Jaargang 1, nummer 1 (pdf) - VredesMagazine

NEDERLANDSE MILITAIRENIN URUZGAN:Henny van der Graaf, brigadegeneraalb.d. in gesprek met Janne Poort-van EedenGeneraal b.d. van der Graafheeft zijn sporen verdiend ophet gebied vanvredesactiviteiten. Zo nam hijdeel aan delegaties van deOVSE, de Organisatie voorVeiligheid en Samenwerking inEuropa, tijdensonderhandelingen over deEuropese veiligheid enwapencontrole. Na zijn actievediensttijd heeft hij aan tallozemissies meegewerkt voor deuitvoering vanvredesakkoorden en wasbetrokken bijwapenvernietiging en reintegratievan ex-strijders inlanden als Bangladesh,Cambodja, Mali, de Filippijnenen de Balkan. Op dit moment ishij als adviseur verbonden aanhet Vredescentrum van deTechnische UniversiteitEindhoven, waar hij ondermeer debatten over Techniek,Vrede en Veiligheid meeorganiseert. Het Vredescentrumis ook bezig met het zoekennaar mogelijkheden voor eenleerstoel Techniek, Vrede enVeiligheid. Ik stelde hemvragen over zijn visie op desituatie in Afghanistan.Hoe kijkt hij als militair naar de positie vanhet leger in Afghanistan?Om de missie te verkopen en met namede PvdA over de streep te trekken is derelatie met ontwikkeling en opbouw inAfghanistan er bij gehaald. Maar daarmeezadel je de militairen op met eenonuitvoerbare opdracht. Zij zitten er nuruim twaalf maanden en ze doen het opzich heel goed. Ze proberen voorzichtigvertrouwen op te bouwen, maar komendaar nauwelijks aan toe, omdat ze steedsmeer moeten vechten. Daar schiet de bevolkingdus niets mee op.Er worden speciaal vrouwen meegestuurd,om het contact met de bevolking soepelerte laten verlopen.Ook dat loopt niet zo soepel. Ik zag onlangseen interview met twee vrouwelijkemilitairen die vertelden dat zij in de zesmaanden van hun missie nauwelijks contactmet Afghaanse vrouwen konden leggenomdat zij in de eerste plaats als militairen als deel van de bezettingsmachtworden gezien.Er zijn toch wel contacten met de burgerbevolkingen wat kleine opbouwprojectengeweest?Jawel, maar dat is echt marginaal. Hierbijspeelt ook het fenomeen van wat iknoem armoedecorruptie een rol. De mensenin die landen verdienen zo weinig, datgeld bij lokale bestuurders al gauw in deeigen zakken verdwijnt. Ik heb het overde hele wereld meegemaakt. Een sprekendvoorbeeld is een politieman die zijneigen road block inricht en van iedereendie er langs komt geld eist. Er is geenwettelijk gezag dat hem tegenhoudt. Opbouwprojectenmoeten in beginsel viabetrouwbare niet-corrupte locale en nationaleNGO’s worden uitgevoerd. Die zijnmeer geschikt voor een duurzame aanpakdan militairen die iedere zes maandenwisselen. Maar dat vooronderstelt weldat er eerst een relatieve veilige en stabieleomgeving is gecreëerd.Wat is veiligheid? Door de gevechten wordthet alleen maar onveiliger. Kunnen militairenveiligheid brengen?Er zijn eigenlijk twee opties voor militaireinzet. Zoals in Cambodja, waar een vredesverdragwas gesloten. Het akkoordwerd min of meer nageleefd en de troepenmachtdie ingezet werd hoefde alleenmaar als buffer te fungeren. Zij hoefdendaar nauwelijks te vechten maar hieldenzich daar vooral bezig met ontwapeningen demobilisatie. Dit is de klassieke uitwerkingvan een vredesoperatie. Mozambiqueis ook een goed voorbeeld van zo’npeace keeping missie.Dan is er de optie dat een vredesmachtwordt ingezet in een land waar bijvoorbeeldgenocide aan de gang is ofwaar een humanitaire ramp dreigt, enwaar een VN-vredesmacht gewapenderhandeen einde probeert te maken aanhet moorden. Een goed voorbeeld vanzo’n actie is het VN-ingrijpen in Somaliëin de jaren negentig, dat trouwens op eencomplete mislukking is uitgelopen. Ik kentrouwens geen voorbeelden van een buitenlandsemilitaire interventie die bijdroegtot duurzame vrede. Maar moeten we danmaar niets doen?In Afghanistan waren deze beideopties niet aan de orde. De Amerikanenzijn daar naar toe gegaan in het kadervan de war on terror en dat is achterafdoor de VN gesanctioneerd. De NAVO isde Amerikanen te hulp gekomen, en daarkomt ook de Nederlandse bijdrage uitvoort. Maar het zijn geen blauwhelmen,ze zijn gekomen om tegen de Taliban tevechten.Kunnen de Nederlandse troepen zich danmaar niet beter terugtrekken uit Afghanistan?We hadden er nooit naar toe moeten gaanonder deze voorwaarden. Toen we zeidendat we ons voor twee jaar zouden inzetten,had er meteen vooraf moeten wordenovereengekomen welk land ons zouaflossen. Nu dat niet is gebeurd zitten wedoor gebrek aan animo bij onze NAVOpartners op de rug van een tijger en als jeeenmaal op de rug van een tijger zit, kunje er moeilijk vanaf springen.Maar hoe springen we dan van die tijgeraf?Op dit moment is dat heel moeilijk. Alswe weggaan is dat niet te verkroppen tegenoverde mensen die al gesneuveld zijn;hun dood zou dan voor niets geweest zijn.We kunnen ook niet zomaar de solidariteitmet de NAVO verbreken. Maar webeklimmen steeds meer treden van de trapVredesMagazine6

OP DE RUG VAN EEN TIJGERen weten niet waar we aan toe komen.De NAVO zal door moeten gaan, en totnog toe wil niemand het van Nederlandovernemen. Misschien kunnen we hetaantal troepen verminderen en meer aandachtgeven aan het trainen van voldoendeAfghaanse militairen en politie, zodatwe de interne veiligheid opbouwen en dankunnen weg gaan. Maar op dit momentzijn diverse politieposten in Uruzgan diewe hebben ingericht en bekostigd ook alweerverlaten. Het is aan het escaleren.Het opbouwen van interne veiligheid, watbetekent dat?Men noemt het ‘security sector reform’.Dat is een samenhangend geheel vanmaatregelen op het gebied van veiligheiden stabiliteit zoals doeltreffende wetgeving,het uitbannen van illegale wapens,het trainen van politie en militairen, hetopbouwen van een justitieel apparaat, derechterlijke macht en een gevangeniswezen,grenscontroles, etcetera.Kan dat niet door het inschakelen van burgervredeswerk?Burgers die helpen voorkomendat een conflict escaleert en bij vredesopbouwop verzoek van lokale NGO’s?Zoals bijvoorbeeld de Nonviolent Peaceforcedoet.Samenlevingsopbouw kan alleen in relatiefveilige en niet-corrupte omgeving. Alsje nationale NGO’s kunt vinden, kun jedie inschakelen. Maar je weet niet wieeigenlijk de Taliban zijn. Als de NAVOverdwijnt, wordt het een gigantischechaos, we kunnen pas weg als de lokaleveiligheidsdiensten het zelf kunnen overnemen.Dat burgervredeswerk is wel sympathiek,maar het schiet niet op. In Mindanao(Filippijnen) noemden kleine stadjeszich ‘vredesstad’, maar daar kwam niksvan terecht. Het gaat er om de menseneen menswaardig bestaan te geven, andersblijft de armoedecorruptie bestaan.Mijn bezwaar tegen dergelijke vredesinitiatievenis dat die in de praktijk meestalgeen duurzaam effect hebben. En datoverheden er nooit veel geld aan willenbesteden.Dat kan je de vredesbeweging moeilijkverwijten. Op een of andere manier komende ideeën van de vredesbewegingnooit in de kern terecht. Dat zie je bijvoorbeeldaan al die militairen die als ze eenmaalbuiten dienst zijn opeens vredesduivenworden. Waarom niet al tijdens hundiensttijd?Je kunt niet van huis uit dissident zijn ineen organisatie. Dat lukt niet. Het is tochje baan. En alternatieve geluiden wordenheel subtiel gemarginaliseerd, zoals deopmerking van de een soldaat uit Afghanistandie zei: “Het is toch dweilen metde kraan open”. Daarvan wordt dan gezegddat hij daar niet over kan oordelen,omdat hij niet het hele overzicht heeft.Nee, maar sterke punten van de vredesbewegingzijn de mensen die ter plekkezijn en daar mensen helpen bij het creërenvan betere levensomstandigheden.Maar op dit moment durven ontwikkelingsorganisatiesniet naar Afghanistan,omdat het er te onveilig is. De militairenmoeten dus wel blijven.In Cambodja bijvoorbeeld was, nahet vertrek van de vredesmacht, een overheidsstructuuren er waren nationaleNGO’s actief. Er is daar met hulp van deEU een samenhangend ontwapeningsprogrammaopgezet waarbij nieuwe wapenwetgevingis ontwikkeld, politie is getraind,registratiesystemen voor wapens inhanden van politie en leger zijn ontwikkeld,en veilige wapendepots zijn gebouwden meer dan 200.000 overbodigewapens verzameld en verbrand. Hierbijwerden diverse nationale en lokaleburgerorganisaties ingeschakeld. Daarmoet je naar toe, veel meer doen aanhet opbouwen van de civiele organisatiesom inhoud te geven aan de nationaleverantwoordelijkheid voor vrede enveiligheid.Dat was in Cambodja, maar in Afghanistan?In deze situatie is het heel moeilijk omduurzame projecten te starten. Daar waarhet kan moeten wel professionele ontwikkelingsorganisatiesen lokale expertsaan de slag. Militairen in een vredesoperatiekunnen hooguit bijdragen aan hettijdelijk lenigen van de hoogste nodenzoals het verlenen van medische zorg, hetrepareren van schooltjes, het begaanbaarmaken van wegen en andere kleine projecten.Maar militairen hebben niet deervaring en niet de capaciteit om ietsduurzaams op te bouwen. Het is ook niethun taak. Ik maak mij dan ook zorgenover de omvang die het CIMIC (civiel militairecoöperatie)-element in ons legerinneemt. Zaken als cultuur, onderwijs,economie, handel, werkgelegenheid, etceteradienen niet tot de taken van een(vredes)strijdmacht te behoren maar moetenin handen blijven van gespecialiseerdeciviele groeperingen.Dus nogmaals, hoe springen we ooit vande rug van de tijger?Er is maar één weg te gaan: een handreikingaan de Taliban en een versnelde opbouwvan de nationale politie en leger. Ikben er van overtuigd dat er geen militaireoplossing kan komen. Het enige dat eropzit is te gaan praten met de Taliban enandere discutabele krijgsheren. Een politiekeoplossing is de enige uitweg.Janne Poort – van Eeden7 VredesMagazine

