6 - Bouwmagazines

Roof l2010-919 e jaargangOktober 2010Verschijnt maandelijksbehalve in juliVakblad voor de dakensector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel • Afgiftekantoor Gent X • Post P708240•••••

Powerroof dakisolatie,door de natuur geïnspireerd.doorlopend schild,zonder koudebruggenstevig en vormvastlevenslangbestand tegen alleweersomstandighedenongevoeligvoor vochtDe natuur is voor onze product innovators een onuitputtelijkebron van inspiratie. Zo ontwikkelden ze Powerroof, eenperfect isolerende, duurzame en gegarandeerd brandveiligeisolatie voor hellende daken. Powerroof wordt bovenopde dakconstructie geplaatst, net onder de dakbedekking.Powerroof geeft schimmels en vocht geen kans en zorgt er bijrenovatie voor dat de bestaande binnenafwerking behoudenblijft. Resultaat? Lagere energiekosten, een aanzienlijk fiscaalvoordeel, maar vooral een dak dat u een leven lang in alleomstandigheden de beste bescherming biedt.Meer weten over Powerroof of andere producten vanRecticel Insulation?Surf naar www.powerroof.be.Ontdek onze nieuwe website: een pasklaar antwoord op al uw isolatievragen! www.recticelinsulation.be

Inhoud6 12 34Brandgedrag dakisolatieOver de regelgeving op het gebied vande brandveiligheid van daken bestaatveel onduidelijkheid.5EDITO : Gepikt6BRANDGEDRAG VANISOLATIEMATERIALENWanneer moet dakisolatieonbrandbaar zijn?10REDDOT DESIGN AWARD 2010VELUX laat lichttunnel doorontwerper ‘redesignen’12TESTIMONIAL MOET EFFICIËNTIEBEWIJZENEnergiezuinige woningvolgens programma 202014POLYURETHAANAFDICHTING KANOVERWEG MET MOEILIJKE DETAILSBalkons duurzaam waterdichtdankzij vloeibaarwaterdichttingssysteemwww.renovatie2020.beTestimonial van een koppel dat de 4stappen naar een energiezuinige woninggenomen heeft.18ISOLATIESECTOR ZIT IN SERIEUZESTROOMVERSNELLING11 e isolatiedag focust opslimme, innovatieveisolatietechnieken30VLOTTE TOEGANG TOT HET PLATTEDAK OF HET DAKTERRASSkylux lichtkoepels lanceertde elektrischedaktoegangskoepel32REFLECTEREND ONDERDAK OPTI-MALISEERT ENERGIEPRESTATIESMonier introduceert nieuwtype onderdakfolie34BLAUW DAK… MAAR TOCH OOKNOG BEHOORLIJK “GROEN”Sportpaleis: Antwerpsonderonsje met internationaleweerklankAntwerpse Sportpaleis is afOp amper vier maanden tijd heefthet een nieuwe dakbedekking en eencompleet nieuwe look gekregen.38NieuwsADVERTENTIEREGISTERActis .................................................. 39AG.Plastics........................................ 40Atab ................................................... 36Cibor.................................................. 25Dakspecialisten op internet................16Deschacht Plastics.............................11EasyFairs (I & P) ................................31Fihuma............................................... 33Flachdach Technologie.......................11Group D&I ..........................................15I.R.S.............................................. 19-22Isorex................................................. 26Isotec ................................................ 25Isover....................................................1Mapei / Polyglass.............................. 26Optigroen........................................... 26Plastiek Van Wauwe.......................... 25Ravago..................................................4Recticel Insulation................................2Roof Safety Systems ........................ 38Viessmann......................................... 29ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •3

LICHTGEWICHT OMKEERDAK METROOFMATE LG-XROOFMATE LG-X : een unieke combinatievan thermische isolatie en beschermingvoor het platte dakDe ROOFMATE LG-X isolatieplatenzijn aan één zijde voorzien van een laaggemodificeerde mortel. Een lichtgewichtoplossing met minimale dikte en talvan andere voordelen:››› uitstekende thermische prestaties››› dé oplossing voor zowel nieuwbouwals renovatie (na-isolatie)››› eenvoudig en snel te installeren››› uitstekende beschermingvan zowel de dakbedekkingals de draagstructuur››› blijvende isolatiewaarde,ook op lange termijnVoor bijkomende informatie, contacteerRAVAGO PLASTICS N.V.Moerenstraat 89, 2370 ArendonkE-mail: isolatie@ravago.be® Handelsmerk van The Dow Chemical Company (“Dow”) of van een tot de Dow-groep behorende vennootschap

EditoriaalIk ben bang dat U zou gaan denken dat ik het erom doe…maar niets is minder waar. Iederekeer gebeurt er wel iets waarmee ik een aanknoping vind voor mijn voorwoord, maar deene keer is dat al wat drastischer dan de andere. Om een lang verhaal kort te maken: op 16september werd mijn auto gestolen!ing. Gunther GuinéeGepikt----------------------------------------In feite werd mijn sleutel gestolen uit een afgesloten koffertje in een kamer, maar het resultaatblijft hetzelfde. Mijn auto is weg. Op het moment dat je dat vaststelt, gaat er een vlaag vanemoties door je heen maar naast woede is het vooral een grote vorm van machteloosheid. Jekan er op dat moment niets meer aan veranderen. Politie neemt verklaringen af, je moet ziendat je thuis raakt, maar veel meer dan dat zit er niet in. Het is vooral afwachten… op ietsdat wellicht nooit komen gaat. Maar los van de diefstal van het voertuig - dat je als ‘goedehuisvader’ goed verzekerd hebt en wat normaal gezien het leed iets moet verzachten – komter nog zoveel meer bij kijken. De inhoud die niet verzekerd is, het heen en weer geloop om alleformaliteiten weer in orde te brengen en de met de auto verdwenen documenten weer aan tevragen, een vervangoplossing vinden en ga zo maar door.Wat me wel verbaasde is het aantal mensen in mijn omgeving dat ook al geconfronteerd werdmet één of andere vorm van diefstal en alle verdere gevolgen. Steeds weer blijft het gevoel vanmachteloosheid hangen en moet je concluderen dat je er enkel preventief iets kunt aan doen,er lessen uit trekken en zo goed mogelijk eventuele maatregelen nemen. Ook op bouwwervenis dat het geval…De politiediensten registreren namelijk een steeds groeiend aantal inbraken en diefstallenop bouwwerven en uit enquêtes van de bouwsector blijkt zelfs dat er in ons land jaarlijksongeveer 50 miljoen euro aan bouwmaterieel wordt gestolen. Daarbij komt nog het recentefenomeen van de toegenomen diefstal van materialen ( koper, ijzerdraad, ...) ten gevolge vande stijgende grondprijzen en de internationale bendes die actief zijn in, op en rond de bouwplaatsen,bouwbedrijven en stockageplaatsen. Vandalisme zorgt bijkomend ook nog eensvoor een jaarlijkse kost van ongeveer 12,5 miljoen euro. Desondanks leert de praktijk ook dater op de werven toch maar weinig aan preventie wordt gedaan, terwijl slechts 10 % van degestolen goederen wordt teruggevonden. Daarvan geraakt dan ook nog maar eens amper dehelft terug bij de eigenaar. Om alle betrokken partijen - van werfleider tot bouwvakker - tesensibiliseren werden er dan ook een aantal initiatieven uitgewerkt.Zo bestaat er een werfklever die op goed zichtbare plaatsen moet worden gehangen om alsgeheugensteun te dienen. Iedereen dagelijks herinneren aan het belang van het veilig opbergenvan het materieel moet dieven zo minder kansen geven. Naast deze sticker bestaat er ookeen uniform registratieformulier, dat gebruikt kan worden om het materieel aanwezig op dewerf te registreren, zodat bij eventuele diefstal een volledige aangifte mogelijk is. Dat maakthet terugbezorgen van aangetroffen goederen nadien ook veel makkelijker.COLOFONConfederatie Bouw - AfwerkingLombardstraat 34-421000 BrusselTel.: +32 (0)2 545 57 10Fax: +32 (0)2 545 58 59www.confederatiebouw.beBTW: BE 406 479 092www.bouwmagazines.beGunther GuinéeHoofdredacteur Roof belgiumVerantwoordelijke UitgeverFilip CoveliersLombardstraat 34-42 • 1000 Brusselfilip.coveliers@confederatiebouw.beAdvertentieverantwoordelijkeSteve CaufriezTel.: +32 (0)2 545 57 25GSM: +32 (0)486 58 71 91steve.caufriez@confederatiebouw.beVerschijningsfrequentie / Oplage11 x per jaar • 9.000 exemplarenHoofdredactieGunther GuinéeSteenlandlaan 86 • 2940 StabroekTel.: +32 (0)3 888.27.33gunther.guinee@telenet.beRedactie : Wouter Rogierswouter.rogiers@confederatiebouw.beVormgeving : Marleen Wembachermarleen.wembacher@confederatiebouw.beDrukwerk : Drukkerij Geers, OostakkerROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •5

Brandgedrag van isolatiematerialenWanneer moet dakisolatieonbrandbaar zijn?Over de regelgeving op het gebied van de brandveiligheid van daken bestaat veel onduidelijkheiden vaak verschillen de eisen van streek tot streek en zijn de regels afhankelijk van de betrokkeninstanties of partijen die mee beslissingen nemen. Nog maar al te vaak gaat men ervan uit dat debrandveiligheid van het dak staat of valt met het al dan niet onbrandbaar zijn van de dakisolatie…maar dat is onjuist. In het kader van de voortgaande discussie en onderzoeken op het vlak van detoepasbaarheid van brandbare isolatiematerialen in bouwwerken, kan deze bewerking van het ‘infobladbrandveiligheid dakisolatie’ misschien leiden tot nieuwe inzichten van architecten, dakdekkersen brandveiligheidsadviseurs. Het oorspronkelijke document / infoblad werd geschreven op verzoekvan Kingspan Insulations door prof. Ir. Nico Hendriks van de Nederlandse BDA Groep.IBDA Dakadvies B.V.Prof. ir. N.A. HendriksOver de regelgeving op het gebied van de brandveiligheidvan daken bestaat veel onduidelijkheid. Zo komt hetherhaaldelijk voor dat de eisen op dit gebied zelfs bij vergelijkbarebouwprojecten in eenzelfde gemeente kunnenverschillen, terwijl de eisen die de overheid stelt aan debrandveiligheid van de gebouwschil toch volkomen duidelijkzijn. In de praktijk zijn er echter ook andere instantiesdie mee beslissen, zoals gemeenten, brandweercorpsenen verzekeringsmaatschappijen. Bij deze instanties heerstsoms de overtuiging dat de brandveiligheid van het dakstaat of valt met het al dan niet onbrandbaar zijn van dedakisolatie… maar dat is onjuist.De officiële regelgeving bevat brandveiligheidseisen ophet vlak van de individuele constructieonderdelen van degebouwschil en van de gebouwschil als constructie (constructiegedrag)op zich. Zo wordt er onder meer aandachtbesteed aan aspecten als de vliegvuurbestendigheid vande dakbedekkingsconstructie, de weerstand tegen branddoorslagen brandoverslag (van de scheidende functie),de bijdrage tot brandvoortplanting, de rookproductie, debrandwerendheid (met betrekking tot bezwijken van dedraagconstructie), enz. Specifiek voor het begrijpen vanhet eventuele belang van een dakisolatie moeten we evendieper ingaan op:• de vliegvuurbestendigheid van de dakbedekkingsconstructie• de brandwerendheid van de draagconstructie;• de brandwerendheid van de dakvloer;• de permanente vuurbelasting.6 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

