Waar is het paard van Sinterklaas? - Lessen in het donker

Film & educatieWaar ishet paardvanSinterklaas?

Regie en productieMicha Kamp: de regisseur van de filmMet Waar is het paard van Sinterklaas?maakte Micha Kamp een sterk vervolgop haar fantastische debuutfilm.Deze tweede film was niet echt gepland.Het paard van Sinterklaas was oorspronkelijkeen boek van Tamara Bos. Tamarabewerkte het voor de film, waarbij erdus een nauwe samenwerking ontstond.Micha heeft het verfilmd. Na het succesvan het eerste boek, vroeg de uitgevernaar een tweede. Een derde boek enfilm zijn echter niet gepland.Het scenario voor de tweede film:Micha Kamp: “De eerste versie was een echte ‘meisjes-en-paardenfilm’. Datwilde ik niet. Dus moest er een jongetje bij. Tamara maakte er een klein indiaantjevan. Toen ik Pim de Pimentel (Bram) op de casting zag, was het liefde op heteerste gezicht. Hij twijfelde weliswaar: ‘Ik wil niet in een sinterklaasfilm, ik wilin een politiefilm!’ Maar op de eerste repetitie had hij enorm veel pret. Vanaf toenstond hij elke dag te springen van ongeduld om ‘Kleine Bizon’ te spelen.”Ebbie Tam: de hoofdrolspeelster speelt desterren van het dak!Ebbie is het uithangbord van de film. Het was de keuze van de filmmakersom haar het hele verhaal te laten vertellen (via de brievendie ze schrijft aan de Sint). Ebbie slaagt daarin en schittert in de film.Volgens de regisseur zit ze boordevol energie die ze heel goed kandoseren. Soms werkt ze een tijdje erg geconcentreerd, daarna gaat zemet haar begeleidster een spelletje doen of bereidt ze een toneeltjevoor waar de rest dan mag naar kijken. Ze is een heel lieve en intelligentemeid. Winky en Ebbie zijn niet dezelfde persoon.Ebbie werd geboren in Hongkong en kwam op tweejarige leeftijdnaar Nederland. Op school spreekt ze Nederlands, thuis spreekt zeKantonees. Maar haar moeder in de film spreekt Mandarijns, dusmoest Ebbie haar replieken in het Mandarijns instuderen.Moeilijke acteurs: Werken met paarden & baby’sWerken met dieren in een film is nooitmakkelijk. Ze hebben soms hun eigen willetjeen het is natuurlijk moeilijker om aaneen dier uit te leggen wat het moet doen.Voor de film werden verschillende paardengebruikt. Voor het stuntwerk in defilm werd een achtjarig paard gebruikt. De andere scènes werdenopgenomen met een twintigjarig paard, een heel rustig en aardig dierdat de trainer goed in de hand had. Nederland heeft geen getraindefilmpaarden, maar volgens de filmmakers kwam dit dier toch goedin de buurt.Gelukkig was Ebbie een paardenliefhebber. Ze volgde paardrijlessenvóór de opnamen en ze voelt zich snel op haar gemak in de buurtvan paarden - en staat er graag dichtbij omdat het dan warmer is! Nurijdt ze soms nog in de manege waar ze filmden.De scènes waarin Ebbie van het paard valt waren niet makkelijk uitte voeren. Ebbie deed het stuntwerk zelf (wat ze persoonlijk ook hetleukste van de film vond!). Ze droeg een harnas en hing aan eenkraan. Op het moment dat het paard steigert, gaat ze echt de hoogtein. Op dat moment werd Ebbie met de kraan omhoog gehesen zodat— waar is het paard van sinterklaas? — — 4 —