MENING-GITISHARRY ZEVENBERGENWanneer je last hebt van een hardnekkige mening, zoeentje die maar niet over gaat en waarbij mensen zeggendat je wel gek lijkt. Goedbedoelde adviezen van vrienden/kennissen,zoals: ´zoek eens een baan en kun je nietbeter wat tijd in het vinden van een/je relatie steken, daarheb je niets aan. Want iedereen die last heeft van zulkemeningen weet dat een baan, een relatie en zelfs maandenlangetherapie niet helpt.Wanneer je last hebt van een chronische hardnekkigemening, ook wel mening-gitis genoemd, helpt er maaréén ding: actievoeren. Of er iets verandert hangt af vande aanleiding van je mening. Is het een groot probleem?Zijn er genoeg mensen met dezelfde hardnekkige overtuigingen zijn die ook bereid actie te voeren?Al actievoerend ben je creatief bezig met het uiten van jemening, om zo een gewenste verandering te weeg tebrengen. Een oorlog tot stilstand brengen, het milieu eenflinke steun in de rug geven, de gevolgen van de armoedeverlichten of pogingen doen om een bloot Jezusbeeldte laten verwijderen omdat het pornografisch zou zijn.Want naast hardnekkige meningen die breed gedragenworden, zijn er natuurlijk ook hele obscure. Vorig jaar alhaalde de Oostenrijker Martin Humer het nieuws toenhij een bloot Mozartbeeld beschilderde en van veren voorzag.Voor mensen die niet lijden aan de hier besprokenaandoening is het belangrijk te beseffen dat deze Oostenrijkereen uitzondering is. Meestal gaat het om helenormale meningen, neem bijv. die van de lezers van ditblad.Tot slot nog dit. Soms komt het voor dat er met vereendekracht een obstakel uit de weg wordt geruimd: een ontslagrondebij je bedrijf gaat niet door, een klein oorlogjewordt beëindigd. Maar dan zal blijken dat het echte probleemveel hardnekkiger is, want een chronische meningkomt zelden alleen. Er is er meestal nog één en nog één.Een kleine geruststelling voor jonge mensen, vaak zal dezechronische afwijking bij het ouder worden verdwijnen. Voorde oudere patiënten zit er niets anders op dan regelmatigde straat op gaan tegen het (vermeende) onrecht.VredesMagazine8

BLIJVEN OF GAAN?De invloed van nieuws op de publieke opinie over UruzganBent u voor of tegen de missie?Het lijkt momenteel debelangrijkste vraag in deNederlandse politiek te zijn. DeNederlandse soldaten zitten nuruim een jaar voor ISAF*) inUruzgan en binnenkort zal hetkabinet beslissen of deNederlandse missie na augustus2008 verlengd zal worden ofniet. Vooralsnog lijken departijen in de politiek lijnrechttegenover elkaar te staan.Vooral de SP en GroenLinkszijn uitgesproken in hunmening. Zij vinden dat demissie niet verlengd dient teworden. Andere partijen lijkenmeer te neigen naar verlengingvan de missie. Ook hetNederlandse publiek isverdeeld. Enerzijds hebbensommigen een bumperstickerop hun auto waarmee ze deNederlandse vredesmissie inAfghanistan steunen.Anderzijds hebben duizendenlandgenoten zich aangeslotenbij de coalitie ‘Stop de Oorlog’die zich tegen de missie keert,een initiatief van onder andereGroenLinks en de SP .Rol van de mediaBij de totstandkoming en ontwikkeling vande mening van deze mensen over bliivenof gaan spelen media een grote rol. Uitonderzoek blijkt dat media in belangrijkemate bepalen waarover men praat. Wanneerkwesties veel in het nieuws verschijnen,zullen deze vaker onderwerp vangesprek zijn. Tevens beïnvloeden mediade manier waarop men over bepaalde situatiesspreekt. Door het benadrukken vanbepaalde nieuwsfeiten, worden gedachtenen overwegingen van mensen beïnvloedbij het vormen van hun opinie.Wanneer je deze media bestudeertom een balans op te maken van de werkingvan het optreden van de Nederlandsemilitairen zie je twee verschillende invalshoeken.Aan de ene kant wordt in veelartikelen de kant van de slachtoffers, definanciële investeringen en de materiëleschade benadrukt. In mindere mate verschijnenaan de andere kant berichtenover kleine, maar voor de Afghaanse bevolkingbelangrijke wederopbouwprojectenwaarin een vredige toekomst van Afghanistanmeer centraal staat. De laatstetijd echter lijkt het nieuws zich niet zo zeermeer te richten op de gebeurtenissen enontwikkelingen in het land, maar staatveel vaker de JA/ NEE vraag centraal:Moeten we blijven of moeten we ons terugtrekken?Om zich over die vraag een mening tekunnen vormen en om er achter te komenwat er gaande is in Uruzgan is hetpubliek hoofdzakelijk afhankelijk van deberichtgeving in de media.De journalistiek krijgt hierdoor eeninvloedrijke rol, omdat zij op deze manierhet publieke debat kan sturen. Aan deandere kant echter is het maar de vraagof het publiek goede, betrouwbare informatiekrijgt. Journalisten bevinden zich tentijde van conflicten soms in een onmachtigesituatie door een lastige toegankelijkheiden beschikbaarheid van informatie.Zo zijn de Nederlandse journalistenmee als embeds, waardoor zij beperkt zijnin hun informatieverzameling en berichtgeving.Hier komt bij dat defensie alleartikelen leest voordat ze worden gepubliceerd.Tevens bemoeilijken de ingrediëntenvan oorlog, zoals nationale belangen,angst, censuur en propagandaeen gebalanceerde berichtgeving. Dooreen groeiende betrokkenheid kunnenjournalisten bovendien, (onbewust) deelgaan uitmaken van een bepaalde kant vaneen verhaal en strijders worden in hetconflict. Hierdoor verandert hun berichtgeving,met als gevolg een ander beeldvoor het publiek. Een voorbeeld hiervanis de berichtgeving ten tijde van de Bosniëoorlog. Nederlandse journalisten kozentijdens dit conflict duidelijk partij voor demoslimbevolking en pleitten openlijk vooreen militaire interventie om het Bosnisch-Servisch geweld te stoppen. Dergelijkebeperkingen brengen de onpartijdigheidvan de berichtgeving in gevaar.Drie vormen vanoorlogsjournalistiekWanneer journalisten hun eigen voorkeurenduidelijk laten doorschemeren in deberichtgeving en daarbij citaten gebruikendie hun mening onderschrijven wordtgesproken van Betrokken Journalistiek.Naast deze ‘partijdige’ vorm van journalistiekzijn er nog andere manieren waaropoorlogscorrespondenten verslag kunnendoen van een conflict, zoals de meertraditionele oorlogsjournalistieke benaderingen een meer thematische aanpak, dezogenaamde vredesjournalistiek. Op ditmoment doen wij onderzoek naar de effectenvan deze drie verschillende soortenoorlogsjournalistiek. Uit het onderzoekblijkt dat deze laatstgenoemde vorm nietveel wordt toegepast door journalisten.Veel vaker wordt in de berichtgeving eenoorlogsjournalistieke vorm gebruikt. Dezemanier van journalistiek kenmerkt zichdoor de verschillende partijen in het conflictvoornamelijk weer te geven als wijtegen zij, vooral het hier en nu te beschrijvenen in grote mate in te gaan op demateriële schade. Bij vredesjournalistiekkrijgt het publiek vooral de algemene achtergronden,de context, de immateriëleschade en eventuele oplossingen van hetconflict aangeboden. Het doel van dezevorm van journalistiek is zich te richtenop alle x partijen, y doelen en z issues dieeen rol spelen in het conflict om zo eenzo compleet mogelijk plaatje te kunnengeven. De journalist neemt hierbij eenmeer pro-actieve houding aan. Naast inhoudspeelt woordkeus bij deze verschillendevormen van berichtgeving een be-9 VredesMagazine

langrijke rol. Een persoon beschrijven alsterrorist of als vrijheidsstrijder kan eenandere uitwerking hebben op het publiek.Onderzoek naar effect op lezerOm de effecten van de verschillende vormenvan journalistiek vast te stellen hebbenwe een krantenartikel over de Nederlandsemissie in Afghanistan op verschillendewijzen gemanipuleerd en voorgelegdaan een grote groep lezers. Hetonderzoek is nog gaande, maar laat aleen aantal opmerkelijke uitkomsten zien.Het blijkt dat de lezers van het ‘Betrokken’bericht veel vaker voor militair ingrijpenzijn dan de overige respondenten.Tevens komt uit het onderzoek naar vorendat het publiek na het lezen van hetvredesjournalistieke bericht, waarin meercontext en achtergronden geboden werd,een minder positieve houding ten aanzienvan militair ingrijpen had, dan de lezersvan de andere berichten. Een belangrijkeconstatering. Vooral wanneer er rekeninggehouden wordt met het feit dat de respondentenin het onderzoek nu slechtsaan één bericht werden blootgesteld.Wanneer mensen dagelijks kranten in eendergelijke vorm lezen kunnen de effectenwellicht veel groter zijn.De resultaten van dit onderzoek benadrukkende invloed van de journalistiekop het publiek. Het laat tevens zien dathet publiek gevoelig is voor achtergrondinformatiedie de context van een oorlogweergeven. Mensen die meer weten overeen conflict blijken genuanceerder te zijnin hun overwegingen voor of tegen demissie te zijn. Het is daarom van belangdat journalisten hier open voor staan enovergaan tot een transparante vorm vanjournalistiek. De rol van journalist zou nogsteeds doorgeefluik in plaats van makervan het nieuws moeten zijn. Deze zou echterbest mogen verschuiven naar een meerinterpretatieve aanpak waarin meer contextgegeven wordt. Hierbij is het alleenvan groot belang dat de journalist zijn eigendilemma’s en keuzes inzichtelijkmaakt. Een aanbeveling die Joris Luyendijkin zijn boek Het zijn net mensen ookheeft gedaan.Mensen worden op deze manier gestimuleerdeen meer kritische houding tehebben ten opzichte van de aangebodeninformatie en zodoende worden zij in staatgesteld een meer weloverwegen oordeelte kunnen geven. Het publiek moet tenslottezelf bepalen voor of tegen te zijn,dat moet een journalist niet voor hendoen!Voor meer informatie:www.nieuwsmonitor.netwww.conflictstudies.nlwww.peacejournalism.orgwww.mediapeace.orgMaartje Vrolijk (student UvA)Nel Ruigrok (onderzoeker NederlandseNieuwsmonitor/Universitair docent UvA)Voetnoot redactie*) ISAF: International Security Assistance Force,Internationale Veiligheidsmacht, onder leidingvan de NAVO, die met provinciale reconstructieteams(PRT’s) aan wederopbouw in Afghanistanwerkt of zou moeten werken.Nederlandse militairen waren vanaf 2002 inKaboel en commando’s deden ver buiten hunmissiegebied, in het geheim, mee met de doorde Amerikanen geleide operatie EnduringFreedom. Dit was in strijd met de afsprakendoor de minister van ‘defensie’, Frank de Grave,gemaakt met de Tweede Kamer. Hij zegtnu van niets geweten te hebben. (VPRO Argos,17 en 24 oktober 2007)Sinds april 2002 worden Nederlandse F-16gevechtsvliegtuigen ingezet in Afghanistan.Na de terugtrekking van de Nederlandse militairenuit Zuid-Irak en voorafgaande aan deUruzgan ‘missie’ was er een Nederlandse eenheidvan 750 m/v in het PRT voor Bagram(Noord Pakistan).In april 2005 ging een Nederlandse ‘specialforces’- eenheid, 250 commando’s en mariniers,ditmaal met instemming van een kamermeerderheid,naar ZO Afghanistan om mee tevechten in de operatie Enduring Freedom.VredesMagazine10