Brandgedrag van isolatiematerialenVliegvuurbestendigheid van dedakbedekkingsconstructieDe dakbedekkingsconstructie moet bestand zijn tegenvliegvuur. De achtergrondgedachte hiervan is dat bij brandvan een aanpalend gebouw het kan gebeuren dat relatieflichte, brandende delen door de wind op het dak kunnenvallen. De dakbedekkingsconstructie moet hiertegenbestand zijn, zodat er geen vlamuitbreiding plaats kanvinden. Hellende daken die voorzien zijn van een hardedakbedekking, zoals pannen, leien of golfplaten, zijn perdefinitie vliegvuurbestendig. Daken met een dakbedek-kking op basis van bitumen of kunststof dakbanen zijn vliegvuurstendigwanneer ze zijn voorzien van een ballastlaagvan grof grind van minimaal 50 mm dik of betontegels.Bij ongeballaste daken moet zijn aangetoond dat de dak-bedekkingsconstructie vliegvuurbestendig is conform degeldende normen. Ten aanzien van de test voor de bepalingvan de vliegvuurbestendigheid heerst er echter nog heelwat verwarring, aangezien er naast de nationale normenook Europese geharmoniseerde normen zijn. Fabrikantenvan dakbedekkingsmaterialen geven er meestal de voorkeuraan om de vliegvuurbestendigheid te laten bepalenconform één van de toegelaten Europese proefmethoden.In die normen wordt standaard uitgegaan van EPS-isolatie(worst-case scenario). Indien het dakbedekkingssysteem detest op een ondergrond van EPS-isolatie positief doorstaat,kan worden aangenomen dat dit ook het geval zal zijn metalle andere dakisolatiematerialen. Het is dus in ieder gevalduidelijk dat het soort isolatiemateriaal niet van belang isom te voldoen aan de eis voor vliegvuurbestendigheid.Brandwerendheid van de draagconstructieDe eisen ten aanzien van de brandwerendheid van dedraagconstructie hebben vooral tot doel vroegtijdig instortenvan een gebouw bij brand te voorkomen, zodataanwezigen voldoende tijd hebben om het gebouw veilig tekunnen verlaten en de brandweer de gelegenheid heeft omeventueel het gebouw te doorzoeken. De minimale eis diewordt gesteld aan de brandwerendheid van de draagconstructievan een gebouw bedraagt 60 minuten, maar dezeeis kan ook oplopen tot 90 en 120 minuten, afhankelijkvan de hoogte van de hoogst gelegen verdiepingsvloer.Testopstelling bij Efectis in Nederland waarbij het KS1000CS paneelvan 175 mm een brandweerstand van 60 minuten behaalde.Ook wordt voor de eis aan de brandwerendheid van dedraagconstructie nog onderscheid gemaakt tussen utiliteitsgebouwen,woongebouwen en gebruiksfuncties. De eiskan eventueel met 30 minuten gereduceerd worden als depermanente vuurbelasting van de bouwmaterialen kleineris dan 500 MJ/m 2 . Op de permanente vuurbelasting wordthierna nog teruggekomen. Het is in elk geval duidelijk datde dakisolatie - laat staan het al dan niet onbrandbaar zijndaarvan - bij de brandwerendheid van de draagconstructiegeen rol speelt.Brandwerendheid van de dakvloerIn het algemeen wordt aan de brandwerendheid van dedraagconstructie van een dakvloer geen eis gesteld. Uitzonderingenop deze regel zijn er wanneer er over de dakvloereen rookvrije vluchtroute loopt of indien er via het dakbrandoverslag naar een hoger gelegen brandcompartimentkan plaatsvinden.Het betreft hier dan wel de brandwerendheid van binnennaar buiten van het complete constructiedeel. Er wordtROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •7

Brandgedrag van isolatiematerialenhierbij dus geen specifieke eis gesteld aan het al dan nietonbrandbaar zijn van de dakisolatie. De brandwerendheidvan een dergelijke dakvloer wordt dan ook vrijwel uitsluitendbepaald door de onderconstructie. In het geval vaneen betonvloer is het voldoen aan de eis van 30 minutengeen probleem.Bij geprofileerde stalen dakplaten ligt dit anders. Bij degebruikelijke constructie met overspanningen van circa5m en geprofileerde dakplaten van het 106-type met eenstaalkerndikte van 0,75mm bedraagt de brandwerendheidnooit meer dan 20 minuten, omdat het staal snel heetwordt en dan al spoedig zijn sterkte verliest. Het speelthierbij eveneens geen rol of de dakisolatie onbrandbaar is.Integendeel, bij een onbrandbaar isolatiemateriaal vindtde opwarming van het staal in het algemeen nog snellerplaats. Bovendien is een onbrandbaar isolatiemateriaalzoals steenwol beduidend zwaarder dan een kunststofschuim, zoals bijvoorbeeld PIR-isolatie Kingspan ThermaroofTR 26 LPC/FM.Voor het bereiken van een warmteweerstand van2,5m 2 .K/W is 65mm Thermaroof nodig (= 0,023 w/m.K).Het volumegewicht van Thermaroof TR26 bedraagt 35 kg/m 3 ,zodat het gewicht 2,3 kg/m 2 bedraagt. Voor de meestgebruikelijke steenwol is 110 mm nodig om een warmteweerstandvan 2,5m 2 .K/W te bereiken ( = 0,040w/mK).Het soortelijk gewicht van de meest gebruikte steenwolplaatvoor staaldaken bedraagt circa 150 kg/m 3 , zodat hetgewicht circa 16,5 kg.m 2 bedraagt, dus ruim 7 keer zoveel.Permanente vuurbelastingZoals aangegeven mag de eis aan de brandwerendheid vande hoofddraagconstructie van een gebouw worden gereduceerdmet 30 minuten indien de permanente vuurbelastingvan dat gebouw kleiner is dan 500 MJ/m 2 .Wat houdt het begrip 'permanente vuurbelasting' in? Allematerialen waaruit een gebouw is samengesteld, leverenbij verbranding energie. Deze energie komt vrij in devorm van warmte en deze warmte betekent als het waremeer 'brandstof’, waardoor de duur van de brand langerwordt en als gevolg daarvan de brandwerendheid van descheidingsconstructie hoger moet zijn. Hoe hoger dus devrijkomende energie hoe meer maatregelen er nodig zijnom branduitbreiding te voorkomen. Vertaald naar concretemaatregelen betekent dit of er wel of geen sprinklerinstallatienodig is dan wel of brandcompartimenten al dan nietgroter mogen zijn dan 1000m 2 . Zeker voor bedrijfsgebouwenspeelt dit een belangrijke rol.(De volgende berekening is gebaseerd op de Nederlandsenormen en het Nederlands Bouwbesluit n.v.d.r.)De berekening van de permanente vuurbelasting moetworden uitgevoerd conform de NEN 6090. In deze norm isechter bepaald dat een materiaal dat geclassificeerd is als(nagenoeg) onbrandbaar (brandklasse Al of A2) niet in deberekening meegenomen hoeft te worden. Maar in het gevalvan dakisolatie heeft steenwol wel degelijk een verbrandingswaarde.Aangezien de totale verbrandingswaarde vaneen materiaal (calorische waarde in MJ/kg) afhankelijk isvan het gewicht, zal een relatief zware steenwolisolatiezeker een significante bijdrage leveren aan de permanentevuurbelasting. Het buiten beschouwing laten van de permanentevuurbelasting van steenwol is dan ook onterecht.De permanente vuurbelasting van dakisolatie kan als volgtworden berekend. Uitgaande van de warmteweerstandswaarde3,5m 2 /K, zoals vereist in het nieuwe Bouwbesluitdat in 2011 van kracht wordt, is respectievelijk 140 mmsteenwolisolatie nodig ( = 0,040) en 85 mm Thermaroof (= 0,023). Het gewicht van 140 mm steenwol bedraagt circa21kg/m 2 en dat van 85 mm Thermaroof TR26 3 kg/m 2 .Nu is het criterium voor een isolatiemateriaal in brandklasseA2 dat de calorische waarde niet hoger mag zijn dan3MJ/ kg. Dat betekent dat op een dak met een R-waardevan 3,5m 2 .K/W de steenwolisolatie maximaal een vuurbelastingkan veroorzaken van circa 3 x 21 = 63 MJ/m 2 . Decalorische waarde van PIR-isolatie, zoals Thermaroof TR26bedraagt 25MJ/kg, resulterend in een vuurbelasting van 25x 3 = 75 MJ/m 2 . Het verschil in vuurbelasting tussen beidematerialen is dus maar heel klein.Dit resultaat geeft de onjuistheid van NEN 6090 in dit opzichtaan. Beide waarden (respectievelijk 63 en 75MJ/m 2 )zijn klein ten opzichte van de grenswaarde (500 MJ/m 2 ).Het bovenstaande betekent in feite dat het voor wat betrefthet nemen van extra maatregelen om branduitbreiding tevoorkomen, het niet uitmaakt of er steenwolisolatie danwel PIR-isolatie op het dak wordt toegepast.8 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

Brandgedrag van isolatiematerialenPrivaatrechtelijke certificatenNaast de bouwrechtelijke eisen die aan de brandveiligheidworden gesteld, kunnen er door diverse instanties - zoalsverzekeringsmaatschappijen - aanvullende eisen wordengesteld aan de brandveiligheid. Een goed voorbeeld hiervanis de Amerikaanse verzekeringsmaatschappij Factory Mutualdie eigen criteria heeft opgesteld voor bouwmaterialenom te worden toegepast in gebouwen die bij deze verzekeringsmaatschappijworden ondergebracht.Een verzekeringsmaatschappij heeft er natuurlijk allebaat bij dat er in het geval van een brand zo min mogelijkgevolgschade zal zijn. Daarom zullen de criteria voor dezebouwmaterialen dan ook zeer streng zijn. De ThermaroofTR26 LPCIFM en de Thermaroof TR27 LPCIFM voldoenstandaard aan deze strenge eisen en hebben dan ook dezware testen die dit moeten bewijzen doorstaan. Daaromdragen zowel de Thermaroof TR26 LPCIFM als de ThermaroofTR27 LPCIFM het certificaat 'FM-approved'. De Engelsevariant op dit certificaat dat uitgegeven wordt door eenverzekeringsmaatschappij is de LPCB. De criteria van dezeextreem zware brandveiligheidstest zijn gebaseerd op hetgebruik van onbrandbare isolatie in de test. Aangezien zowelde Thermaroof TR26 LPCIFM als de Thermaroof TR27LPCIFM aan deze criteria voldoen, kan men stellen dat dezePIR-isolatiematerialen dezelfde brandeigenschappen hebbenals steenwolisolatie.Brandgedrag van isolatiematerialenOp Europees niveau werd er besloten dat van bouwmaterialenhet brandgedrag moeten worden bepaald. Dit brandgedragwordt gekenmerkt door de mate van bijdrage aan eenbeginnende brand, de rookontwikkeling en het al of nietgeven van brandende druppels en wordt bepaald volgens deNBN EN 13501-1. Voor dakconstructies worden - buiten deplafondafwerking (en indien niet aanwezig de onderzijdevan de dragende dakvloer) - geen eisen gesteld aan hetbrandgedrag van de dakisolatie en/of het dakbedekkingsmateriaal.Toch worden vaak (privaatrechtelijke) eisengesteld aan het brandgedrag van isolatie hoewel de redenhiervoor vaak onduidelijk is. Men gaat er waarschijnlijkvan uit dat een onbrandbare isolatie wel veiliger zal zijndan een brandbare, maar voor sommige brandveiligheidseisenkan deze redenering zelfs averechts werken. Heteisen van een onbrandbaar isolatiemateriaal is vanuit hetoogpunt van de bouwregelgeving niet aan de orde.Het brandgedrag van een materiaal heeft geen directe relatiemet de brandwerendheid van een constructie. Met alsbrandbaar geclassificeerde materialen kan heel goed eenbrandwerende constructie worden opgebouwd en omgekeerdlevert het gebruik van onbrandbare materialen nietautomatisch een brandwerende constructie op.SamenvattingDe geldende regelgeving stelt diverse eisen aan de brandveiligheidvan een gebouw die verschillen per gebouw (af-hankelijk van de hoogte van de hoogste verdiepingsvloer)en per gebruiksfunctie. De eisen op het vlak van dakenhebben te maken met:• vliegvuurbestendigheid van de dakbedekkingsconstructie• brandwerendheid van de draagconstructie• brandwerendheid van de dakvloer• permanente vuurbelasting.De vliegvuurbestendigheid en de brandwerendheid van dedraagconstructie zijn niet afhankelijk van de toegepastedakisolatie, maar bij de brandwerendheid van de dakvloerkan het isolatiemateriaal wel invloed hebben. Het brandgedragvan het isolatiemateriaal speelt hierbij een kleinerol, dat wil zeggen dat bij onbrandbare isolatie en eenonderconstructie van geprofileerde stalen dakplaten hetstaal juist sneller warm wordt en dus zijn sterkte verliest.Omdat een onbrandbaar isolatiemateriaal zoals steenwolbovendien relatief zwaar is, zal de dakconstructie in datgeval sneller bezwijken.De permanente vuurbelasting van het isolatiemateriaalis alleen van belang voor het nemen van eventuele maatregelenvan het beperken van branduitbreiding, zoals hetal dan niet installeren van een sprinklerinstallatie of hetal dan niet beperken van de grootte van brandcompartimententot 1000m 2 . Uit een rekenvoorbeeld blijkt dat hetnauwelijks uitmaakt of de dakisolatie daarbij bestaat uitsteenwol of PIR-isolatie, zoals Thermaroof TR26 LPCIFM ofThermaroof TR27 LPCIFM.Men kan dus concluderen dat er vanuit de officiële regelgevinggeen eisen worden gesteld aan het brandgedrag van dedakisolatie. Er bestaat dan ook geen bijzondere reden omonbrandbare isolatie te eisen op het dak.■ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •9

