Evaluatie Producten werkgroepen DL 2009 – 2010 - ROC Horizon ...

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBODOORLOPENDE COMPETENTIELIJNSCHOOLJAAR 2009 – 2010Met medewerking van de volgende scholen:In opdracht van projectleiders Doorlopende Leerwegen vmbo – mbo J.W.C.M. van de Grift en F.M.A.Zoetelief gemaakt door R. Duijker (SLO Nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling)

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOInhoudsopgaveBlz.Voorblad 1Inhoudsopgave 2Inleiding en probleemstelling 3Oplossingsrichtingen 3Werkgroepen en werkgroepleden 3Meewerkende scholen 4Uitwerking per werkgroep 5Portfolio BB-BK 5Aanbevelingen op hoofdlijnen:1. Programmatische afstemming2. Gebruik van rubrics3. Formatieve en summatieve toetsingUitwerking koppeling kerntaak /werkprocessen / competenties per afdelingHorecaICTSport & BewegenFacilitaire DienstverleningUniformberoepen661212212124333538Opdracht werkgroepen 2010 - 2011 41Portfolio BB-BK/TL 41Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 2 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOInleiding en probleemstellingIn deze rapportage vindt u een weergave van de producten van de werkgroepen DoorlopendeLeerwegen.Vanaf 1 januari 2008 tot de zomer van 2009 zijn een flink aantal werkgroepen actief geweest methet vaststellen van kaders rond portfoliogebruik en het gebruik van rubrics alsbegeleidingsinstrument. Verder heeft iedere werkgroep ook voor zijn opleiding eenprogrammatische afstemming gemaakt tussen het vo en het mbo.In het cursusjaar 2009- 2010 is het jaar geworden van de implementatie. Iedere school heeft eenconceptportfolio plus handleiding ontvangen met in het portfolio de rubrics beschreven in eenschaal van vier. Het conceptportfolio plus handleiding en de rubrics zijn een uitwerking van deverschillende werkgroepen geweest. Na één jaar implementatie komt de vraag: “Hoe is er gewerktmet het portfolio, de handleiding portfolio, de rubrics, de warme overdracht en ook met deprogrammatische afstemming m.b.t. tot de junior-, meesterproef en de proeve van bekwaamheid?”OplossingsrichtingenEr is gekozen voor een methode van micro- evaluatie als de gebruikers de eerste ervaringenhebben opgedaan d.m.v. een groepsinterview tijdens een werkgroepbijeenkomst.De resultaten van de evaluatie moeten leiden tot een herziening van het portfolio,handleidingportfolio, rubrics, warme overdracht en de programmatische afstemming.Werkgroepen en werkgroepledenHet betreft de volgende kaderstellende werkgroepen met de volgende leden:1. Sport en Bewegen (SB)Martine Smit, Horizon CollegeArnjan Bakker, PCCJan Piet Luijckx, Tabor d‟AmpteEd Haakman, Martinus CollegeChanna Bak, Van der Meij CollegeRoel Trompert, Tabor d‟Ampte2. Facilitaire Dienstverlening (FD):Marianne Stoop, Horizon CollegeMartijn Heemskerk, Martinus CollegeRia Kalksma, PCCCatry Rusting, Tabor d‟AmpteMohr Almuth, Trinitas CollegePetra van Dijken, Van der Meij College3. Uniformberoepen (UB)Ron Bredie, Horizon CollegeMonique Bleij, Tabor d‟AmpteRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 3 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOHans Laurensen, Gsg SchagenGuido Nibbering, PCCDik Schouten, MartinuscollegeVincent Janse, Trinitas CollegeLars Carree, Van der Meij College4. Horeca/ Consumptief (C)Marco Nannis, PCCTheo Muller, Atlas College TitaanHenny Wezenbeek, Horizon CollegeMartien de Graaf, Martinus CollegeChris Meijering, Van der Meij College5. ICTTheo Zentveld, voorzitter, ROC Horizon CollegeCees Wijnker, ROC Horizon CollegeBud Westenberg, WiringherlantJan van den Berg, MartinuscollegeLucas Kalf, MartinuscollegeHans Oudendorp, PCCCornelis Winkel, Atlas College TitaanRens Boontjes, Atlas College Edam6. Gezondheidzorg en Welzijn (GZW)Stefan Hart, ROC Horizon CollegeHanny Besseling, ROC Horizon CollegeMarga van der Sloot, ROC Horizon CollegeHanneke van Middendorp, ROC Horizon CollegeAlice Bruinink, ROC Horizon CollegeEllen Schuit, ROC Horizon CollegeJeanette Burger, ROC Horizon CollegeMarcel Ursem, ROC Horizon CollegeInge Zimmerman, ROC Horizon CollegeRini Cano, Van der Meij CollegeEls Huitema, MartinuscollegeKarine Nijhof, MartinuscollegeSimone van Nieuwenhuyzen, MartinuscollegeLydia de Wit, Tabor d‟AmpteDiane Schuitemaker, Atlas CollegeRenee Jonkers, PCCRia Kalksma, PCCYolanda Dekker, Trinitas CollegeNell Müller, Van