drukpers pdf - ista International

februari 2013 | 26e jaargangista magazineHet energiemanagement magazinevan ista Nederland B.V.In dit nummer o.a.:De EED; Warmteverbruiksmetingwettelijk verplichtAlleeWonen sluit raamovereenkomstmet istaMiljoenste radiometergeïnstalleerd!VvE Belang en ista werken samen

2 ista magazine |Geachte relatie,Vanwege alle politieke ontwikkelingen van delaatste maanden kan ik mij voorstellen dat uandere zaken aan uw hoofd heeft dan het istaMagazine. Dat u ons relatiemagazine nu tochleest, waardeer ik dan ook bijzonder!Het afgelopen jaar heeft ista samen met haarklanten mooie resultaten behaald: De installatievan de miljoenste radiografisch uitleesbareradiatormeter in Nederland bijvoorbeeld. Maarook de eerste installatie van warmtehoeveelheidsmeters,met een officieel gecertificeerde30 meter voelerkabel in ERA-flats en nog veelandere zaken.Enkele van deze onderwerpen treft u in dit magazineaan. Toch spelen op dit moment anderethema’s een leidende rol, of misschien moet ikzeggen een ‘lijdende’ rol. Want de noodzaak totverduurzaming van de samenleving, in combinatiemet het toenemend maatschappelijk verantwoordondernemen, legt een toenemendedruk op de markt. De Nederlandse overheidwil graag aan deze balans bijdragen en er zelfssturing aan geven. Helaas heeft het nieuwstepakket maatregelen vanuit het Binnenhofeerder een averechts effect. Investeringen innieuwbouw stoppen, de cash flow van Nederlandsgrootste huizenbezitters, de woningcorporaties,stagneert, de kosten voor de burgerlopen op en ga zo maar door.Wellicht leven we in een tijdvak waarin wemoeten leren dat de huidige welvaart alleenmet heel hard werken mogelijkerwijs overeindkan worden gehouden. En misschien moetenwe met elkaar toch iets soberder gaan leven.Ook de overheid past zich aan. Steeds vakerworden initiatieven ontplooid met als onderliggenddoel om additief geld te genereren. Deaanvullende heffingen in de corporatieve sectorverhogen de overheidsinkomsten, terwijlde overheidsuitgaven met het ‘wegleggen’ vanverantwoordelijkheden drastisch worden teruggedrongen.Op gemeentelijk niveau zie jehetzelfde patroon. De corporaties moetenmeer investeren in leefbaarheid van wijken,wat overigens de waarde van hun huizenbezitondersteunt. Maar tegelijkertijd verhoogt degemeentelijke overheid drastisch de kostenvoor bijvoorbeeld het beoefenen van sport.Veel verenigingen, die met de hulp van vrijwilligershet hoofd boven water houden, zullenhet loodje leggen. En wat is de waarde van eenwijk waar je niet meer kunt sporten?Wellicht een mooie uitdaging voor de corporaties.En zo zullen er de komende periode nogveel uitdagingen volgen en wellicht ook eenaantal daarvan weer verdwijnen. Doet de overheiddan niets goed? Natuurlijk wel, veel besluitenvoegen waarde toe en geven richting.We zullen echter met elkaar de handschoenmoeten oppakken want de behoefte aan hulpneemt sterk toe. Dat zie ik ook vanuit mijnactiviteiten in het vrijwilligerswerk. De verantwoordelijkheidmoet genomen en gemeenschappelijkgedragen worden.Dan de invoering van EED-wetgeving. In oktober2012 heeft de Europese Commissie eenbelangrijk besluit genomen. Alle lidstatenmoeten middels wetgeving invulling gevenaan de eerder geformuleerde 20/20/20-doelstellingen.Een daarvan is het verminderen vanhet energieverbruik. Om besparing van energieverbruikte stimuleren is inzage in individueelverbruik per woning de basis. Dankzijonze tool ‘Monitoring’ kunnen wij dit voorveel van onze relaties wekelijks verzorgen, deoverheid spreekt van minimaal vier maal perjaar. Voorwaarde is uiteraard wel dat de meetapparatuurgeschikt is om meermaals per jaargeautomatiseerd te worden uitgelezen. De zogenaamdeverdampers zijn nu dus echt uit detijd en aan vervanging toe.Er zijn in Nederland nog vele tienduizendenwoningen met een collectieve verwarmingsinstallatie,waarbij het verbruik per woning opbasis van vierkante meter wordt afgerekend.De nieuwe EED-wetgeving moet per medio2014 door iedere lidstaat zijn ingevoerd, waarbijis vastgelegd dat warmtemeting uiterlijkper eind 2016 wettelijk verplicht gesteld dientte zijn. Het wordt een enorme uitdaging voorista en haar 'concullega’s' om al deze woningenvan meetapparatuur te voorzien. Maar wel ééndie wij aan kunnen. Komend kwartaal zullener over de EED een aantal infosessies bij istaworden georganiseerd waarvoor wij klantenzullen uitnodigen.ista heeft haar investeringsprogramma al aande invoering van de EED aangepast. Medio ditjaar komen we met een aantal oplossingenvoor bewoners die via de smartphone inzagegeven in het individuele verbruik ten opzichtevan het verbruik in de vorige afrekenperiode.De communicatie met bewoners zal niet alleeninteractiever maar ook proactiever moetenworden. Ondanks ons goed functionerendeCustomer Care Center is dat best een uitdaging,kan ik u vertellen. De invulling hiervanzal overigens in nauw overleg met een aantalvan onze grote relaties plaatsvinden.Zoals in deze column aangeven, wij moetenmet elkaar de uitdagingen aangaan. Daar waarde markt in de afgelopen jaren veelal door ‘wisselendecontacten en verdienmodellen’ werdgedomineerd, heb ik inmiddels de indruk datwij allen tot het besef zijn gekomen dat ‘duurzamerelaties’ toch een gezondere basis bieden.En dat geeft mij veel vertrouwen in de primaireuitdaging die nog voor ons ligt, de verdereverduurzaming van onze samenleving incombinatie met een groeiende maatschappelijkebetrokkenheid van iedereen.Rest mij om u veel leesplezier te wensen.Groet,Jörg PlönissenDirecteur