Winnaar reddot design award 2010VELUX laatlichttunneldoor ontwerper ‘redesignen’Daglichtspecialist VELUX nam internationaalerkend ontwerper Ross Lovegrove onder dearm om zijn lichttunnel een nieuwe look aante meten. Dat resulteerde in een futuristischeen toch tijdloze plafondsierring en pendel inde vorm van een luchtbel. Het aparte ontwerpwerd meteen ook bekroond met de prestigieuzereddot design award 2010.De lichttunnel op zich is geen nieuw gegeven… VELUX®introduceerde hem al voor het eerst in 2005 en als ‘daglichtspot’is hij bijzonder geschikt voor de vaak sombereplaatsen waar de installatie van (dak)ramen moeilijk ofonmogelijk is. Denk daarbij aan gangen, trappenhuizenen badkamers. Het principe van een lichttunnel is vrijeenvoudig: via een geharde acrylruit in het dakoppervlakkomt het daglicht naar binnen om vervolgens langs eenaluminium tunnel - in flexibele of rigide uitvoering –Design By Lovegrovee ruimteverlichtkan deitrustenvoor bijhting’sduisterelichtkitudigwegiten opsch aanntin devan deunnel.In nauwe samenwerking met Ross Lovegrove werd nueen aanvullend accessoire ontwikkeld dat het geheel eencompleet nieuwe uitstraling geeft. De in 1958 in Cardiff(Wales) geboren productontwerper Ross Lovegrove is internationaalgerenommeerd en zijn werk bestrijkt een bredewaaier aan sectoren, gaande van meubilair tot high-techproducten en van waterflessen tot vliegtuigzetels. Hijonderzoekt de mogelijkheid om plastische en organischevormen door moderne technologie en materiaal te realiseren.VELUX® werkt nochtans niet vaak samen met externeontwerpers, maar het designhuwelijk met Ross Lovegrove- ook wel Captain Organic genoemd – blijkt een schot inde roos. Lovegrove staat bekend om zijn werk met nieuwematerialen en voor het toepassen van de allernieuwstetechnologieën en hij is bovendien ook één van de pioniersvan Green Design, milieubewust ontwerpen.“De VELUX-visie is het creëren van duurzaam wooncomfortop basis van hoge energie-efficiëntie, het maximalegebruik van natuurlijk licht en de verbetering van hetbinnenklimaat.” zegt Christian Fosseur, General Managervan VELUX Belgium. “Ross Lovegrove heeft onze visie en deuitdaging die we hem hebben gegeven met beide handenaangenomen en het resultaat is wederom een innovatievemanier om daglicht te creëren bij mensen thuis.”Ross Lovegrove zelf is ook tevreden en enthousiast: “Delichttunnel brengt het daglicht met al zijn positieve efffecten binnen in de woning dankzij een perfecte symbiose10 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

Winnaar reddot design award 2010een luchtbel - opgehangen met eenfijne metalen draad - die in de hoogteverstelbaar is zodat men lichtaccentenkan leggen naar zijn eigen smaak.“Bewoners krijgen op een aparte manierdaglicht in hun woning terwijlze tegelijkertijd kunnen genieten vaneen ontwerp van wereldklasse vanRoss Lovegrove", aldus Fosseur.Ross Lovegrovemet de buitenwereld. Het design zouik omschrijven als heel puur, oprechten toegankelijk. Mijn ontwerp heeftals doel de kwaliteiten van de lichttunnelop een elegante en universelemanier in de verf te zetten.”De lichttunnel by Lovegrove is uit-gerust met een futuristisch ogendesierring en een pendel in de vorm vanPrijsbeestIn november 2009 won de VELUXlichttunnel by Lovegrove al de ‘reddotdesign award’ in een ontwerpwedstrijdtijdens de internationale bouwbeursBatimat in Parijs. Die prijs iseen erkenning voor bedrijven die insamenwerking met ontwerpers productenmaken en vormt wereldwijddan ook een gegeerd kwaliteitslabel.Er werden ruim 1.636 bedrijven uit57 landen met een totaal van 4.252inzendingen door de internationalejury beoordeeld.■www.deschachtplastics.beGaat u ook graag eens uit uw dak ?Ook wij gaan graag eens uit onsdak, dat moet kunnen !Daarom beschikken we sindskort bij Deschacht Plastics overeen nieuw service-center waarwe al uw zinken en koperen gotenkunnen snijden en plooien opmaat, in een mum van tijdvolgens afspraak !Om onnodige wachttijden te vermijden,kan u zich rechtstreeksmelden in ons plooicentrum.Als gespecialiseerde groothandelhebben wij voor u eveneens volgendeproducten in voorraad :• Roofing Polygum Prevent, Derbigum• EPDM Evalastic, Securitan, Tridex• Fakro, Velux• Isolatiematerialen, Powerroof, Taurox• Wand- en dakplaten• Koepels• Lood• Deceuninck PVC planchetten enprofielen en zo veel meer ...Deschacht Plastics Gent-Oostakker I T 09 355 74 54 I oostakker@deschachtplastics.beDeschacht Plastics Aartselaar I T 03 870 69 69 I aartselaar@deschachtplastics.beDeschacht Plastics Hamme I T 052 25 87 20 I hamme@deschachtplastics.beDeschacht Plastics Tielt I T 051 68 93 77 I tielt@deschachtplastics.beDeschacht Plastics Zedelgem I T 050 27 61 11 I zedelgem@deschachtplastics.beROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •11

Testimonial moet efficiëntie bewijzenEnergiezuinige woningvolgens programma 2020Naar aanleiding van ‘oktober: energiemaand’ en de BIS-beurs, pakte de website www.renovatie2020. beuit met een heel concrete testimonial van een koppel dat de 4 stappen naar een energiezuinige woning- zoals die in het Energierenovatie programma 2020 beschreven worden - genomen heeft. Dezewebsite heeft als doel de (kandidaat-) verbouwer op een heel overzichtelijke en praktische manier bijte staan bij het nemen van energiebesparende maatregelen.In het jaar 2020 zouden er in Vlaanderengeen energieverslindende woningenmeer mogen zijn. Dat is althansde ambitieuze doelstelling die deVlaamse overheid heeft vooropgesteldin het Energierenovatieprogramma2020. De Vlaamse verbouwer heeftdus nog exact 10 jaar om energieverstandigemaatregelen te treffen.Didier Bracke en Tine Vanhoorne uitGent lieten deze oproep alvast nietin dovemansoren vallen, want bij derenovatie van hun appartement stondenergiezuinigheid centraal en de websitewww.renovatie2020.be vormde tijdenshun verbouwingen dan ook eenhandige leidraad.De siteDe website www.renovatie2020.be isonline sinds februari 2010 en werdgerealiseerd i.s.m. Recticel Insulation,Isover, Wienerberger, Viessmann enDeceuninck. Hij gidst renoveerdersdoorheen elk van de 4 stappen die leidennaar een energiezuinigere woning:1. de isolatie van het dak en/of de zoldervloer,2. de vervanging van enkele beglazingdoor hoogrendementsglas,3. het plaatsen van een condensatieketelof een warmtepomp,4. andere energiebesparende maatregelenzoals muurisolatie en vervangingvan elektrische verwarming.18 cm glaswol in dakDidier Bracke en Tine Vanhoorne doorliepenelk van deze 4 stappen en vanhet oorspronkelijke pand - een eersteen tweede verdieping plus een zolderruimte- is alleen de voorgevel blijvenstaan. Het nieuwe dak heeft Didiermee helpen isoleren. “Met 18cm glaswol”,vertelt hij. “Dat bleek helemaalniet zo moeilijk... al na een uurtje hadik de knepen onder de knie. Wettelijkgezien zou 14 cm glaswol voldoendezijn geweest, maar 4cm extra diktekostte ons maar ongeveer 2 euro perm² méér. Deze meerkosten had ikal op een drietal maanden terugverdiend.En om het dak zelf te renoverenhebben we duurzame kleidakpannengebruikt met daarop zonnecollectorenvoor sanitair warm water.”Ook de voor- en achtergevel, evenalsde scheidingsmuur met de burenkregen een isolatielaag. Dat gebeurdemet harde polyurethaanplaten voorbinnenisolatie die zijn voorzien vangipskarton en die de aannemer opeen houten lattenwerk heeft gevezen.12 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

Testimonial moet efficiëntie bewijzen“Ook dat ging vlot. Door voor die platente kiezen verloren we maar weinigbinnenruimte en op het afgewerktegipskarton konden we meteen schilderen”,vertelt Didier. De binnenmurenzijn opgetrokken uit keramischestenen terwijl voor de achtergevelgebruik werd gemaakt van Eco-Brick,een gevelsteen van maar 6,5 cm dik.4 = 8Verder kozen Didier en Tine in hunnieuwe ramen voor superisolerendebeglazing. “Het verschil met vroegeris echt groot. We voelen minder tochten horen ook minder verkeerslawaai,maar dat hebben we natuurlijk ook tedanken aan ons nieuwe schrijnwerk”,aldus Didier.Voor de verwarming koos het koppelvoor een condensatieketel op gas.Condensatieketels winnen de warmteterug die nog aanwezig is in de waterdampvan de verbrandingsgassen.Daardoor halen ze een extra hoogrendement en verbruiken ze soms tot40% minder gas dan een traditionelegaswandketel.4 kleine stappen maar vanuit energiestandpuntzijn het er in feite 8, wantbij al deze maatregelen wonnen Tineen Didier twee keer: voor de plaatsingzelf kregen ze premies en een fiscaalvoordeel terwijl hun energiefactuurbovendien aanzienlijk lager is danvoor hun renovatie. “In vergelijkingmet vroeger verbruiken we zeker 25%minder. Dat voelen we zeer duidelijk.’s Zomers is het veel frisser, ’s wintersaangenamer warm. En elke maandhebben we een extraatje over vooronze kindjes.”■ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •13

