12.07.2015 Views

Inloophuis De Cirkel Magazine 2012-2

Inloophuis De Cirkel Magazine 2012-2

Inloophuis De Cirkel Magazine 2012-2

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Inloophuis</strong> <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong><strong>Magazine</strong> <strong>2012</strong>-2Paardenbloem op een kalklijnNiet op de kalkcirkel rond de middenstip,maar op een witte buitenlijn vanhet hoofdvoetbalveld van sportparkHoutsdonk in Helmond groeit eenpaardenbloem. In een monotonegroene omgeving probeert depaardenbloem kleur te geven aan zijnomgeving.Ook <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> probeert kleur te gevenin een misschien voor sommigensombere omgeving. Als we verderbladeren in het magazine zien we oppagina 3 en 4 meer cirkels. <strong>Cirkel</strong>s opde shirts van het D2-team vanHelmond Sport dat zoals alle HelmondSport jeugdteams <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> alsshirtsponsor heeft. Dit magazine tochveel sport. Niet zo verwonderlijk inmaanden waarin met de Tour deFrance, E.K. Voetballen enOlympische Spelen het nieuwsbepalen. Behalve de voetballertjes ookaandacht voor Runningteam Laarbeekdat meedeed aan de Roparun. Eenlange afstandsloop tussen Parijs enRotterdam waar Running-team Laarbeekzich graag voor <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> aanhad verbonden. Minder snel en dichterbij huis was Wandelrondje Helmond.H.A.C. en <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> hebben elkaargevonden in een sportief evenement.Maar ook een lezing over voedinghoort bij sport. Net zoals benzine bijeen motor. En tenslotte borstkanker.Je moet iets verder zoeken naar eenrelatie, maar een borstkast waar eenmedaille opgespeld is, is natuurlijk ookniet zo verkeerd. Kortom: deze keereen sportieve editie.Laagdrempelig regionaal<strong>Inloophuis</strong> voor mensen metkanker en hun naastenBedankt


Ellen Kampman, professor in voeding en kanker:“Voeding en kanker is een moeilijkonderwerp. Er bestaan een honderdtalvormen van kanker en om die allemaalte relateren aan voeding en voldoendegrote onderzoeksgroepen is een heleklus,” vertelt Ellen Kampman. Toch isonderzoek belangrijk. “1 op de 3 mensenkrijgt met kanker te maken. Erkomen per jaar 90.000 nieuwegevallen bij. Je kunt gerust stellen datVoeding en KankerEr bestaan waarheden, halve waarheden en leugens over voeding in relatie tot kanker, ProfessorEllen Kampman is wetenschappelijk onderzoeker en probeert via onderzoek de waarheid overde relatie voeding en kanker boven water te krijgen. Veel uitspraken zijn niet gebaseerd op gedegenonderzoek of gaan uit van ervaringen, vermoedens of aannames. Er is nog een heel terreinte ontginnen voor Ellen kampman en collega’s. Aan Ellen kampman zal het niet liggen. Als zezo gedreven haar onderzoek verricht als haar lezing houdt, zit het wel goed met haar inzet.iedereen met kanker in aanrakingkomt. Direct of indirect.” Voeding blijkteen populair onderwerp te zijn vooreen lezing. <strong>De</strong> twee zalen van <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong> puilden 25 april uit. Via eenvideocamera en beamer is EllenKampman ook in de ontvangstruimte tezien en te horen. Niet helemaal ideaalen een punt van aandacht voor eenvolgende aanspreekbare lezing in <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong>. Ellen Kampman heeft haarlezing Voeding en kanker in driehoofstukken verdeeld: voor, tijdens enna kanker.Voeding voor kanker“Elke kanker heeft een andereontstaansgeschiedenis, een andereprognose en een andere behandeling.Dat maakt het heel lastig. Wel hebbenze allemaal gemeen dat het begint meteen cel die zich op een vervelendemanier gaat delen. Er is iets gebeurdmet het DNA in die cel. Misschien weliets dat veertig jaar geleden heeftplaatsgevonden. Hoe komen weerachter hoe zo iets heeft kunnenbeginnen? En wat kan er mee gespeeldhebben? Dat iets pas na veertigjaar zich openbaart blijkt uit het feitedat met name bij ouderen kankergeconstateerd wordt. <strong>De</strong> grootserisicofactor voor kanker is leeftijd. Hoeouder je wordt, hoe hoger je risico. Datgeldt vooral voor mensen boven de 50.Daar neemt het kankerrisico behoorlijktoe. Interessant is ook te zien datkanker geografisch anders kan zijn. InNederland uit zich kanker bij vrouwenin het bijzonder in borstkanker(nummer 1), darmkanker en longkanker(stijgt bij vrouwen en daalt bij mannen).Bij mannen is het vooralprostaatkanker, longkanker en darmkanker.<strong>De</strong>ze vormen komen vooralvoor in de westerse wereld. Kijken wenaar Afrika en Azië dan zien we datdarmkanker nauwelijks voorkomt. Daarheb je bijvoorbeeld veel leverkanker,dat bij ons bijna niet voorkomt. Wel alsuitzaaiing. Of het is iemand geweestdie op reis geweest is of in een anderland geboren is. We zien ook dat hoehoger het welvaartsniveau is, hoemeer long- , darm- en borstkankervoorkomt. En bij een lagerwelvaartniveau komt lever, slokdarmen baarmoederhalskanker voor.Waarom is dat? Zit dat in de genen ofzit dat in een bepaalde leefstijl diesamenhangt met wel of geen welvaart?Heeft leefstijl met kanker te maken? Jezou mensen van de ene regio naar eenandere regio op de wereld moetenverhuizen om dat na te gaan. Dat isgemeten bij Japanners die in de jarenveertig naar Hawaï verhuisd zijn. Vaneen heel traditioneel eetpatroon naarde Amerikaanse leefwijze. En dan zieje dat darmkanker, dat in Japannauwelijks voorkomt, opeens even veelvoorkomt bij verhuisde Japanners alsbij Amerikanen. Binnen één tot tweegeneraties zie je bij deze mensen ookdarmkanker. Zo snel veranderen overhet algemeen onze genen niet. Diedoen er miljoenen jaren over. Ookhebben we de afgelopen twintig jarengeconstateerd dat kanker meestal nietecht erfelijk is. Dat denken veelmensen wel, maar dat is niet zo. Het ismaar 5 tot 10 %. dat het echt in eenfamilie zit en dat een ouder een gemuteerdgen overgeeft aan een kind. Datzie je bijvoorbeeld bij borstkanker. Bij95% wordt die relatie niet aangetoonden is er geen erfelijk gen aan te wijzen.Het kan wel zijn dat sommige mensengevoelig zijn voor een bepaalde stof.Rossige mensen met een witte huid