ista magazine | 31Global Reporting Initiatief:Duurzaamheidsbeleid ista is meetbaar succesvolHet internationaal erkende Global Reporting Initiative (GRI) kende ista het Advanced Application LevelB+ toe. De toekenning vond plaats op basis van het duurzaamheidsrapport dat ista op 9 november 2012uitbracht. Het GRI erkent hiermee dat de duurzaamheidsinspanningen van ista meetbaar succesvol zijn.ista mag zich met deze erkenning voorlopernoemen in transparantie over duurzaamheid.In het duurzaamheidsrapport, dat in 2012 voorde tweede keer werd uitgebracht, toont het bedrijfhaar successen en haar betrokkenheidmet de samenleving, het milieu en haar medewerkers.Eén van de kerncompetenties van ista is hetwereldwijd verbruiksafhankelijk afrekenenvan energie en water in gebouwen en hettransparant maken hiervan. ista is een duurzameonderneming en wil hier anderen meeinspireren. Of het nu gaat om duizend nieuwebomen die in Polen zijn geplant, de 4,3 miljoenvellen papier die het bedrijf heeft bespaard ofde zevenhonderd kinderen in een zorgcentrumin Bulgarije die, dankzij ista, nu wetenhoe zij het milieu kunnen beschermen. Elkvan deze activiteiten staat voor een kleine ofgrote stap op weg naar een duurzame onderneming.In deze uitgaveUit de organisatie Duurzaamheidsbeleid ista is meetbaar succesvol ista installeert 1 miljoenste radiometer Primeur ista met 30 meter kabel Webportalmeetings druk bezocht ista op Energie 2012GRI bevestigt toepassing niveau B +"We hebben aanzienlijke vooruitgang geboektop het gebied van duurzaamheid", aldus CEOvan ista International Walter Schmidt . "Uit debevestiging van Advanced Application Level B +door het Global Reporting Initiative blijkt datonze activiteiten ook meetbaar succesvol zijn."Van onze relaties Allee Wonen sluit Raamovereenkomst met ista SCW: Hoge energiebesparingen door warmteverbruiksmeting HaagWonen: Met gewoon doen opvallende prestaties leveren Koningsvrouwen, bewoners krijgen inzicht in energieverbruik Havensteder: Gemak huurder hoog in het vaandel De EED; Warmteverbruiksmeting wettelijk verplicht ista panellid op seminar: Niet meer praten maar DOEN VvE Belang en ista Nederland werken samen aan energiebesparing Duurzaamheid en energiebesparingProductinformatie Aantal Debicasso klanten groeit gestaagIn haar strategie voor duurzame ontwikkelingricht ista zich op de bescherming van het milieuen milieueducatie. Ook wordt met productenen diensten een aanzienlijke bijdragegeleverd aan de beperking van het energieverbruikin gebouwen. Hiermee levert ista eenwaardevolle bijdrage aan milieubescherming,energiebesparing en de reductie van CO2-uitstoot.Ook bij de productie van meetapparatuurop kantoor of op zakenreis probeert istahaar energieverbruik zoveel mogelijk te beperken.Daarnaast zijn de werknemers steedsvaker betrokken bij projecten die de groeneboodschap verspreiden en het milieu helpenverbeteren.Focus op werknemers"We zouden nooit zover zijn gekomen zonderde inzet en betrokkenheid van onze medewerkers,"zegt Walter Schmidt. "Ons Social ResponsibilityReport is daarom gefocust op hen. Inhet rapport zijn artikelen en interviews opgenomenover duurzaamheidsprojecten die doorista-vestigingen zijn uitgevoerd. Maar ook deinvulling die werknemers geven aan duurzaamheidin hun dagelijks leven komt in hetrapport aan bod.” U treft het Duurzaamheidsrapportaan op de Homepage van onze websitewww.istanederland.nl in de rubriek ‘Nieuwsspecial’.

4 ista magazine |ista installeert miljoenste radiometer!Op 12 september 2012 installeerde ista haar miljoenste radiometer. De meter werd geïnstalleerd incomplex Middenkous / Voorhaven van Stichting Havensteder in Rotterdam. Alle bewoners van hetcomplex ontvingen een bos bloemen en alle medewerkers van Stichting Havensteder kregen gebak.ErrorlistingAls optie bieden wij nu ook aan om wekelijksfunctiecontroles uit te voeren op de meters.Eventuele uitval van meters wordt op dezewijze snel gesignaleerd waardoor u direct kuntrepareren of vervangen. Een betrouwbare metingen kostenverdeling zijn met deze vormvan errorlisting gegarandeerd.Complex Middenkous / Voorhaven te RotterdamIn 1999 schreven we al dat het radiografischuitlezen van energie- en watermeters de toekomstheeft. Dertien jaar later installeren wijde miljoenste radiometer! Een fantastischeontwikkeling en een mooie mijlpaal.Voordelen van radiometingSinds eind 2009 verkopen wij alleen nog maarradiografisch uitleesbare radiatormeters vanhet type doprimo ® radio. Deze meters hebbenveel voordelen ten opzichte van hun standaardvoorgangers. Zo hoeven uw bewoners niet meerthuis te blijven voor de meteropnemer en is hunprivacy gewaarborgd. Ook vindt uitlezing vande meterstanden nu wekelijks plaats waardoorista altijd over de juiste dagstanden beschikt. Hetschatten van meterstanden behoort daarmee tothet verleden. Ook kan bij een verhuizing nu deexacte verhuisdatum verwerkt worden.met die van de voorgaande afrekenperiode enafzetten tegen de betaalde voorschotten. Indiennodig kunt u hier vervolgens op anticiperen.Monitoring betekent voor u energiemanagementen voor uw bewoners geen onverwachtebijbetalingen meer!Kosteloze omruilactie verdampingsmetersAangaande de op handen zijnde wet Meetverplichtingdie per 2015 van kracht is en waaroveru op pagina 12 en 15 uitgebreide informatieaantreft, kunnen verdampingsmeters niet langertoegepast worden.Past u de oude verdampingsmeters nog toe?Dan is het nu heel aantrekkelijk om gebruik temaken van onze kosteloze omruilactie. Heeftu interesse? Neemt u dan contact met ons opvia 010 2455 897.MonitoringMaar er zijn meer voordelen. Met radiografischuitleesbare meters kunnen wij u het hele jaarinzicht geven in het stookgedrag van uw bewoners.We kunnen de warmteverbruiken vanbewoners onderling vergelijken, maar we kunnenook de individuele verbruiken vergelijkenv.l.n.r. Hank Herfkens (Stichting Havensteder), de bewoner, Jörg Plönissen (ista Nederland)

ista magazine | 51Primeur ista met 30 meter kabelMedio 2012 renoveerde Woonstad vier ERA-flats in de Rotterdamse wijk Ommoord. Deze renovatie hadondermeer betrekking op het verwarmingssysteem: Het vervangen van alle radiatoren, het plaatsenvan nieuwe cv-ketels en het ombouwen van het eenpijpssysteem naar een tweepijpsysteem. Bij detoepassing van het nieuwe meetsysteem waren de standaardkabels, met een maximale lengte van tienmeter, niet toereikend. De dertig meter kabel van ista was de oplossing!Het ombouwen van het eenpijpssysteem naareen tweepijpssysteem betekent dat de waterstroomkan worden gevarieerd en geregeld.Hierdoor kan pompvermogen worden bespaard.Een ander voordeel is dat het water direct vanuitde ketel wordt aangevoerd, waardoor alleradiatoren water met dezelfde temperatuurontvangen.Aanvankelijk werd het warmteverbruik gemetendoor middel van radiatormeters. Door dezeombouw zijn de radiatormeters echter nietmeer toereikend. Gekozen is daarom voor dewarmtedoorstroommeter sensonic ® II van ista.30 meter kabel van istaIn de nieuwe situatie bedraagt de lengte van deleiding tussen aanvoer en retour 24 meter. Eris gekozen voor een oplossing waarbij in dewoning geen extra kabelgoten gemaakt hoefdente worden. In plaats daarvan zijn de kabelsin de afwerking van de plintleiding gelegd. Destandaard kabels, met temperatuurvoelers,hebben een maximale lengte van tien meter enwaren hiervoor dus niet toereikend. Er was eenkabel nodig met een lengte van minimaal 24meter. De dertig meter kabel van ista was deoplossing! De dertig meter kabel van ista isMID gecertificeerd. De Measuring InstrumentDirective (MID) is van toepassing op installatiesmet o.a. watermeters, gasmeters en warmteverbruiksmetersen is een richtlijn voor decomplete installatie. In de praktijk betekent ditdat een MID-conforme installatie is opgebouwdmet instrumenten en appendages dieallen een MID (deel)certificaat hebben.Goed voor bewoners en milieuDe ERA flats, die in de jaren zestig in hoogtempo zijn neergezet, waren toe aan renovatie.In de Rotterdamse wijk Ommoord betrofhet de Era flats Hammerskjoldplaats, AlbertSchweitzerplaats, Kellogplaats en de Stresemannplaats.ERA flats staan er in z’n algemeenheidom bekend dat ze niet bepaaldenergiezuinig zijn. Met de aanpassingen aan deinstallatie en de leidingen is een besparing vandertig procent op de totale energiekosten behaald.Dit is niet alleen gunstig voor de reductievan de CO2-uitstoot, maar zorgt bovendienvoor meer wooncomfort. In alle opzichten dusgoed voor de bewoners en voor het milieu.Wilt u meer weten over de toepassing van dewarmtedoorstroommeters met 30 meter kabelvan ista? Bel ons via 010 2455897.