der Meij CollegeMargriet Landru, WiringherlantMeewerkende Scholen:Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 4 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOAtlas College TitaanClusius vmbo CastricumGSG SchagenMartinuscollegePetrus Canisius CollegeTabor d‟AmpteTrinitas CollegeVan der Meij CollegeWiringherlantUitwerking per werkgroep:Deze uitwerkingen worden niet bij deze rapportage toegezonden. Ze zijn echter wel separaataan te vragen bij e.willemse@horizoncollege.nl.Evaluatie HorecaEvaluatie ICTEvaluatie Sport & BewegenEvaluatie Facilitaire DienstverleningEvaluatie UniformberoepenEvaluatie Zorg & WelzijnAangezien Zorg & Welzijn een eigen evaluatie heeft gedaan, waarbij sommige vragenovereenkwamen met die van de andere werkgroepen is gekozen om alleen de vragen die ookovereenkomen met de andere werkgroepen over te nemen.Portfolio BB-BKEr is een Evaluatiebijeenkomst porfolio BB-KB management en docenten geweest op6 april 2010, Alkmaar, 15.00 - 16.30 uur.Op deze bijeenkomst waren meerdere personen aanwezig van het Trinitas College en Van der MeijCollege, één vertegenwoordiger van het PCC en één vertegenwoordiger namens het HorizonCollege.De evaluatie is op te knippen in vragen en verbeterpunten.Vragen:Wat doet het mbo met de vmbo- portfolio's?Hoe is de begeleiding van docenten in de veranderende rol?Hoe moeten docenten leerlingen begeleiden als die zelfstandiger gaan werken?Hoe vindt de (warme)overdracht plaats?Wel of niet digitaal?Antwoorden:o Portfolio moet tastbaar zijn, maar digitaal portfolio kun je printen.o Algemeen deel digitaal, overig papier.Is het portfolio formatief of summatief?Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 5 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOAntwoorden:het is een begeleidingsinstrument, maar wordt wel als handelingsdeel beoordeeld.alleen als begeleidingsinstrument, portfolio is een verantwoordelijkheid van deleerling.Verbeterpunten:De rubrics worden als te talig beschouwd. Verder lezen veel leerlingen de rubrics verticaal,terwijl ze horizontaal zijn bedoeld.Aangedragen oplossingen:o Bij de rubrics ontbreken doorstroomlijnen van in de schaal van 1 tot 10, via dezelijn kunnen leerlingen hun ontwikkelingen volgen.o LOL visualiseren: van starter tot expert.o Leerlingen beschrijven zelf de competenties met voorbeelden uit het dagelijksleven.o De rubrics beschrijven alleen in twee uitersten van starter tot expert.o De bestaande rubrics duidelijk opknippen in horizontale lijnen met een schaal van 1tot 10 eronder.De meesterproeven zijn prima opdrachten, maar er liggen geen duidelijke criteria aan tengrondslag.Er moet één portfolio komen zowel voor vmbo als mbo.De leerling uit het vmbo moet trots zijn op zijn portfolio, maar de bewijzen moeten welvalide zijn.Ouders betrekken bij het portfoliogesprek.AVO- vakken moeten geïntegreerd worden in het beroepsgerichte portfolio.Het voeren van portfoliogesprekken is meestal een zaak van 'liefde werk oud papier'.Aangedragen oplossingen:het invoeren van een vertragingsweekhet invoeren van een bufferweekAanbevelingen op hoofdlijnenEr zijn aanbevelingen gedaan, zeker ook van praktische aard maar ook wel organisatorischeaanbevelingen. Scholen kunnen zeker gebruik maken van de vele aanbevelingen, maar het doelwas primair te komen tot een betere afstemming van portfolio, rubrics, warme overdracht en hetgebruik van de programmatische afstemming. Daarom moeten we volstaan met aanbevelingen ophoofdlijnen, die weer zullen dienen tot de opdracht voor het cursusjaar 2010 – 2011.Programmatische afstemming:1. Ontwikkel een DL vmbo- mbo in leertaken met als uitgangspunt de kwalificatiedossiers opniveau 2, waarbij gebruik wordt gemaakt van het format voor het ontwikkelen van leertakenop vier levels. Het betreft de kerntaken met de bijbehorende werkprocessen.Het doel is dat de kwalificatiedossiers op niveau 2 uitgangspunt zijn om op level 1 en 2leertaken te ontwikkelen die in het vmbo verankerd worden in het PTA. Leerlingen in het vmbodie kunnen aantonen dat zij de leertaak op een hoger level hebben afgesloten krijgen hiervooreen EVC. Voor deze afstemming is gebruik gemaakt van de modellen op pag. 7, 8, 9, 10 en11.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 6 van 42