hebben bijvoorbeeld meer kans om teverbranden in de zon dan mensen metdonkere haren en ogen. Het is dus eencombinatie van gevoeligheid, omgevingen pech. Je kunt je hele levenlang gezond eten en bewegen en tochkanker krijgen, terwijl iemand die drinkten rookt geen kanker hoeft te krijgen.”Risico’s“We weten dat roken erg slecht is enrisicofactor nummer 1 is om kanker tekrijgen. Niet alleen voor longkanker,maar ook voor darmkanker,borstkanker en blaaskanker. Stralingen chemische stoffen treffen maareen kleine groep mensen. Mensen dieblootgesteld zijn aan sterk kankerverwekkendestoffen. Asbestbijvoorbeeld. Of schilders met oplosmiddelen.Bestrijdingsmiddelen verklaartmaar 2% van alle kankers enweegt niet op tegen het gezonde effectdat het op groente en fruit kan hebben.Een virus kan een rol spelen bij eenaantal vormen van kanker zoals leverkankerwat bijvoorbeeld heerst inAfrika. Baarmoederhalskanker is ookeen virus. Zonlicht verhoogt het risicoop sommige vormen van huidkanker.Maar er zit wel een maar aan, wantzonlicht is de belangrijkste bron vanvitamine D. En vitamine D beschermttegen darm – en borstkanker. Ga niethelemaal in de zon zitten. Bijhormoongevoelige tumoren spelenhormonen een rol. <strong>De</strong>nk aanborstkanker en prostaatkanker.”Voeding“Voeding is moeilijk te onderzoeken.Dat kan bijvoorbeeld met dierexperimenten.Dat wordt ongelofelijkveel gedaan met ratten en muizen.Maar daar zien we wel de negatieveeffecten van. Dieren zetten stoffenanders om en eten natuurlijk ookanders. We kunnen onze westersemanier van eten natuurlijk nietopdringen aan proefdieren. Muizen enratten eten bijvoorbeeld niet graagvlees. Mensen eten allemaal verschillend.Wat is goed en wat is fout? Tochkunnen we met vragenlijsten een goedbeeld krijgen van hoe mensen eten enze in groepen indelen. Een groep dieer altijd uitspringt, is de groep vrouwenvan middelbare leeftijd die heel gezondeet (salades, veel groente, weinig roodvlees, veel kip, veel bewegen, maarook veel alcohol drinken). Dat zijn overhet algemeen wat hoger opgeleidevrouwen. In 2007 hebben we alleliteratuur samengebracht. Alles opcelniveau, dierexperimenten en alleswat op mensniveau is bekeken.Mensen bijvoorbeeld die voordat zeeventueel kanker kregen vragenlijstenhebben ingevuld en daarna zijngemonitord. Dan kun je zien wie welkanker krijgt en wie niet en of hetmisschien met voeding te maken heeft.Dat soort studies worden met diverseonderzoeksgroepen vergeleken. Al diestudies samen hebben een dik boekopgeleverd waaraan 9 internationalecentra meegewerkt hebben.Wageningen heeft bijvoorbeeld met 20mensen 3 jaar lang literatuurverzameld op het gebied van darm,lever en galblaas. Zo veel werk wasdat. Dat dikke boekwerk is ‘Food,nutrition, physical activity and theprevention of Cancer: a globalperspective’. <strong>De</strong> eindconclusie van hetboek is: 1/3 van alle kankergevallenwordt bepaald door wat wij eten enhoeveel we bewegen. Dat betekent dat30.000 mensen per jaar in Nederlanddie om die reden kanker krijgen. En datis te voorkomen. Vergeet ook niet omroken als risicofactor mee te nemen.Maar de belangrijkste risicofactor is:overgewicht. Overgewicht verhoogt hetrisico op: dikke darm-, borst (na demenopauze)-, slokdarm-, alvleesklier-,baarmoeder– en nierkanker. En dankun je ook nog hart en vaatziekten endiabetes krijgen. 50% van deNederlanders heeft overgewicht.Overgewicht is een body mass indexvan meer dan 25. Dat betekent uwgewicht delen door uw lengte in metersin het kwadraat. <strong>De</strong> aanbeveling is:streef naar een slank postuur, maarvermijd ondergewicht. Gewichtverliezen zonder dat je het zelf wilt,kan een uiting van kanker zijn. Probeerje leven lang het gewicht dat je als 21jarige had te houden. <strong>De</strong> volgenderisicofactor is te weinig lichamelijkeactiviteit. Neem elke dag minimaal een½ uur lichaamsbeweging. Dat hoeftheus geen sportschool te zijn. Maargewoon de trap nemen, je auto ietsverder weg zetten etc. Meer bewegenverlaagt het risico op dikke darmkanker,borstkanker en baarmoederhalskanker.“Alcohol“Mensen denken vaak na overvoeding. Maar alcohol komt er altijdbekaaid van af. Toch is alcohol demeest kankerverwekkend stof in onzevoeding. Een puur kankerverwekkendestof. Alcohol is slecht voor mond-,hoofd, halsgebied, oesophagus, maag,colon, rectum, borst en lever. En wedrinken het allemaal! Alcohol heeftinvloed op borstkanker. Als ik al diejonge meiden alcohol zie drinken, hebik het er best moeilijk mee. Rode wijnheeft de naam goed te zijn, maar dat isbeslist niet waar. Rode wijn is wel weergoed voor hart- en vaatziekten. Nalang beraad wordt aanbevolen om hetaantal glazen alcohol te beperken tot 2voor mannen en 1 voor vrouwen.Vrouwen zetten alcohol op eenongunstigere manier om dan mannen.Alcohol kan door het omzetten in hetlichaam een kankerverwekkende stofworden. Bij vrouwen gaat dat snellerdan bij mannen. Bij roken bijvoorbeeldheb je tien keer zoveel kans op kanker.Bij alcohol is het risico op borstkankertwee keer zo hoog dan een nietdrinker. 10% van alle kankers wordtveroorzaakt door alcohol. Groente enfruit kunnen soms besmet zijn dooreen bestrijdingsmiddel, maar hebbeneen gunstig effect op kanker. Groenteen fruit beschermd tegen bepaaldevormen van kanker. Niet tegenborstkanker en darmkanker. Wel tegenmond-, keel-, slokdarm-, maag- en