JOURNALIST VOOR DE VREDE 2007:KOERT LINDIJERfoto: Femke TeelingVoor de vijfde keer koos hetHumanistisch Vredesberaad dejaarlijkse Journalist voor devrede. Het publiek had eenvoorkeur voor drie kandidaten:Joris Luyendijk, Henk Hoflanden Koert Lindijer. Na een kortberaad koos de jury voorLindijer om zijnindrukwekkende reportagesover de roerige onbekende“hoorn van Afrika” en hetAfrikaanse merengebied. Op deinternationale dag van de vredekwam hij persoonlijk vanNairobi naar Maastricht om detrofee te ontvangenJuryrapportIn het juryrapport werd nadrukkelijk gewezenop zijn benadering vanuit het humaneperspectief met oog voor de gevolgenvoor de Afrikaanse bevolking. Enkelealinea’s uit het rapport:“Een kleine greep uit het werk van Lindijer:de hongersnood in Ethiopië in 1984,de gewelddadigheden in Mozambique(1980) Somalië (1991) en Soedan (sinds1983). Hij schreef over de moordpartijenin Rwanda (1994) en de noodsituatie inDarfur (2004-heden). Met zijn boeiende,menselijke verhalen over de verre volkerenin Afrika geeft hij ons inzicht in diebijzondere samenlevingen, vaak levend inoorlog of aan de rand ervan. Oorlogenmet verwoestende effecten, dikwijls veroorzaaktof verergerd door etnische verschillen,ongelijkheid en armoede. Hierbijspelen de hebzucht van rijke westerselanden naar grondstoffen en hun duisterepolitieke drijfveren een grote rol.In interviews met de Afrikaanse politicigaat Lindijer geen moeilijke vragen uit deweg, en zijn analyses maken de lezernieuwsgierig. De indringende beschrijvingenvan menselijke wandaden zoals hetgebruik van verkrachting als oorlogswapenen de steeds weer oplaaiende rassenstrijdin Tsjaad, doen huiveren en latende lezer niet los.In de recente regelmatige verslagen vande aanvallen op Somalië valt op dat hijhumaan engagement weet te combinerenmet objectieve journalistiek. Zijnschrijfstijl is duidelijk, en de inhoud volinformatie. Koert Lindijer doet zijn werkook onder zeer gevaarlijke omstandigheden,hij moet vaak reizen met lijfwachtenen moet extra veiligheidsmaatregelennemen. Dit dwingt respect af.Ook met zijn boeken: ‘Een Kraal in Nairobi’,‘Terug naar Rwanda’ en ‘Bittereinders’heeft hij lof geoogst. Met liefde voorde mensen schrijft hij over de Afrikaansesekten, cultuur en riten. De beschrijvingvan het nomadenleven van zijn vriendenin Kenia en hun eigen levensstijl heeftvelen leesgenot gegeven.Om al deze redenen beschouwt het HumanistischVredesberaad hem als eenjournalist die een bijdrage levert aan eencultuur van vrede en geweldloosheid.”De waardering voor Lindijer’s werk en prijskreeg media-aandacht in Nederland, zodathij de kans waarnam om op zijn heeleigen wijze meer te vertellen over zijn veleervaringen. De contacten met de rauwekindsoldaten en slecht geïnformeerdeNederlandse overheden waren hier eenvoorbeeld van. Daarnaast gaf hij zijn eigenvisie over de steun aan Afrikaanselanden (donoritis) en de benodigde bestuursveranderingenter plekke. Hiermeewerd duidelijk dat de informatie uit zijngepubliceerde reportages slechts een kleinefractie van eindeloze waarnemingenwas.Waarom een journalist voor devrede?De wisseltrofee voor de Journalist voor devrede heeft inmiddels een heel bijzonderewaarde. Het gewichtige kunstwerkjevan Tom Waakop stond al bij Stan vanHoucke, Anja Meulenbelt, MohammedBenzakour en Ramsey Nasr op de plank.Deze traditie is ontstaan na een spraakmakenddebat op 7 februari 2003 in Rotterdam.Daar poneerde Hans Krikke destelling dat de media als doorgeefluik fungerenvan de geconstrueerde werkelijkheiddie de heersende elite welgevallig is. Velenwaren het met hem eens want juist indie periode werd ons een beeld opgedrongenover Irak, dat een invasie zou rechtvaardigen.Van de gerenommeerde Nederlandsejournalisten of opiniemakerswaren er weinig die kritische vragen overde veronderstelde bedreiging van de wereldveiligheidstelde. Ondanks de vereiste,bijna onmogelijke, onafhankelijkheidvan journalisten vond het publiek dat engagementen een kritische kijk op nieuwswel belangrijk zijn voor goede journalistiek.Onze afhankelijkheid van goede informatieblijkt nog steeds actueel. Zelfsnu, in 2007 heeft nog geen journalist dewaarheid over de steun van Balkenendeaan Bush kunnen duiden. En nog steedsis er weinig vertrouwen in de “waarheid”over Afghanistan of Iran. De uitspraak vanKrikke lijkt nog steeds actueel.Anke Polak11 VredesMagazine11

IMPRESSIES UITMAASTRICHTINTERNATIONALE DAG VAN DEVREDE 2007Ook in het Centre Céramique te Maastrichtwerd stil gestaan bij die ene specialedag, 21 september, die door de VerenigdeNaties was uitgeroepen tot Internationaledag van de vrede. Een dag zonderbombardementen, een dag zonder gevechten,een dag voor bezinning over vrede.Het initiatief ging uit van het HumanistischVredesberaad.Het begon allemaal om vier uur inde middag met activiteiten voor jongeren.Zij vermaakten zich prima met spellen,kleuren plakken en ballonnen. Ook kondende jonge musici samen met Harry enTimo een eigen protestsong schrijven opde poëzieworkshop. En terwijl ballonnenmet een vredesboodschap naar de hogereluchtlagen weggleden werd er op devierde etage gediscussieerd met jongerenover vechtmissies en inspraak.Intussen was er een indrukwekkendetentoonstelling te zien over de effecten vande atoombom op Hiroshima 60 jaar geledenen de verschrikkelijke gevolgen vande muur die anno 2007 in rap tempo omen door de Palestijnse gebieden wordtgebouwd door de Israëliërs. Het vredesmuseummet haar vele spellen trok deaandacht, maar de meeste belangstellingging uit naar de tekeningen van jongerenuit de Filippijnen die een duidelijkeeigen visie op vrede hadden. Speciaalvoor deze gelegenheid hadden zij eenselectie gemaakt van 30 vredestekeningendie 3 weken lang te zien waren in destadszaal van het culturele centrum vanMaastricht.In de avond bleek dat het Maastrichtsecollege van B&W zich achter het ideeschaarde dat ook hun burgemeester zichzou aansluiten bij de wereldwijde organisatievan Mayors for Peace, een steedsgroter groeiende groep van burgemeestersdie zich inzetten voor de uitbanningvan kernwapens en hun burgers hoedenvoor armoede, schending van mensenrechtenen geweld. Deze geste was eengeweldig initiatief voor vrede. WethouderCostongs, die de avond opende, was blijdat deze keer ook Maastricht betrokkenwas bij de viering van deze dag. Hij maak-Vredesvlaggen op stadhuis Weertte vervolgens de naam bekend van denieuwe Journalist voor de vrede: KoertLindijer. Deze sloot zich na de prijsoverhandigingaan bij het forum dat speciaalvoor Zuid Limburg was aangetrokken.George Vogelaar, regionaal journalist,was gespreksleider. Aan het panel namenverder deel: Jac Fijnaut, voorzitter van devereniging Stop Awacs, Gert-Jan Krabbendamvan de GroenLinkse jongeren enRobert Soeterik, Midden Oosten deskundige.Een boeiend debat ontspon zich nade filosofische inleiding van Rene Gabrielsvan de universiteit van Maastricht. Hetging over de invloed van media en vande publieke opinie, over de betrouwbaarheidvan een overheid en de bemoeienissenvan westerse landen in het verre Afrika.Alle deelnemers hadden hun eigeninbreng in het debat. Gert-Jan legde denadruk op ons gedrag tegenover het milieu,terwijl Robert vooral de aandachtvestigde op de miserabele situatie van dePalestijnen. De wereldvermaarde actievoor het bos bij Schinveld eind 2005 wasnatuurlijk ook onderwerp van gesprek.Zelfs de gespreksleider nam deel, begonover de verlenging van de Afghanistanmissieen peilde de opinie van de toehoorders.De hele avond werd muzikaal enpoëtisch omlijst door de bijzonder plezierigegeluiden van de groep DOM: een presentatievan Harry Zevenbergen en Timode la Mar uit Den Haag.Anke PolakVredesMagazine12

ACTIEF TEGEN KERNWAPENSTera Fopma bij herdenking Hiroshima-Nagasaki 6 augustus 2006foto Francien HollanderElk jaar wordt begin augustus wereldwijdherdacht dat er ooit kernwapens werden gebruiktop de Japanse steden Nagasaki en Hiroshima. Datgebeurt ook in Nederland en Tera Fopma vanVrouwen voor Vrede is al tientallen jaren debevlogen coördinator van deze herdenking.Jaarlijks maakt ze een tentoonstelling metafbeeldingen en teksten die illustreren watkernwapens kunnen uitrichten. Ook formuleert zeeen heldere oproep waaronder mensen hunhandtekening kunnen zetten. Dit jaar luidde detekst: Nergens kernwapens. Dus ook geenAmerikaanse kernwapens in Nederland.Ik voerde een gesprek met Tera kort na deherdenking in 2007.Je hebt nu al vele herdenkingen voorbereid en je blijft steedsgemotiveerd om door te gaan?Ja, want ik merk dat de kernwapens geen politiek item meerzijn. Alleen veel burgers kunnen ervoor zorgen dat de kernwapendiscussieweer op de politieke agenda komt. Daarom wil ikzoveel mogelijk mensen bereiken en de herdenking midden inAmsterdam is daarvoor een uitstekende mogelijkheid. De gesprekkenmet mensen zijn heel belangrijk om hen te informerenen te stimuleren om in actie te komen. Dat kan al plaatselijkbeginnen door politieke partijen te benaderen. Mensen hebbengeen idee dat er nog steeds 27.000 kernkoppen in de wereldzijn waarvan een aantal in Nederland (Volkel). Die 20 kernwapensmet elk 13x de kracht van de atoombom op Hiroshima zijnAmerikaans. Maar ze zullen door Nederlandse vliegers gelanceerdworden. Nederland is hierdoor een kernwapenstaat geworden.Dit weten weinig mensen en velen reageren geschoktals ze dit horen.Ook ben ik verbijsterd dat de NAVO van een verdedigingsorganisatiein een aanvalsorganisatie is veranderd en dat ditzomaar is gebeurd. Wie heeft er zitten slapen? Waarom horenwe geen politici, waarom hebben de media hiervoor niets bericht?Burgers zullen de zaak aan de orde moeten stellen.1313 VredesMagazine