Polyurethaanafdichting kan perfect overweg met moeilijke detailsBalkons duurzaamwaterdicht dankzij vloeibaarwaterdichttingssysteemOm oude balkons op 4 hoog tevoorzien van een doeltreffendenieuwe waterdichting werder gekozen voor een bijzonderflexibel systeem dat in de eersteplaats - zonder al te veel moeite- overweg kon met de vele balustradevoetenen andere detailafwerkingenen dat meteen ookrechtstreeks op de oude waterdichtingkon worden aangebracht.Op twee dagen tijdwerden alle balkonoppervlakkenafgewerkt met Superflex.Het statige gebouw aan de drukkewinkelstraat Louizalaan 32-46a teBrussel biedt op het gelijkvloers onderdakaan heel wat winkelzakenterwijl op de hoger gelegen verdiepingenvooral kantoren zijn voorzien.Het interieur van de kantoorruimteop het vierde verdiep werd volledigvernieuwd maar ook de 53 lopendemeter balkons voor- en achteraan hetgebouw waren aan vernieuwing toe.De balkons waren lelijk geworden envertoonden hier en daar ook lekkageszodat er naar een gepaste oplossingmoest worden gezocht. De gevels enbalkons zijn vervaardigd uit ‘Fransesteen’ of ‘Witte steen’ dat tegenwoordigvaak verwerkt wordt in gevelbekledingen(o.a. ook voor portieken envensteromlijstingen), in sierschouwenof als vloerbekleding. Dit natuurlijkgesteente heeft een witachtige, geelachtigetot grijsachtige kleur en komtin België enkel voor in tertiaire ensecundaire afzettingen. Vermits dezeWitte steen in ons land echter nagenoegvolledig uitgeput is, moet hijworden ingevoerd en dan vooral uitFrankrijk. Vandaar dikwijls dus ookde benaming "Franse Steen". Aangezienhet aanbrengen van een waterdichtingop deze steen niet zo evidentis en omdat men ook de oude bitumineuzewaterdichting wou laten liggenwerd er geopteerd voor een oplossingdie sterk aanhecht op diverse ondergrondenen die meteen ook overwegkan met de diverse detailafwerkingen.De waterdichting wordt immersop heel wat plaatsen doorboord doormetalen staven en balustradevoeten.Voorbereidende werkenDe opdrachtgever deed hiervoor beroepop de Group D&I uit Antwerpendie gespecialiseerd is in vloeibarewaterdichtingsproducten voor het af-dichten van industrie- en chemischedaken en alle mogelijke details vande meest complexe daken. Hier werdgekozen voor Superflex.Om te beginnen werden alle balkonszorgvuldig gereinigd en werden alleoneffenheden en scheurtjes gedichtmet siliconen. De volgende stap bestonderin om de opstanden en balkonrandenaf te kleven met maskeertapeom het aanbrengen van devloeibare waterdichting vlot en snel te14 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

NAADLOOS VLOEIBAAR WATERDICHTINGSMEMBRAAMDE DAKBEDEKKING VANDE TOEKOMST !!!Naadloos hittewerend waterdichtingsmembraamIdeaal in combinatie met zonnepanelenEenvoudig aanbrengen op alle oppervlakken met verfrol of spuitmachineWit hittewerend reflectiemembraamIdeaal voor renovatie van KMO & industriedakenen ook in combinatie met zonnepanelen voor extra rendementInteresse? Contacteer ons op onderstaande gegevens en wij geven u graag meer uitleg.Group D&IDe leescorfstraat 192140 Antwerpentel : 03/290.02.99fax : 03/272.18.14www.groupdeni.be - info@groupdeni.be

Dakspecialisten aliisteop InternetRubberGard ® EPDM Daksystemenwww.firestonebpe.comwww.aluservice.beBevestigingsmaterialenalsook Dakrandbeveiligingwww.etanco.bewww.actis-isolation.comwww.monierbelgium.beAlu kranen - Ladderliftenwww.eurotopconcept.bewww.isorex.comwww.deschachtplastics.bewww.svk.be- pannen- leien- golfplaten- onderdakspecialist inaluminium kranen en liftenwww.boecker.bewww.recticelinsulation.beDakgrind - daktuinsubstraatwww.fihuma.bewww.kloeber.bewww.derbigum.bewww.tec7.comwww.axter-benelux.bewww.roval.bewww.ikzoekeenvakman.be

Polyurethaanafdichting kan perfect overweg met moeilijke detailslaten gebeuren en na afloop een soort van naadloze, waterdichte‘kuip’ te verkrijgen op elk balkon. Ook de gedeeltestussen de balkons in – buiten de balustrades – moestenonder handen worden genomen door de vakmensen vanonderaannemer Dakwerken en Zonne-energie De Laet,veilig bevestigd aan een levenslijn.Twee lagen polyurethaandichtingVervolgens werden er met de kwast twee lagen Superflexaangebracht. Dit product zorgt voor een waterdichte ennaadloze afwerking en is bovendien milieuvriendelijk.Het is een ééncomponent polyurethaan die hard wordtonder invloed van de luchtvochtigheid. Het resultaat isook hier een hoog elastisch en duurzaam membraam metsterke aanhechting op verschillende soorten ondergrond.Superflex AF wit of licht grijs wordt gebruikt als eindaf-werkingslaag en wordt vervaardigd op basis van puur elastomeeralifatisch polyurethaanhars met speciale anorganischevulstoffen, wat resulteert in uitstekende mechanische,chemische, thermische en UV-bestendige eigenschappenen een goede weerstand naar natuurlijke elementen toe. Insommige gevallen wordt een niet geweven versterkingsmatmee ingewerkt in de eerste laag, maar dat werd hier op debalkons niet gedaan.De balkons werden eerst grondig gereinigden oneffenheden en kleine beschadigingenweggewerkt met siliconenDe moeilijker te bereiken delen tussen debalkons in werden afgewerkt door vakmensenaan levenslijnen.Het product wordt aangebracht met eenborstel, rol of airless in minstens 2 lagenmet een minimum verbruik van 1,2à 1,7 kg/m², afhankelijk van de ondergrond en het systeem.Superflex is zeer kleurvast en bijzonder aangewezen voortoepassing op complexe daken. De witte kleur van hetmembraan reflecteert het zonlicht en vermindert zo aanzienlijkde interne temperatuur van gebouwen. Dankzij deuitstekende thermische weerstand verweekt het productnooit en ook dit membraan blijft zelfs bij een temperatuurvan -40 C° elastisch. Het wordt koud aangebracht zonderenige brandgevaar en is ook niet giftig na doorharding. Ookdit product is dampopen zodat eventueel vocht vanonderde coating kan ontsnappen. De verwerking van Superflex issnel en eenvoudig en kan desgewenst nog versneld wordendoor het gebruik van speciale additieven zoals “accelerator”.Beschermd tegen de tand des tijdsEen mooi werk waarbij volgens D&I de eigenschappen vanhet product ook heel goed tot hun recht komen: los van hetfeit dat de dakbedekking heel snel geplaatst en verwerktkan worden, kent het materiaal meer dan 400 % rekbaarheid,10 jaar fabrieksgarantie en een levensduur van maarliefst 30 jaar, zodat de balkons de komende jaren optimaalbeschermd zijn tegen slijtage en de weersomstandigheden.■ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •17

Isolatiesector zit in serieuze stroomversnelling11 e isolatiedag focustop slimme, innovatieveisolatietechniekenvoor de CIR Isolatie Raad om samenmet het TI-Genootschap Bouwfysica,Gebouwtechniek en Architectuur opnieuwhaar jaarlijkse Isolatiedag teorganiseren op 21 september 2010.Deze 11 e editie werd gebracht onderhet thema “Energie Prestatie Gebouwen:slimme, innovatieve isolatietechnieken.”Vol programmaTerwijl isolatie een tiental jaar geleden niet echt hoog op de prioriteitenlijststond en ons land vooral opviel door de achterstandqua isolatieniveau ten opzichte van heel wat andere landen kunnenwe gerust stellen dat het hek nu van de dam is. Op de 11 eisolatiedag werd een blik gericht naar de nabije en verre toekomsten leerden we vooral dat de ontwikkelingen elkaar nu inijltempo opvolgen, dat de architecten en ontwerpers voor heelwat nieuwe uitdagingen staan en dat er zich heel wat nieuweisolatieproducten en -systemen aanbieden die toch met enigevoorzichtigheid moeten worden bekeken of toegepast.Van alle bouwfactoren is de noodzaakvan het meer en beter isoleren tegenwoordigwellicht het meest besprokenen beschreven onderwerp, niet in hetminst omdat ook de wetgeving endiverse richtlijnen ons verplichten omer intens mee bezig te zijn. Met depublicatie dd 18 juni 2010 in het Publicatiebladvan de Europese Unie vande Recast EPBD - de ‘herschikking’van de Europese Richtlijn 2002/91/EGdd 16.12.2002 over de Energieprestatievan gebouwen - gaat ‘meer enbeter isoleren’ met de beste isolatie-technieken een hot topic worden bijde kernthema’s ‘bijna-energieneutralenieuwbouw’ en ‘grondige renovaties’van die vernieuwde Richtlijn 2010/31/EU dd 19.05.2010.De nieuwe eisen en regelgevingen volgenelkaar dan ook in sneltreinvaartop en de diverse deadlines komen alsmaardichter. De ontwerpers en architectenstaan voor serieuze opdrachtenen uitdagingen en de markt speelterop in met diverse nieuwe productenen systemen. Stof en reden genoeg dusHet werd een bijzonder gevarieerdestudiedag met niet minder dan 11voordrachten die een breed gammaaan onderwerpen en problemen onderde loep namen en met meer dan 110aanwezigen was de interesse meerdan behoorlijk te noemen.Na de traditionele aanmelding en registratiemet koffie opende Dhr. GeorgesTimmermans, directeur van deCIR Isolatie Raad, de isolatiedag methet aflijnen van de probleemstellingen het onderstrepen van het belangvan ‘slimmer isoleren’ om te voldoenaan de alsmaar strenger wordende eisenen vereisten. Elk van de volgendesprekers zou daar – ieder in zijn ofhaar eigen specifieke vakgebied – dieperop ingaan.18 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

EPDM RUBBERTHE BEST WATERPROOFING SYSTEMUW COMPLEET PROFESSIONEEL EPDM SYSTEEMALSTUBLIEFTTECH-INFO07/2247Uw plat dak50 jaar laternog even waterdichtals de eerste dagNIEUWWIN TOT 70%TIJD DANKZIJDE VOORAFKLAARGEMAAKTENAADVERBINDINGIN DE FABRIEK !!!08/2527HIGH-TECH EPDM EXPERIENCECOVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARS TMINFO 09.321.99.21COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARS TMwww.waterdicht.beEPDMRUBBERGewapendezekerheid ...Eindelijkis ervandaagvoor uonze100%thermischaflasbareEPDMin ‘t zwartCOVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARS TMCOVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARS TMwww.waterdicht.be INFO 09.321.99.21

Regenwater eens lekker vuil maken ?Is er soms iemand die regenwater wil opvangenom het te gebruiken voor bijvoorbeeld toiletspoeling ?Of is er iemand die zijn wasmachine economisch,op regenwater, wil zien draaien ?Opletten is de boodschap. Heel wat dakbedekkingen gevenregenwater een vuile kleur en/of vieze geur.Daarom is het belangrijk vóór de werken van start gaan, stil te staanbij de juiste keuze en problemen met bouwheren of architectente vermijden.Ken je nog iemand* die niet kiest voor 100% helder regenwater ?Voorkomen is beter dan genezen. Niemand heeft er baat bij dat klantenontevreden achterblijven met een steeds weerkerend probleem.Onze EPDM-rubber zal je nooit in verlegenheid brengen. Vast en zeker !Samen voor perfectie*09 321 99 21

DIK,DIKKER,DIKST.STERK,STERKER,STERKST.WERK MINDER,VERDIEN MEER.NIEUWBOUWRENOVATIECOVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARS TMINFO 09.321.99.21COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARS TMwww.waterdicht.be04/2587INZET LOONT,SCOOR MET EPDM.100% Warme lucht,Lasbare EPDM.COVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARS TMCOVER THE WORLD FOR OVER 50 YEARS TMwww.waterdicht.be INFO 09.321.99.21