Hele-taakbenaderingVanaf het begin werken leerlingenvoor een 'opdrachtgever' aan dehele activiteit waardoor kennis,houding en vaardigheden in relatie totelkaar geoefend worden. Activiteitenworden uitgevoerd in eenrealistische context. Leerlingenkrijgen te maken met onvoorspelbaresituaties.BetekenisvolOpdrachten worden zinvol enfunctioneel door een opdrachtgeveren een eindproduct te benoemen.Bij voorkeur worden activiteiten inde werkelijkheid uitgevoerd of dewerkelijkheid wordt nagebootst.Level opbouwDe opdrachten bestaan uitmeerdere levels die toenemen incomplexiteit. Door het inbrengenvan complicerende factorenworden de eisen die aan leerlingengesteld worden steeds hoger.Algemene vaardigheden(vmbo)Samenwerken, zelfstandig leren,presenteren, plannen enz. lopen alsrode draad door de opdrachten.Binnen / buitenschoolsLeerlingen leren actief en samenmet anderen, zowel binnen alsbuiten de school.'Just in time'Theorie komt in trainingen en / ofworkshops aan bod op het momentdat leerlingen dit ook werkelijk kunnengebruiken. Het geleerde kunnenleerlingen direct toepassen.AVO afstemmingDoordat leerlingen vanaf het beginaan de hele opdracht werken is erruimte voor afstemming met AVO.Het beroepsgerichte programma isleidend. Leerlingen gaan doorafstemming verbanden zien enverbanden leggen.Toetsen en beoordelenDe toets is onderdeel van hetonderwijsleerproces. Debeoordeling wordt gedaan doorleerlingen en docenten onder meerm.b.v. rubrics. Criteria zijn bijleerlingen vooraf bekend.

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOsturing en situatie van de opdrachtRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 8 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOLevel 1 2 3 4ComplexiteitWerkwijzeEnkelvoudige handelingen.(vmbo, bb, )Volgens de gestelde eis enbegeleide planningSamengesteld: meerdereenkelvoudige handelingen.(vmbo, kb,mbo niveau1, 2)Volgens de gestelde eisenen begeleide planning.Opdrachtgever De docent. Docenten, opdrachtgevers,praktijkopleiders.Samengesteld:samenhangendehandelingen.(mbo niveau 2,3/4)Volgens de gestelde eisenen eigen planning.Cliënten of praktijkopleiders.Beoordeling Vooraf gestelde eis. Vooraf gestelde eisen. Volgens vooraf gesteldeeisen en naar tevredenheidvan de opdrachtgever.Begeleiding voortoelichting zieonderstaand schema.Gestuurd = zelf werkenBegeleid = zelfstandigwerkenGecoacht= zelfstandig lerenSituatie In het lokaal of in de school In de school of buiten school( leersituatie)Buitenschools in de reëleberoepssituatieSamengesteld: diversiteitaan samenhangendehandelingen.(mbo niveau 3/4)Volgens in overlegvastgestelde eisen en eigenplanning.Een opdrachtgever vanuithet werkveld.Volgens in overlegvastgestelde eisen en naartevredenheid van deopdrachtgever.Gecoacht= zelfstandig leren Zelfstandig =zelfverantwoordelijk lerenBuitenschools in de reëleberoepssituatieBuitenschools in de reëleberoepssituatieRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 9 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOReferentiekader taal enrekenenTaal vmbo bb/kb, mboniveau 21F 2F 2F 2FTaal mbo niveau 4 1F 2F 3F 3FTaal vmbo bb/kb, mboniveau 21F 2F 2F 2FRekenen niveau 4 1F 2F 3F 3FToelichtinglevel Rol docent Rol LeerlingLevel 1 Zelf werken Bepaalt: inhoud , waar, wanneer, volgordeDocent stuurt in kleine stappenLevel 2 Zelfstandig werken Bepaalt: inhoud en aanpakDocent stuurt in kleine stappenLevel 3 Zelfstandig leren Bepaalt: deel van de inhoudDocent is coach, helpt op aanvraagLevel 4 Zelfverantwoordelijk leren Bepaalt: algemene leerdoelenDocent is coach, helpt op aanvraagLeerling doet wat gevraagd isLeerling doet wat gevraagd isleerling is vrij in waar, wanneer en volgordeLeerling doet op zelf gekozen wijze wat gevraagd is enbepaalt: deel inhoud, waar, wanneer,volgordeLeerling bepaalt waar nodig is om een doel terealiseren en geeft uitvoering door het kiezen van:inhoud, waar, wanneer, volgorde, leerdoelen binnen dealgemene doelen.