrimineerdmag worden.Dat betekent ook dat een eigenaarcriteria mag bepalen die gebaseerdzijn op objectieve factoren,zoals de bestemming van een pandof het vermogen van een kandidaathuurderom zijn huurgeld te betalen.Maar dit is geen absolute vrijheid. Zeheeft wettelijke beperkingen, zoalsvastgelegd in de antidiscriminatiewetgeving.De keuzevrijheid geeft niemandhet recht om te discrimineren.5

Sommige eigenaars kennen de geldendewetten niet en blijven bijzonderevoorwaarden opleggen zonderte beseffen dat zij hiermee de wetovertreden. Het is dus noodzakelijkdat u als eigenaar de betreffendewetgeving kent.Verhuur: rechten en plichtenvan beide partijenOmdat de wetgever het hierbovenomschreven evenwicht wil bewaren,heeft hij zowel de verhuurder als dehuurder bepaalde rechten en plichtenopgelegd. Zo moet de verhuurdergrote herstellingen voor zijnrekening nemen, terwijl de huurderhet pand als een goede huisvadermoet beheren. Wie deze verplichtingenniet respecteert, riskeert eenstraf.Voorbeeld: Een kandidaat van vreemdeorigine die wordt afgewezen,wordt daarom nog niet gediscrimineerd.Het feit dat iemand vanvreemde origine is, volstaat niet omte stellen dat de afwijzing discriminerendis. Een kandidaat weigeren enkelomwille van zijn of haar vreemde origine,is daarentegen wel discriminerend.Zo is er bijvoorbeeld ook geensprake van discriminatie wanneereen eigenaar weigert een kleine studiomet tussenverdieping aan eenpersoon in een rolstoel te verhuren,omdat het pand objectief ongeschiktis voor een dergelijke kandidaat 3 .Selecteren is niet discriminerenEen selectieproces houdt in dat uiteindelijkéén kandidaat wordt gekozenen dat andere kandidaten wordenafgewezen, ook al is hun situatiesoms erg gelijkaardig. Die keuze is opzich niet discriminerend.3Dit geldt natuurlijk ook voor alle andere discriminatiegronden die zijn opgenomen in de antidiscriminatiewet.6

2. DE ANTIDISCRIMINATIEWETGEVING:WAT STAAT ER EIGENLIJK IN?Op de particuliere huisvestingsmarktdie voor het publiek toegankelijk is,verbiedt de wet discriminatie opbasis van beschermde criteria. Datverbod is van toepassing op alle verhuur-en verkoopprocessen.Enkele voorbeelden:■ Aan de telefoon mag een eigenaarde prijs niet veranderen in functie vande kandidaat. De huurwet verplichteigenaars trouwens om de huurprijsen de kosten in alle communicatie(affiches, advertenties, enz.) bekend temaken 4 .Beschermde criteriaDe door de wet beschermde criteriazijn: leeftijd, seksuele geaardheid,burgerlijke staat, geboorte, vermogen,geloof of levensbeschouwing,huidige of toekomstige gezondheidstoestand,handicap, een fysiekeof genetische eigenschap, socialeafkomst, nationaliteit, zogenaamdras, huidskleur, afkomst, nationale ofetnische afstamming, taal en geslacht.■ Als een kandidaat zich aanbiedt,mag een eigenaar een bezoek aanhet pand niet a priori weigerenomdat de betreffende kandidaat eenhandicap heeft.■ Eens het contract is afgesloten, magde eigenaar dit achteraf niet verbrekenals hij vaststelt dat de huurders eenhomoseksueel koppel vormen.4Sinds 18 mei 2007 moet elke officiële of publieke mededeling over de verhuur van een woonst de gevraagde huurprijsen de gemeenschappelijke kosten vermelden. Inbreuken op deze verplichting kunnen op gemeentelijk niveaubestraft worden met een administratieve geldboete van 50 tot 200 euro.7