sommige vormen van longkanker. Kiesvoor zoveel mogelijk groente, fruit enpeulvruchten. Kies gevarieerd, omdatwe nog niet weten welke stoffen ingroente en fruit een gunstige werkinghebben. Het kan knoflook, kool, groenebladgroente of voedingsvezels. Maareigenlijk weten we het nog niet. Eet 2stuks fruit per dag en 200 gramgroente. Lang niet iedereen doet dat.Maar 10% van de Nederlanders eet 2stuks fruit per dag en maar 5% haaltde 200 gram groente per dag. Datmoeten we beter doen.”Supplementen“Vertrouw niet op voedingssupplementenals aanvulling om kanker tevoorkomen. In een Finse studie uit dejaren negentig kregen 30.000 mannen(zware rokers) extra bladgroente engekleurde groente om de kans oplongkanker te verminderen. In eenander Fins onderzoek werd het zelfdegedaan maar dan met de ene helft eenplacebo en de andere helft een pilletje.Na verloop van tijd bleek dat mannenmet een pilletje een significant groterekans op longkanker hadden dan demannen met een placebo. <strong>De</strong> Finnendachten dat het toeval was, maar eenzelfde studie in Amerika bij 50.000manen leverde hetzelfde resultaat op.Over die resultaten is heel veel te doengeweest. We weten dat sommigemensen een te lage inname van eenbepaalde stof hebben, dat er zijnrisicogroepen zijn zoals baby’s(vitamine K), ouderen (vitamine B12),zwangere vrouwen (foliumzuur),mensen die bepaalde medicijnengebruiken. Risico’s nemen toe bij tehoge inname. Dosis speelt een heelbelangrijke rol. <strong>De</strong> dosis die aan dezware rokers was gegeven was veel tehoog. Synthetische voedingssupplementenzijn nooit zo volledig als echtegroente en fruit. Timing is ookbelangrijk. <strong>De</strong> rokende mannen haddeneen lang zwaar rookverleden. <strong>De</strong>kans dat er al cellen waren die alontregeld waren, was natuurlijk vrijgroot. Op dit moment is vitamine D ergin trek. Maar mijn advies is, neem geensupplement, maar ga gewoon naarbuiten. Beweeg (maak niet uit hoe) enzoek de zon op. Niet te felle zonnatuurlijk.”Voeding tijdens kanker“Er zijn veel fraaie boeken overvoeding in omloop. Meestal in glossyuitvoering. Zoals ‘Eten tegen kanker’’of ’Het echte anti-kankerdieet’. Ditsoort boeken zijn niet gebaseerd opwetenschappelijk bewijs. Er staan ookwel goede dingen in dit soort boekenzoals dat we meer groente en fruitmoeten eten, meer moeten bewegenen op gewicht moeten blijven. Maar erstaan ook dingen in, die ik echt nietzou durven beweren. Van sommigedingen weten te weinig af of vansommige dingen weten dat hetbewezen niet waar is. Dat vind ikeigenlijk enorm gevaarlijk. Er zijn10.000 studies gedaan met gedegenbewijs van onderzoek voor eendiagnose en minder dan 100 studiesmet matig bewijs na een diagnose.Van processen, verbanden en effectentijdens en na behandeling van kankeris dus nog ongelofelijk weinigbewezen. Het waren meestal kleineslechte studies. Meestal uitgevoerddoor artsen en niet door onderzoekers.Dus geen echte experts op wetenschappelijkonderzoekgebied. Vaak ishet type kanker anders, zijn de stadiawaarin de ziekte zit anders en varieertde soort en duur van therapie en is erdus geen goede vergelijking te maken.Eigenlijk kunnen we alleen maarzeggen: eet zo gezond mogelijk enbeweging voldoende tijdens en naeen therapie. Maar dat kan lastig zijnals je tijdens en therapie vermoeidbent, zweertjes in je mond hebt,slikproblemen hebt, als je misselijkbent, de geur en smaak veranderen,je afvalt of juist aankomt. Gelukkig iser net een boek uitgekomen“Handboek voeding bij kanker’.Speciaal gericht op behandelaars,diëtistes, oncologen, verpleegkundigen.Daar wordt per kankersoortbeschreven wat de problemenkunnen zijn bij de voeding, wat er kanontstaan in de mond of darmen enhoe je daar met bepaalde voedingsmiddelenop kunt reageren. Wat doe jebijvoorbeeld bij diarree, obstipatie ofminder goed kunnen kauwen. Het isaltijd wijs dit soort zaken samen tebespreken met bijvoorbeeld eendiëtiste.”Overvoeding“Overvoeding bij kanker is eigenlijk eenveel groter probleem. Afvallen bijkanker gebeurt maar bij een kleinaantal mensen <strong>De</strong> meeste kankerpatiëntenkomen met overvoedingbinnen. Wat ik me de laatste jarenrealiseer is dat vrouwen metborstkanker tijdens chemo aankomen,terwijl ik altijd dacht dat vrouwendaarvan afvielen. Dat kan een enormegewichtstoename zijn. Je verliest jehaar, vaak een borst en je komt ergaan. En deze toename is ook weer eenrisico op de langere termijn. Omdatovergewicht sowieso een risico is ophart- en vaatziekte en kanker. We ziendat de vetmassa toeneemt, terwijl despiermassa afneemt. Dat de spiermassaafneemt is het grootsteprobleem. <strong>De</strong> vermoeidheid neemt toeen de knijpkracht neemt af. Probeertijdens de chemo de spiermassa oppeil te houden en de vetmassa zo minmogelijk laten toenemen. KWF en Alped’Huzes doen hier onderzoekt naar.We volgen 300 borstkanker patiëntendie we van binnen kunnen bekijkennaar vet- en spiermassa en dievergelijken we met 300 vrouwen diegeen borstkanker hebben. Eenmogelijkheid zou de menopauzekunnen zijn, want vrouwen die chemovolgen, raken meteen de menopauzein en dan verandert je lijf. Bij 40vrouwen uit die groepen bestuderenwe het vet uitbundiger. Wat kunnen wedoen tijdens chemotherapie aanlichamelijke activiteiten, geur- ensmaakveranderingen, eetgedrag etc. ?Supplementen bij kanker“Veel mensen gaan voedingssupplementengebruiken als ze horen datze kanker hebben. Supplementenworden overigens toch veel gebruikt.50% van de Nederlanders gebruikt zeen bij kanker neemt dat aantal toe. <strong>De</strong>vraag is of dat gunstig of ongunstig is.Een heel moeilijke vraag. Laatst heefteen Utrechtse studie uitgewezen datvisolie het effect van chemo opheft.Een moeilijk geval. Het was eenratstudie met bepaalde omega