Hoe vind je de herdenkingsdag zelf?Het is verrassend hoeveel mensen bereidzijn om handtekeningen op te halen en methoeveel mensen er wordt gesproken. In feiteis het gesprek bijna belangrijker dan dehandtekening die wordt gezet. Geïnformeerdeburgers zullen sneller in actie komendan iemand die alleen een handtekeningplaatst. Maar ook is het erg belangrijkdat wij luisteren naar wat mensen zeggen.Was de actie dit jaar succesvol?Op de dag zelf zijn 1200 handtekeningenopgehaald en de lijsten blijven langbinnenstromen. Mensen nemen lijstenmee en met name de lijsten uit de Nieuwsbriefvan Vrouwen voor Vrede leveren veelreacties op. Het is echter elk jaar weerfrustrerend wat de politiek doet, of lievergezegd niet doet met de handtekeningen.Zelden is het mogelijk met Nederlandsepolitici in gesprek te gaan.Wie tekenen er vooral?Het is opvallend hoeveel jongeren belangstellingtonen. Ook veel toeristen zijn bereidzich achter de actie te stellen. VeelAmerikanen die anders denken dan deregering Bush zijn zelfs erg blij dat hunstem op deze manier wel doorklinkt. Ookblijkt vaak de geringe hoeveelheid informatiedie er bij voorbeeld ook in Amerikais. Bij een gesprek met personeel van deAmerikaanse ambassade over mini-nukesna een eerdere actie, bleek men totaalniet op de hoogte te zijn van het bestaanvan deze kernwapens.Ik merk dat je sterk benadrukt dat mensenlokaal in actie moeten komen tegen kernwapens.Steden blijken het doelwit te zijn van aanvallenmet kernwapens. Plaatselijke politicistaan hier meestal niet bij stil en deacties van Burgemeesters voor Vrede onderleiding van de burgemeester van Hiroshimahebben nog lang niet alle burgemeesterswakker gemaakt. Soms is ereen inspirerend voorbeeld. Zoals toen het50 jarige echtpaar Dies en An van Sabben-Wagnerde burgemeester van Helmondop bezoek kreeg en zij hem het boekvan Karel Koster over de nucleaire dreiginghebben aangeboden.Wat zou je nog meer wensen?Dat niet alleen de politiek maar ook demedia wakker worden. Zelfs in de gekochtereclametijd op televisie is wel aandachtvoor dreigingen als het terrorisme. Jewordt opgeroepen alert te zijn, je voor tebereiden en je te verdiepen in wat de overheiddoet. Maar het veel grotere gevaarvan de nucleaire dreiging wordt niet voorhet voetlicht gebracht.Ik zou ook graag willen zien datwordt uitgezocht of wij geld betalen of ontvangenvoor de kernwapens die in Volkelzijn gestationeerd. Nederlanders zijn ergzuinig, dus het zou heel goed kunnen datwe geld ontvangen. En wie ontvangt waten hoeveel?Is er genoeg menskracht om dit allemaalaan te pakken?Er kan natuurlijk veel worden samengewerkttussen groepen mensen in deNAVO-landen. Tijdens de laatste Hiroshimaherdenking werden we toegesprokendoor een Canadees die namens eenaantal organisaties ons steun betuigde. Enwaarbij expliciet werd gevraagd samen tewerken. We kunnen ook veel leren wat erbij voorbeeld in Canada al is gedaan.En we kunnen ook gezamenlijk nagaanof de aandacht die op het terrorismewordt gericht niet bewust afleidt vanhet veel grotere gevaar van een ramp metkernwapens. Er zijn allerlei richtlijnen vooroude en nieuwe gevaren maar niet vooreen ramp met kernwapens. Nu weten weal jaren dat er in geval van een kernoorlogniets te redden valt.Waarom steken veel burgers en zeker deoverheid hun kop in het zand?Misschien is het angst, maar iedereenweet dat angst een slechte raadgever is.Ook weten we dat de strijd tegen zoietsreëels als de aanwezigheid van kernwapensen de nieuwe NAVO-doctrine deenige manier is om echt iets te doen. Enwe willen toch dat de kinderen van nu eentoekomst hebben zonder dreiging metkernwapens en dat het vele geld dat inontwikkeling van deze wapens wordt gestoptbeschikbaar komt voor betere doelen.Actiepunten die de vrouwenvredesbewegingbij haar start in 1979 nadrukkelijkheeft gekozen en zal blijven uitdragen.Hoe zouden de acties in Nederland er concreetuit kunnen zien?We zullen als samenwerkende organisaties(elf deden mee aan de Hiroshimaherdenking)blijven doorwerken op eenheel gerichte manier. Misschien moetenwe voorbeeldkaarten gebruiken zoals wededen met de acties tegen de kernproeven.We hebben toen de ambassades vanlanden die kernproeven deden bedolvenonder de actiekaarten. En het bleek datveel gewone mensen gingen nadenkenover de kernproeven als ze hoorden dater weer een kernproef was gedaan. Mensendie geïnformeerd zijn kunnen pas inactie komen.Lineke SchakenbosVredesagendaHousmans Peace Diary 2008 is weer verkrijgbaar!Deze Engelstalige agenda bevat,naast het agendadeel, veel informatieover 2000 vredesorganisaties in 150landen. De agenda kost 16 euro en kanbesteld worden bij: Housemans, 5 CaledonianRoad, London N1 9DX of pere-mail: orders@housmans.comNieuwe aanbiedingen van deMuseumwinkelOnder meer het Wereldspel. Een bordspelwaarin de spelers moeten samenwerkenom de wereldvrede te handhaven.- korte berichten -Erg leuk als Sinterklaascadeau. VoorNieuwjaar zijn er nieuwe wenskaarteno.a. met teksten van Gandhi en MartinLuther King. Meer hierover in de webwinkelwww.vredesmuseum.nl U kunt ook bellen:015-7850137.Handboek voor Geweldloze ActiePais heeft van de Haëlla Stichting een subsidievan 3.000 euro gekregen voor hetmaken van een Internationaal Handboekvoor Geweldloze Actie. De internationaleorganisatie waartoe Pais behoort, WarResisters International, is al bezig met deuitvoering van dit project. Het Handboekzal wereldwijd gebruikt worden bij trainingenin geweldloze actie. Er komen o.a.voorbeelden in te staan van succesvollegeweldloze acties in vele culturen.OorlogskasGevonden in het toch zo populistische AlgemeenDagblad: “Amerika pompte totdusver 333 miljard euro in de oorlog inIrak. Voor dit bedrag kon het land ook11.000 Van Goghs kopen. Of de allerarmstenter wereld 5,5 jaar lang voedsel enonderwijs geven.”Chris GeerseVredesMagazine14

Bouwen aan vrede:een blik op de toekomstslachtoffer zijn.Ook indirect kunnen kinderenslachtoffer worden van oorlog en geweld,bijvoorbeeld als ze opgroeien ineen situatie waarin ouders of andere belangrijkepersonen hun eigen leed onvoldoendeverwerkt hebben en de lastvan het verleden als het ware aan dejongere generatie doorgeven. Zij lijdendan niet aan de oorlog zelf, maar aande gevolgen ervan en ook dat kan voorgrote problemen zorgen. Kortom, degevolgen van deze vormen van slachtofferschapkunnen ernstig en langdurigzijn.Nooit meer oorlogRapenburg Amsterdam 1956 © Dolf Kruger/Nederlands FotomuseumKinderen als slachtofferBij oorlog en geweld zijn kinderenmeestal de grootste slachtoffers. Datkomt omdat zij kwetsbaarder zijn danvolwassenen en de bescherming die zenodig hebben wegvalt. Kinderen kunnenop veel manieren slachtoffer worden.Ze kunnen gewond raken of dodelijkworden getroffen, ze kunnen ontheemdraken en van hun ouders wordengescheiden. Als ze dan worden opgevangen,ontstaan er vaak nog extraproblemen, bijvoorbeeld als kindereneen te zware verantwoordelijkheid krijgendoordat ze voor hun jongere broertjesof zusjes moeten zorgen.Kinderen kunnen ook nog op anderewijzen slachtoffer worden, bijvoorbeelddoordat ze ingeschakeld wordenals ‘dader’ in het geweld. Dat kan opdiverse wijzen: kinderen worden bijvoorbeeldgebruikt als koerier of als wapensmokkelaarin conflictgebieden. Ze kunnenook direct in een gewelddadig conflictbetrokken worden: als kindsoldaat,als (zelfmoord)terrorist, of zelfs als levendemijndetector. Want kinderen zijnin dat soort situaties wel handig: ze zijnwendbaar, ze kunnen op plaatsen komendie voor volwassenen onbereikbaarzijn, er wordt minder op hen gelet enniet te vergeten, ze zijn beter manipuleerbaardan volwassenen en stellenniet zo snel moeilijke vragen. In dezesituaties wordt dan wel keihard misbruikgemaakt van de kwetsbaarheid van kinderen,dader zijn valt dan samen metDe Tweede Wereldoorlog maakte miljoenenslachtoffers, waaronder vele kinderen.Het is dan ook geen wonder, datde Verenigde Naties, na deze oorlog opgerichtom ‘een einde te maken aan degesel van de oorlog’, ook aandacht haddenvoor kinderen. De morele agendavoor dit internationaal samenwerkingsorgaanbestond niet alleen uit de InternationaleVerklaring van de Rechten vande Mens, er werd al snel gewerkt aaneen dito Verklaring van de Rechten vanhet Kind. Centraal in deze laatste verklaringstaan drie groepen rechten:rechten die betrekking hebben op identiteiten individuele integriteit; rechtendie de bescherming en verzorging vankinderen betreffen en rechten die opvoedingen onderwijs moeten garanderen.In de visie van de Verenigde Natieshangen deze drie soorten rechtenonverbrekelijk samen. Maar het recht oponderwijs is cruciaal om de doelstellingvan de Verenigde Naties, werken aan1515 VredesMagazine