Directe en indirecte discriminatieEen eigenaar mag geen onderscheidmaken op basis van een beschermdcriterium als het verschil in behandelingniet objectief en redelijk terechtvaardigen is. Dit betekent: alshet doel niet legitiem is en de middelenom dat doel te realiseren nochpassend noch noodzakelijk zijn. Dewet maakt een onderscheid tussendirecte en indirecte discriminatie.Directe discriminatie verwijst naareen verschil in behandeling dat nietobjectief en redelijk te rechtvaardigenis en rechtstreeks gebaseerd isop één van de beschermde criteriauit de antidiscriminatiewetgeving.Een voorbeeld: Wanneer een eigenaarweigert om zijn pand aan iemand teverhuren omdat hij van vreemde origineis, maakt hij zich schuldig aan directediscriminatie.Indirecte discriminatie verwijst naareen schijnbaar neutrale maatregel dieals effect kan hebben dat personendie een beschermd criterium vertonenbenadeeld worden. Men spreektvan indirecte discriminatie als dezemaatregel niet gerechtvaardigd kanworden.Een voorbeeld: Wanneer een eigenaarhonden in een appartement weigert,kan hij in bepaalde gevallen slechtziendepersonen met een geleidehond indirectdiscrimineren.Trouwens, voor de criteria op basisvan nationale of etnische afstamming,zogenaamd ras, huidskleur ofafkomst is geen enkele rechtvaardigingmogelijk. Wie weigert iemandeen pand te verhuren op basis vanéén van die criteria, maakt zich altijdschuldig aan discriminatie.Een redelijke aanpassing weigerenaan personen met een handicapIndien een eigenaar een persoon meteen handicap een redelijke aanpassingweigert, kan dit een vorm van discriminatiezijn. De redelijkheid wordt welbekeken in functie van de kosten voorde eigenaar en de omvang van de uit tevoeren werken.Een voorbeeld: Weigeren om een hellendvlak te installeren bij de ingang vanhet pand terwijl subsidies de kostenkunnen compenseren, kan een vormvan discriminatie zijn.De financiële last kan verlicht wordendoor middel van subsidies.Organisaties bevoegd voor toegankelijkheidbieden hulp bij de aanvraag.In België bestaan talrijkemogelijkheden om aanpassingen tefinancieren. De meeste van dezetegemoetkomingen worden beheerddoor regionale agentschappen:■ in het Vlaamse Gewest:Vlaams Agentschap voor Personenmet een Handicap;■ in het Brussels HoofdstedelijkGewest:Service bruxellois francophone despersonnes handicapées;■ in het Waalse Gewest:Agence wallonne pour l’intégrationdes personnes handicapées.8

Opdracht geven tot discriminatieNaast directe en indirecte discriminatieis het wettelijk ook verbodenopdracht te geven tot discriminatie.Zowel de persoon die opdrachtgeeft tot discriminatie als de persoondie zelf discrimineert, makenzich schuldig aan discriminatie enkunnen hiervoor aansprakelijk wordengesteld. Dit verbod wordt uitvoerigerbeschreven in het onderdeel“Opdracht geven tot discriminatie isverboden” van deze brochure.IntimidatieIntimidatie wordt gedefinieerd alsongewenst gedrag dat met één vande beschermde criteria verbandhoudt, de waardigheid van de persoonaantast en een bedreigende, vijandige,beledigende, vernederendeof kwetsende omgeving creëert.Wanneer een eigenaar bijvoorbeeldde betaling van de huur eist of dehuurder op zijn plichten wijst, dan isdit op zich geen intimidatie. Een persoonintimideren omwille van éénvan de beschermde criteria kandaarentegen wel als een vorm vandiscriminatie worden beschouwd.Een voorbeeld: Een eigenaar ontdekt datzijn huurder homoseksueel is en beginthem hierom te pesten en te beledigen.Dat kan als discriminerend wordenbestempeld.Mogelijke sanctiesEen rechter kan de motieven van eeneigenaar-verhuurder voor zijn keuzeonderzoeken om na te gaan of hij zichvolgens de wet schuldig heeft gemaaktaan discriminatie.Indien de rechter de eigenaar-verhuurderschuldig bevindt aan discriminatie,kan die burgerlijk aansprakelijkgesteld worden. Bovendien moet hijeventueel een schadevergoeding enachterstallige intresten betalen. Indiende eigenaar-verhuurder blijft discrimineren,kan hij onder meer veroordeeldworden tot de betaling van eendwangsom.In zeer specifieke gevallen kan een persoondie bewust discrimineert op basisvan raciale gronden ook strafrechtelijkvervolgd worden.Een voorbeeld: Een correctionele rechtbankheeft de auteur van een advertentievoor de verhuur van een appartementveroordeeld. De advertentie verscheen inverschillende kranten met de vermelding“geen vreemdelingen”.In geval van racisme zijn verschillendealternatieven voor een gerechtelijkevervolging mogelijk, zoals bijvoorbeeldde strafrechtelijke bemiddelingtussen dader en slachtoffer. Voormeer informatie over deze mogelijkesancties kan u contact opnemen methet Centrum.9