<strong>De</strong> laatste jaren mogende teams ookprojecten uit de eigen regio aandragen.Voor ons lag inloophuis <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> voorde hand. Mies van Berlo is bij <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong> binnengelopen en de zaak waszo geregeld. Wij zouden graag zien datons geld in de regio blijft. Dan is hetdoel heel concreet.”WaterRuim drie weken later zit HansJanssen ontspannen buiten achter inzijn tuin. Het E.K. in Polen – Oekraïneis volop aan de gang. Portugal en<strong>De</strong>nemarken zijn net de rust ingegaanen over anderhalf uur staat hetbeladen duel Nederland –Duitsland ophet programma. Het is erop of erondervoor Nederland. Het avondeten iszojuist in zijn maag geparkeerd. <strong>De</strong>maagsappen kunnen aan de slag.Hans staat even stil bij het evenementdat nog vers in zijn geheugen zit. “Opzaterdagavond voor Pinksterenvertrokken we om 20.10 uur vanvliegveld Le Bourget. Het wasschitterend weer. Boven de 30 graden.We lopen normaal iets harder, maarhet warme weer dwong ons ietsrustiger aan te doen. Essentieel iswater. Zeker bij warm weer.” Hansstopt even en moet lachen. “<strong>De</strong>Roparun is altijd goed georganiseerd.Perfect! Maar dit jaar ontbrak er ietsheel belangrijks. Het water dat incontainers aan de start stond, wasafgekeurd. En dat met het warmeweer! Dat hebben we onderweg goedmoeten maken door het ‘plunderen’van een fritestentje in België. Wehebben in één keer hele watervoorraadopgekocht.” Hans lacht weer volop.“Maar pech hoort natuurlijk ook bij zo’navontuur. Een paar jaar geleden gingons aggregaat stuk. Toen hebben webij een fritestent stroom geleend en opeen pleintje ons eten gekookt.”Eenzaam“We waren vrij snel het zuidoosten vanParijs uit. Zo’n beetje de minderewijken van de Franse hoofdstad endoken de warme nacht in. Je bent na20 minuten op het Franse platteland.En dan ga je een lange, rustige nachtin. Zeker dit jaar.” Hans legt de situatieuit. “Elke keer vertrokken er vijf teamsen de tussentijden tussen die startszijn vrij ruim. Blijkbaar waren wij vanonze vijf startende teams het snelst endus liepen we vrijwel vanaf het beginalleen. En omdat je zelf de koers moetlezen en alleen loopt in een donkerrustig stuk Frankrijk is kaart lezenbelangrijk, maar ook best moeilijk. <strong>De</strong>kans dat je fout loopt is altijd aanwezig.Dat werden eenzame uren waarin jeop jezelf teruggeworpen wordt. Pastegen de ochtend zagen we wat meerteams en na 400 km werd echt watdrukker.” Hans is een van de driefietsers in één van de twee Laarbeekseteams. “<strong>De</strong> lopers doen hun best, maarde fietsers natuurlijk niet minder.” Perteam zijn er drie fietsers die een heleetappe, die gemiddeld 60 km lang is,continu fietsen. Daarna neemt hetandere team de volgende 60 km voorhun rekening. “<strong>De</strong> hitte speelde eenbelangrijke rol. Een moeilijk stuk wasbijvoorbeeld begin België.Zondagavond kwamen we in Belgiëaan. 50-60 km fietspad langs eendrukke rijksweg. Veel autoverkeer enop een gegeven moment word je moevan de tocht, de hitte, maar ook van deautogeluiden. Na 50 km kreeg ik eengeweldige dut. Daar moet je over heenzien te komen. Maar dat lukt natuurlijkaltijd!”Feest“Na 180-190 km kwam het Fransedorpje Bertry in zicht waar ietsgeorganiseerd werd. Er was eensteunpunt ingericht waar hetkinderziekenhuis Sophia uit Rotterdamcentraal stond. Er was van alles tedoen. Eten, drinken, muziek, massageen zelfs Hema-worst werd er verkocht.Altijd heel gezellig. Maar het echtegrote feest begint altijd bij hetBelgische dorpje Zeele. Daar kwamenwe pinkstermaandag om 13.00 uuraan. Het hele dorp moedigt aan enviert feest. Je loopt er een warm badin. Na Zeele komt <strong>De</strong>ndermonde. Diedoen hun best, maar kunnen Zeelenooit evenaren. Hoe dichter je bij deeindstreep komt, hoe leuker het wordt!Na België komt Nederland. En meteenna de grens ligt Putte. Daar zitten demensen nachts al buiten en moedigende lopers en fietsers enthousiast aan.Altijd fijn om mee te maken. InOssendrecht is het ook altijd massaalfeest. Daar doen we het rustig aan.Alle lopers komen uit de bus enwandelen door het dorp. InOssendrecht hebben ze altijd eenthema. Dit jaar was dat Bourgondischleven. Volgens mij hebben ze dan ookcarnavalswagens langde de kantstaan. Daarna volgt Bergen op Zoom.Als je daar de volle markt oploopt, krijgje een kippenvel moment.”FinishNa de Brabantse dorpen en stedenkomt Rotterdam vrij snel in zicht. “Jehebt dan Oud Beierland waar je tweekeer het kanaal over moet met de veleterrassen en tenslotte komt iedereensamen in Barendrecht. Vanaf daargaat alles richting Rotterdam. Dit jaaris er voor de eerste keer Hamburg –Rotterdam bijgekomen (30 km meerdan Parijs –Rotterdam). Ook die lopenmet ons samen op. Op het Laats kunje niet meer hardlopen. We wandelenmet zijn allen via de Erasmusbrug naarde finish. Blij dat we het weer gehaaldhebben. En met 12,27 km per uur ineen mooie snelle tijd. Rond 14.00 uurgingen we de finish over. Dan nogeven een naar een vast kroegje bij deCoolsingel. Een dik half uurtje eenpaar pilsjes achterover gooien en dannaar Helmond. <strong>De</strong> bus van HelmondSport moet weer in zijn oude staatteruggebracht worden. En uiteindelijkkwamen we moe en voldaan thuis.Lekker op tijd naar bed en de volgendedag vrij om het normale ritmelangzaam maar zeker weer op tepakken. Want terugkomen in je ritmeis vermoeiend.”Laatste“Voorlopig is dit mijn laatste Roparun.Ik heb lang getwijfeld. Zelfs onderweg.Maar als we volgend jaar mogenstarten vanuit Hamburg dan fiets ikweer graag mee.” Hans legt uit dat deRoparun een jaaractiviteit is.“Volgende week gaan we tijdens eenbarbecue evalueren en een week laterschrijven we al weer in. Dat betekentsponsors zoeken en trainen. “Nu wehet toch over sponsors en geldhebben. “We hoorden in de bus dathospice Marienhage in Laarbeek geldheeft gekregen. Heel fijn. <strong>De</strong> cirkel zater nog niet bij. Maar Roparun geeft hethele jaar geld. <strong>De</strong> aanvraag van <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong> zal wel nog in de pijplijn zitten.”Het Runningteam heeft dit jaar 16.500euro opgehaald en komt in totaal van5 jaar op ruim 80.000 euro.Machu PicchuHans stopt hoogst waarschijnlijk metde Roparun. “Team Laarbeek gaatnatuurlijk gewoon door. Volgend jaarstaan we er weer. Maar eerst even opvakantie. <strong>De</strong> volgend week gaan mijnvrouw en ik een weekje naarOostenrijk. Lekker wandelen. Eengoede training voor onze reis naarPeru. Daar gaan we het Incapad lopennaar Machu Picchu, de Incastad hoogin de bergen, die door de Spaanseveroveraars nooit ontdekt is.” Weereens iets anders! Een mooie uitdagingna de Roparun. Machu Picchu, eenmooie naam, die goed past in het rijtjeParijs, Rotterdam en Laarbeek.