6 ista magazine |Webportalmeetings druk bezochtOp 20 november 2012 vond voor de zestiende keer de ista webportalmeeting plaats. Tijdens deze meetinglaten wij onze relaties kennismaken met de webportal. Ook krijgen zij de gelegenheid om hier zelf ineen workshop actief mee aan de slag te gaan.Op de site www.istawebportal.nl kunt u verhuizingen,opdrachten voor reparaties, bewonersgegevensen de kosten van collectief wateren/ofenergieverbruik aan ons doorgeven. Ookhet verzoek om een tussentijdse afrekeningkunt u via de website bij ons indienen. Verderkrijgt u via de dienst ‘Monitoring’ inzicht inhet verbruik in al uw complexen, die voorzienzijn van radiografisch uitleesbare meters. Inéén oogopslag ziet u de verschillen per woning,het verbruik per vertrek en de actuele enhistorische verbruiksgegevens. Snel, eenvoudig,milieuvriendelijk en zonder papierenrompslomp.Aantallen, papier, ontwikkelingenRuim de helft van onze serviceklanten maaktgebruik van de webportal. Het past geheel indeze tijd van duurzaamheid om daar waarmogelijk het papierverbruik terug te dringenen gebruik te maken van digitale uitwisselingvan gegevens.Wij assisteren u graag bij het opsturen van uwinformatie via de webportal, indien u daar behoefteaan heeft. Dit is niet alleen sneller, wekunnen bovendien samen een duurzame bijdrageleveren aan het milieu want er komtimmers geen papier meer aan te pas. Daarnaastis het insturen van uw gegevens via de webportalgeheel kosteloos. Voor klanten die daarprijs op stellen, houden wij uiteraard de mogelijkheidopen om de papieren formulieren teontvangen.De ontwikkeling van de portal staat niet stil.ista werkt voortdurend aan nieuwe functionaliteiten,die voor nog meer gebruiksgemakzorgen. Ook worden bestaande functies verbeterd.Binnenkort worden, op basis van de uitkomstenvan een gebruikersonderzoek, maarbovenal conform de op handen zijnde wetMeetverplichting, nieuwe functionaliteitenaangebracht in de dienst Monitoring die er o.a.voor zorgen dat de eindgebruikers meerderemalen per jaar hun verbruik en besparingkunnen volgen.Heeft u zich al geregistreerd?Maakt u nog geen gebruik van de ista webportal?U kunt zich registreren opwww.istawebportal.nl.Voor vragen kunt u altijd contact met onsopnemen via 010 2455700.Webportalmeeting bijwonen?Wilt u ook een webportalmeeting bijwonen?Laat het ons weten viaineke.baartmans@istanederland.nlof bel 010 24 55 865ista Nederland op Energie 2012ista stond van 9 tot en met 11 oktober 2012op de Energievakbeurs, Energie 2012, in deBrabanthallen in ’s Hertogenbosch. In onzestand was het voor veel van onze relatiesgoed vertoeven onder het genot van eengoede kop koffie. In de stand werd ondermeerhet complete dienstverleningsproces getoondvan Metering en Billing tot Customer Care,waarmee we de klant geheel kunnen ontzorgen.Ook was er extra aandacht voor de mogelijkhedenvan onze radiografisch uitleesbaremeters. Verder wisten we nog meer klantenenthousiast te maken voor de ista webportalen vooral voor de interessante functionaliteit‘Monitoring’.Voor relaties met interesse in een duurzameenergievoorziening voor hun nieuwbouw- ofrenovatieproject was BeGreen, leveranciervan duurzame energie, op onze stand aanwezig.Veel bezoekers maakten gebruik van demogelijkheid zich hierover én over de wijzevan verbruiksafhankelijke afrekening doorista te laten informeren.Noteert u nu alvast in uw agenda: Energie2013, van 24 t/m 26 september a.s.;uiteraard treft u ons daar weer aan . U hoorthierover nog nader van ons.

ista magazine | 71AlleeWonen Energiebedrijf sluitraamovereenkomst met istaOp 14 augustus 2012 sloot AlleeWonen Energiebedrijf een raamovereenkomst met ista. In deze overeenkomstis ondermeer opgenomen dat AlleeWonen in de komende vijf jaar ista-apparatuur toepastin haar projecten voor het verbruiksafhankelijk afrekenen van energie en water.AlleeWonen Energiebedrijf ging met ista inzee om een gedeelte van haar werkzaamhedenAmarens van der Meulenuit te besteden. Amarens van der Meulen, ProjectmanagerAlleeWonen Energiebedrijf: “istaleest de meters vanuit haar kantoor uit vooralle complexen waar een duurzaam energiesysteemis geplaatst. Daarnaast wordt istaingezet als de partij die de voorschotten incasseerten de afrekening direct met onze klantenregelt. De raamovereenkomst biedt vooral eenstuk zekerheid. Het zorgt ervoor dat we niet bijelke nieuwe installatie opnieuw besluiten hoevente nemen over de soort meters en de wijzewaarop het debiteurenbeheer geregeld wordt.Dit geeft duidelijkheid voor alle betrokkenpartijen.”VerwachtingenMaar er zijn meer redenen om voor ista te kiezen.“ista is een partij die graag meedenkt metde klant en de behoeften die er spelen. Vanuithaar klantvriendelijke, innovatieve en adviserendehouding denkt ista een paar stappen verderdan dat wij dat kunnen.Deze adviesfunctie wordt gewaardeerd en weverwachten ook dat ista deze dienstverlenenderol zal blijven spelen. Daarnaast is de ervaringop het gebied van klantbeheer tot nu toe goed.We verwachten dat dit gelijk blijft of zelfs nogwordt verbeterd. Tot slot zien we dat ista haardigitale dienstverlening goed op orde heeft ener alles aan doet om dit te blijven verbeteren,”zo besluit Amarens.Oprichting AlleeWonen EnergiebedrijfAlleeWonen Energiebedrijf is ontstaan toeneen nieuwbouwcomplex werd voorzien vaneen duurzame energie-installatie. Amarens:“Het lag destijds voor de hand om het complexvia een eigen energie B.V. te gaan exploiteren.Nu wordt AlleeWonen Energiebedrijf ingezetom invloed uit te kunnen oefenen op de energielastenvan de huurders. Wanneer een complexwordt voorzien van een duurzaamenergiesysteem, wordt deze ondergebracht bijhet energiebedrijf. De tarieven die AlleeWonenEnergiebedrijf doorrekent aan haar klantenzijn scherp. Doordat de jaarlijkse stijging in detoekomst minder hard gaat dan bij een traditioneel(commercieel) energiebedrijf, zijn de afnemersop termijn goedkoper uit.”Woonlasten & energiebesparingWoningcorporatie AlleeWonen heeft 19.000verhuureenheden in de gemeenten Breda enRoosendaal. Daarvan zijn 67 complexen, metin totaal vierduizend woningen, uitgerust meteen collectieve installatie. In het strategischkader van AlleeWonen wordt veel ruimte gegevenaan het programma ‘Woonlasten &Energiebesparing’. Binnen dit programmawordt gezocht naar de meest efficiënte en effectievemanier om de energielast van de huurderste verkleinen.Amarens van der Meulen: “We geven extraaandacht aan wijken die dat nodig hebben enaan meer kwetsbare doelgroepen. We zorgenmet onze partners, medewerkers en bewonersvoor een schone, veilige woning en woonomgeving,waar ruimte is voor ontmoeting enontwikkeling. We hebben hart voor de wijk ende bewoners. Met ziel en zakelijkheid handelenwe daadkrachtig en maken zo het verschilvoor de wijk en haar bewoners.”Keuze voor istaAlleeWonen Energiebedrijf ging in eerste instantiemet de twee grootste partijen in Nederlandin gesprek, waarvan ista er een was.“Deandere partij kon niet aan de wensen voldoenten aanzien van de wijze waarop we gerapporteerdwilden worden. ista kon dat wel. Bovendienis de combinatie tussen bemetering endebiteurenincasso iets waarin ista vooruitlooptop andere aanbieders,” zo geeft Amarens aan.Jörg Plönissen (ista) en Harry Reininga (AlleeWonen) ondertekenen raamovereenkomst