3. SOLVABILITEIT: EEN RUIM BEGRIPHet is onmogelijk om in deze brochureelke situatie te behandelen die verbandhoudt met een beschermd criterium.We beperken ons hier danook tot één criterium waarvoor hetvaak moeilijk is om de grens te bepalentussen de terechte bekommernisvan de eigenaar om de nodige garantieste krijgen en discriminerendgedrag. In dit onderdeel besprekenwe het vermogen of de financiëlesituatie van de (kandidaat-)huurder.Het vermogenDe solvabiliteit van een kandidaathuurderis een belangrijk en legitiemcriterium om te bepalen of de kandidaatin aanmerking komt voor hetpand.Het is gerechtvaardigd dat een eigenaaruitgebreid aandacht besteedtaan de vraag of de kandidaat-huurderde huur wel regelmatig zal kunnenbetalen. Deze kwestie mag echterniet herleid worden tot het salarisvan de kandidaat.Sommige eigenaars vrezen dat andereinkomsten onvoldoende garantieskunnen bieden voor het maandelijksehuurgeld. Toch houden vervangingsinkomenszoals leeflonen,inkomensvervangende en integratietegemoetkomingenvoor personenmet een handicap of OCMW-toelagenniet echt een risico in.Terughoudendheid tegenover mensenmet een dergelijk inkomen wordtingegeven door bepaalde vooroordelen.Een voorbeeld: Een eigenaar verneemt datzijn toekomstige huurder zware gezondheidsproblemenheeft. Hij besluit om nietverder te onderhandelen, omdat hij vreestdat de ziekte de kandidaat-huurder zozwaar zal belasten dat hij de huur nietmeer zal kunnen betalen. Dit kan een vormvan discriminatie zijn.Wettelijk kaderDe antidiscriminatiewetgeving legtgeen algemene voorwaarden voorverhuur of verkoop op. Wanneer deeigenaar of verhuurder echterbeschermde criteria in overwegingneemt, legt de wet toch bepaalderegels op.Ter herinnering, er kan sprake zijn vandiscriminatie wanneer aan deze drievoorwaarden is voldaan:■ mensen worden verschillend behandeld;■ op basis van een beschermd criterium;■ zonder een objectieve en redelijkerechtvaardiging voor de verschillendebehandeling.10

