DE TUIN - Museum Boerhaave

Links: Aquarel ‘Hijacijntho’ uitde tuin van Simon de Beaumont,gesigneerd SDM, ca. 1690. CollectieNaturalis Biodiversity Center.Rechts: Aquarel ‘Aloë Africana uitde tuin van Simon de Beaumont,gesigneerd SDM, ca. 1690. CollectieNaturalis Biodiversity Center.Boven: Samenwerkendeplantenlief hebbers, detailvan het frontispice vanP. Nylandt, De Nederlandtseherbarius ofkruydt-boeck; 2e druk,Amsterdam, 1682. CollectieMuseum Boerhaave.Links: Houtsnede vanGuaiacum in C. Clusius,Exoticum libri decem,collectie Museum Boerhaave.Deze houtsoortwerd door de inheemsebevolking gebruikt tegensyfilis en was al snel inEuropa zeer gevraagd.Rechts: De eerste af beeldingvan een aardappelplant,door Philip deSivry aan Clusiusgestuurd, 1588-89.Collectie MuseumPlantin-Moretius/Prentenkabinet.Midden in de Leidse binnenstad,in een smal straatje, ligtMuseum Boerhaave, ‘Rijksmuseumvoor de geschiedenisvan de natuurwetenschappen en van degeneeskunde’. Het mooie pand was voorheeneen klooster: het Sint Caeciliaklooster.Hier is t/m 5 mei 2013 de tentoonstelling‘Leydse Weelde, groene ontdekkingen in degouden eeuw’ te zien.Op de begane grond zijn in een lange gangde kostelijkste schatten opgesteld. Prachtigeoude kruidboeken uit bibliotheken en privécollecties.De boeken zijn zorgvuldig aangelicht– verlopend van rood naar paars. Demet bloemprints beplakte ramen zorgenvoor getemperd licht en een intieme sfeer.Hier kun je op je gemak de zeldzaamste werkenvan dichtbij bekijken. Van oud (Clusius)tot nieuwer (Linnaeus), van klein naar naargroot. Een van de prenten op de tentoonstellingligt laat zien hoe het in zijn werk ging:plantenliefhebbers buigen zich over interessantesoorten, terwijl een knecht een mandmet nieuw materiaal aanvoert. Een oranjerieplantin pot is bij de hand, net als een stapelkruidenboeken.Op de eerste verdieping is een zaal gewijdaan aquarellen van Janneke Brinkman. Haarwerk laat zien dat er vandaag de dag eveneensaandacht is voor het weergeven van derijkdom van de bloemen- en plantenwereld.De tegenoverliggende zaal toont drie schilderijen– weer van oud naar nieuw en vanklein naar groot. Verder zijn hier vitrines tevinden met tegels met florale versieringen,vitrines met voorbeelden uit de boekdrukkunst,kunstnijverheid, handel, farmacie.Grote ronde lampen zorgen voor licht ensfeer; de werken zijn te kostbaar om ze aanfelle spots bloot te stellen. De tentoonstellingwordt gecompleteerd met een boekuitgavedie veel meer is dan een catalogus. Tentoonstellingen boek vertellen het verhaalvan een wetenschap die vandaag de dag bijveel mensen associaties wekt met stoffigheid:de botanie.SpannendIn de Gouden Eeuw was het juist een spannendeen zeer belangrijke wetenschap. Dewereld werd groter en overal werden nieuweplantensoorten ontdekt – met wie weet watvoor eigenschappen. In eigen land werd denatuur met nieuwe ogen bestudeerd en ookhier volgde de ene ontdekking op de andere.Waar we tegenwoordig de natuurkunde,scheikunde en sterrenkunde beschouwen alsde écht belangrijke wetenschappen, was debotanie in de Gouden Eeuw invloedrijker danwelke tak van wetenschap dan ook. De botanietrok diepe sporen in de kunst, de handel,het dagelijks leven en de wetenschap in hetalgemeen. Wie wilde laten zien dat hij ietsbetekende deed aan botanie of had een tuinmet intrigerende nieuwe planten. En Leiden,sinds 1575 universiteitsstad en sinds 1590 deHortus botanicus rijk, vormde het kloppendhart van die intense groene wereld. Plantkundigen,uitgevers, tuineigenaren en kunste-62 DE TUIN in vier seizoenenDE TUIN in vier seizoenen 63