wereldvrede, waar te maken. Dat blijktook uit de oprichtingsverklaring vanUnesco, het internationale orgaan vande Verenigde Naties dat moet bevorderendat alle kinderen en jongeren in dewereld voldoende opvoeding en scholingkrijgen om een acceptabel bestaanop te bouwen. In de preambule vandeze oprichtingsverklaring staat de volgende,vaak geciteerde, zin:Aangezien oorlogen beginnen in degeesten van mensen zullen in de geestenvan de mensen de verdedigingswerkenvan de vrede moeten worden opgebouwd.Deze uitspraak wordt meestal opgevatals een rechtstreekse aanbeveling omopvoeding en onderwijs in dienst te stellenvan het bevorderen van vrede, endus tot vredeseducatie.Wat is vredeseducatie?foto Joop BlomMaar wat is vredeseducatie? Proclamerendat alle opvoeding en onderwijs indienst moeten staan van het werken aanvrede is mooi, maar dan rijst onmiddellijkde vraag wat dat moet inhouden.Het probleem begint al als we vragenwat vrede is en geen genoegen nemenmet de omschrijving ‘de afwezigheid vanoorlog’. Natuurlijk is afwezigheid vanoorlog een goed iets, maar is dat altijdzo? In de beginjaren van het Hitlerregimevoerde Duitsland geen oorlog, maarwe kunnen eigenlijk ook niet van vredespreken. Hetzelfde geldt voor dictatorialestaten die de rechten van hun inwonersverkrachten. Echte vrede is namelijkgekoppeld aan de handhavingvan de rechten van de mens. Maar hoezit het dan met de extreme armoede insommige delen van de wereld? De Verklaringvan de Rechten van de Mens kentook economische rechten, gekoppeldaan de kwaliteit van het menselijk bestaan.Maar dan is een wereldorde meteen beperkt aantal rijke landen en armoedevoor mensen die buiten de bootvallen niet als een wereld in vrede tebetitelen.Het is geen wonder dat er in deloop van de jaren veel discussies zijn gevoerdover wat vredeseducatie is. Weweten inmiddels, dat moderne oorlogenveelal niet voortvloeien uit de agressievan een of meer individuen, maar veeleeruit politieke structuren en economischefactoren. Dat betekent dat in vredeseducatieaandacht moet zijn voor derelatie tussen politieke problemen envoor scholing tot voldoende politiek bewustzijnen steun voor vredesinitiatieven.In de jaren vijftig werd dat vertaaldin aandacht vragen voor zaken als degevaren van atoomwapens, van de bewapeningswedloopen de Koude Oorlog,de opbouw van mondiaal bewustzijnen een betere verstandhouding tussende volken, de uitbouw van de VerenigdeNaties tot een wereldregering,etc.In de jaren zestig en zeventigkwam er meer aandacht voor de armoedein de wereld en de macht van economischeen politieke structuren overmensen. Vredeseducatie werd daarmeeook bewustwording van deze structurenen van de mogelijkheden om zich daarvante bevrijden. Het ging niet meer alleenom het tegengaan van geweld enbehoud van het leven, maar ook om hetbevorderen van de kwaliteit van het leven.Niet alleen het leven zelf was belangrijk,maar ook de humane kwaliteitervan. Daarbij ontstond er wel een onoplosbaarprobleem met betrekking totde waardering van het ‘bevrijdend geweld:mag de onderdrukte zich met geweldverzetten tegen zijn overheerser?In de praktijk kreeg de kritische opvattingechter nauwelijks voet aan degrond, het bleef altijd bij kleinere projectenvan korte duur. In de jaren tachtigwerden ze vrijwel geheel verdrongendoor de acties van de vredesbewegingtegen de nieuwe bewapeningsrondes.De beëindiging van de Koude Oorlogleidde helaas niet tot vrede en eenveilige wereld. Het geweld werd als hetVredesMagazine16

ware ‘gedemocratiseerd’ door de wereldwijdeverspreiding van handzamewapens. Bij het ontbreken van een algemeengeaccepteerde wereldstructuurontstond er een chaotische wereld volkleinere en grotere conflicten. Omdater heel gemakkelijk aan wapens valt tekomen worden ze veelal met een overvloedaan gruwelijk geweld uitgevochten.En juist dit geweld treft vooral kinderen.Bouwen aan een cultuur van vredeIn de jaren negentig kwamen de VerenigdeNaties met een nieuwe invullingvan vredeseducatie: de opbouw van eencultuur van vrede. Uitgangspunt daarbijwas, dat de oorzaken van oorlogenen geweld niet in eerste instantie liggenin politieke beslissingen of economischeomstandigheden. Deze spelenwel een rol, maar de diepere oorzakenliggen in de culturen van mensen. Cultuurbetekent dan dat wij onze wereldzelf vormgeven, met onze techniek, metonze wetenschap, maar ook met onzemaatschappelijke instellingen, onzetaal, onze waarden, regels en gebruiken.Daarom bepaalt onze cultuur ookhoe we tegen de wereld aankijken, watwe vanzelfsprekend vinden en watvreemd en wat onze mogelijkheden zijnom ons in die wereld te manifesteren.Een mens moet zich aan zijn cultuuraanpassen, anders zou hij niet overleven.Het probleem is echter, dat eencultuur ook heel gewelddadig kan zijnen dat is bij de dominante wereldculturenhet geval. Dat heeft tot gevolg datvrijwel iedereen geweld ziet als een vanzelfsprekendheiddie nu eenmaal bij hetleven hoort. Geweld is zelfs zo normaal,dat het een belangrijk ingrediënt is vanvermaak en verstrooiing, waardoor elkopgroeiend kind als het ware met depaplepel krijgt ingegoten dat gewelderbij hoort.Gelukkig is dat niet het hele verhaal.Ten eerste is een cultuur nooit helemaalgewelddadig, anders zou zezichzelf vernietigen. Geweld wordt ookbestreden om het binnen de perken tehouden. De overheid claimt niet voorniets het monopolie op geweld. Bovendienbestaat er ook een lange traditievan weerstand tegen oorlog en gewelden zijn alternatieve manieren ontwikkeldom conflicten op te lossen. Een tweedepunt is dat culturen kunnen veranderenen ook veranderd worden. Mensen zittenniet helemaal aan hun cultuur vast,ze hebben mogelijkheden om hun cultuurbij te sturen. Maar dat gaat nietvanzelf en het kost veel doorzettingsvermogenen geduld, vooral als we ineen bepaalde richting willen sturen.De Verenigde Naties hebben ditidee van vrede door middel van de opbouwvan een niet-gewelddadige cultuurofficieel gelegitimeerd door het jaar2000 uit te roepen tot het InternationaleJaar van een Cultuur van Vrede enGeweldloosheid en de eerste tien jaarvan de 21 e eeuw tot het InternationaleDecennium voor een Cultuur van Vredeen Geweldloosheid voor de Kinderenvan de Wereld. Dat betekent datiedereen op zijn eigen niveau in de eigenomgeving kan bijdragen aan deaanpak van het geweld, zoals dat zichin de eigen omgeving voordoet.UitwerkingVredeseducatie betekent jonge mensenopvoeden vanuit en in het besef dat zeniet alleen opgroeien voor zichzelf, enze uitdagen om verantwoordelijkheid teaccepteren voor het eigen bestaan,maar ook voor de wereld. Die wereldbestaat allereerst uit je verwanten ende mensen in de omgeving, maar strektzich ook uit tot de mens op afstand enomvat uiteindelijk de hele aarde metheel de levende schepping. Dat is ergweids geformuleerd, maar het betekentuiteraard niet dat je als individu alle lastenvan de hele wereld op je nek zoumoeten nemen. Het betekent wel datmen zich als mens verbonden kan voelenmet de problemen van de ander envanuit dit inzicht kan bekijken wat je inje eigen omgeving en op je eigen niveaukunt bijdragen aan de oplossingvan die problemen. Een vredescultuuropbouwen betekent dan ook dat menvanuit een mondiaal bewustzijn lokaalaan de slag gaat. Dat wordt ook uitgedruktmet de bekende slogan: ‘Thinkglobally, act locally!’ Vredeseducatiericht zich daarom zowel op de ontwikkelingvan oordeelvaardigheid met betrekkingtot de grote mondiale problemenals op het aanreiken van de middelenom in de eigen omgeving de cultuurvan vrede en geweldloosheid vormte geven. Inzicht in de mondiale problemenhoudt onder andere in dat deleerlingen op school geïnformeerd wordenover conflicten, de actuele en historischeachtergronden ervan, de standpuntenvan de verschillende partijen ende mogelijke oplossingen. Dat alles uiteraardop het eigen niveau, maar versimpelingmag een kritisch inzicht nietin de weg staan. Andere onderwerpenzijn bijvoorbeeld de wapenhandel, deeconomische situatie in conflictgebieden,het ontstaan van vooroordelen envijandbeelden, misbruik van propaganda,etc. Daarbij kan de geschiedenis eenbelangrijke rol spelen om inzicht te verdiepen.Bij de vaardigheden kunnen wedenken aan zaken als geweldloze communicatieen conflictoplossing, bemiddelingdoor kinderen zelf bij ruzies enconflicten (peer mediation), problemenoplossen door samenwerking, vooroordelenen vijandbeelden analyseren endoorzien, jezelf kritisch op de hoogtestellen door informatie vanuit verschillendegezichtspunten te verzamelen enverwerken, leren luisteren naar wat eenander zegt zonder zelf al een mening tehebben, etc. Belangrijk bij deze vaardighedenis dat het niet gaat om trucjesof gegarandeerde technieken, maar datde leerlingen zich ook bewust wordenvan hun eigen waarden, de basis ervanen deze kunnen bespreken.Het gaat om bewustwording vanwat verantwoordelijkheid voor de wereldconcreet kan betekenen en wat ervoor nodig is om dit waar te maken.Zo’n ervaring zal de wereld niet onmiddellijkveranderen, maar ze kan wel bijdragenaan een cultuur met meer onderlingrespect en een positieve oriëntatieop de toekomst. Want dat is watvredeseducatie mensen in onze complexeen moeilijk tijden wil bieden, devisie dat voor de opbouw van een vredescultuurieder mens er toe doet. Datis naar mijn overtuiging ook wat opvoedersaan hun kinderen duidelijk moetenmaken.Lennart Vriens1717 VredesMagazine

Onder het oog van KadaffiVredesMagazine18

Idealen en imago van een leider tegenovereen weerbarstiger werkelijkheid.Kleinschalige bedrijvigheid, vluchtelingenuit Darfur en westers gekledebrommernozems laten zich weinig gelegenliggen aan een samenlevingzoals die door de grote leider wordt voorgestaan.En het beeld van de bedoeïnenleiderverstoft langzaam maar zeker.FOTO’S BERT SPIERTZ1919 VredesMagazine