ze niet zou vallen. Erg moedig van haar!Naast de paarden waren ook nog baby’s te zien op de set. Er was eenpasgeboren baby nodig voor de scène in het ziekenhuis en een ietsouder kindje voor de scènes thuis. Er werd een advertentie geplaatstom naar de kindjes te zoeken. Niet makkelijk om Hollands-Chinesebaby’s te vinden. Er waren dan ook maar 2 kandidaten en die werdenmeteen ingelijfd voor de rol!Waren er acteurs op de setdie nog in Sinterklaas geloofden?Micha Kamp: “Tegen Nori de Winter, die Maaike speelt in ‘Het paard van Sinterklaas’,zeiden we dat de echte Sint het veel te druk had om mee te doen ineen film. Hij had ons de toestemming gegeven om met een andere Sint te werken.Tegen het publiek zeg ik steeds dat het de echte Sint is... en dat is eigenlijk tochde waarheid?!”De volwassenen die de film bekijken zien natuurlijk dat Oom Siemook de rol van Sinterklaas op zich neemt! Op geen enkel momentwordt dit echter doorprikt. In de lesmap wordt hier niet verder opingegaan omdat we ervan uit gaan dat iedere leerkracht die mooieillusie bij de kinderen wil laten voorleven. Tenzij bepaalde kinderenhet toch zelf ontdekten?Mooie eindgeneriekVraag de kinderen zeker te blijven zitten op het einde van de film. Erwerd van de eindgeneriek nog een leuk tekenfilmpje gemaakt. Ditzullen ze erg mooi vinden!Filmografie Micha KampHet paard van Sinterklaas (2005) - langspeelfilmBloot (2006) – een reeks korte documentaires in animatievormWaar is het paard van Sinterklaas? (2007) - langspeelfilmDe Fuik (2008) - langspeelfilm voor televisieOp de site www.lesseninhetdonker.be (op de pagina van deze film) vindje enkele sites met leuke beelden van de regisseur, de acteurs, de filmset…!Bekijk ze samen met de leerlingen.De eerste film‘Het paard van Sinterklaas’Waar gaat de eerste film over?(Regie: Misha Kamp, Nederland, 2005)“Ik dacht dat er alleen Chinezen op de wereld waren. Maar toen was nog ik nooitin Nederland geweest,” vertelt Winky Wong wanneer ze op Schipholaankomt. Ze komt samen met haar moeder in Nederland wonen. Bijpapa, die er al een paar jaar een restaurant runt. De aanpassing verlooptallesbehalve gemakkelijk. Alles is hier zo anders: de mensen, detaal, de gewoontes. Gelukkig vindt het meisje troost bij Saartje, eenoude pony. Ze laat geen kans voorbijgaan om het dier op te zoeken,zeker wanneer Winky’s moeder onverwachts terug naar China moetom haar zieke moeder te verzorgen.Dan overlijdt Saartje plots. De schok is groot. Papa heeft het drukmet het restaurant, mama zit in China en nu is ook Saartje voorgoedweg. Winky voelt zich eenzaam en droomt van een paard om voorte zorgen. Dan hoort ze dat een zekere Sinterklaas naar Nederlandkomt, een lieve, oude man met een lange baard aan wie je al je wensenkan voorleggen. Misschien schenkt hij haar wel een paard. Ofhoudt Sinterklaas niet van Chinese meisjes?De eerste film gaat vooral over integratie, verschillen tussenculturen enz. In haar nieuwe omgeving leert Winkyde figuur en het hele verhaal van Sinterklaas kennen. Datwordt even wennen, want ze kende de Sint helemaal niet.In de eerste film is het uitkijken naar de komst van de Sintveel sterker aanwezig. In deze vervolgfilm staat de figuurvan Winky en haar zorg voor het paard van Sinterklaasmeer centraal. Ze is al goed geïntegreerd in het dorp, hoewelop sommige momenten nog opvalt dat ze ‘wat andersis’ (als ze kroepoek meebrengt op haar verjaardag of alsze moet vertalen voor haar moeder bij de dokter).— waar is het paard van sinterklaas? — — 5 —