.Samenwerking H.A.C. en <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>Wandelrondje HelmondZondag 3 juni <strong>2012</strong> kan de boeken in als een koude, natte juni lentedag. En uitgerekend op eendergelijke druilerige dag werd Wandelrondje Helmond georganiseerd. Waar normaal gemiddeld 800wandelaars rond Helmond lopen, waren het er nu maar 370. En van die 370 liepen pakweg 40deelnemers de nieuwe afstanden 5 en 10 km. Afstanden die aan <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> gekoppeld werden. .<strong>Inloophuis</strong> <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> zocht een jaarlijksspraakmakend evenement om zichbeter te kunnen profileren in de regio.Een breed evenement waaringezondheid een belangrijke rol speelt.Atletiekvereniging H.A.C. heeft zo’nevenement met WandelrondjeHelmond en ging meteen akkoord. Ditjaar zijn de 5 km en de 10 km aan hetprogramma toegevoegd. <strong>De</strong> helft vande opbrengst van deze afstanden gaatnaar <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>. H.A.C. en <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>hebben elkaar gevonden en voorwandelaars is er nu nog meer tekiezen.Filosofie“<strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> is begin 2010 opgericht envanaf het begin hadden we voor ogenom jaarlijks een evenement teorganiseren waarin we ons breed wegkunnen zetten en die zou moetenpassen bij de filosofie van eeninloophuis voor mensen met kanker enhun naasten,” verklaart AnnemieMartens van <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>. “Eenevenement zoals WandelrondjeHelmond was meteen een primavoorbeeld van een regionaalevenement zoals wij dat in gedachtehadden. Aanhaken bij WandelrondjeHelmond of zelf organiseren zoudende opties zijn. Vorig jaar heb ik destoute schoenen aangetrokken enToos van der Zanden, organisator vanhet eerste uur, bij de finish van dewandelronde aan de Veestraatbrugerover aangesproken. Die was meteenenthousiast maar had toen haarhanden vol aan de organisatie. ‘Komover een paar maanden maar eensterug, dan kunnen we verder praten’,gaf ze ons mee. Intussen werkteGonnie van Aerle van H.A.C. alsvrijwilligster bij <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>. Ze verzorgter elke week enkele uren massage.Via haar was er ook weer een inganggevonden en zo is het balletje gaanrollen.”Centrum“<strong>De</strong> wandelronde bestaat nu negenjaar”, legt Toos van der Zanden vanH.A.C., enkele weken voor hetevenement, uit. “Het rondje is eenaanvulling op Fietsrondje Helmond. Opeen gegeven moment is stadspromotievan de gemeente Helmond hetwandelrondje gaan organiseren envroeg een jaar later of wij deorganisatie wilden overnemen. Daarophebben we volmondig ja gezegd.Gemiddeld trekt de wandelronde zo’n800-900 deelnemers. Bij het fietsrondjekon je overal opstappen. Wij hebbenhet wandelen bewust naar het centrumvan Helmond verplaatst. Als mensen43 of 23 km gewandeld hebben, is hetgepast om ze in een gezellige sfeerbinnen te halen.”GezinswandelingToos van der Zanden: “Gonnie wildenwe graag bij de organisatie betrekken.Toen we hoorde dat ze vrijwilliger bij<strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> is, werd die relatie met hetinloophuis weer aangetrokken. Wemoesten alleen kijken hoe we hetzouden inpassen Er staan langeafstandswandelingen op hetprogramma voor geoefende lopers.Vanaf dit jaar voegen we de 5 en 10km toe. 10 km kan afschrikken, maar5 km is bijvoorbeeld voor een gezinmet kleine kinderen goed te doen. Enook voor mensen die minder goed tebeen zijn, moet 5 km een optie zijn.”RegenIn de kranten werd in de weken voorhet wandelrondje het evenement goedweggezet en de organisatie stond alseen huis. Zondag 3 juni zat hetinschrijfbureau voor proeverij <strong>De</strong> Bankklaar om in te schrijven, maar moet algeweten hebben dat het geen stormzou lopen. <strong>De</strong> ‘diehards’, dewandelaars voor de Kennedymarslaten zich door niets thuis houden,maar bij een recreantenloop zoals deafstanden 5 en 10 km moet het droogweer zijn. Jammer dat de weergodener anders over dachten. En dus gingom 13.00 uur een select gezelschapvan start. Vol goed moed zette diekoers Kappeltje van Binderen en deBundertjes. Onderweg bij hetThomashuis werden extra vitaminen, inde vorm mandarijnen, ingeslagenvoordat weer richting en einddoel deVeestraatbrug gekozen werd. Eenverregend evenement met voor <strong>De</strong><strong>Cirkel</strong> slechts een kleine sponsoropbrengst.<strong>De</strong> mooiste opbrengst waszonder twijfel een emotionelebinnenkomst van een mevrouw achtereen rollator die een half jaar eerderdoor een hersenbloeding getroffen wasen nu met veel voldoening de streepgehaald had. Daar kan geensponsorbedrag tegenop!


Bea Lemaire, oncologisch chirurg Elkerliek Ziekenhuis HelmondBea Lemaire maakte aan het beginvan haar lezing in het volle zaaltje van<strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> meteen duidelijk datborstkanker een serieuze aangelegenheidis. Dat 60% van de vrouwengeneest is gelukkig de andere kant vande medaille.Patiënten komen via twee manierenbij een oncologische chirurg terecht.Via eigen klachten of via hetBorstkankerBea Lemaire, oncologisch chirurg van het Elkerliek ziekenhuis, opende haar lezing met enkele feitendie meteen de importantie van borstkanker duidelijk maken. “Borstkanker is de meest voorkomendekankersoort onder vrouwen. <strong>De</strong> gemiddelde kans dat vrouwen borstkanker krijgen gedurende hunleven is 10%. Drie kwart van de vrouwen die kanker krijgen is de 50 jaar of ouder. Per jaar krijgen11.000 vrouwen borstkanker en overlijden er jaarlijks 3500 aan de ziekte. 5-10% is erfelijkeborstkanker (BRCA1 en BRCA2) en 20-30% heeft een familielid met borstkanker.bevolkingsonderzoek. Eigen klachtenzijn meestal een knobbel in de borst,een ingetrokken tepel, enkelzijdigebloederige of donkerbruine tepelvloed,huidintrekking of vormverandering vande borst, niet genezend tepeleczeemof een niet op antibiotica reagerendeontsteking van de borst. Nietalarmerend maar toch pijnlijk zijnpijnlijke borsten, verkleurde tepelvloeden een knobbel die na de menstruatieverdwijnt. Het bevolkingsonderzoek isbedoeld voor vrouwen tussen de 50-75jaar. <strong>De</strong> deelname is 84% en levert1,4% verwijzingen op waarvan in 40%kanker geconstateerd wordt. Hetbevolkingsonderzoek heeft zich delaatste decennia al bewezen. Na 1990zijn in de doelgroep 50-75 28% mindervrouwen gestorven aan borstkanker.DiagnoseDiagnose kent drie stadia: Hetlichamelijk onderzoek (met de hand deborsten diagnosticeren), hetbeeldvormend onderzoek (mammogram,echo en MRI) en hetweefselonderzoek (biopsie). “Bij eenmammogram zijn borsten van jongerevrouwen moeilijker te diagnosticerendan de borsten van oudere vrouwen.Jongere vrouwen hebben meerklierweefsel en dus levert het mammogrameen druk beeld op. Bij ouderevrouwen toont een foto een rustigerbeeld. Borsten zijn redelijksymmetrisch. Ook dat helpt ook bij hetopsporen van opvallende veranderingenin de borsten. Een echo enMRI zijn aanvulling op een mammogram.MRI biedt uitkomst op moeilijkop te sporen kankervormen. <strong>De</strong>mammogram is de gouden standaarden de rest is aanvulling. Als ietsverdachts is hebben we graag weefsel.Dat kan via een biopsie (spuit of eensoort appelboortje). Bij borstonderzoekpakken we meestal ‘het appelboortje”.