NEDERLANDS JURISTENBLADOpgericht in 1925 Eerste redacteur J.C. van OvenErevoorzitter J.M. PolakRedacteuren Tom Barkhuysen, Ybo Buruma, Coen Drion,Ton Hartlief, Corien (J.E.J.) Prins, Taru Spronken,Peter J. WattelMedewerkers Barend Barentsen, sociaal recht (socialezekerheidsrecht),Stefaan Van den Bogaert, Europees recht,Alex F.M. Brenninkmeijer, alternatieve geschillen -beslechting, Wibren van der Burg, rechtsfilosofie enrechtstheorie, G.J.M. Corstens, Europees strafrecht,Remy Chavannes, technologie en recht, Eric Daalder,bestuursrecht, Caroline Forder, personen-, familie- enjeugdrecht, Janneke H. Gerards, rechten van de mens,Ivo Giesen, burgerlijke rechtsvordering en rechts pleging,Aart Hendriks, gezondheidsrecht, Marc Hertogh, rechtssociologie,P.F. van der Heijden, internationaal arbeidsrecht,C.J.H. Jansen, rechtsgeschiedenis, Piet Hein van Kempen,straf(proces)recht, Harm-Jan de Kluiver, ondernemingsrecht,Willemien den Ouden, bestuursrecht, Stefan Sagel,arbeidsrecht, Nico J. Schrijver, volkenrecht en recht derintern. organisaties, Ben Schueler, omgevingsrecht,Thomas Spijkerboer, migratierecht, T.F.E. Tjong Tjin Tai,verbintenissenrecht, F.M.J. Verstijlen, zakenrecht,Dirk J.G. Visser, auteursrecht en intellectuele eigendom,Inge C. van der Vlies, kunst en recht, Rein Wesseling,mededingingsrecht, Reinout Wibier, financieel recht,Willem J. Witteveen, staatsrechtAuteursaanwijzingen Zie www.njb.nl. Het al dan niet opverzoek van de redactie aanbieden van artikelen impliceerttoestemming voor openbaarmaking en ver veelvoudigingt.b.v. de elektronische ontsluiting van het <strong>NJB</strong>.Logo Artikelen met dit logo zijn door externe peerreviewers beoordeeld.Citeerwijze <strong>NJB</strong> 2014/[publicatienr.], [afl.], [pag.]Redactiebureau Bezoekadres: Lange Voorhout 84,Den Haag, postadres: Postbus 30104, 2500 GC Den Haag,tel. (0172) 466399, e-mail njb@kluwer.nlInternet www.njb.nl en www.kluwer.nlSecretaris, nieuws- en informatie-redacteur Else LohmanAdjunct-secretaris Berber GorisSecretariaat Nel Andrea-LemmersVormgeving Colorscan bv, Voorhout, www.colorscan.nl.Uitgever Simon van der LindeUitgeverij Kluwer, Postbus 23, 7400 GA Deventer.Op alle uitgaven van Kluwer zijn de algemene leveringsvoorwaardenvan toepassing, zie www.kluwer.nl.Abonnementenadministratie, productinformatie KluwerAfdeling Klantcontacten, www.kluwer.nl/klantenservice,tel. (0570) 673 555.Abonnementsprijs (per jaar) Tijdschrift: € 310 (incl. btw.).<strong>NJB</strong> Online: Licentieprijs incl. eerste gebruiker € 340 (excl.btw), extra gebruiker € 100 (excl. btw). Combinatieabonnement:Licentieprijs incl. eerste gebruiker € 340 (excl.btw). Prijs ieder volgende gebruiker € 100 (excl. btw). Bijdit abonnement ontvangt u 1 tijdschrift gratis en krijgt utoegang tot <strong>NJB</strong> Online. Zie voor details: www.njb.nl (bijabonneren). Studenten 50% korting. Losse nummers€ 7,50. Abonnementen kunnen op elk gewenst momentworden aangegaan voor de duur van minimaal één jaarvanaf de eerste levering, vooraf gefactureerd voor de volledigeperiode. Abonnementen kunnen schriftelijk tot driemaanden voor de aanvang van het nieuwe abonnementsjaarworden opgezegd; bij niet-tijdige opzegging wordt hetabonnement automatisch met een jaar verlengd.Gebruik persoonsgegevens Kluwer BV legt de gegevensvan abonnees vast voor de uitvoering van de (abonnements-)overeenkomst . De gegevens kunnen door Kluwer,of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u teinformeren over relevante producten en diensten. Indien uhier bezwaar tegen heeft, kunt u contact met ons opnemen.Media advies/advertentiedeelname Maarten SchuttélCapital Media ServicesStaringstraat 11, 6521 AE NijmegenTel. 