De strategie van de beursgoeroes

BIZZ: DOSSIER STRESSHOE VERMIJD JE BURN-OUTGAZELLEN: DE AMBASSADEURSVAN DE SNELSTE GROEIERSwww.trends.beFINANCIEEL-ECONOMISCH WEEKBLAD VAN 28 MAART TOT 3 APRIL 2013DE EURONA CYPRUSDe strategie van de beursgoeroesTRENDS NR 13 - 39STE JAARGANG - €5,5028 MAART 2013ISSN 0776-3387 - P509560 - www.trends.be>

BizzGF20 TOT 50LITER WATERgaan dagelijksverloren omdat heteven duurt voor erwarm water uit dekraan komt.STARTER: WESAVINGSNIETS MAG VERLOREN GAANWie heeft er nog nooit gevloekt omdat er een heleboel water wegstroomt alvorens er eindelijkwarm water uit de kraan komt? Pure verkwisting, vindt ook Claude Waudoit uit Virton. Hij ging op zoek naareen manier om de verloren 20 tot 50 liter water per dag te vermijden. “Vermenigvuldig dat met 365 dagen en tegende huidige tarieven tikt de waterfactuur aardig aan”, oordeelt hij. Na drie jaar research en honderden prototypes iszijn waterbesparende mengkraan klaar om in een beperkt aantal landen op de markt te komen. Het geheim: een systeemvan drie in plaats van de gebruikelijke twee leidingen. De extra leiding hergebruikt het koude water dat zichin de leidingen bevindt. Waudoit haalde met zijn mengkraan, die beschermd is door een internationaal patent, eenbronzen medaille op de uitvindersbeurs van Brussel en Genève. “Het lijkt vreemd, maar iets dergelijks bestond nogniet”, zegt de bedenker. “Ik dacht dan ook dat alle fabrikanten zich op mijn idee zouden storten. Niet dus, tot mijngrote verbazing. Ik krijg wel wat vragen uit het buitenland, maar bij de Belgische bedrijven is de interesse gering.”Ondanks zijn pensioengerechtigde leeftijd besloot Claude Waudoit dan maar een bedrijfje op te richten en zijnkraan zelf aan de man te brengen via zijn website. z MÉLANIE GEELKENSWWW.TRENDS.BE | 28 MAART 2013 81

BIZZ DOSSIER STRESS“GETPREVENTIEADVISEUR GETUIGT OVER BURN-OUT IN MULTINATIONAL‘Open communicatievoorkomt stress’Anne* is preventieadviseur. Ze werkte jaren voor een middelgroot bedrijf, datonlangs werd overgenomen door een multinational. “Constante veranderingenin de werkcontext en schaalvergroting werken burn-out in de hand.” Preventie éneen goede opvolging zijn essentieel. GOELE GEERAERT82 28 MAART 2013 | WWW.TRENDS.BE

“ Mijn ogen zijn opengegaantoen een van onze personeelsledenterug wasna acht maanden afwezigheid”,vertelt Anne.“De dame had een verantwoordelijkheidop Europees niveau, maar op een bepaaldmoment ging het licht helemaal uit. Hetzijn de beste, meest loyale medewerkersdie door een burn-out worden getroffen.Niet degenen die ‘hun uurtjes komenkloppen’. De terugkeer van die dame washaar leidinggevende — in de VS — blijkbaartotaal ontgaan. Haar takenpakketwas intussen onder andere medewerkersverdeeld, niemand wist wat er nog vanhaar werd verwacht en haar functieveranderingkreeg ze via haar loonbrief meegedeeld.Alsof ze van haar ziekbed op deslachtbank was beland.” Anne zag hetgebeuren: “Ik besefte dat we zo niet verderkonden als we wilden dat er overenkele jaren nog mensen op onze payrollzouden staan.”Verandering = stress“We leven in een wereld die steedssneller draait en waarin veel mensen doorde moderne communicatietechnologienooit meer helemaal afstand nemen vanhun job. Bovendien brengt elke verandering– zoals een bedrijfsfusie — stressmet zich. Als die stress zich opstapelt enhet stressniveau niet meer weer zakt,wordt het gevaarlijk.” Het afgelopen jaarondervonden vier van de 300 medewerkersvan Annes bedrijf in welke situatieje dan terechtkomt. Een van hen is nogthuis met een burn-out, de drie anderendraaien sinds kort weer mee.Burn-out = zero energie“Ik heb hun leidinggevenden voorafduidelijk ingelicht over wat ze wel en nietvan die medewerkers kunnen verwachten.Een burn-out verandert je totaal. Jebeseft veel meer hoe je denkt, wie je benten hoe je dingen beleeft. Je energieniveauwerd op een bepaald moment totnul herleid en dat blijft voor de rest vanje carrière een kwetsbaar punt. Een leidinggevendemoet daar rekening mee“Er zijn managersdie stress iets voorzwakkelingen ofluieriken vinden,voor mensen dieniet stevig in hunschoenen staan”houden en samen met de medewerkerstap voor stap een nieuwe werksituatieopbouwen. Welke werklast kan de medewerkernog aan? Hoe zorg je dat er regelmatigwordt teruggekoppeld? Wat is dejob die vandaag bij hem of haar past? Sommigenblijven hetzelfde werk doen, anderenkunnen het niet meer aan of zien erde zin niet langer van in.”Stressmanagement =bedrijfscultuur“De twee managers met wie ik nusamenwerk, erkennen de noodzaak vandie begeleiding. Dat is lang niet bij iedereenhet geval. Er zijn managers die stressiets voor zwakkelingen of luieriken vinden,voor mensen die niet stevig in hunschoenen staan. Sommige leidinggevendenzal je enkel met statistieken overreturn on investment kunnen overtuigenvan de zin van een goed stressbeleid. Hetkomt erop aan een aantal managers achterje visie te krijgen en dan je verhaal tedoen bij de top van het bedrijf. Want wilje de stressproblematiek echt veranderen,dan moet je iets aan de bedrijfscultuurdoen.”“Je kan die op uiteenlopende manierenaanpakken. Wij werken bijvoorbeeldin een internationale context, met meetingsvan ’s morgens vroeg tot ’s avondslaat. Dat hou je enkel vol als medewerkersflexibel met hun uurrooster mogenomgaan. Toch zijn er nog een hoop leidinggevendendie willen dat je tussennegen en vijf aanwezig bent, in plaats vandat ze kijken naar wat je presteert. Voortsmoeten managers goed weten wat stressinhoudt, hoe je het herkent en voorkomt.Ik probeer dat duidelijk te maken via hetboek Burn-out van Dr. Swinnen. Ik geefgeen raad, geen opmerking of een opgehevenvingertje, maar wel een neutraalboek om de problematiek ter sprake tebrengen en geen weerstand op te wekken.Na die lectuur spreken we erover.Sommige mensen moet je bijvoorbeelddwingen een dag vakantie te nemen,omdat het er anders niet van komt.”Preventie = open communicatie“De beste manier om stress en burnoutte voorkomen, is volgens mij een echtopen communicatie zowel met collega’sals met de bazen. Daarin moet omzeggensalles bespreekbaar zijn: mensenmoeten durven te zeggen hoe ze zich voelenen wat er schort. Als preventieadviseurkan je proberen het stressmanagementzo veel mogelijk te ondersteunendoor opleiding en een gepaste omgeving,met rustige werkruimtes, gezonde voedingen plaats voor voldoende beweging.Werk, werkdruk, werkcontext en individuelebeleving zijn allemaal verbondenmet elkaar. Het geheel maakt dat je naarbehoren functioneert of dat je energieniveautot nul wordt gereduceerd.” z*Om de privacy van de geïnterviewde te beschermenis Anne een fictieve naam.Dossier stress• Blz 84: Hoe een callcenter, doorgaanseen broeihaard van stress, het andersaanpakt.• Blz. 86: Cijfers over stress: halen wede doelen van Pact 2020?• Blz. 88: Vijf stressverlagendeinzichten van de Nederlandsehoogleraar Eric Peper• Blz. 90: Dr. Luc Swinnen over hetverschil tussen burn-out en stressWWW.TRENDS.BE | 28 MAART 2013 83