<strong>De</strong> patholoog kan met het verkregenweefsel een goede diagnose stellen.”Behandelingen.Een operatie levert het beste resultaatop bij lokale kankervorming.Aanvullingen op een operatie zijnbestralingen en chemo. “Er bestaanmisvattingen dat bijvoorbeeld eenborstamputatie meer zekerheid geeftten aanzien van de levenskansendan een borstbesparende operatie. Datis niet helemaal zo. <strong>De</strong> reden om tekiezen voor amputatie of eenborstbesparende ingreep heeft onderandere te maken met de grootte vande tumor. Als een tumor heel groot is,is het beter om te amputeren. Als eentumor klein is en een borstbesparingheel goed mogelijk is, dan geeft eenborstamputatie op dat moment nietmeer genezingskansen. Een anderemisvatting is dat een borstamputatieniet aangeeft dat een ziekte ernstigergeweest is. <strong>De</strong> ernst van de ziektewordt vooral bepaald door wat er zicheventueel in de lymfeklieren afspeelt.En niet zozeer wat er in de borsten aande hand is. Ook een grootvoorstadium van kanker kan toteventueel amputatie leiden. Operatieskunnen behalve verwijderen ookbedoeld zijn om te stageren. Hetzoeken naar uitzaaiingen. Bij borstkankergebeurt dat door uitzaaiingen inde lymfe in de oksel te onderzoeken.Vroeger gebeurde dat met deklassieke okselkliertoilet. Tegenwoordighebben we als alternatief deschildwachterklier procedure. “OkselkliertoiletHet okselkliertoilet van vroeger kendeveel complicaties zoals wondinfectie,lymfevocht ophoping (seroom),gevoelsstoornissen in de bovenarm,pij/functieverlies van de schouder enlymfoedeem van de arm. “Gelukkigkomt dat maar bij 15% van de gevallenvoor. <strong>De</strong> dikke armen van vroegerzien we minder. Dat heeft te makenmet van veranderingen in hetopereren. Vroeger haalden ze veelmeer weg. Bij amputatie werd deborstspier weggenomen en ook veel inhogere regio’s gelegen lymfe werdenmeegenomen. Tegenwoordig opererenze nauwkeurig”.Schildwachtklier procedure“Als een tumor uitzaait in hetlymfestelsel kunnen cellen naar deokselklier gaan. Er is één klier (soms


twee of drie) die als eerste deuitzaaiingscellen ontvangt. Als je debeginklier kent en je kunt dieonderzoeken dan weet je dat als dieklier in orde is, de rest ook goed is. Alsdie niet in orde is heb je kans dat erverderop ook uitzaaiingscellen zitten.Rond de kwaadaardige tumor, of bij detepel (daar komen alle lymfe samen)wordt blauw radioactief spulingespoten. Dat gaat naar de lymfe entijdens de operatie kunnen we met eensoort geigerteller de radioactiviteitmeten en de situatie overzien. Dit iseen veel beperktere operatie dan eenokseltoilet.”Toegevoegde therapieën“Verder hebben we adjuvante(toegevoegde) therapieën zoals radiotherapiedie er op gericht zijn omplaatselijk terugkomen van de ziekte tevoorkomen. En systemische therapie,die het risico op uitzaaiingen moetverkleinen. Bestraling is lokaal gerichten moet preventief werken. Doe je hetniet, dan blijkt dat bij 40% de tumorterugkomt. Bestraling reduceert dekans naar 1%. Systemische ofmedicamenteuze adjuvante therapie(chemo, hormonale therapie enimmunotherapie) zijn patiëntafhankelijk.Dat kan te maken hebben metleeftijd, of er wel of geen lymfeklieruitzaaiingenzijn, of een vrouw wel ofniet menstrueert (hormonaal actief is),of ze tumorhormoongevoelig is en degrootte van het gezwel.”MammaprintTegenwoordig is er ook een mammaprint.“<strong>De</strong> mammaprint is eentumoronderzoek op genetische basis.Uit vers tumorweefsel wordenbepaalde DNA-kenmerken van detumor onderzocht. Daarmee kunnenwe de tumoren in risicoklassenindelen. In hoog of in laagrisicoklassen op toekomstige uitzaaiingen.<strong>De</strong> mammaprint is in opmars inNederland. <strong>De</strong> mammaprint kanafwijken van traditionele risicometing.Vrouwen die met een traditioneel risicolaag scoren, kunnen met eenmammaprint toch hoger uitkomen. <strong>De</strong>mammaprint wordt meestal gerelateerdaan chemo. Een misvatting is datchemotherapie meer zekerheid geeft inde behandeling van kanker.”Hormonale therapie“Hormonale therapie is eigenlijk eenanti hormonale therapie. Medicijnendie de hormonale stimulans vanhormoongevoelige tumoren moetenblokkeren. Bij borstkanker gaat hetuitsluitend om vrouwelijke hormonen.<strong>De</strong>ze medicijnen moeten de groei vande tumor, die gevoed wordt doorhormonen, stoppen. <strong>De</strong> cellenverhongeren en sterven.” Bea Lemairekomt met een volgende misvatting.“Nog een misvatting is dat als erchemotherapie gegeven wordt, deziekte ernstiger is dan met hormonaletherapie. Dat hoeft niet het geval tezijn, maar hangt puur af van dekenmerken van de tumor. Waar is diegevoelig voor en welk middel moetenwe dan gebruiken? Vrouwen die eentumor hebben die niet hormoongevoeligis, hebben geen baat bij dezemedicijnen. Dat geldt ook voorvrouwen die het her2neu-receptor niethebben. Als ze het wel hebben kunnenze behandeld worden met het middelHerceptin. Chemotherapie werkt inprincipe altijd, maar heeft veel nadelen.Bij vrouwen op oudere leeftijdgebruiken we liever geen chemo,omdat het meer nadelen danvoordelen oplevert. Op hogere leeftijdkomen er ook vaak andere ziektes omde hoek kijken, die soms geen goedecombinatie opleveren met chemo.Hormonale therapie kan even goedwerken als chemotherapie en insommige gevallen soms beter.”Verschillen“We komen er steeds meer achter datniet alle borstkankers hetzelfde zijn. Erzijn verschillende types. En per typeheb je weer een gradering inagressiviteit. Het blijkt steeds meer datdie niet allemaal hetzelfde reageren opchemotherapie. Sommige reagerenslecht en andere juist weer heel goed.Dat wordt met de mammaprint steedsverder uitgekristalliseerd. Waardoor westeeds meer paden kunnenbewandelen en mogelijkheden hebbendie je per patiënt op maat kunt leveren.Na een operatie kun je nooit metstellige zekerheid zeggen dat allekankercellen uit je lichaam