024 - 360 77 10, mail@capitalmediaservices.nlISSN 0165-0483 <strong>NJB</strong> verschijnt iedere vrijdag, in juli enaugustus driewekelijks. Hoewel aan de totstandkoming vandeze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden deauteur(s), redacteur(en) en uitgever(s) geen aansprakelijkheidvoor eventuele fouten en onvolkomenheden, nochvoor gevolgen hiervan. Voor zover het maken van kopieënuit deze uitgave is toegestaan op grond van art. 16h t/m16m Auteurswet j°. Besluit van 29 december 2008, Stb.2008, 583, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigdevergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht teHoofd dorp (Postbus 3051, 2130 KB).Van smart naar geldErvaringen van tien slachtoffers van letselschade met hunschadevergoedingsprocedure tot en met de Hoge Raad.Van smart naar geld…•vormt het verslag van tien interviews met slachtoffersvan letselschade die daarvoor een ander aansprakelijk stelden.•biedt u inzicht in hoe het recht en het gedrag van juristenworden beleefd door ‘gewone’ mensen.•laat zien wat een juridische procedure vooreen slachtoffer betekent.Auteur:prof.mr. S.D. LindenberghISBN: 9789013121308Aantal pagina’s: 120Prijs: € 19,95kluwer.nl/vansmartnaargeldin onze shop bestelt u zonder verzendkosten
Vooraf1Europese consumentenbescherming1De periode rond de jaarwisseling kenmerkt zichbij velen van ons door een al dan niet nostalgischeterugblik in de tijd enerzijds en een vooruitzien,niet zelden in termen van goede voornemens, anderzijds.Wie een blik terugwerpt op hetgeen de afgelopen paarmaanden vanuit Europa in termen van consumentenbeschermingop ons afkomt, ziet een paar opmerkelijke verderestapjes van het HvJEU op het terrein van ambtshalve toetsingen op het gebied van de internationale bevoegdheid. 1Alvorens daarop nader in te gaan, is het misschiengoed om de blik terugwaarts nog wat te verwijden en eenskort te bezien wat de afgelopen decennia in Europa aan consumentenbeschermingis vormgegeven. Het beeld is dan watmij betreft bepaald opmerkelijk te noemen, zeker afgezettegen hetgeen op nationaal niveau autonoom is geschied. 2Zowat alle regelgeving over productveiligheid, productenaansprakelijkheid,oneerlijke handelspraktijken, oneerlijkebedingen, conformiteit van consumptiegoederen, koop opafstand, colportage, software en elektronische handel (inclusiefhet openbreken van de markt van tweedehandssoftware),pakketreizen, time-sharing, oneerlijke reclame, cultuurgoederen,elektronische handtekeningen, financiëlezekerheidsovereenkomsten, grensoverschrijdende betalingen,prijzen en versterking van marktwerking bij onder meermobiele telefonie en internet, intellectuele eigendomsrechten,vergoedingen bij vertragingen en uitval van vliegtuigen,diverse goederenrechtelijke en op insolventie betrekkinghebbende regelingen, privaatrechtelijke handhaving en schadevergoedingbij schending van mededingingsrecht, staatssteunen aanbesteding is afkomstig uit Europa. 3 Ik denk datwe zonder gevaar van overdrijving de stelling kunnenbetrekken dat regelingen op het gebied van beschermingvan burgers en consumenten, naast de fundamentele vrijheden,de grondrechten en het mededingingsrecht cumannexis, tot de kern van het Europese recht behoren.Het grootste deel van deze beschermende regels isafkomstig van de regelgevende organen van de EuropeseUnie, maar een niet onaanzienlijk deel ervan vindt zijnherkomst in de jurisprudentie. Een paar belangrijkevoorbeelden daarvan zijn de uitspraken op de al kortaangeduide gebieden van passagiersvergoedingen bijvertragingen in het vliegverkeer, de markt van tweedehandssoftware,de privaatrechtelijke handhaving vanmededingingsrecht en, last but not least, de jurisprudentieop het terrein van de ambtshalve toetsing van oneerlijkebedingen bij consumentenovereenkomsten. Recentelijkzijn daar nog twee niet onbelangrijke uitspraken bijgekomen,de in noot 1 genoemde zaken Hueros en Emrek.In Hueros ging het, kort gezegd, om een Spaanse consumentdie een auto had gekocht met een