8 ista magazine |Hoge energiebesparingen SCWdoor warmteverbruiksmetingSCW is een moderne, professionele woningcorporatie. Volkshuisvesting is voor SCW niet alleen eenkwestie van woningen bouwen, maar vooral een zaak van mensen. Rechtvaardigheid, solidariteit engespreide verantwoordelijkheid zijn belangrijke waarden. Mede via de diensten van ista wordt daarnaastgestreefd naar duurzaamheid en energiemanagement.De branchevereniging voor woningcorporaties,Aedes, stelde enkele jaren geleden eenconvenant op waarin gestreefd wordt om intien jaar tijd de CO2 emissie met twintig procentte verminderen. SCW schaart zich achterdit convenant.Fred Schuitemaker, projectleider Beheer enOnderhoud, vertelt op welke manier: “We hebbenheel wat maatregelen genomen,” zegt hij.“Bij diverse projecten hebben we de ‘thermischeschil’ aangepast met isolatiemaatregelenzoals dakisolatie, isolatie van de gevel, vloerisolatieen dubbel glas. Daarnaast passen wetechnische installaties aan die ‘slimmer’ werkenen een hoger rendement leveren. Ook alseen woning van huurder wisselt, proberen wemet kleine ingrepen toch zoveel mogelijkduurzaamheid toe te voegen.”WarmteverbruiksmetingAls het om warmteverbruiksmeting gaat pastSCW de doprimo ® radio toe van ista. FredSchuitemaker: “Vanuit onze collectief gestookteflatwoningen komt steeds vaker de vraag vanbewoners om niet collectief af te rekenen,maar per individuele gebruiker. Bewoners betalenniet graag mee aan de energierekeningvan een groot verbruikende buurman.Enerzijds is dit de individualisering van demaatschappij, anderzijds gaan mensen bewustermet energie om.”Succes Ridderweide flatDeze tendens leidde in een van de complexenvan SCW, de Ridderweide flat, tot de installatievan het doprimo ® radio meetsysteem.Vooruitlopend op de vervanging van de cv’s,die gepland stond voor 2011, zijn in 2009 alleradiatoren voorzien van individuele meters.Schuitemaker: “Samen met de accountmanagervan ista, Henk Kok, is een voorlichtingsmiddaggehouden voor alle bewoners. Hierbij zijn devoor- en nadelen van het systeem uiteengezet.Ook is hierbij gewezen op de effecten van deindividuele bemetering en de grote verschillendie daarvan te verwachten waren. Die verwachtingenkwamen uit. In het eerste volledigeverbruiksjaar was nog geen grote daling waarneembaar.Daarna werd tot twintig procentminder gas verbruikt. Nadat de flat in 2011 wasvoorzien van een nieuwe cascade-opstelling,opgebouwd uit vijf geschakelde cv-ketels, iseen extra besparing gerealiseerd van nog eenstien procent. Hierdoor behaalden we een besparingvan bijna dertig procent!”Waarom istaAan de keuze voor ista gaat een kleine geschiedenisvooraf. Vanaf 1983 gebruikte SCW eenindividueel warmtemeetsysteem van AEG. Ditbekabelde systeem, voorzien van centraal uitte lezen meters, werd geplaatst in 197 flatwoningen.Daarnaast werd het ook in een totappartementengebouw verbouwd ziekenhuisaangelegd. Het systeem stierf echter een zachtedood toen de ondersteuning vanuit AEG stopte.Daarom werd in 1996 gekozen voor de toenmaligeverdampingsmeters van ista. Ook hetuitlezen van de meters, inclusief het verwerkenvan de meterstanden, werd door ista uitgevoerd.“We hebben een leasecontract geslotenmet een looptijd van tien jaar,” vertelt FredSchuitemaker. “Het voormalige ziekenhuis isinmiddels gesloopt, maar voor de 197 flatwoningenis een nieuwe overeenkomst aangegaanmet ista.Op dit moment maken wij gebruik van dediensten van ista op een vijftal van onze complexen,met in totaal ongeveer 560 aansluitingen,”aldus Schuitemaker.ToekomstverwachtingSchuitemaker ziet de toekomst met vertrouwentegemoet. “Wij verwachten dat ista dehuidige kwaliteit van de dienstverlening continueerten de marktontwikkelingen op hetgebied van warmteverbruiksmeting volgt endaarop inspeelt. SCW wil zich profileren alsnetwerkorganisatie. De ontzorging die istabiedt, sluit hier goed op aan.”Woningcorporatie SCW ontstond in 1980 uiteen fusie van de Sint Josephstichting tot verbeteringvan de volkshuisvesting en de protestantsewoningbouwvereniging Patrimonium.SCW verhuurt ongeveer 3700 woningen, waarvan750 voorzien zijn van een collectief cvsysteem.Als klantgerichte en transparantewoningcorporatie speelt SCW in op maatschappelijkeontwikkelingen.“Dit doen wij door verschillende huurdersgroepente voorzien van een breed assortimentaan kwalitatief goed en betaalbare woonruimte,”aldus Fred Schuitemaker. “Speciale aandachtgaat uit naar huishoudens met lage inkomens,de leefomgeving van onze huurders en hetfaciliteren voor zorg. Als netwerkorganisatiebouwen we relaties op met externe partijen enonderhouden deze. Bovendien zoeken wijvoortdurend de balans tussen maatschappelijkpresteren en financiële continuïteit.”VerantwoordelijkheidSCW zorgt voor kwalitatief goede en duurzamewoningen voor mensen die niet in huneigen woonbehoefte kunnen voorzien.Schuitemaker: “We kijken daarbij verder dan