zijn. Dusmoet iedereen behandeld worden. Allemogelijkheden worden ingezet. Datkan betekenen dat sommige vrouwenen chemo en hormonaal en Herceptinkrijgen. Soms zelfs als ze geenlymfeklieruitzaaiingen hebben, maartoch in een groep met een hoogrisicoprofiel zitten. Daar gaat in detoekomst verandering in komen. Eenkleine verandering is er op dit momental. Vroeger was de standaard: eerstopereren en dan meestal eerstbestralen en dan die anderebehandelingen. Tegenwoordig beginnenze steeds vaker met eerstchemotherapie. Vrouwen waarvan wevan tevoren al weten dat ze voorchemotherapie in aanmerking komen,dat is altijd al als een tumor groter isdan 2 cm of als voor de operatie alsbekend is dat eruitzaaiingen in delymfeklieren zijn, kunje eerst chemo gevenen daarna pasopereren. Het voordeelis dat je op datmoment ziet wat dechemotherapie doet.Sommige tumorenkun je voelen. En danzou je kunnen voelenof de tumor kleinerwordt. Dat kunnen we ook met foto’saantonen. Als blijkt dat er geen reactieis van de chemo, heb je ook demogelijkheid om andere middelen in tezetten. Een ander bijkomstig voordeelis dat vrouwen die eerst een indicatiehadden voor een borstamputatie somsdoor de goede werking van de chemoeen borstbesparende operatie moetenondergaan. Maar dat is maar bij 10 tot20%. Je kunt net geluk hebben. Dit isgeen standaard, maar moet per patiëntbekeken worden wat de beste volgordeis.”<strong>De</strong> lezingen van Bea Lemaire endaarna Monique Kuijpers namen meerdan anderhalf uur in beslag. Tijd dieomvloog. Tijdens de lezingen had hetonweer zich regelmatig laten gelden.Roffels, donderslagen en flinkeregenbuien. <strong>De</strong> temperatuur in devoormalige bakkerij was opgelopen toteen beklemmende gevoelswaarde.<strong>De</strong>sondanks bleven de geïnteresseerdebezoekers nog ruim een halfuur zitten en stelden Bea en Moniquede nodige vragen. Vragen waaropbeiden met veel aandacht en begripantwoorden gaven.<strong>Inloophuis</strong> <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> colofon:Piet Heinstraat 59 tekst en opmaak:Tel. 0492-347904 Jan- Willem van den Endenwww.inloophuisdecirkel.nlFoto’s: Jan-Willem van den Enden,Ellen Kampman en Running teamLaarbeekVoor een gratis abonnement opde nieuwsbrief, mail naarinfo@inloophuisdecirkel.nl


Monique Kuijpers, gespecialiseerd mammaverpleegkundige:MammapoliElkerliek ziekenhuisNa oncologisch chirurg Bea Lemaire nam Monique Kuypers het stokje over. Monique is gespecialiseerdmammaverpleegkundige en ‘runt’ samen met Mascha van Dommelen de mammapoli in hetElkerliek ziekenhuis in Helmond. <strong>De</strong> mammapoli begeleidt, ondersteunt en informeert patiënten dieafspraken hebben met het chirurgenteam. Een soort twee-eenheid dus waarin de mammapoli voorafgaat aan een afspraak of patiënten opvangt. Een twee-eenheid waarin samenwerking en elkaar goedaanvoelen van groot belang. Zeker voor een patiënt die soms met knikkende knieën op bezoek komt.“Verbetering van de kwaliteit encontinuïteit van zorg rondom de patiëntmet borstkanker”, is de doelstelling vaneen mammapoli”, vertelt Monique. “Diezorg moet voldoen aan kwaliteitseisenvoor de borstkankerzorg in Nederland.Vanuit de overheid krijgen we eisenopgelegd om goed zorg te leveren. Dievoldoen hieraan en zijn uitgeroepen totéén van de beste ziekenhuizen vanNederland.”“Heel belangrijk is een eerste snelleafspraak. Als patiënten bellen, als zebijvoorbeeld doorverwezen zijn dooreen huisarts, moeten ze binnen driedagen een afspraak hebben. Ook eencriterium is dat patiënten binnen ééndag een foto on/of een echo hebbenzodat de diagnostiek in beeld gebrachtis. Als het goed is, krijgen patiënten opdezelfde dag de uitslag. Een uitslagvan een naaldbiopt duurt wat langer.Daar staan drie dagen voor. Alspatiënten een diagnose borstkankerhebben gekregen, volgt er binnentwee/drie weken een snellebehandeling. Het gehele traject wordtgecoördineerd door een gespecialiseerdemammaverpleegkundige/casemanager. Die is eerste aanspreekpuntin het hele traject enuiteraard ook verantwoordelijk voor defollow up. Dat is de controle na debehandeling van de borstkanker enduur tien jaar.”Eerste consult“Bij een eerste bezoek aan demammapoli doen we eerst eenanamnese (met de hand de borstonderzoeken). Daarna gaat de patiëntdoor naar onderzoek (radiologiemammografie-echo –punctie). Als ergeen punctie nodig is, vertellen wemeteen de uitslag. Bij een punctiemoeten we drie dagen wachten. Somsmaken we vervolgafspraken ommensen onder controle te houden.Bijvoorbeeld bij een patiënt met eengoedaardige bindweefselknobbel.”Tweede consult“Bij een tweede consult, na drie dagenals er een punctie gedaan is, komt dechirurg in beeld. Die bespreekt depunctie-uitslag en wordt er een behandelplanbesproken. Daar gaat eentriple-overleg aan vooraf. Een overlegvooraf waarin het mammateam samenmet een chirurg, een radioloog en eenpatholoog individuele patiëntenbespreken. Het triple-overleg bekijktover een nog meerdere onderzoekmoeten plaatsvinden. Na een gesprekmet een patiënt, dat geëmotioneerdkan zijn, plannen we préoperatievegespreken waarbij we uitgebreidterugkomen op het ziektebeeld.”MammaverpleegkundigeMonique houdt er in haar lezing devaart in en legt na het tweede consultuit wat haar baan inhoudt. “Wij zijn alscasemanagers eerste aanspreekpuntvoor een patiënt en zitten in allerleioverlegvormen zoals de wekelijkseTriple-overleggen en de Oncologievergaderingen.Ook registreren wealles op alle kenmerken vanborstkanker. Via zogenaamdeIKZ/DBCA/CQ index vragen we depatiënten hun ervaring over hunzorgbehandeling”.Borstkanker. Wat dan?“Een diagnose zaait meteen onrust.Patiënten ervaren het als een lopendetijdbom, die er meteen uit moet. Diesnelheid zit tussen de oren. Gelukkighoeft dat niet zo vlug. Een paar wekenwachten voor een afspraak houdt hetrisico beperkt. Zo snel gaan deziekteprocessen nu ook weer niet. Erzijn natuurlijk een hoop vragen. Hetvalt natuurlijk ook niet mee om te gaanmet een levensbedreigende ziekte.”Préopertatief gesprek“Dat is een gesprek met deverpleegkundige waarin uitleg wordtgegeven over het ziektebeeldborstkanker. Vragen wordenbeantwoord en folders wordenmeegegeven om thuis nog eens rustigdoor te lezen. Van iedere patiëntmaken we een dossier (PID) metinformatie die voor haar bestemd is.Ook wordt de pré- en postoperatievezorg besproken (vragen zoals: krijg jeeen litteken, krijg je een drain, hoe langmoet ik in het ziekenhuis blijven etc.)en start het psychosociaal traject(lastmeter). <strong>De</strong> lastmeter gebruiken wijals meetinstrument om te kijken hoehet met de individuele patiënt gaat.Lichamelijk, psychisch en sociaal.”