BIZZ DOSSIER STRESSCALLCENTER MEMO KIEST VOOR CLUSTERS EN ZELFREGULERENDE TEAMS‘Wie grip heeft op zijn werk,haakt minder snel af’“Het beeld van de drukke callcenterjob blijft bij veel mensen spelen”, glimlachtChristine Vastenavondt, algemeen directeur van Memo. Maar via zelfsturing enruimte voor creativiteit meet ze haar bedrijf een ander imago aan. GOELE GEERAERTHet is intussen twintig jaargeleden dat Christine VastenavondtMemo uit degrond stampte, een callcentervan het andere soortzeg maar. “We werken enkel met inkomendetelefoons”, legt ze uit. “Eigenlijkfungeren we als back-up op momentendat onze klanten zelf niet telefonischbereikbaar zijn.” Memo is gegroeid uit demedische sector, waar dokters het receptionistenwerkbegonnen uit te besteden.Had de arts consult of moest hij op huisbezoek,dan nam een medewerker vanMemo het gesprek aan. Met de tijd kreegMemo almaar meer klanten, waaronderadvocaten- en boekhoudkantoren, maarook technische bedrijven gespecialiseerdin IT, hard- en software, depannagefirma’s,service-ondersteunende diensten,enzovoort. Na twintig jaar heeft Vastenavondtscallcenter 450 organisaties inzijn portfolio en telt 49 medewerkers.De groei van Memo was een mooi verhaal,maar ze bracht ook een behoorlijkewerkdruk met zich. “Callcenters staansowieso bekend om hun grote verloop.We hadden daar geen opvallende hindervan, maar we beseften wel dat we, omprofessioneel te blijven, moesten investerenin continuïteit en uitstroom zo veelmogelijk moesten proberen te vermijden”,vertelt Christine Vastenavondt. “Wewilden mensen houden door hun meerzeggenschap te geven. Wie grip heeft opzijn eigen werk, ervaart minder stress enhaakt minder snel af.”UurregelingEen eerste stap in die richting was demedewerkers mee hun uurroosters telaten bepalen, iets wat tot dan toe een taakvan het management was. “We werkende klok rond, zeven dagen op zeven. Maardat gebeurt niet volgens het klassieke“Meer verantwoordelijkheid enautonomie werken ontspannend enstimulerend, zolang het natuurlijkbinnen je capaciteiten ligt”ploegensysteem. Onze start- en stoptijdenhangen af van de noden van de klant.”Aan Memo’s telefooncentrale is eenplanningsysteem verbonden dat wordtgebruikt om de behoeften voor te stellen.“Dan zien we bijvoorbeeld dat er vijf mensennodig zijn tussen 6 en 8 uur, en driena 8 uur. Het is ook mogelijk dat die regelingenkel voor maandagen geldt, maarniet op andere momenten. Op basis vandie informatie stellen we de uurroostersop”, legt Vastenavondt uit. “Vroeger verdeeldehet management de uren onderhet personeel. Nu bepalen de medewerkerszelf, in onderling overleg, welke shiftze opnemen.”Maar daarmee bleek de werkstress nogniet van de baan. Het probleem van deuitgebreide klantenportfolio bleef bestaan.“Al onze medewerkers voerden dezelfdeopdracht uit”, verklaart Vastenavondt.“Iedereen kon op elk moment een klantvan een van de ruim 400 bedrijven aande lijn krijgen. Dat telefoontje moest wordenbeantwoord met correcte informatie,volgens de overeengekomen procedureen bovendien in de juiste taal.”Dat bleek voor de medewerkers eenschier onmogelijke opdracht. Bovendienvroeg het beantwoorden van de telefoon,afhankelijk van de klant, soms heel anderevaardigheden. “De receptioniste van eendokter moet kunnen meeleven met depatiënt, terwijl je als helpdeskmedewerkervan een IT-bedrijf vooral technischsterk moet zijn.” Met die vaststelling gingMemo aan de slag. “We stelden onzemedewerkers voor twee grote clustersvan klanten te maken: een medische eneen technische. Naargelang van hun vaardighedenen voorkeur zouden ze voor een84 28 MAART 2013 | WWW.TRENDS.BE

van de twee clusters werken.”“In die clusters creëerden we bovendienvaste teams, die we zo veel mogelijkzelfsturend maakten”, gaat Vastenavondtverder. Zelfsturing in een job die aanwelomlijnde procedures verbonden is,lijkt niet vanzelfsprekend. “Voor het antwoordaan de telefoon moet iedereeninderdaad de strikte richtlijnen volgen,maar er is wel degelijk ook ruimte voorautonomie en creativiteit.” Vastenavondtverwijst bijvoorbeeld naar de regeling vanwerk- en vakantietijd. “De teamledenspreken onderling af wie wanneer permanentieheeft. Ook in het geval van ziektemoeten ze zelf een oplossing zoeken. Iklaat hen vrij in hun werking, zolang hunopdracht maar wordt volbracht.”Verhoogt die aanpak de stress niet? “Weverplichten de teams maandelijks samente komen. Spanningen worden tijdens deteammeeting uitgepraat. In elk team hebje natuurlijk assertieve en minder extravertepersonen, maar tot nog toe lijkt datgeen probleem.” Bij de samenstelling vande teams wordt bovendien gekeken naarhet contact met de collega’s en ook nadienis er ruimte voor verandering. “Je kan eenteam vormen op basis van individuelecapaciteiten, maar de persoonlijke ‘klik’moet er ook zijn. In onderling overleg zijnhier ook al mensen van team veranderd,omdat ze zich beter voelden in een anderegroep”, vertelt de manager.Weinig verloopUit de teammeetings komen soms ooknieuwe voorstellen of procesverbeteringennaar voren. “Een dokter is er meer bijgebaat dat Memo voor een vraag van eenpatiënt onmiddellijk actie onderneemt,dan dat hij zijn patiënten ’s avonds zelfnog eens moet opbellen. Terwijl een klantdie wil weten wanneer de technicus passeert,meer heeft aan een concreet tijdstipdan aan een vaag moment. De medewerkersstaan met hun voeten in de praktijk.Zij zien de hiaten in het proces endaar ligt ruimte voor creativiteit.”Zeggenschap over je eigen werkomstandighedenmaakt dat je je beter voeltin je job, minder stress ervaart en ook minderfouten maakt, gelooft Christine Vastenavondt.“Meer verantwoordelijkheiden autonomie werken ontspannend enstimulerend, zolang het natuurlijk binnenje capaciteiten ligt. De medewerkershebben verantwoordelijkheid over huneigen taken en uurregeling, wat nog nietbetekent dat ze nu plots hun financiënmoeten gaan beheren.”Hoe is het met Memo’s verloop gesteld?“Tot een halfjaar na de aanwerving blijftde uitstroom hoog. Dat komt vooral doordatmensen het werk inhoudelijk en quaflexibiliteit anders hebben ingeschat. Nadie zes maanden is het verloop — zelfs naonze groei — erg klein en blijven onzemedewerkers hier jaren aan de slag.” zCHRISTINE VASTENAVONDT“De medewerkers staan met hunvoeten in de praktijk. Zij zien dehiaten in het proces en daar ligtruimte voor creativiteit.”WWW.TRENDS.BE | 28 MAART 2013 85