ista magazine | | 91Haag Wonen:“Met gewoon doen opvallende prestaties realiseren”de woning en nemen ook verantwoordelijkheidom te werken aan leefbare en vitale wijkenen buurten. Een opgave die we samen metgemeente, bewoners en andere maatschappelijkepartners willen oppakken, ieder vanuitzijn of haar eigen verantwoordelijkheid.Onze huurders vormen ons bestaansrecht. Zijzijn de aanleiding dat woningcorporaties ongeveerhonderd jaar geleden zijn ontstaan.Onze huurders zijn onze klanten. We vindenhet belangrijk om hen betaalbare en kwalitatiefgoede woonruimte aan te bieden. Daarnaastvinden we ook dat onze huurders eenstukje eigen verantwoordelijkheid hebben voorwat betreft hun woonplezier. Dat betekent ookdat ze deels zelf verantwoordelijk zijn voor bijvoorbeeldhun energieverbruik.”KwaliteitSCW wil kwalitatief goede woningen blijvenverhuren aan mensen in Tiel met een kleinerebeurs die geen andere mogelijkheden hebbenop de woningmarkt. Daarmee draagt de corporatiebovendien bij aan de kwaliteit van Tiel alsstad. “We willen werken aan een prettige leefomgevingin een stad met een rijke historie enwaar mogelijk willen we deze historie zoveelmogelijk behouden,” zo geeft Schuitemaker aan.Ontwikkelingen in de marktWat betekenen de ideeën van het nieuwe regeerakkoordvoor het huidige beleid binnenSCW? Vast staat dat de huidige regeringsplannengeen gunstige uitwerking hebben op desociale huurmarkt en ook niet op de financiëleruimte voor woningcorporaties.Fred Schuitemaker: “Het gevolg zal waarschijnlijkzijn dat de huren omhoog gaan en er weinigruimte overblijft voor projecten zoals renovaties,nieuwbouw en herstructurering. We hebbenin dit verband speciale aandacht voormiddeninkomens. Deze groep heeft niet veelmogelijkheden op de commerciële woningmarkt,maar wordt door de huidige regelgevingook grotendeels uitgesloten voor de socialehuurwoningen. Als corporatie zullen we hiertoch mee moeten dealen.”Haag Wonen werkt ruim tien jaar met ista samen. Edwin Henderson,teamleider Financiële Administratie: “ista een betrouwbare partner,zowel voor ons als voor onze huurders. ista denkt mee bij problemenen complexe vraagstukken waar wij zelf de expertise niet voorhebben. Daarnaast verzorgt ista voor ons de afrekeningen stookenservicekosten en doet dit naar volle tevredenheid.”Haag Wonen beheert 22.500 woningen, waarvaner 2150 zijn uitgerust met een collectievecv-installatie. Het bedrijf is al meer dan honderdjaar thuis in Den Haag. Als gezonde, puurHaagse woningcorporatie is Haag Wonennauw betrokken bij de bewoners van de wijkenen de opgaven van de stad. Passende, goedonderhouden en betaalbare woningen biedenaan mensen die daar zelf niet of moeilijk inkunnen voorzien, dat is de dagelijkse passievan de circa 250 medewerkers.Betrokken, gedreven en gewoonDe opdracht om mensen een thuisbasis en daarmeede ruimte voor ontwikkeling te bieden, vervultHaag Wonen vanuit drie principes:‘Betrokken om bij te dragen’, ‘Gedreven om op telossen’ en ‘Gewoon doen om uit te blinken’.Edwin Henderson: “We zijn betrokken bij demensen. Vanuit oprechte interesse en in directeinteractie met onze bewoners bieden wij heneen thuisbasis en werken we samen met partnersaan hun woongenot. We doen ons werk gedrevenen zijn altijd op zoek naar verbetering. Ofhet nu gaat om onze dienstverlening, efficiëntebedrijfsvoering of duurzame oplossingen voorhardnekkige problemen op complexe plekkenvan Den Haag. We zijn vasthoudend om dingenvoor elkaar te krijgen. Die gedrevenheid zit alhonderd jaar in ons bloed. We doen alles watnodig is voor onze bewoners en hun wijk. Metdie mentaliteit realiseren wij opvallende prestatiesvoor Den Haag en haar inwoners. Voor hensoms bijzonder, voor ons al snel de gewoonstezaak van de wereld. Zo maken we het verschil.Praktisch, nuchter en vindingrijk. Dat is HaagWonen.”SlagingskansenHaag Wonen is er voor mensen die niet ofmoeilijk zelfstandig in huisvesting kunnenEdwin Hendersonvoorzien. Haag Wonen streeft ernaar om iederegroep voldoende slagingskansen op eenpassende woning te bieden.Henderson: “Als woningcorporatie richten wijons primair op mensen met een laag inkomenof laag middeninkomen. De nadruk ligt op gezinnenen bijzondere groepen zoals ouderen,gehandicapten en mensen die zorg of begeleidingbehoeven.”Duurzaamheid en energiebesparing“Wij sturen aan op een duurzame woningvoorraadvanuit de belangen van de klant waarinbetaalbaarheid, gezondheid en comfort vooropstaan. Woonlasten zullen de komende jarensteeds belangrijker worden, vooral omdat deenergielasten zullen toenemen. Door een dialoogaan te gaan wijzen wij de bewoners eropwelk belang zij hebben bij duurzame ingrepenen energiezuinig gedrag,” zo geeft Hendersonaan. “Op deze wijze denkt Haag Wonen voldoendeinstemming te verkrijgen om ingrepente kunnen plegen.”

10 ista magazine |Bewoners ‘Koningsvrouwen van Landlust’krijgen inzicht in energieverbruikVanaf 1 januari 2013 hebben de bewoners van wooncomplex Koningsvrouwen van Landlust (vanWoningstichting Eigen Haard) de beschikking over een uitleesscherm in de woning dat hen onder meerinzicht geeft in hun individuele energieverbruik. Het project is tot stand gekomen in samenwerking metista en Vercoma.Een uitleesscherm in huis waarop je bijvoorbeeldje energieverbruik kunt aflezen.Het kan in wooncomplex Koningsvrouwenvan Landlust. Om de bewoners de gelegenheidte geven te besparen op hun individuele energieverbruikzijn alle woningen voorzien vaneen radiografisch uitleesbare warmtemetervan ista, de sensonic ® radio.Deze meter is gekoppeld aan de huisvideofoonwaar het energieverbruik vande betreffende woning kanworden afgelezen. Hoe werkthet systeem?De meetgegevens worden wekelijksradiografisch vanuit hetkantoor van ista uitgelezen. istazorgt na ontvangst van de meetdatavoor analyse en verwerking.Vervolgens worden de gegevens via internetverstuurd naar het interne netwerk van Vercomain het complex zodat de verbruiksanalysezichtbaar wordt weergegeven op deaanwezige Vercoma videofoon van de eindgebruiker.Zo kunnen de bewoners snel en eenvoudighun verbruik volgen. Dit stelt hen instaat om bewuster om te gaan met hun energieverbruik.Unieke verbouwingHet wooncomplex Koningsvrouwen van Landlustis in 2010 op unieke wijze verbouwd.Ruim 240 portiekwoningen, met een monumentalestatus, zijn gerenoveerd volgens denormen en eisen van deze tijd. Bewonersinspraakleidde onder meer tot het afstemmenvan de woonwensen en tot het realiseren vangrotere wooneenheden door woningen samente voegen. In totaal bleven na de renovatie 188van de 240 woningen over.Duurzame aanpak valt in de prijzenEén van de pijlers die centraal stond bij de renovatieis duurzaamheid. Daarom is bij de uitvoeringvan het project ruim aandacht besteedaan energiebesparing. Om de CO2 uitstoot tebeperken en de energielasten van bewoners tedrukken, is gebruik gemaakt van de modernsteinstallaties. Zo is het energielabel van E naar Agebracht en is de CO2 uitstoot aanzienlijk gereduceerd.De gemeente Amsterdam bekroonde de manierwaarop dit is aangepakt met de GroeneSpeld en de Eneco Transitieprijs.Het project Koningsvrouwen van Landlust isook winnaar van de Gulden Feniks 2012. DeGulden Feniks is de enige prijs die zich exclusiefricht op het hergebruik van de bestaande,gebouwde voorraad.Expositieruimte projectIn het ketelhuis van het wooncomplex is eenexpositieruimte ingericht voor bewoners enbelangstellenden. Daar is te zien welke aanpassingenaan het gebouw hebben plaatsgevonden,welke diensten er worden geleverd enwelke leveranciers hiervoor verantwoordelijkzijn. Uiteraard is ook ista Nederland in de expositieruimtevertegenwoordigd met een presentatie.Verder zijn voor de veiligheid van de bewonersde entrees voorzien van camera-spreek-luisterpanelenop maat. Elk appartement heeft eeneigen monitor.