Isolatiesector zit in serieuze stroomversnellingProf. Dr. ir.-arch. Staf Roels,KU Leuven - Afdeling BouwfysicaProf. Dr. ir.-arch. Staf Roels (KULeuven, Afdeling Bouwfysica) bijvoorbeeldbesprak een aantal basisbegrippeninzake de fysica van warmteoverdracht(zoals geleiding, straling,convectie,...) en bracht die in verbandmet enkele bestaande isolatiematerialenen gebruikte die kennis enervaring ook om een aantal nieuweisolatieproducten te demystifiëren. Bijde VIP’s (vacuümisolatiepanelen) werdzo bijvoorbeeld een serieus isolatiepotentievastgesteld maar toch ook eenaantal bottlenecks die overwonnenzullen moeten worden om er ookin de bouw optimaal gebruik van tekunnen maken. Hoe zit het met derandsluiting van deze panelen? Enwat met de thermische geleidbaarheidvan de afsluitende metaalfolie? Buitenhet feit dat hun prijs zeer hoog ligtvormen de beperkte standaardmateneen knelpunt naar onze dagelijksebouwpraktijk toe. Ook de kwetsbaarheidvan de panelen moet in de gatenworden gehouden, want eens het vacuümeffectverloren gaat verliest hetmateriaal zijn toch - wel opmerkelijkgoede – isolatie-eigenschappen.Ing. Eric Winnepenninckx,WTCB - Afdelingshoofd NormalisatieDhr. Roels bekeek ook het matig ef-fect van de stralingswerende afwerkingendie tegenwoordig vaak wordenaangebracht op dampschermen en onderdakenop de globale isolatiewaardenvan de dakopbouw. Als laatstein de rij kwam de capillair actieveisolatie aan bod, een diffusieopen binnenisolatie-systeemdat een continuedroging toelaat van de ondergrondwaarop het wordt aangebracht. Dehygroscopische werking van het materiaalneemt vocht uit de ruimte op endraagt zodoende bij aan de reguleringvan het binnenklimaat. Het vocht datin de ondergrond zit, wordt door decapillair-actieve eigenschappen snelnaar het oppervlak getransporteerden kan daar dan versneld verdampen.Het zijn volgens de spreker allemaalbeloftevolle alternatieven voorde klassieke isolatieoplossingen dieechter nog heel wat drempels moetenoverschrijden om daadwerkelijk huningang te vinden. Hij besloot zijn betoogdan ook met de wijze raad dathet verstandig is om de basisbegrippenvan het warmtetransport en derealiteit van het bouwen in het achterhoofdte houden bij het bekijken vanalle ‘nieuwigheden’ op de markt.Vervolgens kwam Ing. Eric Winnepenninckx,WTCB – AfdelingshoofdNormalisatie, de congresgangersmeer uitleg verschaffen over het aspectkwaliteit in de bouw en meerbepaald over de integratie van materialen,technieken en uitvoering. Hijbegon met het verduidelijken van denieuwe structuur van de BUtgb, dieop uitdrukkelijk verzoek van de Belgischebouwsector toch verder actiefblijft naast de Europese goedkeuringsinstanties.De BUtgb in haar nieuweidentiteit wordt gedragen door de collectiviteitvan alle belangrijke actorenin de bouw en de onpartijdigheidvan de uitvoerende instellingen, diein een netwerkconfiguratie opereren.De organisatie kent 2 types leden: deeffectieve leden en de toegetredenleden. De effectieve leden hebben devzw opgericht of werden na de oprichtingdoor de Algemene Vergaderingals dusdanig aanvaard op basis vande in de Statuten opgenomen voorwaarden.De effectieve leden wordeningedeeld in twee hoofdcategorieën:- categorie A voor instellingen of organisaties,die op basis van deskundigheiden onafhankelijke en onpartijdigewerking, autonoom of in hetkader van een samenwerkingsverband,kunnen fungeren als operatorvoor goedkeuring en/of certificatieen die in die hoedanigheid een sectoralecompetentie of technologischebeheersing kunnen dragen of aanbrengen.- categorie B: organisaties die de maatschappelijkegroepen vertegenwoordigen,die een bepaald belang hebbenbij het bestaan, de activiteitenen de werking van de vzw BUtgb.Het zijn hoofdzakelijk intersectoralefederaties, confederaties en andereoverkoepelende groeperingen diestaan voor de belangen van de publiekeen private bouwheren, de ontwerpers(architecten en ingenieurs),de uitvoerders, de verzekeraars enz.De toegetreden leden zijn organisaties,die een beperkt belang hebbenbij het bestaan, de activiteiten en dewerking van de BUtgb vzw, of die ombepaalde redenen verkiezen geen ef-fectief lid te worden. CIRvzw is intussenook toegetreden lid en kan zo ineen adviserende rol het BUtgb-beleidhelpen bepalen.Tijdens de rest van zijn betoog liet hijons weten dat deze nieuwe structuuren de geïntegreerde kwaliteitsaanpakvooral zouden resulteren in een‘slimmere’ manier van goedkeuren,een grotere transparantie van hetsysteem, snellere procedures en netwerkingen een vooraanstaande rolop Europees niveau. De geïntegreerdewerkwijze zou ook een sterker verbandtot stand moeten brengen metde overheden en de complementariteitvan de Technische Specificaties (STS),Belgische normen (NBN) en TechnischeVoorlichtingen (TV) verstevigen.Voor na-isolatie systemen komen erbinnenkort ATG’s waarbij de certificatievan gespecialiseerde uitvoerderseen essentieel onderdeel zal zijn.ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •23

Isolatiesector zit in serieuze stroomversnellingDhr. Bruno Bailleul van isoproC Ir. Mieke Deurinck van de KU Leuven -Afdeling BouwfysicaDhr. Luc Heymans van MicrothermNa de koffiepauze werd ons getoonddat het tegenwoordig niet zo moeilijkmeer is om het ‘onzichtbare zichtbaarte maken’ en wat de mogelijk-heden zijn van thermografie in debouw. Bruno Bailleul van isoproCliet ons namelijk mee ontdekken water tegenwoordig zo allemaal al metinfrarood-camera’s gezien kan worden.Nu de technologie nog een pakverbeterd is en de lagere prijzen ditsoort toestellen meer toegankelijkhebben gemaakt voor dagdagelijks gebruikis het niet ondenkbaar dat ze inde nabije toekomst veelvuldig zullenworden ingeschakeld om de praktijkaan de theorie te toetsen. Ze vormennamelijk de ideale methode om energieverliezenaan te tonen, isolatie tecontroleren en eventuele vochtproblemenen luchtlekken te lokaliseren.Het voordeel bestaat erin dat men metdeze controlemethode de nodige vast-stellingen kan doen op niet-destructievemanier en zo energieverliezen ofbouwschade vermijden. Een nieuweinteressante toepassing is het rendementvan zonnepanelen controleren,omdat defecte zonnecellen makkelijkgelokaliseerd kunnen worden, en ookhet nagaan van de aanwezigheid vaneen efficiënte dakisolatie door luchtopnames.Toch wees de heer Bailleulerop dat dit steeds gepaard moetgaan met een ‘grondcontrole’ wanteen dak waar geen ‘warmteverlies’wordt waargenomen kan natuurlijktoebehoren aan een huis waarvan debewoners met vakantie zijn.Thermografie is ook een ideale methodeom koudebruggen op te speuren,maar als het aan Ir. Mieke Deurinckvan de KU Leuven - Afdeling Bouwfysicaligt zouden die steeds mindermogen voorkomen. Haar lezing gingdan ook over de ‘koudebrugarme detaillering’en de manier waarop detransmissieverliezen via de zogehetenEPB-aanvaarde bouwknopen mee inrekening kunnen worden gebracht.Na het 1-dimensionaal transmissieverliesvia scheidingsconstructies, dat alopgenomen was in het huidig transmissiereferentiedocument,wordtvanaf 1 januari 2011 nu ook het 2en 3-dimensionaal transmissieverliesopgenomen in de vernieuwde bijlageIV van het EPB-besluit. Mevrouw Deurinckging dieper in op de mogelijkeberekeningsmethodes om de invloedenvan de bouwknopen in rekeningte brengen en de EPB-regelgevinggeeft daarvoor drie mogelijkheden.Een vrij ingewikkelde en arbeidsintensievemethode met variabele K-peiltoeslag, een forfaitaire toeslag op hetK-peil van 10 K-punten wanneer mengeen verdere berekeningen wenst uitte voeren, of de gulden middenwegwaarbij een aantal ‘koudebrugarme’bouwknopen gezamenlijk in rekeningworden gebracht en de overige niet-EPB-aanvaarde bouwknopen apart enop de klassieke manier worden berekend.Ze is ervan overtuigd dat dezelaatste methode de meest praktischeen meest gebruikte zal worden. Tijdensde vragenronde werd duidelijkdat er nog heel wat uitleg nodig zalzijn om de spelregels van de EPB-aanvaardebouwknopen te verduidelijkenen welke typeoplossingen daaraan beantwoorden.Na een verzorgde lunch werd er echtmeer in detail getreden op het vlakvan nieuwe ontwikkelingen en innovatiesin de isolatiesector. Om tebeginnen had Luc Heymans van Microthermhet over vacuümisolatie inbouwtoepassingen. Zijn bedrijf produceertMicrotherm® SlimVac panelenop basis van een microporeuzeisolatiekern - opgebouwd uit “fumedsilica” of amorf pyrogeen kiezelzuur,“opacifier” en vezels – vacuüm verpaktin een gemetalliseerde filmzak.Deze panelen zijn tot 4 maal performanterdan de isolatie die nu courantgebruikt wordt in de bouw, waardoorde benodigde dikte om aan bepaaldeU-waardes te voldoen veel kleiner isdan bij de meeste huidige isolatiematerialen.Dit combineert zich meteen onbrandbare kern en een breedgamma aan toepassingsmogelijkheden,maar toch steekt de spreker eenaantal knelpunten niet onder stoelenof banken. Dat zijn bijvoorbeeld delevensduur (veroudering) en de prijsvan de panelen, maar ook het beperktaantal standaardafmetingen dat kan24 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

samen bouwen met plastics50.000 artikelenvoor bouw & industrie:lichtkoepels - skyluxsolarspotdakramen - fakro en veluxroofing - polygumepdm rubber - tridexisolatieplaten en onderdakfoliesterrasplanken, gevelbekleding,raamprofielen - Deceuninckwww.bouwenmetplastics.beinfo@plvw.beOude Bosuilbaan 43 - 2100 Deurnetel. 03/326 75 70 - fax 03/326 26 99Staatsbaan 4 e - 3210 Lubbeektel. 016/62 09 01 - fax 016/62 00 10niet-destructieve detectievan vocht & lekken op platte dakenZeer effectieve lekdetectievia verschillende technieken:• exacte localisatie• snelle controle van grote oppervlakken• zonder verwijderen van constructies, daktuinen, balkons…• zeer betrouwbaarVochtdistributiemeting:• snelle controle van grote oppervlakken• effectieve detectie van vocht tot 25cm diep• toepasbaar voor bijna alle isolatiematerialen• duidelijke grafische voorstelling van de vochtverdeling• niet-destructiefPreventieve controle kan uveel kosten besparen.Wij voeren een dichtheidscontrole uit voordat erlekkage ontstaat.NOODNUMMER LEKKEN: 070-22 33 39info@cibor.be • www.cibor-leak.beHOOFDZETEL:Molseweg 164 • 2440 Geel • Tel. 014-59 22 03 • Fax 014-59 22 04

Stationsstraat 190B-9890 Gaverewww.isorex.comTel. : +32 9 389 62 10Fax : +32 9 384 65 54info@isorex.com