BIZZ DOSSIER STRESSZOWEL WERKGEVER ALS WERKNEMER VERLIEST BIJ TE VEEL STRESSDe grootste horde naar werkbaarheidDe werkstress blijft problematisch hoog bij Belgische werknemers en zelfstandigen.Dat blijkt uit de werkbaarheidsmonitor van de Sociaal-Economische Raadvan Vlaanderen (SERV), stelt onderzoeker Stephan Vanderhaeghe. GOELE GEERAERT“ De werkbaarheidsgraad — hetpercentage werknemers ofzelfstandigen die niet-problematischscoren op werkstress,welbevinden en leermogelijkhedenin hun job en werk-privébalans— is lichtjes gestegen tussen 2004en 2010”, zegt Stephan Vanderhaeghe. DeSERV-onderzoeker verwijst naar de cijfersvan de jongste werkbaarheidsmonitor,die de SERV om de drie jaar uitbrengt.Dit jaar komt er een nieuwe studie.“De lichte stijging was toe te schrijvenaan een verbetering in de leermogelijkhedenen het welbevinden op het werk.Werkstress, het belangrijkste knelpunt,blijft op een problematisch hoog peil. DeVlaamse regering en sociale partners hebbenin het Pact 2020 de doelstellingenopgenomen dat tegen dan 60 procent vande werknemers en 55 procent van de zelfstandigeondernemers actief moet zijn ineen werkbare job. Dan moet op de vierwerkbaarheidsindicatoren ook vooruitganggeboekt zijn. Willen we die doelstellingenhalen, dan zal het huidige groeitemponiet volstaan.”“Stress hoeft niet negatief te zijn. Hetis een fysieke reactie op een prikkel die jebeschermt en ervoor zorgt dat je eenbepaalde belasting aankan. Iedereen diewerkt, bouwt vermoeidheid op. Iedereendie werkt, heeft stress. Het probleem ontstaatwanneer je niet voldoende kan rustenof ontspannen om te recupereren.”WerkdrukDe verklarende factoren voor werkstresszijn gelijk voor loontrekkenden enzelfstandigen. “Het sterkst verklarend isde werkdruk. Die hangt samen met de10PROCENTvan de ondervraagde werknemersen zelfstandigen kampt met zeerproblematische werkstress.hoeveelheid werk die je in een bepaaldetijd moet verzetten en met het aantalgepresteerde uren. Voorts speelt de emotionelebelasting. Bij contactberoepen, bijvoorbeeldin de zorg en het onderwijs, isdie een stuk groter dan wanneer je aan deband staat. Bij werknemers telt ook derelatie met de directe leidinggevende. Tenslotte hangt werkstress ook samen met demate waarin je zelfstandig beslissingenkan nemen en taken uitvoeren, en waarinje afwisselend werk kan doen.”Op basis van de vorige metingen valt teverwachten dat de omvang van de stressproblematiekin 2013 niet veel zal afwijkenvan het beeld in 2010, meent Vanderhaeghe.Ongeveer30 procent van debevraagde loontrekkendenin 2010 ervoer negatievepsychische vermoeidheidof stress.Voor een kleine 10 procentis die werkstresszeer problematisch, watgepaard gaat met eengroter risico tot uitval ofziekte. Psychische vermoeidheidligt doorgaanshoger bij kader- endirectieleden (33,8%),middenkader (34,9%) en bij beroepen inzorg en onderwijs (33,2%). Andere groepenzoals uitvoerende bedienden (28%),geschoolde arbeiders (24%) en ongeschooldearbeiders (30%) scoren wat lager.De werkbaarheidsgraad voor de 6000bevraagde zelfstandige ondernemers inVlaanderen bleef tussen 2007 en 2010 stabiel.48 procent van de zelfstandigen vindtdat hij of zij een werkbare job heeft. 38procent ervaart negatieve psychische vermoeidheiden voor 12,4 procent is dat eenacuut probleem.Belgische bedrijven zijn sinds de jarennegentig verplicht de stress onder hunwerknemers te meten en op basis daarvaneen actieplan te ontwikkelen. Maardat plan blijft in veel gevallen nog dodeletter, stelt Vanderhaeghe. “Een van deredenen is dat het onderwerp stress nogte veel blijft hangen in termen van schuld,van de boosdoener en het slachtoffer, terwijliedereen de dupe is en verliest. Jemoet als werkgever de problematiekerkennen en analyseren, om te zien watje eraan kan doen.” z86 28 MAART 2013 | WWW.TRENDS.BE

HEALTH & SAFETYGeef stress geen kans te ontsporenEen bepaalde mate van stress is gezond. Het werkt zelfs motiverend. Een verhoogdstressniveau schept namelijk mogelijkheden voor creativiteit, effectiviteit en efficiëntie.Maar te veel stress is negatief: voor uw medewerkers en voor uw onderneming. Dewerkrelaties verslechteren, de productiviteit verlaagt, het absenteïsme verhoogt, …Geef daarom stress geen kans: doe een beroep op Securex. Samen met u zorgen wijervoor dat de vitaliteit van uw medewerkers verhoogt en dat u in orde bent met dewetgeving rond stress.Voor meer informatie of een persoonlijk gesprek hieromtrent,contacteer health-safety@securex.be of bel naar 09 282 16 04.www.securex.be/stresssecurex.be