Een verschillende behandeling kanmaar objectief en redelijk zijn als hetdoel ervan legitiem is en de gebruiktemiddelen passend en noodzakelijkzijn. Soms is het zelfs nodig dat eenrechter bepaalt of de rechtvaardigingobjectief en redelijk is.In geval van twijfel kan de eigenaarzich ook de volgende vragen stellen.Is het doel legitiem?De financiële toestand van de kandidaat-huurdercontroleren, is een legitiemdoel voor een eigenaar die eenpand te huur stelt. Hij heeft het rechtom na te gaan of hij zijn huur zal krijgenen of mogelijke schade gedektkan worden.Zijn de middelen passend?Een eigenaar heeft het recht zekerheidover de solvabiliteit van eenkandidaat te vragen. Maar alle werklozen,personen met een handicap,mensen die steun krijgen van hetOCMW, … bijgevolg uitsluiten zonderhun reële financiële mogelijkhedenna te gaan, is geen passend middel.De eigenaar sluit eigenlijk a prioribepaalde kandidaten uit zonder hunreële financiële situatie ook maarenigszins na te gaan.Deze aanpak kan dus als discriminerendworden beschouwd, indien ergeen objectieve en redelijke rechtvaardigingvoor is.De eigenaar heeft het recht om zichte informeren over de solvabiliteitvan zijn kandidaat-huurder. Maar hijmag geen bijkomende of bijzonderevoorwaarden opleggen, enkel omdateen persoon een beschermd criteriumvertoont.Een voorbeeld: Een eigenaar mag aaniemand met een OCMW-uitkering geenbewijs van inkomsten van zes maandenvragen, terwijl hij aan andere kandidatenmaar een bewijs van inkomsten van driemaanden vraagt.De solvabiliteit en betrouwbaarheidvan een huurder kunnen nooit volledigworden gegarandeerd. Maar erbestaan legale middelen om ook deeconomische belangen van de eigenaarbeter te beschermen. Hiervoorkan de eigenaar zich bijvoorbeeld richtentot de Sociale Verhuurkantoren diede betaling van de huur en het onderhoudvan het pand garanderen.Zijn de middelen noodzakelijk?Alleen maar loonfiches aanvaarden alsbewijs van solvabiliteit, is onterecht. Erbestaan nog andere gewaarborgdeinkomsten, zoals sociale uitkeringen.Het is belangrijk om het directe enobjectieve verband na te gaan tussenhet huurbedrag en de bron(nen) vaninkomsten.11

4. OPDRACHT GEVEN TOT DISCRIMINATIE IS VERBODENZoals eerder aangestipt, is het verbodenom discriminerende instructies tegeven of op te volgen. Dan is er sprakevan “opdracht geven tot discriminatie”.In de praktijk gaat het om drie situaties:■ een eigenaar geeft een makelaaropdracht tot discriminatie,■ een eigenaar geeft een vertrekkendehuurder opdracht tot discriminatie of,■ een eigenaar krijgt zelf opdracht totdiscriminatie van een derde persoon.De eigenaar of verhuurder geefteen makelaar opdracht tot discriminatieNet zoals wanneer een eigenaar eenpand zelf verkoopt of verhuurt, is hetook verboden te discrimineren wanneereen eigenaar een tussenpersoon,bijvoorbeeld een makelaar, inschakelt.Een voorbeeld: Een burgerlijke rechtbankheeft een eigenaar veroordeeld die zijnmakelaar uitdrukkelijk de opdracht hadgegeven om “niet aan vreemdelingen te verhuren”.Nog een voorbeeld: Een rechtbank van eersteaanleg droeg een eigenaar, die aan zijnmakelaarskantoor had gevraagd om enkelaan “traditionele” koppels te verhuren, op ditdiscriminerende gedrag tegenover homoseksuelenstop te zetten, en wel voor allepanden die hij te huur stelde. Het vonnisbepaalde onder andere dat voor elke vastgesteldeinbreuk een dwangsom kon wordenopgelegd.12

De eigenaar of verhuurder geefteen vertrekkende huurderopdracht tot discriminatieEen huurder moet het pand voor deafgesproken datum verlaten. Deeigenaar gaat ermee akkoord dat hijgeen opzegvergoeding betaalt als hijeen andere huurder vindt.Een voorbeeld: Een bewoner van een appartementsgebouwwil niet dat er een persoonmet een zwarte huidskleur in het gebouwkomt wonen. Hierdoor komt de eigenaarterug op zijn akkoord met de nieuwe huurder.Het Centrum is er na enkele gesprekkenin geslaagd om de situatie recht te zetten eneen huurcontract af te sluiten.Indien de eigenaar hem discriminerendecriteria oplegt, bijvoorbeelddat hij werklozen moet uitsluiten, kande eigenaar hiervoor aansprakelijkgesteld worden.Een derde persoon geeft eeneigenaar opdracht tot discriminatieSoms zet een derde persoon eeneigenaar onder druk om bij de keuzevoor een huurder met discriminerendecriteria rekening te houden. Hetkan bijvoorbeeld gaan om een medeeigenaar,een buur of een anderehuurder.Als de eigenaar daarop ingaat, loopthij hetzelfde risico, ook al heeft hij zelfniet de intentie te discrimineren.In zulke situaties is het beter om alseigenaar in dialoog te gaan en eenberoep te doen op het Centrum ofeen andere gespecialiseerde organisatieom zich te laten bijstaan of teadviseren.13