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 10 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBO2. De rubrics kunnen op de volgende wijze gebruikt worden, zonder de eisen los te laten zoalsverwoord in het conceptportfolio.o Bij de rubrics ontbreken doorstroomlijnen van in de schaal van 1 tot 10, via dezelijn kunnen leerlingen hun ontwikkelingen volgen.o LOL visualiseren: van starter tot expert.o Leerlingen beschrijven zelf de competenties met voorbeelden uit het dagelijksleven.o De rubrics beschrijven alleen in twee uitersten van starter tot expert.o De bestaande rubrics duidelijk opknippen in horizontale lijnen met een schaal van 1tot 10 eronder.o Beoordeling van competenties in voldoende, onvoldoende, niet gezien3. Formatieve en summatieve toetsing binnen Doorlopende Leerwegen. (DL)Inleiding en probleemstelling:Er is in het cursusjaar 2009/2010 gekozen voor 14 Doorstroomcompetenties vmbo –mbo.Deze 14 competenties waren verdeeld in vmbo- termen: persoonlijke kwaliteiten (5),algemene vaardigheden (7) en vakmatige competenties (2). In de uitwerking van dezecompetenties is gebruik gemaakt van rubrics, die een beschrijving geven in leerlingentaalt.a.v. minder tot gewenst competent gedrag. Deze rubrics zijn opgenomen in het portfolio enworden gebruikt voor de formatieve toetsing. Het is dus een begeleidingsinstrument voor deDL.Bij GZW is het volgende knelpunt gesignaleerd:Dat de doorstroomcompetenties niet overeenstemmen met de competenties in hetkwalificatiedossier. Dit heeft tot gevolg dat sommige competenties zowel in hetontwikkelingsgerichte portfolio als in het beoordelingsgerichte portfolio voorkomen.Het portfolio waarin de doorstroomcompetenties staan, is dus het ontwikkelingsgerichtportfolio. Verder ontbreekt de mogelijkheid om leerlingen middels summatieve toetsing tebelonen voor eventuele behaalde EVC‟s in het vmbo.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 12 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOOplossing:De 14 doorstoomcompetenties komen niet overeen met de kwalificatiedossiers in het mbo.De 25 SHL- competenties zijn terug te brengen naar “De Great 8 Factoren”.1. Leiden en beslissenNeemt de leiding en oefent gezag uit. Onderneemt actie, geeft richting en neemtverantwoordelijkheid op zich.A. Beslissen en activiteiten initiëren• Neemt tijdig en duidelijk de nodige (lastige) beslissingen• Neemt zo nodig afgewogen risico‟s• Initieert zelfstandig de nodige acties en activiteiten• Toont vertrouwen in de eigen beslissingen en keuzes en neemt daarvoor ook deverantwoordelijkheid op zichB. AansturenRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 14 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBO• Geeft duidelijk richting aan anderen door het stellen van doelen en prioriteiten, het makenvan (resultaat)afspraken en/of het geven van instructies en aanwijzingen• Oefent daarbij het nodige gezag uit• Controleert of mensen zich houden aan de gemaakte afspraken en richtlijnen enonderneemt zo nodig actie• Delegeert op effectieve en duidelijke wijze taken, verantwoordelijkheden en/ofbevoegdheden aan anderen• Maakt daarbij goed gebruik van de aanwezige verschillen en variatie binnen een groepC. Begeleiden• Coacht, adviseert en/of motiveert anderen gericht in het bereiken van doelen en/of hetuitvoeren van taken en opdrachten• Zet anderen er toe aan resultaten te realiseren en problemen (zelfstandig) op te lossen• Ondersteunt anderen actief in hun ontwikkeling2. Ondersteunen en samenwerkenOndersteunt anderen en toont respect en positieve waardering in sociale interacties. Zetmensen op de eerste plaats, werkt effectief met individuen en teams, klanten en staf.Laat duidelijk persoonlijke waarden zien die in overeenstemming zijn met de waardenvan de organisatie/ omgeving.D. Aandacht en begrip tonen• Toont belangstelling en begrip voor de ideeën, opvattingen en emoties van anderen• Kan zich inleven in hun standpunten en gevoelens• Luistert goed en laat voldoende verdraagzaamheid en welwillendheid zien• Toont gepaste bezorgdheid en steunt anderen wanneer die het moeilijk hebben• Laat zien ook zichzelf goed te kennenE. Samenwerken en overleggen• Raadpleegt en betrekt anderen bij het nemen van beslissingen en/of het uitvoeren vantaken• Overlegt tijdig en regelmatig met anderen en informeert hen voldoende• Stelt zich in de samenwerking openhartig en oprecht op• Waardeert openlijk de bijdrage van anderen• Bevordert de samenwerking en de teamgeest in een groep en past zich waar nodig aan degroep aanF. Ethisch en integer handelen• Toont zich integer en handelt consequent in lijn met de binnen de organisatie,(beroeps)groep en/of maatschappij geldende normen en waarden• Houdt rekening met de omgeving en respecteert verschillen tussen mensen3. Interacteren, beïnvloeden, presenterenIs doeltreffend in het communiceren en aanknopen