ista magazine | 111Stichting Havensteder:“Gemak huurder hoog in het vaandel”Stichting Havensteder, een fusie van PWS Rotterdam en Com.wonen, verhuurt en verkoopt goede,betaalbare woningen in de stadsregio Rotterdam. De organisatie steekt veel energie, middelen entijd in projecten voor en met wijkbewoners. Havensteder werkt samen met huurders, gemeenten eninstanties om wonen, welzijn en zorg goed af te stemmen.Hank HerfkensHank Herfkens, manager Onderhoud bijHavensteder: “Vanaf 1 juli 2011 zijn PWSRotterdam en Com.wonen gefuseerd.Samen vormen we Havensteder, maar weblijven doen waar beide fusiepartners ooitvoor zijn opgericht: Goede en betaalbare huisvestingbieden aan mensen met een laag inkomenof een kwetsbare positie. Samen kunnenwe nu nog actiever investeren in veilige stratenen leefbare wijken.” Met 50.000 verhuurbareobjecten is Havensteder een robuustepartij in de stadsregio Rotterdam.Een betrokken speler die bouwt aan de vitaliteiten veerkracht van de stad. Huis voor huis,straat voor straat, wijk voor wijk.Ontwikkelingen ketensamenwerkingHerfkens: “Optimaliseren van onze dienstverlening,het liefst met ondersteuning van onzepartners, is een prioriteit. Deze ketensamenwerkingvindt plaats vanuit zogenoemde TCOconcepten(Total Cost of Ownership), die onsbewust maken van kosten. Als vastgoedeigenaarkunnen we hierdoor niet alleen betersturen op de corporatiekosten, maar ook op deexploitatiekosten,” zegt Herfkens.Energiemanagement wint steeds meer terreinen ook hierin kan het TCO-concept een belangrijkerol vervullen. Met het opgestelde TCOrekenmodelkan heel snel bepaald worden ofeen energie reducerende investering rendabelis voor zowel huurder als verhuurder. “Omdatmeting leidt tot energiebesparing verdient eendergelijke investering zich altijd terug, metprofijt voor de huurder. ista Nederland, metwie wij al tientallen jaren samenwerken, pakthaar rol als dienstverlener in het TCO-conceptop en levert haar bijdrage bij metervervangingen dienstverlening,” aldus Herfkens.VervangingHavensteder verving onlangs in ruim twaalfduizendwoningen de zesduizend oude elektronischemeters en verdampingsmeters voorde doprimo ® radio. Deze grootscheepse vervangingis naar volle tevredenheid uitgevoerd.“Wij zijn dan ook zeer tevreden over de dienstverleningen ondersteuning van ista,” zo geeftHerfkens aan.“Ook de goede ondersteuning bij probleemsituaties,de klachtafhandeling en de goedeprijs-kwaliteitverhouding zijn doorslaggevend.Voor ons reden genoeg om met ista verder tegaan.”Gemak voor bewonersHavensteder hecht grote waarde aan gemakvoor haar huurders. Mede door de techniekvan de doprimo radio kan ista dit gemak bieden.Herfkens: “We kunnen het verbruik nu samenmet de huurders in de gaten houden. Met dedienst ‘Monitoring’ signaleren we tijdig of hetindividuele verbruik hoger is dan in de vorigeafrekenperiode. De meters laten afwisselendhet eindverbruik van de vorige afrekenperiodeen het actuele verbruik zien. Huurders kunnenop deze manier zelf hun verbruik volgen, zodatze niet achteraf met (veel) hoge(re) verbruikskostengeconfronteerd worden.Dat de bewoners voor de meteropname nietmeer thuis hoeven blijven, is natuurlijk ookeen belangrijk voordeel.”ToekomstverwachtingOok in de toekomst blijft Havensteder gerichtop voordeel en gemak als het gaat om (uitbreidingvan) de dienstverlening naar haar bewoners.In dat kader zijn de toekomstverwachtingenten aanzien van ista helder. “Graag zien wij uitbreidingvan de dienst ‘Monitoring’ voor onzehuurders. Zo kunnen zij nog beter hun energieverbruikin de gaten houden. Daarnaastverwachten we voortzetting van de goede begeleidingen ondersteuning bij onze energievraagstukken,”zo besluit Herfkens.

12 ista magazine |Warmteverbruiksmeting wettelijk verplichtHet Europese energieconvenant, dat in 2007 werd gesloten, loopt aanzienlijk achter op de destijdsuitgezette koers. Daarom heeft de Europese Unie op 25 oktober 2012, middels de EU-richtlijn voorenergie-efficiëntie, opnieuw bindende maatregelen ingevoerd die de Europese doelstelling van 20/20/20alsnog haalbaar moet maken. Wat gaat dit voor u en voor ons betekenen?Warmte- en watermeting zijn met ingang van2015 verplicht. Verder moeten alle collectiefgestookte gebouwen aan het einde van 2016over de benodigde meetapparatuur beschikkenom verbruiksafhankelijke afrekening vanwarmte en /of waterkosten te kunnen realiseren.De Europese lidstaten zijn verplicht om de relevantevoorschriften uiterlijk per 5 juni 2014op te nemen in hun nationale wetgeving. Defocus ligt onder meer op het afrekenen vanwarmte, koeling en warmwater op basis vanhet werkelijke individuele verbruik dat tenminsteeenmaal per jaar vastgesteld dient teworden. Tevens dienen de gebruikers aangemoedigdte worden om hun energieverbruikte verminderen door hen twee tot vier keer perjaar inzicht te geven in hun individuele verbruiksgegevens.Meting verplichtUit diverse onderzoeken blijkt dat warmteverbruiksmetingleidt tot een gemiddelde energiebesparingvan 20 - 25 procent.Om de verbruiksafhankelijke energienota tejuiste meetapparatuur. Voorkeur geniet hierbijde zogenaamde warmtemeters c.q. doorstroommeters.Waar het gebruik van warmtemetersom technische redenen niet mogelijk of nietkostenefficiënt is, moeten in plaats daarvanwarmtekostenverdelers (radiatormeters) toegepastworden.De radiatormeter doprimo ® radio van ista voldoetaan alle normen en eisen.ista Webportal en MonitoringDe ista webportal biedt diensten op het gebiedvan energiedatamanagement; de diensten omvattenondermeer inzicht in de historische verbruiksgegevensvan warmte en waterverbruikper woning en/of per vertrek en het actueleverbruik. Dankzij deze tool kan een beheerdersneller op stijgingen van energieverbruiken inista Nederland staat, samen met andere collega-aanbieders,in contact met het Ministerievan Economische Zaken om de gestelde richtlijnenvan het Energie Efficiëntie Plan op nationaalniveau verder uit te werken, vooral waarhet de informatievoorziening naar beheerdersen gebruikers betreft. Naast de jaarlijkse afrekeningzullen bewoners meerdere malen perjaar inzage krijgen in hun individuele energieverbruikom hen bewust te maken van hungebruik en hun besparingen.20/20/20 doelstellingenMet elkaar zullen we de 20/20/20 doelstellingendus moeten halen. ista Nederland helpt udaar graag bij. Maar wat houden deze doelstellingenprecies in? De zogeheten 20/20/20-doelstellingenzijn de navolgende: De uitstoot vanbroeikasgassen moet met 20 procent wordenverminderd ten opzichte van 1990, 20 procentvan de energie moet op duurzame wijze wordenopgewekt en de energie-efficiëntie moetmet 20 procent zijn verhoogd.garanderen, wordt een wet ingevoerd die verbruiksmetingverplicht stelt in gebouwen meteen centrale verwarming, koeling en/of watervoorziening.Daarom moeten op uiterlijk 31december 2016 alle collectieve woon-, winkelenkantorencomplexen uitgerust zijn met derelatie tot de betaalde voorschotten richtingzijn bewoner reageren. Medio dit jaar zal tevenseen vergelijkbare functionaliteit voor bewonersvia Smartphone-technologie wordenaangeboden.