BIZZ DOSSIER STRESSHOOGLERAAR ERIK PEPER ANALYSEERT HET MENSELIJK GEDRAGInzichten voorminder hoogspanningDe manier waarop we verkrampen in een stresserende situatie, heeft ook eenbiologische verklaring. Met deze vijf inzichten kunt u uw eigen gedrag analyserenen voorkomen dat u eronderdoor gaat. GOELE GEERAERTErik Peper is als hoogleraar verbondenaan de San FranciscoState University. Hij is docentaan het Nederlands ParamedischInstituut (NPI), voorzittervan de Biofeedback Society Europe(BFE) en heeft als auteur studies en boekenop zijn naam. Peper is psychofysioloogen onderzoekt in die hoedanigheidde biologische basis van menselijk gedrag.Hij is een autoriteit in holistische gezondheid,stressmanagement en biofeedback.De expert geeft vijf belangrijke inzichtenover werkstress en stressmanagement.1 Te veel stress doodtde creativiteit.“Volgens psycholoog en biomedischexpert Stephen W. Porges kan onszenuwstelsel onze omgeving op driemanieren ervaren: als veilig, gevaarlijkof levensbedreigend. Afhankelijk van dieperceptie zal het anders reageren. Wordtje context als gevaarlijk of levensbedreigendgezien, dan geeft je zenuwstelsel jehersenen geen tijd om rationeel te denken,maar zal het onmiddellijk reageren.In die reactie val je terug op gewoontes.Wordt je omgeving als veilig ervaren ener doet zich een nieuwe situatie voor, dankrijgen je hersenen de tijd om na te denkenen nieuwe ideeën te ontwikkelen.Stel, je huis staat in brand. Mensenervaren dat als een gevaarlijke, misschienwel levensbedreigende situatie. Als gevolgzullen ze niet rationeel, maar in een reflexreageren. Ze staan soms een minuut aande knop van een gesloten deur te draaien,in plaats van een andere vluchtweg tenemen. Omdat ze terugvallen op eenbekend gedragspatroon. Stel dat je baasvraagt om een oplossing voor een probleem.Voel je je veilig in je werksituatie,dan zal je de tijd en ruimte nemen omeen creatief antwoord te bedenken. Creativiteitimpliceert dat je ook fouten magmaken en dat riskeer je niet als je in eenonveilige omgeving bent. In dat laatstegeval wil je je zo snel mogelijk uit de voetenmaken en kom je nooit tot een originele,‘nieuwe’ oplossing.”2 Je taalgebruik kan stressverhogendof- verlagend werken.“Je kan je werk op twee manieren bekijken:als iets dat je moét doen, of als ietsdat je wíl doen. In het eerste geval ervarenmensen doorgaans meer stress enhebben minder energie om aan de slagte gaan. Hetzelfde geldt voor mensen diegeloven dat ze iets niet kunnen. Wie steltdat hij een opdracht niet kán uitvoeren,ervaart doorgaans meer stress dan iemanddie vaststelt dat hij de taak niet wil uitvoeren,niet over de juiste ondersteuningbeschikt of er niet de tijd voor heeft. Inhet eerste geval lijkt het alsof je totaalgeen controle hebt, terwijl dat in hettweede geval niet zo is. Wie het gevoel“Een gezonde portie stress is niet slecht.Het zet je aan om ’s morgens uit je bedte komen en actie te ondernemen”Prof. Erik Peperheeft dat hij een taak moet uitvoeren, vertoontook meer uitstelgedrag.”3 Werkstress is niet per definitienegatief, maar er moetperspectief op ontspanning zijn.“Een gezonde portie stress is nietslecht. Het zet je aan om ’s morgens uitje bed te komen en actie te ondernemen.Zelfs te veel werk in een te korte tijd,hoeft niet problematisch te zijn. Je moetwel licht aan het einde van de tunnelzien, anders loopt het mis. Onderzoekwijst bijvoorbeeld uit dat kinderen diezorgen voor hun dementerende oudersveel meer ziek zijn dan hun broers ofzussen die daar misschien niet zo mee88 28 MAART 2013 | WWW.TRENDS.BE

JOGGENDE POLITICIWie voor een moeilijke opdracht staat,doet er goed aan te bewegen. Wie veelbeweegt, kan meer stress aan.BELbezig zijn. Er lijkt immers geen einde tekomen aan die zorgtaak. Chronische psychosocialestress tast je immuunsysteemaan.”4 Beweging voorkomt stress.“Sta je voor een moeilijke opdracht,dan is het ideaal daarvoor een toertje tegaan fietsen of een korte wandeling tedoen. Onderzoek bij kinderen toont datjongeren die veel bewegen, doorgaansmeer stress aankunnen dan minderactieve leeftijdsgenootjes. Hoe meerbeweging, hoe minder reactief je doorgaansbent. Minder reactiviteit betekentminder stress. Te lang stilzitten doet jesuikerspiegel ook dalen. Mensen met eenlage suikerspiegel raken sneller geïrriteerden meer gestresseerd. Even bewegenmaakt dat je spiergestel zich kan ontspannen,brengt je suiker weer op ordeen geeft je een energieboost.”5 Het gebruik van nieuwe medialeidt vaak tot een reactievehouding en dat verhoogt destress.“Hoe meer reactiviteit, hoe meer stress.Beeldschermen, of het nu gaat om eenpc, een laptop, een smartphone of eentablet, lokken vaak een reactieve houdinguit. Je zit er heel geconcentreerd en daardoorverkrampt naar te kijken. Tegelijkverandert er binnen je gezichtsveld vaakiets. Er loopt een mail binnen, de chatspringt aan, iemand begint te skypen, jeontvangt een tweet. Al die wijzigingenlokken telkens een fysieke reactie uit.Daardoor raken we superstatisch geactiveerden onbewust gestresseerd. Mijncollega Albert Weijman en ik benoemdendat fenomeen als het stress- en onbeweeglijkheidssyndroom:SOS. Vergelijkhet met de jacht tijdens de ‘oertijd’. Zater toen een wild dier in de buurt, dan bleefje muisstil zitten en volgde je wat hetdeed. Je houding bevroor en je ademstokte tot het dier een volgende actieondernam. Werken met een beeldschermkan een gelijkaardig effect hebben. Jebent ten volle geconcentreerd. Daardoorblijf je in dezelfde houding zitten. Tegelijkbrengt elke verandering een reactie,en dus fysieke stress, met zich. Ontspannenis er niet meer bij. De verkramptehouding van voor de pc neem je ook bijsmartphones en tablets aan. Wie eentablet gebruikt, beweegt nog af en toe zijnhanden en armen, maar krijgt dan weerte maken met spanningen in zijn schoudersen nek. In beide gevallen ga je tijdenshet werken vaak oppervlakkiger ensneller ademen. Dat lijkt allemaalonschuldig, maar op lange termijn kante veel schermgebruik zonder de nodigefysieke ontspanning leiden tot spierziektes,depressie en stress.” zWWW.TRENDS.BE | 28 MAART 2013 89