VRAGEN OVER VREDESMAGAZINEMeerkeuze vragen kunt u beantwoorden door omcirkeling van uw keuze of door doorstrepen van de andere mogelijkheden.Vormgeving1. Aantal foto’s in dit nummer: te weinig goed te veel2. Voorkeur kleurgebruik: zwart/wit met één extra kleur full color3. Voorkeur lettergrootte in vergelijking met die in dit nummer: kleiner ’t zelfde groter4. Andere opmerkingen over de vormgeving:.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................InhoudDe aandacht in dit nummer voor1. Analyse veiligheidspolitiek op (inter)nationaal niveau: is te weinig goed te veel2. Bewapening en wapenhandel: te weinig goed te veel3. Vredesacties (demonstraties, manifestaties, boycots, petities etc.): te weinig goed te veel4. Geweldloze conflictoplossing: te weinig goed te veel5. Vredescultuur, vredesopvoeding en -educatie: te weinig goed te veel6. Nationale media, geweld,vijandsbeelden en oorlogspropaganda: te weinig goed te veel7. Boeken, film, toneel, tentoonstellingen, etc. i.v.m. oorlog en vrede: te weinig goed te veel8. Aan welke niet genoemde thema’s/onderwerpen zou (meer) aandacht moeten worden besteed?..................................................................................................................................................................................................9.Welk thema/onderwerp zou u graag in het onderzoeksdossier behandeld zien?..................................................................................................................................................................................................10. Andere opmerkingen over de inhoud in het algemeen of over een specifieke bijdrage:......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Persoonlijke gegevens (als u dat wilt uw naam): .........................................................................................................................1. Geslacht: v m2. Leeftijd: < 25 25 tot 34 35 tot 44 45 tot 64 >643. Lid/donateur vredesorganisatie(s): ja neezo ja, welke? .............................................................................................................................................................................4. Heeft u een internetverbinding? ja neeBent u voor de koppeling van het tijdschrift aan een website: ja neezo ja, op welke wijze? ................................................................................................................................................................Deze bladzijde/dit gedeelte (desgewenst een kopie) opsturen naar: Vredesmagazine Obrechtstraat 43 3572 EC UtrechtHANS FEDDEMATROTS OF IS HET VEELEER ANGST?De natiestaat is weer ‘in’. We wisten hetal enigszins door het aantal zetels voorde PVV-lijst van Geert Wilders tijdens deverkiezingen of door de score die hij maaktin de opiniepeilingen. Maar de vreemdeen overtrokken reactie op ‘de toespraak’van prinses Maxima gaf aan dat er in hetonderbewuste van de Nederlandse zieleen en ander gaande is. De kern van haarbetoog was dat onze samenleving veelzijdigen niet in één cliché te vatten is. Jekunt dit zien als een compliment, maarsommige media en vooral Paul Scheffer(en ook Wilders) gingen het uitleggen alsbeledigend. En meteen kwamen er meerverontruste geluiden, zelfs van Oranjeverenigingen.Het duidt op angst, die al langersluimert, ook in andere landen. Angstdat wij onze eigenheid kwijt raken. Sociologenzien dat als onzekerheid over eente snel oprukkende buitenwereld. Dus datwe meer Europees, mondiaal en multicultureelaan het worden zijn. De moslim inons midden wordt zo tot katalysator vaneen brede angst gemaakt. We gaan onsineens vastklampen aan de joods-christelijketraditie, hoewel we er al lang nietsmeer mee deden. De buitenwereld wordtgezien als bedreigend en dan is de nationaleidentiteit, hoe ongrijpbaar ook enhoezeer ook in ontwikkeling, een toevlucht.Populisten spelen daar op in envinden het heerlijk wij-zij-denken in desamenleving te brengen, of vijanddenken,door angst jegens een bevolkingsgroep tevoeden. De zeer ouderen onder ons herinnerenzich dat mechanisme wellicht nogvan de jaren dertig. Nationalisme wordtdan al snel een gevaarlijk voertuig voorhaat.Recente cijfers van het Centraal Bureauvoor de statistiek (CBS) tonen aan, dat erin Nederland geen miljoen, maar slechts850.000 moslims wonen, dus één op detwintig Nederlanders. Maar het zal hetangst aanjagen van populisten over eentoenemende islamisering van ons landniet doen verstommen. Trots op Nederland,zoals de beweging van Rita Verdonkgaat heten, zou volgens de NOVA enquêtevan 29 oktober, bij verkiezingen nu, 29kamerzetels halen.Het werkt, als je de mensen bang maakt,dat hun vaderland in de gevarenzone ligten als er een zondebok voorhanden is,op wie kan worden afgereageerd.Zo begon het vaak en dan zijn we laterverbaasd, dat het met veel geweld uit dehand liep.2121 VredesMagazine

onderzoeksdossierAMOKVDEen vuile oorlog ingerommeld?Wat er in de loop van de tijd door ijverigejournalisten is onthuld over de voorgeschiedenisvan de politieke steun aande oorlog in Irak.1. Een ambtelijke brainstormOp 9 augustus 2002 wordt op het Ministerievan Buitenlandse Zaken onderleiding van minister De Hoop Scheffer,een brainstormsessie gehouden overIrak. Volgens het KRO-programma Reportervan 25 maart 2007, dat op basisvan anonimiteit heeft gesproken meteen topambtenaar, zijn alle aanwezigenhet eens: “Er komt oorlog en Nederlandzal de Verenigde Staten steunen. Politiekén militair.” In een ambtelijke notatien dagen later (waaruit Reporter citeert)wordt het allemaal wat meer omfloerstuitgedrukt: “De uitspraken die deVS-autoriteiten sindsdien [na de speechvan President Bush over de ‘as van hetkwaad’] hebben gedaan hebben ditland inmiddels op het hoogste niveaugecommitteerd tot het bewerkstelligenvan een zgn. ‘regime change’ in Irak.”Juridisch ligt een actie die gericht is opregime change echter lastig. “Het verdientdan ook aanbeveling dat Nederlanduit blijft gaan van de noodzaak vande ontmanteling van de Iraakse MVW[massavernietigingswapens]. In die benaderingzou ‘regime change’ een mogelijkgevolg van militaire actie kunnenzijn, niet een doel. Een dergelijke actiemoet worden gemotiveerd door de vaststellingdat dit land in gebreke blijft derelevante VN-resoluties na te leven.”2. De militaire spionageberichtenfoto Andy LaithwaiteDe Nederlandse militaire inlichtingendienstMIVD heeft als taak bedreigingenmet massavernietigingswapens tegende veiligheid van Nederland ofNederlandse troepen in het buitenlandin kaart te brengen. De dienst hield Irakal sinds jaar en dag in de gaten. In hetjaarverslag over 2001 wordt als belangrijkstegevaar gezien “beëindiging vanhet VN-sanctieregime.” In dat geval kanworden verwacht dat Irak “zal doorgaanmet zijn programma’s voor de ontwikkelingvan niet-conventionele wapens”.De dienst analyseert dat dit komt omdatde conventionele militaire kracht vanIrak dermate is verzwakt dat het landgeen partij meer is voor de buurlanden.Ook in het jaarverslag over 2002 is nergenssprake van een acute dreiging. Inzakede mogelijkheid dat Irak in het verledenzelfstandig een eenvoudig kernwapenhad kunnen ontwikkelen wordtde redenering van het internationaleatoomagentschap IAEA gevolgd, datIrak daarvoor “zonder sanctieregime”vijf tot zeven jaar nodig had gehad. Watbetreft biologische en chemische wapenswordt gesteld dat het “mogelijk isdat Irak nog over een restant strijdmiddelenbeschikt”. Ten aanzien van deoverbrengingsmiddelen wordt geconstateerddat Irak “alleen met omvangrijkebuitenlandse hulp in staat zou zijngeweest een ballistische raket met eenbereik van 1000 km of meer te ontwikkelen.”De jaarverslagen van de MIVD zijnvoor het publiek vrijgegeven in de vorm2525 VredesMagazine

AMOKVDonderzoeksdossierBibliografie Openheid over IrakRapportenAustraliëParliamentary Joint Standing Committee onASIO, ASIS and DSDInquiry into Intelligence on Iraq’s Weapons ofMass Destruction (WMD)december 2003www.aph.gov.au/house/committee/pjcaad/WMD/Index.htmVerenigd KoninkrijkSelect Committee on Foreign AffairsThe decision to go to war in Iraq3 juli 2003www.publications.parliament.uk/pa/cm200203/cmselect/cmfaff/813/813.pdfIntelligence and Security CommitteeReport on Iraqi Weapons of Mass Destruction –Intelligence and Assessments9 september 2003www.cabinetoffice.gov.uk/upload/assets/www.cabinetoffice.gov.uk/publications/reports/isc/iwmdia.pdfLord HuttonReport of the Inquiry into the Circumstancessurrounding the Death of Dr. David KellyC.M.G.28 januari 2004www.the-hutton-inquiry.org.uk/content/report/Committee Privy Counsellors (Butler-commissie)Review of Intelligence on Weapons of MassDestruction14 juli 2004www.butlerreview.org.uk/report/report.pdfBASIC Occasional Paper (Ian Davis en AndreasPersbo)After the Butler Report: Time to Take on theGroup Think in Washington and LondonJuli 2004www.basicint.org/pubs/Papers/BP46.htmVerenigde StatenSenate Select Committee on IntelligenceReport on the US Intelligence Community’s PrewarIntelligence Assessments on Iraq9 juli 2004http://intelligence.senate.gov/108301.pdfHouse Permanent Select Committee On IntelligenceLetter From House Committee to CIA DirectorCriticizing Iraq War Data25 september 2007www.washingtonpost.com/ac2/wp-dyn/A36817-2003Oct2Brief van leidende senatoren uit deze commissieaan CIA-directeur Tenet met kritiek op hetgebruik van indirecte en fragmentarische informatiemet te veel onzekere elementen omtot de conclusie te komen dat Irak massavernietigingswapenshad. Gepubliceerd in deWashington Post.Commission on the Intelligence Capabilities ofthe United States Regarding Weapons of MassDestructionReport to the President of the United States31 maart 2005www.wmd.gov/report/wmd_report.pdfCarnegie Endowment for International PeaceCarnegie Endowment ReportWMD in Iraq: Evidence and ImplicationsJanuari 2004www.carnegieendowment.org/files/Iraq3FullText.pdfSpecial Advisor to the DCIComprehensive Report on Iraq’s WMD (Weaponsof Mass Destruction)30 september 2004http://news.findlaw.com/nytimes/docs/iraq/cia93004wmdrpt.html‘Dulfer-rapport’Senator Carl LevinReport of an Inquiry into the Alternative Analysisof the Issue of an Iraq-al Qaeda Relationship21 oktober 2004http://levin.senate.gov/newsroom/supporting/2004/102104inquiryreport.pdfJudiciary Committee Democratic StaffThe Constitution in Crisis – The Downing StreetMinutes and Deception, Manipulation, Torture,Retribution, and Coverups in the Iraq War,and Illegal Domestic Surveillance.December 2005www.afterdowningstreet.org/downloads/crisis/fullreport.pdfMinderheidsrapport van de Democratischefractie in het Huis van Afgevaardigden over demisleiding van parlement en bevolking tijdensde voorbereiding van de oorlog met Irak.BASIC Special Report (David Isenberg en IanDavis)Unravelling the Known Unknowns: Why noWeapons of Mass Destruction have been foundin IraqJanuari 2004www.basicint.org/pubs/Research/2004WMD.pdfBASIC Special Report (David Isenberg)See, Speak and Hear No Incompetence: Ananalysis of the Findings of The Commission onthe Intelligence Capabilities of the United StatesRegarding Weapons of Mass DestructionOktober 2005www.basicint.org/pubs/Research/05WMD.pdfBoeken, brochures en artikelenRowan Scarborough, Rumsfeld’s War - The UntoldStory of America’s Anti-Terrorist Commander,Regenery Publishing 2004, 253 pg. ISBN:0-8952-6069-7Conservatieve medewerker van de WashingtonTimes stelt op basis van documenten datBush al in februari 2002 een geheime richtlijnvoor de Nationale Veiligheidsraad ondertekende,die de doelen vaststelde voor een oorlogtegen Irak.John Prados, Hoodwinked: The Documents thatReveal How Bush Sold Us a War, The New Press2004, 400 pg. (paperback) ISBN: 978-1-56584-902-0Verzameling brondocumenten met commentaarover de verkoop van de oorlog met Irakaan het Amerikaanse publiekJohn Kampfner, Blair’s Wars, Free Press, 2004(updated), 384 pg. ISBN-10: 0-743-24830-9ISBN-13: 978-0-7432-4830-3Politieke redacteur van de New Statesman onthultdat Blair probeerde te verhinderen dat hetWhite House onderzoek ging doen naar hetontbreken van massavernietigingswapens inIrak.Glen Rangwalda en Dan Plesch, A Case to Answer,Spokesman Books 2004, 96 pg. ISBN: 9780 85124 7045Onderzoek naar de mogelijkheid om Blair instaat van beschuldiging te stellen wegens misleidingmet betrekking tot de oorlog tegen IrakLabour & Trade Union Review PamphletDavid Morrison, Iraq: Lies, Half-truths andOmissions, Bevin Books, mei 2004Als file te downloaden bij www.spinwatch.org/Joost Oranje, Hollandse oorlogslogica, NRCHandelsblad 12 juni 2004Huub Jaspers, Geheime Nederlandse steun aande oorlog van Bush, VD AMOK 2005 nr. 4Bob Drogin en John Goetz, How US Fell underthe spell of ‘Curveball’, Los Angeles Times 20november 2007Ester Gould, Waakhond of schoothond, eenonderzoek naar de Nederlandse berichtgevingover de steun van het kabinet Balkenende aande oorlog in Irak, Universiteit van Amsterdam,Journalistiek en Media, 2007www.denieuwereporter.nl/wp-content/uploads/2007/04/Waakhond%20of%20schoothond_.pdfHarry van Bommel en Guido van Leemput,Onverantwoord goedgelovig of welbewust misleidend?De Nederlandse steun aan de oorlogin Irak: een reconstructie, Socialistische Partij2007WebsitesNational Security ArchiveNational Security Archive Electronic BriefingBook No. 80Iraq and Weapons of Mass Destruction (Ed.Jeffrey Richelson)Updated - February 11, 2004www.gwu.edu/~nsarchiv/index.htmlIraqDossier.comKritische website over het Britse regeringsdossiervan september 2002 over de massavernietigingswapensvan Irakhttp://iraqdossier.com/Openheid over Irak, núOnafhankelijke burgerbeweging die zich inzetvoor onderzoek naar de Nederlandse steun aande oorlog tegen Irak.www.openheidoverirak.nu/Samenstelling: Kees Kalkman met een bijdragevan Mark AkkermanVredesMagazine32