va n contacten. Overtuigt enbeïnvloedt anderen op succesvolle wijze. Gaat met anderen op een open en ontspannenwijze om.G. Relaties bouwen en netwerken• Investeert actief in het opbouwen van goede werk-/klantrelaties• Legt op verschillende niveaus- makkelijk contact en vindt vlot aansluiting• Onderhoudt actief het eigen relatienetwerk en maakt er indien nodig goed gebruik van• Zet zich er voor in ook bij moeilijkheden de relatie goed te houden• Neemt zo nodig de rol van bemiddelaar op zich bij onenigheid tussen anderenRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 15 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOH. Overtuigen en beïnvloeden• Maakt in het contact een krachtige, positieve indruk• Komt actief met ideeën en meningen naar voren en zorgt voor een onderbouwing metsteekhoudende argumenten• Overtuigt en beïnvloedt ook op het emotionele vlak• Geeft duidelijk en krachtig inhoud en sturing aan een gesprek, discussie en/ofonderhandeling• Streeft naar overeenstemming over en draagvlak voor de uitkomstI. Presenteren• Weet in het contact zaken duidelijk, begrijpelijk en correct uit te leggen en toe te lichten• Stelt zich in het contact innemend en zelfbewust op, communiceert kernachtig en straaltbetrouwbaarheid en deskundigheid uit• Weet zaken op een enthousiaste en inspirerende wijze te brengen• Maakt in het contact met anderen effectief gebruik van humor• Speelt goed in op toehoorders/toeschouwers en stemt de stijl van presenteren daarop af4. Analyseren en interpreterenPast eigen expertise op efficiënte wijze toe. Geeft blijk van een helder (analytisch)denkvermogen. Gaat naar de kern van (complexe) problemen en vraagstukken. Pastmaterialen en middelen doelmatig en doelgericht toe. Weet zaken goed te formuleren.J. Formuleren en rapporteren• Rapporteert nauwkeurig en volledig en brengt een logische, heldere structuur aan inrapportages, verslagen en/of documentatie• Formuleert vlot en bondig• Hanteert correcte spelling en grammatica• Presenteert informatie op een aantrekkelijke en boeiende wijze en stemt zichzelf goed afop de ontvanger(s)K. Vakdeskundigheid toepassen• Wendt de specifiek voor het vak benodigde mentale, manuele en/of fysieke vermogens opeen adequate wijze aan• Weet op basis van het eigen vakkundig/technisch inzicht vraagstukken en problemen op telossen• Deelt waar nodig de eigen kennis en expertise met anderenL. Materialen en middelen inzetten• Kiest de voor de taak of het probleem meest geschikte materialen en middelen• Gebruikt deze materialen en middelen op doeltreffende en doelmatige wijze• Draagt goed zorg voor de aanwezige materialen en middelenM. Analyseren• Controleert gegevens en aannames kritisch en zorgvuldig• Brengt hier structuur in aan• Analyseert gegevens grondig, scheidt hoofd- van bijzaken en legt de nodige verbanden• Genereert (nieuwe) informatie uit gegevens• Komt op basis van een systematische analyse tot conclusies en/of oplossingen voor(complexe) problemen5. Creëren en lerenWerkt goed in situaties die openheid voor nieuwe ideeën en ervaringen vereisen. Zoektnaar mogelijkheden om te leren. Gaat op innovatieve en creatieve wijze met situaties enRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 16 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOproblemen om. Neemt een breed perspectief in en denkt strategisch.N. Onderzoeken• Zoekt en verzamelt actief en uitgebreid nieuwe informatie voor het oplossen vanvraagstukken en problemen• Raadpleegt verschillende (informatie)bronnen, bekijkt zaken, vraagstukken en problemenvanuit meerdere invalshoeken en staat open voor nieuwe informatieO. Creëren en innoveren• Komt actief en uit zichzelf met creatieve ideeën, benaderingen en inzichten• Onderneemt initiatieven om zaken te veranderen• Laat een duidelijke (toekomst)visie zien en ontwikkelt op basis hiervan strategischeplannenP. Leren• Zorgt er zelf actief voor de eigen vakkennis en –vaardigheden goed bij te houden enonderneemt indien nodig stappen om deze verder te ontwikkelen• Leert van fouten en feedback• Werkt actief en systematisch aan de eigen ontwikkeling en ontplooiing6. Organiseren en uitvoerenPlant vooruit en werkt op een systematische en georganiseerde wijze. Volgt regels enprocedures. Richt zich op klantbehoeftes en levert een kwaliteitsdienst of –product afvolgens de normen van de organisatie.Q. Plannen