BIZZ DOSSIER STRESSVOLGENS LUC SWINNEN IS BURN-OUT AAN OPMARS BEZIG‘Een bedrijf met veelburn-outs is ongezond’“Stress ispassé, burn-out is de nieuwe ziekte.” Stressexpert en auteur Luc Swinnengeeft daarmee een dubbele boodschap: burn-out is de overtreffende trap vanstress, en het probleem is in opmars. GOELE GEERAERTWaar vroeger vooral 45-plussers in beroepenmet veel emotionelebelasting er al eensonderdoor gingen, is nuiedereen potentieel een vogel voor de kat,waarschuwt Luc Swinnen. “Het begintmet een beetje stress. Je verzorgt het nietgoed, je bent er ook wat beschaamd om.Voor je het weet, loopt het mis: je raaktje bed niet meer uit, herkent je collega’sniet meer, neemt een cynische houdingaan tegenover alles en iedereen. Mensenmet een burn-out zijn toeschouwers vanLUC SWINNEN“Stress en burn-out zijn niet opgelostmet een paar tips & tricks. Het gaatom een verandering van levensstijl,die meer inhoudt dan een fruitmandop de werkvloer.“hun eigen wereld. Doordat ze niets meeraankunnen, daalt hun zelfbeeld zo sterkdat ze op den duur ‘dehumaniseren’: zevoelen zich niet langer een echt menselijkwezen.”“Op een bepaald ogenblik is het te veelen kraak je. Een goede indicatie is je socialeomgeving. Als je relaties moeilijkbeginnen te lopen — thuis, onder vrienden,op het werk — is het tijd om op derem te gaan staan.”De oorzaken van burn-out zijn dezelfdeals die van stress. “Een van de grootsteproblemen zijn incompetente collega’s.De foute man op de foute plaats. Ook decrisis heeft een impact. Onzekerheid overje werksituatie veroorzaakt stress. Voortsworden velen volledig opgeslorpt doorhun werk.”“Burn-out heeft niets met leeftijd temaken, wel met je karakter. Het zijn denice people die het eerst opgebrand raken:perfectionisten die altijd voor iedereenklaarstaan en die in hun nauwkeurigheidook zaken uitstellen.”Stress en burn-out zijn niet opgelost meteen paar tips & tricks. “Het gaat om eenverandering van levensstijl, die meerinhoudt dan een fruitmand op de werkvloer.Het genezingsproces van een burnoutneemt makkelijk een jaar in beslag.Eerst moet je fysiek weer beter worden,dan moeten je emoties worden aangepakt.Mensen met een burn-out moetenleren om te gaan met hun frustraties, hunwoede, hun angst, hun onzekerheid. Pasdaarna kunnen ze hun kapotte zelfbeeldweer opbouwen.”“Om burn-out echt te voorkomen, moetje als bedrijf duidelijker uitspreken datje respect hebt voor de privétijd naast hetwerk. Een onderneming waar veel burnoutsvoorkomen, is een ongezond bedrijf.”zTIPS TEGEN BURN-OUTIN JE BEDRIJF1 Zorg voor de juiste man op dejuiste plaats.2 Maak werk van de wettelijk verplichtemeting rond welzijn op het werk.3 Zorg voor een beleid rond het gebruikvan IT: laptops, tablets, smartphones,sociale media. Wanneer worden zegebruikt en wanneer worden zezonder pardon afgezet?4 Train je leidinggevenden om stress teherkennen en te voorkomen.5 Volg je leidinggevenden zelf in hun(stress)situatie.6 Zorg ervoor dat mensen voldoendekunnen ontspannen en gezondkunnen eten.7 Geef waardering en erkenning. Eenschouderklopje werkt ontspannenden toont respect. Zo kan je de dehumaniseringwat tegengaan.90 28 MAART 2013 | WWW.TRENDS.BE

17 & 18 APRIL 2013 - ANTWERP EXPOECOnext2013WAAR ECOLOGIE EN TECHNOLOGIEELKAAR ONTMOETENIWTAWARDS‘ 13ONTDEK DEWINNAARSOP 28, 30 EN 31 MAARTExclusief opMet de awards wil het IWT het belang en de impact vaninnovatie voor kmo’s illustreren. Ontdek de boeiende casesuit de meest uiteenlopende sectoren.www.iwt.beUp-to-date blijven is een absolute must in het steedsveranderende milieulandschap: innovaties ontdekken,kennis opdoen via seminars en contacten leggen tijdensnetwerkmomenten; die kernelementen bundelt de nieuwevakbeurs ECOnext.Op www.econext.be ontdekt u de 3 thematische hallen,de innovatieroute & de seminars. Registreer vandaag nogvoor uw gratis bezoek!Main seminarpartners

BIZZ ZOOMFietstasheeft wind meeAutoluwe steden en de crisis maken de fiets voor dagelijks gebruik populairder,vooral in Vlaanderen. En dan is een fietstas handig meegenomen. AD VAN POPPEL92 28 MAART 2013 | WWW.TRENDS.BE

GFGroeiEr zijn weinig cijfers over de ontwikkelingen op de fietstassenmarkt.Pointed, bekend van de Willex-fietstassen,zag zijn omzet in fietstassen in 2012 met 38 procentstijgen. “In 2004 gingen er nog geen 100 fietstassennaar België, vorig jaar waren dat er al meer dan 1000”,zegt Diana Koppenol van Clarijs, een klein Nederlandsmerk dat sinds 2004 actief is op de Belgische markt.Bij het West-Vlaamse Dandell, dat al 60 jaar fietstassenmaakt, zegt Frank Delrue de crisis (nog) niet echtte voelen. Een bedrijf als Fairtrade Original levert tassenaan Oxfam-wereldwinkels. “Vijf jaar geleden haddenwe die niet. We hebben gezien dat het een artikelis dat in de tijdgeest past”, weet Erik Vogelaere, directeurvan Fairtrade Original. “Ze verkopen goed: enkelehonderden op jaarbasis via de Wereldwinkels.”Vlaams fenomeenHet functionele fietsen ofwel fietsen voor dagelijksgebruik is vooral een Vlaams fenomeen. In Wallonië isfietsen vooral een sportieve activiteit in de natuur. DeVlamingen hebben behalve voor het sportieve elementvan de fiets ook meer oog voor de praktische kant vandat vervoermiddel. Dat uit zich in de verkoop van fietstassen.“We krijgen van Waalse kant een paar bestellingenper jaar. Uit Vlaanderen krijgen we maandelijksorders”, stelt Delrue.Kleur in het verkeerVroeger waren de fietstassen — zeker de exemplarendie op de bagagedrager bevestigd worden en aan weerszijdenvan het wiel opbergruimte bieden — vooralgemaakt van canvas. Donkerbruin was de standaardkleur.Tegenwoordig gebruiken de fabrikanten diversematerialen: pvc, zeildoek, bisonyl, polyester. Het zijnslijtvaste en waterdichte materialen. Bovendien zijn zein verschillende kleuren leverbaar of makkelijk te bedrukken(met zeefdruk of met digitale techniek). Dat brengtkleur in het verkeer.ReclamedragerDigitale druktechnieken maken het ook mogelijk de tassenals reclamedrager in de markt te zetten. Fietstassenzitten ook in het aanbod van distributeurs van promotioneleartikelen en business gifts. Michel Van Bavel,directeur Van Bavel Gifts & Premiums en voorzitter vande Belgian Association of Promotional Products, zegtdat alles rond de fiets in de promotionele sfeer hip is.Hij heeft onlangs een viertal klanten gehad voor dergelijketassen (onder andere de stad Antwerpen enKiwi-merk Zespri). In de promotionele sfeer kosten detassen tussen 15 en 20 euro. “Ze behoren wel tot deduurdere artikelen. Het zijn eerder business gifts”, zegtVan Bavel.REU35 TOT100EUROkost een fietstas in devakhandel. De tassen wordenin het Verre Oostengeproduceerd, al maaktClarijs in Nederland weltassen van zeildoek en voertDandell speciale opdrachtenin België uit.300PUNTENkregen de houders van eenDelhaize Pluskaart wanneerze vorig jaar een fietstaskochten voor 39,95 euro(normale prijs 60 euro).De actie om klanten aante zetten met de fietsboodschappen te doen, liepin samenwerking met deFietsersbond Brussel enLes Cyclistes Quotidiens.WWW.TRENDS.BE | 28 MAART 2013 93