Vragen»» Zijn er kinderen in de klas die de eerste film hebben gezien? Kunnenze er iets over vertellen aan de andere kinderen? Welke vande twee films vonden ze de beste?»»Wie kent de boeken over Het paard van Sinterklaas? Die bestaannamelijk ook. Eerst was er het boek en later volgden de films!Vergelijking met het boek(voor kinderen vanaf de 2 e graad)»» Hebben kinderen uit de klas het boek gelezen?Je kan het uitlenen in de bibliotheek.»» Welke leerlingen van de klas lezen graag een boek?Wat doe je het liefst: een film bekijken of een boek lezen?»» Er zijn alvast heel wat verschillen tussen het lezen van een boeken het bekijken van een film. Kun je er enkele opsommen?Enkele voorbeelden:»» In een boek wordt het verhaal verteld met woorden en zinnetjesop papier.»» In een film wordt het verhaal verteld met beelden die achter elkaarworden geplaatst. Je ziet de film in de bioscoop of thuis op dvd.»» Een boek kan je lezen waar je maar wil (in bed, op een sofa, optoilet, in de tuin, op school…)»» Om een film te zien ga je naar de bioscoop of heb je thuis een tven dvdspeler nodig.»» Bij een boek maak je een eigen (visuele) voorstelling van de personagesen het decor. Die is bij iedereen anders.»» In een film zie je alles zoals de filmmaker het bepaalde: de personages,het decor enz.»» Een boek kan je niet zo makkelijk in één keer uitlezen. Je leest hetin deeltjes, soms met enkele dagen tussen. Het lezen van een boekduurt vele uren.»» Een film kan je in één keer zien (zeker in de bioscoop); die duurtgemiddeld anderhalf uur.»» Boeken vinden sommige mensen saai, anderen lezen heel graag.Toch vergt het een inspanning om te lezen.»» Films kijken vinden de meeste mensen wel tof en ontspannend.Het is alvast makkelijker dan een boek lezen.Enkele tips voor hetverzamelen van reacties!De babbelboxJe kunt ervoor zorgen dat er na de filmvoorstelling een camera klaarstaat aan de deur (aan de filmzaal of in de klas). Op die manier kunnende leerlingen een eerste, ontladende reactie geven. Het is nietde bedoeling dat ze een lange redevoering houden maar snel evenreflecteren over wat ze van de film vonden. De bedoeling is om verdermet deze beelden aan de slag te gaan in de klas bij de bespreking.De nadruk ligt op de spontane reactie van de leerlingen. Het is nietde bedoeling dat ze deze opname voorbereiden.Prijs voor beste acteur!Stel dat je één iemand uit de film (een mens of een dier) een prijsmag geven voor ‘beste acteur’, wie zou die dan krijgen en vertel ookwaarom!Maak een tekeningLaat de leerlingen een tekening maken van de scène die ze het mooistvonden. Gebruik de tekeningen daarna voor de verdere filmbespreking.KleurplaatVoor de jongsten kan je ook de kleurplaat gebruiken die in bijlage tevinden is.— waar is het paard van sinterklaas? — — 6 —

Verhaallijn en personagesKORT SAMENGEVAT voor de leerkracht.Deze info kun je in de klas gebruiken gekoppeld aan de opdrachtendie verder in dit hoofdstuk terug te vinden zijn.Het verhaalWinky Wong kan zich geen gelukkiger nieuwjaar voorstellen dan hetnieuwe jaar dat nu begint. Ze mag voor het paard van Sinterklaas(Amerigo) zorgen. Ze krijgt paardrijles op de pony Naf Naf. TanteCor en oom Siem leren haar alles over het verzorgen van paarden.Winky vindt het allemaal fijn, maar toch kriebelt er iets. Ze wil zograag op het paard van Sinterklaas rijden, maar oom Siem en tanteCor vinden dat niet goed. Het paard is veel te groot. Daar heeftWinky het moeilijk mee.Thuis wordt Winky verrast met de boodschap dat haar moederzwanger is. Winky vindt het idee dat er een baby komt leuk, maarook lastig. Extra moeilijk wordt het als haar moeder vanwege eenverhoogde bloeddruk naar het ziekenhuis moet. Winky voelt zichalleen. Er is nog maar één plek waar ze wil zijn en dat is bij het paardvan Sinterklaas op de boerderij. Ze wil zo graag op het dier rijden.Op een dag, als er niemand op de boerderij is, doet Winky iets stoutsen stiekems. Met verschrikkelijke gevolgen. Het paard van Sinterklaasontsnapt... Winky racet op haar fiets de duinen in, maar hetpaard is verdwenen. Wat nu?De personagesHet zijn de kleine reacties die de film zo leuk maken. Kinderenzullen ze begrijpen, ouders kunnen erom lachen. Alsje een Winky Wong binnen je gelederen hebt, hoef je ookniet uit te pakken met spectaculaire actieavonturen. Alleswat ze hoort en ziet is even nieuw, prachtig of spannend.En zo weten regisseuse Mischa Kamp en scenarioschrijfsterTamara Bos het ook te brengen: met simpele, maaralleszeggende beelden en teksten.Winky is het belangrijkste personage inde film, het hoofdpersonage dus.Over haar personage en haar denkwereldis verder een extra hoofdstuk toegevoegd(zie ‘Voice-over, brieven aan de Sint’).Er zijn nog tal van andere personen te zien.Kan je je nog herinneren wie?BramHij is nieuw in de klas. Hij heeft zichzelfook een andere naam gegeven! Wie kentzijn indianennaam nog? Kleine bizon!Hij gaat er helemaal in op, draagt eenindianenketting, en ook zijn slaapkameris helemaal ingericht als een indianentent.Andere kinderen van de klas vinden zijn ketting maar belachelijk.Bram verdedigt zich goed: “Die komt van de Blackfootindianen. Hunbekendste leider was Growfoot.”Zijn hond heet Winnetou (ook een indianennaam). “Ik wou hem eigenlijkstinkende drollendraaier noemen. M’n moeder wil dat ik hem uitlaat. Dat isbeter voor mijn sociale, emotionele ontwikkeling.”— waar is het paard van sinterklaas? — — 7 —