NOG ENKELE TIPS1. HOE ZORGT U ERVOOR DAT U, ALS EIGENAAR,NIET DISCRIMINEERT?■ Formuleer uw verhuur- of verkoopsvoorwaardenop een eenvoudigeen heldere manier en pas transparanteprocedures toe.■ Gebruik objectieve selectiecriteria:ga na of wat u doet niet onwettig isen schrap alles wat ‘niet rationeel’ is.Ga niet uit van veronderstellingen.■ Neem in het huurcontract op dathet pand maar geschikt is voor eenbepaald aantal personen (in verhoudingtot de oppervlakte). Die oppervlaktecriteriazijn opgenomen in degeldende gewestelijke voorschriften.■ Zoek uit of het vragen van bepaaldedocumenten bij de selectie van eenkandidaat wel wettelijk is. Bepaaldegegevens vallen onder de privacywet,zoals gegevens uit het strafregister.Bij twijfel kan u navraag doen bijde Commissie voor de Beschermingvan de Persoonlijke Levenssfeer.■ Zoek uit of bepaalde praktijken ofselectiecriteria wel zijn toegestaan. Ukan gratis en anoniem contact opnemenmet het Centrum of met eenandere gespecialiseerde organisatie.14

2. HOE PAKT U EEN PROBLEEMSITUATIE AAN?■ De dialoog is vaak de beste manierom stereotypen te ontkrachten. Vaakkunnen schijnbaar onoplosbare situatiesalleen via dialoog worden aangepakten worden procedures op diemanier vermeden.■ Wanneer een klacht wegens racismeis ingediend, kan u altijd een strafrechtelijkebemiddeling tussen de dader enhet slachtoffer vragen.■ Het Centrum of een andere bevoegdebemiddelingsorganisatie kan ook buitenhet kader van een juridische procedurebemiddelen tussen de eigenaaren de huurder. Wend u tot het Centrumvoor de contactgegevens van dezeorganisaties.■ Neem contact op met uw notaris. Hijkan u helpen als u vragen hebt bij hetverhuren van panden. Voor meer informatieen het adres van een notaris in uwbuurt kan u terecht op www.notaris.be.■Wend u tot verenigingen die eigenaarsondersteunen en begeleiden.• Het Algemeen Eigenaars- enMede-Eigenaars Syndicaat (AES)• Het Beroepsinstituut vanVastgoedmakelaars (BIV)• De Confederatie vanImmobiliënberoepen van België (CIB)■ Wend u tot huurdersverenigingen.■ Het Centrum kan een eigenaar bijstaanwanneer buren vijandig reageren opbijvoorbeeld huurders van buitenlandseorigine, met een andere seksuelegeaardheid of met een handicap.3. HOE VERKLEINT U HET RISICO DAT DE HUUR NIET WORDTBETAALD?■ Vergeet niet dat de huurwaarborgvoor alle huurdersverplichtingen magworden gebruikt.■ Vraag de huurder om een permanentebetalingsopdracht aan zijnbank te geven.■ Richt u tot organisaties die zichtoeleggen op verhuur en die garan-deren dat de huur wordt betaald enhet pand wordt onderhouden, zoalsde Sociale Verhuurkantoren. SocialeVerhuurkantoren (of kortweg SVK’s)bieden sociale huurwoningen aan. Zebouwen niet, maar huren woningenen appartementen van een eigenaar.Het SVK biedt deze eigenaar een aantaldiensten en garanties.15