ista ista magazine | | 131ista panellid tijdens seminar‘Niet meer praten, maar DOEN’ista trad op als panellid tijdens het seminar ‘Niet meer praten, maar DOEN’ dat op 13 december jl.plaatsvond in Lattrop. Op het seminar werden, met een panel van deskundigen, de succescriteriavoor lokale, duurzame biomassaprojecten besproken. Het seminar werd georganiseerd ter gelegenheidvan de ingebruikstelling van de energiecentrale van Hotel Landgoed de Holtweijde.Tijdens het seminar werd duidelijk hoe belangrijklokale initiatieven, maar ook lokale ondernemerszijn. De conclusie is dan ook dat vooralondernemers een aanjagersrol kunnen spelenbij de totstandkoming van succesvolle, lokaleprojecten. Een van die succesvolle projecten isHotel Landgoed de Holtweijde. De warmwatervoorzieningen de centrale verwarming vanhet hoofdgebouw op het elf hectare grote landgoedkomen tot stand via een houtsnipperverbrandingsinstallatie.De houtsnippers zijnafkomstig van bosonderhoud in de regio. Naasteen CO2 neutrale verwarming levert de installatieeen besparing op fossiele brandstoffen opvan ongeveer 75%.Installatie officieel in werking gesteldNa het seminar werd de installatie officieel inwerking gesteld door gedeputeerde Ineke Bakker.Landgoed de Holtweijde voerde het projectuit in nauwe samenwerking met BeGreenEnergy en met een gedeeltelijke subsidie vande provincie Overijssel. Aan het seminarnamen ruim negentig beleidsmakers en ondernemersdeel.Ook waren er stands waar informatie werd gegevenop het gebied van vergunningen, financiering,biomassatechnologie en projecten.De houtsnipperverbrandingsinstallatie van Landgoed de Holtweijde is officieel in gebruikgesteld. V.l.n.r. Roel Cazemier (burgemeester gemeente Dinkelland), Pim Koegler (wethoudergemeente Dinkelland), Marcel en Marlies Vlek (Landgoed de Holtweijde), Jörg Plönissen(Ista), Maarten Grooters (BeGreen), Kees Boon (Alg. Vereniging voor Inlands Hout), Mariekevan der Werf (MW Advies) en gedeputeerde Ineke Bakker van de provincie Overijssel.

14 ista magazine |VvE Belang en ista Nederland werken samen aanenergiebesparingEnergiebesparing is een belangrijk onderwerp voor de belangenorganisatievoor appartementseigenaren, de Stichting VvE Belang. In elke editie van VvEMagazine, het kwartaalblad van VvE Belang, zijn dan ook enkele pagina’sgewijd aan energiebesparing. Ook tijdens hun gratis voorlichtingsbijeenkomstenbesteedt VvE Belang ruim aandacht aan dit actuele onderwerp.Raymond KeulenDit jaar organiseert VvE Belang haar gratisvoorlichtingsbijeenkomsten op zeven plaatsenin Nederland. Raymond Keulen, algemeendirecteur VvE Belang:“Onze voorlichtingsbijeenkomsten wordenzeer goed bezocht en we zijn bijzonder verheugddat ook ista Nederland dit jaar deelneemt.ista levert dit jaar ook een bijdrage aanVvE Magazine door zich in het blad aan de aangeslotenverenigingen van eigenaren te presenteren.Dit betekent dat ruim tienduizendvve’s, die in totaal meer dan 200.000 appartementseigenarenvertegenwoordigen, via hetmagazine kennis kunnen maken met istaNederland. Tijdens de voorlichtingsbijeenkomstenkunnen zij daarnaast ook nog persoonlijkkennismaken. Onze stichting behartigtde belangen van de aangesloten vve’s op talvan manieren: Via rechtstreeks contact met delandelijke overheid en de politiek, maar ookdoor deel te nemen aan platforms en fora. Eenvoorbeeld daarvan is het Platform Bewoners enDuurzaam Bouwen, waarin een aantal toonaangevendeorganisaties samenwerken aanduurzaamheid.”Samen eigenaarEr wordt vanuit de markt geregeld een beroepgedaan op de juridische en bouwkundige expertisevan VvE Belang. “Lang niet elke vveheeft de deskundigheid in huis om de vereniginggoed te besturen,” aldus Raymond Keulen.“Wij beschikken over gespecialiseerde bouwkundigeen juridische afdelingen die adviesgeven en vragen beantwoorden. Daarnaast biedenwij de aangesloten vve’s aantrekkelijkecontracten met dienstverleners, die zich specialiserenin het werken voor verenigingen vaneigenaren. Meer informatie daarover staat opde website www.vvebelang.nl.”Het appartementsrecht is een complexe zaak.Een eigenaar van een appartement heeft immersmet meer - en andere - wettelijke regelste maken dan een eigenaar van een eengezinswoning.De appartementseigenaar heeft hetexclusieve gebruiksrecht van zijn woning,maar is ook mede-eigenaar van - en dus verantwoordelijkvoor - het hele gebouw. Samen metzijn mede-eigenaren is hij verplicht het gebouwin een goede staat te houden. Daarom iselke appartementseigenaar automatisch lidvan de vereniging van eigenaren.Energiebesparing en onderhoudOok onderhoud speelt bij vve-beheer een belangrijkerol. In het meest ideale geval beschiktelke vve over een meerjarenonderhoudsplanen een bijpassende begroting. De vve weet danzeker dat er altijd voldoende geld in het reservefondszit om de noodzakelijke maatregelen tetreffen. Raymond van Keulen: “VvE Belangadviseert altijd om grootonderhoud zoveel mogelijkte combineren met het nemen van energiebesparendemaatregelen.Dat is ook bestuurlijk gezien een slimme zet,want de algemene ledenvergadering zal dansneller akkoord gaan met die maatregelen.Bovendien werkt de combinatie ook vaak kostenbesparend!”VoorlichtingsbijeenkomstenZowel in hun magazine als tijdens de voorlichtingsbijeenkomstengeeft VvE Belang advies eninformatie aan de aangesloten verenigingen.Onderhoud en energiebesparing zijn vaste onderwerpen.Dat is ook logisch want juist bijgrotere complexen kunnen behoorlijke slagenworden gemaakt. Als een vve besluit om eenenergiezuinige verwarmingsketel te latenplaatsen, profiteren alle eigenaren daarvan enwordt een forse stap gezet om tot energiebesparingte komen.Raymond Keulen: “Ook bij VvE Belang zien wedat de consument pas overtuigd is als hij heteffect van zijn investeringen zelf ondervindt,bijvoorbeeld doordat het appartement comfortabelerwordt of doordat de energierekeningeen stuk lager uitvalt dan het jaar ervoor. Datde overheid streeft naar verduurzaming, interesseertlang niet alle appartementseigenaren.Maar zij willen wel graag wonen in een appartementdat warm is in de winter. En als de energierekeningdan ook nog meevalt, is dat eengoede reden om energiebesparende maatregelente nemen.Zeker als het gaat om de particuliere woningeigenaar,is er nog een wereld te winnen. Wegaan samen met ista Nederland de uitdagingaan!”