Isolatiesector zit in serieuze stroomversnellingdit niet ten koste van de functionaliteit,het comfort en de veiligheid,dankzij het energie-efficiënte designvan het station. Er werd gekozen vooreen hybride gebouw. De garage en devoorraadkamers zitten ingegraven inde sneeuw en beperken zodoende delawaaihinder en de visuele vervuiling.Ir. Roel De Coninck van 3Eworden aangeboden. De platen zijnnamelijk niet aanpasbaar en kunnenniet versneden worden en datkan in de dagdagelijkse bouwpraktijknatuurlijk voor problemen zorgen.Verder moet het vacuüm goed behoudenblijven en zijn de platen dusook behoorlijk kwetsbaar. Ze zoudenbest beschermd worden door een anderisolatiemateriaal en bijvoorbeeldin sandwichtoepassingen worden gebruikt.De heer Heymans pleitte erdan ook voor om deze hoogkwalitatieveproducten te gaan toepassen insysteemoplossingen.Ir. Roel De Coninck van 3 E nam onsmee op een denkbeeldige reis naar deZuidpool om er kennis te maken metde Prinses Elisabeth Zuidpoolbasis enging speciaal voor deze studiedag dieperin op de rol van de isolatie in ditopmerkelijk nulenergie gebouwontwerp.Op 15 februari 2009 werd debasis officieel geopend. De Belgischeregering keurde op 6 februari 2004tijdens een ministerraad het voorstelover de bouw van de basis goed. Inde zomer van 2007 werd ze onderde vorm van een proefopstelling opgebouwden getest in de gebouwenvan Tour & Taxis, waar ze ook zeerveel kijklustigen trok. Op 6 november2007 vertrokken alle onderdelenvan de basis dan vanuit de haven vanAntwerpen per schip naar Antarctica.Het Belgische onderzoeksstation isde allereerste Antarctische basis dievolledig op duurzame energie werkt.De basis heeft vier windturbines ende futuristische basis maakt ook gebruikvan zonne-energie. Toch gaatHet complex is grotendeels geïsoleerdmet 40 cm grijs EPS met een U-waardevan 0,07 W/m 2 K, bevat dubbele ramenmet dubbel glas en een teflon-filmen in de vloeropbouw werd glaswolals isolatie ingezet. Het hoofdgebouwis concentrisch opgebouwd. In hetmidden zit de technische kern metalle temperatuurgevoelige en kwetsbareinstallaties. Deze kern kan alshet moet, bijvoorbeeld in de winterwanneer het station onbemandis, zelfstandig functioneren via eensatellietverbinding met België. Deeerste laag rond de kern bevattende actieve ruimtes zoals het laboratorium,de keuken, de badkameren de wasplaats. Daar omheen zittendan weer de woon- en slaapkamers.De Belgische basis produceert ookheel weinig afvalwater. Enkel voorhet drinken, koken en douchen wordter drinkbaar water binnengehaald.Dat gebeurt door verse sneeuw tesmelten met milieuvriendelijke thermischezonnecollectoren. Het “zeroemission”concept van deze basis werdvolgens de heer De Coninck mogelijkgemaakt dankzij een perfect uitgebalanceerdevenwicht tussen isolatie,ventilatie, luchtdichtheid en passievezonnewinsten.Dhr. Frank Donkers, directeur van KingspanDuurzame BouwsystemenVervolgens brak Dhr. Frank Donkers,directeur van Kingspan DuurzameBouwsystemen, op een gedreven maniereen lans om naast isolatie enenergiebesparing ook duurzaamheidin het verhaal te betrekken. In onsland staat men nog wat achter op dienieuwe ontwikkelingen zoals die zichintussen al wel manifesteren in deUK en Nederland. Hij illustreerde zijnbetoog aan de hand van de ‘UK Codefor Sustainable Homes’ en trok samenmet de toehoorders een aantal lessenuit enkele fraaie voorbeeldprojectenvan ‘Low energy housing’. Het doelvan deze Code bestaat er vooral in omhet duurzaamheidsniveau van nieuwbouwwoningensterk te verbeteren.Dat verhogen van het duurzaamheidsniveauwordt onderverdeeld in zesstappen waarbij niveau 1 net bovenhet Britse Bouwbesluit van 2006 uitsteekt,niveau 3 verplicht is voor allepublieke en private projecten vanaf2010 en niveau 6 de verplichte standaardzal worden voor alle projectenvanaf 2016. Het uiteindelijke doel vanniveau 6 is het creëren van CO 2 -neutralegebouwen.Na de laatste koffiepauze ging de ontdekkingstochtnaar nieuwe en slimmeisolatietechnieken verder met eenpresentatie van Mevr. Marleen Baesvan Huntsman Polyurethanes die hetbelang benadrukte van het samenspeltussen isolatie en luchtdichtheid indienmen daadwerkelijk wil komentot super geïsoleerde woningbouw.Luchtdicht bouwen is volgens haareen absolute must en een zeer strengeROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •27

Isolatiesector zit in serieuze stroomversnellingMevr. Marleen Baes,Huntsman PolyurethanesDhr. Gerard L.M. Smits,DOW Benelux BVDhr. Werner Vanloon,Isotrieeis indien men passiefwoningen en“nearly zero energy” gebouwen wilrealiseren. Men moet er van bij deontwerpfase zeer sterk rekening meehouden, compact bouwen, de bouwdetailsgoed uitwerken en de geschiktematerialen voorschrijven, maar ooktijdens de uitvoering is een adequatewerfcoördinatie van groot belang enmoet de kwaliteit van de uitvoeringterdege gecontroleerd worden.De heren Gerard L.M. Smits vanDOW Benelux BV en Werner Vanloonvan Isotrie hielden een gedeeldelezing en bespraken samen diverseslimme isolatietechnieken waaronderafschotisolatie, omkeerdaken, en gespotenPUR die ook als binnenisolatiekan worden gebruikt. Bij het gebruikvan afschotisolatieplaten, wat op zicheen professionele oplossing is die zichin de praktijk al ruimschoots heeftbewezen, moet men wel opletten bijde berekening van de R-waarde: degemiddelde dikte van de isolatielaagbepaalt NIET de isolatiewaarde vanhet gehele dak, wat natuurlijk in depraktijk wel voor de nodige verwarringzou kunne zorgen. Verder hadde heer Smits het over het Duo-Dak,waarbij de nieuwe isolatie rechtstreeksop een bestaande (warmdak)opbouw kan worden aangebracht.Net als bij het omkeerdak ligt hierde isolatie, geëxtrudeerd polystyreen(XPS), los op de dakbedekking. De aanwezigedakbedekking functioneertals dampscherm en de XPS isolatiewordt voorzien van een dampdoorlatende(ballast)laag. De opbouw isbouwfysisch gezien correct. Om hetonderstromen van de platen door regenwater– en het verlies aan isolatieprestatieshierdoor – te voorkomenpresenteerde hij het Roofmate MinKsysteem dat bestaat uit een omkeerdakopbouwwaarin de speciale RoofmateMK scheidingslaag wordt aangebrachtop de Roofmate SL-X thermischeisolatieplaten en onder de ballastlaag.Roofmate MK is een UV bestendige enthermisch stabiele polyethyleen scheidingslaagin micro-vezelstructuurmet waterdichte en dampdoorlatendeeigenschappen. Door de randen vande scheidingslaag bij de opstandentot boven de ballastlaag op te trekkenen de scheidingslaag t.p.v. de afvoerhierin om te zetten wordt een gecontroleerdewaterafvoer over de isolatieheen gerealiseerd. Wetenschappelijkestudies en praktijkonderzoek hebbenaangetoond, dat de aanwezigheid vanregenwater onder de isolatie kan wordenverwaarloosd bij toepassing vandit daksysteem. De toeslag ΔU vooromkeerdaken (NBN B 62-200 §7.4.5)wordt hierdoor minimaal, waardooreen hogere warmteweerstand wordtbereikt bij gelijke isolatiedikte.De Heer Vanloon wou vooral aangevenwaarom ook gespoten PUR tot de“slimme” isolatietechnieken behoort.De keuze tussen verschillende isolatiematerialenwordt namelijk vaakbeperkt tot stijve platen of soepelerollen, terwijl het afwijken hiervanextra voordelen kan opleveren en kantoelaten om aan bijkomende vereistente voldoen. Polyurethaanschuimwordt onder druk ingespoten in despouwmuur of als egale spraylaagaangebracht op vloeren, wanden, onderdaken,... Het is een snel en uiterstbetrouwbaar procedé, waarbij het materiaalvrijwel onmiddellijk uithardt,waardoor er ook direct kan wordenverder gewerkt. Het onder druk op- ofinspuiten van PUR-schuim gebeurt inéén enkele aansluitende laag en dit totin de verste hoeken en kieren van deconstructie. Er zijn dus geen naden ofonzorgvuldige aansluitingen die aanleidingkunnen geven tot de gevreesdekoudebruggen en luchtlekken. Hetzorgt voor een volledig luchtdichtresultaat met goede thermische enakoestische prestaties, het is mens- enmilieuvriendelijk, wordt zeer snel geplaatstin één enkele bewerking, is geschiktvoor elke ondergrond en zaktniet uit en beschikt bovendien ookover de nodige ATG-goedkeuring. Vandaardat de heer Vanloon hier dan ookwil spreken over een volwaardig alternatiefvoor de klassieke fabrieksmatiggeproduceerde isolatiematerialen.Sven Verhoeven van de gelijknamigefirma Isolatie Verhoeven NV be-sprak tenslotte enkele laatste specialeisolatieoplossingen vanuit de 40-jarigeervaring van het bedrijf. Nadat hij zijnfirma had voorgesteld en enkele opmerkelijkedakrenovatie- en isolatiewerkenhad toegelicht ging hij ondermeer in op het bestaan van isolatiematrassenen dunne reflecterende producten.De isolatiematrassen bestaanuit kussentjes in glasvezel die gevuldzijn met minerale wol en voorzien vanbevestigingshaken. Ze worden voorafop maat gemaakt en zijn ook demonteerbaarmet het oog op onderhouds-28 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

Isolatiesector zit in serieuze stroomversnellingSven Verhoeven van de gelijknamige firmaIsolatie Verhoeven NVwerkzaamheden. De dunne reflecterendeisolatieproducten beweren overonovertrefbare isolatiecapaciteiten tebeschikken, maar onderzoek wees uitdat ze hoogstens evenwaardig zijn aaneen equivalente dikte minerale wolen eventueel bruikbaar als aanvullingop bestaande isolatie. Tenslotte werder nog heel summier gesproken overKorund®, een composietmateriaal opbasis van een bindmiddel uit acrylen enkele speciale vulstoffen, en hethoogtechnologische Aerogel, een vastestof met de kleinste dichtheid vaneen materiaal ter wereld (1mg/cm 3 ).Professor Roels besloot de isolatiedagmet enkele gevatte conclusies die degrote lijnen van de dag mooi samenvatten.De isolatiesector maakt eengigantische evolutie door en dat werdin elk van de uiteenzettingen duidelijknaar voren gebracht. Vroegerging het redelijk langzaam, maar nugaat het verschrikkelijk hard en zowelde ontwerpers als de industrie staanvoor mooie kansen maar soms ookmoeilijke uitdagingen. Hij onthieldvooral ook de blik op de toekomst metnieuwe, slimme isolatiematerialen dietoch steeds met een nuchtere blik geevalueerdmoeten worden, de nieuwecontrolemethodes als IR-camera’s enblower-door test die steeds vaker gaanuitgevoerd worden, de overstap van1-D naar 3-D in de berekening vanwarmteverlies door bouwknopen enhet belang van luchtdichtheid en eengeïntegreerde aanpak. Volgens hemnog aandachtspunten en onderwerpengenoeg voor volgende edities vande CIR-KVIV Isolatiedag. De 12 de editiezal doorgaan op 20 september 2011met als thema “ Recast EPBD : bijnanulenergiebouw en kostenoptimalerenovatie“.Tijd voor een afsluitend drankje…■