Bram is een buitenbeentje in de klas, net als Winky. Dat zorgt ervoordat ze al snel bij elkaar terecht komen en elkaar appreciëren en verdedigen(Bram: “Indianen houden toch van paarden en jij ook.”)Toch loopt niet alles vlekkeloos. Als Bram er in klas uitflapt dat Winkyeigenlijk op een pony leert paardrijden, is ze kwaad. Wat zullen deandere nu van haar denken? Winky schuift hun banken uit elkaar.Toch komt alles weer goed.VriendschapBram geeft ook Winky indianennamen! Weet je nog welke?Elke naam staat symbool voor de manier waarop hij haar ziet op datmoment:»»Aardige amazone (Bram: “ Omdat je op een paard rijdt en omdat je zo…snap je?” Bram vindt haar wel leuk!)»»Kleine Hiawata (Bram “ Omdat je op een, uh…pony rijdt”).»» Grote ster (Als Winky Amerigo terugvindt, kijkt hij op naar haar).Als ze in de klas de opdracht krijgen om een portret te schilderen,schildert Bram Winky op een paard (hij begrijpt meteen hoe belangrijkdat voor haar is).- Wie is jouw beste vriendje?- Heb jij ook een leuke ‘bijnaam’?AmerigoOok Amerigo, het paard van Sinterklaas,is een belangrijk personage in de film, ookal is het een dier. Winky kreeg de opdrachtvoor haar te zorgen. Dat doet ze met veeltoewijding. Ze ziet het paard als een vriendinen praat dan ook vaak met haar - zevertrouwt het paard haar geheimen toe.Zo fluistert ze dat ze een zusje zal krijgen. Dan weet ze nog niet datAmerigo zelf ook een veulen verwacht! Als Amerigo op een dag verdwijntnadat het paard geschrokken is van een de blaffende hond, beginteen lange zoektocht en bang afwachten. Gelukkig komt alles goed!- Zijn er kinderen in de klas die kunnen paardrijden?- Maken ze ook soms een praatje met het paard?Vader en moeder WongVader is altijd druk bezig in het restaurant.Ook Winky helpt regelmatig met het dekkenvan de tafels en zo. Op de belangrijkemomenten staat hij klaar voor Winky. Hijschenkt haar een prachtig cadeau op haarverjaardag: rijlaarsjes! En hij maakt eengrote portie kroepoek zodat Winky kantrakteren op haar verjaardag in de klas. Hij heeft het ook druk metde zorg voor zijn vrouw. Ze is zwanger en moet naar het ziekenhuisomdat ze een te hoge bloeddruk heeft. Maar alles loopt goed af,Winky krijgt een zusje. Als mama weer thuis is, wordt het druk metde baby in huis.– Waarmee trakteer jij in de klas op je verjaardag?– Zijn er kinderen in de klas die er binnenkort een zusje of broertjebij krijgen?Tante Kor en Oom SiemZe hebben geen kinderen en vinden hettelkens erg leuk als Winky op bezoek komt.Ze hebben hun handen vol met de zorgvoor de paarden en zijn blij dat Winky dezorg voor Amerigo voor haar rekeningneemt.Zowel Kor als Siem bekommeren zich omWinky, elk op hun eigen manier. Als het paard is verdwenen zoekenze zelf actief mee. Tante Kor is wel streng als ze merkt dat Winkyzelf met de verdwijning te maken heeft, maar is al snel weer eentroostende tante als ze ziet hoeveel verdriet Winky heeft.Oom Siem zoekt ook, maar is vaak wat minder genuanceerd in zijnreacties: “Een paard kan toch niet zomaar verdwijnen, dat moet toch ergenszijn? Zelfs als ‘ie dood is moet ‘ie ergens zijn, dan moet er toch ergens een grootdood wit paard liggen?”Hij kan Winky ook wel troosten als ze vreest dat de Sint niet kankomen: “Winky, luister eens goed. Sinterklaas komt altijd, wat er ook gebeurt.Je zal zien, die neemt wel een ander voertuig. Ik kan hem mijn auto lenen, ofm’n Jeep.”— waar is het paard van sinterklaas? — — 8 —