en organiseren• Formuleert voor het werk/activiteiten duidelijke, concrete en uitdagende doelen enprioriteiten• Plant en organiseert activiteiten doelmatig en doeltreffend• Regelt adequaat de benodigde mensen en middelen• Bewaakt nauwgezet het halen van de gestelde doelen en deadlinesR. Op de behoeften en verwachtingen van de “klant” richten• Achterhaalt actief de behoeften en verwachtingen van interne en/of externe klanten• Probeert hier zoveel als mogelijk bij aan te sluiten• Stelt zich klantgericht op• Houdt de tevredenheid van de “klanten” goed in de gaten en onderneemt zonodig actieS. Kwaliteit leveren• Formuleert duidelijke kwaliteits- en productiviteitsnormen waaraan het (eigen) werk moetvoldoen• Is er sterk op gericht de afgesproken kwaliteit en productiviteit te halen• Voert hiervoor de taken consistent en systematisch uit• Houdt nauwkeurig in de gaten of de afgesproken kwaliteits- en productiviteitsniveausgerealiseerd wordenT. Instructies en procedures opvolgen• Volgt instructies en aanwijzingen bereidwillig op• Houdt zich strikt aan de voorgeschreven (werk)procedures• Toont zich gedisciplineerd• Voert het werk uit conform de geldende veiligheidsvoorschriften en wettelijke richtlijnen7. Aanpassen en aankunnenPast zich aan veranderingen aan en reageert er goed op. Biedt op efficiënte wijze hethoofd aan druk en tegenslagen.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 17 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOU. Omgaan met verandering en aanpassen• Past het eigen gedrag snel en op positieve wijze aan veranderde omstandigheden aan• Staat welwillend ten opzichte van nieuwe ideeën en plannen• Accepteert het dat zaken met zekere regelmaat veranderen• Kan onzekere en onduidelijke situaties goed aan• Kan goed omgaan met diversiteit (tussen mensen)V. Met druk en tegenslag omgaan• Blijft stabiel presteren onder druk of spanning en weet daarbij de eigen gevoelensvoldoende onder controle te houden• Houdt een positieve kijk op zaken, ook bij grote druk of tegenslagen• Gaat constructief om met kritiek• Kent de eigen grenzen en geeft aan wanneer deze te vaak of te ver overschreden worden• Bewaart een gezond evenwicht tussen werk en privé8. Ondernemen en presterenRicht zich op resultaten en het behalen van doelen. Werkt het beste als het werk sterkgerelateerd is aan resultaten en als de invloed van persoonlijke inspanningen duidelijkis. Heeft kijk op business, commerciële en financiële zaken. Zoekt mogelijkheden op omzich te ontwikkelen en om verder te komen in de carrière.W. Gedrevenheid en ambitie tonen• Gaat graag uitdagingen aan en trekt taken en verantwoordelijkheden naar zich toe• Laat uit zichzelf een sterke behulpzaamheid zien• Pakt zaken met enthousiasme, energie en volharding aan• Wil graag succes boeken en/of vooruitkomen in de organisatie en stopt daar veel energieinX. Ondernemend en commercieel handelen• Gaat actief op zoek naar kansen om nieuwe (zakelijke) initiatieven te ontplooien• Ziet en onderkent kansen en mogelijkheden, grijpt deze aan en vertaalt ze naar concreteacties• Grijpt deze aan en vertaalt ze naar concrete acties• Zorgt er voor de markt en de spelers daarin goed te kennen• Is er op uit de commerciële positie van de organisatie verder uit te bouwenY. Bedrijfsmatig handelen• Handelt sterk kostenbewust, maakt steeds een goede afweging tussen de kosten en batenvan een actie of besluit• Toont het nodige financiële bewustzijn• Laat zien inzicht te hebben in de dynamiek van de organisatieDeze “Great 8 Factoren”, kunnen in het vmbo, zowel onderbouw als bovenbouw, dienen alsformatieve toetsing in de vorm van rubrics. Deze rubrics moeten dan nog wel ontwikkeld worden.Als de leerlingen overstappen van het vmbo naar het mbo kunnen deze “Great 8 Factoren” verder„uitgerold worden naar de 25 SHL competenties. Doorontwikkeling hangt af van de laatstekwalificatiedossiers 2010/2011 en verder.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 18 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOHet verkrijgen van EVC‟s.Voor de summatieve toetsing kunnen de kwalificatiedossiers ontwikkeld worden zoals nu ookplaatsvindt bij de sector Gezondheidszorg & Welzijn met gebruikmaking van de levelopbouw 1 t/m4, waarbij level 1 en 2 gemiddeld voor het vmbo bestemd is en level 3 en 4 voor het mbo (alsrichtlijn).Het doel voor het volgend cursusjaar zou m.i. kunnen zijn dat de kwalificatiedossiers op niveau 2uitgangspunt zijn om op level 1 en 2 leertaken te ontwikkelen die in het vmbo verankerd worden inhet PTA. Leerlingen in het vmbo die kunnen aantonen dat zij de leertaak op een hoger level hebbenafgesloten krijgen hiervoor mogelijk een EVC. Zie pag. 20, het overzicht formatieve(ontwikkelingsgericht) en summatieve (beoordelingsgericht) toetsing.