Opname ziekenhuis“Als het mogelijk is, bezoeken wepatiënten als ze opgenomen wordenvoor een operatie. Door de consultenheb je een band met ze gekregen. <strong>De</strong>verpleegkundige zorg op de afdelingwordt niet door ons uitgevoerd, maardoor verpleegkundigen van deafdelingen (kort – en langverblijf). Danmoet je denken aan de eerstewondconfrontatie. Een borstbesparendeoperatie of we een okseloperatieproberen we als dagopname te doen.Een amputatie duurt natuurlijk langer.”<strong>De</strong>rde consult“Het derde consult is na de opname.We bespreken dan de uitslag van deoperatie samen met de chirurg. Allegespecialiseerde artsen hebben hunadvies geschreven. Er wordt eenbehandelvoorstel uitgelegd en verteldwat er moet gebeuren. Ook wordt ernaar de wond en drain gekeken.”Postoperatief gesprek“Vervolgens komt er een postoperatiefgesprek. Een gesprek na de uitslag.We lichten de uitslag van de operatieen de adviezen van de oncologievergaderingtoe. Ook komt uitleg vande aanvullende behandelingen aanbod zoals radiotherapie, chemotherapie,immunotherapie enhormonale therapie. <strong>De</strong> wond en dedrain worden bekeken. En eventueelwordt er een seroompunctieafgenomen. Je haalt het vocht en despanning weg uit de oksel. Ook depsychosociale begeleiding (delastmeter) komt aan bod. Hoe voelt depatiënt zich en wat kunnen we voor zebetekenen. We verwijzen naar anderedisciplines zoals de klinisch geneticus,fysiotherapie, huid/-oedeemtherapieen medisch speciaal zaken voorprotheses. Ook inloophuis <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>komt aanbod. <strong>De</strong> workshop GoedVerzorgd, Beter gevoel wordtuitgelegd. Die is bedoeld voor vrouwendie chemo doen. Hoe ze hun uiterlijkkunnen verzorgen in zo’n ingrijpendefase.”Follow up mammacarcinoom“Controle wordt gedaan door eengespecialiseerd verpleegkundige meteen vast overlegmoment door dechirurg. We vragen hoe het deafgelopen periode is gegaan, of zeklachten hebben en of ze ergens lastvan hebben. We doen een lichamelijkonderzoek. Is er niks aan de hand, danzijn we zo klaar. We doen jaarlijks eenmammagrafie, maar we gaan nietactief op zoek naar afstandsmetastasen(uitzaaiingen op afstand).Omdat onderzoek heeft bewezen datdit geen overlevingswinst oplevert. Datdoen we alleen als er klachten zijn.Vroeger werden bij alle nieuwe borstkankerpatiënten alles bekeken(botscan, lever en longen) om te kijkenof er afstandsuitzaaiingen waren. Datdoen we nu alleen nog maar als ergrote tumoren zijn met veeluitzaaiingen in de oksel. Of bij vrouwendie specifieke klachten hebben. Hetblijkt uit onderzoek dat er bij dergelijkeonderzoekenweinig gevonden wordt.Het zijn dure onderzoeken met weinigrendement.”Hoe vaak follow up“Het eerste jaar iedere 4 maanden. Inhet tweede en derde jaar: elk half jaar.Afwisselend met de oncoloog. Envanaf het vierde jaar jaarlijks. <strong>De</strong>eerste vijf jaar wordt er jaarlijks eenmammografie gemaakt en als depatiënt 60 jaar is tweejaarlijks, Na 10jaar wordt de follow up beëindigd.Alleen op indicatie wordt de follow upverlengd.”In memoriam:Ellen WildeEllen Wilde, gastvrouw van heteerste uur, overleed begin mei aankanker. Tijdens de crematie sprakKaren van Hooff van <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong> devolgende woorden:“Lieve Ellen, graag wil ik iedereenvertellen hoe belangrijk jij was voorons. Toen wij nog maar net bezigwaren met het oprichten van eeninloophuis voor mensen met kanker enhun naasten, zei jij meteen: ik doemee. Ik ben jullie eerste gastvrouw. Jeherinnerde ons regelmatig aan dieafspraak, Don’t forget, ik ben van departij. Je bleef enthousiast voor hetidee en toen de deuren van hetinloophuis opengingen, was jij erbij.Het lotgenotencontact als doel stondbij jou vanaf het begin bovenaan. Jijgaf het inloophuis een gezicht. Nieuwevrijwilligers sloten zich aan en voeldenzich meteen thuis bij jouw ontwapendeeerlijkheid, humor, spontaniteit enrelativeringsvermogen. Voor iedereeneen luisterend oor, dat kon jij heelgoed opbrengen. Een ‘warme’ binnenkomstvan nieuwe gasten konden zij bijjou altijd vinden en krijgen. En ook degezelligheid van een bakje koffiebracht jij als een van de eerste in onsmooie inloophuis. Je stond altijd klaarvoor ons, ging regelmatig op de foto,waar je natuurlijk ook de mooistegrappen over maakte, en dacht meeover de stappen die het nieuweinloophuis moest zetten. Het is zobelangrijk om met de juiste groepmensen te beginnen aan eeninloophuis dat een warm huis wil zijnvoor eenieder die te maken krijgt metdeze vreselijke ziekte. Lieve Ellen, meteen aantal vrijwilligers heb je heelintensief samengewerkt. Zij zijn nu ookzo verdrietig. We moesten je al eentijdje missen en dat deed pijn. Wewilden je nog zo lang bij ons houden,vasthouden en met je kletsen, gastenontvangen, samen luisteren ennatuurlijk ook samen lachen. Hetverdriet wat wij hier allemaal vandaagkennen is ook het verdriet wat jij zelfondervond in <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>. Sommigen vanonze gasten, kon ook jij moeilijkloslaten en het moest toch zo erg, wezagen bij elkaar het leed. <strong>De</strong> meestegasten krijgen of hebben weer hoop,vinden het fijn om een luisterend oor tevinden en gaan naar verloop van tijdook weer hun eigen weg. Wij haddenjou ook ze graag deze weg gegund,maar het liep anders. Weet, lieve Ellendat wij de mooie, goede, lieve,grappige en aardige momenten metjou altijd zullen blijven herinneren. Jehebt jouw stempel op <strong>De</strong> <strong>Cirkel</strong>gedrukt. Dat kan niemand nog ooit vanons afnemen. Bedankt voor alles, vanwarme inzet tot inspiratie. Bedankt ookvoor je persoonlijke vriendschap metmij.”

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!