OVER HET CENTRUMHet Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding is een federaleoverheidsdienst die in 1993 werd opgericht om elke vorm van discriminatie tebestrijden, met uitzondering van discriminatie op basis van geslacht (bevoegdheidvan het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen) en taal.Voorlopig heeft de federale regering nog geen organisatie aangewezen diebevoegd is voor discriminatie op grond van taal.DIENSTEN■ Alle juridische informatie gevenover de antidiscriminatiewetgeving.■ Advies geven over wat kan en watniet kan.■ Advies geven over hoe op een wettelijkemanier aan uw eisen enbekommernissen kan worden tegemoetgekomen.CONTACT■ Bel het groene nummer 0800/12.800,tijdens de kantooruren van 9 tot 17 uur.■ Ga naar één van onze lokale diensten(het adres van de dichtstbijzijndedienst kan u telefonisch opvragen viahet groene nummer of raadplegen opde website van het Centrumwww.diversiteit.be).■ Stuur een e-mail naar epost@cntr.be.■ Vul het meldingsformulier in op onzewebsite www.diversiteit.be.16

OVER DE PARTNERSDit initiatief geniet de steun van hetBeroepsinstituut van Vastgoedmakelaars, hetAlgemeen Eigenaars- en Mede-EigenaarsSyndicaat, de Confederatie van Immobiliënberoepenvan België en de KoninklijkeFederatie van het Belgisch Notariaat.■ Beroepsinstituut van Vastgoedmakelaars(BIV) – publiekrechtelijke organisatieHet BIV is een publiekrechtelijke organisatiedie hoofdzakelijk verantwoordelijk is voor detoegang tot het beroep van vastgoedmakelaaren voor tuchtcontrole van dit beroep. HetBeroepsinstituut is in het bijzonder ookbevoegd om uitspraken te doen over de disciplinaireklachten die ingediend werdentegen vastgoedmakelaars.Luxemburgstraat 16 B - 1000 BrusselTel.: 02/505.38.50 - info@biv.bewww.biv.be■ Algemeen Eigenaars- enMede-Eigenaars Syndicaat (AES)Het AES is een onafhankelijke vereniging die in1975 werd opgericht om privé-eigenaars teinformeren en te verdedigen. Het AES heefttienduizenden leden en is zelf ook lid van eenEuropese organisatie van gelijkaardige verenigingen,de U.I.P.I. (Internationale Bond vanEigenaren). Het AES is actief op alle gezagsniveausen in de media. De vereniging kan haarleden ook juridisch advies geven. Er bestaanverschillende lokale afdelingen in Brussel,Vlaanderen en Wallonië. Voor het adres en telefoonnummervan de afdeling in uw streek kuntu contact opnemen metLombardstraat 76 - 1000 BrusselTel.: 02/512.62.87 - info@snp-aes.bewww.snp-aes.be■ Confederatie van Immobiliënberoepenvan België (CIB)De CIB overkoepelt CIB Vlaanderen, de(Franstalige) CIBF en de (Brusselse) CIBru; driegewestelijke structuren die alle makelaars enaanverwante beroepen groeperen. De nationaleCIB vertegenwoordigt in de eerste plaatsde drie autonome gewestelijke federaties. Zijverwoordt de gemeenschappelijke standpuntenop federaal en Europees niveau. De nationaleconfederatie is namelijk lid van deEuropese Raad voor Immobiliënberoepen(Conseil Européen des Professions Immobilièresof CEPI).Kortrijksesteenweg 1005 - 9000 GentTel.: 09/222.06.22 - info@cib.bewww.cib.be■ Koninklijke Federatie van het BelgischNotariaat (KFBN)De Koninklijke Federatie van het BelgischNotariaat (KFBN) is een professionele verenigingvan het notariaat. Ze geeft informatie enlevert een aantal diensten op maat aan notariskantoren:ze geeft advies over complexe juridischeproblemen, ondersteunt notarissen bijhet management van hun kantoor, stelt databankenter beschikking die men kan raadplegenbij het uitwerken en voorbereiden van denotariële akten. Daarnaast wil het KFBN de drijvendekracht zijn van het beroep, door toekomstigeuitdagingen te bepalen en door de nodigemaatregelen te nemen om die het hoofd tebieden.Bergstraat 30-34 - 1000 BrusselTel.: 02/505.08.50www.notaris.bewww.notarimmo.be17