BIZZ NETWERKENALTERNATIEVEN VOOR HET VISITEKAARTJESnufjes vervangende kaartjes nog nietQr-codes, smartphone-apps, virtuele kaartjes en NFC-chips doen de visitekaartjesconcurrentie aan, maar al die alternatieven breken amper door. Het isnochtans een markt waar geld te rapen valt. MÉLANIE GEELKENSZe liggen stof te vergaren ineen lade, verzeilen ergensonder in uw handtas, doenuw portefeuille uitpuilen ofslingeren rond op uw bureau.De stapel blijft groeien, maar als u ereentje nodig hebt, is het onvindbaar.Hemeltergend. Voor veel mensen zijnvisitekaartjes een onmisbaar werkinstrument,maar ze zijn erg onhandig.Tenzij je er een ijzeren discipline opnahoudt en elke nieuwe aanwinst zorgvuldigin je adresboek invoert.Nu koning smartphone regeert enonze omgeving almaar virtueler wordt,zou je denken dat zo’n ouderwetsemanier van informatie uitwisselen opsterven na dood is. Mis poes. De businessvan de visitekaartjes is spring -levend, nu iedereen ze met een paarmuisklikken kan bestellen op drukwerksites.Vistaprint, het Nederlandsebedrijf dat wereldwijd de markt domi-GIDE ALTERNATIEVEN GETESTKaartscannersCamCard, WordlCard Mobile of ScanCard zijn apps die visitekaartjesscannen en de gegevens automatisch naar uwadresboek overbrengen. We deden vier pogingen metCamCard en telkens liep het fout: een 7 werd als een 2gelezen, de naam was onleesbaar of de geïntegreerdecamera had te weinig pixels. De gegevens manueelinvoeren gaat nog het snelst. De andere apps lijken beter,maar zijn betalend en bieden geen gratis proefversie aan.Virtuele kaartjesMet Clickycard kunt u een virtueelvisitekaartje ontwerpen voor 49euro. Met dat ‘levenslange lidmaatschap’kunt u uw ontwerp naar uwcontactpersonen sturen. Probleem:uw contactpersoon moet een appdownloaden om het kaartje teontvangen, wat veel mensen94 28 MAART 2013 | WWW.TRENDS.BE

neert, haalde in 2012 een omzet van 1,02miljard euro (+25%). Het Engelsebedrijf Moo Print zag zijn omzet in driejaar stijgen van 3,1 naar 9,3 miljoen euro.Volgens de directie van Moo Print groeitde markt van de visitekaartjes elk jaarmet een vijfde.Een lucratieve sector als deze laat niemandonberoerd. Zeker app-ontwikkelaarsniet. Zij geloven stellig dat desmartphone het onpraktische stukje kartonuit de markt dringt. “Rekening houdendmet het aantal bedrijven, het stijgendeaantal smartphones en de nadelenvan visitekaartjes, is de sector goed voormiljoenen euro’s”, zegt Alexandre Meurant.De Franse ex-bankier gaf een kleinjaar geleden zijn werk op, om zich volledigtoe te leggen op de ontwikkelingvan Clickycard, een applicatie om virtueeladressen uit te wisselen.Ook Easycontact, Greencard en Dub-MeNow zijn apps die op hetzelfde principerusten, maar nooit echt van degrond kwamen. Sommige zijn intussenzelfs volledig van de radar verdwenen.“Misschien omdat nog geen enkele apperin is geslaagd echt in te spelen op watde mensen willen.”Te ingewikkeld, geen succesAan ideeën ontbreekt het niet. Depopulairste toepassing is de businesscardscanner:een app waarmee u eenfoto kunt nemen van een visitekaartjeen de gegevens op het kaartje kunt‘lezen’ dankzij een systeem van optischetekenherkenning (de OCR-software).En dan zijn er de qr-codes. Het internetkrioelt van de websites die qr-codesgenereren, ook gratis. Als u op zo’n siteuw adresgegevens invoert, genereertde site een gepersonaliseerde barcode.Scant u die code, dan komen de gegevensrechtstreeks in uw adresboekterecht. U kunt de qr-code ook op uwvisitekaartje laten drukken, kwestie vanuw contactpersonen het leven eenvoudigte maken.Sommige smartphones hebben diefunctie standaard, zodat u nieuwe contactpersonenvlot aan uw adresboekkunt toevoegen. “Het probleem is datnog niet iedereen een smartphone“Het is heel simpel:wat makkelijk tegebruiken is,heeft succes.Wat ingewikkeld isniet”Denis Thibaut, Getyooheeft”, zegt Denis Thibaut, salesmanagerbij de Belgische start-up Getyoo,die tools voor gegevensuitwisseling ineen gesloten omgeving zoals salons enconferenties aanbiedt. “Er zijn nog meerobstakels. Hoeveel mensen hebben eenapp gedownload die qr-codes leest?Hebben ze de app al geopend? Werkthij wel altijd? Het is heel simpel: watmakkelijk te gebruiken is, heeft succes.Wat ingewikkeld is niet.”NFC komt eraanAl die nieuwe snufjes zijn in hetzelfdebedje ziek: ze zijn te weinig intuïtief.Ook de oudere methodes zijn geen toonbeeldvan efficiëntie. Het versturen vaneen vcard via bluetooth gaat traag, alsde verbinding al niet verbroken wordt.Via sms is de overdracht niet gratis enhet is niet mogelijk om de gegevens meteenin te voeren als beide contact personenniet dezelfde gsm hebben. Viae-mail moet je verbonden zijn met hetinternet en het adres genoteerd hebben.Een technologie die het visitekaartjemisschien wel kan vervangen, is NearField Communication (NFC): een in detelefoon geïntegreerde chip, die hetmogelijk maakt gegevens uit te wisselendoor twee toestellen simpelwegtegen elkaar te houden. Eenvoudigerkan haast niet. Over dat systeem wordtal lang gesproken, vooral als betaalmiddel,maar concrete toepassingenlaten op zich wachten. Hoewel eenNFC-chip niet duur is, zijn er nog nietveel smartphones mee uitgerust.“Omdat NFC in de eerste plaats alseen betaalmiddel wordt beschouwd,willen alle partijen hun deel van dekoek”, legt Thibaut uit. “Bovendien valtte vrezen dat er door de oorlog tussenApple en Samsung geen eenvormig protocolvoor informatie-uitwisselingkomt.” Ook weer te ingewikkeld dus.Wie met een geniaal alternatief op deproppen komt, wint wellicht het grotelot. zafschrikt. Versie 2 belooft diezwakke plekken weg te werken.Om de toepassing ook als com -merciële tool te kunnen gebrui -ken, komt er een methode ompush-notificaties naar uw heleadresboek te sturen. Een maandna de lancering zit Clickycard aaneen honderdtal virtuele kaartjes.Qr-codeNa lang zoeken vonden we in onze dikke stapelvisitekaartjes welgeteld één exemplaar met een qrcode.Toen we het hadden gescand, begon de 3Gverbindingte sputteren. Na drie pogingen en meerdan vijf minuten wachten, was het bingo: de gegevens van onze contactpersoonwerden probleemloos toegevoegd aan ons adresboek. Handig, maarwel traag. Onze poging met een qr-codegenerator op internet had meer succes. Nunog iedereen overtuigen om zo’n vierkantje op zijn visitekaartje te laten drukken.WWW.TRENDS.BE | 28 MAART 2013 95