ista magazine | | 151Duurzaamheid en energiebesparingBij duurzaamheid denkt u waarschijnlijk aan warmtepompinstallaties, zonne- of windenergie of nieuwbouwwoningenmet een EPC van 0,6 of minder. Toepassingen die meestal niet samengaan met renovatieprojectenof het daarbij behorende financieringsplaatje. Maar woningbeheer kan ook duurzamer zondergrote investeringen.Nieuwe woningen moeten voldoen aan hogeeisen op het gebied van energiezuinigheid.Deze eisen worden uitgedrukt in de energieprestatie-coëfficiënt(EPC). Hoe lager de EPC,hoe zuiniger de woning. Sinds 1 januari 2011geldt een EPC-grenswaarde van 0,6. Om dezegrens te halen wordt bij nieuwbouw reeds inde ontwerpfase rekening gehouden met deEPC-grenswaarde. Verduurzaming van uwbestaande woningbezit kan uiteraard nietworden gerealiseerd door de woningen alsnoganders te ontwerpen en te bouwen. Maar voorbesparing van fossiele brandstoffen bestaan ernog genoeg andere mogelijkheden.Onderhoud en voorlichtingVerbetering van de energiehuishouding kanvaak zonder noemenswaardige investeringen.Wist u bijvoorbeeld dat regelmatig onderhoudaan de gasverbrandingstoestellen een reductievan tien procent op het energieverbruik kanopleveren? Hiermee bespaart u niet alleen ophet verbruik van fossiele brandstoffen, maarper saldo ook nog eens op de kosten voor uwbewoners! Ook goede voorlichting kan voorenergiebesparing zorgen. Zo bestaat nog steedshet misverstand dat de woning tegen de laagstekosten kan worden verwarmd door slechtséén radiator te gebruiken. Toch is de verwarmingsinstallatiezodanig ontworpen dat gebruikvan alle radiatoren in de woning niet alleencomfortabeler is, maar ook het meest efficiënt.Verder zetten veel bewoners voor hetslapen gaan de kamerthermostaat terug opvijftien graden of minder, terwijl een verlagingvan maximaal drie graden zinvol is.Controleer ook regelmatig of de cv ’s goed zijningeregeld. De juiste instelling van de stooklijnis van wezenlijk belang om energiezuinigte kunnen stoken. Daarom dient bij ingebruiknamevan de verwarmingsinstallatie de nodigetijd en aandacht besteed te worden aan finetuning,maar ook daarna. Bij een storingsmeldingbijvoorbeeld, wordt vaak de stooklijnomhoog gebracht, als snelle oplossing. Dit isslechts een lapmiddel waarmee de oorzaakniet wordt verholpen en de hele installatiewordt ontregeld.EnergiebesparingBij renovatieprojecten valt grote winst te behalenals het gaat om energiebesparing.Met veel collectieve cv-installaties is het nogbedroevend slecht gesteld. Denk aan de velegrote flatgebouwen die nog steeds zijn uitgerustmet een energieverspillend eenpijpssysteem.Als u zo’n installatie vakkundig laatombouwen naar een tweepijpssysteem kunt ueen energiebesparing behalen van minimaaldertig procent. Ter voorbereiding van de renovatieplannenkunt u ook een vakkundige inspectievan de gehele verwarmingsinstallatielaten uitvoeren. De inventarisatie van verbeterpunten,die hiervan de uitkomst is, geeft ueen goed beeld van al uw mogelijkheden omblijvend energie te besparen.Energiemeting en meetverplichtingEn last but not least:Energiemeting en verbruiksafhankelijke afrekeningzijn eenvoudige maar zeer effectievemanieren van energiebesparing.Onderzoek heeft uitgewezen dat energie- enwatermeting voor een bewuster stookgedragzorgen, met een mogelijke besparing vantwintig tot vijfentwintig procent. Het leidtniet alleen tot besparing, het is ook goed voorhet milieu. En eerlijker omdat de zuinige bewonerwordt beloond.Om die reden wordt met ingang van 2015 dewet Meetverplichting van kracht, waarin geregeldis dat per 31 december 2016 meting ingevoerddient te zijn. Hierover kunt u eldersmeer lezen. Bij ista bent u voor een bewust enverantwoord energieverbruik aan het goedeadres. Wij bieden u oplossingen om duurzaamenergie te besparen. Goed voor het milieu,goed voor de portemonnee van uwbewoners/huurders en conform de op handenzijnde wet ‘Meetverplichting’.Voorgenomen oprichting branche organisatie NL.V.V.E.Zoals u weet zal de Warmtewet er nu definitiefkomen. Maar daarmee zijn wij er nog niet. Immers,er zijn nog steeds zaken onduidelijk danwel onderbelicht. Om de belangen van onzeklanten in de breedste zin van het woord te behartigenheeft Jörg Plönissen, directeur vanista Nederland, het initiatief opgevat om vanuitde branche de rol van sparing partner voorde overheid op zich te nemen. Een adequate enheldere invulling van deze wet is uiteraard vanbelang voor alle partijen. Daarom heeft ista, alsmarktleider, nu het initiatief genomen om eenbranchevereniging op te richten, de NederlandseVereniging voor VerbruiksafhankelijkeEnergiekostenafrekening (NL.V.V.E.). Hierinzullen, naast ista, ook de collega aanbiedersvertegenwoordigd moeten zijn. Daarenbovenwordt getracht om ook stakeholders bij dezevereniging te betrekken, waarbij Aedes bijvoorbeeldeen zeer voor de hand liggende zouzijn. Wij hopen de NL.V.V.E. uiterlijk in apriloperationeel te hebben en houden u uiteraardop de hoogte van de ontwikkelingen.

Aantal Debicasso klanten groeit gestaagSpraken wij vorig jaar nog over bijna zesduizend percelen waarvoor ista de dienst Debicasso uitvoert,inmiddels zijn dat er ongeveer achtduizend. Steeds meer klanten laten zich volledig ontzorgen doorvooruitbetalingen en de afrekening van energie- en waterkosten aan ons uit te besteden.Als specialist in verbruiksafhankelijk afrekenen van energie- en waterkosten kunnen wij meer voor u betekenen dan nu wellicht het gevalis. Debicasso is de dienst waarmee wij het gehele traject van de afrekening van energie- en waterkosten van u overnemen. Van betalingenaan het nutsbedrijf tot het incasseren van de voorschotbedragen en van het maken van de eindafrekening tot het verrekenen van dewerkelijke kosten aan het einde van de afrekenperiode. Daarbij worden automatisch alle deelnemergegevens bijgehouden, verhuizingenverwerkt en reparaties uitgevoerd. Ook beantwoorden wij voor u de bewonersvragen.Wilt u meer weten over hoe wij u kunnen ontzorgen? Neem contact met ons op 010 245 5700.Debicasso - ista Cash Managementista Nederland B.V.Nieuwpoortweg 11 ■ Postbus 179 ■ 3100 AD Schiedamtel. (010) 245 57 00 ■ fax (010) 245 58 88e-mail: info@istanederland.nl■ www.istanederland.nl van ista Nederland B.V.