ANDERE NUTTIGE ADRESSENORGANISATIES DIE ZICH INZETTENTEGEN DISCRIMINATIE■ Instituut voor de gelijkheid vanvrouwen en mannen(discriminatie op basis van geslacht)Ernest Blérotstraat 1 - 1070 BrusselTel.: 02/233.40.32gelijkheid.manvrouw@meta.fgov.bewww.iefh.fgov.be■ Lokale meldpunten en organisatiesdie zich inzetten tegen discriminatieEr bestaan ook heel wat lokale meldpuntenvan het Centrum en verschillendeorganisaties tot wie u zich kan richtenmet vragen over discriminatie.Contacteer het Centrum voor de contactgegevensvan een bevoegde organisatiein uw buurt.SOCIALE VERHUURKANTOREN■ Federatie van de SocialeVerhuurkantoren van het Brusselsegeweest (FEDSVK) - C/o IRIS vzwOude Graanmarkt, 20/10 - 1000 BrusselTel.: 02/514.18.49www.fedsvk.be■ Agence Immobilière Socialeen Région wallonne (Direction desorganismes à finalité sociale)Rue de Brabant 1 - 6000 CharleroiTel.: 071/20.77.41ofs@flw.bewww.flw.be/ais_en_wallonie.htm■ Sociale Verhuurkantoren in hetVlaamse GewestDiksmuidenlaan 50 - 2600 BerchemTel.: 03/366.30.15info@sociaalverhuurkantoor.bewww.sociaalverhuurkantoor.beSTEUN VOOR REDELIJKEAANPASSINGEN■ Vlaams Agentschap voor Personenmet een HandicapVlaams Agentschap voor Personen meteen Handicap t.a.v. CommunicatiedienstSterrenkundelaan 30 - 1210 BrusselTel.: 02/225.84.11informatie@vaph.bewww.vaph.be■ Service bruxellois francophone despersonnes handicapéesRue des Palais 42 - 1030 BruxellesTel.: 02/800.8000www.cocof.irisnet.be/site/fr/sbfph■ Agence Wallonne pour l’Intégrationdes Personnes HandicapéesRue de la Rivelaine 21 - 6061 CharleroiTel.: 071/20.57.11secgen@awiph.bewww.awiph.beANDERE■ Commissie voor de Bescherming vande Persoonlijke LevenssfeerHoogstraat 139 - 1000 BrusselTel.: 02/213.85.40 (algemeen)Tel. : 02/213.85.99 (eerstelijnshulp)commission@privacycommission.bewww.privacycommission.be■ Vlaamse VastgoedfederatieMarkt 12 bus 23540 Herk-de-StadTel.: 013/55.55.50info@vvf.bewww.vvf.be18

U KUNT DEZE BROCHURE DOWNLOADEN OP ONZE WEBSITEwww.diversiteit.be■U KUNT ZE OOK BESTELLENop 02/212.30.00 of per e-mail op epost@cntr.be■DEZE BROCHURE IS OOK BESCHIKBAAR IN HET FRANS■ANDERE UITGAVE OVER DIT ONDERWERPDe brochure “Discriminatie op de huisvestingsmarkt. Hoe kan je reageren?”werd gepubliceerd in september 2007.Deze brochure wil praktische informatie verschaffen over hoe een slachtofferof een getuige kan reageren op een eventuele discriminatieop de private huisvestingsmarkt.CENTRUM VOOR GELIJKHEID VAN KANSEN EN VOOR RACISMEBESTRIJDINGKoningsstraat 1381000 Brussel19

Met de steun vanIn samenwerking met het steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting.Verantwoordelijke uitgever : Jozef De Witte, Koningsstraat 138 - 1000 BrusselOktober 2008