BIZZ ZZAPLange tijd werd gedacht datde ongelijke arbeidsverdelingtussen mannen en vrouwenin het gezin geleidelijkzou verdwijnen. De laatstejaren is men daarvan afgestapt.De verhoogde participatievan de vrouw op de arbeidsmarktheeft er niet toegeleid dat vrouwen mindergezinstaken verrichten.Volgens Tor, een onderzoeksgroepaan de VUB dieeen studie verricht naartijdsbesteding, nemen vrouwennog altijd twee keermeer huishoudelijk werk enkinderzorg op zich danmannen. Vrouwen bestedendan ook minder tijd aan hunbaan. Het soort gezinstakendat we verrichten, hangt nogaltijd sterk samen met hetgeslacht. Vrouwen houdenTIM CHRISTIAENS,DE TIMEMANAGERDe mythe vande nieuwe manzich vaker bezig met routinematigeen minder aangenamekarweien zoals wassenen strijken. Mannen daarentegenverrichten taken dieplezieriger zijn, zoals kokenvoor vrienden en tuinieren.Tijdsbeheer kan ook in hethuishouden soelaas bieden.Gezinnen kunnen zich bijvoorbeeldafvragen welketaken ze eventueel kunnenuitbesteden. Is het nodigzelf te strijken of de woningzelf te poetsen? Hoewel datde samenleving veel geldkost, maakt het systeem vande dienstencheques het uitbestedenvan zulke karweienfinancieel haalbaar.De auteur is expert in tijdbeheerbij Time ManagementCompany.Het vel vande ijsbeerDe reclameaffiche met ‘Le Beau Mâle’ die het nieuwe parfumvan Jean Paul Gaultier aanprijst, is alomtegenwoordig.De naakte man hebt u wellicht opgemerkt, maar zag u ookdat hij zich uitstrekt op het vel van een ijsbeer en dat zijnhand op de kop vanhet dier rust? De affichegetuigt van eenstijlbreuk.Adverteerders zoalsCoca-Cola, Tipp-Exen Samsung gebruiktende ijsbeer tot nogtoe op een heel anderemanier in hun reclame:de ijsberenstonden voor eencombinatie van humor,kracht en tederheid,en werden opeen positieve manierin beeld gebracht.Deze reclamecampagneoffert de ijsbeerop het altaar vande glamour.De Franse ecologische organisatie Robin des Bois riep zelfsop het parfum te boycotten, omdat Gaultier met de campagnede jacht en de internationale handel in bedreigde diersoortenzou steunen. Gaultier zelf stelde dat het ijsbeervelhumoristisch en ironisch bedoeld is.Laat de frisdrank knallenSODASTREAMOmstreden filmpje kan in België.Vanaf 1 april loopt op de Belgischecommerciële zenders een omstredenreclamespot van Sodastream, die eerderwerd verboden in het VerenigdKoninkrijk. Sodastream is eenIsraëlische producent van toestellenom thuis zelf frisdrank of spuitwaterte maken van kraantjeswater. Het bedrijfclaimt dat één op de tienBelgische gezinnen al zo’n apparaatheeft.Hoe werkt het? U vult de fles van hettoestel met kraantjeswater, zet die inhet toestel en drukt op een knop omkoolzuur toe te voegen. Als u frisdrankwilt maken, voegt u er nog eencapsule met siroop aan toe.De reclamespot benadrukt het grotevoordeel van Sodastream tegenovergrote concurrenten als Coca-Cola enPepsi: u hebt minder afval, omdat u defrisdrank niet in petflessen koopt,maar die zelf maakt. Dat wordt op eenbijzondere manier duidelijk gemaaktin het filmpje: telkens als iemand opde knop van een toestel drukt om zelfspuitwater of frisdrank te maken, ontploffenstapels flessen bij de frisdrankfabrikanten.De Britse reclamewaakhondvond de spot daarom denigrerend.Ook in de Verenigde Statenwerd een reclamespot van het bedrijfverboden. Bekijk het Britse filmpjehier via de qr-code.96 28 MAART 2013 | WWW.TRENDS.BE

JURIDISCH Alexis Hallemans, advocaat bij CMS DebackerWelke gegevensmag een bedrijfverzamelen?Om onze dienstverlening beter af te stemmen op onzeklanten, willen wij met onze Franse en Nederlandsecollega’s een gegevensbank aanleggen met inlichtingenover onze klanten en prospecten. Welke verplichtingenmoeten we nakomen?Om die vraag te beantwoorden, moetenwe eerst een onderscheid makentussen natuurlijke personen enrechtspersonen. Op rechtspersonenzijn de wettelijke regels over de verwerkingvan persoonsgegevens nietvan toepassing. Gegevens overrechtspersonen mag u dus naar believenverzamelen en bewaren.De wet op de verwerking van de persoonsgegevensbepaalt dat die gegevensenkel mogen worden verzamelden bewaard als de betrokkene ermeeinstemt. In sommige gevallen mogenpersoonsgegevens toch worden verwerktzonder toestemming van debetrokkene, bijvoorbeeld als de verwerkingnoodzakelijk is voor de uitvoeringvan een contract. Algemenegegevens zoals het adres, de naam ofde contactgegevens van bestaandeklanten mogen in een database wordenopgeslagen. Voor de gegevensvan prospecten ligt dat anders.De toestemming van de betrokkeneis altijd vereist voor gevoelige gegevenszoals de etnische afkomst, politiekeopvattingen, godsdienstige oflevensbeschouwelijke overtuigingen,het lidmaatschap van een vakverenigingof de seksuele geaardheid.Bovendien moet de betrokkeneschriftelijk toestemmen. Maar datwordt ruim geïnterpreteerd: dat iemandeen vakje aanvinkt op een internetpagina,wordt bijvoorbeeld albeschouwd als een schriftelijk akkoord.Elke onderneming die gegevens vannatuurlijke personen verwerkt, moetdat melden aan de Commissie voorde bescherming van de persoonlijkelevenssfeer (de ‘Privacycommissie’)en daarbij opgeven om welk soortgegevens het gaat en wat ze ermeevan plan is. Persoonsgegevens mogenenkel worden verzameld en bewaard‘met een welbepaald doeleinde’ enmogen niet langer worden bewaarddan noodzakelijk. Wie bijvoorbeeldeen database met persoonsgegevensaanlegt om een product te promoten,mag die gegevens bewaren zolang deactie loopt. Hij mag ze niet gebruikenvoor een totaal ander product.Hebt u een vraag voor onze experts?Stuur een e-mail naar expert@trends.be.TSPARTNERSAppbouwerzoektfitnesscentraVorig jaar gingen Jolien Coenraetsen haar vier compagnons officieelvan start met G-flux. Met die onderneminglegt het vijftal zich al sindszijn studententijd toe op het makenvan smartphone-apps voor outdoorsportenzoals wandelen, lopen enfietsen. “We combineren daarbijgps-technologie met game-elementenen sport”, legt Coenraets uit.Naast maatwerk heeft G-fluxMission Atlantis gelanceerd, eenwebplatform dat werknemers ertoewil aanzetten te bewegen door vanoefenen en sporten een spel te makendat bedrijven kunnen integrerenin de werkomgeving.“Om Mission Atlantis uit te bouwen,zoeken we uiteenlopende partners”,zegt Coenraets. “Zo zouden we partnerschappenmet fitnesscentra kunnenaangaan, waardoor kilometersdie gebruikers lopen of fietsen inhun zaak bijvoorbeeld ook meetellenop Mission Atlantis. Dat is handigvoor de gebruiker, maar ookvoor de fitnesszaak, omdat het deklantentrouw kan stimuleren.”jolien.coenraets@g-flux.comWWW.TRENDS.BE | 28 MAART 2013 97