Vlotte toegang tot het platte dak of het dakterrasSkylux lichtkoepels lanceert deelektrischedaktoegangskoepelLichtkoepels met CE-labelDrie jaar geleden besloot AG.Plastics daarom bijvoorbeeldom haar koepels op Europees niveau de zwaarste enmoeilijkste keuringen te laten ondergaan. Alle koepelsen onderdelen, de verschillende afmetingen en type beglazingenwerden niet alleen gekeurd en getest in eigenlaboratoria maar ook bij externe instanties en daardoorkan de onderneming vandaag met een gerust hart stellendat haar Skylux-lichtkoepel voldoet aan de meest strengeinternationale eisen. Interessant om te weten is dat er aanhet productieproces niets werd veranderd, maar dat de productenalleen nog officieel getest en gecontroleerd moestenworden door de erkende instanties. AG.Plastics is hiermeevolledig conform de wetgeving die eist dat elke koepel CEgemarkeerdmoet zijn.Koepelspecialist AG.Plastics uit Harelbeke-Stasegem blijft innoveren en de markt verrassenmet nieuwe ontwikkelingen en opmerkelijkeevoluties op het vlak van dakbeglazing. Naastlichtkoepels die voldoen aan de meest strengeinternationale eisen en die ook als eerste overeen verplichte CE-markering beschikten, biedt deonderneming nu ook een daktoegangskoepel aan.AG.Plastics is producent en distributeur van een uitgebreidgamma kunststofproducten voor de doe-het-zelf-markten de professionele bouwsector. Wat ooit begon als eenfamiliale onderneming is al snel uitgegroeid tot een internationaleonderneming met een stevige positie in meer dantwintig Europese landen. Met 180 medewerkers realiseertAG.Plastics vandaag 55 miljoen euro omzet en in haarvestiging in Stasegem beheert AG.Plastics de grootste voorraadkunststoffen van heel Europa.Op het vlak van de ontwikkeling en de continue verbeteringvan haar kunststofproducten gunt de ondernemingzichzelf weinig rust want met de regelmaat van de klokworden er nieuwe innovaties gepresenteerd die het verschilmet de concurrentie moeten maken.De Skylux elektrische daktoegangskoepelis volledig voorgemonteerdDe voorgemonteerde elektrische daktoegangskoepel biedteen vlotte toegang tot het platte dak of het dakterras vooronderhoud, evacuatie, terrastoegang of als brandweertoegang.Door de zijdelingse positie van de motor(en) wordtde doorgangsopening maximaal benut, zodat er een maximalevrije opening tot 3,12 m² kan ontstaan. De Skyluxdaktoegangskoepel gaat in een vlotte beweging open tot90°. Deze openingshoek kan traploos ingesteld worden enis daardoor ideaal als daktoegang en als ventilatiekoepel.Het betreft hier dan ook een volledig kant en klaar voorgemonteerdekoepel met 24V motor en omvormer, klaar omop de netspanning van 230 V aan te sluiten. Een installatiedie trouwens zeer snel en eenvoudig kan gebeuren.Veilig en betrouwbaarDe nieuwe koepel doorstond intussen alle belangrijketesten om aan de Europese norm EN 1873 te voldoen, zoalsde windbelastingstest, duurzaamheidstest, lucht- enwaterdichtheidstest, enz. De meer dan 50 verschillendeafmetingen kunnen met het volledige Skylux assortimentworden gecombineerd.■30 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

DUURZAAMBOUWENOP HOOGNIVEAUREGISTREERONLINE OPeasyFairs.com/BOUW-BEINDUSTRIE- ENPROJECTBOUW 2010DE BELGISCHE BOUWBEURS VOOR PROFESSIONALSIN DE PROJECTMARKTANTWERP EXPO, ANTWERPEN - 24 & 25 NOVEMBER 2010CataloguspartnerMet de steun vanwww.easyFairs.com/BOUW-BEALS ALLE VAKBEURZEN ZO GEMAKKELIJK WAREN!

Reflecterend onderdak optimaliseert energieprestatiesMonier introduceertnieuw type onderdakfolieOp de Dag van het Dak in de Kelders vanCureghem en op de BIS-beurs te Gent toonde defirma Monier de bezoekers onder meer aan dateen hellend dak aanzienlijk kan bijdragen totde energiebesparing door gebruik te maken vanhaar nieuwe reflecterende onderdakfolie metkleefstroken, die zorgt voor een betere werkingvan de isolatie: de SPIRTECH® CLIMA+ 200.Een dakbedekking alleen volstaat niet om een hellenddak wind -en waterdicht te houden. Er moet ook nog eenbijkomende bescherming worden voorzien onder de vormvan een onderdak, dat dan ook een belangrijke rol speeltin de dakopbouw :• het draagt bij tot de winddichtheid• het verhindert het ontstaan van luchtstromingen doorheenen achter de isolatielaag• het zorgt ervoor dat het occasionele water dat doorheende dakbedekking dringt (bv. bij hevige regen en wind,bij het wegwaaien van een dakpan, …) de isolatie en debinnenafwerking niet kan bevochtigen• het vermijdt de bevochtiging van de isolatie tengevolgevan condensatie op de onderzijde van de dakbedekkingof door smeltende stuifsneeuw die doorheen de pannengeblazen wordt• het verhindert dat er via het dak stof in de binnenruimtezou terechtkomen.Het gebruik van een degelijke onderdakfolie maakt hetbovendien mogelijk om met kleinere dakhellingen (lagerdan 15°) te werken of dakpannen te gebruiken zondersluitingen om de weersbestendigheid te blijven garanderen.Daarom moet men gebruik maken van productendie regendicht en vochtbestendig zijn maar liefst ook nogdampdoorlatend, onontvlambaar en capillair.Monier en haar SPIRTECH ® onderdakfoliesNaast wereldwijd dakpannenproducent is Monier ook éénvan de belangrijkste fabrikanten van onderdakfolies diemet haar SPIRTECH®-gamma 6 types kwalitatieve onderdakfoliesheeft ontwikkeld.De SPIRTECH®-onderdakfolies zijn waterdicht en tegelijkdampdoorlatend en afhankelijk van het type folie bestaanze uit 3 of 4 lagen. Het verschil in aantal lagen zit hem inde wapening. Daardoor halen ze bijzonder sterke waardesop het vlak van treksterkte en nagelscheursterkte en dit zowelin de lengte- als in breedterichting van de onderdakfolies.De lagen van de onderdakfolies zijn onderling verlijmdmet hydrofobe (waterafstotende) lijm die zich naadloossluit rond de bevestigingspunten. Vermits enkel wordt bevestigdin de overlappende zone is het gebruik van afplakkband overbodig om de waterdichtheid te garanderen. Dit isvolgens de fabrikant een unieke eigenschap, want anderemerken onderdakfolies moeten worden afgeplakt. De onderdakfoliesvan Monier zijn bijzonder licht en verpakt in32 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

Reflecterend onderdak optimaliseert energieprestatiesollen van 75m² (1,5 m breedx 50 m). Op de folie zijn markeringenaangebracht die delap aangeven, in functie vanelling. Ze zijn bovendien allentot 4 maanden UV-bestendig.Nieuwe folie met reflecterende bovenlaagOp de Dag van het Dak en de BIS-beurs te Gent steldeMonier in primeur haar allernieuwste product voor:SPIRTECH® CLIMA+ 200. Het bijzondere aan de dit typeonderdakfolie is de reflecterende bovenlaag die de warmtestralenvoor 83% terugkaatst tijdens zomerdagen waardoorde isolatie beter blijft presteren en de onderliggende(zolder)ruimte frisser blijft zonder bijkomende koeling.De speciale onderdakfolie is eveneens voorzien van eenkleefstrook die de overlappende stroken afdichten en deisolatie beschermen tegen koude luchtstromen en vochtin koudere periodes. Ook hierdoor wordt de isolatiewaardebeter bewaard wat de uiteindelijke prestatie en het ener-gieverbruik aanzienlijk verbetert. Zoals alle andere typesonderdakfolie van Monier is ook deze reflecterende foliewaterdicht, dampdoorlatend en opgebouwd uit meerderelagen. Door toepassing van de hydrofobe lijm waarmee deverschillende lagen worden verlijmd is het gebruik van af-plaktape aan de bevestigingspunten onder de overlappendezones overbodig, wat uniek is voor onderdakfolies.■www.spirtech. be • www.monier.beEIGENSCHAPPEN CLIMA+De onderdakfolie SPIRTECH® CLIMA+ 200 van MONIERis opgebouwd uit verschillende lagen:1. Reflecterende bovenlaag: weerkaatst tot 83% van dewarmtestralen2. Bovenvlies (PP-fleece): UV-gestabiliseerd, beschermttegen mechanische belasting en UV-stralen3. Middenvlies (PP-film): microporeuze, dampdoorlatendefilmlaag, UVgestabiliseerd4. Ondervlies (PP-fleece): UV-gestabiliseerd, beschermttegen mechanische belasting5. Kleefstrook om overlappende banen onderdakfolienaadloos aan elkaar te kleven en lucht -en waterdichtheidte garanderenHet meest gespecialiseerde bedrijf in het zuigen en blazen van dakgr• Zuigen en blazen van ballastgrind tot op grote hoogte • Blazen van grind 16/32• Efficiënte en verantwoorde afvoer van grind tot een korrelgrootte van 30/60• Aanleggen van extensieve daktuinen• Het verwerken van andere droge stoffen, zoals zand, daktuinsubstraat en kleikorrels• Op maat uitgevoerde speciale projecten• Eigen transport tot 23Ton (ideaal voor kleine werven in stedelijk gebied)• Voor de uit te voeren werkzaamheden speciaal ontworpen zuig- en blaaswagensPeter Coolkens • tel: 03 314 29 03 • fax: 03 315 19 03 • e-mail: info@fihuma.beROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •33

Blauw dak…maar toch ook nog behoorlijk “groen”Sportpaleis:Antwerps onderonsje metinternationale weerklankHet is even wennen aan het uitzicht, maar één van de bekendstedaken van de Scheldestad oogt voortaan blauw inplaats van groen, hoewel het aspect ‘groen’ nog prominentaanwezig blijft dankzij een duurzame renovatie die zowelde buurt als het milieu ten goede komt.De renovatiewerken gingen van start op 12 april en werdenuitgevoerd door Atab, Antwerps fabrikant van dakdichtingen -isolatie en aannemer van dakwerken. De werkzaamhedenkaderden in een groot investeringsproject dat doorde erfpachthouder nv Antwerps Sportpaleis wordt ontwik-keld teneinde de evenementenhal - sinds 1997 eigendomvan de provincie Antwerpen - ook in de 21 e eeuw haartoonaangevende rol te kunnen laten spelen. De opleveringvan het nieuwe dak vond plaats op 18 augustus, één maandvroeger dan gepland, tot grote tevredenheid van alle partijenen niet in het minst van John Ooms van Atab.“We kunnen het op zijn minst een memorabel werk noemenen alle lof gaat naar onze mensen die het beste vanzichzelf hebben gegeven en zelfs niet op vakantie kondengaan vooraleer dit project was afgewerkt.”, aldus Ooms.“Op 4 maanden tijd werden in extreme weersomstandighedenvan regen en hitte 6.420 manuren gepresteerd, waaronder114 kraanuren en ook de rest van de cijfers sprekentot de verbeelding.”Het zit erop. Op amper vier maanden tijd enin soms extreme weersomstandigheden heeftde voornaamste blikvanger aan de Antwerpsering - het befaamde Sportpaleis – een nieuwedakbedekking en meteen ook een compleet nieuwelook gekregen. Met de diverse Antwerpsepartijen die de handen in elkaar sloegen omdit project tot een goed einde te brengen wordter gesproken van een “Antwerps” onderonsje,maar dan wel één met een resultaat dat – geziende internationale evenementen die er wordengehouden – tot ver over onze landsgrenzenheen zijn weerklank zal vinden.34 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

Blauw dak… maar toch ook nog behoorlijk “groen”Indrukwekkende cijfersNadat de bestaande dakbedekking waar nodig werd hersteld,werd de complete dakvloer extra bevestigd aan deonderconstructie met niet minder dan 114.000 speciale enter plaatse geteste houtbouten. Vervolgens werd met maarliefst 37.400 bevestigingselementen een 13 cm dikke isolatielaagaangebracht. Er werd vanuit bouwfysisch oogpuntgekozen voor een 13cm dikke rotswolplaat van Rockwoolmet twee verschillende densiteiten die werd aangebrachtop de herstelde PVC-afdichting, die behouden werd endienst doet als dampscherm. Maar ook de akoestische simulatiein een geluidsstudio toonde aan dat minerale wolde meest aangewezen keuze was in dit geval. Bovenop dieisolatie kwam een nieuwe dakhuid, die werd opgebouwduit dakbanen in maar liefst 5 verschillende kleuren. Voorde bekleding van de 10.000 m 2 dakoppervlak was nietminder dan 18.600m 2 PVC nodig. Die werd met 74.200 bevestigingselementenvastgemaakt. De dakbanen werden af-gewerkt met een speciale coating om de UV-bestendigheiden de kleurvastheid voor vele jaren te garanderen. Aan dezuidkant van het dak - aan de kant van de ring - werd hetvernieuwde dak tenslotte bekleed met 378 Solar-elementen,goed voor ruim 850m 2 aan zonnecellen.Zonnecellen aan zuidkant van het dakDe aangebrachte zonnecellen zijn flexibele modules indunne films die 10 keer lichter zijn dan de traditionele kristallijneglazen zonnepanelen. Hun gewicht bedraagt slechtsom en bij de 3,5 kg/m 2 en ze bieden bovendien ook het voordeeldat ze ook bij een iets minder gunstige invalshoek enhellingsgraad toch een hoge opbrengst garanderen. Ze vangenook een breder lichtspectrum op, wat ertoe leidt dat zehet zonlicht benutten van ’s morgens vroeg tot ’s avondslaat. Ze hebben eveneens een hogere opbrengst bij bewolktweer en indirect zonlicht, waardoor ze een meer continueenergieopbrengst garanderen. De zonnemodules werdenfabrieksmatig geïntegreerd in de dakbedekking zodat bijhet aanbrengen de dakhuid ook niet moest worden doorboorden bijgevolg de waterdichting volledig intact bleef.De pal zuidelijke oriëntering en de ideale hellingshoek van24,5° zorgen voor een optimale alternatieve stroomopwek-king die voor een groot stuk de basisbehoeftes van hetSportpaleis zal dekken. Er werd een nominaal vermogenvan 51.000Wp geïnstalleerd, wat overeenkomt met een geschatteproductie van ca. 45.000 kWh/jaar. Na 20 jaar wordtoverigens nog altijd een opbrengst van 80 % gegarandeerd.ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •35