WAAROM BLIJFT NEDERLANDMEEDOEN MET DE JSF?Gevechtsvliegtuigen bouwen in het belang van de wapenindustrieEen interessanteonderzoeksvraag voor bestuursenbesliskundigen: Waarom blijftNederland deelnemen aan deontwikkeling van de Joint StrikeFighter, terwijl het hele projectfinancieel een drama is en aanhet nut van dit gevechtsvliegtuigzelfs door deskundigen vanClingendael openlijk wordtgetwijfeld? Het heeft vast temaken met de behoefte van eengoede positionering van deNederlandse defensiefotoBoyd NoordaIn het rapport Defensie Industrie Strategie(zie Springstof p.20 in dit blad) staat dat“de Nederlandse DGI ervoor moet zorgendat men een volwaardige positie in internationalenetwerken (supply chains) voorde ontwikkeling, productie en instandhoudingvan defensiematerieel verwerft (…)Voor Economische Zaken gaat het om debijdrage aan de economische groei diezich op het gebied van innovatie vertaaltin excellentie en internationale marktkansen.”Ter stimulering van deze marktkansenheeft de Nederlandse overheid zichvoor $800 miljoen in de JSF ingekocht.Men verwacht op termijn een veelvoud vandit bedrag terug te verdienen met compensatieordersvoor Nederlandse bedrijven.Heel optimistisch schreef minister VanMiddelkoop in september aan de TweedeKamer: “De vooruitzichten, waarmeevooral het ministerie van EconomischeZaken zich actief bezig houdt, zijn goed.”Of dat optimisme enige grond heeft zalwellicht blijken op 4 december, als de AlgemeneRekenkamer komt met een nieuwMonitoringrapport over de JSF. Vorig jaarnog verklaarde de Rekenkamer dat hetonmogelijk is om de definitieve stuksprijsvan de JSF vast te stellen. In 1999 gingDefensie nog uit van 4,5 miljard Euro voorde 114 JSF’s die het toen wilde aanschaffen,in 2006 was sprake van 14,6 miljardEuro voor 85 toestellen. Andere landengaan uit van heel andere prijzen, kortom,niemand weet hoe duur het kreng zalworden. Opvallend is dat het Monitoringrapportvan de Rekenkamer pas op 4 decemberverwacht wordt, terwijl de TweedeKamer op 22 november over de JSFzal praten. Wel prettig voor Van Middelkoopwaarschijnlijk, dat de meest recenterisicoanalyse van de Rekenkamer in datKamerdebat niet kan worden meegenomen.Enkele tientallen Nederlandse bedrijvenprofiteren van de JSF klucht. Eenpaar van de belangrijkste:TNO Defensie en Veiligheid levert een bijdrageaan softwareontwikkeling en adviseertover gezondheidsaspecten.Het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium(NLR) in Amsterdam doet windtunnelproeven,levert ‘embedded’ training,en werkt samen met TNO aan hetPrognostic Health Management.DutchAero (v/h Philips Aerospace) inEindhoven, joint-venture van Philips en hetItaliaanse Avio, maakt componenten voorde F136 motor van de JSF. Het totaal aanopdrachten kan oplopen tot 1 miljard dollar,hoopt DutchAero.NCLR in Enschede, een joint venturevan industrie en universiteit, ontwikkeldevoor de JSF Laser Hole Drilling, eenspeciale boormethode in (composiet) materialen.Stork Defense & Space in Hoogeveenis betrokken bij ontwikkeling en bouw vandeuren voor de JSF, die bij hoge snelhedenen onder extreme omstandighedengeopend en gesloten kunnen worden.Ook levert Stork titanium onderdelen voorde F135 motor van de JSF.Daarnaast is nog van belang hetNetherlands Industrial Fighter Aircraft ReplacementPlatform (NIFARP) in Den Haag.NIFARP is opgericht door de lobbyorganisatievan de Nederlandse defensie-industrieNIID met als doel “een optimale inschakelingvan de Nederlandse vliegtuigindustriein het programma vervanging F-16”. Het NIFARP overlegt regelmatig metde Amerikaanse industrie, met name LockheedMartin, Pratt&Whitney en het FighterEngine Team van General Electric/RollsRoyce.Frank SlijperWendela de VriesCampagne tegen WapenhandelCampagne tegen Wapenhandel gaat dekomende tijd campagne voeren tegen debezopen wijze waarop de defensieindustriegesteund wordt middels de JSF.Voorafgaande aan het Kamerdebat zalde website www.jsf-nee.nl, waarop wealle blunders, schandalen en debaclesbijhouden, online gaan. Op de dag dathet Rekenkamerrapport uitkomt, op 4december, zal er op diverse plaatsen inhet land op ludieke wijze actie gevoerdworden. Mensen die daaraan mee willendoen kunnen contact opnemen metb.smedema@stopwapenhandel.orgVanaf 21 november online:www.jsf-nee.nlMet hulp van fonds Vredesprojectenopgezet door Campagne tegen Wapenhandel3333 VredesMagazine