inklapbaar,maar lekkend, dak. De consument vordert ontbinding enterugbetaling van de koopprijs, maar geen prijsvermindering,een van de rechten die hij op basis van de RichtlijnConsumptiegoederen heeft (art. 3 lid 5 van Richtlijn1999/44). De Spaanse rechter stelt vast dat de non-conformiteitte gering was voor een rechtsgeldige ontbinding enterugbetaling van de koopprijs en dat nationaal Spaansprocesrecht het niet toestaat dat de rechter hem dat recht(ambtshalve) toekent, kort gezegd, indien het niet door deconsument wordt gevorderd. Het HvJEU bepaalt datgenoemde Richtlijn zich verzet tegen de beperkingen dievoortvloeien uit het Spaanse procesrecht. Hoewel dat nietmet zoveel woorden door het hof wordt gezegd, vloeitnaar alle waarschijnlijkheid uit deze uitspraak voort datde rechter ook de consumentenbeschermende bepalingenuit deze Richtlijn ambtshalve zal mogen, en waarschijnlijkook: moeten, toepassen. Het is, bij mijn weten, de eerstekeer dat een dergelijke uitspraak buiten het toepassingsgebiedvan de Richtlijn Oneerlijke Bedingen wordt gedaan.In de zaak Emrek ging het eveneens om een auto, diein dit geval door de in Duitsland woonachtige consument(Emrek) werd aangeschaft bij een zich in Frankrijk bevindendgaragebedrijf (Sabranovic). Vast staat dat Emrek viakennissen was gewezen op dit bedrijf en dat hij zich ookdaar fysiek vervoegde om de auto aan te schaffen. Hij startteechter een procedure uit hoofde van een beweerdelijkgeschonden garantie niet in Frankrijk, maar bij de rechtervan zijn eigen woonplaats in Duitsland, stellende dat Sabranoviceen website had die zich mede op Duitsland richtte(omdat op die site sprake was van een vermelding van hetinternationale kengetal van Frankrijk en een Duits gsmnummer).Het voor de hand liggende verweer van Sabranovicwas natuurlijk: “maar jij kende mijn site helemaal niet,je kocht niet online, en er is geen causaal verband tussenjouw koop en mijn site, áls die al mede gericht was opDuitsland”. De verwijzingsrechter stelt de vraag of in eengeval als het onderhavige causaal verband inderdaad eenvoorwaarde is voor internationale bevoegdheid van deDuitse rechter, indien ervan moet worden uitgegaan dat dewebsite mede gericht was op Duitsland. Het HvJEU stelt datcausaal verband niet is vereist omdat die eis in strijd zouzijn met het doel van de ingeroepen bepaling, te weten debescherming van de consument als de zwakke partij bij deovereenkomst met een handelaar. De Duitse rechter wasdus internationaal bevoegd.Ook deze recente loten aan de stam laten zien hoezeerhet Europese recht zich bezighoudt met beschermingvan consumenten en burgers. Hoewel kritiek op sommigeminder democratische elementen van Europese besluitvormingbepaald voorstelbaar is, vind ik de vraag tochgerechtvaardigd of het niet opmerkelijk is dat die burgerenconsumentvriendelijke aspecten van het Europeserecht in de discussies over Europa vooralsnog geen enkelerol lijken te spelen.Coen E. Drion1. HvJEU 3 oktober 2013, C-32/12 (Hueros) en HvJEU 17 oktober 2013, C-218/12 (Emrek).2. Dit is natuurlijk niet nieuw. Zie hierover reeds in de Serie Onderneming en Recht de twee kloekeboeken De invloed van het Europese recht op het Nederlandse privaatrecht, red. Hartkamp, Sieburghen Keus, Deventer 2007, en bijvoorbeeld Harmonisatie van het consumentencontractenrechtin Europa, Consequenties voor Nederland, red. Cauffman, Faure en Hartlief, Den Haag 2009.3. En dan hebben we het nog niet over milieuregelingen, grondrechten, privacy en beschermingvan zwakkere partijen in het handelsverkeer, zoals agenten. Of over soft law, zoals deCommon Frame of Reference en het 28-ste kooprecht, onder de intrigerende afkorting GEKR.Of over belangrijke IPR-instrumenten als Rome I en Rome II.Reageer op <strong>NJB</strong>log.nl op het VoorafNEDERLANDS JURISTENBLAD – 10-01-2014 – AFL. 1 5
Change language