"Ik kies het energiedak van Atab."Flexibele, lichtgewichtphotovoltaïsche laminaten.Duurzame hittereflecterendewitte dakbanen.Hoog rendement PIR-isolatiesystemenvoor platte en hellende daken,spouwmuren en vloeren.Gratis all-in verzekerde garantie• op product, plaatsing en ontwerp• voor bouwheer, dakdekkeren architectATAB nv, Fabrikant en Expert van Hoog Rendement Systemenwww.ikosolar.com | www.atab.com

Blauw dak… maar toch ook nog behoorlijk “groen”Met dit groene energieproject wil het Antwerps Sportpaleisook op het vlak van ecologie en duurzaamheid trendsetterzijn in de evenementensector.Voor de installatie en het aansluiten van het elektrischegedeelte van de 51KW zonnepanelen werd beroep gedaanop de firma E2000 uit Deurne (eveneens bij Antwerpen)die zich de afgelopen 10 jaar heeft weten te profileren enbewijzen als specialist op het gebied van elektrische installatiesin zowel de haven-, de tuin- als de openbare sector inde regio’s Antwerpen, Brussel en ook ver daarbuiten. Speciaalvoor dit project volgden de arbeiders zelfs een specialeveiligheidsopleiding om op een verantwoorde en veiligemanier de werken te kunnen uitvoeren.Logo vanuit de lucht te zienBij deze dakrenovatie werd 650m aan balken gebruikt omde isolatie op haar plaats te houden en zorgde 350 m aanstellingen voor de veiligheid van de arbeiders. Het ontwerpvan het nieuwe dak werd bedacht door architectenbureauabv+ architecten, eveneens uit Antwerpen, dat ook al tekendevoor het Hospitality Center en de Lotto Arena naasthet Sportpaleis. Het bureau maakte een superpositie vande stalen dakconstructie, de bestaande dakelementen ende gewenste zonnecelmodules en tekende vervolgens eencomplex patroon in 5 kleuren uit waarin het logo van deprovincie Antwerpen werd geïntegreerd. Van op de ringgeeft dit ontwerp een abstract kleurenpatroon weer, maarvanuit de lucht (en later ook op Google Maps) is dit logoheel duidelijk zichtbaar.wij dat zelf minutieus verder werken. Controle nadiendoor hetzelfde gespecialiseerd bedrijf constateerde een af-wijking van max. 6 mm… wat toch behoorlijk nauwkeurigkan worden genoemd.”Levende smurfHet is niet verwonderlijk dat een werk als dit ook heelwat straffe verhalen en anekdotes opleverde... John Ooms:“Het was natuurlijk een in het oog springend project, metdakwerkers vastgemaakt aan veiligheidslijnen en ookeen heel kleurrijke bedoening. Het trok dan ook heel watkijklustigen… Zelfs in die mate dat er in de omliggendestraten en op de aanpalende ring behoorlijk wat lichte kopstaartaanrijdingen werden genoteerd. Gelukkig alleenmet blikschade. Maar het meest opvallende was wellichtde primeur van de levende smurf: bij het fel blauw spuitenvan de rookluiken had één van de arbeiders van het schildersbedrijfde wind verkeerd ingeschat en meer verf opzich gekregen dan hij besefte. Het blauwe mannetje op deintens groene achtergrond haalde zelfs de krant!”Duurzaam in diverse opzichten“Het was een hele uitdaging.”, vertelt John Ooms. “Hetarchitectenbureau kwam met een prachtig ontwerp voorde dag, maar hoe moesten we dat in de praktijk realiseren?Diverse metingen hadden alvast uitgewezen dat detekening maar weinig regelmaat vertoonde. De bouwtolerantieswaren anno 1933 wat breder dan tegenwoordighet geval is. Maar het architectenbureau voorzag ons vaneen gedetailleerd plan dat exact gevolgd moest worden enom dat te doen hebben we een landmeetkundig bedrijf gecontacteerddat - van op het dak van de Lotto Arena – metbehulp van een GPS-installatie en de nodige satellieten dehoofdlijnen voor ons heeft uitgezet. Van daaruit kondenVoor de opdrachtgever n.v. Antwerps Sportpaleis stondduurzaamheid voorop. De dakstructuur en de bestaandedakdichting werden behouden en ook bij de materiaalkeuzewerd rekening gehouden met recycleerbaarheiden milieu-impact. Ander belangrijk aandachtspunt wasde verbetering van de akoestiek: bij wind uit ongunstigerichting tijdens evenementen moet de 13 cm dikke isolatiede geluidsoverdracht naar de buurt verminderen. Derdepunt betreft de energetische optimalisatie: enerzijds zaldoor het aanbrengen van isolatie op verwarmingskostenworden bespaard, anderzijds wordt ook winst gehaald uitde zonnecellen die op het dak zijn geplaatst. En het dakwas slechts het begin van een nog verder doorgedrevenrenovatie van het volledige gebouw die de komende jarenzal plaatsvinden.■ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •37

NieuwsRecticel lanceert speciale schroef voor bevestigingPowerroofTer vervollediging van het Powerroof concept en als extraservice naar de aannemer dakwerken toe, heeft RecticelInsulation - samen met een gespecialiseerde firma - een hoogkwalitatieveschroef ontwikkeld die de juiste specificaties enafmetingen heeft om de Powerroof dakisolatieplaten op eenveilige en correcte manier vast te zetten op het dak. Dezeschroeven zijn beschikbaar in verschillende lengtes volgensde dikte van de Powerroof isolatieplaat: van 150 tot 290 mm.Ze bestaan uit hoogwaardig staal en hebben een specifiekekerndiameter (7mm), opgenomen in het rekenprogramma.De plaatsing gebeurt enkel loodrecht.Voorboren of verschroevenonder 67° is dus niet meer nodig,waardoor het plaatsen heel watvlotter verloopt. Een coating 700h SST zorgt voor een verhoogdecorrosiebestendigheid en het vlot-ter inschroeven door een lager indraaimoment, terwijl deoptimale voorsnijpunt splijten voorkomt en zorgt voor minderbelasting van de schroefmachine. De verkleinde schotelkopstaat in voor een zeer goede verspreiding van de druk opde tengel en voorkomt eveneens splijten. In de schotelkopbevindt zich een inscriptie met 'Recticel' en de lengtemaat,wat controle achteraf gemakkelijk maakt. Het afdraaimomentis bovendien heel groot waardoor de schroef niet vlug zalafbreken. Er is een maximale bitaansluiting met TORX 40. Eenspecifieke spoedafstelling zorgt dan weer voor een zeer hoogaantrekkend vermogen en sneller inschroeven. De Recticelschroeven hebben een specifieke draadlengte waardoor demaximale belasting op buiging opgevangen wordt door devolledige schachtdiameter. Een duidelijke tabel met het aantalschroeven per m² volgens de dakhelling maken het tenslottemogelijk om op een vlotte en snelle manier het juiste aantalschroeven te bepalen.Warm Squeeze en de Ecotherm Sarking.De Unidek Warm Squeeze is een slimmeoplossing voor het isoleren van de binnenzijdevan keper- en spantendaken.Dankzij een ‘harmonica’-principe kunnende EPS-platen tot ± 2 cm worden samengedrukt voor de plaatsing tussen spantenof kepers. Het grijze isolatiemateriaalontspant zich na de plaatsing naar zijnoorspronkelijke formaat waardoor hetzich stevig vastklemt, zonder te moetennieten, schroeven, lijmen,… Naast deze gemakkelijke ver-werkbaarheid pakt Unidek Warm Squeeze uit met een zeergoede isolatiewaarde (: 0,031 W/m²K). Het materiaal isverder uiterst licht, veroorzaakt geen huidirritatie en neemtgeen vocht op waardoor de opgegeven isolatiewaarde gegarandeerdblijft. Indien gewenst kan een Gefinex-dampschermworden meegeleverd. Ecotherm Sarking maakt het dan weermogelijk om het dak doorlopend te isoleren langs de buitenzijdeen zo een ononderbroken isolatieschil te creëren,waardoor koudebruggen en ongewenste warmteverliezen uit-gesloten zijn. De hoogrendement PIR-isolatie garandeert eenlambdawaarde van 0,023 W/m²K. Bij een dikte van 80 mmbieden de isolatieplaten een U-waarde van 0,27 W/m²K, watruim voldoende om de eisen uit de EPB-regelgeving te halen.•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••plat dakvalbeveiliginghekcontragewichtstaander•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••Warm Squeeze en Sarking voor perfecteisolatie hellend dakUnidek is al ruim 30 jaar aanbieder van innovatieve isolatieoplossingenin geëxpandeerd polystyreen (EPS) en is vooralgekend om zijn sandwichelementen voor hellende daken.Daarnaast biedt het bedrijf ook de naakte EPS-isolatie aan.Sinds dit jaar maakt Ecotherm – producent van PIR-isolatie– deel uit van Unidek en de bedrijvengaan voortaan samen verderonder de naam Unidek/EcothermBelgië. Het aanbod isolatieoplossingenwerd recentelijk aangevuldmet twee opmerkelijke nieuwkomersvoor het hellend dak: de Unidekhellend daklicht, simpel, veilighekstaanderkantplankGecertificeerd volgens de hoogste Europeseveiligheidsnorm NEN-EN 13374 klasse Cwww.roofsafetysystems.nlExclusief te verkrijgen bij:DAKMATERIALEN3838 ROOF BELGIUM • OKTOBER 2010 •

Voorzie uw isolatie van eenuitstekend presterende laagACTIS DAMPDOORLATENDE ONDERDAKSCHERMENRCS CARCASSONNE 380 986 265

SKYLUXAG.PLASTICSméér dan 1.000.000tevreden Skylux®-klanten Voor een pak minder euros heb je keuze uit180 standaard afmetingen van de mooie, elegante,slanke en makkelijk te plaatsen Skylux ® lichtkoepel.Waarom zou je dan tevreden zijn met een veel te dure,kleine, zware en moeilijk verhandelbare glaskoepel Skylux ® EP 10 superisolerend : Ug-waarde 1,2 W/m 2 .K (6-wandig)*Skylux ® EP 16 superisolerend : Ug-waarde 1,0 W/m 2 .K (8-wandig)*Skylux ® EP 16 superisolerend met renovatie-opstand 35/30 : Ut 0,5*de laagste U-waarde op de koepelmarkt ! RWA systemen Skymax ® CE en Skylux ® 160°CESkylux ®licht wekt enthousiasme opSkylux ®lumineuze ideeën door de jaren heenSkylux ®>180 verschillende standaard afmetingenSkylux ®elektrische daktoegangAG.PLASTICS nv Spinnerijstraat 100 > 8530 StasegemTel. 056 200 000 > Fax 056 219 599info@agp.be > www.agplastics.com* Reëel renovatieproject met prv-opstand waarover pvc-opstand 35/30 gemonteerd werd.