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 19 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBODe gewenste situatie:VMBO- onderbouw VMBO- bovenbouw BB,KB MBO niveau 2,3 en 4Formatieve toetsing:Ontwikkelingsgericht portfolioDe Great 8 FactorenFormatieve toetsing:Ontwikkelingsgericht portfolioDe Great 8 Factoren (ook voor TL)(ook voor TL)Formatieve toetsing:Ontwikkelingsgericht portfolio25 SHL competentiesSummatieve toetsing: level 1 en 2VMBO SE (Kwalificatiedossier, kerntaken,werkprocessenDe Great 8 Factoren )+ CESummatieve toetsing: level 3 en 4Kwalificatiedossier, kerntaken,werkprocessenSHL competentiesRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 20 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOHierna volgt de uitwerking van de koppeling kerntaak/werkprocessen en competenties per afdelingvan het vmbo.Uitwerking van dekoppeling kerntaak/werkprocessen en competenties.HorecaGastheer/gastvrouw K,L: serveert (en bereidt dranken en gerechten)Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 21 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 22 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOHorecaKok K,L: Bereidt gerechtenRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 23 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOICTNiveau 2 K,L: Beheersen van het Officepakket, website kunnen bouwen en animatieskunnen maken. Benoemen, (de)monteren van hardware en installatie van software,formuleren van FAQ in relatie tot hard- en software, Digitaal Service Bureau (DSB)opzetten.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 24 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 25 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOICTNiveau 3. K,L: Beheersen van het Officepakket, website kunnen bouwen en animatieskunnen maken. Benoemen, (de)monteren van hardware en installatie van software,formuleren van FAQ in relatie tot hard- en software, Digitaal Service Bureau (DSB)opzetten.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 26 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 27 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOICTNiveau 4 AO K,L: Beheersen van het Officepakket, website kunnen bouwen en animatieskunnen maken. Benoemen, (de)monteren van hardware en installatie van software,formuleren van FAQ in relatie tot hard- en software, Digitaal Service Bureau (DSB)opzetten.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 28 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 29 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOICTNiveau 4 B K,L: Beheersen van het Officepakket, website kunnen bouwen en animatieskunnen maken. Benoemen, (de)monteren van hardware en installatie van software,formuleren van FAQ in relatie tot hard- en software, Digitaal Service Bureau (DSB)opzetten.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 30 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 31 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 32 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOSport & BewegenNiveau 2 K,L: Aanbieden en begeleiden van bewegingsactiviteiten. Organiseren vanwedstrijden, toernooien of evenementenRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 33 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 34 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOFacilitaire DienstverleningNiveau 2 FD K,L: Receptiewerkzaamheden uitvoeren. FacilitairewerkzaamhedenuitvoerenRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 35 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 36 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 37 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOUniformberoepenNiveau 2 K,L: De kandidaat kan wetten en regels toepassen op het gebied van veiligheid.De kandidaat kan onregelmatigheden signaleren en rapporterenRapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 38 