Focus op… Voice-over,brieven aan de SintOff-screen commentaarstem bij de filmbeeldenGedurende de hele film word je ondergedompeld in de wereld vanWinky.Via de voice-over van Winky (je hoort haar praten terwijl je anderebeelden ziet) komen we te weten wat ze denkt en voelt via de brievendie ze aan de Sint schrijft!Ze neemt de kijker mee in haar kinderlogica. Die is voor volwassenensoms verrassend, soms onbegrijpelijk (bv. “Tante Cor zegt dat je paardrijdenleert op een pony, maar waarom heet het dan paardrijden?”), dan weerheel ontroerend (bv. de manier waarop ze zegt: “Sinterklaas, dit is eenbelangrijke brief. U moet het weten. 5 december kan niet doorgaan.”)Door resoluut voor het standpunt van Winky te kiezen, spreekt defilm zeker ook de allerkleinsten aan. De eenvoudige humor en deleefwereld van Winky zijn helemaal op maat van het jonge publiek.Op die manier kunnen ze goed met haar meeleven en denken.Door de brieven weet je wat er in haar hoofd omgaat, hoe trots zeis dat ze op Amerigo mag passen, hoe jammer ze het vindt dat zeniet op haar kan rijden en hoe erg het is als het paard verdwijnt.Hier staan de brieven aan de Sint opgesomdLieve Sinterklaas, Ik geloofde het eerst niet toen u mij vroeg om voor uw paard tezorgen. Maar gelukkig was het echt waar. En mocht het ook van papa en mama.Is het fijn daar in Spanje? Mist u Amerigo niet al te erg?U hoeft zich geen zorgen te maken, ze heeft het heel goed bij mij.P.S. gisteren gebeurde iets heel geks. Er stond opeens een vreemd paard bij haarin de wei.Lieve Sinterklaas, elke dag, als ik klaar ben met helpen thuis in het restaurant, gaik naar de boerderij van Tante Cor. Om voor uw paard te zorgen.Zorgen voor een paard is fijn. Rijden op een paard is nog fijner.Maar dat mag jammer genoeg niet van papa en mama.Vorig jaar, toen u er was, heb ik op uw paard gereden, maar daarna niet meer.Papa en mama vinden rijden toch nog te gevaarlijk. Mama wil dat ik op ballet ga.Ze hoopt natuurlijk dat ik het paardrijden vergeet. Nou, echt niet!Lieve Sinterklaas, uw paard is het mooiste paard van de hele wereld!Die Oom Siem, die boft maar dat ie op uw paard mag rijden, Sinterklaas.Papa en mama vinden me nog te klein, maar vorig jaar was ik kleiner dan ik nuben. Dus zo klein ben ik nou ook weer niet.Lieve Sinterklaas, mama moet rustig aan doen omdat ze een baby in haar buikheeft. Ik heb deze week weer alles gedaan. Manen gekamd, hoeven uitgekrabden natuurlijk de stal aangeveegd. Ik heb het allemaal wel een beetje snel gedaan,want ik moest papa heel veel helpen.Lieve Sinterklaas, morgen begint school weer. Dat is jammer, omdat ik dan nietmeer zo vaak naar Amerigo kan. Maar het is ook fijn, omdat ik dan bijna jarigben en op Amerigo mag rijden.Ik ben jarig. Mama ligt in het ziekenhuis. Maar toch ben ik jarig. Vandaag magik eindelijk op Amerigo rijden.Lieve Sinterklaas, Tante Cor zegt dat je paardrijden leert op een pony, maarwaarom heet het dan paardrijden? Ze zegt dat ik eerst goed moet groeien, maarhoe moet ik nou groeien? Als papa vergeet eten mee te geven?Groter worden. Ik moet gewoon groter worden. Groeien gaat hartstikke langzaam.Zo kom ik natuurlijk nooit op uw paard, dat vind ik heel erg. En Amerigo ook.— waar is het paard van sinterklaas? — — 11 —

BijlagenEXTRADe filmset, een mierennest!Wie is er zoal op een filmset te vinden? Hoe kan je iemand doen huilen?Waarom mag je geen chocolade eten als acteur? Waarom kan jegeen zomerscène in de winter filmen?Antwoorden op deze vragen en nog veel meer leuke weetjes over defilmset vind je in een uitgebreid infopakket op de site www.lesseninhetdonker.be(bij ‘lesmateriaal’, onderaan – te downloaden).Bronnen voor deze lesmap»» Productie- info uit een interview met Micha Kamp(Gert Hermans voor Generiek)»» Foto’s in deze lesmap: Copyright Dinand Van Der Wal— waar is het paard van sinterklaas? — — 13 —

»»Winky en Amerigo»» Samir troost Winky omdat het paard is verdwenen»» Winky rijdt op naf naf op haar verjaardag»» Winky vertelt de waarheid aan tante Cor— waar is het paard van sinterklaas? — — 15 —