GEWELD IS EINDELOOS EN UITZICHTLOOSIn het septembernummer vanVredeskoerier ‘t Kan AndersKernwapens Weg! werd in eenboekbespreking de visie van PeterGelderloos uit de doeken gedaan.Hij veegt de vloer aan metgeweldloosheid en pacifisme. Hijacht het zelfs schadelijk. Voorhem telt alleen effectiviteit eneffectief is geweld volgens hem.Veel lezers zullen van deze visie,zo tegengesteld aan waar wijachter staan, geschrokken zijn.Als tegenwicht het stuk al veeleerder opgesteld door deWerkgroep Vredesvraagstukkenvan Pais. Hierin wordt helder enmet ethisch besef duidelijkgemaakt waarom wijoorlogsgeweld moeten bestrijden.Het maakt deel uit van een serieantwoorden op veelgesteldevragen die te vinden zijn op dewebsite: www.vredesbeweging.nl.Waarom moeten wij oorlog bestrijden?1. Omdat oorlog veel leed veroorzaakt.Denk maar aan bombardementen op steden,het afbranden van dorpen, en hetleed van vechtende legers veroorzakenvoor militairen en burgers. Daarbij gaathet niet alleen om leed op korte termijnen ook niet alleen om lichamelijke enmateriële schade. Veel soldaten houdenhun leven lang last van de psychischeschade die zij opliepen als slachtoffer endader. Hetzelfde geldt voor door oorlogsgeweldgetroffen burgers.2. Omdat oorlog en onrecht hand inhand gaan.Hans vecht met Karel. Als Hans wint betekentdat niet dat hij ook gelijk heeft.Anders gezegd: in een oorlog geldt hetrecht van de sterkste en dat is vaak onrecht.Maar dat is niet alles, oorlog treftniet alleen ‘schuldigen’ maar ook ‘onschuldigen’,velen worden beroofd vanhave en goed, verliezen dierbaren. Datwordt gevoeld als onrecht en dat is hetook. Daar bovenop komen nog eens deoorlogsmisdaden, waarmee elke oorloggepaard gaat. Kortom oorlog brengt onrechtop elk niveau.3. Omdat oorlog veel haat wekt.Omdat oorlog zoveel leed brengt en zoveelonrecht, zorgt hij ook voor veel haatbij slachtoffers aan beide zijden. Haat diemoeilijk is weg te nemen, soms vele generatiesvoortduurt, en leidt tot steedsnieuwe conflicten en oorlogen.4. Omdat oorlog meer problemen veroorzaaktdan oplost.Na de Tweede Wereldoorlog kwam deKoude Oorlog, na de Koude Oorlog deOorlog tegen het Terrorisme. Na een oorlogkomt er dus geen vrede maar steedsweer een nieuwe oorlog. Elke oorlog zaaithaat en brengt nieuw onrecht dat gewrokenmoet worden. De cirkelgang van deprimitieve reacties. De oplossing van deonderliggende oorzaken (armoede, onderdrukking,onrecht) wordt vaak gehinderddoor de haatgevoelens die de oorlogheeft voortgebracht.5. Omdat oorlog gemakkelijk uit dehand loopt.Juist omdat oorlog haat wekt en de primitiefstegevoelens in mensen wakkerroept, is de kans groot dat een oorlog uitde hand loopt. Ethiek en oorlogsrechtworden vergeten. De beperkte oorlogwordt een totale oorlog. Massavernietigingswapensworden gebruikt. De mensheidgaat ten onder aan haar onvermogenom in vrede samen te leven.6. Omdat oorlog veel geld kost.Geld dat dan niet meer gebruikt kan wordenvoor de bestrijding van de echte problemenvan deze wereld: ongelijke verdeling vanwelvaart en kennis, milieubederf enz.7. Omdat er alternatieven zijn.Vroeger werd er oorlog gevoerd tussen deverschillende edelen die in Nederland resideerden.Nu hebben we rechters diebeslissen over geschillen die vroeger werdenuitgevochten. We weten dus wel hoehet moet. We hebben de Verenigde Naties,die echter nog allesbehalve vlekkeloosfunctioneren. Er wordt dan ook veelminder energie in gestoken in een vreedzamewereldorde dan in nieuwe wapensystemenen het voeren van oorlogen.Daarin kan verandering komen als steedsmeer mensen zouden inzien dat er alternatievenzijn waaraan gewerkt moet enkan worden. Gandhi en Martin Luther Kingwezen de weg. Deze tijd eist datwij in hun geest verder bouwen.GEEF VOOR HET INTERNATIONALE VREDESWERK VAN DE WRIBij dit nummer treft een deel van de lezerseen acceptgirokaart aan waarmeeeen bijdrage gegeven kan worden aan hetinternationale vredeswerk van War ResistersInternational.De WRI is in 1921 ontstaan uit afschuwover de verschrikkingen van de EersteWereldoorlog. Sedertdien is haar credo:‘Oorlog is een misdaad tegen de menselijkheid’.Overal ter wereld is de WRI actief.Aanvankelijk lag het zwaartepunt in deWesterse wereld, maar nu groeit juist hetaantal aangesloten organisaties uit deDerde wereld sterk. Wel komt het meestegeld nog uit ons deel van de wereld, nietin de laatste plaats uit Nederland, waarPais de Nederlandse sectie van de WRI is.De lezers van Vredeskoerier ‘t Kan AndersKernwapens Weg! kennen de WRI omdatveel ‘korte berichten’ uit het netwerk vande WRI komen. Op die manier hebben weals het ware correspondenten over heelde wereld. U weet dan ook dat er wereldwijdheel wat actie gevoerd wordt. Somsmet resultaat! Zo kunnen we de Zuid-KoreaanseWRI feliciteren met de recenteaankondiging van de Zuid-Koreaanse regeringdat dienstweigeraars voortaan erkendzullen worden. Tot dan toe werdenze in de gevangenis gegooid.Soms moet het resultaat nog komen, zoalsin de VS waar de War Resisters Leaguede drijvende kracht is achter hetgroeiende verzet tegen de oorlogen in Iraken Afghanistan.Redenen genoeg dus om de WRI stevig testeunen. De gemakkelijkste manier is natuurlijkmet geld, maar we zoeken ookaltijd mensen die zich gedurende kortereof langere tijd als vrijwilliger willen inzetten,in Nederland, Londen of elders in dewereld. Nadere informatie: 015-7850137of info@vredesbeweging.nlAls u geen acceptgirokaart hebt aangetroffenkunt u toch geld overmaken op giro417.34.90 t.n.v. Pais te Delft o.v.v. WRI.Chris GeerseVredesMagazine34

Eendaagse activiteitenza 24 nov 2007 VAL IRAN NIET AAN dagin Groot- Brittannië met protesten enopenbare bijeenkomsten. org. Stop thewar coalitie www.stopwar.org.uk ook voorte tekenen petitie.za 24 nov 2007 Internationale actiedagNiet-Winkeldag / Buy Nothing Day. Ludiekekoopstaking! Wereldwijde dag van vrolijkeacties en serieus protest tegen dedoorgeschoten consumptiecultuur en degevolgen daarvan voor mens en milieu.Tientallen landen doen mee! Contact voorNederland Omslag. 040-2910295.www.koopniets.nlzo 25 nov 2007 Nationale Hannie SchaftHerdenking. Hannie Schaft (16 september1920 - 17 april 1945) - ‘het meisjemet het rode haar’, is de bekendste Nederlandseverzetsstrijdster. Aan het eindevan de oorlog werd ze door de Duitsebezetters opgepakt en kort daarna vermoord.Haarlem. Stichting Nationale HannieSchaft-Herdenking. 0229-851424info@hannieschaft.nlwww.hannieschaft.nl/12.htmldi 27 nov 2007 20:00-22:15 De noodzaakvan vrede. Een fonkelend inspirerende,krachtige en kwetsbare avond mmv.Astrid Seriese en band. Sprekers HuubOosterhuis, Jaap Voigt en Jotika Hermsen,Jan Andreae. En 15 jongeren uit verschillendeasielzoekerscentra, die allesweten van de noodzaak van vrede. DeDuif, Prinsengracht 756, Amsterdam. 10euro. Vooraf reserveren viavrede07@live.nl. Stichting Kifaia.do 29 nov 2007 10:00-17:00 LandelijkePalestina-conferentie ABVAKABO FNV inhet kader van internationale solidariteitmet Palestijnse vakbonden. Sprekers EdithSnoey, voorzitter ABVAKABO FNV, AnanQadri, Palestijnse vakbond voor de zorgsector,Ibrahim Al Baz, de Palestijnse gemeenschap,Wim Lankamp NederlandsPalestina Komitee. Zalencentrum Engels(naast CS) Rotterdam Info en aanmeldingABVAKABO FNV, Postbus 3010, 2700 KTZoetermeer of gderoos@abvakabo.nlvr 21 dec 2007 Manifestatie Levend vredestekenop de Dam. Het vredestekenwordt gevormd door - hopelijk 1000 -mensen met fakkels in de hand die samenhet bekende vredessymbool vormen.Op de Dam, Amsterdam. De Gemeenschap/ Humanistische beweging.www.degemeenschap.AKTIEAGENDAMeerdaagse activiteitenvr 23 nov 2007 t/m zo 25 nov 2007Festival 2.Dh5: voor idealisten en wereldversleutelaars.Met elkaar oplossingen vanonderaf bedenken voor een betere wereld.Lezingen, workshops, film, expo’s enoptredens. Thema’s dit jaar zijn o.a. migratie/grenzen,media, georganiseerdeweerbaarheid, inkomen, omgang met repressieen netwerken en structuren. Nijmegen.2.Dh5. info@2Dh5.nl, www.2dh5.nl/3 december 2007 t/m 2 januari 2008,Tiel: Vergeven – Verzoenen Verhalen metfoto’s die een indringend en persoonlijkbeeld geven van vergeving en verzoeningwereldwijd. De verhalen komen van mensendie zelf geweld doorgemaakt hebben.Openbare Bibliotheek, Kloosterstraat 3.Open: ma,di,do,vr 14-20 uur; wo 11-17.30 uur; za 11-14 uur. 0344-61.32.88.di 29 jan 2008 t/m vr 1 feb 2008 Gandhi,de Musical - Amstelveen - 20.00 uurDe musical vertelt het intrigerende levensverhaalvan Mohandas Karamchand (Mahatma)Gandhi. Zijn idealen, de liefdevoor zijn vrouw Kasturba, de breuk metzijn oudste zoon en zijn angst voor het uitde hand lopen van de vrijheidsstrijd, krijgenvorm tegen de achtergrond van eentraditioneel en verdeeld India. De premièrevan ‘Gandhi, de musical’ vindt plaatsop 30 januari 2008 in de SchouwburgAmstelveen, de musical wordt gespeelddoor middelbare scholieren. Gelijktijdigkomen diverse educatieve projecten beschikbaarvoor middelbare scholen.Schouwburg Amstelveen. c 6. Org: Stichtingmusical en Educatie. Info: 06 4201 3410info@musicalgandhi.nlBespreking boek Peter GelderloosIn het septembernummer 2007 van Vredeskoerier’t Kan Anders Kernwapens Weg! stondde bespreking van het boek ‘How non-violenceprotects the state’ door Kees de Boer.Hierop zijn zijn reacties gekomen waaronderdie van mevrouw Nijenhuis-Spruitvanuit Frankrijk. In het eerstvolgendenummer van Vredeskoerier ’t Kan Anderswww.musicalgandhi.nl.Terugkerende activiteitenElke dinsdag-, woensdag- en vrijdagmiddag15:00-17:00 Picket-line Comité NoIran War (NIW) Den Haag, Plein, naastde Tweede Kamer.Iraniërs protesteren tegende dreigende oorlog tegen Iran doorde VS en de steun van de Nederlandseoverheid daaraan. Org: Comité No IranWar (NIW). Info: 070-3050415 / 06-55362313. niw-iran@hotmail.com ,www.niw-iran.com.Elke laatste donderdag van de maandVredeswake Leeuwarden 19:30-20:00Iedereen is welkom om een half uur tewaken door stil te staan bij de oorlogenin Irak en Afghanistan en al het anderegeweld, dicht bij en ver weg. Na afloop(20:15) overleg over verdere activiteiten.Bij de Waag / Titus Brandsma Huisk. Org:Fries Vredesplatform. Info: 058-2130046.jbosman@solidairfriesland.nlwww.solidairfriesland.nl.Elke 1 e zaterdag van de maand 14:00 -14:30 uur Vredeswake StadhuisbrugUtrecht. ‘Vrede zonder wapens’. Utrecht.Vredeswakegroep Regio Utrecht. Tilly Okhuizen(030-261507) bgg Geertje Kuipers(0345-536536). geertjek57@hotmail.comElke 1 e zaterdag van de maand van12.00u-12.30u stiltekring ‘in plaats vangeweld, stilstaan voor de vrede en ruimtevoor dialoog’. De Raad van Kerken, hetVredesplatform en de werkgroep ‘Moslimsen Christenen’. Cees van der Steen, Willem-Alexanderplantsoen5, 1945 VE Beverwijk,tel 0251 253866(december 2007) zal Kees de Boer daaropreageren. Abonnees van Vredeskoerier’t Kan Anders Kernwapens Weg! diedit weerwoord graag willen lezen maarhet mininummer van Vredeskoerier ’t KanAnders niet ontvangen kunnen een exemplaarverkrijgen via Pais Vlamingstraat 822611LA Delft, tel 015 2121694, de websitewww.vredesbeweging.nl in de gatenhouden of het blog van Kees de Boer (http://blogger.xs4all.nl/boerkees ) bezoeken.3535 VredesMagazine