De geluksindustrieDubbelinterview metauteur Leo Bormans enfilosoof Coen Simonvoor eenmilieubewusterbestaanCrisis in de kerkHoe Godverdween uitVlaanderen‘N-VA wil de Endlösung vande Belgische staat’‘Eric, let asjeblief op je woorden’Ronde van VlaanderenEdwig Van Hooydonck:‘Ik was niet professioneelgenoeg om te pakken’HOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK NR. 13 VAN 27 MAART TOT 2 APRIL 2013 - KNACK WEEKEND, ELKE WEEK SAMEN MET KNACK EN KNACK FOCUS ISSN.0772294XFILM ★ MUZIEK ★ TELEVISIE ★ GAMES ★ STRIPS ★ EXPO ★ THEATER ★ LITERATUURThe Flaming LipsLander Gyselinck& Jens BoutteryPedro AlmodóvarNicolas CageJoe Jackson25 jaar 4ADwww.knackfocus.beHOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK NR.13 VAN27 MAART TOT 2 APRIL 2013KNACK FOCUS, ELKE WEEK SAMEN MET KNACKEN KNACK WEEKEND - ISSN.2031-664XVIER MEE MET 30 JAAR KNACK WEEKEND30% KORTING OP DE PANTON CHAIR CLASSICActie geldig in de vermelde Belgische verkooppunten tot 30 mei 2013.Word deze weekHelemaalDesign.30%KORTINGSpeciaal voor 30 jaar Knack Weekend krijgt u een nooitgeziene korting van 30% op de originele designklassiekerPanton Chair Classic in kunststof, gelakt in de kleuren zwart,wit of rood. U betaalt € 844 i.p.v. € 1.206 per stoel.Om deze korting te genieten, print u de voordeebon uit viawww.knackweekend.be/panton. Bij afgifte van deze bonin een van de vermelde verkooppunten krijgt u 30% kortingbij aankoop van een of meerdere exemplaren van de PantonChair Classic.Print uw voordeelbon via www.knackweekend.be/panton+50 tipsERIC VAN ROMPUY (CD&V)& BEN WEYTS (N-VA)DE VROUW DIE U MOET LEZENJULI ZEHHelemaalKnack.

estaanDe geluksindustrieDubbelinterview metauteur Leo Bormans enfilosoof Coen SimonCrisis in de kerkHoe Godverdween uitVlaanderenRonde van VlaanderenEdwig Van Hooydonck:‘Ik was niet professioneelgenoeg om te pakken’HOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK NR. 13 VAN 27 MAART TOT 2 APRIL 2013 - KNACK WEEKEND, ELKE WEEK SAMEN MET KNACK EN KNACK FOCUS ISSN.0772294XFILM ★ MUZIEK ★ TELEVISIE ★ GAMES ★ STRIPS ★ EXPO ★ THEATER ★ LITERATUURThe Flaming LipsLander Gyselinck& Jens BoutteryPedro AlmodóvarNicolas CageJoe Jackson25 jaar 4ADwww.knackfocus.beHOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK NR.13 VAN27 MAART TOT 2 APRIL 2013KNACK FOCUS, ELKE WEEK SAMEN MET KNACKEN KNACK WEEKEND - ISSN.2031-664XBlack 02 • DesignReportageOp bezoek bij de oudstesnoepwinkel in ParijsHOORT BIJ HET WEEKBLAD KNACK NR. 13 VAN 27 MAART TOT 2 APRIL 2013 - KNACK WEEKEND, ELKE WEEK SAMEN MET KNACK EN KNACK FOCUS ISSN.0772294XBetoverendReizen langs deNoorse kust30% verjaardagskortingop de Panton Chair Classicvan Vitra.Word deze weekHelemaalDesign.Is de trend ooit weg geweest? Die Vlaamse voorliefde voor delandelijke stijl duikt weer op, maar dit keer met een moderne twist enactuele inhoud: duurzaam, ludiek en origineel. De nieuwe landelijkheidheeft niets te maken met fermettes en pompoenen... Of toch? Al eventypisch: de Vlaamse achterbouwtjes of koterijen, die in deze tijden vanbepekte budgetten en krimpende bouwpercelen dé oplossing zijn vooreen huisuitbreiding. Creatief bijbouwen, een kunst op zich. Ook nog inBlack Wonen: een gesprek met de befaamde architect Lord NormanFoster over de voordelen van fietsen, de vele nadelen van de auto,het ontwikkelen van een nieuw stadsmodel en oh ja, architectuur.+50 tipsvoor eenmilieubewusterERIC VAN ROMPUY (CD&V)& BEN WEYTS (N-VA)‘N-VA wil de Endlösung vande Belgische staat’‘Eric, let asjeblief op je woorden’DE VROUW DIE U MOET LEZENJULI ZEHHelemaalKnack.

De C-Klasse 220 CDI BlueEFFICIENCY Editionverleidt u met één foto.De C-Klasse 220 CDI BlueEFFICIENCY Editionverleidt uw fleet manager met enkele cijfers.CO 2 /kmFiscaleaftrekbaarheidVAANettobijdrage 1MotorBovenop destandaarduitrustingBerline vanaf€ 28.700 excl. btwBreak vanaf€ 30.100 excl. btw109 G 80 %114 G 80 %vanaf€ 88,23/maand 163 pkvanaf€ 99,24/maand400 NM- Business Pack 2- AVANTGARDE uitvoering- LED koplampen vooraan- 16” AVANTGARDE velgen(1) Schatting van de maandelijkse bijdrage voor de werknemer berekend op basis van de hoogst mogelijke aanslagvoet van 53,5 % op het bruto belastingvoordeel van alle aard voor een Mercedes C 220 CDI.(2) Bevat navigatie Becker Map Pilot, metaalkleur en cruise-control.CO 2 /KM Milieu-informatie KB 19/3/2004: www.mercedes-benz.be - Geef voorrang aan veiligheid. Afgebeeld model niet contractueel.