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 39 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBORapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 40 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBODe opdracht voor de werkgroepen 2010 – 2011 ziet er als volgtuit:1. Elke deelnemende vo school werkt aan de implementatie en de borging van decompetentielijn vo – mbo met 14 competenties in het eigen onderwijsteam. D.m.v.intervisie (intervisie is een vorm van leren waarbij gebruik gemaakt wordt van deprofessionaliteit van de verschillende collega‟s) wordt dit onderdeel besproken met decollega‟s tijdens de werkgroepbijeenkomsten. De evaluaties worden verwerkt in een nieuweversie voor het schooljaar 2010-2011.2. Maak een omslag van de 14 competenties met de rubrics naar de 8 competentieclustersmet prestatie-indicatoren( zoals beschreven in het laatste kwalificatiedossier).3. Evalueer en verbeter de (juniorproef en) meesterproef op basis van competenties, toetsingen gekoppelde criteria waarbij de STARR methode een hulpmiddel is.4. Ontwikkel in de werkgroep op basis van de kwalificatiedossiers op niveau 2 (3 en 4) eenprogramma waarbij er op level 1 en 2 opdrachten worden uitgewerkt die verankerd kunnenworden in het beroepsgerichte programma van het vmbo. Neem deze opdrachten op in hetPTA van het vo. Leerlingen in het vmbo die aantoonbaar opdrachten op een hoger levelafsluiten kunnen daarmee EVC‟s realiseren.5. Koppel aan de opdrachten de daarbij behorende competenties en de prestatie indicatorenvan het kwalificatiedossier van 2010-2011.6. Per vo school wordt er een convenant (samenwerkingsovereenkomst) afgesloten, waarbijde criteria zijn opgenomen in de verschillende overeenkomsten die toe leiden naar deberoepsopleidingen die aan de werkgroepen gekoppeld zijn. Afspraken worden gemaakttijdens de bijeenkomsten met de managementleden van de betrokken scholen.7. Geef feedback op het protocol en de procedure warme overdracht van de zorg- enrisicoleerlingen en geef aan hoe de (warme)overdracht van de reguliere leerlingen verlooptdie met een portfolio het mbo binnenkomen.Portfolio bb/kb/tlHet afgelopen schooljaar is er hard gewerkt aan diverse verbeteringen voor het doorstroomportfoliovan het vo naar het mbo.Er zijn diverse evaluatiebijeenkomsten geweest, alle werkgroepen hebben adviezen en mutatiesaangereikt en een ontwikkelgroep is actief geweest om ook een portfolio voor de theoretischeleerweg te ontwikkelen. Het portfolio is verbeterd op gebruiksvriendelijkheid en taligheid.Daarnaast is het taalgebruik van het concreet waarneembare gedrag (rubrics) bij de competentiesverbeterd.Tevens zijn opgenomen een overzicht met mogelijke resultaten aan de hand van diagnostischetoetsen voor taal en rekenen en is de beoordeling van de competenties sterk verbeterd.Het portfolio kan natuurlijk naar eigen inzicht en op basis van de visie van de school een eigengezicht kan krijgen, maar wel een nadrukkelijk verzoek om de rode draad in het portfolio zoveelmogelijk te handhaven waardoor herkenbaarheid naar de verschillende sectoren van het HorizonCollege gehandhaafd blijft.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 41 van 42

EVALUATIE PRODUCTENWERKGROEPEN DOORLOPENDE LEERWEGEN VMBO - MBOOok het komende schooljaar zullen er evaluaties plaatsvinden waardoor er elk jaar een verbeterdeversie naar de scholen toegezonden wordt rond half mei.Op het Horizon College streeft men er naar om in de eerste 5 weken van het nieuwe schooljaar dementor van het mbo een gesprek te laten voeren met de leerling over de inhoud van het portfolioen vast te stellen wat de leerling allemaal al verwerkt heeft. Een uitstekende beginsituatie om toteen goede afstemming te komen en overlappingen er uit te halen.De volgende bijlagen zijn reeds gemaild op 19 mei 2010 en kunnen op verzoek bije.willemse@horizoncollege.nl opnieuw gemaild worden:Handleiding portfolioPortfolio‟s tl, bb-kb variant 1 met vereenvoudigde beoordeling competentiesPortfolio‟s tl, bb-bk variant 2 met gedetailleerde beoordeling competentiesBijlage bij portfolioCompetentiemeterInformatieTot zover deze rapportage. Een en ander wordt ook besproken tijdens het activiteitenplanoverlegop uw school in november 2010.Voor vragen en/of opmerkingen kunt u terecht bij Johan van de Grift.Rapportage Doorlopende Leerwegen 2009-2010 RD/JG/EW 42 van 42